Upload
others
View
28
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
1
อภธานศพท (Glossary of Terms)
อภธานศพทประกอบดวยคาจากดความของคาศพทและอกษรยอทปรากฏในรายการตรวจสอบการพฒนาแนวปฏบต เพอชวยในการตความหมายของ รายการนน ๆ คาศพททเกยวของในรายการจะไดรบการจดกลมใหเปนหมวดหมทอธบายในแงมมทหลากหลายของการพฒนาแนวปฏบต
คาศพท (Term) คานยาม/ความหมาย (Definition)
กลมบคคล บคคล และองคกร ทมสวนเกยวของในกระบวนการพฒนาแนวปฏบต (Groups, individuals, and organizations involved in the guideline development process)
กลมพฒนาแนวปฏบต (Guideline
development group)
กลมของผ เชยวชาญดานการดแลสขภาพและดานอน ๆ ผ มสวนไดสวนเสย ผ ปวยและผดแล เจาหนาทดานการวจยและเจาหนาททางเทคนค
ทพฒนาแนวปฏบต กลมพฒนาแนวปฏบตอาจประกอบดวยกลมยอยหรอคณะอนกรรมการเฉพาะกจตาง ๆ เชน คณะกรรมการกากบดแล
คณะกรรมการแนวปฏบต ผ มสวนไดสวนเสยและทปรกษาของผใชบรการ และกลมคณะทางาน
บคคลใดบคคลหนงอาจเปนสมาชกของกลมยอยหรอเปนคณะกรรมการไดมากกวาหนงกลม (เชน
นกวทยาศาสตรการแพทยคลนกเปนสมาชกของทงคณะทางานและคณะกรรมการแนวปฏบต) 1,2
คณะกรรมการกากบดแล (Oversight
committee)
หนวยงานทกากบดแลกระบวนการพฒนาแนวปฏบตซงมหนาทในการจดลาดบความสาคญ
และการคดเลอกหวขอทเสนอไวทมความเปนไปไดสาหรบการพฒนาแนวปฏบต การสรรหาและแตงตงสมาชกสาหรบคณะกรรมการแนวปฏบต
และการอนมตแนวปฏบตฉบบสมบรณ อาจจะเรยกวาเปนคณะกรรมการอานวยการ หรอคณะกรรมการทปรกษาดานแนวปฏบต 2
คณะกรรมการแนวปฏบต (Guideline ตดสนใจในหวขอทจะบรรจไวในแนวปฏบต กาหนดคาถาม
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
2
panel)
พฒนาและใหความเหนชอบตอขอเสนอแนะในแนวปฏบตโดยใชขอสรปจากหลกฐานเชงประจกษทไดรบการจดเตรยมไวใหโดยคณะทางาน
และใหการรบรองเอกสารแนวปฏบตฉบบลาสดเพอสงเขารบการอนมตจากคณะกรรมการกากบดแล
สมาชกของคณะกรรมการแนวปฏบตมกจะถกเรยกวาเปน “คณะกรรมการตดสน”2
ประธาน (ของคณะกรรมการแนวปฏบต)
(Chair (of the guideline panel))
ประธานของคณะกรรมการแนวปฏบต บคคลนเปนกลางและมความเชยวชาญในการประสานงานภายในกลมของผ เชยวชาญดานการดแลสขภาพ
ผ ปวยและผดแล เปนผ ทมคณสมบตและมประสบการณในดานกลยทธและการอานวยความสะดวกในกระบวนการกลมใหมประสทธภาพสงสด
ทาใหมนใจวาสมาชกทกคนของกลมมโอกาสเทาเทยมกนในการมสวนรวมและการแสดงความคดเหนไดอยางอสระโดยปราศจากความรสกของกา
รถกคกคาม บคคลนไมจาเปนตองเปนผ เชยวชาญทางดานคลนกใด ๆ โดยเฉพาะ3,4
ประธานรวม (ของคณะกรรมการแนวปฏบต)
(Co-chair (of the guideline panel))
ควรไดรบการแตงตงเมอกลมคณะกรรมการแนวปฏบตมขนาดใหญมาก หรอมภาระงานทซบซอนเปนพเศษ
ประธานรวมควรมประสบการณในการเปนผ นากลม แตควรเปนตวแทนของวชาชพทแตกตางจากประธาน (ทางดานคลนกหรอดานระเบยบวธ)3,4
คณะทางาน (Working group)
กลมบคคลทไดรบมอบหมายในการเตรยมการและในดานเทคนคของการพฒนาแนวปฏบต เชน
การชวยเหลอคณะกรรมการแนวปฏบตในการกาหนดคาถามตามหลกของ PICO ดาเนนการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ
การจดอนดบคณภาพของหลกฐานเชงประจกษ
การจดเตรยมขอสรปหลกฐานเชงประจกษและเอกสารอางองสาหรบการอภปรายของคณะกรรมการแนวปฏบต การเขยนแนวปฏบต
และการทบทวนความคดเหนจากผ มสวนไดสวนเสยและการรบขอเสนอแนะจากสาธารณะ
มการทางานอยางใกลชดกบคณะกรรมการแนวปฏบตเพอยนยนใหเกดความสาเรจตามเปาหมายและวตถประสงคของแนวปฏบต
เลขานการ (Secretariat)
กลมบคคลทไดรบมอบหมายใหสนบสนนกลมพฒนาแนวปฏบตในการเตรยมการสาหรบการพฒนาและการเขยนแนวปฏบต
เลขานการใหการสนบสนนทงทางเทคนคและการสนบสนนดานการบรหาร (เชน การจดตารางการประชม และการประชมทางไกล
การจดสงเอกสารตาง ๆ)2
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
3
ผ มสวนไดสวนเสย (Stakeholder)
บคคล กลมคณะ หรอองคกร ทมความสนใจในองคกรและการใหบรการการดแลสขภาพ
และอาจจะมความสนใจในเนอหาหรอผลลพธของแนวปฏบต ซงอาจรวมถงผใหบรการดานการดแลสขภาพ
สมาคมและสถาบนการศกษาดานวชาชพ ผ เชยวชาญโรคหรอความเจบปวย สถาบนการวจย และผ กาหนดนโยบาย.1,2
