Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
„xarisxi bavSvTa keTildReobisTvis“
standartebi
ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobisaTvis evropaSi
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
winasityvaoba
benito ferero-uoldneri, evrokomisari sagareo urTierTobaTa da evropis samezoblo
politikis sferoSi.
dResdReobiT, evrokavSiri mniSvnelovan ekonomikur, ekologiur da socialur cvlilebebs ganicdis,
romlebic gavlenas axdens bavSvebze. Rarib mSoblebTan mcxovrebi bavSvebi da aseve is bavSvebi, romelTac
ara aqvT SesaZlebloba, icxovron mSoblebTan, yvelaze xSirad ganicdian siRaribis, gariyulobisa da
diskriminaciis zegavlenas, ris Sedegadac kidev ufro izrdeba riski, rom isini gaxdnen Zaladobis,
ugulebelyofisa da eqspluataciis msxverplni. bavSvis aRzrdis buneba da pirobebi udides gavlenas
axdens bavSvis cxovrebaze. Zalzed samwuxaroa is faqti, rom evrokavSirSi siRaribeSi mcxovrebi
bavSvebis procentuli maCvenebeli aRemateba siRaribeSi mcxovrebi zrdasruli mosaxleobis procentul
maCvenebels. amitom, Cven yvela bavSvi unda uzrunvelvyoT Sesabamisi sacxovrebeli pirobebiTa da
mzrunvelobiT.
me, rogorc evrokomisari, sagareo urTierTobaTa da evropis samezoblo politikis sferoSi,
gansakuTrebiT vamaxvileb yuradRebas bavSvTa uflebebis efeqtur dacvaze, maTi individualuri
saWiroebebis da mzardi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT im pirobebSi, rodesac evrokavSiri
warmoadgens Suquras mTeli danarCeni msofliosaTvis. bavSvTa uflebebis propaganda, dacva da
ganxorcieleba evrokavSiris saSinao da sagareo politikis mniSvnelovan politikur prioritetad iqca.
bavSvTa uflebebi aris nawili adamianis uflebebisa, romelTa dacva da pativiscemac warmoadgens
evrokavSirisa da wevri saxelmwifoebis valdebulebas saerTaSoriso da evropuli xelSekrulebebis
safuZvelze, rogoricaa gaeros bavSvTa uflebebis konvencia da misi damatebiTi/fakultaturi oqmebi,
aTaswleulis ganviTarebis miznebi, adamianis uflebaTa evropuli konvencia da fundamenturi uflebebis
evropuli qartia.
xsenebul konteqstSi, bavSvze zrunvis mocemuli standartebi – „xarisxi bavSvTa keTildReobisaTvis“ –
warmoadgens Sesabamisi politikis Seqmnis kidev erT, damatebiT mcdelobas, gansakuTrebiT im
SemTxvevebSi, rodesac bavSvebs ara aqvT SesaZlebloba, icxovron mSoblebTan. es standartebi, romlebic
Seqmnilia realuri cxovrebiseuli istoriebis safuZvelze, warmoadgens saerTo standartebs, romlebic
mimarTulia mTeli evropis masStabiT im bavSvebisa da axalgazrdebis ganviTarebis SesaZleblobebis
uzrunvelyofasa da gaumjobesebaze, romlebic izrdebian ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis pirobebSi.
Rrmad var darwmunebuli, rom winamdebare standartebi mniSvnelovani wvlili da wingadadmuli nabijia
evropaSi bavSvze zrunvis sistemebis harmonizaciis procesSi.
benita ferero uoldneri
evrokomisari sagareo urTierTobaTa da
evropis samezoblo politikis sferoSi
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi
Sesavali
madloba am standartebis SemuSaveba SeuZlebeli iqneboda, misi Seqmnis procesSi evropis masStabiT 163
bavSvis da axalgazrdis, 36 biologiuri mSoblis, 106 mzrunveli piris da gafarToebuli
ojaxis 24 wevris, iuristebis da xelisuflebis warmomadgenlebis metad mniSvnelovani
monawileobis gareSe.
„kidev erTi gadamwyveti mniSvnelobis faqti moxda maSin, rodesac mommarTa mimRebma (foster) dedam masTan pirveli Sexvedrisas. pirveli, rac SevniSne, iyo misi qceva. misma qcevam damamSvida. man miTxra, „mec mxolod da mxolod adamiani var. dRes SemiZlia dagexmaroT, xval Tqven SeZlebT Cems daxmarebas“.
(deda norvegiidan, kodi 22.04.02)
winasityvaoba
mSobelTa mzrunvelobas moklebuli bavSvebis WeSmariti interesebisaTvis muSaoba warmoadgens saerTo
mamoZravebel Zalas, Cveni sami organizaciisaTvis: FICE (Federation Internationale des Communautes Educatives - saganmanTleblo sazogadoebis saerTaSoriso federacia), IFCO (International Foster Care Organisation - Svilobilobis saerTaSoriso organizacia), da SOS bavSvTa soflebi. „xarisxi bavSvTa
keTildReobisaTvis“ (Q4C) standartebis saSualebiT vcdilobT, gavaumjobesoT mSobelTa mzrunvelobas
moklebuli bavSvebis cxovreba da xeli SevuwyoT maT ganviTarebas ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi
zrunvis xarisxis standartebis SemuSavebis gziT. winamdebare publikacia warmoadgens Q4C proeqts da proeqtis Sedegad miRebul xarisxis standartebs
ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi myofi bavSvebisaTvis evropaSi.
winapiroba gaeros bavSvTa uflebebis konvenciis (UN CRC) SemuSavebiT 1989 wels samive, zemoT aRniSnuli
organizaciis miznebs saerTaSoriso samarTlebrivi baza mieniWa.
swored am sayovelTao valdebulebam, rom pativi vceT, davicvaT da ganvaxorcieloT bavSvTa uflebebi,
ganapiroba Cveni qmedeba. mTel msoflioSi bavSvTa uflebebis darRvevebis mzardi raodenobis gamo, Cven
mivediT daskvnamde da SevTanxmdiT, rom mxolod saerTaSoriso xelSekrulebebSi mocemuli politikuri
valdebulebebis aReba da bavSvTa dacvisaken mimarTuli RonisZiebebis meqanikuri gazrda ar iyo sakmarisi.
amis gaTvaliswinebiT da im mtkice rwmenis safuZvelze, rom ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis qveS
myofi bavSvebis situaciis efeqturi da mudmivi gaumjobeseba mxolod Zlieri partnioruli
urTierTobebis Camoyalibebis gziT iqneboda SesaZlebeli, Seiqmna Q4C. ase daiwyo Cvens sam organizacias Soris TanamSromloba aRniSnuli proeqtis farglebSi, romelic iTvaliswinebda misi ganviTarebis
procesSi mxareTa aqtiur monawileobas.
zrunvidan gasvlis procesi
zrunvis procesi
samwliani kvlevisa da erToblivi Zalisxmevis Sedegad, romelmac Q4C standartebis Seqmnamde
migviyvana, Cvens valdebulebad vTvliT, kidev ufro gavaZlieroT urTierTTanamSromloba da
CamovayaliboT axali partnioruli urTierTobebi yvela doneze imisaTvis, rom xeli SevuwyoT am
standartebis popularizacias da davicvaT mSobelTa mzrunvelobas moklebuli bavSvebis uflebebi
rogorc evropaSi, aseve mTels msoflioSi.
ganxorcielebis ZiriTadi principebi mSobelTa mzrunvelobas moklebul bavSvebze UN CRC-Si mocemuli aqcentis kidev ufro
gasaZliereblad, 2004 wels gaeros bavSvTa uflebebis komitetma mouwoda SemuSavebuliyo „gaeros
rekomendaciebi mSobelTa mzrunvelobas moklebuli bavSvebis dacvisaTvis“. aseve, 2005 wels
evrosabWos ministrTa komitetma SeimuSava rekomendaciebi, romlebic exeba wevr qveynebSi
samzrunvelo dawesebulebebSi mcxovrebi bavSvebis uflebebs. Q4C Tavisi xarisxis standartebiT,
romlebic SesaZlebelia uSualod iqnas gamoyenebuli praqtikosebis mier, warmoadgens kidev erT, win
gadadgmul nabijs am mimarTulebiT. axla, Zalzed mniSvnelovania, rom uzrunvelyofil iqnas mocemuli standartebis dacva erovnul
doneze da rom SevasruloT Cveni saerTo movaleoba: uzrunvelvyoT yvela bavSvi Tanabari uflebebiT.
uRrmes madlobas vuxdiT yvela im pirovnebas, romelmac wvlili Seitana mocemuli xarisxis
standartebis SemuSavebaSi, maT Soris Tavad bavSvebs da axalgazrdebs.
didi enTuziazmiT vegebebiT yvela im adamians, romelic xels Seuwyobs standartebis danergvas
yvela doneze.
monika niderle qeiT hendersoni
FICE International IFCO
helmut kutini
SOS-Kinderdorf International
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi
Sesavali
sarCevi sarCevi
safuZveli 8
ganacxadi misiis Sesaxeb
9
xedva
misia
Rirebulebebi
9 9 9
ZiriTadi koncefciebi 10
principebi
ras eyrdnoba Q4C standartebi 10 10
standartebis SemuSaveba da danergva/ganxorcieleba 11
masStabi/moqmedebis areali
kvleva
standartebis SemuSaveba
Q4C standartebis ganxorcieleba
11 11 12 12
Q4C standartebis struqtura da mokle Sinaarsi 13
struqtura “Q4C” standartebis mokle Sinaarsi
13 14
Q4C standartebi – standartebis jgufi 1: gadawyvetilebis miReba da bavSvis miRebis procesi
standarti 1: bavSvi da misi biologiuri ojaxi iReben mxardaWeras
gadawyvetilebis miRebis procesSi
standarti 2: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom
miiRos monawileoba gadawyvetilebis miRebis procesSi
standarti 3: profesiulad warmarTuli gadawyvetilebis miRebis procesi
uzrunvelyofs bavSvze SeZlebisdagvarad saukeTeso zrunvas
standarti 4: zrunvis procesSi dedmamiSvilebi erTad rCebian
standarti 5: axal saxlSi gadasvla kargad aris momzadebuli da
xorcieldeba emociuri fonis gaTvaliswinebiT
standarti 6: ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesis warmarTva xdeba
zrunvis individualuri gegmis mixedviT
18 19 21 22 24 25 27
zrunvidan gasvlis procesi
zrunvis procesi
Q4C standartebi – standartebis jgufi 2: zrunvis procesi
standarti 7: bavSvis ganTavsebis adgili Seesabameba mis saWiroebebs,
cxovrebiseul situacias da Tavdapirvel, biologiur socialur
garemos
standarti 8: bavSvi inarCunebs kontaqts biologiur ojaxTan
standarti 9: mzrunvel pirebs aqvT Sesabamisi kvalifikacia da adekvaturi
samuSao pirobebi
standarti 10: mzrunveli piris urTierToba bavSvTan efuZneba urTierTgagebasa
da pativiscemas
standarti 11: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras aqtiuri
monawileoba miiRos im sakiTxebis gadawyvetaSi, romlebic
uSualo gavlenas axdenen mis cxovrebaze
standarti 12: bavSvze zrunva xorcieldeba saTanado sacxovrebel pirobebSi
standarti 13: gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze xorcieldeba
saTanado zrunva
standarti 14: bavSvs/axalagazrdas mudmivad amzadeben damoukidebeli
cxovrebisaTvis
30
31
33 35
37
39
41
43 45
Q4C standartebi – standartebis jgufi 3: zrunvidan gasvlis procesi
standarti 15: zrunvidan gasvlis procesi srulyofilad igegmeba da
xorcieldeba
standarti 16: komunikacia zrunvidan gasvlis procesSi myardeba sasargeblo
da saTanado gziT
standarti 17: bavSvs/mozards aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras,
rom man monawileoba miiRos zrunvidan gasvlis procesSi
standarti 18: uzrunvelyofilia zrunvis Semdgomi grZelvadiani mxardaWera (follow up) da bavSvs/axalgazrdas aqvs urTierTobis saSualeba
48 49 51 53 55
ZiriTadi terminologiis nusxa
danarTi
SeniSvnebi gaeros bavSvTa uflebebis konvenciasTan dakavSirebiT
gaeros bavSvTa uflebebis konvencia
Q4C proeqtis partniori organizaciebi
gamocemis Sesaxeb
58 59
59 64 82 84
Sesavali gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi
safuZveli
sxvadasxva mizezis gamo, evropaSi asobiT aTasobiT bavSvi moklebulia SesaZleblobas aRizardos
Tavis biologiur ojaxSi, ris Sedegadac, oficialuri intervenciis Semdeg xdeba am bavSvebis
ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi ganTavseba. am bavSvebs sTavazoben ramodenime, erTmaneTisagan
gansxvavebul zrunvis sistemas, raTa uzrunvelyofil iqnas da gaizardos bavSvebis ganviTarebis
SesaZleblobebi. araadekvatur zrunvis garemoSi bavSvis ganTavsebam ki, SesaZloa, daabrkolos misi
ganviTareba da gamoiwvios bavSvis ZiriTadi uflebebis mravaljeradi darRveva. swored zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT da miuxedavad im Zalian didi yuradRebisa, romelsac UN CRC uTmobs am sakiTxs, 2004 wels gaeros bavSvTa uflebebis komitetma mouwoda SemuSavebuliyo
gaeros rekomendaciebi mSobelTa mzrunvelobas moklebuli bavSvebis dacvisaTvis. evrosabWos rekomendaciebi, romlebic exeba evropaSi samzrunvelo dawesebulebebSi mcxovrebi
bavSvebis uflebebs, aseve warmoadgens safuZvels mSobelTa mzrunvelobas moklebul bavSvebTan
muSaobisaTvis. evropul konteqstSi, bavSvze zrunvis saerTaSoriso organizaciebis, FICE, IFCO da SOS bavSvTa soflebisaTvis, sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT naTeli gaxda, Tu raoden saWiro iyo xarisxis
standartebis SemuSaveba ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis sferoSi. evropaSi, sadac yuradReba
ZiriTadad gamaxvilebulia ekonomikur zrdaze, aseve saWiroa saerTo evropuli iniciativebi,
romlebic mimarTuli iqneba socialuri problemebis gadaWraze. amis gaTvaliswinebiT, bavSvebze zrunvis samma saerTaSoriso organizaciam - FICE, IFCO da SOS bavSvTa soflebma – 2004 wlis martSi wamoiwyes proeqti, romelic miznad isaxavs evropaSi
ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis qveS myofi bavSvebisa da axalgazrdebis ganviTarebis
SesaZleblobebis uzrunvelyofasa da gaumjobesebas.
-8-
zrunvis procesi
zrunvidan gasvlis procesi
ganacxadi misiis Sesaxeb
xedva Q4C proeqtis xedva mdgomareobs SemdegSi: mSobelTa mzrunvelobas moklebul bavSvebs unda mieceT SesaZlebloba, Seiqmnan sakuTari momavali da
gaxdnen sazogadoebis damoukidebeli, sakuTar TavSi darwmunebuli da aqtiuri wevrebi. amis miRweva ki
SesaZlebelia mxardamWer, damcav da mzrunvel garemoSi aRzrdis meSveobiT, romelic xels uwyobs
bavSvebis/axalgazrdebis potencialis srul gamovlenas.
misia Q4C proeqtis misias warmoadgens ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis qveS myofi bavSvebis situaciisa
da ganviTarebis SesaZleblobebis gaumjobeseba Semdegi miznebis saSualebiT:
• monawile mxareebis evropuli qselis Seqmna, romelic ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis
qveS myofi bavSvebis uflebebis advokatirebas eweva;
• evropuli xarisxis standartebis Seqmna im adamianebis dadebiT gamocdilebaze dayrdnobiT,
romelTac es standartebi uSualod exeba;
• ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis qveS myofi bavSvebisaTvis xarisxis standartebis miRebis,
ganxorcielebisa da monitoringis xelis Sewyoba erovnul da evropis doneze.
Rirebulebebi Q4C proeqts aqvs 5 ZiriTadi, Tanabari mniSvnelobis mqone Rirebuleba, romlebic mTeli proeqtis
ganmavlobaSi iqna gaTvaliswinebuli. esenia: monawileoba: 2004 wlidan proeqtSi aqtiurad monawileoben adamianebi, romlebic uSualod arian
CarTuli ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi; maT Soris arian is bavSvebi da axalgazrdebi,
romelTac gamoscades ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi cxovreba, biologiuri ojaxebi, mzrunveli
pirebi da socialuri muSakebi.
sqesobrivi Tanasworoba da sxvadasxvaoba: proeqtSi asaxul iqna sqesTa Tanasworoba da yvela im
pirTa sxvadasxvaoba/gansxvaveba, romelic monawileobs ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi. partnioroba: im adamianebs da organizaciebs, romlebic uSualod monawileoben ojaxis Camnacvlebel
mzrunvelobaSi, SesaZlebloba aqvT, CaerTon proeqtSi erovnul da saerTaSoriso doneze. valdebuleba: Q4C proeqti valdebulebas iRebs ixelmZRvanelos UN CRC-iT. angariSvaldebuleba da mdgradoba: Q4C angariSvaldebulia im sami organizaciis winaSe, romlebmac
Seqmnes proeqti. proeqtis mdgradoba uzrunvelyofili iqneba evropuli qselis meSveobiT, romelsac
warmarTavs zemoaRniSnuli sami organizacia; aRniSnuli qseli uzrunvelyofs standartebis
popularizacias, da partnioruli urTierTobebis Camoyalibebas, rac saWiroa ojaxis Camnacvlebeli
mzrunvelobis qveS myofi bavSvebis situaciisa da ganviTarebis SesaZleblobebis gaumjobesebis
advokatirebisaTvis.
-9-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi
Sesavali
ZiriTadi koncefciebi
principebi Q4C standartebs safuZvlad daedo informacia, romelic Segrovda im adamianebis monaTxrobidan
(istoriebidan), romelTac aqvT ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi cxovrebis gamocdileba. am
istoriebis gaaanalizebis Semdeg, Q4C proeqtis farglebSi gamoikveTa ramodenime saerTo Sefaseba.
maTi dayofa moxda Semdeg sferoebad: komunikacia da monawileoba
is adamianebi, romlebic aRniSnul istoriebs hyvebodnen (mTxrobelebi), gansakuTrebiT usvamdnen
xazs saTanado da gamWvirvale komunikaciis mniSvnelobas ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis
procesSi. moTxrobebSi aseve gansakuTrebiT iqna aRniSnuli, raoden didi mniSvneloba aqvs, rodesac
adamians usmenen da mis azrs iTvaliswineben. intervencia bavSvTa dacvis samsaxuris mier
bavSvis problemebis individualuri, drouli da saTanado gadaWra, maT Soris gadawyvetileba
dedmamiSvilebis erTad ganTavsebis Sesaxeb, biologiuri ojaxis CarTuloba da procesis
monitoringi is saerTo sakiTxebia, romlebic mTxrobelebma TavianT istoriebSi aRniSnes. mzrunveloba
mzrunvelobasTan dakavSirebiT gamoikveTa Semdegi saerTo sakiTxebi: mzrunvelobis erTi formidan
meoreSi umtkivneulod gadayvana, kontaqti bavSvebs, biologiur da gafarToebul ojaxebs, da
mzrunvel pirebs Soris. struqtura, wesebi, ritualebi, zRvaris dadgena, garkveuli sazRvrebis aRiareba da miReba – es is
sakiTxebia, romlebic xSirad dasaxelda axalgazrdebis mier, rogorc mniSvnelovani sakiTxebi maT
yoveldRiur cxovrebaSi ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi yofnis periodSi.
aseve xazgasmiT aRiniSna bavSvsa da mzrunvel pirs Soris stabiluri urTierTobebis da
siyvarulis, emociuri kavSirisa da bavSvis potencialis gamovlinebis mxardaWeris mniSvneloba,
rogorc mniSvnelovani faqtorebi bavSvebze/axalgazrdebze mzrunveli pirebisaTvis.
zrunvis procesidan gasvla
im periodisaTvis, rodesac bavSvi/axalgazrda emzadeba ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobidan
gasvlisaTvis, mTxrobelebis azriT, mniSvnelovania, rom mzrunvelma pirma gaiTvaliswinos Semdegi:
mxari dauWiros bavSvs/axalgazrdas sakuTari gadawyvetilebebis miRebaSi da piradi socialuri
cxovrebis SeiqmnaSi, moamzados is damoukidebeli cxovrebisaTvis da SesTavazos mas mxardaWera da
konsultacia zrunvis Semdgomi procesis (after care process) ganmavlobaSi.
ras eyrdnoba Q4C standartebi Q4C standartebi SemuSavda UN CRC-is farglebSi; TiToeuli standarti asaxavs UN CRC-is erT an met ZiriTad princips: diskriminaciis dauSvebloba; bavSvis WeSmariti interesebis
gaTvaliswineba; sicocxlis SenarCuneba da ganviTareba; da bavSvis Sexedulebebis pativiscema.
-10-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standartebis SemuSaveba da danergva/ganxorcieleba
masStabi/moqmedebis areali Q4C standartebi SemuSavebul iqna ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi CarTuli mxareebis informirebis,
waZRolisa da maTze zegavlenisaTvis. es mxareebia: bavSvebi da axalgazrdebi, romlebic apireben icxovron
da/an ukve cxovroben ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi, is biologiuri ojaxebi, romelTa
bavSvi/bavSvebic apireben da/an cxovroben ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi, mzrunveli pirebi, bavSvze
zrunvis organizaciebis menejerebi, socialuri muSakebi, bavSvTa dacvis samsaxurebis TanamSromlebi,
bavSvebTan/axalgazrdebTan dakavSirebul sakiTxebze momuSave mkvlevarebi, bavSvisa da axalagazrdis
ganviTarebis sferoSi momuSave arasamTavrobo organizaciebi, xelisuflebis yvela donis warmomadgenlebi
da a.S. samizne qveynebi
avstria, belgia, bulgareTi, xorvatia, kviprosi, CexeTi, dania, estoneTi, fineTi, safrangeTi, germania,
saberZneTi, ungreTi, islandia, irlandia, italia, latvia, litva, luqsemburgi, malta, niderlandebi,
norvegia, poloneTi, portugalia, rumineTi, slovakeTi, slovenia, espaneTi, SvedeTi, Sveicaria, TurqeTi, didi britaneTis gaerTianebuli samefo.
kvleva Q4C proeqtis kvlevis mizani iyo 32 monawile qveyanaSi dadebiTi gamocdilebis amsaxveli istoriebis
Segroveba, maTi gaanalizeba da Sesabamisad mogrovebuli informaciis xarisxis standartebad Camoyalibeba.
monacemTa Segrovebis meTodi, romelic gamoyenebul iqna Q4C proeqtis farglebSi, aris istoriebis
moyola (Storytelling); es meTodi uzrunvelyofs gamokiTxuli pirebis pirdapir CarTvas Q4C standartebis safuZvlis SeqmnaSi.
kvlevis obieqts warmoadgenda dadebiTi gamocdilebis amsaxveli istoriebi - monaTxrobi im mxareebis
mier, romelTac aqvT ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi monawileobis gamocdileba. Q4C proeqtis farglebSi Segrovda da analizi gaukeTda 332 moTxroba/istorias 26 qveynidan. TiToeuli
qveynidan Segrovili istoriebis saSualo raodenoba iyo 10.5. istoriebis 49% im bavSvebisa da
axalgazrdebis mier iyo moTxrobili, romelTac aqvT ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi cxovrebis
gamocdileba (yvelaze mniSvnelovani demografiuli jgufi proeqtisaTvis); istoriebis 11.5% moTxrobil
iqna biologiuri ojaxebis mier; 32% - mzrunveli pirebis mier (mimRebi da SOS ojaxebi, axalgazrda
liderebi da mzrunveli organizaciebis sxva personali) da 7.5% sxvebis mier (socialuri muSakebi,
iuristebi da sxv.). monacemTa analizi da Sedegebi
am midgomis ZiriTadi idea mdgomareobda xarisxiani Sinaarsobrivi analizis gakeTebaSi, rac ganxorcielda
teqstobrivi informaciis (moTxrobebis) wakiTxvis meSveobiT, raTa gamovleniliyo Wdis tipis cvladebi:
kategoriebi, koncefciebi, maxasiaTeblebi da maTi urTierTdamokidebuleba istoriebSi. jgufma, romelic akeTebda istoriebis analizs, daajgufa Sedegebi informaciis matricad da am
monacemebze dayrdnobiT warmoadgina angariSi. es angariSi Seicavda informacias gamokiTxuli adamianebis
gamocdilebis, molodinebisa da saWiroebebis Sesaxeb. moTxrobebSi gamokveTili kategoriebi aRniSnulia zemoT (ix. zemoT: ZiriTadi koncefciebi).
-11-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi
Sesavali
standartebis SemuSaveba Q4C proeqtis gundma wamoiwyo erovnuli konsultaciebi 32 evropul qveyanaSi, sadac sami partniori
organizaciidan erT-erTi mainc aris warmodgenili. am konsultaciebis erTi ZiriTadi Sedegi iyo
erovnuli koordinatorebis dasaxeleba, romelTac erovnul gundebTan erTad unda ganexorcielebinaT
kvleva da SeemuSavebinaT standartebi erovnul doneze. erovnuli gundebis pirveli amocana iyo,
SeegrovebinaT da gaeanalizebinaT dadebiTi gamocdilebis amsaxveli istoriebi im pirebidan, romlebic
uSualod iyvnen CarTulni ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi. am analizis Sedegebi ki safuZvlad
daedo xarisxis standartebis Seqmnas. Q4C standartebis pirveli monaxazi-proeqti SemuSavda erovnuli gundebis mier proeqtis gundis
daxmarebiT. es pirveli saproeqto dokumenti SemdgomSi ganviTarda saerTaSoriso gundebis sami
Sexvedris ganmavlobaSi, romelSic aseve monawileobdnen axalgazrdebi Q4C proeqtidan. saproeqto versiis dasrulebis Semdeg gamokiTxul adamianebs (mTxrobelebs) da erovnuli gundebis wevrebs
SesaZlebloba hqondaT proeqtis gundisaTvis gaegzavnaT TavianTi ukukavSiri. maTi rekomendaciebi
gaTvaliswinebuli iqna standartebSi saerTaSoriso gundis bolo Sexvedrisas.
gundma, romelic Sedgeboda erTi axalgazrdis, proeqtisa da erovnuli gundebis wevrebisagan,
Caaswores da saboloo forma misces standartebs.
Q4C standartebis ganxorcieleba Tanasworobis, CarTulobisa da monawileobis urTierTdakavSirebuli ZiriTadi principebis safuZvelze
gamoikveTa Q4C misiis SesrulebisaTvis saWiro Semdegi ori mizani:
• ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis qveS myofi bavSvebisaTvis xarisxis standartebis miRebis
advokatireba erovnul da evropul doneze;
• Q4C standartebis, maTi midgomisa da filosofiis popularizacia erovnul, evropul da
msoflio doneze.
