СЕРІЯ “ГОРИЗОНТИ ФАНТАСТИКИ”

Рей Бредбері

КУЛЬБАБОВЕ ВИНО

ÒÅÐÍÎϲËÜÁÎÃÄÀÍ

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 1978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 1 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

ÓÄÊ 82/89ÁÁÊ 84.7 ÑØÀ Á87

Ñåð³þ “Ãîðèçîíòè ôàíòàñòèêè”çàñíîâàíî 2011 ðîêó

Ray Bradbury. Dandelion wine.Copyright © 1957 by Ray Bradbury

Äðóêóºòüñÿ ç äîçâîëó ïðàâîâëàñíèêàRay Bradbury, c/o Don Cougdon Associates, Inc.

Ïåðåêëàä ç àíãë³éñüêî¿Âîëîäèìèðà Ìèòðîôàíîâà

Áðåäáåð³ Ð. Á87 Êóëüáàáîâå âèíî: Ïîâ³ñòü /Ïåð. ç àíãë. Â. Ìèò-

ðîôàíîâà. — Òåðíîï³ëü: Íàâ ÷àëüíà êíèãà – Áîã-äàí, 2011. — 328 ñ.— (Ñåð³ÿ “Ãîðèçîíòè ôàíòàñ-òèêè”)

²SBN 978-966-10-1267-6ÓÄÊ 82/89ÁÁÊ 84.7 ÑØÀ

© Íàâ÷àëüíà êíèãà – Áîãäàí, ìàéíîâ³ ïðàâà, 2010

ISBN 978-966-10-2118-0 (ñåð³ÿ)²SBN 978-966-10-1267-6

Îõîðîíÿºòüñÿ çàêîíîì ïðî àâòîðñüêå ïðàâî. Æîäíà ÷àñòèíà äàíîãî âèäàííÿ íå ìîæå áóòè â³äòâîðåíà

â áóäü-ÿêîìó âèãëÿä³ áåç äîçâîëó àâòîðà ïåðåêëàäó ÷è âèäàâöÿ.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 2978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 2 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

3

Âîëòåðîâ³ À. Áðåäáåð³ — íå äÿäüêîâ³, íå äâîþð³äíîìó áðàòîâ³, àëå, ïîçà âñÿêèì ñóìí³âîì, âèäàâöåâ³ é äðóãîâ³

Áóâ òèõèé ðàíí³é ðàíîê, ³ ì³ñòå÷êî, ùå îïî-

âèòå òåìðÿâîþ, áåçòóðáîòíî ñïî÷èâàëî. Ó ïîâ³òð³ â÷óâàëîñÿ ë³òî, ³ â³òðåöü â³ÿâ ïî-ë³òíüîìó, ³ âñå íàâêîëî ïîâ³ëüíî é ðîçì³ðåíî äèõàëî òåïëîì. Äîñèòü áóëî âñòàòè ç ë³æêà é âèçèð íóòè ó â³êíî, ùîá ïîáà÷èòè: öå æ ³ º ïî÷àòîê ñïðàâæíüîãî â³ëüíîãî æèòòÿ, ïåðøèé ðàíîê ë³òà.

Äâàíàäöÿòèð³÷íèé Äóãëàñ Ñïîëä³íã, ùîéíî ïðîêèíóâøèñü, çàëþáêè â³ääàâñÿ íåêâàïíîìó ïëèíîâ³ ë³òíüîãî ðàíêó. ³í ëåæàâ ó ñêëåï³í÷àñò³é ê³ìíàòö³ íà òðåòüîìó ïîâåðñ³, â³ä÷óâàþ÷è, ÿê öÿ íàéâèùà â ì³ñòå÷êó âåæà, ëèíó÷è ó âèñîêîñò³ çà ÷åðâíåâèì â³òåðöåì, íàñíàæóº éîãî íåçì³ðíîþ ñèëîþ. Óâå÷åð³, êîëè â’ÿçè, äóáè é êëåíè çëèâà-ëèñÿ â ñóö³ëüíó ìàñó, â³í, ìîâ ïðîìåíåì ìàÿêà, îáâîäèâ ïîãëÿäîì òå êîëèõëèâå òåìíå ìîðå. À òåïåð...

— Îõ òè æ!.. — ïðîøåïîò³â Äóãëàñ. Ïîïåðåäó áóëî ö³ëå ë³òî, áåçë³÷ äí³â, áåç-

ë³÷ öèôð ó êàëåíäàð³. ² â³í óÿâèâ ñîá³, ÿê éîãî ðóêè ñíóâàòèìóòü íà âñ³ áîêè, íà÷å â áîãà سâè ç êíèæîê ïðî äàëåê³ ìàíäðè, çðèâàþ÷è ç äåðåâ íåäîñòèãë³ ÿáëóêà, ïåðñèêè, ÷îðí³, ÿê í³÷, ñëèâè.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 3978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 3 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

4

ßê â³í ïîðèíå â ë³ñ, ó ÷àãàð³, â ð³÷êó. ßê óò³øàòè-ìåòüñÿ õîëîäîì çà âêðèòèìè ïàìîðîççþ äâåðèìà ëüîäîâí³. ² ÿê ðàä³òèìå, ñìàæà÷èñü ó áàáóñèí³é êóõí³ ðàçîì ç ÷èñëåííèìè êóð÷àòàìè...

À òåïåð íà íüîãî ÷åêàëî çâè÷íå ä³ëî. Ðàç íà òèæäåíü éîìó äîçâîëÿëè íî÷óâàòè íå

â áóäèíî÷êó ïîðÿä, ðàçîì ç áàòüêîì, ìàò³ð’þ òà ìåíøèì áðàòîì Òîìîì, à âèáèðàòèñÿ òåìíèìè êðó÷åíèìè ñõîäàìè ñþäè, â ä³äîâó âåæó, ³ ñïàòè â ö³é îñåë³ ÷àðîä³ÿ ñåðåä ãðîìîâèöü ³ ïðèìàð, ùîáè ïðîêèíóòèñü óäîñâ³òà, ïîêè ùå íå çàäçâå-í³ëè íà âóëèöÿõ ìîëî÷í³ ïëÿøêè, ³ âçÿòèñÿ äî ñâîãî çàïîâ³òíîãî ÷àêëóâàííÿ.

³í ñòàâ ó òåìðÿâ³ ïåðåä â³ä÷èíåíèì â³êíîì, íàáðàâ ó ãðóäè ïîâ³òðÿ ³ ÷èìäóæ äìóõíóâ.

Âóëè÷í³ ë³õòàð³ ìèòòþ çãàñëè, íà÷å ñâ³÷êè íà øîêîëàäíîìó òîðò³ äî äíÿ íàðîäæåííÿ. ³í äìóõ-íóâ ùå é ùå ðàç, ³ â íåá³ ïî÷àëè çíèêàòè ç³ðêè.

Äóãëàñ óñì³õíóâñÿ. Òîä³ ïîêàçàâ ïàëüöåì. Îòàì ³ îòàì. À òåïåð îòóò ³ îòóò... Íà îïîâèò³é âðàí³øí³ì ñåðïàíêîì âóëèö³ ïðî-

ð³çàëèñÿ æîâò³ ïðÿìîêóòíèêè — ëþäè âìèêàëè ñâ³òëî â áóäèíêàõ. ² îñü óæå íà ö³ë³ ìèë³ äîâêðóã çàñâ³òèëèñÿ íåçë³÷åíí³ â³êíà.