ผใชบรการ (Consumer)
ผใชบรการดานการดแลสขภาพ ไดแก (ก) ผ ปวยแตละราย (ข) ผดแล รวมถงครอบครวและเพอนของผ ปวย (ค) สมาชกของสาธารณะ
(ทงผ ทอาจจะเปนผ ปวย และผใหทนดานการดแลสขภาพผานการเสยภาษ การชาระเบยประกน หรอการชาระโดยตรง) (ง)
องคกรอาสาสมครและชมชนทเปนตวแทนผลประโยชนของผ ปวย ผดแล และสาธารณะ (จ)
ผใหการสนบสนนชวยเหลอทเปนตวแทนผลประโยชนของผ ปวย ผดแล และกลมผใชบรการอน ๆ
ผใชบรการ ถกเรยกในภาพรวมวาเปน "ผบรโภค" (ปราศจากการบงบอกถงเงอนไขของการเปนผใชบรการทางดานสขภาพ)
และแตกตางจากผใชบรการ ของแนวปฏบต อน ๆ เชน กลมวชาชพดานสขภาพ คณะกรรมาธการ และผใหบรการ 5
ผดแล (Carer)
ใหการดแล และ/หรอ การชวยเหลอผ ปวยโดยไมไดรบคาตอบแทน (เชน สมาชกในครอบครว เพอน)
และมความรในประเดนทสาคญตอผ ปวยและผดแล อาจจะถกเรยกวาเปนผใหการดแลไดดวย
ตวแทน (Advocate)
ผ ทพดในนามของผ ปวยหรอกลมผ ปวยทจะชวยใหความปรารถนา/ความตองการของผ ปวยเปนทรบร 6
องคกรทใหการสนบสนน (Sponsoring
organization)
องคกรทใหเงนทนในการพฒนาแนวปฏบต และจะใหการรบรองแนวปฏบตสาหรบการตพมพและการเผยแพร
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
4
สมาคมวชาชพ (Professional societies)
องคกรทไมแสวงหาผลกาไรทมสมาชกประกอบดวยผ เชยวชาญดานการดแลสขภาพททางานในสาขาเฉพาะหรอความชานาญพเศษ
และองคกรทงานมงเนนไปทสาขาเฉพาะหรอประเดนในการดแลสขภาพ (เชน วทยาลยแพทยทรวงอกแหงอเมรกา สมาคมโรคหวใจแหงยโรป)
สมาคมวชาชพมกจะเกยวของกบการพฒนาแนวปฏบตสาหรบสมาชกของสมาคม
และมกจะแสดงจดยนเชงนโยบายตอประเดนทางการแพทยและการสงเสรมสขภาพ
อาจถกเรยกวาเปนองคกรวชาชพหรอสมาคมการแพทยหรอสมาคม
องคกรทนาแนวปฏบตไปใช (Third party
organizations)
องคกรหรอกลมบคคลทตองการนาแนวปฏบตไปใช หรอนาไปปรบกอนใช ซงเปนกลมทไมไดมสวนเกยวของโดยตรงในการพฒนาแนวปฏบต
ซงอาจรวมถงหนวยงานของรฐหรอกระทรวงสาธารณสขทไมมทรพยากรเพยงพอในการพฒนาแนวปฏบตขนมาใหม
หรอเปนกลมทประชากรและบรบทของการบรการทางสขภาพมความคลายคลงกบทไดกลาวถงในแนวปฏบตทสรางขน
แนวปฏบตและหวขอ(Guidelines and topics)
แนวปฏบต (Guideline)
เอกสารทมงเนนทโรคหรอความเจบปวย และรวมถงขอเสนอแนะสาหรบการจดการทเหมาะสมในผ ปวยทมโรคหรอความเจบปวยนนๆ
แนวปฏบตควรอยบนฐานของหลกฐานเชงประจกษทดทสด และควรชวยเสรมความรและทกษะ ใหกบผใหบรการทางสขภาพ
แนวปฏบตนอกเหนอจากอยางอน สามารถปรบใหเหมาะกบคลนก นโยบายสขภาพ รวมถงระบบสขภาพหรอสถานบรการสาธารณสข 2
กลมเปาหมาย (Target audience)
กลมเฉพาะหรอกลมของผ ทใหการดแลดานสขภาพทแนวปฏบตทางคลนกตองการใหขอมล/ขอแนะนาในการปฏบตงานในสถานบรการสขภาพ
กลมเปาหมายจะมอทธพลตอความกวางและความลกของเนอหาในแนวปฏบต7 กลมเปาหมายหลก ไดแก
ผใชงานทเปนจดมงหมายของแนวปฏบต ตวอยางเชน หากแนวปฏบตใชสาหรบการดแลปฐมภม ดงนน
กลมเปาหมายจะประกอบดวยแพทยและพยาบาลทใหการดแลปฐมภม กลมเปาหมายรองอาจรวมถงกลมอนๆ
ทเนอหาของแนวปฏบตจะสามารถนาไปประยกตใชได เชน ผจดการการดแลสขภาพ ผบรหารโรงพยาบาล และผ กาหนดนโยบาย8
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
5
หวขอแนวปฏบต (Guideline topic)
หวขอแนวปฏบตทระบโรค ความเจบปวย หรอขอบเขตโดยรวมทแนวปฏบตครอบคลมถง (เชน โรคปอดอดกนเรอรง)
ผพฒนาแนวปฏบตตองพจารณาลาดบความสาคญของหวขอแนวปฏบตทมศกยภาพสงสดในการปรบปรงการดแลสขภาพและผลลพธดานสขภา
พ9
หวขอภายในแนวปฏบต (Topics within
guidelines)
หวขอจะสอถงเนอหาทแนวปฏบตจะครอบคลมถง ตวอยางเชน การวนจฉยความเจบปวย การรกษาความเจบปวย หรออาจทงสองอยาง
หรออาจจะมงเนนทหวขอของความไมแนนอนหรอความหลากหลายในการปฏบต
คณะกรรมการแนวปฏบตจะตองพจารณาและตดสนใจในประเดนตาง ๆ ทอาจจะระบไวในแนวปฏบต ซงจะมความสาคญตอกลมเปาหมาย
อาจถกเรยกวาเปนขอบเขตของแนวปฏบต และจะสอดคลองกบคาถามตามหลกของ PICO ทระบไวในแนวปฏบต.9
กระบวนการและขนตอนการพฒนาแนวปฏบต (Steps and processes in guideline development)
การกาหนดลาดบความสาคญ (Priority
setting)