-12-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
Q4C standartebis struqtura da mokle Sinaarsi Q4C standartebi SemuSavda evropaSi ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis qveS myofi bavSvebisa da
axalgazrdebis cxovrebisa da ganviTarebis SesaZleblobebis gaumjobesebis uzrunvelsayofad.
standartebis mizania, daexmaros ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi CarTul mxareebs; eseni arian
bavSvebi da axalgazrdebi, biologiuri ojaxebi, mzrunveli pirebi, mzrunveli organizaciebi, bavSvTa
dacvis samsaxurebi, da erovnuli da saerTaSoriso saxelmwifo institutebi. struqtura Q4C standartebi Sedgeba 18 standartisagan, romelic dayofilia zrunvis fazebis Sesabamisad kvlevis
Sedegebidan gamomdinare (a). TiToeuli standarti Seicavs oTx elements (b).
a) standartebis jgufebi am dokumentSi ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesi dayofilia sam jgufad:
gadawyvetilebis miReba da bavSvis miRebis procesi:
es procesi Sedgeba ori fazisagan: bavSvis situaciis Sefaseba, raTa gadawyvetilebis miReba efuZnebodes
bavSvis WeSmarit interesebs da Semdgomi nabijebis gansazRvra, romlebic xels Seuwyobs bavSvis
integracias mis momaval sacxovrebel garemoSi.
zrunvis procesi:
zrunvis procesi aris periodi bavSvis miRebisa da zrunvidan gasvlis procesebs Soris. is moicavs
Tavad zrunvas da mxardaWeras mzrunveli piris mxridan.
zrunvidan gasvlis procesi:
es aris procesi, romlis saSualebiTac bavSvi/axalgazrda xdeba damoukidebeli, ubrundeba biologiur
ojaxs, an gadadis sxva adgilas. is moicavs Semdgom daxmarebas/mxardaWeras, romelsac bavSvi/axalgazrda
iRebs yofili (im droisaTvis) mzrunveli pirisagan. b) standartebis elementebi
standartis saTauri da aRweriloba
naTeli ganacxadi xarisxis moTxovnil donesTan dakavSirebiT. standartSi mocemulia struqtura da
mimarTuleba ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis sistemaSi muSaobisTvis.
citatebi
SerCeuli citatebi gamokiTxuli adamianebis mier naambobi istoriebidan; isini kodirebulia Q4C monacemTa bazis Sesabamisad.
pasuxismgeblobebi
mTeli rigi amocanebisa, movaleobebisa da kompetenciebisa, romelic exeba Sesabamisi standartis
ganxorcielebaSi CarTul monawile yvela mxares.
rekomendaciebi
Sesabamisi standartis ganxorcielebasTan dakavSirebuli moTxovnebi.
gamafrTxilebeli niSnebi
aRweriloba imisa, Tu ra ar unda moxdes Sesabamisi standartis ganxorcielebis SemTxvevaSi.
-13 -
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
“Q4C” standartebis mokle Sinaarsi
standartebis jgufi 1: gadawyvetilebis miReba da bavSvis miRebis procesi
standarti 1: bavSvi da misi biologiuri ojaxi iReben mxardaWeras gadawyvetilebis miRebis procesSi
bavSvs da mis biologiur ojaxs aqvT Carevis ufleba, Tu isini gamoTqvamen survils
sacxovrebeli garemos Secvlis Sesaxeb, an rodesac es saWiroa Seqmnili situaciidan
gamomdinare. upiratesoba eniWeba bavSvis usafrTxoebasa da WeSmarit interesebs. bavSvs
da mis biologiur ojaxs yovelTvis usmenen da pativiscemiT epyrobian.
standarti 2: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom miiRos monawileoba
gadawyvetilebis miRebis procesSi
yvela CarTuli mxare usmens bavSvs da pativiscemiT epyroba mas. bavSvi iRebs saTanado
informacias misi mdgomareobis Sesaxeb, xdeba misi waxaliseba, rom man gamoxatos
Tavisi azri da monawileoba miiRos am procesSi Tavisi aRqmis SesaZleblobis
Sesabamisad.
standarti 3: profesiulad warmarTuli gadawyvetilebis miRebis procesi uzrunvelyofs bavSvze
SeZlebisdagvarad saukeTeso zrunvas
gadawyvetilebis miRebis procesi moicavs or SekiTxvas: problemis mogvarebis romeli
gza Seesabameba yvelaze ukeT bavSvis WeSmarit interesebs? unda gamoikveTos Tu ara
ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis saWiroeba, da Sesabamisad romelia saukeTeso
adgili, sadac SeiZleba moxdes bavSvis ganTavseba?
bavSvis ganviTarebis procesSi CarTuli yvela mxare TanamSromlobs Tavisi Sesabamisi
eqspertizis gamoyenebiT. isini iReben da erTmaneTs uziareben Sesabamis informacias
gadawyvetilebis miRebis procesis Sesaxeb. rodesac saqme exeba gansakuTrebuli
saWiroebebis mqone bavSvebis miRebas, mxevdelobaSi iReben maT gansakuTrebul
moTxovnebs.
standarti 4: zrunvis procesSi dedmamiSvilebi erTad rCebian
ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis procesSi dedmamiSvilebi erTad rCebian.
dedmamiSvilebis cal-calke ganTavseba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu es saWiroa
maTi keTildReobisTvis. am SemTxvevaSi, uzrunvelyofil unda iqnas maT Soris
kontaqti, Tu es uaryofiT zegavlenas ar axdens maTze.
standarti 5: axal saxlSi gadasvla kargad aris momzadebuli da xorcieldeba emociuri fonis
gaTvaliswinebiT
mas Semdeg, rac SerCeuli da SeTanxmebulia bavSvze zrunvis forma, momavali
mzrunveli organizacia srulyofilad amzadebs bavSvis miRebis process. bavSvis miReba
unda iyos TandaTanobiTi da iwvevdes rac SeiZleba mcire diskomforts. axal garemoSi
gadasvla organizebul unda iqnas rogorc procesi, romlis ZiriTadi mizanic aris
bavSvis WeSmariti interesebis uzrunvelyofa da yvela Sesabamisi CarTuli mxaris
keTildReoba.
-14-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 6: ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesis warmarTva xdeba zrunvis individualuri
gegmis mixedviT
zrunvis individualuri gegmis Sedgena xdeba gadawyvetilebis miRebis procesSi da
saWiroebs Semdgom damuSavebas, ganviTarebas da ganxorcielebas ojaxis Camnacvlebeli
mzrunvelobis mTeli procesis ganmavlobaSi. es gegma miznad isaxavs warmarTos
bavSvis yovelmxrivi ganviTarebis procesi. zogadad, zrunvis gegma gansazRvravs bavSvis ganviTarebis mdgomareobas, masSi
dasaxulia gegmebi da RonisZiebebi da naTlad aris miTiTebuli bavSvis yovelmxrivi
ganviTarebis xelSewyobisaTvis saWiro resursebi. yoveli mniSvnelovani
gadawyvetilebis miReba ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis dros xdeba am gegmis
Sesabamisad.
standartebis jgufi 2: zrunvis procesi
standarti 7: bavSvis ganTavsebis adgili Seesabameba mis saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da
Tavdapirvel, biologiur socialur garemos
bavSvi izrdeba inkluziur, mxardamWer, dacul da mzrunvel garemoSi. am kriteriumebis
dakmayofileba xdeba im SemTxvevaSi, Tu bavSvs eZleva SesaZlebloba aRizardos
mzrunvel ojaxur garemoSi;
axal garemoSi bavSvs SesaZlebloba aqvs, daamyaros stabiluri urTierToba mzrunvel
pirTan da SeinarCunos kontaqti Tavis Tavdapirvel socialur garemosTan.
standarti 8: bavSvi inarCunebs kontaqts biologiur ojaxTan
waxalisebulia, SenarCunebulia da mxardaWerilia bavSvis urTierToba biologiur
ojaxTan, Tu es ar ewinaaRmdegeba bavSvis WeSmarit interesebs.
standarti 9: mzrunvel pirebs aqvT Sesabamisi kvalifikacia da adekvaturi samuSao pirobebi
xdeba mzrunveli piris winaswari srulyofili Sefaseba, SerCeva da momzadeba, sanam is
aiRebs bavSvze zrunvis pasuxismgeblobas. is gadis uwyvet momzadebas, iRebs profesiul
mxardaWeras, raTa uzrunvelyofil iqnas bavSvis yovelmxrivi ganviTareba.
standarti 10: mzrunveli piris urTierToba bavSvTan efuZneba urTierTgagebasa da pativiscemas
mzrunveli piri individualur yuradRebas uTmobs bavSvs da Segnebulad cdilobs
Camoayalibos ndoba da gaugos mas. mzrunveli piri yovelTvis urTierTobs bavSvTan
Riad, gulwrfelad da pativiscemiT.
-15-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
standarti 11: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras aqtiuri monawileoba miiRos
im sakiTxebis gadawyvetaSi, romlebic uSualo gavlenas axdenen mis cxovrebaze
bavSvi aRiarebulia, rogorc sakuTari cxovrebis saukeTeso mcodne/eqsperti. bavSvs
awvdian informacias, usmenen da mis azrs seriozulad aRiqvamen da misi Sinagani
simtkice aRiqmeba rogorc Zlieri potenciali. bavSvi waxalisebulia, rom man
gamoxatos Tavisi grZnobebi da gamocdileba.
standarti 12: bavSvze zrunva xorcieldeba saTanado sacxovrebel pirobebSi
mzrunveli organizaciis sacxovrebeli standartebi da infrastruqtura
akmayofilebs bavSvis saWiroebebs da uqmnis mas komfortul, usafrTxo, jansaR
sacxovrebel pirobebs; amasTanave, bavSvisaTvis SeuzRudavad xelmisawvdomia
ganaTleba da sazogadoebasTan urTierToba.
standarti 13: gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze xorcieldeba saTanado zrunva
mzrunveli pirebi iReben uwyvet da specifiur momzadebas da mxardaWeras, raTa maT
SeZlon maTi mzrunvelobis qveS myofi bavSvebis gansakuTrebuli saWiroebebis
dakmayofileba.
standarti 14: bavSvs/axalagazrdas mudmivad amzadeben damoukidebeli cxovrebisaTvis
xdeba bavSvis/axalgazrdis mxardaWera, rom man SeZlos Tavisi momavlis Seqmna da
gaxdes sazodagoebisagan damoukidebuli, Tavis TavSi darwmunebuli da aqtiuri
wevri. misTvis xelmisawvdomia ganaTleba da SesaZlebloba aqvs, SeiZinos
cxovrebiseuli unar-Cvevebi da Rirebulebebi.
xdeba bavSvis/axalgazrdis mxardaWera, rom mas ganuviTardes TviTSefaseba. es mas
saSualebas aZlevs igrZnos Tavi Zlierad da usafrTxod da gadalaxos sirTuleebi.
-16-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standartebis jgufi 3: zrunvidan gasvlis procesi
standarti 15: zrunvidan gasvlis procesi srulyofilad igegmeba da xorcieldeba
zrunvidan gasvlis procesi aris gadamwyveti etapi ojaxis Camnacvlebeli
mzrunvelobis procesSi da xdeba misi srulyofili dagegmva da ganxorcieleba. is
ZiriTadad efuZneba bavSvis/axalgazrdis zrunvis individualur gegmas.
bavSvi/axalgazrda iTvleba saukeTeso mcodned/eqspertad masze ganxorcielebuli
zrunvis xarisxTan dakavSirebiT. misgan miRebul ukukavSirs arsebiTi mniSvneloba aqvs
zrunvis sistemis xarisxisa da Sesabamisi zrunvis modelis Semdgomi ganviTarebisaTvis.
standarti 16: komunikacia zrunvidan gasvlis procesSi myardeba sasargeblo da saTanado gziT
zrunvidan gasvlis procesSi CarTul yvela mxares miewodeba am procesSi maTi
rolisaTvis Sesabamisi mTeli mniSvnelovani informacia. amave dros, bavSvs/axalgazrdas
da mis biologiur ojaxs aqvT piradi cxovrebis xelSeuxeblobisa da usafrTxoebis
ufleba.
mTeli informaciis miwodeba xdeba iseTi gziT, romelic gasagebia
bavSvisTvis/axalgazrdisTvis da misi biologiuri ojaxisaTvis.
standarti 17: bavSvs/mozards aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom man monawileoba
miiRos zrunvidan gasvlis procesSi
zrunvidan gasvlis procesi efuZneba zrunvis individualur gegmas. bavSvs/axalgazrdas
SesaZlebloba aqvs gamoxatos azri da Tqvas, Tu ras aniWebs upiratesobas Tavis
arsebul situaciaSi da momavali cxovrebisaTvis. is monawileobas iRebs zrunvidan
gasvlis procesis dagegmvasa da ganxorcielebaSi.
standarti 18: uzrunvelyofilia zrunvis Semdgomi grZelvadiani mxardaWera (follow up) da
bavSvs/axalgazrdas aqvs urTierTobis saSualeba
mas Semdeg, rac bavSvi/axalgazrda datovebs ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobas, mas
SesaZlebloba aqvs miiRos daxmareba da mxardaWera. mzrunveli organizacia cdilobs
uzrunvelyos, rom bavSvma/axalgazrdam ar aRiqvas zrunvidan gasvlis procesi, rogorc
didi axali usiamovneba.
Tu axalgazrdam miaRwia zrdasrulobis asaks, mzunvelma organizaciam unda gaagrZelos
misTvis mxardaWeris SeTavazeba da unda misces axlagazrdas masTan kontaqtis
SenarCunebis SesaZlebloba.
-17-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
standartebis jgufi 1
gadawyvetilebis miReba da bavSvis miRebis procesi
gadawyvetilebis miRebis procesi Sedgeba ori fazisagan:
gadawyvetilebis miRebis procesis pirveli faza ZiriTadad moicavs bavSvis saWiroebebis
da misi ojaxis situaciis Sefasebas da bavSvisaTvis SeZlebisdagvarad saukeTeso
gadawyvetilebis miRebas. im SemTxvevaSi, Tu ojaxis Camnacvlebeli mzrunveloba aris
saukeTeso arCevani da Seesabameba bavSvis WeSmarit interesebs, gadawyvetilebis miRebis
Semdegi faza iwyeba bavSvisaTvis SeZlebisdagvarad saukeTeso gansaTavsebeli garemos
gamovleniT. gadawyvetilebis miRebis procesi mTavrdeba maSin, rodesac gadawydeba da
yvela CarTuli mxaris mier SeTanxmdeba bavSvis ganTavsebis adgili.
miRebis procesi moicavs yvela im RonisZiebas, romelic mimarTulia bavSvis integraciaze
mis momaval sacxovrebel garemoSi. bavSvis ganviTarebaSi CarTuli yvela mxare iRebs da
erTmaneTs uziarebs mniSvnelovan informacias gadawyvetilebis miRebis procesis Sesaxeb.
rodesac saqme exeba gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebis miRebas, iTvaliswineben
maT specifiur moTxovnilebebs. standartebis es jgufi Seicavs Semdeg standartebs:
standarti 1: bavSvi da misi biologiuri ojaxi iReben mxardaWeras gadawyvetilebis miRebis
procesSi;
standarti 2: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom miiRos monawileoba
gadawyvetilebis miRebis procesSi;
standarti 3: profesionalurad warmarTuli gadawyvetilebis miRebis procesi uzrunvelyofs
bavSvze SeZlebisdagvarad saukeTeso zrunvas;
standarti 4: zrunvis procesSi dedmamiSvilebi erTad rCebian;
standarti 5: axal saxlSi gadasvla kargad aris momzadebuli da xorcieldeba emociuri fonis
gaTvaliswinebiT;
standarti 6: ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesis warmarTva xdeba zrunvis
individualuri gegmis mixedviT.
-18-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 1 bavSvi da misi biologiuri ojaxi iReben
mxardaWeras gadawyvetilebis miRebis procesSi
bavSvs da mis biologiur ojaxs aqvT Carevis ufleba, Tu isini gamoTqvamen survils
sacxovrebeli garemos Secvlis Sesaxeb, an rodesac es saWiroa Seqmnili situaciidan
gamomdinare. upiratesoba eniWeba bavSvis usafrTxoebasa da WeSmarit interesebs. bavSvs da mis
biologiur ojaxs yovelTvis usmenen da pativiscemiT epyrobian.
„saSinlad meSinoda Cemi Svilebis dakargvis [...]. magram maSinve vigrZeni, rom jer kidev Zalian mniSvnelovani adamiani viyavi maT cxovrebaSi. me CarTuli viyavi yvelaferSi rac bavSvebTan dakavSirebiT xdeboda. me mTeli am procesis nawilad vgrZnobdi Tavs [...]. yovelTvis SemeZlo meCvenebina Cemi SvilebisaTvis, rom dainteresebuli viyavi maTi cxovrebiT da swored amitom neba damrTes bavSvebTan erTad vyofiliyavi, rodesac xdeboda maTTvis mniSvnelovani movlenebi“.
(deda luqsemburgidan, kodi 18.04.01) „gogona 14 wlisaa da mas ar surs saxlSi wasvla. isini xvdebian bavSvebis momsaxurebis centrs, raTa isaubron Seqmnili situaciis Sesaxeb. mas gansakuTrebuli Txovna aqvs: mas unda axali ojaxi. Cven davadgineT gogonas urTierTobebis qseli, vis icnobs da a.S. raTa migveRo sruli suraTi. aRmoCnda, rom gogonasa da dedas sakmaod uWirT erTmaneTTan urTierToba. me veubnebi gogonas, rom kargi iqneboda yvelas Sekreba da saubari imis Sesaxeb, Tu ra miaCnia mas sirTuled mis axlandel, Seqmnil situaciaSi“.
(bavSvTa dacvis samsaxuris TanamSromeli norvegiidan, kodi 22.07.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri • is dauyovnebliv niSnavs adamians, romelic iRebs pasuxismgeblobas
daexmaros bavSvs da mis ojaxs gadawyvetilebis miRebis procesis da,
Tu SesaZlebelia, ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis mTeli procesis
ganmavlobaSi.
b) rekomendaciebi
1. bavSvze pasuxismgebeli piri bavSvisTvis yovelTvis xelmisawvdomia;
bavSvze pasuxismgebeli piri xelmisawvdomia gadawyvetilebis miRebis mTeli procesis ganmavlobaSi
raTa xeli Seuwyos bavSvis situaciis garkvevas da daexmaros bavSvs da mis biologiur ojaxs. Tu
SesaZlebelia, pasuxismgebeli piri axdens ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis mTeli procesis
monitoringsa da mxardaWeras;
-19-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. yvela Sesabamisi mxare CarTulia procesSi emociuri fonis gaTvaliswinebiT;
pasuxismgebeli piri iCens aqtiur interess bavSvis situaciis ganviTarebis sxvadasxva SesaZleblobis
mimarT da informacias awvdis yvela CarTul pirs maTi uflebebis Sesaxeb. is uzrunvelyofs yvela im
Sesabamisi mxaris CarTulobas, romelTac SeuZliaT wvlili Seitanon bavSvis situaciis garkvevaSi da
problemis mogvarebis gzis povnaSi.
aRniSnuli pasuxismgebeli piri usmens yvela CarTul mxares, avlens maTdami Tanaswor pativiscemas
da obieqturad warudgens maT bavSvis problemis mogvarebis SesaZleblobebs.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• bavSvi da misi ojaxi ver iReben daxmarebas, rodesac isini saWiroeben an moiTxoven mas;
• xdeba bavSvis istoriis ignorireba an mas ar ijereben;
• mosmenisas igeben istoriis mxolod erT mxares;
• CarTul mxareebs ar eqcevian Tanaswori pativiscemiT;
• ar xdeba bavSvTa uflebebis Sesaxeb informaciis saTanadod miwodeba.
-20-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 2 bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven
mxardaWeras, rom miiRos monawileoba
gadawyvetilebis miRebis procesSi
yvela CarTuli mxare usmens bavSvs da pativiscemiT epyroba mas. bavSvi iRebs saTanado
informacias misi mdgomareobis Sesaxeb, xdeba misi waxaliseba, raTa man gamoxatos Tavisi
azri da monawileoba miiRos am procesSi Tavisi aRqmis SesaZleblobis Sesabamisad.
„me mivmarTe bavSvTa dacvis samsaxurs da isini dainteresdnen da Tavis Tavze aiRes Seqmnili situaciis marTva. isini maSinve gamomexmaurnen. im dRes mivxvdi, rom bavSvTa dacvis samsaxuri namdvilad Cems saukeTeso interesebs iTvaliswinebda. me im gadawyvetilebis miRebis procesSic ki CamrTes, Tu sad unda gadavsuliyavi“.
(gogona norvegiidan, kodi 22.02.03) „gogonas TviTon undoda, rom igi zrunvis sistemaSi ganeTavsebinaT. es moxda mas Semdeg, rac man meored iTxova amis Sesaxeb. Tavdapirvelad is dedasTan erTad cxovrobda, magram rodesac deda avad gaxda, mamasTan wavida sacxovreblad. gogona stumrobda erT damxmare ojaxs SabaT-kviris ganmavlobaSi da mogvianebiT kidev erT damxmare ojaxs, romelic misi mimRebi ojaxi gaxda“. (fineli gogonas istoria, kodi 8.02.02)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uflebamosilebas aniWebs bavSvs da uwevs mas mxardaWeras monawileoba
miiRos gadawyvetilebis miRebis mTel procesSi;
- awvdis bavSvs mTel mniSvnelovan informacias da uzrunvelyofs mis
monawileobas.
b) rekomendaciebi
1. bavSvs awvdian srul da detalur informacias bavSvisaTvis Sesabamisi formiT;
pasuxismgebeli piri awvdis bavSvs mTel mniSvnelovan informacias arsebuli situaciisa da momavali
alternativebis Sesaxeb da uzrunvelyofs, bavSvis mier am informaciis gagebas.
2. bavSvs ekiTxebian azrs delikaturad da emociuri fonis gaTvaliswinebiT;
bavSvTa dacvis samsaxuris profesionalurad momzadebuli personali esaubreba bavSvs bavSvisaTvis
Sesabamisi formiT.
3. bavSvis azrs pativs scemen da yuradRebiT iTvaliswineben;
pasuxismgebeli piri yuradRebiT afasebs bavSvis situacias da eZebs gzebs, rom uzrunvelyofil iqnas
bavSvis azris/azrebis gaTvaliswineba.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• bavSvi ar flobs sakmao informacias Tavisi situaciis Sesaxeb an ver igebs miRebul
informacias;
• xdeba bavSvis azris ignorireba;
• bavSvi ar eTanxmeba miRebul gadawyvetilebas.
-21-
standarti 3 profesionalurad warmarTuli gadawyvetilebis
miRebis procesi uzrunvelyofs bavSvze
SeZlebisdagvarad saukeTeso zrunvas
gadawyvetilebis miRebis procesi moicavs or SekiTxvas: problemis mogvarebis romeli gza
Seesabameba yvelaze ukeT bavSvis WeSmarit interesebs? unda gamoikveTos Tu ara ojaxis
Camnacvlebeli mzrunvelobis saWiroeba, da Sesabamisad romelia saukeTeso adgili sadac
SeiZleba moxdes bavSvis ganTavseba?
bavSvis ganviTarebis procesSi CarTuli yvela mxare TanamSromlobs Tavisi Sesabamisi
eqspertizis gamoyenebiT. isini iReben da erTmaneTs uziareben Sesabamis informacias
gadawyvetilebis miRebis procesis Sesaxeb. rodesac saqme exeba gansakuTrebuli
saWiroebebis mqone bavSvebis miRebas, mxedvelobaSi iReben maT gansakuTrebul moTxovnebs.
„mimRebi ojaxebis konsultanti atyobinebs potenciur mimReb ojaxebs bavSvis saWiroebebs da Tu isini Tanxmdebian bavSvis miRebaze, centri atyobinebs amis Sesaxeb bavSvs. bavSvic iRebs detalur informacias potenciuri mimRebi ojaxebis Sesaxeb. centri warudgens bavSvs da mis biologiur ojaxs mimReb ojaxs bavSvis mimReb ojaxSi ganTavsebamde. amis Semdeg xdeba yvela CarTul mxares Soris SeTanxmebis dadeba“.
(bavSvTa dacvis samsaxuris TanamSromeli sloveniidan, kodi 27.08.03)
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs gadawyvetilebis miRebis procesis profesionalurad
warmarTvas; - uzrunvelyofs monawileobriv da gamWvirvale process.
mzrunveli organizacia - awvdis bavSvTa dacvis samsaxurs mTel mniSvnelovan informacias
zrunvis im formis Sesaxeb, romelsac es organizacia sTavazobs bavSvebs.
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
a) pasuxismgeblobebi
b) rekomendaciebi
1. procesi aris monawileobrivi da gamWvirvale
pasuxismgebeli piri uzrunvelyofs, yvela CarTuli mxaris procesSi monawileobas. is agrovebs
mTel informacias da axdens mis garkveulad dokumentirebas. pasuxismgebeli piri delikaturad
awvdis informacias yvela CarTul mxares da uzrunvelyofs, rom yvelam gaigos mis mier
miwodebuli informacia. igi aseve uzrunvelyofs, rom Sesabamisi informacia xelmisawvdomi iyos
yvela CarTuli mxarisaTvis. 2. uzrunvelyofilia TanamSromloba sxva organizaciebTan da uwyebebTan;
pasuxismgebeli piri uzrunvelyofs, rom bavSvis situaciis Sefasebas akeTeben profesionalebi
sxvadasxva organizaciebidan da iZlevian Sesabamis konsultaciebs.
-2 2-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
3. xdeba informaciis miwodeba bavSvis ganTavsebis mosalodneli Sedegebis Sesaxeb;
pasuxismgebeli piri srulyofilad afasebs situaciis ganviTarebis SesaZleblobebs da uzrunvelyofs,
rom yvela CarTuli piris informirebas bavSvis ganTavsebis mosalodneli Sedegebis Sesaxeb.
4. im SemTxvevaSi, Tu bavSvis Tavdapirveli ganTavsebis adgili araadekvaturi aRmoCndeba, ganixileba
bavSvis gansaTavsebeli alternatiuli garemo;
im SemTxvevaSi, Tu aRmoCndeba, rom Tavdapirveli ganTavsebis adgili araadekvaturia gadawyvetilebis
miRebis procesSi pasuxismgebeli piri uzrunvelyofs bavSvis gansaTavsebeli alternatiuli garemos
gansazRvras. 5. gadawyvetileba efuZneba Sesabamis faqtebs
pasuxismgebeli piri uzrunvelyofs, rom tardeba srulyofili kvleva da xdeba Segrovili
dokumentaciis analizi. saTanado gadawyvetilebis miReba, romelic uzrunvelyofs bavSvis WeSmarit
interesebs, unda moxdes am monacemebze dayrdnobiT.
6. SeirCa bavSvisaTvis SeZlebisdagvarad saukeTeso gansaTavsebeli garemo;
bavSvTa dacvis samsaxuri arCevs SeZlebisdagvarad saukeTeso gansaTavsebel garemos bavSvis eTnikuri,
socialuri, religiuri da samedicino warsulis seriozuli gaTvaliswinebiT. is, mzrunvel
organizaciasTan erTad uzrunvelyofs, rom bavSvis ganTavseba moxdes inkluziur, mxardamWer, damcav da
mzrunvel garemoSi.
potenciuri mzrunveli piri unda iyos kvalificiuri da unda iRebdes sakmaris resursebs, iseve
rogorc uwyvet treningsa da supervizias, raTa man SeZlos bavSvze (an dedmamiSvilebze) zrunva. 7. mzrunveli organizaciebi TanamSromloben erTmaneTTan im SemTxvevaSi, Tu bavSvi gadadis zrunvis
erTi formidan meoreSi;
Tu bavSvi gadadis zrunvis erTi formidan meoreSi, arsebuli mzrunveli piri da mzrunveli
organizacia xels uwyoben am process da exmarebian momaval mzrunvel pirs da awvdian mas mTel
saWiro informacias bavSvis Sesaxeb.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• gadawyvetilebis miReba ar xdeba bavSvis WeSmariti interesebis Sesabamisad;
• bavSvis ganTavsebis garemo ar Seesabameba bavSvis saWiroebebs, cxovrebiseul situacias
da/an bavSvis warsul socialur garemos;
• ar aris gansazRvruli bavSvis gansaTavsebeli alternatiuli garemo im SemTxvevisaTvis,
Tu aRmoCndeba, rom Tavdapirveli ganTavsebis garemo araadekvaturia;
• miRebuli gadawyvetileba ar efuZneba faqtebs;
• ar arsebobs procesis dokumentacia;
• informacia ar aris gamWvirvale;
• bavSvi, misi biologiuri ojaxi da sxva Sesabamisi mxareebi ar arian CarTulni procesSi
da ver igeben mimdinare process;
• miRebuli gadawyvetileba aris uecari/swrafi da moulodneli bavSvisa da misi
biologiuri ojaxisaTvis;
• ar xdeba sxva/gare profesionalebTan/eqspertebTan TanamSromloba.
