Gabay sa TamangPamamaraan sa

Pagturok ngBABOY

Agricultural Training InstituteINTERNATIONAL TRAINING CENTERON PIG HUSBANDRY

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy2

Contaminated vaccines can cause lump on the pig’s neck, a form of site reaction

Ang paglalapat ng gamot sa pamamagitan ng pagtuturok ay isang karaniwang kasanayan sa pagbababuyan. Subalit, ang hindi tamang pamamaraan ng pagtuturok ay maaaring maging sanhi ng hindi kaaya-ayang mga pilat, paglamlam ng balat, pigsa o abscesses at antibiotic residues. Iba’t-ibang uri ng impeksyon ang maaaring maipasa o magkaroong ang mga alagang baboy kung hindi tama ang pangangalaga at sanitasyon sa mga kagamitan sa pagtuturok. Bukod dito, lagging mayroong panganib ng pamamaga o anumang reaksyon sa tinurukang parte ng katawan ng baboy.

Kinakailangan ang maingat at tamang pagtuturok upang mabawasan o kaya’y tuluyang maiwasan ang pagkakaruon ng pamamaga o reaksyon sa tinurukang bahagi ng katawan ng alaga. Ang Teknisyan o Tagapag-alaga ng mga hayop (Animal Caretaker) ay dapat isaalang-alang ang mga sumusunod na gawi sa pamamahala ng pagtuturok ng baboy sa loob ng farm.

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy 3

1. Huwag turukan ng subcutaneous (sa ilalim ng balat) solutions sa kalmanan ng katawan ng baboy. Kapag naturukan sa parting kalamnan, ang tisyu nito ay maaring mapinsala at ang mga pigsa o abscesses ay maaaring mabuo na magreresulta sa pinsala at pagbaba ng carcass o laman pagdating sa katayan o slaughter. Sa kabila nito, may mga bakuna na kailangang mailapat intramuscularly (sa kalamnan ng baboy). Sa huli, isang paalala na ugaliing i-tsek ang labels ng mga gamot pangbakuna para sa mga tamang panuto sa paggamit.

2. Ugaliin ang paggamit ng bago at matalas na karayom para maiwasan ang pakasira ng tisyu ng mga baboy. Para sa subcutaneous (sa ilalim ng balat) na pagtuturok sa mga biik, gamitin ang maliliit rin na karayom na hindi tataas sa sukat na 12mm (0.50 inch) x 20 gauge at para sa malalaking baboy, gamitin ang 36mm (1.5 inches) x 18 gauge. Ugaliin ang palagiang pagpapalit ng karayom. Bilang hygiene, maaari lamang gamitin ang isang karayom sa kada-sampung baboy. Sa bagong panganak o farrowing, isang karayom ang maaaring gamitin sa grupo ng mga biik.

Pagtuturok ng Baboy

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy4

Inirerekomenda ang pagtuturok sa baboy sa mataas na bahagi ng leeg sa likod ng tenga.

Tamang posisyon – Tamang pamamaraan – Tamang angulo ng pagtuturok

Maling angulo at masyadong mataas

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy 5

3. Tinuturukang parte ng Katawan. Hindi ipinapayo ang pagtuturok ng iba’t-ibang bakuna at gamot sa iisang parte ng katawan ng baboy. Subalit may mga pagkakataon na kailangang ng baboy na malapatan ng iba’t-ibang klase ng bakuna ng sabay-sabay. Sa ganitong sitwasyon, ipinapayo ang paglalapat ng bakuna sa iba’t-ibang parte ng katawan ng alaga.

4. Kung ang tinurukang bahagi ay masyadong palikod, mataas ang tsansa na ang bakuna o gamot ay mapunta sa taba o fats. Kung masyado namang mababa, maaaring ang bakuna o gamot ay mapunta sa salivary gland o sa parteng lalamunan. Bago ang pagbabakuna, ugaliin ang pag-tsek at pagbabasa ng mga rekomendasyon sa reseta ng bawat bakuna.