การจดลาดบความสาคญ คอการระบ การหาความสมดล และการจดลาดบความสาคญของปญหาโดยผ มสวนไดเสย
การจดลาดบจะยนยนถงการใชทรพยากรและความสนใจทไดทมเทใหกบประเดนนนอยางเตมท (เชน โรคปอดอดกนเรอรง เบาหวาน
โรคหวใจและหลอดเลอด มะเรง การปองกน) ซงขอเสนอแนะดานการดแลสขภาพจะกอใหเกดประโยชนสงสดตอประชากร
การออกกฎหมายขอบงคบ หรอตอประเทศ วธการจดลาดบความสาคญมความจาเปนตอการนาไปสแผนการในอนาคต
เพอรบมอกบสถานการณยงยากทเกดขนไดอยางเตมศกยภาพ10
การทบทวนโดยผทรงคณวฒ (Peer review)
เปนกระบวนการพจารณาผลงานทางวชาการ งานวจย หรอแนวคดของบคคลอน
การพจารณาแนวปฏบตและขอเสนอแนะจากผ ทมความสนใจและความเชยวชาญทคลายคลงกบผ ทพฒนาแนวปฏบต
มจดประสงคเพอใหแนใจวาแนวปฏบตนนถกตองและเชอถอได
การพจารณาโดยผทรงคณวฒอาจทาเปนการภายในซงดาเนนการโดยผ รวมงานในองคกรเดยวกนแตไมมสวนเกยวของโดยตรงกบการพฒนาแนว
ปฏบต หรอจากองคกรภายนอกซงดาเนนการโดยบคคลทเปนอสระอยางเตมทและไมเกยวของกบการพฒนาแนวปฏบตเลย2,6
การเผยแพร (Dissemination) กระบวนการเชงรกของการเผยแพรขอมล เชน แนวปฏบต ไปยงผใชทเปนกลมเปาหมาย เพอใหแนใจถงผลสงสดของการไดรบขอมล ความเขาใจ
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
6
และการนาไปใช การเผยแพรทอาจนามาใชไดมหลากหลาย วธการ เชน การตพมพแนวปฏบตฉบบเตม แนวปฏบตฉบบออนไลน
แนวปฏบตเพออางองฉบบยอ แอพพลเคชนของแนวปฏบตทางโทรศพทมอถอ
การผสมผสานขอเสนอแนะจากแนวปฏบตเขาไปในระบบสนบสนนการตดสนใจทางคลนก แนวปฏบตฉบบสาหรบผบรโภค
สอการเรยนรทใหรายละเอยดของขอเสนอแนะ การประชมทางวชาการรวมกบผใชแนวปฏบต ฯลฯ
ผลตผลทนอกเหนอจากเอกสารแนวปฏบตหลกทพฒนาขนมกจะถกเรยกวาเปน ผลตผลอนพนธ ของแนวปฏบต11
การนาไปปฏบต (Implementation)
ความเขาใจและการบรณาการขอเสนอแนะจากแนวปฏบตไปสการปฏบตโดยผใชทเปนกลมเปาหมายสดทาย แผนการนาไปใชควรประกอบดวย
การระบถงอปสรรคทอาจเกดขน เกณฑและตวชวดความสาเรจ ขอมลพนฐานสาหรบตวชวด ทรพยากรทจาเปน
การฝกอบรมและการศกษาทจาเปน การระบถงกลไกหรอเครอขายทมอยแลว วธการในการตดตามประเมนกระบวนการนาไปปฏบต
การรายงานผลและกลไกการใหขอมลยอนกลบ และแผนการปฏบตตามกจกรรม และชวงเวลาในการปฏบตงานนน ๆ2,11
การปรบปรงแนวปฏบต (Guideline
Adaptation)
วธการอยางเปนระบบในการใชและปรบแนวปฏบตทมอยทไดรบการพฒนาในหนวยงานหนง
เพอนามาใชในหนวยงานใหมทมความแตกตางของบรบททางวฒนธรรมและบรบทในองคกร
กระบวนการปรบปรงแนวปฏบตและขอเสนอแนะจากแนวปฏบตจาเปนตองแนใจวาแนวปฏบตทไดรบการปรบปรงนนตอบคาถามดานสขภาพทสอ
ดคลองกบบรบทของการนาไปใช และเหมาะสมกบความตองการ ลาดบความสาคญ กฎระเบยบ นโยบาย
และทรพยากรในหนวยงานเปาหมายใหม 12
กระบวนการกลม (Group processes)
กระบวนการกลมเปนตวกาหนด วธการและ เวลาเมอสมาชกมปฏสมพนธกน ตวอยางเชน
ปฏสมพนธของคณะกรรมการแนวปฏบตในระหวางการประชมฉนทามตเพอกาหนดขอเสนอแนะ3
วธการหาฉนทามต (Consensus methods)
เทคนคทใชในการตดสนใจเพอบรรลขอตกลงในประเดนเฉพาะ ฉนทามตอาจเปนทางการหรอไมเปนทางการ
ตวอยางของวธการฉนทามตอยางเปนทาง ไดแก เทคนคเดลไฟ (Delphi technique) และเทคนคการเสนอจากกลมโดยใชกระบวนการกลม
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
7
(nominal group technique) 1
องคประชม (Quorum)
จานวนสมาชกกลมทนอยทสดทตองมาเขาประชมเพอทาใหการประชม การลงคะแนนเสยง หรอกระบวนการฉนทามตมความนาเชอถอ 1
หลกไมล (Milestones)
ชวงเวลาทขนตอนทสาคญของการพฒนาแนวปฏบตตองสาเรจ ตวอยางไดแก ชวงของการทบทวนอยางเปนระบบ
ชวงเวลาทใชในการพฒนาขอเสนอแนะ และชวงของการตพมพรายงานแนวปฏบต เปนตน3
ขอควรพจารณาในการพฒนาแนวปฏบต (Considerations in the development of a guideline)
การประกาศผลประโยชน
(หรอการเปดเผยผลประโยชน) (Declaration
of interest (or disclosure of interest))
การประกาศผลประโยชนเปนการเปดเผยถงผลประโยชนทบซอนใด ๆ ทอาจเกดขนหรอทเกดขนจรง ซงรวมถงผลประโยชนทางการเงน
ผลประโยชนทางวชาชพ ผลประโยชนทางปญญา หรอผลประโยชนอน ๆ ทเกยวของกบการทางานหรอการประชมทอาจมความเปนไปได
