5/24/2018 Filipino

1/95

2002 KURIKULUM

SA BATAYANG EDUKASYONSA LEVEL SEKONDARI

Departmento ng EdukasyonKAWANIHAN NG EDUKASYONG SEKONDARI

DepEd Complex, Meralco Ave., Pasig City

5/24/2018 Filipino

2/95

2

PANIMULA

Ang handbuk na ito ay naglalayong makapagbigay ng pangkalahatangpananaw tungkol sa programa ng Filipino sa level sekondari. Magsisilbing gabaydin ito sa pagpapatupad ng kurikulum, sa pagpapabatid ng mga patakaran atgabay sa mga dapat isagawa at isakatuparan.

Sa madaliang kabatiran at pag-unawa, ang handbuk ay naglalaman ngmga sumusunod:

- Ang deskripsyon na kung saan tinitiyak ang focus at empasis nglarangan ng pagkatuto.

- Ang yunit kredit na nagpapakita ng bilang ng yunit na nakalaan salarangan ng pagkatuto na nakabatay sa apatnapung (40) minuto bawatyunit kredit at siyang gagamitin sa pag-eebalweyt ng mga mag-aaraltungo sa susunod na level.

- Ang laang oras pangklasrum na tumitiyak sa bilang ng minuto o orasng pagtuturo na nakalaan sa larangan ng pagkatuto sa bawat araw obawat linggo.

- Ang mga inaasahang bunga na naglalahat sa mga pangkalahatangkasanayan sa pagkatuto na dapat taglayin ng mga mag-aaral

pagkatapos ng bawat taon.

- Ang saklaw at pagkakasunud-sunod ng mga aralin at kontent.

- Ang mga mungkahing istratehiya na kinakailangang gamitin upanghigit na madevelop ang kontent, mapataas ang antas ng kasanayan atmaipakita ang pinagsanib na pagkatuto.

- Ang mga kagamitan na kinabibilangan ng mga inaprubahang gamitinsa pagtuturo. Kabilang din ang mga kagamitang tutulong sa paglalapatng information and communication technology kung kinakailangan.

- Ang batayan ng pagmamarka na tumitiyak kung paano susukatin angkinalabasan ng pagkatuto at ang mga tiyak na kakayahan ng mgamag-aaral na dapat lapatan ng marka.

5/24/2018 Filipino

3/95

3

- Ang mga kasanayan sa pagkatuto na tumitiyak sa mga kaalaman,kasanayan, gawi at mga pagpapahalagang kinakailangang madevelopat matamo sa proseso ng pagtuturo at pagkatuto.

- Ang hulwarang banghay-aralin na nagpapamalas ng proseso ngmakabuluhang pagtuturo at pagkatuto sa pamamagitan ng paglalapatng mga kinakailangang mga kasanayang pangpamumuhay (life skills)at

kasanayan sa mataas na antas ng pag-iisip (higher order thinking skills),pagpapakita ng mga pagpoproseso ng mga pagpapahalaga ( valuingprocess) at ng ibat ibang interaktiv na gawaing tutugon sa mga

pangangailangan sa pagkatuto ng mga mag-aaral.

Ang handbuk ay binuo bilang gabay at hindi upang gawing de-kahon angoperasyonalisasyon ng kurikulum. Hindi rin ito binuo upang gumawa ngrestriksyon kung papaano ang gagawing pagpapatupad ng kurikulum. Angpagpapasya kung papaano higit na mapahuhusay ang level ng pagkatuto aynakasalalay pa rin sa mga paaralan, mga punongguro at mga guro. Sila anghigit na nakaaalam ng tamang direksyong dapat nilang tahakin at kung papaanonila ito mararating.

5/24/2018 Filipino

4/95

4

NILALAMAN

Panimula i

Deskripsyon.. 1

Yunit Kredit 3

Laang Oras Pangklasrum 3

Mga Inaasahang Bunga Bawat Taon 3

Saklaw at Pagkakasunud-sunod ng mga Aralin.. 4

Mga Mungkahing Istratehiya at Kagamitang Pampagtuturo.. 16

Batayan ng Pagmamarka 17

Mga Panlahat at Tiyak na Kasanayang Pampagkatuto..18

Mga Hulwarang Banghay-Aralin. . 58

5/24/2018 Filipino

5/95

5

DESKRIPSYON

A. Mga Batayang Konseptwal

Dalawa ang pangunahing dahilan kung bakit itinuturo ang Filipino sa ating

mga paaralang pambansa. Ang mga dahilang ito ay nakatadhana sa umiiralna Patakarang Edukasyong Bilingwal. Una, ituturo ito bilang isang sabjekpangwika. Ikalawa, upang magamit ang wikang ito bilang wikangpangklasrum sa iba pang sabjek na ginagamitan ng Filipino bilang wikangpanturo. Malinaw ang pagkakaiba ng dalawang layunin subalit magkatuwangng kaganapan sa pagkatuto. Kinakailangang matutuhan ang Filipino bilangisang wikang may sariling kakanayahan upang magamit ito ng efektivo sapagkatuto ng iba pang sabjek na itinuturo sa Filipino.

Sa konsiderasyon ng pagkatuto at pagtuturo ng Filipino sa levelsekondari, isinaalang-alang din ang mga sumusunod na kaisipan mula sa

mga eksperto.

Ayon kay Otanes ( 2001), sa anuman daw balaking bumuo ng isangkurikulum pangwika, kinakailangang bigyang focus ang mga mag-aaral naang pangunahing layunin ay ang matuto ng wika upang sila aymakapaghanapbuhay, makipamuhay sa kanilang kapwa atmakapagpahalaga sa kagandahan ng buhay na kanilang ginagalawan.

Ayon naman kay Espiritu ( 2001), nararapat daw ikonsidera ang mgaumiiral na teorya sa pagkatuto at pagtuturo ng wika sa anumangpagtatangkang bumuo ng isang kurikulum pangwika. Sa pagtuturo wika sa

sekondari, nararapat daw na malinang ang kognitibo/akademikongkasanayang pangwika. Maaari din daw ipasok ang pagsusuri ng istruktura nggramatika ng wika sa level na ito sapagkat sa panahon daw na ito, maykakayahan ng maglinaw,magsuri, mag-evalweyt at mag-synthesize ang mgamag-aaral ng kanilang mga natutuhan.

Sa pagbibigay ng tuon sa mga tiyak na istrukturang gramatikal bilangbahagi ng pagkatuto ng wika, naging batayan ang mga kaisipan ni Sibayan(1998). Ayon sa kanya, A knowledge of grammatical rules is useful. Forexample, a good knowledge of the eight parts of speech is important becauseone cannot use the dictionary intelligently as an aid to learning without

knowing the verb or adjective is and their function in a sentence. Properlytaught the basic of grammar rules, the learners will understand andappreciate the language.

Sa pamamagitan ng mga kaisipang nabanggit, nabuo ang isang batayangkonseptwal. Bilang isang larangan ng pagkatuto sa level sekondari, angpangunahing mithiin ng Filipino ay ang makadevelop ng isang gradweyt namabisang komyunikeytor sa Filipino. Upang masabing mabisangkomyunikeytor sa Filipino, kinakailangang taglay niya ang mga

5/24/2018 Filipino

6/95

6

pangangailangang kasanayang makro ang pagbasa, pagsulat, pagsasalitaat pakikinig. Bilang isang sanay sa komunikatibong pakikipagtalastasan,nararapat na may kabatiran at kasanayan siya sa apat na komponent ngkasanayang komunikatibo tulad ng diskorsal, gramatikal, sosyo-lingwistik atistratejik. Sa proseso ng pagkatuto, magiging hanguan ng kaalaman at

kasanayang pangwika ang mga pangnilalaman partikular ay sa AralingPanlipunan. Nakasandig din ang pagtuturo/pagkatuto ng Filipino sa mgapampamahalaang target, apat na haligi ng pagkatuto at ang visyon at misyonng departamento.

B. Kontent

Bilang isang larangan ng pagkatuto at pantulong na sabjek sa levelsekondari, makikilala ang Filipino bilang FILIPINO SA ISKOLARLINGPAKIKIPAGTALASTASAN.

Sa unang dalawang taon (Una at Ikalawang Taon), ang bibigyan ng focusay ang masusing pag-aanalisa at pag-aaral ng mga tiyak na istrukturanggramatikal ng Filipino bilang isang wika kasabay sa pagtatamo ng wastongkasanayan sa maunawang pagbasa. Upang matamo ito, pagsasanibin angmga interdisiplinaring paksa at vokabularyong nakapaloob sa ibat ibang uring texto tulad ng mga textong prosijural, referensyal, jornalistik, literari atpolitiko-ekonomik at ang pagkatuto ng ibat ibang istrukturang gramatikal.

Sa huling dalawang taon (Ikatlo at Ikaapat na Taon), ang focus ay angpagtatamo ng mapanuring pag-iisip sa pamamagitan ng kritikal na pagbabasaat pag-unawa sa ibat ibang genre ng panitikang ( lokal at rehyunal, nasyunal

at Asyano) nakasalin sa Filipino.

Sa bawat taon, mananatili ang pagbibigay ng tiyak na atensyon sapaglinang sa pasulat na komunikasyon sa pamamagitan ng eksposyur saibat ibang uri ng komposisyon at malikhaing pagsulat. Ito ay pagtutuunan ngisang linggong sesyon sa bawat markahan.

Mananatili pa rin ang pagbibigay pansin sa mga tiyak na akda bilang mgaakdang pampanitikan. Sa Unang Taon Ibong Adarna, Florante at Lauranaman sa Ikalawang Taon , Noli me Tangere sa Ikatlong Taon at ElFilibusterismo sa Ikaapat na Taon. Pagtutuunan ang mga akdang ito ng

dalawang linggong sesyon sa bawat markahan.

Ang bibigyan ng pansin sa apat na taong pag-aaral ng Filipino ay angpagtatamo ng kasanayan sa akademikong wika.

Hindi nagkaroon ng radikal na pagbabago sa kontent ng Filipino bilangsabjek sa level sekondari. Nanatili ang pagtuturo ng gramatika ng wika at ngpanitikan. Binigyan lamang ng focus ang maunawang pagbasa sa tulong ngibat ibang uti ng texto upang malinang ang kasanayang lingwistika ng mga

5/24/2018 Filipino

7/95

7

mag-aaral. Sa panitikan, tiniyak lamang ang mga batayan at sukatan ngpagkatuto tulad ng mga tiyak na teorya, pamantayan at simulain.

YUNIT KREDIT/LAANG ORAS PANGKLASRUM:

Basahin ang DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised ImplementingGuidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004

MGA INAASAHANG BUNGA SA BAWAT TAON

Pagkatapos ng Ikaapat na Taon, ang isang gradweyt ay nagtataglay ngkahusayan, kaalaman at angkop na kamalayan sa pagsasagawa ng mapanuringpaghuhusga sa kagandahan at sining ng panitikan batay na rin sa mga tanggapna pamantayan, istandard at teorya ng pamumuna. ( sa tulong ng mga akdangrehyunal at Asyanong nakasalin sa Filipino)

Pagkatapos ng Ikatlong Taon, ang isang mag-aaral ay dapat nanagtataglay na ng kahusayan, kaalaman at angkop na kamalayan sapagsasagawa ng kritikal na pagpapasya upang mabigyang-halaga ang atingpambansang panitikan batay sa mga umiiral at tiyak na pamantayan, istandard atteoryang pampanitikan.

Sa pagtatapos ng Ikalawang Taon, ang isang mag-aaral ay dapat nanagtataglay na ng kognitivong kasanayan at kahusayan sa maunawang pagbasang ibat ibang texto at nagagamit nang wasto ang angkop na istrukturanggramatikal sa isang akademikong pakikipagtalastasan.

Sa pagtatapos ng Unang Taon, ang isang mag-aaral ay nararapat nanagtataglay na ng sapat na kasanayan at kaalamang magamit nang wasto angmga angkop na istrukturang gramatikal sa isang iskolarling pakikipagtalastasansa tulong ng mapanuring pagbasa ng ibat ibang uri ng texto.

