Ercan ÖZ Anayasa Notları

HUKUKTA YAPTIRIM TÜRLERİ

CEZA CEBRİ İCRA HÜKÜMSÜZLÜK TAZMİNAT İPTAL KISAS

» Ceza, suç işleyene verilen yaptırımdır. »TR’de en ağır ceza Ağırlaştırılmış Müebbet hapisdir.

»TR’de 2004 yılında tüm suçlar için idam cezası kaldırılmıştır.

»TR’ de tam ceza ehliyeti yaşı 18’dir.»TR’de ceza yaşı alt sınırı 12'dir.»TR´de bir kişiye verilebilecek en az hapis cezası 1 aydır.

»Türk ceza hukukunda Ölüm cezası, S ü r g ü n v e G e n e l M ü s a d e r e yaptırımları yoktur.

Borcunu ödemeyene devlet zoru ile borcunu ödettirmedir. Kısaca Haciz denir

Bir işlemin hukuken yok veya geçersiz olmasına hükümsüzlük denir. 3 ayrılır.1.Yokluk2.Butlan3.Tek Taraflı Bağlamazlık

»Verilen zararın tanzim edilmesidir, karşılanmasıdır.

»Eğer zarar para ile karşılanıyorsa maddî tazminat, eğer zarar özür veya af dileme biçiminde ise manevî tazminat söz konusudur

Bir kararın bir üst kurul veya mahkeme tarafından geçersiz hale getirilmesi, yürürlüğünün durdurulmasıdır.

Verilen zararın veya kastın aynısı ile karşılanmasıdır. Daha çok din ile işdare edilen ülkelerde geçerlidir. Türkiyede yoktur.

Yokluk: Bir işlemin hukukta hiç kabul görmemesidir. Hukuken olayın hiç doğmamasıdır.Kurucu unsurlardan birinin olmamasıdır.Örneğin: İmam nikâhı, hemcinslerin evliliği yokluk yaptırımına tâbidir.Butlan:Bir işlemin hukuken geçersiz, sakat olmasına denir. Butlan Mutlak ve nispî olarakikiye ayrılır.Eğer bir işlemin geçersizliğini herkes öne sürebiliyorsa Mutlak butlan; İşlemin geçersizliğini bazı kişiler öne sürerse nispî butlandır. » Aile içi evlilik, alt-üstsoy evlilikleri mutlak butlan, » Zorla evlilik, alkollü yapılan sözleşmeler ise nispî butlana örnektir.Tek Taraflı Bağlamazlık: Fiil ehliyetinden yoksun kişinin yaptığı işlemden sorumlu olmamasıdır.Örneğin 10 yaşındaki bir çocuğun yaptığı sözleşme çocuğa sorumluluk yüklemez

Hukuk Kurallarının Özellikleri

1.Hukuk kuralları devlet denetimlidir.

2. Hukuk Kuralları maddi yaptırımlıdır.

3. Hukuk Kuralları Geneldir

4. Kukuk Kuralları Soyuttur

5. Hukuk Kuralları Süreklidir.

SOSYAL DÜZEN KURALLARI 2’YE AYRILIR

Maddi Yaptırımlı SDK’lar bir tanedirManevi Yaptırımlı SDK’lar üçe ayrılır

Görgü Kuralları Ahlak Kuralları Din KurallarıHukuk Kuralları

SubjektifAhlak Kuralları

ObjektifAhlak Kuralları

Hukuk Kuralları Uygulama önceliğine göre 4’e ayrılır

Emredici Hukuk Kuralları

YedekHukuk Kuralları

TanımlayıcıHukuk Kuralları

Yetki vericiHukuk Kuralları

KPSS VATANDAŞLIK KAVRAM HARİTASI 1 Tel:0532 50 40 797

e-mail:[email protected]

Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

facebook

ER

CA

N Ö

Z

H U K U K TA K İ Ş İ K AV R A M I

HUKUK 3 ALT DALDAN OLUŞUR

ÖZEL HUKUKKAMU HUKUKU



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

KARMA HUKUKY

A

D

İ

V

İ

C

argılama Hukuku

nayasa Hukuku

evletler Genel H.

cra ve İflas H.

ergi Hukuku

dare Hukuku

eza Hukuku

T

D

M

B

icaret Hukuku

evletler Özel H.

edeni Hukuk

orçlar Hukuku

Türkiye Devleti Merkez Bankası

İş Hukuku

Bankacılık Hukuku

Toprak Hukuku

Çevre Hukuk

Hava Hukuku

Fikir Sanat Hukuku vb.

POZiTiF HUKUK MEVZU HUKUK TARiHi HUKUK TABii (DOĞAL) H.

Bir ülkede belli bir zaman-da yürürlükte olan yazılı ve yazısız hukuk kuralla-rının tümüne denir.

Bir ülkede belli bir zama-nda yürürlükte olan yazlı hukuk kurallarına denir

Yürürlükten kalkmış olan hukuktur.

Herkesin istediği gönül-lerden geçen ama asla gerçekleşmeyecek olan hukuktur. Kısacası ütopya hukuktur.

HUKUK 4 ALT KOLDAN OLUŞUR

GERÇEK KİŞİLER TÜZEL KİŞİLER

» Gerçek kişiler insanlardır.» Gerçek kişilik tam ve sağ doğumla başlar.» Gerçek kişilik ölüm ve gaiplik olayı ile son bulur.» Gaiplik Olayı)Hukuki Ölüm): Bir kişinin ölüm tehlikesi altında

kaybolması veya uzun süre haber alınamaması halinde ilgilerin başvurusu üzerine mahkemelerin vermiş olduğu ölüm kararıdır. Ölüm tehlikesi durumunda 1 yıl, uzun süre haber alınamama durumunda ise 5 yıl beklenilir ve mahkemeye başvurulur.

» Ölüm Karinesi:Bir kişinin ölüm tehlikesi altında kaybolması durumunda o yerin en büyük mülkî âmirinin (vali) nüfus sicil kaydına öldü kaydı düşmesidir.

» Kısaca Hakim öldü derse GAİPLİK, Mülki amir öldü derse ÖLÜM KARİNESİdir.

» Birlikte Ölüm Karinesi: Kişilerin hangisinin erken öldüğünün tespit edilemediği durumlarda ilgili makamın aynı anda ölmüşlerdir belgesi düzenlemesidir. Daha çok miras hukukunda kullanılan bir kavramdır.

» Tüzel Kişi ortak bir amacı gerçekleştirmek için biraraya gelen kişi ve mal topluluklarına denir.

Tüzel Kişiler ikiye ayrılır

Tüzel Kişilik iki şekilde sona erer

Haklar Kazanılış Biçimine Göre ikiye ayrılır

Bir kişi hakkını 2 şekilde korurTüzel Kişilik 3 Şekilde kurulur.

Kişi Topluluğu şeklinde TKÖr:Dernek, Siyasi parti, Devlet

Fesih Yolu ile Genel Kurul veya mahkeme

kararı ile dağıtılma

Aslen Kazanılan Haklar Bir hakkın ilk sahibi olmaya denir

Devlet eli ile

Talep Yolu ile Meşru Müdafa

Serbest Kuruluş SistemiÖr:Dernek, Siyasi parti, Devlet

Mal Topluluğu şeklinde TK.Ör: Vakıf, Üniversiteler, TRT

İnfisah Yolu ile Kendi isteği ile dağılmadır

Devren Kazanılan HaklarBir hakka miras veya para karşılığı sahip olmaya denir

İzin SistemiÖr:Oda ve Borsalar

Tescil SistemiÖr:limited ve Anonim Şirketler

HAK: Hukukun kişilere tanıdığı ayrıcalık ve menfaatlere hak denir.

Bir kişi 3 olay ile hak sahibi olabilir..

Hukuki Olay Hukuki Fiil Hukuki İşlem

Bir kişinin iradesi dışında gerçekleşenve hukuki sonuç bağlanan doğal olaylardır. Doğum ve ölüm olayı,yıldırım düşmesi gibi olaylar örnektir.

Bir kişinin iradesi dahilinde gerçekleşen ve hukuki sonuçdoğuran insan davranışlarıdır

Birden çok kişinin ortak menfaat için bir araya gelmesi ve bundanhukuk î sonuç ç ıkmas ıd ı r. Tüm sözleşmeler hukukî işlemdir.

Kendi çabası ile

Dava Yolu ile Güç KullanmaZaruret Hali

» Hakların kazanılmasında Subjektif İyi Niyet

» Hakların kullanılmasında Objektif İyi Niyet (Dürüstlük) ilkesi geçerlidir

» Meşru Müdafa:Bir kişinin canına veya malına gelecek zararı orantılı güç kullanarak uzaklaştırması olayına denir. Diğer adı Haklı Savunmadır.

» Zaruret Hali (Darda Zorda Kalma):Bir kişinin kendisine veya bir yakınına gelecek zararı bir başkasının malına zarar vererek uzaklaştırması olayına denir » Güç Kullanma:Bir kişinin hak kaybına uğrama durumunun söz konusu olduğu durumlarda kolluk kuvvetlerinin yetişme durumu yoksa kişinin kendi çabası ile hakkına sahip çıkması olayıdır.

facebook



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

Hukukta Ehliyet ikiye ayrılır

Hak Ehliyeti Fiil Ehliyeti

EHLİYET: Hukukta bir hakkı kullanabilme yeterliğine ehliyet denir.

HUKUKTA EHLİYET KAVRAMI

Bir hakkı kullanabilme yeterliliğidirBir hakka veya borca sahip olabilmedir.

Hak Ehliyeti pasif bir ehliyettir.

Hak Ehliyetine herkes sahiptir Fiil Ehliyetine herkes sahip değildir

Fiil Ehliyeti aktif bir ehliyettir.

Fiil ehliyetine sahip olmanın 3 koşulu vadır

Ayırt etme Gücüne Sahip Olma=Mümeyyiz Olma

Reşit (ergin) olmak Kısıtlı Olmamak

» Türkiye´de normal erginlik yaşı 18'dir. Erken erginlik yaşı ise minumum 15'dir

» Kimler (hacir) Kısıtlıdır ?» Akıl hastaları ve akıl zayıflığı olanlar» Uyuşturucu ve alkol bağımlıları» Savurganlar» Kötü yaşama tarzı ve kötü yönetim yapanlar» 1 yıldan daha fazla hapis cezası alanlar.

TAM EHLİYETLİLER SINIRLI EHLİYETLİLER SINIRLI EHLİYETSİZLER TAM EHLİYETSİZLER

»Bunlar, mümeyyiz ve reşit olup kısıtlı olmayanlardır.

»Bu grupta yer alanlar her türlü eylemlerinden kendileri sorumludur.

»Bunlar, evliler ve kendilerine yasal danışman atananlardır.

»Haksız eylemlerinden kendileri sorumludurlar.

»Bunlar, ayırt etme gücüne sahip küçükler ve ayırt etme gücüne sahip kısıtlılardır.

»Bunlar kendilerini borç altına sokan işlemleri yapamazlar. Bu işlem-lere yasak işlemler denir

Yasak işlemler 3 tanedir.Bunlar:» V akıf Kurma » K efil Olma » B ağış Yapmadr Formül:VKB vakıfbank kısaltılması

»Bunlar ayır etme gücü olmayanlardır.

»Hiçbir eylemler inden sorumlu tutulamazlar

FİİL EHLİYETİ DÖRDE AYRILIR

SUÇUN UNSURLARI

Haksızlık olarak suçun

a) Maddi unsurları,

b) Manevi unsurları,

c) Hukuka aykırılık unsuru, bulunmaktadır.

a) SUÇUN MADDİ UNSURLARI

Suçun maddi unsurları fiil, netice, nedensellik bağı, fail, konu, mağdurdur.

1-Fiil; İcrai davranışla, ihmali davranışla, işlenebilir. Fiil, ancak bir insan tarafından

gerçekleştirilebilen bir davranıştır. Ancak, her insan davranışı, fiil niteliğini taşımamaktadır.

2-Netice, Suçun kanuni tanımında belirtilen netice.

Netice, fiilin bir alt unsurunu değil; fiilden ayrı olarak, suçun maddi unsurlarından birini oluşturur.

3-Nedensellik bağı, doğal bir olgudur ve fiil ile netice arasındaki neden-sonuç ilişkisidir.

4-Fail, Ancak gerçek kişiler, suçun faili olabilir.

Suç tanımında, fail olan kişide insan olmanın dışında başka özel nitelikler de aranabilir.

Özel faillik vasfı:Kamu görevlisi, Sağlık mesleği mensubu gibi.

5-Konu, Her suçun mutlaka bir konusu vardır.

6-Mağdur, Her suçun mutlaka bir mağduru vardır; mağdursuz suç olmaz.

»Ancak gerçek kişiler suçun mağduru olabilir.

»Tüzel kişiler, bir suçtan ancak zarar gören olabilir.

»Mağdur ile suçtan zarar gören kavramları, aynı şeyler değildir.Bu bakımdan, örneğin devlet, bir

suçtan zarar gören olabilir; ancak, mağdur olamaz.

»Mağdur ile suçun konusu da, aynı şeyler değildir.

»Suç tanımında, mağdur olan kişide insan olmanın dışında başka özel nitelikler de aranabilir.

b) SUÇUN MANEVİ UNSURLARI

I. Kast (m.21) II. Taksir (m.22) III. Kast – taksir kombinasyonu (m.23) IV. Amaç veya saik

olarak dört tane manevi unsur vardır.



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

MADDİ UNSUR MANEVi UNSUR

DEVLET İKİ UNSURDAN OLUŞUR

DEVLET VE HÜKÜMET BİÇİMLERİ

Federal Devlet Konfederal devlet

Egemenlik

Devletler Yapılarına Göre ikiye ayrılır

Tek yapılı Devletler Karma Yapılı DevletlerÜniter Devlet

Hukuk birliği olan devlettir.Japonya, Türkiye, Yunanistan vb Ortak çıkarlar için anayasa

etrafında birleşmişdevletlerdir.Almanya, ABD gibi

Ortak çıkarlar için uluslararasıantlaşma ile birleşen devletlerdir.