— Óñ³ ïîç³õí³òü! Óñ³ âñòàâàéòå! Âíèçó ïðîêèíóâñÿ äî æèòòÿ âåëèêèé áóäè-

íîê. — ijäóñþ, âèéìàé ç³ ñêëÿíêè ñâî¿ çóáè! —

Äóãëàñ ïî÷åêàâ, äàþ÷è ä³äîâ³ ÷àñ.— Áàáóñþ é ïðàáàáóñþ, ñìàæòå ìëèíö³!

Ëåãåíüêèé ïðîòÿã ïîí³ñ ïî êîðèäîðàõ òåïëèé äóõ ñìàæåíîãî ò³ñòà, ³ â ê³ìíàòàõ áóäèíêó çàâî-

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 4978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 4 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

5

ðóøèëèñü óñ³ éîãî òèì÷àñîâ³ ïîæèëü ö³ — ò³òêè, äÿäüêè, äâîþð³äí³ áðàòè é ñåñòðè, ùî ç’¿õàëèñÿ íà ë³òî.

— Âóëèöÿ Ñòàðèõ Ëþäåé, ïðîêèäàéñÿ! ̳ñ Ãåëåí Ëóì³ñ, ïîëêîâíèêó Ôð³éë³, ì³ñ³ñ Áåíòë³! Ïðîêàøëÿéòåñü, óñòàâàéòå, ïðèéìàéòå ñâî¿ òàáëåòêè, íå áàð³òüñÿ! ̳ñòåðå Äæîíàñ, çàïðÿ-ãàéòå êîíÿ÷èíó, âèâîçüòå ñâ³é ôóðãîí ³ ãàéäà ïî ìîòëîõ!

Ïî òîé á³ê ÿðó, ùî âð³çàâñÿ â ì³ñòå÷êî, ðîç-ïëþùèëè ñâî¿ äðàêîíÿ÷³ î÷³ ïîõìóð³ îñîáíÿêè. Íåâäîâç³ íà ðàíêîâ³ âóëèö³ âè¿äóòü ñâîºþ åëåê-òðè÷íîþ Çåëåíîþ ìàøèíîþ äâ³ áàáóñ³, ìàõàþ÷è ðóêàìè äî êîæíîãî çóñòð³÷íîãî ñîáàêè.

— ̳ñòåðå Òð³ääåí, àíó, á³ãîì äî òðàìâàéíîãî äåïî!

² íåçàáàðîì ð³÷èùàìè áðóêîâàíèõ âóëèöü ïîïëèâå òðàìâàé, ðîçêèäàþ÷è íàä ñîáîþ ãàðÿ÷³ áëàêèòí³ ³ñêðè.

— Äæîíå Õàôô ³ ×àðë³ Âóäìåí, âè ãîòîâ³? — ïîøåïêè ñïèòàâ Äóãëàñ, çâåðòàþ÷èñü äî âóëèö³ ijòåé.— Ãîòîâ³? — Öå âæå äî áåéñ áîëü íèõ ì’ÿ÷³â, íàìîêëèõ ó ãóñò³é òðàâ³ íà çàðîøåíèõ ëóæêàõ, äî ìîòóçÿíèõ ãîéäàëîê, ùî íåðóõîìî çâèñàëè ç äåðåâ.

— Ìàìî, òàòó, Òîìå, ïðîêèäàéòåñÿ! Òèõåíüêî çàäçâîíèëè áóäèëüíèêè. Ëóíêî çà-

áàìêàâ ãîäèííèê íà ì³ñüê³é ðàòóø³. Íåìîâ â³ä ïîìàõó Äóãëàñîâî¿ ðóêè, ç äåðåâ ³ç ùåáå òàí íÿì ïóðõíóëî ïòàñòâî. À â³í, äèðèãóþ÷è ñâî¿ì îðêåñ-òðîì, ïîêàçàâ íà ñõ³äíèé íåáîêðàé.

² ç-çà îáð³þ ç’ÿâèëîñÿ ñîíöå.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 5978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 5 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

6

Äóãëàñ ñêëàâ ðóêè íà ãðóäÿõ ³ âñì³õíóâñÿ, ìîâ ñïðàâæí³é ÷óäîä³é. “Îòîæ-áî,— ïîäóìàâ â³í.— Äîñèòü áóëî ìåí³ çâåë³òè — ³ âñ³ ï³äõîïèëèñÿ, âñ³ çàá³ãàëè. ˳òî áóäå ÷óäîâå”.

² â³í íàîñòàíîê êëàöíóâ ïàëüöÿìè äî ì³ñòå÷êà. Ðâó÷êî ðîç÷èíèëèñÿ äâåð³ áóäèíê³â — ëþäè

âèõîäèëè íàäâ³ð. ˳òî 1928 ðîêó ïî÷àëîñÿ.

²äó÷è òîãî ðàíêó ëóæêîì, Äóãëàñ Ñïîëä³íã íà-ðàçèâñÿ íà ïàâóòèíêó. Íåâèäèìà â ïîâ³òð³ íèòêà òîðêíóëàñü éîãî ÷îëà é áåçãó÷íî óðâàëàñÿ.

² õî÷ ÿêà íåçíà÷óùà áóëà òà ïðèãîäà, â³í çáàã-íóâ: öåé äåíü â³äð³çíÿòèìåòüñÿ â³ä ³íøèõ. ³äð³ç-íÿòèìåòüñÿ ùå é òîìó, ùî º äí³, ÿê³ ñêëàäàþòüñÿ ³ç ñàìèõ çàïàõ³â, êîëè òè â³ä÷óâàºø ö³ëèé ñâ³ò íþõîì, óäèõàþ÷è é âèäèõàþ÷è éîãî êð³çü í³ñ,— òàê ïîÿñíþâàâ áàòüêî, âåçó÷è Äóãëàñà òà éîãî äåñÿòèð³÷íîãî áðàòèêà Òîìà ìàøèíîþ çà ì³ñòî. À â ³íø³ äí³, ñêàçàâ â³í, ìîæíà ò³ëüêè âóõîì ïî-÷óòè, ÿê ãðèìèòü ³ áðèíèòü Óñåñâ³ò. ª òàê³ äí³, ùî ¿õ òðåáà êóøòóâàòè íà ñìàê, ³ òàê³, ùî êðàùå â³ä÷óòí³ íà äîòèê. Âèïàäàþòü ³ òàê³, ÿê³ íàëåæèòü ñïðèéìàòè âñ³ìà ÷óòòÿìè ðàçîì. À îöå ñüîãîäí³, êèâíóâ ãîëîâîþ áàòüêî, ïàõíå òàê, íåíà÷å äåñü òàì çà ïàãîðáàìè çâå÷îðà íå çíàòè ÿê âèð³ñ âåëè-êèé ñàä ³ ñïîâíèâ óñþ îêîëèöþ ñâ³æèìè òåïëèìè ïàõîùàìè. Ó ïîâ³òð³ â÷óâàºòüñÿ äîù — àëå íà íåá³ íå âèäíî é õìàðèíêè. Çäàºòüñÿ, ãåí ñåðåä

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 6978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 6 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

7

ë³ñó îñü-îñü ðîçëÿæåòüñÿ ñì³õ ÿêîãîñü òàºìíè÷îãî çàéäè — àëå òàì ñòî¿òü òèøà...

Äóãëàñ ïèëüíî âèäèâëÿâñÿ íà êðàºâèä, ùî ïðî-ïëèâàâ îáàá³÷ äîðîãè. ³í íå â÷óâàâ í³ ïàõîù³â ñàäó, í³ áëèçüêîãî äîùó, áî çíàâ, ùî áåç ÿáëóíü ÷è õìàð íå ìîæå áóòè í³ òîãî, í³ òîãî. À ùî òàì çà òàºìíè÷èé çàéäà ì³ã ñì³ÿòèñÿ ó ë³ñ³?..