5/24/2018 Filipino

8/95

SAKLAW AT PAGKAKASUNUD-SUNOD NG MGA ARALINSA BAWAT LINGGO ( 10 LINGGO) NG BAWAT MARKAHAN

Unang TaonUnang Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Agham at Kapaligiran

Tekstong InformativPanghihiram ng Salita

2. Paglalakbay at KulturaTekstog Narativ (Story)Mga Ponema ng Filipino

3. Pamahalaan at mga Batas

Tekstong EkspositoriSalitang may diptonggo at klaster

4. Relihiyon at KasaysayanTekstong narativ (Recount)Pares-Minimal sa Filipino

5. Edukasyon at KasaysayanTekstong Informativ (Report)

Pagbubuo ng salita mula sa punong salitaPaglalapi, pag-uulit, pagtatambal

6. Pakikipagkalakalan at Kabuhayan

Tekstong Informativ (Explanation)Pangungusap ayon sa layonNaglalarawan, nagsasalaysay, naglalahad, nangangatwiran

7. Pag-aalsa Laban sa KolonyalismoTekstong Informativ (Description)Pangungusap ayon sa Balangkas

Payak, tambalan, langkapan, hugnayan

B. Ibong Adarna

8. Mapanuring pagbasa sa Ibong Adarna9. Mapanuring pagbasa sa Ibong Adarna

5/24/2018 Filipino

9/95

2

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing pagsulat ng komposisyon(Pagsulat ng Talambuhay)

Ikalawang Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Heyograpiya at KabuhayanTekstong argumentativ (Persweysiv)Mga salitang nagpapakilala ng dami o lawak, lokasyon, tiyak o di-tiyak

2. Mamamayan at ang BatasTekstong argumentativ (Explanation)Mga salitang nagpapahayag ng pagsalungat at pagsang-ayon

3. Kalakalan at KabuhayanTekstong Informativ (Report)Mga salita/pangungusap na nagpapakilala ng simbolo, imahe at ngapahiwatig

4. Himagsikan at PanitikanTekstong informativ (Description)Gamit g mga keywords sa pagpapakilala sa paksa, proposisyon, positiv atnagativ na palagay

5. Demokrasya at KalayaanTekstong informativ (Description)Mga salita/pangungusap na nagpapahayag ng damdamin, ideya, kaisipan atmensahe

6. Kalakalan at IstatistiksTekstong Informativ (Explanation)Mga pangungusap mula sa dalawa o higit pang ideya

7. Edukasyon at KabuhayanTekstong narativ (Story)

Makabuluhang pagpapakahulugan sa mga salita/pangungusap

B. Ibong Adarna

8. Mapanuring pagbasa sa Ibong Adarna9. Mapanuring pagbasa sa Ibong Adarna

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing pagsulat ng Komposisyon (Ibat ibang uri ng liham)

5/24/2018 Filipino

10/95

3

Ikatlong Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Pagnenegosyo

Tekstong ProsijuralMga ginagamit na paksa sa pagbubuo ng pangungusap

2. Ekonomiya at KabuhayanTekstong Informativ (Explanations)Mga ginagamit ng panaguri sa pagbubuo ng pangungusap

3. Turismo at KulturaTekstong Informativ (Report)Mga salita/pangungusap na nagpapakilala/nagpapatibay ng ideya

4. PakikipagkalakalanTekstong ProsijuralMga salita/pangungusap na nagpapakita ng paglilipat ng ideya sa bagongideya/nagwawakas ng ideya

5. Mga Hamon sa KalayaanTekstong Argumentativ (Perweysiv)Mga salita/pangungusap na nagpapakilala ng pagkamakatotohanan ngideya/pagiging opinyon lamang

6. Mga Karapatang Pantao

Tekstong Informativ (Explanation)Mga pamaksa/pantulong ng pangungusap

7. Ang EDSA Bilang KasaysayanTekstong Narativ (Story)Mga pangungusap na nagpapakilala ng paraan ng pagsasalaysay

B. Ibong Adarna

8. Mapanuring Pagbasa sa Ibong Adarna9. Mapanuring Pagbasa sa Ibong Adarna

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon(Pagsulat ng anekdota)

5/24/2018 Filipino

11/95

4

Ikaapat na Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Kolonyalismo at Kamalayang Panlipunan

Tekstong Argumentativ (Persweysiv)Mga pangungusap na nagpapakilala ng sanhi at bunga

2. Ang Pamahalaang Komonwelt sa PilipinasTekstong Informativ (Explanation)Mga salita/pangungusap na nagpapahayag ng pakay o motibo

3. Sining at HimagsikanTekstong Narativ (Story)Mga pangungusap na nagpapahayag ng kasiya-siyang palagay/di-kasiya-siyang palagay

4. Kultura at KabuhayanTekstong Argumentativ (Persweysiv)Mga salita/pangungusap na nagpapakilala ng magkatulad naideya/magkasalungat na ideya

5. Mga Pangulo ng PilipinasTekstong Informativ (Recount)Mga pagbabagong morpoponemik na nagaganap sa salita

6. Mga Kamalayang Pilipino sa Sining at Agham

Tekstong Informativ (Report)Mga Modal ng Filipino

7. Relihiyon at KasaysayanTekstong Informativ (Recount)Mga sangkap ng pangungusap at gamit ng bawat isa (Paksa, panaguri,pandiwa, kumplemento, pokus)

B. Ibong Adarna

8. Mapanuring Pagbasa ng Ibong Adarna

9. Mapanuring Pagbasa ng Ibong Adarna

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon(Pagsulat ng talaarawan)

5/24/2018 Filipino

12/95

5

Ikalawang Taon

Unang Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. KalakalanTekstong InformativMga salita ayon sa formalidad ng gamit

2. Heyograpiya ng AsyaTekstong Argumentativ (Persweysiv)Mga salita ayon sa tindi ng ipinapahayag

3. Turismo at KabuhayanTekstong Narativ (Story)

Gamit ng mga cohesive devicesAnapora at Katapora

4. Ekonomiya at EdukasyonTekstong InformativGamit ng mga panandang diskurso

5. NasyonalismoTekstong ArgumentativGamit ng mga panandang kohesyong gramatikal

6. Ekonomiya at GlobalisasyonTekstong Deskriptiv (Technical)Mga panandang leksikal

7. Nasyonalismo at KalayaanTekstong NarativMga panuring na ginagamit sa modifikasyon ng pangungusap

B. Florante at Laura

8. Mapanuring Pagbasa sa Florante at Laura Bilang Awit9. Mapanuring Pagbsa sa Florante at Laura Bilang Awit

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon( Pagsulat ng Balita )

5/24/2018 Filipino

13/95

6

Ikalawang Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Kapaligiran at Kaunlaran

Tekstong Ekspositori ( Explications)Mga Pangungusap na Pahiwatig

2. Ekonomiya at AgrikulturaTekstong Deskriptiv ( Impressionistic )Mga Pahayag na Interaksyunal

3. Ekonomiya at TaoTekstong Narativ ( Textual Interpretation )Mga Salitang Ginagamit sa Paghihinuha

4. Ekonomiya at Sistemang PulitikalTekstong Argumnetativ ( Persweysiv)Mga Pangungusap na Nagpapahayag ng Paliwanag/Katwiran

5. Mga Reformang Pang-ekonomiyaTekstong Argumentative ( Scientific)Mga pangungusap na Nagpapakilala ng Pagpapaliwanag/Pangangatwiran

6. Sistemang Pulitikal sa AsyaTekstong Deskriptiv ( technical)Mga Pangungusap na Nagpapakilala ng Opinyon

7. Mga Bunga ng Kilusang ReformistaTektong Narativ ( Narration )Kaganapan/Kumplemento ng Pandiwa

B. Florante at Laura

8. Mapanuring Pagbasa sa Florante at Laura Bilang Isang Awit9. Mapanuring Pagbasa sa Florante art Laura Bilang isang Awit

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon( Pagsulat ng editoryal )

5/24/2018 Filipino

14/95

7

Ikatlong Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Imperyalismo sa Asya

Tekstong Argumentative ( Persweysiv )Mga salita/pangungusap na nagpapakilala ng aktwal na intensyon

2. Neokolonsyalismo sa AsyaTekstong Argumentative ( comments)Pagkilala sa wastong gamit ng mga pangatnig

3. Kulturang AsyanoTekstong EkspositoriMga salita/ pangungusap na nagpapakilala ng paglalagom ng kaisipan

4. Ekonomiyang AsyanoTekstong InformativPangungusap na nagpapakilala ng pagbibigay ng proposisyon

5. Pagpapahalagang AsyanoTekstong NarativMga salita/pangungusap na kaugnay ng iba pang salita/pangungusap sa loobng pahayag

6. Relihiyong AsyanoTekstong Narativ

Pagbubuo ng pangungusap mula sa dalawa o higit pang pahayag

7. Asya Bilang Isang KontinenteTekstong DeskriptivSalita/pangungusap na nagpapakailala ng argumento

B. Florante at Laura

8. Mapanuring Pagbasa sa Florante at Laura Bilang Awit9. Mapanuring Pagbasa sa Florante at Laura Bilang Awit

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikahaing Pagsulat ng Komposisyon( Pagsulat ng Kathang-buhay )

5/24/2018 Filipino

15/95

8

Ikaapat na Markahan

A. Gramatika at Pagbasa

1. Ang Nagbabagong Asya

Tekstong DesktiprivMga salita/pangungusap na nagpapahayag ng pagtanggap at pagtanggi

2. Mga Dakilang AsyanoTekstong ArgumentativMga salita/pangungusap na nagpapakilala ng alternatibong solusyon

3. Pagbabagong Dulot ng DigmaanTekstong NarativMga salita/pangungusap na nagsasaad ng implikasyon

4. Nasyonalismo sa AsyaTekstong ArgumentativMga salita/pangungusap na nagpapahayag ng pagkakatulad

5. Ang Sining sa AsyaTekstong EkspositoriMga salita/pangungusap na nagpapakilala ng pagsalungat

6. Kilusang Reformista at Pambansang KamalayanTekstong Narativ (Report)Wastong gamit ng mga pangngalang-diwa

7. Kultura At TaoTekstong InformativMga Pangungusap na pabuod at pasaklaw

B. Florante at Laura

8. Mapanuring pagbasa sa Florante at Laura Bilang Awit9. Mapanuring pagbasa sa Florante at Laura Bilang Awit

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon(Pagsulat ng sanaysay)

5/24/2018 Filipino

16/95

9

Ikatlong Taon

Unang Markahan

A. Mga Batayang Kaalaman sa Pag-aaral ng AkdangPampanitikan

1. Elemento Tula2. Paraan ng Paglalahad Sanaysay3. Kombensyon Dula4. Istruktura Nobela5. Uri Maikling Kwento6. Tungkulin Iskrip ng Dulang Pampelikula7. Kalikasan Maikling Kwento

B. Noli Me Tangere

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan nito Bilang Isang Nobela9. Pagsusuri sa Pagkapanitikan nito Bilang Isang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon- Liham-Paanyaya sa Isang Panauhing Tagapanayam

Ikalawang Markahan

A. Pagbasa at Pagpapahalagang Pampanitikan

1. Batay sa Teoryang Imahismo Tula2. Batay sa Teoryang Klasisismo Dula3. Batay sa Teoryang Klasisismo Buod ng Nobela4. Batay sa Teoryang Romantesismo Tula5. Batay sa Teoryang Romantesismo Maikling Kwento6. Batay sa Teoryang Humanismo Sanaysay7. Batay sa Teoryang Esksistensyalismo Maikling Kwento

B. Noli Me Tangere

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela9. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon- Pagbubuo ng Bibliyograpi

5/24/2018 Filipino

17/95

10

Ikatlong Markahan

A. Pagbasa at Pagpapahalagang Pampanitikan

1. Batay sa Teoryang Humanismo Tula

2. Batay sa Teoryang Formalismo Tula3. Batay sa Teoryang Formalismo Maikling Kwento4. Batay sa Teoryang Eksistensyalismo - Buod ng Nobela5. Batay sa Teoryang Eksistensyalismo Dula6. Batay sa Teoryang Naturalismo Maikling Kwento7. Batay sa Teoryang Dekonstruksyon Maikling Kwento

B. Noli Me Tangere

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela9. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Isang Komposisyon- Pagsulat ng Buod ng Isang Binasa

Ikaapat na Markahan

A. Pagbasa at Pagpapahalaga sa Akdang Pampantikan

1. Batay sa mga Arketayp Buod ng Nobela

2. Batay sa Bayograpikal na Basa Tula3. Batay sa Sosyolohikal na Pananaw Dula4. Batay sa Pagka-Feminismo Maikling Kwento5. Batay sa saykolohikal na Basa Iskrip ng Pelikula6. Batay sa Pagdedekonstrak Sanaysay7. Batay sa Pagka-markismo Maiklign Kwento

B. Noli Me Tangere

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela9. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon- Pagsulat ng Isang Rebyu

5/24/2018 Filipino

18/95

11

Ikaapat na Taon

Unang Markahan

A. Pagbasa at Pagsusuri sa Mga Saling Akdang Rehyunal

1. Maikling Kwentong Cebunao sa Pananaw Humanismo2. Sanaysay Hiligaynon sa Pananaw Klasisismo3. Sanaysay Muslim sa Pananaw Formalismo4. Tulang Bikolano sa Pananaw Imahismo5. Tulang Kapampangan sa Pananaw Romantesismo6. Dulang Tagalog sa Pananaw Sosyolohikal7. Maikling Kwentong Tagalog sa Pananaw Eksistensyalismo

B. El Filibusterismo

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela9. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon- Pagsulat ng Ibat Ibang Uri ng Liham-Pangangalakal

Ikalawang Markahan

A. Pagbasa at Pagsusuri sa mga Saling Akdang Asyano

1. Sanaysay Indones sa pananaw Dekonstruksyon2. Feminismo sa Kwentong Thai3. Eksistensyalismo sa Kwentong Hapon4. Romantesismo sa Dulang Hapon5. Realismo sa Kwentong Singapore6. Imahismo sa Kwentong Malay7. Naturalismo sa Nobelang Combodian ( buod)

B. El Filibusterismo

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela9. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10. Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon- Pagsulat ng Isang Suring-Pelikula

5/24/2018 Filipino

19/95

12

Ikatlong Markahan

A. Pagbasa at Pagsusuri sa Mga Saling Nobelang Asyano( angkop na kabanata lamang)

1. Nobelang Thai sa Teoryang Realismo2. Nobelang Hapon sa Teoryang Romantesismo3. Nobelang Indones sa Teoryang Naturalismo4. Nobelang Combodia sa Teoryang Eksistensyalismo5. Nobelang Hapon sa Teoryang Feminismo6. Nobelang Singapore sa Teoryang Humanismo7. Nobelang Thai sa Teoryang Markismo