SSCB, Çekoslovakya gibiAB en yakın örnektir

Federasyon Konfederasyon

Anayasa ile kurulur Uluslararası Antlaşma ile kurulur

Üye devletler iç işlerinde serbest dış işlerinde bağımlıdırÜye devletler hem iç işlerinde hem de dış işlerinde özgürdür.

Üye devletlerin ayrılması çok zor hatta imkânsızdır Üye devletler istedikleri zaman ayrılabilirler.

Üye devletlerin hem kamu tüzel kişiliği hem uluslararası tüzel kişiliği vardır.

Üye devletlerin sadece uluslararası tüzel kişiliği vardır

Çift Meclis ve yazılı bir anayasa federal devlet için olmazsa olmaz koşuldur

Konfederesyonun tek organı Diyet adı verilen bir meclistir.

Federasyon - Konfederasyon Farkı

Toprak Millet

MONARŞİYasama, yürütme ve kısmen yargının bir ailenin elinde toplanmasıdır. Örn: Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya Macaristan İmparatorluğu

MEŞRUTİ MONARŞİYasama ve yürütmenin yürütme erkinde(kral/prens) toplanmasıdır. İngiltere, Hollanda, İspnaya, Japonya örnektir.

MECLİS HÜKÜMETİ SİSTEMİ

Yasama ve yürütmenin yasama erkinde(mecliste) toplanmasıdır. Cumhurbaşkanı ve başbakan yoktur. İsviçre örnektir.1921 Anayasamız bu sistemi benimsemiştir.

BAŞKANLIK SİSTEMİYasama ve yürütmenin birbirinden keskin çizgilerle ayrıldığı sistemdir. CB makamı yoktur. Güçler ayrılığı ilkesi geçerlidir. ABD örnektir.

PARLAMENTER SİSTEMYasama ve yürütmenin birbirinden çok yumuşak çizgilerle ayrıldığı sistemdir. 1982 Anayasamız bu sistemi benimsemiştir.

YARI BAŞKANLIK SİSTEMİParlâmenter sisteme benzeyen ama Cumhurbaşkanının yetkililerinin arttırıldığı sistemdir. Fransa örnektir.

DİKTATÖRLÜK SİSTEMİ Yasama, yürütme ve yargının güç kullanarak bir kişinin elinde toplanmasıdır

HÜKÜMET BİÇİMLERİ

DOĞRUDAN DEMOKRASİ TEMSİLİ DEMOKRASİ YARI DOĞRUDAN DEMOKRASİ

Halkın bilfiil kendi kendilerini yönetmesidir.

Halkın kendi seçtikleri aracılığı ile yöne-tilmesidir. 1982 Anayasamız bu sistemi benimsemiştir.

Temsili demokrasiye benzeyen ama halkın belli noktalarda yönetime dahil olduğu sistemdir.

DEMOKRASİ TÜRLERİ

HALKIN YÖNETiME KATILMA BiÇiMLERi

Referandum=Halk oylaması

Halk Girişimi Halk Vetosu Temsilcilerin Azli

¥ Türkiye´de halkın yönetime katıldığı tek yol Referandumdur ¥

HÜKÜMETSİSTEMLERİ

KUVVETLER BİRLİĞİSİSTEMLERİ

MECLİS HÜKÜMETİ SİSTEMİ

(kuvvetler yasamada birleşir)

MUTLAK MONARŞİ(kuvvetler yürütmede

birleşir)

DİKTATÖRLÜK(kuvvetler yürütmede

birleşir)

KUVVETLER AYRILIĞI

SİSTEMLERİ

PARLAMENTER SİSTEM

(kuvvetler yumuşak ayrılır)

BAKANLIK SİSTEMİ(kuvvetler sert ayrılır)

YARI BAŞKANLIK SİSTEMİ

1. 1982 Anayasası tek meclisli parlâmento sistemine geri dönmüştür

2. TBMM genel oyla seçilen 550 milletvekilinden oluşur.(1995 değişikliği)

3. Bir kimsenin milletvekili seçilme yeterliliği konusunda gerekli şartları taşıyıp taşımadığı konusunda karar vermeye yetkili makam Yüksek Seçim Kuruludur.

4.TBMM "seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına" ancak "savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse" karar verebilir ve seçimleri de ancak bir yıl

geriye bırakabilir.

5.Anayasamıza göre, seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Bu amaçla başkentte bir Yüksek Seçim Kurulu, illerde il seçim kurulları

ve ilçelerde ilçe seçim kurulu kurulmuştur.

6.Yüksek Seçim Kurulu ve il seçim kurullarının üyelerinin tamamı hâkimdir. İlçe seçim kurullarının ise sadece başkanı hâkimdir

7. Anayasamızda seçimlerle ilgili şu ilkeler öngörülmüştür: Seçimlerin serbestliği ilkesi, genel oy ilkesi, eşit oy İlkesi, gizli oy ilkesi, tek dereceli seçim ilkesi, açık

sayım ve döküm ilkesi ve yargı yönetim ve denetimi ilkesi.

8.Türkiye'de kadınlara oy hakkı 1934 yılında tanınmıştır.

9.Ülkemizde, 1946 yılına kadar iki-dereceli seçim uygulanmıştır.

10.İlk defa 1946 seçimleri tek dereceli olarak yapılmıştır.

11.Ülkemizde, gizli oy ilkesi ilk kez 1876 Kanun-u Esasîsinin 66'ncımaddesiyle öngörülmüştür.

12.1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, gizli oy ilkesini öngörmemiştir.

13.Tek parti döneminde yapılan seçimlerde gizli oy ilkesi uygulanmamıştır.

14.Çıkaracağı milletvekili sayısı 18'e kadar olan iller 1; çıkaracağı milletvekili sayısı 19'dan 35'e kadar olan iller 2, 36 ve daha fazla olan iller ise 3 seçim çevresine

bölünür.

15.Siyasî Partiler Kanunu, aday tespit işi için ön seçim zorunluluğunu öngörmemektedir.

16.Milletvekili Seçimi Kanunu, ülke düzeyinde % 10 barajlı, d'Hondt formüllü nispî temsil sistemini benimsemiştir.

17.1982 Anayasasının göre "seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak şekilde düzenlenir".

18.1982 Anayasasına 2001 yılında eklenen son fıkraya göre, "seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir

1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz".



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

YASAMANIN GENELLİĞİ YASAMANIN ASLİLİĞİYASAMANIN

DEVREDİLEMEMEZLİĞİYASAMANIN SÜREKLİLİĞİ

»Meclisin her konuda yasa yapabil-mesi demektir.

»Tek istisnası CB kararnamesidir.

»Meclisin ilk el olarak araya kimseyi koymadan yasa yapabilmesidir.

»TBMMńin yasa yapma yetkisini kimseye verememesidir.

» Tek istisnası KHK´lardır.

TBMM`nin her zaman yasa yapma yetkisine sahip olma-sını ifade eder

TÜRKİYE´DE YASAMAYA HAKİM OLAN 4 ANA İLKE VARDIR.

1982 ANAYASASINDA YASAMA «Türkiye´de yasama yetkisi TBMMýe aittir ve bu yetki devredilemez.»

MV ADAYI OLMANIN KOŞULLAR MVńin DÜŞTÜĞÜ DURUMLAR

Milletvekili seçilme yeterliliğinin şartları şunlardır:

» Türk Vatandaşı Olmak.

» 25 Yaşını Doldurmuş Olmak.,

» En Az İlkokul Mezunu Olmak,

» Askerlik Hizmetini Yapmış Olmak,

» Kısıtlı Olmamak,

» Kamu Hizmetlerinden Yasaklı Olmamak.

» Bir Yıldan Fazla Hapis Cezası almamış olmak,

» Ağır Hapis Cezasından Hüküm Giymiş Olmamak,

» Yüz Kızartıcı Suçlardan Hüküm Giymiş Olmamak,

» Belirli Suçlardan Hüküm Giymemiş Olmak.

© Yüz kızartıcı suçlar ile belirli suçlardan hüküm giyenler,

affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler. Diğer

suçlardan mahkûm olanlar affa uğramışlarsa milletvekili

seçilebilirler.

© Hâkimler ve savcılar,

© Yüksek yargı organları mensupları,

© Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları,

© YÖK üyeleri,

© Devlet memurları

© Yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer

kamu görevlileri (sözleşmeli ve geçici personel)

© Silahlı Kuvvetler Mensupları,

© Oda ve Baro başkanları

© Belediye başkanları Belediye meclis üyeleri ve İl genel

meclisi üyeleri görevlerinden çekilmedikçe aday

olamazlar ve milletvekili seçilemezler.

Not:Belediye başkan adayı olan Milletvekilinin, Milletvekilli-

ğinden çekilme şartı yoktur. Eğer belediye başkanlığını

kazanırsa ikisi arasında seçim yaparak birinden çekilir.

Milletvekilliğinin düşme halleri şunlardır:

1. İstifa (İstifanın TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilmesi gerekir),

2. Kesin hüküm giyme. (Düşme anı, mahkeme kararının verildiği veya kesinleştiği an değil, bu kararın TBMM Genel kuruluna bildirildiği

andır),

3. Kısıtlama kararı. (Düşme bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle olur),

4. Milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar etme. (Genel Kurul gizli oyla karar verir),

5. Devamsızlık. (Bir ay içerisinde toplam beş birleşim gününe özürsüz katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin

düşmesine, Genel Kurulca üye tamsayısının salt çoğunluğunun oyuyla karar verilebilir),

6. Cumhurbaşkanı Seçilme: Kendiliğinden düşer

7. Ölüm olayı: Kendiliğinden düşer

NOT:Partisinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleriyle sebep olma. Bu sebep 12 Eylül 2010 Anayasa

Değişikliğiyle kaldırılmıştır. NOT: Yukarıda (1.), (4.), (5.) hallerinde düşme kararının iptali, kararın alındığı tarihten başlayarak yedi gün içerisinde ilgili milletvekili veya

bir diğer milletvekili tarafından Anayasa Mahkemesinden istenebilir. Anayasa Mahkemesi, iptal istemini 15 gün içerisinde kesin karara

bağlar. Diğer düşme hallerinde Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.

a) Meclisin Yasama Döneminin Sona Ermesiyle,

b) Meclisin Erken Seçim Kararı Almasıyla,

c)TBMMSeçimlerinin Cumhurbaşkanınca Yenilenmesiyle (Fesih).

Türkiye’de Genel Seçim kararını iki makam alabilir:

a) TBMM genel kurulu,

b) Anayasal yetkisini kullanarak Cumhurbaşkanı,

©© YSK, seçim kararı alamaz sadece ilan eder.

SEÇMEN OLABiLMENiN ŞARTLARI ŞUNLARDIR:

»Türk Vatandaşı Olmak, »18 Yaşına Doldurmuş Olmak (Siyasî Rüşt),

»Seçmen Kütüğüne Yazılı Olmak, » Kısıtlı Olmamak,

»Kamu Hizmetlerinden Yasaklı Olmamak.

Ö N E M L i B i L G i L E R

Türkiye’de Genel Seçimler şu üç halden biri varsa yapılır:

Milletvekili ile ilgili UNUTMA !!!!

» Milletvekilinin, Milletvekilliği sıfatını kazandığı an Mazbatasını aldığı zamandır.

» Milletvekilinin göreve başlama anı ise Mecliste And içtiği zamandır.

TBMM ile ilgili UNUTMA

» Yasama Dönemi normal şartlarda 4 yıldır. TBMM şu an 24. Yasama Döneminin içindedir.

» Yasama Yılı, Meclisin bir yıllık çalışma süresidir. Yasama yılı her yıl 1 Ekimde başlar.

» Tatil, Meclisin çalışmalarına 3 ay ara vermesidir. Tatil her yıl 1 Temmuzda başlar.

» Ara verme, Meclisin çalışmalarını max 15'er gün ertelemesidir.

» TBMM üye tamsayısı 550MV´dir.

» TBMM Toplantı yeter sayısı min 184 Mv´dir.

» TBMM Kararlarını salt çoğunluk ile alır ama bu salt çoğunluk asla 139 MV´den az olamaz.

MV SEÇİLMEK İÇİN İSTİFA ETMESİ GEREKENLER

facebook

YASAMA DOKUNULMAZLIĞI

›»

›»Yasama Dokunulmazlığı ise TBMM salt çoğunluk ile kaldırılabilir.

›»Yasama Dokunulmazlığından da milletvekili olmayan bakanda faydalanır

›»Yasama Dokunulmazlığı da Kamu düzenindedir. Yani milletvekili ben yasama Dokunulmazlığından

faydalanmak istemiyorum diyemez.

Sadece cezai koruma sağlar

›»

›»

›»

Yasama Dokunulmazlığı Nisbidir

Yasama Dokunulmazlığı ise sürelidir. Yani sadece milletvekili olunan sürece devam eder.

Yasama Dokunulmazlığının ise iki istisnası vardır. Yani MV iki durumda dokunulmazlıktan faydalanamaz.

Bunlar; ağır suçüstü hali ve Anayasanın 14. maddesindeki durumlardır.ER

CA

N Ö

Z

Yasama Sorumsuzluğu, TBMM üyelerinin mecliste

kullandıkları oy, düşünce ve sözlerinden dolayı hukuki ve

cezai takibata maruz kalmayacaklarını ifade eder.

Yasama Dokunulmazlığı ise, TBMM üyelerinin mecliste daha

rahat çalışmalarını sağlamak ve gereksiz soruşturmalardan

korumak için sağlanmış bir cezai dokunulmazlık aracıdır.