-2 3-
standarti 4 zrunvis procesSi dedmamiSvilebi erTad
rCebian
ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobis procesSi dedmamiSvilebi erTad rCebian.
dedmamiSvilebis cal-calke ganTavseba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu es saWiroa
maTi keTildReobisTvis. am SemTxvevaSi, uzrunvelyofil unda iqnas maT Soris
kontaqti, Tu es uaryofiT zegavlenas ar axdens maTze. „biWi, Tavis or ZmasTan da or dasTan erTad ganaTavses SOS sofelSi. bavSvebs SesaZlebloba miecaT erTad ecxovraT erT saxlSi, axal ojaxSi TavianT SOS dedasTan da or sxva bavSvTan erTad. is siwynaresa da simSvideSi izrdeboda sofelSi da inarCunebda kontaqts mamasTan, romelic maT xSirad xvdeboda“. (istoria italieli biWis Sesaxeb, kodi 15.01.01)
mzrunveli organizacia - aqvs iseTi struqtura, romelic iZleva sxvadasxva asakis
dedmamiSvilebis erTad ganTavsebis SesaZleblobas. mzrunveli piri - xels uwyobs dedmamiSvilebs Soris regularul kontaqts im
SemTxvevaSi, Tu maT ar aqvT erTad aRzrdis SesaZlebloba/erTad
ar arian ganTavsebulni.
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - mimarTavs yvela saWiro RonisZiebas imisaTvis, raTa uzrunvelyos
dedmamiSvilebis erTad ganTavseba;
- arCevs mzrunvel organizacias, romelic iZleva sxvadasxva asakis
dedmamiSvilebis erTad aRzrdis saSualebas;
- uzrunvelyofs dedmamiSvilebs Soris regularul kontaqts im
SemTxvevaSi Tu isini erTad ar arian ganTavsebulni.
b) rekomendaciebi
1. dedmamiSvilebis ganTavseba xdeba erTad;
bavSvTa dacvis samsaxuri uzrunvelyofs dedmamiSvilebis erTad ganTavsebas. yovel SesaZlo
SemTxvevaSi xdeba dedmamiSvilebis survilebis dakmayofileba. igi mxardaWerasa da praqtikul
daxmarebas sTavazobs mzrunvel organizaciebs, romlebSic SesaZlebelia dedmamiSvilebis erTad
ganTavseba.
mzrunveli organizacia uzrunvelyofs dedmamiSvilebze zrunvisaTvis saWiro adekvatur struqturas. 2. im SemTxvevaSi, Tu dedmamiSvilebi erTad ar arian ganTavsebulni, xdeba maT Soris kontaqtis
SenarCuneba;
bavSvTa dacvis samsaxuri da mzrunveli organizacia uzrunvelyofen saWiro resursebs (mag. finansuri
daxmareba) da mxardaWeras, raTa im dedmamiSvilebs, romlebic erTad ar arian ganTavsebulni, mieceT
kontaqtis SenarCunebis saSualeba. momaval mzrunvel pirs atyobineben bavSvis dedmamiSvilebis
Sesaxeb, romlebic ar cxovroben am bavSvTan erTad. g) gamafrTxilebeli niSnebi
• dedmamiSvilebi daSorebuliadedmamiSvilebze zrunvisaTvis saWiro adekvaturi struqtura;
• daSorebul dedmamiSvilebs erTmaneTTan an iSviaTad aqvT kontaqti an saerTod ar aqvT
kontaqti;
• mzrunveli pirebi ar floben informacias bavSvis dedmamiSvilebis Sesaxeb;
• dedmamiSvilebis daSorebis mizezebi arc gamarTlebelia da arc bavSvis WeSmarit interesebs
Seesabameba;
• mzrunvel organizacias ar gaaCnia.
zrunvidan gasvlis procesi
zrunvis procesi
standarti 5 axal saxlSi gadasvla kargad aris momzadebuli
da xorcieldeba emociuri fonis
gaTvaliswinebiT
mas Semdeg, rac SerCeuli da SeTanxmebulia bavSvze zrunvis forma, momavali mzrunveli
organizacia srulyofilad amzadebs bavSvis miRebis process. bavSvis miReba unda iyos
TandaTanobiTi da iwvevdes rac SeiZleba mcire diskomforts. axal garemoSi gadasvla
organizebul unda iqnas rogorc procesi, romlis ZiriTadi mizanic aris bavSvis WeSmariti
interesebis uzrunvelyofa da yvela Sesabamisi CarTuli mxaris keTildReoba.
„momavalma mimRebma mSoblebma daiwyes bavSvebTan Sexvedrebi, magram bavSvebis gadayvanis procesi daCqarebulad ar mimdinareobda [...]. isini erTi an ori saaTiT xvdebodnen; Semdeg kontaqtis sixSire gaizarda. is ixsenebs, rom misi qmari [...] krebda bavSvebs samzrunvelo dawesebulebidan da isini skolaSi mihyavda. gakveTilebis damTavrebis Semdeg isic (mimRebi deda) rCeboda maTTan erTad da exmareboda saSinao davalebis SesrulebaSi da Semdeg mihyavda isini samzrunvelo dawesebulebaSi. [...] am procesis ganmavlobaSi bavSvebi aseve warudgines maT gafarToebul ojaxs. am process 6 Tve dasWirda, da bolos da bolos bavSvebi sabolood gadavidnen mimReb ojaxSi. yvela momzadebuli iyo am gadasvlisTvis“. (mzrunveli piri maltidan, kodi 19.06.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs miRebis procesis profesionalurad momzadebasa da
ganxorcielebas mzrunvel organizaciasa da mzrunvel pirTan TanamSromlobiT;
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom mzrunvel pirs aqvs bavSvis miRebisaTvis da
masze zrunvisaTvis Sesabamisi resursebi da mxardaWera;
mzrunveli piri - saTanadod xvdeba bavSvs da uzrunvelyofs miRebis procesis
profesionalurad ganxorcielebas.
b) rekomendaciebi
1. miRebis procesi profesionalurad aris momzadebuli da ganxorcielebuli;
miRebis procesis momzadeba da ganxorcieleba xdeba yvela Sesabamis CarTul mxaresTan TanamSromlobis
gziT.
gamoyofilia sakmarisi dro da resursebi bavSvis miRebis mosamzadeblad.
pasuxismgebeli piri bavSvTa dacvis samsaxuridan uzrunvelyofs, winaswari mosamzadebeli zomebisa da
SeTanxmebebis ganxilvas yvela CarTul mxaresTan da rom es zomebi da SeTanxmebebi aris realuri,
obieqturi da savaldebulo yvelasaTvis.
unda gakeTdes analizi, Tu ra SesaZleblobebi aqvs mzrunvel organizacias da mzrunvel pirs, rom
ganaxorcielon bavSvze saWiro mzrunveloba. es analizi gansakuTrebiT amaxvilebs yuradRebas Tu
ramdenad kvalificiuria mzrunveli piri, iRebs Tu ara uwyvet momzadebas/trenings da supervizias da
aRWurvilia Tu ara is saWiro resursebiT.
-2 5-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. biologiuri ojaxi mTlianad aris CarTuli miRebis procesSi;
bavSvTa dacvis samsaxuri da momavali mzrunveli organizacia uzrunvelyofen, rom miRebis procesSi
CarTulebi arian bavSvi da misi biologiuri ojaxi, maT rCevas ekiTxebian da uweven mxardaWeras.
3. bavSvi ecnoba momaval saxls;
pasuxismgebeli piri uzrunvelyofs, rom bavSvs aqvs momavali saxlisa da mzrunveli piris gacnobis
SesaZlebloba.
4. bavSvis ganTavseba iwvevs rac SeiZleba nakleb diskomforts;
pasuxismgebeli piri uzrunvelyofs, rom bavSvis ganTavsebam gamoiwvios rac SeiZleba naklebi diskomforti bavSvisaTvis da misi biologiuri ojaxisaTvis.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• miRebis procesi ar aris sakmarisad momzadebuli da/an ganxorcielebuli;
• mzrunveli piri ar aris momzadebuli bavSvis miRebis da/an masze zrunvisaTvis;
• mzrunveli pirisaTvis xelmisawvdomi ar aris sakmarisi resursebi;
• mzrunveli piri ar TanamSromlobs bavSvTa dacvis samsaxurTan;
• bavSvs da mis biologiur ojaxs aqvT Zalian cota informacia an saerTod ar aqvT informacia
axali saxlis Sesaxeb;
• bavSvis miRebisaTvis miRebuli winaswari zomebi ar aris realuri, obieqturi da savaldebulo;
• Sesabamisi mxareebi ar arian CarTulni procesSi;
• miRebamde bavSvsa da momaval mzrunvel pirs ar aqvT erTmaneTTan kontaqti;
• ar ewyoba bavSvis miRebis aRsaniSnavi wveuleba;
• bavSvi grZnobs, rom misi miReba iwvevs mniSvnelovan diskomforts misi ojaxisaTvis da/an
socialuri garemosaTvis.
-2 6-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 6 ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesis
warmarTva xdeba zrunvis individualuri
gegmis mixedviT
zrunvis individualuri gegmis Sedgena xdeba gadawyvetilebis miRebis procesSi da
saWiroebs Semdgom damuSavebas, ganviTarebas da ganxorcielebas ojaxis Camnacvlebeli
mzrunvelobis mTeli procesis ganmavlobaSi. es gegma miznad isaxavs warmarTos bavSvis
yovelmxrivi ganviTarebis procesi.
zogadad, zrunvis gegma gansazRvravs bavSvis ganviTarebis mdgomareobas, masSi dasaxulia
gegmebi da RonisZiebebi da naTlad aris miTiTebuli bavSvis yovelmxrivi ganviTarebis
xelSewyobisaTvis saWiro resursebi. yoveli mniSvnelovani gadawyvetilebis miReba ojaxis
Camnacvlebeli mzrunvelobis dros xdeba am gegmis Sesabamisad.
„samzrunvelo dawesebulebis gundma [...] da socialurma muSakma [...] moawyves rigi Sexvedrebisa personalTan, bavSvTan da mis ZmasTan, raTa ukeT garkveuliyvnen situaciaSi. maT gansazRvres biWis saWiroebebi da SeimuSaves samoqmedo gegma SesaZlo resursebis gamoyenebisa da profesionaluri intervenciis sazRvrebis gaTvaliswinebiT“. (istoria bulgareli biWis Sesaxeb, kodi 3.01.03)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - pasuxismgebelia bavSvis potencialis multidisciplinarul Sefasebaze
da zrunvis individualuri gegmis SemuSavebaze, romlis mixedviTac warimarTeba bavSvis yovelmxrivi ganviTarebis procesi.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesi
efuZneba zrunvis individualur gegmas.
- uzrunvelyofs, rom zrunvis procesi warmarTulia zrunvis gegmis
mixedviT;
- exmareba mzrunvel pirs zrunvis gegmis SemuSavebaSi.
mzrunveli piri - pasuxismgebelia zrunvis individualuri gegmis ganxorcielebasa
da Semdgom ganviTarebaze.
b) rekomendaciebi
1. Seqmnilia zrunvis individualuri gegma;
multidisciplinarul gundTan konsultaciebis meSveobiT bavSvTa dacvis samsaxuri qmnis zrunvis individualur gegmas xelmisawvdomi resursebisa da bavSvis potencialis gaTvaliswinebiT.
-27-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. bavSvi monawileobs zrunvis individualuri gegmis SemuSavebaSi;
uzrunvelyofilia zrunvis individualuri gegmis Seqmnasa da mis Semdgom ganviTarebaSi bavSvis
monawileoba. bavSvis monawileobis xarisxi damokidebulia misi aRqmis doneze.
3. xdeba zrunvis individualuri gegmis perioduli gadaxedva;
mzrunveli piri pasuxismgebelia zrunvis gegmis ganxorcielebasa da mis Semdgom ganviTarebaze. xdeba
zrunvis gegmis periodulad ganaxleba yvela Sesabamis CarTul mxaresTan konsultaciebis gziT.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• arsebobs dokumenturad dadasturebuli Sefasebis nakleboba da ar arsebobs bavSvze zrunvis
individualuri gegma;
• zrunvis gegma ar Seesabameba bavSvis individualur saWiroebebs;
• zrunvis individualuri gegmis ganviTarebis procesSi ar aris CarTuli yvela Sesabamisi mxare;
• CarTuli mxareebi ver Tanxmdebian zrunvis individualur gegmasTan dakavSirebiT;
• ar xdeba gegmis perioduli ganaxleba.
-28-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
-2 9-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
standartebis jgufi 2
zrunvis procesi
zrunvis procesi ganisazRvreba, rogorc periodi miRebisa da zrunvidan gasvlis
procesebs Soris.
ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis qveS myof bavSvebsa da axalagzrdebs uweven
mxardaWeras, rom maT SeZlon TavianTi momavlis Seqmna da gaxdnen sazogadoebis
damoukidebeli, sakuTar TavSi darwmunebuli da aqtiuri wevrebi. amas xeli ewyoba bavSvis/axalgazrdis mxardamWer, dacul da mzrunvel garemoSi cxovrebis gziT.
standartebis es jgufi moicavs Semdeg standartebs:
standarti 7: bavSvis ganTavsebis adgili Seesabameba mis saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da
Tavdapirvel, biologiur socialur garemos
standarti 8: bavSvi inarCunebs kontaqts Tavis biologiur ojaxTan
standarti 9: mzrunveli pirebs aqvT Sesabamisi kvalifikacia da aqvT adekvaturi samuSao
pirobebi;
standarti 10: mzrunveli piris urTierToba bavSvTan efuZneba urTierTgagebasa da pativiscemas; standarti 11: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras aqtiuri monawileoba
miiRos im sakiTxebis gadawyvetaSi, romlebic uSualo gavlenas axdenen mis
cxovrebaze;
standarti 12: bavSvze zrunva xorcieldeba saTanado sacxovrebel pirobebSi;
standarti 13: gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze xorcieldeba saTanado zrunva;
standarti 14: bavSvs/axalgazrdas mudmivad amzadeben damoukidebeli cxovrebisaTvis.
-30 -
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 7 bavSvis ganTavsebis adgili Seesabameba mis
saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da Tavdapirvel,
biologiur socialur garemos
bavSvi izrdeba inkluziur, mxardamWer, dacul da mzrunvel garemoSi. am kriteriumebis
dakmayofileba xdeba im SemTxvevaSi, Tu bavSvs eZleva SesaZlebloba aRizardos mzrunvel
ojaxur garemoSi.
axal garemoSi bavSvs SesaZlebloba aqvs, daamyaros stabiluri urTierToba mzrunvel
pirTan da SeinarCunos kontaqti Tavdapirvel socialur garemosTan.
„mimRebi mSoblebi yovelTvis imas akeTebdnen, rac CemTvis kargi da sasargeblo iyo. CemTvis Zalian mniSvnelovania, rom maT me iseTi mimiRes, rogoric var da rom isini pativs scemen Cems azrs, religias, pirad cxovrebas da me SesaZlebloba maqvs, vilaparako Cems mSobliur enaze“. (gogona sloveniidan, kodi 27.02.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - aris iniciatori da poulobs bavSvis ganTavsebisaTvis
SeZlebisdagvarad saukeTeso garemos da aTavsebs bavSvs am garemoSi
bavSvis saWiroebebis, cxovrebiseuli situaciisa da warsuli
socialuri garemos gaTvaliswinebiT.
mzrunvel organizacias - mas aqvs zrunvis iseTi modelebi, romlebic Seesabameba bavSvis
saWiroebebs da bavSvTa dacvis samsaxuris moTxovnebs.
- bavSvTa dacvis samsaxurTan TanamSromlobiT afasebs Seesabameba Tu
ara SeTavazebuli gansaTavsebeli garemo bavSvis saWiroebebs,
cxovrebiseul situacias da warsul socialur garemos.
mzrunveli piri - uzrunvelyofs, raTa axali saxli Seesabamebodes bavSvis
saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da warsul socialur
garemos.
- am procesSi TanamSromlobs bavSvTan da mis biologiur ojaxTan.
b) rekomendaciebi
1. bavSvi da misi biologiuri ojaxi informirebulia ojaxuri zrunvis formaTa alternativebis Sesaxeb;
Tu xelmisawvdomia/arsebobs Sesabamisi ojaxuri zrunvis formebi, xdeba bavSvisa da misi biologiuri
ojaxis informireba am formebis Sesaxeb.
bavSvTa dacvis samsaxuri waaxalisebs mzrunvel organizaciebs, rom SesTavazon bavSvebs ojaxuri
mzunveloba.
Tu bavSvis miReba dawesebulebaSi xdeba mkurnalobis mizniT, mzrunvelma organizaciam unda ipovos
saSualeba, raTa moxdes mkurnalobis ojaxur mzrunvelobasTan kombinireba.
-31-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. bavSvis ganTavseba xdeba SeZlebisdagvarad saukeTeso garemoSi;
bavSvTa dacvis samsaxuri da mzrunveli organizacia uzrunvelyofs, rom bavSvis gansaTavsebeli
momavali garemo warmoadgens inkluziur, mxardamWer, dacul da mzrunvel garemos. 3. bavSvis ganTavsebis garemo Seesabameba bavSvis saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da warsul
socialur garemos;
mzrunveli organizacia Segnebulad cdilobs uzrunvelyos, rom bavSvis ganTavsebis adgili
Seesabamebodes mis saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da warsul socialur garemos.
iTvaliswineben bavSvis sazogadoebasa da misi ganTavsebis axal garemos Soris fizikur
daSorebas/manZils. 4. bavSvis ganTavsebis axali garemo xels uwyobs, rom bavSvSi ganviTardes siaxlovisa da
mikuTvnebulobis grZnoba;
mzrunveli piri gamouyofs bavSvs pirad sivrces da uqmnis mas garemos, romelSic mas SesaZlebloba
aqvs ganaviTaros siaxlovisa da mikuTvnebulobis grZnoba.
5. xdeba zrunvis xarisxis perioduli gadaxedva;
bavSvTa dacvis samsaxuri da mzrunveli organizacia periodulad afaseben bavSvze gaweuli zrunvis
xarisxs. g) gamafrTxilebeli niSnebi
• bavSvs ara aqvs SesaZlebloba aRizardos ojaxuri zrunvis garemoSi;
• bavSvs ara aqvs kontaqti mis biologur ojaxs da/an mis warsul socialur garemosTan;
• fizikuri daSoreba/manZili bavSvsa da mis biologiur ojaxs da/an mis warsul socialur
garemosTan abrkolebs maT Soris kontaqts;
• bavSvs ar aZleven nebas gamoiyenos sakuTari ena, misdios sakuTar religiasa da kulturas;
• SeTanxmebebi ar aris realuri, obieqturi da/an savaldebulo;
• bavSvi grZnobs, rom misi ganTavsebis garemo ar aris inkluziuri, mxardamWeri, daculi da
mzrunveli;
• bavSvi grZnobs, rom mas ar SeuZlia hqondes mzrunvel pirTan stabiluri urTierTobis
damyarebis imedi;
• bavSvs ara aqvs ganmartoebis SesaZlebloba;
• bavSvs mudmivad ecvleba mzrunveli piri;
• mzrunveli piri delikaturad ar ekideba bavSvis situacias.
-32 -
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 8 - bavSvi inarCunebs kontaqts Tavis biologiur ojaxTan
waxalisebulia, SenarCunebulia da mxardaWerilia bavSvis urTierToba biologiur
ojaxTan, Tu es ar ewinaaRmdegeba bavSvis WeSmarit interesebs.
„kontaqts didad uwyobda xels socialuri muSaki[...]. faqtobrivad, mimRebi deda, garda imisa, rom zrunavs bavSvze da mihyavs is Tavisi biologiuri dedis sanaxavad, aseve sargeblobs SeTxveviT da Sexvedris am ramodenime saaTis ganmavlobaSi aswavlis bavSvis biologiur dedas bavSvze zrunvis garkveul unar-Cvevebs. maT Soris arsebul dadebiT urTierTobas gadamwyveti mniSvneloba aqvs bavSvisaTvis. mas Zalian exmareba imis codna, rom mis biologiur dedas da mimReb dedas erTmaneTTan kargi urTierToba aqvT“. (socialuri muSaki maltidan, kodi 19.08.04) „unda xdebodes bavSvsa da mis biologiur mSoblebs Soris kavSirisa da urTierTobis mxardaWera da [...] bavSvs unda hqondes SesaZlebloba TviTon gadawyvitos, Tu rogori urTierToba unda hqondes mas Tavis biologiur mSoblebTan“. (socialuri muSaki estoneTidan, kodi 7.08.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunveloyofs, rom xdeba bavSvsa da mis biologiur ojaxs
Soris kontaqtis SenarCuneba.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs da xels uwyobs kontaqts biologiur ojaxTan.
- exmareba mzrunvel pirs;
mzrunveli piri - xels uwyobs bavSvsa da mis biologiur ojaxs Soris
kontaqts; - TanamSromlobs bavSvis biologiur ojaxTan.
b) rekomendaciebi
1. bavSvTa dacvis samsaxuri xels uwyobs kontaqts bavSvsa da mis biologiur ojaxs Soris;
bavSvTa dacvis samsaxuri cdilobs bavSvs, mzrunvel pirsa da bavSvis biologiur ojaxs Soris
kontaqtis waxalisebas, mxardaWeras da monitorings. igi aseve xels uwyobs TanamSromlobas aRniSnul
sam mxares Soris. bavSvTa dacvis samsaxuri konsultacias uwevs bavSvs, mis biologiur ojaxs da mzrunvel pirs.
-33 -
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. mzrunveli organizacia da mzrunveli piri mxars uWeren kontaqts bavSvsa da mis biologiur
ojaxs Soris;
mzrunveli organizacia amzadebs mzrunvel pirs bavSvis biologiur ojaxTan muSaobisaTvis da
exmareba mas amaSi. mzrunveli piri exmareba bavSvs gaicnos sakuTari cxovrebis istoria da xels uwyobs mas
SeinarCunos urTierToba Tavis biologiur ojaxTan da socialur, religiur da kulturul
warsulTan.
mzrunveli piri periodulad awvdis biologiur ojaxs informacias bavSvis ganviTarebis Sesaxeb. 3. biologiuri ojaxi CarTulia bavSvis cxovrebaSi;
mzrunveli organizacia da biologiuri ojaxi naTlad gansazRvraven bavSvis ganviTarebasTan
dakavSirebul rolebs, uflebebsa da pasuxismgeblobebs erovnuli kanonmdeblobis Sesabamisad.
mzrunveli organizacia exmareba biologiur ojaxs bavSvis situaciis gagebaSi da mouwodebs ojaxs
daexmaros bavSvs.
4. xdeba kontaqtis sixSirisa da xarisxis perioduli Sefaseba;
bavSvsa da mis ojaxs Soris kontaqtis sixSire da xarisxi unda iqna Sefasebuli regularulad.
kontaqts adgili aqvs zrunvis individualuri gegmis an am sakiTxTan dakavSirebul SeTanxmebaTa
Sesabamisad. g) gamafrTxilebeli niSnebi:
• bavSvsa da mis biologiur ojaxs ar aqvT erTmaneTTan kontaqti, miuxedavad imisa, rom es
iqneboda bavSvis WeSmarit interesebSi;
• bavSvsa da mis biologiur ojaxs aqvT erTmaneTTan kontaqti, miuxedavad imisa, rom es ar
Seesabameba bavSvis WeSmarit interesebs;
• biologiuri ojaxi iqceva bavSvis WeSmariti interesebis sawinaaRmdegod;
• ar xdeba bavSvsa da mis biologiur ojaxs Soris kontaqtis xelSewyoba;
• mizezebi imisa, rom ar xdeba bavSvsa da mis biologiur ojaxs Soris kontaqtis xelSewyoba, kargad ar ari dasabuTebuli/usafuZvloa.
-34-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 9: mzrunveli pirebs aqvT Sesabamisi kvalifikacia
da adekvaturi samuSao pirobebi
xdeba mzrunveli piris winaswari srulyofili Sefaseba, SerCeva da momzadeba, sanam is
aiRebs bavSvze zrunvis pasuxismgeblobas. is gadis uwyvet momzadebas, iRebs profesiul
mxardaWeras, raTa uzrunvelyofil iqnas bavSvis yovelmxrivi ganviTareba.
„mimRebi mSoblebisaTvis Catarebuli treningi SesaniSnavi iyo. me da Cems qmars bavSvebi manamde gvyavda miRebuli, magram treningis ganmavlobaSi mivxvdiT, Tu ramdenad cota vicodiT [...]. axla Rrmad mwams, rom aravis ar unda darTon neba miiRos bavSvi foster mzrunvelobaSi, sanam ar gaivlis mimRebi (foster) mSoblis trenings“.
(mzrunveli piri islandiidan, kodi 13.06.01)
a) pasuxismgeblobebi bavSvTa dacvis samsaxuri - gansazRvravs mzrunveli piris kvalifikaciis
profils/moTxovnebs.
- uzrunvelyofs, raTa yvela mzrunveli piri
akmayofilebdes kvalifikaciis profils/moTxovnebs.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom yvela mzrunveli piri akmayofilebs bavSvTa
dacvis samsaxuris mier gansazRvrul kvalifikaciis
profils/moTxovnebs.
- uzrunvelyofs mimdinare treningsa da mxardaWeras.
mzrunveli piri - monawileobs mimdinare profesiul
treningSi.
b) rekomendaciebi
1. mzrunvel pirTa SerCeva da momzadeba xdeba dadgenili kvalifikaciis profilis/moTxovnebis
Sesabamisad;
bavSvTa dacvis samsaxuri uzrunvelyofs, rom bavSvis ganTavseba xdeba iseT mzrunvel organizaciaSi,
romelic profesionalurad amzadebs da mxardaWeras sTavazobs mzrunvel pirebs kvalifikaciis
profilis/moTxovnebis Sesabamisad. mzrunveli piris kvalifikaciis profili/moTxovnebi unda iTvaliswinebdes mzrunveli piris
SesaZleblobas warmarTos Tavisi qmedebebi UN CRC-is, bavSvTa dacvis moTxovnebis (qcevis kodeqsi) da bavSvis ganviTarebis Sesaxeb codnis safuZvelze. maT utardebaT treningi, rom isaubron iseTi eniT,
romelic Seesabameba bavSvis/axalgazrdis azrovnebas. isini amyareben axlo urTierTobas
bavSvTan/axalgazrdasTan, gaaCniaT mosmenisa da gagebis kargi unari, arian emfatiurebi da momTmenebi. mzrunveli organizacia uzrunvelyofs, rom moxdes mzrunveli piris srulyofilad Sefaseba, SerCeva,
momzadeba, mxardaWera da monitoringi.
-35 -
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. mzrunveli pirebisaTvis xelmisawvdomia profesiuli treningi da mxardaWera;
mzrunvel pirs uzrunvelyofen profesiuli treningiTa da mxardaWeriT misi saWiroebebisa da
Txovnis Sesabamisad;
zogadad, mzrunveli organizacia sTavazobs mzrunvel pirs gamocdilebis gaziarebis, Sesabamis
Sexvedrebsa da konferenciebSi monawileobis, iseve rogorc treningis, konsultaciisa da superviziis
miRebis SesaZleblobas. 3. mzrunvel pirebs aqvT adekvaturi samuSao pirobebi;
mzrunveli piris mxardaWera xdeba misTvis adekvaturi samuSao pirobebis Seqmnis gziT. is cxovrobs
adgilze, sadac arsebobs adekvaturi infrastruqtura. mzrunvel pirs SeuZlia hqondes Tavisi
pasuxismgeblobebis saTanadod SesrulebisaTvis saWiro finansuri da adamianuri resursebis miRebis
imedi.
4. xeli ewyoba TanamSromlobis qseluri struqturis Seqmnas;
bavSvTa dacvis samsaxuri da/an mzrunveli organizacia xels uwyobs formalur da araformalur
qselTa Seqmnas, raTa mzrunvel pirebs hqondeT gamocdilebis gaziarebis SesaZlebloba.
g) gamafrTxilebeli niSnebi:
• ar aris gansazRvruli mzrunveli pirebis kvalifikaciis profilTan dakavSirebuli
minimaluri moTxovnebi;
• ar xdeba mzrunveli pirebis srulyofilad Sefaseba da SerCeva;
• mzrunveli pirebisTvis ar aris xelmisawvdomi adekvaturi profesiuli treningi da/an
mxardaWera;
• mzrunveli pirebi uars acxadeben profesiul treningsa da mxardaWeraze;
• ar xdeba treningisa da mxardaWeris xelis Sewyoba.
