Europejskie modele dot. najlepszej praktyki :

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Europejskie modele dot. najlepszej praktyki:

Hamburska Konferencja Antykorupcyjna



Podział

Standardy EuropejskiePodstawy Przegląd typów europejskich organów antykorupcyjnych

Zwalczanie korupcji w Hamburgu

• Podstawy

• Organizacja

• Historia

• Powstawanie Konferencji Antykorupcyjnej

• Praca Konferencji Antykorupcyjnej

• Działania Konferencji Antykorupcyjnej

Podsumowanie



Standardy europejskie

20 wytycznych do walki z Korupcją

(Rada Europy 1997):

Wytyczna 3

Należy zagwarantować, że ci, których zadaniem w ramach zwalczania korupcji jest współpraca w

zakresie prewencji i dochodzeń, oskarżanie i orzekanie,

cieszą się niezależnością i autonomią w realizacji swoich zadań

są wolni od niedopuszczalnych nacisków

dysponują skutecznymi instrumentami przeprowadzania dowodu

zapewniają ochronę osobom, które wspomagają organy władzy w ich walce z korupcją

zapewniają poufność dochodzeń.




20 wytycznych do walki z korupcją

(Rada Europy 1997):

Wytyczna 7

Należy wspierać wyspecjalizowanie jednostek bądź osób odpowiedzialnych za zwalczanie korupcji

Jednostki / osoby powinny zostać wyposażone w odpowiednie środki

Do realizacji swoich zadań powinny być odpowiednio przeszkolone




Criminal Law Convention on Corruption

Article 20 – Specialised authorities

Każda strona umowy podejmuje takie środki, jakie są konieczne do zapewnienia odpowiedniego wyspecjalizowania osób lub jednostek do walki z korupcją.

Powinny one dysponować autonomią, która pozwala na efektywne wypełnianie funkcji niezależne od wszelkich nadmiernych nacisków.

Strona umowy zapewnia członkom takich jednostek odpowiedni trening oraz środki finansowe niezbędne do wypełniania powierzonych im zadań.




Octopus Interface 2003 - European best practice

Podsumowanie

Wdrożenie 20 wytycznych Rady Europy i Criminal Law Convention on Corruption

Wyspecjalizowane jednostki antykorupcyjne powinny być odpowiedzialne za koordynację i realizację krajowych strategii antykorupcyjnych.





Podsumowanie

Krajowa strategia antykorupcyjna powinna zawierać trzy elementy:ściganie karne, prewencję i szkolenie

Elementy te są równoważne i powinny się wzajemnie uzupełniać.

Strategia antykorupcyjna powinna dotyczyć wszystkich sektorów społeczeństwa.

Włączenie społeczeństwa w walkę z korupcją ma znaczenie zasadnicze.





Podsumowanie

Umiejscowienie wyspecjalizowanych jednostek antykorupcyjnych w organach ścigania bezpośrednio przy ich kierownictwie

Jednostki te powinny mieć możliwość sprawdzania wszelkich doniesień, które mogą mieć związek z korupcją.

Obowiązek informacyjny administracyjnych jednostek antykorupcyjnych

Szkolenia specjalistyczne dla jednostek antykorupcyjnych



Zadania jednostek antykorupcyjnych

Dochodzenie / ściganie

Kontrole wewnętrzne

Prewencja w organach administracji publicznej / szkolenia

Zapewnienie współpracy interdyscyplinarnej / podejście multidyscyplinarne

Zbieranie informacji

Ewaluacja i rozpoznanie sytuacji korupcyjnych



Zadania jednostek antykorupcyjnych

Zbieranie i analiza wskazówek i skarg

Polepszenie współpracy między instytucjami publicznymi i sektorem prywatnym

Przyciągnięcie uwagi publicznej / wykształcenie uwrażliwienia

Wypracowanie strategii antykorupcyjnych oraz koordynacja i nadzorowanie ich wdrażania