Òà âñå îäíî,— ³ Äóãëàñà àæ äðîæ ïðîéíÿâ,— öåé äåíü, íå çíàòè ÷îìó, áóâ ÿêèéñü îñîáëèâèé.

Ìàøèíà çóïèíèëàñÿ â ñàìîìó îñåðåäêó òèõîãî ë³ñó.

— Àíó, õëîïö³, âãàìóéòåñÿ. Âîíè øòóðõàëè îäèí îäíîãî ë³êòÿìè. — Ãàðàçä, òàòó. Óñ³ òðîº âèë³çëè ç ìàøèíè ³, ïðèõîïèâøè ãî-

ëóá³ áëÿøàí³ â³äðà, ç³éøëè ç ãëóõîãî ðîçãðóçëîãî ïóò³âöÿ ó âîëîãèé äóõ, ùî ëèøèâñÿ ï³ñëÿ íåäàâ-íüîãî äîùó.

— Øóêàéòå áäæ³ë,— ñêàçàâ áàòüêî.— Áäæîëè çàâæäè â’þòüñÿ êîëî ÿã³ä, ÿê õëîï÷èñüêà êîëî êóõí³. Ïðàâäà æ, Äóã?

Äóãëàñ çäðèãíóâñÿ é ï³äâ³â ãîëîâó. — Çíîâó òè õòîçíà-äå,— ìîâèâ áàòüêî.—

Îòÿìñÿ. Õîä³ìî ç íàìè. — Ãàðàçä, òàòó. ² âîíè ðóøèëè ë³ñîì — ïîïåðåäó áàòüêî,

äóæå âèñîêèé ³ ñòàâíèé, çà íèì ñë³ä ó ñë³ä ñòóïàâ Äóãëàñ, à ñë³äêîì çà áðàòîì äð³áîò³â çîâñ³ì ìà-ëèé íà çð³ñò Òîì. Âîíè ï³äíÿëèñÿ íà íåâåëèêèé ïàãîðáîê ³ ïîäèâèëèñü óïåðåä.

— Îíäå, áà÷èòå,— ïîêàçàâ ðóêîþ áàòüêî,— ãåí òàì îñåëÿ âåëèêèõ ³ ëàã³äíèõ ë³òí³õ â³òð³â.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 7978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 7 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

8

Âîíè ãóëÿþòü ïî òèõ çåëåíèõ ãëèáèíàõ, íåâèäèì³, ìîâ ïðèìàðí³ êèòè.

Äóãëàñ øâèäêî ïîçèðíóâ òóäè, í³÷îãî íå ïî-áà÷èâ ³ â³ä÷óâ ñåáå îøóêàíèì — áàòüêî, òàê ñàìî, ÿê ³ ä³äóñü, çàâæäè ãîâîðèâ çàãàäêàìè. À ïðîòå... À ïðîòå... Äóãëàñ çàâìåð ³ ïðèñëóõàâñÿ.

“Àòîæ, ùîñü òàêè ìຠñòàòèñÿ,— ïîäóìàâ â³í.— ß öå çíàþ!”.

— À îñüäå ïàïîðîòü, ùî çâåòüñÿ âåíåðèí³ êîñè.— Áàòüêî ïðîñòóâàâ äàë³, ³ áëÿøàíå â³äðî â éîãî ðóö³ ðàç ó ðàç ïîáðÿçêóâàëî.— À îöå â³ä-÷óâàºòå? — ³í ïîñîâàâ íîãîþ ïî çåìë³.— Öÿ ëèñòÿíà ïîäóøêà íàêîïè÷óâàëàñÿ ç ì³ëüéîí ðîê³â. Ïîäóìàéòå-íî, ñê³ëüêè òðåáà áóëî ëèñòÿ, ùîá âîíà ñòàëà òàêà ì’ÿêà.

— Îõ òè æ, ÿ ñòóïàþ, íà÷å ³íä³àíåöü,— îçâàâñÿ Òîì.— Àí³ øåëåñíå.

Äóãëàñ ³ ñîá³ ïîìàöàâ íîãîþ çåìëþ, àëå íå â³ä÷óâ ¿¿ ïðóãêîñò³, áî âåñü ÷àñ ñòîðîæêî äî-ñëóõàâñÿ. “Íàñ îòî÷èëè! — äóìàâ â³í.— Ùîñü òàêè ñòàíåòüñÿ. Àëå ùî?..— ³í ñïèíèâñÿ.— Àíó, âèõîäüòå, õòî é äå á âè íå áóëè!” — ïîäóìêè ãóêíóâ â³í.

Òîì òà áàòüêî ïðîñòóâàëè äàë³ ïî áåçãó÷í³é ì’ÿê³é çåìë³.

— À îñü íàéêðàùå ó ñâ³ò³ ìåðåæèâî,— òèõî ìîâèâ áàòüêî. ² ïîêàçàâ ðóêîþ íàãîðó, äå êðîíè äåðåâ ïåðåïë³òàëèñÿ ç íåáîì ÷è, ìîæå, òî íåáî âïë³òàëîñÿ â íèõ, õòîçíà. Òà òàê ÷è òàê, à öå çåëåíî-áëàêèòíå ìåðåæèâî ³ñíóâàëî, ³ áàòüêî âñì³õàâñÿ, ³ äîñèòü áóëî ïðèäèâèòèñÿ, ùîá äî-áà÷èòè, ÿê ë³ñ ³ äàë³ íåâïèííî ïëåòå éîãî, ìîâ

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 8978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 8 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

9

âåëèêèé ãîì³í êèé âåðñòàò. Áàòüêî ñòîÿâ íåâèìó-øåíî, ãîâîðèâ ïðî ñå é ïðî òå, ³ ìîâà éîãî ëèíóëà â³ëüíî é æâàâî. Ðàç ó ðàç â³í ñàì ñì³ÿâñÿ ç³ ñâî¿õ ñë³â, ³ öå ùå äóæ÷å ïîæâàâëþâàëî éîãî ðîçïîâ³äü. ³í ëþáèòü äîñëóõàòèñÿ äî òèø³, êàçàâ áàòüêî, ÿêùî ìîæíà äî íå¿ äîñëóõàòèñÿ; àäæå ñåðåä òèø³ âèïàäຠïî÷óòè, ÿê ó ïîâ³òð³, ùî àæ êèøèòü áäæîëàìè — ñëîâî ÷åñò³, ïðîñòî-òàêè êèøèòü! — ëåãêî ñ³ºòüñÿ äîíèçó ïèëîê äèêèõ êâ³ò³â. À îíäå, ïðèñëóõàéòåñü, çà îòèìè äåðåâàìè — òàì ãó÷èòü ñïðàâæí³é âîäîñïàä ïòàøèíîãî ùåáåòàííÿ!

“Îñü âîíî,— ïîäóìàâ Äóãëàñ,— íàáëèæà-ºòüñÿ! Ñóíå ïðîñòî íà ìåíå! À ÿ éîãî íå áà÷ó! Îñü óæå çîâñ³ì áëèçüêî, äåñü òóò!”.

— À îñü ³ áðóñíèö³! — ñêàçàâ áàòüêî.— Äè-â³òüñÿ, íàì ïîùàñòèëî.

“Íå òðåáà!”— àæ çàéøîâñÿ ìîâ÷àçíèì êðèêîì Äóãëàñ.

Àëå Òîì òà áàòüêî íàõèëèëèñü ³ âñòðîìèëè ðóêè â øóðõ³òëèâ³ êóùèêè. Ìàíà ðîçâ³ÿëàñü. Æàõëèâà ïðèìàðà, ùî ï³äêðàäàëàñÿ âñå áëèæ÷å, ëàäíà ÷èìäóæ íàêèíóòèñü, íàâàëèòèñü, âèòðóñèòè ç íüîãî äóøó, ìèòòþ çíèêëà áåç ñë³äó.