ในการเกดผลประโยชนทบซอน การประกาศผลประโยชนตองรวมถงผลประโยชนทเกยวของใด ๆ
ของผ อนทอาจหรออาจถกมองวามอทธพลตอการตดสนใจของผ เชยวชาญอยางไมเหมาะสม เชน สมาชกในครอบครว นายจาง
สมาคมวชาชพทใกลชด หรอบคคลอนใดทผ เชยวชาญม ผลประโยชนสวนบคคล การเงน หรอวชาชพ รวมดวยอยางเปนทนาสงเกต2
ความขดแยงของผลประโยชน (Conflict of
interest)
ความแตกตางระหวางผลประโยชนสวนตวของแตละบคคลและภาระหนาทดานวชาชพของบคคลนน ททาให
ผสงเกตการณอสระอาจตงคาถามวาการกระทาหรอการตดสนใจทางวชาชพของบคคลนนไดรบแรงจงใจจากผลประโยชนสวนตว เชน การเงน
ความกาวหนาทางวชาการ รายไดทางคลนก หรอสถานภาพในชมชน
คาจากดความนรวมถงความสมพนธทางการเงนหรอทางปญญาทอาจสงผลกระทบตอความสามารถขององคกรหรอบคคลในการเขาถงคาถามทา
งวทยาศาสตรดวยใจทเปดกวาง13
การสนบสนนเชงพาณชย (Commercial
sponsorship)
อาจรวมถงบคคลหรอองคกร ทใหเงนทนสนบสนนสาหรบการพฒนาแนวปฏบต ขอกงวลเฉพาะเจาะจง
คอความเปนไปไดทผพฒนาแนวปฏบตจะรสกหรอถกรบรวา
เปนหนบญคณหรอถกกดดนจากผสนบสนนเชงพาณชยเพอทาขอเสนอแนะทอานวยประโยชนใหกบผสนบสนน
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
8
การสนบสนนเชงพาณชยอาจอยในรปแบบของการวจยทไดรบการสนบสนนจากภาคอตสาหกรรม
การใหบรการทางคลนกซงสมาชกคณะกรรมการไดรบมาจากสดสวนรายได การใหการปรกษา
การเปนสมาชกในคณะกรรมการอานวยการทไดรบคาตอบแทนทกประเภท14
อปสรรคในการเปลยนแปลง (Barriers to
change)
ควรไดมการระบและพจารณากอนทจะพฒนาแนวปฏบต
เนองจากขอเสนอแนะในแนวปฏบตนนเปนการแนะนาการเปลยนแปลงการปฏบตในการดแลสขภาพ
อปสรรคในการเปลยนแปลงสามารถเกดขนในหลายระดบของระบบการดแลสขภาพ ทงนรวมทงอปสรรคเชงโครงสราง (เชน การขาดทรพยากร
ขาดแรงจงใจดานการเงน) อปสรรคดานองคกร (เชน การผสมผสานทกษะความชานาญงานทไมเหมาะสม
การขาดสงอานวยความสะดวกหรออปกรณ) อปสรรคดานเพอนรวมงาน (เชน มาตรฐานในหนวยงานไมเปนไปตามสงทตองการปฏบต)
อปสรรคดานปฏสมพนธระหวางบคลากรวชาชพและผ ปวย (เชน ประเดนดานการสอสารและกระบวนการใหขอมล)
และการแขงขนดานลาดบความสาคญ มวธการทหลากหลายในการระบอปสรรคซงแตกตางกนในแตละรปแบบ
อปสรรคอาจแตกตางกนในดานการจดสรรทรพยากร หนวยงานทตางกน และในแนวปฏบตทแตกตางกน11
ความเสมอภาค (ดานสขภาพ) (Equity (in
health)
ความเสมอภาคดานสขภาพ (health equity)
เปนการประเมนระดบความสามารถดานนโยบายทางสขภาพวาสามารถกระจายภาวะสขภาพดอยางเปนธรรมเพยงใด
นนคอไมมความแตกตางของภาวะสขภาพทเกดจากการไมไดรบการรกษาทควรจะไดรบ
การเขาถงการดแลสขภาพและสภาพแวดลอมทเสรมสรางสขภาพ และการรกษาในหนงหรอหลายโรคทางสขภาพในทกกลมประชากร
หรอกลมประชากรตามการใหความหมายทางสงคม เศรษฐกจ ขอมลประชากร หรอ ตามภมศาสตร
ความไมเทาเทยมดานสขภาพเปนผลมาจากชองวาง หรอความตางในภาวะสขภาพและการเขาถงบรการทางสขภาพระหวางชนชนทางสงคม
กลมชาตพนธทแตกตางกน และระหวางประชากรในพนททางภมศาสตรทแตกตางกน
คณะกรรมการแนวปฏบตตองพจารณาวาขอเสนอแนะจะมผลกระทบตอความเสมอภาคดานสขภาพหรอไม
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
9
อาจเรยกวาเปนความไมเทาเทยมกนดานสขภาพได1,10,15
คณคา ความชอบ/ความพงพอใจ
และความเปนประโยชน (Values,
preferences and utilities)
สงเหลาน ไดแก ความรของผ ปวยและผดแล ทศนคต ความคาดหวง คณคาและความเชอทางคณธรรมและจรยธรรม
เปาหมายของผ ปวยทมตอชวตและสขภาพ ประสบการณในอดตตอการจดกระทา/การชวยเหลอและความเจบปวย ประสบการณทางดานอาการ
(เชน การหายใจตดขด อาการปวด อาการหายใจลาบาก นาหนกลด) ความชอบ/ความพงพอใจ
และการใหความสาคญตอผลลพธทพงประสงคและไมพงประสงค การรบรผลกระทบของความเจบปวยหรอการจดกระทาตอคณภาพชวต
ภาวะสขภาพดหรอความพงพอใจ และปฏสมพนธระหวางผลลพธของการดาเนนการปฏบตของการจดกระทานน ๆ
ตวการจดกระทาและบรบทอนทผ ปวยเคยมประสบการณ ความชอบ/ความพงพอใจตอรปแบบอนของการกระทา
และความชอบ/ความพงพอใจตอเนอหาและรปแบบในการสอสาร ขอมลและการมสวนรวมในการตดสนใจและการดแล สงนรวมถง
สงทวรรณกรรมทางเศรษฐศาสตรถอวาเปนสาธารณปโภค ดวยตวของการจดกระทาเองอาจถอไดวาเปนผลทมาจากขอเสนอแนะ (เชน
