193
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti iuridiuli fakulteti vaxtangi baCiaSvili meoradi moTxovnebi Sereuli tipis xelSekrulebis Taviseburebebis gaTvaliswinebiT sadisertacio naSromi wardgenilia samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad samecniero xelmZRvaneli - sofio CaCava ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakultetis asocirebuli profesori, samarTlis doqtori Tbilisi, saqarTvelo Tebervali, 2019 ავტორის სტილი დაცულია

ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

ivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universiteti

iuridiuli fakulteti

vaxtangi baCiaSvili

meoradi moTxovnebi Sereuli tipis xelSekrulebis Taviseburebebis

gaTvaliswinebiT

sadisertacio naSromi wardgenilia

samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad

samecniero xelmZRvaneli - sofio CaCava

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis

iuridiuli fakultetis asocirebuli profesori, samarTlis

doqtori

Tbilisi, saqarTvelo

Tebervali, 2019

ავტორის სტილი დაცულია

Page 2: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sinaarsi:

i. Sinaarsi…............................................................................................................................... 2 ii. gamoyenebuli abreviaturebis nusxa ...................................................... 4 I. Sesavali .......................................................................................................................... 6 II. Sereuli xelSekruleba ................................................................................ 8 1. Sereuli xelSekrulebis definicia ............................................... 12 1.1. Sereuli xelSekruleba viwro gagebiT ................................. 16 1.2. Sereuli xelSekruleba farTo gagebiT .............................. 19 2. Sereuli xelSekrulebebis klasifikacia ................................ 22 2.1. kombinirebuli Sereuli xelSekruleba ............................... 24 2.1.1. Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciiT .................................................................................

29

2.1.1.1. Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciiT ............

31

2.1.1.2. Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis TanabarmniSvnelovani kombinaciiT .....................

34

2.1.2. Sereuli xelSekruleba gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT .........................................................................................................................

36

2.1.3. Sereuli xelSekruleba valdebulebis kombinaciiTa da gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT ..........

37

2.2. Serwymuli Sereuli xelSekruleba .......................................... 40 3. Sereuli xelSekrulebis mimarTeba xelSekrulebis Tavisuflebis principis safuZvelze warmoSobil msgavs xelSekrulebebTan .......................................................................................................

44

3.1. mimarTeba atipiur xelSekrulebasTan ................................... 47 3.1.1. atipiuri xelSekruleba viwro gagebiT .......................... 50 3.1.2. atipiuri xelSekruleba farTo gagebiT ........................ 52 3.2. mimarTeba savaWro brunvisaTvis tipiur xelSekrulebasTan .......................................................................................................

53

3.3. mimarTeba sui generis xelSekrulebasTan .................................. 55 3.4. mimarTeba xelSekrulebaTa simravlesTan ......................... 58 3.4.1. mimarTeba urTierTdakavSirebul xelSekrulebebTan .......................................................................................................

60

3.4.2. mimarTeba xelSekrulebaTa kavSirTan ............................. 64 III. meoradi moTxovnebis transformacia xelSekrulebis tipebSi ......................................................................................................................................

67

1. damatebiTi Sesruleba ................................................................................... 69 1.1. damatebiTi Sesrulebis gamoyenebis Tavisebureba xelSekrulebaTa calkeul tipebSi ...........................................................

73

1.1.1. damatebiTi Sesrulebis saxis arCeva nasyidobasa da nardobaSi ....................................................................................

74

1.1.2. damatebiTi Sesruleba Sereul CuqebaSi ....................... 76 1.2. gasawevi xarjis farglebi .................................................................. 78 1.3. damatebiTi Sesrulebis Sesagebeli .......................................... 81 2. naklis aRmofxvra kreditoris mier ............................................... 83 2.1. Seusabamod maRali xarjis gavlena naklis aRmofxvris uflebis gamoyenebaze ..............................................................

86

2

Page 3: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

2.2. damatebiTi vadis transformacia xelSekrulebis tipebSi ......................................................................................................................................

88

2.3. avansi, rogorc nardobis specifika ......................................... 91 3. fuladi valdebulebis Semcireba ..................................................... 93 3.1. nakliani Sesrulebis specifikuri gageba .......................... 96 3.1.1. mniSvnelovani nakli .............................................................................. 98 3.1.2. uflebrivi nakli .................................................................................... 101 3.1.3. sajarosamarTlebrivi SezRudva ............................................. 103 3.2. mimarTeba damatebiT SesrulebasTan ....................................... 105 3.3. bralis gavlena uflebis realizaciaze ............................. 107 3.4. Sesamcirebeli fuladi valdebulebis gamoTvlა ...... 108 3.5. samarTlebrivi bunebis transformacia ................................. 111 3.6. zedmetad gadaxdili Tanxis moTxovna .................................. 114 4. xelSekrulebis Sewyveta ............................................................................ 116 4.1. zogadi da specialuri normebis urTierTmimarTeba 118 4.2. xelSekrulebidan gasvlisa da xelSekrulebis moSlis konkurencia ...................................................................................................

121

4.3. pativsadebi safuZvlis definiciis sirTule ................. 124 4.3.1. nakliani Sesrulebis transformacia ............................... 128 4.3.2. valdebulebis umniSvnelo darRvevis gavlena ....... 130 4.4. damatebiTi vada da misi alternativa ................................... 131 4.5. braleuli darRvevis mniSvneloba xelSekrulebis SewyvetisaTvis ..................................................................................................................

135

4.6. ziani, rogorc xelSekrulebis Sewyvetis winapiroba .............................................................................................................................

137

4.7. xelSekrulebis nawilobrivi Sewyveta .................................. 138 5. zianis anazRaureba ........................................................................................... 140 5.1. zianis anazRaurebis saxeebi ............................................................. 144 5.2. braleuli qmedeba ........................................................................................ 147 5.2.1. bralis formebis definiciis mniSvneloba .................. 149 5.2.2. pasuxismgeblobis sqemis modificireba .......................... 151 5.2.2.1. Semsubuqebuli pasuxismgebloba ....................................... 154 5.2.2.2. standartuli pasuxismgebloba ......................................... 156 5.2.2.3. gamkacrebuli pasuxismgebloba ......................................... 159 5.3. valdebulebis darRvevisa da misi formebis modificireba .....................................................................................................................

161

IV. Sereuli xelSekrulebis mimarT gamosayenebel samarTalTan dakavSirebuli Teoriebi ..................................................

165

1. STanTqmis Teoria ............................................................................................... 167 2. kombinaciis Teoria .......................................................................................... 171 3. kanonis analogiis gamoyenebis Teoria ........................................ 173 4. emansipaciis Teoria ......................................................................................... 175 5. individualuri SemTxvevisaTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoria ...................................

176

V. daskvna ............................................................................................................................ 180 iii. gamoyenebuli literaturis nusxa ........................................................ 184

3

Page 4: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gamoyenebuli abreviaturebis nusxa:

germ. germanulad gsk germaniis samoqalaqo kodeqsi da a. S. da ase Semdeg e. w. egreT wodebuli ix. ixile mag. magaliTad ssk saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi Sead. Seadare BayObLG bavariis miwis umaRlesi sasamarTlo BauR germanuli iuridiuli Jurnali sajaro da

kerZo samSeneblo samarTlis Taobaze BGB germaniis samoqalaqo kodeqsis germanuli

abreviatura BGH Ggermaniis federaluri uzenaesi sasamarTlo BGH FamRZ TveSi orjer gamomavali Jurnali, romelic

mimoixilavs germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebs saojaxo samarTlis sakiTxebze

BGH NJW yovelkvireuli Jurnali, romelic mimoixilavs germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebs

BGHZ germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba samoqalaqo samarTlis saqmeze

BGH ZfBR Jurnali germanuli da saerTaSoriso samSeneblo da Sesyidvebis samarTlis Sesaxeb, romelSic ganxilulia germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos relevanturi gadawyvetilebebi

CR „kompiuteri da samarTali“, Tematuri iuridiuli Jurnali

DAR Jurnali satransporto samarTalze ipso iure laTinuri fraza, samarTalSi gamoiyeneba iseTi

samarTlebrivi Sedegis dasaxasiaTeblad, romelic gansazRvruli winapirobebis arsebobisas kanonis ZaliT, yovelgvari qmedebis gareSe, warmoiSveba

JMBl. NRW nordrain-vestfalenis miwis iusticiis saministros oficialuri beWdviTi organo

LG miwis sasamarTlo, Seesatyviseba pirvel instancias

MDR germanuli samoqalaqo da saproceso samarTlis sakiTxebze gamomavali yovelTviuri Jurnali

MüKo miunxenis komentari, erT-erTi avtoritetuli germanuli komentaris abreviatura

NJW germanuli iuridiuli Teoriisa da praqtikis mimomxilveli yovelkvireuli Jurnali

4

Page 5: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

NJW-RR yovelkvireuli Jurnalis damateba, sadac qveyndeba mniSvnelovani sasamarTlo gadawyvetilebebis sruli versiebi

NZM „axali Jurnali qiravnobisa da sabinao

samarTalze“ OLG germaniis miwis umaRlesi sasamarTlo Rdnr.; Rn. abzacis nomeri, romelic gamoiyeneba iuridiul

literaturaSi citirebis gamartivebisa da sasurveli wyaros swrafi moZiebis SesaZleblobis Seqmnis mizniT

RegBegr BT-Drucks

germaniis bundesTagis mier gamoqveynebuli konkretuli kanonproeqti Tanmdevi ganmartebiTi baraTiT

RG Ggermaniis saimperio umaRlesi sasamarTlo RGZ germaniis saimperio umaRlesi sasamarTlos

gadawyvetileba samoqalaqo samarTlis saqmeze

ZGS Jurnali politikur mecnierebaTa Sesaxeb ZMR „Jurnali qiravnobisa da sabinao samarTalze“

5

Page 6: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

I. Sesavali

samarTali unda uzrunvelyofdes uflebis dacvas, xolo misi darRvevis SemTxvevaSi - aRdgenisaTvis saWiro RonisZiebebis swraf da efeqtur ganxorcielebas. samarTlis nebismieri wyaro am miznis miRwevis mxolod forma unda iyos. Tu Sinaarsobrivi TvalsazrisiT is am mizans win aRudgeba, unda uaryofil iqnes da moiZebnos sakiTxis samarTliani mowesrigebis alternatiuli gza. Tanamedrove gagebiT samarTalSi samarTlianobis normatiuli Sinaarsi ufro ikiTxeba, vidre instituciur meqanizmebSi asaxuli iuridiuli normebi, risi gaTvaliswinebiTac umaRlesi legitimaciis mqone samarTlis wyaro - kanonic ki SeiZleba iqnes ugulvebelyofili, Tu is konkretul viTarebaSi mowesrigebis mizanTan SeuTavsebeli Sedegis dadgomas ganapirobebs. kerZosamarTlebriv urTierTobaSi uflebis dacvis simZimis centri am urTierTobis monawileTa interesebis balansis uzrunvelyofaSi mdgomareobs. Sesabamisi sakanonmdeblo normebi, adgenen ra calkeuli tipis xelSekrulebis arsebiT pirobebs da darRveuli uflebis dacvis meqanizmebs, emsaxurebian swored am mizans. Tumca, xelSekrulebis Tavisuflebis principis realizaciiT warmoSobili Sereuli xelSekrulebis SemTxvevaSi sakiTxi sakanonmdeblo doneze mouwesrigebeli rCeba. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 340-e muxliT gaTvaliswinebuli wesi, romlis Tanaxmad Sereuli xelSekrulebebis ganmartebisas mxedvelobaSi miiReba normebi im xelSekrulebaTa Sesaxeb, romlebic Sesrulebis arsTan yvelaze axlos dganan da mas Seesabamebian, Tavisi abstraqtuli da ganusazRvreli normatiuli Sinaarsis gamo problemis mogvarebis gzebs kidev ufro bundovans xdis, vidre amas adgili eqneboda sakiTxis srulad dauregulireblobis SemTxvevaSi. naSromis mizania Sereuli xelSekrulebis darRvevisas warmoSobili meoradi moTxovnebis ganxorcielebis TaviseburebaTa kvleva da am TvalsazrisiT qarTul iuridiul literaturaSi

arsebuli e. w. „carieli“ sivrcis Sevseba. arsebuli saxelSekrulebo praqtika cxadhyofs, rom kerZosamarTlebrivi urTierTobis subieqtebi individualuri interesebis gaTvaliswinebiT ufro xSirad aformeben Sereul -, vidre kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul tipiur xelSekrulebebs. vinaidan ar arsebobs am tipis xelSekrulebaTa momwesrigebeli normebi, ufro sworad - SeuZlebelia maTi sakanonmdeblo reglamentacia, naSromi cdilobs garkveuli rekomendaciebis SemuSavebas, romelTa amosavali wertili aris meoradi moTxovnis moazreba darRveuli uflebis aRdgenis da balansis uzrunvelmyof instrumentad da ara kreditoris upirobo dacvis saSualebad. Sesabamisad, naSromi cdilobs moaxdinos samarTlianobis principis konkretizacia meoradi moTxovnebis gamoyenebis WrilSi da Sereuli xelSekrulebis darRvevisas daasabuTos konkretuli tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli im meoradi moTxovnis gamoyenebis upiratesoba, romelic konkretul SemTxvevaSi

6

Page 7: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Seasrulebs mawonasworebel funqcias. naSromSi gamoyenebulia SedarebiTi gamokvlevis meTodi. saqarTvelos samoqalaqo kanonmdeblobis calkeuli institutebi ganxilulia germaniis samoqalaqo kodeqsis Sesabamisi debulebebis fonze, rac ganpirobebulia rogorc istoriuli kanonzomierebiT, ise pragmatuli saWiroebiT. sayovelTaod cnobilia, rom saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis SemuSaveba XX saukunis bolos mimdinareobda germaniis iuridiuli sazogadoebis aqtiuri CarTulobiT germaniaSi amave periodSi mimdinare valdebulebiTi samarTlis reformis procesis paralelurad. Sesabamisad, qarTul kanonmdeblobaSi arsebuli regulaciebi nawilobriv germaniis samoqalaqo kodeqsis reformamdel redaqcias -, nawilobriv ki reformisSemdgom institutebs exmianeba. ganusazRvreli raodenobisa da moculobis germanuli iuridiuli literatura ki mniSvnelovnad amartivebs calkeuli institutis normatiuli Sinaarsis srulyofil gaazrebas. naSromi yuradRebis miRma ar tovebs aseve saqarTveloSi mimdinare evrointegraciul procesebs da am TvalsazrisiT saxelmwifos mier evrokavSiris winaSe nakisr valdebulebebs. aRniSnulis mxedvelobaSi miRebiT meorad moTxovnaTa samarTlebrivi bunebis kvlevisas da maTi Sinaarsis dadgenisaTvis ganxilulia evrokavSiris is direqtivebi, romelTa erovnul kanonmdeblobaSi implementaciis valdebuleba saqarTvelos nakisri aqvs asocirebis Sesaxeb SeTanxmebiT erTis mxriv, saqarTvelosa da meores mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebs Soris. naSromi Sedgeba xuTi ZiriTadi Tavisagan. I Tavi - SesavalSi saubaria naSromis aqtualurobasa da praqtikuli saWiroebis Sesaxeb, aseve gamoyenebul kvlevis meTodsa da naSromis struqturaze; II Tavi - Sereuli xelSekruleba, ikvlevs Sereuli xelSekrulebis samarTlebriv bunebas, adgens mis definicias, mijnavs mas xelSekrulebis Tavisuflebis principis safuZvelze warmoSobili sxva msgavsi xelSekrulebebisagan da asabuTebs misi calke gamoyofis saWiroebas, aseve, samarTalSefardebis procesis gamartivebis uzrunvelsayofad, axdens Sereuli xelSekrulebebis klasifikacias; III Tavi - meoradi moTxovnebis transformacia xelSekrulebis tipebSi, ikvlevs saxelSekrulebo samarTlisaTvis cnobili xuTi meoradi moTxovnis: damatebiTi Sesrulebis, naklis kreditoris mier aRmofxvris, fuladi valdebulebis Semcirebis, xelSekrulebis Sewyvetisa da zianis anazRaurebis iseT modificirebebs, rogorsac isini ganicdian calkeuli tipis xelSekrulebaSi da axdens maTi Sereul xelSekrulebaSi gamoyenebis Tu ignorirebis dasabuTebas; IV Tavi - Sereuli xelSekrulebis mimarT gamosayenebel samarTalTan dakavSirebuli Teoriebi, mimoixilavs am sferoSi gavrcelebul TeoriaTa Sinaarss, rac normaSefardebiTi procesisTvis gadamwyveti mniSvnelobisaa; V Tavi - daskvnaSi mokled Camoyalibebulia ganxorcielebuli kvlevis Sedegebi da uflebis realizaciis procesSi gamosayenebeli ZiriTadi rekomendaciebi.

7

Page 8: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

II. Sereuli xelSekruleba

Sereuli xelSekruleba aris pirovnebis Tavisufali ganviTarebis konstituciuri uflebis1 erT-erTi gamovlineba. is uzrunvelyofs kerZosamarTlebrivi uflebis mxareTa interesebis Sesabamis realizacias maSin, rodesac kanonmdebels calkeuli kerZo cxovrebiseuli SemTxvevis sakanonmdeblo doneze mowesrigeba „daaviwyda“, misi naklebad praqtikuli mniSvnelobis gamo yuradRebis miRma datova an socialur urTierTobaTa transformaciis tempis gamo SeuZlebeli iyo misi gaTvaliswineba kodifikaciis procesSi. pirovnebis Tavisufali ganviTarebis konstituciur uflebasa da Sereul xelSekrulebas Soris sistemuri cnebis saxiT dgas xelSekrulebis Tavisuflebis principi, romlis arsic adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis2 pirveli protokolis pirveli muxlis Tanaxmad JRers, rogorc TiTeuli fizikuri an iuridiuli piris mier sakuTari qonebiT mSvidobiani tkbobis ufleba3. xelSekrulebis Tavisuflebis principis Tanaxmad, kontrahenti Tavisufalia Tavis im gadawyvetilebaSi, Tu rodis da visTan Sevides nebismieri saxis samarTlebriv urTierTobaSi da ra Sinaarsi misces am urTierTobas; igive wesi moqmedebs im gadawyvetilebasTan mimarTebaSi, romelic arsebuli urTierTobis Secvlas an gauqmebas isaxavs miznad4.5. Sinaarsis Tavisuflebis farglebi kontroldeba konkretul samarTlebriv wesrigSi moqmed konstituciur fasulobebTan Sesabamisobis kuTxiT. mag. holandiur samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis principiT borotad sargeblobas zRudavs sajaro wesrigi, zneoba da samarTlis imperatiuli normebi, keTilsindisierebis principi, zogadi normebi, romlebic baTilad acxadeben aragonivrulad mZime xelSekrulebis standartul pirobebs da konkurenciis samarTali6. e. w. xelSekrulebis an tipis Tavisufleba realurad imas niSnavs, rom axali samarTlebrivi normebis CveulebiTi samarTlidan gadmoReba, rac axali

1 saqarTvelos konstitucia, saqarTvelos parlamentis uwyebebi, 31-33, 24/08/1995, saregistracio kodi 010.010.000.01.001.000.116, muxli 12. 2 Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, drafted in 1950 by Council of Europe, entered into force on 3/09/1953. 3 Every natural or legal person is entitled to the peaceful enjoiment of his possessions. No one shall be deprived of his possessions except in the public interest and subject to the conditions provided for by law and by the general principles of international law. 4 agreTve Heinze, FS Fechner, S. 100, romelic kerZo avtonomias ganmartavs, rogorc adamianis TviTgamorkvevis zogadi principis Semadgenel nawils.; miTiTebulia:

Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 60. 5 xelSekrulebis Tavisuflebis principis definiciasa da mis Sereul

xelSekrulebasTan mimarTebaze dawvrilebiT ix. Bachiashvili, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016, 185-192. 6 Janssen, The Legal Nature of the Franchise Agreement in the Netherlands, in Schulze Reiner (Hrsg.), Franchising im Europäischen Privatrecht, Band 18, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2001, 93.

8

Page 9: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobebis aRiarebas iwvevs, ar ewinaaRmdegeba imperatiul normebs7. flumes azriT8, nebis avtonomiis realizacia mxolod im samarTlebrivi urTierTobebis damyarebiT SeiZleba ganxorcieldes, romlebic samarTlebrivi wesrigis mier aris aRiarebuli. samarTlebrivi wesrigi ki Seicavs samarTlebriv urTierTobaTa amomwurav CamonaTvals9. es amomwuravi CamonaTvali moqmedebs aseve valdebulebiT samarTalSic imgvarad, rom calkeuli tipiuri xelSekrulebis (rogoricaa nasyidoba, gacvla, Cuqeba da a. S.) gverdiT arsebobs zogadi xelSekrulebis

tipi „valdebulebiTsamarTlebrivi xelSekrulebis“ saxiT10. Sereuli xelSekrulebis arseboba kodifikaciis ideis mowinaaRmdegeTa skepticizms zrdis. faqtia, rom socialur urTierTobaTa mravalferovnebas mowesrigebis amomwurav nimuSs ver sTavazobs verc erTi dawerili samarTlis wyaro. 1929 wels

gamocemul Tavis saxelmZRvaneloSi „valdebulebiTi samarTlis

arqiteqtonika“ heki aRniSnavs, rom Sereuli xelSekrulebebi imitom warmoiSveba, rom kanonSi winaswar formulirebuli calkeuli elementebi yoveldRiur cxovrebaSi ukavSirdebian erTmaneTs da warmoqmnian erT mTlian garigebas11. calkeuli avtori Sereuli xelSekrulebis arsebobas ukavSirebs ara kodifikaciis, rogorc ideis, usargeblobas, aramed mis xarvezianobas konkretulad valdebulebiTi samarTlis

nawilSi. 1934 wels gamocemul Tavis saxelmZRvaneloSi „samoqalaqo

samarTlis saxelmZRvanelo“ henle gvevlineba gsk-is valdebulebiTi samarTlis sistemis umZafres kritikosad misi zogad da kerZo nawilebad dayofis konteqstSi, svams ra kerZo nawilis arsebobis

miznis Taobaze kiTxvas. henle acxadebs: „kerZo nawili unda gauqmdes, misi komponentebis nawili unda daematos manamdeli valdebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

ki ugulvelyofil iqnes. amiT zogadi nawili Tavisi e.w. „zogadobis“ saburvels moixsnis da valdebulebiTi samarTlis srulyofas

7 Endemann, a. a. O., S. 909, Anm. 15., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 299. 8 Flume, Rechtsgeschäft, § 1 S. 12 ff.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 60. 9 Huber, S. 784 ff.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 61. 10 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 61. 11 A. a. O., S. 244., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 329.

9

Page 10: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

uzrunvelyofs“12. xelSekrulebaTa tipebis momwesrigebel normaTa samoqalaqo kodeqsSi integraciis nakli yvelaze kargad Cans iseTi xelSekrulebis magaliTze, rogoricaa lizingi, frenSaizingi, faqtoringi da a. S. lizingis ganviTarebis istoria da misi ekonomikuri mniSvneloba eWvs ar tovebs, rom saqme exeba savaWro brunvis WeSmaritad axal warmonaqmns, romelic pandeqtistikis dRemde arsebul xelSekrulebaTa tipebisaTvis ucxoa. saubari nasyidobasa da qiravnobas Soris mdgom garigebaze13 an lizingis hibridul statusze14 unda ganxilul iqnes, rogorc gsk15-is meore wigniT gansazRvruli xelSekrulebaTa tipebis klasifikaciis mcdelobis kapitulacia16. am gamowvevas gansxvavebulad pasuxoben erovnuli kanonmdeblebi,Mmag. gsk mis momwesrigebel specialur normebs ar Seicavs, maSin rodesac ssk17 lizings specialur Tavs uTmobs. aqve unda aRiniSnos, rom verc erTi da verc meore gadawyveta Sereuli xelSekrulebis problemas ver moagvarebs. ucxo tipis xelSekrulebis momwesrigebeli normebis samoqalaqo kanonmdeblobaSi integraciis miuxedavad, yovelTvis iarsebebs Sereuli Tu atipiuri SeTanxmebebi. amitom problemis daZlevis winapiroba aris maTi adekvaturi regulirebis meqanizmis SemuSaveba da ara kodifikaciis formaluri xerxi. SeuZlebelia, rom yvela samarTlebrivi konstruqciis momwesrigebeli modeli kanonSi iyos integrirebuli. amitom xelSekrulebis Tavisuflebis principisa da xelSekrulebis tipTa Tanaarseboba gardauvalia. dagrovili codna SesaZleblobas iZleva xelSekrulebis Tavisuflebis principsa da xelSekrulebis tipebs Soris arsebuli erTi SexedviT paradoqsuli Caketili wre amoixsnas, romlis arsic imaSi mdgomareobs, rom xelSekrulebis Tavisuflebis principi kars uRebs tipTa kombinacias, xolo xelSekrulebaTa tipebi Tavis mxriv zRudaven xelSekrulebis Tavisuflebas18. Sereuli xelSekrulebis idea vlindeba mxareTa ganzraxvaSi, rom mxolod erTiani SeTanxmebis yvela komponentis realizaciis

12 Henle, a. a. O., S. 25., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 334. 13 mag. Ebenroth JuS 1978, 588.; miTiTebulia: Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 51. 14 mag. Autenrieth JA 1980, 407, 409; msgavsi poziciiT manamde Blomeyer NJW 1978, 973.; miTiTebulia: Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 51. 15 Bürgerliches Gesetzbuch nebst Einführungsgesetz vom 18. 08. 1896, RGBl. № 21, 195. 16 Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 51. 17 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, parlamentis uwyebani, sakanonmdeblo damateba, 1997, # 31, 1. 18 Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 161.

10

Page 11: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

pirobebSi miaRwion sasurvel Sedegs. Sereuli xelSekrulebis aseTad kvalifikaciisaTvis ganmsazRvrelia xelSekrulebis dadebisas gamovlenili nebis Sinaarsi da ara xelSekrulebis elementebad daSlis SeuZlebloba, saidanac TiToeuli nawilis mimarT moqmedi normebis gamoyeneba iqneba SesaZlebeli19. aqedan gamomdinare, misi calkeuli elementis damoukidebeli arseboba ara mxolod ekonomikurad, aramed iuridiuladac gaumarTlebelia. Sereuli xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli garigebis mTlianobis niSani efuZneba marTlmsajulebis mier xSirad gamoyenebul formulas, romlis Tanaxmadac rodesac mxareTa warmodgeniT SeTanxmebebi ara damoukideblad, TavisTvis arsebobs, aramed urTierTkavSirSi, saerTo mizniT warmoiSoba, am dros maTi samarTlebrivi da ara mxolod ekonomikuri kavSiri ganapirobebs erTiani xelSekrulebis arsebobas20. Sereuli xelSekrulebis winapiroba aris erTiani socialuri urTierTobis arseboba21. Semdgomi winapiroba aris am erTian socialur urTierTobaSi asaxuli ramdenime xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebeli elementi. xelSekrulebis Tavisuflebis principis mixedviT aRniSnuli konstruqcia ara mxolod samarTlebrivad SesaZlebelia, aramed xSirad saWiroc aris ekonomikuri TvalsazrisiT22. Sereuli xelSekrulebebi, erTi mxriv, uzrunvelyofen kerZo samarTlis subieqtis interesebis dakmayofilebas misTvis xelsayreli da misaRebi formiT da, meore mxriv, ubiZgeben kanonmdebels Sesabamisi cvlilebebis ganxorcielebisaken, Tu amgvari formiT xelSekrulebebis dadeba masiur saxes iRebs. nebismieri novacia xels uwyobs axali aRmoCenis gakeTebas, es ukanaskneli ki pirdapir kavSirSia kacobriobis ganviTarebasTan. Sereuli xelSekrulebebic am novaciis mTavar wyarod, improvizaciis Sedegad SesaZleblobebis gafarToebisa da codnis gaRrmavebis erT-erT safuZvlad unda iqnes miCneuli23.

19 Gernhuber, Handbuch des Schuldrechts, Das Schuldverhältnis, Band 8, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck) Tübingen, 1989, 159. 20 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 35. 21 Lent S. 119 ff, 125, 126, 131, 137, 138; Enneccerus-Lehmann S. 395.; miTiTebulia: Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 70. 22 Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 70. 23 Bachiashvili, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016, 192.

11

Page 12: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

1. Sereuli xelSekrulebis definicia

Sereuli xelSekrulebis sakanonmdeblo definicia ar arsebobs. imdenad, ramdenadac xelSekrulebis Tavisuflebis principis farglebi kanoniT aukrZalavi nebismieri kombinaciis daSvebas ganapirobebs, amgvari definiciis arseboba usargebloc ki iqneboda. amis miuxedavad, rogorc iuridiul literaturaSi, ise calkeul modelur kanonSi SeimCneva misi sxvadasxva maxasiaTeblis gaanalizebis mcdeloba, rac definiciis SemuSavebis saxelmZRvanelo principebad SeiZleba iqnes gamoyenebuli. arsebobs Sereuli xelSekrulebis Sinaarsis gamomxatveli paraleluri cnebis damkvidrebis tendenciac. Sereuli xelSekruleba zogjer moixseneba, rogorc hibriduli xelSekruleba24. miuxedavad imisa, rom es ukanasknelic etimologiurad Tanabrad gamoxatavs Sereuli xelSekrulebis arss, iuridiul literaturaSi man farTo gavrceleba ver hpova. Sereuli xelSekrulebis kerZosamarTlebrivi definicisagan sruliad gansxvavdeba saerTaSoriso sajaro samarTalSi arsebuli igive saxelwodebis institutis Sinaarsobrivi aspeqti. saerTaSoriso sajaro samarTalSi Sereul xelSekrulebad ganixileba is saerTaSoriso xelSekruleba, romlis xelSemkvreli mxare suverenuli saxelmwifos garda SeiZleba aseve iyos saerTaSoriso organizaciis statusis mqone samarTlis subieqti25. erTaderTi msgavseba, rac samarTlis am or gansxvavebul dargs am institutis mowesrigebisas aqvs, aris Sereuli xelSekrulebis viwro da farTo gagebiT definiciebi. Tu farTo gagebiT Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis mxare SeiZleba iyos is saerTaSoriso organizacia, romlis arcerTi suverenuli wevri-saxelmwifo ar aris xelSekrulebis mxare, viwro gagebiT Sereul xelSekrulebad miiCneva SeTanxmeba, romelSic mxaris statusiT erTdroulad monawileobs saerTaSoriso organizacia Tavis erT,

24 Mixed transactions have also been refferred to as „hybrid transactions“. E.g., Note, Products and the Professional: Strict Liability in the Sale-Service Hybrid Transaction, 24 HASTINGS L.J. 111 (1972).; miTiTebulia: Brush, Mixed Contracts and the U.C.C.: A Proposal for a Uniform Penalty Default to Protect Consumers, Student Scholarship Paper 47, 2007, http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1047&context=student_papers, 12/12/2013.; miTiTebulia: Bachiashvili, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016, 187. 25 mag. gaeros soflis meurneobisa da sursaTis organizacia Seqmnilia iseTi saerTaSoriso xelSekrulebis safuZvelze, romelic SesaZlebels xdis misi xelSemkvreli mxare saxelmwifosTan erTad iyos aseve evrokavSiri, rogorc damoukidebeli saerTaSoriso sajaro samarTlis subieqti, miuxedavad imisa, rom am organizaciis wevrebi aseve arian evrokavSiris wevri saxelmwifoebi. Sereuli xelSekrulebis saerTaSorisosamarTlebriv definiciasa da masTan

dakavSirebul sirTuleebze dawvrilebiT ix. Oen, Internationale Streitbeilegung im Kontext gemischter Verträge der Europäischen Gemeinschaft und ihrer Mitgliedstaaten, Band 9, Duncker & Humblot Verlag, Berlin, 2005, 19-74; aseve Bleckmann, Der gemischte Vertrag im Europarecht, in Nicolaysen/Rabe/Sasse, Europarecht, II. Jahrgang 1976, C. H. Beck`sche Verlagsbuchhandlung, München, 1976, 301-312.

12

Page 13: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

ramdenime an yvela wevr saxelmwifosTan erTad26. rac Seexeba Sereuli xelSekrulebis viwro da farTo gagebiT definicias kerZosamarTlebriv aspeqtSi, is naSromis Semdgom qveTavebSi iqneba ganxiluli. evropuli kerZo samarTlis principebi, cnebebi da modeluri wesebi27 II.-1:107 muxlSi Sereul xelSekrulebas ganmartavs, rogorc SeTanxmebas, romelSic integrirebulia ori an meti28 tipiuri xelSekrulebis elementebi an romelSic integrirebuli elementebidan erTi nawili Seesabameba tipiur xelSekrulebas, xolo meore nawili mTlianad regulirdeba zogadi nawilis normebiT29. Sereuli xelSekrulebis definicia germanul samarTalSi ar aris erTgvarovani30. Tumca, ZiriTadad am cnebis qveS moiazreben xelSekrulebas, romelic erT mTlian konstruqciaSi aerTianebs kodificirebuli (tipiuri) an/da savaWro brunvisTvis tipiuri xelSekrulebebebis sxvadasxva elementebs31. zogierTi saxelSekrulebo konstruqcia ki imdenad uxvevs sakanonmdeblo regulaciebidan, rom isini ufro metad atipiur xelSekrulebebs Seesabamebian32. rig SemTxvevaSi, erTian SeTanxmebaSi sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa simravle arasakmaris winapirobad

26 Stein, Der gemischte Vertrag im Recht der Aussenbeziehungen der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft, Band 84, Duncker & Humblot Verlag, Berlin, 1986, 194. 27 Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law/Draft Common Frame of Reference (DCFR), warmoadgens evrokavSiris farglebSi SemuSavebul dokuments, romelic moamzada evropis samoqalaqo kodeqsis samuSao jgufma da evrokavSiris kerZo samarTlis kvleviTma jgufma da nawilobriv efuZneba evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebis gadamuSavebul versias, http://ec.europa.eu/justice/policies/civil/docs/dcfr_outline_edition_en.pdf, 17/01/17. 28 aseve ix. mesxiSvili, xelSekrulebebis pirobiTi dayofa tipebad, qarTuli samarTlis mimoxilva, №15/2015, Tbilisi, 2015, 62.; Sead. jorbenaZe, xelSekrulebis Tavisufleba samoqalaqo samarTalSi, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2017, 143. 29 Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 30. 30 MünchKomm/Emmerich, § 311 BGB Rn 28.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 8. 31 Sead. Jauering/Stadler, § 311 BGB Rn 30; Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts II/2, § 63 I 1, S. 42; MünchKomm/Emmerich, § 311 BGB Rn 24, 28; Palandt/Grüneberg, Überbl v § 311 BGB Rn 19; PWW/Stürner, § 311 BGB Rn 16; Staudinger/Löwisch/Feldmann, § 311 BGB Rn 31.; miTiTebulia:

Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 9. 32 ix. mag. MünchKomm/Emmerich, § 311 BGB Rn 24; Staudinger/Löwisch/Feldmann, § 311 Rn 31, 34; NK-BGB/Krebs, § 311 Rn 29, romelic am kategoriis qveS moiazrebs sui generis xelSekrulebebs da mijnavs maT atipiuri xelSekrulebebisagan viwro gagebiT, romlebic Tumca ZiriTadad Seesabamebian kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tips, magram minimum mciredi detali ganasxvavebT misgan, rac xelSekrulebis klasifikaciisaTvis gadamwyvet rols TamaSobs.; miTiTebulia:

Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 9.

13

Page 14: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

miiCneva Sereuli xelSekrulebis arsebobis faqtis samtkiceblad. misi ararsebobis argumentad mieTiTeba am elementTa Tanafardoba mTliani SeTanxmebis SinaarsTan mimarTebaSi, xelSekrulebis ekonomikuri mizani da a. S. yvelgan, sadac valdebulebebi TanabarmniSvnelovania da erT-erTi maTgani aqcesoruli xasiaTis ar aris, lotmaris azriT, saxezea ori separatuli xelSekruleba da ar dgeba samarTlebrivi Sedegebis kombinaciis sakiTxi33. igive lotmaris azriT, rodesac ormxrivadmavaldebulebel xelSekrulebaSi nivTiT sargeblobis sanacvlod samuSaos Sesruleba xdeba, es an qiravnobis an Sromis xelSekrulebaa. xelSekrulebis tipisadmi am urTierTobis mikuTvnebis sakiTxi unda gadawydes ara subieqturi masStabidan, aramed kontraqtis ekonomikuri daniSnulebidan gamomdinare. rodesac nivTi misi gadamcemisaTvis Semosavlis wyaroa da obieqturadac am daniSnulebiT gamoiyeneba, samuSaos sanacvlo Sesruleba ganixileba sazRaurad qiravnobis obieqtisaTvis. xolo rodesac sargeblobis gadacema ar aris gamiznuli Semosavlis misaRebad, saxezea Sromis xelSekruleba34. aRniSnuli mosazreba metismetad xistad unda CaiTvalos. miT ufro im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom is upirispirdeba mxareTa erTian nebas, romelic ZiriTadi orientiria nebismieri xelSekrulebis Sinaarsis ganmartebisas, da aqcenti gadaaqvs garegnul, obieqtur faqtorebze, rac valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobebSi SesaZlebelia mxolod daqvemdebarebul, subsidiur rols asrulebdes35. TavisTavad sxvadasxva tipis xelSekrulebaTa elementebis ubralo simravlec ar unda qmnides Sereuli xelSekrulebis Semadgenlobas. mniSvnelovania, gaanalizdes es elementebi erTiani SeTanxmebis obieqtia, Tu SeTanxmebis miRma, damoukidebladac arsebobs. Sereul xelSekrulebaSi valdebulebaTa kombinaciisgan unda ganvasxvavoT iseTi SemTxvevebi, sadac sxvadasxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebel valdebulebaTa erT

33 Lotmar, a. a. O., I, S. 192 f. am adgilze lotmari mZafrad ilaSqrebs samarTlebrivi Sedegebis kombinirebis principze (Planck, Kommentar zum B. G. B., § 651, 2), miiCnevs ra mis gamoyenebas iuristisTvis dauSveblad., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 302. 34 Sead. agreTve a. a. O., S. 688. 1908 wels gamocemul Tavis meore tomSi lotmari aviTarebs Tavis meTods, Tumca ikveTeba, rom ZiriTadi formebis samarTlebrivi bunebis kvlevisas da maTi kombinaciisas ukve aRar emxroba wminda STanTqmis Teorias, maSinac ki, rodesac is momsaxurebisa da nardobis xelSekrulebis kombinacias uaryofs. a. a. O., II, S. 671 da 825. Sead. damatebiT Hoeniger, Die gemischten Verträge in ihren Grundformen, S. 362., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 302. 35 mxareTa saerTo nebis dadgenis mniSvnelobasa da am kriteriumiT xelSekrulebis ganmartebis aucileblobasTan dakavSirebiT dawvrilebiT ix. baCiaSvili, xelSekrulebis ganmarteba evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebis mixedviT da saqarTvelos kanonmdeblobaSi misi implementaciis mizanSewoniloba, samarTlis Jurnali, #1, 2013, Tsu gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 5 da Semdgomni.

14

Page 15: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SeTanxmebaSi Tavmoyra mxolod moCvenebiTi xasiaTisaa, sinamdvileSi ki mxare iZleva gansazRvruli xarisxis garantias an pirdeba gansazRvrul Tvisebriobas. msgavs SemTxvevas miekuTvneba saxlis mesakuTris dapireba, damqiraveblis binaSi Sesvlamde oTaxi misTvis misaRebi SpaleriT gaawyos36. kontraqtis saxelwodebis tipiuri xelSekrulebisadmi mikuTvnebuloba aseve ar SeiZleba gaxdes Sereuli xelSekrulebis arsebobis gamomricxavi faqtori. xelSekrulebis calkeuli saxis gansazRvrisas, upirveles yovlisa, gasaTvaliswinebelia ara zogadi daTqmebi, aramed is arsebiTi uflebebi da movaleobebi, romlebsac mxareebi iZenen garigebis gaformebisas37. xelSekrulebis tipis identificireba misi saxelwodebis gansazRvrisaTvis ar xdeba da, piriqiT, saxelwodeba ar gansazRvravs xelSekrulebis tips. marTalia, saxelwodeba gviqmnis molodins, rom swored aseTi tipis urTierTobasTan gveqneba saqme, magram sabolood SefasebisTvis arsebiTi misi sagani da xelSekrulebaSi Camoyalibebuli mxareTa uflebamovaleobebia38. zusti klasifikacia mniSvnelovania imis dasadgenad, Tu romeli sakanonmdeblo normebi unda iqnes an ar iqnes gamoyenebuli Sesabamis xelSekrulebasTan mimarTebaSi, saWiroebisas romeli savaWro CveulebebiT unda isargeblon damatebiT da sasamarTlo praqtikis ra magaliTebi unda iqnes gaTvaliswinebuli39. Sereuli xelSekrulebebis Semadgenloba Seicavs kanoniT gaTvaliswinebuli xelSekrulebebis calkeul elementTa kanoniT gauTvaliswinebel kombinacias40. ziberi, 1931 wels gamocemul

saxelmZRvaneloSi „germaniis samoqalaqo samarTlis arqiteqtonika

- valdebulebiTi samarTali“, ganixilavs ra gsk-is valdebulebiTi samarTlis sistemas, askvnis, rom ar arsebobs xelSekrulebaTa amomwuravi CamonaTvali da kanoniT mowesrigebul xelSekrulebebTan erTad nebadarTulia kanoniT mouwesrigebeli xelSekrulebebic. Sereuli xelSekrulebebi ganxilulia

xelSekrulebis Tavisuflebis TavSi saxelwodebiT „gadaxveva nebismieri regulirebuli tipisagan“ da definirebulia, rogorc erTiani xelSekrulebebi, romelTa Sinaarsi formulirebulia

36 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 27. 37 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 13

maisis ganCineba №as-274-262-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 10/05/2017. 38 mesxiSvili, xelSekrulebebis pirobiTi dayofa tipebad, qarTuli samarTlis mimoxilva, №15/2015, Tbilisi, 2015, 49. 39 Schulze, Schulze/Dörner/Ebert/Hoeren/Kemper/Saenger/Schreiber/Schulte-Nölke/Staudinger, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 7. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012, 437. 40 Hoeniger, a. a. O., S. 4, gancalkevebiT. Sead. Schreiber-is alternatiuli definicia,

qvemoT. S. 316., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 306.

15

Page 16: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

kanoniT mowesrigebuli sxvadasxva xelSekrulebis elementebiT41. sxva definiciis avtorebi Sereuli xelSekrulebis daxasiaTebisas mxolod elementTa kombinaciis faqts arasakmarisad miiCneven, xazs usvamen ra im garemoebas, rom xelSekrulebaSi Semavali TiToeuli elementi sakmarisi unda iyos tipiuri xelSekrulebis dadebisaTvis. am poziciiT Sereul xelSekrulebaSi

mxares ekisreba valdebulebaTa iseTi „paketis“ Sesruleba, romelic moicavs imgvar valdebulebebs, romlebic calke aRebuli SesaZlebelia iyos aseve damoukidebeli sakuTrebis uflebis gadamcemi an momsaxurebis xelSekrulebis sagani42. amgvari Semadgenloba ki SesaZlebelia Seqmnas ara mxolod elementTa kombinaciam, aramed SeTanxmebis hibridulma bunebamac, rac erTdroulad misi sxvadasxva xelSekrulebisadmi mikuTvnebas ganapirobebs. Sereuli xelSekruleba aris iseTi xelSekruleba, romelic Seicavs iseT elements, romelic amavdroulad sxva tipis xelSekrulebis elementia43. ganxiluli mosazrebebi SesaZleblobas iZleva, Sereuli xelSekruleba ganimartos, rogorc kerZo samarTlis or subieqts Soris dadebuli SeTanxmeba, romelic maTi survilis Sesabamisad Seicavs kanoniT mowesrigebuli sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementebs, es elementebi calke aRebuli SeiZleba iyos ama Tu im tipiuri xelSekrulebis arsebiTi piroba da konkretuli SeTanxmebis SinaarsSi integrirebulia imgvarad, rom qmnis am elementTa kombinacias an hibrids, ris gamoc samoqalaqo kodeqsiT mowesrigebuli mxolod erTi tipis xelSekrulebisTvis Seqmnili normebis Sefardeba ver uzrunvelyofs mxareTa uflebebis samarTlian realizacias.

1.1. Sereuli xelSekruleba viwro gagebiT

Sereuli xelSekrulebis ZiriTadi maxasiaTebeli - erTi SeTanxmebis SinaarsSi sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa simravle - ganapirobebs mravalricxovan kombinacias, romlidanac yvela ar SeiZleba miekuTvnos Sereul xelSekrulebas. pirvel rigSi unda gairkves aris Tu ara Sereuli xelSekruleba samoqalaqo kodeqsisa da sxva kanonTa normebis dakavSirebis Sedegad Seqmnili saxelSekrulebo konstruqcia. ar unda iqnes gaziarebuli mosazreba, romlis Tanaxmadac, sxvadasxva kanoniT gaTvaliswinebuli elementebis Serwyma, rogoricaa mag. gsk da savaWro an samewarmeo kodeqsi, Sereuli xelSekrulebis Semadgenlobas ar qmnis44. imdenad, ramdenadac Sereuli

41 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 330. 42 Dubischar, BGB Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Allgemeines Schuldrecht, Reihe Alternativkommentare, Band 2, Hermann Luchterhand Verlag, Neuwied und Darmstadt, 1980, 341. 43 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 315. 44 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 307.

16

Page 17: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis konstituciuri niSani SeTanxmebaSi xelSekrulebis tipTa simravlea, es Sedegi dgeba ara mxolod ssk-iT mowesrigebuli xelSekrulebis sxvadasxva tipis elementTa SeTanxmebaSi TavmoyriT, aramed sxvadasxva kanoniT daregulirebuli xelSekrulebis tipebis niSnebis dakavSirebiTac45. aRniSnuli mosazreba ar scdeba Sereuli xelSekrulebis viwro gagebis Sinaarss, vinaidan is gansxvavebuli saxelSekrulebo konstruqciebis erT formatSi moqcevis farglebSi trialebs. sxva viTareba iqmneba specialuri kanonmdeblobiT mowesrigebuli xelSekrulebis Sereul xelSekrulebad kvalificirebis SemTxvevaSi. am dros Sereuli xelSekrulebis arsebobis mtkiceba ara mxolod Teoriulad, aramed praqtikuladac ki arafris momcemia. rodesac specialur kanonSi mowesrigebulia xelSekrulebis arsebiTi pirobebi, mxareTa ZiriTadi da damatebiTi valdebulebebi, uflebadarRveuli mxaris interesebis dacvis meqanizmebi, usargebloa Sereuli xelSekrulebis ara mxolod arsebobis mtkiceba, aramed misi saWiroebac. rodesac calkeuli xelSekruleba Seicavs ara samoqalaqo kodeqsiT mowesrigebuli sxvadasxva tipis xelSekrulebebis, aramed sxva samarTlebrivi aqtebiT mowesrigebuli xelSekrulebis elementebs (mag. eleqtroenergiis miwodebis, sagamomcemlo an saarbitraJo xelSekrulebebi), SeuZlebelia misi Sereul xelSekrulebad upirobo kvalifikacia moxdes. mag. sagamomcemlo samarTalSi valdebulebebi da meoradi moTxovnebi samoqalaqo kanoniT mowesrigebuli nardobis samarTlisgan ganxvavebulad regulirdeba. amitom sagamomcemlo xelSekruleba aris ara ormxrivad mavaldebulebeli nardobis xelSekruleba (sagamomcemlo xelSekrulebis sagania nawarmoebis dawera da saavtoro uflebebis gadacema, xolo nardobis xelSekrulebis - nawarmoebis beWdva da gavrceleba), aramed damoukidebeli xelSekruleba, sadac personalur monacemTa dacvisa da originaluri teqstis beWdvis interesi dabalansebulia gamomcemlis samewarmeo interesebiTa da riskiT. aqedan gamomdinare, aseTi xelSekrulebebi pirvel rigSi samewarmeo garigebebia, romelTa samoqalaqosamarTlebrivi Sinaarsi specialuri kanonmdeblobiT aris gafarToebuli an Canacvlebuli46. Sereuli xelSekruleba ar ideba aseve calkeuli xelSekrulebis tipis momwesrigebeli normebis valdebulebiTi samarTlis zogad nawilTan an kanonismier saxelSekrulebo urTierTobebTan kombinaciisas. es SemTxveva ar aris Sereuli xelSekrulebis samarTlebrivi bunebis kvlevis sagani, vinaidan zogadi debulebebi swored imisTvis aris Seqmnili, rom

45 ix. kereseliZe, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 260, romelic Sereuli xelSekrulebis ganmartebis meTodze msjelobisas aqcents akeTebs kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul xelSekrulebaTa sxvadasxva tipisTvis damaxasiaTebel debulebaTa SeTanxmebaSi asaxvaze. 46 Esser/Schmidt, Schuldrecht, Allgemeiner Teil, Band I/1, 8. Auflage, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 1995, 216.

17

Page 18: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

daukavSirdnen kerZo nawilis debulebebs47. agreTve valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis calkeuli institutebic gamoiricxeba kvlevis sferodan; pirvel rigSi esenia davalebis gareSe sxvisi saqmeebis Sesrulebis, usafuZvlo gamdidrebis, nivTis gadacemis da aragarigebismieri amxanagobis arasaxelSekrulebo elementebi48. erT-erTi mosazrebiT, Sereuli xelSekrulebis konteqstSi kvlevis sagani ar aris aseve calmxrivad mavaldebulebeli xelSekrulebebi49. es pozicia kidev ufro aviwrovebs Sereuli xelSekrulebis normatiul Sinaarss da SesaZlebelia im daskvnis gakeTeba, rom Sereuli xelSekrulebis ideaSi mxolod elementTa kombinacia moiazreba da ara maTi hibridic. amgvari msjelobis Sedegad, Sereul xelSekrulebebs ar ganekuTvneba Serwymuli Sereuli xelSekrulebebi, rac arasworia, vinaidan, xelSekrulebis gaorebuli buneba xazs usvams mis mosawesrigeblad ramdenime xelSekrulebis maregulirebeli normis gamoyenebis aucileblobas. es ki sakmarisi niSania Sereuli xelSekrulebis arsebobisaTvis. calkeuli avtori kidev ufro Sors midis da Sereul xelSekrulebad miiCnevs mxolod damaxasiaTebeli valdebulebis TanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcvel xelSekrulebas, xolo Sereuli xelSekrulebis yvela danarCen qvetips ufro metad miakuTvnebs xelSekrulebaTa kavSirs. maTi poziciiT, realuri Sereuli xelSekrulebebis anu e.w. viwro gagebiT Sereuli xelSekrulebebis garda, arsebobs aseve xelSekrulebebi atipiuri sapasuxo SesrulebiT da xelSekrulebebi sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT. mniSvnelovan rols TamaSobs aseve e.w. xelSekrulebaTa kavSiri. viwro gagebiT Sereuli xelSekrulebis mTavari niSani, riTac is gansxvavdeba xelSekrulebisagan sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT, mdgomareobs SeTanxmebis SinaarsSi sxvadasxva xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli elementis TanabaruflebianobaSi50. cxadia, xelSekrulebis sxvadasxva tipis elementTa Tanabaruflebianoba aris Sereuli xelSekrulebis arsebobis mniSvnelovani niSani, Tumca is SesaZlebelia Tavisuflad Canacvldes rogorc elementTa araTanabarmniSvnelovnebiT, aseve xelSekrulebis mxareTa Soris maTi gadanawilebiT, vinaidan elementTa simravle sakmarisi winapirobaa Sereuli xelSekrulebis

47 Hoeniger, a. a. O., S. 15., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 307. 48 Hoeniger, a. a. O., S. 16., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 307. 49 Hoeniger, a. a. O., S. 16., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 307. 50 Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1589.

18

Page 19: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Semadgenlobis Sesaqmnelad, rasac zemoaRniSnuli ori SemTxvevac uzrunvelyofs. Sereul xelSekrulebebs ar unda miekuTvnos aseve iseTi SeTanxmebebi, romelSic integrirebulia xelSekrulebis qvetipebis maregulirebeli normebi51 an romelSic erTi da igive xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebuleba dakisrebuli aqvs orive mxares, mag. Sereuli qiravnoba (rodesac qiravnobis sagani gamoyenebulia nawilobriv sacxovrebeli, nawilobriv ki samewarmeo daniSnulebiT)52 an gadayvanis xelSekruleba, romelic sxvadasxva saxis satransporto saSualebiT sruldeba53. Tumca, gacvlis xelSekrulebis orive mxare asrulebs gamyidvelis ZiriTad valdebulebas, es xelSekruleba mainc ver CaiTvleba kanoniT mowesrigebul Sereul xelSekrulebad gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT, vinaidan Sesasrulebeli valdebulebebi ar miekuTvneba xelSekrulebis sxvadasxva tips54. aRniSnulidan gamomdinare, Sereuli xelSekruleba viwro gagebiT aris imgvari SeTanxmeba, romlis SinaarsSi erTi an ramdenime kanoniT mowesrigebuli sxvadasxva xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebel elementTa kombinacia an Serwyma ganapirobebs momwesrigebel normaTa konkurencias da Sesabamisad qmnis Sereul Semadgenlobas. Sereul xelSekrulebas axasiaTeben, rogorc kanoniT mowesrigebuli ramdenime xelSekrulebis tipis gadakveTas55.

1.2. Sereuli xelSekruleba farTo gagebiT

Sereuli xelSekrulebis viwro gagebis paralelurad arsebobs misi farTod ganmartebis tendenciac. am ukanaskneli poziciis momxreTa mTavari argumentia aseve elementTa simravle, Tumca im aqcentiT, rom Sereuli xelSekrulebis arsebobas ara mxolod tipiuri xelSekrulebebis niSnebis kavSiri ganapirobebs, aramed nebismieri ramdenime gansxvavebuli tipisa Tu qvetipis momwesrigebel normaTa erT SeTanxmebaSi Tavmoyra. amgvari definiciis gaziarebiT Sereul xelSekrulebas

51 Sead. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III,

gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 174, romelic SesaZleblad miiCnevs xelSekrulebis kombinirebas erTi tipis xelSekrulebebis SigniTac. 52 am sakiTxTan dakavSirebiT arsebobs uzarmazari sasamarTlo praqtika, SedarebiT axal sasamarTlo gadawyvetilebebs ki miekuTvneba: BGH WM 1986, 912; OLG Schleswig NJW 1983, 49; OLG Hamburg NJW-RR 1997, 458.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 35. 53 ix. yvelaze axali sasamarTlo gadawyvetileba BGH NJW 1988, 640.; miTiTebulia:

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 35. 54 Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 22. 55 A. a. O., S. 325., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 326.

19

Page 20: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

miekuTvneba konkretuli xelSekrulebis tipis SigniT arsebuli saxesxvaobebis erT SeTanxmebaSi konsolidacia. am mosazrebiT kombinirebuli Sereuli xelSekruleba arsebobs maSinac, rodesac xdeba erTi da imave xelSekrulebis tipis kombinacia, mag. sacxovrebeli da komerciuli farTebis gaqiraveba erTi xelSekrulebis safuZvelze: am dros gamqiraveblis is valdebulebebi, romlebic sacxovrebeli farTis qiravnobis specialur normebs eqvemdebareba, emijneba xelSekrulebis danarCen elementebs56. igive msjelobiT, kombinirebuli Sereuli xelSekruleba saxezea ara mxolod sxvadasxva xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli elementebis, aramed erT xelSekrulebaSi sxvadasxva miznis kombinirebis SemTxvevaSic, mag. farTis qiravnoba sacxovrebeli da profesiuli miznebisaTvis57 (mag. eqimi an iuristi) an valdebulebis SesrulebisaTvis sxvadasxva saSualebis gamoyenebis SemTxvevaSi, mag. gadazidvis xelSekruleba, romlis drosac saqonlis gadasatanad erTiani xelSekrulebis safuZvelze gamoyenebulia sxvadasxva satransporto saSualeba (gemi, vagoni da a. S.)58. am mosazrebis Tanaxmad Sereul xelSekrulebas unda miekuTvnos aseve sasoflo-sameurneo da arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis erToblivi ijarisa da gadazidva-gadayvanis xelSekrulebebic. imdenad, ramdenadac erTi xelSekrulebis SigniT arsebuli nebismieri kanoniT dasaSvebi modificireba ar cvlis am konkretuli xelSekrulebis tips, es msjeloba ar unda iqnes gaziarebuli. Sereuli xelSekrulebis farTod ganmartebis momxreebisTvis konkretuli saxelSekrulebo konstruqciis kodificirebis faqtic ar gamoricxavs Sereuli xelSekrulebis arsebobas. maTi azriT, is Sereuli xelSekrulebis saxiT arsebobas ganagrZobs kanonSi asaxvis Semdegac, mag. mogzaurobis xelSekrulebis SemTxvevaSi59. zogjer gacvlac ganixileba, rogorc kombinirebuli an gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone xelSekruleba60. am poziciis mxardamWerTa azriT, Sereuli xelSekrulebebi or ZiriTad qvejgufad iyofa: kanoniT mowesrigebuli da kanoniT mouwesrigebeli Sereuli xelSekrulebebi da es gamomdinareobs

56 Medicus /Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 383. 57 Sead. damatebiT BGH NJW 1977, 1394; WM 1979, 148; 1986, 912; OLG Schleswig NJW 1983, 49; Dellios S. 83ff.; Emmerich/Sonnenschein Miete6 Vor §§ 535f. Rdn. 13., miTiTebulia: Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 47. 58 Sead. damatebiT BGH NJW 1988, 640; Koller VersR 1989, 769ff. m. w. Nachw., miTiTebulia:

Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 47. 59 Sead. BGH NJW 1987, 1931 (1933).; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 40. 60 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 309.

20

Page 21: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis Tavisuflebis principidan61. radgan xelSekrulebaTa tipebis Tavisufleba iZleva ramdenime tipiuri xelSekrulebis akumulirebis an Serevis SesaZleblobas, isini Tvlian, rom calkeul SemTxvevaSi am tipis xelSekrulebebi kanoniT aris mowesrigebuli (mag. mogzaurobis xelSekruleba gsk-is 651a da Semdgomi paragrafebis mixedviT), Cveulebriv ki sakanonmdeblo mowesrigebis gareSe arseboben (mag. sanaxaobrivi an sarestorno xelSekrulebebi)62. Tu am msjelobis gaziareba moxdeba, maSin Sereul xelSekrulebas unda mivakuTvnoT ssk-iT mowesrigebuli iseTi xelSekrulebebi, rogorebicaa: lizingi, frenSaizingi da turistuli momsaxureba. srulyofili sakanonmdeblo mowesrigebis pirobebSi, rodesac kanoni gansazRvravs SeTanxmebis rogorc arsebiT pirobebs, ise uflebis dacvis meqanizmebs, bundovania misi Sereul xelSekrulebad miCnevis mizanSewonilobis sakiTxi. Tumca, am tipis SeTanxmebaTa Sereul xelSekrulebad kvalificirebis momxreTaTvis mkafio kanonismieri mowesrigebac ar qmnis uxerxulobas, mag. iuridiul literaturaSi gvxvdeba aseTi msjelobebic: calkeul SemTxvevebSi kanonic Seicavs amomwurav regulirebas, mag. gsk-is §576b-iT mowesrigebuli momsaxurebis gamwevisTvis sacxovreblad gadacemuli binis qiravnobis xelSekrulebis SemTxveva63; an msgavsi poziciiT: zog SemTxvevaSi, rogorc mag. damsaqmeblis mier dasaqmebulisTvis sacxovreblis gadacemis xelSekrulebisas gsk-is §576b-Sia, Tavad kanoni axdens Sefasebas da erT-erTi xelSekrulebis tipis mimarT moqmedi normebis upiratesobis xazgasmas64. zemoaRniSnuli SemTxvevisgan gansxvavdeba specialuri kanonis miReba ama Tu im SeTanxmebis tipis Sinaarsis mosawesrigeblad. miuxedavad imisa, rom am xelSekrulebis momwesrigebeli normebi ar xdeba samoqalaqo kodifikaciis nawili, es ar unda gamoricxavdes mis Sereul xelSekrulebad kvalifikacias, Tu masSi tipiur xelSekrulebaTa elementebis simravlea ise, rom is ar Seicavs avtonomiur uflebriv regulirebas. mag: germaniis federaciul respublikaSi msgavsi viTarebaa e. w. pansionatis xelSekrulebis SemTxvevaSi, romelic kerZo samarTlis wiaRSi warmoSobili65 Sereuli xelSekrulebaa da

61 ix. mesxiSvili, xelSekrulebebis pirobiTi dayofa tipebad, qarTuli samarTlis mimoxilva, №15/2015, Tbilisi, 2015, 62. 62 Stürner, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 11. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2016, 587. 63 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 28. 64 Staudinger/Löwisch/Feldmann, § 311 BGB Rn 50; Sead. agreTve PWW/Stürner, § 311 BGB Rn 30; Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 28.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 27. 65 Gitter, Gebrauchsüberlassungsverträge, § 8 G I, S. 215f.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 40.

21

Page 22: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sedgeba qiravnobis (sacxovrebeli farTis gadacema), nasyidobis (kveba), momsaxurebis (movla/mzrunveloba) da nardobis (gadacemuli farTis dasufTaveba) xelSekrulebis elementebisagan66. farTo gagebiT Sereuli xelSekrulebis normatiul SinaarsSi eqceva aseve iseTi SeTanxmebebi, sadac minimum sxvadasxva xelSekrulebis tipebis elementTa simravlea, miuxedavad imisa, miekuTvneba Tu ara es elementebi tipiur xelSekrulebebs. aseTi Sereuli xelSekrulebis maxasiaTebelia xelSekrulebis ramdenime tipis gaumijnavi Serwymis gziT sruliad axali tipis xelSekrulebis dadeba, romelic Seicavs sxvadasxva (tipiuri an atipiuri) xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebel elementebs67. msgavsi arakodificirebuli xelSekrulebebis erTi jgufis Sinaarsi ar Seesabameba arc erT kanoniT mowesrigebul tipiur xelSekrulebas, xolo meore jgufi ki aerTianebs sxvadasxva kanoniT mowesrigebuli an/da kanoniT mouwesrigebeli xelSekrulebis elementebs. am mosazrebis mxardamWerebi pirvel SemTxvevaSi saubroben atipiur xelSekrulebebze viwro gagebiT, meore SemTxvevaSi ki - Sereul xelSekrulebebze68. imdenad, ramdenadac naSromis mizania Sereul xelSekrulebaSi meoradi moTxovnebis konkurenciis sakiTxis gadawyveta, es problema SeiZleba dadges mxolod kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tipebis elementTa kanoniT gauTvaliswinebeli kavSiris SemTxvevaSi, romelic Seesabameba viwro gagebiT Sereuli xelSekrulebis definicias. aqedan gamomdinare, naSromis Semdgom nawilebSi Sereuli xelSekruleba ganxiluli iqneba mxolod misi viwro gagebiT, rac ara mxolod naSromis struqturis gaTvaliswinebis Sedegia, aramed poziciac, romlis Sesabamisad Sereuli xelSekrulebis farTod ganmartebis daSveba misi, rogorc iuridiuli konstruqciis, bunebis sawinaaRmdegoa da, aqedan gamomdinare, emyareba am institutis SecdomiT gaazrebas.

2. Sereuli xelSekrulebebis klasifikacia

Sereuli xelSekrulebebis klasifikaciis Taobaze arsebobs mravalferovani iuridiuli literatura. klasifikaciis problemis gadawyveta mniSvnelovania Sereuli xelSekrulebis arsebobisas warmoSobili praqtikuli sirTuleebis dasaZlevad, vinaidan ama Tu im SeTanxmebis Sereuli xelSekrulebis gansazRvruli jgufisadmi

66 BGH NJW 1981, 341 (342); OLG Nürnberg NJW-RR 1998, 780 (781); Serwymuli Sereuli xelSekrulebebis konteqstSi Kunz/Ruf/Wiedemann, § 4 HeimG Rdnr. 6. sadac saubaria am tipis xelSekrulebaSi sacxovrebeli farTis gadacemis valdebulebis dominirebaze, mag. moxucebulTa pansionatSi an TavSesafarSi.; miTiTebulia:

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 40. 67 Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1394. 68 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 19.

22

Page 23: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

kuTvnileba ganapirobebs mis mimarT gamosayenebeli normebis arCevis sakiTxis gadawyvetas da Sesabamisad, mxareTa uflebebis samarTlian realizaciasac. gernhuberi Sereul xelSekrulebebs oTx jgufad yofs: tipiuri xelSekruleba xelSekrulebis sxva tipisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT, kombinirebuli Sereuli xelSekruleba69, gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekruleba70 da Serwymuli Sereuli xelSekruleba71. arsebobs mosazreba, rom tipiuri xelSekruleba xelSekrulebis sxva tipisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT da kombinirebuli Sereuli xelSekruleba realurad Sereul xelSekrulebaTa erTi jgufis ori qvejgufia, isini mxolod erTmaneTis tolfasi institutebi arian da ara Sereuli xelSekrulebebis sxva danarCeni jgufebisac72. sxva pozicia kidev ufro Sors midis da tipTa kombinaciis zemoaRniSnul or jgufs miakuTvnebs kombinirebul Sereul xelSekrulebebs viwro gagebiT. Sedegad iqmneba kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis farTo gagebac, romlis Tanaxmad gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereul xelSekrulebaSi aseve kombinirebulia xelSekrulebis sxvadasxva tipis niSnebi, Tumca isini gadanawilebulia xelSekrulebis mxareTa Soris73. naSromi iziarebs Sereuli xelSekrulebis or mTavar jgufad dayofis pozicias, esenia: kombinirebuli Sereuli xelSekruleba da Serwymuli Sereuli xelSekruleba. kombinirebul Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis sxvadasxva tipisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebebi kombinirebulia erT-erTi mxaris mier Sesasrulebeli moqmedebis SinaarsSi an gadanawilebulia xelSekrulebis mxareTa Soris Sesrulebisa da sapasuxo Sesrulebis saxiT74, xolo Serwymuli Sereuli xelSekrulebisas faqtiurad saqme exeba mxolod erT mTlian valdebulebas, romelic imgvarad aris konstruirebuli, rom kanoniT mowesrigebuli ori sxvadasxva xelSekrulebis gardamavali saxeobis STabeWdilebas tovebs75. Tu Serwymuli Sereuli xelSekrulebis nebismieri gamovlineba mTavari makvalificirebeli garemoebis - sxvadasxva tipTa Serwymis - irgvliv trialebs arsebiTi ganmasxvavebeli niSnis

69 paralelurad moixseniebs, rogorc „tyup xelSekrulebas“ (Zwillingsvertrag). 70 paralelurad moixseniebs, rogorc „hermafrodit xelSekrulebas“ (Zwittervertrag). 71 Gernhuber, Handbuch des Schuldrechts, Das Schuldverhältnis, Band 8, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck) Tübingen, 1989, 160-161. 72 Esser/Schmidt, Schuldrecht, Allgemeiner Teil, Band I/1, 8. Auflage, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 1995, 215. 73 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 721 da Semdgomni. 74 Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 3. 75 Medicus /Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 384.

23

Page 24: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gareSe, kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis mravalferovneba ganapirobebs garkveuli Sida diferenciaciis aucileblobas. kerZod, masSi gamoiyofa: 1) Sereuli xelSekruleba gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT, 2) Sereuli xelSekruleba gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiTa da valdebulebis kombinaciiT da 3) Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciiT, es ukanaskneli ki, Tavis mxriv, moicavs damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani da TanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcvel Sereul xelSekrulebaTa qvejgufebs. momdevno nawilebSi detalurad iqneba ganxiluli Sereuli xelSekrulebis TiToeuli CamoTvlili jgufi, maTi damaxasiaTebeli niSnebi da sxva jgufebisagan ganmasxvavebeli Tvisebebi. naSromi aseve cdilobs, klasifikaciis originaluri, aqamde gamouyenebeli meTodologiiT sistemaSi moiyvanos Sereul xelSekrulebaTa mravalricxovani saxesxvaoba, ramac xeli unda Seuwyos samarTalSefardebis procesSi gamosayenebeli adekvaturi samarTlebrivi normebis moZiebas.

2.1. kombinirebuli Sereuli xelSekruleba

kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis damaxasiaTebelia is garemoeba, rom xelSekruleba Seicavs kanoniT gansazRvruli ramdenime xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebel elementebs, romlebic Sesasrulebeli valdebulebis Semadgenel komponentebad iyofa. kombinirebuli Sereuli xelSekruleba or qvetipad iyofa: pirvel SemTxvevaSi erT-erTi Sesasrulebeli valdebuleba Seicavs xelSekrulebis ramdenime tipisaTvis damaxasiaTebel elements, risi farTod gavrcelebuli magaliTia sarestorno momsaxurebis xelSekruleba. SesaZloa am qvetips ewodos aseve xelSekruleba mravaltipiuri SesrulebiT. meore qvetipis SemTxvevaSi Sesruleba da sapasuxo Sesruleba sxvadasxva xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebel elementebs Seicavs, mag. binis darajisTvis miqiraveba, sadac qiravnobisa da momsaxurebis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli elementebis Sesrulebis sanacvlod fuladi anazRaureba ki ar xdeba, aramed (mTlianad an nawilobriv) qiravnobis sanacvlod momsaxurebis gawevis valdebuleba sruldeba. am SemTxvevaSi gamoiyeneba termini - gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone xelSekruleba76. gabatonebuli mosazrebiT, faqtoringis CarCo-xelSekruleba kvalificirdeba aseve kombinirebul Sereul xelSekrulebad, radgan is rogorc nasyidobis an sesxis, aseve davalebis da dazRvevis xelSekrulebis elementebs aerTianebs funqciurad

76 Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 42; Sead. Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014 386 da Semdgomni, sadac gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekruleba ganxilulia rogorc kombinirebuli da Serwymuli Sereuli xelSekrulebebis qvejgufisagan gansxvavebuli, mesame - damoukidebeli qvejgufi.