5. Hygiene o Paglilinis. Ang mga bukol at pigsa o abscesses ay maaaring sanhi ng hindi paglilinis ng mga gagamitin sa pagtuturok ng baboy. Hindi maipagkakaila na ang mga kulungan ng baboy ay hindi talaga maaaring maging malinis at mahirap linisin. Bunsod nito, maaaring mag-focus na lang sa wastong pangangalaga o paglilinis ng mga gamit pangturok. Ugaliin din ang pagpapanatiling malinis at tuyo ng bahagi ng katawan na tuturukan.

6. Mga Kagamitan. Siguraduhin na lahat ng kagamitan sa pagtuturok (syringes, karayom at draw-off tubes) ay inilagay sa maligamgam na tubig, hinugasan, pinatuyo at malayo sa dumi bago at pagkatapos gamitin.

7. Linisin ang mga plastic na aparato sa pamamagitan ng pagbababad nito sa 500 ml na tubig at 20 ml na sabon sa loob ng isang oras. Banlawan ito ng maligamgam na tubig bago gamitin. Kalasin ang mga metal na syringes o panturok at pakuluan sa loob ng sampung (10) minuto.

8. Hindi Nagamit na Bakuna. Sa kabuuan, ang mga bakuna ay hindi na maaaring gamitin dalawapu’t apata na oras (24 hours) matapos buksan. Maaari rin namang i-tsek ang label ng bawat bakuna para maliwanagan. Ang mga bakterya ay maaaring magparami at mangitlog sa bukas lalagyan ng gamot na maaaring magpababa sa kakayanan ng bakuna bukod pa sa dulot nitong bukol-bukol at pigsa kapag itinurok ng lagpas sa itinakdang oras.

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy6

Ruta o Bahagi ng Paglalapat ng Bakuna o GamotAng pag-alam kung paano at kung saan ang isang gamot ay inilalapat ay kinakailangan para masigurong epektibo ang paggagamot.

Ang pakay ng naglalapat ng gamot o administrator ay ang masiguro na maiturok ang gamot sa malalim na kalamnan ng baboy, kalimitan ay sa leeg o sa laman sa hita. Ang epekto o pagkasipsip ng gamot sa kalamnan ay mainam na pamamaraan. Ang haba ng pagtuturok sa pamamaraang ito ay mas mahaba kesa sa intravenous (IV) o sa ugat pero mas maikli kumpara sa subcutaneous (SQ) o sa ilalim ng balat. Isa sa mga hindi kanais-nais sa IM na pamamaraan ay ang posibilidad na magkaroon ng di-tamang paghihiwalay ng mga ugat, daluyan ng dugo o taba sa pagitan ng mga laman sa mga konektadong mga tisyu ng katawan. Karamihan sa mga antibiotic, bitamina at bakuna ay itinuturok sa ganitong pamamaraan.

Ang tamang bahagi ng katawan ng baboy para sa intramuscular na pagtuturok ay 2-3 pulgada (50-75 mm) ang layo mula sa tenga, malapit sa pinakamataas na bahagi ng puno ng tenga at sa pagitan ng kulubot na balat sa batok.

https://www.drugs.com/vet/images/1094247_1094247.png

INTRAMUSCULAR (Sa Kalamnan)IM

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy 7

Tamang bahagi ng katawan ng biik para sa IM na pamamaraan. Upang masiguro na ang gamot ay napupunta sa kalamnan ng biik, ang tamang haba ng karayom ang dapat gamitin at dapat iturok sa tamang angulo.

Tamang bahagi ng katawan ng malalakig baboy para sa IM na pamamaraan. Ang pagtuturok ay dapat sa parte ng leeg, sa taas ng gulugud, harap ng buto sa unang paa.

