View
308
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
1/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Doc. Dr. Ali PAJAZITI
ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
"Pr kdo q dshiron dhe i propozon vetes nj karrier, filozofia morale dhe etike sht msee nevojshme."
CICERONI
1 / 23
8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
2/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
"Jeni t mirseardhur n shtpin time; jeni t mirseardhur n zemrn time... ndjenjat e mia
personale nuk kan t bjn fare me rastin aktual... Do t mundohem si George Washington,
t bj gjithka pr ju, kurse si president nuk mund t bj asgj!"
George WASHINGTON, nj miku q ka krkuar post.
ABSTRACT
Elizabeth Dodswell thot se "shtjet kryesore me t cilat sot ballafaqohet njerzimi jan ato tmoralit dhe t etiks". Si asnjher m par, njerzimi po prballet me sfida t shumta, meprobleme t shkaktuara nga "njerzimi i njeriut", me dilema etike tepr kritike q krkojnzgjidhje t shpejt. Politikbrsit, juristt, eticient dhe bashksit fetare, por edhe do individ
q jeton n kt koh t krizologjis globale, t skajshmrive (Hobsbawm), t krizs dhebrengs s njeriut modern (Guenon, S.H. Nasr) duhet t japin kontributin e tyre pr nj bot mshpresdhnse, m t mir se ajo e shekullit XX, i cili s'i plotsoi pritjet pr t qen epok evetrealizimit, mirqenies dhe lumturis t njeriut bashkkohor. Shekulli dhe mileniumi n tcilin kemi hapruar jan nj faqe e re e historis, n t cilin nuk mund t mbijetohet me vleratdhe etikn e shekullit XX (Huddleston). Pra duhet t ndryshoj kursi. Kjo trajtes shkencoremerret me shtjen e etiks dhe t moralit ndrlidhur me administratn publike, pra me etiknadministrative q synon shmangien e dukurive negative si mitosja, vjedhja dhe nepotizmi,antivlera kto q kalbin kt sektor. N kt drejtim merret edhe me gjendjen faktike tadministrats publike, me problemet etike n administratn publike t RM-s, gjithmon duke
synuar favorizimin e vlerave si barazia, drejtsia dhe interesi publik, duke synuar krijimin e njadministrate efikase, transparente, t drejt, t prgjegjshme dhe t besueshme.
2 / 23
8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
3/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Fjalt els: etika, kodi etik, etika administrative, administrata publike, korrupsioni, RM
I. ETIKA: NJ VSHTRIM I SHKURTR TEORIK
1. 'sht etika?
Pyetja e shtruar n kohn e sodit sht nj pyetje e uditshme por edhe domosdoshme. Nveanti pr brezat e rinj dhe ata t rritur me botn virtuale t internetit, pr screenager-t, prata njerz q njohin vetm vlera t njehsueshme dhe materiale, pr ata njerz qspiritus movens
e kan interesin, dobin, prfitimin e asgj tjetr. T flassh pr etikn do t thot t flassh prvlera sublime, por Ivan Kropek thot se t flassh pr vlera n nj koh t "vagabondizmit
mendimor" dhe t "shpirtit nomad" sht shum rnd.[1]
3 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn1http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn18/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
4/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Realiteti i hidhur i shoqris skajshmrisht t individualizuar, t atomizuar, q gjithka karelativizuar bn q etika t na del si nj tem akute pr botn e kohs son, andaj trajtimi i saj,
s paku nga kndi i pragms sociale sht detyrim i do njeriu t ndrgjegjshm, q ndjenfrymimin e epoks s krizs (age of crisis) q prfolet thuajse dy shekuj. Tani t japim njpiktur kuptimore t etiks si nocion dhe si disiplin.
Fjala etik buron nga shprehja greke ethos/ethikos, q ka domethnien e tradits, dokeve dheshprehive. Sipas Encyclopedia Britannica,etika paraqet nj deg t filozofis q merret me vlerat themelore t marrdhnievendrnjerzore, q e studion cilsin dhe bazn e veprave apo sjelljeve t cilat nga kndi i
moralit jan t mira apo t kqija, t qlluara apo t shmtuara.Merriam Webster's Collegiate Dictionaryetikn eshpjegon si nj disiplin q ka t bj me t mirn dhe me t keqen dhe me detyrimet morale, sinj trsi e parimeve dhe vlerave morale, si sistem t vlerave morale, si parime t sjelljes q eqeverisin nj individ ose grup, si filozofi drejtuese(guiding philosophy)
. Ky nocion prdoret pr t'i emrtuar sistemet ose teorit me vlera apo parime t caktuaramorale. Etika sht shkenc mbi moralin ose etosin.
2. Morali dhe etika
Morali sht term me prejardhje nga gjuha latine mos, morisq ka kuptimin e ligjit, tzakonshmes, tradits, mirsjelljes, dlirsis, karakterit, natyrs etj.
[2]Thuhet se kt shprehje t part e kan shfrytzuar Ciceroni n veprn e tij
4 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn2http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn28/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
5/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
De fato
(Mbi fatin) dhe Seneka nEpistulae
(letra) duke e prkthyer fjaln greke ethikos.