24

Page 25: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

urTierTdakavSirebul urTierTobebSi77. faqtoringis ararsebuli sakanonmdeblo mowesrigeba SesaZlebels xdis mis SinaarsSi yovel konkretul SemTxvevaSi sxvadasxva elementis gaTvaliswinebas. faqtoringis arsebobas ganapirobebs sami ZiriTadi funqcia: dafinansebis, Tavdebobis da momsaxurebis funqciebi. am sami funqciidan minimum ori aucileblad arsebobs faqtoringis nebismier qvetipSi78. amave poziciis gaTvaliswinebiT frenSaizingic gamoiyureba, rogorc momsaxurebis, davalebisa da sanebarTvo xelSekrulebis elementebisgan Semdgari kombinacia79. farTod gavrcelebuli mosazrebiT, frenSaizingi kombinirebul Sereul xelSekrulebas miekuTvneba, sadac frenSaizis mimcemis valdebuleba Seicavs salicenzio xelSekrulebis elementebs nou-haus gadacemis TvalsazrisiT da kombinirebulia nasyidobis, ijaris da qiris elementebTan. frenSaizis mimRebis sapasuxo Sesruleba ki SeTanxmebul fulad sazRaurTan erTad momsaxurebis elementebsac moicavs, rac davalebis xelSekrulebisTvis damaxasiaTebeli valdebulebis SesrulebaSi vlindeba80. aqve unda aRiniSnos, rom frenSaizingis sakanonmdeblo mowesrigebidan gamomdinare, is qarTuli samarTlis poziciiT tipiuri xelSekrulebaa da zemoaRniSnuli msjeloba ufro relevanturi germanuli samarTlisTvis SeiZleba iyos. sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa TanabarmniSvnelovneba ar SeiZleba iyos kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis erTaderTi konstituciuri niSani. gaurkvevelia, TanabarmniSvnelovneba unda gaizomos obieqturi Tu subieqturi kriteriumebiT. aRniSnulidan gamomdinare, kombinirebul Sereul xelSekrulebas qmnis elementTa nebismieri xarisxis kombinacia, iseve rogorc xelSekrulebis mxareTa Soris maTi gadanawilebis faqti. kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis ganxilva mniSvnelovania moxdes germanul sasamarTlo praqtikaSi arsebuli arqiteqturuli xelSekrulebis magaliTze. arqiteqturuli

77 Klaas, NJW 1968, 1506; Serick, BB 1976, 431; Martinek. Moderne Vertragstypen I, § 10 II, S. 254 gansxvavebuli Sexedulebebis ilustrirebis TanxlebiT.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 40. 78 am poziciasTan dakavSirebiT, iseve rogorc faqtoringSi sxvadasxva funqciis kumulaciaze an urTierTgamoricxvaze, maT Soris am funqciaTa faqtoringis arsebobisaTvis ganmsazRvrel faqtorze an araarsebiTobaze dawvrilebiT ix.

Häusler, Das UNIDROIT Übereinkommen über internationales Factoring (Ottawa 1988) unter besonderer Berücksichtigung seiner Anwendbarkeit, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd. 2438, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1998, 35-40. 79 Soergel-Wolf, § 305 BGB Rdnr. 29; Martinek, Franchising, S. 385; Giesler, ZIP 2000, 2098.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 40. 80 BGH v. 3. Oktober 1984, NJW 1985, 1894 (1895); K. Schmidt Handelsrecht, 5. Aufl. 1999, § 28 II 3c, S. 766; Staudinger/Martinek (2006) § 675 Rdnr. B 237 ff.; Harke MünchKomm. Vor § 581 Rdnr. 28 agreTve C. Möller AcP 203 (2003), 319 (325ff.).; miTiTebulia: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 735.

25

Page 26: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis samarTlebriv kvalifikaciaze dava momdinareobs jer kidev germaniis umaRlesi saimperio sasamarTlos praqtikidan, romelic proeqtirebis komponentSi xedavda nardobis81, xolo mSeneblobis xelmZRvanelobis an/da adgilze zedamxedvelobis komponentSi - momsaxurebis82 xelSekrulebas. arqiteqturul xelSekrulebas yvela zemoaRniSnuli komponentiT sasamarTlo miiCnevda Sereul xelSekrulebad da xelSekrulebis ZiriTadi miznis gaTvaliswinebiT akvalificirebda erTian, unificirebul momsaxurebis xelSekrulebad, romelSic proeqtireba, rogorc mSeneblobisaTvis mosamzadebeli valdebuleba, momsaxurebisaTvis damaxasiaTebel valdebulebad ganixileboda. sasamarTlos mier SemuSavebulma am formulam bunebrivad warmoSva misi uaryofis is argumenti, rom arqiteqtoris gonebrivi Sromis gamo proeqtireba gadamwyvet rols TamaSobs, risi gaTvaliswinebiTac es xelSekruleba erTian, unificirebul nardobad unda iqnes ganxiluli83. mogvianebiT germaniis federaluri uzenaesi sasamarTloc SeuerTda nardobissamarTlebrivi kvalifikaciis Teorias Tavisi cnobili gadawyvetilebiT84, romlis samotivacio

nawilic Semdeg dasabuTebas Seicavda: „arqiteqtoris proeqti, iseve rogorc mSeneblobis xelmZRvaneloba erTi da igive Sedegis gamowvevas, Senobis Seqmnas, emsaxureba. mSeneblobis xelmZRvanelobaze pasuxismgebeli arqiteqtoris valdebuleba ar aris mxolod nageboba, rogorc nivTi. man misdami dakisrebuli mravali valdebulebis Sesrulebis gziT unda izrunos nagebobis aSenebaze proeqtis Sesabamis unaklo mdgomareobaSi. aucilebeli molaparakebebi sajaro uwyebebTan, xarjTa kalkulacia, mowveva ofertze, klientis saxeliT davalebebis gacema, gansakuTrebiT mSeneblobis procesSi CarTuli mimwodeblebisa da xelosnebis Sesabamisi da Tanmimdevruli gamoyeneba, zedamxedveloba maT saqmianobaze teqnikur reglamentebTan, maregulirebel kanonmdeblobasa da saxelSekrulebo valdebulebebTan Sesabamisobis kuTxiT, Sesrulebuli samuSaoebis miReba, gasatarebeli RonisZiebebis dagegmva, xarjTaRricxvis Semowmeba - yvelaferi erTad aRebuli emsaxureba mSeneblobis proeqtSi Cadebuli inteleqtualuri Sromis ganxorcielebas da miznad isaxavs klientis winaSe nakisri Sedegis dadgomas, kerZod, dagegmili Senobis unaklod aSenebas. aqedan gamomdinare, erTiani

81 RGZ 97, 122, 125.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 171. 82 RGZ 63, 313; 86, 75.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 171. 83 Hoeniger, JW 1928, 1728 (Anm.); Eplinius JW 1936, 3117; Staudinger-Kober, 10. Aufl. (1937), § 631, Anm. 20; Pattri, Der Architekt und sein Arbeitsvertrag (1932), § 10; Gaber, Baugilde, 1929, 1924; v. Nordenflycht, Baugilde 1932, 11.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 171. 84 BGHZ 31, 224 = NJW 60, 431.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 171.

26

Page 27: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis farglebSi es valdebulebebi momsaxurebis

xelSekrulebis komponentebad ar CaiTvleba.“85 mSeneblobis proeqtis Sedgenisas arqiteqtori qmnis dagegmili mSeneblobis safuZvlebs teqnikuri, SemoqmedebiTi, samarTlebrivi da finansuri TvalsazrisiT86. am aspeqtebis gaTvaliswinebiT arqiteqturuli xelSekruleba unda ganxilul iqnes nardobad87. mSeneblobis procesis xelmZRvanelobis da adgilze zedamxedvelobisas ki arqiteqtori samuSao ZalasTan erTad axorcielebs organizebul da revizias daqvemdebarebul saqmianobas. mSeneblobis proeqtis Sedgenisagan gansxvavebiT mSeneblobis procesis xelmZRvanelobisa da adgilze zedamxedvelobis saqmianobis farglebi ar aris winaswar prognozirebadi. am aspeqtebis gaTvaliswinebiT ki arqiteqturuli xelSekruleba unda ganxilul iqnes momsaxurebad88. arqiteqturul xelSekrulebaSi mSeneblobis proeqtis Sedgenis, mSeneblobis procesis xelmZRvanelobisa da adgilze zedamxedvelobis komponentebis erToblivad arsebobis SemTxvevaSi, gabatonebuli mosazrebis89 miuxedavad, SeuZlebelia momsaxurebis an nardobis elementis calsaxa dominirebuli xasiaTi dadgindes. aRniSnulidan gamomdinare, arqiteqturuli xelSekrulebis mxolod erTi xelSekrulebis tipis momwesrigebeli normebiT kvalifikaciis meTodi (germaniis umaRlesi saimperio sasamarTlos poziciiT - momsaxureba, germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos poziciiT - nardoba) unda uaryofil iqnes, rogorc xelSekrulebis erTi komponentis sagnobrivad gaumarTlebeli ignorireba90. xelSekrulebis kvalifikaciis yvelaze swori meTodi iqneba, Tu sxvadasxva xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebebi erTian xelSekrulebaSic SeinarCuneben TavianT pirvandel samarTlebriv bunebas: mSeneblobis proeqtis Sedgena mowesrigdeba nardobis, xolo mSeneblobis procesis xelmZRvaneloba da adgilze zedamxedveloba - momsaxurebis samarTliT (kombinaciis Teoria)91.

85 Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 172. 86 Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 173. 87 BGHZ 31, 227; Roth-Gaber, S. 56.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 174. 88 Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 174. 89 Barnikel, NJW 59, 2050.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 175. 90 Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 175. 91 Tempel, JuS 64, 349; Koch, BlGBW 60, 263; Krukenberg, Der Architektenvertrag (1967), S. 141.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 176. miuxedavad imisa, rom ssk-Si momsaxureba calke mowesrigebuli ar aris,

27

Page 28: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

kombinirebuli Sereuli xelSekruleba aris aseve saeqimo da saritualo momsaxurebis xelSekrulebebi. saavadmyofosTan gaformebuli xelSekruleba aris Sereuli xelSekruleba, vinaidan pacienti yidulobs SeTavazebul saWmels, qiraobs palatas, sargeblobs personalis momsaxurebiT da SesaZloa mkurnal eqimTan debdes aseve nardobis xelSekrulebas92. saritualo momsaxurebis xelSekrulebis samarTlebrivi bunebis Taobaze gsk-is TiTqmis yvela mniSvnelovani komentari dums93. marTlmsajulebac masTan dakavSirebul sakiTxebs, mag. sazRauris gadaxdis moTxovnas, fragmentulad exeba da maSinac gadauwyvetels tovebs94, magram xandaxan calsaxa gansazRvris saWiroeba gardauvalia. am SemTxvevaSi ki saritualo momsaxurebis xelSekrulebas miiCneven: a) nardobad; b) Sereul xelSekrulebad, romelic Sedgeba nasyidobisa da nardobis xelSekrulebis elementebisagan; g) saqmiani operaciebis sasyidliani marTvis xelSekrulebad95. saritualo momsaxurebis xelSekrulebaSi nardobisa (transportireba) da nasyidobis (micvalebulis sasaxle) xelSekrulebis elementebis Tanxvedra udavoa, risi gaTvaliswinebiT, qarTuli samarTlis poziciiT, is kombinirebul Sereul xelSekrulebad unda CaiTvalos.

specialuri kanonebi mas arc Tu umniSvnelo adgils uTmoben. mag. „saxelmwifo

Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni da misgan gamomdinare kanonqvemdebare normatiuli aqtebi Seicavs momsaxurebis, rogorc Sesyidvis damoukidebeli obieqtis, momwesrigebel specialur normebs. Sesabamisad, sabiujeto organizaciis mier dadebuli saxelmwifo Sesyidvis xelSekrulebis SemTxvevaSi, romlis saganic erTdroulad mSeneblobis saproeqto dokumentaciis Sedgena da mSeneblobaa, dgeba nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli normebisa da specialuri kanonmdeblobis konkurenciis sakiTxic, ris gaTvaliswinebiTac arqiteqturuli xelSekrulebis samarTlebrivi bunebis gaazrebas qarTuli samarTlisTvisac aranaklebi mniSvneloba aqvs. 92 Hedemann, Schuldrecht des Bürgerlichen Gesetzbuches, Band 2, 3. Umgearbeitete Auflage, Walter de Gruyter & Co. Verlag, Berlin, 1949, 147; Sead. Huhn, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 105, romelic eqimis momsaxurebis xelSekrulebas axasiaTebs, rogorc savsebiT individualuri tipis kontraqts. 93 Soergel-Mühl, vor § 631 Rz. 16 ff.; Erman-Seiler, vor § 631 Rz. 26; Jauering-Schlechtriem, vor § 631 Anm. 4; Soergel in Münchener Kommentar, § 631 RdNr. 62 ff.; sxva SemTxvevaSi Palandt-Thomas, Einf. v. § 631 Rz. 9 dasaxelebul naSromebze miTiTebiT.; miTiTebulia: Widmann, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994, 1. 94 mag. hamburgis miwis sasamarTlo Tavis erT-erT gamouqveynebel gadawyvetilebaSi (8.12.1977, 71 0 448/77) gadauxdeli saritualo momsaxurebis safasuris gamo warmoSobili procentis gadaxdis sawyis periods nasyidobisa da nardobis samarTlis alternatiuli normebiT gansazRvravs (gsk-is §§ 452, 641) da am ori xelSekrulebis momwesrigebel normebs Soris am sakiTxis mimarT arsebuli identuri midgomis gamo, kiTxvas pasuxgaucemels tovebs.;

miTiTebulia: Widmann, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994, 2. 95 Widmann, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994, 2.

28

Page 29: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

2.1.1. Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciiT

Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciiT zogjer ganimarteba, rogorc kombinirebuli Sereuli xelSekruleba viwro gagebiT96. farTod gavrcelebulia iseTi kombinirebuli Sereuli xelSekrulebebi, sadac xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebuleba Seicavs sxvadasxva xelSekrulebis elements da kreditoris sapasuxo Sesruleba erTi xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli elementisagan Sedgeba. (e. w. kombinirebuli Sereuli xelSekruleba viwro gagebiT)97. damaxasiaTebeli valdebulebis kombinacias adgili aqvs atipiur faqtoringSi. Tu tipiuri faqtoringi nasyidobis samarTals miekuTvneba, atipiuri faqtoringi warmoadgens Sereul xelSekrulebas viwro gagebiT98. am SemTxvevaSi CarCo-xelSekruleba mimarTulia ara klientis moTxovnebis faqtoris mier upirobod SeZenisaken, aramed iseTi moTxovnebis ukan dabrunebisaken, rodesac maTi ganxorcieleba SeuZlebeli aRmoCndeba, risi yvelaze xSiri magaliTic aris movalis gakotreba99. radgan atipiuri faqtoringis SemTxvevaSi movalis kreditunarianobis riski klientis mxares aris, es xelSekruleba ver dakvalificirdeba klasikur uflebis nasyidobis xelSekrulebad. umetes SemTxvevaSi damkvidrebulia mosazreba, rom erTi mxriv, saqme exeba sesxis xelSekrulebas, sadac faqtori - sesxis gamcemis, xolo klienti sesxis mimRebis rolSia misTvis gadacemuli Tanxis garantisaTvis ukan dabrunebis valdebulebiTa da mesame pirebis winaSe moTxovnis kvlav wamoyenebis uflebiT100. radgan tipiuri faqtoringisagan

96 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 722. 97 Medicus Rdnr. 588; Staudinger/Löwisch (2005) § 311 Rdnr. 37. Larenz/Canaris BT 2, § 63 I 1b, S. 42 saubroben xelSekrulebaze mravaltipiani valdebulebiT, Fikentscher/Heinemann Rdnr. 797 mixedviT, saqme exeba xelSekrulebas Serwymuli tipebiT., miTiTebulia:

Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 722.; sapasuxo Sesrulebis, rogorc erTi xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli elementis meSveobiT ganmarteba SesaZloa qmnides STabeWdilebas, rom saubaria aseve imgvar kombinaciazec, sadac gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereul xelSekrulebaSi erT-erTi mxaris valdebuleba aseve Seicavs ramodenime xelSekrulebis elements, Tumca, Oetker/Maultzsch ganixilavs ra magaliTebs, cxadi xdeba, rom sapasuxo SesrulebaSi mxolod fuladi valdebulebis Sesrulebas gulisxmobs. 98 Staudinger/Martinek (2006) § 675 Rdnr. B 106 ff.; Westermann MünchKomm. Vor § 433 Rdnr. 36., miTiTebulia: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 730. 99 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 731. 100 BGH v. 15. April 1987, BGHZ 100 353 (358); Esser/Weyers BT 1, § 4 IV 4, S. 29; Staudinger/Martinek (2006) § 675 Rdnr. B 104; H. P. Westermann MünchKomm. Vor § 433 Rdnr. 36; nasyidobissamarTlebriv aspeqtze ix. Blaurock ZHR 142 (1978), 325 (341)., miTiTebulia:

Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 731.

29

Page 30: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gansxvavebiT klienti moTxovnebs upirobod da gamouxmobadad ar asxvisebs, aramed gadacemas maT ganxorcielebadobaze damokidebulad xdis, miznis miRweva sul mcire klientis interesebSi Sedis. amdenad atipiuri faqtoringi sasyidliani davalebis xelSekrulebis elementsac Seicavs101. aqedan gamomdinare, atipiuri faqtoringi warmoadgens Sereul xelSekrulebas sesxisa da davalebis xelSekrulebis elementebiT102. zogierTi avtori kidev ufro Sors midis da atipiur faqtoringSi uflebis nasyidobis niSnebsac ar gamoricxavs. maTi azriT, faqtoringi miekuTvneba Sereul xelSekrulebas uflebis nasyidobis, sasyidliani davalebisa da sesxis xelSekrulebis elementebiT103. aRniSnuli pozicia ar unda iqnes gaziarebuli, radgan uflebis nasyidobisa da sesxis sakuTrebis uflebis gadamcemi buneba gamoricxavs maTi konsolidaciis SesaZleblobas msgavsi tipis SeTanxmebis SinaarsSi imgvarad, rom erTmaneTis STanTqma ar gamoiwvion. atipiuri faqtoringis rTuli iuridiuli konstruqcia SesaZloa tovebdes damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciisa da gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis erToblivi arsebobis STabeWdilebasac, ra drosac klienti asrulebs msesxeblis, marwmuneblisa da gamyidvelis, xolo faqtori - gamsesxeblis, rwmunebulisa da myidvelis movaleobebs. Tumca, im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom faqtoris sapasuxo Sesruleba fulad valdebulebaSi gamoixateba, faqtoris, rogorc klientis interesebis Sesabamisad moqmedi rwmunebulis, valdebuleba unda ganvixiloT faqtoringis sagnis Rirebulebis fasdaklebis sanacvlo moqmedebis konteqstSi. arsebobs damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcveli Sereuli xelSekrulebis kombinirebuli Sereuli xelSekrulebisagan gamijvnis poziciac, imis miuxedavad, rom am poziciis momxreebi xazs

usvamen am gansxvavebis pirobiTobas da maT e. w. „gardamaval“ urTierTmimarTebas. maTi poziciiT, tipiur xelSekrulebas sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT da kombinirebul Sereul xelSekrulebas Soris arsebuli zRvari pirobiTia, mag. avtomobilis nasyidobis xelSekrulebaSi, romelsac Tan axlavs calkeuli nawilis montaJis valdebuleba, montaJis mniSvnelobisa da mTlian xelSekrulebasTan mimarTebaSi misi moculobis gaTvaliswinebiT xelSekruleba SeiZleba iyos kombinirebuli an tipiuri sxva tipisaTvis

101 Larenz/Canaris BT 2, § 65 II 2a, S. 88; Soergel/Huber vor § 433 Rdnr. 300; H. P. Westermann MünchKomm. Vor § 433 Rdnr. 36.; miTiTebulia: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 731. 102 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 732. 103 Medicus /Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 391.

30

Page 31: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT104. amgvari pozicionireba kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis definiciis sawinaaRmdegoa. xelSekrulebis sxvadasxva tipis elementTa erTi SeTanxmebis SinaarsSi integrireba gadamwyveti garemoebaa kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis arsebobisaTvis, Tu maTi erToblivi Sesruleba aris xelSekrulebis arsebiTi piroba. amitom, valdebulebis SinaarsSi maTi moculobis, ekonomikuri wonis Tu sxva obieqturi faqtoris gaTvaliswineba da mis Sesabamisad xelSekrulebis kvalifikacia, ara mxolod Sereuli

xelSekrulebis, aramed „subieqturi“ valdebulebiTi samarTlis arsis sawinaaRmdegodac ki unda CaiTvalos.

2.1.1.1. Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciiT

damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcvel Sereul xelSekrulebaSi105 adgili aqvs sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa Tavmoyras, Tumca maTi roli, funqcia da Sesrulebis interesTan mimarTeba ganapirobebs am elementTa disproporciulobas. am tipis Sereul xelSekrulebaSi mxareebi deben standartul SeTanxmebas, romelic Seicavs iseT damatebiT valdebulebas, romelic, calke aRebuli, Tavis mxriv SeiZleba iyos sruliad sxva xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebuleba106. sxvagvarad rom iTqvas, tipiur xelSekrulebaSi sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT mxareTa ZiriTadi valdebulebebi Seesabameba kanoniT daregulirebuli erT-erTi xelSekrulebis ZiriTad tips, Tumca erT-erT mxares damatebiT ekisreba iseTi araZiriTadi valdebuleba, romelic, erTi mxriv, sxva xelSekrulebis tipisaTvis aris damaxasiaTebeli da, meore mxriv, am xelSekrulebaSi

104 Sesabamisad ix. RGRK-Ballhaus, Vor § 305 BGB Rdnr. 36; Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V 3, S. 161 Fn. 127; Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 20; BGH NJW 1998, 3197 (3198); OLG Düsseldorf NJW-RR 1992, 564; OLG Stuttgart BB 1971, 239; OLG Köln BB 2000, 15. amomwuravad miwodebis xelSekrulebaze montaJis valdebulebiT ix. Graue, AcP 163 (1963), S. 401ff. da Droste, Der Liefervertrag mit Montageverpflichtung.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 42. 105 am tipis Sereul xelSekrulebas ufro xSirad moixsenieben rogorc tipiur xelSekrulebas sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi

valdebulebiT. ix. Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 67, saxelwodebasTan mimarTebiT arsebul azrTa sxvadasxvaobaze Semdgomi miTiTebebiT. 106 MünchKomm/Emmerich, § 311 BGB Rn 33; Soergel/Wolf, § 305 BGB Rn 28.; miTiTebulia:

Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 23.

31

Page 32: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

daqvemdebarebuli funqcia aqvs107. (e. w. calmxrivi tipTa kumulacia)108. mag. agarakis daqiraveba, romelsac Tan sdevs TeTreulis yovelkvireuli gamocvlisa da puris yoveldRiuri miwodebis valdebuleba, sadac ZiriTadi valdebuleba farTis gaqiraveba, xolo TeTreulis gamocvla da puris miwodeba ki - damatebiTi valdebulebaa. am dros saxezea qiravnoba, romelic Sevsebulia momsaxurebisa da nasyidobis elementebiT109. xelSekrulebaTa amave jgufs unda miekuTvnos mag. farTis komerciuli mizniT qiravnoba gamqiraveblis mier eleqtroenergiis miwodebis damatebiTi valdebulebiT, kabis SeZena gamocvlis pirobiT, aseve meqanikuri mowyobilobis SeZena gamyidvelis montaJis valdebulebiT110, boTlirebuli ludis gayidva boTlis sesxebis damatebiTi valdebulebiT111. aseve miwis nakveTis SeZenisas, rasac Tan erTvis kerZo sacxovrebeli binis aSenebis valdebuleba, Cveulebriv wina planze dgas nardoba da ara nasyidoba, radgan nagebobis aSenebis valdebulebas upiratesi adgili ukavia miwis nakveTze sakuTrebis uflebis gadacemis valdebulebasTan SedarebiT112. SesaZlebelia, rom xelSekrulebis dadebis momentSi ukve aSenebuli nagebobis SeZenisas gamsxvisebelma mxareTa ormxrivi nebis arsebobis SemTxvevaSi ikisros nivTis Seqmnis valdebuleba, ramac unda gamoiwvios nardobis momwesrigebeli normebis gamoyeneba113. gasaziarebelia saritualo momsaxurebis xelSekrulebis am jgufis Sereul xelSekrulebad klasifikaciis argumentaciac. radgan saritualo momsaxurebis gamwevis movaleoba sxvadasxva moqmedebisagan Sedgeba (transportireba, micvalebulis Semosva, saritualo darbazis morTva, musikaluri akompanireba, RonisZiebis

107 Palandt/Heinrichs, vor § 305, Rdnr. 20.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 108 Soergel/M. Wolf a.a.O.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 109 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 110 Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1589. 111 Kindl, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014, 1245. 112 BGHZ 60, 362, 364; 63, 96, 97; 72, 229, 232f.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 19. 113 marTlmsajulebaSi sadaoa, Zvel valdebulebiT samarTalTan mimarTebaSi Sead. mxolod BGHZ 101, 350, 352; 108, 164, 167; 164, 225, 228; BGH NJW 2005, 1115, 1116; NJW-RR 2007, 59 Tz 11; 2007, 895 Tz 17f; NJW 2010, 3089 Tz 12. axal valdebulebiT

samarTalTan mimarTebaSi ix. KG WuM 2008, 105.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 19.

32

Page 33: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

wamyvaniT uzrunvelyofa)114, cxadia, rom saritualo momsaxurebis xelSekruleba ar aris wminda nardoba, aramed Seicavs xelSekrulebis sxva tipebis calkeul elementebsac. is aris iseTi saxelSekrulebo konstruqcia, rasac uwodeben Sereul xelSekrulebas115, Tumca masSi erTmniSvnelovnad dominanturia nardobissamarTlebrivi komponenti116. dRemde arsebobs dava dabrunebad/mravaljerad boTlebSi Camosxmuli sasmelis nasyidobis xelSekrulebad kvalifikaciasTan dakavSirebiT. erTi nawilis azriT117, am dros ideba sasmelis nasyidobis xelSekruleba boTlis sesxebis damatebiTi valdebulebiT, meore nawili118 ki Tvlis, rom saxezea ara Sereuli, aramed wminda saxis nasyidobis xelSekruleba, radgan boTlebis ukan dabruneba mxolod gamyidvelis mier Sesrulebaze zegavlenis moxdenis saSualebaa119. maTi azriT, es xelSekruleba Sereuli im SemTxvevaSi iqneboda, Tu gamyidveli dakargavda boTlebze sakuTrebis uflebas, xolo myidveli igive saxis, raodenobisa da xarisxis nivTebs sakuTrebis uflebiT daubrunebda SemdgomSi mas120. gasaziarebelia am tipis xelSekrulebidan sesxis elementis gamoricxvis pozicia, Tumca is Tavisuflad SeiZleba Canacvldes Txovebis xelSekrulebis elementiT, risi gaTvaliswinebiTac es xelSekruleba unda CaiTvalos tipiur nasyidobis xelSekrulebad mravaljeradi boTlis Txovebis damatebiTi valdebulebiT da Sesabamisad kombinirebul Sereul xelSekrulebad. arsebobs erToblivi saqmianobis (amxanagobis) Sereul xelSekrulebaTa am qvejgufisaTvis mikuTvnebis poziciac. am mosazrebiT, Sereul xelSekrulebas damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciiT miekuTvneba erToblivi saqmianoba (amxanagoba), romelic iTvaliswinebs nivTis

114 Widmann, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994, 67. 115 Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 Rz. 19.; miTiTebulia: Widmann, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994, 4. 116 Widmann, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994, 4. 117 Sead. Staudinger/Löwisch a.a.O., Rdnr. 38; Soergel/M. Wolf, a.a.O., Rdnr. 28.; miTiTebulia:

Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 118 Gernhuber, Schuldverhältnis § 7 V 5.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 119 Gernhuber a.a.O.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 120 BGH NJW 1956, 298 ludis qarxnisa da sacalo movaWris an baris mflobelis

urTierTobis konteqstSi.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68.

33

Page 34: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

amxanagobis wevrTa saerTo sakuTrebaSi Setanis valdebulebas. Tavisi ZiriTadi miznis gaTvaliswinebiT xelSekruleba aris wminda erToblivi saqmianoba (amxanagoba). Tumca, Sesatanis valdebulebis arsebobis gamo Seicavs mTavari miznisadmi daqvemdebarebul moqmedebis Sepirebas. am TvalsazrisiT amxanagobis wevris statusi Seesabameba gamyidvelis tipiur statuss, rac amarTlebs nasyidobis samarTlis gamoyenebas. Tumca, es gulisxmobs mxolod kanonis analogiis wesiT normebis gamoyenebas, radgan nasyidobis samarTlis normebi Seqmnilia mxolod nasyidobis xelSekrulebebisaTvis, xolo es xelSekruleba Tavisi ZiriTadi arsiT aris erToblivi saqmianoba (amxanagoba)121. aRniSnuli pozicia SesaZlebelia ori argumentiT gabaTildes: 1) erToblivi saqmianoba (amxanagoba) gsk-is/ssk-is Sesabamisi normebiT mowesrigebuli xelSekrulebaa da misi mkafio regulirebis gaTvaliswinebiT SeuZlebelia Sereuli xelSekruleba iyos da 2) Tu am poziciis avtori im jgufs miekuTvneba, romelTa azriT, kodificirebis faqti Sereuli xelSekrulebis arsebobaze gavlenas ar axdens, maSin erToblivi saqmianoba (amxanagoba) ufro metad avlens Sewymuli Sereuli xelSekrulebis normatiul niSnebs, vidre kombinirebuli Sereuli xelSekrulebisas.

2.1.1.2. Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis TanabarmniSvnelovani kombinaciiT

araTanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcveli Sereuli xelSekrulebisagan gansxvavebiT Sereul xelSekrulebaSi damaxasiaTebeli valdebulebis TanabarmniSvnelovani kombinaciiT damaxasiaTebel valdebulebas qmnis sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa simravle, romelTa urTierTmimarTeba aris Tanazomadi da romelsac sapasuxo Sesrulebis saxiT Seesabameba mxolod fuladi anazRaureba. iuridiul literaturaSi Sereuli xelSekrulebebis farTo da viwro ganmartebis paralelurad arsebobs aseve kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis farTo da viwro gagebiT klasifikaciac. viwro gagebiT ganmartebis momxreTaTvis kombinirebul Sereul xelSekrulebaze SesaZlebelia mxolod maSin visaubroT, roca damaxasiaTebel valdebulebaSi integrirebuli sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa wili mTlian SesrulebasTan mimarTebaSi Tanabaria. am poziciiT kombinirebul Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis erT-erTi mxare SeTanxmebis ZaliT valdebulia, Seasrulos xelSekrulebis sxvadasxva tipisaTvis damaxasiaTebeli,

121 Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 81.

34

Page 35: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Tumca arsebiTad TanabarmniSvnelovani valdebulebebi122. am definiciis gamomxatveli cnebaa xelSekrulebebi mravaltipiuri valdebulebebiT, mag. avtomobilis sasyidliani da vadiani gadacema kvalificiuri mZRolis momsaxurebis pirobiT, romelic Seicavs qiravnobisa da momsaxurebis xelSekrulebis elementebs123. kombinirebul Sereul xelSekrulebas miekuTvneba sazRauris gadaxdis sanacvlod piris sacxovrebeli farTiTa da sakvebiT uzrunvelyofa, sadac SeuZlebelia am ori valdebulebidan dominirebadi elementis gamoyofa124. am jgufis Sereuli xelSekrulebebis Semdgomi magaliTebia sastumrosTan gaformebuli da sanaxaobrivi xelSekrulebebi. sastumrosTan gaformebuli xelSekrulebis SemTxvevaSi adgili aqvs sul mcire sami xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli uflebamovaleobebis asaxvas. am dros kreditori SeTanxmebuli sazRauris gadaxdis sanacvlod iRebs iseT Sesrulebas, romelic aris qiravnobis, momsaxurebisa da nasyidobis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebulebebi125. sanaxaobriv xelSekrulebebSi ki erTiandeba restoranTan, kinosa da TeatrTan gaformebuli xelSekrulebebi. restornis SemTxvevaSi adgili aqvs sami xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli uflebamovaleobis Tavmoyras. am dros ideba qiravnobis (restoranSi magidis SekveTa), momsaxurebisa (saSemsruleblo xelovneba) da nasyidobis (sakvebi) elementebis Semcveli xelSekruleba. Teatrisa da kinos SemTxvevaSi ki saxezea qiravnobisa (darbazSi konkretuli skamis dajavSna) da momsaxurebisTvis (konkretuli filmis an speqtaklis SeTavazeba) damaxasiaTebeli valdebulebebis kombinacia126.

122 aRniSnuli definiciis Taobaze davasTan dakavSirebiT dawvrilebiT ix.

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 39, maT Soris, miTiTebiT, rom zogierTi avtori tipur xelSekrulebebs sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebiT aseve miakuTvnebs kombinirebul Sereul xelSekrulebebs, iseve rogorc arsebobs gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekrulebis kombinirebul Sereul xelSekrulebad kvalifikaciis mcdelobac. 123 Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 21; RGZ 48, 89, 56, 360 da 69, 127 ekipaJiani gemis gaqiravebis magaliTze (locatio navis et operatum magistri en nauticorum).; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 40. 124 Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 81. 125 Bachiashvili, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016, 189. 126 Medicus, Schuldrecht II, Besonderer Teil, 12. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2004, 279.; miTiTebulia: Bachiashvili, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to

35

Page 36: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

2.1.2. Sereuli xelSekruleba gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT

rodesac valdebuleba sxvadasxva xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebel elementebs kumulaciurad ki ar Seicavs, aramed SeTanxmebis meore mxarezea gadanawilebuli, saqme exeba gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereul xelSekrulebas. amgvari formatis arsi upirveles yovlisa wminda saxelSekrulebo modelisTvis tipiuri fulis faqtoris gamoricxvaSi vlindeba (mag. sacxovreblad gadacemuli farTis movla qiris gadaxdis sanacvlod)127. am niSnis gaTvaliswinebiT es xelSekruleba aris gacvlis xelSekruleba farTo gagebiT128. masSi Sesruleba da sapasuxo Sesruleba imgvarad konstruirdeba, rom fulad anazRaurebas mTlianad an nawilobriv anacvlebs129. gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekruleba (e. w. ormxrivi tipTa kumulacia)130 xasiaTdeba xelSekrulebis TiToeuli mxaris mier Sesasrulebeli iseTi valdebulebiT, romelic sxvadasxva xelSekrulebisaTvis aris damaxasiaTebeli131. is im niSniT gamoirCeva, rom xelSekruleba agebulia im SesrulebaTa urTierTgacvlaze, romlebic sxvadasxva xelSekrulebis tipebidan momdinareoben132. gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis Semcveli Sereuli xelSekruleba miekuTvneba ori sxvadasxva tipis xelSekrulebas. Tavisi Sinaarsis gaTvaliswinebiT is aris rogorc pirveli, ise meore tipis xelSekruleba. mag. sasadilos mepatrone pirdeba students yoveldRiur sadils misi vaJiSvilisaTvis kerZo gakveTilebis Catarebis sanacvlod. es xelSekruleba aris rogorc gacvlis, ise momsaxurebis xelSekruleba. am tipis xelSekrulebebi eqvemdebarebian orive maTganis mimarT moqmed wesebs. Tu es wesebi erTmaneTs ewinaaRmdegeba, erTi mxriv, xelSekrulebis miznisa da, meore mxriv, samarTlebrivi normebis miznis gaTvaliswinebiT unda

Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016, 190. 127 Esser/Schmidt, Schuldrecht, Allgemeiner Teil, Band I/1, 8. Auflage, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 1995, 215. 128 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 42. 129 Medicus /Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 386, maT Soris, poziciiT, rom am jgufis xelSekrulebebi miekuTvneba Sereul xelSekrulebaTa mesame, damoukidebel jgufs, kombinirebuli da Serwymuli Sereuli xelSekrulebebis gverdiT. 130 Soergel/M. Wolf a.a.O., Rdnr.34.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 70. 131 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 71. 132 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 42.

36

Page 37: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gadawydes adekvaturi normebis gamoyenebis sakiTxi133. Sereuli xelSekrulebis farTod ganmartebis momxreTaTvis gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekrulebis magaliTia gacvla, romelic kanoniT aris mowesrigebuli134, aseve frenSaizingi135. naSromis poziciis gaTvaliswinebiT, aRniSnuli mosazreba unda uaryofil iqnes. sakanonmdeblo mowesrigebis faqti TavisTavad gamoricxavs Sereuli xelSekrulebis arsebobas. gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekruleba maSinac saxezea, rodesac sacxovreblis mesakuTris mier students gadaecema farTi, ris sanacvlodac is Tanxas ki ar ixdis, aramed mesakuTres sxvadasxva momsaxurebas uwevs, mag. sistematiurad Tibavs mesakuTris ezoSi amosul balaxs, awesrigebs mis sacurao auzs, uvlis mepatronis SezRuduli SesaZleblobebis mqone cols an kerZo gakveTilebs utarebs mepatronis Svilebs. am SemTxvevaSi orive mxaris valdebulebebis mimarT gamoiyeneba im xelSekrulebis mimarT moqmedi dispoziciuri normebi, romelic mocemuli mxaris mier Sesasrulebeli xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebulebis Sinaarss Seesabameba. mocemul SemTxvevaSi sacxovreblis mesakuTris valdebuleba daregulirdeba qiravnobis, xolo studentis valdebuleba - momsaxurebis momwesrigebeli normebiT136. periodulad Sereul xelSekrulebaSic SesaZlebelia imgvari viTareba Seiqmnas, rodesac Sesabamisi dispoziciuri normebis gamoyeneba Seusabamoa an msgavsi normebi ubralod ar arsebobs. am SemTxvevaSi arsebuli xarvezebi xelSekrulebis farTod ganmartebis meTodiT unda Seivsos137.

2.1.3. Sereuli xelSekruleba valdebulebis kombinaciiTa da gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT

am jgufis Sereuli xelSekrulebebi iuridiul literaturaSi calke ar aris gamoyofili. rig SemTxvevaSi is ganixileba, rogorc gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereuli xelSekruleba138, xolo sxva poziciiT139 msgavsi konstruqcia qmnis

133 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 28. 134 Stürner, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 11. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2016, 588. 135 Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 22. 136 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 29. 137 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 30. 138 ix. Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 723. 139 ix. Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 25.

37

Page 38: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sereul xelSekrulebas damaxasiaTebeli valdebulebis TanabarmniSvnelovani kombinaciiT. pirveli mosazreba axdens erT-erTi mxaris mier Sesasrulebel valdebulebaSi arsebuli kombinaciis, xolo meore - gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis faqtis ignorirebas, rac saboloo jamSi araswor kvalifikacias ganapirobebs. am tipis Sereul xelSekrulebaTa kombinirebul Sereul xelSekrulebad kvalifikaciis momxreebi aqcents im garemoebaze akeTeben, rom tipiur valdebulebaTa kombinacia SeTanxmebis damaxasiaTebeli niSania imis miuxedavad, es xelSekrulebis erT mxares exeba Tu orive maTgans. am mosazrebiT kombinirebul Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis mxares an mxareebs erTad ekisrebaT ramdenime valdebuleba, romelTagan TiToeuli miekuTvneba xelSekrulebis damoukidebel tips, Tumca mxareTaTvis TanabarmniSvnelovani arian140. (e. w. dabalansebuli tipTa kumulacia)141. aRniSnuli pozicia unda uaryofil iqnes, vinaidan am jgufs sakmarisi niSnebi aqvs imisaTvis, rom rogorc pirveli, ise meore qvejgufisagan gancalkevebul svetSi iyos mowesrigebuli. mag. glexi mosavlis aRebis periodSi eweva momsaxurebas an SromiTi urTierTobis safuZvelze asrulebs samuSaos, ris sanacvlodac fermerisgan fulad anazRaurebasTan erTad sakvebs da sacxovrebel farTsac iRebs. am dros Sesruleba tipiuri xelSekrulebis konteqstSi jdeba, Tumca sapasuxo Sesruleba Sereulia, vinaidan fuladi anazRaurebis valdebuleba ganvrcobilia momsaxurebisa da qiravnobis komponentebiT. bunebrivia, am drosac warmoiSoba gamosayenebeli samarTlis Taobaze diskusia valdebulebis darRvevis an xelSekrulebis vadaze adre Sewyvetis SemTxvevaSi142. am jgufis xelSekrulebaTa Semdegi magaliTia piris sakvebiT da sacxovrebliT uzrunvelyofa Tanxis gadaxdisa da swavlebis sanacvlod143. msgavsi tipis xelSekrulebaTa Sinaarsis gaanalizeba saintereso iqneba germaniis sasamarTlo praqtikaSi arsebuli komerciul farTSi ganTavsebuli saTamaSo aparatis xelSekrulebis Taobaze arsebuli gadawyvetilebebis fonze. am xelSekrulebis

140 Enneccerus-Lehmann § 100 B I, romelic am xelSekrulebas kombinirebul

xelSekrulebad moixseniebs.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 141 Soergel/M. Wolf, a.a.O., Rdnr. 29.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 68. 142 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 723. 143 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 25.

38

Page 39: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

samarTlebrivi identifikacia sadavo sakiTxia. frankfurtis rogorc saapelacio, aseve miwis umaRlesma sasamarTlom, Temaze SemTxveviTi msjelobisas is qiravnobas miakuTvna, koblencis miwis sasamarTlom ki es pozicia calsaxad uaryo. hamis miwis umaRlesi sasamarTlo da Stutgartis miwis sasamarTlo xazs usvamen, rom am dros saxezea erToblivi saqmianoba, romlis vadamde moSlisas hamis miwis umaRlesi sasamarTlos azriT gsk-is §723 (2)144 gansazRvruli wesi unda iqnes gamoyenebuli, roca Stutgartis miwis sasamarTlo kiTxvis niSans usvams am xelSekrulebis rogorc samewarmeo, iseve kvazisamewarmeo Sinaarss. kolnis miwis umaRlesi sasamarTlo uaryofs am xelSekrulebis erTobliv saqmianobad kvalifikacias da Sereul xelSekrulebad miiCnevs, romelic qirisa da erToblivi saqmianobis niSnebs avlens145. am xelSekrulebaSi mxareTa interesebi Semdegnairad pozicionirebs: aparatis ganmTavsebeli sastumros mepatronis gankargulebaSi arsebul farTobSi aparatis dadgmiT miznad isaxavs mogebis miRebas, xolo mis kontrahents interesi aqvs avtomati moemsaxuros sastumros klientebs, radgan misi xelfasi saTamaSo aparatiT sargeblobis Sedegebzea damokidebuli. aqedan gamomdinare, am xelSekrulebis arsebiTi da damaxasiaTebeli niSania ara saTamaSo aparatis gansaTavsebeli farTis gadacema, aramed misi CarTva xelSekrulebis meore mxaris samewarmeo aqtivobis farglebSi da ormxrivi sargeblianobis mizniT146. saTamaSo aparatis instalirebis xelSekrulebas farTis mepatrone debs ara rogorc uZravi qonebis gamqiravebeli, aramed rogorc im biznesis mflobeli, romelSic CaerTveba saTamaSo aparati Tavisi funqciebiT. aqedan gamomdinare, uZravi nivTis SemZens ar sWirdeba xelSekrulebaSi gamsxviseblis kanonismieri Canacvleba. saTamaSo aparatis instalirebis xelSekruleba erTmaneTTan akavSirebs mxolod mis damdeb subieqtebs, magram ara uZravi nivTis SemZens, rogorc mesame pirs, romelsac Zveli mesakuTrisagan gadaecema arsebuli valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis gagrZelebis tvirTi. saTamaSo aparatis instalirebis

144 gsk-is §723 (2) Sesabamisad, erToblivi saqmianobis xelSekrulebis vadamde moSla dauSvebelia, garda im SemTxvevisa, rodesac saamisod arsebobs mniSvnelovani safuZveli. im SemTxvevaSi, Tu amxanagobis wevri mniSvnelovani safuZvlis gareSe vadamde mainc moSlis xelSekrulebas, mas amxanagobis danarCeni wevrebis winaSe daekisreba moSliT gamowveuli zianis anazRaurebis valdebuleba. 145 Ein Vertrag über die Aufstellung eines Spielautomaten in einer Gaststätte bedarf auch dann nicht der Schriftform, wenn er auf längere Zeit als ein Jahr abgeschlossen ist, BGB §566. VIII. Zivilsenat. Urt. v. 22. März 1967 i. S. B. (Kl.) w. R. (Bekl.). VIII ZR 10/65.; Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Zivilsachen, 47. Band, Carl Heymanns Verlag, Köln, Berlin, 1967, 202. 146 Ein Vertrag über die Aufstellung eines Spielautomaten in einer Gaststätte bedarf auch dann nicht der Schriftform, wenn er auf längere Zeit als ein Jahr abgeschlossen ist, BGB §566. VIII. Zivilsenat. Urt. v. 22. März 1967 i. S. B. (Kl.) w. R. (Bekl.). VIII ZR 10/65.; Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Zivilsachen, 47. Band, Carl Heymanns Verlag, Köln, Berlin, 1967, 204.

39

Page 40: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis mxareebi arian komerciuli interesebiT dakavSirebuli pirebi, romelTaTvisac samewarmeo saqmianoba atarebs Cveulebriv da yoveldRiur xasiaTs. amgvari xelSekrulebebi ki kanonis sistematikidan gamomdinare formaTavisufalia. Sesabamisad, ar iqneba samarTliani masze samoqalaqo kanoniT gaTvaliswinebuli savaldebulo formis ganmsazRvreli debulebebis gamoyeneba. amis gaTvaliswinebiT, es xelSekrulebebi maSinac ar CaiTvleba ganusazRvreli vadiT dadebulad, rodesac sargeblobis vada erT wels aWarbebs. am vadiT dadebuli xelSekrulebebi maSinac namdvilia, rodesac isini mxolod zepirad iqna SeTanxmebuli. eWvis gamoricxvis mizniT, unda aRiniSnos, rom zemoaRniSnuli msjeloba mxolod im tipis xelSekrulebebs Seexeba, rodesac aparatebis ganTavseba xdeba kontrahentis samewarmeo saqmianobisTvis gamoyenebul ukve arsebul farTobSi. Tu saTamaSo aparatis mflobeli TviTon uzrunvelyofs saTamaSo darbazis mosawyobad saWiro yvela inventaris Setanas, ise rom xelSekrulebis meore mxare aranair samewarmeo saqmianobas eweva, saxezea tipiuri farTobis qiravnobis xelSekruleba, romelTan mimarTebaSi relevanturia gamqiraveblis mier sakuTrebis gasxvisebiT gamowveuli saxelSekrulebo urTierTobaSi SemZenis kanonismieri Semosvlis maregulirebeli normebi147. aRniSnuli mimoxilva safuZvels iZleva gakeTdes daskvna, romlis mixedviTac komerciul farTSi saTamaSo aparatis ganTavseba aris Sereuli xelSekruleba valdebulebis kombinaciiT da gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT, sadac farTis mflobelis valdebulebaSi integrirebulia gamqiraveblisa da erToblivi saqmianobis (amxanagobis) monawilis, xolo saTamaSo aparatis mflobelis valdebulebaSi - damqiraveblisa da erToblivi saqmianobis (amxanagobis) monawilis valdebulebebi.

2.2. Serwymuli Sereuli xelSekruleba

Sereul xelSekrulebaTa meore jgufSi erTiandeba Serwymuli Sereuli xelSekrulebebi. zog SemTxvevaSi isini moixsenieba, rogorc Sereuli xelSekrulebebi viwro gagebiT148. kombinirebuli Sereuli xelSekrulebisagan gamijvnis mTavar kriteriumad miiCneva sxvadasxva tipis xelSekrulebaTa elementebis imgvari kavSiri, rodesac SeuZlebelia maTi erTmaneTisagan gancalkeveba. gancalkevebis SeuZleblobiT gansxvavdeba am tipis xelSekrulebebi tipTa ubralo kumulaciisagan, rodesac isini Tumca ekonomikurad

147 Ein Vertrag über die Aufstellung eines Spielautomaten in einer Gaststätte bedarf auch dann nicht der Schriftform, wenn er auf längere Zeit als ein Jahr abgeschlossen ist, BGB §566. VIII. Zivilsenat. Urt. v. 22. März 1967 i. S. B. (Kl.) w. R. (Bekl.). VIII ZR 10/65.; Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Zivilsachen, 47. Band, Carl Heymanns Verlag, Köln, Berlin, 1967, 206. 148 Enneccerus/Lehmann, Recht der Schuldverhältnisse, § 100 B, S. 401f.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 42.

40

Page 41: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

dakavSirebulni arian, magram faqtobrivadac da gonivruli motivebiTac maTi gancalkeveba SesaZlebelia149. Tumca, isic unda aRiniSnos, rom Serwymul Sereul xelSekrulebaSi elementTa urTierTmimarTeba yovelTvis ar atarebs gaumijnav xasiaTs, ris gamoc zogjer mis calkeul nawilebTan mimarTebaSi Sesabamisi normebis erTdroul gamoyenebasac SesaZleblad miiCneven150. Serwymul Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis sxvadasxva tipisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebebi erTian, unificirebul valdebulebad yalibdeba. es gauyofadi, daunawevrebeli kavSiri ganasxvavebs am tipis xelSekrulebebs kombinirebuli Sereuli xelSekrulebisagan, romelSic mxareTa wminda wylis ekonomikuri mizani ganapirobebs sxvadasxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebel valdebulebaTa kumulacias151. Serwymuli Sereuli xelSekrulebaa morigebis farglebSi dadebuli nasyidoba152, radgan maTi erTmaneTisagan gamijvna SeuZlebelia, vinaidan nasyidoba qmnis morigebis aqtis Sinaarss153. mas miekuTvneba aseve fasiani qaRaldebis bazarze momsaxurebis abonementi, romelSic nasyidobisa da sasyidliani konsultaciis gawevis valdebulebebi erTmaneTTan daunawevreblad aris dakavSirebuli154. iuridiul literaturaSi zogjer am jgufs miakuTvneben sanaxaobriv, sanatoriumis da gemiT mgzavrobis xelSekrulebebsac155, rac calsaxad araswori interpretaciaa.

149 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 71. 150 ix. Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 71. 151 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 43. 152 OHGZ 3, 26.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 21. 153 Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 21. 154 Esser/Schmidt, Schuldrecht I/1, § 12 II 2, S. 215 Fn. 41; Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 23; Soergel-Wolf, § 305 BGB Rdnr. 32; sapirispiro poziciiT (misi kombinirebul Sereul xelSekrulebad CaTvlis TvalsazrisiT) Fikentscher, Schuldrecht, Rdnr. 652; agreTve amave sakiTxze Sead. BGHZ 70, 356.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 43. 155 Serwymul Sereul xelSekrulebebad kvalifikaciasTan dakavSirebiT ix. Esser/ Schmidt, Schuldrecht I/1, § 12 II 2, S. 215; Soergel-Wolf, § 305 BGB Rdnr. 32; Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 23; kombinirebul Sereul xelSekrulebebad kvalifikaciasTan

dakavSirebiT ix. Medicus, Schuldrecht II, Rdnr. 588 da Martinek, Moderne Vertragstypen I, § 2 II, S. 20 sanaxaobrivi xelSekrulebis magaliTze; Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V 3, S. 161 (Fn. 128) sanatoriumTan gaformebuli xelSekrulebis magaliTze. sanaxaobrivi xelSekrulebis klasifikaciasTan dakavSirebiT Faude, Jus 1969, 434f.; warmodgenaze daswrebis xelSekrulebis, rogorc Sereuli xelSekrulebis klasifikaciasTan dakavSirebiT Herne-Wanne, NJW 1998, 3651, klasifikaciis problemas exmianeba aseve

H. Roth, Jus 1999, 220.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 43.

41

Page 42: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Serwymul Sereul xelSekrulebaSi figurirebs ara ramdenime xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli tipiuri valdebuleba, aramed mxolod erTi, romelic or sakanonmdeblo tips Soris dgas156. is saxezea, rodesac konkretuli xelSekrulebis Semadgeneli nawili erTdroulad amJRavnebs sxvadasxva tipis xelSekrulebis damaxasiaTebel niSnebs. am tipis Sereuli xelSekrulebis klasikuri magaliTia Sereuli Cuqeba157. Sereuli Cuqebis SemTxvevaSi nivTis da masze sakuTrebis uflebis gadacema xdeba fuladi anazRaurebis sanacvlod, Tumca Rirebuleba mxareTa survilis Sesabamisad nivTis realuri Rirebulebis mxolod nawils faravs. Sereuli Cuqeba saxezea qonebrivi sikeTis donaciisas, romelic mxareTa ormxrivi nebis safuZvelze nawilobriv sasyidliani da nawilobriv usasyidlo gadacemiT unda miiRwes. am xelSekrulebis sargeblis momtani garigebisagan gasamijnad (nasyidoba megobrul fasad, qiravnoba sabazroze nakleb fasad) unda gamoyenebul iqnes nebis gamovlenisa da xelSekrulebis ganmartebis maregulirebeli normebi. Sereuli Cuqebisas SeTanxmebis sagani unda gaxdes nawilobrivi usasyidloba. nasyidoba megobrul fasad ki, rogorc wesi, ar aris nawilobriv usasyidlo Cuqebis ganzraxvis ararsebobis gamo158. is, rom am tipis Sereuli xelSekrulebis komponentebad daSla SeuZlebelia, naTlad Cans Sereuli Cuqebis magaliTze, rodesac nivTi mis sabazro Rirebulebaze bevrad ufro dabal fasad im mizniT sxvisdeba, rom myidvels am gansxvavebis Sedegi saCuqrad gadaeces. xelSekruleba Seicavs rogorc Cuqebis, ise nasyidobis elementebs, radgan fasi, miuxedavad imisa, rom sabazro fass CamorCeba da realurad myidvelis gamdidrebas iwvevs, mainc aris sapasuxo Sesruleba159. am SemTxvevaSi kombinaciis Teoriis gamoyeneba xelSekrulebis dauyofadi sagnis miuxedavad gamoiwvevda xelSekrulebis fiqtiur nawilebad daSlas160. Serwymul Sereul xelSekrulebas miekuTvneba aseve iseTi valdebulebiTi urTierToba, sadac gadacemuli nivTis sanacvlod gadamcemi mimRebis mier am nivTis gamoyenebis Sedegad warmoSobil

156 Stürner, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 11. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2016, 587. 157 Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 82. 158 Eckert, Schuldrecht, Besonderer Teil, 2. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2005, 141. 159 Staudinger/Chiusi, Vorbem zu §§ 516 ff BGB Rn 159.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 19. 160 Oetker/Maultzch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 22.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 19.

42

Page 43: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mogebas iRebs. gavrcelebuli magaliTia sesxis xelSekruleba, sadac gamsesxebels msesxebeli procentis nacvlad nasesxebi fulidan miRebuli mogebis nawils pirdeba. xelSekrulebis Tavisuflebis principidan gamomdinare, msgavsi formati SesaZlebelia gamoyenebuli iqnes nebismier ormxrivad mavaldebulebel xelSekrulebaSi, mag. qiravnobaSi, ijaraSi, momsaxurebaSi, nasyidobaSi, nardobasa da a. S. ekonomikuri TvalsazrisiT maTi arsi da mizani upirvelesad imaSi mdgomareobs, rom erT-erTi mxare xelSekrulebis sagniT iRebs monawileobas meore mxaris riskis fonze. amasTan erTad gasamrjelo atarebs dinamiur xasiaTs da damokidebuli xdeba inflaciur procesebze. amgvari xelSekrulebebis samarTlebrivi Tavisebureba aseve maT samewarmeo SeTanxmebasTan msgavsebaSi vlindeba, Tumca amis gamo ar unda iqnes miCneuli kombinirebuli tipis Sereul xelSekrulebad, radgan gansxvavebuli sapasuxo Sesrulebis mqone Sereul xelSekrulebaSi erT-erTi ormxrivad mavaldebulebeli xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebuleba kombinirebulia sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebel valdebulebasTan, xolo am SemTxvevaSi SeTanxmebuli sazRauri ucxoa kanoniT mowesrigebuli nebismieri xelSekrulebis tipisaTvis161. msgavsi magaliTia komerciuli farTis qiravnobisas qiris gaangariSeba damqiraveblis mier am farTis gamoyenebis Sedegad miRebuli Semosavlidan an mogebidan162. am SemTxvevaSi damqiraveblis mxares arsebuli cveTis riski nawilobriv gamqiravebelze gadadis, xolo inflaciuri procesebi gasamrjelos dinamikas ganapirobebs. riskSi Tanamonawileobis faqtori amarTlebs gamqiraveblisTvis kontrolis da xmis uflebis gadacemas, romelic damqiraveblis samewarmeo saqmianobaze gavrceldeba163. Serwymul Sereul xelSekrulebas unda miekuTvnos qiravnoba-gamosyidvis valdebulebiTsamarTlebrivi urTierToba. amasTan aseTi SeTanxmeba maSinac Sereuli xelSekruleba iqneba, rodesac

161 Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 57. 162 Sead. Gernhuber, Handbuch des Schuldrechts, Das Schuldverhältnis, Band 8, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck) Tübingen, 1989, 162, romelic am tipis xelSekrulebas gamoricxavs Sereuli xelSekrulebebidan, msjelobs ra, rom misi maxasiaTebeli ar aris erTiani Sesruleba, romelic sxvadasxva xelSekrulebis elementebs Seicavs. misi azriT, am dros movale yovelTvis kisrulobs xelSekrulebis konkretuli tipisaTvis damaxasiaTebel valdebulebas fuladi anazRaurebis sanacvlod. samewarmeo saqmianobis specifika ki aris da rCeba saerTo miznisadmi swrafva, ris naklebobasac ganicdis komerciuli farTis ijariT gacema mogebidan gansazRvruli procentis gadaxdis sanacvlod. is Tvlis, rom am dros saxeze ar aris aseve Sesafardebeli samarTlis normebis kolizia, vinaidan samewarmeo samarTali ar gamoiyeneba. 163 Medicus /Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 385.

43

Page 44: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

erT-erTi tipiuri xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebis warmoSoba gansazRvruli pirobis dadgomazea damokidebuli164. qiravnoba-gamosyidvaSi moiazreba imgvari saxelSekrulebo modeli, sadac damqiravebels ufleba aqvs, qiravnobis sagani iyidos gansazRvruli vadis ganmavlobaSi gansazRvrul fasad, romelic miiReba qiravnobis periodis ganmavlobaSi gadaxdili qiris mTliani an nawilobrivi gamoqviTviT. am dros qiravnoba mTavrdeba nasyidobis Taobaze calmxrivi miRebasavaldebulo nebis gamovleniT da Canacvldeba nasyidobiT. qiravnoba-gamosyidvisas gamqiravebeli nasyidobis xelSekrulebad gardaqmnamde atarebs nivTis SemTxveviT daRupvisa da ganadgurebis risks. amgvarad, qiravnoba-gamosyidvaSi kombinirebulia qiravnobisa da nasyidobis elementebi165. qiravnoba-gamosyidvisas mxareTa neba dasawyisSive mimarTulia nivTis SeZenisaken, rac imas niSnavs, rom am dros dominirebs gamqiraveblis/gamyidvelis produqtis gasaRebis interesi, xolo dafinansebis interesi an saerTod ar aris an mniSvnelovnad iwevs ukana planze. Tu lizingis mimRebi lizingis sazRaurs sargeblobis gadacemisa da dafinansebis sanacvlod ixdis, damqiravebeli/myidveli qiras mimarTavs, rogorc nasyidobis fasis nawils SemdgomSi sakuTrebis uflebis SesaZenad166. am niSnebiT gansxvavdeba qiravnoba-gamosyidva, rogorc lizingis, ise nasyidobisa da qiravnobis xelSekrulebebisagan167.

3. Sereuli xelSekrulebis mimarTeba xelSekrulebis Tavisuflebis principis safuZvelze warmoSobil msgavs xelSekrulebebTan

radgan „ssk-iT ganmtkicebuli xelSekrulebis saxeebi ar aris amomwuravi da arc savaldebulo urTierTobis

monawileebisaTvis“168, xolo moqmedebis Tavisuflebis principi

164 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2011 wlis

14 Tebervlis ganCineba №as-1302-1147-2010, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/05/2017, sadac uzenaesi sasamarTlo iziarebs saapelacio sasamarTlos pozicias, romlis Sesabamisad erT SeTanxmebaSi moqceuli garigeba sacxovrebeli sadgomis sargeblobis uflebiT daTmobis Sesaxeb da pirobiTi garigeba samomavlod nasyidobis/gacvlis xelSekrulebis dadebis Sesaxeb (sadac pirobaa sxva binis aSenebis faqtis dadgoma) aris Sereuli xelSekruleba. 165 dawvrilebiT ix. Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 45. 166 Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 45. 167 qiravnoba-gamosyidvis xelSekrulebis samarTlebrivi bunebis dawvrilebiTi mimoxilva msgavsi samarTlebrivi institutebisagan gamijvniT, xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebulebis detaluri analiziTa da darRveuli uflebis dacvis saSualebaTa amomwuravi

komentirebiT ix. Hügel, Hügel/Salzig, Mietkauf und andere Formen des Grundstücks-Ratenkaufs, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010, 12 da Semdgomni. 168 Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III,

gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 61.

44

Page 45: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mxareebs SesaZleblobas aZlevs, SeTanxmebiT Seqmnan xelSekrulebaTa sruliad axali tipebi, maT Soris iseTebic, romlebic kanonmdebels arc ki mosvlia TavSi azrad169, Tavisuflebis amgvari farglebi mxolod Sereul xelSekrulebas ar warmoSobs. xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba srulfasovnad uzrunvelyofs kerZo samarTlis subieqtis interesis dakmayofilebas mis mier SerCeuli Sinaarsis Semcveli xelSekrulebis meSveobiT. xelSekrulebis mxarisaTvis mxolod im SesaZleblobis micema, rom daedo an uari eTqva xelSekrulebaze, iqneboda xelSekrulebis Tavisuflebis ideis proceduruli uzrunvelyofa. samarTlebrivi boWvis ZiriTadi mamoZravebeli motivi aris ara imdenad am boWvis monawile sxva subieqtis vinaoba Tu statusi, aramed imis gacnobiereba, Tu ras Tmobs igi sapasuxo Sesrulebis sanacvlod. kanonis mier SemoTavazebuli xelSekrulebis tipebidan ki SesaZloa arc erTi akmayofilebdes xelSekrulebis mxareTa moTxovnilebebs. xelSekrulebis tipebis SemoRebiT kerZo samarTlis kodifikacia qmnis erTgvar CarCos, romlis farglebidan gasvlac mxaris survilis SemTxvevaSi Tavisuflad SeiZleba. Gsamoqalaqo kanonSi mowesrigebuli xelSekrulebis tipebi SeiZleba miCneul iqnes mxolod kanonmdeblis mcdelobad, moawesrigos ZiriTadad gamoyenebuli xelSekrulebis tipebi. es sia arc amomwuravia da arc amgvari mcdeloba aqvs170. xelSekrulebis Tavisuflebis principidan gamomdinareobs mxareTa ufleba, dadon nebismieri Sinaarsis xelSekruleba da ar SeizRudon samoqalaqo kanoniT gaTvaliswinebuli xelSekrulebebiT. maT SeuZliaT mag. dadon iseTi xelSekrulebebic, romlebic nasyidobis, qiravnobis an nardobis sakanonmdeblo models imdenad ar Seesabamebian, rom kanonmdeblis mier am xelSekrulebebisaTvis SemuSavebuli dispoziciuri normebis gamoyenebac ki SeuZlebelia. xelSekrulebis Tavisuflebis principi safuZvels uyris ara mxolod Sereul xelSekrulebebs, aramed nebismier imgvar saxelSekrulebo konstruqcias, romelsac araviTari kavSiri ar aqvs kanonTan. amgvari SeTanxmebebi Sereul xelSekrulebebTan erTad erTiandeba xelSekrulebaTa jgufSi, romlebsac uwodeben e.w. dauregulirebel xelSekrulebebs171 da ganixilaven daregulirebuli anu kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebebebis

169 Hedemann, Schuldrecht des Bürgerlichen Gesetzbuches, Band 2, 3. Umgearbeitete Auflage, Walter de Gruyter & Co. Verlag, Berlin, 1949, 146. 170 Markesinis/Unberath/Johnston, The German Law of Contract, A Comparative Treatise, Second Editon, Entirely Revised and Updated, Oxford and Portland, Oregon, 2006, 162. 171 Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Lepa/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2002, 367.

45

Page 46: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

tolfasovan, paralelur jgufad. kanoniT pirdapir mouwesrigebel xelSekrulebebs miekuTvneba Tvisebrivad TviTmyofadi SeTanxmebebi, tipiur xelSekrulebaTa modifikaciebi an Sereuli xelSekrulebebi. am xelSekrulebebTan mimarTebiT iyeneben aseve termins - savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebebi. ramdenadac marTlmsajulebam maTTan mimarTebaSi kodifikaciis principebis msgavsad mudmivi debulebebi Camoayaliba, ukve SesaZlebelia saubari tipiur xelSekrulebebze CveulebiTi samarTlis ZaliT172. gavrcelebuli mosazrebiT, ganasxvaveben kanoniT mouwesrigebeli xelSekrulebis sam qvejgufs: 1) atipiuri xelSekrulebebi viwro gagebiT173, romelTa Sinaarsis mniSvnelovani nawili Seesabameba kanoniT mowesrigebuli romelime xelSekrulebis tips, Tumca misi arc Tu umniSvnelo nawili gansxvavdeba xelSekrulebis am tipisagan (mag. sawarmos nasyidobis xelSekruleba); 2) Sereuli xelSekrulebebi174, romlebic ramdenime kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tipis gauyofadi kombinaciis Sedegad warmoiSveba (mag. xelSekruleba restoranTan)

da 3) xelSekrulebebi sui generis175, romlebsac SesaZloa ewodos savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebebi, romelTa Sinaarsi praqtikaSi xSiri gamoyenebiT Camoyalibda da aqvT gansakuTrebuli ekonomikuri mniSvneloba. isini imdenad gansxvavdebian kanoniT mowesrigebul xelSekrulebaTa tipebisagan, rom sruliad avtonomiuri tipis xelSekrulebas qmnian176. im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom e. w. dauregulirebeli xelSekruleba aris xelSekrulebis Tavisuflebis principis realizaciis Sedegi, xSirad mis qvejgufebs Soris arsebuli gansxvavebebi minimaluria, ris gamoc konkretul SeTanxmebas aqvs gardamavali buneba. aqedan gamomdinare, mniSvnelovania Sereuli xelSekruleba gaimijnos yvela danarCeni e. w. dauregulirebeli

172 Kindl, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014, 1241. 173 sxva avtorebi am termins yvela im xelSekrulebasTan mimarTebaSi iyeneben,

romelic kanoniT mowesrigebuli tipebisgan gansxvavdeba, Sead. MüKo/Emmerich, § 311 Rn. 39; Staudinger/Löwisch, § 305 Rn. 21; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, 2001, 629-e gverdze am xelSekrulebebs modificirebul tipiur xelSekrulebebad

moixseniebs.; miTiTebulia: Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, Band 2, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 704. 174 MüKo/Emmerich, § 311 Rn. 45 ff.; Staudinger/Löwisch, § 305 Rn 24 ff.; miTiTebulia: Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, Band 2, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 704. 175 MüKo/Emmerich, § 311 Rn. 39 ff, maT moixseniebs atipiur xelSekrulebebad; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, 2001, me-13 gverdze da kidev sxvagan maT

aRsawerad iyenebs termins - ucxo tipis xelSekrulebebi.; miTiTebulia: Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, Band 2, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 705. 176 Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, Band 2, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 705.

46

Page 47: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebisagan. aqve unda aRiniSnos, rom naSromi xelSekrulebaTa am erTobis sam qvejgufad dayofas ar iziarebs,

erTmaneTisagan mijnavs ra savaWro brunvisaTvis tipiur da sui generis xelSekrulebebs, aseve e. w. dauregulirebel xelSekrulebebs miakuTvnebs urTierTdakavSirebul xelSekrulebebs da xelSekrulebaTa kavSirs. Sesabamisad, naSromis am nawilSi ganxiluli iqneba Sereuli xelSekrulebis mimarTeba e. w. dauregulirebel xelSekrulebaTa danarCen qvejgufebTan, maTi msgavseba da ganmasxvavebeli niSnebi.

3.1. mimarTeba atipiur xelSekrulebasTan

kerZo samarTlis subieqtebisaTvis miniWebuli Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba aseve moicavs kanonisaTvis aqamde sruliad ucnobi xelSekrulebis dadebis SesaZleblobasac. aseT

axlad „aRmoCenil“ xelSekrulebebs, romlebic arc kanoniT mowesrigebul romelime xelSekrulebis tipebs Seesabamebian da arc maT modifikacias an sxvadasxva tipis elementebis Serevas axdenen, uwodeben ucxo tipis177 xelSekrulebebs an atipiur xelSekrulebebs viwro gagebiT178. sakanonmdeblo mowesrigebis armqone xelSekruleba aris atipiuri xelSekruleba179. atipiuri xelSekrulebis amgvari zogadi definicia ganapirobebs masSi Semaval xelSekrulebaTa Taobaze arsebul azrTa sxvadasxvaobas. dasadgenia, sakanonmdeblo mowesrigebis arqonaSi igulisxmeba ama Tu im xelSekrulebis momwesrigebeli pirdapiri sakanonmdeblo regulaciis ararseboba, Tu konkretuli SeTanxmebis samoqalaqo kodifikaciis Sinaarsisagan imgvari siSore, rac SeuZlebels xdis Tundac erTi samoqalaqosamarTlebrivi normis misTvis Sefardebas. aRniSnuli ki safuZvels uyris atipuri xelSekrulebis viwro da farTo ganmartebas. atipiur xelSekrulebebs farTo gagebiT miekuTvneba aseve Sereuli xelSekruleba. Tumca, Sereul xelSekrulebebs ar miekuTvneba arc xelSekrulebaTa simravle da arc samewarmeo elementebis mqone da urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi. Sereuli xelSekrulebis Tviseba Sinaarsis daunawevrebeli

177 Larenz/Canaris, Schuldrecht II/2, § 63 IV, S. 60; Medicus, Schuldrecht II, Rdnr. 596.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 43. 178 Fikentscher, Schuldrecht, Rdnr. 648; Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 14. naklebi

warmatebiT sargeblobs cneba sui generis, (mag. Martinek, Moderne Vertragstypen I, § 2 II, S. 20; Berner Kommentar-Kramer, Bd. VI/1, Art. 19-20 Rdnr. 65), radgan xandaxan Sereuli xelSekrulebebic imdenad daSorebulia sakanonmdeblo mowesrigebas, rom maTi kvalifikacia unda moxdes specialuri, mxolod maTTan mimarTebaSi gamosayenebeli regulaciiT. ix. mag. Larenz/Canaris, Schuldrecht II/2, § 63 IV. 1. a), S. 60.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 44. 179 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 39.