FARKLAR



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

TBMMŃiN BAŞLICA GÖREVLERi

1. Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak.

2. Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek.

3. Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek.

4. Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek.

5. Para basılmasına karar vermek.

6. Savaş ilânına karar vermek.

7. Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.

8. Anayasanın 14’üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere,

genel ve özel af ilânına karar vermek.

9. Sayıştay Başkan ve üyelerini seçmek

10. Kalkınma Planlarını onaylamak

11. Anayasa Mahkemesine üye seçmek (2010 Değişikliği)

12. Kamu baş Denetçisini Seçmek (2010 Değişikliği)

13. Yurtdışına asker göndermek ve gelenlere izin vermek

14. RTÜK üyelerini seçmek

15. KİT´leri denetlemek

16. TSK’nın kullanılmasına izin vermek

TBMM BAŞKANI iLE iLGiLi UNUTMA TBMM BAŞKANININ GÖREVLERi

» Meclis başkanı 4 turda ve gizli oyla seçilir.

» Meclis başkanlığı için Mv veya Siyasi partiler aday gösteremezler

» Meclis başkanı olacak kişinin bireysel adaylık başvurusu esastır ve 5

günlük başvuru süresi vardır.

» Meclis başkanı Milletvekili olmak zorundadır

» Meclis başkanı olan kişi Siyasi Partisinden istifa etmez

» Meclis başkanı olan kişinin Mecliste oy kullanma hakkı yoktur.

» Meclis başkanı seçilen kişi yaklaşık 2 yıl görev yapar.

» Meclis başkanlık seçimi 5 günde 4 turda ve gizli oyla belirlenir.

>>> 1.ve 2. Turda TBMM üye tamsayısının 2/3 alan kişi MB seçilir.

>>> 3. turda üye tamsayısının salt çoğunluğunu alan aday MB seçilir.

>>> Son tura 3.turda en çok oyu alan iki aday katılır.

>>> 4. Turda en çok oyu alan kişi Meclis başkanı seçilir.

1. TBMMýi temsil etmek ve yönetmek.

2. Cumhurbaşkanına vekelet etmek

3. TBMMýi Olağanüstü Toplantıya çağırmak

4. Seçimlerin yenilenmesinde Cbńa görüş

bildirmek

5. Meclis genel Sekreterine soruşturma izni

vermek

6 Komisyonlara başkanlık etmek

7. Meclisin bina tesisat vb işlerini yürütmek

8. Meclisin idari ve adli kolluk işlemlerini

yürütmek

YÜKSEK SEÇİM KURULU

(YSK)

›»İlk kez 1950'de kurulmuştur. ›»Yargı mensuplarından oluşur. ›» 7 Asıl 4 yedek olmak üzere 11 üyesi vardır. ›»Görev süreleri 6 yıldır. Görev süresi biten yeniden seçilebilir

›» Üyelerinin 6'sı Yargıtay 5'i Danıştay Genel kurulu tarafından kendi üyeleri arasından seçilir.

›» Türkiye’de Genel Seçim, Yerel Seçim, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Referandum ile ilgili her türlü seçim işlemlerini YSK yürütür.

›» YSK seçimle ilgili iki işlemi yapamaz: Bunlar; 1. YSK, Seçim kararı alamaz. 2. YSK, seçim tarihi belirleyemez.

›» YSK’nın kararları kesindir, yargı yolu kapalıdır. Kendi hariç kimseye itiraz edilemez.

facebook

YASAMA SORUMSUZLUĞU

›»Yasama Sorumsuzluğu hem hukiki hem cezai koruma sağlar

›»Yasama Sorumsuzluğu Mutlaktır.

›»Yasama Sorumsuzluğu Süreklidir. Yani MV sıfatı sona ermiş olsa da Yasama Sorumsuzluğu devam eder.

›»Yasama Sorumsuzluğu hiçbir istisnası yoktur. Yani tam koruma sağlar.

›»Yasama Sorumsuzluğu kaldırılamaz.

›»Yasama Sorumsuzluğundan milletvekili olmayan bakanda faydalanır

›»Yasama Sorumsuzluğu Kamu düzenindedir. Yani milletvekili ben yasama sorumsuzluğundan faydalanmak

istemiyorum diyemez.

E R C A N Ö Z



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

facebook

Genel Görüşme İstemi

• Bakanlar kurulu• En az 20 Milletvekili• Siyasi parti grupları } tarafından

talep edilir

T B M M ’ N İ N B İ L G İ E D İ N M E V E D E N E T L E M E Y O L L A R I

SORU GENEL GÖRÜŞME

»Toplumu veya devleti ilgilendiren bir konunun TBMM´de görüşülmesidir.

»Genel görüşme yapılabilmesi için TBMMńin görüşme işlemini en az karar yeter sayısı ile kabul etmesi gerekir.

» Genel görüşme Hükümete cezai ve hukuki bir sorumluğa neden olmaz

Meclis Araştırması İstemi

• Bakanlar kurulu• En az 20 Milletvekili• Siyasi parti grupları } tarafından

talep edilir

MECLİS ARAŞTIRMASI

»Belirli bir konuda bilgi edinmek amacıyla

TBMM tarafından oluşturulan araştırma

komisyonunun 3 ay süre ile yaptığı

araştırmadır.

» Meclis araştırması sonucunda elde

edilen bulgular suç bile oluştursa

hükümetin herhangi bir sorumluluğuna

neden olmaz.

»Devlet sırları, ticari sırlar, özel hayatın

gizliliği ve görülmekte olan bir dava araş-

tırma konusu olamaz

MECLİS SORUŞTURMASI

»Görevde olsun veya olmasın Başbakanın ve bakanların ceza-i sorumluluğunun TBMM tarafından araştırılmasına neden olan denetleme yoludur

» Meclis Soruşturması açılması isteminde TBMM üye tamsayısının 1/10’nun yani 55 milletvekili isteyebilir.

» TBMM bu meclis soruşturma önergesini toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile kabul ederse SP’lerin güçleri oranında oluşturacakları 15 kişilik bir komisyon oluşturulur.

» Soruşturma komisyonu max 2 ay inceleme yapar 2 ayda ek süre isteyebilir. Bu sürenin sonunda bir rapor hazırlar ve TBMM genel kuruluna sunar.

» TBMM, bir bakanın veya başbakanın Yüce Divana gönderilmesine en az üye tam-sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.

»Yüce divana sevk kararı alınan Bakanın, bakanlığı düşer.»Yüce divana sevk edilen başbakan ise hükümet istifa

etmiş sayılır. »Bu kişilerin MV düşmez, milletvekilliğinin düşmesine ise

yüce divanda yapılan yargılama sonucunda karar verilir.»Yüce divana sevk kararının verilmesine sebep olan dosya

7 gün içinde Anayasa Mahkemesine gönderilir.»Yüce divan kararları kesindir. Yüce divanda Savcılık

görevini Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yapar.

Gensoru İstemi

• En az 20 Milletvekili• Siyasi parti grupları } tarafından

talep edilir

G E N S O R U

»Gensoru, Bakanlar kurulunun veya bir bakanın siyasi sorumluğunu doğrudan denetleme yoludur.

» Gensoru en etkin denetleme yoludur

» Gensoru önergesinin gündeme alınıp alınmayacağına TBMM toplantıya katılan-larının salt çoğunluğu ile karar verir.

» Gensorunun görüşülmesi gündeme alma kararı verildikten 2 gün geçmedikçe yapılamaz 7 gün sonraya bırakılamaz.

»Gensoru görüşmeleri sırasında MV veya SP grupları güvensizlik önergeleri verebilir. Bu önergeler sonucunda güven oylaması yapılır.

»Güven oylamasında BK’nun veya bir bakanın düşürülebilmesi için üye tamsa-yısının salt çoğunluğu gerekir.

»Güven oylamasında sadece Güvensizlik oyları sayılır ve en az 276 ve daha fazla Güvensizlik oyu alan Bakan veya Hükümet düşmüş olur

» Başbakan güven alamazsa hükümet istifa etmiş sayılır.

T B M M ’ D E K İ Ö Z E L N İ T E L İ K L İ K A N U N L A R

BÜTÇE KANUNU

»Geçici çıkarılan tek kanundur.» Cumhurbaşkanın veto edemediği tek

kanundur.» Bütçe tasarısı mali yılın bitimine en az

75 gün kala Bakanlar Kurulu tarafın-dan TBMM Genel kuruluna sunulur.

KESiN HESAP KANUNU

»Bütçenin denetimi TBMM adına Sayıştay

tarafından yapılır.

» kesin hesap tasarıları ilgili mali yılın

sonundan başlayarak en geç 7 ay sonra

Bakanlar Kurulunca TBMM’ye sunulur.

MiLLETLERARASI ANTLAŞMALARIN UYGUN BULUNMASI

»Milletlerarası antlaşmalar kural olarak TBMM tarafından

bir kanunla uygun bulunur ve Cumhurbaşkanının onayı

ile yayınlanır ve yürürlüğe girer.

» Usulüne göre yürülüğe girmiş Milletler arası antlaşmalar

kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa

mahkemesine iptal başvurusunda bulunulamaz.

iNKILAP KANUNLARI

»İlk kez 1961 Anayasası ile koruma altına alınan 8 kanunu kapsamaktadır. Herhangi bir yargı merciinde bu kanunların Anayasaya aykırılığı ileri sürülemez. İnkılap Kanunları şunlardır.1.Tevhid-i tedrisat kanunu 2. Soyadı kanunu3.Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına dair kanun4. Resmi Nikah Esasları5. Uluslararası rakamların kabulü kanunu6. Türk alfabesinin kabulü hakkında kanun7. Şapka Kanunu8. Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair kanun

»Meclisin en basit bilgi edinme

yoludur

»Soru yazılı olmak zorundadır

»Cevabı yazılı veya sözlü olur

»Soru Bakanlara veya Başbakan

sorulur.

» Birden çok bakana sorulan

soru,başbakana sorulmuş kabul edilir.

» Hükümete bir sorumluluk yüklemez

ER

CA

N Ö

Z

K A N U N N A S I L H A Z I R L A N I R

B Ü T Ç E K A N U N N U N H A Z I R L A N M A S I V E K A B U L Ü

Kanun Tasarı veya Teklifi (KTT) hazırlar

Bu KTT Meclis Baş. Divanına Gönderilir

Meclis Baş. Divanı bu KTTýi İlgili Komisyona havale eder

Komisyon raporu hazırlar ve MBD Gönderir

MBD’nı Raporu çoğaltır ve MVńe dağıtır.

48 saat Serinleme Süresi geçtikten sonra

TBMM en az 184 MV ile toplanır

TBMM’de görüşmelerden sonra oylamaya geçilirOylama sonucunda

TBMM’de görüşmelerden sonra oylamaya geçilirOylama sonucunda

Kabul edilir

Kabul edilir

Red edilir

Red edilir

Toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile ya (en az 139MV)

Toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile ya (en az 139MV)

KTT sahibine iade edilir

Bütçe Tasarısı BK`na iade edilir

Bir Yasama Yılı geçmedikçe tekrar meclis gündemine gelemez

Cumhurbaşkanına gider

Cumhurbaşkanına gider

CB 15 gün içinde ya

CB 15 gün içinde

Kabul eder

Kabul eder

Veto eder

Veto hakkı yoktur.

TBMM geri giderResmi Gazeteye gönderir

R.G. yayınlanır yürürlüğe girer

Kanunda belirtilen tarihteyürürlüğe girer

Aynen gönderir

Aynen gönderir

Değiştirerek Gönderir

Değiştirerek Gönderir

TBMM geri giderCB mecburi kabul eder

CB mecburi kabul eder

Ama A.Mah İptal Davası açabilir

Ama Anayasa Mahkemesine İptal Davası açabilir

TBMM ya



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

facebook

Bakanlar Kurulu(Kanun Tasarı)

Bakanlar Kurulu

En az 1 Milletvekili(Kanun Teklifi)

Mali yılın bitimine 75 gün kala Bütçe Tasarısını hazırlar

Hazırlanan Bütçe Tasarısı TBMM`ye sunulur

TBMM, Bütçe Tasarısını, Plan Bütçe komisyonuna havale eder.

Bütçe Komisyonu max 55 gün içinde kabul eder ve TBMM ye gönderir.

» CB, Bütçe kanunu veto edemez ama Anayasa Mahkemesine dava açabilir

» Bütçe önerisi kabul edilmeyen Hükümet (BK) istifa etmiş sayılır

» Yasama organı tarfından yapılan genel, soyut ve sürekli nitelik taşıyan metne Yasa =kanun denir

» Bütçe, TBMM´de görüşülürken bütçede gelir artırcı, öneride bulunamazlargider azaltıcı

» Mali yılın başlangıcı kanunla belirlenir. Ama genel olarak 1 Ocak yeni mali yılın başlagıcıdır

» Bütçe Komisyonu 40 kişiden oluşur. 25í İktidar partisi geriye kalan 15í muhalefet partilerinden seçilir.

» Bütçe kanununun uygunluk denetimini Sayıştay yapar. İlgili bakanlık Maliye Bakanlığıdır.

» Kanun tasarı ve teklifi bir yasama yılı içinde TBMM gündemine gelmez ise buna KADÜK OLDU denir.

» Kanunların ne zaman yürürlüğe gireceği kanun içinde yazar. Eğer orada belirtilmemişse RG´de yayımını takip

eden 45 gün sonra yürürlüğe girer.

» TBMM´de kabul edilmeyen bir kanun, bir yasama yılı dolmadan tekrar meclis gündemine getirilemez..

» Kanun teklif ve tasarılarında oylama açık yapılır.

» Kanunlar, halk oyuna (Referanduma) sunulamaz.

KANUNLAR İLE İLGİLİ KISA KISA

CB 15 gün içinde yine ya

Kabul eder Veto eder

» Değiştirilerek gelen Kanunu, CB istediği kadar veto edebilir.