[3]Morali,philosophia moralis
, funksionon si sistem rregullash q duhen respektuar nga individi pr t'u ndihmuar n dallimin es keqes nga e mira, n dllimin e detyrimeve e t tjera.[4]N kuptimin filozofik fjala moral do t thot trsi traditash, sidomos traditash t mira, t cilatmundsojn ekzistimin dhe zhvillimin e volitshm dhe harmonik t individit dhe shoqris.[5]Fjala moral shpreh edhe prsritjen e veprave, sjelljeve n kuadr t nj sistemi shpirtror,
shprehit dhe hujet.[6]Sipas Ojvind Larsen termi moral n prgjithsi prdoret pr t sqaruar referencat normative tdhna ose tradicionale, q s'e humbin vlefshmrin dhe fuqin e vet. Dallimi kryesor ndrmjetetiks dhe moralit, koncepte kto shum t prafrta, qndron n t qent e etiks disiplin qn prgjithsi merret me shtjen e moralit. Sipas disave, ky dallim sht si ai mesmuzikologjis dhe muziks.[7]Mund t thuhet se etika sht sinonim i filozofis s moralit, ajo pr nga definimi ka domethniem t gjer dhe m t thell. Si msim pr moralin, etika paraqet edhe teorin dhe prmbajtjen
e moralit, kurse morali ka t bj vetm me prmbajtjen e jo edhe me teorin e moralit. Shkurt,prderisa etika shtron norma, te morali normat jan t dhna.[8]Pr Dwight Waldo, morali nnkupton sjelljen e plqyer n kuptimin e menjhershm dhetradicional, kurse etika prbn sjelljet q i kemi ekzaminuar dhe menduar. Duhet shnuar se kydallim s'bhet gjithher. Si problemi m themelor n etik merret prligjja e moralshmris, pranse mund t vrtetohet apo jo se veprimi moral sht i arsyeshm.[9]Moraliteti sht koncept i trajtuar nga filozof si Hume, Kant, Hegel, t cilt sipas Rawls eprkufizojn moralitetin si instrumentin e drejtsis sociale q "sht n themele t strukturs
s shoqris, q jeton prmes mnyrs se si institucionet sociale shprndajn t drejtatthemelore, prgjegjsit dhe avantazhet sociale".[10]
Disa nga shtjet kryesore t cilave etika mundohet t'u jap prgjigje jan kto: "Si duhet tjetojm?", "Si ta arrijm lumturin?", "A duhet t synojm ta gjejm lumturin apo t pajisemime dije, me virtyte ose gjra t bukura?", "Nse e zgjedhim lumturin, ather kjo lumturi duhett jet jona, apo e dokujt?", "Pr t arritur nj qllim t caktuar, a mund t zgjedhim nj rrug
apo metod t keqe?", "Cilat jan prgjegjsit tona ndaj gjallesave t tjera me t cilat e ndajmkt planet?", "Cilat jan prgjegjsit tona ndaj brezave t ardhshm?" Aura e gjer e ktyre
5 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn3http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn4http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn5http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn6http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn7http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn8http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn9http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn10http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn10http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn9http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn8http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn7http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn6http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn5http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn4http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn38/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
6/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
pyetjeve mund t ndrlidhet me lmenj t ndryshm si etika, antropologjia, biologjia, ekonomia,historia, politika, sociologjia, teologjia etj. Por, etika dallohet nga t gjitha kto disiplina me faktinq merret me prcaktimin e cilsis s teorive normative e jo faktike dhe me aspektin praktik tshtjeve morale. [11]
3. Teorit rreth etiks
Pra, nga e elaboruara deri ktu msuam se etika sht pikpamje filozofike, konsiderat
reflektive rreth bindjeve dhe praktikave morale. Sipas burimit, prejardhjes dhe rrnjve tmoralit, doktrinat dhe teorit etike ndahen n (a) heteronome dhe (b) autonome. Sipasqndrimit etik heteronom morali buron nga nj instanc suprahumane, mbinjerzore, ngarevelata hyjnore, nga praksisi profetik, nga e vrteta absolute dhe paraqet vler absolute-tamshueshme. Apologjett e etiks heteronome thon se morali sht gjendje tjetr agregate efes. Etika autonome gjenezn e moralit e krkon te vet njeriu, qndrim ky t cilin e mbrojnscientistt, ateistt, materialistt, shekullaristt, nihilistt e t tjer. Sipas ksaj perspektivevet(m) njeriu sht kriter i t gjitha gjrave t qena dhe t paqena. Gjykimet, parimet dhe vlerate ksaj etike jan aposteriore, t prfituara nga prvoja, vetdija dhe kujtesa jetike. Pr pasoj,jan t natyrs relative, kalimtare dhe pr njeriun, t paqensishme. N baz t asaj nse n
kuadr t jets morale t njeriut rndsi m e madhe ia kushtohet arsyes, emocioneve, vullnetitose prvojs, teoria autonome etike ka gjeneruar teorit t cilat n shkenc, jet dhe n njohjenmorale prparsi i japin arsyes (teoria racionaliste), vullnetit (teoria voluntariste), ndjenjave(teoria emotiviste) dhe prvojs (teoria empiriciste). Sipas qllimit t veprimeve njerzoredoktrinat etike ndahen n hedoniste, utilitariste/pragmatiste, eudaimoniste dhe perfeksioniste.Sipas doktrins s par knaqsit trupore, fizike, biologjike, epshet, instinktet trupore jan emira e fundme dhe m e lart. Sipas etiks utilitariste ose pragmatiste, t mirn m t madhe eprfaqsojn prfitimi dhe interesi, pra kategori qendrore e shtetit, shoqris dhe do individi,forc lvizse e historis sht interesi. Msimi eudaimonist sht ai q si qllim final dhe si tmir m t lart e sheh idealin etik, t cilin e barazon me lumturin, paqen e brendshme,
rehatin, baraspeshn dhe knaqsin. Etika perfeksioniste sht drejtim q pr qllim dheideal (j)etik, pr t mir m t madhe e merr prsosjen e shoqris dhe bots natyrore, q
6 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn11http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn118/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
7/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
synon perfeksionimin e njeriun, bartjen e tij n nivelin e paprsritshmris. [12] Perfeksionisttsynojn rendin e prsosur, sistemin e prsosur, ekonomin e prsosur, arsimin e prsosur,politikn e prsosur, familjen e prsosur, kurse refuzojn kategorikisht gnjeshtrn, hipokrizin,padrejtsin, dhunn, jetn artificiale, gjakun dhe terrorin, me nj fjal kategorin e s keqes
in tutti.