47

Page 48: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

erTobaa, romelic aseTad yalibdeba mxareTa survilis Sedegad180. kresi atipiur xelSekrulebebs axasiaTebs iseT xelSekrulebebad, romlebSic mxareTa SeTanxmeba arsebiT pirobebze - Sesrulebaze an mizanze - tipiuri xelSekrulebebisagan gansxvavebulia. am xelSekrulebaTa samarTlebrivi Sedegis gansazRvrisaTvis kresi emxroba masTan yvelaze axlos mdgomi tipiuri xelSekrulebis momwesrigebeli normebis analogiiT gamoyenebas, rac aseve aRiarebuli iqna monografiebis, Teoriisa da praqtikis mier181. 1934 wels gamocemul valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis saxelmZRvaneloSi atipiuri xelSekrulebebi mis mier mikuTvnebulia mTlianad zogadi nawilis kategorias182. Tavis definiciaSi kresi atipiuri xelSekrulebis farTod ganmartebis momxrea, miakuTvnebs ra Sereul xelSekrulebebs atipiur xelSekrulebaTa jgufs. sxva poziciis momxreTa azriT, Sereuli xelSekruleba arc tipiuri da arc atipiuri SeTanxmebaa, ris gamoc gamarTlebulia misi calke jgufad gamoyofa da definiciis SemuSavebisas mis gansxvavebulobaze yuradRebis gamaxvileba. am TvalsazrisiT tipiuri da atipiuri xelSekrulebebi erTmaneTisagan imijneba maT mimarT moqmedi sakanonmdeblo mowesrigebis arsebobiT an ararsebobiT. aqedan gamomdinare, Sereuli xelSekrulebis definicia konkurenciaSi myofi sxvadasxva xelSekrulebis mimarT moqmedi normebis gamijvnis problematikaze aqcentiT unda Camoyalibdes183. marTalia, atipiur xelSekrulebaTa Sinaarsi samoqalaqo kanonmdeblobis pirdapiri gamoyenebiT ver mowesrigdeba, misgan sruli izolireba mainc dauSvebelia. is ZiriTadi principi, rac nebis avtonomiasa da mxareTa TanasworobaSia asaxuli, atipiur xelSekrulebebSic daculia, risi gaTvaliswinebiTac samoqalaqo kodifikaciis gamoyeneba maTi Sinaarsis dasaregulireblad savsebiT dasaSvebia iseTi samarTlebrivi konstruqciebis saSualebiT, rogoricaa kanonis analogia, normis teleologiuri ganmarteba da a. S. Tumca, atipiur xelSekrulebebSi tipur xelSekrulebaTa momwesrigebeli normebis gamoyeneba, mag. nasyidobis normebis - salicenzio an kompiuteruli programirebis xelSekrulebaSi, moiTxovs gansakuTrebul dasabuTebas184 da

180 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 80. 181 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 329. 182 Sead. Kress, Lehrbuch des besonderen Schuldrechts, S. 79, 130, 156, 232., miTiTebulia:

Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 329. 183 Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V 1.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 65. 184 Sead. Soergel-Wolf, § 305 Rn. 26.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 159.

48

Page 49: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xSirad SecdomaSi Semyvania. amis gaTvaliswinebiT, ararsebuli regulireba unda Canacvldes ara upiratesad saxelSekrulebo samarTliT185, aramed mxolod valdebulebiTi samarTlis zogadi nawiliT186 an gamoyenebul iqnes xelSekrulebis farTod ganmartebis meTodi187. calkeuli avtori gamosayenebel normaTa sferos kidev ufro afarToebs da atipiuri xelSekrulebis Sinaarsis Taviseburebis gaTvaliswinebiT samoqalaqo kodeqsis zogadi nawilis relevanturobazec saubrobs. maTi azriT, atipiuri xelSekrulebebi arc kanoniT mowesrigebul xelSekrulebis romelime tips Seesabameba da arc ramdenime aseTi tipis kombinacias, Serevas axdens. maTi Sinaarsi pirvel rigSi mxareTa ganzraxvis relevanturia. amis miuxedavad, atipiur xelSekrulebaTa mowesrigebisas unda gamoyenebul iqnes samoqalaqo kanonis zogadi nawili da valdebulebiTi samarTlis zogadi nawili188. ama Tu im atipiuri xelSekrulebis Sinaarsis mimoxilvisas misTvis relevanturad miiCneven aseve samarTlis zogad principebsac, mag. sadistribucio da sanebarTvo xelSekrulebebi, aseve Cveulebriv iTvleba atipiur xelSekrulebebad189. imdenad, ramdenadac mxareebi konkretul xelSekrulebaSi naklebad iTvaliswineben qcevis specifikur wesebs, atipiuri xelSekrulebebi regulirdeba xelSekrulebaTa mimarT moqmedi zogadi debulebebiT190 191 da maTi msgavsi xelSekrulebebisadmi gamosayenebeli principebiT192. atipiuri xelSekrulebebi maSinac saxezea, rodesac valdebulebis sagani aris ara nivTi an ufleba, aramed

185 Hoeninger, Untersuchungen zum Problem der gemischten Verträge.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 159. 186 Staudinger-Löwisch, § 305 Rn. 23; Martinek, Moderne Vertragstypen I, S. 22.; miTiTebulia:

Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 159. 187 Soergel-Wolf, § 305 Rn. 26.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 159. 188 Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 3. 189 Bortolotti, Franchising Contracts in Italian Law, in Schulze Reiner (Hrsg.), Franchising im Europäischen Privatrecht, Band 18, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2001, 119. 190 Like, for instance, the exceptio inadimpleti contractus contained in article 1460 civil code: see App. Bologna, 12 February 1994 (Colombo due s.r.l. c. Max Mara Fashion Group s.r.l.); in: Gius, 1994, 150.; miTiTebulia: Bortolotti, Franchising Contracts in Italian Law, in Schulze Reiner (Hrsg.), Franchising im Europäischen Privatrecht, Band 18, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2001, 119. 191avtori italielia da savaraudod xelSekrulebaTa mimarT moqmed zogad debulebebSi gulisxmobs pandeqturi samarTlis sistemaSi moqmedi valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis ekvivalents, rac instituciuri sistemisTvis, romelsac italiuri samarTali miekuTvneba, ucxoa. 192 Bortolotti, Franchising Contracts in Italian Law, in Schulze Reiner (Hrsg.), Franchising im Europäischen Privatrecht, Band 18, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2001, 119.

49

Page 50: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

inteleqtualuri sakuTreba, romelic ar warmoadgens samoqalaqo kodeqsiT dacul obieqts. me-20 saukunis ekonomikur cxovrebaSi aseT obieqtebad pirvel rigSi gvevlineba gudvili, nou-hau an kompiuteruli programa193. radgan yidva da daqiraveba mxolod nivTebis an uflebebis SeiZleba, am xelSekrulebaTa specifiuri mizani inteleqtualur sakuTrebasTan mimarTebaSi SezRudulad realizdeba. Tumca SesaZlebelia, rom mewarmis sawarmoo procesis rentabeluroba (gudvili), sawarmoo procesis ganviTareba (nou-hau) an specifikur monacemTa programireba iyos nardobis xelSekrulebis sagani194. zemoaRniSnulidan gamomdinare, atipiuri xelSekruleba ganxilul unda iqnes, rogorc mxareTa nebis Tavisufali gamovlenis safuZvelze Seqmnili saxelSekrulebo konstruqcia, romlis Sinaarsis absoluturi originaloba gamoricxavs mis mimarT tipiuri xelSekrulebis momwesrigebeli normebis uSualo gamoyenebis SesaZleblobas da upiratesad eqvemdebareba zogad samarTlebriv principebs, samoqalaqo kodeqsis zogadi nawilis an valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis debulebebs, ra niSniTac is gansxvavdeba Sereuli xelSekrulebisagan, romlis Sinaarsis adekvaturi gaazreba pirvel rigSi xelSekrulebis konkretuli tipis mimarT moqmedi normebis gamoyenebaSi vlindeba.

3.1.1. atipiuri xelSekruleba viwro gagebiT

atipiuri xelSekruleba viwro gagebiT SesaZlebelia ganimartos, rogorc SeTanxmeba, romlis Sinaarsis absoluturi TviTmyofadoba SeuZlebels xdis mis uSualo da pirdapir subsumirebas samarTlis romelime wyarosTan. atipiuri xelSekrulebebis momwesrigebeli debulebebi ar arsebobs kanonSi, CveulebiT samarTalsa da savaWro brunvaSi195. kanonSi gauTvaliswinebeli regulirebis niSniT atipuri xelSekruleba emijneba Sereul xelSekrulebas, xolo CveulebiTi samarTlisa da savaWro brunvisagan distancireba ki ganapirobebs misi da savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebis gansxvavebulobas. saxelSekrulebo konstruqciis Sinaarsis sakanonmdeblo normebisagan daSorebis xarisxi gadamwyveti faqtoria konkretuli SeTanxmebis Sereul an atipiur xelSekrulebad kvalifikaciisaTvis. zogierTi Sereuli xelSekruleba imdenad scildeba kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis maxasiaTeblebs, rom isini ufro metad atipiur xelSekrulebaTa niSnebs amJRavneben. asea mag. sainkaso xelSekrulebis SemTxvevaSi. atipiuri xelSekrulebis, iseve rogorc

193 Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 158. 194 kompiuteruli programis SeqmnasTan dakavSirebiT ix. BGH, Urt. v. 15.05.90, NJW 90, 3008.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 158. 195 Gernhuber, Handbuch des Schuldrechts, Das Schuldverhältnis, Band 8, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck) Tübingen, 1989, 156.

50

Page 51: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

nebismieri sxva xelSekrulebis, dadebisaTvis aucilebelia, mxareTa movaleobebi xelSekrulebiT imdenad konkretulad iyos daregulirebuli, rom SeiZlebodes minimum nakisri valdebulebis sagnisa da xangrZlivobis gansazRvra. es winapiroba atipiur xelSekrulebaSi mxolod maSin sruldeba, rodesac is Seicavs xelSekrulebiT dasaxuli miznisTvis sicxadis mimcem, mkafio da gasageb regulirebas196. sakanonmdeblo mowesrigebisagan aSkara distancirebis miuxedavad, atipiur xelSekrulebas umravles SemTxvevaSi mainc sakanonmdeblo normebs uqvemdebareben, vinaidan misi originaluroba da siaxle gamoricxavs masze iseTi samarTlis wyaros gavrcelebis SesaZleblobas, rogorc aris mag. savaWro praqtika. atipiur xelSekrulebaTa kvalifikaciisas is garemoeba unda iqnes gaTvaliswinebuli, rom maTTan mimarTebaSi jer kidev ar arsebobs savaWro brunvis tradiciebi, ris gamoc am tipis xelSekrulebaTa ganmartebisas maTi gamoyeneba SeuZlebelia197. wminda atipiuri xelSekrulebis farTod gavrcelebuli magaliTia sagarantio xelSekruleba198. misi Sinaarsi efuZneba sxvisi valdebulebis Sesasruleblad movalis mier anazRaurebis upirobo valdebulebas, sadac Tavdebobisagan gansxvavebiT, ar gamoiyeneba aqcesorulobisa da subsidiurobis principebi, ris gamoc SeuZlebelia teleologiuri SedarebiTobis meSveobiT samoqalaqo kanoniT gansazRvruli Tavdebobis xelSekrulebis momwesrigebeli Sesabamisi normebis analogiis wesiT gamoyeneba. garantis valdebulebis arsi Tavdebis valdebulebisgan gansxvavebuli SinaarsiT vlindeba, ris gamoc saxezea atipiuri xelSekruleba. atipiur xelSekrulebaTa Sinaarsis TviTmyofadobis gamo mxareTa SeTanxmebis momwesrigebeli samarTlis normebis ararseboba ganapirobebs metwilad valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis gamoyenebas199. Tumca, atipiur xelSekrulebaTa mowesrigebisas upiratesoba eniWeba valdebulebiTi samarTlis zogad nawils, amis miuxedavad samoqalaqo kodeqsis zogadi nawilis, xelSekrulebis tipis momwesrigebeli sakanonmdeblo normebis an specialuri kanonis subsidiuri mniSvnelobac unda iqnes aRiarebuli. calkeul SemTxvevaTa analizi aCvenebs, rom maT mosawesrigeblad uSualod

196 OLG Koblenz v 23. 6. 2010, 1 U 1355/09 CR 2010, 706.; miTiTebulia: Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 23. 197 Kindl, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014, 1243. 198 Sead. Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 42., romelic sagarantio xelSekrulebas

ganixilavs savaWro brunvisaTvis tipiur xelSekrulebad. aseve Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 47., sadac sagarantio xelSekruleba mikuTvnebulia ucxo tipis anu

sui generis xelSekrulebas. 199 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 721.

51

Page 52: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

an analogiiT aseve iyeneben samoqalaqo kanoniT an misi monaTesave kanonebiT mowesrigebuli xelSekrulebis tipebis mimarT moqmed normebs200. atipiur xelSekrulebas Sereuli xelSekrulebisagan mijnavs valdebulebiTi samarTlis zogad nawilTan urTierTmimarTebis xarisxi da sixSire, rac am ukanasknelis saxelSekrulebo samarTalze damokidebulebis proporciulia. atipiuri xelSekrulebis maxasiaTebelia is garemoeba, rom xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebuleba ar Seesabameba arc erT da arc ramdenime kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tips201. am Tvisebis gamo is Sors dgas sakanonmdeblo mowesrigebisgan202.

3.1.2. atipiuri xelSekruleba farTo gagebiT

iuridiul literaturaSi SeiniSneba atipiuri xelSekrulebis farTod ganmartebis tendenciac. am poziciis mxardamWerTa azriT, xelSekrulebebi arsebiTad or jgufad iyofa: kanoniT mowesrigebuli anu tipiuri xelSekrulebebi da yvela danarCeni xelSekruleba, romlebic sakanonmdeblo mowesrigebis ararsebobis gamo arian atipiuri xelSekrulebebi. tipiur xelSekrulebaTa jgufSi Sedis aseve kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis imgvari saxecvlileba, rodesac mxolod dispoziciuri normebi modificirdeba. dispoziciuri normis safuZvelze mxareTa mier xelSekrulebis kanoniT mowesrigebul SinaarsSi intervencia ar cvlis am xelSekrulebis tips, ramdenadac amgvari cvlileba Tavad kanonmdeblis mier aris daSvebuli. araimperatiuli normebis mxareTa mier ignorireba ar axdens xelSekrulebis arsebiTi pirobebis gardaqmnas imgvarad, rom xelSekrulebis arCeuli saxisaTvis mikuTvneba sadao gaxdes203. Tu SeTanxmeba sakanonmdeblo mowesrigebis mqone xelSekrulebis tipis ubralo modifikacias an variacias

iTvaliswinebs, am SemTxvevaSi saubroben „atipiur“ nasyidobis, nardobis, qiravnobis da a. S. xelSekrulebaze. sinamdvileSi ki igulisxmeba kanoniT nebadarTuli modifikaciis an variaciis safuZvelze warmoSobili igive, oRond aratipiuri xelSekruleba. aRniSnuli msjelobidan gamomdinareobs daskvna, rom calkeuli uflebisa da movaleobis ara yvela cvlilebas mivyavarT atipiur

200 Gernhuber Schuldverhältnis § 7 IV 6.; miTiTebulia: Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1587. 201 Erman/Kindl Vor § 311 Rdnr. 11; Larenz/Canaris BT 2, § 63 IV 1a, S. 60; Medicus Rdnr. 536.; miTiTebulia: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 720. 202 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 720. 203 Bachiashvili, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016, 187.

52

Page 53: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebamde. faqtobrivad kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebebi uSveben ufleba-movaleobaTa imgvari modifikaciis an variaciis SesaZleblobas, romelic xelSekrulebis tipis SigniT moZraobad unda iqnes ganxiluli204. nebismieri gadaxveva sakanonmdeblo mowesrigebidan, romelic gansxvavdeba zemoaRniSnuli SemTxvevisgan, farTod ganmartebis momxreTa poziciiT miekuTvneba atipiur xelSekrulebebs. am mosazrebis Tanaxmad, atipur xelSekrulebebSi Sedis ara mxolod

Sereuli, aramed savaWro brunvisaTvis tipiuri, sui generis, urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi da xelSekrulebaTa kavSiric. am logikiT, atipiuria yvela saxelSekrulebo kombinacia da Sereuli xelSekruleba, rogoricaa mag. turistuli, sazRvao xomaldis, pansionatis, sanaxaobrivi xelSekrulebebi (kino, Teatri, kabare)205. xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris Tavisuflebis principis Sedegia atipiuri xelSekrulebebis rogorc ricxvis, ise saxeobaTa ganusazRvreloba. amitom maTi amomwuravi CamonaTvalis gakeTeba SeuZlebelia206. atipiuri xelSekrulebis farTod ganmartebis momxreTaTvis yuradRebis miRma ar rCeba is faqti, rom atipiuri xelSekrulebebis jgufSi nebismieri sxva qvejgufis Semoyvana atarebs xelovnur xasiaTs. amis gaTvaliswinebiT, viwro gagebiT atipiuri xelSekrulebis sinonimad zogjer moixsenieben e. w. wminda atipiur xelSekrulebas da mijnaven mas savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebisagan207. xelSekrulebis Tavisuflebis principis realizaciis safuZvelze warmoSobili xelSekrulebebis mravalferovneba safuZvels iZleva maTi ufro metad diferencireba moxdes, vidre es martivad tipiuri da atipiuri xelSekrulebebis gamijvniT miiRweva. atipiuri xelSekruleba dauregulirebeli xelSekrulebebis iseTive qvejgufia, rogorc mag. Sereuli da urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi arian erTmaneTTan mimarTebaSi. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, naSromi iziarebs atipiuri xelSekrulebis viwro gagebis pozicias, ris Sedegadac mas mijnavs Sereuli xelSekrulebisagan.

3.2. mimarTeba savaWro brunvisaTvis tipiur xelSekrulebasTan

savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebebi gamoirCevian arsebobis SedarebiT xanmokle istoriiT, vidre Sereul an atipiur

204 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 65. 205 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 40. 206 Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 16. 207 Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1587.

53

Page 54: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebebs aqvT. maT xSirad axali tipis xelSekrulebebsac uwodeben. maTSi moazrebulia savaWro brunvaSi xSirad gamoyenebuli xelSekrulebebi, romlebic arc kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebebis mkafio modifikacias warmoadgens da arc maTi kombinirebuli tipis Sereul xelSekrulebad miCnevaa gamarTlebuli208. siaxlis faqti xels ar uSlis savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebebis mimarT garkveuli saqmiani praqtikis Camoyalibebas, rac SesaZlebelia gaxdes saxelmZRvanelo principi maTi Sinaarsis mosawesrigeblad. am xelSekrulebis mniSvnelobam da praqtikaSi xSirma gamoyenebam ganapiroba gansazRvruli mowesrigebis nimuSebis SemuSaveba, romelzec SeuZliaT aqcentireba mxareebs TavianTi SeTanxmebis ganmartebisas209. calkeuli atipiuri xelSekrulebebi maTi aqtiuri gamoyenebis gamo Camoyalibdnen savaWro brunvisaTvis tipiur xelSekrulebebad210. atipiuri, iseve rogorc savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebebi, eqvemdebarebian valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis wesebs211. maTi ganmartebisas orientacia unda gakeTdes mxareTa saerTo ganzraxvaze, rac Sevsebul unda iqnes xelSekrulebis mizniTa da savaWro CveulebebiT212. atipiur xelSekrulebasTan istoriuli kavSiris gamo savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekruleba ufro metad miemarTeba samoqalaqo kodeqsisa da valdebulebiTi samarTlis zogad nawilebs, vidre Sereuli xelSekruleba. xolo damatebiTi samarTlis wyaro, rac mas atipiuri, iseve rogorc Sereuli xelSekrulebisagan ganasxvavebs, aris savaWro Cveuleba. damatebiT SesaZlebelia nawilobriv iqnes gamoyenebuli kanoniT mowesrigebuli msgavsi xelSekrulebis tipis mimarT moqmedi normebi. aseve gasaTvaliswinebelia savaWro tradiciebi da praqtika. gasaTvaliswinebelia, rom atipiur da savaWro brunvisaTvis tipiur xelSekrulebebs Soris arsebuli zRvari gardamavalia213. savaWro brunvisaTvis tipiur xelSekrulebebTan mimarTebaSi arsebuli savaWro Cveulebebi periodulad aaqtiurebs diskusias maTi kodifikaciis aucileblobaze, rac Sereuli xelSekrulebis

208 Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 42. 209 Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1587. 210 Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1393. 211 RGZ 126, 67; Soergel/M Wolf § 305 Rn. 26.; miTiTebulia: Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1394. 212 Soergel/M Wolf § 305 Rn. 26.; miTiTebulia: Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1394. 213 Schulze, Schulze/Dörner/Ebert/Hoeren/Kemper/Saenger/Schreiber/Schulte-Nölke/Staudinger, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 7. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012, 437.

54

Page 55: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SemTxvevaSic relevanturi sakiTxia. es Tema aseve aqtualuri iyo germaniiis federaciul respublikaSi mimdinare valdebulebiTi samarTlis reformis214 drosac, Tumca mowinaaRmdegeTa mTavari argumentebis (kanonis teqstis gadatvirTva, warumatebeli istoriuli gamocdileba) gaTvaliswinebiT mis uapelacio mxardaWeraze sabolood uari iTqva. diskusia pirvel rigSi Seexeboda iseT xelSekrulebebs, rogorebicaa sacxovrebliT uzrunvelyofis, samedicino momsaxurebis, saqmiani operaciebis sasyidliani marTvis, sabanko gadaricxvebis, sabanko momsaxurebisa da eleqtroenergiis miwodebis xelSekrulebebi. kodifikaciis idea uaryofili iqna kanonis teqstis gadatvirTvis safrTxis gamo. am poziciis momxreebi SiSobdnen, rom amiT samoqalaqo kanoni dakargavda sicxades da Tanmimdevrobas (orive niSani ki kodifikaciis principuli upiratesobaa) da argumentad iSveliebdnen mogzaurobis xelSekrulebis warumatebeli mowesrigebis magaliTs215, rac gasaziarebel mosazrebad unda CaiTvalos.

3.3. mimarTeba sui generis xelSekrulebasTan

xelSekruleba sui generis Tvisebrivi individualurobis gamo gansxvavdeba rogorc Sereuli216, ise atipiuri an savaWro brunvisaTvis tipiuri xelSekrulebisagan. es niSani ganapirobebs mis calke jgufad gamoyofas, radgan misi Sinaarsis originalobis gaTvaliswinebiT SeuZlebelia mis mimarT valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis, saxelSekrulebo samarTlis an savaWro

Cveulebebis upirates gamoyenebaze saubari. TavisTavad termin sui generis gamoyenebaze garkveuli skefsisi SeiniSneba maTi mxridan,

visTvisac sui generis farTo gagebiT atipiuri xelSekrulebis Sinaarsis gamomxatveli terminia. am SemTxvevaSi Canacvlebadi

mniSvnelobiT sargebloben terminiT „ucxo tipis xelSekruleba“, riTac xazi gaesmis mis calke jgufad arsebobis saWiroebasac. am poziciis mxardamWerTa azriT, ucxo tipis xelSekrulebebi ar miekuTvnebian arc kanoniT mowesrigebul romelime tips, arc atipiur da arc ramdenime xelSekrulebis Serevis Sedegad warmoqmnil xelSekrulebebs. am dros isini SesaZleblad miiCneven

termin sui generis-is gamoyenebas, Tumca amavdroulad naklebad

214 Gesetz zur Modernisierung des Schuldrechts vom 26/11/2001, BGBl. I S. 3138, FNA 400-2/10, https://beck-online.beck.de/Dokument?vpath=bibdata%2Fges%2FSchRModG%2Fcont%2FSchRModG.htm&versionDate=20020101#lawversion, 20/04/2017. 215 Fikentscher, Schuldrecht, 9., durchgesehene und ergänzte Auflage, Walter de Gruyter & Co. Verlag, Berlin, 1997, 47. 216 Sead. Basty, Der Bauträgervertrag, Schwerpunkte der Vertragsgestaltung, 6. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2009, 4 da Semdgomni, sadac avtori germaniis sasamarTlo praqtikis mravalricxovan gadawyvetilebaTa analizze dayrdnobiT

developerul xelSekrulebas miakuTvnebs „xelSekrulebas sui generis anu igive kombinirebul Sereul xelSekrulebas“.

55

Page 56: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

sasargeblod Tvlian, vinaidan, maTi azriT, rogorc kombinirebuli, ise Serwymuli Sereuli xelSekrulebebi viwro gagebiT aseve sui generis arian217. xelSekruleba sui generis Tavisi individualuri Sinaarsis gamo kidev ufro arTulebs mis mimarT gamosayenebeli samarTlis normebis Taobaze garkveuli zogadi wesis SemuSavebas. is imdenad Sors dgas kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tipebisagan, rom misi misadageba erT-erT maTganTan an ramdenime maTganis mimarT moqmedi wesebis kombinacia mxareTa interesebisTvis Seusabamo Sedegebs moitanda, imis miuxedavad, rom es xelSekrulebac igive funqcias asrulebs, romelic sxva tipiur xelSekrulebas aqvs. am SemTxvevaSi rCeba samarTlebrivad safrTxis Semcveli, Tumca mxareTa interesebis balansisTvis optimaluri gza, adekvaturi dispoziciuri normebi iqnes gamoyenebuli samarTalSefardebisas218. aRniSnuli dispoziciuri normebi SesaZloa aRebul iqnes rogorc samoqalaqo kodeqsis, ise valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilidan an saxelSekrulebo samarTlidan, risi gaTvaliswinebiTac gadamwyveti faqtori individualuri SemTxveva da misi faqtobrivi/samarTlebrivi garemoebebia. sui generis xelSekrulebis individualuri xasiaTi kargad Cans germaniis sasamarTlo praqtikaSi arsebuli lizingis samarTlebrivi bunebis Taobaze arsebul diskusiebSic. mag. germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlo Tavis

gadawyvetilebebSi periodulad miuTiTebs, rom „finansuri lizingisas arsebuli interesebis gaTvaliswinebiT qiravnobis

principebis uapelacio gamoyeneba gamarTlebuli ar aris“219. aseve rig gadawyvetilebebSi ukve saubaria ara qiravnobis xelSekrulebis saxelmZRvanelo principebze, aramed sityvasityviT lizingis xelSekrulebis saxelmZRvanelo principebze220. es pozicia

cxadyofs sui generis xelSekrulebis mosawesrigeblad mxolod sakanonmdeblo normebis gamoyenebis arasakmarisobasac. ucxo tipis xelSekrulebebi unda gaimijnos sakanonmdeblo mowesrigebis mqone tipiuri xelSekrulebebis ubralo modifikaciisagan, rac calkeuli dispoziciuri normisagan Tavis aridebaSi gamoixateba. Tu amgvari SeTanxmeba konkretuli xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebel xelSekrulebis arsebiT pirobebs xeluxleblad tovebs, dadebulia ara ucxo tipis, aramed samoqalaqo kanoniT mowesrigebuli modificirebuli

217 Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 60. 218 samosamarTlo samarTlis mixedviT kodifikaciasTan dakavSirebiT Sead.

Staudinger/Löwisch, § 305 Rn. 22.; miTiTebulia: Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, Band 2, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 705. 219 BGHZ 95, 39, 49 = NJW 1985, 2253, 2255., miTiTebulia: Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 39. 220 ase mag. BGH NJW 1982, 1747, 1748., miTiTebulia: Martinek, Martinek/Stoffels/Wimmer-Leonhardt, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008, 39.

56

Page 57: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekruleba221. Tu dispoziciuri normebis ugulvebelyofiT gamowveuli cvlilebaTa speqtri kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tipis CarCoebs ar scdeba, SesaZlebelia aseve visaubroT atipiur nasyidobaze, nardobaze an qiravnobaze da a. S.222 mkafio sazRvari, romelic zustad daadgenda mijnas sakanonmdeblo mowesrigebis mqone xelSekrulebis tipis farglebsa da ucxo tipis xelSekrulebebs Soris, am SemTxvevaSic ar arsebobs223. aRniSnulis gaTvaliswinebiT arsebobs sui generis xelSekrulebis sxva tipis xelSekrulebebSi arevis safrTxec, ris sailustraciodac iuridiul literaturaSi arsebuli erT-erTi magaliTi unda iqnes moyvanili, romlis Sesabamisad ucxo tipis xelSekrulebad kvalificirdeba aseve SeTanxmeba mxatvarsa da galereas Soris, romelic mxatvars akisrebs mis mier daxatuli eqsponatis galereisaTvis sagamofeno miznebiT usasyidlod gadacemis (gasxvisebis gareSe) valdebulebas, xolo galeream unda daamzados da gaavrcelos sagamofeno katalogi, aseve ganaxorcielos gamofenis popularizaciis mizniT saWiro RonisZiebebi mxatvris mxridan safasuris gadaxdis gareSe224. im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom ganxilul xelSekrulebaSi mxatvris mier Sesasrulebeli valdebuleba Seesabameba gamnaTxovreblis tipiur valdebulebas, xolo galerea asrulebs momsaxurebis gamwevis movaleobas, gaurkvevelia, ratom ar unda miekuTvnos es SeTanxmeba Sereul xelSekrulebas gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT. zemoT moyvanili magaliTi mkafiod adasturebs gansakuTrebuli sifrTxilis saWiroebas konkretuli SeTanxmebis

sui generis xelSekrulebad kvalifikaciisaTvis, risi

gaTvaliswinebiTac SesaZloa gakeTdes daskvna, rom sui generis xelSekruleba mxareTa Soris iSviaTad ideba, aqvs uaRresad TviTmyofadi Sinaarsi, mis mimarT gamosayenebeli samarTlis normebis arCeva saWiroebs gansakuTrebul sifrTxiles da is mxolod maSin arsebobs, rodesac gamoiricxeba am konkretuli SeTanxmebis SinaarsSi Sereuli, atipiuri Tu xelSekrulebis Tavisuflebis principis realizaciis safuZvelze dadebuli xelSekrulebis sxva danarCeni jgufebis niSnebis arseboba.

221 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 44. 222 Martinek, Moderne Vertragstypen I, § 2 II, S. 20. miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 44. 223 Medicus, Schuldrecht II, Rdnr. 596; Larenz/Canaris, Schuldrecht II/2, § 63 IV. 1. b), S. 61; Kramer, in: Neue Vertragsformen, S. 40 Fn. 96.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 44. 224 amasTan dakavSirebiT ix. OLG Düsseldorf NJW-RR, 1999, 1001 ff.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 49.

57

Page 58: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

3.4. mimarTeba xelSekrulebaTa simravlesTan

Sereuli xelSekrulebis SinaarsSi sxvadasxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciis Tu Serwymis miuxedavad, mxareTa Soris ideba erTi xelSekruleba. misi struqturis gaTvaliswinebiT is warmoadgens iseT xelSekrulebas, romelSic mocemulia sxvadasxva xelSekrulebebis sxvadasxva pirobebi, magram es pirobebi warmoadgenen erTi xelSekrulebis ganuyofel nawilebs225. valdebulebiTi samarTalic Sesrulebisa da sapasuxo Sesrulebis koncefciaze agebul iuridiul konstruqciebs Seicavs, romelic kerZosamarTlebrivi urTierTobis or subieqts: kreditorsa da movales akavSirebs. Tumca, saqmiani praqtikisTvis ucxo ar aris ori an ramdenime erTmaneTisagan Teoriulad damoukidebeli SeTanxmebis erTmaneTTan dakavSireba, rac zrdis ara mxolod xelSekrulebaTa ricxvs, aramed samarTlebrivi urTierTobis monawileTa raodenobasac. Sereuli xelSekruleba atipiur, savaWro brunvisaTvis tipiur

da sui generis xelSekrulebebTan erTad miekuTvneba erTiani xelSekrulebis qvejgufs. misi sapirispiro cnebaa xelSekrulebaTa simravle. rodesac erTi da igive mxareebi ramdenime xelSekrulebas deben, umravles SemTxvevaSi es garigebebi erTmaneTisagan damoukidebelni da samarTlebrivad TviTmyofadni arian maSinac ki, rodesac maT Soris udavo faqtobrivi da ekonomikuri kavSiri arsebobs226. xelSekrulebaTa aseTi simravle, sadac amgvari kavSiri arsebobs, definirebulia rogorc xelSekrulebaTa kavSiri227 an urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi. xelSekrulebaTa simravlis, iseve rogorc Sereuli xelSekrulebis arseboba gamomdinareobs mxareTa gacxadebuli an nagulisxmevi nebidan. Tumca, Tu Sereul xelSekrulebaSi misi romelime komponentis ugulvebelyofa xelSekrulebis darRvevas gamoiwvevs, xelSekrulebaTa simravlisas, mxareTa aSkarad gamoxatuli nebis ararsebobis pirobebSi, erTi xelSekrulebis namdvilobis nakli meoreze gavlenas ar axdens. faqtobrivi an ekonomikuri urTierTkavSiris miuxedavad erTsa da imave mxareebs Soris dadebuli ramdenime xelSekruleba samarTlebrivad damoukideblebi arian. magram Tu movaleobebi erTmaneTze damokidebuli unda iyos, mxareebs SeuZliaT, ramdenime

225 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2010 wlis 10

ivnisis ganCineba №as-1244-1503-09, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/05/2017. 226 RGZ 97, 439; Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 16; Erman-Battes, Einl. § 305 BGB Rdnr. 17.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 36. 227 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 36.

58

Page 59: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekruleba erTian samarTlebriv koncefciaSi moaqcion228. ganmartebisas gadamwyvetia, iTvaliswinebda Tu ara mxareTa neba calkeul xelSekrulebebs, rogorc erTians229. sakmarisia, rodesac erT-erTi mxaris gacxadebuli neba, garegnulad damoukidebeli SeTanxmebebi moazrebul iqnes erTian samarTlebriv koncefciaSi, cnobili da misaRebia meore mxarisaTvis230. xelSekrulebaTa simravlis erT-erTi Sedegia samarTlebrivi urTierTobis monawileTa ricxvis zrdac, romlebic Tumca konkretul urTierTobaSi inarCuneben orwevriani valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis monawileTa statuss, mTlian konstruqciaSi maTi poziciebi mainc modificirdeba, rasac ramdenime xelSekrulebis ekonomikuri urTierTmimarTeba ganapirobebs. gansakuTrebuli viTareba iqmneba, rodesac sxvadasxva mxareebs Soris dadebuli xelSekrulebebi erTmaneTs miznobrivad ukavSirdebian, rogorc amas adgili aqvs samomxmareblo kreditis dros, rodesac gamyidveli nasyidobis fass iRebs masTan TanamSromlobaSi myofi safinanso institutisagan, romelic Tavis mxriv am Tanxas myidvels sesxis formiT aZlevs. erT-erTi mosazrebiT, samoqalaqo kanoniT gaTvaliswinebuli valdebulebis dualisturi koncefciidan gamomdinare, romelic mxolod orwevrian kreditor-movalis urTierTobas aRiarebs, valdebulebiT samarTlebrivi dogmatika am urTierTobis erT mTlianobad Sefasebas dauZlevel winaaRmdegobas uqmnis. swored amitom, movalis sxvadasxva kreditorTan kavSiris gamo am urTierTobas

miakuTvneben „ekonomikuri erTianobas“, romelic samarTlebrivad erTmaneTisagan damoukidebeli nawilebisagan Sedgeba231. gansxvavebuli regulirebaa asaxuli ssk-is 370-e muxlSi, sadac marTalia samomxmareblo kreditis daxasiaTebisas xazi gaesmis sakredito da nasyidobis xelSekrulebebis urTierTkavSirs da definirebulia, rogorc ekonomikuri erTianoba, magram sasyidliani xelSekrulebidan gamomdinare gamyidvelis mimarT Sesageblis kreditis gamcemis sawinaaRmdegod gamoyeneba xazs usvams am ori garigebis erTmaneTze samarTlebriv damokidebulebas. Semdeg nawilSi xelSekrulebaTa simravlis ori qvejgufi: urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi da xelSekrulebaTa kavSiri iqneba ganxiluli, maTi rogorc erTmaneTisagan, ise Sereuli xelSekrulebisagan ganmasxvavebeli aqcentebiT.

228 BGHZ 78, 346, 348 ff = NJW 1981, 274; BGHZ 76, 43, 49 = NJW 1980, 829; Staudinger/Löwisch Rn. 48.; miTiTebulia: Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1395. 229 BGHZ 101, 393, 396 = NJW 1988, 132; BGHZ 78, 346, 349 = NJW 1981, 274; BGHZ 76, 43, 49 = NJW 1980, 829; BGH NJW 1987, 1069; RGRK/Ballhaus Vor § 305 Rn. 28.; miTiTebulia:

Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1395. 230 BGH DNotZ 1971, 410; RGZ 103, 295, 299.; miTiTebulia: Gehrlein, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007, 1395. 231 Esser/Schmidt, Schuldrecht, Allgemeiner Teil, Band I/1, 8. Auflage, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 1995, 214.

59

Page 60: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

3.4.1. mimarTeba urTierTdakavSirebul xelSekrulebebTan

urTierTdakavSirebul xelSekrulebebSi ori an meti xelSekruleba erTmaneTs imgvarad ukavSirdeba, rom erTi xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sesruleba ganapirobebs danarCeni xelSekrulebebis Sesrulebis interess. xSirad urTierTdakavSirebul xelSekrulebebs miakuTvneben Sereul xelSekrulebebs, sxvadasxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebis simravlis gamo ki ufro metad - kombinirebul Sereul xelSekrulebebs, radgan urTierTdakavSirebul xelSekrulebaSi TiToeuli xelSekruleba eqvemdebareba mis mimarT moqmed samarTlebriv normebs. analogiuri principi moqmedebs kombinirebul Sereul xelSekrulebaSic232. urTierTdakavSirebul xelSekrulebebSi arsebobs ramdenime mxareTa surviliT dakavSirebuli, Tumca Teoriulad gayofadi233 xelSekruleba, romlebic eqvemdebarebian erTi an meore tipis xelSekrulebis mimarT moqmed wesebs234. amis sapirispirod Sereul xelSekrulebaSi sxvadasxva xelSekrulebis elementebi imgvarad arian dakavSirebulebi, rom isini mxolod erTianobaSi iZenen srulfasovan saxes235. mag. kruizis xelSekrulebaSi erTmaneTTan gadajaWvulia kabinis qiravnobis, sakvebis nasyidobisa da transportirebis valdebulebebi. am dros sami valdebulebidan mxolod erTis Sesrulebas azri ekargeba236. Sereul xelSekrulebaSi specifikuri saxelSekrulebo interesi SesrulebaTa erTianad miRebisken aris mimarTuli237. sxvagvarad rom iTqvas, Sereul xelSekrulebaSi, gansxvavebiT urTierTdakavSirebuli xelSekrulebisagan, valdebulebis calkeuli elementi imgvarad integrirdeba, rom maTi gancalkeveba SeuZlebelia valdebulebiTi urTierTobis struqturuli

232 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 76. 233 Esser/Schmidt, Schuldrecht I, S. 183.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 151. 234 aman Sedegobrivad SesaZloa sxvadasxva xelSekrulebis mimarT sxvadasxva sasamarTlos gansjadobac ki ganapirobos. Sead. BAG Urt. v. 15.08.75, BB 76, 139.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 151. 235 Palandt-Heinrichs, Einf v § 305 Rn. 19.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 151. 236 Soergel-Wolf, § 305 Rn. 32.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 151. 237 Larenz, Schuldrecht II, S. 423.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 151.

60

Page 61: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mTlianobis dazianebis gareSe238. urTierTdakavSirebul da Sereul xelSekrulebas Soris zRvari xSirad masSi monawile subieqtTa raodenobiT ivleba. urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebis kombinirebuli Sereuli xelSekrulebisagan gamijvnisTvis moqmedebs Semdegi principi: erTi xelSekruleba da Sesabamisad kombinirebuli Sereuli xelSekruleba SeuZlebelia saxeze iyos SeTanxmebaSi sxvadasxva mxareebis monawileobis SemTxvevaSi239. rodesac nasyidobis sagans mesame piri amontaJebs, nakliani montaJis gamo nasyidobis xelSekrulebidan gasvla SeuZlebelia240. am dros dadebulia ara Sereuli, aramed urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi mesame piris monawileobiT241. im SemTxvevaSi, Tu montaJis ganmaxorcielebeli da gamyidveli erTi da igive piri iqneboda, daideboda kombinirebuli Sereuli xelSekruleba242. saxelSekrulebo konstruqciaSi monawile subieqtTa raodenoba yovelTvis ar aris urTierTdakavSirebuli da Sereuli xelSekrulebis erTmaneTisagan gamijvnis faqtori. urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi maSinac saxezea, rodesac erTsa da imave pirebs Soris ramdenime xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebuleba erTdroulad arsebobs. mag. restornis qiravnobis xelSekruleba, romlis paralelurad arsebobs inventaris SeZenis valdebulebac. Teoriulad gamijvnadia orive xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebuleba, radgan SesaZlebelia jer farTi iqnes daqiravebuli da inventari SemdgomSi iyidon. xelSekrulebis TiToeuli komponenti eqvemdebareba mis mimarT moqmed specialur normebs. mag. nakliani inventaris SemTxvevaSi gamoiyeneba myidvelis meoradi moTxovnebi. nasyidobis sagnis nakli avtomaturad ar zemoqmedebs qiravnobaze. amis sapirispiro viTareba iqmneba qiravnobisas valdebulebis arajerovani Sesrulebis dros, rac daqiravebul farTze sargeblobis gadaucemlobaSi gamoixateba. am dros xelSekrulebis moSlis Sedegi SeZenil inventarzec unda gavrceldes, radgan inventari myidvelis interesSi mxolod daqiravebuli farTis arsebobisas Sedis. SesaZlebelia am dros visaubroT nasyidobis

238 Kindl, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014, 1244. 239 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 722. 240 Sead. Larenz, Schuldrecht II, S. 426.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 153. 241 Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 153. 242 Sead. Schneidewindt, Erwerb und Installation einer Photovoltaik-Dachanlageː Kauf- oder Werkvertrag?, Neue Juristische Wochenschrift, NJW-Halbjahresregister II/2013, 52/2013, 66, 2013 39-52, 3751 da Semdgomni, sadac ganviTarebulia msjeloba, rom montaJisaTvis saWiro Zalisxmevisa da Sesabamisad, misi Rirebulebis xelSekrulebis fasTan Tanafardoba ganapirobebs am xelSekrulebis mxolod tipiur nasyidobad an tipiur nardobad kvalifikacias.

61

Page 62: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

safuZvlad qiravnobis urTierTobis arsebobaze da xelSekrulebis farTod ganmartebis meTodiT damqiraveblis xelSekrulebaze uaris uflebam moicvas dakavSirebuli nasyidobis xelSekrulebis gauqmebis Sedegic. amis sapirispirod SeuZlebelia, qiravnobis xelSekrulebis arseboba nasyidobis xelSekrulebis arsebobaze iyos damokidebuli243. Tu urTierTdakavSirebul xelSekrulebebSi erTsa da imave mxares Soris arsebuli ramdenime xelSekruleba mxareTa surviliT erTiandeba erT generalur xelSekrulebaSi, Sereuli xelSekrulebis SemTxvevaSi sxvadasxva xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebeli elementebi qmnian erTian xelSekrulebas244. zogadad SeiZleba iTqvas, rom urTierTdakavSirebul xelSekrulebebSi arsebobs garegnulad damoukidebeli xelSekrulebebi TiToeuli xelSekrulebis Sesabamisi sapasuxo SesrulebiT, romlebsac mxareTa survilis Sesabamisad saerTo warmoSobisa da gangrZobadi arsebobis safuZveli aerTianebT, maSin rodesac Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis sxvadasxva tipisaTvis damaxasiaTebeli elementebi ganuyofel mTlianobas qmnis245. gamijvnisas wamoWrili sirTulis gasaRebi SesaZloa mxareTa nagulisxmevi nebac iyos246. am dros pirvel rigSi mxedvelobaSi miiReba xelSekrulebis dadebis interesi. mag. Tu kreditors gacnobierebulad surs mxolod erTiani Sesrulebis miReba, saxezea erTiani Sereuli xelSekruleba. mxolod amgvari gadawyveta daicavs mas movalis mxridan arasasurveli valdebulebis nawilobrivi Sesrulebisagan247. xelSekrulebis dayofadoba sakmaris safuZvels iZleva Sereuli xelSekrulebis ararsebobis samtkiceblad, Tumca mxolod misi arseboba sakmarisi gamijvnis kriteriumi ar aris248, radgan kombinirebul Sereul xelSekrulebebSi valdebulebis elementebis Teoriuli gamijvna

243 Sead. Larenz, Schuldrecht II, S. 423.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 150. 244 Jauering/Stadler, § 311 BGB Rn 29 f.; Staudinger/Löwisch/Feldmann, § 311 BGB Rn 52.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 48. 245 Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V. 2., S. 159; Soergel-Wolf, § 305 BGB Rdnr. 36.; miTiTebulia:

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 39. 246 Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V. 2., S. 159; Medicus, Schuldrecht II, Rdnr. 586; Schluep, in: Schweizerisches Privatrecht VII/2, S. 773.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 39. 247 Medicus, Schudrecht II, Rdnr. 586; Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V. 2., S. 160.; miTiTebulia:

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 39. 248 Gernhuber, Schulverhältnis, § 7 V. 2., S. 159: „Indiz“.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 39.

62

Page 63: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

yovelTvis SeuZlebeli ar aris249. urTierTdakavSirebul xelSekrulebebSi ar ismis kiTxva, Tu romeli normebi unda iqnes gamoyenebuli xelSekrulebis TiTeul tipTan mimarTebaSi. calkeul xelSekrulebas Seesabameba misi relevanturi sakanonmdeblo normebi. urTierTdakavSirebul xelSekrulebaSi dgas SeTanxmebis mTliani an nawilobrivi baTilobis sakiTxi. erTiani konstruqciis survili, ramac xelSekrulebebi erT qselSi moaqcia, samoqalaqo kanonis Sesabamisi normebis Tanaxmad imgvarad unda ganimartos, rom erTi xelSekrulebis arseboba meoreze iyos damokidebuli250. Tumca, urTierTdakavSirebul xelSekrulebebzec SesaZlebelia sinalagmaturi wesebi gavrceldes, anu erTi xelSekrulebidan gasvlam, Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebam an mniSvnelovani safuZvlidan gamomdinare xelSekrulebis moSlam mTliani saxelSekrulebo konstruqcia moicvas. am SemTxvevaSi urTierTdakavSirebuli xelSekruleba Tavisi samarTlebrivi SedegebiT did msgavsebas amJRavnebs Sereul xelSekrulebasTan251. urTierTdakavSirebuli xelSekrulebis magaliTebia: samSeneblo kreditis aReba merqnuli resursiT movaWris mier mSeneblobisaTvis saWiro xemasalis nasyidobis, mSeneblis daqiravebisa da miwis nakveTis SeZenis xelSekrulebaTa paraleluri dadebiT252, aseve, miwis nakveTis nasyidobis xelSekruleba da mSeneblobis xelSekruleba, romelsac myidveli gamyidvelis nacvlad sxva mSenebelTan debs253, sxvadasxva gamyidvelTan gaformebuli nasyidobis xelSekrulebebi miwis nakveTis nawilebze254 an saarbitraJo SeTanxmebis mxareebis mier

249 Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 39. 250 BGHZ 50, 8, 13; 76, 43, 49; 78, 346, 349; 112, 376, 378; BGH LM Nr 34 zu § 139.; miTiTebulia:

Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 22. 251 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 28. 252 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 29. 253 BGH NJW 1976, 1931, 1932.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 22.; Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2012 wlis 30

martis ganCineba №as-255-247-2012, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/05/2017, romelSic saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis ucvlelad datovebiT uzenaesma sasamarTlom praqtikulad gaiziara misi pozicia msgavsi saxelSekrulebo konstruqciis Sereul xelSekrulebad kvalifikaciis Taobaze im aqcentiT, rom saxeze iyo erTi xelSekruleba, romelsac xels awerdnen myidveli/SemkveTi, uZravi qonebis gamyidveli da menarde. 254 BGH NJW 1970, 1414, 1415.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 22.

63

Page 64: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mesame pirTan arbitris daniSvnis xelSekrulebis dadeba255. am jgufs ekuTvnis aseve sesxis da dazRvevis xelSekrulebebi, rodesac sesxad aRebuli Tanxis nawiliT ifareba msesxeblis gardacvalebis, Sromisuunarobis an samsaxuris dakargvis SemTxvevaSi mzRvevelTan dadebuli xelSekrulebiT aRebuli fuladi valdebuleba am ukanasknelis mier sesxis daubrunebeli nawilis gamsesxebelisTvis gadaxdis sanacvlod. miCneulia, rom maT Soris arsebobs sakmarisi ekonomikuri kavSiri, radgan erTi xelSekruleba meoris arsebobis gareSe ar daideboda256. mxareebi uflebamosilni arian ori xelSekrulebis Tavdapirvelad SeTanxmebuli urTierTdamokidebuleba mogvianebiT uaryon, kerZod SeTanxmdnen, rom xelSekrulebidan gasvlis an Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis Sedegebi SezRudulia mxolod erT, relevantur xelSekrulebaze zegavlenis moxdenis SesaZleblobiT257. am SemTxvevaSi urTierTdakavSirebuli xelSekruleba avlens xelSekrulebaTa kavSiris niSnebs, risi gaTvaliswinebiTac, mas xelSekrulebaTa kavSirsa da Sereul xelSekrulebebs Soris Sualeduri poziciis mqonedac ganixilaven, radgan misi Semadgeneli elementebi marTalia damoukidebeli Sinaarsis mqonea, Tumca mxareTa surviliT isini erTmaneTTan mWidro funqciur urTierTdamokidebulebaSi SeiZleba moeqcnen258.

3.4.2. mimarTeba xelSekrulebaTa kavSirTan

xelSekrulebaTa kavSiri ramdenime xelSekrulebis ekonomikuri urTierTdamokidebulebis gamo ufro metad hgavs urTierTdakavSirebul, vidre Sereul xelSekrulebas. misi Sereuli xelSekrulebisagan gasamijnad gamoiyeneba ara mxolod iseTi formaluri kriteriumebi, rogoricaa mag. xelSekrulebaTa dadebis momenti an sxvadasxva dokumentSi dafiqsirebuli ormxrivi valdebulebebi, aseve Sinaarsobrivi aspeqtic, rac ramdenime SeTanxmebis samarTlebrivi Tu ekonomikuri urTierTmimarTebis

255 BGH LM Nr.5 zu § 1025 ZPO.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 37. 256 am saxelSekrulebo konstruqciasTan dakavSirebuli germaniis sasamarTlo praqtikis mimoxilva mis kvalifikaciasTan mimarTebaSi arsebuli poziciebis

simravliT dawvrilebiT ix. Ein Darlehensvertrag und ein Restschuldversicherungsvertrag können verbundene Geschäfte sein, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Zivilsachen, 184. Band, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2010, 1-13. Tavad sasamarTlo gadawyvetileba mas miiCnevs ara urTierTdakavSirebul xelSekrulebad, aramed xelSekrulebaTa kavSirad. 257 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 29. 258 Gitter, Gebrauchsüberlassungsverträge, § 6 A., S. 172; Jauering-Vollkommer, § 305 BGB Rdnr. 27; Soergel-Wolf, § 305 BGB Rdnr. 36; Staudinger-Löwisch, § 305 BGB Rdnr. 44; Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V. 2., S. 159f; Palandt-Heinrichs, Einf. v. § 305 BGB Rdnr. 16.; miTiTebulia:

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 38.

64

Page 65: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xarisxSi vlindeba. xelSekrulebaTa kavSiris mTavari winapiroba aris ramdenime xelSekrulebis arseboba. es garemoeba dasturdeba xelSekrulebaSi sxvadasxva pirebis monawileobiT, xelSekrulebaTa sxvadasxva dros dadebiT an sxvadasxva dokumentebis gamoyenebiT. amis sapirispirod erTi da imave mxareebis mier erTdroulad erTnairi dokumentebis gamoyenebiT xelSekrulebis dadebisas ivaraudeba erTiani xelSekrulebis arseboba259. magram sxvadasxva SeTanxmebis erT dokumentSi asaxvac ar aris sakmarisi xelSekrulebaTa samarTlebriv erTianobad kvalifikaciisaTvis, aramed afuZnebs mxolod varauds am miznisken mimarTul mxareTa nebaze260. amis sapirispirod sxvadasxva SeTanxmebis sxvadasxva dokumentSi asaxva warmoSobs prezumfcias, rom mxareebs sxvadasxva xelSekrulebis erTmaneTisagan gancalkeveba surdaT261. es wesi maSinac moqmedebs, roca SeTanxmebebs Soris arsebobs ekonomikuri kavSiri262. xelSekrulebaTa kavSiris erTiani xelSekrulebisagan gamijvna martivia maSin, rodesac erTmaneTisagan Sinaarsobrivad absoluturad damoukidebeli xelSekrulebebi erTmaneTs mxolod xelSekrulebis dadebis momentiT ukavSirdebian263. erT-erTi aseTi kavSiri arsebobs maSin, rodesac piri Tavis avtomobils SesakeTeblad miitans saxelosnoSi da SekeTebis vadis ganmavlobaSi saxelosnos mflobelisagan iqiravebs sxva avtomobils264. xelSekrulebaTa kavSiris erT-erTi formaa CarCo-xelSekruleba. rogorc wesi, am SemTxvevaSi xelSekrulebebs Soris arsebobs e.w. SezRuduli urTierTdamokidebuleba. CarCo-xelSekrulebis farglebSi moqmedi calkeuli xelSekrulebis baTiloba an saciloba ar zemoqmedebs mTliani CarCo-xelSekrulebis namdvilobaze. Tumca CarCo-xelSekrulebis moSla SeiZleba Tavis mxriv daefuZnos calkeuli xelSekrulebis

259 Stürner, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 11. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2016, 587. 260 BGH WM 1974, 720; NJW 1970, 1415.; miTiTebulia: Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1589. 261 BGHZ 11, 90 (102) = NJW 1954, 308; BGH WM 1968, 1088 (1090); RGZ 103, 295 (297).; miTiTebulia: Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1589. 262 BGH NJW 1961, 1764; RGZ 145, 246 (248).; miTiTebulia: Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1589. 263 Enneccerus/Lehmann, Recht der Schuldverhältnisse, § 100 A, S. 394.; miTiTebulia: Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 37. 264 Fikentscher, Schuldrecht, Rdnr. 649; Dellios, Rechtsfindungsmethode, S. 62.; miTiTebulia:

Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001, 37.

65

Page 66: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

darRvevas265. im makvalificirebeli garemoebis gaTvaliswinebiT, rom xelSekrulebaTa kavSirSi arsebuli xelSekrulebebi erTmaneTs samarTlebrivad sustad an saerTod ar miemarTebian, Sereul xelSekrulebasTan paralelis gavleba yvelaze naklebad masTan mimarTebiT aris SesaZlebeli. Tumca erTi xelSekrulebis meoreze damokidebulebis xarisxma SesaZlebelia urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebisa da xelSekrulebaTa kavSiris aRreva ganapirobos, rac mocemuli naSromis kvlevis miRmaa.

265 Krebs, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, Band 2, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 706.

66

Page 67: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

III. meoradi moTxovnebis transformacia xelSekrulebis tipebSi

meoradi moTxovnebi aris valdebulebis darRvevis Sedegad warmoSobili uflebis dacvis meqanizmTa erTobliobis gamomxatveli sistemuri cneba. mas sakanonmdeblo warmomavloba ar gaaCnia, aris germanul iuridiul literaturaSi gavrcelebuli cnebis pirdapiri Targmani266 da movalis mier xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sedegad warmoSobili pirveladi moTxovnis Seusruleblobisa Tu arajerovani Sesrulebis Sedegi. vinaidan xelSekrulebis Tavisuflebis principi gamoricxavs saxelSekrulebo uflebamovaleobebis detaluri sakanonmdeblo reglamentaciis SesaZleblobas, samoqalaqo kodifikaciis simZimis centri gadatanilia meorad moTxovnaTa amomwuravi mowesrigebisaken. samarTlebrivi uflebis arsis gaanalizeba SeuZlebelia misi darRvevisas gamosayenebeli Sesabamisi samarTlebrivi dacvis saSualebebis Seswavlis gareSe267. meoradi moTxovnebi aerTianebs samarTlebrivi dacvis xuT saSualebas: damatebiTi Sesruleba, naklis aRmofxvra kreditoris mier, fuladi valdebulebis Semcireba, xelSekrulebis Sewyveta da zianis anazRaureba268. CamoTvlilTagan nawili konstruirebulia moTxovnis samarTlebrivi institutis formiT, rac samarTlebrivi Sedegis warmosaSobad movalis Tanaqmedebas moiTxovs, nawili ki aris moTxovnis damfuZnebeli ufleba269. Tavis mxriv, moTxovnis damfuZnebeli rigi ufleba SesaZlebelia avtomaturad, nebis gamovlenis gareSec ki warmoSobdes samarTlebriv Sedegs270. moTxovnisa da moTxovnis damfuZnebeli uflebis realizaciis winapirobebebisa Tu procdurebis arsebiTi sxvaobis miuxedavad,

266 germ. Sekundäranspruch. 267 Posner E. A., Sykes A. O., Efficient Breach of International Law: Optimal Remedies, „Legalized Noncompliance“ and Related Issues, Mich. L. Rev., Vol. 110. No. 2, 2011, 245, http://www.michiganlawreview.org/assets/pdfs/110/2/Posner.pdf, 20/07/2014.; miTiTebulia: CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 182. 268 avtorTa nawili kidev ufro Sors midis, ganixilavs ra kreditoris damoukidebel, calke mdgom uflebad aseve nakliani nivTis miRebaze uaris

Tqmis SesaZleblobas. dawvrilebiT ix. Lorenz, Recht des Käufers zur Zurückweisung einer mangelhaften Sache - Voraussetzungen und Grenzen, Neue Juristische Wochenschrift, NJW-Spezial Heft 9/2013, 19/2013, 66, 2013 13-25, 1341 da Semdgomni, nasyidobis xelSekrulebaSi myidvelis msgavsi uflebis detaluri analiziT. 269 moTxovnis damfuZnebeli uflebis iuridiul bunebasTan dakavSirebiT dawvrilebiT ix. CaCava, moTxovnebis da moTxovnis safuZvlebis konkurencia kerZo samarTalSi, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2010, 11-12. 270 ssk-is 536-e muxlis pirveli nawilis pirveli winadadebis Sesabamisad, Tu gaqiravebul nivTs aRmoaCndeba nakli, maSin damqiravebels qira Seumcirdeba im odenobiT, ra odenobiTac Semcirda nivTis vargisianoba naklis gamo.

67

Page 68: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

samarTlebrivi dacvis yvela zemoTCamoTvlili saSualeba gaerTianebulia meoradi moTxovnis sistemuri cnebis qveS, vinaidan maT warmoSobis saerTo da umTavresi safuZveli - valdebulebis darRveva - aerTianebT. sistemuri mowesrigebis TvalsazrisiT meoradi moTxovnebi ganTavsebulia valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSi, xolo rigi maTgani mxolod konkretuli xelSekrulebis momwesrigebel saxelSekrulebo samarTlis Sesabamis TavSi arsebobs an Sesabamisi xelSekrulebis specifikis gaTvaliswinebiT zogadi nawilis regulaciis ucvlel an modificirebul kombinacias qmnis. mag. fuladi valdebulebis Semcirebis valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSi mowesrigeba umarTebulo iqneboda im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom misi gamoyeneba SesaZlebelia mxolod sasyidlian xelSekrulebebSi, valdebulebiTi samarTlis zogadi nawili ki vrceldeba aseve kerZo nawiliT mowesrigebul usasyidlo xelSekrulebebzec271. meoradi moTxovnebi transformirdeba ara mxolod saerTo da erTmaneTisagan gansxvavebuli winapirobebis, aramed konkretuli xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli specifikis gaTvaliswinebiTac. mag. nasyidobaSi fuladi valdebulebis adaptaciisaTvis sxva winapirobebTan erTad aucilebelia fasis Semcirebis Sinaarsis Semcveli nebis gamovlena272, xolo qiravnobaSi msgavsi samarTlebrivi Sedegi avtomaturad, nebis gamovlenis miuxedavad dgeba273. im SemTxvevaSi, rodesac Sereuli xelSekrulebis mxareebi SesaZlo konfliqtis arsebobis SemTxvevaSi araorazrovnad irCeven romelime xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebel meorad moTxovnebs, SeTanxmebaSi arsebuli xelSekrulebis tipTa simravlis miuxedavad, samarTalSefardeba unda CaiTvalos samarTlebrivi Zalis mqoned, mag. arqiteqturuli xelSekrulebebis standartul nimuSebSi gakeTebuli daTqma, rom arqiteqtorsa da klients Soris warmoSobili urTierTobebi eqvemdebareba nardobis samarTals, gabatonebuli mosazrebis274 mixedviT, CaiTvleba

271 Sead. CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 185., maT Soris, miTiTebiT, rom fasis Semcirebis kerZo nawilSi reglamentacia ssk-is sistemuri xarvezia. 272 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 492, www.gccc.ge, 19/06/2017. 273 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 536,

www.gccc.ge, 19/06/2017, sadac qiris Semcireba e. w. uflebis momspobi Sesageblis konteqstSia ganxiluli. 274 BGH LM Nr. 3 zu § 611 BGB; BGHZ 31, 224, 226; Hoeniger, JW 1930, 1729; Hess, S. 45; a. A. RG JW 1930, 1728; 1936, 3116, RGZ 135, 104, 106.; miTiTebulia: Tempel, Gitter/Huhn/Lammel/Luig/Reich/Tempel/Weyers, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974, 176.

68

Page 69: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

namdvil SeTanxmebad. Sereul xelSekrulebaSi sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa simravle arsebiTad arTulebs swori da mxareTa ormxrivi interesebisTvis saukeTeso balansis Semcveli regulirebis arCevas maSin, rodesac specialuri saxelSekrulebo daTqma mkafio miTiTebas ar Seicavs, ris dasaZlevadac etapobrivad iqmneba da viTardeba Sereul xelSekrulebasTan mimarTebaSi gamosayenebeli samarTlis arCevasTan dakavSirebuli Teoriebi. mxareTa interesebma da gansakuTrebulma garemoebebma SeiZleba gamonaklis SemTxvevaSi iqamdec migviyvanos, rom gansazRvruli samarTlebrivi Sedegebi, mag. meoradi moTxovnebi, xelSekrulebis specifikuri mniSvnelobis gaTvaliswinebiT, samarTlis sxva dargebSi arsebuli relevanturi institutebis meSveobiT daregulirdes275. vinaidan xelSekrulebis tipTa Tavisebureba asaxvas meorad moTxovnaTa ganxorcielebis formasa da Sinaarsze arsebiT gavlenas axdens, naSromis am nawilSi ganxiluli iqneba TiToeuli meoradi moTxovna ara misi winapirobebis detaluri analiziT, aramed sxvadasxva tipis xelSekrulebaSi gamovlenil Taviseburebaze aqcentiT.

1. damatebiTi Sesruleba

kerZosamarTlebrivi kodifikaciis erT-erTi Sedegia samarTlebrivi dacvis meqanizmTa mravalferovnebis legitimacia. is uaryofs romis samarTalSi moqmed ZiriTad princips, romlis Sesabamisad samarTlebrivi dacvis erTaderTi saSualeba iyo zianis

anazRaureba: omnis condemnatio pecuniaria est276. am mravalferovani dacvis saSualebebidan gansakuTrebul yuradRebas imsaxurebs damatebiTi Sesruleba, rogorc meorad moTxovnaTa Soris upiratesad gamosayenebeli moTxovna277, rac ssk-s aqcevs valdebulebis Sesrulebaze orientirebul sakanonmdeblo aqtad278. samoqalaqo

275 ix. filmis sadistribucio xelSekrulebaze arsebuli Semdegi gadawyvetilebebi: RGZ 158, 328, 330; 161, 321, 324; BGHZ 2, 331, 334 f; 9, 262, 264; 27, 96 da Schröcker, Probleme des Filmverwertungsvertrages, NJW 1952, 652; aseve ix. BGHZ 19, 269, 275, romelic exeba ra gsk-iT mowesrigebuli e. w. samewarmeo amxanagobis xelSekrulebis baTilobas, SesaZleblad miiCnevs Ria savaWro sazogadoebebTan

mimarTebaSi moqmedi regulaciis gamoyenebas.; miTiTebulia: Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 26. 276 Todua/vilemsi, valdebulebiTi samarTali, saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2006, 118. 277 Mankowski, Das Zusammenspiel der Nacherfüllung mit den kaufmännischen Untersuchungs- und Rügeobliegenheit, NJW, Heft 13, 2006, S. 865.; miTiTebulia: CaCava, saqarTvelos

samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 490, www.gccc.ge, 20/06/2017. 278 zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recefcia saqarTveloSi, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis TinaTin wereTlis saxelobis saxelmwifosa da samarTlis instituti, kerZo samarTlis instituti, Tb., 2005, 285.; miTiTebulia: CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da

69

Page 70: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

brunvis stabilurobisa da mis monawileTa keTilsindisierebis nagulvebi prezumfciis (ssk-is me-8 muxlis me-3 nawili) gaTvaliswinebiT, kreditoris mier kanoniT gansazRvrul SesaZleblobaTagan damatebiTi Sesrulebis moTxovnis arCeva, kanoniTaa dadgenili da normaluri samoqalaqo brunvis Semadgeneli elementia279. damatebiTi Sesruleba aris modificirebuli Sesrulebis moTxovna, rac niSnavs saboloo mowodebas movalisadmi xelSekrulebis Sesatyvis, igive unaklo Sesrulebaze280. Sesabamisad, damatebiTi Sesrulebis mizania xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sesabamisi mdgomareobis mogvianebiT Seqmna281. damatebiTi Sesrulebis moTxovniT kanonmdebeli ukanasknel Sanss aZlevs movales, Tavidan aicilos xelSekrulebis gauqmebiT gamowveuli ekonomikuri ziani282. swored es Sinaarsi ganapirobebs samarTlebrivi dacvis danarCeni saSualebebis gamoyenebamde misi moTxovnis savaldebulobas, radgan isini ufro radikalur samarTlebriv Sedegebze arian orientirebulebi. mxolod gamonaklis SemTxvevaSi, mag. naklis aRmofxvris SeuZleblobisas, aris damatebiTi Sesrulebis moTxovna arasavaldebulo, rac danarCen meorad moTxovnaTa uSualo ganxorcielebis SesaZleblobas qmnis283. imdenad, ramdenadac damatebiTi Sesrulebis moTxovnis movalis mxridan dakmayofileba qmnis valdebulebis jerovani Sesrulebis Semadgenlobas da Sesabamisad, iwvevs valdebulebis Sewyvetas, xolo damatebiT dawesebuli vadis uSedegod gasvla kreditors gzas uxsnis danarCeni meoradi moTxovnebisaken, misi realizacia SesaZlebelia emsaxurebodes or mizans: damatebiTi Sesruleba SeiZleba iyos kreditoris saboloo mizani mxolod Sesrulebis mimarT interesis arsebobis SemTxvevaSi an - Sualeduri mizani imisaTvis, raTa moxdes uflebis dacvis Semdgom, ufro

mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 212. 279 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis

28 ivlisis gadawyvetileba №as-164-160-2016,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 23/06/2017, arsebiTad SemkveTis meorad moTxovnebze msjelobis aqcentiT. 280 ix. Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1711., arsebiTad nardobis xelSekrulebisTvis damaxasiaTebeli damatebiTi Sesrulebis meorad moTxovnaze msjelobis aqcentiT. 281 ix. Hirsch, Schuldrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014, 58., arsebiTad nasyidobaSi damatebiTi Sesrulebis moTxovnis miznebze msjelobis aqcentiT. 282 dawvrilebiT RegE BT-Drucks. 14/6040, S. 221.; miTiTebulia: Oechsler, Schuldrecht, Besonderer Teil, Vertragsrecht, Franz Vahlen Verlag, München, 2003, 51. 283 Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2769.

70

Page 71: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

radikalur safexurze gadasvla284. damatebiTi Sesruleba, rogorc meoradi moTxovna, SesaZlebelia ararealizebadi iyos ara mxolod valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis iseTi konstruqciebis gaTvaliswinebiT, rogoricaa Sesrulebis SeuZlebloba an vadaze damokidebuli xelSekruleba, aramed is aseTad iqceva konkretuli tipis xelSekrulebisTvis damaxasiaTebeli valdebulebis gaTvaliswinebiTac, mag. ssk-is 527-e muxli nakliani nivTis mCuqeblis pasuxismgeblobas mxolod naklis Sedegad miyenebuli zianis anazRaurebis valdebulebiT Semofarglavs285. naklis normatiul Sinaarss Cuqebis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is Sesabamisi normebi ar ganmartavs286. Tu is moicavs rogorc nivTobriv, aseve uflebriv nakls, bundovania romeli xelSekrulebis momwesrigebeli normebi unda iqnes gamoyenebuli calkeuli maTganis Sinaarsis dadgenisaTvis. analogiuri sakiTxi germanul samarTalSi nasyidobis samarTlis Sesabamis normebze pirdapiri miTiTebiT aris daregulirebuli287, savaraudod Cuqebisa da nasyidobis xelSekrulebaTa sakuTrebis uflebis gadamcemi xelSekrulebebisaTvis mikuTvnebis gamo. identuri samarTlebrivi Sedegi qarTul samarTalSi SesaZlebelia kanonis analogiis288

iuridiuli konstruqciis meSveobiT dadges. sargeblobis uflebis gadamcemi xelSekrulebebiT gaTvaliswinebuli sagnis individualurobis gamo movalis pasuxismgebloba arsebiTad damatebiTi Sesrulebis mxolod erTi saxiT - naklis gamosworebiT Semoifargleba289, radgan specialuri saxelSekrulebo daTqmis an damqiraveblis Tanxmobis gareSe, gamqiravebeli ar aris uflebamosili, Tavisi pirveladi

284 ix. Hirsch, Schuldrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014, 59., arsebiTad nasyidobaSi damatebiTi Sesrulebis moTxovnis miznebze msjelobis aqcentiT. 285 Sead. gsk-is §524 (2), romelic Cuqebis dapirebisas damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uflebis realizacias SesaZleblad miiCnevs. am uflebis ganxorcielebisaTvis saWiro winapirobebsa da nivTis saxeze (individualuri/gvarovnuli) damokidebulebasTan dakavSirebiT dawvrilebiT ix.

Wenzel/Wilken, Schuldrecht, Besonderer Teil I, Vertragliche Schuldverhältnisse, 6. Auflage, Rolf Schmidt Verlag, Hannover, 2010, 178-179. 286 Sead. Sengelia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe,

tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 73, sadac ganviTarebulia msjeloba, rom saCuqari unda iyos xarisxiani da dasaCuqrebulisaTvis garkveuli sargeblobis momtani, misi materialuri mdgomareobis gaumjobesebis safuZveli. 287 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 155-156. 288 ssk-is me-5 muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, kanonSi pirdapir gauTvaliswinebeli urTierTobis mosawesrigeblad gamoiyeneba yvelaze ufro msgavsi urTierTobis maregulirebeli samarTlis norma (kanonis analogia). 289 mag. qiravnobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is 536-e da 537-e muxlebi damatebiTi Sesrulebis normatiul Sinaarss xazgasmiT aviwrovebs mxolod naklis gamosworebis SesaZleblobamde.