Ðîçãóáëåíèé ³ ñïóñòîøåíèé, Äóãëàñ óïàâ íà-âêîë³øêè. ³í áà÷èâ, ÿê éîãî ïàëüö³ çàíóðèëèñü ó çåëåíó ñóò³íü, à òîä³ âèðèíóëè çâ³äòè, çàáàðâëåí³ â òàêèé êîë³ð, í³áè â³í ó ÿêèéñü ñïîñ³á ðîç³òíóâ ë³ñ íîæåì ³ çàñòðîìèâ ðóêó ó â³äêðèòó ðàíó.

— Õëîïö³, ÷àñ ï³äæèâèòèñÿ! Ç â³äðàìè, âæå äî ïîëîâèíè ïîâíèìè áðóñ-

íèöü ³ ñóíèöü, ñåðåä ãóä³ííÿ áäæ³ë, ùî çëåò³ëèñÿ

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 9978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 9 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

10

ñë³äîì,— à öå æ áî, ñêàçàâ áàòüêî, íå ùî ³íøå, ÿê çàòàºíèé ñï³â íàâêîëèøíüîãî ñâ³òó,— âîíè ñèä³ëè íà çàìø³ëèé êîëîä³, æóâàëè áóòåðáðîäè é íàìàãàëèñÿ äî÷óòè â ë³ñîâ³é òèø³ òå, ùî ÷óâ áàòüêî. Äóãëàñ â³ä÷óâàâ íà ñîá³ áàòüê³â óñì³õíåíèé ïîãëÿä. Îñü áàòüêî õîò³â áóâ ùîñü ñêàçàòè, àëå ïåðåäóìàâ ³, â³äêóñèâøè ùå øìàòîê áóòåðáðîäà, íà õâèëþ çàìèñëèâñÿ.

— Áóòåðáðîä ó ë³ñ³ — çîâñ³ì ³íøà ð³÷. ²íàêøå ñìàêóº, í³æ óäîìà, âè ïîì³òèëè? Íà÷å éîãî ÷èìîñü ïðèñìà÷èëè. Ïàõíå ì’ÿòîþ ³ æèâèöåþ. ×óäîâî çáóäæóº àïåòèò.

Äóãëàñ ïåðåñòàâ æóâàòè é ïîòîðêàâ ÿçèêîì õë³á ³ ï³äñìàæåíó øèíêó. Òà í³... áóòåðáðîä ÿê áóòåðáðîä.

Òîì, ³ äàë³ æóþ÷è, êèâíóâ ãîëîâîþ. — ß çðîçóì³â, ïðî ùî òè êàæåø, òàòó. “Öå âæå ìàéæå ñòàëîñÿ,— äóìàâ Äóãëàñ.—

Õî÷ áè ùî âîíî òàì òàêå, àëå æ âåëè÷åçíå, îé ÿêå âåëè÷åçíå! Ùîñü éîãî ñïîëîõàëî. À äå æ âîíî òåïåð? Ìàáóòü, çà îòèì êóùåì!.. ͳ, äåñü ïîçàä ìåíå!.. Òà í³, âîíî òóò... îòóò, çîâñ³ì ïîðó÷...”.

³í íèøêîì ïîòåð ï³ä ãðóäüìè. “Òðåáà ò³ëüêè ïî÷åêàòè, ³ âîíî ïîâåðíåòüñÿ.

Âîíî íå çðîáèòü ìåí³ áîëÿ÷å, ÿ çíàþ, íå äëÿ òîãî âîíî òóò. À ùî æ òîä³ âîíî çðîáèòü? Ùî? Ùî?..”.

— À âè çíàºòå, ñê³ëüêè ðàç³â ìè ãðàëè â áåé-ñáîë öüîãî ðîêó, ³ ìè íóëîãî, ³ ïîçàìèíóëîãî? — ðàïòîì í³ ç ñüîãî í³ ç òîãî ñïèòàâ Òîì.

Äóãëàñ äèâèâñÿ, ÿê øâèäêî âîðóøàòüñÿ éîãî ãóáè.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 10978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 10 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

11

— ß çàïèñàâ! Òèñÿ÷ó ï’ÿòñîò ø³ñòäåñÿò â³ñ³ì ðàç³â! À ñê³ëüêè ðàç³â ÿ ÷èñòèâ çóáè çà äåñÿòü ðî-ê³â? سñòü òèñÿ÷ ðàç³â! À ðóêè ìèâ ï’ÿòíàäöÿòü òèñÿ÷ ðàç³â. Ñïàâ ÷îòèðè òèñÿ÷³ ç ÷èìîñü ðàç³â, íå ðàõóþ÷è òîãî, ùî âäåíü. Ç’¿â ø³ñòñîò ïåðñèê³â ³ â³ñ³ìñîò ÿáëóê. À ãðóø — äâ³ñò³, ÿ íå äóæå äî íèõ îõî÷èé. Ïðî ùî çàâãîäíî çàïèòàéòå, â ìåíå âñå çàïèñàíî! ßê ñêëàñòè ðàçîì óñå, ùî ÿ çðîáèâ çà äåñÿòü ðîê³â, âèéäå ì³ëüÿðä ì³ëüéîí³â óñÿêèõ ðå÷åé.

“Îñü òåïåð âîíî çíîâ íàáëèæàºòüñÿ,— äóìàâ Äóãëàñ.— Àëå ÷îìó? ×åðåç òå, ùî Òîì áàç³êàº? À äî ÷îãî òóò Òîì? ³í ñîá³ òîðîõòèòü ç íàïõàíèì ðîòîì, áàòüêî ñèäèòü íà êîëîä³, íàñòîðîæåíèé, ìîâ äèêèé ê³ò, à ç Òîìà âñå âàëóþòü ³ âàëóþòü ñëîâà, íà÷å áóëüáàøêè ³ç ñîäîâî¿ âîäè”.

— Êíèæîê ÿ ïðî÷èòàâ ÷îòèðèñòà.  ê³íî áà-÷èâ ñîðîê ô³ëüì³â ç Áàêîì Äæîíñîì, òðèäöÿòü ç Äæåêîì Õîêñ³, ñîðîê ï’ÿòü ç Òîìîì ̳êñîì, òðèäöÿòü äåâ’ÿòü ç Õóòîì óáñîíîì, äåñÿòü ç Äó-ãëàñîì Ôåðáåíêñîì, ñòî äåâ’ÿíîñòî äâà ìóëüòèêè ïðî êîòà Ôåë³êñà, â³ñ³ì ðàç³â äèâèâñÿ “Ïðèâèä â îïåð³” ç Ëîíîì ×àí³, ÷îòèðè ðàçè ̳ëòîíà ѳëëçà ³ ðàç Àäîëüôà Ìåíæó, ïðî êîõàííÿ, àëå òîä³ ÿ ïðîñèä³â ç äåâ’ÿíîñòî ãîäèí ó âáèðàëüí³, òàì-òàêè â ê³íî, ÷åêàâ, ïîêè ñê³í÷èòüñÿ òà ìóðà é ïóñòÿòü “Êîòà ³ êàíàðêó” àáî “Êàæàíà”, à òî æ òàê³ äèâà, ùî âñ³ àæ õàïàëèñü îäíå çà îäíîãî é äâ³ ãîäèíè âåðåùàëè íå âìîâêàþ÷è. ² çà âåñü òîé ÷àñ ÿ ç’¿â ÷îòèðèñòà öóêåðîê, òðèñòà ðîãàëèê³â ³ ñ³ìñîò òðóáî÷îê ç ìîðîçèâîì...