II. ADIMINISTRIMI PUBLIK DHE ETIKA
1. sht administrimi publik?
Sipas Shafritz dhe Russell, n kuptimin m t gjer, administrimi publik prfshin gjith at qqeverit bjn pr t mir ose keq. [13] Administrimi publik (public administration) shtshprehje q gjersisht mund t prshkruhet si zhvillim, implementim dhe studim i politikaveqeveritare, menaxhim i programeve publike. Administrimi publik ndrlidhet me ndjekjen e tmirave publike duke prforcuar shoqrin civile dhe drejtsin shoqrore. Ndonse historikisht isht referuar manaxhimit qeveritar, gjithnj e m tepr prfshin edhe organizatat joqeveritareq nuk veprojn vetm n kontekst t interesave t veta. N Shtetet e Bashkuara si disiplin e
veant akademike sht ndar nga shkencat politike dhe nga e drejta n vitet 1910, kurse nEurop, veanrisht n Angli dhe Gjermani, si njsi e pavarur studimi sht shfaqur n vitet
7 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn12http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn13http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn13http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn128/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
8/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
1890, megjithse pr her t par n universitetet kontinentale sht ligjruar n vitet 1720.Teoria e administrimit publik sht domen ku diskutohet kuptimi dhe qllimi i qeveris,burokracis, buxhetit, manaxhimit dhe shtjeve publike. Vitet e fundit, teoria e administrimitpublik ndrlidhet me nj orientim t fort drejt teoris kritike dhe nocioneve filozofike
postmoderne t qeveris, t qeverisjes dhe pushtetit, por shum dijetar t administrimit publikmbshtesin nj prkufizim klasik t termit, duke i dhn pesh kushtetushmris, shrbimit,formave burokratike t organizimit dhe qeveris hierarkike. N mnyr t prmbledhur mund tthuhet se puna n shrbimin publik udhhiqet nga vlerat demokratike. N kryerjen efunksioneve t administratorit publik nuk sht me rndsi vetm efiienca dhe efektiviteti pormbi t gjitha prgjigjshmria ndaj t gjith aktorve q prcaktojn interesin publik: drejtuesvet zgjedhur, deputetve, grupeve t ndryshme prfaqsuese dhe qytetarve n trsi. EdheBertrand dhe Lang pohojn se administrimi publik dallon nga format e tjera t qeverisjes sipaskompetencs s vet dhe sipas faktit se qllim i fundit i tij sht interesi i prgjithshm.[14]
Disa togfjalshin administrimi publike e ndrlidhin, madje edhe e njjtsojn edhe memenaxhmentin publik (public management) q nnkupton personat q ushtrojn pushtet tcaktuar mbikqyres dhe diskrecionar. [15] Praadministrata publike prbhet nga shrbimi qytetar, financat publike, siguria, jurisprudenca,pushteti vendor dhe shum elemnte t tjera. Shafritz dhe Russell e definojn administratnpublike nga katr perspektiva t ndryshme: politike, ligjore, menaxheriale dhe profesionale. Naspektin politik, administrata publike nnkupton at q qeverit bjn n mnyr t
drejtpdrejt ose t trthort n interesin publik prmes ciklit t politikbries. N aspektinjuridik, administrata publike definohet si si rregulla dhe ligje n veprim, kurse nga ajomenaxheriale, si deg ekzekutive e qeveris q krkon specializimm menaxherial t bazuar ntalent natyror dhe prpjekje t vazhdueshme. Shkiuar nga kndi profesional, administratapublike merret si nj kategori e profesionit q krkon aftsi t mira shkrimi, doz t lart tidealizmit si dhe strvitje formale akademike.