Cumhurbaşkanı Genelkurmay Başkanı

Başbakan Kara kuvvetleri Komutanı

Başbakan yardımcıları Deniz Kuvvetleri Komutanı

İçişleri Bakanı Hava Kuvvetleri Komutanı

Dışişleri Bakanı Jandarma Genel Komutanı

Milli Savunma Bakanı

Adalet Bakanı

YAŞAMA İLE İLGİLİ GÖREVLERİ YÜRÜTME İLE İLGİLİ GÖREVLERİ YARGI İLE İLGİLİ GÖREVLERİ

» TBMM›nin açılış günü mecliste » ve geri göndermek» Anayasa Mahkemesine açmak» Anayasa Değişikliklerini na sunmak» TBMM olağanüstü çağırmak.» TBMM lerinin yenilenmesine vermek

konuşma yapmakKanunları yayımlamak

İptal DavasıHalkoylaması

toplantıyaseçim karar

» Devletin genel politikasını belirlemek ve yürütmek

» Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek

» Başbakanın teklifi ile bakanları atamak istifasını almak

» Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek

» Yurtdışına Temsilci göndermek ve gelenleri kabul etmek

» Milletlerarası Antlaşma onaylamak ve yayımlamak

» TSK’yi Başkomutan olarak temsil etmek

» Genelkurmay Başkanını atamak

» TSK’nin kullanılmasına izin vermek

» MGK’yı toplantıya çağırmak ve başkanlık etmek

» BK ile birlikte OHAL ve Sıkıyönetim ilan etmek

» Kararnameleri imzalamak

» Bazı kişilerin cezalarını af etmek

» DDK başkan ve üyelerini atamak ve görev vermek

» YÖK başkan ve üyelerini atamak

» Rektörleri atamak

» akimler ve Savcılar yüksek kurulunun 4 üyesini seçmek

» nayasa Mahkemesinin 14 üyesini seçmek

» argıtay Cumhuriyet başsavcısı ve vekilini seçmek

» anıştay üyelerinin 1/4nü seçmek

» skeri Yargıtay Üyelerinin tamamını seçmek

» skeri Yüksek İdare mahkemesi üyelerini seçmek

CB. ÜYE SEÇMEDİĞİ ÖNEMLİ KURUMLAR

» Yargıtay

» Sayıştay

» Uyuşmazlık Mahkemesi

» YSK

» YDK (Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu)

H

A

Y

D

A

A



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

1982 ANAYASASINDA YÜRÜTME «Türkiye´de yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlara aittir.»

facebook

alkoylaması

ptal Davası

eçim kararı

anun yayımlamak

lağanüstü Toplantı

onuşma yapmak

H

İ

S

K

O

K

Türkiye’de idareye hakim olan

üç ilke Cumhurbaşkanı Adayı Olmanın Koşulları 2007 Referandumundan sonra

Cumhurbaşkanı Aday Gösterme Yetkisi

3 gruba aittirCumhurbaşkanı seçimi ne zaman yapılır

a) İdarenin Bütünlüğü İlkesi

b) Merkezden Yönetim ilkesi

c)Yerinden Yönetim ilkesi

a) TC vatandaşı olmak

b) 40 yaşını doldurmuş olmak

c) Yükseköğrenim görmüş olmak (1961de geldi)

d) Daha önce bir defadan daha fazla CB yapmamış olmak

e) Milletvekili seçilme koşullarını taşıyor olmak

Cumhurbaşkanını artık

» Halk, Referandum ile seçer

» 5 yıl görev yapar

» Bir kişi 2 kez CB olabilir

a) TBMM’den 20 MV adayı gösterebilir

b) Siyasi Parti Grupları

c) En son genel seçimde oyları toplamı

%10 geçen SP ortak aday gösterebilir

» CB, eski Cbnın görev süresinin dolmasına 60 gün kala yapılır.

» CB makamının boşalması halinde ise boşalmayı takip eden 60 gün içinde yapılır

» CB seçimi max iki turda yapılır ve halk tarafından seçilir 1. turda kullanılan geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday CB seçilir. Eğer seçilmez ise 2

tura gidilir. İkinci turda en çok oyu alan aday CB seçilir. İkinci tura tek kişi kalırsa bu kişi

evet-hayır şeklinde yapılan halk oylamasında salt çoğunluğun oyunu alırsa CB seçilir.

CU

MH

UR

BA

ŞK

AN

ININ

GÖ

RE

VL

ER

İ Cumhurbaşkanının Göreve başlama Anı ne zamandır?

»Cumhurbaşkanının göreve başlama anı TBMM’de and içtiği

zamandır.

CUMHURBAŞKANLIĞI GÖREVİNİ SONA ERDİREN HALLER

1. Beş yıllık görev süresinin dolması

2. Cumhurbaşkanının istifası

3. Cumhurbaşkanının Ölümü

4. Cumhurbaşkanlığının başka bir sebeple sona ermesi

5. Cumhurbaşkanının vatana ihanetle suçlanması

Cumhurbaşkanına Vekalet Olayı

Cumhurbaşkanının hastalık, yurtdışına çıkmak, geçici olarak

görevden çekilmesi halinde görevine dönünceye kadar; ölüm,

çeklime veya bir başka sebeple makamın boşalması halinde ise yeni

seçilinceye kadar vekalet yetkisi TBMM Başkanına aittir. CB’nı

Cumhurbaşkanının Vatana İhanetten Suçlanması

» Cumhurbaşkanının Vatana İhanetten dolayı TBMM üye

tamsayısının en az üçte birinin vereceği yazılı teklif üzerine

TBMM üye tamsayısının 3/4 nün vereceği kararla suçlandırılır

CUMHURBAŞKANLIĞI TEŞKİLATI

CB GENEL SEKRETERLİĞİ DEVLET DENETLEME KURULU

» CB genel sekreterliği CB Kararnamesi ile kurulur.

Teşkilatı kurma görevi CB aittir.

» CB Genel Sekreterliği 4 Bölümden oluşur. Bunlar:

1) CB Danışmanlığı

2) Başyaverlik

3) CB Özel Kalemi

4) CB Sekreterliği

NOT:

CB veklalet yetkisi Meclis Başkanına aittir Temsil

yetkisi ise CB Genel Sekreterine aittir

» DDK ilk kez 1982 Anayasası ile kuruldu

» Amacı kamu kurumlarında inceleme ve denetleme yapmaktır.

» DDK, yerindelik ve kanunilik olmak üzere iki tip denetim yapar.

» DDK’nın 9 üyesi vardır. Başkan ve üyelerini CB seçer

» DDK, CB’nın istemi ile inceleme başlatır.Raporları bağlayıcı değildir

» DDK’nın Raporları gizlidir. Sadece CB ve Başbakan sunulur.

» DDK, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Yargı da denetleme yapamaz.

» DDK’nın Denetleme yaptığı kurumlar:

1. Tüm kamu kurumları

2. %51 Devlete ait olan kurumlar

3. Devlet yararına çalışan Vakıf ve Dernekler

4. Her düzeydeki iş ve işveren örgütleri

5. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları

MİLLİ GÜVENLİK KURULU YÜKSEK ASKERİ ŞURA

»

» Amacı: Devletin izleyeceği güvenlik politikasını belirlemektir.

»MGK, 2 ayda bir toplanır. Başkanı CB’dır yoksa Başbakan başkanlık eder.

»MGKnın gündemini Başbakan ve G.Kurmaybaşkanının istekleri doğrultu-

sunda CB belirler.

» MGK Askeri ve sivil kanatlardan oluşur.

Sivil Kanat Askeri Kanat

» MGK Genel Sekreterliği, Başbakanlığa bağlıdır, tüm toplantılara katılır ama

oy hakkı yoktur.

MGK, ilk kez 11982 Anayasası ile kuruldu.

»

»

»

»

»

YaŞ, ilk kez 1972 de kuruldu.

YaŞ Amacı TSK’nın izleyeceği politikayı

belirlemek ve TSK içindeki terfi, emeklilik ve

ihraç kararlarını almaktır.

YAŞ, biri Ağustos ayı içinde diğeri daha

sonra belirlenen bir tarihte olmak üzere

yılda 2 kez toplanır.

YaŞ’ın başkanı Başbakandır. Olmadığı

zamanlarda Genelkurmay Başkanı başkanlık

eder.

YaŞ üyeleri:Başbakan, Milli Savunma Bakanı,

Genelkurmaybaşkanı, Kuvvet Komutanları ile

görevdeki Orgeneral ve Oramiraller’dir.

»MİT müsteşarı ve Emniyet

Genel Müdürü MGK üyesi

değildir.

»MGK gerek gördüğü kişileri

toplantıya çağırabilir.

» MGK`nın kararları BK için

tavsiye niteliğindedir.

E R C A N Ö Z

OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ

OLAĞANÜSTÜ HAL SIKIYÖNETİM

» OHAL, CB başkanlığında toplanan BK tarafından max 6 aylığına

ilan edilir.

» TBMM, OHAL süresini her defasında 4ér ay uzatabilir.

» OHAL, ilan edildiği gün yürürlüktedir.

» OHAL ilanı Resmi Gazetede yayımlanır ve aynı gün TBMM

sunulur.

» TBMM, OHAL ilanını en az 139 MV ile uygun bulursa yürürlüğü

devam eder.

» OHAL kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.

1. Temel hak ve hürriyetler sınırlandırılabilir.

2. OHAL KHK´si çıkarılabilinir.

3. Vatandaşlara mal, para ve çalışma yükümlülükleri getirilebilinir

OLAĞANÜSTÜ HALİN SONUÇLARI

1. Şiddet olaylarının OHAL şartlarından daha vahim hal alması

2. Savaş ihtimalini olması

3. Ayaklanma çıkması

4. Vatana ve laik Cumhuriyete yönelik kalkışma hareketinin olması

» Sıkıyönetim, Cumhurbakanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu

tarafından max 6 aylığına ilan edilir.

» .

» TBMM, Sıkıyönetimin süresini her defasında 4ér ay uzatabilir.

» Sıkıyönetim, ilan edildiği gün yürürlüktedir.

» Sıkıyönetim ilanı Resmi Gazetede yayımlanır ve aynı gün TBMM sunulur.

» TBMM, Sıkıyönetim ilanını en az 139 MV ile uygun bulursa yürürlüğü

devam eder.

» Sıkıyönetim kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.

1. Temel hak ve hürriyetler sınırlandırılabilir.

2. Sıkıyönetim KHK´si çıkarılabilinir.

3. Yönetim askerin denetimine geçer.

Sıkıyönetim ilan edilmeden önce MGK`nın görüşü alınmak zorundadır

SIKIYÖNETiM SONUÇLARI



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

1982 Anayasında Bakanlar Kurulu «1982 Anayasasında Yürütme, Bakanlar Kuruluna hem hem olarak verilmiştir..»yetki görev

facebook

2011 KHK`sı iLE YENi KURULAN

BAKANLIKLAR

YÜRÜTMENİN DÜZENLEYİCİ

İŞLEMLERİ

1. Aile ve sosyal Çalışmalar Bakanlığı

2. Avrupa Birliği Bakanlığı

3. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

4. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

5. Ekonomi Bakanlığı

6. Gençlik ve Spor Bakanlığı

7. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

8. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

9. Kalkınma Bakanlığı

1. Kararname

a. KHK

b. CB Kararnamesi

c. Kaide Kararnamesi

2. Tüzük

3. Yönetmelik

4. Emir ve Genelegeler

BAKANLAR KURULUNUN KURULUŞU BAKANLAR KURULUNUN GÖREVLERi BK`NUN GÖREViNiN SONA ERDiĞi DURUMLAR

.Başbakanı, CB istediği herhangi bir milletvekili arasından atar ve istifasını kabul eder ھ

.Bakanları, Başbakan önerir, CB’nı atar ve bakanlar aynı usul ile görevden alınırlar ھ

Bakanların, milletvekili olma şartı yoktur ama MV olma koşullarını taşımak ھ

zorundadırlar.

.MV olmayan Bakanlar, TBMM’de and içerek görevlerine başlarlar ھ

.MV olmayan Bakanlarında, Yasama Sorumsuzluğu ve Yasama Dokunulmazlığı vardır ھ

BK, Başbakanın oluşturduğu kabinenin CB tarafından onaylandığı an kurulmuş sayılır ھ

ama göreve başlaması için TBMM’den güvenoyu alması gerekir. (Bakanlar Kurulu,

TBMM’den toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile güvenoyu alır)

Sonbaharı itibarı ile TR’de 61. Hükümet görevine başlamıştır. 61. Hükümet 25 2011 ھ

bakandan oluşur.

1. Devletin izleyeceği politikayı belirlemek ve yürütmek

2. Kanun tasarısı hazırlamak

3. Bütçe ve Kesin Hesap tasarısı hazırlamak

4. TSK yı yurt savunmasına hazırlamak

5. Milletlerarası Antlaşma imzalamak

6. Devletin güvenliğini sağlamak

7. Kamu iktisadi teşebbüsü kurmak

8. Genelkurmay başkanını seçmek

9. Kalkınma plaları hazırlamak

10. CB ile birlikte OHAL ve Sıkıyönetim ilan etmek

12. TRT müdürü, EGM, MİT Müsteşarı gibi kurumların başklanlarını atamak

1. Bakanlar Kurulunun istifası

2. Güvenoyu alamaması

3. Başbakanın bir şekilde görevinden ayrılması (istifa, ölüm, vb)

4. Yeni TBMM`nin Göreve başlaması

5. Geçici Bakanlar Kurulunun kurulması

6. Bütçenin Reddi

Nisan 2012 itibarı ile 61. Hükümet görevdedir. 61 Hükümet 25

Bakandan oluşur. (1 Başbakan+25 Bakan)

2011 KHK`sı ile Bakanlar ile müsteşar arasına

makamı getirilmiştir.