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 11978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 11 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

12

Òîì ùå õâèëèí ³ç ï’ÿòü ïðàâèâ ñâ, àæ ïîêè áàòüêî ñïèòàâ:

— À ñê³ëüêè ÿã³ä òè ç³áðàâ ñüîãîäí³, Òîìå? — Äâ³ñò³ ï’ÿòäåñÿò ø³ñòü, òî÷íî, ÿê â àïòåö³! —

ìèòòþ âèïàëèâ Òîì. Áàòüêî çàñì³ÿâñÿ. Ç áóòåðáðîäàìè áóëî ïî-

ê³í÷åíî, ³ âñ³ òðîº çíîâó çàãëèáèëèñü ó ë³ñîâó ñóò³íü çáèðàòè áðóñíèö³ é êðèõ³òí³ ñóíè÷êè. Âîíè íàõèëÿëèñü àæ äî çåìë³, ðóêè ¿õí³ øâèäêî õîäèëè òóäè-ñþäè, â³äðà äåäàë³ âàæ÷àëè, à Äóãëàñ ñòîðîæêî äîñëóõàâñÿ é äóìàâ: “Àòîæ, âîíî çíîâó ïîðó÷! Ïðîñòî â ìåíå çà ñïèíîþ!.. Ò³ëüêè íå îçèðàéñÿ! Ðîáè ñâîº ä³ëî. Çðèâàé ÿãîäè, êèäàé ó â³äðî. ßêùî îçèðíåøñÿ — ñïîëîõàºø éîãî. Íå ïðîïóñòè ö³º¿ íàãîäè! Àëå æ ÿê ï³äìàíèòè éîãî ñþäè, ùîá ïîáà÷èòè, ãëÿíóòè éîìó â ëèöå? ßê? ßê?..”.

— À â ìåíå º ñí³æèíêà â ñ³ðíèêîâ³é êîðî-áî÷ö³,— îá³çâàâñÿ Òîì, ç óñì³øêîþ äèâëÿ÷èñü íà ñâîþ ðóêó, ùî â³ä ñîêó ÿã³ä áóëà íà÷å â ÷åðâîí³é ðóêàâè÷ö³.

“Òà ïîìîâ÷ òè!” — ìàëî íå çàêðè÷àâ Äóãëàñ. Àëå í³ — êðè÷àòè íå ìîæíà áóëî, áî ï³øëà áè ëóíà é ñïîëîõàëà îòå íå çíàòè ùî.

À âò³ì, ñòðèâàé... Äàðìà ùî Òîì áàç³êຠ— âîíî îäíàêîâî íàáëèæàºòüñÿ, íå áî¿òüñÿ Òîìà, à íàâïàêè, òîé ñâî¿ì ãîëîñîì ïðèíàäæóº éîãî, òî, âèõîäèòü, ³ ñàì Òîì ÿêîñü ïðè÷åòíèé äî íüîãî.

— Ùå ç ëþòîãî ì³ñÿöÿ,— çàõèõîò³â Òîì.— Áóëà õóðäåëèöÿ, ³ ÿ çëî âèâ îäíó âåëèêó ñí³æèíêó â êîðîáî÷êó, çàêðèâ ¿¿ òàì, à òîä³ ìåðù³é äîäîìó ³ ñõîâàâ ó õîëîäèëüíèê!

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 12978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 12 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

13

Îñü âîíî, âæå çîâñ³ì áëèçüêî... Äóãëàñ íåâ³ä-ðèâíî äèâèâñÿ íà Òîìîâ³ ãóáè, ùî íå ñïèíÿëèñü í³ íà ìèòü, éîãî ïîðèâàëî äðåìåíóòè ãåòü, áî çà äåðåâàìè çä³éìàëàñÿ ÿêàñü ãð³çíà âåëåòåíñüêà õâèëÿ. Îñü çàðàç âîíà âïàäå é ðîçòðîùèòü ¿õ...

— Àòîæ,— çàìèñëåíî ïðîâàäèâ Òîì, îáðè-âàþ÷è ç êóùà ÿãîäè,— ÿ ºäèíèé ó ö³ëîìó øòàò³ ²ëë³íîéñ, õòî ìຠâë³òêó ñïðàâæíþ ñí³æèíêó. Ùî òàì ïðîòè íå¿ ò³ ä³àìàíòè! Îñü ÿ çàâòðà â³äêðèþ ¿¿. ² òîá³, Äóã, òåæ ïîêàæó...

²íøèì ðàçîì Äóãëàñ, ìîæëèâî, ãëóçëèâî ïèðõ-íóâ ÷è â³äìàõíóâñÿ áè â³ä ö³º¿ í³ñåí³òíèö³. Àëå òåïåð, êîëè ñòð³ìêî íàñóâàëîñÿ îòå ãð³çíå “ùîñü”, óæå íàâèñíóâøè íàä íèì ó òèõîìó ïîâ³òð³, â³í çàïëþùèâ î÷³ é ò³ëüêè ãîëîâîþ êèâíóâ.

Òîì, óêðàé çäèâîâàíèé, ïåðåñòàâ ðâàòè ÿãîäè, îáåðíóâñÿ ³ âòóïèâ î÷³ ó áðàòà. Äóãëàñ, ùî àæ ñêó-ëèâñÿ, ñèäÿ÷è íàâïî÷³ïêè, ÿâëÿâ ñîáîþ ÷óäîâèé îá’ºêò äëÿ íàïàäó. ² Òîì ç âîéîâíè÷èì ïîãóêîì ñòðèáíóâ íà íüîãî. Îáèäâà ïîâàëèëèñÿ äîäîëó é, ìîëîòÿ÷è îäèí îäíîãî êóëàêàìè, ïîêîòèëèñÿ ïî òðàâ³.

“ͳ! — çâåë³â ñîá³ Äóãëàñ, ñèëêóþ÷èñü íå äóìàòè í³ ïðî ùî ³íøå.— ͳ!..”. Àæ ðàïòîì... Òàê, óñå áóëî ãàðàçä! Àòîæ! ¯õíÿ ñóòè÷êà, óñÿ òà êîëîòíå÷à íå â³äñòðàøèëà ãð³çíó õâèëþ, ³ îñü âîíà âæå âäàðèëà, çàõëþïíóëà ¿õ ³ ïîíåñëà ïî òðàâàõ óãëèá ë³ñó. Òîì³â êóëàê âëó÷èâ éîìó ïî ãóáàõ. ³í â³ä÷óâ ó ðîò³ òåïëèé ³ðæàâèé ïðèñìàê êðîâ³, ÷èìäóæ îáõîïèâ Òîìà, ì³öíî ñòèñíóâ éîãî, ³ òàê âîíè ìîâ÷êè çàâìåðëè, ÷óþ÷è ò³ëüêè, ÿê êàëàòà-þòü ¿õí³ ñåðöÿ é ç³ ñâèñòîì âèõîïëþºòüñÿ ç í³çäð³â

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 13978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 13 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

14

ïîâ³òðÿ. Íàðåøò³ ïîâ³ëüíî, áîÿ÷èñü, ùî í³÷îãî íå ïîáà÷èòü, Äóãëàñ ðîçïëþùèâ îäíå îêî.

Àëå âñå, ãåòü óñå, áóëî òàì-òàêè! Ìîâ âåëè÷åçíà ç³íèöÿ ùå á³ëüøîãî, íåçì³ðíî

á³ëüøîãî îêà, ÿêå òåæ ùîéíî ðîçïëþùèëîñÿ ³ âðàæåíî îçèðàëî âñå äîâêîëà, íà íüîãî äèâèâñÿ ö³ëèé ñâ³ò.