-36 -
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 10: mzrunveli piris urTierToba bavSvTan efuZneba
urTierTgagebasa da pativiscemas
mzrunveli piri individualur yuradRebas uTmobs bavSvs da Segnebulad cdilobs
Camoayalibos ndoba da gaugos mas. mzrunveli piri yovelTvis urTierTobs bavSvTan Riad,
gulwrfelad da pativiscemiT.
„isini (mimRebi mSoblebi) gulwrfelad zrunavdnen masze. iyvnen momTmenni da far-xmals ar hyridnen, amyarebdnen komunikacias Zalzed Riad da Zalzed kargad saubrobdnen sxvadasxva sakiTxis Sesaxeb. saubrobdnen yvelaferze, maT Soris sirTuleebzec. isini aseve amJRavnebdnen Tu rogor moswondaT biWi da mas xSirad ixutebdnen gulSi“. (Svedi biWis istoria, kodi 29.01.01) „me Zalian madlobeli var Cemi mimRebi (foster) mSoblebis. maT mimiRes TavianT ojaxSi, rodesac me 14 wlis viyavi. maT maswavles, Tu ras niSnavs ojaxi: xalxis siyvaruli, erTguleba da pativiscema. maT maswavles saWmlis momzadeba. maswavles, ar SemSineboda sakuTari grZnobebis gamoxatva da imis Tqma, rac suls miforiaqebda. maT me ubralod vuyvardi da es grZnoba maTgan viswavle. ar viyavi miCveuli sinazes da Tavdapirvelad cota uxerxulad vgrZnobdi Tavs amis gamo. Zalian morcxvi viyavi. vafasebdi im faqts, rom Cemi foster deda arasodes mcemda. es ukve Zalian bevrs niSnavda CemTvis. Cemi bavSvobis saSineli mogonebani Savi aCrdilebiviT damyvebodnen didi xnis ganmavlobaSi“. (gogona latviidan, kodi 16.02.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - awvdis mzrunvel organizacias da mzrunvel pirs mTels
informacias bavSvis warsulis Sesaxeb.
- uzrunvelyofs TanamSromlobas biologiur ojaxsa da mzrunvel
pirs Soris.
mzrunveli organizacia - exmareba mzrunvel pirs bavSvTan stabiluri urTierTobis
damyarebasa da SenarCunebaSi.
- uzrunvelyofs, rom mzrunvel pirs hqondes bavSvTan kargi
urTierTobis damyarebisaTvis saWiro unar-Cvevebi.
mzrunveli piri - aZlevs bavSvs ndobis Camoyalibebis
SesaZleblobas.
-37-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
b) rekomendaciebi
1. mzrunveli piri iRebs informacias, treningsa da mxardaWeras;
bavSvTa dacvis samsaxuri awvdis mzrunvel organizacias da mzrunvel pirs informacias bavSvis
warsulis Sesaxeb raTa maT hqondeT SesaZlebloba hqondeT bavSvisadmi Sesabamisi midgoma;
mzrunveli organizacia trenings utarebs da mxardaWeras aRmouCens mzrunvel pirs bavSvTan
stabiluri urTierTobis damyarebasa da SenarCunebaSi. 2. mzrunveli piri sTavazobs bavSvs SesaZleblobas daamyaros stabiluri urTierToba;
mzrunveli piri qmnis mxardamWer garemos, romelic dafuZnebulia gagebasa da pativiscemaze, rac
iZleva axlo, gulwrfeli, konfidencialuri da stabiluri urTierTobis Camoyalibebis
SesaZleblobas.
3. mzrunvel pirs aqvs TiToeuli bavSvisadmi individualuri midgoma;
mzrunveli piri yovelTvis iTvaliswinebs bavSvis warsuls, individualur saWiroebebs,
SesaZleblobebs da aRqmis dones.
g) gamafrTxilebeli niSnebi:
• mzrunvel pirsa da bavSvs Soris urTierTobaSi aris pativiscemisa da urTierTgagebis
nakleboba;
• xdeba bavSvis Sesaxeb informaciis gaJonva;
• bavSvi Sors iWers Tavs mzrunveli pirisagan;
• mzrunveli pirebis denadobis gamo bavSvs xSirad ecvleba mzrunveli piri.
-38-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 11: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven
mxardaWeras aqtiuri monawileoba miiRos im
sakiTxebis gadawyvetaSi, romlebic uSualo
gavlenas axdenen mis cxovrebaze.
bavSvi aRiarebulia, rogorc sakuTari cxovrebis saukeTeso mcodne/eqsperti. bavSvs awvdian
informacias, usmenen da mis azrs, seriozulad aRiqvamen da misi Sinagani simtkice aRiqmeba
rogorc Zlieri potenciali. bavSvi waxalisebulia, rom man gamoxatos Tavisi grZnobebi da
gamocdileba.
„im daxmarebas, romelsac viRebdi bevri mzrunveli pirisagan, arsebiTi mniSvneloba hqonda[...]. Zalian mniSvnelovania, mzrunveli piri geubnebodes, rom Sen mniSvnelovani xar, rom Sen SegiZlia “vinme gaxde cxovrebaSi”[...]. me vfiqrob pedagogebi swored is xalxia, romlebic yvelaze metad mafasebdnen da mexmarebodnen[...]. isini yovelTvis mexmarebodnen (damexmarnen SemerCia sauniversiteto ganaTleba socialur sferoSi). isini arasodes mewinaaRmdegebodnen“.
(gogona espaneTidan, kodi 28.02.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - eweva bavSvis monawileobis monitorings yvela im
gadawyvetilebis miRebis procesSi, romelic uSualo gavlenas axdens mis cxovrebaze.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom monawileoba aris zrunvis procesis
ganuyofeli nawili.
mzrunveli piri - waaxalisebs bavSvs da uwevs mas mxardaWeras, rom bavSvma
TviTon miiRos gadawyvetileba, romelic uSualo gavlenas axdens
mis cxovrebaze.
- aqtiurad uwyobs xels bavSvis monawileobas.
b) rekomendaciebi
1. mzrunveli organizacia xels uwyobs bavSvis monawileobas;
mzrunveli organizacia:
• gamoyofs resursebs bavSvis monawileobis xelSesawyobad;
• SeimuSavebs da gamoiyenebs sxvadasxva instrumentebs, romlebic uzrunvelyofs bavSvis aqtiur
monawileobas;
• xels uwyobs monawileobrivi damokidebulebis ganviTarebas TanamSromelTa CarTvis gziT;
• uzrunvelyofs, rom yvela, bavSvze zrunvis procesSi CarTuli mxare aris profesionalurad
momzadebuli imisaTvis, raTa xeli Seuwyon bavSvis monawileobas.
2. mzrunveli piri xels uwyobs bavSvis aqtiur monawileobas;
mzrunveli piri:
• atyobinebs bavSvs Tavis uflebebs da yvela mniSvnelovan sakiTxs misi cxovrebis Sesaxeb;
• usmens, waaxalisebs da exmareba bavSvs miiRos gadawyvetilebebi sakuTari cxovrebis Sesaxeb;
-39 -
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
3. mzrunvel pirs sjera bavSvis da xels uwyobs bavSvis SesaZleblobebisa da sruli portencialis
gamovlenas;
mzrunveli piri:
• amCnevs bavSvis potencials da exmareba bavSvs, mis gamoyenebasa da ganviTarebaSi;
• pativs scems bavSvis individualobas, iTvaliswinebs mis azrs da xels uwyobs mis swrafvas
damoukidebeli cxovrebisaken;
• akeTebs bavSvis mniSvnelobis demonstrirebas misi saWiroebebisadmi interesis gamovlenis
gziT. g) gamafrTxilebeli niSnebi:
• monawileobisaTvis saWiro instrumentebi ar aris SemuSavebuli da/an ar xorcieldeba;
• bavSvi ar monawileobs sakuTar cxovrebasTan dakavSirebuli gadawyvetilebis miRebis
procesSi.
• bavSvi grZnobs, rom mis potencials verc amCneven da arc mxars uWeren;
• bavSvi ver grZnobs, rom mas usmenen an ugeben;
• bavSvi grZnobs, rom ar flobs sakmaris informacias mniSvnelovani sakiTxebisa da misi
uflebebis Sesaxeb.
-40-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 12: bavSvze zrunva xorcieldeba saTanado
sacxovrebel pirobebSi
mzrunveli organizaciis sacxovrebeli standartebi da infrastruqtura akmayofilebs
bavSvis saWiroebebs da uqmnis mas komfortul, usafrTxo, jansaR sacxovrebel pirobebs;
amasTanave, bavSvisaTvis SeuzRudavad xelmisawvdomia ganaTleba da sazogadoebasTan
urTierToba.
„zustad ar maxsovs rodis vigrZeni pirvelad Tavi kargad Cems mimReb (foster) ojaxSi. SeiZleba maSin, rodesac abazana miviRe. sisufTave Zalian mniSvnelovania CemTvis. warmoidgineT, rodesac 7 saaTsa da 30 wuTze dasaZineblad gawvenen, SesaZloa pirsaxocSi gaxveuls, vaza xiliTaa savse, saWmeli yovelTvis erTsa da imave dros, yvelaferi mowesrigebulia. wvrilmanebic ki iseTi mniSvnelovania“.
(gogona irlandiidan, kodi 13.02.06.) „me viyeneb [...] faqtobrivi monacemebis anketebs [...] raTa Sevafaso im bavSvebis ganviTareba, romlebic imyofebian saxelmwifo mzrunvelobis yvela formaSi. formebis/anketebis regularulad Sevseba da faqtebis dokumentacia xels uwyobs bavSvis ganviTarebasa da zrunvasTan dakavSirebul dagegmvis, gadawyvetilebis miRebis, bavSvis ganviTarebis mdgomareobis Semowmebisa da monitoringis process[...]. magaliTad, (erTxel) samzrunvelo dawesebulebaSi myof erT-erT biWs rZis alergiis diagnozi dausves [...]. am informacias uaRresad didi mniSvneloba hqonda mimRebi mSoblebisaTvis”.
(socialuri muSaki ungreTidan, kodi 12.08.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs bavSvis iseT garemoSi ganTavsebas, sadac aris
adekvaturi sacxovrebeli pirobebi da romelic akmayofilebs bavSvis materialur saWiroebebs.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs usafrTxo, jansaR da stabilur garemos
bavSvisaTvis.
mzrunveli piri - uqmnis da sTavazobs bavSvs komfortul, usafrTxo, jansaR da
stabilur keras.
b) rekomendaciebi
1. bavSvze zrunva xorcieldeba saTanado sacxovrebel pirobebSi;
bavSvTa dacvis samsaxuri atarebs bavSvis sacxovrebel pirobebTan dakavSirebuli minimaluri moTxovnebis
Sesrulebis monitorings; am pirobebSi igulisxmeba komfortuli, usafrTxo, jansaRi sacxovrebeli
pirobebi, iseve rogorc ganaTlebisa da sazogadoebasTan urTierTobis SeuzRudavi xelmisawvdmoba. ufro
metic, bavSvTa dacvis samsaxuri uzrunvelyofs bavSvis iseT garemoSi ganTavsebas, romelic akmayofilebs
am minimalur moTxovnebs.
-41-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. mzrunveli organizacia akmayofilebs minimalur moTxovnebs;
mzrunveli organizacia iZleva xarisxiani zrunvis garantias werilobiTi ganacxadis saxiT. am
xarisxis uzrunvelyofa xdeba bavSvis iseT garemoSi ganTavsebiT, romelic akmayofilebs savaldebulo
minimalur moTxovnebs.
werilobiTi ganacxadi xelmisawvdomia yvelasaTvis.
3. uzrunvelyofilia bavSvis keTildReoba da saTanado materialuri sacxovrebeli pirobebi;
mzrunveli piri asrulebs savaldebulo minimalur moTxovnebs raTa uzrunvelyos komfortuli,
usafrTxo, jansaRi sacxovrebeli pirobebi, iseve rogorc ganaTlebisa da sazogadoebasTan
urTierTobis SeuzRudavi xelmisawvdomoba. g) gamafrTxilebeli niSnebi
• ar arsebobs savaldebulo minimaluri moTxovnebi, romlebic miznad isaxavs bavSvis
sacxovrebeli pirobebis uzrunvelyofas;
• bavSvis ganTavsebis garemo ar akmayofilebs savaldebulo monimalur moTxovnebs;
• mzrunvel organizacias ar gaaCnia werilobiTi ganacxadi da/an ar xdis mas xelmisawvdoms
yvelasaTvis.
-42-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 13 gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze
xorcieldeba saTanado zrunva
mzrunveli pirebi iReben uwyvet da specifiur momzadebas da mxardaWeras, raTa maT SeZlon
maTi mzrunvelobis qveS myofi bavSvebis gansakuTrebuli saWiroebebis dakmayofileba.
„mimRebi (foster) dedis ganaTleba, unar-Cvevebi da bavSvebTan muSaobis gamocdileba Zalian sasargeblo da damxmare aRmoCnda[...]. bavSvTa saxlSi momuSave fsiqologebma [...] Seatyobines mimReb mSoblebs biWis anamnezisa da misi mdgomareobis Sesaxeb [...]. aucilebeli iyo misTvis yovelde drois daTmoba, ZiriTadi Cvevebis swavleba da unarebis ganviTareba, misTvis Cacmis swavleba, ZiriTadi koncefciebis axsna, winadadebebis meSveobiT laparakis swavleba, formebisa da ferebis garCevis swavleba. misTvis TamaSis swavlebac ki dasWirdaT“.
(mzrunveli piri CexeTidan, kodi 5.06.05) „logopedTan TanamSromlobis wyalobiT, mimRebma mzrunvelma iswavla, Tu rogor daxmareboda biWs smenis nakliT gamowveuli komunikaciis problemebis gadalaxvaSi“.
(mzrunveli piri CexeTidan, kodi 5.06.0)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs, rom gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvis
ganTavseba moxdes Sesabamis/saTanado garemoSi.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvma
miiRos saTado mzrunveloba.
- uzurnvelyofs, rom gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvs,
saWiroebis SemTxvevaSi, Cautardes mkurnaloba.
mzrunveli piri - sTavazobs gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvs saTanado
zrunvas.
- uzrunvelyofs, rom gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvs,
saWiroebis SemTxvevaSi Cautardes profesionaluri mkurnaloba.
b) rekomendaciebi
1. bavSvis miRebamde xdeba gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvis ganTavsebisaTvis srulyofilad
momzadeba;
bavSvTa dacvis samsaxuri awvdis mzrunvel organizacias da mzrunvel pirs mTel im informacias, rac
saWiroa bavSvis gansakuTrebuli saWiroebebis dasakmayofileblad.
-43-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze xorcieldeba saTanado zrunva;
mzrunveli piri xels uwyobs bavSvis yovelmxriv ganviTarebas bavSvis individualuri potencialis
Sesabamisad. igi uzrunvelyofs bavSvis CarTulobasa da monawileobas. 3. mzrunvel pirebs, romlebic zrunaven gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze, utardebaT
damatebiT specializirebuli treningi da iReben mxardaWeras;
bavSvTa daxmarebis samsaxuri da/an mzrunveli organizacia uzrunvelyofs mzrunveli pirebisaTvis
mimdinare treningsa da mxardaWeras, raTa mzrunveli piri iyos kvalificiuri gansakuTrebuli
saWiroebebis mqone bavSvze mzrunvelobisaTvis.
4. mzrunveli piri TanamSromlobs specialistebTan;
mzrunveli piri iTxovs daxmarebas da TanamSromlobs kompetentur dawesebulebebTan da
specialistebTan raTa man SeZlos gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvis moTxovnebis
dakmayofileba g) gamafrTxilebeli niSnebi
• ar arsebobs gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze zrunvis saTanado formebi;
• bavSvis ganTavsebis garemo ar iTvaliswinebs bavSvis gansakuTrebul saWiroebebs;
• gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvi ver iRebs saTanado zrunvas;
• mzrunveli piri ar flobs Sesabamis informacias, ver iRebs Sesabamis momzadebasa da
mxardaWeras, rom SeZlos gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvze zrunva;
• ar xdeba an araadekvaturad mimdinareobs TanamSromloba mzrunvel pirebsa da specialistebs
Soris;
• bavSvis mkurnal specialistebs ara aqvT saWiro kvalifikacia imisaTvis, rom umkurnalon
gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvs.
-44-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 14: bavSvs/axalagazrdas mudmivad amzadeben
damoukidebeli cxovrebisaTvis
xdeba bavSvis/axalgazrdis mxardaWera, rom man SeZlos Tavisi momavlis Seqmna da gaxdes
sazogadoebis damoukidebuli, Tavis TavSi darwmunebuli da aqtiuri wevri. misTvis
xelmisawvdomia ganaTleba da SesaZlebloba aqvs SeiZinos cxovrebiseuli unar-Cvevebi da
Rirebulebebi.
xdeba bavSvis/axalgazrdis mxardaWera, rom mas ganuviTardes TviT-Sefaseba. es mas saSualebas
aZlevs igrZnos Tavi Zlierad da usafrTxod da gadalaxos sirTuleebi.
„dedis valdebulebaa aRzardos bavSvi ise, rom bavSvi Tavs miiCnevdes adamianad, romelsac gaaCnia Rirebulebebi, Rirseba, unari da Zala imisaTvis, rom gadalaxos tkivili da sirTuleebi da SeZlos cxovrebis gagrZeleba“.
(mzrunveli piri litvidan, kodi17.08.02) „unda aRiniSnos pedagogis didi mniSvneloba. mas unda mimarTon xolme daxmarebisTvis. [...] mzrunvel organizaciaSi ostati pedagogiviT unda iyos da SesaZlebeli unda iyos misgan durglobis Seswavla; aseve sasargeblo iqneboda manqanis an binis garemontebis swavla. [...] Tu moaxerxebT sadme muSaobas axalgazrdul saxlSi cxovrebis periodSi, [...] araferi mogakldebaT. [...] isini, romlebic mets akeTeben, mets iReben; isini romlebic naklebs akeTeben, naklebs iReben“.
(biWi estoneTidan, kodi 7.01.02)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - atarebs bavSvis/axalgazrdis ganviTarebis monitorings misi
damoukidebeli cxovrebisaTvis momzadebasTan dakavSirebiT, rogorc es
zrunvis gegmaSia SeTanxmebuli.
- uzurnvelyofs, rom bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis xelmisawvdomia
optimaluri ganaTleba.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs saTanado pirobebs da programebs, raTa xeli Seuwyos
bavSvs/axalgazrdas gaxdes damoukidebeli.
mzrunveli piri - exmareba bavSvs/axalgazrdas gaxdes damoukidebeli.
-45-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
b) rekomendaciebi 1. mzrunveli piri uzrunvelyofs bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis individualur treningsa da
mxardaWeras;
mzrunveli piri uzrunvelyofs, rom bavSvi/axalgazrda emzadeba da iRebs daxmarebas damoukideblobis
ganviTarebaSi im saWiroebebis Sesabamisad, romelic gamoikveTa zrunvis gegmaSi. mzrunveli piri
gansakuTrebiT yuradRebas aqcevs Semdeg sakiTxebs:
• xdeba bavSvis/axalgazrdis waxaliseba, rom Tavis Tavze aiRos yoveldRiuri pasuxismgeblobebi.
bavSvis/axalgazrdis aRqmis donis gaTvaliswinebiT mas miandoben sakuTar Tavze zrunvas,
iseve rogorc fulTan urTierTobas, iuridiul sakiTxebs, dazRvevasa da sxva praqtikul
sakiTxebs;
• bavSvs/axalgazrdas exmarebian socialur qselSi integraciaSi da am qselSi xalxTan
urTierTobis CamoyalibebaSi;
• mzrunveli piri ikvlevs bavSvis/axalgazrdis interesebs da gegmavs iseT RonisZiebebs,
romlebic xels uwyobs bavSvis/axalagazrdis codnisa da cxovrebiseuli unar-Cvevebis Semdgom
ganviTarebas.
2. damoukidebeli cxovrebisaTvis momzadeba aris uwyveti procesi;
mzrunveli piri, mzrunveli organizaciis mxardaWeriT amzadebs bavSvs/axalgazrdas damoukidebeli
cxovrebisaTvis. es procesi efuZneba zrunvis individualur gegmas.
zrunvis gegma ganixilavs bavSvis/axalgazrdis momzadebas damoukidebeli cxovrebisaTvis, rogorc
uwyvet process. is iTvaliswinebs saTanado pirobebs da SesaZleblobebs da/an programebs, romlebic
exmareba bavSvs/axalgazrdas damoukideblobis miRwevaSi. 3. bavSvs/axalgazrdas sTavazoben TviTganviTarebis SesaZleblobebs/programebs;
mzrunveli organizacia da mzrunveli piri qmnian SesaZleblobebs da programebs, romlis farglebSic
bavSvi/axalgazrda swavlobs sakuTar Tavze pasuxismgeblobis aRebas, Rirebulebebisa da normebis
gansazRvras da cxovrebiseuli unar-Cvevebis ganviTarebas.
bavSvi/axalgazrda monawileobs TviTganviTarebis SesaZleblobebis/programebis SemuSavebaSi,
ganxorcielebasa da SefasebaSi.
-46-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
4. bavSvisaTvis/axalagzrdisaTvis xelmisawvdomia ganaTlebis saukeTeso done;
bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis xelmisawvdomia ganaTlebis SeZlebisdagvarad saukeTeso formebi da mas
saSualeba aqvs isargeblos amiT Tavisi potencialisa da interesebis Sesabamisad.
bavSvs/axalgazrdas aqvs meti xelSewyoba, rom monawileoba miiRos saklaso da klasgareSe
RonisZiebebSi misi individualuri interesebis Sesabamisad. g) gamafrTxilebeli niSnebi
• damoukidebeli cxovrebisaTvis momzadeba ar aris gaTvaliswinebuli zrunvis gegmaSi;
• bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis xelmisawvdomi ar aris TviT-ganviTarebis
SesaZleblobebi/programebi;
• bavSvs/axalgazrdas ar aZleven SesaZleblobas – gamoiyenos TviTganviTarebis
SesaZleblobebi/programebi;
• bavSvi/axalgazrda grZnobs, rom is ar aris kargad momzadebuli da ver iRebs saTanado
mxardaWeras damoukidebeli cxovrebisaTvis;
• bavSvi/axalgazrda ar aris integrirebuli socialur qselSi;
• ar xdeba bavSvis/axalgazrdis ganaTlebis xelSewyoba;
• bavSvi/axalgazrda ar atarebs Tavisufal dros produqtiulad;
• bavSvs/axalgazrdas ar usmenen.
-47-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
zrunvidan gasvlis procesi
termini zrunvidan gasvlis procesi aRniSnavs im process, romlis saSualebiTac
bavSvi/axalgazrda xdeba damoukidebeli, ubrundeba Tavis biologiur ojaxs an gadadis
sxva adgilas. es procesi moicavs gadawyvetilebis miRebas, gadasvlis process da
Semdgom daxmarebas/mxardaWeras (after-care support). standartebis es jgufi moicavs Semdeg standartebs:
standarti 15: zrunvidan gasvlis procesi srulyofilad igegmeba da xorcieldeba;
standarti 16: komunikacia zrunvidan gasvlis procesSi myardeba sasargeblo da saTanado gziT;
standarti 17: bavSvs/mozards aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom man
monawileoba miiRos zrunvidan gasvlis procesSi;
standarti 18: uzrunvelyofilia zrunvis Semdgomi grZelvadiani mxardaWera (follow up) da bavSvs/axalgazrdas aqvs urTierTobis saSualeba;
-48-
standartebis jgufi
3
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 15: zrunvidan gasvlis procesi
srulyofilad igegmeba da xorcieldeba.
zrunvidan gasvlis procesi aris gadamwyveti etapi ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis
procesSi da xdeba misi srulyofili dagegmva da ganxorcieleba. is ZiriTadad efuZneba
bavSvis/axalgazrdis zrunvis individualur gegmas.
bavSvi/axalgazrda iTvleba saukeTeso mcodned /eqspertad masze ganxorcielebul zrunvis
xarisxTan dakavSirebiT. misgan miRebul ukukavSirs arsebiTi mniSvneloba aqvs zrunvis
sistemis xarisxisa da Sesabamisi zrunvis modelis Semdgomi ganviTarebisaTvis.
„aRmzrdelma/mentorma wamoiwyo saerTo dagegmvis Sexvedrebis regularulad gamarTva, romlebSic monawileobda yvela CarTuli mxare, am SemTxvevaSi ojaxi (bebia da babua da mama), bavSvebi da bavSvTa dacvis samsaxuris warmomadgeneli. erT-erTi dagegmvis Sexvedris ganmavlobaSi yvelam gadawyvita, rom ufrosi da unda darCeniliyo mzrunvel organizaciaSi da or danarCen bavSvs ufro meti dro unda gaetarebina ojaxTan. yvela CarTuli mxare kmayofili iyo miRebuli gadawyvetilebiT“.
(socialuri muSaki bulgareTidan, kodi 3.08.01)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - monitorings uwevs da xels uwyobs zrunvidan gasvlis procesis
dagegmvasa da ganxorcielebas. - axdens yvela CarTul mxares Soris TanamSromlobis koordinirebas.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom zrunvidan gasvlis procesis dagegmva da
ganxorcieleba xdeba zrunvis gegmis Sesabamisad.
- gverdiT udgas bavSvs/axalgazrdas profesionalizmiTa da
delikaturi midgomiT mTeli procesis ganmavlobaSi.
- TanamSromlobs biologiur ojaxTan.
mzrunveli piri - gegmavs zrunvidan gasvlis process yvela Sesabamis CarTul
mxaresTan erTad.
- anxorcielebs zrunvidan gasvlis process zrunvis gegmis
Sesabamisad.
- TanamSromlobs biologiur ojaxTan.
b) rekomendaciebi
1. zrunvidan gasvlis procesi srulyofilad igegmeba da xorcieldeba;
zrunvis gegmis safuZvelze da bavSvTan/axalgazrdasTan erTad mzrunveli piri gegmavs da anxorcielebs
zrunvidan gasvlis process. am procesis ganxorcieleba xdeba etapobrivad/TandaTanobiT, ramdenadac es
aris bavSvis WeSmarit interesebSi.
-49-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
bavSvs/axalgazrdas SeuZlia monawileoba miiRos im sakiTxis gadawyvetaSi, Tu ra doziT unda
miiRos monawileoba misma biologiurma ojaxma zrunvidan gasvlis procesis dagegmvasa da
ganxorcielebaSi.
saWiroebis SemTxvevaSi, mzrunveli piri konsultaciisTvis mimarTavs multi-profesionalur gunds. 2. bavSvi/axalgazrda miiCneva saukeTeso mcodned/eqspertad masze zrunvis xarisxTan dakavSirebiT;
mzrunveli piri sTxovs bavSvs/axalgazrdas Seafasos zrunvis xarisxi. mzrunveli piri gadascems
bavSvisagan/axalgazrdisagan miRebul ukukavSirs mzrunvel organizacias raTa organizaciam SeZlos
misi gaTvaliswineba zrunvis sistemis xarisxis da Sesabamisi zrunvis modelis Semdgomi
ganviTareba-gaumjobesebisaTvis.
3. zrunvidan gasvlis procesi zrunvis individualur gegmazea dafuZnebuli;
zrunvis gegma gansazRvravs bavSvis/axalgazrdis ganviTarebis mdgomareobas, masSi dasaxulia miznebi
da RonisZiebebi da naTlad aris miTiTebuli is resursebi, romlebic saWiroa zrunvidan gasvlis
procesSi bavSvis/axalgazrdis mxardasaWerad. regularulad xdeba zrunvis gegmisa da misi
Sesrulebis Sefaseba.
zrunvis gegma aseve iTvaliswinebs bavSvis/axalgazrdis momaval cxovrebas zrunvidan gasvlis Semdeg
Semdgomi mxardaWeris etapisaTvis (after care) rekomendaciebis gansazRvris gziT. 4. biologiur ojaxSi dabruneba an sxva adgilas gadasvla srulyofilad aris momzadebuli;
bavSvis/axalagzrdis biologiur ojaxSi dabrunebis an misi sxva adgilas gadasvlis SemTxvevaSi
bavSvTa dacvis samsaxurs, axlandel da momaval mzrunvel pirebs, iseve rogorc biologiur ojaxs
Soris unda arsebobdes TanamSromloba.
bavSvi/axalgazrda aqtiurad monawileobs gadawyvetilebis miRebis procesSi da momzadebaSi misi
aRqmis donis Sesabamisad.