71

Page 72: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

saxelSekrulebo valdebuleba damqiraveblisaTvis Tavdapirvelad gadacemuli nivTisagan gansxvavebuli sagniT Seasrulos290. aseve xelSekrulebis obieqtiT sargeblobis periodSi gamovlenili xarvezic qmnis nivTobrivi naklis Semadgenlobas291, maSin rodesac sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi riskis gadasvlis momentSi nivTobrivi an uflebrivi naklis arseboba wamyvani garemoebaa meoradi moTxovnebis warmoSobis Tu gamoricxvisaTvis292. damatebiTi Sesrulebis uflebis warmomSobi nivTobrivi an uflebrivi nakli gansxvavebuli Sinaarsis matarebelia xelSekrulebis tipebSi. nivTobrivad unaklo nakeToba sasamarTlo praqtikasa da doqtrinaSi ganmartebulia, rogorc xarisxiani nakeTobis damzadeba, rac nardobis xelSekrulebis sagnis Taviseburebidan gamomdinare, SesaZlebelia gansazRvrul iqnes xelSekrulebiT (TandarTuli dokumentaciiT) an garkveul teqnikur normativze miTiTebiT293. Tbilisis saapelacio sasamarTlos mosazrebiT saijaro farTis srulfasovnad gamoyenebisaTvis aucilebel winapirobas warmoadgens misi komunikaciebiT aRWurva da wylis miwodebis uzrunvelyofa294. Tu nasyidobis xelSekrulebaSi nivTobrivi nakli Tavs SeTanxmebul xarisxTan295 SeusabamobaSi iCens, nardobisa da qiravnobis xelSekrulebebSi aqcenti keTdeba Sesabamisad SeTanxmebuli pirobebidan da daTqmuli Tvisebebidan acdenaze. sruliad SesaZlebelia, SeTanxmebuli pirobebi xarisxsa da Tvisebasac moicavdes, rogorc amas ganxiluli sasamarTlo praqtika mowmobs, maSin rodesac xarisxi Tavis TavSi ver gaaerTianebs Tvisebebs, xolo Tavis mxriv Tviseba - pirobebs. rac Seexeba uflebriv nakls, ssk-is 489-e, 534-e da 640-e

290 BGH NJW 1982, 873.; miTiTebulia: Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2180.; aseve Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1278, sadac imave sasamarTlo gadawyvetilebis komentirebisas xazi gaesmis Tundac gvarovnuli niSniT gansazRvruli qiravnobis sagnis gadacemis momentidan konkretizaciis Sedegis dadgomas, rac gvarovnul nivTs aqcevs individualuri niSniT gansazRvrul nivTad. 291 Gursky, Schuldrecht, Besonderer Teil, 5., neubearbeitete Auflage, C. F. Müller Verlag, Heidelberg, 2005, 77. 292 Oechsler, Schuldrecht, Besonderer Teil, Vertragsrecht, Franz Vahlen Verlag, München, 2003, 51. 293 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis 28

ivlisis gadawyvetileba №as-164-160-2016, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 23/06/2017. 294 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2012 wlis 29

seqtembris №as-811-764-2012 gadawyvetileba.; miTiTebulia: WeWelaSvili,

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 535, www.gccc.ge, 26/06/2017. 295 xarisxisa da Tvisebriobis cnebis urTierTmimarTebaze dawvrilebiT ix. mesxiSvili, nivTobrivi naklis cneba germanulsa da qarTul samarTalSi, qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2004, 7 da Semdgomni.

72

Page 73: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

muxlebis analizi TvalsaCinos xdis ssk-is calsaxa midgomas uflebrivi naklis definiciis obieqturi Teoriis Sesabamisad gansazRvraze, rac arakeTilsindisierad SeiZleba iqnes gamoyenebuli kreditoris mier. xelSekrulebis saganze mesame piris uflebaTa obieqturi arseboba, Tu es kreditorisaTvis cnobilia da xelSekrulebis dadebis momentSi ar yofila winaaRmdegi, ar unda qmnides uflebrivi naklis Semadgenlobas. mizanSewonilia, uflebrivi naklis definicia SemuSavdes gsk-Si mowesrigebuli negatiuri SinaarsiT: ganisazRvros ara Tavad uflebrivi nakli, aramed sagnis uflebrivi naklisagan Tavisufali mdgomareoba296 da am ukanasknelma moicvas mesame piris is uflebebic, romlebic xelSekrulebiT iyo SeTanxmebuli297.

1.1. damatebiTi Sesrulebis gamoyenebis Tavisebureba xelSekrulebaTa calkeul tipebSi

damatebiTi Sesruleba SesaZlebelia arsebiTad orgvarad ganxorcieldes: gamoswordes nakli an nakliani nivTi Seicvalos unakloTi. Tu naklis gamosworebas calsaxad aqvs modificirebuli Sesrulebis moTxovnis rogorc forma, ise Sinaarsi, nakliani nivTis Secvlis moTxovna sagnobrivad SezRudul xelSekrulebidan gasvlis uflebis ganxorcielebas ganapirobebs, rac imas niSnavs, rom ara mTliani xelSekruleba eqvemdebareba pirvandeli mdgomareobis aRdgenis reJims da ara srulad gardaiqmneba/wydeba nivTis miwodebis moTxovna, aramed xelSekrulebidan gasvlis uflebis normatiul Sinaarss gamoeyofa nakliani nivTis ukan dabrunebaze mimarTuli valdebuleba298 da avsebs nakliani nivTis unakloTi Secvlis Sinaarss. Tu nasyidobis xelSekrulebaSi damatebiTi Sesrulebis saxeebs Soris arCevani mxolod gvarovnuli nivTis SemTxvevaSia SesaZlebeli299, nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is 642-e muxli msgavs SezRudvas ar iTvaliswinebs. germaniis valdebulebiTi samarTlis reformis erT-erTi mizani swored individualuri da gvarovnuli niSniT gansazRvruli nivTebis naklTan dakavSirebuli samarTlebrivi Sedegebis gansxvavebis minimizacia iyo. SesaZlebelia gakeTdes daskvna, rom kanonmdebels ar surda maTi gansxvavebisaTvis centraluri mniSvnelobis miniWeba.

296 Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2761. 297 gsk-is §633 (3) Sesabamisad, nakeToba Tavisufalia uflebrivi naklisagan, rodesac mesame pirs SemkveTis winaaRmdeg nakeTobasTan mimarTebaSi SeuZlia aranairi an mxolod xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli uflebebis gamoyeneba. arsebiTad msgavsi definiciiT axdens uflebrivi naklis ganmartebas nasyidobis xelSekrulebis momwesrigebeli gsk-is §435 1. 298 Oechsler, Schuldrecht, Besonderer Teil, Vertragsrecht, Franz Vahlen Verlag, München, 2003, 93. 299 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 490, www.gccc.ge, 22/06/2017.

73

Page 74: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

dokumenturi mtkicebulebebis analiziT naTelia, rom gsk-is suliskveTeba mxolod imisken aris mimarTuli, rom nakliani nivTis Secvla individualuri niSniT gansazRvruli nivTis nasyidobis

SemTxvevaSi „umetesad“ gamoricxulia300. Sedegad nasyidobis xelSekrulebaSi gamosayenebeli damatebiTi Sesrulebis momwesrigebeli gsk-is Sesabamisi paragrafi nivTis saxeobis miuxedavad iZleva rogorc naklis gamosworebis, ise nakliani nivTis Secvlis SesaZleblobas, rac qarTulma samarTalmac unda gaiziaros, vinaidan is xels ar uSlis saboloo Sedegis - unaklo Sesrulebis miRebas kreditoris mier.

1.1.1. damatebiTi Sesrulebis saxis arCeva nasyidobasa da nardobaSi

nardobisa da nasyidobis ganxilva mniSvnelovania damatebiTi Sesrulebis saxis arCevis uflebamosilebis mqone xelSekrulebis mxaris konteqstSi. miuxedavad imisa, rom ssk-is 490-e muxli pirdapir miTiTebas ar Seicavs, farTod gavrcelebuli mosazrebiT301 arCevanis ufleba gamyidvels aqvs miniWebuli. germaniis valdebulebiTi samarTlis reformis sabaziso safuZveli iyo

evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtiva samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi aspeqtis Sesaxeb302, romlis me-3 (3) muxli damatebiTi Sesrulebis saxeebs Soris arCevanis gakeTebas momxmareblis/kreditoris uflebad miiCnevs303. evrokavSiris mier dawesebul am moTxovnas germanelma kanonmdebelma kreditoris arCevanis uflebis uklebliv yvela tipis nasyidobis xelSekrulebaze gavrcelebis calsaxa da mkafio regulirebis SemoRebiT upasuxa304. Tumca, Tu naklis gamosworeba gansxvavebuli meTodebiT aris SesaZlebeli, maT Soris arCevanis gakeTebis uflebamosileba ukve movales/gamyidvels ekuTvnis305. nardobis xelSekrulebisTvis gaTvaliswinebuli damatebiTi Sesrulebis saxeebis arCeva ki calsaxad mikuTvnebuli

300 Sead. BT-Drs. 14/6040, 232.; miTiTebulia: Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 30. 301 CaCava, myidvelis meoradi uflebebis SedarebiTsamarTlebrivi analizi, gv. 51.; miTiTebulia: CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 490,

www.gccc.ge, 22/06/2017. 302 RICHTLINIE 1999/44/EG DES EUROPÄISCHEN PARLAMENTS UND DES RATES vom 25. Mai 1999 zu bestimmten Aspekten des Verbrauchsgüterkaufs und der Garantien für Verbrauchsgüter, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:171:0012:0016:DE:PDF, 22/06/2017. 303 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 420. 304 gsk-is §439 (1) Sesabamisad, myidveli uflebamosilia sakuTari arCevaniT damatebiTi Sesrulebis saxiT moiTxovos naklis gamosworeba an unaklo nivTis miwodeba. muxlis normatiuli Sinaarsi moicavs rogorc momxmareblis monawileobiT, ise mis gareSe dadebul nasyidobis xelSekrulebebs. 305 Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 29.

74

Page 75: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

aqvs menardes306 307. menardis intensiuri CarTuloba valdebulebis Sesrulebis procesSi amarTlebs misTvis im gadawyvetilebis miRebis uflebamosilebis miniWebas, Tu rogor SeuZlia SemkveTis damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uflebis dakmayofileba308. 2014 wlis 27 ivniss xeli moewera asocirebis Sesaxeb SeTanxmebas erTis mxriv, saqarTvelosa da meores mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebs Soris309, romelic srulad ZalaSi Sevida 2016 wlis 1 ivlisidan. evrokavSiris kanonmdeblobasTan daaxloebis konteqstSi aRniSnuli SeTanxmebiT saqarTvelom aiRo valdebuleba

evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivis debulebebis 2021 wlis 1 ivlisamde Sesrulebis Taobaze, rac gulisxmobs erovnul kanonmdeblobaSi momxmareblis, rogorc ekonomikurad susti mxaris310, interesebis damcveli regulaciebis implementacias. Sesabamisad, zemoaRniSnuli direqtivis suliskveTebisa da nakisri saerTaSoriso valdebulebis konteqstis gaTvaliswinebiT saTanado sakanonmdeblo cvlilebebis ganxorcielebamde mizanSewonilia, momxmareblis311 monawileobiT gaformebul nasyidobis xelSekrulebaSi damatebiTi Sesrulebis saxis arCeva myidvelis/momxmareblis uflebad ganimartos. ssk-is 490-e da 642-e muxlebis SedarebiTi analizis SemTxvevaSi ki SesaZlebelia kidev ufro Sorsmimavali daskvnis gakeTebac, romlis Sesabamisad arCevanis uflebis kreditoris mier gamoyeneba SesaZlebeli xdeba kerZo samarTlis nebismieri subieqtis monawileobiT gaformebuli nasyidobis xelSekrulebis SemTxvevaSi.

306 gsk-is §635 (1) Sesabamisad, SemkveTis mier damatebiTi Sesrulebis moTxovnis wamoyenebis SemTxvevaSi menardes SeuZlia, Tavisi arCevaniT an gamoasworos nakli an axali nakeToba daamzados. 307 Sead. ZlieriSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 642,

www.gccc.ge, 23/06/2017, sadac ganviTarebulia msjeloba, rom nardobasTan mimarTebiT, SemkveTis damatebiTi Sesrulebis moTxovna menardis mimarT vlindeba an naklis gamoworebis, an nakliani nakeTobis unaklo Secvlis moTxovniT. 308 GesBegr BT-Drs 14/6040, 265.; miTiTebulia: Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 420. 309 asocirebis Sesaxeb SeTanxmeba erTis mxriv, saqarTvelosa da meores mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr

saxelmwifoebs Soris, www.matsne.gov.ge, 11/09/2014, saregistracio kodi 480610000.03.030.016275. 310 momxmareblis ekonomikuri da iuridiuli statusisa da misi interesebis dacvis aucileblobaze dawvrilebiT ix. qardava, momxmarebelTa uflebebis dacvis evropuli standartebis SedarebiTsamarTlebrivi mimoxilva quCaSi dadebuli xelSekrulebis magaliTze, qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2007, 122 da Semdgomni. 311 momxmareblis cnebasTan dakavSirebul saqarTvelos kanonmdeblobaSi

arsebul Ria sivrcesTan dakavSirebiT ix. Bachiashvili, Protection of the Interests of a Contrct Party through Adequate Interpretation of the Provisions of the Civil Code of Georgia on Standard Contract Terms and the Necessity to Reform the Flawed Norms, „South Caucasus Law Journal“, №05/2014, Democratic Legislation, Tbilisi, 2014, 361.

75

Page 76: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

kerZod, ssk-is 490-e muxli 642-e muxlisagan gansxvavebiT pirdapir ar akeTebs miTiTebas movalis mier damatebiTi Sesrulebis saxeebis arCevis uflebamosilebaze. Tumca, damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uaryofis uflebis momwesrigebeli ssk-is 490-e muxlis me-3 nawili saubrobs gamyidvelis uflebaze, rom uari Tqvas rogorc naklis gamosworebaze, aseve nivTis Secvlaze, Tu es moiTxovs Seusabamod did xarjebs. nardobis xelSekrulebaSi analogiuri uflebis momwesrigebeli ssk-is 642-e muxlis me-2 nawilis meore winadadeba ki saubrobs menardis msgavs Sesagebelze ara damatebiTi Sesrulebis romelime saxis uaryofis konteqstSi, vinaidan maTi arCevis uflebamosileba SemkveTs ar gaaCnia, aramed mTlianad damatebiT SesrulebasTan mimarTebaSi, rac SesaZloa ganimartos kanonmdeblis nagulisxmevi nebis irib mtkicebulebad nasyidobis xelSekrulebaSi damatebiTi Sesrulebis saxis arCevis uflebis myidvelisaTvis mikuTvnebis Taobaze. ssk-is 490-e muxlis pirveli nawilis amgvari ganmarteba ufro metad Seesabameba rogorc mxareTa interesebis optimaluri balansis aucileblobas, ise unificirebuli kerZosamarTlebrivi aqtebis suliskveTebas.

1.1.2. damatebiTi Sesruleba Sereul CuqebaSi

Tu nasyidobisa da nardobis komponentebis Semcvel Sereul xelSekrulebaSi312 erTmaneTs SeiZleba daupirispirdes damatebiTi Sesrulebis saxis kreditoris an movalis mier arCevis sakiTxi, Sereul Cuqebas gadasaWreli aqvs gacilebiT principuli amocana. maTgan gansxvavebiT, Cuqebis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is Sesabamisi muxlebisaTvis ucnobia damatebiTi Sesrulebis meoradi moTxovna. gsk-is Sesabamisi muxlebi ki erTmaneTisagan mijnaven Cuqebas da Cuqebis dapirebas da qonebis usasyidlod gankargvis am ukanaskneli formis SemTxvevaSi SesaZleblad miiCneven dasaCuqrebulis mxridan damatebiTi Sesrulebis saxiT axali nivTis gadacemis moTxovnas, Tumca mxolod nivTobrivi naklis arsebobisa da gvarovnuli niSniT gansazRvruli nivTis Cuqebis SemTxvevaSi313. Sereuli Cuqebis SinaarsSi figurirebs nasyidobisa da Cuqebis komponentebi imgvarad, rom nasyidobis sagnis Rirebulebasa da myidvelis mier nakisr sazRauris gadaxdis moculobas Soris aris mniSvnelovani gansxvaveba da mxareTa neba mimarTulia am sxvaobis

312 msgavsi xelSekrulebis magaliTad iuridiul literaturaSi ganxilulia miwis nakveTis gasxvisebis xelSekruleba, romelic Seicavs aseve gamsxviseblis

valdebulebas gayidul qonebaze nagebobis aRmarTvis Taobaze. ix. Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 71. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 982. 313 gsk-is §524 (2) 1 Sesabamisad, Tu mCuqebelma gasca gvarovnuli niSniT gansazRvruli nivTis gaCuqebis dapireba, romelic mas unda SeeZina, dasaCuqrebuli uflebamosilia moiTxovos nakliani nivTis nacvlad unaklo nivTis miwodeba, Tu naCuqar nivTs aqvs nivTobrivi nakli, ris Taobazec mCuqebeli nivTis SeZenisas flobda informacias an uxeSi gaufrTxileblobis gamo ver moipova is.

76

Page 77: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

usasyidlo donaciisaken314. xolo vinc fasdaklebas aRwevs, debs ara Sereul Cuqebas, aramed ekonomikurad xelsayrel nasyidobas315, ramdenadac uTanasworo ar unda iyos Sesrulebisa da sapasuxo Sesrulebis urTierTmimarTeba316. Sereuli Cuqeba nasyidobis msgavsad aris ormxrivadmavaldebulebeli xelSekruleba317, miuxedavad imisa, rom

kreditori Sesrulebis miRebiT axdens movalis „gaRaribebas“318. am garemoebis gaTvaliswinebiT, arasamarTliani iqneba Cuqebis samarTlisaTvis damaxasiaTebeli movalis pasuxismgeblobis SezRudvis meqanizmebis gamoyeneba, iseve rogorc nasyidobis samarTliT gansazRvruli kreditoris darRveuli uflebis dacvis mravalferovan saSualebaTa upirobo gamoyenebac ver gamoiRebs sasurvel Sedegs. problemis xangrZlivi istoriis miuxedavad iuridiul literaturaSi calsaxa pasuxis povna SeuZlebelia. gamijvnis Teoria moiTxovs Sereul CuqebaSi Semavali sasyidliani da usasyidlo komponentebis erTmaneTisagan gancalkevebas da TiToeuli maTganis mimarT Sesabamisad nasyidobisa da Cuqebis samarTlis gamoyenebas319, Tumca SedarebiT mogvianebiT SemuSavebuli e. w. miznis legitimurobis Teoria uaryofs yovelgvar winaswar recepts Sereul CuqebasTan mimarTebaSi da elementebad dayofisa Tu romelime elementis ignorirebis SesaZleblobas damokidebuls xdis konkretuli Cuqebis ekonomikur mizansa da mxareTa ormxriv interesebze320. qarTul samarTalSi ki problemas damatebiT isic amZafrebs, rom Cuqebis dapirebis sakanonmdeblo konstruqciis miuxedavad ssk calsaxad da araorazrovnad uaryofs dasaCuqrebulis damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uflebas, rac Sereul CuqebaSi gamosayenebel samarTlebrivi dacvis saSualebaTa mravalferovnebis SezRudvas gamoiwvevs. marTebuli iqneba, Tu Sereuli Cuqebis ormxrivadmavaldebulebeli Sinaarsis argumentaciiT aRiarebuli iqneba kreditoris damatebiTi

314 BGH v. 21. Juni 1972, BGHZ 59, 132 (136); Esser/Weyers BT 1. § 12 I 3. S. 122; Kollhosser, MünchKomm. § 516 Rdnr. 29; Larenz BT 1, § 47 I, S. 198; Staudinger/Wimmer-Leonhardt (2005) § 516 Rdnr. 200. Tu SeTanxmebaSi ar aris usasyidlobis pozitiuri daTqma, saxezea wminda nasyidobis xelSekruleba (e. w. megobrul fasad gasxviseba).;

miTiTebulia: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 283. 315 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 162. 316 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 159. 317 Wenzel/Wilken, Schuldrecht, Besonderer Teil I, Vertragliche Schuldverhältnisse, 6. Auflage, Rolf Schmidt Verlag, Hannover, 2010, 175. 318 Oechsler, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013, 540. 319 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 162. 320 Oechsler, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013, 548.

77

Page 78: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sesrulebis moTxovnis ufleba im proporciiT, romelic xelSekrulebis saganTan mimarTebiT mis sasyidlian da usasyidlo nawilebs aqvT. praqtikuli TvalsazrisiT es ufleba imgvarad unda realizdes, rom umniSvnelo naklis SemTxvevaSi damatebiTi Sesrulebis moTxovnis ufleba gamoiricxos, xolo mniSvnelovani naklis arsebobisas upirobod iqnes daSvebuli.

1.2. gasawevi xarjis farglebi

damatebiTi Sesruleba dakavSirebulia finansur danaxarjebTan, vinaidan valdebulebis sagnis unaklo mdgomareobaSi moyvana, rac unda umniSvnelo iyos xarvezi, SeuZlebelia fuladi resursis gareSe. radgan damatebiTi Sesrulebis mizezi valdebulebis arajerovan SesrulebaSia, Sesabamisi qonebrivi danakargic movalis xarji unda iyos. nasyidobisa da nardobis momwesrigebeli ssk-is 490 II da 642 II 1 muxlebi maT calsaxad miakuTvnebs Sesabamisad gamyidvelisa da menardis valdebulebebs. kanonmdebeli mxolod praqtikaSi xSirad gavrcelebuli xarjTa saxeobebis CamoTvliT Semoifargleba da xazgasmiT afiqsirebs maT araamowurvadobas321. Tu nasyidobis momwesrigebel normebSi damatebiTi SesrulebisTvis saWiro xarjebidan yvelaze xSirad gamosayenebel xarjebad miCneulia transportirebis, gzis, samuSaos Sesrulebisa da masalis Rirebulebis xarjebi, nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is 642 II 1 muxli gzis xarjs calke saxeobad ar gamoyofs. aRsaniSnavia, rom msgavsi gansxvaveba ar gvxvdeba gsk-is Sesabamis muxlebSi, radgan nasyidobisa da nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli Sesabamisi normebi erTgvarovnad axasiaTeben damatebiTi SesrulebisaTvis saWiro yvelaze ufro gavrcelebul xarjebs da maT miakuTvneben transportirebis, gzis, samuSaosa da masalisTvis saWiro Tanxas. amis miuxedavad, bundovania gzis da transportirebis xarjebis gansxvavebuli normatiuli Sinaarsi da Sesabamisad maTi gancalkevebulad moxseniebis saWiroeba erTi mxriv, am CamonaTvalis araamowurvadobisa da meore mxriv,

„samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos

1999/44/EG direqtivis Sinaarsis gaTvaliswinebiT, romlis 3 (4) muxli aqcents mxolod gagzavnis, samuSaosa da masalis xarjebze akeTebs322.

321 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1715. 322 aqve unda aRiniSnos, rom zemoaRniSnul direqtivas xarjebis mewarmisaTvis dakisrebis gansxvavebuli sakanonmdeblo teqnika aqvs gamoyenebuli, gansazRvravs ra momxmareblis uflebas, moiTxovos samomxmareblo saqonlis xelSekrulebis Sesabamis mdgomareobaSi moyvana usasyidlod naklis gamosworebis an axali unaklo nivTis miwodebis gziT. amave direqtivis

miznebisaTvis termini „usasyidlo“ ganmartebulia, rogorc samomxmareblo

78

Page 79: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mniSvnelovania, damatebiTi SesrulebisaTvis saWiro xarji gaimijnos kreditoris mier naklis aRmofxvris mizniT gaweuli xarjisagan, radgan am ukanasknels ar icnobs nasyidobis samarTali323, xolo nardobis samarTalSi misi gamoyenebisTvis aucilebelia damatebiTi SesrulebisaTvis dawesebuli vadis uSedegod gasvla. damatebiTi SesrulebisaTvis saWiro xarjia mag. arqiteqtoris mier misaRebi anazRaureba, romelic SemkveTis davalebiT meTvalyureobs nakeTobis unaklo mdgomareobaSi

moyvanas324, magram kreditoris mier naklis aRmofxvris mizniT gaweul xarjs miekuTvneba eqspertis an advokatis xarji325, romelTa daxmarebiT aRmoifxvra nivTobrivi an uflebrivi nakli.

xarjebis gawevis konteqstSi mniSvnelovania e. w. „metlaxis

saqme“326, sadac dasmuli iqna damatebiTi Sesrulebis xarjis moculobaSi dagebuli metlaxis aRebisa da unaklo metlaxis dagebis xarjebis Setanis sakiTxi. Tu damatebiT Sesrulebas ganvixilavT rogorc Sesrulebis modificirebul valdebulebas, dasafiqrebelia, ramdenad gamarTlebulia damatebiTi Sesrulebis moTxovnis farglebis amgvari gavrcoba327. „metlaxis saqme“ ganixila marTlmsajulebis evropulma sasamarTlom328 germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlosa da Sorndorfis saolqo sasamarTlos mimarTvis safuZvelze da

gadawyvita, rom „samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivis Sinaarsis gaTvaliswinebiT, axali nivTis miwodebis farglebSi gamyidveli valdebulia, ikisros xelSekrulebis pirobebis sawinaaRmdego nivTis aReba da daagos sanacvlod miwodebuli nivTi an amisaTvis

saqonlis xelSekrulebis Sesabamis mdgomareobaSi moyvanis uzrunvelmyofi xarjebis erToblioba. 323 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 422. 324 Bamberger/Roth/Voit Rn. 9; Ingenstau/Korbion/Wirth VOB B § 13 Abs.5 Rn 84; Staudinger/Peters/Jacoby Rn. 3.; miTiTebulia: Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1715. 325 Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2771. 326 BGHZ 192, 148.; miTiTebulia: Hirsch, Schuldrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014, 56. 327 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 490, www.gccc.ge, 22/06/2017. 328 evropis kavSiris marTlmsajulebis umaRlesi instancia, romelic amowmebs wevri qveynebis kanonmdeblobis evrokavSiris sivrceSi moqmed unificirebul aqtebTan Sesabamisobas. ufro meti organizaciis Sesaxeb ix.

https://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/de/, 27/06/2017.

79

Page 80: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

saWiro Tanxebi aanazRauros329. aRniSnuli wesi imoqmedebda maSinac, Tu gamyidvels nasyidobis xelSekrulebiT ar eqneboda miwodebuli metlaxis dagebis valdebuleba. marTlmsajulebis evropuli sasamarTlo Tavis xist gadawyvetilebas afuZnebs direqtivis me-3 muxlis me-3 nawilis me-3 qveabzacze, romlis Sesabamisad damatebiTi Sesruleba unda ganxorcieldes momxmareblisaTvis arsebiTi dabrkolebebis Seqmnis gareSe330. aRsaniSnavia, rom zemoaRniSnuli direqtivis moqmedeba vrceldeba mxolod momxmareblis monawileobiT dadebul nasyidobis xelSekrulebaze, Sesabamisad analogiuri tipis davaSi331, sadac nasyidobis xelSekrulebis mxare ar iyo momxmarebeli, germaniis federalurma uzenaesma sasamarTlom uaryo damatebiTi Sesrulebis xarjebSi nakliani nivTis aRebisa da axlis dagebisTvis saWiro xarjebis Setanis SesaZlebloba im motiviT, rom germanel kanonmdebels ar surda arasamomxmareblo nasyidobis xelSekrulebebSi gamyidvelis am diapazonis valdebulebebis daweseba da Sesabamisad, misi anazRaureba SesaZlebeli iqneba mxolod zianis anazRaurebis samarTlebrivi konstruqciis, Sesabamisad movalis braleuli moqmedebis savaldebulo komponentis, farglebSi332, rac samarTlian da interesTa balansis uzrunvelmyof midgomad unda CaiTvalos. moqmedebis viwro sferos miuxedavad, samomxmareblo nasyidobaSi damatebiTi Sesrulebis xarjebis evrosasamarTloseuli ganmarteba araerTxel gaxda kritikis sagani. xazi gaesmis am gadawyvetilebis rogorc meTodur, ise Sinaarsobriv aradamajereblobas, romelsac aklia nebismieri gadawyvetilebisTvis savaldebulo xelSekrulebis mxareTa urTierTsapirispiro interesebis gazomvis komponenti333. gardamaval

etapze, „samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivis saqarTvelos kanonmdeblobaSi implementaciamde am ganmartebis gamoyenebaze uari unda iTqvas, erTi mxriv, biznesseqtoris arasakmarisi finansuri mzaobis gaTvaliswinebiTa da, meore mxriv, momxmareblis cnebis qarTul kanonmdeblobaSi ararsebobis gamo. nasyidobisagan gansxvavebiT nardobaSi misi Sedegze orientirebuli bunebis

329 EuGH Rs. C-65/09, C-87/09, NJW 2011, 2269 – Gebr. Weber und Ingrid Putz = JA 2011, 629 (Looschelders) = Jus 2011, 744 (Faust).; miTiTebulia: Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 31. 330 Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 31. 331 BGH NJW 2013, 220 Rn. 24.; miTiTebulia: Hirsch, Schuldrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014, 57. 332 Hirsch, Schuldrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014, 57. 333 dawvrilebiT ix. Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 31 da Semdgomni.

80

Page 81: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gaTvaliswinebiT nivTis aRebasa da xelaxla dagebasTan dakavSirebuli SezRudvebi ar moqmedebs334, rac imas niSnavs, rom saWiro xarjebis gaRebis valdebuleba menardes misi bralisagan damoukideblad, damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uflebis konteqstSi unda daekisros.

1.3. damatebiTi Sesrulebis Sesagebeli

damatebiTi Sesrulebis mizani mxareTa ormxrivi interesebis optimaluri balansis miRwevaa. Tu misi sakanonmdeblo doneze gauTvaliswinebloba daarRvevda kreditoris interesebs, misTvis absoluturi uflebis Sinaarsis micema uTanasworo pirobebs Seqmnida movalisaTvis. amis gaTvaliswinebiT, kanonmdebeli movales aZlevs uflebas uaryos damatebiTi Sesruleba, risTvisac aucilebelia rom gasawevi xarjebi pasuxobdes

„Seusabamo/araTanazomieri“ xarjis normatiul Sinaarss, romlis winapirobebi aris gacilebiT dabali da Sesabamisad, advilad daZlevadi standartis, vidre valdebulebiTi samarTlis zogadi nawiliT gansazRvruli Sesrulebis ekonomikuri SeuZlebloba335. movalisTvis amgvari SesaZleblobis micemas safuZvlad udevs samarTlebrivi koncefcia, romlis Sesabamisad valdebul pirs ar evaleba im zRvaris gadabijeba, rac mas msxverplad aqcevs336. movalis mier damatebiTi Sesrulebis uaryofis sakiTxi gamokveTilad aris mowesrigebuli sakuTrebis uflebis gadamcem iseT xelSekrulebebSi, rogorebicaa nasyidoba da nardoba, aseve is gvxvdeba turistuli momsaxurebis xelSekrulebaSi. Sesabamisad, sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi movalis es ufleba ar aris centraluri mniSvnelobis maTSi sakuTrebis uflebis gadaucemlobis Tu momsaxurebis procesis ararsebobis gamo, rac movalis mier amgvari xarjebis gawevis movalisve interesebSi arsebobis prezumfcias unda emyarebodes. ssk-is 490-e muxlis me-3 nawili gamyidvels damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uaryofis uflebas maSin aZlevs, Tu is dakavSirebulia Seusabamod did xarjebTan, xolo ssk-is 642-e muxlis me-2 nawilis me-2 winadadeba menardis msgavs uflebas damatebiTi SesrulebisTvis saWiro araTanazomieri xarjebis arsebobis SemTxvevaSi iTvaliswinebs. ssk-is 659-e muxlis me-2 nawilis me-2 winadadeba aseve

334 Messerschmidt/Hürter BauR 09, 1796.; miTiTebulia: Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 71. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 999.; Sead. Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2771, maT Soris miTiTebiT, rom germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos Tanmimdevruli praqtika dairRva samomxmareblo xelSekrulebaSi damatebiTi Sesrulebis xarjebis moculobis Taobaze evrosasamarTlos cnobili gadawyvetilebiT. 335 GesBegr BT-Drs 14/6040, 232; Canaris in: Karlsruher Forum 2002 (2003) 5 (24).; miTiTebulia:

Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 423. 336 Oechsler, Schuldrecht, Besonderer Teil, Vertragsrecht, Franz Vahlen Verlag, München, 2003, 90.

81

Page 82: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Seusabamod didi xarjebis arsebobis SemTxvevaSi miiCnevs SesaZleblad mogzaurobis momwyobis mxridan xarvezebis gamosworebaze uaris Tqmas. ramdenad aris xarjebi Seusabamod didi, an araTanazomieri calkeuli SemTxvevis yvela garemoebis gaTvaliswinebiT337 yovel konkretul SemTxvevaSi individualurad unda gadawydes338. Tumca, am sami muxlis SedarebiTi analizidan SesaZlebelia gakeTdes daskvna, rom Seusabamod didi xarji gacilebiT ufro Znelad gadasalaxavi standartia, vidre araTanazomieri xarji da Sesabamisad, gamyidveli an mogzaurobis momwyobi menardisgan gansxvavebiT damatebiTi Sesrulebis uflebis uaryofis konteqstSi naklebi daculobiT sargebloben. aRsaniSnavia, rom movalis analogiuri uflebis

momwesrigebeli gsk-is §439 (3) 1, §635 (3) da §651c (2) 2 rogorc gamyidvelTan, ise menardesa da mogzaurobis momwyobTan mimarTebaSi

iyenebs termin „araTanazomier xarjs“, Tumca „samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi

aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivis Sinaarsis gaTvaliswinebiT mxolod nasyidobis xelSekrulebaSi akonkretebs araTanazomieri xarjis cnebas339. araTanazomieri an Seusabamod didi xarjis Ria cnebis saxiT arseboba ganapirobebs mtkicebis tvirTis Tanabar gadanawilebas, rac uflebis dadgenis/uaryofis process matebs SejibrebiTobas. amis miuxedavad, SeiniSneba garkveuli kriteriumebis SemoRebis tendenciebic, romlebmac konkretuli saqmis gadawyvetisaTvis mxolod gaidlainis funqcia SeiZleba Seasrulos. mag. xarjebis araTanazomierebas ganapirobebs danaxarjisa da miRebuli Sedegis TvalsaCino araproporciuloba, rac damatebiTi Sesrulebis moTxovnas azrsmoklebul da uflebis borotad gamoyenebis konstruqciad aqcevs340. araTanazomiereba unda dadgindes ara damatebiTi Sesrulebis sxvadasxva saxisaTvis saWiro xarjebis SedarebiT, aramed damatebiTi SesrulebisaTvis saWiro danaxarjisa da kreditoris interesebis SefardebiT341. xarjis araTanazomierad miCnevisaTvis sakmarisi ar aris, rom naklis ekonomikur

337 BGH NJW-RR 97, 1106.; miTiTebulia: Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 71. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 999. 338 ix. CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 490,

www.gccc.ge, 28/06/2017.; aseve: ZlieriSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis

komentari, wigni meoTxe, tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 266. 339 gsk-is §439 (3) 2 Sesabamisad, araTanazomieri xarjis gansazRvrisas mxedvelobaSi miiReba unaklo nivTis Rirebuleba, naklis mniSvneloba da sakiTxi, ramdenad SeiZleba myidvelisaTvis arsebiTi zianis miyenebis gareSe nivTis unaklo mdgomareobaSi mosayvanad damatebiTi Sesrulebis meore saxis gamoyeneba. arsebiTad identuri Sinaarsis regulirebas iTvaliswinebs direqtivis muxli 3 (3) 2. 340 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1719. 341 Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 34.

82

Page 83: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mniSvnelobas aWarbebdes misi gamosworebis xarjebi. Tu SemkveTs aqvs naklis gamosworebaze mimarTuli samarTlebrivi dacvis Rirsi interesi, umniSvneloa arsebiTad aRemateba Tu ara danaxarji Tavdapirvelad nakisri Sesrulebis moculobas342. xarjis cnebis qveS unda moazrebul iqnes rogorc fuladi danaxarji, aseve nebismieri sasyidliani saqmianoba Tu sxva personaluri mcdeloba, romelic naklis aRmofxvrisTvis aris saWiro343.

2. naklis aRmofxvra kreditoris mier

kreditoris mier naklis aRmofxvra aris uflebadarRveuli mxaris interesis dacvis specialuri saSualeba, romelic fuladi valdebulebis Semcirebis meoradi moTxovnis msgavsad SesaZlebelia gamoyenebul iqnes mxolod xelSekrulebaTa calkeul tipebSi. Tumca, Tu fuladi valdebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebis/gamouyeneblobis zRvari xelSekrulebis sasyidlianobaze/usasyidlobaze gadis, naklis aRmofxvris SemTxvevaSi msgavsi pirobiTi gamijvnis kriteriumis povna rTulia. naklis aRmofxvris uflebiT sargeblobs sakuTrebis uflebis gadamcemi iseTi xelSekrulebis kreditori, rogoric aris nardoba, Tumca is ucxoa nasyidobisaTvis. sargeblobis uflebis gadamcemi xelSekrulebebidan msgavs SesaZleblobas iTvaliswinebs qiravnobis xelSekrulebis momwesrigebeli normebi da masTan maRali integraciis xarisxis gaTvaliswinebiT344 aseve ijarac345, xolo momsaxurebis tipis xelSekrulebebidan kreditors es SesaZlebloba aqvs turistul momsaxurebaSi. kreditoris mier naklis aRmofxvra uflebadarRveuli mxaris interesebis dacvis efeqturi meqanizmia im TvalsazrisiT, rom misi gamoyenebis winapiroba ar aris movalis braleuloba naklian SesrulebaSi346. misi arseboba gamarTlebulia kreditoris interesebis arasakmarisi daculobiT misTvis mxolod fuladi valdebulebis Semcirebis an xelSekrulebis Sewyvetis uflebis miniWebiT maSin, rodesac nakliani Sesruleba misTvis imgvar

342 BGH ZfBR 1995, 197; NJW-RR 1995, 540.; miTiTebulia: Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2772. 343 Sead. valdebulebiTi samarTlis reformis Sesaxeb kanonproeqts, BT-Drucks, 14/6040, S.130.; miTiTebulia: Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1720. 344 ssk-is 581-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad, ijaris xelSekrulebis mimarT gamoiyeneba qiravnobis xelSekrulebis wesebi, Tu 581-606-e muxlebiT sxva ram ar aris gansazRvruli. vinaidan, zemoaRniSnuli muxlebi ar Seicavs arc specialur da arc gamomricxav regulirebas, ijaris xelSekrulebaze avtomaturad gavrceldeba ssk-is 537-e muxlis me-2 nawiliT gansazRvruli kreditoris mier naklis aRmofxvris ufleba. 345 Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 145. 346 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 602.

83

Page 84: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

qonebriv danakliss iwvevs, romlis moculoba Sesrulebisa da sapasuxo Sesrulebis ekvivalenturobis farglebs aWarbebs347, movalis arabraleulobisas ki zianis anazRaurebis moTxovna SeuZlebeli xdeba. Sesabamisad, im tipis xelSekrulebis elementTa Serevis SemTxvevaSi, romelTaganac erTi iTvaliswinebs msgavsi meoradi moTxovnis gamoyenebas, meore ki ara, am uflebis mTlian xelSekrulebaze gavrcelebis, misi nawilobrivi gamoyenebis an kanonis analogiiT sargeblobis sakiTxi dgeba. mag. xSirad ismeba kiTxva nasyidobaSi naklis aRmofxvris uflebis myidvelisaTvis miniWebis SesaZleblobis Sesaxeb. es koncefcia ar aris gaziarebuli arc marTlmsajulebis praqtikisa da arc gabatonebuli azris mier348. naklis aRmofxvrisTvis gaweuli xarjebis moTxovna myidvels mxolod zianis anazRaurebis konstruqciis farglebSi unda SeeZlos349. nasyidobis samarTlisgan gansxvavebiT ki nardobis samarTali SemkveTs SesaZleblobas aZlevs, xelSekrulebis Sesatyvis mdgomareobaSi nakeTobis damzadebis pirveladi interesi gansakuTrebuli sirTuleebisa da Sesrulebis paralelurad zianis anazRaurebis SemovliTi gzis gamoyenebis gareSe daikmayofilos350. Tumca developerul xelSekrulebaSi, romelic nasyidobisa da nardobis komponentebs moicavs, kreditoris mier naklis aRmofxvris ufleba araTu gamoyenebul unda iqnes, aramed misi xelSekrulebis standartuli pirobebiT gamoricxvac ki baTilad unda CaiTvalos, rogorc keTilsindisierebis principis sawinaaRmdego debuleba, radgan is xelSekrulebis sabaziso ideis - xelSekrulebiT dakisrebuli Sedegis dadgomis - Seferxebas iwvevs351. naklis kreditoris mier aRmofxvra uSualod arajerovani Sesrulebis saganze mimarTul RonisZiebaTa legitimacias gulisxmobs. damatebiTi Sesrulebisagan gansxvavebiT, is ar iZleva paralelurad axali, unaklo sagnis SeZenis da Sesabamisi xarjebis anazRaurebis moTxovnis SesaZleblobas352 da mimarTulia

347 Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 145. 348 BGHZ 162, 219 = NJW 2005, 1348; BGH NJW 2005, 3211 (3212); NJW 2006, 988 (989); NJW 2007, 1534 (1535); MüKoBGB/Westermann §439 Rn. 10; Looschelders JA 2007, 673 (674); sapirispiro poziciiT Harke SchuldR BT Rn. 61; Herresthal/Riehm NJW 2005, 1457ff.; ix. Lorenz NJW 2005, 1321ff.; miTiTebulia: Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 37. 349 Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 37. 350 Basty, Der Bauträgervertrag, Schwerpunkte der Vertragsgestaltung, 6. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2009, 7. 351 Staudinger/Peters, 13. Bearb. 2003, §639 Rn. 53 ff.; miTiTebulia: Basty, Der Bauträgervertrag, Schwerpunkte der Vertragsgestaltung, 6. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2009, 517. 352 Sead. Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1365, sadac dasaSvebad aris miCneuli kreditoris mier axali nakeTobis damzadebisTvis gaweuli xarjis sruli anazRaureba im

84

Page 85: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

arajerovnad Sesrulebuli valdebulebis obieqtis Tvisebriobis xelSekrulebiT nakisr mdgomareobasTan miaxloebisaken sruliad axali sagnis Seqmnis uflebis gamoyenebis gareSe353. sxvagvarad rom vTqvaT, is aris damatebiTi Sesrulebis erT-erTi saxis - naklis aRmofxvris - movalis nacvlad ganxorcielebis ufleba. ar arsebobs wesi, romelic kreditorisagan moiTxovda naklis uSualod mis mier aRmofxvras354. SemkveTi praqtikulad Tavisufalia, naklis aRmofxvris samuSaoebis warmoeba mesame pirebs daavalos355. Tu naklis kreditoris mier gamosworeba calsaxad damoukidebelia movalis braleulobisagan yvela Sesabamisi uflebis Semcveli xelSekrulebis tipSi356, sruliad gansxvavebuli viTarebaa movalis mier vadis gadacilebis, rogorc naklis kreditoris mier aRmofxvris uflebis gamoyenebis winapirobis konteqstSi. nardobisa357 da turistuli momsaxurebis358 xelSekrulebaTa momwesrigebeli normebis sapirispirod, qiravnobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is 537-e muxlis me-2 nawili damqiravebels naklis aRmofxvris uflebas aniWebs mxolod gamqiraveblis mier naklis gamosworebis dayovnebis SemTxvevaSi. samarTlebrivi TvalsazrisiT gamqiraveblis mier naklis gamosworebis dayovnebisas saxezea gamqiraveblis mxridan valdebulebis Sesrulebis vadis gadacileba ssk-is 400-404 muxlebis normaTa gagebiT (movalis mier vadis gadacileba)359, rac TavisTavad

saWiroebs movalis gafrTxilebas ssk-is me-400 muxlis „b“ qvepunqtis Sesabamisad, maSin rodesac nardobasa da turistul momsaxurebaSi kreditors damatebiTi SesrulebisaTvis gansazRvruli vadis uSedegod gasvla yovelgvari damatebiTi winapirobis gareSe ukve

SemTxvevaSi, rodesac naklis aRmofxvra mxolod axali nivTis damzadebiT miiRweva. 353 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 472. 354 OLG Naumburg NJW-RR 2010, 1389, 1390.; miTiTebulia: Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1738. 355 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1738. 356 turistul momsaxurebasTan dakavSirebiT ix. Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 319.; nardobasTan

dakavSirebiT ix. Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 1051.; qiravnobasTan dakavSirebiT ix. Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 151 da Semdgomni. 357 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 338. 358 Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 321. 359 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 537,

www.gccc.ge, 12/07/2017.

85

Page 86: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

aRWuravs msgavsi uflebiT. vinaidan qiravnobis samarTalSi naklis kreditoris mier aRmofxvra yovelTvis gulisxmobs sxvis sakuTrebaSi arsebul nivTze zemoqmedebas360, keTilsindisierebis principi amarTlebs movalis gafrTxilebis saWiroebas minimum misi informirebisaTvis mis nivTze gafrTxilebis Semdgom mosalodneli danaxarjebis Taobaze. msgavsi pativsadebi interesi ar SeiZleba hqondes arc menardes da arc mogzaurobis momwyobs, vinaidan rogorc nakeToba, ise mogzauroba uSualod kreditorTan, mis komfortTan aris integrirebuli da Sesabamisad, misi interesebis dabalansebul dacvas saWiroebs.

2.1. Seusabamod maRali xarjis gavlena naklis aRmofxvris uflebis gamoyenebaze

naklis aRmofxvra kreditoris mier ar aris moTxovna, rogorc aseTi. misi Sinaarsi gulisxmobs kreditoris mier naklis gamosworebas uSualod an mesame piris meSveobiT361. amis sapirispirod gaweuli xarjebis anazRaureba ukve moTxovnis samarTlebrivi institutis meSveobiT xorcieldeba362. ramdenadac moTxovnis wamoyenebas win uswrebs kreditoris mier finansuri resursis gaReba, mniSvnelovania garkveuli fuladi zRvaris dadgena, romlis zemoTac gaweuli xarjebi saxelSekrulebo moTxovnis farglebSi ar unda anazRaurdes. Sesabamisad, erTmaneTs upirispirdeba aucilebeli da Seusabamod maRali xarji. aucilebeli xarjebis instituti zustad, rom im xarjebs gulisxmobs, rac aucilebelia nivTis vargisianobis SenarCunebisaTvis363 da risi anazRaurebac mouwevs movales, xolo Seusabamod maRali xarjis SemTxvevaSi arsebobs movalis mier moTxovnis Sesrulebis uaryofis SesaZlebloba. kreditoris mier naklis aRmofxvris momwesrigebeli Sesabamisi normebi aris amomwuravi xasiaTis, rac imas niSnavs, rom am muxlebiT gansazRvruli romelime winapirobis ararsebobis SemTxvevaSi dauSvebelia gaweuli xarjebis anazRaureba moTxovnili iqnes iseTi samarTlebrivi institutebis meSveobiT,

360 Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 152. 361 ZlieriSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe,

tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 267. 362 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 338. 363 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2014 wlis 2

ivnisis ganCineba №as-468-616-2013, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/07/2017.

86

Page 87: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

rogorebic aris davalebis gareSe sxvisi saqmeebis Sesruleba364 an usafuZvlo gamdidreba365. isic unda aRiniSnos, rom xarjebis anazRaurebis moTxovnis samarTlebrivi safuZveli aris uSualod kreditoris mier naklis aRmofxvris uflebis momwesrigebeli Sesabamisi muxli da ara zianis anazRaurebis366 an damatebiTi Sesrulebis367 saxelSekrulebo moTxovnis momwesrigebeli normebi. Seusabamod maRali xarjis pirobebSi movalis Sesageblis arseboba iwvevs damatebiTi SesrulebisTvis saWiro danaxarjebis Tavidan acilebas. aqve unda aRiniSnos, rom am Sesageblis gamoyeneba movales pasuxismgeblobisagan ar aTavisuflebs368, aramed gzas xsnis fuladi valdebulebis Semcirebisa da xelSekrulebis Sewyvetis meoradi moTxovnebiT sargeblobisaTvis. rac Seexeba mis gavlenas kreditoris mier naklis aRmofxvris uflebis gamoyenebaze, aq xelSekrulebaTa tipebis momwesrigebel normaTa midgoma araerTgvarovania. zogadi wesis mixedviT, Seusabamod maRali xarjebis motiviT damatebiTi SesrulebisTvis Tavis arideba gamowveulia movalis pativsadebi interesiT, ar daekisros keTilsindisierebis principis sawinaaRmdego Sinaarsis mqone tvirTi. Sesabamisad, Tu mas ufleba aqvs, damatebiT Sesrulebaze uari Tqvas Seusabamo xarjebis gamo, ar unda mouwios aseTi xarjebis anazRaureba maSinac, rodesac kreditori nakls TviTon aRmofxvris369. aRsaniSnavia, rom qiravnobis samarTali saerTod ar icnobs gamqiraveblis mier araTanazomieri xarjis motiviT damatebiTi Sesrulebis uaryofis SesaZleblobas. aRniSnuli SeiZleba aixsnas am tipis xelSekrulebis obieqtze sakuTrebis uflebis gadaucemlobiT, vinaidan nivTis naklis gamosworebisaken mimarTuli nebismieri gaumjobeseba movalis sakuTrebas miemarTeba.

364 Sead. kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 408. 365 BGHZ 46, 242; 70, 398, 389; MünchKomm/Busche, § 637 Rn. 7, 16; Bamberger/Roth/Voit, § 637 Rn. 17; Staudinger/Peters/Jacoby, § 634 Rn. 40f.; miTiTebulia: Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 273. 366 Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2011

wlis 8 dekembris ganCineba №as-1432-1447-2011,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/07/2017.; aseve CikvaSvili, saqarTvelos

samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 96. 367 Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2014

wlis 4 aprilis ganCineba №as-523-497-2013,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/07/2017. 368 cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 659, www.gccc.ge, 13/07/2017. 369 kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 478.

87

Page 88: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

rac Seexeba nardobisa da turistuli momsaxurebis xelSekrulebebs, isini Sesabamis muxlebSi iTvaliswineben damatebiTi Sesrulebis uaryofis SesaZleblobas araTanazomieri xarjebis motiviT. Tumca, Tu ssk-is 643-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad menardis mier araTanazomieri xarjebis Sesageblis gamoyeneba SemkveTis mxridan naklis aRmofxvris dasaSvebobazec zemoqmedebs, ssk-is 659-e muxlis me-2 nawilis me-2 winadadebiT gansazRvruli mogzaurobis momwyobis mier msgavsi Sesageblis gamoyenebis faqti araTu gamoricxavs naklis turistis mier aRmofxvris SesaZleblobas, aramed amave muxlis me-3 nawilis me-2 winadadebis Sesabamisad damatebiTi vadis dawesebis saWiroebasac ki ugulvebelyofs. amis miuxedavad, turists am uflebis gamoyeneba mxolod im SemTxvevaSi unda SeeZlos, Tu faqtobriv danaxarjebs realuri proporciulobis farglebSi awarmoebs370. aqve unda aRiniSnos, rom qiravnobis, nardobisa da turistuli momsaxurebis xelSekrulebaTa momwesrigebeli gsk-is Sesabamisi normebic identur Sinaarsobriv regulirebas Seicaven. aRniSnulidan gamomdinare, damatebiTi Sesrulebis Sesageblis ararseboba winapirobaa mxolod SemkveTis mxridan naklis aRmofxvris uflebiT sargeblobisaTvis371. damatebiTi Sesrulebis Sesageblis winapirobaTa obieqturi arseboba ar kmara mis da Sesabamisad naklis kreditoris mier aRmofxvris gamosaricxad. aucilebelia movalem Sesabamisi neba gamoavlinos372. sxvagvarad usargeblo iqneboda naklis kreditoris mier aRmofxvris gamocalkeveba damatebiTi Sesrulebisagan, radgan Seusabamo Tanxis motiviT uaryofas daqvemdebarebuli damatebiTi Sesrulebis xarjebis gaReba movales naklis kreditoris mier gamosworebis konstruqciis farglebSi mainc mouwevda373.

2.2. damatebiTi vadis transformacia xelSekrulebis tipebSi

naklis aRmofxvra kreditoris mier praqtikulad aris damatebiTi Sesrulebis konstruqciidan nawarmoebi instituti, Tumca meorad moTxovnaTa sistemaSi is ar aris uflebadarRveuli mxaris pirveli rigis dacvis samarTlebrivi saSualeba. naklis kreditoris mier aRmofxvris winapiroba Cveulebriv aris damatebiTi Sesrulebis moTxovnis gamoyeneba374, rac uzrunvelyofs damatebiTi Sesrulebis prioritetulobas yvela danarCen meorad moTxovnasTan

370 MK/Tonner, § 651c Rn. 157.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 315. 371 Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 1051. 372 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1738. 373 Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1364. 374 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 273.

88

Page 89: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mimarTebaSi375. damatebiT SesrulebasTan dakavSirebuli damatebiTi vadis daweseba da misi uSedegod gasvla gansxvavebul samarTlebriv Sedegebs iwvevs xelSekrulebis tipebSi. dawesebuli vadis uSedegod gasvlis garda qiravnobisas aucilebelia, gamqiravebeli imyofebodes movalis mier vadis gadacilebis reJimSi376, maSin rodesac nardobasa da turistul momsaxurebaSi damatebiTi vadis uSedegod gasvlis mxolod faqti sakmarisia naklis gamosworebis gamoyenebisaTvis. Tumca, Tu nardobis xelSekrulebaSi vadis uSedegod gasvlis Semdeg menardes mxolod SemkveTis TanxmobiT unda SeeZlos damatebiTi Sesrulebis ganxorcieleba377, turistuli momsaxurebis xelSekrulebaSi keTilsindisierebis principi avaldebulebs turists xarvezis gamosworebisTvis dawesebuli vadis gasvlis Semdeg SeTavazebuli damatebiTi Sesruleba miiRos, Tu ukve ar gamouyenebia danarCeni meoradi moTxovnebi378. rac Seexeba damatebiTi vadis arasaWiroebas, am TvalsazrisiTac xelSekrulebis tipebis mixedviT mniSvnelovani Taviseburebebi ikveTeba. aqve unda aRiniSnos, rom damatebiTi vadis gamoyenebis aragonivruloba warmoSobs movalis mxridan naklis dauyovnebeli aRmofxvris valdebulebas, risi Seusruleblobac ganapirobebs kreditoris mier naklis aRmofxvris uflebis gamoyenebas da arc erT SemTxvevaSi gulisxmobs damatebiTi Sesrulebis, rogorc prioritetuli meoradi moTxovnis, adgilis dakavebas. ssk-is 643-e muxlis me-2 nawili SemkveTs aTavisuflebs damatebiTi vadis dawesebis valdebulebisagan ssk-is 405-e muxlis me-2 nawiliT gansazRvrul SemTxvevebSi379. ssk-is zemoaRniSnuli normis sistemuri ganlageba kerZo nawiliT mowesrigebuli xelSekrulebis yvela im tipze gavrcelebis SesaZleblobas iZleva, romlebic damatebiT vadasTan mimarTebaSi gansxvavebul regulirebas ar Seicaven. Sesabamisad, ssk-is 643-e muxlis me-2 nawilis ararsebobis SemTxvevaSic ki avtomatur gamoyenebas

375 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 337. 376 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 182. 377 BGH NJW 2003, 1526, igive sakiTxze Schwenker EWiR 2003, 439.; miTiTebulia:

Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2763. 378 LG Frankfurt a.M. NJW 1985, 1473.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 314. 379 ssk-is 405-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad, ar aris aucilebeli damatebiTi vadis daweseba an gafrTxileba, Tu: a) aSkaraa, rom mas araviTari Sedegi ar eqneba; b) valdebuleba ar Sesrulda xelSekrulebiT gansazRvrul vadaSi, xolo kreditorma urTierTobis gagrZeleba xelSekrulebiT daukavSira valdebulebis droul Sesrulebas; g) gansakuTrebuli safuZvlebidan gamomdinare, ormxrivi interesebis gaTvaliswinebiT, gamarTlebulia xelSekrulebis dauyovnebliv moSla.

89

Page 90: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

daeqvemdebareboda ssk-is 405-e muxlis me-2 nawiliT gansazRvruli winapirobebi, rogorc es qiravnobis SemTxvevaSi xdeba. amdenad, bundovania ssk-is 643-e muxlis me-2 nawilis am SinaarsiT arsebobis saWiroeba. aRniSnulis sapirispirod, ssk-is 659-e muxlis me-3 nawilis me-2 winadadeba turists vadis dawesebis valdebulebisagan aTavisuflebs aseve im SemTxvevaSic, Tu mogzaurobis momwyobi uars ityvis xarvezebis aRmofxvraze, an Tu turisti dainteresebulia xarvezis dauyovnebeli aRmofxvriT. turistis interesis gaTvaliswinebiT xarvezis dauyovnebeli aRmofxvris ufleba mibmulia gansakuTrebul, turistis pirovnebisaTvis damaxasiaTebel garemoebebze380. es SeiZleba iyos avadmyofoba, gadaRliloba an ZuZuTa bavSvis Tanxleba381. qarTuli samarTlisgan gansxvavebiT, germanuli samarTali ufro metad orientirebulia xelSekrulebis tipTa Taviseburebebis gaTvaliswinebiT damatebiTi vadis modifikaciaze, mag. gsk-is §536a (2) 2 damqiravebels aZlevs naklis dauyovnebeli aRmofxvris uflebas maSin, rodesac is aucilebelia qiravnobis obieqtis mdgomareobis SenarCunebisa Tu aRdgenisaTvis. wesis normatiul Sinaarss Seesabameba mag. santeqnikuri kvanZis gaskdoma an gaTbobis sistemis gafuWeba, magram ara RonisZiebebi, romlebic miemarTeba ara uSualod qiravnobis obieqts, aramed emsaxureba mesame pirebis zianisagan dacvas (mag. sacxovrebeli korpusis Sesasvlelis gaTavisufleba yinulisagan)382. gsk-is §637 (2) 2 valdebulebiTi samarTlis zogadi nawiliT gansazRvruli winapirobebis garda SemkveTs aTavisuflebs vadis dadgenisagan aseve im SemTxvevaSic, rodesac damatebiTi Sesruleba warumatebeli aRmoCndeba, an is miuRebelia SemkveTisaTvis. Tu normis pirveli alternativis calke saxiT gamoyofa bundovania, radgan damatebiTi Sesrulebis warumatebloba TavisTavad arajerovan Sesrulebas gulisxmobs da Sesabamisad, erTxel ukve gamoyenebuli damatebiTi vada zogadi wesiTac uxsnis gzas kreditors naklis aRmofxvrisaken, SemkveTisTvis damatebiTi Sesrulebis miuReblobis faqti nardobis kreditoris damatebiTi berketia. amasTan, SemkveTisTvis damatebiTi Sesrulebis miuRebloba dakavSirebulia, saxeldobr, menarde sawarmos mier gansaxorcielebel damatebiT SesrulebasTan da ara damatebiT SesrulebasTan, rogorc aseTTan, vinaidan SemkveTs surs damatebiTi Sesrulebis Sedegi, saxeldobr, unaklo nivTi da am

380 Sead. Tempel, NJW 1986, 547, 551; AG Hannover RRa 2003, 78, 79 (fekaliebis suni

abazanidan ar kmara).; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 315. 381 Sead. Bartl, Rn. 47.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 316. 382 Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 152.

90

Page 91: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sedegis miRwevas apirebs naklis sakuTari ZalebiT aRmofxvriT383. damatebiTi Sesrulebis miuRebloba saxeze maSin aris, rodesac menardesa da SemkveTs Soris arsebuli ndobiTi urTierToba mniSvnelovnad dazianda384 an rodesac menardem arsebiTad daarRvia Tavisi saxelSekrulebo valdebulebebi, mag. gangrZobadad ar asrulebda miTiTebebs an naklis mimalvas cdilobda385.

2.3. avansi, rogorc nardobis specifika

naklis SemkveTis mier aRmofxvris uflebas kidev ufro met garantias uqmnis ssk-is 643-e muxlis me-3 nawiliT gansazRvruli naklis aRmofxvrisaTvis saWiro xarjebis avansis saxiT moTxovnis SesaZlebloba. avansi aris menardisTvis dasakisrebeli naklis aRmofxvris xarjebis winaswari gadaxda386, romlis moculoba

ganisazRvreba „savaraudo saWiro danaxarjis“ kriteriumiT387, risi gansazRvrac unda moxdes daskvnis an fasTa kvlevis dokumentebis meSveobiT388. SemkveTi ar aris valdebuli, hqondes mosalodneli danaxarjebis moculobis gamoTvlis unari. is uflebamosilia, Tavisi codnis donis Sesabamisad Seafasos xarjebi da maTi sisworis dasasabuTeblad eqspertis daskvna gamoiyenos389. SemkveTi ar aris uflebamosili, erTdroulad moiTxovos damatebiTi Sesruleba da naklis aRmofxvrisaTvis saWiro avansi390, rac iqidan gamomdinareobs, rom avansis moTxovnis winapiroba naklis aRmofxvris uflebis qonaa391, romelsac win uswrebs

383 RegBegr BT-Drucks 14/6040, 266.; miTiTebulia: kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 477. 384 Sead. Zvel samarTalTan BGHZ 50, 160, 166 = NJW 1968, 1524 = LM § 4 VOB B Nr. 3; BGHZ 46, 242, 245 = NJW 1967, 388, 389 = LM § 398 Nr. 17; BGH Schafer/Finnern Z. 2414, 224; Schafer/Finnern Z. 2. 414, 1, 8 = NJW 1976, 143 = LM § 633 Nr. 27; BauR 1975, 137; OLG Köln NJW 1974, 1952, 1953; Kaiser NJW 1973, 176, 177; Werner/Pastor Rn. 2107.; miTiTebulia: Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1737. 385 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1737. 386 BGH NJW 09, 60 Tz 8.; miTiTebulia: Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 1052. 387 BGHZ 54, 82, 83, 85 = NJW 1970, 1454; BGHZ 47, 272, 274 = NJW 1967, 1366 f. = LM VOB B § 13 Nr. 12; BGH BauR 1999, 631 = NJW 1999, 2036 = LM § 645 Nr. 10; NJW-RR 1993, 522 = WM 1993, 797; NJW-RR 1991, 789 = LM § 633 Nr. 81; NJW-RR 1989, 86, 88 = LM § 635 Nr. 65; OLG Hamm NJW-RR 1994, 473 = MDR 1994, 585; Bamberger/Roth/Voit Rn. 12; Staudinger/Peters/Jacoby § 634 Rn. 88.; miTiTebulia: Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1742. 388 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1742. 389 BGH BauR 03, 1247; BauR 99, 631.; miTiTebulia: Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1366. 390 Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 71. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 989. 391 Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2763.

91

Page 92: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uflebis gamoyeneba. garda am winapirobisa, avansis moTxovna mxolod maSin SeiZleba, rodesac SemkveTis ganzraxva nakeTobis unaklo mdgomareobaSi moyvanas miemarTeba naklis aRmofxvris konstruqciis gamoyenebis meSveobiT392. SemkveTis amgvari ganzraxva ar arsebobs, rodesac TvalsaCinoa, rom mas ar aqvs naklis gamosworebis survili an is naklis gonivrul vadaSi aRmofxvras ver SeZlebs393. valdebulebis Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis moTxovnis uflebisagan gansxvavebiT, avansis miznobrioba ganapirobebs misi ukan dabrunebis valdebulebis warmoSobas, Tu nakli gonivrul vadaSi ar aRmoifxvra394 an avansis moTxovnis Sewyvetas, Tu dadginda, rom SemkveTs sinamdvileSi iseTi meoradi moTxovnebis gamoyenebis survili aqvs, rogoricaa fuladi valdebulebis Semcireba an zianis anazRaureba395. avansis moTxovna SemkveTma SesaZloa menardis anazRaurebis moTxovnis proporciuli gaqviTviTac ganaxorcielos396. miuxedavad imasa, rom arc qiravnobisa da arc turistuli momsaxurebis xelSekrulebaTa momwesrigebeli Sesabamisi muxlebi ar aregulireben kreditoris mier avansis moTxovnis uflebas, farTod gavrcelebuli mosazrebiT, msgavsi SesaZleblobiT sargeblobs rogorc damqiravebeli397, ise turisti398. kreditoris mier naklis aRmofxvris uflebis momwesrigebeli muxlebis amomwuravi da Caketili Sinaarsis gaTvaliswinebiT, es pozicia qarTul samarTalSi naklebad unda iqnes gaziarebuli. msgavsi moTxovnis safuZveli ucxoa rogorc ssk-is 537-e muxlis me-2

392 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1741. 393 BGH BauR 82, 66, 67 - nakli ukve aRmofxvrilia; Nürnbg NJW-RR 03, 1601 - binaTmesakuTreTa amxanagoba erT-erT mesakuTres naklis aRmofxvris uflebas

ar aZlevs mtkicebulebaTa uzrunvelyofis motiviT.; miTiTebulia:

Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1366. 394 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 272. 395 BGHZ 47, 272, 274 = NJW 1967, 1366 f. = LM VOB B § 13 Nr. 12; OLG Celle BauR 2001, 1753; OLG Köln BauR 1988, 483; Sead. agreTve Staudinger/Peters/Jacoby § 634 Rn. 93.; miTiTebulia:

Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1742. 396 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 338. 397 ix. Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 151, germanuli sasamarTlo

praqtikis Sesabamis magaliTebze dayrdnobiT, aseve Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2180. 398 ix. Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 318, Sesabamisi sasamarTlo gadawyvetilebebisa da iuridiuli literaturis miTiTebiT.

92

Page 93: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

nawiliT gansazRvruli damqiraveblis mier naklis aRmofxvris, ise ssk-is 659-e muxlis me-3 nawilis pirveli winadadebiT gansazRvruli turistis analogiuri uflebisaTvis.

3. fuladi valdebulebis Semcireba

fuladi valdebulebis Semcireba aris specifikuri meoradi moTxovna. xelSekrulebidan gasvlis an zianis anazRaurebisagan gansxvavebiT, is aris ara totaluri ufleba399, aramed valdebulebis darRveviT gamowveul Semcirebul sargebelTan kreditoris sapasuxo Sesrulebis misadagebis400 SesaZlebloba, igive movalis naklian Sesrulebaze reaqciis ufleba401, rac uzrunvelyofs kreditorisa da movalis SeTanxmebul SesrulebaTa ekvivalenturobis aRdgenasa402 da ormxriv valdebulebaTa Tanasworobis garantirebas403. mxareTa Tanasworoba izomeba subieqturi masStabiT, rac mag. nasyidobaSi Semdegs niSnavs: Tu myidvels nivTi SeRavaTian fasad aqvs SeZenili, mas fasis Semcireba maSinac SeuZlia, Tundac nakliani nivTis realuri Rirebuleba nasyidobis fass aWarbebdes. igive wesi moqmedebs gamyidvelisaTvis: mas rCeba maRal fasad gayiduli nivTis Sedegad miRebuli sargebeli fasis Semcirebis uflebis realizebis Semdegac, Tundac nivTis realuri Rirebuleba iyos nasyidobis Semcirebul fasze dabali404. mniSvnelovania, rom fasis Semcirebamde arsebuli sargebeli an ziani xeluxlebeli darCes fasis Semcirebis Semdegac405. fuladi valdebulebis Semcirebis SesaZlebloba eqvemdebareba martiv kanonzomierebas: is realizebadia nebismier sasyidlian xelSekrulebaSi da avtomaturad gamoiricxeba yvela usasyidlo xelSekrulebaSi.Aam institutis valdebulebiTi

399 Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2779. 400 Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1288. 401 Büdenbender, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 1377. 402 Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2680. 403 BGHZ 163, 1, 4 ff = NJW 2005, 1713.; miTiTebulia: Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 206. 404 Büdenbender, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 1377. 405 Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 527.

93

Page 94: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

samarTlis zogad nawilSi mouwesrigebloba406 ar unda gaxdes misi gamoyenebis damabrkolebeli garemoeba im sasyidlian xelSekrulebaSi, romlis momwesrigebeli specialuri normebi Sesabamis daTqmas ar Seicaven. naklis kreditoris mier aRmofxvris uflebisagan gansxvavebiT, am SemTxvevaSi kanonis analogia mxolod samarTlianobis da interesTa balansis funqcias Seasrulebs. fuladi valdebulebis Semcireba mkafiod unda gaimijnos Rirebulebis Semcirebis cnebisagan. fuladi valdebulebis Semcireba aris sazRauris modificireba, xolo Rirebulebis Semcireba iZleva informacias, ra moculobiT Semcirdeba nivTis fasi nakliani Sesrulebis gamo da ra masStabiT unda aisaxos es sazRaurze. sxvagvarad rom vTqvaT, fuladi valdebulebis Semcireba miemarTeba gasamrjelos, xolo Rirebulebis Semcireba valdebulebis sagans407. fuladi valdebulebis Semcireba samoqalaqo kanonmdeblobis kidev erTi berketia, SenarCunebul iqnes kerZosamarTlebrivi urTierToba damatebiTi Sesrulebis uSedego mcdelobis Semdeg. am dros mxareebs SesaZlebloba aqvT, saxelSekrulebo pirobaTa modificirebis gziT realuri mdgomareoba Seusabamon samarTlebriv urTierTobas da SeinarCunon xelSekruleba408, rac SeiZleba gamoixatos rogorc erTjerad SesrulebaSi, ise saxelSekrulebo urTierTobebis gagrZelebaSi409. Tumca, damatebiTi Sesrulebisagan gansxvavebiT kreditori iZulebuli ar aris isargeblos am meqanizmiT, rodesac paralelurad arsebobs xelSekrulebis Sewyvetis winapirobebic. fuladi valdebulebis Semcirebis SedarebiT Serbilebuli samarTlebrivi Sedegi Sereul xelSekrulebaSi mis mxolod Sesabamisi tipis xelSekrulebis komponentze gavrcelebis SesaZleblobasac qmnis, maSin rodesac xelSekrulebidan gasvla mxolod mTlian saganTan mimarTebaSi SeiZleba iqnes moTxovnili da zianis anazRaureba - proporciulad410. am TvalsazrisiT fuladi valdebulebis Semcireba Sereul xelSekrulebaSi yvelaze nakleb diskomforts gamoiwvevs, radgan is xelSekrulebis danarCen elementebs umravles SemTxvevaSi ar miemarTeba.

406 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 340. 407 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1745. 408 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis

saqmeTa palatis 2009 wlis 20 oqtombris ganCineba №as-584-891-09,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 25/08/2017. 409 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2011 wlis 24

noembris ganCineba №as-1327-1347-2011, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 25/08/2017. 410 Palandt/Putzo, § 516 Rdnr. 17.; miTiTebulia: Eckert, Schuldrecht, Besonderer Teil, 2. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2005, 142.