Strategjia e Qeveris s RM pr Reformat n Administratn Publike e vitit 1999, dokument baz
pr gjith procesin e reformave n kt sektor, nuk jep ndonj prkufizim t qart tadministrimit publik. Ky dokument bn vetm ndarjen e administrats publike dhe administratsshtetrore (npunsis shtetrore) q sht nj koncept shum m i ngusht. Ksisoji, t gjithata q kan poste n degt ekzekutive, ligjdhnse dhe t gjykatsis s qeveris jannpuns shtetror, kurse ata q veprojn n sektort e tjer publik si kultura, shndetsia,arsimi e t tjera jan pjestar t administrats publike. [16]
8 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn14http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn15http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn16http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn16http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn15http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn148/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
9/23
8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
10/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
kshilla pr etikn. N disa spitale punsohen "ekspert" t etik me orar t plot pune, meqllim q t'u ndihmojn administratorve, mjekve dhe motyrave medicinale q t ballafaqohenme dilemat mjeksor. Shum programe t administrats publike t universiteteve amerikaneofrojn kurse t etiks administrative. Etika qeveritare sht tem npr revistat profesionale,
n javoret dhe gazetat ditore, npr emisionet televizive. [20]
3. Vlerat etike dhe administrata: Rasti Maqedoni
N Europn Juglindore dhe at t Mesme q pr nj periudh disadekadshe ka qen pre ekomunizmit m t vrazhd, fjala etik nuk pranohet mir, shkakton reagime t ashpra. Kurdikush flet pr standarde m t larta n politik, n administrat publike, n t drejtn ose njetn afariste, prqeshet, si sheqeri q duhet ta kamufloj shijen e hidhur t haps. N ktnqiell, etika sht fjal e mir me nam t keq. Si shkaqe pr kt gjendje mund t prmendene kaluara ideologjike-marksiste q pretendonte moralitetin absolut ndaj partis, q n fakt ishte
nj "moral i hipokrizis". Ktu duhet cekur edhe faktin se ky sistem stimulonte shprehi qdestimulonin sinqeritetin dhe integritetin individual. Si shkak i tret i reputacionit t keq shtedhe ky: njerzit nuk i njohin kushtet e domosdoshme morale pr jetsimin e nj sistemidemokratik t mirfillt. Fotografia del edhe m e keqe kur marrim parasysh t vrtetn sefigurat publike jetojn me nj makiavelizm q synon pasurimin me do kusht, duke thyer tgjitha normat e humanitetit dhe natyrshmris. E gjith kjo shkakton nj cinizm, nj bindje sen kt shtet mashtruesit e mbledhin pasurin, se paguhet t rresh e t vjedhsh (Havel).Thuajse do sfer e jets sht e prfshir nga ndjenjat e pesimizit lidhur me at se mund t'ibesoni dikujt qoft ai person fizik ose juridik. Pr qytetart e rndomt sht br shprehi q tshprehin cinizm gjithher kur dikush pohon se ka qllime t mira. sht tragjike q shtjet
etike si jan nderi, integriteti, e vrteta dhe e mira publike trajtohen si tipare t njeriut q sht"naiv", madje edhe trullaq. Kjo e ka shtyr nj diskutues ek q duke u folur studentve n
10 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn20http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn208/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
11/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
temn "Etika n shrbimin publik" t'u drejtohet me kto fjal: "Ndoshta do t'ju habis me at qdo ta them, por sht e vrtet: n vendin tim s'ka etik!" Kjo situat e prshkruar sipr vlenedhe pr vendin ton, Maqedonin, ku kushtet e veanta t tranzicionit e kan br t veten,duke br q do dit t dgjojm pr abuzime, korrupsion, nepotizm, kriminalitet e antivlera
t tjera, pr akuza me miliona euro [21] e "amnisti presidente" etj. Edhe n sfern eadministrats publike q kap nj shifr prej diku 130 mij t punsuarish fotografia sht enjjt: paprgjegjshmri, korruptim, inercion, joefikasitet etj. Kjo gjendje na del edhe m tragjikekur e kemi parasysh se q nga pavarsia e kndej trumpteohet pr reforma q do t prfshininedhe kt sektor, madje viteve t fundit reformat n administratn publike si kusht prantarsim n BE jan br pjes e kampanjave qeveritare, pr to flasin politikant dheanalistt politik,njerzit e thjesht, bashksia akademike, jan shndrruar n fjaln t dgjuart politiks s vendit. Reformat n administratn publike nnvizohen si prioritet m i lart nagjendn qeveritare por ama e humbin peshn n rrafshin institucional. N Strategjin prreformat n Administratn Publike t vitit 1999 si kritere ky t ktyre reformave jan parapar:
- mbizotrimi i s drejts- parashikueshmria- transparenca- trajtimi i barabart- kompetenca- efiienca- stabiliteti- etika
- prgjegjsia
N vitin 2000 themelohet Agjencioni pr npunsit shtetror, kurse m 2001 n baz t nenit18 t Ligjit pr npunsit shtetror sht miratuar Kodi etik ("Gazeta Zyrtare e RM-s" nr.9/2001) dhe sht plotsuar m 2004 ("Gazeta zyrtare e RM-s", nr. 16/2004). Me kt kodrregullohet mnyra e sjelljes dhe e puns s npunsve shtetror, me qllim q t sigurohetrespektimi i parimeve t ligjshmris, integritetit profesional dhe lojalitetit gjat kryerjes sdetyrave t tyre zyrtare (neni 1, pika 1). Principet baz t ktij Kodi po i japim n tabeln n
vazhdim:
11 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn21http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn218/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
12/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Neni 2. Parimet themelore
- 1. Npunsi shtetror i kryen detyrat zyrtare n prputhje me kushtetutn dhe ligjin. Gjat kryerjes- 2. Npunsi shtetror, gjat kryerjes s detyrave zyrtare, i trajton njsoj qytetart dhe personat juri- 3. Npunsi shtetror i kryen punt n nivel t lart profesional, t cilin e mbindrton vazhdimisht.- 4. Npunsi shtetror i kryen detyrat n mnyrn m t ndrgjegjshme, m t rndomt, m efika- 5. Npunsi shtetror nuk merr pjes n kurrfar aktivitetesh q jan n kundrshtim me kryerjen- 6. N kontaktet me qytetart dhe me personat e tjer juridik, npunsi shtetror sillet n mnyr[22]