² â³í çðîçóì³â: îöå æ ³ º òå, ùî íàðèíóëî íà íüîãî, é òåïåð çàëèøèòüñÿ ç íèì, ³ í³êîëè í³êóäè íå ä³íåòüñÿ.

“ß æèâèé”,— ïîäóìàâ â³í. Éîãî çàìàçàí³ êðîâ’þ ïàëüö³ òðåìò³ëè, ñêèäà-

þ÷èñü íà êëàïòèêè ÿêîãîñü äèâîâèæíîãî, íåâ³-äîìîãî éîìó ðàí³øå é ò³ëüêè ùîéíî ïîáà÷åíîãî ïðàïîðà, ³ Äóãëàñ íå çíàâ, ÿêîìó êðàþ òîé ïðàïîð íàëåæèòü ³ êîìó â³í ìຠïðèñÿãàòè íà â³ðí³ñòü. Ñàì òîãî íå óñâ³äîìëþþ÷è, â³í ³ äîñ³ ñòèñêàâ Òîìà, òà âîäíî÷àñ äîòîðêíóâñÿ â³ëüíîþ ðóêîþ äî çàêðèâàâëåíèõ ïàëüö³â, íåìîâ õîò³â ñòåðòè êðîâ, à òîä³ ï³äíÿâ ¿õ âèùå ³ ïîâåðíóâ äîëîíþ òèëüíèì áîêîì äî î÷åé. Íàðåøò³ â³í ïóñòèâ Òîìà é ë³ã ãîð³ëèöü, òðèìàþ÷è ðóêó ïðîòè íåáà, ³ âñå éîãî ºñòâî çîñåðåäèëîñü ó ãîëîâ³, çâ³äêè éîãî î÷³, ìîâ äâîº âàðòîâèõ êð³çü á³éíèö³ íåçíàíî¿ ôîðòåö³, âèäèâëÿëèñÿ íà ì³ñò — éîãî âëàñíó ðóêó ç âè-ïðîñòàíèìè ïàëüöÿìè, ùî êðèâàâèì ïðàïîðîì ìàéîð³ëè â ÿñíîìó ñâ³òë³.

— Òè íå çàáèâñÿ, Äóã? — ñïèòàâ Òîì. Ãîëîñ éîãî äîëèíóâ íà÷å ç äíà çàìø³ëî¿

êðè íèö³, çâ³äêèñü ãåí ç-ï³ä âîäè, ³ çâó÷àâ ãëóõî é òàºìíè÷î.

ϳä Äóãëàñîì øåïîò³ëà òðàâà. ³í îïóñòèâ ðóêó é â³ä÷óâ íåþ ïóõíàñò³ çåëåí³ ï³õâè. Äåñü äàëåêî

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 14978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 14 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

15

âíèçó âîðóõíóëèñÿ â ÷åðåâèêàõ ïàëüö³ éîãî í³ã. Ó âóõàõ, íà÷å â ìóøëÿõ, ç³òõàâ â³òåðåöü. Ïî áëèñ-êó÷èõ îïóêëîñòÿõ éîãî î÷åé ïåðåá³ãàëè ÿñêðàâ³ â³äáèòêè íàâêîëèøíüîãî ñâ³òó, íà÷å ìèãîòëèâ³ îáðàçêè ó êðèøòàëåâ³é êóë³. Áàðâèñò³ êâ³òêè, ðîç-êèäàí³ ïî çåëåíîìó ë³ñîâîìó êèëèìó, ïëîìåí³ëè, í³áè ìàëåíüê³ ñîíöÿ é âîãíèñò³ êëàïòèêè íåáà. Ïî íåîçîðîìó, ïåðåêèíóòîìó äîãîðè äíîì îçåðó íåáåñíîãî ñêëåï³ííÿ, ìîâ ïóùåí³ âèñòðèáîì êà-ì³íö³, ãàñàëè ïòàõè. Äóãëàñ íàäñàäíî äèõàâ êð³çü çö³ïëåí³ çóáè, âáèðàþ÷è â ñåáå êðèæàíèé õîëîä, à âèäèõàþ÷è æàð. Êîìàõè åëåêòðè÷íèìè ³ñêðàìè ïðîíèçóâàëè ïîâ³òðÿ. Äåñÿòü òèñÿ÷ âîëîñèí íà Äóãëàñîâ³é ãîëîâ³ âèðîñëè íà îäíó ì³ëüéîííó ÷àñòêó äþéìà. ³í ÷óâ, ÿê ó êîæ í³é éîãî ñêðîí³ á’ºòüñÿ ïî ñåðöþ, òðåòº êàëàòຠâ ãîðë³, ùå äâîº ïóëüñóþòü ó çàï’ÿñòêàõ, à ñïðàâæíº ñåðöå ëóíêî ãóïຠâ ãðóäÿõ. Óñå éîãî ò³ëî äèõàëî êð³çü ì³ëü-éîíè â³äêðèòèõ ïîð.

“ß ñïðàâä³ æèâèé! — äóìàâ â³í.— Äîñ³ ÿ öüîãî íå çíàâ, à ÿêùî ³ çíàâ, òî íå çàïàì’ÿòàâ!”.

³í ãîëîñíî âèãóêóâàâ öå ïîäóìêè ùå ³ ùå, ðàç³â ³ç äåñÿòü! Ïîäóìàòè ëèøåíü! Îñü óæå äâà-íàäöÿòü ðîê³â æèâå — ³ ò³ëüêè çáàãíóâ! Ò³ëüêè òåïåð, ç÷åïèâøèñü ³ç Òîìîì, çíàéøîâ îòóò, ï³ä äåðåâîì, öåé ð³äê³ñíèé õðîíîìåòð, öåé çëîòî-ñÿéíèé ãîäèííèê ç ãàðàíò³ºþ áåçóïèííîãî õîäó ðîê³â íà ñ³ìäåñÿò.

— Äóã, òîá³ íå áîëèòü? Äóãëàñ äèêî çîéêíóâ, îáõîïèâ Òîìà ðóêàìè

é ïîêîòèâñÿ ç íèì ïî òðàâ³. — Äóã, òè ùî, çäóð³â? — Çäóð³â!

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 15978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 15 11.08.2011 10:53:5311.08.2011 10:53:53

16

Âîíè êîòèëèñÿ ñõèëîì ïàãîðáà, ³ ¿õí³ î÷³ é ðîòè áóëè ïîâí³ ñîíöÿ, ùî ÿñêð³ëî ñêàëêàìè æîâòîãî ñêëà; âîíè õàïàëè ïîâ³òðÿ, íà÷å âèêèíóò³ íà áåðåã ôîðåë³, ³ ðåãîòàëè äî ñë³ç.

— Äóã, òè íå çáîæåâîë³â? — ͳ, í³, í³, í³! Äóãëàñ çàïëþùèâ î÷³ é ïîáà÷èâ ïëÿìèñòèõ

ëåîïàðä³â, ùî ì’ÿêî ñòóïàëè â òåìðÿâ³. — Òîìå! — ìîâèâ â³í. À òîä³ òèõ³øå: — Òîìå...