94

Page 95: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Tu usasyidlo xelSekrulebebisaTvis fuladi valdebulebis Semcireba ucnobia, sasyidlian xelSekrulebebSi is sxvadasxva SinaarsiT iCens Tavs. Sinaarsis modificirebas ganapirobebs ara mxolod xelSekrulebis kuTvnileba sakuTrebis uflebis gadamcemi, sargeblobis uflebis gadamcemi an momsaxurebis tipis xelSekrulebisaTvis, aramed konkretuli tipis SigniT arsebuli saxesxvaobebic. am institutis Sinaarsis cvalebadoba iwyeba konkretuli tipis xelSekrulebaSi arsebuli gansxvavebuli samarTlebivi bunebiT da sruldeba misi realizebis winapirobaTa meti an naklebi raodenobiT. mag. nardobaSi sazRauris Semcireba aris moTxovnis damfuZnebeli ufleba, romelic Sedegis dasadgomad saWiroebs menardisadmi mimarTuli calmxrivi miRebasavaldebulo nebis gamovlenas411, xolo qiravnobaSi nakliani Sesrulebisas qira mcirdeba avtomaturad da kanonis ZaliT412. nasyidobaSi fasis Sesamcireblad mcire mniSvnelobis naklic sakmarisia413, maSin rodesac qiravnobisas naklis arsebiToba ganmsazRvreli winapirobaa qiris SemcirebisaTvis414. dauSvebelia qiris Semcireba, rodesac nakli umniSvneloa415. fuladi valdebulebis Semcirebis aseTi transformireba SeiZleba aixsnas konkretuli tipis xelSekrulebis mizniTa da aRniSnulidan gamomdinare, kanonmdeblis adekvaturi mcdelobiT, uzrunvelyofil iqnes interesTa optimaluri balansi, rac am da sxva danarCen meoradi moTxovnis uflebebs warmoaCens ara imdenad kreditoris interesebis dacvis upirobo berketad, aramed darRveuli wonasworobis aRdgenis meqanizmad. amdenad, Sereul xelSekrulebaSi tipTa konsolidaciis Sedegad miRebuli erTiani SeTanxmebis darRvevisas gamosayenebeli uflebis dacvis meqanizmis SerCevisas pirvel rigSi imas unda mieqces yuradReba, ramdenad Seasrulebs wonasworobis funqcias mag. nasyidobis xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli fasis Semcirebis momwesrigebeli normebis gamoyeneba im Sereul xelSekrulebaSi, sadac kombinirebulia ijaris an turistuli momsaxurebis xelSekrulebis elementebic, romlebSic fuladi valdebulebis Semcireba arsebiTad gansxvavebul wesebs eqvemdebareba.

411 Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1368. 412 Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 485. 413 Pammler, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 75. 414 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 59. 415 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 536,

www.gccc.ge, 31/07/2017.

95

Page 96: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

3.1. nakliani Sesrulebis specifikuri gageba

fuladi valdebulebis Semcireba valdebulebis darRvevis nebismieri formis arsebobisas realizebadi meoradi moTxovnaa. Tumca, Tu Sesrulebis SeuZlebloba da movalis mier vadis gadacileba valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSi mowesrigebis gamo uSualod ukavSirdeba kerZo nawiliT mowesrigebuli xelSekrulebis sxvadasxva tips, valdebulebis arajerovani Sesruleba nakliani Sesrulebis formiT gansxvavebulad konkretdeba xelSekrulebis tipebSi. gansxvavebis mTavari ganmapirobebelia darRvevis zegavlena xelSekrulebis miznis Seferxebaze, romelic, bunebrivia, sxva formiT iCens Tavs sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebaSi, vidre sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebaSi. qiravnobis xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli nivTobrivi naklis definiciaSi asaxulia grZelvadian valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobasTan dakavSirebuli gansakuTrebuli interesTa balansis aucilebloba. kerZod, nivTobrivi nakli SesaZlebelia warmoiSvas qiravnobis xelSekrulebis moqmedebis ganmavlobaSi, anu qiravnobis sagnis gadacemis Semdgomac416, maSin, rodesac nasyidobaSi fasis Semcirebis gamoyenebisTvis gadamwyveti faqtoria xelSekrulebis dadebis momentSi arsebuli faqtobrivi da hipoTeturi Rirebulebebis acdena417. qiravnobaSi xelSekrulebis dadebidan nivTis gadacemamde gamovlenili nakli gamoricxavs Rirebulebis Semcirebis SesaZleblobas kerZo nawilis normebis Sesabamisad. drois am monakveTSi dafiqsirebuli naklis SemTxvevaSi kreditorisaTvis relevanturia valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis normebi xelSekrulebis darRvevis Sesaxeb418. turistuli momsaxurebisTvis ki, romlis mizani mogzaurobis periodSi valdebulebis jerovani SesrulebiT realizdeba, sruliad umniSvneloa momsaxurebis gawevis dawyebamde arsebuli an Semdgom warmoSobili faqtobriv-samarTlebrivi sirTuleebi. gadamwyveti kriteriumia drois is monakveTi, romlis ganmavlobaSic warmoiSva da arsebobda xarvezi419, ramac mogzaurobis procesi daaziana. mogzaurobis dasrulebis Semdgom warmoSobili ziani ki unda

416 Oechsler, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013, 594. 417 Pammler, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 79. 418 BGHZ 85, 267, 270 = NJW 1983, 446; BGHZ 136, 102, 106 = NJW 1997, 2813; BGH LM Nr 61 zu § 535 BGB = NJW 1978, 103; NZM 2005, 501 (r Sp u) = NJW 2005, 2152, 2154.; miTiTebulia:

Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 171. 419 cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 660, www.gccc.ge, 29/08/2017.

96

Page 97: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

aRmoifxvras ara sazRauris Semcirebis, aramed zianis anazRaurebis samarTlebrivi konstruqciis meSveobiT420. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebaSi nakliani Sesruleba SeiZleba daafuZnos aseve movalisagan damoukidebelma garemo faqtorebma. mag. aRiarebulia, rom daqiravebul obieqtSi Semosuli xmauri, romelic aRemateba gansazRvrul, dasaSvebad miCneul decibals, warmoSobs qiris Semcirebis uflebas imis miuxedavad, es xmauri momdinareobs gamqiraveblis, Tanadamqiraveblebis Tu mesame pirebis mxridan421. sasamarTlo praqtikisTvis cnobilia SemTxveva, rodesac damqiraveblis mezobeli oTaxidan Ramis saaTebSi momdinare ayalmayali, romelsac ganmeorebiTi xasiaTi hqonda, CaiTvala misi sayofacxovrebo pirobebis damazianeblad da daafuZna qiris 5%-iT Semcirebis SesaZlebloba422. momsaxurebis tipis xelSekrulebis kreditoris interesebis dakmayofilebaze gansakuTrebuli orientaciis gamo zogierTi garemo faqtori fuladi valdebulebis Semcirebis sxva winapirobaTa gamoyenebazec ki axdens gavlenas. mag. dabinZurebuli zRva an sanapiro423 turistuli momsaxurebis xelSekrulebis imgvari xarvezia, romelic am tipis xelSekrulebaSi Rirebulebis Semcirebis uflebiT sargeblobis mTavari winapirobis - Setyobinebis valdebulebis424 gamodevnasac ki iwvevs. Tumca, aqve unda aRiniSnos, rom mogzaurobis momwyobi ar aris pasuxismgebeli ekologiur da zogadpolitikur mdgomareobaze. mag. wyalmcenareebiT savse zRva an mezobel qveyanaSi warmoSobili politikuri krizisi ar afuZnebs mogzaurobis xarvezs425. sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebaSi naklis cnebis amgvari gavrcoba usamarTlo iqneboda, vinaidan sakuTrebis uflebis gadacemis erTjeradi sanivTosamarTlebrivi procedura xelSekrulebis sagnisagan movalis absolutur uflebriv da, rogorc wesi, faqtobriv distancirebasac iwvevs. Sesabamisad, arsebuli socialuri Tu sxva garemoebebi, rac valdebulebis sagans miemarTeba da mis

420 BGH RRa 2008, 220, 221 saavario SemTxvevasTan mimarTebaSi.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 325. 421 BGH NJW 1986, 2443.; miTiTebulia: Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2185. 422 AG Bergisch Gladbach v. 24.07.2001 - 64 C 125/00 - WuM 2003, 29-30.; miTiTebulia: Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 481. 423 AG Baden-Baden RRa 1994, 12.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 330. 424 cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 660, www.gccc.ge, 29/08/2017. 425 wyalmcenareebis SemTxvevasTan dakavSirebiT ix. LG Frankfurt NJW-RR 1990, 761.; miTiTebulia: Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 615.

97

Page 98: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Tvisebriobaze gavlenas axdens, axali mesakuTris riskis sferos unda ganekuTvnebodes. fuladi valdebulebis Semcirebaze gavlena SesaZlebelia sajaro miznebiT ganpirobebulma sakanonmdeblo regulaciamac moaxdinos, risi magaliTicaa gsk-is §536 (1a), romelic energetikuli modernizaciiT gamowveuli vargisianobis Semcirebisas damqiravebels arTmevs qiris Semcirebis uflebas, Tu modernizaciis RonisZiebebi sam Tves ar gadaaWarbebs. normis mizani energetikuli modernizaciis imgvar RonisZiebaTa fasilitaciaa, romlebic SeuZlebelia Senoba-nagebobaTa struqturuli cvlilebis gareSe da romlebic energiis moxmarebis mdgrad dazogvas iwveven. mag. kedlebis, Weris an fanjrebis Tboizolaciis gaumjobeseba426. garemosdacviTi RonisZiebebiT nakarnaxevi normis sajaro mizani mocemul SemTxvevaSi aSkarad

„Zaladobs“ damqiraveblis kerZosamarTlebriv uflebaze, Tumca am normis Tavad damqiraveblis, rogorc sazogadoebis wevris, interesebis damcavi buneba misi uflebis borotad gamoyenebis konstruqciad qcevas gamoricxavs, miuxedavad imisa, rom qiris Semcirebis uflebis gamouyenebloba damqiraveblis energopolitikuri xarjebis dafinansebaSi CarTvas iwvevs427. nakliani Sesrulebis modifikacia xelSekrulebis tipebSi vlindeba aseve arsebiTi naklis Sefasebisas, rac ara mxolod misi Sinaarsis gansxvavebul gagebas gulisxmobs, aramed - arsebiTobis gavlenasac fuladi valdebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebaze. Sinaarsobriv da poziciur mravalferovnebas aqvs adgili aseve uflebrivi naklisa da sajarosamarTlebrivi SezRudvis arsebobis drosac, rasac, mniSvnelobidan gamomdinare, am Tavis Semdgomi qveTavebi daeTmoba.

3.1.1. mniSvnelovani nakli

vinaidan fuladi valdebulebis Semcirebis Sedegi ar aris mTliani samarTlebrivi urTierTobis ukuqceviT reJimSi gadayvana - igive pirvandeli mdgomareobis aRdgena, misi gamoyenebis winapirobebi ar unda iyos xelSekrulebidan gasvlis winapirobaTa identuri, am ori uflebis alternatiuli mimarTebis miuxedavad. mTavari ganmasxvavebeli niSani aris valdebulebis darRvevis xarisxi da misi gavlena fuladi valdebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebaze. Tu xelSekrulebis Sewyveta ssk-is 405-e muxlis me-3

nawilis „a“ qvepunqtis Sesabamisad valdebulebis umniSvnelo darRvevis SemTxvevaSi gamoricxulia, rac praqtikuli

426 Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 173. 427 Oechsler, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013, 589.

98

Page 99: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gansxvavebebis gareSe miemarTeba kerZo nawiliT mowesrigebul Sesabamis xelSekrulebebs, fuladi valdebulebis Semcirebis momwesrigebeli normis zogad nawilSi gauTvaliswinebloba xelSekrulebaTa tipebSi mis gansxvavebul mowesrigebas ganapirobebs. mag. nardobaSi sazRauris Semcirebis uflebis gamosayeneblad gasvlisagan gansxvavebiT sakmarisia nebismieri nakli, Tundac is iyos umniSvnelo428, maSin, rodesac naklis arsebiToba qiris Semcirebis erT-erTi winapirobaa429. gsk-is §441 (1) 2 da §638 (1) 2, nasyidobisa da nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is 492-e da 645-e muxlebisgan gansxvavebiT, pirdapir miTiTebas Seicaven valdebulebis darRvevis xarisxis fuladi valdebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebaze gavlenis arqonis Sesaxeb, Tumca pirdapiri akrZalvis ararsebobis SemTxvevaSi nebadarTuli moqmedebis Tavisuflebis kerZosamarTlebrivi principi uSvebs msgavs SesaZleblobas. myidveli ar unda iyos valdebuli, gadaixados igive fasi naklian nivTSi, risi gadaxdis valdebulebac man unaklo nivTis gadacemis SemTxvevaSi aiRo430. fasis Semcirebis nebismieri naklis SemTxvevaSi gamoyenebis SesaZlebloba aseve SesabamisobaSia „samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi

aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivis 3 (5) (6) muxlis normatiul SinaarsTan. sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi fuladi valdebulebis Semcirebis SesaZlebloba umniSvnelo naklis SemTxvevaSic ki gamarTlebulia mesakuTris samarTlebrivi statusiTa da misi dacvis pativsadebi interesiT. msgavsi interesi arsebobs aseve momsaxurebis tipis xelSekrulebebSic, radgan xarisxiani servisis miReba Tanamedrove momxmareblis TavisTavad cxadi uflebaa. swored amitom ssk-is 660-e muxli da gsk-is §651d ar aqcentirebs darRvevis arsebiTobasa da mis uSualo gavlenaze Rirebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebasTan mimarTebiT431. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi kreditoris samarTlebrivi statusi arsebiTad gansxvavdeba sakuTrebis uflebis gadamcemi xelSekrulebis kreditoris samarTlebrivi statusisagan.

428 Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 1053. 429 Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2187. 430 Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 525. 431 Sead. Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 324, sadac Rirebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebasTan mimarTebaSi ganviTarebulia msjeloba, rom valdebulebis darRveva aucileblad arsebiTi unda iyos. avtori eyrdnoba gsk-is §323 V 2 (savaraudod kanonis analogiis samarTlebrivi konstruqciis meSveobiT), romlis Sesabamisad kreditors mxolod maSin SeuZlia xelSekrulebidan gasvla, Tu darRveva ar aris umniSvnelo.

99

Page 100: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

sakuTrebis uflebis gadaucemlobis faqti amarTlebs qiris Semcirebis uflebis ararsebobas vargisianobis umniSvnelod Semcirebis SemTxvevaSi, rac ssk-is 536-e muxlis pirveli nawilis me-3 winadadebiT gaTvaliswinebuli winapirobaa. aRsaniSnavia, rom germanul samarTalSi vargisianobis mniSvnelovani Semcireba qiris Semcirebis winapirobaa mxolod nivTobrivi naklis SemTxvevaSi, xolo garantirebuli Tvisebebis ararsebobis432 an uflebrivi naklis433 dros Rirebulebis umniSvnelo Semcirebac ki sakmarisia. Tu uflebrivi naklis dros movalis mometebuli dacvis pativsadebi interesi iseve arsebobs, rogorc nivTobrivi naklis SemTxvevaSi, igives ver vityviT garantirebuli Tvisebebis ararsebobaze, amitom mizanSewonilia qarTul samarTalSic damkvidrdes msgavsi diferenciacia. mniSvnelovani naklis zRvaris daweseba qiravnobaSi miznad isaxavs uadgilo wvrilmanebis Taobaze mxareTa davis prevencias434. am dros kreditori daucveli ar rCeba, radgan umniSvnelo nakli gamoricxavs mxolod qiris Semcirebis SesaZleblobas, radgan gamqiraveblis ZiriTadi valdebulebis Sinaarsidan gamomdinare man nebismieri nakli unda aRmofxvras435. naklis arsebiToba konkretuli saqmis garemoebebidan unda dadgindes436. Tumca, nakli maSin aris umniSvnelo, rodesac is advilad Seicnoba da mciredi danaxarjiT SeiZleba aRmoifxvras, ris gamoc qiris Semcireba keTilsindisierebis princips daarRvevs437. umniSvnelo nakli saxezea aseve SeTanxmebuli Tvisebebisagan obieqturad mcire mniSvnelobis gadaxris arsebobis SemTxvevaSi, rac mxolod esTetikur SegrZnebebs azianebs da ara Tavad moxmarebaunarianobas438. samSeneblo kontraqtebis upiratesad nardobis samarTlisadmi mikuTvnebis miuxedavad, fuladi valdebulebis SemcirebisaTvis

432 Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2693. 433 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 59. 434 Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 175. 435 Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 480. 436 Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2693. 437 BGH WuM 2004, 531; ZMR 2005, 524.; miTiTebulia: Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 59. 438 Sead. AG Köln WuM 1997, 41: gansxvavebuli feris kramiti, rodesac aRar aris xelmisawvdomi SeTanxmebuli feris kramiti; LG Hamburg WuM 1989, 368; dabinZureba, romelic arsebiTad CamorCeba sakanonmdeblo regulaciis zeda zRvars da ar aqvs janmrTelobisaTvis saSiSi gverdiTi efeqti.; miTiTebulia:

Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1296.

100

Page 101: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mxolod nakliani Sesrulebis arseboba ar kmara da moqmedebs ufro mkacri winapirobebi, rac SemkveTis araproporciul dazianebas iwvevs439. kerZod, xelSekrulebis standartul pirobebSi keTdeba daTqma, rom SemkveTi mxolod maSin aris sazRauris Semcirebaze uflebamosili, rodesac naklis gamosworeba SeuZlebelia an aragonivrulia SemkveTisaTvis anki menarde uaryofs mas araTanazomieri xarjebis motiviT440. mocemul SemTxvevaSi nakliani Sesrulebis normatiuli Sinaarsi qiravnobis xelSekrulebaSi arsebuli mniSvnelovani naklis kriteriumsac ki aRemateba, risi pativsadebi safuZvlis povnac rTulia. amitom, aseTi standartuli piroba unda gabaTildes ssk-is 346-e muxlis Sesabamisad441.

3.1.2. uflebrivi nakli

uflebrivi nakli gulisxmobs mesame piris anu xelSekrulebis mxaris statusis armqone piris442 uflebas, ramac xeli SeuSala xelSekrulebis miznis kreditoris sasargeblod realizebas an Seqmna aseTi xelSeSlis safrTxe. xelSekrulebis tipma SesaZlebelia uflebrivi naklis zemoaRniSnuli generaluri cnebis gafarToebis, daviwroebis an gamoricxvis saWiroeba warmoSvas. mag. momsaxurebis tipis xelSekrulebaTa servisis saTanadod miwodebis procesze orientaciis gamo, uflebrivi naklis Teoriuli arsebobac ki Znelad warmosadgenia. swored amitom, miCneulia, rom turistul momsaxurebaSi mogzaurobis xarvezi vlindeba mogzaurobis sargeblianobis Semcirebis an garantirebuli Tvisebebis arqonis dros443. sakuTrebisa da sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebaTa sagania uflebis kreditorisaTvis gadacema, rac bunebrivia uflebrivi naklis arsebobisas Seferxdeba. aRniSnulis

439 Peters/Jacoby, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 482. 440 § 13 VI VOB/B .; miTiTebulia: Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 340. VOB/B aris germanul samSeneblo samarTalSi moqmedi xelSekrulebis standartuli pirobebi. mas ar aqvs sakanonmdeblo normis statusi, Sesabamisad misi gamoyenebisaTvis saWiroa mxareTa SeTanxmeba. VOB/B iTvaliswinebs samSeneblo samarTlis im specialur saWiroebebs, romlebsac ver faravs nardobis samarTlis momwesrigebeli gsk-is normebi. rogorc standartuli pirobebi, arsobrivi an/da proceduruli aspeqtebis daucvelobis SemTxvevaSi, eqvemdebareba baTilobis/sacilobis reJims.

amasTan dakavSirebiT dawvrilebiT ix. Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 282-285. 441 Bachiashvili, Protection of the Interests of a Contrct Party through Adequate Interpretation of the Provisions of the Civil Code of Georgia on Standard Contract Terms and the Necessity to Reform the Flawed Norms, „South Caucasus Law Journal“, №05/2014, Democratic Legislation, Tbilisi, 2014, 364. 442 Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2712. 443 Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 326.

101

Page 102: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gaTvaliswinebiT, am tipis xelSekrulebebSi uflebrivi nakli Sedegobrivad nivTobrivi naklis tolfasia. aRsaniSnavia, rom nasyidobis, qiravnobisa da nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is 489-e, 534-e da 640-e muxlebi uflebrivi naklis definicias erTgvarovnad gansazRvraven da kreditoris mimarT mesame piris uflebis gamoyenebis Teoriul SesaZleblobasac ki uflebriv naklad miiCneven. germanul samarTalSi qiravnobasTan mimarTebaSi aRiarebulia, rom mesame pirTa uflebebis ubralo arseboba, romelic win uswrebs damqiraveblis mflobelobis uflebas, jer kidev ar aris uflebrivi nakli444. radgan gamqiravebels qiravnobis sagnis mesakuTreoba ar moeTxoveba445, aseT mesame piris uflebas legaluri safuZvelic ki aqvs. uflebriv nakls aseve ar qmnis mesame piris mxridan wminda mflobelobis ganxorcieleba Sesabamisi uflebis gareSe446, iseve rogorc uflebrivi naklis arsebobisaTvis araviTari mniSvneloba aqvs, ufleba xelSekrulebis dadebis an qiravnobis sagnis gadacemis win Tu Semdeg warmoiSva447. uflebrivi naklis gansazRvris qiravnobiseuli transformacia aris damqiraveblis valdebulebiTsamarTlebrivi statusis adekvaturi, romelmac ar unda mimarTos meorad moTxovnebs manam, vidre qiravnobis sagnis xelSekrulebis Sesatyvis moxmarebas mesame piri ar gaxdis sadavod448. sadavod gaxdomisaTvis Setyobineba an muqarac sakmarisia, sasarCelo warmoebis dawyeba savaldebulo ar aris449. am winapirobaTa gaTvaliswinebiT gsk-is §536 (3) damqiravebels qiris Semcirebis uflebamosilebas mxolod maSin aniWebs, rodesac mesame pirTa mier uflebis gamoyeneba SezRudavs an SeuZlebels gaxdis qiravnobis sagniT xelSekrulebis Sesabamisad sargeblobas. qiravnobisagan gansxvavebiT, mesame piris uflebis arseboba nasyidobis saganTan mimarTebaSi ukve qmnis uflebriv nakls da ar aris saWiro am uflebis ganxorcielebis dawyeba. aRniSnuli

444 BGH NJW 2008, 2771 Rn 8 = NZM 2008, 644.; miTiTebulia: Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 201. 445 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 64. 446 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 534,

www.gccc.ge, 31/08/2017. 447 BGHZ 63,132 = NJW 1975, 44; Erman/Jendrck Rn. 20; Staudinger/Emmerich (2011) Rn. 43.; miTiTebulia: Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1297. 448 Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2189. 449 BGH v. 04.10.1995 - XII ZR 215/94 - LM BGB § 539 Nr 10 (3/1996).; miTiTebulia: Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 484.

102

Page 103: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gamarTlebulia nasyidobis samarTalSi moqmedi sakuTrebis uflebis Seqmnis koncefciiT, romlis mixedviTac gamyidveli valdebulebas iRebs, myidvels gadasces sakuTrebis ufleba SeZenil nivTze da masTan dakavSirebuli absoluturi da eqskluziuri uflebamosilebebi. damqiravebeli ki iZens mxolod sagnobrivad SezRudul sargeblobis uflebas, ris gamoc nebismieri abstraqtuli mesame piris koliziaSi myofi ufleba ar SeiZleba gulisxmobdes amavdroulad nivTis moxmarebaunarianobis Seferxebas450. misasalmebelia, rom ssk-is 534-e muxlis normatiuli Sinaarsis doqtrinuli ganmarteba451 mogvianebiT uaryofil iqna sasamarTlo praqtikis mier. Tavis erT-erT gadawyvetilebaSi452 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo iziarebs quTaisis saapelacio sasamarTlos msjelobas imasTan dakavSirebiT, rom qiravnobis miznebisaTvis, qiravnobis sagani uflebrivad naklianad CaiTvleba mxolod maSin, Tu mesame piri damqiravebels wauyenebs iseT moTxovnas, romliTac SeizRudeba an saerTod gamoiricxeba damqiraveblis mier qiravnobis sagniT sargebloba. Sesabamisad, qiravnobis saganze ipoTekis arseboba ver iqneba miCneuli uflebriv naklad, radgan ipoTekars ufleba aqvs, ssk-is 286-e muxlis pirveli nawilis safuZvelze, sakuTari moTxovnis dasakmayofileblad moiTxovos am nivTis realizacia an misi gadacema sakuTrebaSi; xolo nivTis axali mesakuTre, vinc ar unda iyos igi, 572-e muxlis safuZvelze, daikavebs gamqiraveblis adgils da masze gadava qiravnobis urTierTobidan gamomdinare uflebebi da movaleobebi. sasamarTlos miTiTebuli ganmarteba udavod uzrunvelyofs qiravnobis xelSekrulebis mxareTa interesebis optimalur balanss, ris gamoc mizanSewonilia ssk-is 534-e muxli yovelTvis am SinaarsiT ganimartebodes.

3.1.3. sajarosamarTlebrivi SezRudva

valdebulebis saganze arsebuli sajarosamarTlebrivi SezRudva aseve azianebs kreditoris kerZosamarTlebriv saxelSekrulebo uflebas. Tumca, xelSekrulebis tipebSi is SeiZleba pozicionirebdes uflebriv an nivTobriv naklad. am gamijvnas praqtikuli mniSvneloba aqvs, radgan nasyidobaSi nivTobrivi naklis arseboba nivTze riskis gadasvlis momentisTvis unda dgindebodes, xolo uflebrivi nakli ki nivTze sakuTrebis uflebis

450 Oechsler, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013, 607. 451 ix. CikvaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe,

tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 88, normis pozitiuri ganmartebiT: „Tu mesame pirs SeuZlia wauyenos damqiravebels moTxovnebi am nivTis gamo, gaqiravebuli nivTi CaiTvleba uflebrivad naklis mqoned“. 452 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis 12

ianvris gadawyvetileba №as-744-705-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 31/08/2017.

103

Page 104: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gadacemis momentSi unda arsebobdes453. nasyidobaSi mesame piris uflebebi, romlebic afuZneben uflebriv nakls, SeiZleba gamomdinareobdes ara mxolod kerZo samarTlidan, aramed sajaro samarTlidanac454. qiravnobaSi ki uflebriv naklSi moiazreba mxolod mesame piris kerZosamarTlebrivi moTxovnis uflebebi455, romelic SeiZleba iyos rogorc sanivTo-, ise valdebulebiTsamarTlebrivi xasiaTis456. Sesabamisad, sajarosamarTlebrivi SezRudvebi, kerZod kanonismieri an administraciuli akrZalvebi, rogorc samarTlebrivi urTierToba, afuZnebs qiravnobis sagnis nivTobriv nakls, Tu isini mis moxmarebas SeuZlebels xdis an mniSvnelovnad zRudavs457. mag. samewarmeo mizniT gaqiravebuli farTi maSin aris damqiraveblis interesebis da xelSekrulebis Sesatyvis mdgomareobaSi, rodesac dagegmili biznessaqmianobis warmarTvas xels ar uSlis romelime sajaro SezRudva458. im SemTxvevaSi, Tu uwyebrivi SezRudvebis mizezi damqiraveblis pirovnebaSia459 an mis mier warmoebul bizness miemarTeba460, daqiravebuli nivTis nakli saerTod ar arsebobs461. sajarosamarTlebrivi SezRudvis nivTobriv naklad miCneva qiravnobaSi qiris Semcirebis uflebis gamoyenebas SesaZlebels gaxdis mxolod maSin, rodesac SezRudva realurad arsebobs da ara mxolod uaxloes momavalSia mosalodneli, anu rodesac kompetenturi saxelmwifo uwyeba qiravnobis sagniT sargeblobas

453 Matusche-Beckmann, in Staudinger BGB, 15. Aufl., 2014, § 435, Rn. 4.; miTiTebulia: CaCava,

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 489, www.gccc.ge, 01/09/2017. 454 baCiaSvili, damatebiTi Sesrulebis, xelSekrulebidan gasvlisa da fasis Semcirebis meoradi moTxovnis uflebebi nasyidobaSi (saqarTvelosa da germaniis samarTlis mixedviT), „qarTuli samarTlis mimoxilva“ (specialuri gamocema), Tbilisi, 2008, 166. 455 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 534,

www.gccc.ge, 01/09/2017. 456 Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2189. 457 Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 480. 458 BGH LM Nr 92 zu § 242 (Bb) BGB = WM 1978, 760; ZMR 2008, 274, 275.; miTiTebulia:

Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 185. 459 BGH WM 1962, 1379.; miTiTebulia: Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 62. 460 BGH ZMR 1992, 239: sabados eqspluataciis dawyebis dayovneba gadagegmvis gamo, ZMR 1994, 253: riskis saxelSekrulebo gadakisreba damqiravebelze, Koblenz NZM 2002, 918: xmamaRali musika barSi.; miTiTebulia: Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 62. 461 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 62.

104

Page 105: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

krZalavs an arsebobs uwyebrivi Carevis gardauvaloba462. Sesabamisad, ssk-is 534-e muxlis xarveziani definiciis araproporciuli samarTlebrivi Sedegis aRmofxvra sajarosamarTlebrivi SezRudvis nivTobriv naklad miCnevis gziTac SeiZleba iqnes miRweuli.

3.2. mimarTeba damatebiT SesrulebasTan

fuladi valdebulebis Semcirebisa da damatebiTi Sesrulebis urTierTmimarTeba xelSekrulebis tipebSi ar aris statikuri. sakuTrebis uflebis gadamcem iseT xelSekrulebaSi, rogoric nasyidobaa, damatebiTi vadis daweseba fasis Semcirebis uflebis gamoyenebis generaluri winapirobaa463. germanul samarTalSi fasis Semcirebis nasyidobissamarTlebrivi regulaciebi ucvlelad aris gadatanili nardobis xelSekrulebis momwesrigebel normebSic464. Sesabamisad, damatebiTi vadis uSedegod gasvla, garda im SemTxvevisa, rodesac damatebiTi vada garemoebaTa gamo ar gamoiyeneba, sazRauris Semcirebis erT-erTi winapirobaa465. nasyidobisa da nardobis momwesrigebeli ssk-is Sesabamisi muxlebi aseve aRiareben damatebiTi Sesrulebis prioritets fuladi valdebulebis Semcirebis uflebasTan mimarTebaSi, Tumca, germanuli samarTlisagan gansxvavebiT, SesaZleblad miiCneven damatebiTi Sesrulebis moTxovnis uflebis ganmeorebiT wamoyenebasac. kerZod, ssk-is 492-e muxlis analizidan naTelia, rom mas Semdeg, rac myidvelis mier damatebiT gansazRvruli vada uSedegod gavida, igi kvlav aris uflebamosili, moiTxovos damatebiTi Sesruleba466. ssk-is 645-e muxli, saubrobs ra SemkveTis uflebaze, ar miiRos damatebiTi Sesruleba saamisod gansazRvruli vadis gasvlis Semdeg, aseve iribad uSvebs damatebiTi vadis ganmeorebiT dawesebis SesaZleblobas. zemoaRniSnul normaTa mimoxilvidan SesaZloa gakeTdes daskvna, rom nasyidobasa da nardobaSi damatebiTi Sesruleba nakliani Sesrulebis pirvel etapze fuladi valdebulebis Semcirebis winapirobaa, xolo Semdeg etapze - masTan alternativaSi myofi samarTlebrivi dacvis

462 BGH NJW 2009, 3421 samewarmeo saqmianobaSi uwyebrivi Caurevlobis

SemTxvevasTan dakavSirebiT; OLG Düsseldorf ZMR 2010, 29; NZM 2010, 820; DWW 2006, 240, 286; DWW 2005, 20; KG ZMR 2010, 29; BeckRS 2010, 28 409; OLG Naumburg NZM 2001, 100 mwN; agreTve LG Frankfurt/O GE 2007, 1385; Wolf/Eckert/Ball Rn. 285; MK/Häublein Rn. 20.; miTiTebulia: Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2694. 463 Büdenbender, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 1377. 464 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 274. 465 Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2780. 466 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 492, www.gccc.ge, 18/09/2017.

105

Page 106: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

saSualeba. sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebaTa buneba amarTlebs fuladi valdebulebis Semcirebis uflebis gamoyenebamde damatebiTi vadis dawesebas. nasyidobis samarTalSi formulirebuli damatebiTi Sesrulebis prioritetulobis principi qiravnobis samarTalSi gansxvavebuli saxiT warmoCindeba: fasis Semcirebis samarTlebrivi Sedegebi naklis arsebobisas avtomaturad, kanonis ZaliT dgeba. gamqiravebels ki SeuZlia am samarTlebrivi Sedegis gangrZobadoba naklis gamosworebiT aicilos467. qiris Semcireba xelSeuxebels tovebs damqiraveblis (damatebiTi) Sesrulebis moTxovnis uflebas468, maSin rodesac SemkveTis mier gadasaxdeli sazRauris Semcirebisas aRar arsebobs unaklo nakeTobis Seqmnis valdebuleba469. aqedan gamomdinare, Tu sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebaSi damatebiTi Sesruleba fuladi valdebulebis Semcirebis winapiroba an konkurenciaSi myofi moTxovnaa, sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi is fuladi valdebulebis Semcirebis Semdegac SeiZleba iqnes realizebuli, rac fuladi valdebulebis Semcirebis Sedegis moqmedebis Sewyvetas ganapirobebs. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebaTa msgavsad, momsaxurebis tipis xelSekrulebebSic damatebiTi vadis daweseba ar aris savaldebulo winapiroba. turistuli momsaxurebis xelSekrulebaSi Rirebulebis Semcireba qiravnobis msgavsad kanonis ZaliT, uflebamosili piris nebis gamovlenis gareSe miiRweva470. Tumca, qiravnobisagan gansxvavebiT, Rirebulebis Semcirebis winapirobad kanoni Setyobinebis valdebulebas adgens471. xarvezis Setyobineba damatebiTi Sesrulebis moTxovnisagan gansxvavebuli institutia. xarvezis aRmofxvris yoveli moTxovna Seicavs Rirebulebis SemcirebisaTvis saWiro Setyobinebasac. Tumca, xarvezis Setyobineba ver anacvlebs xarvezis aRmofxvris moTxovnas472. radgan turistul momsaxurebaSi vadebi gadamwyveti mniSvnelobisaa, damatebiTi Sesrulebis winapirobis saxiT pozicionireba daazianebda kreditoris interess. amitom, Setyobinebis sakmarisoba xelSekrulebis miznis Sesatyvisia. Tavad xarvezis Setyobinebis mizani ki mogzaurobis momwyobisTvis

467 Oechsler, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013, 588. 468 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 55. 469 Brox/Walker, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 342. 470 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 615. 471 cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 660, www.gccc.ge, 18/09/2017. 472 Sead. § 7 Rn. 137; MK/Tonner, § 651d Rn. 7; LG Frankfurt a. M. NJW 1984, 1626; LG Hamburg RRa 2002, 214.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 327.

106

Page 107: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SesaZleblobis micemaa, xarvezis swrafi aRmofxvriT Seamciros Semcirebuli sazRauris moculoba473.

3.3. bralis gavlena uflebis realizaciaze

miuxedavad imisa, rom pratikuli Sedegebis mixedviT fuladi valdebulebis Semcireba zianis anazRaurebis analogiuria474, am ori meoradi moTxovnis ganxorcielebis winapirobebi erTmaneTisagan mniSvnelovnad gansxvavdeba. nasyidobaSi fasis Semcirebis SemTxvevaSi, iseve, rogorc xelSekrulebidan gasvlisas, gamyidvelis braleuloba ar aris fasis Semcirebis winapiroba475. analogiurad qiravnobaSi fasi mcirdeba imisgan damoukideblad, gamqiravebels miuZRvis Tu ara brali qiravnobis sagnis naklSi, naklis gamomwvevi garemoeba aris Tu ara misi gavlenis sferoSi, SeuZlia Tu ara mas naklis gamoworeba da vargisianobis aRdgenis SemTxvevaSi, namdvilad isargeblebda Tu ara damqiravebeli nivTiT476. aRniSnulidan gamomdinareobs, rom qiris Semcirebis winapiroba ar aris damqiraveblis mier gancdili ziani, iseve rogorc - gamqiraveblis brali477. qiris Semcirebis braleuli moqmedebisagan distancireba germaniis valdebulebiTi samarTlis reformis procesSi terminologiuradac ki aisaxa. reformamdeli

„Secdomis“ definicia Caanacvla „naklis“ cnebam478, savaraudod Secdomis etimologiaSi movalis braleuli monawileobis Teoriuli Tavsebadobis Tavidan asacileblad. qarTul samarTalSi arsebuli valdebulebis arajerovani Sesrulebis gamosaxatad damkvidrebuli sistemuri cnebebi - nakli da xarvezi aseve gamoricxaven naklian SesrulebaSi bralis aucileblobas. Sesabamisad, turistul momsaxurebaSic Rirebulebis Semcirebis winapiroba ar aris movalis braleuloba479. zemoaRniSnulis miuxedavad, braleuli moqmedebisa da fuladi valdebulebis Semcirebis gamomricxav urTierTmimarTebaze

473 Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 326. 474 kaxaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 37. 475 kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 336. 476 Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2190. 477 u Rn 58; OLG Düsseldorf NZM 2003, 556.; miTiTebulia: Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 206. 478 Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 478. 479Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 345.

107

Page 108: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

erTmniSvnelovani saubari SeuZlebelia. konkretuli xelSekrulebis tipi, iseve rogorc masSi arsebuli mxareTa interesebi aseTi myari postulatis cvlilebasac ki ganapirobebs. mag. frenSaizingis xelSekrulebaSi, romelic farTo gagebiT Tavad aris Sereuli xelSekruleba, ssk-is 614-e muxlis Tanaxmad, sazRauris Semcirebis uflebamosileba frenSaizis mimRebs warmoeSoba frenSaizis mimcemis mier saxelSekrulebo valdebulebis ara yoveli darRvevisaTvis, aramed mxolod braleuli darRvevisaTvis480. normis mizani am urTierTobis stabilurobis uzrunvelyofaa. misi formulireba originaluria imdenad, ramdenadac saxelSekrulebo valdebulebis braleul Seusruleblobas mohyveba ara xelSekrulebis moSla da zianis anazRaureba, aramed frenSaizis sazRauris Semcireba481. bralisagan damoukidebeli fuladi valdebulebis Semcireba efeqturi meqanizmia interesTa balansisaTvis im saxelSekrulebo urTierTobaSi, sadac valdebulebis arajerovani Sesruleba movalis braliT ar aris gamowveuli. Tumca, valdebulebis braleuli darRvevis drosac fuladi valdebulebis Semcireba ar gamoricxavs zianis anazRaurebis moTxovnis paralelur realizacias. TavisTavad cxadia, rom am SemTxvevaSi zianis anazRaurebis angariSSi ar CaiTvleba zaralis is moculoba, romelic dabalansebul iqna fasis Semcirebis gziT482.

3.4. Sesamcirebeli fuladi valdebulebis gamoTvlა

radgan fuladi valdebulebis Semcireba valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis reorganizacias iwvevs, misi realizaciis SemTxvevaSi sapasuxo Sesrulebis moculobis dadgena sakvanZo sakiTxia. rogorc wesi, konkretuli kriteriumebis gansazRvrisagan kanonmdebeli Segnebulad Tavs ikavebs483.

„samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli

garantiebis zogierTi aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos

480 xecuriani, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 213. 481 cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 614, www.gccc.ge, 21/09/2017. 482 Palandt/Weidenkaff72 § 441 Rn 19; agreTve BGH NJW 2011, 2953 (2955); OLG Stuttgart ZGS 2008, 479 (480); amave sakiTxze Sead. agreTve LG Stuttgart DAR 2009, 149 (151) - sapirispiro magaliTiT, rodesac zianis anazRurebis moTxovnis realizaciiT

ukve dabalansda nakliani Sesrulebis Sedegi.; miTiTebulia: Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 535. 483 sasamarTloTa mier gansazRvrul fuladi valdebulebis Semcirebis

formulebTan dakavSirebiT ix. C. Börstinghaus, Mietminderungstabelle; König Mietmängellexikon.; miTiTebulia: Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1299.

108

Page 109: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

1999/44/EG direqtivac, romelic Sinaarsobrivad mxolod nasyidobis

xelSekrulebas exeba, 3 (5) muxlSi fasis „gonivrul“ Semcirebaze saubrobs, riTac erovnul kanonmdebels am debulebis implementaciis farTo diapazons sTavazobs484. Sedegad, mag. germanelma kanonmdebelma gsk-is §441 (3) 1 Sesabamisad gansazRvra, rom nasyidobis fasi unda Semcirdes im proporciiT, romelic xelSekrulebis dadebis momentisaTvis unaklo nivTis Rirebulebas realur RirebulebasTan SedarebiT eqneboda. praqtikuli TvalsazrisiT ki Semcirebuli fasi gamoiTvleba formuliT: unaklo nivTis sabazro fasi/nakliani nivTis sabazro fasi = SeTanxmebuli fasi/Semcirebuli fasi485. sabazro fasi (rogorc unaklo, ise nakliani nivTis) iangariSeba obieqturi kriteriumebiT. subieqturi Rirebuleba, romelic nivTs mxolod myidvelisTvis aqvs, mxedvelobaSi ar miiReba486. SesaZlebelia xelSekrulebis tipma obieqturi Rirebulebis Sefasebazec moaxdinos gavlena. kerZod, Tu nasyidobis sagnis obieqturi Rirebulebis Sefasebisas xSirad gayidvidan miRebuli Semosavalic miiReba mxedvelobaSi487, nakeTobis individualuri xasiaTis gaTvaliswinebiT, is nardobis samarTalSi mxolod gamonaklis SemTxvevaSi gamoiyeneba, mag. maSin, rodesac nardobis sagani gvarovnuli niSniT gansazRvruli korpusis aSenebaa488. ssk-is 492-e muxlis pirveli winadadebis Sesabamisad ki, fasis Semcireba unda moxdes im odenobiT, rac saWiroa naklis gamosasworeblad. miuxedavad imisa, rom praqtikaSi Semcirebuli fuladi valdebulebis kalkulaciisaTvis nasyidobis sagnis fiqtiuri SekeTebis xarjebi gamoiyeneba489, fasis Semcirebis ssk-iseuli formula Tavad fuladi valdebulebis Semcirebis samarTlebrivi bunebis sawinaaRmdegoa, radgan is gardaqmnis valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobas imgvarad, rom

484 Pammler, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 79. 485 ix. Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 1053., nardobis xelSekrulebaSi absoluturad identuri sazRauris Semcirebis formuliT. 486 RG BayZ 1906, 140; OLG Hamburg OLGE 20, 181.; miTiTebulia: Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 528. 487 Sead. Palandt/Weidenkaff § 441 Rn. 14.; miTiTebulia: Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1746. 488 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1746. 489 aRniSnulis masStabisa da sazRvrebis Sesaxeb ix. Erman/Grunewald, § 441 Rn. 7.; miTiTebulia: Büdenbender, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 1379.

109

Page 110: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebulebis sagani aRar CaiTvalos naklis mqoned490.Aar SeiZleba fasis Semcireba apriori ganisazRvrebodes im xarjebiT, rac myidvels esaWiroeba naklis aRmosafxvrelad491. mizanSewonilia, nasyidobis samarTalSi Sesamcirebeli fasis gamoTvla moxdes nardobis samarTalSi arsebuli kriteriumiT, romelic ssk-is 645-e muxliT aris gansazRvruli da iTvaliswinebs SemkveTis uflebas, im TanxiT Seamciros sazRauri, ra TanxiTac nakli amcirebs nakeTobis Rirebulebas, iseve rogorc es kriteriumi upirobod unda iqnes gamoyenebuli nasyidobisa da nardobis elementebis Semcvel Sereul xelSekrulebaSi. aqve unda aRiniSnos, rom nasyidobis xelSekrulebaSi fasis Sesamcireblad kanonmdebeli uTiTebs, rom mxedvelobaSia misaRebi xelSekrulebis dadebis momentisTvis arsebuli fasi492, maSin rodesac msgavsi miTiTeba nardobis xelSekrulebis momwesrigebel ssk-is Sesabamis muxlSi ar gvxvdeba, rac qarTuli samarTlis udavo upiratesobad unda CaiTvalos. aRsaniSnavia, rom nasyidobisa da nardobis momwesrigebeli gsk-is Sesabamisi normebi fuladi valdebulebis SemcirebisaTvis gadamwyvet momentad xelSekrulebis dadebis dros miiCnevs, rac nasyidobis SemTxvevaSi uproblemoa, Tumca nardobaSi rig SemTxvevebSi SesaZloa Seqmnas arsebiTi sirTuleebi, mag. masStabur samSeneblo proeqtebSi, rac moicavs mravalwliani dagegmvisa da mSeneblobis periods, erTmaneTisagan mkveTrad dacilebulia xelSekrulebis dadebisa da dasrulebuli nagebobis Cabarebis periodebi, rac Tavdapirvel da saboloo RirebulebaTa arsebiT gansxvavebasac iwvevs493. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi Semcirebuli fuladi valdebulebis moculobis gansasazRvrad nivTis vargisianobis Semcirebis kriteriumi unda gaiTvaliswinebodes. mag. gsk-is §536 (1) 2 Semcirebuli qiris gonivrulobas usvams xazs. Tu ra CaiTvleba gonivrul Semcirebad, ganisazRvreba calkeul garemoebaTa mxedvelobaSi miRebiT, pirvel rigSi ki naklis simZimiT, xarisxiT, vargisianobis Semcirebis xangrZlivobiT, minimaluri standartis verdakmayofilebiTa da amiT gamowveuli nivTiT sargeblobis SeferxebiT494. aucileblobis

490 BaRo/Voit Rn. 3.; miTiTebulia: Schwenker, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2780. 491 Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 530. 492 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 492, www.gccc.ge, 18/09/2017. 493 Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1369. 494 Sead. OLG Stuttgart ZMR 1995, 204; Sternel MietR aktuell VIII Rn 243; Staudinger/Emmerich Rn. 57; Blank/Börstinghaus Rn 90ff.; miTiTebulia: Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2716.

110

Page 111: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SemTxvevaSi dasaSvebia dargis eqspertis CarTvac495. momsaxurebis tipis xelSekrulebebSi servisis kreditorisaTvis miwodeba drois mkacrad gansazRvrul monakveTSi xdeba. amitom, nakliani Sesrulebis xangrZlivoba am SemTxvevaSic arsebiTi kriteriumia. Tumca, ssk-is 660-e muxlis miTiTeba mxolod erT kriteriumze (xarvezis arsebobis xangrZlivoba) unda ganvixiloT rogorc magaliTi da ara amomwuravi da yovlismomcveli aTvlis wertili. sasamarTlo aseve ar unda moeridos sxva aTvlis wertilebis moZebnas da maTze miTiTebas, Tu saqmis garemoebebi amis saSualebas iZlevian496, imis miuxedavad, rom dasaxelebuli muxli miuTiTebs mxolod xarvezis gamo Rirebulebis Semcirebis SesaZleblobaze da ar uTiTebs Rirebulebis daangariSebis kriteriumze497. momsaxurebis tipis xelSekrulebebSi Sesamcirebeli fasis gamoTvlis gansxvavebuli kriteriumis SemoRebis aucilebloba germanul samarTalSi sainteresod aris mowesrigebuli. imis miuxedavad, rom gsk-is §651d (1) 1 pirdapir miuTiTebs mogzaurobis Rirebulebis Semcirebisas nardobaSi da Sesabamisad, nasyidobaSi moqmedi formulis gamoyenebis Sesaxeb, sasamarTlo praqtika uaryofs mas im motiviT, rom umravles SemTxvevaSi uxarvezo mogzaurobis realuri Rirebuleba SeTanxmebuli anazRaurebis identuria. amis sapirispirod gamoiyeneba kalkulaciis meTodi, ra drosac Semcirebuli anazRaureba ara myari TanxiT, aramed procentuli fasdaklebiT ganisazRvreba498.

3.5. samarTlebrivi bunebis transformacia

fuladi valdebulebis Semcireba xelSekrulebis tipebSi gansxvavebulad xdeba. nebismier SemTxvevaSi, is xelSekrulebis miznis adekvatur da mxareTa interesebis balansis Semqmnel samarTlebriv Sedegs unda iwvevdes. sxvagvarad samarTlebrivi dacvis es saSualeba ver iqneba efeqturi. sasoflo-sameurneo miwis ijaris SemTxvevaSi ssk-is 592-e muxlis meore nawilis, 581-e muxlis me-2 nawilisa da 536-e muxlis pirveli nawilis pirveli winadadebis Sesabamisad, moijares saijaro qiris Semcirebis qiravnobissamarTlebrivi uflebis paralelurad aqvs aseve 597-e muxliT gaTvaliswinebuli SesaZleblobac, romlis mizania misi interesebis dacva am ukanasknelisTvis stiqiuri ubedurebis an sxva

495 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 65. 496 cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 660, www.gccc.ge, 18/09/2017. 497 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2013 wlis 4

dekembris ganCineba №as-510-484-2013, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 19/09/2017. 498 Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 337.

111

Page 112: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

forsmaJoruli garemoebebis Sedegad mosavlis naxevarze meti ganadgurebis SemTxvevaSi saijaro qiris Sesabamisi proporciiT Semcirebis moTxovnis uflebis miniWebiT499. radgan mosavlis ganadgurebis SemTxvevaSi ijaris xelSekrulebis mTavar mizans - nayofis miRebis SesaZleblobas - safrTxe eqmneba, Tumca is ar aris gamowveuli nakliani SesrulebiT, saijaro qiris SemcirebisaTvis am formis micema savsebiT samarTliania. aRniSnuli SemTxveva aris ssk-is 398-e muxliT gaTvaliswinebuli xelSekrulebis Secvlili garemoebebisadmi misadagebis dakonkreteba da ssk-is 128-e muxlis pirveli nawiliT gansazRvruli sxva pirisagan raime moqmedebis Sesrulebis an moqmedebisagan Tavis Sekavebis moTxovnis ufleba. ijarisgan gansxvavebiT nasyidobaSi sadavoa mosazreba, romlis Tanaxmad ssk-is 492-e muxlis formulireba imgvarad unda ganimartos, rom fasis Semcireba moTxovnaa, romelic myidvelma

unda ganaxorcielos500. miuxedavad imisa, rom „samomxmareblo saqonlis gayidvisa da masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi

aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivis 3 (2) (5) muxli fasis Semcirebas moTxovnis samarTlebriv konstruqciaSi aqcevs501, valdebulebis arajerovani Sesrulebis faqti amarTlebs mis moTxovnis damfuZnebel uflebad ganmartebas, radgan moTxovnis SemTxvevaSi misi realizaciis movalis Tanaqmedebaze damokidebuleba arasaTanadod daicavs kreditors. amitom, sworia pozicia, romlis Sesabamisad fasis Sesamcireblad aucilebelia, myidvelma Tavisi survili sakmarisad cxadad Seatyobinos gamyidvels, rac unda tovebdes nebis gamovlenis meSveobiT samarTlebrivi urTierTobis reorganizaciis aSkara da araorazrovani ganzraxvis STabeWdilebas502. nardobaSi ki sazRauris Semcirebis meoradi moTxovnis momwesrigebeli ssk-is 645-e muxli formulirebulia moTxovnis damfuZnebeli uflebis formiT, xazgasmulia ra SemkveTis SesaZlebloba (da ara moTxovnis ufleba), saTanado winapirobebis arsebobisas Seamciros sazRauri. am SemTxvevaSi saqme exeba SemkveTis calmxriv miRebasavaldebulo, Sesabamisad upirobo da gamouxmobad nebis gamovlenas, romelic miemarTeba menardes da Seicavs informacias nakeTobis naklisa da Sesamcirebeli

499 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 597,

www.gccc.ge, 20/09/2017. 500 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 492, www.gccc.ge, 18/09/2017. 501 Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 525. 502 nebis gamovlenis SinaarsTan dakavSirebiT ix. Heinrichs in: Palandt, Vor § 104 Rn. 17.; miTiTebulia: Pammler, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 77.

112

Page 113: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

sazRauris Sesaxeb503. uSualod nebis gamovlena iwvevs gadasaxdeli sazRauris Semcirebas504, rac imas niSnavs, rom gamovlenili nebis adresatTan misvlas aqvs valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis gardamqmneli efeqti505. sazRauris Semcirebis nardobissamarTlebrivi konstruqcia aris kreditoris interesis dacvis adekvaturi da Sesabamisad, saxelSekrulebo urTierTobaSi wonasworobis aRmdgeni optimaluri saSualeba, ris gamoc mxardaWerili unda iqnes am meqanizmis nasyidobis elementebis Semcvel Sereul xelSekrulebaSi CarTvis sakiTxi. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebaTa grZelvadianoba gavlenas fuladi valdebulebis Semcirebis samarTlebriv bunebazec axdens. kerZod, qiravnobaSi qiris Semcirebis samarTlebrivi Sedegis dadgomas qiris Semcirebaze mimarTuli nebis gamovlenac ki ar esaWiroeba506. nivTis vargisianobis Semcireba avtomaturad, kanonis ZaliT gardaqmnis damqiraveblis mier qiris gadaxdis saxelSekrulebo valdebulebas507, ise rom damqiravebels arc SemdgomSi esaWiroeba qiris Semcirebaze gamovlenili nebis mtkiceba508. ufro metic, qira maSinac ki mcirdeba, rodesac gamqiravebelma da/an damqiravebelma jerac ar icis qiravnobis sagnis naklis Sesaxeb509. qiravnobis samarTalSi arsebuli qiris Semcirebis samarTlebrivi buneba valdebulebiT samarTalSi gabatonebuli ekvivalenturobis principis gamovlinebaa510, radgan grZelvadian valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobaSi valdebulebis sagniT sargebloba efeqturad unda adaptirdes Semxvedr fulad valdebulebasTan, Tu kvlav arsebobs sargeblobis interesi da mas Tan sdevs nakliani Sesruleba. rac Seexeba momsaxurebis tipis xelSekrulebebs, aq fuladi valdebulebis Semcirebis samarTlebrivi buneba arsebiTad identuria sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi

503 Sprau, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 1053. 504 Leupertz/Halfmeier, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015, 1367. 505 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1748. 506 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 65. 507 AllgM, BGH NJW-RR 1991, 779, 780.; miTiTebulia: Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2716. 508 BGH ZMR 1985, 403.; miTiTebulia: Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2190. 509 Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 65. 510 Emmerich, Emmerich/Rolfs/Weitemeyer, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 206.

113

Page 114: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

moqmedi analogiuri uflebis, rac imas niSnavs, rom xarveziani mogzaurobis SemTxvevaSi Rirebuleba mcirdeba kanonis ZaliT turistis nebis gamovlenis gareSe511, Tumca ssk-is 660-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, xarvezis Sesaxeb mogzaurobis momwyobisTvis informaciis braleuli miuwodebloba ganixileba Rirebulebis Semcirebis gamomricxav garemoebad. informaciaSi igulisxmeba mxolod turistuli momsaxurebis defeqtebi da ara turistis mier gamovlenili mogzaurobis Rirebulebis Semcirebis neba, romlis mizani mogzaurobis momwyobisTvis swrafi reagirebis SesaZleblobis micemaa da ara sazRauris Semcirebis ZalaSi Sesvla.

3.6. zedmetad gadaxdili Tanxis moTxovna

umravles SemTxvevaSi fuladi valdebulebis Semcirebis sakiTxi maSin dgeba, rodesac ormxrivi valdebulebebi ukve Sesrulebulia. Sesabamisad, gasarkvevia zedmetad gadaxdili Tanxis ukan dabrunebis moTxovnis samarTlebrivi safuZveli. ssk-is konkretuli xelSekrulebis momwesrigebeli muxlebi zedmetad gadaxdili Tanxis dabrunebis regulirebis Semcvel normas ar Seicavs, rac

iZleva daskvnis safuZvels, rom ... naklis arsebobis SemTxvevaSi

kreditors ufleba aqvs, moiTxovos ... fasis Semcireba, xolo winaswar gadaxdis SemTxvevaSi - usafuZvlod gadaxdilis ukan gamoTxova, vinaidan valdebuleba am nawilSi Sewyvetilia

(samoqalaqo kodeqsis 976-e muxlis „a“ qvepunqti)512. qarTuli samarTlis sapirispirod, germanul samarTalSi zedmetad gadaxdilis ukan dabruneba xelSekrulebis sxvadasxva tipSi saxelSekrulebo an kanonismieri samarTlebrivi safuZvliT aris uzrunvelyofili. gsk-is §441 (4) 1 adgens myidvelis mier gadaxdili Tanxis gamoTxovis damoukidebel samarTlebriv safuZvels513. iTvleba, rom es norma imdenad srulyofil da efeqtur dacvis meqanizms Seicavs, rom masSi xelSekrulebidan gasvlis samarTlebrivi Sedegebis momwesrigebeli valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis normis blanketireba sruliad aRar aris saWiro514. nasyidobis msgavsad, nardobis momwesrigebeli gsk-

511 Sead. BT-Drucks, 8/2343, S.9; Staudinger/Staudinger, § 651d Rn. 1; Jauering/Teichmann, § 651d Rn. 1; Teichmann, JZ 2006, 499, 500.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 323. 512 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis

saqmeTa palatis 2009 wlis 20 oqtombris ganCineba №as-584-891-09,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 22/09/2017, arsebiTad nasyidobisa da ssk-is 492-e muxlis analiziT. 513 BT-Drs. 14/6040, S. 235-236 (me-4 abzacTan mimarTebaSi).; miTiTebulia: Pammler, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 80. 514 BT-Drucks 14/6040 236.; miTiTebulia: Matusche-Beckmann, Martinek, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 534.

114

Page 115: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

is §638 (4) 1 aseve iTvaliswinebs SemkveTis mxridan zedmetad gadaxdili sazRauris ukan dabrunebis moTxovnis saxelSekrulebo safuZvels515. turistuli momsaxurebis momwesrigebeli gsk-is §651d (1) 2 miuTiTebs ra gsk-is §638 (4) Sesabamisi gamoyenebis saWiroebaze, aseve adgens zedmetad gadaxdili Rirebulebis ukan dabrunebis moTxovnis samarTlebriv safuZvels516. aRniSnuli norma afuZnebs momsaxurebissamarTlebriv damoukidebel moTxovnas da sruliad distancirebulia usafuZvlo gamdidrebis samarTlisagan517. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi ki germanuli samarTali qarTulis identuria. qiravnobis momwesrigebeli gsk-is §536 ar Seicavs miTiTebas damqiraveblis specialuri saxelSekrulebo moTxovnis Sesaxeb, rac imas niSnavs, rom qiris Semcirebis Sedegad, gadaxdili zedmeti Tanxa mas usafuZvlo gamdidrebis normebiT SeuZlia daibrunos518, Tu moTxovna xandazmuli ar aris519. zedmetad gadaxdilis ukan dabrunebis saxelSekrulebo samarTlebrivi safuZvlis arseboba ufro samarTliani meqanizmi iqneba balansis misaRwevad, Tundac mxolod im garemoebis mxedvelobaSi miRebiT, rom saxelSekrulebo moTxovnebis xandazmulobis ssk-iseuli vadebi gansxvavdeba kanonismier moTxovnaTaA xandazmulobis vadebisagan520, gansxvavebis motivacia ki saxelSekrulebo urTierTobis stabilurobisa da dainteresebuli kontrahentis swrafi reagirebis impulsirebaa. bundovania damatebiTi Sesrulebisa da zedmetad gadaxdili Tanxis ukan dabrunebis moTxovnis realizaciisaTvis gansxvavebuli vadebis arsebobis mizanSewoniloba maSin, rodesac orive meqanizmi valdebulebiTi urTierTobis ekvivalenturobis aRdgenas uzrunvelyofs. amitom, samoqalaqo kanonmdeblobis SesaZlo reformirebis SemTxvevaSi kanonmdeblis msjelobis sagnad am

515 Busche, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1748. 516 Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006, 615. 517 Staudinger/Staudinger, §651d Rn.9; MK/Tonner, §651d Rn.22; Bamberger/Roth/Geib, §651d Rn.10.; miTiTebulia: Führich, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 343. 518 BGH NJW 2005, 2773.; miTiTebulia: Heintzmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007, 66. 519 amasTan dakavSirebiT ix. BGH NZM 2009, 358.; miTiTebulia: Ehlert, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2716. 520 ssk-is 128-e muxlis me-3 nawilis Sesabamisad, xandazmulobis saerTo vada Seadgens aT wels, xolo amave kodeqsis 129-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, saxelSekrulebo moTxovnebis xandazmulobis vada Seadgens sam wels, xolo uZrav nivTebTan dakavSirebuli saxelSekrulebo moTxovnebisa - eqvs wels. uSualod usafuZvlo gamdidrebidan warmoSobili moTxovnebis xandazmulobis vadebTan dakavSirebuli araerTgvarovani sasamarTlo praqtikis mimoxilva ix. kvantaliani, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli

128, www.gccc.ge, 22/09/2017.

115

Page 116: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

institutisTvis saxelSekrulebo moTxovnis safuZvlebis Seqmnac unda iqces.

4. xelSekrulebis Sewyveta

xelSekruleba warmoSobs kreditoris subieqtur uflebas, moiTxovos Sepirebuli moqmedebis Sesruleba. es ara mxolod subieqturi uflebaa, aramed iZulebis berketic, romelic moqmedebis Seusruleblobisas TviTdaxmarebis an saxelmwifoebrivi iZulebis gziT realizdeba521. saxelSekrulebo urTierTobebi yovelTvis xasiaTdeba im riskiT, rom erT-erTi mxare daarRvevs SeTanxmebas da ar Seasrulebs nakisr valdebulebas jerovnad, keTilsindisierad, daTqmul drosa da adgilas522. zogadi wesis Tanaxmad, xelSekrulebis dadebis momentidan, mxareebi valdebuli arian, Seudgnen xelSekrulebiT nakisri valdebulebebis Sesrulebas. maT ar SeuZliaT, calmxrivad Tqvan uari valdebulebis Sesrulebaze, magram kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi, xelSekrulebis mxares ufleba aqvs, gavides xelSekrulebidan da uari Tqvas nakisri valdebulebis Sesrulebaze523. xelSekrulebis Sewyveta valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis gardaqmnis yvelaze radikaluri meTodia, romlis samarTlebrivi Sedegebis diapazoni pirvandel mdgomareobaSi aRdgenidan samomavlo valdebulebebis Sesrulebisagan gaTavisuflebamde iSleba. am saxesxvaobebs konkretuli xelSekrulebis tipi, uflebadamrRvevi mxaris saxelSekrulebo statusi, valdebulebis darRvevis saxe da sxva uamravi individualuri faqtori ganapirobebs. xelSekrulebis Sewyvetas sxva meoradi moTxovnebisagan gamoarCevs misi damoukidebloba xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebis darRvevisagan. Tu damatebiTi Sesruleba, naklis kreditoris mier aRmofxvra an fuladi valdebulebis Semcireba damaxasiaTebeli valdebulebis Seusruleblobidan momdinareobs, xelSekrulebis Sewyvetis safuZveli SeiZleba sapasuxo Sesrulebis darRvevac iyos. swored amitom xelSekrulebis Sewyvetis momwesrigebeli ssk-is 405-e sistemuri muxli saubrobs xelSekrulebis erTi mxaris mier valdebulebis darRvevisas meore mxaris mier xelSekrulebaze uaris SesaZleblobaze, riTac xazs usvams am berketze romelime kontrahentis monopoliis ararsebobas. aRsaniSnavia, rom valdebulebiTi samarTlis reformis Semdeg gsk-is §323 aRar

521 Unberath, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007, 284. 522 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 11

noembris ganCineba №as-837-788-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 03/01/2018. 523 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis 4

noembris ganCineba №as-698-669-2016, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 03/01/2018.

116

Page 117: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

saubrobs xelSekrulebis „erT“ da „meore“ mxareze, aramed iyenebs kreditorisa da movalis sistemur cnebebs. amgvarad yovel konkretul SemTxvevaSi kreditorSi (Sesabamisad movaleSi) nagulisxmevia im moTxovnis mflobeli, romlis darRvevac aqvs adgili524. xelSekrulebis Sewyveta SesaZlebelia oTx ZiriTad formaSi realizdes. esenia: xelSekrulebidan gasvla, xelSekrulebis moSla, uari quCaSi dadebul xelSekrulebaze da uari Secvlil garemoebebTan misadagebaze525. naSromis kvlevis sagnidan gamomdinare mniSvnelovania CamoTvlilTagan oris - xelSekrulebidan gasvlisa da moSlis gaanalizeba xelSekrulebaTa tipebis da maTi arsebiTi pirobebis monacvleobis fonze. aqedan gamomdinare, naSromSi moxseniebul xelSekrulebis SewyvetaSi moiazreba gasvlis an/da moSlis normatiuli Sinaarsi. gsk-is §323-iT gansazRvruli xelSekrulebis Sewyvetis meqanizmi SesaZlebelia gamoyenebul iqnes im ormxrivadmavaldebulebel xelSekrulebaSi, sadac Sesruleba sinalagmatur urTierTobaSia sapasuxo SesrulebasTan526. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli normis ekvivalenturi ssk-is 405-e muxli saubrobs ormxriv da ara ormxrivadmavaldebulebel xelSekrulebaze, orive samarTlebrivi normiT daculi identuri legitimuri interesis mxedvelobaSi miRebiT mizanSewonilia ssk-is moxseniebuli normis teleologiuri reduqciis meTodiT ganmarteba da mis normatiul SinaarsSi mxolod ormxrivadmavaldebulebeli xelSekrulebebis mosazreba. amasTan normis Sesafardeblad sakmarisia xelSekrulebis ormxrivadmavaldebulebeli xasiaTi da ara damatebiT sinalagmaturi valdebulebebidan erT-erTis darRveva527. aqve unda aRiniSnos, rom es muxli ar esadageba Tavdebobas, davalebas, Cuqebas an nebismier msgavs xelSekrulebas,

524 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2069. 525 dawvrilebiTi analizi ix. Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 381 da Semdgomni.; Sead. rusiaSvili, saqarTvelos

samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 352, www.gccc.ge, 29/09/2017, sadac saubaria xelSekrulebis Sewyvetis sam SemTxvevaze da xelSekrulebidan gasvlisa da moSlis TanabarmniSvnelovan sistemur cnebad ganxilulia Secilebis samarTlebrivi meqanizmic. 526 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 311. 527 Schlechtriem/Schmidt-Kessel, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 6., neubearbeitete Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2005, 243.; Sead. Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2076, sadac arasinalagmaturi valdebulebis darRvevisas xelSekrulebidan gasvlis meqanizmis gamoyenebis Semaferxebel garemoebad dasaxelebulia kreditoris mier sapasuxo moqmedebis Sesrulebisagan Tavis Sekavebis SeuZlebloba, rac xelSekrulebidan gasvlis umTavresi miznis xelSemSleli garemoeba da Sesabamisad, realuri Sedegis miRwevis gamomricxavi faqtoria.

117

Page 118: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

sadac Sesrulebebs Soris adgili ar aqvs sinalagmas528. amasTan xelSekrulebis tipma SesaZloa ssk-is 405-e muxlis gamoyeneba gamoricxos an misi fragmentuli gamoyeneba ganapirobos. mag. nasyidobis an nardobis dros misi gamoyeneba SesaZlebelia aseve nakliani Sesrulebis SemTxvevaSi529, rodesac ssk-is 5805 muxlis mixedviT lizingis xelSekrulebis mxareebs ezRudebaT xelSekrulebis moSlis uflebis gamoyeneba. aseT SesaZleblobas kanonmdebeli im SemTxvevaSi uSvebs, Tu mxareTa mier xelSekrulebiT nakisri valdebulebebis darRvevas arsebiTi xasiaTi aqvs530, xolo lizingis mimRebis mier am uflebis gamoyenebas damatebiT lizingis gamcemis braleuli qmedeba, xolo arsebiTi darRvevis saxiT - mxolod lizingis sagnis mflebelobis uflebis531 SezRudva sWirdeba. im samarTlebriv urTierTobebebSi ki, romlebic gangrZobadi xasiaTisaa da moiTxovs monawileTa personalur kooperaciasa da konsensuss, xelSekrulebidan gasvla gandevnilia xelSekrulebis moSlis konstruqciiT532.

4.1. zogadi da specialuri normebis urTierTmimarTeba

xelSekrulebis Sewyvetis uflebis realizaciisaTvis samoqalaqo samarTali qmnis moTxovnis zogadsamarTlebriv safuZvels, romelic sistemurad ganTavsebulia valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSi. Tumca, aRniSnuli ar unda Sefasdes kanonmdeblis upirobo ganzraxvad, rom misi gamoyeneba moxdes uklebliv yvela tipis xelSekrulebasTan mimarTebaSi. normaSefardebis procesSi pirveli rigis amocana kerZo nawilis Sesabamisi normebis gamokvleva da imis dadgenaa, adgili aqvs Tu ara kerZo da zogad debulebaTa kolizias da rogor unda gadawydes konfliqti. xelSekrulebis Sewyvetis momwesrigebeli zogadi normis arseboba mizanSewonilia individualur SemTxvevaTa mravalricxovnebis gaTvaliswinebiTa da SesaZlo dauregulirebel sakiTxTa permanentuli saSiSroebis motiviT. gsk-is §323 reformisSemdgomi redaqciis mniSvnelovani siaxle imaSi mdgomareobs, rom norma awesrigebs yvela SemTxvevas, sadac nakliani Sesrulebis gamo Selaxuli kreditoris interesi

528 Hütte F./Hütte M., Schuldrecht Allgemeiener Teil, 7. Auflage, Rolf Schmidt Verlag, Hannover, 2012, 159. 529 Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1665. 530 iremaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 5805,

www.gccc.ge, 29/09/2017. 531 am normaSi aseve problemuria mflobelobis, rogorc uflebis, konstruireba, mflobelobis faqtad aRiarebis konteqstis gaTvaliswinebiT. 532 Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 280.