N Raportin e Komisionit Europian t vitit 2004 thuhet se politizimi i administrats publike dhe
12 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn22http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn22http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn228/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
13/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
reformat n administrat pas do cikli t zgjedhjeve ose pas do rikonstruimi t qeverismbeten penges serioze pr transformimin e administrats publike n administrat kompetente,t bazuar n vlera dhe merita, n administrat t qndrueshme dhe efikase q u shrbennevojave t qytetarve. [23] Edhe Partneriteti Europian e prfshin n prioritetet ky t
Maqedonis dhe bn thirrje pr prpjekje t mtutjeshme n kto fusha t Reformave nAdministratn Publike: rritje t transparencs, depolitizim t mtutjeshm gjat rekrutimit dheavancimit n shrbimin publik, bashkpunim m t madh mes organeve shtetrore dheOmbudsmanit, kontroll t brendshm dhe auditim n nivelin lokal t qeverisjes.[24]N Raportin e Prokurorit Publik pr vitin 2006 flitet pr administrat publike t pareformuar dheme efikasitet t dobt, pr nevojn pr sjellje m profesionale te personave zyrtar, pr pun tprgjegjshme, t ndrgjegjshme dhe profesionale n pajtim me Kodeksin e puns s miradministrative, pr prgjegjshmri m t madhe t institucioneve etj.[25]
Megjithse q nga qershori i vitit 2003 qeveria e RM-s si nj ndr prioritete e veta strategjikeka shnuar edhe luftn kundr korrupsionit, kjo dukuri si tregojn analizat seriozendrkombtare sot e kt mbetet nj ndr plagt m t rnda t ksaj shoqrie, q nga niveletm t ulta t pushtetit e deri te ai m i lart. "Shkalla e korrupsionit t personave zyrtar nMaqedoni sht mjaft e lart dhe pasojat jan shum t rrezikshme edhe pr vet ekzistimin eshtetit t Maqedonis,[26]me tendenc q prmasat e tij t zgjerohen dita-dits dhe gati se nuk ka raport t huaj q nuk ev theksin n shtjen e korrupsionit."[27]
Sipas njeriut t par t "Transparency-Nulta Corruption", Taseva, lufta e qeveris kundrkorrupsionit sht negative, m tepr sht kampanj sesa sesa luft e vrtet kundr ksajdukurie patologjike.[28]Sipas Transparency International Global Corruption Barometer 2007 - Report, 44 % erespodentve nga RM-ja jan shprehur se pr t kryer nbj pun n shrbimet e ndryshmesht dashur q t paguajn ryshfet.[29]Megjithat sipas Transparency International - the 2008 Corruption Perceptions IndexMaqedonia ka shnuar nj prparim pr dymbdhjet vende, prderisa n vitin 2007 ka qen e
pozicionuar n vendin 84, n vitin 2008 del e 72 n rang listn e 180 vendeve t bots, me 3.6pik t indeksit.[30]
13 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn23http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn24http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn25http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn26http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn27http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn28http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn29http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn30http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn30http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn29http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn28http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn27http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn26http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn25http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn24http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn238/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
14/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Konkluzion(e)
Etika sht studim i t mirs ose t drejts pr qeniet njerzore. Ajo i prgjigjet pyetjes se farqllimesh duhet t ken njerzit dhe se far veprimesh duhet t kryejn ata pr t realizuarkto qllime. Thelbi i etiks varet prej zgjedhjes, respektit, vullnetit t mir por edhe nga tpasurit konsiderat pr t tjert. Kto dhe shum vlera t tjera si prgjegjsia,
ndrgjegjshmria, modestia, dashuria, sinqeriteti e t tjera duhet t nguliten n vet ne poredhe n botn m t gjer sociale n t ciln jetojm. Administrata publike prbn nj sektor trndsishm t do shoqrie dhe efikasiteti dhe prgjegjshmria e saj i ndihmon prmirsimit tgjendjes dhe funksionalitetit t jets shoqrore. Pr t arritur nj nivel konstruktiv tadministrats publike duhet koordinim preciz i punve, prfshir ktu edhe spekrtin shtetrordhe privat. T gjith synojn administratn shtetrore t pakorruptuar, profesionale dhe efikaseq do t mundsoj edhe rritjen e prosperitetit ekonomik t vendit. [31] Suksesi n sfern ereformave n administratn publike n mas t madhe varet prej vetn npunsve publik dhegatishmris s tyre pr t br ndryshime fundamentale n mnyrn se si punojn. N ktdrejtim shteti duhet ta prforcoj dhe modernizoj shrbimin publik, t realizoj sistem t
punsimit q m tepr do t'i pasqyroj meritat n shrbim. Dihet se npunsit e paknaqur efuqizojn imazhin negativ q publiku ka pr administratn dhe minon prpjekjet e qeveris prt ndrtuar nj imazh pozitiv pr shtetin dhe administratn si profesionale, objektive dhe eorientuar nga shrbimet(service-oriented)
. N kt drejtim me rndsi sht edhe implementimi i etiks npr planprogramet msimoreq nga erdhet e deri n arsimin sipror-universitar.[32]Rol me pesh mund t luaj edhe kodi fetar i cili krkon korrektsi n pun, trajtim t barabartt palve dhe atakon korrupsionin duke e mallkuar at. Le t shpresojm se kjo shoqri ka
kapacitete pr t ndrtuar individ q nuk do t jen, si shprehen Huddlestone dhe Dressing,automat amoral(moral automatons)
, por qenie t moralshme q edhe n mjedisin organizativ veprojn sipas vlerave m sublime,q punojn si thot Weber, pa anime e pa paragjykime(sine ira et studio)
.