B. El Filibusterismo

8. Pagsusuri sa Pagkapanitikan Bilang Nobela

9. Pagsusuri sa pagkapanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10 Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon- Malikhaing Pagsasalin

Ikaapat na Markahan

A. Pagbasa at Pagsusuri sa Nobelang Tagalog( Angkop na kabanata lamang )

1. Maganda Pa ang Daigdigni Lazaro Francisco sa PananawRealismo

2. Timawani Agustin Faabian sa Pananaw Eksistensyalismo3. Pinaglahuanni Faustino Aguilar sa Pananaw Naturalismo4. Ang Tundo Man May Langit Dinni Andres Cristobal Cruz sa

Pananaw Romantesismo5. Titserni Liwayway Arceo sa Pananaw Humanismo6. Pusong Walang Pag-ibig ni Roman Reyes sa Pananaw

Sosyolohikal7. Canal De La Reinani Liwayweay Arceo sa Kamalayang Panlipunan

B. El Filibusterismo

8. Pagsusuring Pampanitikan Bilang Nobela9. Pagsusuring pampanitikan Bilang Nobela

C. Aralin sa Pagsulat

10 Malikhaing Pagsulat ng Komposisyon

5/24/2018 Filipino

20/95

13

- Pagsulat ng Tala Mula sa Natipong Tala

MGA MUNGKAHING ISTRATEHIYA AT KAGAMITANGPAMPAGTUTURO

Sa pagtuturo/pagkatuto ng Filipino bilang isang sabjek pangwika namagdedevelop sa kahusayan sa maunawang pagbasa at pagkilala sa mga tiyakna istrukturang gramatikal, gagamitin ang istratehiyang Teaching GrammarThrough Texttypes (TGTT). Sa ganitong lapit ng pagtuturo, ang pagkatuto ngtiyak na istrukturang gramatikal ng wika ay kasabay sa paglinang nangmaunawaang pagbasa. Ang pag-aaral ng tiyak na istruktura ng wika ayhahanguin sa mga paksang pangnilalaman sa pagkakataong ito ang binigyan ngfocus ay ang Aralin Panlipunan.

Sa paggamit ng TGTT sa pag-aaral ng istrukturang gramatikal,

mahalagang mabigyan ng pansin ang mga sumusunod:1. Paglalapit/paglalapat ng texto sa karanasan ng mga mag-aaral2. Pagsusuring pangnilalaman na nagbibigay tuon sa paksa,

pangunahing kaisipan, mga pantulong na kaisipan, mgaopinyong lumutang, mga paniniwalang inihayag. Kinakailanganding makabuo ng pansariling paalagay ang mga mag-aaraltungkol sa nilalaman ng texto.

3. Pagsusuri sa mga ispesifik na katangian ng texto tulad ng tono (kilos o galaw, damdamin ), layon ( ano ang nais sabihin ),paraan ng pagkakasulat ( pagbubuo ng salita, paggamit ngparirala, pagbubuo ng pangungusap, pagsisimula,

pagpapalawak, pagwawakas, formalidad ng gamit ng salita ),pananaw, relasyon ng sumulat sa texto, at relasyon ng sumulatsa mambabasa

4. Pagkilala sa tiyak na uri ng texto ( ekspositori, narativ,impormativ, deskriptiv, argumentativ, instruksyunal, referensyal,at prosijural )

5. Pagsusuring Gramatikal ( pagkilala sa mga tiyak na istrukturanggramatikal na ginamit upang maging mabisa ang pagkakabuong texto) )

6. Evalwasyon.Eksposyur sa katulad pang texto

Sa pag-aaral naman ng panitikan, ang pagtalakay ay magsisimula sapaglalapit ng akda sa mga tiyak na karanasan ng mga mag-aaral, susundan ngpagsusuring linggwistika , susundan ng pagsusuring pangnilalaman, pagsusuringpampanitikan, paglikha at pagpapahalaga.

Sa paglalapit sa akda sa maga mag-aaral, iuugnay ito sa mga dati ngkaalaman at mga tiyak na karanasan.

5/24/2018 Filipino

21/95

14

Susundan naman ito ng pagsusuring panglinggwistika na kung saan angpagsusuri ay ibabatay sa mga tiyak na elementong ponemiko tulad ngsukat/tugma, pag-uulit ng mga salita, pantig, letra , onomatopea. Sa bahagi ringito masusuri ang akda batay sa mga ibig sabihin ng salita ( pamimili ng salita,pahiwatig, kapangyarihan ng salita, pag-aagawan ng kahulugan ng salita,

etimoloji ng salita ). Sa bahagi ring ito maaaring suriin ang akda batay sapagkakabuo ng mga pangungusap ( haba,ikli, pag-uulit, pagbabagu-bago ).

Sa pagtalakay naman ng akda sa aspektong pagsusuring pangnilalaman,susuriin ang akda batay sa mga nais sabihin nito, sa mga tiyak na tradisyunal naelemento,pagtukoy sa bisa ng akda sa lipunan ( kamalayang panlipunan).

Sa pagsusuring pampanitikan, ang akda ay susuriin batay sa mga tiyak nateorya, pamanatayan sa pamumuna, katawagang pampanitikan at ugnayan atpagkakaayos ng mga tiyak na elemento ng akda.

Sa paglikha, ang mga mag-aaral ay aakaying makalikha ng mga tiyan nagenre ng panitikan samantalang sa pagpapahalaga, ang mga mag-aaral namanay aakaying mapagsuri ng kanilang sariling gawa at ng gawa ng iba batay samga natutuhang pamantayan.

Sa kabilang banda, ang pagkatuto ng malikhaing pagsulat ng isangkomposisyon ay gagawing isang proseso. May mga tiyak na kasanayanglilinangin sa bawat araw na ang layon ay makasulat sa huling araw ng pag-aaral.

Ang anumang naisulat ng mga mag-aaral ay ituturing na personal . Ang isinulatay daraan ng pagwawastong pansarili at pagwawasto ng iba at proseso ngrevisyon. Susundin ang proseso ng pagsulat, pagbabahaginan, pag-eedit,

revisyon at faynalisasyon. Tinatawag itong processed writing.

Lahat ng mga inaprubahang teksbuk ng departamento ang siyangmagiging pangunahing kagamitan/babasahing gagamitin. Ang mga guro aymalayang gumamit ng anumang versyon ng ibat ibang suplementong aklat tuladng Ibong Adarna, Florante at Laura, Noli Me Tangere at El Filibusterismo bastatito ay aangkop sa kahingian ng pagkatuturo at pagkatuto. Sa mga akdangpampanitikan, mananatiling batay ang inaprubahang Kanon ng PanitikangPilipino na ipamamahagi ng BSE sa bawat dibisyon.

BATAYAN NG PAGMAMARKA

Naririto ang gabay sa pagmamarka sa Filipino bilang isang sabjek at laranganng pagkatuto.

MarkahangPagsusulit.. 25%Interaksyong Pangklase 25%Pagtataya sa mga Nagawa.. 25%

- Pagsasatao- Panggagagad

5/24/2018 Filipino

22/95

15

- Pagkikipagtalo- Pangangatwiran- Dagliang Pagtatalumpati- Pag-uulat-Pangkatang talakayan

Pagsulat ng Komposisyon.. 10%- Nilalaman- Pamamaraan

Lingguhang Awtput na Pasulat. 15%100%

5/24/2018 Filipino

23/95

16

MGA PANLAHAT AT TIYAK NA KASANAYANGPAMPAGKATUTO

UNANG TAON

Sa pagtatapos ng bawat markahan, inaasahang malilinang sa bawat mag-aaral ang mga sumusunod na mga panlahat at tiyak na kasanayangpampagkatuto:

UNANG MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Napauunlad ang mga kasanayan sa pag-unawa, pagpapakahulugan,pagsusuri at pagbibigay-halaga sa mga diskursong napakinggan.

1.1 Naisasagawa ang mga kasanayan sa maunawang pakikinig( listening comprehension)1.1.1 Nabibigyang-halaga ang mga pananalitang narinig batay sa

paraan ng pagpapahayag1.1.2 Nakikilala ang kaisipang narinig batay sa :

- dami o lawak- tiyak o di-tiyak- lokasyon o direksyon- sanhi o bunga

1.1.3 Natutukoy sa napakinggang diskurso ang mga pahayag na:

- nagpapakilala ng ideya- nagpapatibay sa ideya- naglilipat nito sa bagong ideya- nagwawakas ng isang ideya

1.1.4 Nabibigyang-diin ang mahahalagang punto sa tekstong narinig1.1.5 Natutukoy ang pagsisimula ang isang usapan sa pamamagitan

ng tuwiran at di-tuwirang pahayag1.1.6 Natutukoy ang daloy ng pagpapahayag sa diskursong

napakinggan tulad ng kung papaano:- sumasagot- nagpapatuloy

- nagpapalutang ng ideya- nakalalahok sa usapan

1.1.7 Naisasagawa ang isang mabisang pagtatapos sa isang diskurso tuladng:

- pag-alis sa isang usapan- paglalagom sa paksang napag-usapan

5/24/2018 Filipino

24/95

17

PAGSASALITA

1. Natatamo ang mga kaalamang pambalarila na makatutulong samalinaw at mabisang pakikipagkomunikasyon

1.1 Nagagamit nang wasto ang mga salitang hiram batay sa binagongalfabeto1.2 Nakikilala ang uri at gamit sa pagpapahayag ng mga:

- ponemang segmental- ponemang supra-segmental

1.3 Nakikilala at nagagamit nang wasto ang mga salitang may diptonggoat klaster

1.4 Natutukoy at nagagamit nang angkop ang mga pares-minimal1.5 Nabubuo ang ibat ibang salita batay sa punong salita sa

pamamagitan ng:- paglalapi

- pag-uulit- pagtatambal1.6 Nakikilala at nakabubuo ng ibat ibang uri ng pangungusap batay sa

layon- naglalarawan- nagsasalaysay- naglalahad- nangangatwiran

1.7 Nakabubuo ng mga pangungusap batay sa tiyak na balangkas- payak- tambalan

- hugnayan- langkapan

2. Naipapakita ang kasanayan sa paggamit ng Filipino sa pasalitangkomunikasyon

2.1 Natutukoy ang punto ng pagkakatulad at pagkakaiba ng mga pahayag2.2 Naipaliliwanag ang katwiran sa pagsalungat o pagsang-ayon sa isang

ideya2.3 Nakabubuo ng mga tiyak na paninindigan kaugnay sa nabasa o

narinig

PAGBASA

1. Napayayaman ang talasalitaan sa pamamagitan ng pagtukoy sakayarian, kahulugan at kaangkupan ng mga salita sa kontekstongpinaggagamitan

1.1 Napipili ang mga salitang angkop sa tiyak na sitwasyon

5/24/2018 Filipino

25/95

18

1.2 Nasasabi ang kahulugan ng mga salita batay sa pagkakagamit nitosa pangungusap

1.3 Napipili ang mga salitang ang kahulugan ay ipinahihiwatig ng tunognito ( onomatopea)

2. Nalilinang ang pag-unawa sa tekstong binasa

2.1 Nabibigyang-kahulugan ang magkakaugnay na pahayag upangmaibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari

2.2 Natutukoy ang kahulugan ng pamagat at nakapagbibigay ng isangalternativ

2.3 Nabubuod ang tekstong binasa batay sa mga pangunahin atpantulong na kaisipan

2.4 Natutukoy ang mga pangunahin at pantulong na kaisipan satekstong binasa

3. Nagagamit ang dating kaalaman sa pag-unawa atpagpapakahulugan sa mga kaisipan sa teksto

3.1 Napagtutulad at napag-iiba ang mga kaisipang nakapaloob satekstong binasa

3.2 Naiuugnay ang mga kaisipan sa tekstong binasa sa mgapansariling karanasang

- aktwal na narasanan- nasaksihan- narinig/nabasa

4. Napauunlad ang kasanayan sa pagsusuri at pagbibigay-halaga satekstong binasa

4.1 Natutukoy ang tiyak na uri ng teksto- desktiptiv- narativ- ekspositori- argumentativ- informativ- instruksyunal

4.2 Natutukoy ang tono ng teksto4.3 Nabibigyang-reaksyon ang layon ng teksto

PAGSULAT

1. Naipakikita ang kakayahang pumili ng pamamaraan at batayangpanretorika upang pasulat na maipahayag ang sariling damdamin,opinion, ideya at saloobin

5/24/2018 Filipino

26/95

19

1.1 Nababaybay nang wasto ang mga salita batay sa binagong alfabeto1.2 Nagagamit nang wasto ang ibat ibang sangkap sa pagsulat1.3 Nakabubuo ang wastong balangkas

2. Naipapakita ang pagiging malikhain sa pagsulat

2.1 Nakasusulat ng talambuhay bilang isang pasulat na komunikasyon2.2 Nababatid ang mga katangiang dapat taglayin ng isang masining na

talambuhay2.3 Nakikilala ang mga tiyak na katangian ng dalawang uri ng talambuhay

- pansarili- talambuhay ng ibang tao

IKALAWANG MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Naisasagawa ang mga kasanayan sa maunawaang pakik inig sa ibatibang diskurso na ang layon ay makaunawa, makakuha at makapag-ayos ng mga impormasyon

1.1 Natutukoy ang mga ideya sa mga detalyeng nasa tekstong narinig1.2 Natutukoy ang angkop na punto sa isang teksto na may:

- koordinasyon ng magkakaugnay na impormasyon- maayos na pagkakasunud-sunod ng mga

nagsasalungatang ideya1.3 Nabubuood ang teksto batay sa mga mahahalagang punto

1.4 Napaiikli ang diskursong napakinggan sa:- pagbabawas ng paulit-ulit na impormasyon- pagbabawas ng mga walang kaugnayang impormasyon

1.5 Naisasaayos ang mga narinig na impormasyon sa pamamagitan ngretorikal na tungkulin tulad ng:

- definisyon- klasifikasyon- deskripsyon ng proseso

1.6 Naisasagawa ang pagtatala ng narinig na impormasyon- sa parehong istilo ( paraphrasing)- sa naiibang istilo

PAGSASALITA

1. Natatamo ang kaalamang pambalari la na makatutulong sa mabisa atmahusay na pakikipagtalastasan

1.1 Natutukoy at nagagamit nang wasto sa pagpapahayag ang mgasaltang nagpapahayag ng:

5/24/2018 Filipino

27/95

20

- dami o lawak- tiyak o di-tiyak- lokasyon o direksyon

1.2 Nakikilala at nabibigyang-kahulugan ang mga salita/pahayag nanagpapahiwatig ng:

- simbolo- imahe- pahiwatig

1.3 Natutukoy ang mga keywords na nagpapakilala ng:- paksa- isang proposisyon- positiv na pahayag- negativ na pahayag

1.4 Natutukoy ang mga pangungusap na nagpapahayag ng:- damdamin- ideya

- kaisipan- mensahe1.5 Nakabubuo ng mga pahayag mula sa dalawa at higit pang ideya1.6 Naisasagawa ng mayaman at malikhaing paglinang ng talasalitaan

2. Naipapakita ang kahusayan sa paggamit ng Filipino sa pasalitangkomunikasyon

2.1 Nakabubuo ng definisyon ng mga salita at konsepto2.2 Nakabubuo ng mga angkop na tanong bilang paglilinaw sa mga

mensaheng ibinibigay/tinatanggap

2.3 Naisasalaysay nang buong linaw ang mga kaalamang narinig/nabasa2.4 Napipili ang angkop na ekspresyon/pananalita sa pagpapahayag ngsariling puna

PAGBASA

1. Napayayaman ang talasalitaan sa pamamagitan ng pagtukoy sakayarian, kahulugan at kaangkupan ng ga salita sa kontekstongpinaggagamitan

1.1 Nakikilala ang mga salitang may bahagyang pagkakaiba kahit na angmga ito ay magkakatulad sa kahulugan

1.2 Nabibigyang-kahulugan ang mga salita ayon sa:- denotasyon- konotasyon

1.3 Napag-uuri-uri ang mga salita ayon sa:- mga salitang kaugnay sa pandama- mga salitang kaugnay ng damdamin- mga salitang may pagkakaugnayan

5/24/2018 Filipino

28/95

21

2. Nalil inang ang pag-unawa sa nilalaman ng tekstong binasa

2.1 Natutukoy at naipaliliwanag ang paksa ng teksto sa tulong ng:- pamagat- pangunahing kaisipan

- simula- wakas

2.2 Napipili ang mga positiv na opinyon sa loob ng teksto2.3 Natutukoy ang mga negativ na opinyon sa loob ng teksto2.4 Nakabubuo ng pansariling opinyon batay sa mga opinyong inilahad sa

teksto

3. Nagagamit ang dating kaalaman sa pagpapakahulugan sa teksto

3.1 Nakapaghihinuha sa mga opinyong binanggit sa teksto

3.2 Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbibigay-solusyon sa mgasuliranin3.3 Naiuugnay ang pinakamalapit na pansariling karanasan sa mga

karanasang inilahad sa teksto3.4 Nakabubuo ng katwiran sa :

- pagkamakatotohanan ng teksto- pagkadi-makatotohanan ng teksto

4. Napauunlad ang kasanayan sa pagsusuri at pagbibigay-halaga satekstong binasa

4.1 Nasusuri ang teksto batay sa tiyak na uri nito4.2 Nasusuri ang tekstong binasa batay sa :- istilo sa pagbubuo ng mga salita- istilo sa pagbubuo ng mga pangungusap

PAGSULAT

1. Naipamamalas ang pagkamasining sa pasulat na paraan

1.1 Nakikilala ang mga tiyak na bahagi ng isang talata1.2 Nabibigyang-halaga ang paggamit ng wastong bantas sa pagsulat1.3 Naipakikita ang sariling istilo sa pagsulat

- sa pagsisimula- sa pagpapalawak- sa pagwawakas

2. Nalilinang ang pagkamalikhain sa pagsulat ng:- ibat ibang uri ng liham

5/24/2018 Filipino

29/95

22

IKATLONG MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Naipamamalas ang kasanayan sa maunawang pakikinig kaugnay sa

pagkakaroon ng kritikal na pag-iisip at mabisang pagpapahayag ngdamdamin

1.1 Natutukoy ang angkop na hangganan ng mga salita ( wordboundaries) sa mga napakinggang pangungusap

1.2 Nakikilala ang mahahalagang salita (key words) na nagpapahayagng paksa at proposisyon

1.3 Natutukoy ang mga panandang ginamit sa napakinggang diskurso

2. Naisasagawa ang mga kasanayan sa maunawang pakikin ig sa ibatiabng diskurso na may layuning transaksyunal ( binibigyang halagaang impormasyon)

2.1 Natutukoy sa diskursong napakinggan kung may sapat na kaalamanang nagsasalita

2.2 Natutukoy kung ang isang napakinggang proposisyon ay matibay ohindi

2.3 Nasusuri ang level ng kahalagahan ng impormasyong narinig2.4 Nabibigyang-kahulugan ang napakinggang diskurso

- mahahalagang puntos- paglilinaw sa paksa- paglilnaw sa ideya

PAGSASALITA

1. Natatamo ang mga kaalamang gramatikal na magagamit sapagsasakatuparan efektiv na pakikipagtalastasan

1.1 Natutukoy ang mga bahagi ng panalita na ginagamit sa pagbubuo ngpaksa ng pangungusap

1.2 Nakikilala ang mga tiyak na bahagi ng panalita na ginagamit sapagbubuo ng panaguri ng pangungusap

1.3 Natutukoy at nakabubuo ng mga salita/pangungusap na:

- nagpapakilala ng ideya- nagpapatibay ng isang ideya

1.4 Nakikilala at nagagamit nang wasto ang mga salita/pangungusap na:- naglilipat ng isang ideya sa bagong ideya- nagwawakas ng ideya

1.5 Natutukoy at nakabubuo ng mga salita/ pangungusap na:- nagpapakilala ng pagkamakatotohanan ng ideya- nagpapakilala ng pagiging opinyon lamang

1.6 Nakabubuo ng mga pamaksa at pantulong na pangungusap

5/24/2018 Filipino

30/95

23

1.7 Natutukoy at nakabubuo ng mga pangungusap na nagpapakilala ngparaan ng pagsasalaysay

2. Naipakikita ang efektiv na paggamit ng Filip ino sa pasalitangkomunikasyon

2.1 Naipahahayag ang mga panukala o proposisyon2.2 Nabibigyang-reaksyon ang mga panukala o proposisyon2.3 Naiwawasto nang maayos ang mga maling pananaw na narinig2.4 Nakapagpapahayag ng positiv na pananaw sa mga bagay-bagay2.5 Nakabubuo ng hinuha sa mga impormasyong narinig

PAGBASA

1 Napalalawak ang talasalitaan asa pamamagitan ng pagkilala sakahulugan, kayarian at sitwasyong pinaggagamitan ng mga salitaat idyom

1.1 Nakikilala ang mga salitang:- magkasingkahulugan- magkasalungat- magkasingtunog ngunit magkaiba ang kahulugan

1.2 Natutukoy ang mga salitang may higit sa isang kahulugan1.3 Nasasabi ang kahulugan gn matatalinghagang salita at mga idyom

2. Napapaunlad ang mga kasanayan asa pag-unawa sa mga ideya satekstong binasa

2.1 Napipili ang mga mahahalagang detalye batay sa layon o nais sabihinng teksto

2.2 Nabibigyang-puna ang mga ideya/kaisipang nakapaloob sa teksto2.3 Naipaliliwanag ang mga impormasyong ipinahahayag ng dayagram,

grap, tsart, semantic, map at mga kauri nito.

3. Napauunlad ang kakayahang magpakahulugan sa tekstong binasa

3.1 Naiuugnay ang paksa/kaisipang nakalahad sa teksto sa mgapangyayaring nagaganap sa kasalukuyang panahon

3.2 Naibibigay ang wastong hinuha sa:- pangyayari- kaalaman- pakay o motiv- layon ng may-akda

4. Nalil inang ang kahusayan sa pagsusuri at pagpapahalaga satekstong binasa

5/24/2018 Filipino

31/95

24

4.1 Naibabahagi ang sariling pananaw sa katangian ng teksto ayon sa:- kaangkupan sa lipunan- pagkamakatotohanan- pagkakapani-paniwala- pagiging kasiya-siya

PAGSULAT

1. Naipakikita ang pagkamalikhain at masining sa pasulat nakomunikasyon

1.1 Nagagamit ang sariling istilo sa pagbubuo ng:- magandang simula- maayos na pagpapalawak- makabuluhang wakas

1.2 Nakasusunod sa mga tiyak na pamantayan sa pagsulat batay sa:- nilalaman- sangkap

2. Nalilinang ang pagiging malikhain sa pamamagitan ng pagsulatanekdota

- sariling anekdota- anekdota ng ibang tao

IKAAPAT NA MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Naipamamalas ang mga kasanayan sa maunawang pakik inigkaugnay sa pagkakaroon ng kr itikal na pag-iisip at mabisangpagpapahayag ng damdamin

1.1 Naisasagawa ang angkop na pag-uulit ng mga pahayag na narinig1.2 Naisasagawa ang pagtukoy sa ibang paraan ng diskursong

napakinggan1.3 Natutukoy sa mga pahayag ang narinig ang :

- nagpapayo- nagbababala- nanghihikayat- argumento

1.4 Natutukoy sa mga pahayag na narinig ang nagsasaaad ngmagandang intensyon ng nagsasalita

5/24/2018 Filipino

32/95

25

2. Naisasagawa ang mga kasanayan sa pakikinig sa ibat ibangdiskurso na may layuning transaksyunal.

2.1. Naililipat ang impormasyon mula sa diskursong napakinggan tungo saiba pang anyo ( transkoding)

2.2 Nakabubuo ng ugnayan sa mga bahagi ng tekstong napakinggan sapamamagitan ng kayariang kohensyon- anapora/katapora bilang pagpapatungkol- paghahambing- ellipsis

2.4 Naibibigay ang kahulugan ng konsepto ayon sa :- dami o lawak- tiyak o di-tiyak- sanhi o bunga

- panahon- kondisyon at kontrast2.5 Natutukoy ang maaaring kalabasan ng pangyayaring narinig

PAGSASALITA

1. Natatamo ang mga kaalamang gramatikal na makatutulong tungo saefektiv na komunikasyon

1.1 Nakikilala ang mga salita/ pahayag na nagsasaad ng sanhi at bunga

1.2 Natutukoy ang mga pangungusap na nagpapakilala ng pakay o motivo1.3 Nakikilala at nakabubuo ng mga pangungusap na nagpapahayag ng:- kasiya-siyang palagay- di-kasiya-siyang palagay

1.4 Natutukoy at nakagagamit ng mga pangungusap/pahayag nanagpapakilala ng:

- pagkakatulad ng ideya- pagsasalungatan ng ideya

1.5 Nakikilala ang ibat ibang pagbabagong morpoponemik na nagaganapsa isang salita

1.6 Natutukoy at nagagamit nang wasto ang ibat ibang modal ng Filipino

1.7 Nakikilala ang ibat ibang sangkap ng pangungusap at natutukoy anggamit ng bawat isa- paksa- panaguri- pandiwa- kumplemento ng pandiwa- pokus ng pandiwa

2. Naipapakita ang efektiv na paggamit ng Filipino sa pasalitangkomunikasyon

5/24/2018 Filipino

33/95

26

2.1 Nagagamit ang angkop na pananalita sa panghihikayat2.2 Nabibigyang-dahilan/ katwiran ang kilos ng kapwa2.3 Nailalahad sa maayos na hakbang ang pagsasagawa ng isang

proseso2.4 Naipagtatanggol, nasusuportahan, nakasasalungat sa isang

proposisyon, aksyon at panukala

PAGBASA

1. Napalalawak ang talasalitaan sa pamamagitan ng pagki lala sakahulugan, kayarian at sitwasyong pinaggagamitan ng mga salita atidyom

1.1 Nakikilala ang ibat ibang pagpapangkat ng salita ayon sa punongsalita

1.2 Nakikilala ang salita ayon sa sitwasyong pinaggagamitan1.3 Napipili ang mga salita sa pangungusap na nagbibigay- pahiwatig sa

kahulugan ng mahirap na salita

2. Napapaunlad ang mga kasanayan sa pag-unawa sa mga ideya satekstong binasa

2.1 Nakikilala ang pangunahing puntos sa isang pahayag asapamamagitan ng:

- paraan ng paglalahad- pangwakas na pagbibigay-diin- paksang pangungusap sa mga pahayag na pabuod- paksang pangungusap sa mga pahayag na pasaklaw