118

Page 119: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis gauqmebiT SeiZleba dabalansdes533. sxvagvarad rom iTqvas, gsk-is §323 aregulirebs xelSekrulebidan gasvlas xelSekrulebis Seusabamo moqmedebis gamo, romelSic nagulisxmevia xarisxobrivad arasakmarisi Sesruleba534. msgavsi statusi aqvs ssk-is analogiur 405-e muxlsac. amis miuxedavad, nakliani Sesrulebis praqtikuli mniSvnelobis magaliTebi ara mxolod uSualod am zogadi normis normatiuli Sinaarsidan vlindeba, aramed ganvrcobilia valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis specialuri debulebebiT, romlebic zogjer zogad debulebebze miuTiTeben (mag. nasyidoba), zogjer ki avtarqiul, maT gamomricxav regulirebas Seicaven (mag. qiravnoba)535. im ormxrivadmavaldebulebel xelSekrulebebSi, sadac kanoni valdebulebis darRvevis maregulirebel specialur normebs ar Seicavs, xelSekrulebidan gasvlis momwesrigebeli sistemuri muxli Cveulebriv gamoiyeneba, mag. sesxis xelSekrulebaSi536. erT-erT saqmeze sakasacio sasamarTlom ar gaiziara amxanagobidan garicxuli wevris sakasacio pretenzia imis Taobaze, rom samoqalaqo kodeqsi ar icnobs amxanagobidan wevris garicxvis SesaZleblobas da amgvari aqti ar daiSveboda. sakasacio sasamarTlos ganmartebiT, samoqalaqo kodeqsis normebi saerTo saqmianobis xelSekrulebis Sesaxeb amxanagobidan garicxvis sakiTxze marTlac ar Seicavs miTiTebas, maT Soris, arc krZalavs mas. es sruliad bunebrivia, ramdenadac mocemuli urTierToba saxelSekrulebo urTierTobaa da misi yovlismomcveli mowesrigeba mxolod konkretuli xelSekrulebis momwesrigebeli samoqalaqo kodeqsis kerZo nawilis normebiT ar Semoifargleba537. calmxrivadmavaldebulebel xelSekrulebaSi ki (Cuqeba, Txoveba, usasyidlo davaleba) xelSekrulebis Sewyvetis meqanizmis gamoyeneba daiSveba mxolod specialuri normebis safuZvelze, mag. gamCuqebels mxolod gansazRvruli winapirobebis arsebobisas SeuZlia gaCuqebuli nivTis gamoTxova an Cuqebis dapirebis gauqmeba, gamnaTxovrebels - nivTis gamoTxova, xolo rwmunebuls an marwmunebels - davalebis uaryofa538. TiToeul am SemTxvevas

533 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2073. 534 Sead. RegE BT-Drucks 14/6040 (14. 5. 2001), S. 184.; miTiTebulia: Gsell, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005, 100. 535 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 312. 536 Westermann, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 1495. 537 ix. susg №as-400-648-08, 2 dekemberi, 2008 weli.; miTiTebulia: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2017 wlis 18 ianvris

ganCineba №as-381-365-2016, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 04/01/2018. 538 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 384.

119

Page 120: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis Sesabamisi muxlebi (ssk-is 529-e, 530-e, 621-e da 720-e muxlebi) awesrigebs. Tavad ormxrivadmavaldebulebeli xelSekrulebebis mimarTebac xelSekrulebis Sewyvetis sistemur muxlTan statikuri ar aris, mag. gsk-is §323 nasyidobasa da nardobaSi upirobod gamoiyeneba riskis gadasvlamde, riskis gadasvlis Semdeg ki - valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis Sesabamisi normebis specialuri miTiTebis safuZvelze, am normebiT gansazRvruli winapirobebis arsebobisas539. qarTul samarTalSi saintereso midgomaa Camoyalibebuli nasyidobis xelSekrulebasTan mimarTebiT. is, rogorc saxelSekrulebo samarTlis erT-erTi kerZo instituti, valdebulebis Sesrulebis TvalsazrisiT, wesrigdeba saxelSekrulebo samarTlisaTvis kanoniT dadgenil yvela im zogad regulaciasTan erTobliobaSi, romlebic valdebulebis Sesrulebis standarts adgenen540. nasyidobis xelSekrulebis Sewyvetis samarTlebrivi safuZvlis valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis normebTan absoluturi integracia ki ganapirobebs imgvar sasamarTlo praqtikas, rom 491-e muxli vrceldeba rogorc nasyidobis xelSekrulebis, aseve nasyidobis xelSekrulebis elementebis mqone sxva xelSekrulebebis mimarT541. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo nardobis xelSekrulebasTan542 mimarTebaSi samarTlebrivad dausabuTeblad miiCnevs qvemdgomi instanciis sasamarTlos miTiTebas pativsadebi safuZvlebiT xelSekrulebis moSlis wesze (ssk-is 399-e muxli), radgan valdebulebis darRvevis zogadi debulebebis konkurenciisas specialur regulaciasTan (ssk-is 636-e muxli), swored es ukanaskneli unda iqnes gamoyenebuli543. xelSekrulebis moSlis sistemuri muxli germanul samarTalSi sasamarTlo praqtikis safuZvelze Camoyalibda. radgan is marTlmsajulebis mier sakanonmdeblo xelisuflebaze zemoqmedebis Sedegia da misi kodifikaciisas ukve arsebul specialur debulebebSi intervenciis

539 Grüneberg, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 72. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2013, 543. 540 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2017 wlis 31

martis gadawyvetileba №as-75-71-2017, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 04/01/2018. 541 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 3 oqtombris № as-902-942-2011 gadawyvetileba.; miTiTebulia: CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis

komentari, muxli 491, www.gccc.ge, 29/09/2017. 542 nardobis xelSekrulebis samarTlebrivi Sefaseba dawvrilebiT ix. ZlieriSvili, nardobis xelSekrulebis samarTlebrivi buneba, gamomcemloba

„meridiani“, Tbilisi, 2011, 32 da Semdgomni.; aseve mis dualistur bunebaze gamoTqmuli mosazreba ix. mesxiSvili, xelSekrulebebis pirobiTi dayofa tipebad, qarTuli samarTlis mimoxilva, №15/2015, Tbilisi, 2015, 54. 543 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis 5

Tebervlis gadawyvetileba №as-901-851-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 05/01/2018.

120

Page 121: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mizani ar arsebobda, specialuri kanoni yovelTvis daZlevs zogad normas544. mag. ssk-is 555-e da 557-e muxlebi adgenen qiravnobis xelSekrulebis vadis gasvlamde xelSekrulebis Sewyvetis specialur wess mxaris iniciativiT545, xolo saijaro urTierTobebis qiravnobis samarTalTan integraciis miuxedavad, sasoflo-sameurneo miwis ijaris momwesrigebeli debulebebi ufro avtonomiuria da ar uTiTebs qiravnobis samarTlis normaTa gamoyenebis SesaZleblobaze546. Tumca, xelSekrulebidan gasvlis dros arsebuli wesisgan gansxvavebiT, specialuri normebis ararseboba ar niSnavs avtomaturad xelSekrulebis moSlis momwesrigebeli zogadi normis gamoyenebis SesaZleblobas547, radgan konkurencia SesaZloa warmoiSvas gasvlis samarTlebrivi reJimis maregulirebel debulebebTan mimarTebaSic.

4.2. xelSekrulebidan gasvlisa da xelSekrulebis moSlis konkurencia

garegnulad xelSekrulebis moSla Zalian emsgavseba xelSekrulebidan gasvlas. orive SemTxvevaSi xdeba saxelSekrulebo urTierTobebis Sewyveta, magram maT Soris arsebobs mniSvnelovani gansxvavebac548: xelSekrulebidan gasvla ukuaqcevs gacvlil Sesrulebebs549, xolo xelSekrulebis moSlis funqcia aris ara Sesrulebis Sedegad miRebuli Sedegebis ukan dabruneba, aramed Sesrulebaze momavalSi uaris Tqma550. amasTan, Tu xelSekrulebidan gasvla valdebulebis darRvevis faqtobriv Semadgenlobas saWiroebs, xelSekrulebis moSlisTvis is erT-erTi safuZvelia sxva pativsadeb safuZvlebs Soris. miCneulia, rom grZelvadiani valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobidan gasvla, individis pirovnuli Tavisuflebidan gamomdinare, SesaZlebeli unda iyos551.

544 RegBegr BT-Drucks 14/610 S 177 = Canaris aaO S 748.; miTiTebulia: Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 281. 545 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 557,

www.gccc.ge, 29/09/2017. 546 Harke, Besonderes Schuldrecht, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2011, 291. 547 ix. Medicus/Lorenz, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 19. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010, 290, arsebiTad qiravnobaSi §543 da §314 konkurenciis ilustrirebiT. 548 ZlieriSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 637,

www.gccc.ge, 29/09/2017. 549 rusiaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 352,

www.gccc.ge, 29/09/2017. 550 maWaraZe, xelSekrulebidan gasvla da xelSekrulebis moSla - gansxvaveba da samarTlebrivi Sedegebi (saqarTvelosa da germaniis samarTlis mixedviT), „qarTuli samarTlis mimoxilva“ (specialuri gamocema), Tbilisi, 2008, 147. 551 Hadding/Kiessling, in Soergel BGB Kommentar, Schuldrecht 9/1, Band 11/1, 13. Aufl., §723, Rn.1.; miTiTebulia: robaqiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 938,

www.gccc.ge, 29/09/2017.

121

Page 122: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebidan gasvlis xelSekrulebis moSlis samarTlebrivi konstruqciiT gandevna umeteswilad samarTlebrivi urTierTobis mokle- an grZelvadian bunebas ukavSirdeba. moklevadiani xelSekruleba SesrulebaTa erTjeradi urTierTgacvlis an gadacemis princips efuZneba, maSin rodesac grZelvadiani valdebulebiTi urTierTobis Cveulebrivi maxasiaTebelia drois faqtori, romelic drosa da Sesrulebaze imgvarad aris damokidebuli, rom samarTlebrivi urTierTobis gansazRvruli periodi qmnis Sesasrulebel qmedebaTa moculobis sazom erTeuls552. specialuri saxelSekrulebo SeTanxmebis farglebSi SesaZlebelia aseve nardobis, samaklero an nasyidobis im xelSekrulebebis grZelvadian valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobad konstruireba, sadac periodulad Sesasrulebeli valdebulebebi figurirebs (eleqtroenergiis, gazis da wylis miwodebis xelSekrulebebi)553. xelSekrulebis moSlis gansakuTrebuli SemTxvevaa mowesrigebuli ssk-is 636-e da 637-e muxlebSi. aq irRveva is zogadi wesi, rom ormxriv moklevadian urTierTobebze vrceldeba xelSekrulebidan gasvla. am muxlis specialuroba gamomdinareobs iqidan, rom xelSekrulebaze uarisaTvis ar aris saWiro safuZveli, rac moSlis niSania da Sedegebis TvalsazrisiTac am muxlebze vrceldeba moSlis wesebi. aqedan gamomdinare, calsaxad Tqma, rom moSla vrceldeba mxolod grZelvadian saxelSekrulebo urTierTobebze, SeuZlebelia554. grZelvadian xelSekrulebebSi, sadac SesrulebaTa urTierTgacvla dawyebulia, xelSekrulebidan gasvlis sistemur normas anacvlebs mniSvnelovani safuZvliT xelSekrulebis moSlis instituti, Tumca ara yovel SemTxvevaSi555, radgan am wesis uapelacio gamoyenebas zogjer ar SeuZlia samarTliani Sedegis gamowveva556, vinaidan xelSekrulebidan gasvlisagan gansxvavebiT xelSekrulebis moSla, gansakuTrebiT ki misi samarTlebrivi Sedegebi, valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSi detalurad mowesrigebuli ar aris, rac, Tavis mxriv,

552 BGH v. 19.11.1954, BGHZ 15, 209 (213); BGH v. 10.1.1962, BGHZ 36, 265 (270); BGH v. 23.3.1982, BGHZ 83, 283 (289).; miTiTebulia: Schneider, Vertragsanpassung im bipolaren Dauerschuldverhältnis, Beiträge zum Privatrecht, Band 203, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2016, 11. 553 Schlechtriem/Schmidt-Kessel, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 6., neubearbeitete Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2005, 254. 554 maWaraZe, xelSekrulebidan gasvla da xelSekrulebis moSla - gansxvaveba da samarTlebrivi Sedegebi (saqarTvelosa da germaniis samarTlis mixedviT), „qarTuli samarTlis mimoxilva“ (specialuri gamocema), Tbilisi, 2008, 157. 555 BGHZ 50, 312 (315); BGH NJW 1981, 1264; 1986, 124 (125); 1987, 2004 (2006); 2002, 1870; Erman/Böttcher Rn.18; NK-BGB/Krebs Rn. 18; Palandt/ Grüneberg Rn. 12.; miTiTebulia: Gaier, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1974. 556 Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 281.

122

Page 123: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

moSlis gamoyenebis SemTxvevaTa mravalferovnebiTa da maT Soris mniSvnelovani gansxvavebiT SeiZleba aixsnas557. umravles SemTxvevaSi, grZelvadiani xelSekruleba dadebulia ramodenime wlis win, risi gaTvaliswinebiTac teqnikurad metad rTuli iqneboda xelSekrulebis moSlis Semdeg mxareebs gacvlili Sesrulebebi erTmaneTisTvis naturiT an misi fuladi ekvivalentiT daebrunebinaT. amisaTvis, pirvel rigSi, ar arsebobs aranairi gonivruli safuZveli, radgan mxareebi moSlis momentamde yvela wesis dacviTa da ormxrivi interesebis Sesabamisad asruleben sakuTar valdebulebebs558. im gamonaklis SemTxvevaSi, rodesac msgavsi interesia mocemuli da dadgenili, germaniis federaluri umaRlesi sasamarTlo uSvebs xelSekrulebis Sewyvetis uflebis paralelurad xelSekrulebidan gasvlis uflebis gamoyenebis SesaZleblobas, Tu xelSekrulebis sruli ukuqceva SeuZleblad rTuli ar aris559. aseve sruliad dasaSvebia valdebulebis darRvevis motiviT xelSekrulebis moSlisas urTierToba ar iqnes gadayvanili ukuqceviT reJimSi, vinaidan zogierTi darRveva warsulSi jerovnad Sesrulebul valdebulebaTa restituciisaTvis ar qmnis sakmaris gamamarTlebel safuZvels560. xelSekrulebidan gasvlisa da xelSekrulebis moSlis konkurenciis sakiTxi gansakuTrebul simZafres Sereuli xelSekrulebis SemTxvevaSi iZens. kidev ufro rTulia Sefardeba grZel- da moklevadiani elementebis mqone Sereul xelSekrulebaSi. am SemTxvevaSi xelSekrulebis calkeul elementebad daSla dauSvebelia. Sereuli xelSekrulebis SewyvetisaTvis, rac rogorc wesi mTliani samarTlebrivi urTierTobis dasrulebas ganapirobebs, xelSekrulebis im tipis mimarT moqmedi normebi unda iqnes gamoyenebuli, romelic yvelaze metad miesadageba xelSekrulebis Sinaarss561. Tu sastumrosTan gaformebuli xelSekrulebis SemTxvevaSi stumari oTaxis mravalmxrivi naklis Sesaxeb acxadebs pretenzias, qiravnobis xelSekrulebidan gamomdinare moSlis wesebi mTlian xelSekrulebaze unda

557 Medicus/Lorenz, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 19. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010, 289. 558 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 414. 559 NJW 2002, 1870.; miTiTebulia: kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 220. 560 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 317. 561 BAGE 21, 340 (344) = NJW 1969, 1192 = AP § 611 Gemischter Vertrag Nr. 1; ausf. Staudinger/Löwisch/Feldmann (2013) Rn. 42ff.; miTiTebulia: Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1588.

123

Page 124: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gavrceldes562. am tipis xelSekrulebaSi mxareTa nebas savsebiT ar Seesatyviseba spekulireba xelSekrulebis danarCeni elementebis mTliani xelSekrulebisgan distancirebaze. am SemTxvevaSi xelSekruleba unda Sefasdes rogorc erTi mTlianoba, pirvel rigSi damcavi normebis miznis gaTvaliswinebiT563.

4.3. pativsadebi safuZvlis definiciis sirTule

xelSekrulebis Sewyveta, rogorc valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis radikaluri gardaqmnis berketi, unda eyrdnobodes gonivrul safuZvels, rac mas erTi mxriv, kanonmdeblis mier SemoRebuli wonasworobis meqanizmis gamamarTlebel faqtorad da meore mxriv, mxareTa ormxrivi interesebis balansis ganmapirobebeli efeqtis mqone samarTlebrivi dacvis saSualebad aqcevs. amgvari normatiuli Sinaarsi samoqalaqo kanonmdeblobaSi Cadebulia pativsadebi safuZvlis sistemur cnebaSi, romelic xelSekrulebis moSlisas Tu gasvlisas, saxelSekrulebo samarTlis kerZo nawiliT gansazRvruli xelSekrulebis sxvadasxva tipis an Sereuli xelSekrulebis SemTxvevaSi sxvadasxva elfers iZens gamoyenebis winapirobaTa sruli gamoricxviT dawyebuli da maTi raodenobrivi Tu Sinaarsobrivi garTulebiT dasrulebuli. germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlo Tavis araerT gadawyvetilebaSi pativsadebi safuZvlis ganmartebas axdens xelSekrulebis Sewyvetis safuZvlis Sewyvetis nebis gamovlenis adresatis riskis sferosTan kavSirSi, xolo Tu riskis sfero Sewyvetis iniciatoris gavlenis farglebSia - Sewyveta mxolod gamonaklis SemTxvevaSi unda iyos SesaZlebeli564. pativsadebi safuZveli, romelic germanul samarTalSi arsebuli mniSvnelovani safuZvlis ekvivalenturi cnebaa, SeiZleba momdinareobdes rogorc valdebulebis darRvevidan, ise sxva mravalricxovani garemoebidan565, rac aseve ganapirobebs

562 MünchKomm/Henssler, § 701 BGB Rn 6; moxucebulTa pansionatis xelSekrulebis

magaliTze: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 26; imave xelSekrulebaze aseve ix. BGHZ 73, 350 = BGH NJW 1979, 1288; sxva magaliTebze:

Staudinger/Löwisch/Feldmann, § 311 BGB Rn 42; qiravnobissamarTlebrivi normebi sxva SemTxvevaSi sastumrosTan gaformebul xelSekrulebaSi ar gamoiyeneba. am xelSekrulebaSi gamqiraveblis valdebulebebi imdenad farToa, rom gaumarTlebeli iqneba sastumros mepatronisaTvis ganusazRvreli valdebulebis

dakisreba, Staudinger/Werner, Vorbem zu §§ 701 ff. BGB Rn 8.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 25. 563 Sead. Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 26; Soergel/Wolf, § 305 BGB Rn 31.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 25. 564 Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 285. 565 Medicus/Lorenz, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 19. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010, 290.

124

Page 125: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis SenarCunebis mizanSeuwonlobas. aseT garemoebad grZelvadian valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobaSi SeiZleba miCneul iqnes saWiro urTierTndobis Sesustebac, radgan gangrZobadi urTierTobis monawileTa mWidro TanamSromloba am tipis xelSekrulebaTa warmatebis fundamentia566. pativsadebi safuZveli SesaZloa ara mxolod zemoaRniSnulma moralurma dilemam Seqmnas, aramed konkretuli xelSekrulebis tipis Taviseburebidanac gamomdinareobdes, mag. qiravnobis samarTalSi aseTi safuZvelia janmrTelobisaTvis mniSvnelovani safrTxe an qiravnobis sagnis mniSvnelovani dazianebis realuri saSiSroebis Seqmna567. erToblivi saqmianobis xelSekrulebis Sewyvetis SemTxvevaSi ki pativsadebi safuZvlis dadgenisas mizanSewonilad aris miCneuli amxanagobis wevris xelSekrulebidan gasvlis interesis SeTanasworeba amxanagobis sxva wevrebis interesTan amxanagobis saqmianobis gagrZelebaze568. xolo nardobis xelSekrulebis moSlis SesaZleblobas kanonmdebeli uSvebs im SemTxvevaSic, roca saxeze ar aris saxelSekrulebo valdebulebis darRveva569. ssk-is 636-e muxlis Sesabamisad, SemkveTs ufleba aqvs samuSaos dasrulebamde nebismier dros Tqvas uari xelSekrulebaze, magram man unda aunazRauros menardes Sesrulebuli samuSao da xelSekrulebis moSliT miyenebuli ziani. moxmobili normis definiciiT, nardobis samarTlebriv urTierTobaSi upiratesoba eniWeba SemkveTs, romelsac upirobod, samuSaos dasrulebamde, nebismier dros, SeuZlia calmxrivad moSalos xelSekruleba. menardis interesebis dasacavad da mxareTa Soris uflebebisa da movaleobebis gonivruli balansis SesanarCuneblad, SemkveTs ekisreba valdebuleba, xelSekrulebis moSlis SemTxvevaSi, menardes aunazRauros Sesrulebuli samuSao, is, rac faqtobrivad Sesrulda da xelSekrulebis moSliT miyenebuli ziani570. ssk-is calkeul institutebTan Sedarebisas da samoqalaqo brunvis monawileTa urTierTobisaTvis amosavali principis - kontrahentTa keTilsindisierebis gaTvaliswinebiT (ssk-is me-8 muxlis me-3 nawili), SeiZleba iTqvas, rom nardobis samarTlebriv urTierTobaSi 636-e muxli aris is specialuri

566 Bamberger/Roth/Unberath Rn. 12; Ermann/Böttcher Rn. 6; jurisPK-BGB/Weth Rn.14; NK-BGB/Krebs Rn.33.; miTiTebulia: Gaier, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1982. 567 qiravnobis xelSekrulebis moSlis samarTlebrivi safuZvlebis dawvrilebiTi komentari ix. WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, mux.

542, 555, 557, 558, www.gccc.ge, 29/09/2017. 568 robaqiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 938, www.gccc.ge, 29/09/2017. 569 ZlieriSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 637,

www.gccc.ge, 29/09/2017. 570 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 15

dekembris ganCineba №as-697-663-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018.

125

Page 126: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

regulacia, romelsac ar sWirdeba winapirobebis dacva571. am normis kreditorisadmi keTilganwyobis gansakuTrebuli xarisxi unda ganapirobebdes Sereul xelSekrulebaSi misi upirobo gamoyenebis dauSveblobas, rac ormxrivi interesebis balansis dacviT aris nakarnaxevi. mag. nasyidobisa da nardobis elementebis Semcvel developerul xelSekrulebaSi misi upirobo moSlis uflebis gamoricxva gamomdinareobs uSualod am xelSekrulebis samarTlebrivi bunebidan da ara mxolod SeTanxmebis Sinaarsidan. amitom specialuri saxelSekrulebo daTqma srulebiT ar aris saWiro572. moklevadiani xelSekrulebis SewyvetasTan SedarebiT grZelvadiani xelSekrulebis Sewyvetis gamartivebuli meqanizmi warmoSobs misi upirobo gamoyenebis marTlzomierebis dadgenis saWiroebas iseT Serwymul Sereul xelSekrulebaSi, rogoricaa qiravnoba-gamosyidva. im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom qiravnobis sagnis SeZenis nebis gamovlenamde es xelSekruleba mxolod qiravnobis momwesrigebeli Sesabamisi normebiT regulirdeba, arsebobs qiravnobis obieqtis Sesyidvis ofciis gamoyenebis drois SeTanxmebul monakveTamde rogorc gamqiraveblis/gamyidvelis, ise damqiraveblis/myidvelis mier xelSekrulebis calmxrivad moSlis da Sesabamisad, misi miznis miRwevisaTvis xelovnuri dabrkolebis Seqmnis riski. radgan xelSekrulebis orive mxares misi vadamde Sewyvetisagan dacvis pativsadebi interesi gaaCnia, rekomendebulia msgavsi uflebis gamoyenebis SezRudva, rac gansazRvruli minimaluri vadis ganmavlobaSi qiravnobis urTierTobis moSlis uflebis ormxrivi gamouyeneblobis saxelSekrulebo daTqmiT miiRweva573. Tumca, saxelSekrulebo daTqmis ararsebobamac ar SeiZleba daabrkolos xelSekrulebis mxaris mier msgavsi SesaZleblobiT sargeblobis uflebis borotad gamoyenebad kvalifikacia. xelSekrulebidan gasvlis SemTxvevaSi pativsadebi safuZveli mxolod valdebulebis darRveva SeiZleba iyos da isic ara nebismieri, aramed arsebiTi darRveva. pativsadebi safuZvlis normatiuli Sinaarsis amgvari daviwroveba da gamkacreba ki xelSekrulebidan gasvlis samarTlebrivi SedegiT - restituciuli urTierTobis warmoSobiT - unda aixsnas. am uflebis gamoyenebisaTvis aucilebelia movalis mier dairRves ormxrivadmavaldebeli xelSekrulebiT gansazRvruli Sesrulebis

571 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis 5

Tebervlis gadawyvetileba №as-901-851-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018. 572 sapirispiro poziciiT ix. MünchKomm-Busche, §649 Rn. 5.; miTiTebulia: Basty, Der Bauträgervertrag, Schwerpunkte der Vertragsgestaltung, 6. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2009, 532. 573 Hügel, Hügel/Salzig, Mietkauf und andere Formen des Grundstücks-Ratenkaufs, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010, 21.

126

Page 127: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebuleba, romelic vadamosuli da Sesageblisagan Tavisufalia574. valdebulebis darRveva SesaZloa sxvadasxvagvarad gamovlindes, kerZod, valdebulebis SeusruleblobiT, Sesrulebis vadis gadacilebiT, arajerovani SesrulebiT. ssk-is 405-e muxli gamoiyeneba miuxedavad valdebulebis darRvevis formisa575. aRsaniSnavia, rom sakanonmdeblo teqnikis TvalsazrisiT aRniSnuli muxli ufro moqnilia, vidre misi ekvivalenturi gsk-is §323, romelic saubrobs movalis mxridan valdebulebis Seusruleblobaze an arasaTanadod Sesrulebaze, romelTagan pirvelSi moiazrebs valdebulebis Seusruleblobas Sesrulebis SesaZleblobis arsebobisas, xolo meoreSi - xarisxobrivad naklian Sesrulebas naklis aRmofxvris SesaZleblobisas576. xelSekrulebidan gasvlis danarCeni normatiuli safuZvlebi gsk-is sxvadasxva paragrafebSia mowesrigebuli: §324 gansazRvravs gulisxmierebis movaleobis darRvevisas -, xolo §326 - Sesrulebis SeuZleblobis gamo xelSekrulebidan gasvlis uflebas577. qarTuli samarTlisaTvis mniSvneloba ara aqvs, darRvevis romeli formaa saxeze, mTavaria, rom darRveva iyo mniSvnelovani578. mniSvnelovania, igive arsebiTia Seusrulebloba, romelic seriozulobis gansazRvrul dones aRwevs da mniSvnelovnad xelyofs kreditoris mosalodnel saxelSekrulebo interess. ramdenadac qarTuli kodeqsi mniSvnelovani darRvevis Sefasebis araviTar obieqtur masStabs ar ganamtkicebs, arsebiTi Seusruleblobis koncefcia mTlianad SefasebiT da abstraqtul kategoriad rCeba579. zogadad, mniSvnelovan darRvevad ganxiluli unda iqnes darRvevebi, romlebic realur uaryofiT gavlenas axdenen Sedegze, romelic xelSekrulebis mxares unda mieRo

574 Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1665. 575 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 11

noembris ganCineba №as-837-788-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018. 576 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 307. 577 xelSekrulebidan gasvlis sxvadasxva normatiuli safuZvlis dawvrilebiTi

mimoxilva ix. Looschelders, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 12., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 243 da Semdgomni. 578 maWaraZe, xelSekrulebidan gasvla da xelSekrulebis moSla - gansxvaveba da samarTlebrivi Sedegebi (saqarTvelosa da germaniis samarTlis mixedviT), „qarTuli samarTlis mimoxilva“ (specialuri gamocema), Tbilisi, 2008, 128. 579 CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 206.

127

Page 128: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebulebis Sesrulebis Sedegad580. konkretuli tipis xelSekrulebaSi arsebuli kontrahentebis interesebi zogjer xelSekrulebis Sewyvetis uflebis gamoyenebas maSinac ki zRudavs, rodesac saxeze arsebiTi darRvevaa. cxadia, Sesabamisi regulirebis SemoReba wonasworobis meqanizmis dacvis argumentebiT aris nakarnaxevi. mag. ssk-is 5805 muxlis me-2 nawilis mixedviT, lizingis sagnis miRebis Semdeg mimRebs ezRudeba lizingis xelSekrulebis moSlis ufleba, gamcemis an mimwodeblis arsebiTi darRvevis SemTxvevaSic ki581, garda lizingis saganze mflobelobis uflebis SezRudvis SemTxvevisa. xelSekrulebis Sewyvetis amgvari garTulebuli meqanizmi SeiZleba aixsnas lizingis sagnis mimarT lizingis mimRebis eqskluziuri interesiT, risi gaTvaliswinebiTac misi lizingis gamcemisaTvis dabruneba uflebis borotad gamoyenebis Sinaarss SeiZenda. pativsadebi safuZvlis kvlevisas calke aRniSvnas saWiroebs xelSekrulebis tipTa zegavlena nakliani Sesrulebis cnebis formirebaze, iseve rogorc umniSvnelo naklis zemoqmedeba xelSekrulebis Sewyvetis uflebis realizaciaze, rasac naSromis Semdgomi qveTavebi daeTmoba.

4.3.1. nakliani Sesrulebis transformacia

nakliani, igive uxarisxo Sesruleba imgvarad unda laxavdes kreditoris interess, rom saxelSekrulebo urTierTobis gagrZeleba misTvis Seusabamod mZime tvirTad CaiTvalos. nakliani Sesrulebis Sinaarsobrivi Tu proceduruli aspeqti xelSekrulebaTa tipebis mixedviT gansxvavebulia. sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi nakliani Sesrulebis movalis pasuxismgeblobis sferodan gamoricxva riskis kreditorze gadasvlas - valdebulebis sagnis gadacemas - ukavSirdeba582. sargeblobis uflebis gadamcem da momsaxurebis tipis xelSekrulebebSi ki unaklo Sesrulebas ara mxolod xelSekrulebis sagnis SeTanxmebul mdgomareobaSi gadacema ganapirobebs, aramed am mdgomareobis xelSekrulebis moqmedebis vadis ganmavlobaSi SenarCunebis movaliseuli gangrZobadi valdebulebac583. aRniSnuli garemoebis mxedvelobaSi miRebiT, winapirobebi, romlebic mag. damqiravebels an turists

580 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 18

dekembris ganCineba №as-1019-962-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018. 581 aseTi Sinaarsis pirobebs Hell or high water clause-is saxeliT icnoben. ix. 576-e muxlis koment.; miTiTebulia: iremaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis

komentari, muxli 5805, www.gccc.ge, 08/01/2018. 582 Looschelders, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 12., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 259-260. 583 qiravnobis xelSekrulebis magaliTze dawvrilebiT ix. Harke, Besonderes Schuldrecht, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2011, 238 da Semdgomni.

128

Page 129: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebis Sewyvetis uflebas aZlevs, kerZo nawilis Sesabamis TavSia mowesrigebuli da zogad debulebaTa gamomricxavi efeqti aqvs584. Tu grZelvadian xelSekrulebaTa momwesrigebeli normebis avtarqiuli buneba koliziis sakiTxs advilad wyvets, sakuTrebis uflebis gadamcem iseT xelSekrulebebSi, rogorebic nasyidoba da nardobaa, sakiTxi rTuldeba. kerZod, ssk-is 488-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad, nakls uTanabrdeba, Tu gamyidveli myidvels gadascems mcire raodenobiT nivTs, xolo ssk-is 641-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad, nivTobriv nakls uTanabrdeba, Tu menarde daamzadebs SekveTilze ufro naklebi raodenobis nakeTobas. nasyidobisa da nardobis xelSekrulebidan gasvlis momwesrigebeli ssk-is 491-e da 644-e muxlebi blanketuri tipis normebia da ssk-is 405-e muxlis gamoyenebis winapirobaTa dacvas moiTxovs. problema ki imaSi mdgomareobs, rom aRniSnuli muxli valdebulebis darRvevis SemTxvevaSi xelSekrulebidan gasasvlelad moiTxovs mniSvnelovani darRvevis arsebobas, xolo nawilobrivi darRvevis SemTxvevaSi kreditors mxolod maSin aZlevs xelSekrulebaze uaris uflebas, Tu valdebulebis darCenili nawilis Sesrulebam misTvis dakarga interesi, imisgan damoukideblad, Tavad darRveva arsebiTia Tu ara585. aRniSnuli imas niSnavs, rom mag. nasyidobaSi mcire raodenobiT nivTis gadacema kerZo nawilis normebiT dakvalificirdeba, rogorc nakliani Sesruleba, zogadi nawiliT ki - rogorc valdebulebis nawilobrivi Sesruleba. msgavsi problemaa reformisSemdgom germanul samarTalSic, rasac is Semdegi koncefciiT pasuxobs: radgan xelSekrulebis Sewyvetis zogadi da specialuri normebi qmnian ara alternatiul samarTlebriv reJims, aramed erTmaneTTan mWidrod arian dakavSirebulni, ar arsebobs valdebulebiTi urTierTobis calkeul etapze mibmuli mowesrigebis safuZvelTa sistemuri cvla, ris gamoc kerZo nawilis calkeuli normis ganmarteba unda moxdes misi arsisa da miznis mxedvelobaSi miRebiT, ra drosac yovel konkretul SemTxvevaSi unda Semowmdes, arsebuli faqtobrivi garemoebebidan gamomdinare ramdenad sakmarisia/adekvaturia normis moqmedebis sfero586. aRniSnuli principis dacvam rig SemTxvevaSi SeiZleba valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis debulebaTa upiratesi gamoyenebac gamoiwvios, rac kidev ufro gonivruli iqneba Sereul xelSekrulebaSi, romelic sxvadasxva tipis

584 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 396. 585 germanul samarTalSi arsebuli normaTa ekvivalenturi konfliqtis Sesaxeb

dawvrilebiT ix. Gsell, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005, 167-168. 586 Sead. amomwuravi informaciiT Rz 50ff vor § 320.; miTiTebulia: Gsell, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005, 105.

129

Page 130: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebaTa elementebiT arTulebs samarTalSemfardeblis amocanas. grZelvadian valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobebSi xelSekrulebis moSla nebismieri pativsadebi safuZvlis arsebobisas SeiZleba SeizRudos xelSekrulebis tipis gaTvaliswinebiT, Tundac specialuri normebi am sakiTxs konkretulad ar awesrigebdes, mag. frenSaizingis xelSekrulebasTan mimarTebaSi ssk arafers ambobs xelSekrulebis vadamde moSlaze, Tu xelSekrulebis xangrZlivoba ar aRemateba aT wels, Tumca praqtikasa da doqtrinaSi damkvidrebuli Sexedulebis Tanaxmad, frenSaizis mimRebis mier xelSekrulebiT nakisri valdebulebebis arsebiTi da araerTgzis darRveva uflebas aZlevs frenSaizis mimcems, moiTxovos xelSekrulebis moSla da miyenebuli zianis anazRaureba587. nakliani Sesrulebis transformireba ki mocemul SemTxvevaSi arsebiTi darRvevis araerTgzisobis aucileblobaSi vlindeba.

4.3.2. valdebulebis umniSvnelo darRvevis gavlena

ssk-is 405-e muxlis me-3 nawilis „a“ qvepunqtis Sesabamisad, xelSekrulebaze uari dauSvebelia, Tu valdebulebis darRveva umniSvneloa. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo Tavis gadawyvetilebaSi uTiTebs, rom mopasuxis mier valdebulebis umniSvnelo darRvevisas dauSvebelia xelSekrulebaze uaris Tqma da xelSekrulebidan gasvla588. aRniSnuli SezRudvis arsia ara kreditoris uuflebo mdgomareobaSi Cayeneba wvrilmani darRvevebisas, aramed arsebuli faqtobrivi garemoebebisaTvis Seuferebeli xelSekrulebis Sewyvetis Sedegis Tavidan acileba589. normis moqmedebis sfero vrceldeba uklebliv yvela tipis valdebulebis darRvevaze. aRsaniSnavia, rom gsk-is §323 V 2 valdebulebis umniSvnelo darRvevis SemTxvevaSi xelSekrulebidan gasvlis SezRudvas mxolod valdebulebis arajerovani Sesrulebisas iTvaliswinebs. amis miuxedavad miCneulia, rom es norma gamoyenebuli unda iqnes aseve araarsebiTi damatebiTi valdebulebis Seusruleblobis SemTxvevaSic590. valdebulebis darRvevis arsebiToba ganisazRvreba

587 Mendelsohn, Frenchising Law, Second edition, 2004, p.131.; miTiTebulia: cercvaZe,

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 612, www.gccc.ge, 29/09/2017. 588 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 18

dekembris ganCineba №as-1019-962-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/01/2018. 589 ix. Münch Jura 2002, 361, 371; Faust, in: Huber/Faust, Schuldrechtsmodernisierung (2002) Rn 3/157 f; Lorenz/Riehm, Schuldrecht (2002) Rn 218.; miTiTebulia: Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 398. 590 Grüneberg, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 72. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2013, 544.

130

Page 131: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

dapirebuli Sesrulebis xarisxis gauaresebis obieqturi masStabiT da aRniSnuliT gamowveuli kreditoris interesebis dazianebiT591. xelSekrulebis Sesatyvis valdebulebasa da faqtobrivad Sesrulebul moqmedebas Soris Seusabamoba arsebiTia maSin, rodesac mas iseTi gavlena aqvs Sedegze, rom mis fonze xelSekrulebis Sewyvetis radikaluri zomac ki samarTlianad gamoiyureba592. Cveulebriv arsebiT darRvevad iTvleba gamousworebeli nakli593, nakli, romelic gamyidvelma boroti ganzraxviT damala594 da nakli, romlis ararsebobazec aris gacemuli garantia595. Tumca, Tu rodis aris valdebuleba arajerovnad Sesrulebuli, dgindeba mxareTa saxelSekrulebo SeTanxmebiTa da Sesabamisi tipis xelSekrulebis momwesrigebeli sakanonmdeblo normebiT. pirvel rigSi Sesafasebelia konkretuli xelSekrulebis arsebiTi pirobebi596. mag. qiravnobaSi umniSvnelo vadiT qiravnobis sagnis damqiraveblisaTvis gadacemis dagvianeba ar iZleva xelSekrulebis Sewyvetis safuZvels597, nasyidobaSi ki nakli umniSvneloa, rodesac misi aRmofxvra mciredi danaxarjiT aris SesaZlebeli598.

4.4. damatebiTi vada da misi alternativa

damatebiTi vadis gamoyenebis aucilebloba xelSekrulebis SenarCunebis motiviT aris gamowveuli. sakiTxis maregulirebeli danawesebis sistemur analizs mivyavarT daskvnamde, rom kreditors, Tuki ar arsebobs pativsadebi interesi, upiratesad evaleba

591 Gsell, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005, 172. 592 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 395. 593 Faust Jus 2009, 373, 374.; miTiTebulia: Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1675. Sead. Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 395, sadac ganxilulia germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlos erT-erTi gadawyvetileba (BGH NJW 2008, 1517), romlis mixedviTac im naxmari avtomanqanis nasyidobaSi, romelic aRmoCnda naavarievi da Sesabamisad, nakli iyo gamousworebeli, valdebulebis darRveva CaiTvala umniSvnelod, radgan misi sabazro fasi nasyidobis fasis 1 procentze naklebs Seadgenda. 594 BGH NJW 2006, 1960, 1961; gansxvavebuli poziciiT ix. Lorenz NJW 2006, 1925, 1926.; miTiTebulia: Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1675. 595 AG Meldorf BeckRS 2009, 25204; Faust Jus 2009, 373, 374.; miTiTebulia: Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1675. 596 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2134. 597 Weidenkaff, in Palandt BGB Komm., 67. Aufl., § 543, Rn 20.; miTiTebulia: WeWelaSvili,

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 541, www.gccc.ge, 29/09/2017. 598 Grunewald, Kaufrecht, Handbuch des Schuldrechts, Band 6, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2006, 206.

131

Page 132: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebulebis SesrulebaSi movalisaTvis xelSewyoba, maT Soris damatebiTi vadis dawesebis gziT, raTa miRweul iqnes saxelSekrulebo SeTanxmebis sagani (Sesrulebis moTxovna)599. ssk-is 405-e muxli adgens erTi mxriv, kreditoris mxridan damatebiTi vadis gansazRvris zogad wess da meore mxriv, misi Canacvlebis SesaZleblobas gafrTxilebiT, rodesac konkretuli darRveva gamoricxavs damatebiTi vadis gamoyenebis SesaZleblobas. damatebiTi vadis dawesebas maSin aqvs azri, rodesac valdebulebis darRveva an misi Sedegebi gangrZobadi bunebisaa, xolo e. w. moqmedebisagan Tavis Sekavebis valdebulebis darRvevis SemTxvevaSi mas gafrTxileba Caanacvlebs600. amasTan iq, sadac verc damatebiTi vada da verc gafrTxileba ver Seasrulebs Tavis funqcias, maTi gamoyenebis valdebuleba formalobad unda CaiTvalos601. damatebiTi vadis uSedegod gasvla reformamdeli germanuli samarTlisagan gansxvavebiT iwvevs ara Sesrulebis moTxovnaTa

Sewyvetas ipso iure, aramed warmoSobs e. w. meryev samarTlebriv mdgomareobas, romlis drosac kreditori uflebamosilia, gamoavlinos gasvlis neba an kvlav Sesruleba moiTxovos602. radgan damatebiTi vadis gasvla warmoSobs mxolod xelSekrulebidan gasvlis uflebas, win araferi udgas vadis dawesebis nebis gamovlenad kvalifikacias603. amgvari regulirebis SemotaniT

winaaRmdegoba iqmneba „samomxmareblo saqonlis gayidvisa da

masTan dakavSirebuli garantiebis zogierTi aspeqtis Sesaxeb“ evroparlamentisa da sabWos 1999/44/EG direqtivasTan, romlis 3 (5) muxlis Sesabamisad, konkretulad xelSekrulebidan gasvla da fuladi valdebulebis Semcireba damokidebulia ara gonivruli vadis dawesebaze, aramed mxolod mis gasvlaze604. xelSekrulebidan gasvlis maregulirebeli normebi gverds uvlis direqtivis am

599 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2017 wlis 31

martis gadawyvetileba №as-75-71-2017, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 12/01/2018. 600 NK-BGB/Krebs Rn. 39; ähnlich Fischer/Galster MMR 2002, 71 (72); Hase NJW 2002, 2278 (2280); gansxvavebuli poziciiT ix. Bamberger/Roth/Unberath Rn. 16: diferencirebulia

ZiriTadi da damatebiTi valdebulebebis mixedviT.; miTiTebulia: Gaier, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1984. 601 BAG NZA 2009, 1198, 1202 (iq calkeul SemTxvevaSi uaryofilia); detalurad ix. Soergel §323 Rz 94 ff.; miTiTebulia: Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 293. 602 Gsell, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005, 119. 603 ix. Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1667, maT Soris, miTiTebiT, rom reformamdel germanul samarTalSi damatebiTi vadis dawesebas hqonda kvazigarigebiTi moqmedebis iuridiuli forma. 604 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 400.

132

Page 133: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

muxls, radgan moiTxovs ara mxolod gonivruli vadis gasvlas, aramed aseve mis dawesebasac. kreditorma ara mxolod Sesruleba unda moiTxovos da gansazRvruli dro elodos, rogorc amas direqtiva awesebs, aramed damatebiTi SesrulebisTvis unda gansazRvros vadac. momxmareblis monawileobiT gaformebul nasyidobis xelSekrulebasTan mimarTebaSi direqtivis swori harmonizaciisaTvis aucilebelia xelSekrulebidan gasvlis maregulirebeli normis winapirobebidan vadis dawesebis (da ara vadis gasvlis) gamoricxva605. gsk-is §323 I gansxvavebiT ssk-is 405-e muxli arafers ambobs dawesebuli damatebiTi vadis gonivrulobis saWiroebaze, Tumca keTilsindisierebis zogadsamarTlebrivi principis gaTvaliswinebiT, kreditoris es SesaZlebloba mxolod am daTqmiT unda iqnes gamoyenebuli. vadis gonivrulobis sakiTxi unda Sefasdes calkeul garemoebaTa mxedvelobaSi miRebiT. gadamwyveti SeiZleba iyos Sesasrulebeli valdebulebis moculoba da siZnele an kreditoris saWiroebebi606. Sesabamisad, aragonivrulad mcire vadis dawesebis SemTxvevaSi, damatebiTi vadis gansazRvra aris ara srulebiT umoqmedo, aramed avtomaturad nacvldeba gonivruli vadiT607. ssk-is 405-e muxli Seicavs rogorc damatebiTi vadis/gafrTxilebis, ise maTi gamoricxvis zogad safuZvlebs. is qmnis erTgvar WiSkars valdebulebiTi samarTlis kerZo nawiliT mowesrigebuli modificirebuli wesebisaTvis608, rasac, pirvel rigSi, xelSekrulebis tipi da mis arsebiT pirobebSi Cadebuli interesTa balansi ganapirobebs. mag. nasyidobis samarTlisaTvis gsk-is §440 iTvaliswinebs damatebiTi vadis dawesebis gamomricxav damatebiT winapirobas, romlis Sesabamisad damatebiTi vadis daweseba maSinac ar moiTxoveba, rodesac gamyidvelma damatebiTi Sesrulebis orive saxe uaryo Seusabamod didi xarjebis motiviT. normis gamoyenebisTvis gamyidvelis am Sesageblis samarTlianobas/usamarTlobas mniSvneloba ar aqvs609, maSin, rodesac zemoaRniSnuli paragrafis ekvivalenturi gsk-is valdebulebiTi samarTlis zogadi nawiliT gansazRvruli §323 II (1)

605 dawvrilebiT ix. Grunewald, Kaufrecht, Handbuch des Schuldrechts, Band 6, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2006, 204, maT Soris, miTiTebiT, rom marTalia direqtiva pirdapir ar saubrobs normis gamoyenebis winapirobaTa mxolod moqmedebis Sesrulebis moTxovniT Semofargvlis Sesaxeb, magram mis gareSe gamyidvels ar ecodineba, ras iTxoven misgan. 606 Medicus/Lorenz, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 19. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010, 229. 607 Staudinger/Otto (2004), §323 Rn. B 66 m.w.N.; miTiTebulia: Schlechtriem/Schmidt-Kessel, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 6., neubearbeitete Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2005, 246. 608 Schlechtriem/Schmidt-Kessel, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 6., neubearbeitete Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2005, 246. 609 Jakobs S. 371, 388; MüKo-Westermann § 440 Rdn.5.; miTiTebulia: Grunewald, Kaufrecht, Handbuch des Schuldrechts, Band 6, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2006, 204.

133

Page 134: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

vadis dawesebis gamoricxvas dasaSvebad miiCnevs mxolod valdebulebis Sesrulebis uaryofis kanonwinaaRmdegobis SemTxvevaSi, rac am normis gamoyenebis dauwerel winapirobadac ki iTvleba610. normis gamoyenebis winapirobaTa gamkacreba vlindeba aseve Sesrulebis uaryofis aqsiomatur bunebaSi611, romelic, cxadia, saxeze ver iqneba maSin, rodesac movale ubralod sakamaTos xdis sakuTari valdebulebis Sinaarss612. gsk rogorc nasyidobis, ise nardobis SemTxvevaSi damatebiT vadas aseve ar moiTxovs, Tu damatebiTi Sesruleba warumatebeli aRmoCndeba an is myidvelisTvis/SemkveTisTvis miuRebelia613. Tumca, naklis aRmofxvris warumateblobis legaluri definicia mocemulia mxolod nasyidobis momwesrigebel gsk-is §440 (2), romlis Sesabamisad naklis aRmofxvra miiCneva warumateblad meore uSedego mcdelobis Semdeg, Tu nivTis an naklis gansakuTrebuli bunebis, anda sxva garemoebebidan gansxvavebuli daskvna ar gamomdinareobs. nardobis xelSekrulebis momwesrigebel TavSi aRniSnuli definiciis gauTvaliswineblobas aqvs Tavis safuZveli: nakeTobis mravalferovnebisa da SesaZlo sirTulis gaTvaliswinebiT, meore uSedego mcdelobidan naklis aRmofxvris warumateblobis prezumireba iqneboda savsebiT aragonivruli614. damatebiTi vadis gamomricxav gsk-is zemoTganxiluli paragrafebis ekvivalentur normebs ssk ar Seicavs. rogorc nasyidobis, ise nardobis xelSekruleba samoqalaqo brunvis yvelaze gavrcelebuli produqtia. misi intensiuroba ki misi gansxvavebuli mowesrigebis erT-erTi argumenti unda iyos. samoqalaqo kanonmdeblobis SesaZlo reformis procesSi ki kanonmdeblis winaSe unda daisvas nasyidobisa da nardobis momwesrigebel debulebaTa gsk-is msgavsad modificirebis sakiTxi. damatebiTi vadis modificirebis sakanonmdeblo magaliTi mocemulia turistuli momsaxurebis momwesrigebel ssk-is 661-e muxlis me-2 nawilis me-2 winadadebaSi. normis dispoziciis mixedviT, vadis gansazRvra ar aris aucilebeli, Tu xarvezebis gamosworeba SeuZlebelia, an mogzaurobis momwyobi uars ityvis maT aRmofxvraze, an xelSekrulebis Sewyveta gamarTlebulia turistis gansakuTrebuli interesebiT. normis specialurobis miuxedavad,

610 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2099. 611 gsk-is §323 II (1) Sesabamisad, damatebiTi vadis dawesebas azri ar aqvs, Tu movale Sesrulebas gadaWriT da sabolood uaryofs. 612 RG v 26.11.1924, I 651/23, LZ 1925, 970; BGH v 21. 12. 2005, VIII ZR 49/05, NJW 2006, 1195, 1197.; miTiTebulia: Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 354. 613 ix. gsk-is §440 (1) da §636. 614 Medicus/Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 274.

134

Page 135: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

misi gamomricxavi upiratesoba ssk-is 405-e muxlis me-2 nawiliT dadgenil winapirobebze mizanSeuwonlad unda CaiTvalos615, radgan xarvezis gamosworebis SeuZlebloba aviwrovebs ssk-is 405-e muxlis

me-2 nawilis „a“ qvepunqtis normatiuli SinaarsiT mocul yvela danarCen garemoebas, rodesac aseve aSkaraa, rom vadis dawesebas ar eqneba Sedegi da Sesabamisad, dausabuTeblad laxavs turistis interesebs, xolo mxolod turistis gansakuTrebuli interesebis gaTvaliswinebiT xelSekrulebis dauyovnebeli Sewyvetis

SesaZlebloba arRvevs gsk-is 405-e muxlis me-2 nawilis „g“ qvepunqtiT gansazRvrul interesTa balansis uzrunvelmyof ormxrivi interesebis doqtrinas da usamarTlod zRudavs mogzaurobis momwyobis uflebebs.

4.5. braleuli darRvevis mniSvneloba xelSekrulebis SewyvetisaTvis

zogadi wesis Tanaxmad, movalis braleuloba ar aris xelSekrulebis Sewyvetis winapiroba. xelSekrulebis moSlis nebis gamovlenis adresatis braleulobis gamoricxva gamowveulia valdebulebis darRvevis samarTlis sferoSi arsebuli saerTaSoriso tendenciebiT616, rasac mxari auba rogorc germanulma, ise qarTulma samarTalma. bralis arseboba ar gvevlineba aseve xelSekrulebidan gasvlis aucilebel winapirobad617. sxva sityvebiT rom vTqvaT: ramdenadac danarCeni winapirobebi saxezea, kreditori uflebamosilia, maSinac ki gavides xelSekrulebidan, rodesac valdebulebis Seusrulebloba an arajerovani Sesruleba miewereba bunebriv katastrofas, mesame pirTa garduval qcevas, qurdobas, valdebulebis sagnis dazianebas, sabotaJs an sxva nebismieri riskis dadgomas, romelic movalis pasuxismgeblobis sferos miRmaa618. ssk-is rogorc 399-e, ise 405-e muxli winapirobad movalis brals ar iTvaliswinebs. Sesabamisad, xelSekrulebis Sewyvetis Sedegebi man maSinac ki unda iTminos, rodesac marTlsawinaaRmdego qmedebis moraluri avtori619 Tavad ar aris. amis miuxedavad, valdebuli piris braleulma qmedebam SesaZloa xelSekrulebis

615 Sead. cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, mux. 661,

www.gccc.ge, 29/09/2017, miTiTebiT, rom ssk-is 661-e muxli iZleva im winapirobaTa amomwurav CamonaTvals, romelTa arsebobac turists damatebiTi vadis gansazRvrisagan aTavisuflebs. 616 Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 286. 617 robaqiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 938, www.gccc.ge, 29/09/2017. 618 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 386. 619 Unberath, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007, 296.

135

Page 136: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sewyvetis uflebis realizebis procesi gaarTulos an gaamartivos. mag. movalis braleulma qcevam SesaZloa ganapirobos xelSekrulebidan gasvlis mTavari winapirobis - arsebiTi darRvevis Semadgenlobis Seqmna. im SemTxvevaSic ki, rodesac mxaris saxelSekrulebo interesi sruliad ar ilaxeba an darRveva umniSvneloa, valdebulebis Seusrulebloba SeiZleba arsebiTad CaiTvalos, Tu movale ganzraxi braliT moqmedebda, ris gamoc kreditori kargavs ndobas valdebulebis momavali Sesrulebis mimarT620, mag. nasyidobis sagnis obieqturad umniSvnelo naklis Taobaze boroti ganzaxviT dumili afuZnebs darRvevis arsebiTobas621. xelSekrulebis moSlisTvis aucilebeli pativsadebi safuZvlis normatiuli Sinaarsi ssk-is kerZo nawilis Sesabamisi muxlebiT SesaZlebelia movalis braleul qmedebamde

daviwrovdes, mag. ssk-is 562-e muxlis me-2 nawilis „a“ qvepunqtis Sesabamisad, pativsadebi mizezi maSin arsebobs, Tu damqiravebelma Tavisi saxelSekrulebo valdebulebebi braleulad mniSvnelovnad daarRvia. dauSvebelia gamqiraveblis mier binis qiravnobis xelSekrulebis Sewyveta damqiraveblis mxridan iseTi - Tundac mniSvnelovani - darRvevisaTvis, romelic am ukanasknels ar SeiZleba Seeracxos622. es faqti aixsneba im garemoebiT, rom qiravnobis urTierTobis gagrZelebis miuReblobisadmi moTxovnebi arabraleuli moqmedebis dros ufro maRali unda iyos, vidre braleuli xelSeSlisas623. aRsaniSnavia, rom aRniSnuli muxlis ekvivalenturi gsk-is §543 (1) braleulobis motiviT xelSekrulebis moSlis SesaZleblobas xelSekrulebis orive mxarisaTvis qmnis, riTac interesTa balansis optimalur meqanizms gvTavazobs. mizanSewonilia, msgavsi regulireba qarTul samarTalSic aisaxos. xelSekrulebis Sewyvetis uflebis bralze damokidebulebis Semdgomi magaliTi mocemulia lizingis xelSekrulebasTan mimarTebaSi, ssk-is 5805 muxlis me-2 nawilis pirvel winadadebaSi, romelic lizingis moSlisaTvis saWirod miiCnevs, lizingis sagnis mflobelobis SezRudvas mesame piris mxridan, romelic lizingis sagnis mimarT sargeblobs ukeTesi uflebiT da es ufleba da

620 Lando O., Beale H., Principles of European Contract Law, part I and II, Kluwer Law International, The Hague/London/Boston, 2000, 365.; miTiTebulia: CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 207. 621 BGH v 24.3.2006, V ZR 173/05, NJW 2006, 1960ff.; miTiTebulia: Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 398. 622 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 562,

www.gccc.ge, 29/09/2017. 623 RA BT-Drucks 14/5663, 76.; miTiTebulia: kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 414.

136

Page 137: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

pretenziebi unda gamomdinareobdes lizingis gamcemis braleuli qmedebidan624.

4.6. ziani, rogorc xelSekrulebis Sewyvetis winapiroba

ssk-is 661-e muxlis pirveli nawilis pirveli winadadebis Sesabamisad, turists SeuZlia Sewyvitos xelSekruleba, Tu mas mniSvnelovani ziani miadga mogzaurobis xarvezis gamo. iuridiul literaturaSi aRniSnuli normis dispozicia misi sityvasityviTi mniSvnelobiT ganimarteba625, ris Sedegadac damkvidrebulia Sexeduleba, rom turistuli momsaxurebis xelSekrulebis Sewyveta aramxolod valdebulebis arajerovan Sesrulebaze, aramed aseve kreditoris gancdil zianzea damokidebuli. xazgasasmelia is garemoeba, rom aRniSnuli muxlis ekvivalenturi gsk-is §651e (1) 1 iTvaliswinebs xarvezis gamo mogzaurobisTvis (da ara turistisTvis) miyenebuli mniSvnelovani zaralis SemTxvevaSi turistis mier xelSekrulebis Sewyvetis SesaZleblobas, raSic mxolod valdebulebis arsebiTi darRvevis normatiuli Sinaarsi unda veZioT da ara misi kombinacia kreditoris mier gancdil zianTan626. aRsaniSnavia is faqtic, rom turistuli momsaxurebis

momwesrigebeli gsk-is saTanado normebi aris „samogzauro, saSvebulebo da sakruizo paketis Sesaxeb“ evropuli kavSiris

sabWos №90/314/EEC direqtivis627 implementaciis Sedegi, romlis regulaciebSic aseve ar figurirebs xelSekrulebis Sewyvetis uflebis kreditoris mier gancdil zianTan raime formiT kavSiri. zemoaRniSnul faqtobriv-samarTlebriv garemoebaTa mxedvelobaSi miRebiT, mizanSewonilia ssk-is 661-e muxlis xarveziani harmonizaciis faqti sasamarTlo praqtikaSi SedarebiTsamarTlebrivi kvlevebisa Tu evrointegraciis politikis miznebiT imgvarad redaqtirdes, rogorc es evrokavSiris samomxmareblo politikis prioritetebs, ufro konkretulad ki

624 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2016 wlis 10

ivnisis ganCineba №as343-328-2016, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 15/01/2018. 625 ix. ciskaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni IV, tomi I,

gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 301, sadac xelSekrulebis Sewyvetis uflebis gamoyenebasTan mimarTebaSi naCvenebia valdebulebis darRvevisa da gancdili zianis kumulaciuri kavSiri.; aseve cercvaZe, saqarTvelos samoqalaqo

kodeqsis komentari, muxli 661, www.gccc.ge, 29/09/2017, sadac yuradReba gamaxvilebulia zianis normatiuli Sinaarsis daviwroebis faqtze da saubaria mniSvnelovani zianis dadgenaSi sasamarTlo praqtikis rolze. 626 ix. kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 489 da Semdgomni, maT Soris xazgasmiT, rom mniSvnelovani xarvezis dros, §651e-s winapirobebis dacviT, turists aqvs xelSekrulebis Sewyvetis ufleba. 627 Council Directive of 13 June 1990 on package travel, package holidays and package tours (90/314/EEC), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31990L0314:en:HTML, 16/01/18.

137

Page 138: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

„samogzauro, saSvebulebo da sakruizo paketis Sesaxeb“ evropuli

kavSiris sabWos №90/314/EEC direqtivis moTxovnebs Seesabameba. daskvnis saxiT ki unda aRiniSnos, rom kreditorisTvis miyenebuli zianis xelSekrulebis Sewyvetis uflebis gamoyenebis winapirobad formireba srulebiT SeuTavsebelia am uflebis, rogorc uflebadarRveuli mxaris interesebis dacvis meqanizmis, mawonasworebel samarTlebriv bunebasTan da calsaxad ewinaaRmdegeba samarTlebrivi urTierTobis monawileTa keTilsindisieri qcevis zogadsamarTlebriv princips.

4.7. xelSekrulebis nawilobrivi Sewyveta

valdebulebis nawilobrivi darRvevis SemTxvevaSi xelSekrulebis nawilobrivi Sewyveta dasaSvebi unda iyos. nawilobrivi Sewyveta SeiZleba TanxvedraSi iyos xelSekrulebis orive mxaris interesebTan an arsebobdes Sewyvetis iniciatoris pativsadebi interesi. xelSekrulebis srul Sewyvetas nawilobrivi Sewyvetisagan ganasxvavebs is faqti, rom es ukanaskneli aris ara samarTlebrivi urTierTobis dasrulebis, aramed misi misadagebis instrumenti628. ssk-is 405-e muxlis pirveli nawilis me-3 winadadeba valdebulebis nawilobrivi darRvevisas xelSekrulebidan sruli gasvlis SesaZleblobasac ki uSvebs, Tu valdebulebis darCenili nawilis Sesrulebam kreditorisaTvis dakarga interesi629 630. kanonSi pirdapiri miTiTebis ararsebobis miuxedavad, grZelvadian valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobebSi aseve dasaSvebi unda iyos xelSekrulebis nawilobrivi moSla631, risTvisac saWiroaD

„individualuri SemTxvevis yvela faqtobrivi garemoebis

mxedvelobaSi miRebiT“ dainteresebul pirs hqondes valdebulebis miRebuli nawilis mimarT moTxovnis SenarCunebis interesi. xelSekrulebis moSlis adresatis pativsadebi interesi mxolod mTliani xelSekrulebis SenarCunebis an misi sruli Sewyvetis

628 Schneider, Vertragsanpassung im bipolaren Dauerschuldverhältnis, Beiträge zum Privatrecht, Band 203, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2016, 286. 629 Sead. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III,

gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 233, sadac ganviTarebulia msjeloba, rom samoqalaqo kodeqsi ar iTvaliswinebs xelSekrulebidan nawilobriv gasvlis uflebas. Tu amas davuSvebdiT, es iqneboda ara xelSekrulebidan gasvla, aramed xelSekrulebis Secvla, radgan misi nawili kvlav ZalaSi darCeboda da mxareebi valdebuli iqnebodnen SeesrulebinaT igi. amitom kanoni uSvebs xelSekrulebidan mxolod mTlianad gasvlas. 630 normis dispozicia aris gsk-is §323 V (1) xarveziani Targmani, radgan aRniSnuli winadadeba saubrobs xelSekrulebidan srulad gasvlis SesaZleblobaze ara valdebulebis darCenili nawilis mimarT kreditoris interesis dakargvis SemTxvevaSi, aramed - msgavsi uflebamosilebis qonaze nawilobrivi anu miRebuli Sesrulebis mimarT kreditoris interesis ararsebobisas. 631 ix. Schlechtriem/Schmidt-Kessel, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 6., neubearbeitete Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2005, 257-259.

138

Page 139: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mimarT gadamwyveti ar aris632. Tavis mxriv, valdebulebis nawilobrivi Sesruleba iTvaliswinebs valdebulebis raodenobrivi Semadgenlobidan633 mxolod nawilis Sesrulebas, romelic Cveulebisamebr miiRo kreditorma. icoda Tu ara man Sesrulebis miRebisas misi arasrulfasovnebis faqti, sruliad umniSvneloa634. mniSvnelovania aseve, rom movalis mier Sesasrulebeli valdebuleba iyos dayofaunariani, raSic ara mxolod sagnobriv-ekonomikuri da samarTlebriv-ekonomikuri dayofadoba igulisxmeba, aramed aseve xelSekrulebis nawilobrivi Sesrulebis SeTanxmebis Sinaarssa da mizanTan, Sesabamisad mxareTa ormxriv nebasTan, Sesatyvisobis faqtic635. azrTa sxvadasxvaoba arsebobs im sakiTxTan mimarTebaSi, saWiroa Tu ara xelSekrulebidan nawilobriv gasasvlelad kreditoris sapasuxo Sesrulebis dayofadobac. Tavis erT-erT gviandel gadawyvetilebaSi636 germaniis federaluri uzenaesi sasamarTlo am sakiTxs daeTanxma, uaryo ra gamyidvelis xelSekrulebidan nawilobrivi gasvlis ufleba sacxovrebeli binis nasyidobis xelSekrulebaSi, rasac Semxvedr valdebulebad Seesabameboda myidvelis mier Tanxis gadaxdis paralelurad gamyidvelis saxlis fasadsa da Werze garkveuli saxis samuSaoebis Sesruleba. samuSaos arasrulyofilad Sesrulebis gamo xelSekrulebidan nawilobrivi gasvlis SesaZlebloba gamoiricxa ara movalis valdebulebaTaA (Tanxis gadaxda da mosapirkeTebeli samuSaoebis Sesruleba) gamijvnis SeuZleblobis, aramed kreditoris (gamyidvelis) Semxvedri valdebulebis (sakuTrebis uflebis gadacema sacxovrebel binaze) dauyofadobis motiviT. radgan xelSekrulebis nawilobrivi Sewyvetisas valdebulebiTsamarTlebrivi urTierToba modificirdeba, paraleli ivleba fuladi valdebulebis SemcirebasTanac, rac dauSvebelia erTi mxriv, calmxrivadmavaldebulebel xelSekrulebebSi Semxvedri fuladi valdebulebis ararsebobis gamo, xolo ormxrivadmavaldebulebel xelSekrulebebSi -

632 Teichmann, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 297. 633 Grüneberg, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 72. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2013, 545. 634 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015, 372. 635 RGZ 79, 310, 311; BGH NJW 1990, 3011, 3012; NJW 1996, 1745, 1747; Staudinger/Otto/Schwarze Rn B 137; mxareTa saerTo nebis gaTvaliswinebis sawinaaRmdego poziciiT ix. U. Huber Leistungsstörungen II S 416ff.; miTiTebulia: Grothe, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1676. 636 BGH NJW 2010, 146 = JA 2010, 220 (Looschelders).; miTiTebulia: Looschelders, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 12., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 251.

139

Page 140: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

valdebulebis darRvevis iseTi formis arsebobisas, rogoric aris Sesrulebis SeuZlebloba an movalis mier vadis gadacileba. xelSekrulebidan nawilobriv gasvlas fuladi valdebulebis Semcireba maSin Seesabameba, rodesac valdebulebis darRveva vlindeba mis arajerovan SesrulebaSi, mag. nakliani Sesruleba nasyidobis xelSekrulebaSi637. am dros calsaxaa fasis Semcirebis maregulirebeli normis upiratesoba638. ssk-is 488-e da 641-e muxlebi nivTobriv naklTan gaTanabrebul SemTxvevad ganixilaven mcire raodenobiT nivTis an nivTis mxolod erTi nawilis gadacemas nasyidobis xelSekrulebaSi, xolo naklebi raodenobis nakeTobis damzadebas - nardobis xelSekrulebaSi. es niSnavs, rom am tipis xelSekrulebebSi valdebulebis nawilobrivi Sesrulebisas xelSekrulebidan srulad gasvlisaTvis kreditorma ara valdebulebis Sesrulebuli nawilis mimarT interesis dakargva unda amtkicos, aramed nakliani Sesrulebis arsebiToba. moqnili regulirebis gamo zogierTi avtori mxars uWers xelSekrulebidan nawilobrivi gasvlis zogadi normis Canacvlebas nasyidobis

samarTalSi moqmedi „mcire odenobiT Sesrulebis“ nivTobriv naklad kvalifikaciis principiT639, radgan darRvevis arsebiTobis mtkiceba misi metnaklebi obieqturi bunebis gamo gacilebiT martivi dasadgenia, vidre Sesrulebis mimarT subieqturi interesis garkveva. calke unda gamoiyos SemTxveva, rodesac xdeba nawilobrivi Sesrulebisa da arajerovani Sesrulebis kombinacia. msgavsi nawilobriv arajerovani Sesruleba maSin aris saxeze, rodesac xelSekrulebis Sinaarsi dayofadia da nakli mis mxolod erT nawils miemarTeba, mag. asi boTli Rvinis etapobrivad aT calad miwodebis xelSekruleba, rodesac erT-erTi miwodebuli partia Sepirebulisagan gansxvavebuli brendi aRmoCndeba. am SemTxvevaSic Sesruleba unda dakvalificirdes arajerovnad, radgan saxezea aSkara nakliani Sesruleba640.

5. zianis anazRaureba

yvela ganxiluli meoradi moTxovnis uflebisagan gansxvavebiT zianis anazRaureba, rogorc uflebadarRveuli mxaris interesebis dacvis sakanonmdeblo berketi, SesaZlebelia gamoyenebuli iqnes nebismieri zianis miyenebiT Selaxuli uflebis aRsadgenad imis

637 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 2123. 638 Hütte F./Hütte M., Schuldrecht Allgemeiener Teil, 7. Auflage, Rolf Schmidt Verlag, Hannover, 2012, 166. 639 Kötz, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 394. 640 Sead. sxva msgavs magaliTs in: BT-Drucks 14/6040 (14.5.2001), S 187 - Sead. agreTve Rz. 197.; miTiTebulia: Gsell, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005, 174.

140

Page 141: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

miuxedavad, es ziani warmoiSva mxareTa Soris arsebuli valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobis safuZvelze Tu dairRva kanonmdeblobiT garantirebuli sakuTrebis xelSeuxeblobis ufleba. naSromis kvlevis sferodan gamomdinare, am TavSi ganxiluli iqneba zianis anazRaureba meoradi moTxovnis WrilSi da xelSekrulebis tipis zegavleniT modificirebuli zianis anazRaurebis uflebis realizaciis winapirobebi. meorad moTxovnaTa Soris zianis anazRaureba gansakuTrebul adgils ikavebs. gansakuTrebuloba ganpirobebulia, erTi mxriv, uflebis dacvis danarCen samarTlebriv meqanizmebTan misi mimarTebiT da, meore mxriv, misi gamoyenebis winapirobaTa simravliT. zianis anazRaurebis meoradi moTxovniT sargeblobis sakiTxi uflebis dacvis danarCeni meqanizmebis arsebobasTan mimarTebiT neitraluria. aRniSnuli ufleba ar aris alternatiuli, aramed SesaZlebelia sxva meoradi moTxovnis uflebebTan paralelurad iqnes amoqmedebuli641. zianis anazRaurebis moTxovnis realizebaSi konstituciur rols valdebulebis darRveva asrulebs. amasTan, sakanonmdeblo koncefciis Tanaxmad, valdebulebis darRveva gulisxmobs

valdebulebiTi urTierTobis „movaleobaTa programasTan“ mimarTebaSi movalis qmedebis obieqtur CamorCenas642. zianis anazRaurebis miznebisTvis igi moicavs valdebulebis darRvevis yvela SemTxvevas ise, rom erTmaneTisgan ar asxvavebs maT saxeebs, rogorebicaa, magaliTad: vadis gadacileba, arajerovani Sesruleba an Sesrulebis SeuZlebloba643. valdebulebis darRvevis Tanamedrove definiciaSi braleulobis elementis gamoricxva ganapirobebs zianis anazRaurebis uflebis gamoyenebis arsebiT da TanabarmniSvnelovan winapirobad braleuli qmedebis Semotanas, rac ar axasiaTebs danarCen meorad moTxovnebs. sxvagvarad rom vTqvaT, bralis arseboba zianis anazRaurebis moTxovnis uflebisadmi xelmisawvdomobas gansazRvravs644. pasuxismgeblobis samarTlebriv-

641 Eiselen S., Ferrari F., Flechtner H.M., Garro A., Ulrich M., Viscasillas P.P., Rogers V., Sono H., Witz C., Voleger A.K. (ed. In chief), J.L. & Com., UNCITRAL Digest of Case Law on the United National Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Special Issue, Vol. 30, University of Pittsburch, 2012, 225; Bianca C.M., Bonell M.J., Commentary on the International Sales Law - The 1980 Vienna Sales Convention, Milan, 1987, Art. 81. ix. aseve, evropuli principebis 8:102-e da ssk-is 407-e muxlebi.; miTiTebulia: CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 192. 642 Dauner-Lieb, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 327. 643 kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 161. 644 CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis

141

Page 142: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

eTikur safuZvels qmnis samarTlebrivi mdgomareobis (Sedegis dadgoma/ardadgoma) an qcevis marTlsawinaaRmdego xasiaTi anu arsebuli mdgomareobis, Sesabamisad faqtobrivi qcevis, CamorCena valdebulebiTi urTierTobiT nakisr mdgomareobasTan/qcevasTan da misi Seracxva movalisTvis. pirvel SemTxvevas kanoni aerTianebs valdebulebis darRvevis, meores ki - bralis cnebaSi645. winapirobaTa simravlis kidev erTi magaliTia mizezobrivi kavSiri, rac valdebulebis darRvevisa da zianis imgvar kombinacias

gulisxmobs, romliTac valdebulebis darRvevis zianis „mizezad“, xolo zianis valdebulebis darRvevis „Sedegad“ warmoCenis SesaZlebloba iqmneba646. saxelSekrulebo zianis warmoSoba da misi anazRaurebis valdebuleba pirdapir da uSualo kavSirSia xelSekrulebis darRvevasTan an SeusruleblobasTan. marTlsawinaaRmdego da braleuli Seusrulebloba, romelmac kreditorisaTvis uaryofiTi Sedegis dadgoma ganapiroba, warmoadgens saxelSekrulebo zianis anazRaurebis samarTlebriv winapirobebs647. zianis anazRaurebis moTxovnis momwesrigebeli normebi tradiciulad Tavmoyrilia valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSi, Tumca mxolod aRniSnuliT ar Semoifargleba, vinaidan specialur normebs SesaZloa SevxvdeT saxelSekrulebo samarTalSic, rac calkeuli uflebis gamoyenebaze xelSekrulebis tipis zemoqmedebis aRiarebis dasturia. msgavsi zogadi norma ssk-Si formulirebulia 394-e muxlis saxiT, romelic metnaklebad Seesabameba gsk-is §280. zianis anazRaurebis momwesrigebel zogad normas sakmaod farTo normatiuli Sinaarsi aqvs: is gamoiyeneba yvela kerZosamarTlebriv valdebulebiT urTierTobaSi, Tu ar arsebobs specialuri normebi da saWiroebisas aseve administraciul xelSekrulebebTan mimarTebaSi648. amgvari ganzogadebis safuZvlad kanonmdebels miaCnda cxadi da TvalsaCino zianis anazRaurebis maregulirebeli mowesrigebis Seqmna, risi samarTlebriv realobasTan Sepirispirebis Sedegad SesaZloa gakeTdes daskvna, rom msgavsi mizani miRweuli ar aris. gansakuTrebuli sirTule

doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 194. 645 Sead. Begr RegE BT-Drucks 14/6014, 134f .; miTiTebulia: Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 432. 646 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 437. 647 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 18

dekembris ganCineba №as-1019-962-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018. 648 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 432.