14 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn31http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn32http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn32http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftn318/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
15/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
[1] Radomir, Videnovi, "The Need for Ethics", Facta Universitatis, Vol. 2, No 10, 2003, f. 773.
[2] Vuko Paviqeviq, Bazat e etiks, prkth. Murteza Luzha, Rilindja, Prishtin, 1981, f. 8.
[3] Ekrem Murtezai, Fjalor i filozofis, Prishtin, 1995, f. 462.
[4] Milika Dhamo & Anila Sulstarova, Etika n kshillim, Logoreci, Tiran, 2006, f. 16.
[5] Milan Vujaklija, Renik stranih rei i izraza, Beograd, 1980, f. 585.
[6] Ali Bulla, Historia, shoqria dhe tradita, Logos-A, Shkup, 2003, f. 263.
[7] Encyclopedia Britannica, 1993/XI: 414-417. Ethics, Lexico Publishing Group. Retrieved on2008-03-27.
[8] Ojvind Larsen, Administration, Ethics and Democracy, Ashgate Publishing Company,
15 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref1http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref2http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref3http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref4http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref5http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref6http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref7http://en.wikipedia.org/wiki/2008http://en.wikipedia.org/wiki/March_27http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref8http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref8http://en.wikipedia.org/wiki/March_27http://en.wikipedia.org/wiki/2008http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref7http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref6http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref5http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref4http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref3http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref2http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref18/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
16/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Aldershot, Burlington, USA, 2000, f. 55-72.
[9] Enciklopedia e prgjithshme e Oksfordit, prkth. Abdurrahim Myftiu e t tjer, Instituti iDialogut & Komunikimit, Tiran, 2006, f. 332.
[10] Dhamo & Sulstarova, ibidem.
[11] Shih: Encyclopedia Britannica, XI, f. 414-417.
[12] Spahi, f. 8-15.
[13] Shih: J. M. Shafritz & E. W. Russell, Introduction to Public Administration. 2nd Ed. ,Longman, New York, 1999.
[14] Robert D. Denhardt, & Joseph W. Grubbs,, Administrimi publik, prkth. Blerta Selenica,UFO University Press, Tiran, 2007, f. 1; Esat Stavileci,Hyrje n shkencat administrative,
Enti i Teksteve dhe Mjeteve Msimore i Kosovs, Prishtin, 1997, f. 24.
[15] Mark W. Huddleston & Dennis L. Dresang, Public Administration Workbook, Perason
Longman, New York, 2007, f. 3.
[16] Strategija za reforma na javnata administracija vo Republika Makedonija, Vlada naRepublika Makedonija, maj 1999, f. 11-12.
[17] Brek Braun, "Etika i kreiranjeto na javnata politika: Necelosna tranzicija ve Sredna i
Istona Evropa", n Martin Potuek et.al., Javna Politika vo Sredna i Istona Evropa,FIOOM, Shkup, 2005, f. 184-185.
16 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref9http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref10http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref11http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref12http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref13http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref14http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref15http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref16http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref17http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref17http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref16http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref15http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref14http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref13http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref12http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref11http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref10http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref98/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
17/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
[18] Shih: David H. Rosenbloom & Robert S. Kravchuk, Public Administration-UnderstandingManagement, Politics and Law in the Public Sector
, sixth edition, Mc Graw Hill, New York, 2005, f. 515-547.
[19] http://www.fes.org.al/al/ProjectsAndPartners/DemocracyAndInstitutionBuilding/2006/qershor/14_15_Karam.html
[20] Braun, ibidem, f. 204.