2.2 Napipili at nalalagom ang mga impormasyong nakapaloob sa binasaayon sa sariling pagpapakahulugan

2.3 Natutukoy ang mga detalye na tumutukoy / sumusuporta sapangunahing ideya

3. Napauunlad ang kakayahang magpakahulugan sa binasang teksto

3.1 Nabibigyang-impresyon ang kahihinatnan ng mga pangyayari sapamamagitan ng:

- pagpili ng lohikal na wakas- pagbubuo ng sariling wakas- pagbabago ng wakas

4. Nalil inang ang kasanayan sa pagsusuri at pagpapahalaga satekstong binasa

4.1 Naihahambing ang mga kaisipang inilahad sa teksto sa:- pamantayang pansarili- pamantayang galling sa ibang tao

5/24/2018 Filipino

34/95

27

- sinasabi ng ibang tekstong nabasa

PAGSULAT

1. Naipapakita ang pagkamalikhain sa pagsulat ng sariling talaarawan

1.1 Nakabubuuo ng lohikal na pagsasalaysay ng mga tiyak na pangyayari1.2 Nagagamit ang kaalaman sa pagbubuo ng talaarawan

- format- nilalaman- pamantayan sa pagsulat- paraan

KOMPETENSING LILINANGIN SA PAGSUSURI NG IBONG DARNA( May laang dalawang linggo sa bawat markahan )

UNANG MARKAHAN

1. Nakik ilala at nasusuri ang akda batay sa mga tiyak na katangian atpamantayan

1.1 Nakapaglalahad ng pagsang-ayon at pagsalungat sa pagigingmakatotohanan/di-makatotohanan batay sa:

- paglalarawan ng tauhan- paglalahad ng mga pangyayari- paksang tinalakay- kapaligirang binigyang-buhay- mga paniniwalang inilahad

1.2 Nakapagsasagawa ng pag-aanalisang kritikal sa tulong ng mga tiyakna bahaging nagpapakita ng:

- sanhi at bunga kaugnay ng mga pangyayari- sanhi at bunga kaugnay ng kinahinatnan- pagiging emosyunal ng tauhan- nagpapakita ng pakay at motibo ng bawat tauhan

1.3 Nakabubuo ng mga patunay sa tulong ng mga tiyak na bahagingnagpapakita ng:

- pag-uugali ng tao ( masama o mabuti)- kinahinatnan ng mga tauhan- pakikipagsapalaran ng mga tauhan

5/24/2018 Filipino

35/95

28

IKALAWANG MARKAHAN

1. Nakikilala at nasusuri ang akda batay sa mga tiyak na katangian atpamantayan

1.1 Nakapipili ng mga tiyak na bahagi na nagpapakita ng kasiya-siyang:- tauhan- sitwasyon- pangyayari- tagpuan- usaapan

1.2 Natutukoy ang mga tiyak na bahagi sa akda na nagpapakita ng:- magkakatulad na ideya- magkasalungat na ideya- magkatulad na opinyon- magkasalungat na opinyon- magkatulad na paniniwala- magkasalungat na paniniwala

1.3 Nasusuri ang akda sa pamamagitan ng pagtukoy sa mga bahagingnagpapatunay ng:

- panlipunang pananaw- pangkultural na pananaw- panrelihiyong pananaw

1.4 Napahahalagahan ang akda batay sa mga inilalahad na:- tradisyong katutubo- tradisyong pambansa- tradisyong pandaigdigan

IKATLONG MARKAHAN

1. Nakikilala at nasusuri ang akda batay sa tiyak na katangian atpamantayan

1.1 Nakapagbibigay ng pansariling paghuhusga sa akda batay sa:- posibilidad ng mga pangyayari- di-posibilidad ng mga pangyayari

1.2 Natutukoy ang ibat ibang pagpapahalagang Pilipinong lumutang sa

akda1.3 Nakabubuo ng desisyon hinggil sa pagkamalapit sa realidad ng akda1.4 Natutukoy at naiuugnay sa aktwal na pangyayari sa kasalukuyan ang

mga kamalayang panlipunang inilahad sa akda

IKAAPAT NA MARKAHAN

1. Nasusuri ang akda batay sa ibat ibang pananaw pampanit ikan.

5/24/2018 Filipino

36/95

29

1.2 Nabibigyang-pansin sa tulong ng mga tiyak na bahagi ang pagka-klasisismo ng akda

1.3 Napatutunayan sa tulong ng mga tiyak na bahagi ang pagka-humanistik ng akda

1.4 Nakabubuo ng mga tiyak na imahe sa tulong ng mga tiyak na bahagi

1.5 Nakabubuo ng pangangatwiran sa pagka-romantesis ng akda batayna rin sa mga tiyak na bahagi nito1.6 Nakapagpapatunay sa tulong ng mga tiyak na bahagi na ang akda ay

sumunod sa pananaw naturalistik sa panitikan

5/24/2018 Filipino

37/95

30

IKALAWANG TAON

Inaasahan na sa pagtatapos ng bawat markahan, malilinang sa mga mag-aaralang mga sumusunod na kompetensi

UNANG MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Naisasagawa ang proseso ng pakikin ig na bottom-up ( ginagamit angmga narinig na input leksikal at gramatikal bilang hanguan ng mgaimpormasyon tungkol sa kahulugan ng mensahe )

1.1 Nakikilala ang ayos ng pangungusap na nagpapaiba sa istilo ngpagpapahayag

1.2 Nakikilala ang mga sequence marker ( pananda ng pagkakasunud-sunod)1.3 Nakikilala ang mga salita/pahayag na familyar at di-familyar1.4 Natutukoy ang mga positiv at negativ na pahayag1.5 Nakikilala ang mga makahulugang pagkakasunud-sunod ng mga

pangungusap sa pagbuo ng diskurso

2. Naisasagawa ang pakikinig na may magamit ang wika sakomunikasyong sosyal ( interaksyunal)

2.1 Nakikilala ang mga angkop na pahayag na nararapat gamitin sa

pagsasagawa ng komunikasyong interaksyunal2.2 Nasasabi kung ang pakikipagtalastasan ay angkop sa tiyak nasitwasyon

2.3 Nakikilala ang layon o intensyon ng nagsasalita2.4 Natutukoy sa napakinggang pahayag ang kontradiksyon, di-sapat na

impormasyon at iba pang pagpapakahulugan ng nagsasalita

3. Naisasagawa ang proseso maunawang pakikin ig na transaksyunal( pagkuha ng impormasyon o mensahe)

3.1 Natutukoy ang mga tiyak na detalye sa isang diskurso

3.2 Nakukuha ang batayang impormasyon sa diskursong napakinggan3.3 Natutukoy ang pangunahing ideya sa diskursong narinig3.4 Nakikilala o naisasagawa ang layon o intensyon sa isang diskurso:

- pakikiusap- pagpapayo- pag-uutos- pagsunod sa ipinagagawa

5/24/2018 Filipino

38/95

31

PAGSASALITA

1. Natatamo ang mga kaalamang gramatikal na makatutulong sapagtatamo ng efektiv na pasalitang komunikasyon

1.1 Nakikilala ang salita/ pangungusap ayon sa formalidad ngpagkakagamit1.2 Nakabubuo ng salita ayon sa tindi ng pagpapahayag1.3 Natutukoy at nagagamit nang wasto ang mga cohesive devices na:

- anaphora- katapora

1.4 Nakikilala at nagagamit nang wasto ang ibat ibang panandangdiskurso

1.5 Natutukoy at nagagamit nang wasto ang mga panandang kohesyonggramatikal

1.6 Nakikilala at nagagamit nang wasto ang mga panandang leksikal at

sintaktik1.7 Natutukoy ang mga pamuring na ginagamit sa modifikasyon ngpangungusap

2. Naipapamalas ang kahusayan sa paggamit ng Filipino tungo saefektiv na pasalitang komunikasyon

2.1 Nakapagpapahayag nang wasto ng mga pag-aalinlangan at pag-aatubili2.2 Nasasabi nang maayos ang pagsang-ayon o di-pagsang-ayon sa mga

pangangatwirang narinig o nabasa2.3 Nakapagbibigay ng mga panuto sa pagsasagawa ng isang bagay

nang buong linaw2.4 Nakapagpapahayag nang buong linaw ng mga tagubilin2.5 Nakukuha ang kailangang impormasyon sa pamamagitan ng

pasalitang sarvey

PAGBASA

1. Napauunlad ang talasalitaan sa pamamagitan ng pagki lala sakahulugan ng salita o idyom

1.1 Nakikilala at nabibigyang-kahulugan ang mga salitang nagtataglay ngdi-lantad na kahulugan1.2 natutukoy at nabibigyang-kahulugan ang mga salitang ang kahulugan

ay nakapaloob sa pagitan ng mga salita1.3 Nabibigyang-kahulugan ang mga piling parirala/pahayag batay sa

konteksto ngpagkakagamit nito1.4 Nabibigyang-hinuha ang kahulugang maaaring ipinahihiwatig ng

pamagat

2. Nalil inang ang kakayahang umunawa sa teksto

5/24/2018 Filipino

39/95

32

2.1 Natutukoy kung ang teksto ay :

- isang desktiptiv- isang narativ- isang ekspositori

- isang informative- isang argumentativ2.2 Natutukoy at nailalarawan sa imaheng viswal ang mga kaisipan o

ideyang nakapaloob sa teksto2.3 Naiisa-isa ang mga tiyak na layon ng teksto2.4 Nakikilala ang tono ng tekstong binasa sa tulong ng mga tiyak na

bahagi

3. Napauunlad ang kahusayang magpakahulugan sa nabasang teksto

3.1 Naibibigay ang reaksyon sa nabasa batay sa datihan ng mga

kaalaman tungkol dito3.2 Naibibigay ang pangkalahatang impresyon sa tekstong binasa- paksa- tema- tono- layon- paraan ng paggamit ng mga salita

PAGSULAT

1. Naipakikita ang mayamang imahinasyon sa pagsulat ng isang tiyakna uri ng paglalahad

1.1 Naisusulat ang wastong pag-uugnayan ng mga salita, parirala, sugnayat pangungusap

1.2 Napag-uugnay-ugnay sa isang maaayos na pagkakasunud-sunod ngmga makabuluhang pangungusap sa pagbubuo ng talataan sa isangbalita.

1.3 Nakapagsusuri ng mga tiyak na halimbawa ng balita at nakabubuo ngpasulat na reaksyon

2. Naipamamalas ang pagkamalikhain sa pagsulat ng isang balita

2.1 Nagagamit ang mga tiyak na pamantayan sa pagsulat ng balita2.2 Nakasusulat batay sa tiyak na uri2.3 Nakasusulat ng isang balita batay sa isang orihinal na balita

5/24/2018 Filipino

40/95

33

IKALAWANG MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Napauunlad ang kahusayan sa/ at naisasagawa ang proseso ng

pakikinig mula sa mensaheng narinig at mga datihan ng alam naimpormasyon ( top-down process )

1.1 Natutukoy ang layon at saklaw ng narinig1.2 Nakukuha ang mahahalagang detalye sa narinig1.3 Nahihinuha ang pamaksang-diwa ang diskursong narinig1.4 Natutukoy ang kalalabasan ng mga pangyayari sa narinig na usapan1.5 Nahihinuha ang sanhi at bunga ng napakinggan1.6 Nahihinuha ang kahalagahan ng isang panukala

2. Naisasagawa ang proseso ng maunawaang pakikinig na may

layuning interaksyunal

2.1 Natutukoy ang mga panawag-hudyat na ginagamit ng nagsasalitaupang:

- magpatuloy- huminto nang bahagya- tumigil at magwakas

2.2 Natutukoy ang layon at intensyong ipinahahayag ng nagsasalita2.3 Naihahambing ang sariling saloobin sa saloobin ng nagsasalita

tungkol sa paksang tinatalakay

PAGSASALITA

1. Natatamo ang mga kaalamang gramatikal na makatutulong upangmaisagawa ang efektiv na pasalitang komunikasyon

1.1 Natutukoy ang mga pahayag/pangungusap na nagpapakilala ngpahiwatig

1.2 Nakikilala ang mga pahayag na ang layon ay interaksyunal1.3 Natutukoy at nagagamit nang wasto ang mga salitang nagpapahiwatig

na paghihinuha

1.4 Napipili at nakabubuo ng mga pangungusap na nagpapahayag ng:- pagpapaliwanag- pangangatwiran

1.5 Napipili at nakabubuo ng mga salita o lipon ng mga salita nanagpapakilala ng:

- pagpapaliwanag- pangangatwiran

1.6 Napipili ang mga pangungusap/pahayag na tumutukoy sa pagbibigay-kahulugan at pag-iisa-isa

5/24/2018 Filipino

41/95

34

1.7 Natutukoy ang mga salita na ginagamit sa pagkuha ng mgaimpormasyon

2. Naipamamalas ang kasanayan sa efektiv na paggamit ng Filip ino sapasalitang komunikasyon

2.1 Naipaliliwanag nang maayos ang damdamin tungkol sa paksangpinag-usapan

2.2 Nailalahad nang buong husay ang mga tiyak na ideya at konseptongnarinig/nabasa

2.3 Nailalahad nang maayos ang pansariling pangangatwiran, dahilan atsaloobin

2.4 Nagagamit nang wasto ang angkop na istratehiya sa:- pagbubukas ng isang usapan- pagsasaaayos ng kahinaan sa pagsasalita- pagpapanatili ng usapan