Bakan Yardımcıları, icracı Bakanlıklar için oluşturulmuş olup, Hükümet

ile göreve gelirler ve hükümet ile görevden giderler.

NOT:

Bakan Yardımcılığı

Bakan Yardımcıları 4 yıl için atanırlar.

Doğal Afet

Salgın hastalık

Ağır Ekonomik Bunalım

sebebiyle ilan edilen OHAL

Şiddet olaylarının

yaygınlaşması nedeniyle

ilan edilen OHAL

Olağanüstü Hal 2 sebepten ilan edilir Sıkıyönetimin İlan Nedenleri

TÜZÜK

Tüzük: Kanunların nasıl uygulanacağını ve emrettiği işlerin nasıl yapılacağını gösteren yazılı hukuk

kurallarıdır.

» Tüzük çıkarma yetkisi sadece Bakanlar Kuruluna aittir.

» Tüzükler çıkarılmadan önce Danıştay´ın görüşü alınmak zorundadır.

» Tüzükler Cumhurbaşkanınca onaylanmak zorundadır.

» Tüm Tüzükler Resmi Gazetede yayımlanmak zorundadır.

» Tüzükler bir kanuna dayanmadan çıkarılamaz.

» Tüzüklerin iptali için Danıştayá başvurulur.

YÖNETMELİK

YÖNETMELİK: Kanunların ve Tüzüklerin nasıl uygulanacağını gösteren yazılı hukuk kurallarıdır.

» Yönetmelik çıkarma yetkisi :

1. Başbakanlık 2. Bakanlıklar, 3. Kamu Tüzel Kişileri 4. Bakanlar Kuruluna aittir.

» Yönetmelik Danıştay denetiminden geçmek zorunda değildir.

» Yönetmelik Cumhurbaşkanınca onaylanmak ve RG yayımlanmak zorunda değildir.

» Ülke geneli yönetmelikler Danıştay denetiminden geçmek ve RG yayımlanmak zorundadır.

EMiR VE GENELGELER

Emir ve Genelgeler yürütmenin en basit düzenleyici işlemidir.

Resmi Gazetede yayımlanma şartı yoktur. Cumhurbaşkanı onaylamak zorunda değildir.

İptali için idare mahkemelerine başvuru yapılır.

E R C A N Ö Z



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

1982 ANAYASASINDA YARGI «Türkiye´de YARGI yetkisi Bağımsız Mahkemelere aittir.»

facebook

HAKİMLİK TEMİNATLARI TÜRKİYE`NİN YÜKSEK MAHKEMELERİ

a) Azledilmeme Teminatı

b) Mali Teminat

c) İdari Görevlere atanmama teminatı

d) Emekliye sevk edilmeme teminatı

e) Sevcılık Makamına atanmama teminatı (TR Yoktur)

f) Coğrafi teminat (TR yoktur)

1 - Anayasa Mahkemesi

2- Yargıtay

3- Danıştay

4- Askeri Yargıtay

5- Askeri Yüksek İdare Mahkemesi

6. Uyuşmazlık Mahkemesi

T Ü R K İ Y E ’ N İ N Y Ü K S E K M A H K E M E L E R İ

ASKERi YÜKSEK iDARE YARGISI ASKERİ YARGITAY

» A

»

skerî mahkemelerden verilen

karar ve hükümlerin son inceleme

merciidir.

Askerî Yargıtay üyeleri birinci sınıf

askerî hâkimler arasından Askerî

Yargıtay Genel Kurulunun üye

tamsayısının salt çoğunlu-ğu ve gizli

oyla her boş yer için göstereceği

üçer aday içinden Cumhurbaşka-

nınca seçilir.

»Askerî Yargıtay´da, beş daire, bir

Daireler Kurulu, bir Genel Kurul ve

bir de Başkanlar Kurulu vardır.

D A N I Ş T A Y

»İdari yargıdaki davaların ilk ve son derece

temyiz merciidir

» Danıştay, 1868´de oluşturulmuştur.

» Danıştay, 15 Daire ve 156 üyeden oluşur.

» Üyelerinin tamamı 1. sınıf idarî hakimdir.

» Üyelerinin 1/4 CB, 3/4´ nü HSYK atar.

» Üyeleri 4 yıllığına seçilir. Görev süresi biten

yeniden seçilir.

» Danıştay, Başkanını, daire başkanlarını ve

savcısını kendi üyeleri arasından seçer.

» 2012 yılı itibarı ile Danıştay Başkanımız

Hüseyin Hüsnü KARAKULLUKÇU´dur.

DANIŞTAYÍN GÖREVLERİ

1.Üst düzey devlet memurlarının atanması

hususunda BKńa görüş bildirmek.

2. Kanun Tasarıları hakkında 2 ay içinde BKńa

görüş bildirmek.

3. Tüzükler hakkında BKńa görüş bildirmek

ve Tüzükleri denetlemek

4. Ülke Geneli Yönetmelikleri denetlemek

5. İdari yargıdaki davalara son derece mahke-

mesi olarak sonuca bağlamak.

Y A R G I T A Y

»Adli yargıdaki davaların son derece temyiz

merciidir

» Yargıtay, 1869´de oluşturulmuştur.

» , 38 Daire ve 387 üyeden oluşur.

» Üyelerinin tamamı 1. sınıf adlî hakimdir.

» Üyelerinin tamamını HSYK atar.

» Üyeleri 4 yıllığına seçilir. Görev süresi biten

yeniden seçilir.

» , Başkanını, daire başkanlarını ken-

di üyeleri arasından seçer.

» 2012 yılı itibarı ile Başkanımız

´dır.

Yargıtay

Yargıtay

» Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını ve vekilini

Cumhurbaşkanı seçer.

Yargıtay

» 2012 yılı itibarı ile Yargıtay Cumhuriyet

Başsavcımız ise ´dir.

» Yargıtay üye sayısı bakımından Türkiyeńin

en büyük mahkemesidir.

» Yargıtay, Türkiye´de görev alanı en geniş

mahkemedir.

Nazım KAYNAK

Hasan ERBİL

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

»Adli, idari ve askeri yargı arasındaki

görev ve hüküm uyuşmazlıklarının

çözüm merciidir.

» Üyeleri, Yargıtay, Danıştay, Askeri

Yargı-tay ve AYİM üyeleri

arasından seçilir.

»Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanını

Anayasa Mahkemesi kendi üyeleri

arasından atar.

» Uyuşmazlık Mahkemesi 1 Başkan ve

12 Asıl üyeden oluşur.

» Uyuşmazlık Mahkemesi bir hukuk ve

bir ceza dairesinden oluşur.

AYİM, Askerî olmayan makam-larca

tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri

ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin

idarî işlem ve eylemlerden doğan

uyuşmaz-lıkların yargı denetimini yapan

ilk ve son derece mahkemesidir

» Askerî Yüksek İdare Mahkemesi iki

daire-den oluşur

» Her daire bir başkan ve altı üyeden

kurulur

» AYİM´İN daire ve Daireler Kurulu

kararları temyiz edilemez. Bunlara karşı

sadece karar düzeltme yoluna girilebilir

UNUTMA !!!!

HSYK, SAYIŞTAY, Devlet Denetleme Kurulu, Yüksek Seçim Kurulu, Yüksek Denetleme Kurulu

yüksek mahkeme değildir.

SA

YIŞ

TA

Y

»Sayıştay, yüksek mahkeme değildir.

» TBMM adına Mali denetim yapan bir mahkemedir.

»

1. Merkezi İdarenin Bütçesi Kapsamındaki Kamu İdareleri

2. Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu

3. Mahalli İdareler (Köy idaresi hariç)

4. Kamu İktisadi Teşebbüsleri

5. Türk Silahlı Kuvvetleri

» Sayıştay, İnceleme - Denetleme görevi ve kesin hükme bağlama olmak üzere iki görevi vardır.

Sayıştay,

Sayıştay tüm üyelerini, Sayıştay Genel Kurulunun boşalan her üyelik için önerdiği dört aday arasından

TBMM seçer.

» Sayıştay´ın kararları kesindir. Ama bir sefere mahsus 15 gün içinde karar düzeltme istenebilinir.

»Sayıştay ile Danıştay arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay´ın kararlar esas alınır.

» Sayıştay´ın savcısını, Maliye bakanlığınca yapılacak teklif üzerine ortak kararname ile atanır.

SAYIŞTAYÍN DENETİMİNE TABİ KURUMLAR

E R C A N Ö Z



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

1982 ANAYASASINDA YARGI facebook

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU (HSYK)

»"Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 22 asıl ve 12 yedek üyeden oluşur;

»HSYK, üç daire halinde çalışır. »HSYKńın Başkanı Adalet Bakanıdır. »Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabii üyesidir. »Kurulun, dört asıl üyesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim

üyeleri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca, üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca, iki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca, bir asıl ve bir yedek üyesi

Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından adlî yargı hâkim ve savcılarınca, üç asıl

ve iki yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından idarî yargı hâkim ve savcılarınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir.

HSYK'nın meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz.(12 EylülDeğişikliği)

1."Anayasa yargısının varlık nedeni, normlar hiyerarşisinde kanunların Ana-

yasanın altında yer alması, kanunların Anayasaya aykırı olamamasıdır

2.Bir ülkede anayasa yargısının olabilmesi için öncelikle o ülkede "yazılı" ve

"katı" bir anayasanın olması gerekir.

4. Anayasa Mahkemesi ilk defa 1961 Anayasası ile kurulmuştur.

5.Anayasa mahkemesi 12 Eylül referandumundan sonra 17 üyeden kurulur.

6.Anayasa Mahkemesi üyelerinin üçü TBMM, on dördü Cumhurbaşkanı

tarafından seçilmektedir.

7.Ancak TBMM'nin doğrudan doğruya üye seçme yetkisi yoktur.TBMM, iki

üyeyi kendisine Sayıştay tarafından gösterilecek üçer aday arasından, bir

üyeyi de baro başkanlarının göstereceği üç aday arasından seçecektir.

8. Cumhurbaşkanı ise seçeceği on dört üyeden ancak dördünü doğrudan

doğruya seçebilmektedir. Geri kalan 10 üyeyi ise Yargıtay, Danıştay, Askerî

Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, Yükseköğretim Kurulu

tarafından kendisine gösterilen üçer aday arasında seçebilmektedir.

9. "Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırk beş yaşın doldurulmuş

olması kaydıyla; yükseköğretim kurumları öğretim üyelerinin profesör veya

doçent unvanını kazanmış, avukatların en az yirmi yıl fiilen avukatlık yapmış,

üst kademe yöneticilerinin yükseköğrenim görmüş ve en az yirmi yıl kamu

hizmetinde fiilen çalışmış, birinci sınıf hâkim ve savcıların adaylık dahil en az

yirmi yıl çalışmış olması şarttır".

10.Anayasa Mahkemesi üyeleri on iki yıl için seçilirler. Bir kimse iki defa

Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Anayasa Mahkemesi üyeleri altmış beş

yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar.

11. Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri şunlardır:

(a) Bazı normların anayasaya uygunluğunu denetlemek;

(b) Bireysel başvuruları karara bağlamak;

(c) Bazı kişileri yüce divan sıfatıyla yargılamak;

(d) Siyasî partilerin kapatılmasına karar vermek;

(e) Siyasî partilerin malî denetimini yapmak;

(f) Yasama dokunulmazlığının kaldırılması kararlarını denetlemek;

(g) Milletvekilliğinin düşmesi kararlarını denetlemek;

(h) Uyuşmazlık mahkemesine başkan seçmek.12.Anayasa Mahkemesi taleple bağlıdır; ama talebin gerekçesiyle bağlı değildir.13.Anayasa Mahkemesi yokluk kararı veremez.14.Anayasa Mahkemesi "yorumlu ret kararı" verebilir.

15.Anayasa Mahkemesinin denetimine tâbi olan norm ve işlemler şunlardır:

(a) Kanunlar;

(b) Olağan dönem kanun hükmünde kararnameleri;

(c) TBMM içtüzüğü;

(d) Anayasa değişiklikleri (sadece şekil bakımından);

(e) Yasama dokunulmazlığının kaldırılması karan;

(f) Milletvekilliğinin düşmesi kararı.

16. Anayasa Mahkemesinin Denetimine tâbi olmayan normlar şunlardır:

(a) Milletlerarası antlaşmalar;

(b) Olağanüstü hâl ve sıkıyönetim kanun hükmünde kararnameleri;

(c) İnkılâp kanunları;

(d) Üç istisna dışında parlâmento kararları

17.Anayasa Mahkemesi ölçü norm olarak sadece Anayasanın metninde yazan

ilke ve kuralları kullanabilir. (Başlangıç metne dâhildir. Madde başlıkları metne

dahil değildir).

18.Kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi, Anayasa

Mahkemesine başvurma usulüne göre Soyut Norm Denetimi (İptal davası) ,

Somut Norm Denetimi (itiraz (defi) yolu) ve "bireysel başvuru yolu" (Anayasal

Şikayet) (2010 Ref) olmak üzere üç türlüdür.

19.Anayasa mahkemesine İptal davası açma yetkisi üç organa tanınmıştır:

(a)Cumhurbaşkanı;

(b) İktidar ve ana muhalefet partisi meclis grupları;

(c) TBMM üye tam sayısının 1/5 (110 milletvekilinin istemi)

20.İptal davası açma süresi altmış gündür. (Şekil bozukluğuna dayalı iptal davası

açma süresi ise on gündür).

21.Somut norm denetimine ancak kanun ve kanun hükmünde kararnameler konu

olabilir. (TBMM İçtüzüğü, Anayasa değişiklikleri somut norm denetimine konu

olamazlar).

22.Kanunların da şekil bakımından Anayasaya aykırılığı somut norm denetimi

yoluna konu olamaz.