Typy organów antykorupcyjnych

Zadanie określa typ jednostki

1. Jednostki ścigania karnego

2. Jednostki zapobiegania korupcji

3. Jednostki do kształtowania uwrażliwienia społecznego

4. Jednostki do opracowywania strategii antykorupcyjnych

5. Jednostki wielofunkcyjne



Podsumowanie

Większość państw europejskich posiada wyspecjalizowane jednostki antykorupcyjne

Wiele jednostek łączy w sobie różne funkcje Nie istnieje uniwersalny model Zadanie określa typ jednostki W niektórych państwach europejskich istnieje kombinacja

kilku metod



Podsumowanie

W wielu państwach zaniedbuje się aspekt uwrażliwienia społecznego

Dużym problemem jest częsty brak niezależności jednostek antykorupcyjnych

Osiągnięcia zależą w dużym stopniu od środków i jakości personelu oraz od kierownictwa



Hamburskie żądania

• Grupa robocza utworzona z inicjatywy organu wymiaru sprawiedliwości i Urzędu Spraw Wewnętrznych skupiająca urzędników organu wymiaru sprawiedliwości, Urzędu Spraw Wewnętrznych, organu gospodarczego, budowlanego, skarbowego, Urzędu ds. Obywatelskich, izby obrachunkowej i Wyższej Dyrekcji Skarbowej przedkłada w swoim raporcie końcowym następujące wyniki i rekomendacje co do skutecznego zwalczania korupcji:



Hamburskie żądania

• Budzącego zaniepokojenie wzrostu przestępstw korupcyjnych nie da się wywnioskować z policyjnych statystyk kryminalnych mimo powiększającej się znacznej szarej strefy. Dla Hamburga notują one 324 przypadki w roku 1995. Jednak hamburska liczba przypadków w wysokości 10% przekracza ogólny udział Hamburga w przestępczości w całej Federacji, który wynosi tylko 4%. Wyjaśnieniem tego faktu może być szczególnie wiele w skali Federacji (zainicjowanych bodźcami) czynności dochodzeniowych. I tak było kilka – po części spektakularnych – przypadków korupcji, w których już zapadły wyroki przed hamburskimi sądami albo sprawy są jeszcze w toku.



Dynamika statystyki przypadków

Postępowania korupcyjne w Hamburgu

Powstanie D.I.E.




Tworzenie

procedur

administra-

cyjnych

odpornych na

korupcję

Tworzenie

procedur

administra-

cyjnych

odpornych na

korupcję

Kształcenie

uwrażliwie-

nia porzez

szkolenia

Kształcenie

uwrażliwie-

nia porzez

szkolenia

Konsekwen-

tne ściganie

karne I

dyscyplinar-

ne wewnątrz

administracji

Konsekwen-

tne ściganie

karne I

dyscyplinar-

ne wewnątrz

administracji



Korruptionsbekämpfung in Hamburg

Urząd Spraw Wewnętrznych


Audyt wewnętrznyWydział Dochodzeń Wewnętrznych D.I.E.

Rada Państwa

Urząd Administra-

cji Wewnętrznej i Planowania

Centralny Urząd

Meldun-kowy

Krajowy Urząd

Statystyczny

PolicjaStraż

Pożarna

Krajowy Urząd

Wywiado-wczy

Krajowe Przedsię-biorstwo

Komunika-cyjne

Zgromadzenie Deputowanych



Główne zadania Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych

Czyny karalne popełnione przez

funkcjonariuszy policji

Czyny karalne popełnione przez

funkcjonariuszy policji

Korupcja w administracji i w

gospodarce

Korupcja w administracji i w

gospodarce

Analiza i ocena informacji

Analiza i ocena informacji PrewencjaPrewencja



Organizacja Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych

Kierownictwo i reprezentanci

Służba zasadniczaAnaliza i służba

wewnętrzna

Centralne Biuro Doradcze

Prewencja korupcyjna

Sekcja 1-Sprawy policyjne-

Sekcja 2-Zwalczanie

korupcji-

Sekcja 3-Sprawy policyjne-

Sekcja 4-Zwalczanie

korupcji-

Sekcja 5-Jednostka

Operacyjna-



Żądania

• Przebieg pracy zorientowany na zespół i rozproszenie zadań (zasada wielu par oczu, jasne reguły wspólnego podpisywania)