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy8

SUBCUTANEOUS (Sa Ilalim ng Balat)

Ang gamot ay dapat na maiturok sa pagitan ng balat at kalamnang bahagi ng baboy. Karaniwang matatagpuan sa balat sa leeg at tenga at sa balat sa sulok ng mga puno ng hita. Ang iritable at pawisang paghahanda ay dapat iwasan upang hindi magkaroon ng hindi inaasahang reaksyon sa katawan ng baboy. Madalas, ang SQ ay may mas mababang pagsipsip o absorption kumpara sa intramuscular. Ang hormones, ilang bakuna at arsenicals ay inilalapat sa pamamaraang ito.

INTRAVENOUS

Ang karanasan at kasanayan ay kinakailangan sa pagsasagawa ng pamamaraang ito sa kadahilanang ang gamot ay dapat mai-deposito sa dugo sa pamamagitan ng mga ugat. Sa baboy, kalimitang isinasagawa ito sa mga ugat sa tenga. Maalagang (dahan-dahan pero sigurado) pagtuturok ang kailangang isagawa sa pamamaraang ito sa kadahilanang maaari itong ikamatay ng baboy kung hindi tama. Sa kabilang dako, ang IV ay hindi malimit gamitin sa baboy.

SQ

IV

Loose folds - site for subcutaneous injection

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy 9

Ang IP ay isinasagawa sa pagitan ng dalawang pinakahuling suso o medio-lateral.

Pagtuturok sa Biik sa Pamamagitan ng IV. Ang karayom at tenga ay dapat na nakapirmi sa pagitan ng hinlalaki at hintuturo ng nagtuturok. Kapag nagawa ito, ang kanyang katulong ay hindi na mahihirapang hanapin ang ugat at madali nang masisimulan ang pagtuturok. Sa praktikal na rason, ang pagtuturok ay dapat isagawa ng mabilisan at ang dami ng ituturok ay dapat limitado pero naaayon sa preskripsyon ng beterinaryo (Source: http://oslovet.veths.no/teaching/pig/pigbleed/)

INTRAPERITONEAL

Ang gamot ay itinuturok diretso sa peritoneyal na lukab malapit sa suso ng baboy. Ang pamamaraang ito ay isinasagawa sa mga natutuyot o dehydrated na biik. Ang pagbibigay ng Electrolytes ay gumagamit din ng ganitong teknik.

IP

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy10

INTRADERMAL

Ang Intradermal ang pinakamabilis sa lahat ng pamamaraan ng pagtuturok lalo kung maramihan. Ang pamamaraang ito ay nag-rerequire ng mataas na presyur ng hangin para mailagay at maipakalat ang gamot sa balat. Sa tinagal-tagal ng panahon, iilan lamang bakuna ang nai-apply sa pamamaraang ito na hindi nangangailangan ng karayom at ang mga nagtuturok ay kinakailangang sumailalim sa mga pananaliksik at kasanayan para mapabuti ang kombinasyon ng presisyon at pagiging epektibo nito.

Ang injector sa pamamaraang Intradermal

(Source: ThePigSite.com)

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy 11

Bahagi ng Tuturukan

Haba at Laki ng Karayom

site for IM injection (piglets only)

site of ear vein for IV injection

site for IM injection

(piglets only)site for SQ for IM injectionsite of anterior

vena cava

jugularvein

Piglets (1-7kgs.) 1/2-3/4 21 1/2-3/4 21

Weaners (7-25kgs.) 1 19-20 3/4 21

Growers (25-60kgs.) 1 19 1/2 19

Finishers (60-100kgs.) 1 16-18 1 19

Adult pigs 1.5 16-18 1 19

INTRAMUSCULAR SUBCUTANEOUS

LENGTH(inch)

LENGTH(inch)

SIZE(gauge)

SIZE(gauge)

(Source: ThePigSite.com)

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy12

1. Organisahin ang lugar kung saan isasagawa ang pagbabakuna bago gamitin. Ilagay ang mga karayom, mga gamot at mga panturok o syringes sa lugar na mas medaling kuhanin o abutin.