ภาระในการรบประทานยาหรอการไดรบการผาตด) และระดบของการใหความสาคญหรอการใหคณคากบประเดนดงกลาว
คณคาและความชอบ/ความพงพอใจของผ ทจะไดรบผลกระทบจากขอเสนอแนะจงควรนาเขามาบรณาการในกระบวนการพฒนาแนวปฏบต5
ความโปรงใส (Transparency)
ความโปรงใสประกอบดวยความชดเจนดานการบนทกและการนาเสนอรายละเอยดทงหมดของวธการและกระบวนการทใชในการพฒนาแนวปฏบ
ต ไดแกการเขามามสวนรวมของผ ทเกยวของ หลกฐานเชงประจกษและขอมลททาการการทบทวน
และการพจารณาตดสนในระหวางขนตอนการตดสนใจ โดยเฉพาะในชวงการกาหนดขอเสนอแนะ
ความโปรงใสจะชวยใหบคคลอนสามารถทาตามและไดมาซงแนวปฏบตทเหมอนกนในกรณทมการดาเนนการของกระบวนการพฒนาแนวปฏบต
ซา
ความนาเชอถอของแนวปฏบต (Credibility
of guidelines)
ระดบความนาเชอถอของขอสรปและขอเสนอแนะของแนวปฏบต ซงสามารถประเมนไดจากวธการและแนวทางทใช รวมทง ชวงเวลา
และความเชอมนตอทมบรรณาธการทอธบายไวในเครองมอ AGREE II การรายงานแนวปฏบตของสถาบนทางการแพทย และ
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
10
เครอขายแนวปฏบตนานาชาต ทงนอาจเรยกไดวา เปนความนาเชอถอ (trustworthiness) หรอ คณภาพของแนวปฏบต.4,16,17
การทบทวนหลกฐานเชงประจกษและการพจารณาขอมลเพมเตม (Evidence review and consideration of additional information)
โครงราง (Protocol)
เอกสารทวางโครงรางของแผน หรอขนตอนวาจะพฒนาแนวปฏบตอยางไร และระเบยบวธทจะนามาใชเปนอยางไร ยกตวอยางเชน
กอนการดาเนนการพฒนาแนวปฏบต โครงรางจะกาหนดวาคาถามใดทตองการหาคาตอบ ขอมลจะไดรบการรวบรวมและวเคราะหอยางไร
และกรอบแนวคดและวธการฉนทามตทจะใชในการกาหนดขอเสนอแนะเปนอยางไร
คาถามตามหลก PICO
(PICO question)
ประชากร/ผ ปวย (Population) -การจดกระทา (Intervention) -การเปรยบเทยบ (Comparison ) -ผลลพธ(Outcome) PICO
เปนตวยอทใชในการพฒนาคาถามการดแลทางสขภาพในเรองใดเรองหนงทจะตองตอบในแนวปฏบต คาถามทสรางขนโดยใชกรอบของ PICO
จะเปนแนวทางในการกาหนดวา หลกฐานเชงประจกษชนดใดทควรไดรบการทบทวน
และหลกฐานใดทควรถกดงขอมลเกยวกบผ ปวยและขอมลทางสขภาพหรอความเจบปวยของเขา การจดกระทาทสนใจทไดดาเนนการไปแลว
หรอทควรจะดาเนนการ การเปรยบเทยบระหวางการจดกระทาและทางเลอกอนทเปนไปได และผลลพธทปรารถนาหรอทตองการใหสาเรจ2
ประชากร (Population)
กลมของบคคลทมบางอยางเหมอนกน เชน โรคประจาตวเหมอนกน หรออาศยอยในพนทเดยวกน หรอมคณลกษณะเหมอนกน
ประชากรทถกระบในแนวปฏบต คอ ประชาชนทกคนทสามารถนาขอเสนอแนะไปใชได (เชน ผใหญทเปนโรคเบาหวาน) 18
โรครวม (Comorbidity)
โรคหรอความเจบปวยทเกดขนในผ ปวยนอกเหนอจากโรคหลกทสนใจทจะนามาศกษาหรอไดรบการรกษา (เชน โรคปอดอดกนเรอรง
และโรคเบาหวาน) โรครวมอาจมอทธพลตอลกษณะอาการทางคลนก และธรรมชาตของโรค อาจถกเรยกวาเปนความเจบปวยทดาเนนรวมกน6,19
แผนการทางคลนก (หรอ แผนการดแล)
(Clinical pathway (or care pathway))
ลาดบของการปฏบต ขนตอน การทดสอบ
การจดกระทาและการรกษาทควรนามาใชในการใหการดแลเฉพาะแกผ ทมความเจบปวยทางคลนกในเรองนน ๆ 6
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
11
ผลลพธ (Outcomes)
ผลกระทบทการทดสอบ การรกษา นโยบาย โปรแกรมหรอการจดกระทาอน ๆ มตอบคคล กลม หรอ ประชากร
ผลลพธจากการจดกระทาเพอปรบปรงสขภาพของประชาชนอาจรวมถงการเปลยนแปลงสขภาพและสขภาวะทดหรอภาวะสขภาพของประชาชน
ในทางคลนก ผลลพธอาจรวมถงจานวนของผ ปวยทหายจากความเจบปวยหรอจานวนของการเขารบการรกษาในโรงพยาบาล
และการดขนหรอแยลงของภาวะสขภาพ ความสามารถในการทาหนาท อาการ หรอสถานการณ 6
ผลลพธทสาคญตอผ ปวย (Patient-
important outcomes)
ผลลพธทถกกาหนดจากการตอบวา “ใช” ในคาถามตอไปน: “ถาบคคลทราบวาผลลพธนเปนสงทเกดจากการรกษาเทานน
ผ ปวยจะพจารณารบการรกษานหรอไม แมวาการรกษานจะเกยวของกบผลขางเคยง ความไมสะดวก หรอมคาใชจาย”
ผลลพธดงกลาวรวมถงอตราการตาย อตราการเจบปวย/ความพการ และผลลพธทรายงานโดยผ ปวยเอง 20,21
คณภาพชวตทเกยวของกบสขภาพ (Health-
related quality of life)