• Audyty wewnętrzne• Rotacja (sterowana zmiana miejsca pracy)• Środki kontrolne w zamówieniach publicznych• Wykluczenia konkurencyjne• Centralne biuro doradztwa antykorupcyjnego (Wydział

Dochodzeń Wewnętrznych)• Wykształcenie i dokształcanie• Ograniczenie działalności dodatkowych



Żądania

• Jasne przedstawienie regulacji zakazu przyjmowania nagród i prezentów

• Coroczne sporządzanie raportów sytuacyjnych na płaszczyźnie federalnej i krajów związkowych

• Poprawa ustawowych podstaw do wkraczania oraz regulacji prawa podatkowego

• Wprowadzenie obowiązku zawiadomienia przez organy władzy

• Wykluczenie / ograniczenie własnych dochodzeń przez dotknięte urzędy

• Centralizacja ścigania• Poprawa współpracy interdyscyplinarnej



Żądania

• Grupa robocza proponuje, aby stworzyć forum interdyscyplinarne. Zadaniem tej „Konferencji Antykorupcyjnej“ ma być kontrolowanie wdrażania rekomendacji oraz koordynowanie niezbędnych zapotrzebowań na wyjaśnienia a także nawiązywanie przy tym kontaktu z placówkami niepublicznymi (np. zrzeszeniami zawodowymi czy izbami).



Konferencja Antykorupcyjna

Prowadzenie przez Wydział Dochodzeń Wewnętrznych• Uczestnicy (przykładowo):• Kancelaria Senatu• Jednostki audytu wewnętrznego przy organach władzy w Hamburgu• Biuro ds. przetargów i zakupów organu skarbowego• Organ wymiaru sprawiedliwości• Organ budowlany• Izba obrachunkowa• Prokuratura• Wydział przestępstw gospodarczych Krajowego Urzędu

Kryminalnego• Izba Handlowa• Urzędy szczebla okręgowego• itp.



Żaden pracownik nie może przyjmować żadnych nagród, prezentów ani innych przywilejów w związku

ze sprawowanym przez niego urzędem lub czynnościami służbowymi.

Annahme von Belohnungen und Geschenken

Przyjmowanie nagród i prezentów



Zgoda na przyjęcie korzyści może być wydana tylko wtedy, kiedy w danej sytuacji

brak punktów zaczepienia wskazujących na to, że przyjęcie zaszkodziłoby obiektywnemu sprawowaniu urzędu przez pracownika

u osób trzecich, które dowiedziałyby się o tym dotowaniu, wywołałby to wrażenie stronniczości, posługując się skalą obiektywną.

albo




Zgody nie wydaje się na

wspieranie przez osoby trzecie prywatnych imprez organu władzy, urzędu, wydziału albo danego pracownika pieniędzmi, towarami, usługami albo innymi korzyściami posiadającymi wartość pieniężną oraz imprez rodzinnych poszczególnych pracowników.




Ogólne wyjątki • Ogólnie może zostać wydana zgoda na przyjęcie

niezobowiązującego w powszechnym rozumieniu upominku o niewielkiej wartości oraz niewielkich kwot pieniężnych z przeznaczeniem do wykorzystania dla pożytku wspólnego.

• To samo ma zastosowanie w przypadku zwyczajowych stosownych poczęstunków na powszechnych imprezach, w których pracownicy biorą udział w ramach sprawowanej przez nich funkcji, z polecenia służbowego albo z racji zobowiązań społecznych nałożonych na nich z mocy urzędu.