23. Somut norm denetimin başlatılabilmesi için, her şeyden önce, bakılmakta

olan bir "dava" olmalıdır.

24.Somut norm denetimi yoluyla Anayasa Mahkemesine ancak bir "mahkeme"

başvurabilir.

25. Somut norm denetimi, ancak bir davada "uygulanacak olan kanun ve KHK

hükümleri" hakkında işletilebilir.

26.Somut norm denetiminin başlatılabilmesi için, ya mahkeme davada uygulanacak bir

kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini re'sen Anayasaya aykırı

görmelidir.

27.Dava mahkemesi dosyayı itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine gönderirse, "Anayasa

Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını verir ve

açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki kanun

hükümlerine göre sonuçlandırır".

28.Anayasa Mahkemesinin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmî Gazetede

yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı

iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz.

29.Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunacak kişinin, Anayasa veya Avrupa

İnsan Hakları Sözleşmesi tarafından güvence altına alınmış bir temel hak ve hürriyeti

ihlal edilmiş olmalıdır.

30.Bireysel başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması

şarttır.

31.Anayasa Mahkemesi ret ve iptal olmak üzere sadece iki tür karar verebilir.

32. Esastan ret kararının doğurduğu bir yenilik yoktur. Hakkında ret kararı verilmiş

olan kanun, yürürlükte kalmaya devam eder.

33.İptal kararının sonucu, iptal edilen kanunun yürürlükten kalkmasıdır, "iptal kararı

Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar".

34.Anayasa Mahkemesinin iptal kararlan gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

35.Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir.

36.Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dava konusu olan kanun hükmünü ortadan

kaldırdığı için, bu karar "herkes için hüküm ve sonuç doğurur.

37.Anayasa Mahkemesi iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca saptayabilir.

38.Anayasa Mahkemesinin iptal kararları geriye yürütülemez.

39.Anayasa Mahkemesi, Başkan ve 14 üye ile toplanır. Anayasa Mahkemesi toplantıya

katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Çekimser oy kullanılamaz.

40.Anayasa değişikliklerinde iptale, siyasî parti davalarında kapatmaya ve devlet

yardımından mahrum bırakmaya karar verilebilmesi için üçte iki oy çokluğu

şarttır.

A N A Y A S A M A H K E M E S İ

E R C A N Ö Z

Merkezden Yönetim

Mahalli İdareler

Hizmet Bakımından Yerinden Yönetim Örgütleri

Başkent Teşkilatı Taşra Teşkilatı

Cumhurbaşkanı

Başbakanlık

* Devlet Denetleme Kurulu

* CB Genel Sekreterliği

CB Danışmanlığı

* Başyaverlik

* CB Özel Kalem

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar

* Danıştay

* Sayıştay

*

*

Milli Güvenlik Kurulu

Devlet Planlama Teşkilatı

İl Genel idaresi

Vali

İl İdare Kurulu

İI idare Şube Başkanları

- Miiii Eğitim Md.

- Bayındırlık Md.

- Hukuk İşleri Md.

- Sağlık Md.

- Tarım Md.

- Veteriner Md.

- Defterdar

İlçe İdaresi

• Kaymakam

• İlçe İdare Şube Başkanları

• İlçe İdare Kurulu

- Yazı işleri Md.

- Milli Eğitim Md.

- Tarım ve Köyişleri Md.

- Sağlık Ocağı Bşk.

Bucak İdaresi

Bucak Müdürü

GAP İdaresi

•

•

Bucak Meclisi

OHAL Valilikleri

• Bucak Komisyonu

•

•

Bölgesel Kuruluşlar

İI Özel İdaresi

• İl Genel Meclisi

• İl Daimi Encümeni

• Vali Belediye İdaresi

• Belediye Meclisi

Belediye Encümeni

•

•

Belediye Başkanı

Büyükşehir Belediyesi

•

•

Büyükşehir Belediye Meclisi

Büyükşehir Belediye Encümeni

•

Büyükşehir Belediye Bşk.

Köy İdaresi

• Köy Derneği

• Köy İhtiyar Meclisi

•

Muhtar

Mahalle İdaresi

• Muhtar

• İhtiyar Heyeti

Üniversiteler Bağımsız

İdari

Otoriteler

RTÜRK SPK

BDDK

EPDK

Kamu İhale

Kurumu

Rekabet

Kurumu vs.

Kamu Kurumu

Niteliğindeki Meslek

Kuruluşlar?

- TTB

- TBB

- TOBB

- TMMOB vb.

Yüksek Öğretim

Kurulu

Üniversiteler

üzerinde vesayet

denetimi yapar.

*

Bakanlıklar

•

•

•

Yerinden Yönetim



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

1982 ANAYASASINDA iDARE HUKUKU facebook

T Ü R K İ Y E N İ N İ D A R İ T E Ş K İ L A T I

İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ

» Genç bir hukuk dalıdır. » Tedvin edilmemiştir.

» İctihadi bir hukuk dalıdır. » Bağımsız bir hukuk dalıdır.

» Statüsel niteliktedir.» İşlemleri tek taraflıdır

İDARE HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELERİ

» osyal Devlet İlkesi

» tatürk Milliyetçiliğine Bağl ıDevlet İlkesi

» ukuk Devleti İlkesi

» aik Devlet İlkesi

» şitlik İlkesi

» aşlanğıçta belirtilen ilkeler

» umhuriyetçilik İlkesi

» nsan haklarına Sayıgıl ıDevlet ilkesi

» Üniter Devlet İlkesi

S

A

H

L

E

B

C

İ

HİYERARŞİ YETKİSİ

Hiyerarşi, Üstlerin astlar üzerinde sahip olduğu güce, yetkiye denir.

Ör 1 : Bir müdürün bünyesinde çalışan personellere görev bölüşümü yapması

Ör 2 : Bir müdürün, işe geç gelen öğretmenine ceza vermesi vb.

HİYERARŞİ YETKİSİNİN ÖZELLİKLERİ:

1. Hiyerarşi aynı kamu tüzel kişisi içinde geçerlidir.

2. Hiyerarşi yetkisi genel bir yetkidir.

3. Hiyerarşi yetkisi kendiliğinden veya başvuru üzerine kullanılabilinir.

4. Hiyerarşi ilişkisinde astın idarî ve yargısal bir başvuru hakkı yoktur.

HİYERARŞİ YETKİSİNE TABİ OLMAYANLAR

1. Hakimler 2. Teknik Uzmanlar 3. Askerler 4. Üniversite Öğretim üyeleri

MERKEZDEN YÖNETİM ÖZELLİKLERİ YERİNDEN YÖNETİMİN VARLIK ŞARTLARI

1. Merkezden yönetimde tek tüzel kişilik vardır oda devlet tüzel kişiliğidir.

2. Merkezi idare bakanlıklar şeklinde örgütlenmiştir.

3. her türlü gelir ve gider merkezi idareninbütçesinden karşılanır.

4. Halka sunulacak her tüğrlü hizmet merkezden planlanır.

5. Merkezi idare bir bütündür.Hiyerarşide bu bütünlüğün esasını oluşturur.

Yerinden yönetimden bahsedebilmek için ilgili yönetimin 4 önemli şartı taşıması gerekir. Bunlar:

1. Tüzel Kişiliği olacak 2. Personel bağımsızlığına sahip olacak

3. Mali bağımsızlığa sahip olacak. 4. Vesayet denetimine tâbi olacak

MERKEZDEN YÖNETİMİN AVANTAJLARI YERİNDEN YÖNETİMİN AVANTAJLARI

1. Güçlü bir devlet otoritesi sağlar. 2. Bölgeler arası farklıkları azaltır.

3. hizmetlerin daha plânlı ve rasyonel ulaştırılmasını sağlar. 4. Mali denetimi kolaylaştırır.

5. Kamu görevlilerini yerel baskıdan kurtarır

1.Daha demokratik bir yönetimdir.

2. Kırtasiyecilik ve bürokrasiyi azaltır.

3. Yerel ihtiyaçlar daha çok dikkate alınır.

MERKEZDEN YÖNETİMİN DEZAVANTAJLARI

1. Bürokrasi ve kırtasiyeleciliği arttırır. 2. Demokratik ilkere uygun değildir.

3. Yerel yönetimlerin istekleri ve ihtitaçları pek dikkate alınmaz.

YETKİ GENİŞLİĞİ İLKESİ



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N


İDARİ VESAYET YETKİSİ

İdari Vesayet, kanunla öngörülmüş durumlarda merkezi idarenin yerinden

yönetimlerin eylem ve işlemleri üzerinde sahip olduğu sınırlı bir denetim yetkisidir.

İDARİ VESAYET YETKİSİNİN ÖZELLİKLERİ:

1. İdari vesayet istisnai bir yetkidir.

2. İdari vesayet yetkisi ancak kanunla verilir.

3. Vesayet emir talimat verme yetkisini içermez..

HİYERARŞİ ile İDARİ VESAYET ARASINDAKi FARKLAR

1. Hiyerarşi tek ve aynı tüzel kişilik içinde geçerlidir. Vesayet ise iki ayrı tüzel

kişilik içinde geçerli olan bir ilişkidir.

2. Hiyerarşi genel, idari vesayet istisnai bir yetkidir.

3. Hiyerarşi olağan bir yetkidir, idarî vesayet ise anca kanunla verilir.

4. Hiyerarşi Geniş yoruma, vesayet dar yoruma tâbidir.

5. Hiyerarşi emir talimat yetkisini içerir, vesayet içermez.

6. Hiyerarşide üst astın işlemlerini değiştirebilir, iptal edebilir,vesayette bu yoktur.

7. Hiyerarşide, ast, üstün işlemlerine karşı yargı yoluna başvuramaz.

İdari vesayette ise idarî yargı yolu açıktır.

E R C A N Ö ZMerkezden yönetimin sakıncalarını ortadan kaldırmak için geliştirilmiş bir yöntemdir.

Yetki genişliği, valilerin merkeze danışmadan, merkezden emir ve talimat beklemeden merkez adına karar

alabilmesini ifade etmektedir.

» Yetki genişliği sadece valilere tanına bir yetkidir.

» Yetki genişliği sadece illerde uygulanır

» Kullanılan yetki merkezi ait olduğu için yetkinin kullanımından doğan zararda merkezi idarenin

bütçesinden karşılanır..öRNEK: Valinin, yoğun kar yağısı sebebiyle okulları tatil etmesi

YERİNDEN YÖNETİMİN DEZAVANTAJLARI

1. Merkezi yönetimi zayıflatır. 2. Partizanca uygulamalar yol açabilir.

3. Hizmetlerin yürütülmesinde aksaklık çıkabilir. 4. Mali denetimi zorlaştırır

MERKEZDEN YÖNETiM İLE YEREL YÖNETiM KARŞILAŞTIRMASI

E R C A N Ö Z

TAŞRA TEŞKİLATI

İL GENEL İDARESİ A) VALİ B) İL İDARE KURULU

» İl idaresinin başıdır. İllerin idaresi yetki genişliğine dayanır

»Vali devletin, hükümetin ve ayrı ayrı her bakanın temsilcisidir.

»Valilik istisnai bir memurluktur .Valiler, İçişleri Bakanlığı'nın önerisi, Bakanlar Kurulu'nun kararı ve Cumhurbaşkanı'nın onayı ile atanırlar.

»Vali olabilmek için, T.C vatandaşı olmak, ortaokulu bitirmiş olmak ve 65 yaşını doldurmamış olmak yeterlidir.

» Yargı ve askeriye valinin hiyerarşik denetiminin dışındadır.

» Valinin sadece adli (yargı) örgütler açısından; Savcıdan bilgi almak, savcı ile birlikte cezaevlerini gözetlemek ve denetlemek yetkisi vardır

» Askeri örgütler açısından ise; İlde normal güvenlik güçleriyle bastırılamayacak olağanüstü ve ani olayların meydana gelmesi halinde en yakın

askeri birlikten yardım isteme yetkisi vardır.

» İldeki yerel yönetimler üzerinde de sadece vesayet yetkisine sahiptir.

Belli başlı görevleri:

1.Kanun, tüzük, yönetmelik ve kararların ilde uygulanmasını, ilanını sağlar. NOT: Valilerin yönetmelik çıkarma yetkisi yoktur.

2.Başkent teşkilatının emirlerini yürütür. 3. İlde suç işlenmesini önler, kamu düzenini korumak için gerekli tedbirleri alır.

4. İldeki devlet memurlarının bir kısmını doğrudan atar, bir kısmının atanması hakkında görüş bildirir ve bir kısmının yerini değiştirir.

5.İldeki tüm devlet memurları üzerinde disiplin ve tedbir işlemlerini yapar.

6.Resmi törenlere başkanlık eder.

7.Yabancı ülke konsolosları ve ülkenin sınır makamları ile ilişkide bulunur.

NOT-1: Valiyi; İl Genel Meclisi ve Encümen denetler.

NOT-2: Vali; İçişleri Bakanlığı'na bağlıdır. Valiler hakkında yapılacak ceza soruşturmalarını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yürütür.

» Valinin başkanlığını yaptığı ve hukuk işleri müdürü, defterdar, milli eğitim müdürü, bayındırlık ve

iskan müdürü, sağlık müdürü, tarım ve köyişleri müdüründen oluşur.

» İl idare kurulu esas itibariyle valiye danışmanlık yapan bir kuruluştur.

» Ancak bazı görevleride vardır ki bunlar da idari nitelik taşımaktadır.Bu görevleri şunlardır:

» Son yoklama zamanı dışında olmak koşuluyla, askere alma işleminin sağlık nedeni ile ertesi yıla

ertelenmesine karar vermek

» İlçe kurulması ve kaldırılması için görüş bildirmek

» İl merkezindeki belediye sınırları içindeki mahallerin kurulması, kaldırılması veya birleştirilmesine

karar vermek.

