Energie odnawialne i - BSR QUICKEnergy+Efficiency… · - koszty, dotacje i korzyści - dobre przykłady BSR QUICK –Energie odnawialne i efektywność energetyczna Seite: 2 Program

Energie odnawialne i

efektywność energetyczna

Izba Rzemieślnicza w Szczecinie 23.-24.11.2010

BSR QUICK – Energie odnawialne i efektywność energetyczna Seite: 1



Cel seminarium

Przegląd możliwości oszczędności energetycznych w

małych i średnich przedsiębiorstwach przez

zastosowanie działań efektywności energetycznej i

energii odnawialnych (priorytet – energia słoneczna)

Najważniejsze tematy

- ochrona klimatu i środowiska

- możliwości wzrostu efektywności

- możliwości zastosowania energii słonecznej

- koszty, dotacje i korzyści

- dobre przykłady

Seite: 2BSR QUICK – Energie odnawialne i efektywność energetyczna

Program - przegląd

Pierwszy dzień (14:00-18:30)

- Znaczenie energii odnawialnych i efektywności energetycznej

- Przegląd zastosowania energii odnawialnych

- Przegląd działań mających na celu efektywność energetyczną

- Sytuacja rynkowa i zmiany na rynku energii odnawialnych i

efektywności energetycznej w Polsce

- Wytyczne UE oraz programy pomocowe

Drugi dzień (9:00-17:00)

- Dobre przykłady z różnych branż

- Praca nad projektami i ich przedstawienie

- Podsumowanie i wnioski




Dlaczego wykorzystywać energie odnawialne i

stosować działania mające na celu efektywność

energetyczną?

- rosnące zużycie energii przy coraz mniejszych zasobach

kopalnych źródeł energii (węgiel, ropa, gaz, uran)

- rosnące ceny energii

- ocieplenie globalne




Rosnące zużycie energii




Rosnące zapotrzebowanie na energię przy malejącej produkcji (ropa)




Rosnące ceny energii




Koszty energii dziś – koszty energii jutro




0,00

0,05

0,10

0,15

0,20

0,25

0,30

0,35

0,40

0,45

0,50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

En

erg

iep

reis

in

EU

R

Jahre

4% 7% 10% 15%

Wzrost kosztów energii o 4,7,10 lub 15%

Wzrost emisji dwutlenku węgla na całym świecie




Skutki zmian klimatycznych:

- Wzrasta temperatura wody w oceanach, topią się lodowce: podnosi się poziom wód w

morzach; powoduje to zalanie wybrzeży i utratę ziem uprawnych (ponad jedna trzecia

ludności żyje w niedaleko wybrzeży).

- Przesunięcie stref wegetacji: egzystencjalne zmiany dla produkcji spożywczej,

dramatyczne zmniejszenie różnorodności gatunków.

- Uwolnienie ogromnych ilości CO2 i metanu z topniejących obszarów, co dodatkowo

wzmacnia efekt cieplarniany.

- Zmiana klimatu szerokości umiarkowanych: gorące, suche lato, łagodna, ale deszczowa

zima. Skutki: brak wody latem, powodzie zimą, duże obciążenie dla i tak już mocno

zniszczonych lasów.

- Coraz większe szkody spowodowane warunkami atmosferycznymi: szturmami,

powodziami, suszami i wynikające stąd coraz większe koszty ekonomiczne

- Zaostrzenie znanych fenomenów klimatycznych (np. El Nino: coraz częstsze opady

powodziowe w suchych dotychczas regionach Ameryki Płd.




Regiony zagrożone topnieniem lodów na Grenlandii




Energie odnawialne

Seite: 12



BSR QUICK – Energie odnawialne i efektywność energetyczna

Wykorzystanie energii słonecznejIlość energii słonecznej

– wahania spowodowane czynnikami astronomicznymi i

meteorologicznymi

Seite: 13




Energia słoneczna

Energia słoneczna

w Europie:

Różnice w ilości pro-

mieniowania rocznego

(kWh/m2rok)

Seite: 14




Energia słoneczna

Energia słoneczna

w Polsce:

Różnice w ilości

promieniowania rocznego

(kWh/m2rok)

Seite: 15




1.000 kWh/m2

to odpowiednio ok.