สขภาวะโดยรวมทางดานรางกาย จตใจ และสงคมของบคคล ไมใชเพยงแตการหายจากโรคเทานน
ซงเปนตวอยางหนงของผลลพธทสาคญตอผ ปวย 1
ผลลพธทเปนตวแทน (Surrogate
outcomes)
ผลลพธทโดยตวของมนเองแลวไมใชผลลพธดานสขภาพทสาคญ แตอาจมความสมพนธกบผลลพธดานสขภาพทสาคญตอผ ปวย (เชน
ความหนาแนนของมวลกระดก ถอเปนผลลพธทเปนตวแทนของการหกของกระดกซงเปนผลลพธทสาคญของผ ปวย)
อาจจะถกเรยกวาเปนผลลพธทดแทนหรอผลลพธทางออมได 21
ความสาคญของผลลพธ (Importance of
outcomes)
การจดลาดบความสาคญของผลลพธทพงประสงค (เชน การลดอตราการตาย การปรบปรงคณภาพชวตทเกยวของกบสขภาพ)
และผลลพธทไมพงประสงค (เชน ผลขางเคยง คาใชจาย) ของการจดกระทา
ซงประเดนคาถามจะชวยใหคณะกรรมการแนวปฏบตไดประเมนอทธพลของผลลพธ
และผลการศกษา/คาประมาณการของอทธพลของผลลพธนนในการกาหนดขอเสนอแนะ
ความสาคญของผลลพธจะแตกตางกนออกไปหากพจารณาตามการใหคณคาและความชอบทแตกตางกนจากมมมองของผ ปวย
แพทยหรอผ กาหนดนโยบาย ในกรอบแนวคดของ GRADE ผลลพธจะถกจดลาดบดงน วกฤตตอการตดสนใจ สาคญแตไมวกฤตตอการตดสนใจ
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
12
หรอสาคญนอยสาหรบการตดสนใจ 21
ขนาดของผล (Magnitude of effect)
การวดความแตกตางหรอผลสมพทธของการจดกระทาตอผลลพธในกลมทดลอง เปรยบเทยบกบกลมควบคม อาจเรยกวาเปนคาขนาดอทธพล 6
การทบทวนอยางเปนระบบ (Systematic
review)
การทบทวนอยางครอบคลมในวรรณกรรมทไดรบการตพมพทมงเนนไปทหวขอการดแลสขภาพและตอบคาถามเฉพาะในเรองนน ๆ
การสบคนวรรณกรรมอยางครอบคลมจะดาเนนการตามกลยทธการสบคนเพอคนหาการศกษาทระบทงหมดโดยการศกษานนจะไดรบการทบทวน
ไดรบการประเมนคณภาพ และผลการศกษาจะไดรบการสรปใหสอดคลองกบคาถามการทบทวน 2
การรวบรวมหลกฐานเชงประจกษ
(Evidence retrieval)
ในบรบทของการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ
เปนกระบวนการสบคนอยางเปนระบบเพอหางานวจยทงหมดทมความสอดคลองกบคาถามเฉพาะในเรองนน ๆ
และการรวบรวมงานวจยนนเพอนามาทบทวน กระบวนการนจะรวมถงการรวบรวมหลกฐานเชงประจกษจากแหลงขอมลอน ๆ
ทอาจไมไดตพมพดวย 2
เกณฑการคดเลอก (Selection criteria)
เกณฑทใชเพอตดสนวาการศกษาไหน และประเภทใด
ทควรคดเขาหรอคดออกในการพจารณาถงแหลงขอมลทมความเปนไปไดในชวงทรวบรวมขอมลในระหวางการพฒนาแนวปฏบต
อาจถกเรยกวาเปน เกณฑการคดเขาหรอเกณฑการคดออกไดเชนกน 6
ความคดเหนของผ เชยวชาญ (Expert
opinion)
การแปลผลของหลกฐานเชงประจกษ ซงบางครงมาจากหลกฐานทมคณภาพสง เชน การทดลองแบบสมและมกลมควบคม หรอ
การศกษาเชงสงเกตทดาเนนการวจยอยางดเยยม และบางครงมาจากขอมลทรวบรวมมาอยางไมเปนระบบ
และไดรบการสรปไวเปนลายลกษณอกษร ความเหนของผ เชยวชาญมกจะสบสนกบแนวคดทวามนคอ
หลกฐานเชงประจกษในกรณทไมมงานทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ หรอไมไดสรปอยางเปนระบบ
จงมกจะถกใชเปนขออางเพอจะไดไมตองรวบรวมหลกฐานอยางเปนระบบ
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
13
การประเมนทางเศรษฐศาสตร (Economic
evaluation)
วธการเชงปรมาณ ทใชเพอประเมนการจดกระทา โปรแกรม หรอ กลยทธตงแตหนงครงขนไป ในดานการใชทรพยากร และผลลพธทคาดหวง
การประเมนทางเศรษฐศาสตรอาจรวบรวมการศกษาจากหลายประเภททตางกน เชน การวเคราะหตนทน-ประสทธผล การวเคราะหตนทน-
ผลตอบแทน และแบบจาลองทางเศรษฐศาสตร 2
คณภาพของหลกฐานเชงประจกษ (Quality
of evidence)
เปนการอธบายระดบความเชอมนหรอความแนนอนในผลสทธทเกดจากการจดกระทาตอผลลพธในประชากรทศกษา หรอ เรยกอกอยางวาเปน
ความเขมแขงของหลกฐานเชงประจกษ ความเชอมนในผลสทธ ความแนนอนในหลกฐานเชงประจกษ ระดบของหลกฐานเชงประจกษ 22
ตารางหลกฐานเชงประจกษ
หรอขอมลหลกฐานเชงประจกษ
หรอตารางสรปขอคนพบ (Evidence table
or profile or summary of findings table)
ตารางสรปผลการศกษาหรอการประมาณคาผลกระทบ(ผลสทธ)จากการศกษาในแตละผลลพธทสนใจ และคณภาพของหลกฐานเชงประจกษนน
ๆ ตารางจะแสดงผลสรปของขอมลทสาคญอยางกระชบแตจาเปนตอการตดสนใจและในบรบทของแนวปฏบต
เปนการใหขอมลทสาคญทเปนพนฐานของขอเสนอแนะโดยสรป 6,23