142

Page 143: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SeiniSneba marTlmsajulebaSi, sadac praqtikuli mniSvnelobis uamrav sakiTxze jer kidev ar arsebobs erTiani midgoma649. samarTalSefardebis sirTulis ganmapirobebelia zogadi mowesrigebis gverdiT specialuri regulirebis Semotana. pirvel rigSi es exeba konkretuli tipis xelSekrulebis momwesrigebel normebSi valdebulebis arajerovani Sesrulebis specialur mowesrigebas. Sesabamisad, zianis anazRaurebis momwesrigebeli zogadi norma mxolod maSin gamoiyeneba, rodesac konkretuli tipis xelSekrulebis momwesrigebeli Tavi ar Seicavs specialur regulirebas, risi magaliTic aris gsk-iT gaTvaliswinebuli momsaxurebis xelSekruleba, an rodesac specialuri mowesrigeba pirdapir miTiTebas akeTebs zogadi nawilis normaTa gamoyenebaze, rogorc es aris nasyidobisa da nardobis SemTxvevaSi650. zianis anazRaurebis momwesrigebeli ssk-is 394-e muxli, gsk-is §280 msgavsad, orgvar funqcias asrulebs: is, erTis mxriv, ayalibebs pasuxismgeblobis yvela SemTxvevisaTvis aucilebel saerTo winapirobebs da, meore mxriv, calkeuli tipis zianis SemTxvevaSi Tavad afuZnebs moTxovnis samarTlebriv safuZvels651. Sesabamisad, muxlis normatiuli Sinaarsis srulyofili gaazreba mniSvnelovania rogorc misi uSualo -, ise valdebulebiTi samarTlis kerZo nawiliT mowesrigebuli xelSekrulebis maregulirebeli specialuri normebis gamoyenebis SemTxvevaSi. naSromis am nawilSi zianis anazRaurebis moTxovnis uflebis momwesrigebeli ssk-is normebi ganxilul iqneba gsk-is Sesabamis paragrafebTan mWidro urTierTkavSirSi, rasac ara mxolod samarTlis dasaxelebul wyaroTa istoriuli kavSiri ganapirobebs, aramed germanuli samarTlis arasrulyofili implementaciac. qarTul samoqalaqo kodeqsSi bevri instituti da norma isea gadmoRebuli, rom isini Zalian gaurkveveli da gaugebaria. mravali maTganis gamoyeneba SeuZlebelia axsna-ganmartebis gareSe. es gamoiwvia normaTa Sinaarsis imdenad Semoklebam, rom zogjer maT aklia iseTi nawilebi, romelTa gareSec zogierTi moTxovnis (uflebis) ganxorcieleba SeuZlebelia, an maTi ganxorcielebis samarTlebrivi safuZveli Znelad mosaZebni xdeba652. amas emateba aseve reformisSemdgom germanul valdebulebiT samarTalSi ganxorcielebuli arc Tu mcire da umniSvnelo cvlilebebi, rac gamowveulia, erTis mxriv, reformiT gamowveuli xarvezebis aRmofxvris saWiroebiTa da, meore mxriv, evrokavSiris

649 Benicke/Hellwig, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 3/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 580. 650 Unberath, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1130. 651 Schwarze, Das Recht der Leistungsstörungen, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2008, 179. 652 maCalaZe, zianis anazRaureba valdebulebis darRvevisas (saqarTvelosa da germaniis kanonmdeblobaTa SedarebiTi analizi), qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2004, 73.

143

Page 144: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

regulaciebis Sida kanonmdeblobaSi harmonizaciis valdebulebiT. yovelive aman qarTuli samarTali kidev ufro daaSora germanul samarTals, Tumca evrokavSirTan integraciis politikuri miznebi, aseve ssk-is kontinenturevropuli modeli da masze germanuli civilistikis udavo gavlena germanuli samoqalaqo samarTlis konteqstualuri gaazrebis saWiroebas gardauvals xdis.

5.1. zianis anazRaurebis saxeebi

xelSekrulebis darRveviT warmoSobili zianis anazRaurebis meoradi moTxovnis mizania Sesrulebis imitaciuri mdgomareobis Seqmna653. es mizani sxvadasxva gziT SeiZleba iqnes miRweuli. zianis anazRaurebis samarTali anazRaurebuli zianis moculobis mixedviT erTmaneTisagan mijnavs SesrulebasTan erTad zianis anazRaurebas654, Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebas da vadis gadacilebiT gamowveuli zianis anazRaurebas655. aRsaniSnavia, rom zianis anazRaurebis konkretuli saxis gamoyeneba damokidebulia rogorc valdebulebis darRvevis formaze, ise xelSekrulebis tipze. mag. Sesrulebis absoluturi SeuZleblobis dros gamoricxulia SesrulebasTan erTad zianis anazRaurebis moTxovna. amasTan, vadis gadacilebiT gamowveuli zianis anazRaurebis moTxovna gamoiyeneba ra Sesrulebis moTxovnasTan erTad, Tavisi SinaarsiT aseve aris SesrulebasTan erTad zianis anazRaureba656, Tumca Sesrulebis SeuZleblobis an daniSnuli vadis uSedegod gasvlis SemTxvevaSi transformirdeba Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebad657, radgan es ukanaskneli moicavs zianis iseT

653 Unberath, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007, 338. 654 mas aseve moixsenieben „martivi zianis anazRaurebis“ saxelwodebiT, xazs usvamen ra im garemoebas, rom zianis anazRaurebis danarCeni saxeebisagan gansxvavebiT ar saWiroebs damatebiTi winapirobebis Sesrulebas. dawvrilebiT

ix. Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 533-535. 655 iuridiul literaturaSi valdebulebis srulad SeusruleblobiT gamowveul zians uwodeben sakompensacio, xolo vadis gadacilebiT gamowveul zians - moratoriul zians. ix. zoiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis

komentari, wigni III, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 368. 656 Unberath, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1140. 657 ssk-is 394-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad, movalis mier vadis gadacilebisas kreditors SeuZlia dauniSnos movales valdebulebis SesrulebisaTvis aucilebeli dro. Tuki movale am droSic ar Seasrulebs valdebulebas, maSin kreditors ufleba aqvs valdebulebis Sesrulebis nacvlad moiTxovos zianis anazRaureba. muxlis dispoziciaSi problemuria movalis mier vadis gadacilebisas kreditoris mier damatebiTi vadis da ara gafrTxilebis gamoyeneba, iseve rogorc aRniSnulis uflebamosilebis da ara

movaleobis konteqstSi ganxilva, rasac sityva „SeuZlia“ ganapirobebs. SedarebisaTvis, gsk-is §§280 II, 286 kreditors vadamosuli Sesrulebis Taobaze

144

Page 145: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

komponentebs, romlebic ar iarsebebda, valdebuleba movalis mier ugvianes SesaZlebel drois momentSi mainc rom Sesrulebuliyo658. zianis anazRaurebis saxeTa ufro martiv klasifikacias Tu gamoviyenebT, arsebiTad arsebobs mxolod zianis anazRaureba SesrulebasTan erTad da mis nacvlad. maT aseve moixsenieben

„patara“ da „didi“ zianis anazRaurebis saxelwodebiT659. Sesrulebis nacvlad zianis anazRaureba kreditorisaTvis mxolod im SemTxvevaSia garantirebuli, rodesac movalis mier Sesrulebis valdebulebis braleuli darRveva ar gamosworda SesrulebisTvis saWiro damatebiT vadaSi anu maSin, rodesac es vada uSedegod gavida an rodesac am vadis daweseba an misi gasvlis molodini arasaWiro an azrsmoklebulia. zemoTTqmuli niSnavs, rom manam, vidre damatebiTi vada uSedegod ar gasula, garantirebulia mxolod SesrulebasTan erTad zianis anazRaurebis moTxovnis ufleba660. aqedan gamomdinare, damatebiTi vadis dawesebisa da misi gamoyenebis usargeblobis sakiTxi iseTive centralur mniSvnelobas iZens Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis moTxovnis uflebis realizaciis dros, rogorc es xdeba xelSekrulebis Sewyvetis samarTlebrivi konstruqciis gamoyenebisas. aRniSnuli TavisTavad cxadia, radgan Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis dros xdeba Sesrulebis moTxovnis Canacvleba zianis anazRaurebis moTxovniT im dros, rodesac pirveladi valdebuleba jer kidev Sesrulebadia, xolo nakli aRmofxvras eqvemdebareba, ris gamoc zianis anazRaurebis msurvelma kreditorma Tavis pirvelad moTxovnaze uari unda Tqvas661. iuridiul literaturaSi gavrcelebulia „didi“ zianis anazRaurebis gamamarTlebeli sami mTavari argumenti: pirvel rigSi, es aris kreditoris adekvaturi reaqcia valdebulebis imgvar darRvevaze, rac iwvevs Sesrulebis interesis dakargvas an mis arsebiT dazianebas; meore rigSi, uari Sesrulebis moTxovnaze gamarTlebulia, rodesac darRvevis Sedegi ar aris Sesrulebis interesis dakargva, Tumca valdebulebiT kreditoris Semdgomi boWva usamarTloa; mesame rigSi ki damatebiTi vadis dawesebiT kanoni procedurulad abalansebs kreditoris samarTlebrivi boWvisagan gaTavisuflebis survils movalis saxelSekrulebo

movalis gafrTxilebis momentidan aniWebs vadis gadacilebiT gamowveuli zianis anazRaurebis moTxovnis uflebas. 658 kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 163. 659 Westermann, Hager, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 1056. 660 Benicke/Hellwig, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 3/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 584. 661 MüKo/Ernst Rn 1.; miTiTebulia: Westermann, Hager, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 1046.

145

Page 146: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

urTierTobis gagrZelebis interesTan662. kanonmdebeli kidev erTxel usvams xazs kodeqsis valdebulebis Sesrulebaze orientirebul bunebas da damatebiTi vadis dawesebiT movalisTvis

„meore Sansis“ micemis princips ganamtkicebs. SesrulebasTan erTad zianis anazRaureba unda gaimijnos fuladi valdebulebis Semcirebis meoradi moTxovnisagan, mag.

nakliani nivTis gasxvisebis SemTxvevaSi „patara“ zianSi igulisxmeba is RirebulebiTi sxvaoba, romelic miadga kreditoris qonebas miwodebuli nivTis xelSekrulebiT nakisr mdgomareobasTan Seusabamobis gamo. es aris sruliad sxva kriteriumi vidre nasyidobis fasis proporciuli Semcireba, vinaidan mag. potenciuri mogebis daangariSebaze SeiZleba iseTma garemoebebma moaxdinos zegavlena, rogoricaa mogebis miRebis molodini663. fuladi valdebulebis Semcirebisas ki mxedvelobaSi miiReba is proporcia, romelic xelSekrulebis dadebis momentisaTvis unaklo nivTis Rirebulebas eqneboda realur RirebulebasTan SedarebiT. zianis anazRaurebis amgvari klasifikacia arcTu iSviaTad warmoSobs problemas samarTalSefardebisas. SesrulebasTan erTad zianis anazRaurebas, Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebasa da vadis gadacilebiT gamowveuli zianis anazRaurebas Soris arsebuli mkafio zRvaris uqonlobis gamo xSirad xdeba kamaTis sagani, mag. ras unda daamyaros myidvelma nayidi nivTis nakliT aRmocenebuli sargeblobis SeuZleblobiT warmoSobili moTxovna: SeuZlia Tu ara mas biznesis warmoebis SeferxebiT gamowveuli zianis anazRaureba SesrulebasTan erTad moiTxovos Tu, radgan nasyidobis maregulirebeli specialuri normebi erTmaneTs uTanabrebs valdebulebis Seusruleblobasa da naklian Sesrulebas664, vadis gadacilebis damatebiTi winapirobebic Seasrulos. radgan kanonmdeblis mier SemoTavazebuli gamijvnis koncefcia arasandod gamoiyureba, erTaderT amosaval wertilad rCeba teleologiuri gamijvnis principi665. zianis anazRaurebis saxeebi erTmaneTTan mxolod gamomricxav konkurenciaSi ar imyofebian. maT Soris urTierToba xSirad atarebs gardamaval xasiaTs. arcTu iSviaTad erTsa da imave SemTxvevaSi SesaZlebelia warmoiSvas kreditoris mravalgvari uflebamosileba, mag. mas SeuZlia jer vadis gadacilebiT gamowveuli zianis anazRaureba moiTxovos, mogvianebiT ki

662 Schwarze, Das Recht der Leistungsstörungen, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2008, 185. 663 MüKo/Ernst Rn 127.; miTiTebulia: Westermann, Hager, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 1057. 664 ssk-is 494-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, nivTis nakliT an xelSekrulebiT gansazRvruli sxva pirobebis darRveviT miyenebuli ziani anazRaurdeba zogadi wesebis mixedviT. 665 Dauner-Lieb, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 328.

146

Page 147: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis konstruqciaze gadavides666. miCneulia, rom menardis aragonivrulad xangrZlivi samuSaoebi qmnis vadis gadacilebis msgavs faqtobriv Semadgenlobas667. drois am monakveTis ganusazRvreli vadiT

gaxangrZlivebisas ki SesaZlebelia dafuZndes e.w. „didi“ zianis anazRaurebis moTxovnis uflebac. rig SemTxvevaSi amgvari arCevanis gakeTebis SesaZleblobas kreditors Tavad kanoni sTavazobs. mag. gsk-is §437 III gansazRvravs myidvelis zianis anazRaurebis meoradi moTxovnis farglebs da miuTiTebs rogorc zianis anazRaurebis zogad samarTlebriv safuZvelze, ise Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis momwesrigebel normebze. Sesabamisad, myidvelma gansxvavebuli winapirobebi unda Seasrulos imis mixedviT, iTxovs SesrulebasTan erTad Tu Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebas668.

5.2. braleuli qmedeba

marTlwinaaRmdegoba SesaZlebelia bralis gareSe, maSin roca, brali ueWvelad gulisxmobs marTlwinaaRmdegobis arsebobas669. valdebulebis braleuli darRveva, rogorc pasuxismgeblobis warmoSobis mTavari safuZveli, wina planze zianis anazRaurebis dros gamodis. ssk-is 394-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, romelic Seesabameba gsk-is §280 I, kreditori ver moiTxovs valdebulebis darRveviT gamowveuli zianis anazRaurebas, Tu movales ar ekisreba pasuxismgebloba valdebulebis darRvevisaTvis. orive SemTxvevaSi kanonmdebeli saubrobs ara movalis qmedebis arabraleulobaze, aramed pasuxismgeblobis dakisrebis safuZvlis ararsebobaze, vinaidan zianis anazRaurebis moTxovnis drosac ki SeiZleba dadges bralis gareSe pasuxismgeblobis sakiTxi. valdebulebis darRvevis movalisadmi Seracxva ar aris misi braleulobis ekvivalenturi imis miuxedavad, rom kanonis mier pasuxismgeblobis standartul safuZvlad moazrebulia ganzraxvaSi an gaufrTxileblobaSi gamoxatuli brali. Seracxva SesaZloa garantiis gacemas an Tvisebriobis riskis

aRebasac daefuZnos670. Seracxvas (imputatio) maSin eqneba adgili,

666Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 854. 667 Peters, Die Rechte des Bestellers während der Herstellung des Werkes, Baurecht, Zeitschrift für das gesamte öffentliche und zivile Baurecht, Heft 9/2012, 43, 2012 7-12, 1304. 668 Grunewald, Kaufrecht, Handbuch des Schuldrechts, Band 6, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2006, 209. Sead. gsk-is §437 III, romelic pirdapir miTiTebas akeTebs srulad §280-ze da aseve ar iTvaliswinebs §282-s. Tumca, avtoris pozicia unda gaziarebuli iqnes normis miznebidan gamomdinare. 669 zoiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, gamomcemloba

„samarTali“, Tbilisi, 2001, 371. 670 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 859.

147

Page 148: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

rodesac vinme miCneul iqneba marTlsawinaaRmdego qmedebis moralur avtorad, ris gamoc manve unda ataros darRvevis samarTlebrivi Sedegebis tvirTi671. ssk-is 395-e muxlis pirveli nawili ganamtkicebs movalisaTvis pasuxismgeblobis dakisrebis zogad safuZvels, rac mis braleul qmedebaSi gamoixateba, Tumca iqve miuTiTebs gamonaklisebis arsebobis dasaSvebobaze, rasac, erTis mxriv, valdebulebiTi urTierTobis dispoziciuroba, meore mxriv, ki konkretuli tipis xelSekruleba da masSi arsebuli mxareTa individualuri interesebi ganapirobebs. normis normatiuli Sinaarsi bevrad ukeTesad aris warmoCenili gsk-is §276 I 1, romlis Tanaxmad movale pasuxs agebs ganzraxvisa da gaufrTxileblobisaTvis, Tu dadgenili ar aris ufro mkacri an ufro msubuqi pasuxismgebloba an Tu aRniSnuli gamomdinareobs Tavad valdebulebiTi urTierTobis Sinaarsidan, gansakuTrebiT ki garantiis gacemidan an Tvisebriobis Taobaze riskis dakisrebidan. bralis momwesrigebel specialur normebs pasuxismgeblobis damdgeni zogadi normisaTvis imdenad aqvT mniSvneloba, ramdenadac isini mis zogad deficias zRudaven an uSualod pasuxismgeblobis damfuZnebeli zogadi normis gamoyenebaze miuTiTeben672. amasTan, vinaidan garantiis gacema bralis gareSe pasuxismgeblobas afuZnebs, mxareTa interesebis balansis aucilebloba ganapirobebs misi arsebobisTvis mkacri moTxovnebis wayenebas, mag. gamyidvelis mier garantia gacemulad iTvleba im SemTxvevaSi, Tu is mkafiod da araorazrovnad afiqsirebs nasyidobis sagnis konkretul Tvisebriobaze sakuTar pasuxismgeblobas. nasyidobis sagnis zogadi reklamireba an ubralo nebis gamovlena amisaTvis ar kmara673. zianis anazRaurebis valdebulebis warmoSobaze gavlena SeiZleba moaxdinos ara mxolod movalis, aramed kreditoris braleulma qmedebamac. ssk-is 415-e muxli Sereuli bralis princips gansazRvravs. am normis gamoyenebas mivyavarT zianis gayofasTan gamomwvevi mizezebis masStabisa da ormxrivi braleulobis xarisxis Sesabamisad. Sereuli bralis dadgenis SemTxvevaSi zianis moculobis gansazRvrisTvis mxedvelobaSi miiReba dazaralebulis moqmedebis xarisxi, ramac ganapiroba sadavo-samarTlebrivi

671 Hasse, Die Culpa des Römischen Rechts, § 13. S. 63. msgavsi poziciiT aseve Mommsen, Die Lehre von der Mora, S. 13: „movalis moraluroba moicavs ara ubralod uflebis

darRvevas, aramed masTan erTad bralis Seracxaobasac“.; miTiTebulia: Unberath, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007, 295. 672 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 514. 673 ix. agreTve § 8 Rdn. 16.; miTiTebulia: Grunewald, Kaufrecht, Handbuch des Schuldrechts, Band 6, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2006, 212.

148

Page 149: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

urTierTobis warmoSoba674. dasaxelebuli normis pirveli nawilis Sesabamisad, zianis warmoSobis ganmapirobebeli ormxrivi brali ara marto zianis anazRaurebis moculobaze, aramed movalis zianis anazRaurebis valdebulebis arsebobazec ki zemoqmedebs675. pasuxismgeblobis SezRudvis realuri safuZvelia zianis mimyeneblisadmi zianis nakliani Seracxaoba676. mag. Tu movalis mier vadis gadacilebisas pasuxismgeblobis masStabi farTovdeba, radgan movale pasuxs SemTxveviTobisTvisac ki agebs, kreditoris mier vadis gadacileba movalis pasuxismgeblobis Semsubuqebas iwvevs677. zemoaRniSnulidan gamomdinare, SesaZlebelia gakeTdes daskvna, rom zianis anazRaurebis movaleobis winapirobaTa kvlevisas, pirvel rigSi, Semowmebas eqvemdebareba xelSekrulebis calkeuli tipis momwesrigebeli ssk-is Sesabamisi normebi, romlebic konkretuli tipis xelSekrulebaSi arsebuli interesTa balansis aucileblobidan gamomdinare zrdian an amcireben braleuli pasuxismgeblobis masStabs da mxolod specialuri mowesrigebis ararsebobis SemTxvevaSi aris SesaZlebeli braleuli pasuxismgeblobis damdgeni zogadi normis gamoyeneba, radgan samoqalaqo samarTali adgens upiratesad da ara upirobod braleuli zianis anazRaurebis princips678.

5.2.1. bralis formebis definiciis mniSvneloba

bralis Teoria icnobs mis or formas: ganzraxvasa da gaufrTxileblobas. Tumca, Tu sisxlis samarTalSi bralis qveformebi sakanonmdeblo donezea damuSavebuli679, samoqalaqo

674 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2013 wlis 23

dekembris ganCineba №as-934-892-2013, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018. 675 arsebiTad identuri formulirebiT Sead. gsk-is §254 I. 676 Harke, Allgemeines Schuldrecht, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2010, 310. 677 Unberath, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1138. 678 SedarebisaTvis unda aRiniSnos, rom saerTo samarTali ar icnobs braleuli pasuxismgeblobis princips. am sistemaSi saxelSekrulebo urTierToba agebulia sagarantio dapirebis koncefciaze. ormxrivadmavaldebulebel xelSekrulebaSi TiToeuli kontrahenti meore mxarisagan moelis, rom is dapirebuli qmedebis Sesasruleblad ara ubralod yvelafers ecdeba, rac misi Zalauflebis sferoSi Sedis, aramed praqtikul Sedegsac dapirebisamebr miaRwevs. Tu

aRniSnuli ver iqna uzrunvelyofili, mas „breach of contract“ konstruqciis safuZvelze daekisreba zianis anazRaurebis valdebuleba ise, rom ar aris saWiro imis gamokvleva, Sepirebulis realizebis mizniT gamoiCines Tu ara aucilebeli gulisxmiereba da yuradRebianoba man an misi davalebiT moqmedma

pirebma.; dawvrilebiT ix. Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 453. 679 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-9 da me-10 muxlebSi mocemulia ara ganzraxvisa da gaufrTxileblobis, aramed maTi orive qveformis (ganzraxvis SemTxvevaSi - pirdapiri da arapirdapiri ganzraxva, xolo

149

Page 150: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

samarTalSi Sesabamisi sakiTxebi doqtrinis kvlevis sagania, rac, erTi mxriv, sisxlis samarTlis kanonmdeblobis SedarebiT analizs emyareba, meore mxriv, ki sasamarTlo praqtikis da samosamarTlo TviTSemoqmedebis meSveobiT iZens wmindad civilistur Sinaarss. amasTan, sisxlis samarTalSi moqmedi pasuxismgeblobis principisagan gansxvavebiT, samoqalaqo samarTalSi ganzraxvis qveformebad dayofas ar aqvs gansakuTrebuli praqtikuli mniSvneloba. arapirdapiri ganzraxva yovelTvis sakmarisia680. igives ver vityviT gaufrTxileblobaze, radgan misi ori qveformidan - martivi681 da uxeSi gaufrTxileblobidan - zogjer mxolod meorea pasuxismgeblobis dakisrebis winapiroba. aqve unda aRiniSnos, rom ssk zogjer boroti ganzraxvis terminsac iyenebs, rac Cveulebrivi ganzraxvisagan imiT gansxvavdeba, rom marTlsawinaaRmdego Sedegi da motivi TiTqmis erTmaneTSi igivdeba682. boroti ganzraxviT moqmedebs is, visTvisac cnobilia garkveuli faqti, am faqtis kontrahentis mxridan arcodnis garemoeba da maT Soris is, rom misi codnis SemTxvevaSi mxare xelSekrulebas ar dadebda an msgavs Sinaarss ar daeTanxmeboda683. bralis qvakuTxedia movalis araswori qceva. Tavis mxriv, araswor qcevas aqvs garegnuli mxare (qcevis Secnobadi xasiaTi) da Sinagani mxare (movalis damokidebuleba sakuTari qcevisadmi)684. Sinagan da garegan mxareTa urTierTmimarTeba ki ganapirobebs qmedebis ganzrax an gaufrTxilebel xasiaTs. mag. movalis gaufrTxilebloba SeiZleba dadasturdes, Tu gamoCenili iqna saWiro garegnuli yuradRebianoba (mag. satransporto usafrTxoebis sakmarisad uzrunvelyofa tvirTis gadazidvis dros) an SeuZlebeli iyo misi Secnoba an Tavidan acileba (e. w. Sinagani yuradRebianoba)685, maSin rodesac, rogorc garegnuli, ise Sinagani yuradRebianobis gamouCenloba ganzraxvis Semadgenlobaze migvaniSnebs.

gaufrTxileblobis SemTxvevaSi - TviTimedovneba da daudevroba) kanonismieri definicia. 680 kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 154. 681 termini „martivi gaufrTxilebloba“ ucnobia ssk-isaTvis, maSin rodesac

„uxeSi gaufrTxilebloba“ kanonismieri warmomavlobisaa. doqtrinaSi martiv gaufrTxileblobaze saubrisas xazs usvamen mis standartulobas, Cveulebrivobas da iyeneben uxeSi gaufrTxileblobisagan gasamijnad. 682 zoiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, gamomcemloba

„samarTali“, Tbilisi, 2001, 384. 683 ZB OLG Düsseldorf BeckRS 2010, 24583.; miTiTebulia: Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 861. 684 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 516. 685 Schwarze, Das Recht der Leistungsstörungen, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2008, 192.

150

Page 151: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

bralis qveformebis sisxlis samarTlis terminologiisagan gansxvavebulobis miuxedavad686, maTi normatiuli Sinaarsi kriminalistikis saxelmZRvanelo principebiT ganimarteba. kerZod, movalem pasuxismgeblobisgan gasaTavisufleblad unda daamtkicos, rom marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgoma mas nebiT ar gamouwvevia (ar arsebobs ganzraxva), iseve rogorc, is ar aris mis mier samoqalaqo brunvisaTvis saWiro yuradRebis gamouCenlobis Sedegi (ar arsebobs gaufrTxilebloba)687. sxvagvarad rom vTqvaT, ganzraxvaSi moiazreba marTlsawinaaRmdego Sedegis codna da survili, saidanac Cans, rom ganzraxvis cnebisaTvis saWiroa ori elementi: inteleqtualuri (kognitiuri) da nebelobiTi (voluntatiuri)688, xolo gaufrTxileblobiT moqmedebs is, vinc ar iCens samoqalaqo brunvisaTvis aucilebel yuradRebianobas. gabatonebuli SexedulebiT, yuradRebianobis aRniSnuli masStabi obieqturi kriteriumiT unda Sefasdes. Sesabamisad, gaufrTxilebloba maSin aris saxeze, rodesac movale iqceva analogiur viTarebaSi myofi misi identuri socialuri wris warmomadgenlisagan Cveulebriv mosalodneli qcevisagan gansxvavebiT689. amis miuxedavad, larenci mxars uWers aRniSnuli

„optimaluri“ damkvirveblis xelovnuri kriteriumis Canacvlebas

„gamocdili“ damkvirvebliT690.

5.2.2. pasuxismgeblobis sqemis modificireba

movalis pasuxismgeblobis ordinaluri principi efuZneba misi,

rogorc qmedebis „moraluri avtoris“ koncefcias, rac mis mier qmedebis nebayoflobiT ganxorcielebas gulisxmobs. samarTalSi

Tavisufleba negatiur WrilSi ganimarteba: „aranebayoflobiTad CaiTvleba yvelaferi, rac Zalis gamoyenebisa da gaucnobiereblobis

safuZvelze xdeba“691. pasuxismgeblobis es zogadi principi asaxulia ssk-is 395-e muxlSi, romlis pirveli nawilis Sesabamisad, movales pasuxismgebloba daekisreba mxolod ganzraxi an gaufrTxilebeli moqmedebiT miyenebuli zianisaTvis, Tu sxva ram ar aris

686 boroti da Cveulebrivi ganzraxva - nacvlad pirdapiri da arapirdapiri ganzraxvisa, iseve rogorc martivi da uxeSi gaufrTxilebloba - nacvlad TviTimedovnebisa da daudevrobisa. 687 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 860. 688 zoiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, gamomcemloba

„samarTali“, Tbilisi, 2001, 382. 689 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 455. 690 SAT, § 27 III b S. 439f.; miTiTebulia: Medicus/Lorenz, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 21. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 315. 691 Aristoteles, NE, III.3., 1111a. nebayoflobiTobis cnebis interpretaciasTan

dakavSirebiT ix. Rapp in Höffe (Hrsg.), Die Nikomachische Ethik, S. 109ff.; miTiTebulia:

Unberath, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007, 299.

151

Page 152: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gaTvaliswinebuli da valdebulebis arsidanac sxva ram ar gamomdinareobs692. sxvagvarad rom iTqvas, bralis SeracxvisaTvis sakmarisia gaufrTxileblobac ki693, xolo alternatiuli mowesrigeba SesaZlebelia gaTvaliswinebuli iyos rogorc kanonis specialuri debulebebiT, ise saxelSekrulebo SeTanxmebiT694. amasTan, normis dispozicia dasaSvebs xdis bralis gareSe pasuxismgeblobasac695, mag. movalis mier garantiis gacemis an riskis kisrebisas mas valdebulebis darRveva ise Seeracxeba, rom pasuxismgeblobis dakisrebis momentSi ar aris saWiro imis dasabuTeba, valdebulebis Seusrulebloba emyareba Tu ara mis braleul qcevas696. zogadi normidanve cxadi xdeba, rom pasuxismgeblobis Semsubuqeba an gamkacreba aris ara gamonaklisi wesidan, aramed xelSekrulebis TavisuflebiT ganpirobebuli mxareTa mravalferovani interesebis balansis miRwevis gza, romelsac rig SemTxvevaSi kanoni -, zogjer ki xelSekruleba uzrunvelyofs. sakanonmdeblo doneze modificirebis SesaZleblobis daSvebas aqvs pativsadebi mizezi. sakanonmdeblo mowesrigebas safuZvlad udevs konkretuli socialuri procesebis marTvis samarTlebriv-politikuri modeli anu, rodesac kanonmdebeli gansazRvrul qcevas savaldebulod adgens, amiT mas surs gansazRvruli miznebis miRweva. aseT SemTxvevaSi kanonmdebels miniWebuli aqvs uflebamosilebebi erTi mxriv, dasaxuli miznis miRwevasTan, xolo meore mxriv, am miznis misaRwevad gamosayenebeli samarTlebrivi saSualebebis mizanSewonilobasTan dakavSirebiT697. rac Seexeba pasuxismgeblobis sqemis Secvlas saxelSekrulebo SeTanxmebiT, es dasaSvebia manam, vidre amgvari modificireba ar miiRebs arakeTilsindisier saxes. swored amitom ssk-is 395-e muxlis me-2 nawili krZalavs mxareTa SeTanxmebas ganzraxi qmedebiT damdgari zianis anazRaurebis valdebulebisagan

692 Sead. gsk-is §276 I (1), romlis Tanaxmad, movale pasuxs agebs ganzraxvisa da gaufrTxileblobis SemTxvevaSi, Tu ar aris dawesebuli ufro mkacri an ufro msubuqi pasuxismgebloba an aRniSnuli ar gamomdinareobs valdebulebiTi urTierTobis Sinaarsidan, kerZod: garantiis gacemidan an Tvisebriobis riskis aRebidan. 693 Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2193. 694 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 520. 695 Dauner-Lieb, Dauner-Lieb/Heidel/Ring, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005, 337. 696 Benicke/Hellwig, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 3/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 623. 697 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2017 wlis 14

ivlisis ganCineba №as-178-167-2017, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018.

152

Page 153: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

movalis gaTavisuflebis Taobaze. aRniSnul regulirebas upirispirdeba ssk-is 410-e muxli, romelic dasaSvebad Tvlis rogorc kanonis, ise xelSekrulebis safuZvelze pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebas. Tumca, nasyidobis xelSekrulebaSi arsebuli specialuri regulirebis, ssk-is 497-e muxlis, arsebobis gamo gasaziarebelia pozicia, romlis Tanaxmad, ssk-is 410-e muxli izRudeba 497-e da 395-e muxlis meore nawiliT dadgenili pasuxismgeblobis gamoricxvis safuZvlebiT. Sesabamisad, zianis anazRaurebis valdebulebis gamoricxva dasaSvebia nakliani Sesrulebis gamo zianis SemTxvevaSi, Tu gamyidveli698 ganzrax ar dumda nivTis naklis gamo699. im tipis xelSekrulebaTa SemTxvevaSi ki, sadac nasyidobis samarTlis msgavsi specialuri mowesrigeba ar gvxvdeba, calsaxad unda iqnes aRiarebuli ssk-is 395-e muxlis me-2 nawilis upiratesoba 410-e muxlTan mimarTebaSi erTi mxriv, am ukanasknelis naklebad imperatiuli dispoziciis da meore mxriv, ssk-is 395-e muxlis winapirobaSi Cadebuli konkretuli akrZalvis metismetad mkafio Sinaarsis gamo. zogad da specialur regulirebaTa monacvleoba zogjer xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebulebis Sesrulebis moments ukavSirdeba. mag. valdebulebis darRvevis zogadi samarTali qiravnobisas gamoiyeneba qiravnobis sagnis gadacemamde, xolo gadacemis Semdeg prevalirebs qiravnobis momwesrigebeli normebi700. Tumca, SesaZlebelia normaTa konkurenciis sakiTxi valdebulebis darRvevis saxezec iyos damokidebuli. mag. Tu gamyidvelis brali ar miemarTeba nasyidobis sagnis Tvisebriobas an vargisianobas, valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis debulebebi ar ganidevneba nasyidobis samarTlis specialuri normebiT701. pasuxismgeblobis modificireba arsebiTad orgvarad SeiZleba gamovlindes: pasuxismgeblobis SemsubuqebiT, rac bralis calkeuli formis arsebobisas movalis pasuxismgeblobis gamoricxvas ganapirobebs da misi gamkacrebiT, rac arabraleuli movalis pasuxismgeblobis SesaZleblobas gulisxmobs. yvela danarCen SemTxvevaSi moqmedebs standartuli pasuxismgeblobis principi, rac ganzraxvisa da gaufrTxileblobis orive formis SemTxvevaSi zianis anazRaurebis valdebulebis warmoSobis winapirobas qmnis.

698 wyaroSi miTiTebulia „myidveli“. 699 CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 494, www.gccc.ge, 11/04/2018. 700 Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 479. 701 Reinicke/Tiedtke, Kaufrecht, 8., vollständig überarbeitete Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, München, 2009, 314.

153

Page 154: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

5.2.2.1. Semsubuqebuli pasuxismgebloba

movalis pasuxismgeblobis sruli gamoricxva bralis nebismieri formis SemTxvevaSi dauSvebelia702. valdebuli piris pasuxismgeblobis Semsubuqeba gulisxmobs kreditoris zianis anazRaurebis meoradi moTxovnis uflebis ganuxorcieleblobas bralis romelime formis an qveformis arsebobis SemTxvevaSi. umetesad es aris martivi gaufrTxilebloba, rac calkeuli tipis xelSekrulebaSi, aseve garkveul valdebulebiT konstruqciaSi arasakmarisi winapirobaa zianis anazRaurebis dasakisreblad. mxareebs aseve SeuZliaT, xelSekrulebiT Seamsubuqon pasuxismgeblobis masStabi, Tumca ganzraxi qmedebiT gamowveuli zianis anazRaurebis valdebulebisagan gaTavisuflebis dauSveblobis daTqmiT703. SesaZloa, calkeul SemTxvevaSi garTuldes uxeSi gaufrTxileblobis gamijvna gaufrTxileblobis

danarCeni SemTxvevebisagan („Cveulebrivi“, „martivi“ Tu „msubuqi“ gaufrTxilebloba). rogorc wesi, qmedeba CaiTvleba uxeSi gaufrTxileblobiT Cadenilad, Tu movalem samoqalaqo brunvisaTvis aucilebeli gulisxmierebis movaleoba daarRvia gansakuTrebuli simZimiT, kerZod, ugulvebelyo wesebi, romelTa gaTvaliswineba analogiur viTarebaSi myof nebismier gonier adamians moeTxoveba704. valdebulebis SesrulebisaTvis aucilebeli gulisxmierebis xarisxi mcirdeba im urTierTobebSi, sadac mxareebad erTmaneTTan mWidrod dakavSirebuli subieqtebi gvevlinebian (meuRleebi, mSoblebi SvilebTan mimarTebiT)705. am dros martivi gaufrTxileblobis SemTxvevaSi pasuxismgeblobisagan gasaTavisufleblad movalis mxridan imis dasabuTebac kmara, rom is msgavs yuradRebianobas iCens sakuTari saqmis mimarTac706. pasuxismgeblobis modificirebis aRniSnuli SemTxveva pirovnuli faqtoriT aris ganpirobebuli da ara xelSekrulebis tipiT an masSi arsebuli interesTa balansis gaTvaliswinebis aucileblobiT. pasuxismgeblobis Semsubuqebis erT-erTi SemTxvevaa kreditoris mier vadis gadacilebis samarTlebrivi urTierToba, ra drosac ssk-is 392-e muxlis Sesabamisad, izRudeba Sesrulebis

702 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 520. 703 Unberath, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007, 329. 704 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 470. 705 CitaSvili, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 199. 706 diligentia quam in suis

154

Page 155: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SeuZleblobiT gamowveuli zianis anazRaurebis valdebuleba movalis martivi gaufrTxileblobis SemTxvevaSi. norma Tanabrad vrceldeba saxelSekrulebo samarTliT gaTvaliswinebul nebismieri tipis xelSekrulebaze, iseve rogorc misi gamoyeneba Tavisuflad SeiZleba Sereul xelSekrulebaSi. is ganamtkicebs princips, rom valdebulebis Sesrulebaa mTavari da ara misi SeusruleblobisaTvis pasuxismgebloba707. Sesabamisad, movale maSinac unda Seecados valdebulebis Sesrulebas, roca mas ar aqvs amisaTvis saWiro kreditoris xelSewyoba. Tumca, misi pasuxismgeblobis diapazoni ar SeiZleba iyos standartuli. swored bralis xarisxis Semsubuqebis mizans emsaxureba ssk-is 392-e muxli, romelsac dahyavs pasuxismgeblobis masStabi ganzraxvamde da uxeS gaufrTxileblobamde, riTac gamoricxavs pasuxismgeblobas martivi gaufrTxileblobisaTvis708. pasuxismgeblobis Semsubuqebis sxva SemTxvevebi gvxvdeba saxelSekrulebo samarTlis calkeul debulebebSi. Semsubuqebuli pasuxismgeblobiT sargeblobis ufleba eniWeba uangaro motiviT moqmed movales, kerZod maSin, rodesac is, rogorc mCuqebeli an gamnaTxovrebeli valdebulebas iRebs, usasyidlod gadasces nivTi kreditors709. gsk-is §521 Sesabamisad, mCuqebeli pasuxs agebs mxolod ganzraxvisa da uxeSi gaufrTxileblobisaTvis. normis mizania altruistulad moqmedi mCuqeblisTvis dabalansebuli samarTlebrivi berketis SeTavazeba710. ssk-is 527-e muxli kidev ufro aviwrovebs movalis pasuxismgeblobis farglebs da gaCuqebuli qonebis nakliT gamowveuli zianis anazRaurebis valdebulebas mCuqebels akisrebs mxolod mis mier naklis boroti ganzraxviT damalvis SemTxvevaSi711. norma aris zianis anazRaurebis uflebis realizebis saxelSekrulebo moTxovnis safuZveli712 da misi gamoyenebis winapirobebidan gamoricxulia ara mxolod martivi,

707 zoiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, gamomcemloba

„samarTali“, Tbilisi, 2001, 358. 708 vaSakiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 392, www.gccc.ge, 11/04/2018. 709 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 471. 710 Sead. kropholeri, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014, 392, maT Soris, miTiTebiT, rom pasuxismgeblobis Semsubuqebam privilegirebul mdgomareobaSi unda Caayenos altruistulad moqmedi mCuqebeli. 711 Sead. gsk-is §§523, 524, romlebic mCuqeblis mxridan boroti ganzraxviT damaluli nakliT warmoSobil zians cal-calke awesrigebs uflebrivi da nivTobrivi naklis mixedviT. 712 Sead. Sengelia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni IV, tomi I,

gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001, 73, msjelobiT, rom mCuqeblis qonebrivi pasuxismgeblobisaTvis aucilebelia samoqalaqo kodeqsis im normebiT dadgenili safuZvlebis arseboba, romlebic deliqtur valdebulebebs exeba.

155

Page 156: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

aseve uxeSi gaufrTxilebloba da standartuli ganzraxva. Cuqebis msgavsad, Txovebis xelSekrulebis momwesrigebeli normebic adgens gamnaTxovreblis Semsubuqebul pasuxismgeblobas. regulirebis mizania uangaro motivis stimulireba713. ssk-is 616-e muxlis Sesabamisad, gamnaTxovrebeli pasuxs agebs mxolod ganzrax an uxeSi gaufrTxileblobiT miyenebuli zianisaTvis, xolo 617-e muxlis Sesabamisad, Tu gamnaTxovrebeli Segnebulad ar umxels monaTxovres uflebis xarvezs an naTxovari nivTis nakls714, maSin igi valdebulia aanazRauros miyenebuli ziani. ssk-is 617-e muxli

amJRavnebs msgavsebas 527-e muxlTan715, Tumca „Segnebulad ar

gamxelis“ normatiuli Sinaarsi borot ganzraxvasTan erTad moiazrebs Cveulebriv ganzraxvasac, risi gaTvaliswinebiTac SesaZlebelia gakeTdes daskvna, rom mCuqeblisgan gansxvavebiT, gamnaTxovreblis pasuxismgebloba ufro naklebad aris Semsubuqebuli. pasuxismgeblobis daviwrovebis Semdgomi magaliTi mocemulia davalebis xelSekrulebis momwesrigebel normebSi. ssk-is 719-e muxlis Sesabamisad, Tu rwmunebuli usasyidlod asrulebs misTvis davalebul moqmedebebs, igi pasuxs agebs mxolod ganzrax an uxeSi gaufrTxileblobiT gamowveuli zianisaTvis. sasyidliani davalebis SemTxvevaSi ki imoqmedebs standartuli pasuxismgeblobis principi.

5.2.2.2. standartuli pasuxismgebloba

standartuli pasuxismgebloba braleuli pasuxismgeblobis ekvivalenturi cnebaa716. Semsubuqebuli pasuxismgeblobisagan gansxvavebiT, is iTvaliswinebs bralis nebismieri qveformis arsebobis SemTxvevaSi movalis zianis anazRaurebis valdebulebas da ganmtkicebulia ssk-is 395-e muxlis pirvel nawilSi. miuxedavad imisa, rom sistemuri mowesrigebis TvalsazrisiT es muxli vrceldeba yvela tipis xelSekrulebaze, valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis Sesabamisi muxlebi zogjer mainc akeTebs miTiTebas masze imis xazgasasmelad, rom ar arsebobs specialuri mowesrigeba. ssk-is 494-e muxlis pirveli nawili adgens valdebulebis darRveviT gamowveuli zianis anazRaurebisas zogadi

713 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 616,

www.gccc.ge, 11/04/2018. 714 uflebis xarvezi TavisTavad qmnis nakliani Sesrulebis Semadgenlobas, amitom normis dispoziciaSi misi calke gamoyofa nivTis naklze miTiTebis arsebobis SemTxvevaSi sistemurad araswori gadawyvetilebaa. 715 Sead. WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 617,

www.gccc.ge, 11/04/2018, sadac miTiTebulia aRniSnul normaTa analogiurobis Taobaze. 716 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 515.

156

Page 157: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

wesebis gamoyenebis SesaZleblobas. gsk-isagan gansxvavebiT, zogadi regulirebis gamoyenebaze miTiTebas ar Seicavs nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli ssk-is muxlebi. TavisTavad cxadia, es ar SeiZleba gaxdes nardobaSi valdebulebis darRveviT warmoSobili zianis anazRaurebis moTxovnis uflebis realizebisaTvis valdebulebiTi samarTlis zogadi nawiliT gansazRvruli moTxovnis samarTlebrivi safuZvlis gamoyenebis Semaferxebeli faqtori. mxedvelobaSia misaRebi is garemoebac, rom nardoba, nasyidobisagan gansxvavebiT, zianis anazRaurebis moTxovnis uflebis warmomSob specialur regulirebebsac Seicavs, romlebic valdebulebis darRvevis gareSec SeiZleba iqnes ganxorcielebuli, mag. SemkveTis mier samuSaos dasrulebamde xelSekrulebis moSliT menardisTvis miyenebuli zianis anazRaurebis valdebuleba an menardis pasuxismgebloba SemkveTis qonebis daRupvisaTvis an dazianebisaTvis717. sargeblobis uflebis gadamcem xelSekrulebebSi meoradi moTxovnebis gamoyenebis sakiTxi upiratesad regulirebulia saxelSekrulebo samarTliT. swored amitom, Sesabamisi normebi erTmaneTisagan mijnaven zogad da specialur regulirebaTa gamoyenebis winapirobebs. ssk-is 537-e muxlis pirveli nawilis meore alternativa iTvaliswinebs xelSekrulebis dadebis Semdgom warmoSobili nakliT718 gamowveuli zianis braleuli anazRaurebis princips da ganasxvavebs mas sawyisi nakliT gamowveuli zianisagan719. movalis braleuloba SesaZloa gamoiwvios mis mier zianis acilebisaTvis saWiro prevenciuli zomebis miuReblobam, mag. qiravnobis sagnis sistematuri Semowmebis valdebulebis ugulvebelyofam720. braleulobis normatiuli Sinaarsi moicavs rogorc sakuTari, ise damxmaris braliT gamowveuli zianis movalisadmi Seracxvas721. radgan sargeblobis uflebis gadamcem

717 ssk-is 636-e muxlis Sesabamisad, SemkveTs ufleba aqvs samuSaos dasrulebamde nebismier dros Tqvas uari xelSekrulebaze, magram man unda aunazRauros menardes Sesrulebuli samuSao da xelSekrulebis moSliT miyenebuli ziani, xolo 650-e muxlis Tanaxmad, menarde pasuxs agebs SemkveTis qonebis daRupvis an dazianebisaTvis gaufrTxileblobis drosac. 718 ssk-is 537-e muxlis pirveli nawilis meore alternativa saubrobs xelSekrulebis dadebis Semdeg aRmoCenil naklze, rac SesaZloa qmnides imis mcdar varauds, rom xelSekrulebis dadebis momentSi arsebuli da SemdgomSi gamovlenili naklic eqceva am alternativis gamoyenebis sferoSi. normis miznis da gsk-is ekvivalenturi §536a (1) II alternativis analiziT cxadi xdeba, rom saqme exeba xelSekrulebis dadebis Semdgom warmoSobil nakls da ssk-is zemoaRniSnuli muxlic amgvarad unda ganimartos. 719 Lützenkirchen, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011, 2192. 720 aRniSnuli valdebulebis masStabebze ix. BGH ZMR 1957, 305; NJW 2009, 143; BeckRS 2011, 18689.; miTiTebulia: Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 147. 721 Münch, Beckmann, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2, Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004, 488.

157

Page 158: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

xelSekrulebaSi movalis ZiriTadi valdebuleba kreditorisaTvis xelSekrulebis obieqtiT sargeblobis SesaZleblobis Seqmnaa, misTvis Sesabamisi pasuxismgeblobis dakisrebac logikuria, rasac ver vityviT sakuTrebis uflebis gadamcem xelSekrulebaze, radgan masSi movalis mier ZiriTadi valdebulebis SesrulebiT xelSekrulebis obieqtTan misi samarTlebrivi kavSiri wydeba. qiravnobisa da ijaris urTierTobebebis momwesrigebeli normebi specialur regulirebas Seicavs ara mxolod saxelSekrulebo urTierTobis periodSi warmoSobili zianis anazRaurebisaTvis, aramed am urTierTobaTa dasrulebis Semdeg damdgari qonebrivi danaklisisTvisac. ssk-is 567-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, Tu damqiravebeli qiravnobis urTierTobis damTavrebis Semdeg ukan ar abrunebs gaqiravebul nivTs, maSin gamqiravebels ufleba aqvs moiTxovos dayovnebis ganmavlobaSi dadgenili qiris gadaxda, rogorc zianis anazRaureba, xolo 591-e muxli iTvaliswinebs meijaris msgavs uflebamosilebas analogiur viTarebaSi im daTqmiT, rom mas ar ezRudeba sxva saxis zianis anazRaurebis moTxovnis ufleba. qiravnobis/ijaris urTierTobis damTavrebaSi igulisxmeba ara mxolod sargeblobis uflebis vadis gasvla, aramed urTierTobis erT-erTi monawilis mxridan xelSekrulebis vadamde moSlac722. miuxedavad imisa, rom gamqiraveblis/meijaris aRniSnuli uflebamosilebis erT-erTi winapiroba valdebulebiTi urTierTobis dasrulebaa, es normebi aris saxelSekrulebo moTxovnis uflebis damoukidebeli saxe da igi unda ganvasxvavoT (Cveulebrivi) zianis anazRaurebis moTxovnis uflebisagan723. am dros moTxovnis uflebis warmoSobis winapiroba aris ara saxelSekrulebo ZiriTadi valdebulebis darRveva, aramed ssk-is me-8 muxlis me-3 nawiliTa da 316-e muxlis me-2 nawiliT gansazRvruli gulisxmierebisa da keTilsindisieri qcevis valdebulebis darRvevaze kanonmdeblis proporciuli reaqcia. TavisTavad cxadia, rom mocemul SemTxvevaSi moqmedebs

pasuxismgeblobis standartuli masStabi, vinaidan „ukan ar

abrunebs“ sityvaTSeTanxmeba damqiraveblis/moijaris Zalauflebis sferoSi Semavali qmedebis nebayoflobiT ganuxorcieleblobas da, Sesabamisad, mis braleulobas gulisxmobs.

722 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis

17 dekembris ganCineba №as-1057-1012-2014, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018. 723 Weidenkaff, in Palandt BGB Komm., 67. Aufl., §546a, Rn. 7.; miTiTebulia: WeWelaSvili,

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxl. 567, 591, www.gccc.ge, 11/04/2018.

158

Page 159: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

5.2.2.3. gamkacrebuli pasuxismgebloba

gamkacrebuli pasuxismgebloba niSnavs miyenebuli zianis faqtis sakmarisobas misi anazRaurebis valdebulebis movalisaTvis dasakisreblad. mocemul SemTxvevaSi braleulobis sakiTxi gadamwyveti ar aris. movales samoqalaqo brunvisaTvis aucilebeli yuraRebianobis nacvlad moeTxoveba yuradRebianoba maqsimalurad maRali xarisxiT724. bralis gareSe pasuxismgebloba SesaZloa ganapirobos valdebulebis Sesrulebis gaWianurebis Sedegad Seqmnilma viTarebam, konkretuli tipis xelSekrulebam da misTvis Seqmnilma specialurma regulaciam an saxelSekrulebo SeTanxmebam. es ukanaskneli SemTxveva braleuli pasuxismgeblobis normaTa dispoziciurobaze metyvelebs. bralis gareSe pasuxismgeblobis magaliTi mocemulia ssk-is 402-e muxlSi, romelic adgens movalis mier vadis gadacilebisas mis pasuxismgeblobas SemTxveviTobisTvisac, garda im SemTxvevisa, rodesac damtkicdeba, rom ziani valdebulebis jerovnad Sesrulebis drosac dadgeboda. movale, romelic droulad ar asrulebs valdebulebas, pasuxismgeblobasTan dakavSirebuli privilegiebiT ver isargeblebs. amaSia pasuxismgeblobis erTgvari prevenciuli funqcia, romlis mizanmimarTulebacaa valdebulebis sabolood Sesruleba725. bralis gareSe pasuxismgeblobis konkretuli magaliTi mocemulia ssk-is 537-e muxlis pirveli nawilis pirvel alternativaSi, romelic adgens gamqiraveblis pasuxismgeblobas xelSekrulebis dadebis momentSi arsebuli uflebrivi an nivTobrivi naklisaTvis bralis miuxedavad726. gamqiraveblis pasuxismgeblobis gamoricxvas ar iwvevs imis mtkiceba, rom man naklis Sesaxeb araferi icoda an arc SeeZlo, rom scodnoda727. normis gamoyenebis winapirobaTa marTlzomierebis sakiTxi yovelTvis iyo sadavo, Tumca germaniaSi ganxorcielebulma rogorc qiravnobis, ise valdebulebiTi samarTlis reformam is xeluxlebeli datova728. movalis pasuxismgeblobis gamkacrebas qiravnobis xelSekrulebaSi arsebuli mxareTa ormxrivi interesebis balansis aucilebloba ganapirobebs. kerZod, nakliani

724 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 520. 725 zoiZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, gamomcemloba

„samarTali“, Tbilisi, 2001, 425. 726 WeWelaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, muxli 537,

www.gccc.ge, 11/04/2018. 727 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 463. 728 dawvrilebiT ix. Häublein, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1303.

159

Page 160: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

nivTis gadacemis SemTxvevaSi iqmneba gamqiraveblis ZiriTadi valdebulebis - nivTis xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli sargeblobisaTvis vargis mdgomareobaSi gadacemis - Seusruleblobis safrTxe, rac saxelSekrulebo boWvis interesis dakargvas iwvevs. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, pasuxismgeblobis gafarToeba logikuria. ijaris xelSekrulebaSi nakliani qonebis gadacema qmnis meijaris ZiriTadi valdebulebis - saijaro drois ganmavlobaSi nayofis miRebis SesaZleblobis Seqmnis - Sesrulebis Seferxebis risks, risi gaTvaliswinebiTac aseve dasaSvebi unda iyos sawyisi naklis arsebobisas meijaris gafarToebuli pasuxismgebloba. ssk-is 537-e muxliT gansazRvruli pasuxismgeblobis masStabis saijaro urTierTobaze gavrcelebis SesaZlebloba gamomdinareobs aseve ssk-is 581-e muxlis me-2 nawilidan, romelic adgens sagamonakliso normebis ararsebobis SemTxvevaSi ijaris xelSekrulebasTan mimarTebaSi qiravnobis wesebis pirdapir moqmedebas. bralis gareSe pasuxismgeblobis Semdegi magaliTi mocemulia davalebis xelSekrulebis momwesrigebel ssk-is 718-e muxlSi, romlis pirveli nawilis Sesabamisad, marwmunebeli movalea aanazRauros misi bralis gareSe damdgari zianic, romelic warmoeSva rwmunebuls davalebuli moqmedebis Sesrulebisas, Tu ziani dadga davalebuli moqmedebis SesrulebasTan dakavSirebuli mniSvnelovani safrTxis Sedegad marwmuneblis miTiTebis gamo. pasuxismgeblobis msgavsi modificireba dasaSvebi unda iyos mxolod usasyidlo davalebis SemTxvevaSi. sasyidliani davalebisas Semxvedri Sesrulebis miRebiT dainteresebuli rwmunebulis uangaroba gamoricxulia, rac pasuxismgeblobis gafarToebis logikas safuZvels aclis. bralis gareSe pasuxismgeblobis saxelSekrulebo modeli dasaSvebia nebismieri tipis xelSekrulebaSi, romlis mxareebic msgavs pirobaze SeTanxmdebian. Tumca, ssk calkeul SemTxvevebSi mis sakanonmdeblo mowesrigebasac Seicavs. ssk-is 496-e muxlis mixedviT, Tu gamyidveli nivTis vargisianobis vadas gansazRvravs, maSin ivaraudeba, rom am vadis ganmavlobaSi gamovlenili nakli myidvels aZlevs moTxovnis uflebas. normaSi ganmtkicebulia bralis gareSe pasuxismgeblobis principi garantiis gacemis SemTxvevaSi. sxvagvarad rom iTqvas, gamyidvelis pasuxismgeblobis Tavisebureba swored imaSi vlindeba, rom sagarantio vadis moqmedebis periodSi nivTis naklis dafiqsirebis SemTxvevaSi, prezumfcirebulia misi braleuloba da gayiduli nivTis naklis arseboba729.

729 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 25

noembris ganCineba №as-1020-963-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018.

160

Page 161: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

5.3. valdebulebis darRvevisa da misi formebis modificireba

yofiT leqsikaSi „valdebulebis darRveva“ aerTianebs warmodgenebs, rom adamianis qceva dasaZraxia, arasrulfasovania an imsaxurebs gakicxvas730. valdebulebis darRvevis koncefciis SemoRebiT ki kanonmdebeli miznad isaxavs movalismier darRvevaTa yvela Semadgenlobas Tavi mouyaros erT normaSi da daakavSiros braleuli zianis anazRaurebis principTan731. Tumca, sistemuri gaerTianebis survilma mocemul SemTxvevaSi dadebiTad imoqmeda mxolod samoqalaqo kanonis struqturasa da definiciur sizusteze da cnebaTa iurisprudenciis pragmatul realizebas Seuwyo xeli732. sxvadasxva formaSi gamoxatuli valdebulebis darRveva zianis anazRaurebasa da mis moculobazec zemoqmedebs. kerZod,

valdebulebis darRvevis masStabi an saxe ganapirobebs e. w. „patara“ an „didi“ zianis gamoyenebis SesaZleblobas, iseve rogorc konkretuli tipis xelSekrulebaSi arsebuli mxareTa interesebis dazianebis farglebi gansxvavebulia da sxvadasxva kriteriums saWiroebs misi valdebulebis darRvevad kvalifikaciisaTvis. ssk-is 394-e muxli adgens zianis anazRaurebis zogad wess movalis mier nebismieri valdebulebis darRvevisaTvis. es valdebuleba SeiZleba iyos rogorc Sesrulebis, ise dacvis anu gansakuTrebuli gulisxmierebis valdebuleba733. gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs Sedegze orientirebuli Sesrulebis valdebulebisa da qmedebaze orientirebuli Sesrulebis valdebulebis gamijvnas, rac safuZvlad udevs valdebulebis darRvevis gansxvavebas nardobisa da momsaxurebis xelSekrulebaSi734. nardobaSi, rogorc Sedegze orientirebul xelSekrulebaSi, valdebulebis darRveva gamoixateba nakisri Sedegis ardadgomaSi. cxadia, momsaxurebis xelSekrulebasac aqvs konkretuli mizani, mag. eqimTan gaformebul xelSekrulebaSi es aris gamojanmrTeleba, xolo advokatis momsaxurebis SeZenas Tan sdevs sasamarTlo procesSi warmatebis survili. Tumca, movaleebi

730 Kötz, Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012, 433. 731 Begr. RegE, BT-Drucks. 14/6040 S. 135.; miTiTebulia: Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 856. 732 ix. Schwarze, Das Recht der Leistungsstörungen, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2008, 189, sadac avtori ar malavs skepticizms Sesrulebis SeuZleblobis valdebulebis darRvevis normatiul SinaarsSi SetanasTan dakavSirebiT, mijnavs ra am garemoebas movalis araswori qcevisagan. 733 Sesrulebisa da dacvis valdebulebaTa normatiul Sinaarsze, aseve germanul samarTalTan paralelebze dawvrilebiT ix. maCalaZe, zianis anazRaureba valdebulebis darRvevisas (saqarTvelosa da germaniis kanonmdeblobaTa SedarebiTi analizi), qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2004, 74 da Semdgomni. 734 Unberath, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1133.

161

Page 162: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

am dros kisruloben qmedebis ganxorcielebis valdebulebas da is ar irRveva maSin, rodesac gamiznuli Sedegi ver miiRwa an dadga arasakmarisi moculobiT. am SemTxvevaSi, valdebulebis darRvevis winapirobaa an movalis mier qmedebaTa ganuxorcielebloba an maTi Sesruleba arasakmarisi pasuxismgeblobiT, mag. eqimis mier arasteriluri iaraRebis gamoyeneba an advokatis mier sarCelis dagvianebiT wardgena735. valdebulebis darRvevas, da Sesabamisad, zianis anazRaurebis moTxovnis uflebas, warmoSobs ara pacientis mdgomareobis gamousworebloba an sasamarTlo procesis wageba, aramed profesiuli standartebis daucveloba xelSekrulebis moqmedebis ganmavlobaSi: eqimis SemTxvevaSi es SeiZleba iyos qveyanaSi moqmedi samedicino gaidlainebi, xolo advokatis SemTxvevaSi - specialuri kanonmdebloba an/da advokatTa profesiuli eTikis kodeqsi. valdebulebis darRveva SesaZloa aseve daefuZnos sajaro uflebamosilebis ganmaxorcielebeli organos aqts valdebulebiTi urTierTobis subieqtis samarTaldamrRvevad cnobis Sesaxeb, mag. momxmarebeli uZluria gamoavlinos karteluri SeTanxmeba. amitom, amgvari darRveviT misTvis miyenebuli zianis anazRaurebis moTxovnis wamoyenebisas is eyrdnoba kompetenturi administraciuli organos gadawyvetilebas mewarmis karteluri SeTanxmebis monawiled cnobis Sesaxeb736. germanuli samarTali Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis moTxovnis uflebis ganxorcielebas xelSekrulebidan gasvlis regulaciis msgavsad awesrigebs. gsk-is §281 (1) 2 Sesabamisad, valdebulebis nawilobrivi Sesrulebisas Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis moTxovnis ufleba dasaSvebia mxolod kreditoris mxridan faqtobrivi Sesrulebis mimarT interesis ararsebobis SemTxvevaSi, xolo §281 (1) 3

valdebulebis arajerovani Sesrulebisas e. w. „didi“ zianis moTxovnis SesaZleblobas mxolod valdebulebis mniSvnelovani darRvevis dros uSvebs. darRvevis mniSvnelobis Semowmeba moiTxovs interesebis saTanado awon-dawonas. upirveles yovlisa, yuradReba eqceva im xarjebs, romelTa gawevac kreditors mouwevs naklis gamosasworeblad737. germanuli samarTlisagan gansxvavebiT, ssk Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebas awesrigebs mxolod movalis mier vadis gadacilebis SemTxvevaSi. amis miuxedavad, valdebulebis

735 Benicke/Hellwig, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 3/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 624. 736 Weitbrecht, Schadensersatzansprüche der Unternehmer und Verbraucher wegen Kartellverstößen, Neue Juristische Wochenschrift, NJW-Spezial Heft 6/2012, 13/2012, 65, 2012 13-25, 882. 737 maCalaZe, zianis anazRaureba valdebulebis darRvevisas (saqarTvelosa da germaniis kanonmdeblobaTa SedarebiTi analizi), qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2004, 82.

162

Page 163: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

nawilobrivi an arajerovani Sesrulebis gamo Selaxuli kreditoris pativsadebi interesi imsaxurebs saTanado dacvas da

misTvis e. w. „didi“ zianis moTxovnis uflebis miniWebas, ra SemTxvevaSic analogiis wesiT unda iqnes gamoyenebuli ssk-is 405-e muxlis pirveli nawilis me-3 winadadeba da amave muxlis me-3

nawilis „a“ qvepunqti. aqve gasaTvaliswinebelia is garemoeba, rom gsk-is §281 adgens ra Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis valdebulebas, normis moqmedebis sferos Semofarglavs Sesrulebis valdebulebiT da gamoricxavs dacvis valdebulebis

darRvisas e. w. „didi“ zianis moTxovnis realizebis SesaZleblobas738. mxedvelobaSia misaRebi aseve is garemoeba, rom valdebulebis nawilobrivi Sesruleba, romelic samoqalaqo kanonis sxvadasxva adgilas aris moxseniebuli, ar eqvemdebareba erTgvarovan definicias, aramed orientirebulia TiToeul SemTxvevaSi relevanturi normis racionalur logikaze739. Tumca, nasyidobasa da nardobaSi gaTvaliswinebuli valdebulebis nawilobrivi Sesrulebis nivTobriv naklad kvalifikacia qmnis garkveul sirTuleebs, mag. nasyidobaSi SesaZlebelia naklebi raodenobis nivTis miwodebiT warmoSobilma zianma gaarTulos Sesrulebis nacvlad zianis anazRaurebis moTxovnis uflebis realizeba im TvalsazrisiT, rom erTmaneTTan konkurenciaSia nawilobrivi Sesrulebisas dakarguli kreditoris interesi da valdebulebis arsebiTi darRveva, rogorc erTmaneTis gamomricxavi winapiroba. logikuria gadawyveta, rom nasyidobis, gacvlis an/da nardobis740 elementebis Semcvel Sereul xelSekrulebaSi upiratesoba zogad regulirebas mieniWos maSin, rodesac maTTan erTad Sereulia sxva tipis xelSekrulebebi, gansakuTrebiT ki qiravnoba an/da ijara, romelTaTvis kanonmdebels absoluturad damoukidebeli regulireba aqvs gaTvaliswinebuli kerZo nawilSi741, xolo nasyidobis an nardobis elementTa Serevis an mxolod sakuTrebis uflebis gadamcemi zemoaRniSnuli sami tipis xelSekrulebis niSnebis nebismieri kombinaciisas gamoyenebul iqnes specialuri

738 Unberath, Bamberger/Roth, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, 3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 1152. 739 ix. MünchKomm. Krüger, BGB, 5. Aufl. (2007), §266 Rdnr. 2 m. V. auf Coing, SJZ 1949, 532.; miTiTebulia: Popescu, Sekundäransprüche des Bestellers beim Verzug des Bauträgers mit der Fertigstellung des Bauvorhabens, Baurecht, Zeitschrift für das gesamte öffentliche und zivile Baurecht, Heft 9/2012, 43, 2012 7-12, 1316. 740 Schwarze, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014, 448. 741 Ernst, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012, 878.

163

Page 164: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

normebi, vinaidan nawilobrivi Sesrulebis msgavsi modifikacia sagamonakliso xasiaTs atarebs da swored maTTvis aris Seqmnili.

164

Page 165: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

IV. Sereuli xelSekrulebis mimarT gamosayenebel samarTalTan dakavSirebuli Teoriebi

Sereuli xelSekrulebis mTavari sirTule mis mimarT gamosayenebeli relevanturi samarTlis normebis SerCevaSi vlindeba. iuridiul literaturaSi garkveuli Teoriebic ki Camoyalibda, Tu rogor unda Seefardos konkretul Sereul xelSekrulebas adekvaturi samarTlis normebi. es Teoriebi ZiriTadad Sereuli xelSekrulebis pirobiTi klasifikaciis Sedegad Camoyalibebul qvejgufebs miemarTeba, Tumca SedarebiT gviandeli periodis literatura ukve aRar malavs skepticizms Sereul xelSekrulebasTan mimarTebaSi arsebuli nebismieri standartuli wesis gamoyenebis mimarT. gabatonebuli azri742 Serwymuli Sereuli xelSekrulebis mimarT gamarTlebulad miiCnevs orsafexuriani meTodis gamoyenebas. Tu xelSekrulebis danawevreba SesaZlebelia, gamoiyeneba kombinirebuli tipis Sereuli xelSekrulebis wesebi. danawevrebis SeuZleblobis SemTxvevaSi ki unda gamoyenebul iqnes im valdebulebis mimarT moqmedi normebi, romelsac am xelSekrulebaSi ufro didi mniSvneloba aqvs743. Serwymuli Sereuli xelSekrulebis im makvalificirebeli garemoebis gaTvaliswinebiT, romlis Tanaxmad masSi sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementTa dauyofadi kombinacia figurirebs, saeWvoa am wesis gamoyenebis realuroba. Serwymul Sereul xelSekrulebaSi gamijvnisa da kombinaciis Teoria rTulad ganxorcielebadia valdebulebis elementebis dayofis SeuZleblobis gamo, amitom am SemTxvevaSi relevanturia erTianobisa da STanTqmis Teoria, ra drosac gamoiyeneba mxolod xelSekrulebaSi arsebuli dominirebadi tipis mimarT moqmedi normebi danarCeni elementebis ignorirebis xarjze744. Sereul xelSekrulebaSi sxvadasxva tipis xelSekrulebis mimarT moqmed normebs Soris SesaZlebelia warmoiSvas eqskluziuri konkurencia, risi magaliTic aris momsaxurebis gaweva sacxovreblis gadacemisa da qeiTeringis sanacvlod. azrTa sxvadasxvaoba arsebobs am xelSekrulebis mimarT savaldebulo formis gavrcelebis sakiTxze. erTmaneTs upirispirdeba qeiTeringisa da momsaxurebis xelSekrulebis mimarT moqmedi

742 Gitter, § 6 b; Medicus SBT § 121 II 2; MünchKomm/Kollhosser § 516, Rdnr. 26 f; Staudinger/Reuss, § 516, Rdnr. 23 ff.; Larenz SBT § 62 II d; aseve Staudinger/Löwisch a.a.O., Rdnr. 30, romelic

STanTqmis principis gamoyenebasac SesaZleblad miiCnevs.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 71. 743 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 71. 744 Larenz/Canaris SchuldR II 2 § 63 I 3a; Oetker/Maultzsch Vertragl. Schuldverhältnisse § 16 Rn. 21.; miTiTebulia: Looschelders, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014, 3.