5. ewyoba damSvidobebis wveuleba im bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis, romelic tovebs zrunvis
sistemas;
ewyoba saTanado gamosamSvidobebeli wveuleba bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis raTa aRiniSnos misi
cxovrebis axali fazis dawyeba. es keTdeba bavSvis warsulis saerTo tradiciebis mixedviT da
miznad isaxavs bavSvis/axalgazrdis survilebis Sesrulebas. 6. ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobidan gasvlis Semdeg, bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis
xelmisawvdomia daxmareba da konsultaciebi;
bavSvTa dacvis samsaxuri da mzrunveli organizacia uweven mas zrunvis Semdgom daxmarebasa da
konsultaciebs.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• ar xdeba zrunvidan gasvlis procesis srulyofilad dagegmva da ganxorcieleba;
• zrunvidan gasvlis procesi ar aris gaTvaliswinebuli zrunvis gegmaSi;
• CarTuli mxareebi ar eTanxmebian zrunvidan gasvlis gegmas;
• bavSvi/axalgazrda ver grZnobs Tavs CarTulad zrunvidan gasvlis procesSi;
• bavSvi/axalgazrda da/an biologiuri ojaxi ar monawileoben zrunvidan gasvlis procesis
dagegmvasa da ganxorcielebaSi;
• ar interesdebian bavSvis/axalgazrdis azriT masze gaweul zrunvis xarisxTan dakavSirebiT;
• ar xdeba ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis Sefaseba;
• zrunvidan gasvlis procesi ar Seesabameba bavSvis/axalgazrdis individualur saWiroebebs;
• ar aris bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis xelmisawvdomi zrunvis Semdgomi mxardaWera (after-
care support) an es mxardaWera araadekvaturia.
• bavSvs/axalgazrdas ara aqvs damSvidobebis SesaZlebloba.
-50-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 16: komunikacia zrunvidan gasvlis procesSi
myardeba sasargeblo da saTanado gziT zrunvidan gasvlis procesSi CarTul yvela mxares miewodeba am procesSi maTi rolisaTvis
Sesabamisi mTeli mniSvnelovani informacia. amave dros, bavSvs/axalgazrdas da mis
biologiur ojaxs gaaCniaT piradi cxovrebis xelSeuxeblobisa da usafrTxoebis ufleba.
mTeli informaciis miwodeba xdeba iseTi gziT, romelic gasagebia
bavSvisTvis/axalgazrdisTvis da misi biologiuri ojaxisaTvis.
„is faqti, rom mas mouxdeba axalgazrdul saxlSi marto gadasvla da Tavisi dedmamiSvilebis datoveba, cota ar iyos aRelvebs da anerviulebs. [...] erT dRes gogona axalgazrdul saxls estumra, raTa gacnoboda axal garemos. iq gogona Sexvda meore gogonas samzrunvelo dawesebulebidan, [...] romelmac uTxra, rom axalgazrdul saxlSi Zalian komfortulad grZnobda Tavs; rom iq mas hqonda sakuTari, piradi adgili. [...] gogonas moewona rac naxa da gaigona axalgazrdul saxlSi. uecrad, mTeli misi Relva da nerviuloba warsulSi darCa. axla is bevrad ufro optimisturad aris ganwyobili da axali ocnebebi gauCnda Tavis momaval cxovrebasTan dakavSirebiT“.
(CrdiloeT kviproseli gogonas istoria, kodi 21.02.05)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs, rom yvela CarTuli mxare iRebs da igebs informacias,
romelic saWiroa zrunvidan gasvlis procesis srulyofilad dagegmvisa
da ganxorcielebisaTvis.
- uzrunvelyofs, rom daculi iyos mTeli informaciis
konfidencialuroba.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom mzrunveli piri saTanadod amyarebs komunikacias
bavSvTan/axalgazrdasTan.
mzrunveli piri - uzrunvelyofs, rom bavSvi/axalgazrda iRebs da igebs Sesabamis
informacias zrunvidan gasvlis procesis Sesaxeb.
- amyarebs bavSvTan/axalgazrdasTan iseT komunikacias, romelic
bavSvs/axalagzrdas komfortulad agrZnobinebs Tavs zrunvidan gasvlis
procesis ganmavlobaSi;
- TanamSromlobs biologiur ojaxTan.
b) rekomendaciebi
1. Sesabamisi informaciis marTva mimdinareobs profesionaluri midgomis safuZvelze;
bavSvTa dacvis samsaxuri, mzrunveli organizacia da mzrunveli piri aRiareben
bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis da misi biologiuri ojaxisaTvis mTeli Sesabamisi informaciis
gadacemis mniSvnelobas.
bavSvTa dacvis samsaxuri profesionalurad marTavs mTel Sesabamis informacias. igi uzrunvelyofs
informaciis konfidencialurobas, saTanado dokumentacias da CarTuli mxareebisaTvis
xelmisawvdomobas.
-51-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. bavSvi/axalgazrda saTanadod aris informirebuli zrunvidan gasvlis procesis Sesaxeb;
mzrunveli piri uzrunvelyofs, rom bavSvi/axalgazrda flobs da igebs mTel Sesabamis informacias
zrunvidan gasvlis procesis Sesaxeb. gansakuTrebiT, bavSvi/axalgazrda informirebulia momavali
cxovrebis sxvadasxva SesaZleblobebisa da aspeqtebis Sesaxeb, romelSic is gaxdeba damoukidebeli,
daubrundeba biologiur ojaxs an sacxovreblad gadava sxva adgilas.
3. saTanado komunikaciis uzrunvelsayofad gaTvaliswinebulia rigi moTxovnebisa;
yvela Sesabamisi mxare, romelic daxmarebas uwevs bavSvs/axalgazrdas zrunvidan gasvlis procesSi,
unda akmayofilebdes Semdeg moTxovnebs mainc:
• maT gaaCniaT bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis saTanado enis gamoyenebis unari. isini axlo
urTierTobas amyareben bavSvTan/axalgazrdasTan, aqvT mosmenis kargi unari, ugeben
bavSvs/axalgazrdas, arian empaTiurebi da momTmenebi raTa komfortulad agrZnobinon Tavi
bavSvs/axalgazrdas;
• isini qmnian megobrul da komfortul sakomunikacio garemos.
4. bavSvi, biologiuri ojaxi, mzrunveli piri, mzrunveli organizacia da bavSvTa dacvis samsaxuri
erTad muSaoben;
TanamSromloba im Sesabamis mxareebs Soris, romlebic exmarebian bavSvs/axalgazrdas zrunvidan
gasvlis procesis ganmavlobaSi, kidev ufro Zlierdeba Sesabamisi informaciis gacvliT, saTanado
komunikaciiTa da ormxrivi ndobiT. isini:
• akmayofileben kanonmdeblobas, dadgenil wesebsa da Q4C standartebs;
• rTaven am standarts (16) bavSvTa dacvis samsaxurisaTvis, mzrunveli organizaciebisa da
mzrunveli pirebisaTvis gankuTvnil rekomendaciebsa da samuSao meTodebSi;
• warmoadgenen bavSvze zrunvis qselis nawils.
g) gamafrTxilebeli niSnebi
• bavSvi/axalgazrda grZnobs, rom ver ugeben;
• darRveulia bavSvis/axalgazrdis piradi cxovreba;
• bavSvisaTvis/axalgazrdisaTvis da/an sxva Sesabamisi CarTuli mxarisaTvis xelmisawvdomi ar
aris informacia an isini ver igeben maTTvis gadacemul informacias;
• ar xdeba informaciis gacvla;
• bavSvi/axalgazrda ganicdis mzrunvel pirTan komunikaciis naklebobas;
• bavSvi/axalgazrda ganicdis biologiur ojaxTan da mis socialur garemosTan komunikaciis
naklebobas.
-52-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 17: bavSvs/mozards aniWeben uflebamosilebas da
uweven mxardaWeras, rom man monawileoba miiRos zrunvidan
gasvlis procesSi
zrunvidan gasvlis procesi efuZneba zrunvis individualur gegmas. bavSvs/axalgazrdas
SesaZlebloba aqvs gamoxatos azri da Tqvas, Tu ras aniWebs upiratesobas arsebul
situaciasa da momaval cxovrebaSi. is monawileobas iRebs zrunvidan gasvlis procesis
dagegmvasa da ganxorcielebaSi.
„gogonas monawileoba procesis dagegmvaSi aZlevs mas SesaZleblobas TviTon dainaxos, Tu rogor xdeba gadawvetilebis miReba, icodes, kidev ramden xans darCeba dawesebulebaSi da daelodos moments, rodesac is saxlSi wava“.
(socialuri muSaki portugaliidan, kodi 24.07.01)
„rodesac dedaCemma [...] ipova sacxovrebeli adgili, mamam miTxra, rom SemeZlo saxlSi dabruneba, magram ar mindoda, radgan skolac momwonda da klasgareSe aqtivobac.[...] saxlSi maSin davbrundi, rodesac 18 weli Semisrulda. [...] me kmayofili var Cemi arCevaniT“.
(biWi saberZneTidan, kodi 11.02.04)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs bavSvis/axalgazrdis monawileobas.
mzrunveli organizacia - uzrunvelyofs, rom sruldeba yvela moTxovna zrunvidan gasvlis
procesSi bavSvis/axalgazrdis monawileobasTan dakavSirebiT.
mzrunveli piri - aZlevs bavSvs/axalgazrdas zrunvidan gasvlis procesSi
monawileobis SesaZleblobas.
- bavSvis/axalgazrdis aRqmis donis Sesabamisad rTavs mas zrunvidan
gasvlis procesis dagegmvasa da ganxorcielebaSi;
- TanamSromlobs biologiur ojaxTan.
b) rekomendaciebi
1. bavSvis/axalagazrdis monawileobis uzrunvelsayofad xdeba Semdegi moTxovnebis gaTvaliswineba;
yvela Sesabamisi mxare, romelic CarTulia zrunvidan gasvlis procesSi iTvaliswinebs da asrulebs sul mcire Semdeg moTxovnebs, romelTa Sesrulebac uzrunvelyofs rom:
-53-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
• bavSvi/axalgazrda iyenebs Tavis uflebas, monawileoba miiRos zrunvidan misi gasvlis
procesis dagegmvasa da ganxorcielebaSi;
• bavSvs/axalgazrdas usmenen da xels uwyoben, rom gamoxatos Tavisi gegmebi, eWvebi da
molodinebi;
• bavSvs/axalgazrdas xels uwyoben, rom man TviTonve miiRos gadawyvetileba misi aRqmis
donis Sesabamisad;
• bavSvi/axalgazrda iTvleba Tavisi cxovrebis saukeTeso mcodned/eqspertad;
• biologiuri ojaxi monawileobs zrunvidan gasvlis procesSi;
• bavSvs/axalgazrdas saSualeba aqvs gadawyvitos, Tu ra odenobiT unda CaerTos procesSi
misi biologiuri ojaxi;
• bavSvs/axalgazrdas usmenen da exmarebian biurokratiuli da iuridiuli procedurebis
Sesrulebisas.
2. bavSvi/axalgazrda iRebs mTel Sesabamis informacias;
mzrunveli piri uzurnvelyofs, rom bavSvi/axalgazrda iRebs mTel Sesabamis informacias, raTa
xeli Seuwyos mas zrunvidan gasvlis procesSi gadawyvetilebebis miRebaSi.
igi uzrunvelyofs, rom bavSvi/axalgazrda igebs miRebul informacias.
3. zrunvidan gasvlis procesis dagegmva da ganxorcieleba dafuZnebulia zrunvis individualur
gegmaze;
bavSvi/axalgazrda monawileobs Tavisi zrunvis gegmis SemuSavebaSi. zrunvis gegmaSi
gaTvaliwinebulia misi Sexedulebebi da aseve masSi dasaxulia miznebi da resursebi, romlebic
saWiroa zrunvidan gasvlis procesis srulyofilad dagegmvisa da ganxorcielebisaTvis. g) gamafrTxilebeli niSnebi
• ar arsebobs minimaluri moTxovnebi bavSvis/axalgazrdis zrunvidan gasvlis procesSi
monawileobis Sesaxeb;
• ar xdeba minimaluri moTxovnebis Sesruleba;
• bavSvi/axalgazrda grZnobs, rom is sakmarisad ar monawileobs zrunvidan gasvlis procesSi;
• bavSvi/axalgazrda grZnobs, rom kargad ar aris informirebuli;
• zrunvidan gasvlis procesis dagegmva da ganxorcieleba ar aris dafuZnebuli zrunvis
individualur gegmaze;
• bavSvi/axalgazrda grZnobs, rom mas seriozulad ar aRiqvamen;
• mniSvnelovani gadawyvetilebebis miReba xdeba bavSvis/axalgazrdis monawileobis gareSe;
• bavSvs/axalgazrdas akisreben ufro met pasuxismgeblobas, vidre mas SeuZlia Tavis Tavze
aiRos;
• bavSvs/axalgazrdas arc usmenen da arc exmarebian biurokratiuli da iuridiuli procedurebis Sesrulebisas.
-54-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 18: uzrunvelyofilia zrunvis Semdgomi
grZelvadiani mxardaWera (follow up) da bavSvs/axalgazrdas aqvs
urTierTobis saSualeba mas Semdeg, rac bavSvi/axalgazrda datovebs ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobas, mas
SesaZlebloba aqvs miiRos daxmareba da mxardaWera. mzrunveli organizacia cdilobs
uzrunvelyos, rom bavSvma/axalgazrdam ar aRiqvas zrunvidan gasvlis procesi, rogorc
axali didi usiamovneba.
Tu axalgazrdam miaRwia zrdasrulobis asaks, mzunvelma organizaciam unda gaagrZelos
misTvis mxardaWeris SeTavazeba da unda misces axalgazrdas masTan kontaqtis SenarCunebis
SesaZlebloba.
„karze zaris xma gaisma. [...] vaReb karebs da vxedav Cems socialur muSaks, xelSi saWmeli ukavia da mekiTxeba: ginda CemTan erTad Wama? es swored is iyo, rac mWirdeboda. [...] is Semovida da cota xniT darCa, mxolod da mxolod CemTvis – kargi saRamo iyo da im Rames kargad meZina“.
(biWi norvegiidan, kodi 22.01.01) „yovelTvis arsebobs nugeSi, romelic SeiZleba SOS bavSvTa sofelSi ipovo, radgan bavSvebis/axalgazrdebis soflidan wasvlis Semdeg Cven ar vtovebT maT da zogierT SemTxvevaSi CvenTan sul mcire periodiT dabrunebis SesaZleblobac maT aZlevs im stabilurobis SegrZnebas, rac ase Zalian sWirdebaT“.
(mzrunveli organizaciis direqtori portugaliidan, kodi 24.07.02)
a) pasuxismgeblobebi
bavSvTa dacvis samsaxuri - uzrunvelyofs zrunvidan gasvlis Semdgom grZelvadian mxardaWeras
(follow up) bavSvis zrdasrulobis asakis miRwevamde da miRwevis Semdeg.
- xels uwyobs kontaqts bavSvs/axalgazrdasa da im adamianebs Soris,
romlebTanac mas Camouyalibda emociuri kavSiri zrunvis periodSi.
mzrunveli organizacia - uzurnvelyofs zrunvis Semdgomi etapis gegmis (after care plan) SemuSavebasa da ganxorcielebas.
- uzrunvelyofs saWiro resursebs zrunvis Semdgomi RonisZiebebisa (follow up) da ganuwyveteli mxardaWerisaTvis da aseve uzrunvelyofs,
rom bavSvs hqondes SesaZlebloba SeinarCunos urTierToba Tavis
yofil mzrunvel pirTan da im adamianebTan, romlebTanac mas
Camouyalibda emociuri kavSiri mzrunvelobis periodSi.
mzrunveli piri - SeimuSavebs da ganaxorcielebs zrunvis Semdgomi etapis gegmas
bavSvTan/axalgazrdasTan erTad.
- zrunvis Semdgomi periodis ganmavlobaSic agrZelebs
bavSvis/axalgazrdis dakvirvebasa da mxardaWeras da xels uwyobs
bavSvs/axalgazrdasa da im adamianebs Soris urTierTobis SenarCunebas,
romlebTanac bavSvs Camouyalibda emociuri kavSiri mzrunvelobis
periodSi.
-55-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
b) rekomendaciebi
1. zrunvis Semdgomi RonisZiebebi (follow up) da mxardaWera dafuZnebulia zrunvis Semdgomi etapis
gegmaze (after-care plan); mzrunveli organizacia da mzrunveli piri bavSvTan/axalgazrdasTan erTad SeimuSaveben da
axorcieleben zrunvis Semdgomi etapis gegmas. es gegma efuZneba ukve arsebul zrunvis
individualur gegmas. zrunvis Semdgomi etapis gegmis SemuSavebisas gamoyenebuli meTodebi
aRiniSneba mzrunveli organizaciis werilobiT ganacxadSi.
mniSvnelovania, rom zrunvis Semdgomi etapis gegma iyos individze orientirebuli da masSi
integrirebuli iyos bavSvis/axalgazrdis warsuli. zogadad, zrunvis Semdgomi etapis gegma
gansazRvravs bavSvis/axalgazrdis gaviTarebis mdgomareobas, masSi dasaxulia miznebi da RonisZiebebi
da miTiTebulia resurebi, romlebic saWiroa bavSvis/axalgazrdis mxardasaWerad misi zrunvidan
gasvlis Semdeg. 2. uzrunvelyofilia bavSvis/axalgazrdis zrunvis Semdgomi RonisZiebebi (follow-up) da mxardaWera; mzrunveli piri akvirdeba Tavis yofil aRsazrdels da, Txovnis SemTxvevaSi, exmareba
bavSvs/axalgazrdas zrunvis Semdgomi etapis gegmis Sesabamisad. mas gaaCnia amisaTvis saWiro
resursebi. mzrunveli piri maqsimalurad cdilobs SeinarCunos urTierToba
bavSvTan/axalgazrdasTan. 3. bavSvs/axalgazrdas SesaZlebloba aqvs SeinarCunos urTierToba im adamianebTan, romlebTanac
emociurad aris dakavSirebuli;
yofili mzrunveli organizacia gamoyofs resursebs, raTa SenarCunebuli iyos urTierToba
bavSvs/axalgazrdas da im adamianebs Soris, romlebTanac bavSvs Camouyalibda emociuri kavSiri
mzrunvelobis periodSi. yofili mzrunveli piri xels uwyobs am urTierTobas. g) gamafrTxilebeli niSnebi
• ar arsebobs zrunvis Semdgomi etapis gegma;
• ar xdeba zrunvis Semdgomi dakvirveba (follow-up) da/an mxardaWera; • bavSvi/axalgazrda ar aris an sakmarisad ar aris CarTuli zrunvis Semdgomi etapis gegmis
SemuSavebaSi;
• bavSvi/axalgazrda uars ambobs zrunvis Semdgom dakvirvebaze da/an mxardaWeraze;
• axalgazrdas aRar exmarebian mas Semdeg rac is miaRwevs 18 wels;
• bavSvs/axalgazrdas ara aqvs SesaZlebloba SeinarCunos kontaqti im adamianebTan,
romlebTanac mas Camouyalibda emociuri kavSiri mzrunvelobis periodSi.
-56-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
-57-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
ZiriTadi terminologiis nusxa
biologiuri ojaxi
ojaxis wevrebi, romlebTanac bavSvi biologiurad aris dakavSirebuli, rogoricaa biologiuri
mSoblebi, dedmamiSvilebi da sxva naTesavebi.
mzrunveli piri
ojaxis wevri an profesionali aRmzrdeli, romelic zrunavs bavSvze/axalgazrdaze. es termini
gamoiyeneba rogorc ojaxuri zrunvis, aseve samzrunvelo dawesebulebis mzrunveli piris
aRsaniSnavad.
mzrunveli organizacia
organizacia, romelic pasuxismgebelia uzrunvelyos bavSvi yoveldRiuri zrunviT ojaxis
Camnacvlebel mzrunvelobaSi. es SeiZleba ganxorcieldes mimRebi (foster) ojaxebis an ojaxuri
zrunvis sxva formebis (rogoricaa SOS bavSvTa soflebi) an samzrunvelo dawesebulebebis
meSveobiT.
zrunvis individualuri gegma
gegma, romelic miznad isaxavs warmarTos bavSvis individualuri fizikuri, emociuri da socialuri
ganviTareba. misi SemuSaveba xdeba gadawyvetilebis miRebis procesSi da Semdgomi ganviTareba da
ganxorcieleba – ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis mTeli procesis ganmavlobaSi. zogadad,
zrunvis gegma gansazRvravs bavSvis ganviTarebis mdgomareobas, masSi dasaxulia miznebi da
RonisZiebebi da miTiTebulia is resursebi, rac saWiroa bavSvis yovelmxrivi ganviTarebis
mxardasaWerad. ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesSi miRebuli yvela mniSvnelovani
gadawyvetileba efuZneba am gegmas. bavSvi
18 wlamde asakis nebismieri adamiani.
bavSvTa dacvis samsaxurebi
organizaciebi, dawesebulebebi, samsaxurebi (servisebi) da/an uwyebebi, romlebic pasuxismgebelni
arian uzrunvelyon zrunva, mxardaWera da/an dacva im bavSvebisa da axalgazrdebisaTvis, romelTa
biologiuri ojaxi an mzrunveli piric ver akmayofilebs maT saWiroebebs. bavSvTa dacvis
samsaxurebi iZlevian informacias da axdenen socialuri, samedicino, iuridiuli zrunvisa da/an
sameurveo mzrunvelobis organizebas. bavSvTa dacvis samsaxurebi SeiZleba iyos saxelmwifo an
kerZo (axalgazrdebis keTildReobis samsaxurebi, arasamTavrobo organizaciebi da sxva). gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebi
bavSvebi, romelTa fsiqologiuri darRvevebi, fizikuri nakli an inteleqtualuri uunaroba,
romlebic aRmoCndnen socialur-kulturuli fonis, Zaladobis, ugulvebelyofis an sxva
faqtorebis msxverpli, saWiroeben gansakuTrebul dacvasa da mzrunvelobis RonisZiebebs
specializirebuli mzrunveli pirebis an Terapevtebis mier ojaxis Camacvlebel mzrunvelobis qveS
yofnis ganmavlobaSi. multi-profesionaluri gundi
gundi, romelic xelmZRvanelobs bavSvis yovelmxriv ganviTarebas misi ojaxis Camnacvlebel
mzrunvelobis qveS yofnis ganmavlobaSi. mis SemadgenlobaSi Sedian mzrunveli pirebi, pedagogebi da
mzrunveli organizaciis damxmare personali (fsiqologebi, socialuri muSakebi da sxva).
axalgazrda
mozardi, romelic ukve gaxda 18 wlis an gadaabija am asaks, magram misi gansakuTrebuli situaciis
gamo jer kidev sargeblobs uflebiT icxovros ojaxis Camnacvlebel mzrunvelobaSi.
-58-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
danarTi
SeniSvenebi gaeros bavSvTa uflebebis konvenciasTan
dakavSirebiT1
1989 wels gaerTianebuli erebis generalurma asambleam miiRo bavSvTa uflebebis konvencia da is
ratificirebisaTvis Ria dokumenti gaxda; evropis yvela qveyanam moaxdina misi ratificireba.
konvenciis ratificirebiT, monawile saxelmwifo adasturebs, rom maqsimalurad Seecdeba
ganaxorcielos konvenciaSi mocemuli debulebebi da daicvas mis iurisdiqciaSi myofi yvela bavSvi maTi
uflebebis darRvevisagan. arsebobs gaeros bavSvTa uflebebis konvenciis gamoyenebis ramdenime gza,
romelTagan sami ZiriTadia:
• rogorc iuridiuli instrumenti: gaeros bavSvTa uflebebis konvencias SeuZlia Tavisi roli
Seasrulos iurisprudenciaSi an precendentul samarTalSi;
• rogorc saganmanaTleblo saSualeba;
• rogorc socialur-politikuri instrumenti.
bavSvTa uflebebi ufro metia, vidre bavSvTa iuridiuli mdgomareoba. igi gulisxmobs ara mxolod
kanonebs, gadawyvetilebebsa da wesebs, aramed aseve moiazrebs mTavrobaTa valdebulebas daicvan
bavSvTa uflebebi sazogadoebis cxovrebis yvela aspeqtSi. gaeros bavSvTa uflebebis konvencia SeiZleba
gamoyenebul iqnas mTavrobisaTvis misaTiTeblad, rodesac igi ver asrulebs Tavis pasuxismgeblobebs.
bavSvTa uflebebis konvencia Seicavs saganmanaTleblo misias. is aseve mniSvnelovania ojaxis
Camnacvlebeli mzurnvelobisaTvis. konvenciaSi saganmanaTleblo misia gamoxatulia koncefciebSi,
romlebic momdinareobs saganmanaTleblo an bavSvTa fsiqologiis Teoriebidan. konvenciaSi am
koncefciebis magaliTebia:
• bavSvis WeSmariti interesebi (muxli 3, paragrafi 1);
• mzardi SesaZleblobebi (muxli 5);
• simwife (muxli 12);
• Rirseba (7 sxvadasxva adgilas mTels konvenciaSi). pedagogebis, fsiqologebis, magram amasTanave mSoblebis an mzrunveli pirebis amocanaa am koncefciebis
praqtikaSi ganxorcieleba. zogierT nawilSi konvencia pirdapir mimarTavs pedagogebs, iseve rogorc
mSoblebs (muxli 3,5,18), pedagogiur muSakebs/skolebs (muxli 28, 29) da bavSvTa keTildReobis
institutebs (muxli 3, paragrafi 1 da 3). am SeniSvnebSi warmodgenilia gaeros bavSvTa uflebebis konvenciis muxlebis mimoxilva, romlebSic
mocemulia Q4C standartebis SinaarsisaTvis mniSvnelovani debulebebi.
am debulebebis mimoxilva SegiZliaT ixiloT Q4C kompaqt diskze.