» Köy ve mahalle muhtarları ile ihtiyar heyetlerini görevde almak

C) İL İDARE ŞUBE BAŞKANLIKLARI

» Bunlar bakanlıkların ildeki temsilcileridir.

» İl idare şube başkanları valinin görüşü alındıktan sonra ilgili bakanlıkça atanır.

» İldeki belli başlı il idare şube başkanları: Hukuk İşleri Müdürü, İl Milli Eğitim Müdürü, İl Sağlık

Müdürü, İl Tarım Müdürü, İl Veteriner Müdürü, İl Bayındırlık Müdürü ve Defterdardır.

İl idare şube başkanları, valiye karşı sorumludurlar.

» Dışişleri, Adalet ve Milli Savunma Bakanlıklarının ilde temsilcileri bulunmaz



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N


İLÇE İDARESİ » a. KAYMAKAM BUCAK İDARESİ

» Kaymakam, İlçe idaresinin başıdır. Kaymakam ilçede sadece hükümetin temsilcisidir.

» Askeri ve adli örgütler dışında ilçedeki personelin başıdır. Ancak, olağanüstü durumlarda vali gibi askeri birliklerden yardım isteme yetkisi yoktur.

» Kaymakamlık güvenceli meslek memurluğudur.

» Kaymakamlar müşterek kararname ile atanırlar (İçişleri Bakanı, Başbakan ve Cumhurbaşkanı'nın imzaladığı üçlü kararname ile).

»Valilik istisnai bir memurluktur. Ancak, kaymakam güvenceli sürekli devlet memurudur.

Kaymakam olabilmek için;

1. T.C. vatandaşı olmak, Siyasal bilimler, iktisadi ve idari bilimler fakültesi ya da hukuk fakültesi bitirmiş olmak,

2. Kaymakamlık stajını ve kursunu başarı ile tamamlamış olmak, 3. 29 yaşını geçmemiş olmak, gerekir.

» Kaymakamın genel emir çıkarma yetkisi yoktur.

» Devlet adına, yabancı ülke konsolosları ve komşu devletlerin sınır makamları ile ilişki kurma yetkisi yoktur.

» İlçedeki yerel yönetimler üzerindeki vesayet yetkisini kullanır.

»Kanun, tüzük, yönetmelik ve hükümet kararlarının ilan edilmesini ve uygulanmasını sağlar.

»İlçe ile ilgili bütün yazışmaları yapar.

»İlçedeki kamu düzeninin ve güvenliğin sağlanması için önlemler alır.

» Aralarında coğrafi münasebet bulunan köy ve kasabalardan meydana gelen bir idari birimdir.

» Bucak kanunla değil idari işlemle kurulur.(İçişleri bakanlığının kararı CB onayı ile kurulur)

» Bucak İdaresinin başında bucak müdürü bulunur.

» Bucak müdürü, Bucağın amiri ve Hükümetin temsilcisidir.

» Bucak müdürü, İçişleri bakanlığı tarafından valinin emrine atanır. valide istediği bucağa atar.

» Bucak Meclisi seçimlik ve doğal üyelerden oluşur.

» Bucak Meclisi yılda bir kez toplanır.

» Bucak Meclisinin temel görevi bucak sınırları içindeki birimlerin ortak ihtiyaçlarını karşılamaktır.

» Bucak Komisyonu, 4 üyeden oluşur. Diğer üyeleri Bucak meclisince seçilir. Başkanı Bucak Müdürüdür.

» Bucak Meclisinin görevlerini yerine getirir

b. İLCE İDARE ŞUBE BAŞKANLARI: İl İdare Şube Başkanları'nın ilçedeki servisleridir (Ayrıca Mal Müdürü bulunur)

c. İLCE İDARE KURULU: İl İdare Kurulu'nun ilçedeki örgütlenmesidir (Ayrıca Sağlık Ocağı Hekimi, Yazı İşleri Müdürü, Mal Müdürü bulunur).

E R C A N Ö Z



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

MAHALLİ İDARELER facebook

İL ÖZEL İDARESİ İL GENEL MECLİSİ İL DAİMİ ENCÜMENİ

» İl halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulur.

» İl özel İdaresi, ilin kurulmasına dair kanunun çıkmasından sonra

kendiliğinden kurulur.

» Karar organları seçimle iş başına gelir.

» İdari ve mali özerklikleri vardır.» Ayrı bir tüzel kişiliği vardır.

» Merkezi idare ile aralarında Vesayet ilişkisi söz konusudur.

» İl Özel İdaresinin en üst birimi İl Özel idare Müdürlüğüdür.

İL ÖZEL İDARESİNİN GÖREVLERİ:

1. Yol yapmak, 2.Bataklık ve göl alanlarını ıslah etmek

3. Orman yetiştirmek 4. İlköğretim kurumları yapmak

5. Sağlık ve sosyal tesis yapmak. 6. Bütçe yapmak 7. Ceza kesmek vb

» İl Özel İdaresi üç bölümden oluşur. Bunlar:

a) Vali b) İl Genel Meclisi c) il Daimi Encümenidir.

» İl özel İdaresinin en büyük görüşme ve karar organıdır

» İGM üyeleri yerel seçimle halk tarafından seçilir.

» İGMnin görev süresi max 5 yıldır.,

GÖREVLERİ:

1. İlin bütçesini kabul etmek

2. Yıllık programı belirlemek

3. Valinin yıllık faaliyet Raporunu onaylamak

4. Yönetmelik çıkarmak

5. İmtiyazlar vermek

6. Vergi, Resim ve Harç miktarlarını belirlemek

7. İstikraz sözleşmesi yapmak(Borçlanmaya karar vermek)

8. Tasarruflarda bulunmak

NOT: İGMnin tüm kararları 5 gün içinde valiye sunulmak zorundadır.

Ama Valiye onaylaması için değil bilgisi olsun diye sunulur. Valide

beğenmediği İGM kararına karşın 7 gün içinde dava açabilir.

» il özel idaresinin müzakere ve danışma

organıdır.

» İl Encümeni, Vali başkanlığında toplanan

5i İl Genel Meclisi üyesi, 5i birim

âmirlerinden oluşur. (Vali+10=11 üye)

» İl Daimi Encümenleri 1 yıl görev yaparlar.

GÖREVLERİ:

1. Acil Durumlarda İl Genel Meclisi adına

karar almak

2. İlin bütçe tasarılarını incelemek

3. Kamulaştırmaya karar vermek

4. Cezai Önlemler almak

5. İhale yapmak

BELEDİYE İDARESİ

BELEDİYE ve BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KURULMASI BELEDİYE BAŞKANı BELEDİYE MECLİSİ

» Nüfusu 5.000 üzerinde olan yerlerde belediye kurulur.

»

» Belediye idaresinin idari be mali özerkliği vardır.

»

» Belediye kurulmasını, vali veya köy ihtiyar heyeti isteyebilir.

» Belediyelerin gelirlerini:

a. Devlet bütçesinden ayrılan pay b. Emlak vergilerinden gelen gelir

c. Çevre temizlik vergileri d. İşletmecilik gelirleri

e. Tabela, resim ve harç vergileri oluşturur

NOT:Büyükşehir Belediyesi Kanunla kurulur

Belediye, Danıştay'ın görüşü alındıktan sonra Müşterek Kararname ile

kurulur (İlgili Bakan, Başbakan, Cumhurbaşkanın imzası).

Kamu tüzelkişiliği vardır.

» Merkezi idareyle arasında vesayet ilişkisi vardır.

» Tüm organları seçimle iş başına gelir.

Nüfusu 750.000'den fazla olan yerlerde kurulur..

İl merkezi olması, en az üç ilçe / ilk kademe belediyesinden oluşur..

İdari ve mali özerkliğe sahip karar organı seçmenler tarafından seçilir.

» Belediye İdaresi'nin hiyerarşik amiridir.

» Belediye idaresinin yürütme organı ve temsilcisidir.

» 5 yıllığına seçimle göreve gelir.

» Belediye Başkanı ve meclis üyesi seçilebilmek için 25 yaşını

doldurmuş ve seçilen bölgede en az 6 aydır oturması gerekir.

»Belediye Başkanı da İçişleri Bakanı'nın önerisi ile Danıştay

tarafından görevinden alınır. İçişleri Bakanı ancak geçici olarak

görevinden alabilir. Belediye Meclisi üyeleri için de aynı şey

geçerlidir.

BELEDİYE BAŞKANLIĞININ DÜŞME NEDENLERİ

» Belediye Meclisi'nin feshini gerektirecek eylemlere katılması

» Kesintisiz 20 gün süre ile mazeretsiz olarak göreve gelmemesi

» Görevini sürdürmesine engel bir hastalık

» Seçilme yeterliliğini kaybetmesi

» Hüküm giymesi » Ölüm » Çekilme (İstifa)

» Meclise sunduğu yıllık faaliyet raporunun meclisçe reddedilmesi.

» Belediye İdaresi'nin karar organıdır.

» 5 yıllığına seçimle göreve gelir.

» Üye sayısı en az 9 olmak zorundadır.

» Başkanı, Belediye Başkanı'dır.

» Belediye Meclisi'nin görevleri:

Belediye ile ilgili yönetmeliği kabul etmek,

Bütçeyi kabul etmek, İmtiyazı vermek,

Belediye imar planını kabul etmek, İstikraz

sözleşmesi yapmakdir.

»Belediye İdaresi'nin danışma organıdır.

» Seçimle işbaşına gelir.

» Belediye Meclisi üyelerinin ve belediye

çalışanlarından bir kısmından oluşur.

BELEDİYE ENCÜMENİ

E R C A N Ö Z



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

BAĞIMSIZ İDARİ OTORİTELER facebook

6. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 9. Rekabet Kurumu

SPK, Başbakanca görevlendirilecek Devlet Bakanlığı ile ilişiklidir.

Üyelerini Bakanlar Kurulu tarafından atanır.

Yedi üyesi vardır 6 yıllığına atanırlar.

Kurul başkanı Prof. Dr. Vedat Akgiray dır.

Başkan ve üyeleri başka hiçbir görev alamazlar.

Temel Görevleri, Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık

içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının

korunmasını sağlamaktır.

Sermaye piyasalarının işleyiş kurallarını belirlemek

Menkul kıymetlerle ilgili ödünç alıp verme, açığa satış ve repo

işlemlerinin düzenlenmesi görevleri de vardır.

Hisse senetlerinin alınıp satıldığı tek resmi yer olan İMKB; SPK

» İlişkili olduğu bakanlık, Sanayi ve Ticaret Bakanlığıdır.

» Üyeleri, Bakanlar Kurulu tarafından atanır

» 11 üyesi vardır üyelerinin üçte biri 2 yılda bir yenilenir.

» Temel görevi, Serbest rekabeti sağlamak ve

piyasalardaki tekelleşmeyi önlemektir.

» TMSF tarafından yapılan ihaleler ile özelleştir-

me İdaresi tarafından yapılan satışlar "Rekabet

Kurulu" tarafından incelenir ve karara bağlanır.

» Başkanı; Prof. Dr. Nurettin Kaldırımcı'dır.

7.Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 10. Kamu İhale Kurumu (KİK)

İlişkili olduğu bakanlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar

Bakanlığı dır.

Başkan ve üyeleri altı yıllığına BK tarafından atanır.

En temel görevi, Elektriğin, doğal gazın, petrolün ve

LPG'nin kaliteli, düşük maliyetli, yeterli ve çevreye

uyumlu şekilde tüketicilerin kullanımına sunulmasını

sağlamak için düzenlenen kanunların uygulanmasından

sorumludur.

Başkanı; Hasan Köktaş'tır.

» İlişkili olduğu bakanlık, Maliye Bakanlığı'dır.

» Üyeleri(10) Bakanlar Kurulu tarafından atanır.

» En temel görevi, Kamu kaynağı kullanan veya kamu

hukukuna tabi olan kamu kurum ve kuruluşlarının

yapacağı ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri

belirlemektir.

» KİK Başkanı; Dr. Hasan Gül'dür.

ANAYASADAN DOĞRUDAN DÜZENLENEN

KAMU KURUMLARI

1. Üniversiteler

2. Yüksek Öğretim Kurulu

3. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

4. Türkiye Radyo Televizyon İdaresi

5. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları

YÜKSEK ÖĞRETİM KURULU (YÖK)

1. 1982 Anayasası ile kurulmuştur.

2. Kamu tüzel kişiliği anayasada açıkça belirtilmemiştir.

3. YÖK üyelerinin bir kısmını CB doğrudan, bir kısmını ise

Üniversiteler ve BKńca önerilen üyeler arasından yine

CBńca atanır.

4. YÖK başkanını yine Cumhurbaşkanı atar.

NOT: Üniversiteler (özel ve devlet) kanunla kurulur.

Rektörlerini Üniversiteler 6 dayı YÖK sunar, YÖK 3

adayı CB sunar. CB da birini rektör olarak atar.

8. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

» İlişkili olduğu bakanlık, Başbakan veya ilgili

Devlet Bakanı 'dır.

»Başkanı ve üyeleri (7 üye) 6 yıllığına Bakanlar

Kurulu'nca atanır

»BDDK Başkanı; Tevfik Bilgindir.

İdari işlemler yönünden özerk bir kurumdur.

»Temel görevleri;

Türkiye'de banka kurulmasına izin vermek

Yabancı bir bankanın Türkiye'de şube açmasına

izin vermek

Tasarruf sahiplerinin haklarını korumak.

Finans piyasalarında güven ve istikrarı sağlamak

Kredi sisteminin etkin çalışmasını sağlamak.

Bankaların, TMSFdevredilmesine karar vermek

2. Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)

» RTÜK 9 üyesi vardır.

» Üyelerini, siyasi parti grubuna düşen üye sayısı esas

alınmak suretiyle 6 yıllığına TBMM tarafından seçilir.