100 litrów oleju opałowego

Wykorzystanie energii słonecznej

- Kolektory słoneczne

Konwersja energii promieniowania słonecznego na ciepło (ciepła

woda, ogrzewanie)

- Ogniwa fotowoltaiczne

przetwarzanie światła słonecznego na energię elektryczną

(użytek własny lub przyłączenie do sieci)

Seite: 16




Kolektory słoneczne- Budowa i działanie

Seite: 17




Kolektory słoneczne Budowa

Seite: 18




Kolektory słoneczne-budowa i działanie

Seite: 19




Kolektory słoneczne Kolektory próżniowo-rurowe

Seite: 20




Instalacje kolektorów słonecznych- budowa i działanie

Seite: 21




Kolektory słoneczne- Planowanie i wymiarowanie

Wymiarowanie:

60 litrów (60°C)

ciepłej wody

d na m2

powierzchni kol.

Zasobnik:

60 litrów na

m2 powierzchni

kolektora

Seite: 22




Kolektory słoneczne – możliwości zastosowania

- budynki mieszkalne (jedno- i wielorodzinne)

- domy opieki dla osób starszych

- szpitale

- branża hotelarska (hotele, pensjonaty)

- kempingi

- pralnie

- myjnie samochodowe

- browary

- obiekty sportowe

- ... obiekty o dużym zużyciu wody ciepłej w ciągu całego roku

(przynajmniej latem)

Seite: 23




Kolektory słoneczne- koszty i korzyści

specyficzne koszty inwestycyjne w zależności do wielkości

ok. 500 - 1.500 € / metr kwadratowy powierzchni kolektora

przychody z energii słonecznej

350 - 450 kWh/m2Jahr

Oszczędność energetyczna w zapotrzebowaniu całkowitym w

zależności od wielkości i zastosowanego rozwiązania

ok. 10 - 40 %

w tzw. „Domach słonecznych” do 100 %

Seite: 24




Energie odnawialne – koszty

kolektory słoneczne

specyficzne koszty inwestycyjne (w tym montaż i VAT)

obiekty małe (do 30m2 pow. kolektorów):

1.000 – 1.500 €/m2

średnie (30-100m2 pow. kolektorów)

700 – 1.000 €/m2

duże (>>100m2 pow. kolektorów)

> 700 €/m2




Ogniwa fotowoltaiczne- budowa i działanie

Seite: 26





ogniwo

falownik

Seite: 27





Seite: 28




polikryształ (EFG)

materiał ogniwa

monokryształ

polikryształ

cienka warstwa miedzi-indu-

selenu (CIS)

cienka warstwa bezpost.

sprawność potrzebna powierzchnia na 1 kWp

Ogniwa fotowoltaiczne- planowanie i wymiarowanie

1 kWp potrzeba ok. 10m2 powierzchni

1 kWp wytwarza ok. 800 kWh/rok

Uwarunkowanie:

- miejsca niezacienione

- azymut między płd-wsch. a płd-zach

Seite: 29




Ogniwa fotowoltaiczne- koszty i korzyści

1 kWp kosztuje ok. 2.500 – 3.500 €

1 kWp wytwarza ok. 800 kWh/rok

Do użytku własnego pokrywa > 30% zap.

Przy podłączeniu do sieci zapłata (EEG*)

Polska: ulgi podatkowe, kredyty, zielone certyfikaty

* Niemiecka ustawa o energiach odnawialnych

Seite: 30




Ogniwa fotowoltaiczne – użytek własny i przesyłanie pozostałej

energii do sieci

Seite: 31




Energie odnawialne – ewolucja kosztów

prąd

fotowoltaiczny







Efektywność energetyczna

Efektywność energetyczna jest wielkością wykorzystania zastosowanej

energii

Kryteria: sprawność, wykorzystanie, ilość pracy w roku…








Kontroling podstawą działań efektywności energetycznej

Celem kontrolingu energetycznego jest

ograniczenie zużycia energii przez stałą

obserwację odpowiednich wielkości

Działania na rzecz efektywności energetycznej

Dziedziny:

- oświetlenie

- pompy

- sprężone powietrze

- wentylacja, klimatyzacja, chłodzenie

- ogrzewanie, ciepła woda, ciepło technologiczne

Seite: 36




Działania na rzecz efektywności energetycznejOświetlenie:

Można zaoszczędzić 80 % zużycia energii elektrycznej na oświetlenie przez

następujące działania:

- lampy energooszczędne (świetlówki kompaktowe) zamiast zwykłych:

o 80 % mniejsze zużycie prądu

- lampy metalohalogenkowe zamiast wysokociśnieniowych lamp rtęciowych:

około 50% lepsze wykorzystanie światła i lepiej oddają kolory

- oprawy do świetlówek ze zwykłymi ogranicznikami prądu

zastąpić elektronicznymi ogranicznikami:

o 20 % mniejsze zużycie prądu, dłuższy czas pracy, lepiej oddają kolory

Seite: 37




Działania na rzecz efektywności energetycznejOświetlenie:

- zastosować oprawy z odbłyśnikami

- w halach: zastąpić świetlówki T12 przez T8 a najlepiej T5

- zastosować zegary sterujące i czujniki ruchu tam, gdzie światło nie

jest potrzebne przez cały czas

- w pomieszczeniach ze światłem dziennym zastosować włączniki zmierzchu:

od pięciu do 40% mniejsze zużycie prądu

Seite: 38





Przykładowe oszczędności przez zastosowanie czujnika ruchu

Seite: 39




Działania na rzecz efektywności energetycznej Ogrzewanie

hal produkcyjnych:

- Ogrzewanie promieniowe zamiast ogrzewania powietrza

Seite: 40




system konwencjonalny promienniki ciepła

Działania na rzecz efektywności energetycznejOgrzewanie hal produkcyjnych:

Ogrzewanie promieniowe jest w porównaniu z innymi systemami

grzewczymi bardziej ekonomiczne ze względu na:

- niższą temperaturę pomieszczeń przy takim samym odczuciu ciepła

- brak strat na przesyle z kotłowni

- krótszy czas nagrzewania

- ciepło nie gromadzi się pod sufitem hali

- można nagrzewać tylko część pomieszczenia

- mniejsze zużycie energii

Seite: 41




Działania na rzecz efektywności energetycznejChłodzenie: znaczenie tematu

Seite: 42




- koszty chłodzenia: 150 – 200 € / MWh

(koszty ciepła 80 – 90 € / MWh)

- wzrost kosztów w ostatnich 5 latach: 5%

- wzrost potrzeb w następnych 10 latach: 100%

- Ciepło odlotowe 230 TWh

- ogrzewanie 620 TWh

- ciepła woda 120 TWh

Działania na rzecz efektywności energetycznejchłodzenie:

Seite: 43




Z fizycznego punkty nie ma chłodu, jest tylko ciepło i mniej ciepła

=> chłodzenie = odbiór ciepła


Chłód:

Seite: 44




Aby stopić 1 kg lodu, potrzebne jest dużo więcej

energii niż tylko na podniesienie temperatury lodu

o np. 1 K; mianowicie 335kJ (93Wh).

Jest to równowartość energii, która może

podnieść temperaturę1 kg wody do (335 kJ/4,19

kJ/kg K) = 80 K!

Aby zamienić 1 kg wody na parę potrzebne jest

2.500 kJ (0,69kWh).

Ilość energii potrzebna do procesu parowania 1

kg wody może ogrzać 6 kg wody do temperatury

100 °C!


Zasad działania

chłodzenia:

Seite: 45




kompresor

skraplacz

parownik

termostat

Seite: 46




Efektywność energetyczna chłodzenia – pierwsze kroki:

wielkość, wydajność, korzyści i zużycie energii elektrycznej

efektywność energetyczna kompresora

napęd z regulacją prędkości obrotowej

rodzaj i grubość izolacji cieplnej komory chłodniczej

gruba izolacja

wykorzystanie odprowadzanego ciepła

dodatkowe podgrzewanie wody, ogrzewanie

pomieszczeń

Efektywność energetyczna - działania

Sprężone powietrze:

Seite: 47




- usunąć wycieki

- wybrać optymalny kompresor do zastosowania końcowego

(nie przewymiarowywać)

