ELHUYAR 326 9

Dinosauroen zuhaitz �loge-netikoa berregituratu behar-ko litzakeela proposatu dute Cambridgeko Unibertsitate-ko eta Londresko Historia Naturalaren Museoko iker-tzaileek, Nature aldizkarian argitaratu duten lan batean.

Ia 130 urtez, bi talde handitan sailkatu dira dino-sauroak: ornitiskioak eta sauriskioak. Hegaz-tien erako pelbisa izatea da ornitiskioak elkartzen dituen ezaugarria, eta hor daude, esaterako, Iguanodon, Triceratops eta Stegosaurus dino-sauroak. Sauriskioek, berriz, narrastien erako pelbisa dute. Azken horien artean daude teropodoak —hankabiko haragi-jaleak, Tyrannosaurus rex, kasu—, eta sauro-podoak —lauhanka-

ko belarjale erraldoiak, Di-plodocus, kasu—.

Orain, dinosauroen ezau-garri anatomikoen berraz-terketa sakon bat egin dute ikertzaileek, 457 ezaugarri kontuan hartuta. Eta ondo-rioztatu dute teropodoak eta ornitiskioak talde be-rean elkartu behar lirate-keela (Ornithoscelida tal-

dean), 21 ezaugarri berdin baitituzte. Bestalde, sauris-kioen taldean geldituko lirateke herrerasauroak sauropodoekin batera. Teropodoak bezala, hanka-biko haragijaleak dira herrerasauroak, eta badituz-te antzeko ezaugarri batzuk haiekin; baina, ikertzaileen ustez, bakoitzak bere

aldetik garatutakoak dira ezaugarri horiek.

Dinosauro guztien arba-soak nolakoak ziren ere ira-dokitzen du eredu berri ho-nek. Oso gai eztabaidatua izan da hori beti, baina az-ken urteetako ikerketen ara-bera hankabikoak eta txi-kian ziren lehen dinosauroak. Bada, hipotesi

berri honek indartu egiten du ideia hori.

Dietari dagokionez berriz, omniboroak zirela ondorioztatu dute. Eta, azkenik, orain arte Gondwa-nan (hego hemisfe-rioan) sortu zirela jotzen bazen ere, iradoki dute litekeena dela Laurasian (ipar hemisferioan) sortu izana, eta uste baino lehentxeago.•

Dinosauroen eboluzioari buruzko hipotesi berri bat

Hilekoaren zikloa erreproduzitzen duen miniaturazko ugalketa-aparatu bat aur-keztu dute Northwestern Unibertsitateko ikertzaileek. EVATAR izena jarri diote, eta espero dute baliagarria izatea emaku-meen ugalketa-aparatuarekin lotutako asaldurak eta gaitzak ikertzeko eta trata-menduak probatzeko.

Kutxaren ba-rruan, obarioak, umetokia, ume-tokiko lepoa, ba-gina eta Falopio-ren tronpak daude, elkar ko-nektatuta. Hala, sistema bat osa-tzen dute, orga-nismoan gerta-tzen den bezala. Gainera, gibela ere gehitu diote, han metaboliza-tzen baitira boti-

kak, eta likido berezi batek egiten du odo-laren funtzioa.

Hain zuzen ere, ikertzaileek azaldu dute odolaren ordezko unibertsala garatzea izan dela zailena. Aldi berean, funtsezko elementua da, haren bidez joaten baitira organo batetik bestera hormonak eta gai-nerako substantziak.

Dena dela, ikerketa ez da amaitu, azken asmoa paziente bakoitzarentzat berariaz-ko kutxak egitea baita. Horretarako, pa-zientearen zelula amak erabiliko dituzte; hala, aukera izango dute bakoitzari on-doen egokitzen zaion tratamendua aurki-tzeko, orain arte baino modu seguruagoan eta merkeagoan.

Ikertu eta tratatuko dituzten gaitzen artean, berriz, hauek aipatu dituzte: endometriosia, �bromak, minbizia, ugal-kortasun-arazoak… Eta, denborarekin, beste aparatuak ere egin nahi dituzte, organismo osoaren eredua izan arte. Nature Communications aldizkarian argita-ratu dute ikerketa osoa.•

ARG. NORTHWESTERN MEDICINE

Emakumeen ugalketa-aparatua eta hilekoaren zikloa kutxa batean

http://nature.com/articles/doi:10.1038/nature21700http://nature.com/articles/doi:10.1038/nature21700http://www.nature.com/articles/ncomms14584