ขอเสนอแนะและการกาหนดขอเสนอแนะ (Recommendations and formulation of recommendations)
กรอบการวเคราะห (Analytic framework)
กรอบแนวคดทใชในการกาหนดเกณฑททมพฒนาแนวปฏบตใชในการทบทวนหลกฐานเชงประจกษ และวเคราะหขอมลทเกยวของ
เพอใหไดมาซงขอเสนอแนะ การวเคราะหอาจมงเนนทความสมดลระหวางผลลพธทพงประสงคและไมพงประสงค
ซงไดรบขอมลมาจากคณภาพของหลกฐานเชงประจกษ ขนาดของความแตกตางระหวางประโยชนและอนตราย
ความมนใจหรอความแปรปรวนในเชงการใหคณคาและความชอบ การใชทรพยากร ความเสมอภาคและปจจยอนๆ (เชน กรอบแนวคดของ
GRADE/DECIDE Evidence-to-Recommendation) 24
ขอเสนอแนะ (Recommendation)
แนวทางการปฏบตทเสนอแนะโดยแนวปฏบตซงมพนฐานมาจากคาถามทางคลนก การรวบรวมหลกฐานเชงประจกษ
และการพจารณาจากขอมลอน ๆ ภายใตกรอบการวเคราะห ขอเสนอแนะในแนวปฏบตอาจเกยวของกบการจดกระทาทางคลนก
กจกรรมทางสาธารณสข หรอนโยบายของรฐบาล 2
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
14
ขอเสนอแนะภายใตเงอนไข (Conditional
recommendation)
ขอเสนอแนะททมพฒนาแนวปฏบตมความไมแนใจวาหากปฏบตตามขอปฏบตทเสนอแนะไวจะทาใหเกดผลลพธทพงประสงคมากกวาผลลพธทไม
พงประสงค เงอนไขทเฉพาะเจาะจงอาจตองอธบายกากบในการใชขอเสนอแนะนน ๆ อาจเรยกอกอยางหนงวาเปน ขอเสนอแนะทออน (weak
recommendation) ตามกรอบแนวคดของ GRADE 25
ขอเสนอแนะเพอการวจย
( Research recommendation)
ขอเสนอแนะทเปนผลจากกระบวนการแนวปฏบตเพอใชในบรบทของการวจยเทานน
ทมการสรางแนวปฏบตควรพจารณาการใหขอเสนอแนะเพอการทาวจยเมอพบวามความไมแนนอนทสาคญเกยวกบผลทพงประสงคและไมพงประ
สงคของการจดกระทา เมอการวจยในอนาคตสามารถลดความไมแนนอนนน
และเมอประโยชนและความประหยดทจะเกดขนจากการลดความไมแนนอนมมากกวาอนตรายทอาจเกดขนจากการไมใหขอเสนอแนะในการทาวจ
ย การกาหนดขอเสนอแนะสาหรบการทาวจยเพมเตมควรชดเจนและเฉพาะเจาะจงมากทสดเทาทจะทาได การระบประชากร การจดกระทา
กลมเปรยบเทยบ และผลลพธ (PICO) อยางชดเจนจะชวยทาใหขอเสนอแนะเพอการทาวจยมประโยชนมากขน 24,26
ความเขมแขงของขอเสนอแนะ (Strength of
recommendation)
ความเขมแขงของขอเสนอแนะสะทอนถงระดบความมนใจทผพฒนาแนวปฏบตมตอการปฏบตตามขอเสนอแนะนนวาจะกอใหเกดผลลพธ
ทพงประสงคมากกวาผลลพธทไมพงประสงค 24,25
การวดผลการดาเนนการ (Performance
measures)
การวดผลการดาเนนการเปนเกณฑทสามารถวดไดเพอประเมนคณภาพการดแล (เชน
แพทยทปฏบตตามทางเลอกในการจดการในเรองใดเรองหนง) ทางเลอกในการจดการทมความสมพนธกบขอเสนอแนะทเขมแขง (strong
recommendation) ถอวาเปนตวเลอกทดสาหรบเกณฑคณภาพ
ตวยอทใชในรายการตรวจสอบ (Acronyms used in the checklist)
AGREE II Appraisal of Guidelines for Research and Evaluation II (AGREE II) เปนเครองมอทไดรบการตรวจสอบคณภาพแลว
ทพฒนาขนโดยความรวมมอในระดบนานาชาตเพอประเมนกระบวนการของการพฒนาแนวปฏบตและคณภาพของรายงาน 16
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
15
GRADE
แนวทางของ Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation (GRADE)
พฒนาขนโดยคณะทางานในระดบนานาชาตทรวมมอกน GRADE
เปนระบบทใหแนวทางทโปรงใสในการจดลาดบคณภาพของหลกฐานเชงประจกษและความเขมแขงของขอเสนอแนะ
และถกนาไปใชโดยองคกรนานาชาตเปนจานวนมาก GRADE
ไดกลาวถงประเดนปญหาดานระเบยบวธและปญหาในทางปฏบตของการทบทวนวรรณกรรม การพฒนาขอเสนอแนะและการเผยแพร 27
USPSTF
United States Preventive Services Task Force (USPSTF)
องคกรรฐบาลของอเมรกาทพฒนาขอเสนอแนะเกยวกบการบรการดานการปองกนทางคลนก เชน การคดกรอง การใหการปรกษา
การใชยาเพอการปองกน องคกรนไดพฒนากรอบแนวคดขนมาเองเพอจดระดบคณภาพของหลกฐานและการจดลาดบของขอเสนอแนะ 28
REFERENCES 1. National Institute for Health and Clinical Excellence. The guidelines manual: Appendix L – Abbreviations and Glossary. 2012;
http://publications.nice.org.uk/the-guidelines-manual-appendix-l-abbreviations-and-glossary-pmg6d/l2-glossary. Accessed July 21,
2013.