- pagtatapos ng usapan

PAGBASA

1. Napauunlad ang talasalitaan sa pamamagitan ng pagkilala sakahulugang taglay ng salita

1.1 Naipaliliwanag ang kahulugan ng matatalinghagang salita at mgaidyom

1.2 Nakalilikha ng bagong salita mula sa dalawang salitang pinaikli at

pinagsama1.3 Natutukoy ang kahulugan ng salita:- magkasingkahulugan- magkasalungat na kahulugan- magkahawig na kahulugan

2. Nalil inang ang kakayahang umunawa sa tekstong binasa batay samga tiyak na katangian

2.1 Napapangkat ang mga magkakatulad na ideya at kaisipan2.2 Napagsasama-sama ang mga magkakasalangutang ideya at

kaisipang nakapaloob sa binasa2.3 Napapangkat ang mga ideya upang makabuo ng isang mabutingbalangkas ng binasa

2.4 Nakabubuo ng sintesis ng mga kaisipan o ideyang nakapaloob sabinasa

3. Napauunlad ang kahusayang magpakahulugan sa binasa

3.1 Nakabubuo ng hinuha batay sa:- mga pangyayari

5/24/2018 Filipino

42/95

35

- dating kaalamang kaugnay sa binasa3.2 Natutukoy ang posibleng layon ng may-akda sa paglalahad ng mga

kaaalaman

4. Nalilinang ang kasanayang maging mapanuri sa mga kaisipan,

ideya, kaalamang inilahad sa teksto

4.1 Nakapaghahambing o nakapag-uuri-uri ng mga ideya o kaisipangnakasaad sa binasa

4.2 Naiuugnay ang implikasyon ng akda sa mga tiyak na pangyayari sa :- sarili- sa kapaligiran- sa ibang tao

4.3 Nasusuri ang teksto batay sa paraan ng pagkakasulat- istilo sa pagbubuo ng salita- istilo sa pagbubuo ng mga pangungusap

PAGSULAT

1. Natatamo ang mga kasanayan sa paggamit ng Filipino sa paraangpasulat

1.1 Nagagamit nang wasto ang panuntunan sa pagbabaybay ng salitabatay sa binagong alfabeto

1.2 Nakasusulat ng sariling reaksyon at saloobin batay sa iasng tiyak napaksa

1.3 Nakasusunod sa mga tiyak na pamantayan sa pagsulat- format- nilalaman- kawastuang gramatikal

2. Naipakikita ang pagkamalikhain sa pagsulat ng isang editor ial

2.1 Nakikilala ang ibat ibang uri ng editorial2.2 Nagagamit nang wasto ang mga tiyak na istrukturang gramatikal sa

paglalahad ng pansariling opinion2.3 Nakakapag-iiba-iba ng uri ng editorial batay sa mga tiyak na katangian

nito

5/24/2018 Filipino

43/95

36

IKATLONG MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Napauunlad ang kasanayan sa at/ o naisasagawa ang proseso ng

pakikinig mula sa mensaheng narinig ( top-down process) at mgadatihan ng alam

1.1 Naibibigay ang pansariling damdamin o saloobin ng nagsasalita1.2 Naihahambing ang sariling saloobin sa saloobin ng nagsasalita1.3 Nabubuo ang isang proposisyon mula sa impormasyong narinig1.4 Nakapagbubuod sa tulong ng mga narinig na mahahalagang

kaalaman

2. Naisasagawa nang mahusay ang proseso ng pakikinig na may pag-unawa mula sa taglay na leksikal at gramatikal na kakayahan sa

pagkuha ng mensahe ( bottom-up process)

2.1 Natutukoy ang kahulugan at gamit ng mga di-familyar na salita sapamamagitan ng:

- paglalapi- paggamit ng hudyat na kontekstwal

2.2 Nakikilala ang ugnayan sa pangungusap sa pamamagitan ng:- modifikasyon- negasyon- modal-

3. Napauunlad ang kasanayan sa maunawang pakikinig na maylayuning transaksyunal

3.1 Natutukoy ang pangunahing punto at mahahalagang detalye sanarinig

3.2 Nakukuha ang ibat ibang tala mula sa narinig sa pamamagitan ng:- ugnayang pamaksa- pagsasalin sa pagsipi- pagsulat kung ano ang narinig- ugnayang sunuran ( pagkakasunud-sunod o antasan)- pagbibigay-diin o empasis

- revisyon, pagsisingit, pagbubura

PAGSASALITA

1. Natatamo ang kaalamang gramatikal na makatutulong tungo saefektiv na komunikasyon

5/24/2018 Filipino

44/95

37

1.1 Natutukoy at nakabubuo ng mga pangungusap na nagpapakilala saaktwal na intensyon

1.2 Nakikilala at nagagamit nang wasto ang mga salita/ pangungusap nanagpapakilala ng paghahatid ng mensahe

1.3 Napipili ang mga salita/ pangungusap na nagpapakilala ng

paglalagom1.4 Natutukoy ang mga pangungusap/ pahayag na nagpapakilala ngpagbibigay proposisyon

1.5 Napipili ang mga salita/ pangungusap na kaugnay ng iba pangsalita/pangungusap na nakapaloob sa isang pahayag

1.6 Nakikilala at nakabubuo ng mga pangungusap na nabuo mula sa isao higit pang pangungusap

1.7 Natutukoy at nakabubuo ng mga pangungusap na nagpapahayag ngargumento

2. Naipamamalas ang kahusayan sa paggamit ng Filipino sa pasalitang

komunikasyon

2.1 Natutukoy ang aktwal na intensyon/layon ng nagsasalita batay sa tonong pagsasalita

2.2 Naipapahayag ang damdamin at nais na mensahe sa pamamagitanng hulwarang intonasyon

2.3 Nabubuo ang pagpapasya ayon sa mga patunay at katwirang inilahad2.4 Nailalahad ang mga patunay na makaiimpluwensya sa pagbubuo ng

desisyon2.5 Naisasagawa ang paglilinaw bago bumuo ng desisyon

PAGBASA

1. Napalalawak ang talasalitaan sa tulong ng ibat ibang paraan ngpagbibigay-kahulugan sa salita

1.1 Naisasama ang isang salita sa iba pang salita upang makabuo ngibang kahulugan ( collocation)

1.2 Nakikilala ang pagkakaugnay ng mga salita ayon sa antas o tindi ngkahulugang ipinapahayag ( clining )

1.3 Naisasagawa ang ibat ibang paraang ginagamit sa

pagpapakahulugan sa salita tulad ng:- pag-uugnay sa sariling karanasan- ayon sa sitwasyong pinaggagamitan- sa pamamagitan ng pahiwatig na tono

2. Napauunlad ang kakayahang mging mapanuri sa tekstong binasa

1.1 Nakikilala ang mga panadang diskurso ( discourse marker) nanagbibigay-linaw sa mahihirap na bahagi ng teksto:

- panandang naghuhudyat ng pagkakasunud-sunod

5/24/2018 Filipino

45/95

38

- panandang naghuhudyat ng paraan ng pagkakabuo ngdiskurso

- panandang naghuhudyat sa pananaw na ginamit ngmay-akda

1.2 Natutukoy ang ginamit na paraan sa pagbubuo ng talata

- istilo sa panimula- istilo sa pagpapalawak- istilo sa pagwawakas

1.3 Nasusuri ang paraan ng pagkakagamit ng salita ayon sa:- pagiging formal- pagiging do-formal

1.4 Naipaliliwanag ang ibat ibang pakahulugang napapaloob sa teksto:- konseptwal- proposisyonal- kontekstwal- pragmatic

PAGSULAT

1. Natatamo ang mga kasanayan sa efektivong paggamit ng Filipino sapasulat na komunikasyon

1.1 Naipamamalas ang kahusayan sa pagbubuo ng magkakaugnay nakaisipan

1.2 Nakasusunod sa mga tiyak na pamantayan sa pasulat nakomunikasyon:

- wastong baybay- wastong bantas- wastong istruktura- kawastuang gramatika;

1.3 Nakabubuo ng maayos na balangkas

2. Naipakikita ang pagkamalikhain sa pasulat na komunikasyon

1.1 Nakasusulat ng isang kathambuhay batay sa mga tiyak na katangiannito

- batay sa tiyak na format

- batay sa kawastuang pangnilalaman

5/24/2018 Filipino

46/95

39

IKAAPAT NA MARKAHAN

PAKIKINIG

1. Naisasagawa ang mahusay na proseso ng maunawaang pakikinig

mula sa taglay na leksikal at gramatikal na kakayahan sa pagkuha ngmensahe( bottom-up process)

1.1 Natutukoy ang ugnayan ng mga bahagi ng teksto sa pamamagitan ngmga panandang kohesyong leksikal:

- pag-uulit- kasingkahulugan- antitesis- aposisyon

1.2 Natutukoy ang ugnayan sa mga bahagi ng teksto sa pamamagitan ng

mga panandang kohesyong gramatikal:- pagpapatungkol ( anapora/katapora)- hambingan- pagpapalit- ellipsis- pag-uugnay

2. Napauunlad ang kasanayan sa maunawaang pakikinig tungo sakomunikasyong transaksyunal

2.1 Nakukuha ang mahahalagang punto sa napakinggan upang magamit

sa pagbubuod2.2 Naisasaayos ang mga impormasyong napakinggan batay sa antas

nito2.3 Naililipat sa isang dayagrama ng mga impormasyong napakinggan2.4 Nabibigyang-kahulugan ang napakinggan sa pamamagitan ng

paglilipat nito sa grap2.5 Nabubuo ang grid- pang-impormasyon kaugnay ng tekstong

napakinggan

PAGSASALITA

1. Natatamo ang mga kaalamang gramatikal na magagamit sa efektiv napasalitang komunikasyon

1.1 Natutukoy ang mga salita/ pangungusap na naghuhudyat ng opinion1.2 Napipili at nakabubuo ng mga salita/ pangungusap na nagpapakilala

ng alternativ na solusyon1.3 Nakikilala at nakabubuo ng mga salita/ pangungusap na

nagpapahayag ng implikasyon

5/24/2018 Filipino

47/95

40

1.4 Natutukoy at nakabubuo ng mga salita/pangungusap nanagpapahayag ng pagkakatulad ng ideya

1.5 Nakikilala at nakabubuo ng mga salita/pangungusap nanagpapahayag ng pagsasalungatan ng ideya

1.6 Natutukoy at nakagagamit nang wasto ng mga pangungusap na:

-nagpapahayag ng patanggi- nagpapahayag ng pagtanggap1.7 Nakikilala at nakabubuo ng mga pangungusap na:

- pabuod- pasaklaw

2. Naipakikita ang kasanayan sa paggamit ng Filipino tungo sa efektivna pasalitang komunikasyon

2.1 Naipaliliwanag ang pagkakasunud-sunod ng mga hakbang sapagsasagawa ng isang gawain

2.2 Naihahatid ang mensahe sa tuwiran at di-tuwirang paraan2.3 Naipahahayag nang maayosa ng matinding reaksyon sa mga bagayna di nagugustuhan

2.4 Nailalahad nang maayos ang pansariling pananaw, opinion at saloobin2.5 Nakabubuo ng mga:

- pasubali- proposisyon

PAGBASA

1. Napalalawak ang talasalitaan sa tulong ng ibat ibang paraan ngpagbibigay-kahulugan sa salita

1.1 Nabubuo ang bagong salita mula sa ibinigay na salitang-ugat sapamamagitan gn paglalapi, pag-uulit at pagtatambal batay sakahulugang nakasaad

1.2 Napapangkat ang mga salita ayon sa formalidad ng pagkakagamit1.3 Nakikilala ang mga salitang kaugnay ng isang salita o paksang ideya

2. Napauunlad ang kakayahang maging mapanuri sa tekstong binasa

2.1 Natutukoy ang mga gamit na pang-ugnay ( cohesive devices) sa pag-unawa sa binasa:- anaphora- katapora

2.2 Napipili ang mga salita sa teksto na:- iisa ang kahulugan- maraming kahulugan- magkasalungat ang kahulugan

2.3 Nasusuri ang paraan ng pagkakasulat ng teksto batay sa:- kinakausap at nagsasalita

5/24/2018 Filipino

48/95

41

- relasyon ng teksto at sa sumulat- relasyon ng teksto sa mambabasa

2.4 Naibibigay ang opinion sa dapat na maging wakas ng teksto2.5 Naipahahayag ang katwiran sa napiling opsyon sa mga alternativ na

solusyon sa suliraning inilahad sa teksto

2.6 Napipili ang mga bahagi ng tekstong may tuwirang kaugnayan sarealidad2.7 Naihahambing ang teksto sa iba pang uri ng teksto:

- batay sa paksa- batay sa layon- batay sa tono- batay sa pananaw- batay sa paraan ng pagkakasulat- pagbubuo ng salita- pagbubuo ng pangungusap- pagtatalata

PAGSULAT

1. Naipamamalas ang kahusayan sa paggamit ng Filip ino pasulat nakomunikasyon

1.1 Nakapag-uugnay-ugnay ng mga makabuluhang impormasyon sapagbubuo ng talata

1.2 Nagagamit ang kaalamang gramatikal tungo sa wastong pagsulat1.3 Napahahalagahan nang wasto ang ibat ibang sangkap sa efektiv na

pagsulat tulad ng:- kaisahan- kapayakan- kawastuan ng kontent- kawastuang gramatikal