SeniSvnebi bavSvTa ufeblebebis kovenciasTan dakavSirebiT SemuSavda Defence for Children International-is mier, niderlandebi
-59-
gaeros bavSvTa uflebebis konvenciis muxlebi,
romlebSi mocemuli debulebebic exeba Q4C
standartebs
-60-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
standarti 1: bavSvi da misi biologiuri ojaxi iReben mxardaWeras gadawyvetilebis miRebis
procesSi
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13 da 39
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13 da
18 (paragrafi 2)
bavSTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi
1, 2 da 3), 5, 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 18 (paragrafi 2), 19, 20 (paragrafi 1), 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1 da 2), 5, 6
(paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 19, 20 (paragrafi 1), 39
standarti 2: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom miiRos monawileoba
gadawyvetilebis miRebis procesSi
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17,
18 (paragrafi 1)
bavSTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi
1 da 3), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 5, 12, 13, 17, 39
pasuxismgebel pirTan d/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 2 (paragrafi 1), 3 (paragrafi 1),
5, 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17
standarti 3: profesiulad warmarTuli gadawyvetilebis miRebis procesi uzrunvelyofs bavSvze
SeZlebisdagvarad saukeTeso zrunvas
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 6 (paragrafi 2), 19, 20 (paragrafi 1), 23
(paragrafi 1, 2 da 3), 23 (paragrafi 1), 39
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 18 (paragrafi 1), 20
(paragrafi 3), 23 (paragrafi 1, 2 da 3), 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi
1 da 3), 5, 6 (paragrafi 2), 23 (paragrafi 1, 2 da 3), 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1), 5, 6
(paragrafi 2), 20 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1, 2 da 3), 39
standarti 4: zrunvis procesSi dedmamiSvilebi erTad rCebian
muxli 16
standarti 5: axal saxlSi gadasvla kargad aris momzadebuli da xorcieldeba emociuri fonis
gaTvaliswinebiT
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 and 2), 19, 20 (paragrafi 1 and 3), 39
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 18 (paragrafi 1), 20
(paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 39
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1
da 3), 5, 6 (paragrafi 2), 20 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: Articles: 2, 3 (paragraph 1), 5, 6 (paragrafi
2), 20 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 39
standarti 6: ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobis procesis warmarTva xdeba zrunvis individualuri
gegmis mixedviT
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17, 19,
20 (paragrafi 1 da 3), 23 (paragrafi 1), 25, 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1
da 3), 6
(paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17, 20 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 25, 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1 da 3), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12 da 13, 17, 20 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 25, 39
standarti 7: bavSvis ganTavsebis adgili Seesabameba mis saWiroebebs, cxovrebiseul situacias da
Tavdapirvel, biologiur socialur garemos
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 6 (paragrafi 2), 8, 19, 20 (paragrafi 1 da 3), 23
(paragrafi 1), 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 8,
20 (paragrafi 3), 6 (paragrafi 2), 20 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: 3 (paragrafi 1), 6 (paragrafi 2), 8, 20
(paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 39
standarti 8: bavSvi inarCunebs kontaqts biologiur ojaxTan
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 9 (paragrafi 3), 20 (paragrafi 3),
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 3), 18 (paragrafi
1) da 2
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5,
6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 3), 18 (paragrafi 2), 20 (paragrafi 3)
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 9
(paragrafi 3), 18 (paragrafi 2), 20 (paragrafi 3)
standarti 9: mzrunvel pirebs aqvT Sesabamisi kvalifikacia da adekvaturi samuSao pirobebi
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 2, 3 6 (paragrafi 2), 19, 20 (paragrafi 1), 23
(paragrafi 1), 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da
3), 6 (paragrafi 2), 3 (paragrafi 3), 23 (paragrafi 1), 39,
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 3), 39, 23 (paragrafi 1)
-61-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
standarti 10: mzrunveli piris urTierToba bavSvTan efuZneba urTierTgagebasa da pativiscemas
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 23 (paragrafi 1), 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi
1 da 3), 6 (paragrafi 2), 23 (paragrafi 1), 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1), 6
(paragrafi 2), 23 (paragrafi 1), 39
standarti 11: bavSvs aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras aqtiuri monawileoba miiRos
im sakiTxebis gadawyvetaSi, romlebic uSualo gavlenas axdenen mis cxovrebaze
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi
1 da 3), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: 2, 3 (paragrafi 1), 6 (paragrafi 2), 9
(paragrafi 2), 12, 13, 17
standarti 12: bavSvze zrunva xorcieldeba saTanado sacxovrebel pirobebSi
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 6 (paragrafi 2), 15, 20 (paragrafi 1), 26, 27,
28, 31
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1
da 3), 6 (paragrafi 2), 15, 23 (paragrafi 1), 25, 26, 27, 28, 31, 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 6 (paragrafi 2), 3 (paragrafi
1), 11 (paragrafi 1), 15, 23 (paragrafi 1), 25, 26, 27, 28, 31, 39
standarti 13: gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebze xorcieldeba saTanado zrunva
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1, 2 da 3), 6 (paragrafi 2), 19, 20 (paragrafi 1), 23
(paragrafi 1, 2 and 3), 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi
1 da 3), 6 (paragrafi 2), 23 (paragrafi 1, 2 da 3), 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 2, 3 (paragrafi 1 da 3), 6
(paragrafi 2), 23 (paragrafi 1, 2 da 3), 39
standarti 14: bavSvs/axalagazrdas mudmivad amzadeben damoukidebeli cxovrebisaTvis
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17,
19, 20 (paragrafi 1), 26, 28, 39,
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1
da 3), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17, 26, 28, 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 3), 6
(paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17, 26, 28, 39
-62-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
standarti 15: zrunvidan gasvlis procesi srulyofilad igegmeba da xorcieldeba
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 3 (paragrafi 2 da 3), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2),
12, 13, 17, 19, 20 (paragrafi 1), 25, 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 3),
6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17, 26, 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 3), 6 (paragrafi
2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 17, 26, 39
standarti 16: komunikacia zrunvidan gasvlis procesSi myardeba sasargeblo da saTanado gziT
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 16, 17, 19, 20 (paragrafi
1), 23 (paragrafi 1), 39
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 5, 17, 3 (paragrafi 1), 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 16, 18
(paragrafi 1 da 2)
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 3),
5, 6 (paragrafi 2), 9 (paragrafi 2), 12, 13, 16, 17, 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 3), 5, 6 (paragrafi
2), 9 (paragrafi 2),12, 13, 16, 17, 39
standarti 17: bavSvs/mozards aniWeben uflebamosilebas da uweven mxardaWeras, rom man monawileoba
miiRos zrunvidan gasvlis procesSi
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 5, 6 (paragrafi 2), 18 (paragrafi 2), 19, 20
(paragrafi 1), 26, 39
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: 3 (paragrafi 1), 5, 6
(paragrafi 2), 18 (paragrafi 2), 39, 23 (paragrafi 1), 26
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 (paragrafi 2), 3
(paragrafi 1), 39, 23 (paragrafi 1), 26
standarti 18: uzrunvelyofilia zrunvis Semdgomi grZelvadiani mxardaWera (follow up) da
bavSvs/axalgazrdas aqvs urTierTobis saSualeba
bavSvTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1 da 2), 6 (paragrafi 2), 19, 20 (paragrafi 1), 26, 39
mSoblebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6, 18 (paragrafi 1 da 2), 26
bavSvTa dacvis samsaxurebTan da/an mzrunvel organizaciebTan mimarTebaSi: muxlebi: 3 (paragrafi 1), 5, 6
(paragrafi 2), 18 (paragrafi 2), 23 (paragrafi 1), 26, 39
pasuxismgebel pirTan da/an mzrunvel pirTan mimarTebaSi: 3 (paragrafi 1), 5, 6 paragrafi, 23 (paragrafi
1), 26, 39
-63-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
bavSvis uflebaTa konvencia
miRebul iqna da ratificirebisaTvis Ria gaxda generaluri asambleis rezoluciiT 44/25 1989
wlis 20 noembers ZalaSi Sevida 1990 wlis 2 seqtembers, 49-e muxlis Sesabamisad
preambula winamdebare konvenciis monawile saxelmwifoebi miiCneven ra, rom gaerTianebuli erebis organizaciis mier deklarirebuli principebis Sesabamisad
sazogadoebis yvela wevris Rirsebis, Tanaswori da xelSeuvali uflebebis aRiareba aris dedamiwaze
Tavisuflebis, samarTlianobisa da mSvidobis uzrunvelyofis safuZveli,
mxedvelobaSi iReben ra, rom gaerTianebuli erebis organizaciis xalxebma wesdebaSi cxadyves
TavianTi erTguleba adamianis ZiriTadi uflebebis, adamianis pirovnebis Rirsebisa da
Rirebulebisadmi da mtkiced aqvT gadawyvetili meti Tavisuflebis pirobebSi xeli Seuwyon
socialur progressa da cxovrebis pirobebis gaumjobesebas,
aRiareben ra, rom gaerTianebuli erebis organizaciam adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaSi
da adamianis uflebaTa Sesaxeb saerTaSoriso paqtebSi gamoacxada, rom yovel adamians unda hqondes
am dokumentebSi miTiTebuli yvela ufleba da Tavisufleba ganurCevlad iseTi niSnebisa, rogoricaa
rasa, kanis feri, sqesi, ena, religia, politikuri Tu sxva mrwamsi, erovnuli Tu socialuri
warmoSoba, qonebrivi mdgomareoba, dabadeba Tu sxva viTarebani, iTvaliswineben ra, rom adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaSi gaerTianebuli erebis
organizaciam gamoacxada bavSvTa ufleba, gansakuTrebuli mzrunvelobiT iyvnen garemosilni,
darwmunebuli arian ra, rom ojaxi, rogorc sazogadoebis ZiriTadi ujredi da misi wevrebis,
gansakuTrebiT ki bavSvebis, zrdisa da keTildReobis bunebrivi garemo, aucilebelad unda iyos
daculi da mas aucileblad unda gaewios Tanadgoma, raTa man Tavis Tavze srulad aiRos
sazogadoebrivi valdebulebani, aRiareben ra, rom bavSvis pirovnebis sruli da harmoniuli ganviTarebisaTvis aucilebelia igi
izrdebodes ojaxur garemoSi, bednierebis, siyvarulis da urTierTgagebis atmosferoSi,
miaCniaT ra, rom bavSvi srulyofilad unda iyos momzadebuli sazogadoebaSi damoukidebeli
cxovrebisaTvis da aRizardos gaerTianebuli erebis organizaciis wesdebaSi gacxadebuli idealebis,
gansakuTrebiT ki mSvidobis, adamianis Rirsebis pativiscemis, Semwynareblobis, Tavisuflebis,
Tanasworobisa da solidarobis suliskveTebiT,
mxedvelobaSi iReben ra, rom bavSvis aseTi gansakuTrebuli dacvis
aucilebloba gaTvaliswinebulia bavSvis uflebaTa Jenevis 1924 wlis deklaraciiT, 1959 wlis 20
noembers generaluri asambleis mier miRebuli bavSvis uflebaTa deklaraciiT da aRiarebulia
adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciiT, moqalaqeobrivi da politikuri uflebebis
saerTaSoriso paqtiT (kerZod, misi 23-e da 24-e muxlebiT), ekonomikuri, socialuri da kulturuli
uflebebis saerTaSoriso paqtiT (kerZod, me-10 muxliT), agreTve bavSvTa keTildReobis sakiTxebze
momuSave specializebuli dawesebulebebisa da saerTaSoriso organizaciebis Sesabamisi dokumentebiT,
-64-
zrunvidan gasvlis procesi
zrunvis procesi
mxedvelobaSi iReben ra bavSvis uflebaTa deklaraciis miTiTebas, rom `bavSvs, misi fizikuri da
gonebrivi moumwifeblobis gamo, esaWiroeba specialuri dacva da zrunva, Sesatyvisi samarTlebrivi
dacvis CaTvliT, rogorc dabadebamde, ise dabadebis Semdeg~, eyrdnobian ra deklaraciis debulebebs im socialuri da samarTlebrivi principebis Sesaxeb, romlebic
moicavs bavSvebis dacvasa da keTildReobas, gansakuTrebiT erovnul da saerTaSoriso doneze bavSvTa
aRsazrdelad gadacemisa da Svilad ayvanisas, arasrulwlovanTa mimarT marTlmsajulebis aRsrulebis
gaerTianebuli erebis organizaciiseul minimalur standartul wesebs (“pekinis wesebi”), gansakuTrebul
viTarebaSi da SeiaraRebuli konfliqtebis dros qalTa da bavSvTa dacvis Sesaxeb deklaracias,
aRiareben ra, rom msoflios yvela qveyanaSi arian bavSvebi, romlebic cxovroben gansakuTrebiT rTul
pirobebSi da rom aseTi bavSvebi saWiroeben gansakuTrebul yuradRebas, saTanadod iTvaliswineben ra bavSvis dacvisa da harmoniuli ganviTarebisaTvis yoveli xalxis
tradiciebisa da kulturuli faseulobebis mniSvnelobas,
aRiareben ra yvela qveyanaSi, kerZod, ganviTarebad qveynebSi bavSvTa cxovrebis gaumjobesebisaTvis
saerTaSoriso TanamSromlobis mniSvnelobas,
SeTanxmdnen Semdegze: nawili I
muxli 1 winamdebare konvenciis miznebisaTvis bavSvad iTvleba 18 wlamde asakis yoveli adamiani, Tuki romelime
qveynis kanonmdeblobis mixedviT bavSvi ufro adre ar aRwevs srulwlovanebas.
muxli 2 1. monawile saxelmwifoebi pativs scemen da uzrunvelyofen maTi iurisdiqciis farglebSi myofi
TiToeuli bavSvis yvela uflebas, romelic winamdebare konveciiTaa gaTvaliswinebuli, nebismieri saxis
diskriminaciis gareSe, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva mrwamsis,
erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebrivi mdgomareobis, bavSvis, misi mSoblebisa da
kanonieri meurveebis janmrTelobisa da dabadebis mdgomareobis an sxva ram viTarebis ganurCevlad.
2. monawile saxelmwifoebi yovelgvar aucilebel zomas Rebuloben diskriminaciis yvela im formisa da
sasjelisagan bavSvis dacvis uzrunvelsayofad, romlebic ukavSirdeba bavSvis, bavSvis mSoblebis,
kanonieri meurveebis an ojaxis sxva wevrTa statuss, saqmianobas, maT mier gamoTqmul Sexedulebebs da
maT gamJRavnebul mrwamss.
muxli 3 1. bavSvis mimarT nebismier qmedebaTa ganxorcielebisas, miuxedavad imisa, Tu vin aris maTi
ganmaxorcielebeli, - saxelmwifo Tu kerZo dawesebulebebi, romlebic muSaoben socialuri
uzrunvelyofis sakiTxebze, sasamarTloebi, administraciuli Tu sakanonmdeblo organoebi - upirvelesi
yuradReba eTmoba bavSvis interesebis dacvis ukeT uzrunvelyofas. 2. monawile saxelmwifoebi, iTvaliswineben ra bavSvis mSoblis, bavSvis mimarT pasuxismgeblobis
mtvirTveli kanonieri meurveebisa da sxva pirebis uflebebsa da movaleobebs, valdebulebas iReben
uzrunvelyon bavSvi iseTi dacviTa da mzrunvelobiT, romelic aucilebelia misi keTildReobisaTvis da
amisaTvis iReben yvela sakanonmdeblo da administraciul zomas.
-65-
3. monawile saxelmwifoebi uzrunvelyofen, rom bavSvisaTvis zrunvaze an mis dacvaze pasuxismgebeli
dawesebulebebi, samsaxurebi an organoebi Seesabamebodnen kompetenturi organoebis mier dawesebul
normebs, kerZod, usafrTxoebisa da janmrTelobis dacvis sferoSi maTi personalis ricxobriobisa da
vargisianobis, agreTve kompetenturi zedamxedvelobis TvalsazrisiT. muxli 4 monawile saxelmwifoebi Rebuloben yvela aucilebel sakanonmdeblo, administraciul da sxvagvar
zomas winamdebare konvenciiT aRiarebul uflebaTa gansaxorcieleblad. monawile saxelmwifoebi
ekonomikur, socialur da kulturul uflebaTa realizaciisaTvis aseT zomebs Rebuloben maT xelT
arsebuli resursebis maqsimaluri gamoyenebiT, aucileblobis SemTxvevaSi ki - saerTaSoriso
TanamSromlobis farglebSi. muxli 5 monawile saxelmwifoebi pativs miageben mSoblebisa da Sesabamis SemTxvevebSi adgilobrivi adaT-
wesebis Sesatyvisad farTod gagebuli ojaxis wevrebis an Temis, meurveebisa da sxva pirebis
uflebebsa da movaleobebs, romlebic kanonis mixedviT pasuxismgebelni arian bavSvze, imaze, rom
saTanadod xelmZRvanelobdnen bavSvs winamdebare konvenciiT aRiarebul uflebaTa ganxorcielebaSi da
akeTebdnen amas bavSvis unarTa ganviTarebis gaTvaliswinebiT.
muxli 6 1. monawile saxelmwifoebi aRiareben, rom yovel bavSvs aqvs sicocxlis xelSeuxebeli ufleba.
2. monawile saxelmwifoebi SesaZleblobisamebr maqsimalurad uzrunvelyofen bavSvis sicocxlis
SenarCunebasa da jansaR ganviTarebas.
muxli 7
1. bavSvi registracias gadis dabadebisTanave da mas dabadebidanve gaaCnia ufleba, hqondes saxeli da
SeiZinos moqalaqeoba, agreTve, ramdenadac es SesaZlebelia, uflebamosilia icnobdes Tavis mSoblebs
da garemosili iyos maTi mzrunvelobiT.
2 monawile saxelmwifoebi uzrunvelyofen am uflebaTa ganxorcielebas sakuTari erovnuli
kanonmdeblobis Sesatyvisad da Tavisi movaleobebis Sesrulebas am sferoSi Sesabamisi saerTaSoriso
dokumentebis Tanaxmad, kerZod, im SemTxvevaSi, Tuki sxvagvarad bavSvs ar eqneba moqalaqeoba.
muxli 8
1. monawile saxelmwifoebi valdebulebas iReben pativi scen bavSvis uflebas, SeinarCunos Tavisi
individualoba, moqalaqeobis, saxelisa da ojaxuri kavSirebis CaTvliT, rogorc es
gaTvaliswinebulia kanoniT da ar dauSvan amaSi kanonsawinaamRdego Careva.
2. Tu bavSvi ukanonod kargavs Tavisi individualobis nawils an mis yvela elements, monawile
saxelmwifoebi uzrunvelyofen mas aucilebeli mfarvelobiT da daxmarebas aRmouCenen misi
individualobis uswrafesi aRdgenisaTvis.
muxli 9
1. monawile saxelmwifoebi uzrunvelyofen, rom bavSvi ar daSordes Tavis mSoblebs maTi survilis
sawinaaRmdegod, im SemTxvevaTa gamoklebiT, roca kompetenturi organoebi, sasamarTlo
gadawyvetilebis Tanaxmad, saTanado kanonisa da proceduris Sesabamisad gansazRvraven, rom aseTi
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
-66-
daSoreba aucilebelia da ukeT emsaxureba bavSvis interesebs. es SeiZleba aucilebeli gaxdes ama Tu im
konkretul SemTxvevaSi, magaliTad, roca mSoblebi sastikad eqcevian bavSvs da ar zrunaven masze, an roca
mSoblebi cxovroben cal-calke da aucilebelia bavSvis sacxovrebeli adgilis Taobaze gadawyvetilebis
miReba.
2. am muxlis pirveli punqtis Sesabamisad, nebismieri ganxilvis dros yvela dainteresebul mxares
SesaZlebloba eZleva, monawileoba miiRos saqmis ganxilvaSi da gamoTqvas sakuTari mosazrebebi.
3. monawile saxelmwifoebi pativs scemen erT an orive mSobels dacilebuli bavSvis uflebas,
regularuli piradi urTierTobebi da pirdapiri kontaqtebi hqondes orive mSobelTan, im SemTxvevis
garda, roca es ewinaamRdegeba bavSvis yvelaze WeSmarit interesebs.
4. im SemTxvevaSi, roca aseTi daSoreba gamomdinareobs monawile saxelmwifoTa romelime
gadawyvetilebidan, anu roca saqme exeba, magaliTad, erTi an orive mSoblis an bavSvis dapatimrebas,
gasaxlebas, deportacias an sikvdils (mocemuli piris saxelmwifo gamgeblobaSi yofnisas nebismieri
mizeziT gamowveuli sikvdilis CaTvliT), monawile saxelmwifo aseT mSoblebs, bavSvs an, Tu es
aucilebelia, ojaxis sxva wevrs maTi TxovniT aZlevs aucilebel informacias ojaxidan wasuli
wevris/wevrebis adgilsamyofelis Sesaxeb, Tu am informaciis micema zians ar ayenebs bavSvis
keTildReobas. monawile saxelmwifoebi SemdgomSi uzrunvelyofen, rom aseTi Txovna TavisTavad ar
iwvevdes Sesabamisi pirisaTvis (pirTaTvis) arasasurvel Sedegebs.
muxli 10
1. monawile saxelmwifoTa mier me-9 muxlis 1-li punqtiT Tavis Tavze aRebuli valdebulebis Sesabamisad,
bavSvis an misi mSoblis gancxadeba ojaxis gamTlianebis mizniT monawile saxelmwifoSi Sesvlis an iqidan
gasvlis Taobaze monawile saxelmwifoebma unda ganixilon pozitiurad, humanurad da operatiulad.
monawile saxelmwifoebi SemdgomSi uzrunvelyofen, rom aseTi Txovnis wardgenas ar mohyves arasasurveli
Sedegebi ganmcxadeblis an maTi ojaxis wevrebisaTvis.
2. bavSvs, romlis mSoblebic sxvadasxva saxelmwifoSi cxovroben, ufleba gaaCnia, gansakuTrebuli
viTarebis garda, regularuli piradi urTierTobebi da pirdapiri kontaqtebi hqondes orive mSobelTan. am
mizniT monawile saxelmwifoebi, me-9 muxlis 1-li punqtis Sesabamisad, pativs scemen bavSvisa da misi
mSoblebis uflebas datovon nebismieri qveyana, sakuTari qveynis CaTvliT, da dabrundnen Tavis qveyanaSi.
nebismieri qveynis datovebis uflebis mimarT moqmedebs mxolod iseTi SezRudvebi, romlebic dadgenilia
kanoniT da aucilebelia saxelmwifo uSiSroebis, sazogadoebrivi wesrigis (ordre public), mosaxleobis
janmrTelobis an zneobis, an sxva pirTa uflebebisa da Tavisuflebis dacvisaTvis da SeTavsebadia
winamdebare konvenciaSi aRiarebul sxva uflebebTan.
muxli 11 1. monawile saxelmwifoebi Rebuloben zomebs bavSvTa ukanonod gadaadgilebis an sazRvargareT maTi
ukanonod datovebis winaaRmdeg sabrZolvelad.
2. am mizniT monawile saxelmwifoebi xels uwyoben ormxrivi an mravalmxrivi SeTanxmebebis dadebas an
moqmed SeTanxmebebTan SeerTebas.
muxli 12
1. monawile saxelmwifoebi uzrunvelyofen sakuTari Sexedulebebis Camoyalibebis unaris mqone bavSvis
uflebas, Tavisuflad gamoTqvas Tavisi Sexedulebebi nebismier sakiTxze, romelic mas exeba, amasTan,
bavSvis Sexedulebebs saTanado yuradReba eTmoba misi asakisa da simwifis Sesabamisad.
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
-67-
2. am mizniT bavSvs, kerZod, eZleva SesaZlebloba, mousminon mas sasamarTlo Tu administraciuli
wesiT nebismieri saqmis ganxilvisas, romelic bavSvs exeba, rogorc uSualod, aseve warmomadgenlis an
Sesabamisi organos meSveobiT, erovnuli kanonmdeblobis procesualuri normebiT gaTvaliswinebuli
wesiT.
muxli 13
1. bavSvs ufleba aqvs Tavisuflad gamoTqvas Tavisi azri; es ufleba moicavs Tavisuflebas, sazRvrebis
arsebobis miuxedavad moiZios, miiRos an gadasces nebismieri saxis informacia an idea zepiri,
werilobiTi Tu beWduri formiT, bavSvis arCevanisamebr.
2. am uflebis ganxorcieleba, SesaZloa, erTgvarad SeizRudos, magram es SezRudva kanoniT
gaTvaliswinebuli da aucilebeli unda iyos:
a) sxva pirTa uflebebisa da reputaciis pativiscemisaTvis;
b) saxelmwifo uSiSroebis an sazogadoebrivi wesrigis (ordre public), an mosaxleobis
janmrTelobis an zneobis dacvisaTvis.
muxli 14
1. monawile saxelmwifoebi pativs scemen bavSvis azris, sindisis da religiuri rwmenis Tavisuflebas.
2. monawile saxelmwifoebi pativs scemen mSobelTa da Sesabamis SemTxvevaSi kanonier meurveTa
uflebebsa da movaleobebs, uxelmZRvanelon bavSvs misi uflebebis im meTodiT ganxorcielebaSi,
romelic Seesatyviseba bavSvis ganviTarebad unarebs.
3. religiuri aRmsareblobis an rwmenis Tavisufleba SeiZleba daeqvemdebaros mxolod im SezRudvebs,
romlebic dadgenilia kanoniT da aucilebelia saxelmwifo uSiSroebis, sazogadoebrivi wesrigis,
mosaxleobis zneobisa da janmrTelobis an sxva pirTa ZiriTadi uflebebisa da Tavisuflebis
dacvisaTvis.
muxli 15
1. monawile saxelmwifoebi aRiareben bavSvis uflebas, sargeblobdes asociaciebisa da mSvidobiani
Sekrebebis TavisuflebiT.
2. mocemuli uflebis ganxorcielebis mimarT ar SeiZleba dawesdes raime SezRudva, garda
SezRudvebisa, romlebic dawesdeba kanonis Sesabamisad da aucilebelia demokratiul sazogadoebaSi
saxelmwifo uSiSroebis an sazogadoebrivi usafrTxoebis, sazogadoebrivi wesrigis (ordre public)
interesebisaTvis, an mosaxleobis janmrTelobis an zneobis, an sxva pirTa uflebebisa da Tavisuflebis
dacvisaTvis.
muxli 16
1. arc erTi bavSvi ar SeiZleba iyos piradi da ojaxuri cxovrebis, sacxovrebeli binis
xelSeuxeblobis an korespondenciis saidumloebis uflebaTa mis mier ganxorcielebaSi TviTneburi an
ukanono Carevis, an misi Rirsebisa da reputaciis ukanono xelyofis obieqti.
2. bavSvs ufleba aqvs, kanoniT iyos daculi msgavsi Carevis an xelyofisagan.
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
-68-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
muxli 17
monawile saxelmwifoebi aRiareben masobrivi informaciis saSualebaTa mniSvnelovan rols da
uzrunvelyofen bavSvisaTvis sxvadasxva erovnuli da saerTaSoriso wyaroebiT gavrcelebuli
informaciisa da masalebis misawvdomobas, gansakuTrebiT iseTi informaciisa da masalebisa, romlebic
mimarTulia bavSvis socialuri, sulieri da moraluri keTildReobisaken, agreTve jansaRi fizikuri da
fsiqikuri ganviTarebis xelSewyobisaken. am mizniT monawile saxelmwifoebi –
a) axdenen masobrivi informaciis saSualebebiT im informaciisa da masalebis gavrcelebis waxalisebas,
romelic sasargebloa bavSvis socialuri da kulturuli ganviTarebis TvalsazrisiT da gamoxatavs 29-
e muxlis suliskveTebas;
b) axdenen saerTaSoriso TanamSromlobis waxalisebas sxvadasxva kulturuli, erovnuli da
saerTaSoriso wyaroebidan mopovebuli amgvari informaciisa da masalebis momzadebis, gacvlisa da
gavrcelebis mizniT;
g) axdenen sabavSvo literaturis gamocemisa da gavrcelebis waxalisebas.
d) axdenen masobrivi informaciis saSualebebis waxalisebas, raTa maT gansakuTrebuli yuradReba
dauTmon im bavSvis enobriv moTxovnilebebs, romelic miekuTvneba romelime umciresobis jgufs an
mkvidr mosaxleobas;
e) axdenen im saxis informaciisa da masalebisagan bavSvis dacvis saTanado principebis SemuSavebis
waxalisebas, romelic sazianoa misi keTildReobisaTvis, me-13 da me-18 muxlebis debulebaTa
gaTvaliswinebiT.
muxli 18
1. monawile saxelmwifoebi yvelafers akeTeben, raTa uzrunvelyon bavSvis aRzrdasa da ganviTarebaze
orive mSoblis saerTo da Tanabari pasuxismgeblobis principis aRiareba. mSoblebs an Sesabamis
SemTxvevebSi kanonier meurveebs ekisrebaT ZiriTadi pasuxismgebloba bavSvis aRzrdasa da ganviTarebaze,
bavSvis yvelaze WeSmariti interesebi warmoadgens maTi zrunvis mTavar sagans.
2. winamdebare konvenciaSi gamokveTil uflebaTa ganxorcielebis garantiis Seqmnisa da xelSewyobis
mizniT monawile saxelmwifoebi saTanado daxmarebas uweven mSoblebsa da kanonier meurveebs maTi
movaleobis SesrulebaSi, aRzardon bavSvi da uzrunvelyofen sabavSvo dawesebulebaTa qselis
ganviTarebas.
3. monawile saxelmwifoebi yvela aucilebel zomas Rebuloben imis uzrunvelsayofad, rom bavSvebs,
romelTa mSoblebic muSaoben, ufleba hqondeT isargeblon maTTvis gankuTvnili samsaxurebiTa da
dawesebulebebiT, romelTac bavSvTa movla-patronoba ekisrebaT.
muxli 19
1. monawile saxelmwifoebi yvela aucilebel sakanonmdeblo, administraciul, socialur da
saganmanaTleblo zomas Rebuloben im mizniT, raTa bavSvi daicvan mSoblebis, kanonieri meurveebis an
bavSvze mzrunveli nebismieri sxva piris mxridan yvelanairi formis fizikuri Tu fsiqologiuri
Zaladobisagan, Seuracxyofisa Tu borotad gamoyenebisagan, mzrunvelobis moklebisa Tu daudevari
mopyrobisagan, uxeSi moqcevisa Tu eqspluataciisagan, seqsualuri borotebis CaTvliT.