2. World Health Organization. Estonian Handbook for Guidelines Development. 2011;
http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241502429_eng.pdf. Accessed April 22, 2013.
3. Kunz R, Fretheim A, Cluzeau F, et al. Guideline Group Composition and Group Processes: Article 3 in Integrating and Coordinating
Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the American Thoracic Society.
2012;9(5):229-233.
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
16
4. Institute of Medicine Committee on Standards for Developing Trustworthy Clinical Practice Guidelines. Clinical Practice Guidelines
We Can Trust. 2011; http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=13058. Accessed April 22, 2013.
5. Kelson M, Akl EA, Bastian H, et al. Integrating Values and Consumer Involvement in Guidelines with the Patient at the Center:
Article 8 in Integrating and Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report.
Proceedings of the American Thoracic Society. 2012;9(5):262-268.
6. National Institute for Health and Clinical Excellence. Glossary. 2013; http://www.nice.org.uk/website/glossary/glossary.jsp. Accessed
July 21, 2013.
7. National Health and Medical Research Council. Procedures and requirements for meeting the 2011 NHMRC standard for clinical
practice guidelines. 2011; http://www.nhmrc.gov.au/guidelines/publications/cp133-and-cp133a. Accessed April 22, 2013.
8. Yawn BP, Akl EA, Qaseem A, Black P, Campos-Outcalt D. Identifying Target Audiences: Who Are the Guidelines For?: Article 1 in
Integrating and Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the
American Thoracic Society. 2012;9(5):219-224.
9. Atkins D, Perez-Padilla R, MacNee W, Buist AS, Cruz AA. Priority Setting in Guideline Development: Article 2 in Integrating and
Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the American Thoracic
Society. 2012;9(5):225-228.
10. World Health Organization. Health Systems Strengthening Glossary. 2013;
http://www.who.int/healthsystems/hss_glossary/en/index.html. Accessed July 26, 2013.
11. Grimshaw JM, Schünemann HJ, Burgers J, et al. Disseminating and Implementing Guidelines: Article 13 in Integrating and
Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the American Thoracic
Society. 2012;9(5):298-303.
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
17
12. The ADAPTE Collaboration. The ADAPTE Process: Resource Toolkit for Guideline Adaptation. Version 2.0. 2009; http://www.g-i-
n.net/document-store/working-groups-documents/adaptation/adapte-resource-toolkit-guideline-adaptation-2-0.pdf. Accessed July 5,
2013.
13. Schunemann HJ, Osborne M, Moss J, et al. An official American Thoracic Society Policy statement: managing conflict of interest in
professional societies. Am J Respir Crit Care Med. Sep 15 2009;180(6):564-580.
14. Boyd EA, Akl EA, Baumann M, et al. Guideline Funding and Conflicts of Interest: Article 4 in Integrating and Coordinating Efforts in
COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the American Thoracic Society. 2012;9(5):234-
242.
15. Oxman A, Schunemann H, Fretheim A. Improving the use of research evidence in guideline development: 12. Incorporating
considerations of equity. Health Research Policy and Systems. 2006;4(1):24.
16. AGREE Research Trust. The AGREE Enterprise Website. 2013; http://www.agreetrust.org. Accessed July 21, 2013.
17. Qaseem A, Forland F, Macbeth F, Ollenschlager G, Phillips S, van der Wees P. Guidelines International Network: Toward
international standards for clinical practice guidelines. Ann Intern Med. 2012;156(7):525-531.
18. Wilt TJ, Guyatt G, Kunz R, et al. Deciding What Type of Evidence and Outcomes to Include in Guidelines: Article 5 in Integrating and
Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the American Thoracic
Society. 2012;9(5):243-250.
19. Fabbri LM, Boyd C, Boschetto P, et al. How to Integrate Multiple Comorbidities in Guideline Development: Article 10 in Integrating
and Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the American
Thoracic Society. 2012;9(5):274-281.
20. Guyatt G DP, Montori V, Schünemann HJ, Bhandari M,. Putting the patient first: In our practice, and in our use of language. ACP
journal club. Jan-Feb 2004;140(A11).
Guideline Development Checklist – Glossary of Terms Version: Dec. 16, 2013
18
21. Guyatt GH, Oxman AD, Kunz R, et al. GRADE guidelines: 2. Framing the question and deciding on important outcomes. J Clin
Epidemiol. Apr 2011;64(4):395-400.
22. Balshem H, Helfand M, Schunemann HJ, et al. GRADE guidelines: 3. Rating the quality of evidence. J Clin Epidemiol. Apr
2011;64(4):401-406.
23. Guyatt G, Oxman AD, Akl EA, et al. GRADE guidelines: 1. Introduction-GRADE evidence profiles and summary of findings tables. J
Clin Epidemiol. Apr 2011;64(4):383-394.
24. Schünemann HJ, Oxman AD, Akl EA, et al. Moving from Evidence to Developing Recommendations in Guidelines: Article 11 in
Integrating and Coordinating Efforts in COPD Guideline Development. An Official ATS/ERS Workshop Report. Proceedings of the
American Thoracic Society. 2012;9(5):282-292.
25. Andrews J, Guyatt G, Oxman AD, et al. GRADE guidelines: 14. Going from evidence to recommendations: the significance and
presentation of recommendations. Journal of clinical epidemiology. 2013;66(7):719-725.
26. Brown P BK, Chalkidou K, Chalmers I, Clarke M, Fenton M, et al,. How to formulate research recommendations. BMJ. Oct 14
2006;333(7572):804-806.
27. The GRADE working group. GRADE Working Group. 2013; http://www.gradeworkinggroup.org. Accessed July 21, 2013.
28. U.S. Preventive Services Task Force. Methods and Processes. 2013; http://www.uspreventiveservicestaskforce.org/methods.htm.
Accessed July 21, 2013.