[21] Sipas ankets "Kthjellt-turbullt" t Agjencis Gazetareske "Makfaks" dhe organizats"Transparenca-Nulta Korrupsion", ku jan t inkuadruar 14 redaktor t mediumeve elektronikedhe t shtypit m me ndikim , rasti i qendrs tregtare "Global" lidhur me akuzn prkeqprdorimin e tet milion eurosh, pr ka ishte akuzuar kryetari i komuns s Strumics,Zaev, bashk me katr bashkpuntort e tij, doli si m i turbullt pr muajin korrik, me tetvota. ( http://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=389&Itemid=57 )
[22] Ali Pajaziti (ed.), Etika Publike, Logos-A, Shkup, 2005, f. 281-282.
[23] http://www.delmkd.ec.europa.eu/en/bilateral-relations
[24] Evaluation of Public Administration Reforms in Macedonia, Analytica, 13 korrik 2007, f. 14.
[25] http://www.idividi.com.mk/vesti/svet/377152/index.html
[26] Nj profesor universitar sht shprehur se "korrupsioni paraqet rrezik m t madh pr
ekzistimin e shtetit t Maqedonis sesa vet konflikti i armatosur i vitit 2001". (Jeton Shasivari,"Korrupsioni si dukuri patologjike", n Pajaziti (ed.), f. 202)
17 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref18http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref19http://www.fes.org.al/al/ProjectsAndPartners/DemocracyAndInstitutionBuilding/2006/qershor/14_15_Karam.htmlhttp://www.fes.org.al/al/ProjectsAndPartners/DemocracyAndInstitutionBuilding/2006/qershor/14_15_Karam.htmlhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref20http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref21http://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&idhttp://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&idhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref22http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref23http://www.delmkd.ec.europa.eu/en/bilateral-relationshttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref24http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref25http://www.idividi.com.mk/vesti/svet/377152/index.htmlhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref26http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref26http://www.idividi.com.mk/vesti/svet/377152/index.htmlhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref25http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref24http://www.delmkd.ec.europa.eu/en/bilateral-relationshttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref23http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref22http://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&idhttp://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&idhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref21http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref20http://www.fes.org.al/al/ProjectsAndPartners/DemocracyAndInstitutionBuilding/2006/qershor/14_15_Karam.htmlhttp://www.fes.org.al/al/ProjectsAndPartners/DemocracyAndInstitutionBuilding/2006/qershor/14_15_Karam.htmlhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref19http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref188/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
18/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
[27] M gjersisht shih: Ibidem, 202-232.
[28] Radio Europa e Lir, 25 korrik 2008.
[29] N kt list Shqipria sht me 71 %, Kosova me 67 %. M mir pozicionohenKanadaja, Franca, Austria, Suedia (1%), kurse m keq Kamboxhia me 79 % dhe Kameruni me72 %. Nga vendet e ish-Jugosllavis, Serbia me 21 %, Krtoacia me 8 % dhe Bosnja me 5 %. (www.
transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdf)
[30] Alsat-M, 23 shtator 2008.; http://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTOR
[31] http://www.antikorupcija.org.mk/dokumenti/programi/Drzavna
[32] N vendin ton etika sht shum pak e prfaqsuar si lnd msimore. Rast specifik kaqen msimi eksperimental n nj foshnjore t Shkupit n vitet 2003-2005 dhe n katr shkollat mesme (Draev, Kriva Pallank, Kavadar dhe Shkup). N katedrat universitare gjithashtunuk mund t thuhet se kjo lnd sht denjsisht e prfaqsuar. Ndr njerzit e par qzshm jan shprehur pr inkuadrimin e arsimit etik n sistemin arsimor t RM-s dhe qpunon n kt drejtim sht prof. Kiril Temkov. [shih: Pajaziti (ed.), ibidem, f. 200-201).Nga nj hulumtim m i ri i realizuar n Universitetin e Europs Juglindore me 750 student tktij institucioni, 75 % e respodentve kan pohuar q etiks duhet t'i kushtohet m teprrndsi n procesin arsimor, respektivisht t futet n plan-programet msimore universitare, t
dhna kto q jan shum kuptimplota pr t shnuar nevojn pr zgjerim t rrjetit t kurseve tetiks. (M gjersisht shih: Ali Pajaziti, Murtezan Ismaili, Mentor Hamiti, "Implementimi i etiks
18 / 23
http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref27http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref28http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref29http://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref30http://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref31http://www.antikorupcija.org.mk/dokumenti/programi/Drzavnahttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref32http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref32http://www.antikorupcija.org.mk/dokumenti/programi/Drzavnahttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref31http://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref30http://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref29http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref28http://plugins/editors/jce/tiny_mce/plugins/paste/blank.htm#_ftnref278/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
19/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
n arsimin e lart", kumtes e prezantuar n Takimin e tret t Institutit Alb-Shkenca, Tiran,1-3 shtator 2008.)
BIBLIOGRAFIA
BAUMAN, Zigmund, Postmoderna etika, Templum, Shkup, 2005.
BULLA, Ali, Historia, shoqria dhe tradita, prkth. Ali Pajaziti, Logos-A, Shkup, 2003.
DENHARDT, Robert D. & GRUBBS, Joseph W., Administrimi publik, prkth. Blerta Selenica,UFO University Press, Tiran, 2007.