2. dacvis aseTi RonisZiebebi aucileblobis SemTxvevaSi moicavs efeqtur procedurebs socialuri
programebis SemuSavebisaTvis im mizniT, raTa aucilebeli mxardaWera aRmouCinon bavSvs da im pirebs,
vinc masze zrunavs, agreTve xeli Seuwyon bavSvTa mimarT sastiki damokidebulebis zemoTaRniSnuli
gamovlinebebis Tavidan acilebis, winaswari gamomJRavnebis, Setyobinebis, gansaxilvelad gadacemis,
gamoZiebis, mkurnalobis da sxva RonisZiebebis ganxorcielebas, aucileblobis SemTxvevaSi ki -
sasamarTlo proceduris aRZvras.
-69-
muxli 20
1. bavSvs, romelic droebiT an mudmivad moklebulia ojaxur garemos, anda, misive yvelaze WeSmariti
interesebidan gamomdinare, ar SeiZleba darCes aseT garemoSi, ufleba aqvs saxelmwifos
gansakuTrebuli mfarvelobiTa da daxmarebiT sargeblobdes.
2. monawile saxelmwifoebi TavianTi erovnuli kanonmdeblobis Sesabamisad uzrunvelyofen aseTi
bavSvis mimarT mzrunvelobis formis Secvlas.
3. aseTi mzrunveloba SeiZleba moicavdes, kerZod, bavSvis aRsazrdelad gadacemas, muslimanuri
samarTlis “kafalas”, Svilad ayvanas an aucileblobis SemTxvevaSi bavSvTa movla-patronobisaTvis
mowodebul Sesabamis dawesebulebaSi mis moTavsebas. mzrunvelobis formis Secvlis variantebis
ganxilvisas aucilebelia saTanadod iqnes gaTvaliswinebuli bavSvis aRzrdis memkvidreobiTobis
sasurveloba da misi eTnikuri warmomavloba, religiuri da kulturuli kuTvnileba da mSobliuri
ena.
muxli 21
monawile saxelmwifoebi, romlebic aRiareben an Tanxmdebian Svilad ayvanis sistemis arsebobas,
uzrunvelyofen, rom bavSvis yvelaze WeSmariti interesebi gaTvaliswinebuli iqnes uwinares yovlisa,
da isini:
a) uzrunvelyofen, rom bavSvis Svilad ayvanis nebarTvas iZleodes mxolod kompetenturi
xelisufleba, romelic saTanado kanonebisa da procedurebis Sesabamisad da saqmesTan dakavSirebuli
sarwmuno
informaciis safuZvelze gansazRvravs, rom Svilad ayvana dasaSvebia mSoblebTan, naTesavebTan da
kanonier meurveebTan mimarTebaSi bavSvis statusis gaTvaliswinebiT da rom, Tu es saWiroa,
dainteresebuli pirebi Segnebulad daTanxmdnen Svilad ayvanas iseTi konsultaciis safuZvelze,
rogoric SeiZleba aucilebeli iyos;
b) aRiareben, rom Svilad ayvana sxva qveyanaSi SeiZleba ganxiluli iqnes, rogorc bavSvis movlis
alternatiuli saSualeba, Tu bavSvi ar SeiZleba aRsazrdelad gadaeces an SeuerTdes ojaxs, romelic
SeZlebda uzrunveleyo misi aRzrda an Svilad ayvana da Tu im qveyanaSi, sadac bavSvi daibada,
SeuZlebelia misi Sesaferisi ramenairi movla-patronobis uzrunvelyofa;
g) uzrunvelyofen, rom sxva qveyanaSi bavSvis Svilad ayvanis SemTxvevaSi arsebobdes iseTive
garantiebi da normebi, rogoric arsebobs qveynis SigniT Svilad ayvanis dros;
d) iReben yvela aucilebel zomas imis uzrunvelsayofad, rom sxva qveyanaSi Svilad ayvanis dros am
saqmesTan dakavSirebul pirebs ar mieceT gaumarTlebeli finansuri mogebis miRebis saSualeba;
e) aucilebel SemTxvevaSi xels uwyoben winamdebare muxlis miznebis miRwevas ormxrivi da
mravalmxrivi xelSekrulebebisa da SeTanxmebebis dadebis gziT da cdiloben am safuZvelze
uzrunvelyon, rom bavSvis mowyoba sxva qveyanaSi xorcieldebodes kompetenturi xelisuflebis an
organoebis mier.
muxli 22
1. monawile saxelmwifoebi aucilebel zomebs iReben, raTa uzrunvelyon, rom bavSvma, romelsac surs
miiRos ltolvilis statusi an romelic Sesatyvisi saerTaSoriso an saSinao samarTlisa da
procedurebis ZaliT iTvleba ltolvilad da romelsac Tan axlavs an ar axlavs mSoblebi an
nebismieri sxva piri, isargeblos saTanado dacviTa da humanitaruli daxmarebiT winamdebare konveciaSi
da adamianis uflebebisadmi miZRvnil im sxva saerTaSoriso an humanitarul dokumentebSi aRiarebuli
uflebebis gamoyenebisas, romelTa monawileni arian aRniSnuli saxelmwifoebi.
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
-70 -
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
2. am mizniT monawile saxelmwifoebi, roca amas aucileblad miiCneven, xels uwyoben gaerTianebuli
erebis organizaciisa da im sxva kompetenturi samTavrobaTaSoriso an arasamTavrobo organizaciebis
mcdelobas, romlebic TanamSromloben gaerTianebuli erebis organizaciasTan, daicvan aseTi bavSvi,
daexmaron mas da moZebnon nebismieri ltolvili bavSvis mSoblebi Tu ojaxis sxva wevrebi, raTa miiRon
misi ojaxTan SeerTebisaTvis aucilebeli informacia. im SemTxvevaSi, roca ar xerxdeba mSoblebis an
ojaxis sxva wevrebis moZebna, maSin bavSvi, rogorc amas iTvaliswinebs winamdebare konvencia,
uzrunvelyofilia iseTive dacviT, rogoriTac sxva nebismieri bavSvi, romelic raime mizezis gamo
mudmivad an droebiT moklebulia ojaxur garemos.
muxli 23
1. monawile saxelmwifoebi aRiareben, rom gonebrivad an fizikurad unarSezRuduli bavSvi
srulfasovnad da Rirseulad unda cxovrobdes imgvar pirobebSi, romlebic uZlierebs mas Rirsebis
grZnobas, sakuTari Tavis rwmenas da uadvilebs sazogadoebis cxovrebaSi aqtiur monawileobas.
2. monawile saxelmwifoebi aRiareben unarSezRuduli bavSvis uflebas, sargeblobdes gansakuTrebuli
mzrunvelobiT da saTanado resursebis arsebobis pirobebSi, axaliseben da uzrunvelyofen am uflebis
mqone bavSvisaTvis da mis mimarT mzrunvelobaze pasuxismgebeli pirebisaTvis iseTi daxmarebis gawevas,
rogorsac iTxovdnen da romelic Seesabameba bavSvisa da misi mSoblebis, an im sxva pirTa mdgomareobas,
romlebic uzrunvelyofen bavSvze mzrunvelobas.
3. unarSezRuduli bavSvis gansakuTrebul saWiroebaTa aRiarebis niSnad, winamdebare muxlis me-2
punqtis Sesabamisad, daxmareba, mSoblebisa da bavSvze mzrunvelobis uzrunvelmyofi sxva pirebis
finansuri resursebis gaTvaliswinebiT SeZlebisdagvarad ufasoa, da miznad isaxavs unarSezRudul
bavSvs misces imis efeqturi SesaZlebloba, rom man isargeblos saganmanaTleblo, samedicino,
janmrTelobis aRmdgeni, profesiuli da SromiTi saqmianobisaTvis mosamzadeblad saWiro momsaxurebiT
da dasvenebis saSualebebiT, rac bavSvs maqsimalurad srulad CarTavs socialur cxovrebaSi da xels
Seuwyobs misi pirovnebis ganviTarebas, rac kulturuli da sulieri TvalsazrisiT mis zrdasac moicavs.
4. monawile saxelmwifoebi saerTaSoriso TanamSromlobis suliskveTebiT xels uwyoben informaciis
gavrcelebas unarSezRuduli bavSvebis profilaqtikuri jandacvisa da samedicino, fsiqologiuri da
funqcionaluri mkurnalobis dargSi, saTanado reabilitaciis, zogadsaganmanaTleblo da profesiuli
momzadebis meTodebze informaciis gavrcelebis CaTvliT, agreTve am informaciis xelmisawvdomobas
imisaTvis, rom monawile saxelmwifoebma gaifarTovon am dargSi TavianTi SesaZleblobebi, codna da
gamocdileba. amasTan dakavSirebiT gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos ganviTarebadi qveynebis
saWiroebebs.
muxli 24
1. monawile saxelmwifoebi aRiareben bavSvis uflebas, isargeblos janmrTelobis dacvis sistemis
yvelaze ufro srulyofili momsaxurebiT da daavadebaTa mkurnalobisa da janmrTelobis aRdgenis
saukeTeso saSualebebiT. monawile saxelmwifoebi cdiloben uzrunvelyon, rom arc erT bavSvs ar
CamoerTvas ufleba, isargeblos janmrTelobis dacvis sistemis aseTi momsaxurebiT.
2. monawile saxelmwifoebi cdiloben miaRwion mocemuli uflebis srul ganxorcielebas da, kerZod,
aucilebel zomebs iReben:
a) CvilTa sikvdilianobis donisa da bavSvTa sikvdilianobis SemcirebisaTvis;
b) yvela bavSvisaTvis aucilebeli samedicino daxmarebisa da janmrTelobis dacvis uzrunvelyofisaTvis,
imisaTvis, rom upiratesi yuradReba daeTmos pirveladi samedicino sanitaruli daxmarebis gawevas;
-71-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
g) daavadebebTan da SimSilobasTan brZolisaTvis, maT Soris pirveladi samedicino-sanitaruli
daxmarebis farglebSi, advilad xelmisawvdomi teqnologiisa da sakmao sursaTiTa da sasmeli wyliT
momaragebis gziT, garemos dabinZurebis saSiSroebisa da riskis gaTvaliswinebiT;
d) dedebisaTvis mSobiarobamde da mSobiarobis Semdgom periodSi janmrTelobis dacvis saTanado
momsaxurebis gawevisaTvis;
e) sazogadoebis yvela fenis, kerZod, mSoblebisa da bavSvebisaTvis bavSvTa janmrTelobisa da kvebis
Sesaxeb informaciis miwodebis, ZuZuTi kvebis upiratesobebis gacnobis uzrunvelyofisaTvis, higienis,
bavSvis sacxovrebeli garemos sanitariis dacvisa da ubeduri SemTxvevebis Tavidan acilebis, agreTve
maTTvis ganaTlebis xelmisawvdomobisa da codnis gamoyenebaSi daxmarebis gawevisaTvis;
v) profilaqtikuri samedicino daxmarebis da ojaxis dagegmvis sferoSi saganmanaTleblo muSaobis
gaSlisa da momsaxurebis ganviTarebisaTvis.
3. monawile saxelmwifoebi atareben yovelgvar efeqtur da aucilebel zomebs im tradiciuli
praqtikis aRmofxvrisaTvis, romelic uaryofiTad moqmedebs bavSvTa janmrTelobaze.
4. monawile saxelmwifoebi valdebulebas iReben waaxalison saerTaSoriso TanamSromloba da
ganaviTaron igi mocemul muxlSi aRiarebuli uflebis sruli ganxorcielebis TandaTanobiT
miRwevisaTvis. amasTan dakavSirebiT gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos ganviTarebadi qveynebis
saWiroebebs.
muxli 25
monawile saxelmwifoebi aRiareben kompetenturi organoebis mier movlis mizniT sameurveod
gamwesebuli bavSvis uflebas, iyos daculi da isargeblos fizikuri Tu fsiqikuri mkurnalobiT;
aRiareben bavSvis uflebas, periodulad xdebodes misTvis gaweuli mkurnalobis da mis mimarT aseT
meurveobasTan dakavSirebuli sxva pirobebis Sefaseba.
muxli 26 1. monawile saxelmwifoebi aRiareben yoveli bavSvis uflebas, isargeblos socialuri uzrunvelyofis
yvela sikeTiT, socialuri dazRvevis CaTvliT, da aucilebel zomebs iReben am uflebis sruli
ganxorcielebisaTvis TavianTi erovnuli kanonmdeblobis Sesabamisad.
2. es SeRavaTebi bavSvs eZleva aucileblobisamebr, misi da mis rCenaze pasuxismgebel pirTa
resursebisa da SesaZleblobebis, agreTve bavSvis mier an misi saxeliT am SeRavaTebis miRebasTan
dakavSirebuli nebismieri sxva mosazrebis gaTvaliswinebiT.
muxli 27
1. monawile saxelmwifoebi cnoben yoveli bavSvis uflebas, uzrunvelyofili iyos cxovrebis iseTi
doniT, romelic aucilebelia misi fizikuri, gonebrivi, sulieri, zneobrivi da socialuri
ganviTarebisaTvis.
2. mSobels (mSoblebs) an bavSvis sxva aRmzrdelebs ekisrebaT ZiriTadi pasuxismgebloba, Tavisi
unarisa da finansuri SesaZleblobebis farglebSi uzrunvelyon bavSvis ganviTarebisaTvis saWiro
cxovrebis pirobebi.
-72-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
3. monawile saxelmwifoebi, erovnuli pirobebis Sesabamisad da TavianTi SesaZleblobebis farglebSi,
aucilebel zomebs iReben imisaTvis, raTa daxmareba gauwion mSoblebsa da bavSvTa aRmzrdel sxva pirebs
am uflebis ganxorcielebaSi, aucileblobis SemTxvevaSi materialurad exmarebian da Tanadgomas uweven
programebs, uwinaresad sakvebiT, tansacmliTa da sacxovrebliT uzrunvelyofis TvalsazrisiT.
4. monawile saxelmwifoebi yvela aucilebel zomas axorcieleben imisaTvis, raTa uzrunvelyon mSoblebis,
an bavSvze finansurad pasuxismgebel sxva pirTa mier bavSvis rCenis aRdgena, rogorc monawile
saxelmwifos SigniT, ise mis sazRvrebs gareT. kerZod, Tu bavSvze finansurad pasuxismgebeli piri da
bavSvi cxovroben sxvadasxva saxelmwifoSi, monawile saxelmwifoebi xels uwyoben saerTaSoriso
xelSekrulebebTan SeerTebas an aseTi xelSekrulebebis dadebas, agreTve sxva Sesabamisi SeTanxmebebis
miRwevas
muxli 28
1. monawile saxelmwifoebi aRiareben, rom bavSvs aqvs ganaTlebis ufleba da Tanabari SesaZleblobebis
safuZvelze am uflebis TandaTanobiT ganxorcielebis mizniT isini, kerZod:
a) aweseben ufaso da savaldebulo dawyebiT ganaTlebas;
b) xels uwyoben rogorc zogadi, ise profesiuli saSualo ganaTlebis sxvadasxva formebis ganviTarebas,
uzrunvelyofen yvela bavSvisaTvis maT xelmisawvdomobas da Rebuloben iseT aucilebel zomebs,
rogoricaa ufaso ganaTlebis SemoReba da aucileblobis SemTxvevaSi finansuri daxmarebis gaweva;
g) yvela aucilebeli saSualebis gamoyenebiT uzrunvelyofen umaRlesi ganaTlebis xelmisawvdomobas
yvelasaTvis TiToeulis unaris Sesatyvisad;
d) uzrunvelyofen ganaTlebisa da profesiuli momzadebis sferoSi informaciisa da masalebis
xelmisawvdomobas yvela bavSvisaTvis;
e) Rebuloben zomebs skolebSi regularuli daswrebis xelSesawyobad da skolidan ganTesil moswavleTa
ricxvis Sesamcireblad.
2. monawile saxelmwifoebi yvela aucilebel zomas mimarTaven, raTa uzrunvelyon saskolo disciplinis
dacva im meTodebiT, romlebic bavSvis adamianuri Rirsebis pativiscemasa da winamdebare konvencias
efuZneba.
3. monawile saxelmwifoebi axaliseben da aviTareben saerTaSoriso TanamSromlobas im sakiTxebSi,
romlebic exeba ganaTlebas, kerZod, mTel msoflioSi umecrebisa da wera-kiTxvis ucodinarobis
likvidaciisa da samecniero-teqnikuri codnisa da swavlebis Tanamedrove meTodebis misawvdomobis
xelSewyobis mizniT. amasTan dakavSirebiT gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos ganviTarebadi qveynebis
saWiroebebs.
muxli 29
1. monawile saxelmwifoebi eTanaxmebian imas, rom bavSvis ganaTleba mimarTuli unda iyos:
a) bavSvis pirovnebis, niWis, gonebrivi da fizikuri unarebis sruli
ganviTarebisaken;
b) bavSvisaTvis adamianis uflebebisa da ZiriTadi Tavisuflebebisadmi, agreTve gaerTianebuli erebis
organizaciis wesdebaSi gancxadebuli principebisadmi pativiscemis gaRvivebisaken;
g) bavSvisaTvis Tavisi mSoblebisadmi, Tavisi kulturuli TviTmyofadobis, enis da faseulobebis
pativiscemis Canergvisaken; bavSvis aRzrdisaken im qveynis erovnuli faseulobebisadmi pativiscemis
suliskveTebiT, romelSic is cxovrobs, aseve im qveynisa, saidanac igi aris warmoSobiT; bavSvis
pativiscemis gaRvivebisaken misi sakuTari civilizaciisagan gansxvavebuli civilizaciisadmi;
-73-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
d) Tavisufal sazogadoebaSi urTierTgagebis, mSvidobis, Semwynareblobis, qalisa da mamakacis, yvela
xalxis, eTnikuri, erovnuli da religiuri jgufebis, maT Soris mkvidri mosaxleobis
warmomadgenelTa mimarT Tanasworobisa da megobrobis suliskveTebiT bavSvis Segnebuli
cxovrebisaTvis momzadebisaken;
e) garemosadmi pativiscemis suliskveTebiT bavSvis aRzrdisaken.
2. winamdebare an 28-e muxlis arc erTi nawili ar zRudavs calkeuli pirebisa da organoebis
Tavisuflebas, Seqmnan saswavlo dawesebulebebi da uxelmZRvanelon maT winamdebare muxlis pirvel
punqtSi mocemuli principebis mudmivi dacvisa da im moTxovnis gaTvaliswinebiT, rom asset saswavlo
dawesebulebebSi miRebuli ganaTleba Seesabamebodes saxelmwifos mier dadgenil minimalur normebs.
muxli 30
im saxelmwifoebSi, sadac arseboben eTnikuri, religiuri an enobrivi umciresobebi an pirebi,
romlebic mkvidr mosaxleobas miekuTvnebian, bavSvs, romelic aseT umciresobas an mkvidr mosaxleobas
miekuTvneba, ar SeiZleba uari eTqvas uflebaze, rom Tavisi jgufis sxva wevrebTan erTad eziaros
sakuTar kulturas, aRiaros Tavisi religia da Seasrulos misi wes-Cveulebebi, agreTve gamoiyenos
mSobliuri ena.
muxli 31
1. monawile saxelmwifoebi aRiareben, rom bavSvs gaaCnia dasvenebisa da Tavisufali drois qonis
ufleba, misi asakisaTvis Sesaferis TamaSobebsa da gasarTob RonisZiebebSi monawileobis ufleba,
agreTve ufleba, Tavisuflad monawileobdes kulturul cxovrebaSi, eziaros xelovnebas.
2. monawile saxelmwifoebi pativs scemen da axaliseben bavSvis uflebas, yovelmxrivi monawileoba
miiRos kulturul da SemoqmedebiT cxovrebaSi, xels uwyoben misTvis saTanado da Tanaswori
SesaZleblobebis Seqmnas kulturuli da SemoqmedebiTi saqmianobisaTvis, Tavisufali droiT
sargeblobisa da dasvenebisaTvis.
muxli 32
1. monawile saxelmwifoebi aRiareben bavSvis uflebas, daculi iyos ekonomikuri eqspluataciisa da
nebismieri iseTi samuSaos Sesrulebisagan, romelic SeiZleba emuqrebodes mis janmrTelobas da xels
uSlides ganaTlebis miRebaSi, an zians ayenebdes mis janmrTelobas, fizikur, gonebriv, sulier,
moralur da socialur ganviTarebas.
2. monawile saxelmwifoebi Rebuloben sakanonmdeblo, administraciul da socialur zomebs, atareben
RonisZiebebs ganaTlebis sferoSi, raTa ganxorcieldes winamdebare muxli. am mizniT, xelmZRvaneloben
ra sxva saerTaSoriso dokumentebis Sesabamisi debulebebiT, monawile saxelmwifoebi, kerZod:
a) adgenen samuSaoze miRebis minimalur asaks an minimalur asakebs;
b) gansazRvraven samuSao dRis xangrZlivobasa da Sromis pirobebTan dakavSirebul aucilebel
moTxovnebs;
g) iTvaliswineben sasjelis Sesabamis saxeobebs an sxva sanqciebs winamdebare muxlis efeqturi
ganxorcielebis uzrunvelsayofad.
muxli 33
monawile saxelmwifoebi Rebuloben yvela aucilebel zomas, sakanonmdeblo, administraciuli da
socialuri zomebis CaTvliT, agreTve RonisZiebebs ganaTlebis sferoSi, raTa daicvan bavSvebi
Sesabamisi saerTaSoriso xelSekrulebebiT gansazRvruli narkotikuli saSualebebisa da
fsiqotropuli nivTierebebis ukanono xmarebisagan da ar dauSvan bavSvebis gamoyeneba am nivTierebaTa
kanonsawinaamRdego warmoebaSi an vaWrobaSi.
-74-
muxli 34
monawile saxelmwifoebi valdebulebas kisruloben, daicvan bavSvi seqsualuri eqspluataciis da
seqsualuri cdunebis yvela formisagan. am mizniT monawile saxelmwifoebi, kerZod, ormxriv da
mravalmxriv erovnul doneebze Rebuloben yvela aucilebel zomas, raTa Tavidan aicilon:
a) bavSvis dayolieba nebismier ukanono seqsualur qmedebaze an bavSvis iZuleba, monawileobdes aseT
qmedebaSi;
b) eqspluataciis mizniT bavSvis gamoyeneba prostituciaSi an sxva ukanono seqsualur praqtikaSi;
g) eqspluataciis mizniT bavSvis gamoyeneba pornografiasa da pornografiul masalebSi.
muxli 35
monawile saxelmwifoebi erovnul, ormxriv da mravalmxriv doneebze Rebuloben yvela aucilebel zomas,
raTa Tavidan aicilon bavSvTa motaceba, bavSvebiT vaWroba an maTi kontrabanda nebismieri miznebiT da
nebismieri formiT.
muxli 36
monawile saxelmwifoebi bavSvs icaven eqspluataciis yvela sxva formisagan, romelic zians ayenebs
bavSvis keTildReobis nebismier aspeqts.
muxli 37
monawile saxelmwifoebi uzrunvelyofen, rom:
a) arc erTi bavSvi ar iyos wamebis, saerTod, sastiki, araadamianuri an Rirsebis Semlaxveli mopyrobis an
sasjelis msxverpli. arc sikvdiliT dasja, arc mudmivi patimroba, romelic ar iTvaliswinebs
ganTavisuflebis SesaZleblobas, ar SeiZleba Seefardos 18 wlamde asakis pirTa mier Cadenil
danaSaulebebs;
b) arc erT bavSvs ar unda aRekveTos Tavisufleba ukanonod an TviTneburad. bavSvis dapatimreba, dakaveba
an cixeSi moTavseba xorcieldeba kanonis Tanaxmad da ganixileba, rogorc mxolod ukiduresi zoma rac
SeiZleba naklebi periodis ganmavlobaSi.
g) yovel TavisuflebaaRkveTil bavSvs epyrobodnen humanurad da pirovnebis ganuyreli Rirsebis
pativiscemiT, ise, rom gaTvaliswinebuli iyos misi asakis pirTa moTxovnilebebi. kerZod, yoveli
TavisuflebaaRkveTili bavSvi unda gancalkevdes ufrosebisagan, Tu ar miiCneva, rom bavSvis yvelaze
WeSmariti interesebisaTvis amis gakeTeba ar aris saWiro; bavSvs hqondes ufleba, kavSiri iqonios Tavis
ojaxTan mimoweris an Sexvedrebis formiT, gansakuTrebul garemoebaTa gamoklebiT;
d) yovel TavisuflebaaRkveTil bavSvs hqondes ufleba, dauyonebliv miiRos samarTlebrivi da sxva
Sesabamisi daxmareba, agreTve ufleba, gaaprotestos misi Tavisuflebis aRkveTis kanoniereba sasamarTlos
an sxva kompetenturi damoukidebeli da miukerZoebeli organos winaSe da rom maT dauyonebliv
gamoitanon gadawyvetileba nebismieri aseTi procesualuri qmedebis Taobaze.
muxli 38
1. monawile saxelmwifoebi valdebulebas iReben, pativi scen SeiaraRebuli konfliqtebis dros maT
mimarT Zalis mqone saerTaSoriso humanitaruli samarTlis bavSvebTan dakavSirebul normebs da
uzrunvelyon maTi dacva.
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
-75-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. monawile saxelmwifoebi iReben yvela SesaZlo zomas, raTa uzrunvelyon, rom 15 wels miuRweveli
pirebi pirdapir ar monawileobdnen samxedro moqmedebebSi.
3. monawile saxelmwifoebi Tavs ikaveben TavianT SeiaraRebul ZalebSi yvela im piris gawvevisagan,
romelTac ar miuRweviaT 15 wlis asakisaTvis. 15 wels gadacilebul im pirTa gawvevisas, romelTac
jer ar SesrulebiaT 18 weli, monawile saxelmwifoebi cdiloben SearCion ufro asakovani pirebi.
4. SeiaraRebuli konfliqtebis dros samoqalaqo mosaxleobis dacvasTan dakavSirebuli saerTaSoriso
humanitaruli samarTlis winaSe Tavisi valdebulebebis Sesabamisad, monawile saxelmwifoebi movaleni
arian miiRon yvela aucilebeli zoma SeiaraRebul konfliqtebSi moxvedril bavSvTa dacvisa da
movla-patronobis uzrunvelsayofad.
muxli 39
monawile saxelmwifoebi yvela zomas iReben, raTa xeli Seuwyon im bavSvis fizikur da fsiqologiur
gajansaRebas da socialur reintegracias, romelic nebismieri saxis ugulebelyofis, eqspluataciis an
borotad gamoyenebis, wamebis, sastiki, araadamianuri da Rirsebis Semlaxveli mopyrobis, sasjelis an
SeiaraRebuli konfliqtis msxverplia. aseTi gajansaReba da reintegracia unda xorcieldebodes
bavSvis janmrTelobis, sakuTari Tavis pativiscemisa da Rirsebis grZnobis SenarCunebis uzrunvelmyof
pirobebSi.
muxli 40
1. monawile saxelmwifoebi cnoben yoveli bavSvis uflebas, romelmac, rogorc Tvlian, daarRvia
sisxlis samarTlis kanonmdebloba, bralad edeba misi darRveva an aRiarebulia mis damrRvevad, rom
misdami mopyroba xels uwyobdes misi Rirsebisa da sakuTari mniSvnelovnebis grZnobis ganviTarebas,
ganumtkicebdes mas adamianis uflebebisadmi da sxvaTa ZiriTadi Tavisuflebebisadmi pativiscemas,
iTvaliswinebdes bavSvis asaks da misi reintegraciis, sazogadoebaSi mis mier sasargeblo rolis
SesrulebisaTvis xelSewyobis sasurvelobas.