×è âñ³ ëþäè íà ñâ³ò³... çíàþòü, ùî âîíè æèâ³? — Òà ïåâíå. Àÿêæå! Ëåîïàðäè íå÷óòíî çíèêëè ó ãëèáø³é òåìðÿâ³,

êóäè âæå íå ñÿãàëî îêî.— Ñïîä³âàþñÿ, ùî òàê,— ïðîøåïîò³â Äó-

ãëàñ.— Àòîæ, ñïîä³âàþñÿ, ùî çíàþòü. ³í ðîçïëþùèâ î÷³. Áàòüêî ñòîÿâ íà ïàãîðáêó

âèñîêî íàä íèì, íà òë³ ïîìåðåæàíîãî çåëåíèì ëèñòÿì íåáà, ³, âçÿâøèñü ðóêàìè â áîêè, ñì³ÿâñÿ. ¯õí³ î÷³ çóñòð³ëèñü, ³ Äóãëàñ óðàç íàøîðîøèâñÿ. “Òàòî çíàº,— ïîäóìàâ â³í.— Óñå öå çàìèñëåíî íàïåðåä. ³í çóìèñíå ïðèâ³ç íàñ ñþäè, ùîá ç³ ìíîþ òàêå ñòàëîñÿ. Öå éîãî âèò³âêà, â³í óñå ðî-çó쳺. ² òåïåð çíàº, ùî ³ ÿ çäîãàäàâñÿ”.

Çâåðõó ñïóñòèëàñÿ äóæà ðóêà é ï³äíÿëà éîãî â ïîâ³òðÿ. Ïîõèòóþ ÷èñü íà íåïåâíèõ íîãàõ ì³æ áàòüêîì ³ Òîìîì, ïîäðÿïàíèé, ðîçïàø³ëèé, óñå ùå âðàæåíèé ³ ñïîâíåíèé ïîáîæíîãî îñòðàõó, Äóãëàñ îáåðåæíî ïîòîðãàâ ñâî¿ ³ ìîâáè íå ñâî¿ ë³êò³ ³ âäîâîëåíî îáëèçíóâ ðîçáèòó ãóáó. Ïîò³ì çâ³â î÷³ íà áàòüêà é Òîìà.

— ß ïîíåñó âñ³ â³äðà,— ñêàçàâ â³í.— Öüîãî ðàçó äàéòå ìåí³ ñàìîìó.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 16978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 16 11.08.2011 10:53:5411.08.2011 10:53:54

17

Ëóêàâî ïîñì³õàþ÷èñü, âîíè â³ääàëè éîìó â³äðà.

Äóãëàñ ñòîÿâ, çëåãêà ïîõèòóþ÷èñü, ðóêè éîìó â³äòÿãóâàâ âàæêèé â³ä ñîêó, ñîëîäêèé ë³ñîâèé âàíòàæ. “Ìåí³ òðåáà â³ä÷óòè âñå äî ê³íöÿ,— äóìàâ â³í.— Äàéòå ìåí³ ñòîìèòèñÿ, â³ä÷óòè ñïðàâæíþ âòîìó. ß íå ïîâèíåí çàáóòè, ùî ÿ æèâèé, ÿ æ òåïåð çíàþ, ùî æèâèé, ³ íå ïîâèíåí çàáóòè ïðî öå í³ ñüîãîäí³, í³ çàâòðà, í³ ï³ñëÿçàâòðà”.

Çà íèì ëèíóëè áäæîëè, ³ äóõ ÿã³ä, ³ çîëîòå ïðî-ì³ííÿ ë³òà, à â³í ³øîâ ç³ ñâîºþ âàæêîþ íîøåþ, í³áè ñï’ÿí³ëèé, äîëîí³ éîãî âêðèâàëèñÿ âò³øíèìè ïóõèðÿìè, ðóêè çàòåðïëè, íîãè ñïîòèêàëèñÿ, òàê ùî áàòüêî çðåøòîþ ñõîïèâ éîãî çà ïëå÷å.

— ͳ, í³,— ïðîáóðìîò³â Äóãëàñ.— Ìåí³ íå âàæêî. Çîâñ³ì íå âàæêî...

Óæå ç ï³âãîäèíè éîãî íå ïîêèäàëî â³ä÷óòòÿ òðàâè, êîð³ííÿ, êàì³íö³â, çàìø³ëî¿ êîëîäè — òàê í³áè âñå òå çàëèøèëî ñâî¿ â³äáèòêè íà éîãî ðóêàõ, íîãàõ, ñïèí³, ³ ëèøå òåïåð öå â³ä÷óòòÿ ïî÷àëî ïðèòóïëþâàòèñÿ. Äóãëàñ ³øîâ ³ ðîçì³ðêîâóâàâ ïðî íüîãî, ³ âîíî äåäàë³ òàíóëî, ðîçâ³þâàëîñÿ, çíè-êàëî, à òèì ÷àñîì áðàò ³ íà äèâî ìîâ÷àçíèé áàòüêî ñòóïàëè ñë³äîì, äàþ÷è éîìó çìîãó ñàìîìó âåñòè ¿õ êð³çü ë³ñ äî íåâèäèìî¿, ìàéæå íåðåàëüíî¿ äîðîãè, ÿêîþ âîíè ìàëè ä³ñòàòèñÿ íàçàä äî ì³ñòà...

Ó ì³ñò³ — çãîäîì òîãî æ òàêè äíÿ. ² çíîâó çáèðàííÿ âðîæàþ.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 17978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 17 11.08.2011 10:53:5411.08.2011 10:53:54

18

ijäóñü ñòîÿâ íà øèðîê³é ÷³ëüí³é âåðàíä³ ³, ìîâ êàï³òàí, îçèðàâ ïî-ë³òíüîìó íåçâîðóøíèé ïðî-ñò³ð, ùî ðîçëÿãàâñÿ ïåðåä íèì. ³í çâåðòàâñÿ ³ç çàïèòàííÿì äî â³òåðöþ, äî íåîñÿæíîãî íåáà, äî ìîð³æêà, äå ñòîÿëè Äóãëàñ ³ Òîì, çâåðòàþ÷èñü ³ç çàïèòàííÿì ò³ëüêè äî íüîãî:

— ijäóñþ, à âîíè âæå äîñòèãëè? Ñïðàâä³? ijäóñü ïî÷óõàâ ï³äáîð³ääÿ.— Ï’ÿòñîò, òèñÿ÷à, à òî é äâ³ òèñÿ÷³ íàïåâíå.

Àòîæ, äîáðèé áóäå óæèíîê. ² çáèðàòè ëåãêî, òîæ íå çàëèøàéòå í³÷îãî. Äàþ ïî äåñÿòü öåíò³â çà êîæåí ì³øîê, ÿêèé ïðèíåñåòå äî ïðåñà.

— Îãî! Ðàä³ñíî óñì³õíåí³ õëîïö³ íàõèëèëèñÿ íàä ìî-

ð³æêîì. Âîíè çðèâàëè çîëîòèñò³ êâ³òêè — êâ³òêè, ùî çàòîïëþþòü ö³ëèé ñâ³ò, ïåðåáèðàþòüñÿ ç ìî-ð³æêà íà áðóêîâàí³ âóëèö³, òèõåíüêî ñòóêàþòü ó â³êîíöÿ ï³äâàë³â ³ â ñâîºìó íåâòðèìíîìó áóÿíí³ âèïîâíþþòü óñå äîâêîëà ñë³ïó÷èì ñÿéâîì ðîç-ïëàâëåíîãî ñîíöÿ.

— ² îòàê ùîðîêó,— ñêàçàâ ä³äóñü.— Ñïðàâæíÿ íàâàëà. Òà é íåõàé ñîá³. Áà÷, çàïîëîíèëè âñå ïîäâ³ð’ÿ, ãîðä³, ìîâ ëåâè. ßêùî äîâãî íà íèõ äè-âèòèñÿ — ³ î÷³ ïðîïàëÿòü. Íà÷åáòî çâè÷àéí³ñ³íüêà êâ³òêà, áóð’ÿí, ÿêîãî í³õòî íå ïîì³÷àº. À îò äëÿ íàñ — áëàãîðîäíà ðîñëèíà, êóëüáàáà.

