Dening :PUJI WALUYA,S.Pd

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

FILOSOFI LAN WATAK TEMBANG MACAPAT Tembang macapat saget pun wastani salah

satunggiling tembang utawi lagu daerah ingkkangkawentar ing tanah Jawi. Dumugi samenikataksih dipun sinau saha dipun ngrembakakakendening masyarakat Jawi.

Tembang macapat pancen ngremenaken dipunsinau. Wonten 11 tembang macapat ingkangdipun kawruhi dening masyarakat suku Jawi. Ingkang saben tembang macapat nggadhahiwatak , filosofi saha paugeran piyambak-piyambak.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

FILOSOFI TEMBANG MACAPAT

Saking cacah 11 tembang macapat menikaestunipun mujudaken carios lampahinggesang manungsa wiwit saking guwagarba, alam donya ngantos dumugi ingalam kubur.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WATAK TEMBANG MACAPAT

Kajawi menika tembang macapat ugikagungan watak piyambak-piyambak, saking watak sedhih, sengsem, pitutur, sereng, tresna lan ugi kabagyan

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

1. Maskumambang Fiosofi tembang Maskumambang menika

nyariosaken rikala manungsa cinipta dening Kang Murbeng gesang rikala mapan ing guwa garbasaderengipun kaparingan ruh, dereng saget pun mangertosi jalu menapa pawestri.

Maskumambang saking tembung “mas” ingkangsaget mangertosi jati dhirinipun, saha “kumambang” utawi kemampul , ateges gesangipun taksihngambang gumantung dhatheng ibunipun rikalawonten kandhutan.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

Watak Menggah watakipun tembang maskumambang

menika nggambaraken swasana sedhih, susah utawinalangsa.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

Tuladha : Wong tan manut pitutur wong tuwa ugi, Hanemu duraka, Ing donya tumekeng akhir, Tan wurung kasurang-surang

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

2 MIJIL Filosofi

Tembang Mijil mratelakaken bilih satunggaling wijiutawi winih sampun lahir ing ngalam donya. Mijilpinangka pralambang wiwitaning manungsangambah ing alam donya ingkang taksih suci, taksihringkih pramila taksih mbetahaken pangrengkuh lankedah dipun jagi.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

Watakipun tembang mijil nggambaraken swasanaingkang tinarbuka, kebak ing pitutur saha katresnan.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

3.KINANTHIFilosofi

Kinanthi saking tembung kanthi tegesipun dipungandheng utawi dipun tuntun.

Filosofi tembang Kinanthi menika nggambarakenlampahing gesang tumrap lare ingkang nembembetahaken panggandheng lan panuntun supadossaget jumangkah, tumindak supados ing tembenipunmboten nalisir.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

Watak Watak tembang kinanthi, kebak ing pitutur,

patuladhan ingkang sae. Tembang kinanthi cocoksanget kangge medharaken nasihat utawi pituturluhur .

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

4.SINOMFilosofi Tembung sinom tegesipun pucuking

gegodhongan ingkang nembe semi lan mekar. Tembang Sinom menika nggambarakenlampahing gesang manungsa ingkang nembengancik diwasa. Minangka jejering wiranemingkang nembe mekar saget pun wastaniremaja. Nalika nglampahi jejering wiranemnggadhahi tanggel jawab ngudi ngelmu ingkangsa inggilipun supados kagem sangu gesang ingmadyaning bebrayan.www.w

onos

ari-w

onos

ari.de

sa.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakTembang Sinom menika watakipun

supados saget mangreh ing kasabaran, ramah dhumateng sok sintena kemawonlan nengenaken dhateng laku sumadulur

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

5. ASMARANDANAFilosofi Tembung Asmarandana menika kapendhet

saking tembung” asmara “ ateges katresnan. Filosofi tembang Asmarandana menika pinangkapralambang lampahing gesang manungsangancik ing alam katresnan antawisipun jalukaliyan pawestri. Kangge nemtokakenpasanganing gesang ing alam donya.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakWatak tembang Asmarandana menika

nggambaraken rasa asih tinresnanan, lanugi nggadhahi watak sedhih lan nalangsa.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

6. GAMBUHFilosofiTembung gambuh menika tegesipun:

gathuk, nyambung utawi cocog.TembangGambuh menika nggambarakenlumampahing gesang manungsa ingkangsampun pinanggih kaliyan jodhonipuningkang sampun cocog ing manah.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakWatak tembang Gambuh menika

sumadulur, kebak ing raos pasedherekan.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

7. DHANDHANGGULAFilosofi Tembung Dhandhanggula saking tembung

dhandhang lan gula. Dhandhang menika tegespangajab, dene gula menika manis.Filosofitembang Dhandhanggula menika mawa tegesgesanging manungsa kagungan pangajabmanggiha gesang ingkang mulya kebak ingkabagyan.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakWondene tembang dhandhanggula menikasifatipun umum (universal), luwes saget konjeming manah

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

8 DURMA Filosofi

Tembung Durma menika ateges weweh, peparing. Filosofi tembang Durma menika bilihwonten ing panggesangan kita tansahnengenaken weweh utawi darma dhateng tiyangsanes.Bantu binantu kanthi ikhlas, sebabngengeti gesang menika mboten ajeg, kalamangsane kita taksih mbetahaken pitulungantiyang sanes.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakWatakipun tembang Durma menika tegas, semangat ingkang makantar-kantar, kebak ingnafsu amarah.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

9. PANGKUR Filosofi

Tembung pangkur menika saking tembungmungkur ingkang ateges nilaraken.Filosofitembang Pangkur menika nggambaraken tiyanggesang ingkang sampun mengkerakenkadonyan (duniawi), nilaraken nafsu angkaramurka, nyimpangi saking tumindakawon.Sampun nyelak dhateng Pangeran.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakWatakipun tembang Pangkur gagah, sentosa, prakosa lan agenging manah. Tembang Pangkurmenika cocog menawi kagem mratelakakensemangat pahlawan lan cariyos perjuangan

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

10. MEGATRUHFilosofi Tembung megatruh saking “megat” lan “roh”,

ingkang tegesipun pegat kaliyan rohipun . Filosofi tembang megtruh menika nggmbarakenbilih sejarah gesangipun ing alam donya sampunrampung. Roh ipun sampun pegat kaliyanbadan wadhag (jasmani) lan roh badhe wangsuling ngayunan Gusti.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

WatakWatakipun tembang Megatruh menika: sedhih, nalangsa.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

11 POCUNGFilosofi Pocung kapendhet saking tembung pocong.

Nggambaraken pungkasing lampahan gesangkita utawi seda sasampunipun dipun sucenilajeng kabungkus mori pethak utawi dipunpocong saderengipun kapetak ing sasana laya.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

Watak Watakipun tembang Pocung menika mardika

utawi bebas.Ugi dipun wastani sakkarsanipunpribadi. Biasanipun tembang Pocung menikakagem nyariosaken bab ingkang lucu (humor)lan ugi kagem paring pitutur.

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

MATUR NUWUN JERUKSARI, 19 NOVEMBER 2017

PUJI WALUYA,S.Pd

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id

www.won

osari

-won

osari

.desa

.id