2. Gumamit ng bagong karayom na may tamang haba at kapal kapag nagtuturok.

3. Butasin o tusukin ng malinis na karayom ang takip ng bote.

4. Iturok sa tamang bahagi ng katawan ng alagang baboy. Kung nagaalinlangan, kumunsulta sa eksperto.

5. Siguraduhing ang baboy ay nakatayo o nakaposisyon ng ayos at hindi gumagalaw. Ang karayom na nakatusok sa gumagalaw na leeg ng baboy ay maaring makapinsala ng malaki sa alaga.

6. Markahan ang tinurukang baboy; gumamit ng codes o palatandaan tulad ng iba’t ibang kulay sa bawat araw, kung maari.

7. Regular na palitan ang mga hindi na kailangang karayom kapag nanggagamot o nagbabakuna, halimbawa ay sa kada isang grupo ng biik.

8. Iwasan ang pagbabalik ng gamot sa lalagyan nito kung hindi naubos!

9. Itapon ang mga gamit na karayom ng maayos at maingat.

10. Regular na linisin ang panturok o syringe matapos gamitin.

11. Ilagay ang mga gamot at pambakuna sa refrigerator. Babala: Ang ilan sa mga gamot ay hindi dapat ilagay sa refrigerator. Basahin ang label para sa karagdagang impormasyon. Ipinapayo na ang isang farm o piggery ay magkaroon ng isang maliit at personal na refrigerator upang imbakan ng mga gamot at bakuna.

Mga Dapat Tandaan:

Gabay sa Tamang Pamamaraan sa Pagturok ng Baboy 13

Gawa ng ATI ITCPH.Nilalaman mula sa Technical Staff. Packaged ng Information Services.

Layout ni Paula Clarice Aclan.

Si Mr. Alonso Latuna (nasa cover), ay participant ng National Trainors Course on Pig Husbandry ATI-ITCPH noong April - May 2015.

Gabay sa TamangPamamaraan sa

Pagturok ngBABOY

Ang ATI-ITCPH ay nagbibigay assistance sa mga magsasakang magbababoy at mga interesadong indibidwal o organisasyon sa pamamagitan ng:

• Pagsasagawa ng kasanayan sa pagbababuyan at ilan pang aspeto nito gaya ng pagbubulog o pagkakasta o artificial insemination, pangangalaga ng dumi ng baboy, feed milling at pagpoproseso ng karne, at iba pa;• Konsultasyon at networking;• Paglikha ng mga babasahin, leaflets at iba pang IEC materials; at• Pagtalakay at pagpapalaganap ng mga ideya, prinsipyo, at isyu ng industriya ng pagbababuyan.

Ang International Training Center on Pig Husbandry (ITCPH) ay isang ay isa sa mga tanggapan ng pamahalaansa ilalim ng Kagawaran ng Pagsasaka (Department of Agriculture) – Agricultural Training nstitute (ATI) na nagsasagawa ng mga kapaki-pakinabang na mga pagsasanay at aktibidades para sa ikauunlad ng mga magsasakang magbababoy. Ang ITCPH ay ang tanging ahensya ng pamahalaan na naka-tutok sa pagbababuyan at iba pang mga disiplinang may kaugnayan dito.

ATI-ITCPHLearning by doing.

Para sa mga karagdagang impormasyon, maaring sumulat, tumawag o mag-teks sa:

DR. RUTH S. MICLAT-SONACOCenter Director

Agricultural Training InstituteINTERNATIONAL TRAINING CENTER ON PIG HUSBANDRYP.O. Box 1, Lipa City, 4217 Batangas

+63 918 903 0121

(043) 756 1996/1987

(043) 756 1995

atiitcphrecords@gmail.com

atiitcph.com

@InternationalTrainingCenterOnPigHusbandry

@atiitcph@atiitcph

Learning by Doing...Do it the #ITCPHway