DHAMO, Milika & SULSTAROVA, Anila, Etika n kshillim, Logoreci, Tiran, 2006.
19 / 23
8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
20/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Enciklopedia e prgjithshme e Oksfordit, prkth. Abdurrahim Myftiu e t tjer, Instituti i Dialogut& Komunikimit, Tiran, 2006.
Encyclopedia Britannica, 1993.
Evaluation of Public Administration Reforms in Macedonia, Analytica, 13 korrik 2007.
HAXHI-MICEVA, Katerina, Kodeks na odnesuvanje kako samoregulatoren mehanizam, Center
for Strategic Research and Documentation "Forum" & ECNL, Shkup, 2007.
HUDDLESTON, Lauren, "Morals, Ethics and Common Values", World Future Society,Washington, DC, 1996.
HUDDLESTON, Mark W. & DRESANG, Dennis L., Public Administration Workbook, Perason
Longman, New York, 2007.
LARSEN, Ojvind, Administration, Ethics and Democracy, Ashgate Publishing Company,Aldershot, Burlington, USA, 2000.
MURTEZAI, Ekrem, Fjalor i filozofis, Prishtin, 1995.
PAJAZITI, Ali (ed.), Etika Publike, Logos-A, Shkup, 2005.
PAVIQEVIQ, Vuko, Bazat e etiks, prkth. Murteza Luzha, Rilindja, Prishtin, 1981.
POTUEK, Martin et.al., Javna Politika vo Sredna i Istona Evropa, FIOOM, Shkup, 2005.
20 / 23
8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
21/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
Radio Europa e Lir, 25 korrik 2008.
SPAHI, Mustafa, Etika i drutvo, Bemust, Sarajev, 2006.
STAVILECI, Esat, Hyrje n shkencat administrative, Enti i Teksteve dhe Mjeteve Msimore iKosovs, Prishtin, 1997.
Strategija za reforma na javnata administracija vo Republika Makedonija, Vlada na RepublikaMakedonija, maj 1999, f. 11-12.
SHAFRITZ, J. M. & RUSSELL, E. W., Introduction to Public Administration. botimi i dyt ,Longman, New York, 1999.
TEMKOV, Kiril, Etika, Prosvetno Delo, Shkup, 2004.
- - - - ___________, "Zoto etikata vo javnata sluba e opta i vana tema?", Pravnik, no. 187,november 2007.
___________, "Dobri ljudi, dobri odnosi, za dobar ivot i dobro drutvo", Filozofska Istraivanja,93 (2/2004)http://www.ceeol.com/aspx/getdocument.aspx?
VIDENOVI, Radomir, "The Need for Ethics", Facta Universitatis, Vol. 2, No 10, 2003, f. 769 -775.
21 / 23
http://www.ceeol.com/aspx/getdocument.aspxhttp://www.ceeol.com/aspx/getdocument.aspx8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
22/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
VUJAKLIJA, Milan Renik stranih rei i izraza, Beograd, 1980.
Alsat-M, 23 shtator 2008.
http://ecolecon.missouri.edu/globalresearch/chapters/2-14.html
http://www.seeu.edu.mk/english/news/events_read.asp?Event_ID=100
http://facta.junis.ni.ac.yu/pas/pas2003/pas2003-06.pdf
http://www.klminc.com/ethics/ethical-crisis.html
http://www.idividi.com.mk/vesti/svet/377152/index.html
http://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=389&Itemid=57
http://www. transparency .org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007 _ report _e
n_02-12-2007.pdf
http://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTOR
22 / 23
http://ecolecon.missouri.edu/globalresearch/chapters/2-14.htmlhttp://www.seeu.edu.mk/english/news/events_read.asp?Event_ID=100http://facta.junis.ni.ac.yu/pas/pas2003/pas2003-06.pdfhttp://www.klminc.com/ethics/ethical-crisis.htmlhttp://www.idividi.com.mk/vesti/svet/377152/index.htmlhttp://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=389&Itemid=57http://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=389&Itemid=57http://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://www.mia.com.mk/default.aspx?mId=9&vId=57285880&lId=2&title=MACEDONIA+-+CIVIC+SECTORhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org/content/download/27256/410704/file/GCB_2007_report_en_02-12-2007.pdfhttp://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=389&Itemid=57http://www.transparency.org.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=389&Itemid=57http://www.idividi.com.mk/vesti/svet/377152/index.htmlhttp://www.klminc.com/ethics/ethical-crisis.htmlhttp://facta.junis.ni.ac.yu/pas/pas2003/pas2003-06.pdfhttp://www.seeu.edu.mk/english/news/events_read.asp?Event_ID=100http://ecolecon.missouri.edu/globalresearch/chapters/2-14.html8/8/2019 ETIKA DHE ADMINISTRATA PUBLIKE: RASTI RM
23/23
Etika dhe administrata publike: Rasti RME enjte, 04 Dhetor 2008 22:11
shko lart
http://index.php/?option=com_content&view=article&id=50:etika-dhe-administrata-publike-rasti-rm&catid=36:shkencorehttp://index.php/?option=com_content&view=article&id=50:etika-dhe-administrata-publike-rasti-rm&catid=36:shkencore