Ogólne wyjątki

Ogólne może zostać wydana zgoda na uczestniczenie w poczęstunku z tytułu albo przy okazji czynności służbowych, narad, wizyt i tym podobnych, jeżeli są one w zwyczaju i są stosowne albo jeżeli ich powodów należy upatrywać w regułach wzajemnych kontaktów i uprzejmości, których pracownicy służby publicznej nie mogą nie spełniać przy uwzględnieniu ich szczególnego zobowiązania do obiektywnego sprawowania urzędu, nie naruszając form społecznych.




Imprezy informacyjne i prezentacyjne

• Impreza informacyjna albo prezentacyjna ma miejsce wtedy, kiedy odbywa się w miejscu sprawowania służby.

• Podróż informacyjna albo prezentacyjna odbywa się poza miejscem sprawowania służby.




Imprezy informacyjne i prezentacyjne

• Uczestnictwa w imprezach informacyjnych albo prezentacyjnych organizowanych przez firmy albo inne instytucje, które przejmują za pracowników koszty związane z imprezą, należy co do zasady odmówić.

• Jedynie w szczególnych wyjątkowych przypadkach przełożony może udzielić na nie zgody.




Podróże informacyjne lub prezentacyjne

Uczestnictwa w podróżach informacyjnych albo prezentacyjnych organizowanych przez firmy albo inne instytucje, które przejmują za pracowników koszty podróży i / albo związane z tym koszty dodatkowe, należy odmówić w każdym przypadku.




Podróże informacyjne lub prezentacyjne

Zarządzenie względnie wydanie zgody na podróże służbowe jest niedopuszczalne, jeżeli firmy albo inne instytucje przejmują za pracowników koszty podróży, zakwaterowania, poczęstunku itd., które w sposób widoczny wykraczają poza ramy tego, na co kierownictwo organu władzy zwykle wyraża zgodę albo co jest stosowne z okazji, do celu albo przy uwzględnieniu interesu służbowego.






Pozyskiwanie informacji / Odszkodowanie

Przekazanie organom ścigania

Ustalają stan faktycznyodnośnie uczestników,

wysokości odszkodowania itp.

Ustalenie stanu faktycznego odnośnie uczestników,

wysokości odszkodowania itp.

Informacja zwrotna do zatrudniającego organu władzy o

stanie faktycznym oraz o dokładnej wysokości

odszkodowania

Następuje zapadalność roszczenia. Rozpoczyna się bieg okresów wykluczenia.

Informacja zwrotna do właściwej jednostki

organizacyjnej w strukturach organu zatrudniającego o stanie

faktycznym oraz o dokładnej wysokości

odszkodowania

Sprawdzanie pod kątem

karnoprawnego podejrzenia

początkowego

Sprawdzanie pod kątem istotności w

zakresie prawa pracy albo istotności

dyscyplinarnejDecyzja

kierownictwa organu władzy w

spawie przekazaniaorganom ścigania

Koniec sprawdzania



Zobowiązanie do rotacji personelu

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

do 1 roku 1 - 2 lat 3 - 5 lat 6 - 10 lat ponad 10 lat



Zobowiązanie do rotacji

• Rotacja to forma sterowanej zmiany miejsca pracy. • Wykorzystuje się ją w pierwszym rzędzie jako środek do

rozwoju personelu.• Ponadto rotacja wchodzi w rachubę także jako środek,

którego celem jest zapobieganie korupcji. • Opracowując program rotacji należy ostrożnie rozważyć

skuteczność wchodzących w rachubę zmian miejsc pracy po ustaleniu zagrożonych obszarów zadaniowych.

• Stąd merytoryczne, czasowe i organizacyjne przygotowanie rotacji nie może prowadzić do nie dających się zastąpić negatywnych skutków dla funkcjonowania danego obszaru roboczego.