1.4 Naipapahayag ang pansariling opinion, damdamin, saloobin sapasulat na paraan

1.5 Nabibigyang-halaga ang kaayusang teknikal sa pagsulat tulad ng:- pagpapahalaga sa tamang bantas- pagpapahalaga sa tamang istruktura- pagpapahalaga sa maayos na pagsulat

- pagpapahalaga sa wastong baybay

2. Naipamamalas ang pagkamalikhain sa pagsulat ng isang salaysay

2.1 Nakapipili ng isang napapanahong paksa2.2 Nakabubuo ng maayos na pagbabalangkas2.3 Nakapagtatala ng mga kinakailangang impormasyon2.4 Nakapagpapangkat-pangkat ng mga magkakaugnay na ideya at

impormasyon

5/24/2018 Filipino

49/95

42

2.5 Nabibigyang-halaga ang pagbubuo ng isang kaakit-akit napagsisimula

2.6 Nakabubuo ng isang di-inaasahang pagwawakas2.7 Naipamamalas ang kahusayan sa pagpapalawak ng kaisipan

HANAY NG MGA KOMPETENSING LILINANGIN SA PAGSUSURI NGFLORANTE AT LAURA( may laang dalawang l ingo bawat markahan)

UNANG MARKAHAN

1. Nakikilala at nasusuri ang akda batay sa mga tiyak na katangian nito

1.1 Nasusuri ang akda batay sa pagkakabuo nito.- pagsunod sa bahagi bilang awit- pagsunod sa banghay ng isang awit- pagsunod sa istruktura ng awit

1.2 Nakapagpapahayag ng pansariling pananaw tungkol sa pagkakabuong akda alinsunod sa tatlong bahagi ng isang awit

1.3 Nakapagbabahagi sa klase ng pagsang-ayon at pagsalungat sa mgaideyang may kinalaman sa mga bahagi ng awit bilang akdangpampanitikan

1.4 Nasusuri ang banghay batay sa:- kaugnayan sa sariling karanasan

- mga suliranin at solusyon- sariling paglalagom- sariling interpretasyon

IKALAWANG MARKAHAN

1. Napahahalagahan ang akdang pampanitikan batay sa mga dati ngkaalaman

1.1 Nasusuri ang mga tiyak na kabanata sa pamamagitan ng:

- pagbibigay ng opinion sa mga pangyayaring inilahad- pag-uugnay sa mga pangyayari sa aktwal na karanasan- pag-uugnay sa mga pangyayari sa mga karanasan ng

iba- pagbibigay solusyon sa mga suliraning inilahad- pag-uugnay ng suliranin sa aktwal na suliranin

1.2 Nakabubuo ng lagom ng kabanatang binasa sa tulong ng mgakaugnay na karanasan

1.3 Naiuugnay ang akda sa mga tiyak na karanasan ng sumulat

5/24/2018 Filipino

50/95

43

IKATLONG MARKAHAN

1. Napahahalagahan ang akda batay sa mga tiyak na detalye

1.1 Nakabubuo ng pansariling konklusyon sa kabisaan ng ginawang

wakas1.2 Naibibigay ang mga punong kaisipan sa bawat kabanata sa tulong ng

pamagat1.3 Nakapag-uuri-uri ng mga ideya/kaisipang inilahad sa akda

- panlipunan- pampamilya- pampamahalaan- pansimbahan

1.4 napahahalagah ang paraan ng pagsasalaysay na ginamit ng may-akda

- dayalog

- monolog- tuwirang pagsasalaysay

IKAAPAT NA MARKAHAN

1. Nasusuri ang akda sa pamamagitan ng ibat ibang pananawpampanitikan

1.1 Naihahanay ang mga tiyk na pangyayari sa akda sa mga aktwal napangyayari sa kasaysayan ng bansa

1.2 Natutukoy ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari sa akda1.3 Nasusuri ang akda sa romantesismong pagtingin1.4 Naihahanay ang mga tiyak na bahagi ng akda sa pananaw klasisismo1.5 Nasusuri ang pagka-naturalistik ng akda1.6 Natutukoy ang mga tiyak na bahagi na nagpapatunay ng

humanistikong karakter ng akda1.7 Nakabubuo ng mga matulaing imahe batay sa mga tiyak na bahagi

5/24/2018 Filipino

51/95

44

IKATLONG TAON

1. Nailalapat ang mga batayang kaalaman at kasanayan sa mapanuringpagbasa/pag-unawa sa ibat ibang genre ng panitikan

1.1 Pagsusuring Panglingwist ika

1.1.1 Nasusuri ang mga elementong ponemiko sa akda bilangsangkap sa mabisang pagkakabuo

1.1.1.a Natutukoy ang istruktura ng sukat at tugma1.1.1.b Nakikilala ang bisa ng pag-uulit-ulit ng mga salita,

pantig o letra sa kabuuan at kasiningan ng akda1.1.1.c Natutukoy ang mga salitang ipinakikilala ng tunog nito1.1.1.d Nasasabi ang bisa ng ginawang pamimli ng salita sa

pagbubuo ng akda

1.1.1.e Natutukoy ang kahalagahan ng pagbibigay-tuon sakapangyarihan ng salita sa kasiningan ng akda

1.1.1.f Nabibigyang-reaksyon ang pagkakagamit ng mgasalitang may likas na pinagmulan ( etimoloji)

1.1.1.g Nabibigyang-kahulugan ang mga pahiwatig okonotasyon

1.1.1.h Nakikilala at naipaliliwanag ang mga bahagingnagpapakita ng mga salitang nag-aagawan ngkahulugan

1.1.1.i Naibibigay ang sariling puna hinggil sa pagkakabuo ngmga pangungusap batay sa:

- ikli o haba- pag-uulit- pagbabagu-bago ng istilo

1.2 Pagsusuring Pangnilalaman

1.2.1 Nasusuri ang akda batay sa mga nais sabihin nito sa:- sarili- sa ibang tao- sa isang indibividwal- sa kalahatan

1.2.2 Nabibigyang-reaksyon ang pagkakabuo ng akda batay sa mgakaisipan/ideya tungkol sa:- tauhan- pangyayari- paksa- tema- pananaw

1.2.3 Nakapag-uugnay ng mga tiyak na karanasan sa akda sa:- pansariling karanasan

5/24/2018 Filipino

52/95

45

- karanasan ng ibang tao na nabatid- karanasan ng ibang tao na nasaksihan

1.2.4 Natutukoy ang mga tiyak na bahagi ng akda na nagpapakita ngkahinaang aystetik

1.2.5 Napipili ang mga tiyak na bahagi ng akda na nagpapakita ng

kalakasang aystetik nito.1.2.6 Nailalapat ang pansariling interpretasyon sa akda batay sa:- kaisipang inilahad- pangyayaring inisa-isa- ideyang lumutang- opinyong nangibabaw- paniniwalang pinanindigan- argumentong inilahad- pagpapahalagang moral- pagkamakatotohanan- kalayuan sa realidad

1.3. Pagsusur ing Pampanitikan

1.3.1 Nailalapat ang mga tiyak na kaalaman tungkol sa kasaysayan ngpanitikan sa pagsusuri sa akda

- local na kasaysayan- pambansang kasaysayan- pandaigdigang kasaysayan

1.3.2 Nasusuri ang kabisaan ng akda batay sa:- pagkakaugnay-ugnay ng ibat ibang

elemento

- paraan ng pagkakalahad ( pananaw)- tiyak na uri nito- layon/ nais sabihin- relasyon sa sumulat- relasyon sa mambabasa- implikasyon sa kamalayang panlipunan- implikasyon sa kamalayan ng tao

1.3.3 Nailalapat ang ibat ibang pananaw alinsunod sa tiyak nateoryang pampanitikan

1.3.3.A Nasusuri ang akda sa pagka-klasisismonito

A1. Nabibigyang-halaga ang kaayusan ng banghay:- pagsisimula- pagpapalawak- pagwawakas

A2. Natutukoy ang kaugnayan ng simula sa wakas ngakda

A3. Nabibigyang-puna ang lohikal na paglalalahad ngmga pangyayari

5/24/2018 Filipino

53/95

46

A4. Nasusuri ang pagka-marangal ng mga tauhanbatay sa:- kilos- pananalita- paniniwala

- pagpapahatid ng kaisipanA5. Naipapahayag ang bisang pandamdamingnatamo sa akda

A6. Natutukoy ang mga bagong kaalamang natutuhansa pagbasa ng akda ( bisang pangkaisipan)

A7. Naipaliliwanag ang kaugnayan ng pagigingmaayos sa kasiningan ng akda

1.3.3 B. Nailalapat ang mga kaalaman hango sa teoryangromantesismo sa pagbasa/pag-unawa sa akda

B1. Nakabubuo ng patunay ng kawalan ngistruktural na banghay:- paggamit ng flashback- paggamit ng daloy ng kamalayan- pagwasak sa istruktura ng banghay

B.2 Napipili at nakapagbibigay ng patunay tungkolsa mga bahaging nagpapakita ng:- pagtakas sa katotohanan- mga di-kapani-paniwalang pangyayari- heroismo- pantasya

B.3 Naiisa-isa ang mga damdaming nakapaloobsa akda na :- ipinahihiwatig ng salita- ipinahihiwatig ng parirala- ipinahihiwatig ng pangungusap- ipinahihiwatig ng isang talata

1.3.3.C. Nabibigyang-halaga ang akda sa pagka-humanismonito

C1. Naiisa-isa ang mga tiyak na bahagi na

nagbibigay- halaga sa kagalingan ng taoC2. Natutukoy ang mga pahayag na patungkol sa :- kagandahan ng pag-uugali ng tao- kabutihan ng gawi ng tao- kagandahang ginagawa ng isang tao- magandang aral na napulot sa tao- pagpaparangal sa isang tao

1.3.3.D. Nailalapat ang mga kaalaman tungkol sa imahismosa pagbasa sa akda

5/24/2018 Filipino

54/95

47

D.1 Nakabubuo ng mga tiyak na matulaing imahe

batay sa:- isang salita- isang taludtod

- isang saknong- kabuuan ng akda- pamagat ng akda

D.2 Natutukoy ang bisang pandamdamin atpangkaisipang nakapaloob sa akda

D.3. Nakalilikha ng pasariling matulaing imahe bataysa akda

1.3.3.E Nasusuri ang akda batay sa mga tiyak napamantayan ayon sa pananaw naturalismosapanitikan

E.1 Naiisa-isa ang mga bahagi ng akda nanagpapakita ng pagiging emosyunal ng tao

E.2 Nakabubuo ng kritikal na pagpapasya hinggil saefekto ng paggamit ng kapaligirang masukal,marumi at kasuklam-suklam sa kasiningan ngakda

E.3 Naiisa-isa ang mga bahaging nagpapakita ngmga kasuklam-suklam na pangyayari

1.3.3.F Nailalapat ang kaalaman sa teoryang realismosa

pagsusuri sa akda

F.1 Naiisa-isa ang mga katotohanang inilahad saakda

F.2 Napipili ang mga bahaging nagpapakita ngpagkamakatotohanan ng:

- tauhan- pangyayari- tagpuan- kapaligiran- paksa at tema

F.3 Nabibigyang-reaksyon ang paraan ngpagsasalaysay ng may-akdaF.4 Natutukoy ang mga tiyak na bahagi na

nagpapatunay ng pagkakaroon ngtranspormasyon ng tauhan batay sa:

- pisikalo emosyono intelektwalo ispiritwal

- saykolohikal

5/24/2018 Filipino

55/95

48

1.3.3.G. Nasusuri ang akda batay sa pananaw formalismo

G.1 Napahahalagahan ang akda batay sa tiyak naelemento nito

G.2. Nabibigyang-kahulugan ang mga

matatalinghagang salitang inamit sa akdaG.3 Natutukoy ang bisa ng mga tayutay at idyom sakasiningan ng akda

1.3.3.H. Naisasagawa ang pagdedekonstraksa akdangbinasa

H.1 Naiisa-isa ang mga nais sabihin ng akdaH.2 Naihahanay ang mga tiyak na bahagi ng akda sa

mga dati ng kaalaman tungkol sa kasaysayan ngtao

H.3 Nakabubuo ng pansariling kahihinatnan ng tauhansa akdaH.4 Nakabubuo ng pansariling pagwawakasH.5Naiisa-isa/ naipaliliwanag ang mga kamalayang

panlipunang inilahad sa teksto

1.3.3.I. Nailalapat ang pananaw eksistensyalismo sapagsusuri sa akda

I.1 Nabibigyan ng reaksyon ang mga tauhan bataysa:

- kalakasan ng paninindigan- pagbubuo ng desisyon- kapangyarihang pansarili- pagtanggap sa kinahinatnan / kahihinatnan- paniniwala sa sarili

I.2 Napipili ang mga bahagi ng akda na nagpapakitang pagiging makapangyarihan ng tao batay sakanyang:

- kilos- gawi- ugali

- paniniwala- paninindigan

2. Naipapamalas ang pagkamalikhain sa pagsulat ng ibat ibang genreng panitikan

2.1 Nailalapat ang mga kaalaman tungkol sa ibat ibang elemento sapaglikha ng tula:

- may sukat at tugma- malayang taludturan

5/24/2018 Filipino

56/95

49

2.2 Naisasagawa ang malikhaing pagsulat ng sanaysay batay sa tiyak nauri nito

- formal- di-formal

2.3 Nailalapat ang mga kaalaman sa uri ng maikling kwento sa pagsulat

ng isang tiyak na halimbawa- makabanghay- pangkatutubong-kulay- pangkaisipan- pangkapaligiran- pantauhan