2. am mizniT da saerTaSoriso dokumentebis Sesabamisi debulebebis gaTvaliswinebiT monawile
saxelmwifoebi, kerZod, uzrunvelyofen, rom:
a) arc erTi bavSvi ar iTvlebodes sisxlis samarTlis kanonmdeblobis damrRvevad, mas bralad ar
daedos misi darRveva da is ar iqnes aRiarebuli damnaSaved im qmedebis an arqmedebis mizeziT,
romlebic maTi Cadenis dros ar iyo akrZaluli erovnuli an saerTaSoriso samarTliT;
b) yovel bavSvs, romelmac, rogorc Tvlian, daarRvia sisxlis samarTlis kanonmdebloba, an brali
edeba mis darRvevaSi, hqondes, sul cota, Semdegi garantiebi:
I) udanaSaulobis prezumpcia, sanam misi danaSauli ar iqneba damtkicebuli kanonis Sesabamisad;
II) misi dauyovnebeli da uSualo informireba - aucileblobis SemTxvevaSi ki informireba mSoblebis
an kanonieri meurveebis meSveobiT – misTvis wayenebuli braldebis Sesaxeb da samarTlebrivi an sxva
aucilebeli daxmarebis miReba Tavisi dacvis momzadebisa da ganxorcielebisaTvis;
III) kompetenturi, damoukidebeli an miukerZoebuli organos an sasamarTlo organos mier samarTliani
ganxilvis Sedegad gansaxilvel sakiTxze dauyovnebeli gadawyvetilebis miReba kanonis Tanaxmad,
advokatis an sxva Sesabamisi piris TandaswrebiT da, Tuki es ar ewinaamRdegeba bavSvis yvelaze
WeSmarit interesebs, misi asakis an misi mSoblebis an kanonieri meurveebis mdgomareobis
gaTvaliswinebiT;
-76-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
IV) imisaken mimarTuli Zaldatanebisagan Tavisufleba, rom bavSvma mowmis saxiT misces Cveneba an aRiaros
danaSauli; braldebis mowmeTa Cvenebebis Seswavla an damoukideblad, an sxva pirTa daxmarebiT da dacvis
mowmeTa Tanasworuflebiani monawileobisa da maTi Cvenebebis Seswavlis uzrunvelyofa;
V) Tu iTvleba, rom bavSvma daarRvia sisxlis samarTlis kanonmdebloba, zemdgomi kompetenturi,
damoukidebeli da miukerZoebuli organos an sasamarTlo organos mier kanonis Tanaxmad Sesabamisi
gadawyvetilebis da masTan dakavSirebiT miRebuli nebismieri RonisZiebis xelaxali ganxilva;
VI) Tarjimnis ufaso daxmareba, Tu bavSvs ar esmis gamoyenebuli ena an ver laparakobs am enaze;
VII) misi piradi cxovrebis sruli pativiscema saqmis garCevis yvela stadiaze.
3. monawile saxelmwifoebi cdiloben xeli Seuwyon im bavSvebTan uSualo damokidebulebis mqone
kanonebis, procedurebis, organoebisa da dawesebulebebis Camoyalibebas, romlebmac, rogorc iTvleba,
daarRvies sisxlis samarTlis kanonmdebloba, bralad edebaT misi darRveva an aRiarebuli arian mis
damrRvevebad da, kerZod:
a) minimaluri asakis dadgenas, romlis miRwevamdec, rogorc iTvleba, bavSvebs ara aqvT sisxlis
samarTlis kanonmdeblobis darRvevis unari;
b) roca es aucilebeli da sasurvelia, aseTi bavSvebis mimarT zomebis miRebas sasamarTlo ganxilvis
gareSe, adamianis uflebaTa da samarTlebrivi garantiebis sruli dacviT;
4. aucilebelia iseTi sxvadasxvagvari RonisZiebebi, rogoricaa movla, meurveobisa da meTvalyureobis
debuleba, sakonsultacio momsaxureba, gamosacdeli vadis daniSvna, aRzrda, swavlebisa da profesiuli
momzadebis programebi da movlis iseTi formebi, romlebic dawesebulebebSi movlas SeiZleba Seenacvlos.
Aam RonisZiebaTa mizania bavSvisadmi imgvari mopyrobis uzrunvelyofa, rogoric Seesabameba bavSvis
keTildReobis interesebs, agreTve mis mdgomareobas da danaSaulis xasiaTs.
muxli 41
winamdebare konvencia ar abrkolebs imgvar debulebaTa ganxorcielebas, romlebic yvelaze metad uwyobs
xels bavSvis uflebaTa realizacias da SeiZleba dafiqsirebuli iyos:
a) monawile saxelmwifos kanonSi;
an
b) mocemuli saxelmwifos mimarT moqmedi saerTaSoriso samarTlis normebSi.
nawili II
muxli 42
monawile saxelmwifoebi valdebulebas iReben, saTanado da qmediTi
saSualebebis gamoyenebiT farTo informacia miawodon rogorc mozrdilebs, aseve bavSvebs konvenciis
principebisa da debulebebis Taobaze.
muxli 43
1. monawile saxelmwifoebis mier winamdebare konvenciis Sesabamisad aRebuli valdebulebebis SesrulebaSi
miRweuli progresis ganxilvis mizniT fuZndeba bavSvis uflebebis komiteti, romelic asrulebs qvemoT
miTiTebul funqciebs.
-77-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
2. komiteti Sedgeba aTi eqspertisagan, romlebsac aqvT maRali zneobrivi Tvisebebi da kompetenturad
arian aRiarebulni winamdebare konvenciiT mocul sferoSi. komitetis wevrebs irCeven monawile
saxelmwifoebi TavianT moqalaqeTa Soris da isini warmodgenilni arian damoukidebel pirovnebaTa
statusiT, amasTan, yuradReba maxvildeba samarTlian geografiul ganawilebaze, agreTve ZiriTad
samarTlebriv sistemebze.
3. komitetis wevrebi airCevian monawile saxelmwifoebis mier wamoyenebul, siaSi Setanil pirTagan
faruli kenWisyriT. yovel monawile saxelmwifos SeuZlia wamoayenos erTi piri Tavisi
moqalaqeebidan.
4. komitetSi pirveli arCevnebi tardeba winamdebare konvenciis ZalaSi Sesvlidan araugvianes eqvsi
Tvisa, Semdgom ki - or weliwadSi erTxel. yovel arCevnebamde oTxi TviT adre mainc gaerTianebuli
erebis organizaciis generaluri mdivani monawile saxelmwifoebs mimarTavs weriliT da sTavazobs maT
wamoayenon TavianTi kandidaturebi ori Tvis vadaSi. Semdeg generaluri mdivani anbanis rigis mixedviT
adgens amgvarad dasaxelebuli yvela kandidatis sias, miuTiTebs ra monawile saxelmwifoebs,
romlebmac wamoayenes es pirebi, da am sias warudgens winamdebare konvenciis monawile saxelmwifoebs.
5. arCevnebi tardeba monawile saxelmwifoTa TaTbirze, romelic moiwveva generaluri mdivnis mier
gaerTianebuli erebis organizaciis centralur dawesebulebebSi. am TaTbirze, sadac monawile
saxelmwifoTa ori mesamedi qmnis qvorums, komitetis SemadgenlobaSi arCeulad CaiTvlebian is
kandidatebi, romlebic miiReben damswre da xmis micemaSi monawile saxelmwifoTa warmomadgenlebis
xmaTa absolutur umravlesobas.
6. komitetis wevrebi airCevian oTxwliani vadiT. maT aqvT ufleba, xelaxla iqnen arCeuli maTi
kandidaturebis ganmeorebiT dasaxelebis SemTxvevaSi. pirvel arCevnebSi arCeuli xuTi wevris
uflebamosilebis vada mTavrdeba orwliani periodis bolos; pirveli arCevnebisTanave am xuT wevrs
wilisyriT gansazRvravs TaTbiris Tavmjdomare.
7. komitetis romelime wevris sikvdilis an gadadgomis SemTxvevaSi, an Tu mas raime mizeziT aRar
SeuZlia Seasrulos komitetis wevris movaleobebi, am wevris wamomyenebeli monawile saxelmwifo
Tavis moqalaqeTagan darCenili vadisaTvis niSnavs sxva eqsperts, komitetis mier misi mowonebis
SemTxvevaSi.
8. komiteti adgens proceduris sakuTar wesebs.
9. komiteti Tavis Tanamdebobis pirebs irCevs ori wlis vadiT.
10. komitetis sesiebi, rogorc wesi, tardeba gaerTianebuli erebis organizaciis centralur
dawesebulebebSi an komitetis mier gansazRvrul nebismier sxva Sesaferis adgilas. komiteti, rogorc
wesi, Tavis sesiebs atarebs yovelwliurad. komitetis sesiebis xangrZlivoba ganisazRvreba da
aucileblobis SemTxvevaSi icvleba winamdebare konvenciis monawile saxelmwifoTa TaTbirze
generaluri asambleis TanxmobiT.
-78-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
11. gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri mdivani gamoyofs aucilebel personalsa da
materialur saSualebebs, raTa komitetma, winamdebare konvenciis Sesabamisad, efeqturad ganaxorcielos
Tavisi funqciebi.
12. winamdebare konvenciis Sesabamisad dafuZnebuli komitetis wevrebi gaerTianebuli erebis
organizaciis saxsrebidan Rebuloben generaluri asambleis mier dawesebul anazRaurebas generaluri
asambleis mier dadgenili wesiTa da pirobebiT.
muxli 44
1. monawile saxelmwifoebi valdebulebas iReben, gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri mdivnis
meSveobiT komitets warudginon moxsenebebi maT mier miRebuli zomebis Sesaxeb konvenciiT ganmtkicebul
uflebaTa damkvidrebisa da am sferoSi miRweul progresTan dakavSirebiT:
a) monawile saxelmwifosaTvis konvenciis ZalaSi Sesvlidan ori wlis vadaSi;
b) yovel momdevno xuT weliwadSi;
2. winamdebare muxlis mixedviT wardgenil moxsenebebSi miTiTebulia faqtorebi da sirTuleebi, Tuki
aseTi arsebobs, romlebic zemoqmedebs am konvenciis valdebulebaTa Sesrulebis xarisxze. moxsenebebi
agreTve Seicavs sakmaris informacias imisaTvis, raTa komitetisaTvis sruliad gasagebi iyos, rogor
moqmedebs konvencia mocemul qveyanaSi.
3. monawile saxelmwifos, romelic komitets warudgens yovlismomcvel pirvelad moxsenebas, ar
sWirdeba winamdebare muxlis 1b punqtis mixedviT wardgenil Semdgom moxsenebebSi gaimeoros adre
gadmocemuli ZiriTadi informacia.
4. komitets SeuZlia monawile saxelmwifos mosTxovos damatebiTi informacia, romelic exeba
winamdebare konvenciis ganxorcielebas.
5. moxsenebebi komitetis saqmianobis Sesaxeb ekonomikuri da socialuri sabWos meSveobiT or weliwadSi
erTxel waredgineba generalur asambleas.
6. monawile saxelmwifoebi sakuTar qveynebSi uzrunvelyofen TavianTi moxsenebebis farTo sajaroobas.
muxli 45
konvenciis ganxorcielebisaTvis efeqturi xelSewyobisa da winamdebare konvenciiT mocul sferoSi
saerTaSoriso TanamSromlobis waxalisebis mizniT:
a) specializebul dawesebulebebs, gaerTianebuli erebis organizaciis bavSvTa fonds, gaerTianebuli
erebis organizaciis sxva organoebs ufleba aqvT warmodgenilni iyvnen winamdebare konvenciis iseTi
debulebebis ganxorcielebis Sesaxeb sakiTxTa ganxilvaSi, romlebic maT uflebamosilebaSi Sedis.
mizanSewonilad miCnevis SemTxvevaSi komitets SeuZlia specializebul dawesebulebebs, gaerTianebuli
erebis organizaciis bavSvTa fondsa da sxva kompetentur organoebs SesTavazos, warmoadginon eqspertTa
daskvna konvenciis ganxorcielebis Taobaze im sferoebSi, romlebic Sedis maTi Sesabamisi
uflebamosilebis farglebSi. komitets SeuZlia specializebul dawesebulebebs, gaerTianebuli erebis
organizaciis bavSvTa fondsa da gaerTianebuli erebis organizaciis sxva organoebs sTxovos,
warmoadginon moxsenebebi konvenciis ganxorcielebis Sesaxeb im dargebSi, romlebic maTi saqmianobis
sferoSi Sedis;
-79 -
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
b) mizanSewonilad miCnevis SemTxvevaSi komiteti specializebul dawesebulebebSi, gaerTianebuli
erebis organizaciis bavSvTa fondsa da sxva kompetentur organoebSi gadagzavnis monawile
saxelmwifoebis nebismier moxsenebas, romelic Seicavs Txovnas teqnikuri konsultaciis an
daxmarebis Sesaxeb, an miuTiTebs mis saWiroebaze, agreTve komitetis SeniSvnebsa da winadadebebs
msgavsi Txovnisa da miTiTebebis Taobaze.
g) komitets SeuZlia rekomendacia gauwios generalur asambleas, winadadeba misces generalur
mdivans, raTa man asambleis saxeliT Caataros kvleva calkuli sakiTxebis Sesaswavlad, romlebic
bavSvTa uflebebs exeba.
d) komitets SeuZlia waradginos winamdebare konvenciis 44-e da 45-e muxlebis Sesabamisad miRebul
informaciaze dayrdnobili zogadi xasiaTis winadadebebi da rekomendaciebi. aseTi zogadi xasiaTis
winadadebebi da rekomendaciebi egzavneba nebismier dainteresebul monawile saxelmwifos da ecnobeba
generalur asambleas monawile saxelmwifoTa SeniSvnebTan erTad, Tuki aseTi ram arsebobs.
nawili III.
muxli 46.
winamdebare konvencia Riaa yvela saxelmwifos mier xelmosawerad.
muxli 47
winamdebare konvencia eqvemdebareba ratifikacias. saratifikacio sigelebi Sesanaxad bardeba
gaerTianebuli erebis organizaciis generalur mdivans.
muxli 48.
winamdebare konvencia Riaa masTan nebismieri saxelmwifos SeerTebisaTvis. dokumentebi SeerTebis
Sesaxeb bardeba gaerTianebuli erebis organizaciis generalur mdivans.
muxli 49.
1. winamdebare konvencia ZalaSi Sedis gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri mdivnisaTvis
meoce saratifikacio sigelis an SeerTebis Sesaxeb dokumentis Sesanaxad Cabarebidan ocdameaTe dRes.
2. yoveli saxelmwifosaTvis, romelic winamdebare konvenciis ratificirebas moaxdens an mas
SeuerTdeba meoce saratifikacio sigelis an SeerTebis Sesaxeb dokumentis Sesanaxad Cabarebis
Semdeg, winamdebare konvencia ZalaSi Sedis aseTi saxelmwifos mier misi saratifikacio sigelis an
SeerTebis Sesaxeb dokumentis Sesanaxad Cabarebidan ocdameaTe dRes.
muxli 50.
1. nebismier monawile saxelmwifos SeuZlia Sesworebis SeTavazeba da wardgena gaerTianebuli erebis
organizaciis generaluri mdivnisaTvis. amis Semdeg generaluri mdivani Sesworebas warudgens
monawile saxelmwifoebs TxovniT - miuTiTon, mxars uWeren Tu ara am winadadebis gansaxilvelad da
kenWis sayrelad monawile saxelmwifoebis konferenciis mowvevas. Tu aseTi Setyobinebis miRebidan
oTxi Tvis ganmavlobaSi monawile saxelmwifoebis Tundac erTi mesamedi mainc mxars dauWers aseT
konferencias, generaluri mdivani iwvevs am konferencias gaerTianebuli erebis organizaciis egidiT.
am konferenciaze damswre da kenWisyraSi monawile saxelmwifoTa umravlesobis mier miRebuli
Sesworeba dasamtkiceblad waredgineba generalur asambleas.
-80-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
2. winamdebare muxlis pirveli punqtis Sesabamisad miRebuli Sesworeba ZalaSi Sedis gaerTianebuli
erebis organizaciis generaluri asambleis mier misi damtkicebisa da monawile saxelmwifoTa ori
mesamedis momcveli umravlesobis mier misi miRebis Semdeg.
3. Sesworeba ZalaSi SesvlisTanave xdeba savaldebulo im monawile saxelmwifoebisaTvis, romlebmac igi
miiRes, sxva monawile saxelmwifoebisaTvis ki savaldebulo rCeba winamdebare konvenciis debulebebi da
nebismieri wina Sesworeba, romelic maT mier aris miRebuli.
muxli 51.
1. gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri mdivani Rebulobs da yvela saxelmwifos ugzavnis
ratifikaciis an SeerTebis momentSi saxelmwifos mier gakeTebuli SeniSvnebis teqsts.
2. ar daiSveba SeniSvna, romelic SeuTavsebelia winamdebare konvenciis miznebTan da amocanebTan.
3. SeniSvnebis moxsna SesaZlebelia nebismier dros gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri
mdivnisaTvis Sesabamisi Setyobinebis gagzavnis gziT, romelic Semdeg amis Taobaze acnobebs yvela
saxelmwifos. aseTi Setyobineba ZalaSi Sedis generaluri mdivnis mier misi miRebis dRidan.
muxli 52.
nebismier monawile saxelmwifos SeuZlia winamdebare konvenciis denonsireba gaerTianebuli erebis
organizaciis generaluri mdivnisaTvis werilobiTi Setyobinebis gagzavnis gziT. denonsireba ZalaSi
Sedis generaluri mdivnis mier Setyobinebis miRebidan erTi wlis gasvlis Semdeg.
muxli 53.
gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri mdivani iniSneba winamdebare konvenciis depozitarad.
muxli 54.
winamdebare konvenciis dedani, romlis inglisuri, arabuli, espanuri, Cinuri, rusuli da franguli
teqstebi Tanabrad avTentikuria, Sesanaxad bardeba gaerTianebuli erebis organizaciis generalur
mdivans. ris dasamowmebladac qvemore xelismomwerni, TavianTi Sesabamisi mTavrobebis mier saTanado
rwmunebiT aRWurvili sruluflebiani warmomadgenlebi, xels aweren winamdebare konvencias.
-81-
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
Q4C proeqtis partniori organizaciebi
FICE (Federation Internationale des Communautes Educatives - saganmanaTleblo
sazogadoebis saerTaSoriso federacia). FICE-s ZiriTadi mizania bavSvebze da axalgazrdebze zrunvis xelSewyoba mTels msoflioSi.
FICE: • aRiarebs bavSvebis, axalgazrdebisa da maTi mSoblebis individualobas da ar aiZulebs maT
Seesabamebodnen winaswar gansazRvrul normebs;
• exmareba ojaxebs, rogorc bavSvTa aRzrdisaTvis saWiro ZiriTadad socialur struqturas;
• eweva zrunvisa da ganaTlebis umaRlesi xarisxis ganaTlebas im bavSvebisa da
axalgazrdebisaTvis, romelTac ara aqvT SesaZlebloba icxovron sakuTar saxlSi;
• cdilobs ipovos problemebis individualuri gadawyveta, raTa moxdes TiToeuli bavSvisa da
axalgazrdis saWiroebebis dakmayofileba;
• xels uwyobs bavSvebisaTvis momsaxurebebis mudmiv ganviTarebas kvlevisa da Teoriuli
inovaciebis gziT;
• misi muSaobis safuZvels warmoadgens gaeros bavSvTa uflebebis konvencia;
• icavs mkacr religiur da politikur neitralitets;
• pativs scems sxvadasxvaobas/mravalferovnebas da uaryofs yvela formis diskriminacias rasis,
feris, sqesis, enis, religiis, politikuri azris an socialuri warmoSobis safuZvelze; Tavisi miznebis misaRwevad FICE International :
• muSaobs erovnuli organizaciebis meSveobiT, romlis wevrebic bavSvebsa da axalgazrdebs
sTavazoben momsaxurebebs, an muSaoben damxmare momsaxurebebSi (servisebSi), rogoricaa
TanamSromelTa treningi an momsaxurebebis menejmenti;
• exmareba erovnul wevr organizaciebs sakontaqto qselTa Seqmnis gziT;
• awyobs udidesi saerTaSoriso kongresebis organizebas, Cveulebisamebr, yovel or
weliwadSi;
• mxars uWers, proeqtebs, romlebic xels uwyoben bavSvebs, axalgazrdebsa da maTze
mzrunvel pirebs Soris saerTaSoriso kontaqtebis damyarebas, rogoricaa balkaneTis
samegobro banakebi;
• xels uwyobs TanamSromlebis, da/an bavSvebisa da axalgazrdebis saerTaSoriso gacvlebis
ganxorcielebas;
• gamocdil TanamSromlebs sTavazobs profesionaluri gacvlis programas;
• awyobs saerTaSoriso seminarebs, eqspertTa seminarebsa da samuSao Sexvedrebs iseT
sakiTxebTan dakavSirebiT, romlebic exeba momsaxurebebs/servisebs bavSvebisa da
axalgzardebisaTvis;
• konsultaciisTvis mimarTavs UNESCO-s, evrokavSirs, evrosabWos, ECOSOC-s da sxva
saerTaSoriso organoebs;
• Tavisi veb gverdis saSualebiT iZleva qseluri muSaobisaTvis saWiro informaciasa da
SesaZleblobas;
• Tavisi publikaciebis meSveobiT avrcelebs axal ideebsa da kvlevis Sedegebs.
-82-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
IFCO (International Foster Care Organisation) – saerTaSoriso foster zrunvis organizacia
IFCO aris erTaderTi saerTaSoriso organizacia, romelic emsaxureba mxolod da mxolod ojaxuri
zrunvisa da foster zrunvis popularizacias, xelSewyobasa da mxardaWeras msoflioSi. IFCO Seiqmna 1981 wels oqsfordSi (didi britaneTisa da CrdiloeT irlandiis gaerTianebuli samefo), rogorc
mTels msoflioSi mimReb ojaxSi (foster) mzrunvel organizaciebsa da mimReb ojaxSi (foster)
zrunvis mxareebs Soris informaciis, codnisa da gamocdilebis gaziarebis platforma. arsebobis 25
wlis ganmavlobaSi IFCO-m didi zegavlena moaxdina msoflioSi ojaxuri zrunvis ganviTarebaze. IFCO qmnis regionalur qselebs, awyobs saerTaSoriso konferenciebsa da trening-seminarebs, uSvebs Jurnals,
sainformacio biuletens da aqvs informaciuli veb-gverdi. IFCO-s muSaobaSi sakmaod Zlieria
axalgazrdebis komponenti ramdenadac axalgazrdebi warmodgenilni da CaTulebi arian yvela donis
RonisZiebebSi. IFCO -s wevrebi hyavs 60-ze met qveyanaSi. garda imisa, rom organizacias valdebulebad aqvs aRebuli
Tavisi mravalricxovani wevrebisaTvis xarisxiani momsaxurebis miwodeba, man bolo wlebSi ganaviTara
Zlieri proeqtis komponenti, romlis koordinirebac xdeba haagaSi, niderlandebSi mdebare centraluri
ofisidan. Tavisi wevrebis da partniori organizaciebis da saproeqto muSaobis meSveobiT, IFCO iZleva
konsultaciebs da sTavazobs daxmarebas msoflios sxvadasxva nawilSi foster momsaxurebebis
ganviTarebasTan dakavSirebiT. konsultaciis miwodeba yovelTvis xdeba Sesabamis qveyanasTan da regionSi
arsebul partniorebTan mWidro TanamSromlobiT. arsebobs saerTaSoriso eqspertebis biuro, romlebic
sTavazoben mokle vadian eqspertizas aseT proeqtebSi. ufro meti informacia IFCO –s Sesaxeb SegiZliaT ixiloT veb-gverdze www.ifco.info an miiRoT informacia sakoordinacio ofisidan, romelic mdeareobs haagaSi (niderlandebi).
SOS bavSvTa soflebi pirveli SOS bavSvTa sofeli daarsda 1949 wels imstSi (avstria). igi Seiqmna im valdebulebis
safuZvelze, rom daxmarebodnen gaWirvebaSi myof bavSvebs – bavSvebs, romlebmac dakarges saxli,
usafrTxoeba da TavianTi ojaxebi meore msoflio omis Sedegad. dRes, SOS-Kinderdorf International aris msoflioSi 130-ze meti wevri erovnuli asociaciis qolga
organizacia. igi ojaxur mzrunvelobas sTavazobs bavSvebs, romelTac dakarges mSoblebi an ara aqvT
SesaZlebloba aRizardnon maTTan. organizacia aseve exmareba daucvel bavSvebsa da maT ojaxebs im
programebis meSveobiT, romelTa mizanicaa maTi unar-Cvevebis gaZliereba, arsebiTi momsaxurebebis
xelmisawvdomoba da samedicino, saganmanaTleblo da fsiqo-socialuri daxmarebis aRmoCena. SOS bavSvTa soflebi muSaobs gaeros bavSvTa uflebebis konvenciis suliskveTebiT da xels uwyobs
bavSvTa uflebebis ganxorcielebas mTels msoflioSi. mas gaaCnia sakonsultacio statusi gaeros
ekonomikur da socialur sabWoSi da aris bavSvTa uflebebis samoqmedo jgufis wevri, romelic mxars
uWers evrokavSiris bavSvTa uflebebis strategiis ganviTarebas.
-83-
gamocemis Sesaxeb
iniciativa FICE, IFCO da SOS bavSvTa soflebis mier Hermann Gmeiner Str. 51 A-6010 Innsbruck Austria telefoni: +43-512-3316-0 faqsi: +43-512-3316-5686 Email: [email protected] www.quality4children.info
Sinaarsze pasuxismgebeli: “xarisxi bavSvTa keTildReobisaTvis – Q4C”
sandra burgeri (AT), amalia serbani (RO)
iudit iohanseni, (NO), emanuel Servini (IE) kersti kuki (EE), rinske van sloteni (NL) aleqsandar milanovi (BL), od eigil Spiorki (NO)
ingrida peciulite (LT), iohan vaisenStaineri (AT)
gadawyvetilebis miReba da
bavSvis miRebis procesi Sesavali
gamocemis Sesaxeb
proeqtis direqtorebi: verner hilvegi
kristian poSi
proeqtis koordinatori: oskar germes kastro
mai nguen-faixtneri
Q4C axalgazrdebi: svein even borgeni (NO), Helen ridi (AT)
sakoordinacio jgufi : sandra biurgeri, monika niderle
else dugstadi kristian poSi
kris gardineri ivanka Salapatova
oskar germes kastro emanuel Servini
verner hilvegi betina terpi
ianeke holverda-kuipersi, bep van sloteni
mai nguen-faixtneri, rinske van sloteni
-84-
zrunvis procesi zrunvidan gasvlis procesi
erovnuli koordinatorebi: karola bengstoni (SE), riSard kuxa (PL)
franCesko kolizi (IT), ana mari le torneo (GB) kurt de bakeri (BE), irena lipina (LV)
maria danCeva (BG), iuha luomala (FI), karmen delgado (ES), mixaela marksova-tominova (CZ) tania gregoreki (SI), slavenka marinoviCi (HR) bragi gudbrandsoni (IS), elmet pumi (EE) sabine hartigi (DE), jon role (MT) soren hegstrupi (DK), izabel rufino (PT) qeiT handersoni (IE), daniela serbani (RO)
maria hercogi (HU), Stergios sifniosi (GR) emine insai (Norther Cyprus), katerina slesingerova (CZ) dale kabasinskaite (LT), anegret vigeri (CH)
gunsirai koSuni (TR), zilinCikova (SK)
miSel krieri (LU)
koreqtorebi : katrin bielovski beatriqs flaiSmani
qristine davi Tomas harvi timlini
markus klaus egeri
sainformacio partniorebi : veronik lerSi raluka verveien-slamnesku
kelig pueti anegret vigeri
elizabet ulmani
SeniSvnebi konvenciasTan dakavSirebiT : Defence for Children International, niderlandebi
-85-
gadawyvetilebis miReba daSesavali bavSvis miRebis procesi
SeniSvnebi SeniSvnebi
-86-
SeniSvnebi
-86-
gadawyvetilebis miReba daSesavali bavSvis miRebis procesi
SeniSvnebi
daxmarebiTa da mxardaWeriT