» RTÜK Başkanı; Prof Dr. Davut Dursun 'dur.

GÖREVLERİ:

» Ulusal ve bölgesel frekans planlamaları yaptırmak,

» İlgili kuruluşları yayın izni ve lisans vermek,

» Verici tesisleri kurmak,

» İşletme izni vermek ve denetlemek,

3. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF)

» BDDKńın gözetim ve denetimi altındadır.

» Üyeleri BK tarafından atanır. 7 üyesi var 6 yıl

çalışırlar

»Asıl görevi tasarruf mevduatlarını sigortala-mak

ve bankacılık işlemleri yapma yetkisi kaldırılan

bankaların yönetim ve denetimini üstlenmek, el

konulan banka ve mal varlıklarının ihale ile satışını

yapmak gibi görevleri üstlenmiştir.

» Kapanan bankalardaki hesapları inceleyen ve

vatandaşlara mevduatlarını geri ödeyen kurum

TMSF'dir.

» TMSFńin malları devlet malıdır. cebri icra

yapılmaz. Merkezi İstanbul´dur.

4. Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü içkiler Piyasası

Düzenleme Kurulu (TAPDK)

» Kurul başkan ve üyeleri Bakanlar Kurulu 'nca

atanır.

» 7 üyeden oluşur. Görev süresi 5 yıldır.Başkanı;

Mehmet Küçük'tür.

» Görevi; kanunlarda kendisine verilen görevleri

yapmak, idari para cezalarını tahsil etmek, satış

ve uygunluk belgesi başına alınacak tutarların

tespit, tescil, izin ve ruhsat harçlarının tahsili

işlemlerini yürütmektir

5. Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu

» İlişkili olduğu bakanlık, Ulaştırma Bakanlığı'dır.

» 5 üyesi vardır üyelerini Bakanlar Kurulu tara-

fından atanır.

» Başkanı; Dr. Tayfun Acarer'dir.

ANAYSAL KURULUŞLAR

1. TC. MERKEZ BANKASI

» 1930´da kuruldu. Merkezi Ankaradır.

» Temel Amacı: Fiyat istikrarını sağlamaktır.

» MB başkanı Bk kararı ile 5 yıllık bir süre için atanır.

» Merkez Bankası başkanı Erdem BAŞÇIdır.

Görevleri:

1. Para ve kredi politikasını yönetmek

2. Hükümet ile birlikte TLńin değerini korumak

3. Mevduat ve vadeleri belirlemek

4. Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek

5. Mali piyasaları yönetmek, piyasa işlemleri yapmak

6. Banknot ve Madeni para basmak

2. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT)

» Radyo, televizyon yayımı yapmak ve verici istasyonu

kurmak için kurulmuş bir kamu tüzel kişisidir.

» TRT Genel müdür tarafından temsil olunur. Genel

müdürü İbrahim Şahindir.

» TRTńin en üst organı Genel Kuruldur. Genel kurul 7

üyeden oluşu ve 4 yıl çalışırlar.

» Genel Kurul üyelerini BK atar.

BAĞIMSIZ İDARİ OTORİTELER

1. Kanunla kurulurlar.

2. Kamu tüzel kişilikleri vardır.

3. İdari ve mali özerklikleri vardır.

4. Ayarı gelir ve bütçeleri vardır.

5. Düzenleme, izleme, denetleme ve yaptırım

yetkileri vardır.

6. Hiyerarşi ve İdari vesayet denetimine tabi

değillerdir.

7. Yargı denetimine tabilerdir.

1. Telekomünikasyon Kurumu (TK)

Telekomünikasyon sektöründe adil ve serbest

rekabete dayalı dinamik ve güçlü bir piyasa

oluĢturmak, sektör ile ilgili politikalara katkı sağlamak,

tüketici haklarının korunmasını sağlayıcı tedbirleri

almak, frekans ve numara gibi kıt kaynakların planla-

narak, etkin ve verimli kullanımını sağlamak.

2. DEVLETLEŞTİRME

» Devletin, kamu hizmetinin zorun-luluk arz ettiği

durumlarda özel teşebbüslere (t icarî

işletmelere) bedelini ödeyerek el koymasıdır.

» Devletleştirme, kanunla yapılır.

3. İSTİMVAL

4. GEÇİCİ İŞGAL

5. SATIN ALMA

Devletin ihtiyaç duyduğu malları devlet ihale

kanununa göre satın almasıdır

E R C A N ÖZ



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

GENEL İDARE HUKUKU facebook

İDARENİN MAL EDİNME YOLLARI

1. KAMULAŞTIRMA

» Devlet veya kamu tüzel kişilerinin kamu yarının

gerektirdiği durumlarda, bedelini peşin ödemek

kaydıyla özel mülkiyetin elinde bulunan taşınmaz

mallara el koymasıdır.

» Kamulaştırmayı devlet veya diğer kamu tüzel kişileri

yapabilir.

» Kamulaştırma kamu yararı amacıyla yapılır.

» Kamulaştırmaya sadece taşınmaz mallar konu olabilir.

» Taşınmazın kamulaştırılmasına istimlak denir.

» Kamulaştırmada bedel itiraz davalarına Asliye Hukuk

Mahkemeleri bakar.

» Kamulaştırma iptal davaları idare mahkemesine açılır.

» Kamulaştırma bedeli peşin olarak ödenir.

Ancak 5 koşulda taksitle ödenir.

a) Tarım reformu uygulamaları

b) Büyük enerji ve sulana projeleri

c) Yeni orman yetiştirilmesi

d) Kıyıların korunması

e) Turizm amaçlı kamulaştırmalar taksitle yapılır.

» Küçük çiftçinin parası her koşulda peşin ödenir.

» Kamulaştırma idari işlemle yapılır.

» Kamu düzenini sağlamaya yönelik her türlü faaliyete

kolluk denir.

» Kolluk, Adli kolluk ve İdari Kolluk olmak üzere 2 ayrılır.

» Adli Kolluk: Kamu düzeni bozulduktan sonra harekete

geçen ve delilleri araştıran kolluktur.

» İdari Kolluk: Kamu düzeni bozulmadan önce faaliyet

gösteren ve kamu düzenini korumaya çalışan kolluktur.

» İdari kolluk, Genel idari kolluk ve Mahalli idari kolluk

olarak ikiye ayrılır.

» Genel İdari kolluk Makamları:

1. Bakanlar Kurulu 2. İçişleri Bakanlığı

3. Vali 4. Kaymakam 5. Bucak Müdüründen oluşur

» Genel idari Kolluk Kuvvetleri ise Polis ve Jandarmadır.

» Mahalli İdari Kolluk Makamları

1. Belediye Meclisi

2. Belediye Başkan ve Yardımcıları

3. Köy İhtiyar Heyetleri ve Muhtardır.

» Mahalli Kolluk Kuvvetleri ise Zabıta ve Koruculardır

» Özel Kolluklar ise: Gümrük Kolluğu, Orman Kolluğu,

Turizm Kolluğu, Sahil Güvenlik Kolluğu, Maliye Kolluğu vb.

TÜRKİYE´DE KOLLUK FAALİYETLERİ

İDARİ SÖZLEŞME TÜRLERİ

1. Mali İltizam Sözleşmeleri: Mültezim adı verilen karşı tarafa, orantılı bir kazanç veya ücret karşılığında belli bir hizmetin gördürülmesidir. Örnek; Belediye'nin bir park veya bahçeyi 5 yıllığına belirli bir

bedel karşılığında kiraya vermesi.

2. Kamu İstikraz (Borçlanma) Sözleşmeleri: Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri tarafından tahvil, bono vb. adlarla çıkarılan senetler karşılığında halktan borç para alınmasını sağlayan akdi ilişkilerdir

3. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri: Bir kamu hizmetinin bir özel kişi tarafından kurulması ve belli bir süre işletilmesini öngören idari sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler için Sayıştay'dan görüş alınır. Örnek; Bir

barajı özel bir şirketin yaptırması ve 49 yıl işletme hakkının olması.

4. Yer Altı ve Yer Üstü Servetlerine İlişkin

Sözleşmeler:

Tabi servetler ve kaynaklar devletin hüküm ve tasarrufları altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı devlete aittir. Devlet bu hakkı belli bir süre için özel kişilere

devredebilir. Örnek; Petrol ve maden rezervlerinin aranmasının, ormanların işletilmesinin özel kişilere bırakılması

5. İdari Hizmet Sözleşmeleri: Sözleşmeli personel gibi kişiler ile idare (devlet) arasında yapılan sözleşmelerdir. Örnek; Sözleşmeli öğretmenler.

Devletin veya Kamu tüzel kişilerinin kamu yararına

yönelik özellikle bayındırlık hizmetleri için özel

mülkiyette bulunan bir taşınmaza belli bir

süreliğine el koymasıdır.

Devletin, olağanüstü ve istisnai durumlarda özel

kişilere ait taşınır mallara el koymasıdır.



Ercan ÖZ

HA

ZIR

LA

YA

N

facebook

TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERTEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİ

SINIRLANDIRMANIN KOŞULLARI

TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİ DURDURMANIN

KOŞULLARI

Ÿ 1982 Anayasasına göre Temel Hak ve Hürriyetler herkesin;

1. K işiliğe bağlıdır

2. D evredilemez

3. D urdurulamaz

4. V azgeçilemez

Ÿ Anayasamıza göre temel hak ve hürriyeletler sadece

kanunla sınırlandırılır.

Ÿ Temel hak ve hürriyetler KHK ve İdari İşlemle

sınırlandırılamaz

Ÿ İstisna olarak “ ekonomik ve sosyal haklar” KHK ile

sınırlandırılabilinir.

Ÿ Sınırlandırma kanunla yapılmalıdır.

Ÿ Sınırlama anayasada belirtilen sebeplere dayanmalıdır.

Ÿ Sınırlama demokratik toplum düzenine uygun olmalıdır.

Ÿ Sınırlama laik Cumhuriyetin ilkelerine uygun olmalıdır.

Ÿ Sınırlama Anayasanın sözüne ve ruhuna aykırı

olmamalıdır

Ÿ Sınırlamada ölçülülük ilkesine uyulmalıdır.

Ÿ Sınırlamada hakkın özüne dokunulmamalıdır.Ÿ

Ÿ Temel Hak ve Hürriyetler kanuna dayanmak

koşuluyla kısmen veya tamamıyla:

» S avaş halinde

» O lağanüstü Hal ve Sıkıyönetim halinde

» S eferberlik Halinde durdurulabilinir.

Ÿ THH Durdurmanın Koşulları

» Durdurmada Uluslararası hukuktan doğan haklara

dokunulmamalıdır

» Durdurmada ölçülülük ilkesine dokunulmamalıdır

» Durdurmada hakkın özüne dokunulamaz

» Durdurmada Sert Çekirdek haklara dokunulama

TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER

1982 ANAYASASINDA TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 3 BÖLÜMDE DÜZENLENMİŞTİR. (Giriş kısmı ile birlikte 4 bölümdür)

NEGATİF STATÜ HAKLARI POZİTİF STATÜ HAKLARI AKTİF STATÜ HAKLARI

Ÿ Bu haklara Kişi Hakları veya Kaçınma hakları da denir.

Ÿ Bu haklar, kişinin devlet tarafından aşılamayacak ve

dokunulamayacak özel alanının sınırlarını çizen hak ve

hürriyetlerdir.

Ÿ Bu haklar, devlete karışmama, gölge etmeme görevi yükler.

Ÿ Bu haklar:

1. Kişinin dokunulmazlığı ve maddi manevi varlığı

2. Zorla Çalıştırılma Yasağı 3. Kişi hürriyeti ve Güvenliği

4. Özel Hayatın Gizliliği 5. Konut Dokunulmazlığı

6. Haberleşme Hürriyeti 7. Yerleşme ve Seyahat hürriyeti

8. Din ve Vicdan hürriyeti 9. Düşünce ve Kanaat Hürriyeti

10. Bilim ve Sanat Hürriyeti 11. Basın Hürriyeti

13. Süreli- Süresiz yayın hürriyeti 14. İspat hakkı

15. Düzeltme ve cevap hakkı 16. Mülkiyet Hakkı

17. Hak arama hürriyeti 18. Kanunî hakim güvencesi

Ÿ Bu haklara ekonomik ve sosyal haklar veya isteme

hakkı da denir

Ÿ Bu haklar, bireylere devletten olumlu bir davranış, bir

hizmet, bir yardım isteme imkânı tanıyan haklardır.

Ÿ Bu haklar:

1. Ailenin korunması ve çocuk hakları

2. Eğitim öğretim hakkı

3. Kıyılardan yararlanma hakkı 4. Toprak mülkiyeti

5. Kamulaştırma ve devletleştirme hakkı

6. Çalışma ve Sözleşme hürriyeti

7. Sendika kurma ve sendikal faaliyet hakkı

8. Toplu iş sözleşmesi , Grev ve lokavt hakkı

9. Konut hakkı 10. Sosyal güvenlik hakkı

11. Sanatın ve sanatçının korunması hakkı

12. Gençliğin korunması ve sporun geliştirilmesi hakkı

Ÿ Bu haklara siyasî haklar veya katılma haklarıda

denir.

Ÿ Bu haklar, kişinin devlet yönetimine katılmasını

sağlayan haklardır.

Ÿ Bu haklar:

1. Türk Vatandaşlığı

2. Seçme seçilme, siyasi faaliyetlerde bulunma hakkı

3. Parti kurma, partiye girme ve ayrılma hakkı

4. Kamu hizmetine girme hakkı

5. Mal Bildirimi hakkı

6. Vatan ödevi

7. Vergi ödevi

8. Dilekçe, Bilgi Edinme ve kamu denetçisine başvurma

hakkı

9. Siyasi partilerin uyacakları esaslar

Documents

Ercan ÖZ Anayasa Notları