2.4 Nailalapat ang mga kaalaman tungkol sa kumbensyon ng dula sapagbubuo ng isang bahagi

- aside- soliloquy

- monolog

PAGTUTURO NG KOMPOSISYON

UNANG MARKAHAN

1. Nailalapat ang mga batayang kaalaman at kasanayan sa pagsulat ngisang liham-paanyaya para sa isang panauhing tagapanayam

1.1 Nagagamit nang wasto ang mga mahahalagang sangkap sa pagsulat

nang wastong liham-paanyaya sa isang panauhing tagapanayam1.2 Nagagamit ang angkop na kaalamang gramatikal sa pagsulat1.3 Nakapagbibigay-reaksyon sa mga piling halimbawa bilang gabay sa

pagsulat1.4 Napahahalagahan ang paggamit ng mga salitang batay sa bagong

alfabeto1.5 Nailalapat ang pansariling istilo sa pagsulat

IKALAWANG MARKAHAN

1. Nailalapat ang mga batayang kaalaman sa pagbubuo ng bibliyograpi

1.1 Nakapagsusuri ng mga tiyak na halimbawa1.2 Nagagamit ang kaalaman tungkol sa wastong format1.3 Nakabubuo ng bibliyograpi batay sa kaayusan1.4 Nakasusunod sa mga tiyak na modelo1.5 Nakapaghahanay-hanaya ng mga mahahalagang at magkakaugnay

impormasyon

5/24/2018 Filipino

57/95

50

2. Nakasusulat ng tiyak na halimbawa batay sa mga tiyak napamantayan sa pagsulat:

- wastong baybay ng salita batay sa bagong alfabeto- wastong bantas- gamit ng malaki at maliit na letra

- kalinawan- kaisahan

IKATLONG MARKAHAN

1. Nailalapat ang mga batayang kaalaman at kasanayan sa pagsulat ngbuod ng isang akdang binasa

1.1 Nakabubuo ng tamang balangkas1.2 Napipili ang mga mahahalagang detalye at impormasyon

1.3 Nasusunod ang mahahalagang hakbang sa pagbubuod1.4 Napupuna ang ilang mga tiyak na halimbawang modelo1.5 Nakapaghahambing ng isinulat sa isang tiyak na modelo]

2. Nakasusulat ng isang buod ng akdang binasa na may:

- kawastuang gramatikal- tamang format- lohikal na pagbubuo- malinaw na presentasyon ng mga kaalaman- katapatan sa binubuod

IKAAPAT NA MARKAHAN

1.Naipapamalas ang kahusayan sa pagsulat ng isang rebyu sa tulong ngmga tiyak na kaalaman at pamantayan

1.1 Nakapagbibigay ng mga angkop na observasyon tungkol sa nabasa onapanood

1.2 Nakapagbabahagi ng mga reservasyon tungkol sa gagawingpaghuhusga sa nabasa o napanood

1.3 Nagagamit nang wasto ang mga hakbang sa pagbubuo ng rebyu1.4 Nakapagbibigay-puna sa isang tiyak na modelo

2.Nakasusulat ng isang rebyu na nagsasaalang-alang sa :

-wastong format- paraan ng presentasyon- kawastuang gramatikal

5/24/2018 Filipino

58/95

51

HANAY NG MGA PANGKALAHATAN AT TIYAK NA KOMPETENSISA PAGSUSURI SA NOLI ME TANGERE ( para sa dalawanglinggong sesyon bawat markahan)

UNANG MARKAHAN

1. Napauunlad at napayayaman ang karanasan sa pamamagitan ngakda upang makapagpalawak ng kaisipan at pananaw sa buhay

1.1 Nasusuri ang akda batay sa isang tiyak na bahagi ng kasaysayan ngbansa/daigdig

1.2 Naihahanay ang akda sa mga tiyak na isyung panlipunan batay saispesifik na panahon

1.3 Nasusuri ang akda batay sa mga umiiral na pilosopiyang pandaigdig1.4 Nasusuri ang akda batay sa kaugnayan nito sa karanasan ng sumulat1.5 Nasusuri ang akda batay sa istilo ng istruktura tulad ng:

- pagsunod sa anda ng epiko- pakikipagkapwa-teksto- pagpapaliguy-ligoy- paggamit ng dalawahang oposisyon- pagkapanitikan

IKALAWANG MARKAHAN

1. Nalilinang ang kahusayang maging mapanuri sa akdang binasa

1.1 Nakikilala at nasusuri ang akda batay sa magkakaugnay at lohikongpagkakasunud-sunod ng mga pangyayari1.1.1 Nabibigyang-puna ang kabanata bilang siyang simula ng

banghay- pagpapakilala sa mga pangunahing tauhan- paghahanda sa mambabasa tungkol sa napipintong suliranin

1.1.2 Nasusuri ang tiyak na kabanata bilang bahagi nanagpapahayag ng tumitinding galaw- maiigting na pangyayari na may kinalaman sa pangunahing

tauhan1.1.3 Nabibigyang-puna ang tiyak na kabanata na tumutukoy sa

kasukdulan tungo sa kakalasan ng nobela- pagkilala sa pinakamaigting na bahagi

1.1.4 Nabibigyang-puna ang bahaging nagpapahiwatig ng wakas ngnobela- naging resolusyon sa mga suliranin

5/24/2018 Filipino

59/95

52

2. Nasusuri ang akda batay sa masin ing na paglalarawang pantauhan

2.1 Nabibigyang-puna ang pagkamakatotohanan ng tauhan batay sa :- kilos- paniniwala

- saloobin- pilosofiya- gawi- paninindigan

IKATLONG MARKAHAN

1. Napahahalagahan akda batay sa mga tiyak na pamantayangpampanitikan

1.1 Nakabubuo ng kritikal na pagpapasya batay:- efektivong paggamit ng tunggalian- efektivong paggamit ng matatalinghagang kaisipan- efektivong paggamit ng mga tayutay- efektivong paggamit ng mga simbolo

IKAAPAT NA MARKAHAN

1. Nailalapat ang mga tiyak na teoryang pampanitikan sa pagsusuri saakda

1.1 Nasusuri ang akda batay sa pagka-klasisismo nito sa tulong ng mgabahaging nagpapahayag ng:- katotohanan- kagandahan- kabutihan

1.2 Nasusuri ang akda batay sa pananaw naturalismo sa tulong ng mgabahaging nagpapakita ng:

- kapaligirang karumal-dumal- pangyayaring kasuklam-suklam- paglalabanan ng tao para mabuhay

1.3 Nasusuri ang akda batay sa pananaw realismo sa tulong ng mgabahaging nagsasaad ng:

- makatotohanang kaisipan- pagbabago ng tauhan- makatotohanang pangyayari

1.4 Nasusuri ang akda batay sa pananaw feminismo sa tulong ng mgabahaging nagpapakita ng mga pangyayaring may kinalaman sa mgatauhang babae

5/24/2018 Filipino

60/95

53

1.5 Nasusuri ang akda batay sa pananaw eksistensyalismo sa tulong gnmga bahaging kinakakitaan ng:

- pagkamakapangyarihan ng tao sa kanyang sarili- pananagutan ng tao sa kanyang pagpapasya- kalayaan ng taong mag-isip

5/24/2018 Filipino

61/95

54

IKAAPAT NA TAON

1. Nagagamit na batayan sa mapanuring pagbasa ng akdangpampanitikan ang ibat ibang pamantayan at batayang kaalaman

1.1 Pagsusuring Panglinggwistika

1.1.1 Napahahalagahan ang pagkakabuo ng akda batay sa paggamitng mga salita

A. Nasasabi ang bisa sa akda ng pamimili ng salitaB. Nabibigyang-katwiran ang kahalagahan ng pagkilala sa

kapangyarihan ng salita sa akdaC. Nabibigyang-puna ang pagkakagamit ng mga salitang may

likas na kahulugan ( etimoloji)D. Natutukoy ang bisa ng paggamit ng mga salitang tago ang

kahuluganE. Nakikilala ang kasiningan ng paggamit ng mga salitang nag-

aagawan ng kahulugan

1.1.2 Naibibigay ang puna hinggil sa pagkakabuo ng mgapangungusap:

A. Paggamit ng mahahaba at maiikling pangungusapB. Pag-uulit ng mga pangungusapC. Pagbabagu-bago ng istilo sa pagbubuo ng mga

pangungusap

1.2 Pagsusur ing Pangnilalaman

1.2.1 Natutukoy ang mga bahaging nagpapahayag ng:- mga talinghaga- mga larawang-diwa- mga pagpapatungkol

1.2.2 Nasusuri ang akda batay sa istruktura ng banghay nito ayon sa:- makabuluhang simula- maigting na tumitinding galaw- kasukdulan

- di-inaasahang wakas1.2.3 Nailalahad ang bisa ng mga kaisipang inilahad sa akda batay sarefleksyon nito sa:

- pamayanan- pambansang kaligiran- lipunan- pambansang kamalayan

1.2.4 Naihahambing ang akda sa iba pang uri ng akda batay sa:- pagkakatulad ng mga tauhan

5/24/2018 Filipino

62/95

55

- pagkakatulad ng mga pangyayari- pagkakatulad ng mensahe- pagkakatulad ng paksa- pagkakatulad ng tema- pagkakatulad ng istruktura

1.2.5 Nasusuri ang akda batay sa mga bahaging :- nagtuturo- nagpapaliwanag- nangangaral- nagbibigay-aliw

1.3 Pagsusuring Pampanitikan

1.3.1 Naiuugnay ang mga kaalaman tungkol sa kasaysayan ng bansasa tiyak na akda:

- panrehiyon

- pambansa- pandaigdig1.3.2 Nasusuri ang akda batay sa mga tiyak na batayang kaalaman

tulad ng:- kumbensyon sa dula- istruktura sa nobela- tungkulin sa sanaysay- elemento sa tula- uri sa maikling kwento

1.3.3 Nailalapat ang mga kaalaman sa ibat ibang pananaw

pampanitikan sa mapanuring pagbasa ng akda

A. Nasusuri ang akda batay sa mga kaisipang hango sateoryang klasisismo

A.1 Naiisa-isa ang mga bahaging nagpapakita ng tiyakangkaugnayan ng mga tauhan sa pwersa ng kalikasan

A.2 Napipili ang mga kaisipan at pahayag na nagpapakita ngkadakilaan ng Diyos at nasasabi ang efekto nito sa tao

A.3 Napipili ang mga tiyak na bahaging nagpapakita ngkabutihan, kagandahan at katotohanan

A.4 Nasusuri ang akda batay sa pagka-universal ng paksa

B. Naisasagawa ang mapanuring pagbasa sa akda satulong ng mga kaalamang hango sa teoryangromantesismo

B.1 Nailalahad ang paninindigan sa bisa ng pagkakagamitng kalikasan at kapaligiran sa pagkamasining ng akda

B.2 Nabibigyang-puna ang bisa ng paggamit ng mga payakna salita sa kasiningan ng akda

5/24/2018 Filipino

63/95

56

B.3 Nakabubuo ng kritikal na paghuhusga sa kapayakan ngmga tauhan at sa efekto nito sa kasiningan ng akda

C. Napahahalagahan ang pagka-humanismo ng akdangbinasa

C.1 Nabibigyang-reaksyon ang mga magagandang kaisipanat paniniwala tungkol sa tao

C.2 Natutukoy ang mga tiyak na bahagi ng akda nanagpapamalas ng pagmamahal sa bayan

C.3 Napipili ang mga tiyak na bahagi na tumutukoy sakagalingan ng isang tao

C.4 Nasusuri ang akda batay sa magagandang saloobin atdamdaming inilahad ng mga tauhan

D. Nababasa ang akda sa tulong ng mga pamantayang

naturalistic

D.1 Nakapagbibigay-patunay na ang buhay ay tila isangmabangis na lungsod at walang awing kagubatan

D.2 Nabibigyang-puna ang pakikipagsapalaran ng tao nabinibigyang-diin sa akda

D.3. Nasusuri ang umiiral na efekto ng kapaligiran sapakikipagsapalaran ng tao

E. Napupuna ang pagka-realismo ng akda

E.1 Nabibigyan ng reaksyon ang tuwirang kaugnayan ngkapaligiran sa pagbabago ng tauhanE.2 Nasusuri ang mga kaisipang nagpapakita ng pakikipag-

ugnayan ng tauhan sa kanyang kapwa at lipunanE.3 Naihahanay ang mga tiyak na bahagi ng akda sa umiiral

na katutubong tradisyong pampanitikanE.4 Nakapagpapatunay na ang mga mga pangyayari sa

akda ay angkop sa tunay na buhay

F. Napahahalagahan ang akda sa tulong ng mgakaalamang batay sa teoryang formalismo

F.1 Nabibigyan ng reaksyon ang kagandahan/kahinaan ngakda batay sa:

- istruktura- pagkakabuo

F.2 Nasusuri ang bisa ng pag-uugnay-ugnay ng mgaelemento ng akda sa kasiningan nito

F.3 Naihahambing ang akda sa isa pang katulad na genrebatay sa tiyak na elemento

5/24/2018 Filipino

64/95

57

G. Nakapag-dedekonstrak sa akda batay sa mga tiyak napamantayan