165

Page 166: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

formis Tavisuflebisa da uZravi qonebis qiravnobis mimarT moqmedi savaldebulo formis principebi. individualuri SemTxvevis gaTvaliswinebiT, rodesac wina planze dgas qiravnobis interesi, unda gaTvaliswinebul iqnes savaldebulo formis principi, vinaidan farTis gadacema, rogorc momsaxurebis valdebulebis sapasuxo Sesruleba, formas saWiroebs. amis sapirispirod, qiravnobis elementis araarsebiTobis SemTxvevaSi, formis Tavisuflebis principi gandevnis savaldebulo formis moTxovnas745. ringelis azriT, Sereul xelSekrulebebTan mimarTebiT moqmedebs oTxi Teoria: STanTqmis, kombinirebis, kanonis analogiis gamoyenebisa da TviTSefardebis746 Teoria. am TeoriaTa detaluri analizis Sedegad is askvnis, rom yvela SemTxvevaSi arc erT am Teorias SeuZlia damakmayofilebeli Sedegis motana747. hedemani miiCnevs, rom ar SeiZleba calsaxa wesis dadgena Sereuli xelSekrulebebis mosawesrigeblad, vinaidan viTareba unda gaanalizdes TiToeul SemTxvevaSi xelSekrulebis mxareTa interesebis Sefasebis gziT. samarTlebrivi Sedegis dadgomas win unda uswrebdes misi keTilsindisierebis principis Sesabamisad Sefaseba748. samarTalSemfardeblisTvis es imas niSnavs, rom TiToeuli xelSekrulebisas, Sereuli xelSekrulebebis mravalsaxeobaTa gaTvaliswinebiT, unda moiZebnos individualur SemTxvevaze morgebuli gadawyveta xelSekrulebis saxisa da struqturis gaTvaliswinebiT749. arsebulma Teoriebma SesaZlebelia Seasrulos rogorc minimum gaidlainis funqcia750. SesaZloa, calkeul SemTxvevaSi umjobesi iyos STanTqmis, sxva SemTxvevaSi ki kombinaciis meTodis gamoyeneba. aseve SesaZlebelia am meTodebis

745 Enneccerus-Lehmann S. 401; miTiTebulia: Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 73. 746 Kreationstheorie. 747 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 80. 748 Hedemann, a. a. O., S. 215 ff. Sead. damatebiT agreTve Hedemann, Die Flucht in die Generalklauseln, S. 66 ff., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 332. 749 msgavsi poziciiT agreTve: MünchKomm/Emmerich, § 311 BGB Rn 29; Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 23.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 22. 750 Sead. agreTve Gitter, Gebrauchsüberlassungsverträge, § 6 B.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 22.

166

Page 167: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

rogorc kombinireba, ise modificireba751. unificirebuli aqtebisTvis Sereuli xelSekrulebis fenomeni mniSvnelovania gamosayenebeli samarTlis asarCevad.

„saxelSekrulebo urTierTobebis mimarT gamosayenebeli samarTlis

Sesaxeb“ evropis parlamentisa da sabWos №593/2008 direqtiva752 preambulis me-19 abzacSi koliziuri samarTlis aspeqtSi exeba Sereul xelSekrulebebs, romlis Sesabamisad, Tu samarTali arCeuli ar aris, gamosayenebeli samarTali unda ganisazRvros konkretuli xelSekrulebis specifikidan gamomdinare. Tu SeTanxmebis erTi tipiuri xelSekrulebisaTvis misadageba SeuZlebelia an xelSekruleba Sedgeba erTze meti tipiuri xelSekrulebis elementebisagan, xelSekruleba im saxelmwifos samarTals unda daeqvemdebaros, romelSic xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebis Semsrulebel mxares aqvs Cveulebrivi adgilsamyofeli. Tu xelSekrulebiT gansazRvruli ufleba-movaleobebi miesadagebian erTze met tipiur xelSekrulebas, maSin xelSekrulebisTvis damaxasiaTebeli valdebuleba unda ganisazRvros SeTanxmebis ZiriTadi arsidan gamomdinare. Tumca, normaSemoqmedi upasuxod tovebs kiTxvas, Tu ra kriteriumebiT unda ixelmZRvanelon SeTanxmebis ZiriTadi arsis

gansazRvrisaTvis753. SesaZlebelia imis varaudi, rom direqtiva individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teorias emxroba, aqcentirebs ra SeTanxmebis ZiriTad arsze, rogorc individualuri faqtoris ganmapirobebel ZiriTad kriteriumze. naSromis am nawilSi ganxiluli iqneba Sereul xelSekrulebebTan dakavSirebiT moqmedi rogorc oTxi tradiciuli: STanTqmis, kombinaciis, kanonis analogiis gamoyenebisa da emansipaciis Teoriebi, ise SedarebiT axali - individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoria, naCvenebi iqneba maTi ZiriTadi maxasiaTeblebi, upiratesobebi Tu naklovanebebi.

1. STanTqmis Teoria

STanTqmis Teoriis mixedviT xelSekrulebis, rogorc erTi mTlianobis, mimarT gamoyenebul unda iqnes xelSekrulebis im elementis mimarT moqmedi samarTlis normebi, romelic Tavisi dominirebuli mdgomareobiT xelSekrulebis sxva elementebs

751 Enneccerus/Lehmann, Recht der Schuldverhältnisse, § 100 B, S. 396; Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts II/2, § 63 I 3, S. 45 f.; Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 23.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 22. 752 Verordnung (EG) Nr. 593/2008 des Europäischen Parlaments und des Rates vom 17. Juni 2008 über das auf vertragliche Schuldverhältnisse anzuwendende Recht (Rom I), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:177:0006:0016:De:PDF, 17/01/17. 753 Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 38.

167

Page 168: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

STanTqavs754. sxvagvarad rom iTqvas, STanTqmis Teoriis mixedviT, Sereul xelSekrulebasTan mimarTebaSi eqskluziurad gamoiyeneba mxolod ZiriTadi valdebulebisTvis relevanturi sakanonmdeblo normebi755. STanTqmis Teoriis moqmedeba upiratesad miiCneva Serwymul Sereul xelSekrulebasa da damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcvel Sereul xelSekrulebaSi pirvel SemTxvevaSi Sereuli elementebis hibriduli mdgomareobis, xolo meore SemTxvevaSi - elementTa aratolfasovnebis gamo. STanTqmis Teoriis mizania, konkretul Sereul xelSekrulebaSi arsebuli sxvadasxva tipis xelSekrulebis mimarT moqmedi samarTlis normebidan erT-erTis arCeva da sxva danarCenis gamodevna. misi gamoyeneba aragonivrulia maSin, rodesac konkretul xelSekrulebaSi dominanti elementis gamokveTa SeuZlebelia, rogorc es aris mag. sastumrosTan gaformebul xelSekrulebaSi. Tu am an msgavs xelSekrulebas TviTneburad dauqvemdebareben masSi Semavali romelime erTi xelSekrulebis tipis mimarT moqmed normebs, es gamoiwvevs mxareTa mier dasaxuli konkretuli ekonomikuri interesis dakmayofilebis miznis Segnebul ignorirebas756. kombinirebul Sereul xelSekrulebaSi viwro gagebiT, rodesac xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi valdebuleba sxvadasxva xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebeli elemetebisagan Sedgeba, pirvel rigSi unda Semowmdes am elementebis tolfasovneba. Tu erT-erTi elementi aSkarad daqvemdebarebul rols asrulebs, praqtikuli motivebidan gamomdinare gamarTlebulia, gamoyenebul iqnes STanTqmis principi757. es SemTxveva SesaZloa ganxilul iqnes studentis mier saerTo sacxovreblis daqiravebis magaliTze, romelsac Tan sdevs farTis perioduli dasufTavebis valdebuleba gamqiraveblis mxridan. am SemTxvevaSi dasufTavebis momenti imdenad ukana planze dgas, rom nardobis samarTali gamoyenebas ar unda daeqvemdebaros.

754 Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994, 44. 755 Schulze, Schulze/Dörner/Ebert/Hoeren/Kemper/Saenger/Schreiber/Schulte-Nölke/Staudinger, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 7. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012, 438. 756 Schreiber, in: JherJ 60 (1912), S. 106, 199 saubrobs „ekonomikuri interesebis iuridiuli Sablonebis sasargeblod ugulvebelyofaze“ da Enneccerus/Lehmann, Recht der Schuldverhältnisse, § 100 B, S. 395 ki „calkeuli valdebulebiTi urTierTobis

Zaladobaze“; am TvalsazrisiT ix. agreTve Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 21.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 18. 757 Fikentscher/Heinemann Rdnr. 798; Staudinger/Löwisch (2005) § 311 Rdnr. 42; Emmerich MünchKomm.5 § 311 Rdnr. 46; kritikuli poziciiT Erman/Kindl Vor § 311 Rdnr. 17., miTiTebulia: Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 727.

168

Page 169: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

aqedan gamomdinare, Tu dasufTaveba arasaTanadod ganxorcielda, saqme exeba daqiravebuli nivTis nakls qiravnobis samarTlis Sesabamisad da ara naklian samuSaos, romelic nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli normebiT dakvalificirdeboda758. STanTqmis Teorias maSin moaqvs damakmayofilebeli da samarTliani Sedegi, rodesac xelSekrulebis erT-erTi elementi imdenad dominanturia, rom sxva elementis gauTvaliswinebloba srulad dasaSvebia759. STanTqmis principi sakmaod martivia imisTvis, rom is WeSmaritad CaiTvalos. cxovrebis polimorfulobis gaTvaliswinebiT misi gamoyeneba ar iqneba samarTliani760. amitom, STanTqmis Teoriis momxreebi ukve uars amboben misi Sinaarsis utrirebul gagebaze. blokisJevski emxroba centristul STanTqmis Teorias, romlis Sesabamisad gamoiyeneba ZiriTadi valdebulebisaTvis relevanturi samarTlis normebi, Tumca, maTi arasakmarisobisas daqvemdebarebuli valdebulebisaTvis relevanturi normebic unda iqnes gamoyenebuli. ZiriTadi da daqvemdebarebuli valdebulebisaTvis relevanturi samarTlis normaTa koliziisas ki uari unda iTqvas daqvemdebarebuli valdebulebis momwesrigebeli regulaciis gamoyenebaze761. blokisJevski im principidan gamodis, rom nebismier Sereul xelSekrulebaSi identificirebadia ZiriTadi valdebuleba762. miuxedavad imisa, rom ZiriTadi valdebulebisTvis relevanturi normebis upiratesi gamoyeneba ganpirobebulia ZiriTadi valdebulebis, rogorc xelSekrulebis samarTlebrivi an ekonomikuri identobis ganmsazRvreli valdebulebis,763 gamo, keTilsindisierebis principis gaTvaliswinebiT, SesaZlebelia aseve damatebiTi valdebulebisTvis relevanturi normebis sasargeblodac moxdes gadaxveva, Tu es konkretul situaciaSi aucilebelia764.

758 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007, 727. 759 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 72. 760 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 24. 761 Blociszewski, a. a. O., S. 41 f., miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 301. 762 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 301. 763 BGH NJW 1981, 341, 342; BGH NJW 1951, 705; Soergel/Wolf, § 305 BGB Rn 28.; miTiTebulia:

Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 24. 764 Soergel/Wolf, § 305 BGB Rn 28; Staudinger/Löwisch/Feldmann, § 311 BGB Rn 45.; miTiTebulia:

Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 24.

169

Page 170: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

centristul STanTqmis Teorias iziarebs aseve saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo, rodesac ijarisa da gadaxdis ganvadebiT nasyidobis elementebis Semcvel Serwymul Sereul xelSekrulebaSi, sadac nasyidobis elementebi dominirebs, dasaSvebad miiCnevs ijaris xelSekrulebis momwesrigebeli normebis gamoyenebasac765. sxva tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli damatebiTi valdebulebis mqone xelSekrulebaSi upiratesad gamoiyeneba STanTqmis principi766. Tumca, Tu Sesrulebis interesTan mimarTebaSi damatebiT valdebulebas mniSvnelovani adgili ukavia, maSin xelSekrulebaSi CarTuli orive tipis mimarT moqmedi wesebi unda iqnes gamoyenebuli. mag. mwarmoebelsa da sasmelebiT movaWres Soris dadebuli mravaljerad boTlebSi Camosxmuli sasmelis nasyidobis xelSekrulebaSi nasyidobis samarTliT gansazRvruli SefuTvis debulebebi ar gamoiyeneba. am dros sargebloben sesxis, mibarebis, qiravnobis an Txovebis momwesrigebeli normebiT767. amis miuxedavad mTliani xelSekruleba mainc dakvalificirdeba nasyidobis xelSekrulebad768. Serwymul Sereul xelSekrulebaSi mniSvnelovania xelSekrulebaTa tipebis Serwymis faqti. magidis gayidva morigebis aqtis Tvalsawieridan moTxovnis daTmobaa, xolo nasyidobis xelSekrulebis poziciiT - misTvis damaxasiaTebeli valdebulebis Sesruleba. am SemTxvevaSi STanTqmis principi moqmedebs imgvarad, rom mTliani xelSekruleba, pirvel rigSi, xelSekrulebis im tipis mimarT moqmed wesebs eqvemdebareba, romlebsac xelSekrulebis Sesabamisi elementi miekuTvneba, am SemTxvevaSi es iqneba morigebis wesebi. Tumca, radgan xelSekruleba Seicavs sxva elementsac, ramac tipTa Serwyma gamoiwvia, moqmedebs aseve kombinaciis principi. mag. Tu aRmoCnda, rom gasxvisebuli magida ar aris gamyidvelis

765 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2015 wlis 10

seqtembris ganCineba №as-546-518-2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 10/05/2017. 766 Staudinger-Löwisch, § 305 Rn. 29.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 152. 767 BGH, Urt. v. 05.10.55, NJW 56, 298 f.; OLG-Braunschweig, Urt. v. 26.11.53, LM Nr. 2 zu § 989.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 152. 768 Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 152.

170

Page 171: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

sakuTrebaSi, meoradi moTxovnebi mowesrigdeba nasyidobis samarTliT769.

2. kombinaciis Teoria

Tu STanTqmis Teoria upiratesad miemarTeba Serwymul da damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcvel Sereul xelSekrulebebs, kombinaciis Teoriis gamoyeneba mizanSewonilia kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis yvela danarCen qvejgufSi. kombinaciis Teoriis gamoyeneba efuZneba konkretul Sereul xelSekrulebaSi Semavali xelSekrulebis tipebis elementTa Teoriuli Tu praqtikuli gamijvnadobis prezumfcias. am dros valdebulebis TiToeuli elementis mimarT im xelSekrulebis momwesrigebeli normebi gamoiyeneba, romel xelSekrulebasac es elementi ekuTvnis (e. w. gamijvnis Teoria)770. iuridiul literaturaSi arsebobs Serwymul Sereul xelSekrulebasTan mimarTebaSi kombinaciis Teoriis gamoyenebis argumentaciac, romlis Tanaxmad, radgan mag. Sereul CuqebaSi Sesruleba da sapasuxo Sesruleba obieqtur SeusabamobaSia da amgvari Sedegi mxreebisTvisac sasurvelia, am tipis xelSekrulebebi ki umetesad iyofa sasyidlian da usasyidlo nawilebad, TiToeul maTganze Sesabamisi normebi unda gavrceldes, erTi mxriv, nasyidobis da meore mxriv, Cuqebis Sesabamisi normebi. rig

SemTxvevebSi SesaZleblad aris miCneuli e. w. „oqros Sualedis“ gamoyenebac, mag. xelSekrulebaze uaris Tqmis vadis xangrZlivobisas771. am poziciis gaziareba umarTebulo iqneba konkretul Sereul CuqebaSi arsebuli sasyidliani da usasyidlo nawilebis proporciis Sefasebis gareSe. Tu isini tolfasovania, maSin saxezea ara Serwymuli, aramed kombinirebuli Sereuli xelSekruleba, risi gaTvaliswinebiTac mis mimarT kombinaciis Teoriis gamoyeneba bunebrivia, xolo romelime nawilis aSkara dominirebis SemTxvevaSi ufro gonivruli STanTqmis Teoriis gamoyeneba iqneba. Tumca isic unda aRiniSnos, rom verc STanTqmis da verc kombinaciis principi ver wyvets Sereuli Cuqebis problemas. am SemTxvevaSi mxareTa survilis mixedviT unda gadawydes, xelSekrulebis sasyidliani da usasyidlo nawilis mimarT Sesabamisi regulireba iqnes gamoyenebuli Tu sasyidlianobam an usasyidlobam gansazRvros mTliani saxelSekrulebo urTierTobis

769 Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 27. 770 Sead. BGHZ 173, 344 Rn. 19., miTiTebulia: Medicus /Lorenz, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014, 383. 771 Pal/Grüneberg Überbl v § 311 Rn. 26.; miTiTebulia: Kindl, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014, 1246.

171

Page 172: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

Sinaarsi772. kombinaciis Teoriis gamoyenebis saWiroeba SesaZloa dadges damaxasiaTebeli valdebulebis araTanabarmniSvnelovani kombinaciis Semcvel Sereul xelSekrulebaSic, sadac damatebiT valdebulebas dominant valdebulebasTan mimarTebaSi subsidiuri mniSvneloba aqvs. am dros, Tu saWiroa, aseve gamoiyeneba daqvemdebarebuli valdebulebis relevanturi normebi imdenad, ramdenadac es mTliani xelSekrulebis mizansa da identobas ar SeewinaaRmdegeba. mag. kbilis proTezirebis xelSekrulebaSi, romelic upiratesad momsaxurebis xelSekrulebaa, unda gamoyenebul iqnes nardobis samarTliT gaTvaliswinebuli meoradi moTxovnebi, vinaidan am dros saqme ara specifikur stomatologiur momsaxurebas, aramed proTezis teqnikur damzadebas exeba773. kombinaciis Teoria ar aris xisti cxovrebiseuli SemTxvevebis mravalferovnebis mimarT, risi gaTvaliswinebiTac is calkeul SemTxvevebSi mxareTa ormxrivi interesebis sasargeblod sakuTari Sinaarsis koreqtirebasac axdens. kombinaciis Teoria774 xelSekrulebas yofs calkeul nawilebad da TiToeuli maTganis mimarT im normebs iyenebs, romlebic Sesabamisi (darRveuli) valdebulebisTvis aris Seqmnili. Tu es normebi erTmaneTs ewinaaRmdegeba, xelSekruleba mxareTa (savaraudo) nebis safuZvelze unda iqnes ganmartebuli775. TavisTavad arc kombinirebuli Sereuli xelSekrulebebi eqvemdebarebian kombinaciis Teoriis upirobo gamoyenebas. SeiZleba iTqvas, rom kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis mimarT pirvel rigSi gamoiyeneba kombinaciis meTodi, Tumca Sereuli xelSekrulebis qvetipi, mxareTa interesebi da savaWro tradiciebi Sedegebis mravalgvar modificirebas ganapirobebs776. daskvnis saxiT SeiZleba iTqvas, rom kombinirebul Sereul xelSekrulebaSi xelSekrulebis TiToeul elements Cveulebriv Seefardeba misi Sesabamisi sakanonmdeblo norma. Tu gamijvna

772 amasTan dakavSirebiT amomwuravad ix. Staudinger/Wimmer-Leonhardt (2005) § 516 Rn 200 ff .; miTiTebulia: Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 24. 773 BGHZ 63, 306.; miTiTebulia: Löwisch/Feldmann, J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013, 26. 774 Camoyalibda Rümelin-is, Dienst- und Werkvertrag, S. 320 ff. da Hoeniger-is mier, Die gemischten Verträge, Sead. gansakuTrebiT S. 360 ff.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 15. 775 Palandt/Grüneberg, Überbl v § 311 BGB Rn 24.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 15. 776 Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1589.

172

Page 173: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SeuZlebelia, gadamwyveti faqtori unda iyos xelSekrulebis samarTlebrivi an ekonomikuri identoba. xolo Tu amis dadgenac SeuZlebelia, unda gamoyenebul iqnes xelSekrulebis miznis optimaluri miRwevis uzrunvelmyofi regulireba777.

3. kanonis analogiis gamoyenebis Teoria

kanonis analogiis gamoyenebis Teoria efuZneba daSvebas, romlis Sesabamisad Sereuli xelSekrulebis uSualo momwesrigebeli normebis samoqalaqo kodeqsSi ararsebobis gamo mis mimarT valdebulebiTi samarTlis kerZo nawilis nebismieri normis gamoyeneba SesaZlebelia mxolod kanonis analogiis iuridiuli konstruqciis meSveobiT. kanonis analogiis gamoyenebis Teoria uaryofs rogorc STanTqmis, aseve kombinaciis Teoriebs, radgan pirveli prioritets iuridiul Sablonebs aniWebs, meore ki TviTnebobs kanonTan778. am Teoriis Tvalsawieridan radgan Sereul xelSekrulebebs kanoni saerTod ar awesrigebs, maTi, rogorc mTlianis, aseve calkeuli elementebis mimarT gamoiyeneba ara uSualo, aramed mxolod kanonis analogiis principis safuZvelze SerCeuli samarTlebrivi normebi779. kanonis analogiis gamoyenebis Teoria ar iZleva mTavar kiTxvaze pasuxs, Tu rogor unda gadawydes Sereul xelSekrulebaSi arsebuli xelSekrulebis tipebis relevantur normebs Soris konkurenciis sakiTxi, ra niSniTac is gansxvavdeba STanTqmisa da kombinaciis Teoriisagan. Tumca, zog SemTxvevaSi kombinaciis da kanonis analogiis gamoyenebis Teoriis erTaderT ganmasxvavebel niSnad xelSekrulebis TiToeuli tipiuri elementis mimarT moqmedi debulebebis uSualo an analogiiT gamoyenebis princips miiCneven780. am Teoriis Camoyalibeba ukavSirdeba Sraiberis saxels. STanTqmis Teoriisa da hoenigeris mier ganviTarebuli kombinaciis Teoriis sapirispirod, romelic uaryofili iqna Sraiberis mier, ganviTarda e. w. kanonis analogiis gamoyenebis Teoria781. Sraiberis

es formula Semdegnairad JRers: „TiToeuli xelSekruleba, romelic zustad ar Seesabameba kanonismier mowesrigebas, pirdapir

777 Palandt/Grüneberg vor § 311 Rz 26.; miTiTebulia: Stürner, Prütting/Wegen/Weinreich, BGB Kommentar, 11. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2016, 587. 778 Schreiber, Gemischte Verträge im Reichsschuldrecht, Jher. Jb. 60, 106/209.; miTiTebulia:

Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 148. 779 Ebenda, S. 210 f.; miTiTebulia: Imbeck, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994, 148. 780 Schulze, Schulze/Dörner/Ebert/Hoeren/Kemper/Saenger/Schreiber/Schulte-Nölke/Staudinger, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 7. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012, 438. 781 Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 320.

173

Page 174: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

eqvemdebareba mxolod valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis normebs. kerZo nawilis debulebebi masTan mimarTebaSi gamoiyeneba mxolod analogiis principis safuZvelze. Tumca, TiToeuli aseTi SemTxvevisas unda gadamowmdes, damdgari samarTlebrivi Sedegi xom ar modis winaaRmdegobaSi mxareTa interesebsa da kanonis

mizanTan“782. Tumca unda aRiniSnos, rom kanonis analogiis gamoyenebis Teoriac ver uzrunvelyofs samarTlebriv usafrTxoebas783. kanonis normis uSualo an analogiis wesiT gamoyenebis Taobaze msjeloba praqtikosi iuristisTvis usargeblo sakiTxia. gadamwyveti am dros aris mTlian xelSekrulebaze an mis calkeul nawilze am normis Sefardebis SesaZleblobis sakiTxis garkveva784. TiToeuli aseTi SefardebisaTvis gadamwyveti unda iyos samarTlis normaSi Cadebuli kanonmdeblis mizani da interesTa balansis survili785. kanonis analogiis gamoyenebis Teoria Tavisi naklovanebebis gamo ara Tu gaxda STanTqmisa da kombinaciis Teoriebis sapirwone, aramed safuZveli Cauyara sruliad axali - individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis Camoyalibebas. rogorc marTlmsajuleba786, ise gabatonebuli azri787 ki calsaxad arc erT Teorias iziarebs da Tvlis, rom calkeul SemTxvevaSi arsebuli mxareTa ormxrivi interesi unda iyos gadamwyveti STanTqmis, kombinaciis Tu kanonis analogiis Teoriis gamoyenebisaTvis. amis gaTvaliswinebiT saubroben individualuri SemTxvevisaTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriaze788.

782 A. a. O., S. 216. Schreiber-Tan gancalkevebiT.; miTiTebulia: Charmatz, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968, 322. 783 Eick, Problem der gemischten Verträge, S. 68; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Verträge, S. 157.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 21. 784 Gernhuber, Schuldverhältnis, § 7 V 4; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Verträge, S. 157.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 20. 785 Schreiber, in: JherJ 60 (1912), S. 106, 212.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 21. 786 BGHZ 173, 44 Tz 19.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 18. 787 Enn/Lehmann § 100 B, S 395 f; Heckelmann Anm zu BAG AP Nr 2 zu BGB § 611 Gemischter Vertrag; Eick, Das Problem der gemischten Verträge, 1984, 105 ff; Gernhuber, Das Schuldverhältnis § 7 V 2, 4, S 159 f, 163; Larenz/Canaris, SchuldR II/2 § 63 I 3, S 44 ff; Esser/Schmidt, Schuldrecht I/1. 1995, § 12 II 2, S 215; Stoffels aaO S 159 ff; MünchKomm6/Emmerich Rz 29; Staud2013/Löwisch/Feldmann Rz 35 ff.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 18. 788 Sead. agreTve Stoffels aaO S 159.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 18.

174

Page 175: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

4. emansipaciis Teoria

emansipaciis Teoriis arsi mdgomareobs imaSi, rom Sereuli xelSekruleba misi Sinaarsis kanonTan pirdapiri subsumirebis SeuZleblobis gamo Tavisufldeba sakanonmdeblo normebis gamoyenebis aucileblobisagan da zogad samarTlebriv principebze damyarebuli wesebis Sefardebas saWiroebs. Canacvlebadi mniSvnelobiT SesaZlebelia gamoyenebul iqnes aseve termini - TviTSefardebis Teoriac. jer kidev iSviaTad gamoyenebad TviTSefardebis Teorias789 safuZveli Caeyara Sveicariis samoqalaqo kodeqsSi, romlis pirveli muxlis me-2 da me-3 abzacebi Semdeg regulirebas Seicavs: Tu kanons momwesrigebeli normis SemoTavazeba ar SeuZlia, mosamarTlem unda imoqmedos CveulebiTi samarTlis Sesabamisad, xolo Tu isic ar arsebobs, sakiTxi imgvarad unda gadawyvitos, rogorc amas kanonmdeblis rangSi gaakeTebda. am dros gamoiyeneba avtoritetuli iuridiuli literatura da tradicia790. sxvagvarad rom iTqvas, emansipaciis Teoria kiTxvis niSnis qveS ayenebs kontinenturi evropis kerZosamarTlebrivi sistemis fundamentur princips da iribad aRiarebs anglosaqsur samarTlebriv sistemaSi arsebuli sasamarTlo precedentis upiratesobas. emansipaciis TeoriisaTvis misaRebia aseve Sesafardebel kanonis normaTa imgvari urTierTmimarTeba, sadac xdeba ara maTi ubralo kombinacia, aramed - maTi Serevis Sedegad Tvisebrivad axali, sakanonmdeblo mowesrigebisaTvis ucxo hibriduli regulirebis SemuSaveba. Tumca, aseTi moqmedeba maSin aris dasaSvebi, rodesac ubralo kombinaciis Sedegad miRebuli samarTlebrivi Sedegi mxareTa nebis aSkara ignorirebas axdens. Tu calkeul SemTxvevaSi xelSekrulebis sxvadasxva tipis relevanturi normebi erTian xelSekrulebas ewinaaRmdegeba, unda gamoyenebul iqnes is debulebebi, romlebic yvelaze metad Seesabameba xelSekrulebis mizansa da mxareTa ormxriv interesebs791. ramdenadac es mxareTa interesebis Selaxvas ar gamoiwvevs, SesaZlebelia xelSekrulebis sxvadasxva tipis Sesabamisi normebidan nawarmoebi iqnes e. w. Sualeduri Sefardebis meqanizmi792, rac gulisxmobs Sereul regulirebas xelSekrulebis sxvadasxva

789 Schleup, S. 802 ff.; miTiTebulia: Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 72. 790 Ringel, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999, 72. 791 Sead. BAG NJW 1969, 1192.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 21. 792 amasTan dakavSirebiT ix. Raisch BB 1968, 526, 530; Pal73/Grüneberg Rz 26 vor § 311.; miTiTebulia: Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 21.

175

Page 176: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

tipis Sesabamisi normebiT793. emansipaciis Teoria Tavisi radikaluri poziciis gaTvaliswinebiT Sereul xelSekrulebaTa mxolod mcire jgufs unda miemarTos, rac aseve gaziarebulia am Teoriis mxardamWerTa mier. maTi azriT, es Teoria maSin gamoiyeneba, rodesac sxvadasxva xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli komponentebi Tavs erTad imgvarad iyrian, rom Sereuli modeli sruliad axali saxelSekrulebo konstruqciisaken wainacvlebs. am dros SeTanxmeba srulad emijneba calkeuli tipis xelSekrulebaTa momwesrigebel sakanonmdeblo normebs, radgan Tvisobrivad axali tipis xelSekrulebaa dadebuli794. emansipaciis Teoriis Sinaarsis ganxilvis Sedegad SesaZlebelia gakeTdes Sorsmimavali daskvnac, romlis Sesabamisad is ara Sereuli, aramed atipiuri, savaWro brunvisaTvis tipiuri an

sui generis xelSekrulebis relevanturi Teoriaa, vinaidan konkretul SeTanxmebaSi Semavali xelSekrulebis tipebis adekvaturi samarTlis normebidan radikaluri gadaxra TavisTavad gamoricxavs Sereuli xelSekrulebis arsebobas da xelSekrulebis Tavisuflebis principis safuZvelze warmoSobil sxva msgavs xelSekrulebaze miuTiTebs.

5. individualuri SemTxvevisaTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoria

Sereul xelSekrulebebTan dakavSirebiT arsebulma e. w. tradiciulma Teoriebma TavianTi naklovanebis gamo xeli Seuwyes SedarebiT axali - individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis Camoyalibebas, romlisTvisac gadamwyveti faqtori aris konkretuli xelSekrulebis mizani. dResdReobiT erTiani azri arsebobs imis Taobaze, rom calke aRebuli kombinaciis an STanTqmis meTodi ver pasuxobs kompleqsur, Sereuli xelSekrulebis arsebobiT gamowveul kiTxvebs. kiTxvebze, romlebic calkeul xelSekrulebasTan mimarTebaSi wamoiWreba, pasuxi unda gaeces am xelSekrulebis arsisa da miznis mxedvelobaSi miRebiT795. individualuri SemTxvevisaTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis mixedviT Sereuli xelSekrulebis romelime xelSekrulebis tipis mimarT moqmedi normebisadmi dasaqvemdebareblad gadamwyvetia yovel konkretul

793 Gröschler, Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014, 21. 794 Hedemann, Schuldrecht des Bürgerlichen Gesetzbuches, Band 2, 3. Umgearbeitete Auflage, Walter de Gruyter & Co. Verlag, Berlin, 1949, 148. 795 BGHZ 173, 344 (349f. Rn. 19) = NJW 2008, 1072, Enneccerus/Lehmann SchuldR § 100 B (395 f.); Graue AcP 163 (1964), 407ff.; Palandt/Grüneberg Vor § 311 Rn. 25-26; Staudinger/Löwisch/Feldmann (2013) Rn. 35ff.; miTiTebulia: Emmerich, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016, 1588.

176

Page 177: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

SemTxvevaSi arsebuli mxareTa interesebis balansisTvis optimaluri sakanonmdeblo normis moZieba. garda amisa, yuradReba unda mieqces aseve wonas, romelic calkeuli tipis xelSekrulebis elements aqvs konkretuli Sereuli xelSekrulebis SinaarsSi. es Teoria gamoricxavs konkretuli xelSekrulebis mimarT moqmedi

normebis „Zaladobas“796 da piriqiT SesaZleblobas iZleva calkeuli SeTanxmebis TaviseburebaTa Sesabamisi gadawyveta iqnes moZebnili, ris gaTvaliswinebiTac yvelaze ukeT uzrunvelyofs xelSekrulebis Tavisuflebis ideis realizacias. is aerTianebs yvela uaryofil Teorias im gagebiT, rom calkeul SemTxvevaSi SesaZlebelia gamoyenebul iqnes STanTqmis, calkeul SemTxvevaSi - kombinaciis da rig SemTxvevaSi - kanonis analogiis gamoyenebis Teoriebi797. individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis TeoriisTvis kombinaciis Tu STanTqmis principis gamoyeneba ar aris damokidebuli ubralod Sereuli xelSekrulebis romelime qvejgufisadmi kuTvnilebaze. konkretuli SemTxveva ganapirobebs rogorc zogadi principis, ise calkeuli normis arCevasac. mag. rogorc wesi, kombinirebuli Sereuli xelSekrulebis calkeul elementTan mimarTebaSi gamoiyeneba misi Sesabamisi xelSekrulebis momwesrigebeli normebi. Tumca, SesaZlebelia keTilsindisierebis principisa da mxareTa ormxrivi interesebis gaTvaliswinebiT gamarTlebuli iyos gansxvavebuli regulaciis gamoyenebac798. SedarebiT gviandeli samoqalaqo kodifikaciebi aRarc erideba individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis sakanonmdeblo doneze ganmtkicebas. holandiis samoqalaqo kodeqsis 6:215 muxlis (Sereuli xelSekrulebebi) Sesabamisad, rodesac xelSekrulebaSi ori an meti kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis tipis elementebi figurirebs, TiToeul elementTan mimarTebaSi erTdroulad gamoiyeneba Sesabamisi xelSekrulebis momwesrigebeli normebi, garda im SemTxvevisa, Tu es normebi erTmaneTTan aSkarad SeuTavsebelia an, SeTanxmebis xasiaTidan gamomdinare, maTi erTdrouli gamoyeneba winaaRmdegobaSi mova xelSekrulebis

796 Enneccerus-Lehmann S. 395; miTiTebulia: Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 80. 797 Esser S. 57; miTiTebulia: Rosenthal, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966, 80. 798 Stadler, herausg. Von Stürner, Jauernig, Bürgerliches Gesetzbuch, 16., neubearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015, 417.

177

Page 178: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

mizanTan799. individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis Tanaxmad, kvalifikaciisas gadamwyvetia rogorc calkeuli SemTxvevis gansakuTrebuli faqtobrivi garemoebebi, ise mxareTa ormxrivi interesebi da saxelSekrulebo SeTanxmebis arsi da mizani. zemoaRniSnuli wesi mxolod im SemTxvevaSi moqmedebs, rodesac mxareebs ar gamouxatavT calsaxa neba, Tu romel samarTlebriv normebs daeqvemdebaros maTi SeTanxmebis calkeuli elementi800. upirvelesi gadamwyveti faqtoria mxareTa gacxadebuli neba, xolo misi ararsebobisas ki - maTi hipoTeturi neba mxareTa interesebis, xelSekrulebis miznisa da savaWro brunvis tradiciebis gaTvaliswinebiT. rogorc wesi, xelSekrulebis TiToeul elementTan mimarTebaSi xelSekrulebis Sesabamisi tipis mimarT moqmedi normebi unda iqnes gamoyenebuli, maTi koliziisas ki is normebi - romlebic xelSekrulebis samarTlebriv an ekonomikur identobas ganapirobebs801. individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis upiratesoba kargad Cans Serwymuli Sereuli xelSekrulebis magaliTze. masTan mimarTebaSi marcxs ganicdis rogorc STanTqmis, ise kombinaciis Teoria802. mag. Sereul CuqebaSi SeuZlebelia am xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebis gansazRvra, iseve rogorc safasuris dayofa nasyidobis- da CuqebissamarTlebriv nawilebad iqneba ara mxolod aragonivruli803, aramed wminda wylis fiqciac. sxvadasxva xelSekrulebis tipis dauyofadi Serwymis gamo samarTalSemfardebeli iZulebuli xdeba, erTiani xelSekrulebisaTvis gamosayenebeli samarTali individualurad gansazRvros yovel konkretul SemTxvevaSi. adekvaturi samarTlis normis povnis saxelmZRvanelo principi pirvel rigSi unda iyos mxareTa ormxrivi neba, iseve rogorc gamosayenebeli normis mizani804. Tumca, amis sapirispirod germaniis federaluri

799 http://www.dutchcivillaw.com/legislation/dcctitle6655.htm, 27/10/2016. 800 BGH NJW 2008, 1072 Rn. 19; Sead. agreTve MüKo/Emmerich § 311 Rn. 291; Pal/Grüneberg Überbl v § 311 Rn. 25f; Staud/Feldmann/Löwisch § 311 Rn. 36ff .; miTiTebulia: Kindl, Westermann/Grunewald/Maier-Reimer, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014, 1244. 801 BGH WM 02, 2248 f; NJW 95, 326.; miTiTebulia: Schulze, Schulze/Dörner/Ebert/Hoeren/Kemper/Saenger/Schreiber/Schulte-Nölke/Staudinger, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 7. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012, 438. 802 Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 29.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 28. 803 amasTan dakavSirebiT Sead. agreTve Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts II/2, § 63 III 1 a, S. 54.; miTiTebulia: Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 28. 804 Enneccerus/Lehmann, Recht der Schulverhältnisse, § 100 B IV, S. 401 f.; Oetker/Maultzsch, Vertragliche Schuldverhältnisse, § 16 A III 3 Rn 29; gansakuTrebiT Sereul CuqebasTan

178

Page 179: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

uzenaesi sasamarTlo aRniSnavs, rom mxareTa nebis dadgena xSirad SeuZlebelia, ris gamoc orientiri unda iyos xelSekrulebis sasyidliani an usasyidlo nawilis siWarbe805. individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis mixedviT, SeuZlebelia Sereuli Cuqebis yvela SemTxvevasTan mimarTebaSi calsaxad iTqvas, saxezea erTiani Tu urTierTdakavSirebuli, gayofadi xelSekruleba. mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli mxareTa savaraudo ganzraxva xelSekrulebis ekonomikuri arsis gaTvaliswinebiT da xelSekrulebis sasyidliani nawilis mimarT interesis arseboba im SemTxvevaSi, Tu ar iarsebebda misi usasyidlo nawili806. individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis garda, yvela sxva Teoria Seicavs mxareTa interesebis sawinaaRmdego Sedegis dadgomis risks. aRniSnulidan gamomdinare, mTliani xelSekrulebis, iseve rogorc misi samarTlebrivi Sedegebis elementebad daSlis SesaZlebloba yvela SemTxvevaSi ganxilul unda iqnes ara calsaxa/erTgvarovani gadawyvetilebis WrilSi, aramed - yovel konkretul SemTxvevaSi mxareTa saerTo ganzraxvis mixedviT, romelic Tavis mxriv efuZneba xelSekrulebis arssa da mizans807.

mimarTebaSi: Larenz/Canaris, Lehrbuch des Schuldrechts II/2, § 63 III 1 a, S. 54 ff.; miTiTebulia:

Kaspers, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015, 28. 805 BGHZ 30, 120.; miTiTebulia: Eckert, Schuldrecht, Besonderer Teil, 2. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2005, 142. 806 Marburger/Sutschet, 20 Probleme aus dem Schuldrecht Besonderer Teil I, 6., neu bearbeitete Auflage, Luchterhand Verlag, Neuwied, 2006, 49. 807 Marburger/Sutschet, 20 Probleme aus dem Schuldrecht Besonderer Teil I, 6., neu bearbeitete Auflage, Luchterhand Verlag, Neuwied, 2006, 50.

179

Page 180: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

V. daskvna

warmodgenili naSromi miznad isaxavs, erTi mxriv, qarTul samarTalSi aqamde Seuswavleli institutis gamokvlevas da, meore mxriv, imgvari rekomendaciebis SemuSavebas, romlebic Sereul xelSekrulebaSi meorad moTxovnebs ar daakargvinebs mis mTavar funqcias - iyos samarTlianobisa da wonasworobis garanti im kerZosamarTlebriv urTierTobaSi, sadac arsebobs uflebiT arakeTilsindisierad sargeblobis safrTxe.

• dasaxuli miznis miRwevisTvis aucilebelia zustad

ganisazRvros Sereuli xelSekrulebis adgili e. w. „usaxelo“ xelSekrulebaTa Soris da moxdes misi gamijvna rogorc

atipiuri, savaWro brunvisaTvis tipiuri da sui generis xelSekrulebebisagan, ise xelSekrulebaTa simravlis iseTi modelebisagan, rogorebic aris urTierTdakavSirebuli xelSekrulebebi da xelSekrulebaTa kavSiri. naSromi zemoTCamoTvlil saxelSekrulebo konstruqciebs mimoixilavs Sereul xelSekrulebasTan mimarTebiT SedarebiT WrilSi, ris fonzec TvalsaCino xdeba maTi ara mxolod Sereuli xelSekrulebisagan, aramed erTmaneTisagan distancirebis saWiroeba da Sereuli xelSekruleba warmoCindeba, rogorc sruliad TviTmyofadi SeTanxmeba, romelsac regulirebis avtonomiuri, yvelasgan gansxvavebuli safuZveli esaWiroeba.

• imdenad, ramdenadac Sereul xelSekrulebaSi SesaZloa moeqces SeTanxmebaTa ganusazRvreli raodenoba, SeuZlebelia mis arsebiT pirobebze saubari. sxvagvarad rom vTqvaT, ramdeni Sereuli xelSekrulebac aris, arsebobs imdeni arsebiTi piroba, romelic aseT statuss mxolod erT konkretul SeTanxmebaSi inarCunebs. Sesabamisad, Sereuli xelSekrulebis cnebis Camoyalibebisas tipiur xelSekrulebaTa definiciis SemuSavebisaTvis gadamwyveti faqtori - xelSekrulebis arsebiTi pirobebi, ignorirebuli unda iqnes, rac cnebis SemuSavebis sirTules ganapirobebs.

• xazi unda gaesvas im garemoebasac, rom Sereuli xelSekrulebis definicia aris doqtrinis sakiTxi, risi gaTvaliswinebiTac ikveTeba misi Sinaarsis farTo da viwro gageba. naSromis kvlevis sagnidan, aseve logikuri msjelobidan gamomdinare, uari unda iTqvas Sereuli xelSekrulebis farTo gagebaze da mis normatiul SinaarsSi kodificirebuli tipis xelSekrulebaTa Seyvanaze. aRniSnuli usargebloa praqtikuli TvalsazrisiT, radgan is Sereuli xelSekrulebis dilemas - xelSekrulebaTa tipebis dapirispirebis Sedegad warmoSobil meryev samarTlebriv

180

Page 181: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

situacias - upirispirebs sakanonmdeblo regulirebas Tavisi calsaxa da erTmniSvnelovani uflebis dacvis meqanizmebiT.

• naSromi mxars uWers Sereuli xelSekrulebis viwro gagebas. aRniSnulidan gamomdinare, Sereuli xelSekruleba aris imgvari SeTanxmeba, romlis SinaarsSi erTi an ramdenime kanoniT mowesrigebuli sxvadasxva xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebel elementTa kombinacia an Serwyma ganapirobebs momwesrigebel normaTa konkurencias da Sesabamisad qmnis Sereuli xelSekrulebis Semadgenlobas.

• Sereuli xelSekrulebis qvejgufebad dayofa miznad isaxavs mis mimarT Sesafardebeli samarTlis normebis operatiulad moZiebas. arsebiTad gamoiyofa Sereuli xelSekrulebis ori qvejgufi: Serwymuli Sereuli xelSekruleba, romelSic xelSekrulebis sxvadasxva tipisaTvis damaxasiaTebeli valdebulebebi erTian, unificirebul valdebulebad yalibdeba da atarebs hibridul xasiaTs da kombinirebuli Sereuli xelSekruleba, romlis damaxasiaTebelia is garemoeba, rom xelSekruleba Seicavs kanoniT gansazRvruli ramdenime xelSekrulebis tipisaTvis damaxasiaTebel elementebs, romlebic Sesasrulebeli valdebulebis Semadgenel komponentebad iyofian.

• Tavis mxriv, kombinirebuli Sereuli xelSekruleba sam jgufad unda davyoT: a) Sereuli xelSekruleba gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiT, b) Sereuli xelSekruleba gansxvavebuli sapasuxo SesrulebiTa da valdebulebis kombinaciiT da g) Sereuli xelSekruleba damaxasiaTebeli valdebulebis kombinaciiT. damaxasiaTebel valdebulebaSi SesaZlebelia sxvadasxva tipis xelSekrulebis elementebi kombinirdes TanabarmniSvnelovnad an araTanabarmniSvnelovnad, rac am jgufis damatebiT, Sida klasifikacias ganapirobebs. klasifikaciis sakiTxi aris uaRresad praqtikuli mniSvnelobis, radgan Sereul xelSekrulebasTan mimarTebaSi arsebuli Teoriebi zogjer pirdapir miemarTeba romelime konkretul qvejgufs, rac samarTalSefardebis process amartivebs.

• Sereuli xelSekrulebis darRvevisas warmoSobili meoradi moTxovnis samarTliani realizaciisaTvis gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba uflebis dacvis meqanizmTa im transformacias, rasac isini ganicdian konkretuli tipis xelSekrulebis Taviseburebis gaTvaliswinebiT. imdenad, ramdenadac Sereul xelSekrulebaSi arsebobs tipTa simravle, msgavsma modifikaciebma SesaZloa warmoSvas gamosayenebel normaTa konfliqti, rac konkretul SemTxvevaSi imgvarad unda gadawydes, rom meoradma moTxovnam Seasrulos darRveuli uflebis aRdgenis da ara uflebis

181

Page 182: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

borotad gamoyenebis funqcia. aRniSnuli miznis uzrunvelsayofad naSromis Sesabamis nawilSi meoradi moTxovnebi ganxilulia ara gamoyenebis winapirobaTa detaluri reglamentaciiT, aramed im specifikis aqcentirebiT, romelsac isini amJRavneben konkretuli tipis xelSekrulebaSi da Sesabamisad, gansxvavdebian xelSekrulebis sxva tipisagan.

• naSromi iziarebs e. w. „saxeldebuli“ xelSekrulebebis dayofas sam mTavar qvejgufad: a) sakuTrebis uflebis gadamcemi xelSekruleba; b) sargeblobis uflebis gadamcemi xelSekruleba da g) momsaxurebis tipis xelSekruleba. Sesabamisad, meorad moTxovnaTa transformacia ganxilulia am jgufebis urTierTgansxvavebulobis WrilSi. Tumca, detaluri analizisas TvalsaCino xdeba, rom modifikacia SesaZloa arsebobdes konkretuli jgufis SigniTac, risi gaTvaliswinebiTac mniSvnelovan adgils ikavebs aseve aRniSnuli saxesxvaobebis demonstrirebac.

• naSromSi ganxilulia valdebulebis darRvevis TeoriisaTvis cnobili xuTi meoradi moTxovna: damatebiTi Sesruleba, naklis aRmofxvra kreditoris mier, fuladi valdebulebis Semcireba, xelSekrulebis Sewyveta da zianis anazRaureba. specifikis kvlevisas yuradReba gamaxvilebulia iseT garemoebebze, romelic gadamwyvet rols asrulebs gamoyenebis winapirobaTa modificirebis sakiTxSi, esenia: xelSekrulebis sasyidliani Tu usasyidlo xasiaTi, bralis forma, valdebulebis darRvevis saxe, meoradi moTxovnis samarTlebrivi buneba da a. S. naSromi cdilobs gansxvavebis ganmapirobebeli motivaciis dadgenas, rasac upirispirebs konkretul Sereul xelSekrulebaSi arsebul mxareTa ormxriv interesebs da balansis principis mxedvelobaSi miRebiT iZleva konkretuli tipis xelSekrulebisaTvis damaxasiaTebeli normis gamoyenebis Tu ignorirebis rekomendacias.

• naSromis Semajamebel nawilSi ganxilulia samarTlis Teoriasa da praqtikaSi gavrcelebuli Sereuli xelSekrulebis mimarT gamosayenebel samarTalTan dakavSirebuli Teoriebi. ganxiluli xuTi Teoriidan - STanTqmis, kombinaciis, kanonis analogiis gamoyenebis, emansipaciisa da individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoria, aRiarebulia ukanasknelis upiratesoba, Tumca ar aris ignorirebuli arc erTi danarCeni Teoria. aRniSnuli gamomdinareobs individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis Sinaarsidanac, radgan is aerTianebs yvela uaryofil Teorias im gagebiT,

182

Page 183: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

rom calkeul SemTxvevaSi SesaZlebelia gamoyenebul iqnes STanTqmis, calkeul SemTxvevaSi - kombinaciis da rig SemTxvevaSi - kanonis analogiis gamoyenebis Teoriebi.

• individualuri SemTxvevisTvis gamarTlebuli samarTlebrivi normebis gamoyenebis Teoriis Tanaxmad, kvalifikaciisas gadamwyvetia rogorc calkeuli SemTxvevis gansakuTrebuli faqtobrivi garemoebebi, ise mxareTa ormxrivi interesebi da saxelSekrulebo SeTanxmebis arsi da mizani. Teoria gansakuTrebul moqnilobas amJRavnebs yovel konkretul SemTxvevaSi samarTliani Sedegis miRwevis uzrunvelsayofad da aris kerZo samarTalSi moqmedi keTilsindisierebis principis uzrunvelmyofi efeqturi meqanizmi, risi gaTvaliswinebiTac rekomendebulia misi gamoyeneba samarTalSefardebis procesSi da uari unda iTqvas dRevandeli realobisaTvis SedarebiT moZvelebuli STanTqmis TeoriiT uapelaciod sargeblobaze, ris magaliTebsac uxvad vxvdebiT Tanamedrove qarTuli marTlmsajulebis praqtikaSi.

183

Page 184: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

gamoyenebuli literaturis nusxa:

normatiuli aqtebi:

1. saqarTvelos konstitucia, saqarTvelos parlamentis uwyebebi, 31-33, 24/08/1995, saregistracio kodi 010.010.000.01.001.000.116.

2. Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, drafted in 1950 by Council of Europe, entered into force on 3/09/1953.

3. asocirebis Sesaxeb SeTanxmeba erTis mxriv, saqarTvelosa da meores mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebs Soris,

www.matsne.gov.ge, 11/09/2014, saregistracio kodi 480610000.03.030.016275.

4. Council Directive of 13 June 1990 on package travel, package holidays and package tours (90/314/EEC), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31990L0314:en:HTML, 16/01/18.

5. RICHTLINIE 1999/44/EG DES EUROPÄISCHEN PARLAMENTS UND DES RATES vom 25. Mai 1999 zu bestimmten Aspekten des Verbrauchsgüterkaufs und der Garantien für Verbrauchsgüter, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:171:0012:0016:DE:PDF, 22/06/2017.

6. Verordnung (EG) Nr. 593/2008 des Europäischen Parlaments und des Rates vom 17. Juni 2008 über das auf vertragliche Schuldverhältnisse anzuwendende Recht (Rom I), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:177:0006:0016:De:PDF, 17/01/17.

7. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, parlamentis uwyebani, sakanonmdeblo damateba, 1997, # 31, 1.

8. „saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni, ssm, 22, 18/05/2005.

9. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, ssm, 41(48), 22/07/1999.

10. Bürgerliches Gesetzbuch nebst Einführungsgesetz vom 18. 08. 1896, RGBl. № 21, 195.

11. Gesetz zur Modernisierung des Schuldrechts vom 26/11/2001, BGBl. I S. 3138, FNA 400-2/10, https://beck-online.beck.de/Dokument?vpath=bibdata%2Fges%2FSchRModG%2Fcont%2FSchRModG.htm&versionDate=20020101#lawversion, 20/04/2017.

12. http://www.dutchcivillaw.com/legislation/dcctitle6655.htm, 27/10/2016. 13. Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law/Draft

Common Frame of Reference (DCFR),

184

Page 185: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

http://ec.europa.eu/justice/policies/civil/docs/dcfr_outline_edition_en.pdf, 17/01/17.

normatiuli aqtis komentarebi:

1. zoiZe besarion/Wanturia lado, saqarTvelos samoqalaqo

kodeqsis komentari, wigni III, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001.

2. kropholeri ian, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, saias iuridiuli ganaTlebis xelSewyobis fondis gamocema, GIZ, Tbilisi, 2014.

3. Sengelia roman/ZlieriSvili zurab/CikvaSvili Salva/kaxaZe mayvala/xecuriani joni, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis

komentari, wigni meoTxe, tomi I, gamomcemloba „samarTali“, Tbilisi, 2001.

4. WeWelaSvili zura/CaCava sofio/ZlieriSvili zura/cercvaZe giorgi/kvantaliani nunu/rusiaSvili giorgi/iremaSvili qeTevan/robaqiZe irakli/vaSakiZe giorgi, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentaris eleqtronuli versia,

www.gccc.ge. 5. Bamberger Heinz Georg/Roth Herbert, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1,

2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2007. 6. Bamberger Heinz Georg/Roth Herbert, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1,

3. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012. 7. Beckmann Roland Michael, Juris PraxisKommentar, BGB, Band 2.2,

Schuldrecht, (Teil 2: §§433 bis 630), 2. Auflage, Saarbrücker Druckerei & Verlag GmbH, Saarbrücken, 2004.

8. BGB Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Allgemeines Schuldrecht, Reihe Alternativkommentare, Band 2, Hermann Luchterhand Verlag, Neuwied und Darmstadt, 1980.

9. Dauner-Lieb Barbara/Heidel Thomas/Lepa Manfred/Ring Gerhard, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2002.

10. Dauner-Lieb Barbara/Heidel Thomas/Ring Gerhard, Schuldrecht, Anwaltkommentar, DeutscherAnwaltVerlag, Bonn, 2005.

11. Jauernig, Bürgerliches Gesetzbuch, 16., neubearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015.

12. J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2013.

13. J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 433-480 (Kaufrecht), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014.

185

Page 186: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

14. J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Schuldverhältnisse, §§ 535-555f (Mietrecht 1 – Allgemeine Vorschriften; Wohnraummiete), Walter de Gruyter Verlag, Berlin, 2014.

15. J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2014.

16. J. von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2. Recht der Schuldverhältnisse, Sellier – de Gruyter Verlag, Berlin, 2015.

17. Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012.

18. Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil I, Band 3, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012.

19. Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 6. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012.

20. Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, Band 2, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016.

21. Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Besonderer Teil II, Band 4, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016.

22. Palandt Otto, Bürgerliches Gesetzbuch, 71. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2012.

23. Palandt Otto, Bürgerliches Gesetzbuch, 72. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2013.

24. Palandt Otto, Bürgerliches Gesetzbuch, 74. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015.

25. Prütting Hanns/Wegen Gerhard/Weinreich Gerd, BGB Kommentar, 10. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2015.

26. Prütting Hanns/Wegen Gerhard/Weinreich Gerd, BGB Kommentar, 11. Auflage, Luchterhand Verlag, Köln, 2016.

27. Schulze Reiner/Dörner Heinrich/Ebert Ina/Hoeren Thomas/Kemper Rainer/Saenger Ingo/Schreiber Klaus/Schulte-Nölke Hans/Staudinger Ansgar, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 7. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012.

28. Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2005.

29. Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 8, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2007.

30. Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 3/2, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014.

31. Soergel, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1a, 13. Auflage, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 2014.

186

Page 187: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

32. Westermann Harm Peter/Grunewald Barbara/Maier-Reimer Georg, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 13., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2011.

33. Westermann Harm Peter/Grunewald Barbara/Maier-Reimer Georg, Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, 14., neubearbeitete Auflage, Otto Schmidt Verlag, Köln, 2014.

iuridiuli literatura:

1. baCiaSvili vaxtang, damatebiTi Sesrulebis, xelSekrulebidan gasvlisa da fasis Semcirebis meoradi moTxovnis uflebebi nasyidobaSi (saqarTvelosa da germaniis samarTlis mixedviT), „qarTuli samarTlis mimoxilva“ (specialuri gamocema), Tbilisi, 2008.

2. baCiaSvili vaxtang, xelSekrulebis ganmarteba evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebis mixedviT da saqarTvelos kanonmdeblobaSi misi implementaciis mizanSewoniloba, samarTlis Jurnali, #1, 2013, Tsu gamomcemloba, Tbilisi, 2014.

3. Todua mzia/vilemsi huub, valdebulebiTi samarTali, saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2006.

4. kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009.

5. maCalaZe sofio, zianis anazRaureba valdebulebis darRvevisas (saqarTvelosa da germaniis kanonmdeblobaTa SedarebiTi analizi), qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2004.

6. maWaraZe miranda, xelSekrulebidan gasvla da xelSekrulebis moSla - gansxvaveba da samarTlebrivi Sedegebi (saqarTvelosa da germaniis samarTlis mixedviT), „qarTuli samarTlis

mimoxilva“ (specialuri gamocema), Tbilisi, 2008. 7. mesxiSvili manana, nivTobrivi naklis cneba germanulsa da

qarTul samarTalSi, qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2004.

8. mesxiSvili manana, xelSekrulebebis pirobiTi dayofa tipebad,

qarTuli samarTlis mimoxilva, №15/2015, Tbilisi, 2015. 9. qardava ekaterine, momxmarebelTa uflebebis dacvis evropuli

standartebis SedarebiTsamarTlebrivi mimoxilva quCaSi dadebuli xelSekrulebis magaliTze, qarTuli samarTlis mimoxilva - specialuri gamocema, Tbilisi, 2007.

10. CaCava sofio, moTxovnebis da moTxovnis safuZvlebis konkurencia kerZo samarTalSi, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2010.

187

Page 188: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

11. CitaSvili naTia, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014.

12. ZlieriSvili zurab, nardobis xelSekrulebis samarTlebrivi

buneba, gamomcemloba „meridiani“, Tbilisi, 2011. 13. jorbenaZe sergi, xelSekrulebis Tavisufleba samoqalaqo

samarTalSi, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2017.

14. Bachiashvili Vakhtang, Protection of the Interests of a Contrct Party through Adequate Interpretation of the Provisions of the Civil Code of Georgia on Standard Contract Terms and the Necessity to Reform the Flawed Norms, „South Caucasus Law Journal“, №05/2014, Democratic Legislation, Tbilisi, 2014.

15. Bachiashvili Vakhtang, Realisation of the Principle of Freedom of Contract According to Mixed Contracts, „South Caucasus Law Journal“, 2016, №07/2016, Civil Codes in Transition, Tbilisi, 2016.

16. Bortolotti Fabio, Franchising Contracts in Italian Law, in Schulze Reiner (Hrsg.), Franchising im Europäischen Privatrecht, Band 18, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2001.

17. Janssen Jeroen H.G.A.J., The Legal Nature of the Franchise Agreement in the Netherlands, in Schulze Reiner (Hrsg.), Franchising im Europäischen Privatrecht, Band 18, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2001.

18. Markesinis Basil S/Unberath Hannes/Johnston Angus, The German Law of Contract, A Comparative Treatise, Second Editon, Entirely Revised and Updated, Oxford and Portland, Oregon, 2006.

19. Basty Gregor, Der Bauträgervertrag, Schwerpunkte der Vertragsgestaltung, 6. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2009.

20. Bleckmann Albert, Der gemischte Vertrag im Europarecht, in Nicolaysen Gert/Rabe Hans-Jürgen/Sasse Christoph, Europarecht, II. Jahrgang 1976, C. H. Beck`sche Verlagsbuchhandlung, München, 1976.

21. Brox Hans/Walker Wolf-Dietrich, Besonderes Schuldrecht, 40., Aktualisierte Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2016.

22. Charmatz Hans, Zur Geschichte und Konstruktion der Vertragstypen im Schuldrecht mit besonderer Berücksichtigung der gemischten Verträge, Sauer&Auverman Verlag, Frankfurt/Main, 1968.

23. Eckert Jörn, Schuldrecht, Besonderer Teil, 2. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2005.

24. Esser Josef/Schmidt Eike, Schuldrecht, Allgemeiner Teil, Band I/1, 8. Auflage, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 1995.

25. Fikentscher Wolfgang, Schuldrecht, 9., durchgesehene und ergänzte Auflage, Walter de Gruyter & Co. Verlag, Berlin, 1997.

26. Fikentscher Wolfgang/Heinemann Andreras, Schuldrecht, 10. Auflage, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2006.

188

Page 189: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

27. Führich Ernst, Reiserecht, Handbuch und Kommentar, 7. Neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015.

28. Gernhuber Joachim, Handbuch des Schuldrechts, Das Schuldverhältnis, Band 8, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck) Tübingen, 1989.

29. Gitter Wolfgang/Huhn Dieter/Lammel Siegbert/Luig Klaus/Reich Norbert/Tempel Otto/Weyers Hans-Leo, Vertragsschuldverhältnisse (ohne Kaufrecht), Franz Wahlen Verlag, München, 1974.

30. Grunewald Barbara, Kaufrecht, Handbuch des Schuldrechts, Band 6, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2006.

31. Gursky Karl-Heinz, Schuldrecht, Besonderer Teil, 5., neubearbeitete Auflage, C. F. Müller Verlag, Heidelberg, 2005.

32. Harke Jan Dirk, Allgemeines Schuldrecht, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2010.

33. Harke Jan Dirk, Besonderes Schuldrecht, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2011.

34. Häusler Christoph, Das UNIDROIT Übereinkommen über internationales Factoring (Ottawa 1988) unter besonderer Berücksichtigung seiner Anwendbarkeit, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd. 2438, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1998.

35. Hedemann Justus Wilhelm, Schuldrecht des Bürgerlichen Gesetzbuches, Band 2, 3. Umgearbeitete Auflage, Walter de Gruyter & Co. Verlag, Berlin, 1949.

36. Hirsch Christoph, Schuldrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014.

37. Hügel Stefan/Salzig Christian, Mietkauf und andere Formen des Grundstücks-Ratenkaufs, 2. Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010.

38. Hütte Felix/Hütte Marlena, Schuldrecht Allgemeiener Teil, 7. Auflage, Rolf Schmidt Verlag, Hannover, 2012.

39. Imbeck Martin, Zur Aufspaltung von Gesamtheiten oder Verschmelzung von Teilakten als Mittel rechtsgeschäftlicher Gestaltung, Reihe II, Rechtswissenschaft, Bd./1543, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 1994.

40. Kaspers Melanie, Die gemischten und verbundenen Verträge im Internationalen Privatrecht, Band 192, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main, 2015.

41. Kötz Hein, Vertragsrecht, 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2012.

42. Larenz Karl/Canaris Claus-Wilhelm, Lehrbuch des Schuldrechts, Besonderer Teil, Band II/2, 13. Auflage, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1994.

43. Looschelders Dirk, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 12., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014.

44. Looschelders Dirk, Schuldrecht, Besonderer Teil, 9., neu bearbeitete Auflage, Franz Vahlen Verlag, München, 2014.

189

Page 190: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

45. Lorenz Stephan, Recht des Käufers zur Zurückweisung einer mangelhaften Sache – Voraussetzungen und Grenzen, Neue Juristische Wochenschrift, NJW-Spezial Heft 9/2013, 19/2013, 66, 2013 13-25.

46. Marburger Peter/Sutschet Holger, 20 Probleme aus dem Schuldrecht Besonderer Teil I, 6., neu bearbeitete Auflage, Luchterhand Verlag, Neuwied, 2006.

47. Martinek Michael/Stoffels Markus/Wimmer-Leonhardt Sussane, Handbuch des Liesingrechts, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2008.

48. Medicus Dieter/Lorenz Stephan, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 19. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2010.

49. Medicus Dieter/Lorenz Stephan, Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, Ein Studienbuch, 21. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2015.

50. Medicus Dieter/Lorenz Stephan, Schuldrecht II, Besonderer Teil, Ein Studienbuch, 17. neu bearbeitete Auflage, C. H. Beck Verlag, München, 2014.

51. Oechsler Jürgen, Schuldrecht, Besonderer Teil, Vertragsrecht, Franz Vahlen Verlag, München, 2003.

52. Oechsler Jürgen, Vertragliche Schuldverhältnisse, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2013.

53. Oen Raphael, Internationale Streitbeilegung im Kontext gemischter Verträge der Europäischen Gemeinschaft und ihrer Mitgliedstaaten, Band 9, Duncker & Humblot Verlag, Berlin, 2005.

54. Oetker Hartmut/Maultzsch Felix, Vertragliche Schuldverhältnisse, 3. Auflage, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, 2007.

55. Peters Frank, Die Rechte des Bestellers während der Herstellung des Werkes, Baurecht, Zeitschrift für das gesamte öffentliche und zivile Baurecht, Heft 9/2012, 43, 2012 7-12.

56. Popescu Paul, Sekundäransprüche des Bestellers beim Verzug des Bauträgers mit der Fertigstellung des Bauvorhabens, Baurecht, Zeitschrift für das gesamte öffentliche und zivile Baurecht, Heft 9/2012, 43, 2012 7-12.

57. Reinicke Dietrich/Tiedtke Klaus, Kaufrecht, 8., vollständig überarbeitete Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, München, 2009.

58. Ringel Martin, Die Rechtsnatur des Bierlieferungs- und Vorteilsgewährungsvertrages, Nomos Universitätsschriften, Recht, Band 312, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 1999.

59. Rosenthal Klemens, Gesellschaftsrecht und Kartellrecht, Eine typologische Betrachtung nach der Lehre von den gemischten Verträgen, Inaugural - Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde einer Hohen Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln, Tag der mündlichen Prüfung: 24. Februar 1966.

60. Schlechtriem Peter/Schmidt-Kessel Martin, Schuldrecht Allgemeiner Teil, 6., neubearbeitete Auflage, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2005.

61. Schneider Angie, Vertragsanpassung im bipolaren Dauerschuldverhältnis, Beiträge zum Privatrecht, Band 203, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2016.

190

Page 191: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

62. Schneidewindt Holger, Erwerb und Installation einer Photovoltaik-Dachanlageː Kauf- oder Werkvertrag?, Neue Juristische Wochenschrift, NJW-Halbjahresregister II/2013, 52/2013, 66, 2013 39-52.

63. Schwarze Roland, Das Recht der Leistungsstörungen, De Gruyter Recht Verlag, Berlin, 2008.

64. Stein Klaus D., Der gemischte Vertrag im Recht der Aussenbeziehungen der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft, Band 84, Duncker & Humblot Verlag, Berlin, 1986.

65. Stoffels Markus, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverträge, Rechtsfindung und Inhaltskontrolle, Band 59, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2001.

66. Unberath Hannes, Die Vertragsverletzung, Beiträge zum Privatrecht, Band 120, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2007.

67. Weitbrecht Andreas, Schadensersatzansprüche der Unternehmer und Verbraucher wegen Kartellverstößen, Neue Juristische Wochenschrift, NJW-Spezial Heft 6/2012, 13/2012, 65, 2012 13-25.

68. Wenzel Henning/Wilken Christiane, Schuldrecht, Besonderer Teil I, Vertragliche Schuldverhältnisse, 6. Auflage, Rolf Schmidt Verlag, Hannover, 2010.

69. Widmann Hans-Joachim, Der Bestattungsvertrag, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Carl Heymanns Verlag, Berlin, 1994.

sasamarTlo gadawyvetilebebi:

1. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeTa palatis 2009 wlis 20 oqtombris ganCineba

№as-584-891-09, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 25/08/2017.

2. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2010 wlis 10 ivnisis ganCineba №as-1244-1503-09, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/05/2017.

3. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2011 wlis 14 Tebervlis ganCineba №as-1302-1147-2010,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/05/2017. 4. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2011 wlis 24 noembris ganCineba №as-1327-1347-2011,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 25/08/2017. 5. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2011 wlis 8 dekembris ganCineba №as-1432-1447-2011,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/07/2017. 6. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2012 wlis 30 martis ganCineba №as-255-247-2012,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 11/05/2017.

191

Page 192: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

7. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2013 wlis 4 dekembris ganCineba №as-510-484-2013,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 19/09/2017. 8. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2013 wlis 23 dekembris ganCineba №as-934-892-2013,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018. 9. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2014 wlis 4 aprilis ganCineba №as-523-497-2013,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/07/2017. 10. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2014 wlis 2 ivnisis ganCineba №as-468-616-2013,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/07/2017. 11. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 13 maisis ganCineba №as-274-262-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 10/05/2017. 12. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 10 seqtembris ganCineba №as-546-518-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 10/05/2017. 13. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 11 noembris ganCineba №as-837-788-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 03/01/2018. 14. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 25 noembris ganCineba №as-1020-963-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018. 15. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 15 dekembris ganCineba №as-697-663-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018. 16. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 17 dekembris ganCineba №as-1057-1012-2014,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018. 17. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2015 wlis 18 dekembris ganCineba №as-1019-962-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 08/01/2018. 18. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2016 wlis 12 ianvris gadawyvetileba №as-744-705-2015,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 31/08/2017. 19. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2016 wlis 5 Tebervlis gadawyvetileba №as-901-851-

2015, http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 05/01/2018. 20. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2016 wlis 10 ivnisis ganCineba №as343-328-2016,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 15/01/2018. 21. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2016 wlis 28 ivlisis gadawyvetileba №as-164-160-2016,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 23/06/2017.

192

Page 193: ავტორის სტილი დაცულიაpress.tsu.ge/data/image_db_innova/Vakhtangi_Bachiashvili.pdfvaldebulebiTi samarTlis zogad nawils, danarCeni komponentebi

22. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2016 wlis 4 noembris ganCineba №as-698-669-2016,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 03/01/2018. 23. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2017 wlis 18 ianvris ganCineba №as-381-365-2016,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 04/01/2018. 24. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2017 wlis 31 martis gadawyvetileba №as-75-71-2017,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 04/01/2018. 25. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa

palatis 2017 wlis 14 ivlisis ganCineba №as-178-167-2017,

http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx, 13/04/2018. 26. Ein Vertrag über die Aufstellung eines Spielautomaten in einer Gaststätte

bedarf auch dann nicht der Schriftform, wenn er auf längere Zeit als ein Jahr abgeschlossen ist, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Zivilsachen, 47. Band, Carl Heymanns Verlag, Köln, Berlin, 1967.

27. Ein Darlehensvertrag und ein Restschuldversicherungsvertrag können verbundene Geschäfte sein, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Zivilsachen, 184. Band, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2010.

193