- poprawić pracę kompresorów np. przez zastosowanie kompresorów

wielostopniowych

- wykorzystać ciepło odlotowe do innych celów

- poprawić jakość powietrza np. przez suszenie lub filtry

- regularne konserwacje i natychmiastowe naprawy

- poprawa instalacji rurowych w sieci, aby uniknąć strat ciśnienia przez

tarcie

Działania na rzecz efektywności energetycznejSprężone powietrze: wykorzystanie ciepła odlotowego

Seite: 48




Quelle: Atlas Copco

Energie

odnawialne –

rynek

ciepło słoneczne




Energie odnawialne – sytuacja rynkowa

ciepło z energii słonecznej w Polsce




Rynek kolektorów słonecznych w Polsce rośnie nieprzerwanie

mimo braku wsparcia finansowego. W 2009 założono nowe

instalacje o mocy 101 MW (144.000m2), jest to o 11% więcej niż w

poprzednim roku, a przecież rynek podwoił się już w 2008 roku.

Również w roku 2010 oczekiwany jest wzrost, choć przesunięto

wprowadzenie zapowiadanego programu dotacji. Nowy program

ma pomów w realizacji Krajowego Planu Działania w zakresie

energii ze źródeł odnawialnych i umożliwia otrzymanie dotacji w

wysokości nawet do 45% kosztów inwestycyjnych.


ciepło z energii słonecznej w Polsce





prąd fotowoltaiczny w Polsce





prąd fotowoltaiczny w Polsce

zainstalowana moc całkowita:

2007: 0,64 MWp

2008: 1,0 MWp (z tego 80% nie podłączone do sieci)




Wytyczne unijne i programy wsparcia

Wytyczne/ uchwały:

Efektywność energetyczna:

dyrektywa 2006/32/EC

cel: podniesienie końcowej efektywności energetycznej o 9% do

2016 roku.

Energie odnawialne:

Dyrektywa 2009/28/EC

Cel: wzrost udziału całkowitego energii odnawialnych do 20% do

2020 roku. W tym Krajowe Plany Działań (Polska: wzrost udziału w

końcowym zużyciu energii z 7,2 w 2005 do 15% w 2020.




Unijne programy wsparcia (bezpośrednie i

pośrednie)Złożenie wniosku na bezpośrednie wsparcie unijne jest ogromnie

czasochłonne i związane z dużą biurokracją! Dotyczy to

bezpośrednich programów unijnych takich jak LIFE III, Inteligentna

energia dla Europy, Marco Polo lub Leonardo da Vinci. Projekty

takie powinny wykazywać europejską wartość dodaną (konsorcjum

z innymi partnerami)

Korzystniejsze są programy z Funduszy Strukturalnych lub

Funduszu Spójności, gdzie środki uzyskiwane są pośrednio z

jednostek krajowych lub regionalnych.

Dla MŚP szczególnie korzystne są programy z Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Przykład w Polsce:

Sektorowy Program Operacyjny „Wzrost konkurencyjności

Przedsiębiorstw” (7 miliardów na 2007-2013)Seite: 55BSR QUICK – Energie odnawialne i efektywność energetyczna



Unijne programy wsparcia (bezpośrednie i

pośrednie)

Ważne portale internetowe / kontakty

- informacje o Funduszach strukturalnych:

www.funduszestrukturalne.gov.pl

- dofinansowania w województwach:

www.parp.gov.pl

- specjalny portal dotacji unijnych:

www.ue.f.pl

- INTERREG III dla saksońsko-polsko-czeskiego pogranicza:

www.interreg3a.info




Programy z funduszy strukturalnych w Polsce

- Program operacyjny „Infrastruktura i środowisko“

- Program operacyjny „Gospodarka innowacyjna“

- Program operacyjny „Rozwój Polski Wschodniej“

- Regionalne Programy Operacyjne „Dotacje dla

Przedsiębiorstw“

- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich




Polska polityka energetyczna

Strategia energetyczna „Polityka energetyczna Polski do 2025“,

4.01.2005

Istotne cele i działania:

- Zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych do 15% w

2020

- Utrzymanie „Zielonych certyfikatów“




Polskie dotacje na efektywność energetyczną

- BOŚ: Programy efektywności energetycznej w budynkach

finansowanie: kredyty

przedmiot: działania na rzecz oszczędności i efektywności

energetycznej w budynkach

Instytucja: Bank Ochrony Środowiska S.A

- BOŚ: Programy modernizacji ogrzewania

finansowanie: kredyty

przedmiot: wymiana ok. 60 dużych bojlerów

Instytucja: Bank Ochrony Środowiska S.A




Dobre przykłady – przykład 1 Efekt. energet. oświetlenia

Seite: 60

Hale produkcyjne firmy PGM – dostawcy części do przemysłu

samochodowego z Füssen – oświetlane były świetlówkami T8 w

oprawach z blachy trapezowej, polakierowanymi na biało. Celem

obniżenia kosztów i poprawy oświetlenia przystąpiono w połowie roku

2004 do modernizacji, zakładając zupełnie nową instalację.

- nowe oprawy z odbłyśnikami - redukcja ilości lamp przy jednoczesnym

zwiększeniu natężenia światła.

- montaż elektronicznych ograniczników prądu, dzięki czemu cały

system (ogranicznik plus lampa) pobiera nieznaczne ilości mocy w

porównaniu z poprzednim rozwiązaniem, tzn. magnetycznymi

ogranicznikami prądu.

- regulacja natężenia oświetlania zależnie od światła dziennego,

częściowo uzupełniona przez czujniki ruchu. Dzięki temu wytwarzana jest

tylko ilość światła rzeczywiście potrzebna.




Dobre przykłady – przykład 1

Seite: 61




Dobre przykłady – Przykład 2 Efektywność energetyczna /

sprężone powietrze

page: 62



W spółce Edelstahl-Witten-Krefeld GmbH przeprowadzono analizę

instalacji sprężonego powietrza i stwierdzono, że przez nieszczelności

stratom ulega ok. 28% wytworzonego sprężonego powietrza.

Dzięki odpowiednim działaniom zredukowano tę ilość do 23%. Jest to

odpowiednio 20% mniej prądu, zużywanego na wytworzenie sprężonego

powietrza.

Konkretne działania:

- redukcja nieszczelności

- wykorzystanie ciepła odlotowego

- zastosowanie kompresorów z regulatorami

Oszczędność energetyczna w roku:

1.386.325 kWh/a


Dobre przykłady – Przykład 3 kolektory słoneczne

page: 63



W ramach modernizacji hotelu

zainstalowano kolektory

słoneczne do podgrzewania

wody. Kolektory o powierzchni

51m2 podgrzewają 4.500 litrów

wody. Dzięki temu uzyskano 70%

oszczędność energetyczną

rocznie. Przy kosztach

inwestycyjnych w wysokości

37.000 € i dotacji 14.700 € czas

amortyzacji wynosi 8 lat.


Dobre przykłady – Przykład 4 Fotowoltaika

page: 64



Na chlewniach w gospodarstwie

hodowlanym zainstalowano

ogniwa fotowoltaiczne o mocy

109 kWp. Wytwarzają one 92.000

kWh rocznie. Przy kosztach

inwestycyjnych ok. 200.000 €

inwestycja zwróci się w ciągu 10

lat, dzięki zapłacie za prąd

przyłączony do sieci (EEG*).

*Niemiecka Ustawa o energiach odnawialnych


Praca w grupach

Listy kontrolne- wypełnienie formularzy

- ocena sytuacji energetycznej

(benchmarking)

Wykorzystanie energii słonecznej (ciepło lub energia elektr.)

- warunki ramowe (powierzchnia dachu itp.)

- oszacowanie wielkości instalacji

- obliczenie oczekiwanych oszczędności energetycznych

- kosztorys i obliczenie czasu amortyzacji

Prezentacja

- przedyskutowanie wyników

page: 65




Wnioski

Podsumowanie

- Fakty

- Ważne strony

Feedback

- Strona merytoryczna?

- Prezentacja?

- Czy osiągnięto cele?

- Czy coś można wykorzystać w firmie?

- Czego brakowało?

- Propozycje poprawek?

page: 66




Dziękuję za uwagę!

page: 67




Documents

Energie odnawialne i - BSR QUICKEnergy+Efficiency… · - koszty, dotacje i korzyści - dobre przykłady BSR QUICK –Energie odnawialne i efektywność energetyczna Seite: 2 Program