Obowiązki informowania/ Biura centralne

Zalecenie GRECO:

Należy umożliwić podmiotom pełniącym funkcję publiczną złożenie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu korupcji bezpośrednio na policji

Problem:

tajemnica urzędowa <-> obowiązek informowania




Regulacja hamburska:

Przepis administracyjny o „Krokach zwalczania korupcji (w szczególności zapobieganie korupcji)“

• Obowiązek informowania w przypadku podejrzenia korupcji

• Wyznaczenie pełnomocników ds. antykorupcji




Podstawa zobowiązania do informowania:

„Poprzez ten przepis administracyjny konkretyzacji ulegają powszechne obowiązki doradcze i wspierające nałożone już na urzędników w związku ze zobowiązaniem do zachowania dobra ogółu w odniesieniu do podejrzenia korupcji. Celem tego jest z jednej strony zapobieganie korupcji a z drugiej zapewnienie odpowiedniego zachowania i działania.Podobne regulacje obejmują pracowników.“




Kiedy musi nastąpić zgłoszenie informacji?

„Jeżeli pracownicy w przypadku informacji pozyskanych w drodze służbowej w swojej osobistej ocenie dojdą do wniosku, że może tutaj chodzić o czyn korupcyjny lub czyn towarzyszący, to są obowiązani do przekazania dalej tych informacji, o ile nie stoją na przeszkodzie inne przepisy prawne.“




Zadania biur centralnych:

- odbiór i przekazanie dalej odpowiednich informacji - doradztwo biur

- doradztwo i opieka nad pracownikami, którzy się do nich zwracają

Organy władzy i urzędy muszą w tym zakresie zagwarantować, że biura centralne posiadają niezbędną kompetencję fachową i socjalną niezbędną do realizacji swoich zadań. Muszą one zagwarantować w szczególności dokonanie oceny / doradztwo o podłożu prawnym oraz uwzględnić odpowiednio do sytuacji osobiste zakresy problematyczne często wiążące się ze zgłaszanymi czynami korupcyjnymi.




Procedura:

Podejrzenie korupcji (pracownik albo przedsiębiorstwo zewnętrzne)

Przekazanie nieformalnej informacji przełożonym albo biurom centralnym

Sprawdzenie prawdopodobieństwa

Podejrzenie słuszne -> prokuratura / DIE Podejrzenie niesłuszne -> zniszczenie przekazanej informacji



Centralne Biuro Doradcze

Włączone w strukturę Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych Doradzanie pracownikom organów władzy i osobom prywatnym

• w kwestiach prewencji

• w kwestiach karalności

• prewencja: wykłady kształtujące uwrażliwienie pracowników i przełożonych

• prewencja: wykłady na temat realizacji zaleceń Konferencji Antykorupcyjnej



Grupa Dyskusyjna Korupcja

Wydział Dochodzeń Wewnętrznych Prokuratura do przestępstw korupcyjnych Omówienie konkretnych przypadków Uzgodnienia co do wszczęcia ścigania Ścisłe uzgodnienia co do poszczególnych środków

dochodzeniowych



Biuro zaufania

Sektor gospodarczy

• przejmuje odpowiedzialność

• oferuje osobę kontaktową

• chroni informatora przed nieuzasadnionymi atakami

• rozwija sieć ekspertów

• oferuje gwarancję miejsca pracy

• oferuje ochronę osobistą i anonimowość

• pomaga mniejszym firmom po wystąpieniu z powiązań korupcyjnych



Biuro zaufania

• bezpłatne dla świadków czy informatorów,

• prowadzone przez uznanego adwokata, eksperta w

dziedzinie prawa karnego

• oferuje na życzenie anonimowość,

• gromadzi wskazówki i informacje,

• po uzgodnieniu, inicjuje zawiadomienie organów ścigania

• gwarantuje informatorowi ochronę aż po rozprawę

sądową.



Wzmocnienie zwalczania

• Utworzenie telefonu obywatelskiego• Intensyfikacja współpracy z innymi organami władzy • Wspieranie przez administrację skarbową• Kontrole niezależnie od podejrzeń• Włączenie audytu wewnętrznego• Odciążenie pracowników chętnych do składania zeznań• Rozpowszechnienie oferty informacyjnej• Poszerzenie działań szkoleniowych

Documents

Europejskie modele dot. najlepszej praktyki :