Íàçáèðàâøè ïîâí³ ì³øêè êâ³òîê, ïîíåñëè ¿õ ó ï³äâàë. ² ï³äâàëüíà ñóò³íü îäðàçó â³äñòóïèëà ïåðåä êâ³òêîâèì ñÿéâîì. Âèííèé ïðåñ ñòîÿâ â³äêðèòèé, õîëîäíèé. Çîëîòà çëèâà êâ³òîê ç³ãð³ëà ³ éîãî. ij-äóñü êðóòíóâ êîðáó, ãâèíò ïî÷àâ îáåðòàòèñÿ, ³ òîä³ ãí³ò çðóøèâ é ëåãåíüêî ñòèñíóâ êâ³òêîâó ìàñó.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 18978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 18 11.08.2011 10:53:5411.08.2011 10:53:54

19

— Àíó, íó... îòàê... ² îñü ïî æîëîáó â äí³ ïðåñà ïîòåêëà ó ãëèíÿ-

íèé ãëåê ñïåðøó ñòðóìèíêà, à òàì ³ áóéíèé ñòðóì³íü çîëîòî¿ ð³äèíè, ùî ââ³áðàëà ó ñåáå âåñü òîé ïðåêðàñíèé ë³òí³é ì³ñÿöü. Ïîò³ì ¿é äàäóòü ïåðåáðîäèòè, çí³ìóòü øóìîâèííÿ, ðîç³ëëþòü ó ÷èñò³ ïëÿøêè â³ä òîìàòíî¿ ï³äëèâè é ïîñòàâëÿòü ò³ ïëÿøêè ëèñêó÷èìè ðÿäàìè íà ïîëèöþ â òåì-íîìó ï³äâàë³.

Êóëüáàáîâå âèíî. Ó ñàìèõ öèõ ñëîâàõ ó÷óâàâñÿ ñìàê ë³òà. Òå âèíî

é áóëî ñï³éìàíå ³ çàêîðêîâàíå ó ïëÿøêàõ ë³òî. ² òåïåð, êîëè Äóãëàñ çíàâ — äîñòåìåííî çíàâ,— ùî â³í æèâèé, ùî íà òå â³í ³ õîäèòü ïî çåìë³, àáè áà÷èòè é â³ä÷óâàòè óâåñü íàâêîëèøí³é ñâ³ò, éîìó çäàâàëîñÿ ö³ëêîì ñëóøíèì çàïå÷àòàòè é çáåðåãòè áîäàé ÷àñòêó ñâîãî íîâîãî çíàííÿ ³ öüîãî îñîáëè-âîãî âðîæàéíîãî äíÿ,— ùîá äåñü ó ñ³÷í³, çèìîâî¿ äíèíè, êîëè âàëèòèìå ðÿñíèé ñí³ã, òèæíÿìè íå ïðîçèðàòèìå ñîíöå ³,— ìîæëèâî, ñüîãîäí³øíº äèâî òðîõè ïðèçàáóäåòüñÿ, â³äêîðêóâàòè ïëÿøêó ³ âðàç óñå ïðèãàäàòè. Àäæå öå ë³òî ìàëî ñòàòè ë³òîì íåæäàíèõ ÷óäåñ, ³ éîìó õîò³ëîñÿ âñ³ ¿õ çáåðåãòè é ïîçíà÷èòè, òàê ùîá ïîò³ì, ÿê ò³ëüêè çàáàãíåòüñÿ, â³í ì³ã ñïóñòèòèñÿ íàâøïèíüêè â öþ âîãêó ñóò³íü ³ ñÿãíóòè ðóêîþ äî ïîëèö³...

² òàì ð³âíèìè ðÿäàìè ñòîÿòèìóòü ïëÿøêè ç êóëüáàáîâèì âèíîì, ÿêå æåâð³òèìå ì’ÿêèì ñÿéâîì, íà÷å êâ³òè íà ñâ³òàíêó, ³ ç-ï³ä ëåäü ïðèïî-ðîøåíîãî ñêëà çáëèñíå ñîíöå íèí³øíüîãî ÷åðâíÿ. Ïîãëÿíåø êð³çü öå âèíî íà õîëîäíèé çèìîâèé äåíü — ³ âðàç ðîçòàíå ñí³ã, çàçåëåí³º òðàâà, íà

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 19978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 19 11.08.2011 10:53:5411.08.2011 10:53:54

20

äåðåâàõ çàöâ³ð³í÷àòü ïòàõè é çàòð³ïî÷å íà â³òåðö³, ìîâ ñèëà-ñèëåííà ìåòåëèê³â, ëèñòÿ ³ öâ³ò. À ïî-õìóðå ñ³ðå íåáî çàÿñí³º áëàêèòòþ.

³çüìåø ë³òî â ðóêó, íàö³äèø ë³òà â êåëèøîê (çâ³ñíà ð³÷, ó ìàíþñ³íüêèé, ó íàéìåíøèé, ÿêèé º, ùîá ò³ëüêè êðàïåëèíî÷êà âì³ñòèëàñÿ), à òîä³ ï³äíåñåø äî ðîòà, ñêóøòóºø — ³ âîíî âðàç ðîç-òîïèòü çèìîâèé õîëîä ó òâî¿õ æèëàõ...

— Íó à òåïåð — äîùîâî¿ âîäè! Àòîæ, í³ÿêà ³íøà òóò íå ãîäèëàñÿ á — ò³ëüêè

íàé÷èñò³øà âîäà ç äàëåêèõ îçåð òà âìèòèõ ñî-ëîäêîþ âðàí³øíüîþ ðîñîþ çåëåíèõ ëóê, ÿêà çä³éíÿëàñÿ â ðîçêðèòå íåáî ³ òàì, ó õîëîäíóâàò³é âèñîêîñò³, ç³áðàëàñÿ â ÷èñòî âèìèò³ ãðîíà é ìàëî íå òèñÿ÷ó ìèëü ëèíóëà, ãíàíà â³òðîì, íàñè÷óþ÷èñü íåáåñíîþ åëåêòðèêîþ. À ùå á³ëüøå íåáà âñîòàëà âîíà â êîæíó ñâîþ êðàïëèíó, êîëè ïðîëèëàñÿ íà çåìëþ. Íàäèõàâøèñü ñõ³äíèì ³ çàõ³äíèì, ï³âí³÷íèì ³ ï³âäåííèì â³òðàìè, âîíà çðåøòîþ îáåðíóëàñÿ íà äîù, ³ ñàì äîù ó çàïîâ³òíó ãîäèíó öüîãî ïåðåòâîðåííÿ áóâ óæå ãîòîâèé äî òîãî, ùîá ñòàòè âèíîì.

Äóãëàñ ñõîïèâ êóõëÿ, ïîá³ã íàäâ³ð ³ ãëèáîêî çàíóðèâ éîãî â áî÷êó ç äîùîâîþ âîäîþ.

— Íåñó! Âîäà â êóõë³ áóëà, íà÷å øîâê, ïðîçîðèé, ëåäü ãî-

ëóáóâàòèé øîâê. ßêáè ¿¿ âèïèòè, âîíà á ïåñòëèâî òîðêíóëàñÿ ãóá³â, ãîðëÿíêè, ñåðöÿ. Íàáðàâøè êóõîëü ³ â³äðî, ¿¿ òðåáà áóëî â³äíåñòè â ï³äâàë, ùîá çàëèòè êóëüáàáîâèé âðîæàé æèâëþùîþ âîëîãîþ ã³ðñüêèõ ñòðóìê³â.

978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 20978_966_10_1267_6_Bredberi_Kulbab_vino.indd 20 11.08.2011 10:53:5411.08.2011 10:53:54