Upload
vanthu
View
225
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Kulak Burun Boğaz İhtisas Dergisi Aralık 1999, Yıl 9, Cilt 6, Sayı 3, s. 301-304
HİSTOPATOLOJİK ÇALIŞMA
Efüzyonlu Otitis Media Gelişiminde Adenoid Vejetasyonun Yeri
The Role of Adenoid Vegetation in Otitis Media with Effusion
Ahmet Hamdi KEPEKÇİ,' Burhan DADAŞ,1 Ömer Faruk ATAY,2 Metin ŞÖNGÖZ,3
Cüneyt AYANOGLU,3 Gürol ORAL,3 Turgay HAN1
Amaç: Beraberinde efüzyonlu otitis media olan ve olmayan adenoid hipertrofili hastalarda çıkarılan adenoid dokusunun histopatolojik özellikleri karşılaştırıldı.
Hastalar ve yöntemler: Çalışmaya, adenoid hipertrofi ve efüzyonlu otitis media tanılı 25 olgu ve sadece adenoid hipertrofi tanısı konan 25 olgu alındı.
Adenoidektomi örnekleri hemotoksilin-eosin ile boyandıktan sonra ışık mikroskopu altında incelendi.
Bulgular: Lenfoid folikül hiperplazisi, germinal merkez genişlemesi, damarlanma artışı, lökosit artışı ve epitel erozyonu her iki grupta da hastaların çoğunda bulundu. İki grupta elde edilen bulgular arasında anlamlı fark bulunmadı (p>0.05)
Sonuç: Adenoid hipertrofili olgularda, adenoid dokusunun efüzyonlu otitis mediaya predispozisyonu aç ı klayabilecek histopatolojik bir özellik göstermediği sonucuna varıldı.
Anahtar Sözcükler: Adenoidektomi; adenoid/patoloji; orta kulak ventilasyonu; otitis media, efüzyonlu/etyoloji/patoloji.
Objectives: We compared histopathologic features of the adenoid tissues obtained from patients with adenoid hypertrophy with or without otitis media with effusion.
Patients and Methods: The study included 25 patients with adenoid hypertrophy and otitis media with effusion and 25 patients with adenoid hypertrophy alone. Surgical specimens were stained with hematoxylin and eosin and examined under light microscope.
Results: Lymphoid follicular hyperplasia, expansion of germinal centers, increased vascularization, increase in the intercellular leukocytes, and epithelial erosion were found in both groups, without any statistically significant differences (p>0.05) .
Conclusion: it appears that adenoid hypertrophy does not present with histopathologic features that will explain the predisposition to otitis media with effusion.
Key Words: Adenoidectomy; adenoids/pathology; middle ear ventilation; otitis media with effusion/etiology/pathology.
Adenoid vejetasyonlu hastalarda efüzyonlu otitis media birçok çalışmada araşhrılmış ve adenoid hipertrofi ve enfeksiyonların efüzyonlu otitis media gelişimindeki rolü birçok yönden ele alınmıştır.
dia bulunurken, geri kalan 25'inde yoktu. Alınan adenoid doku materyalleri hastanemiz patoloji laboratuvarında rutin parafin kesitlerinde hematoksilen-eozin ile boyanarak ışık
mikroskopunda incelendi. + Haseki Eğitim Hastanesi,
KBB Kliniği, 'Uzm. Dr.,'Asist. Dr.; Patoloji Kliniği, 'Uzm. Dr.
+ Dergiye geliş tarihi: 06.06. 1997 Yayın için kabul tarihi: 19.10. 1998
+ İletişim adresi: Dr. Burhan Dadaş. Şevke/dağ Sok. Na: 9/8 34591 Bahçelievler · İstanbul Tel:0212·6424104 Faks: 0212 • 534 79 22
Bu çalışmada, efüzyonlu otitis media gelişmiş ve gelişmemiş çocuklardaki adenoid dokular histopatolojik olarak incelendi ve karşılaştırıldı.
GEREÇ VE YÖNTEM
Hastanemizin Kulak Burun Boğaz Kliniği'ne başvuran adenoid vejetas-. yonlu 50 çocuk hasta çalışmaya alındı. Bunların 25'inde efüzyonlu otitis me-
301
Bulgular arasındaki istatistiksel anlamlılığı değerlendirmek için Fisher exact test kullanıldı.
.,..BULGULAR
Efüzyonlu otitis medialı hastaların adenoid dokularının histolojik tetkikinde yaygın olarak follikül hiperplazisi gözlendi (Şekil 1). Bunların beşi dışında diğerlerinde germinal merkez
A. H. Kepekçi ve ark., Effüzyonlu Otitis Media Gelişiminde Adenoid Vejetasyonun Yeri
genişlemesi ile birlikte bariz follikül hiperplazisi görüldü. Beş olguda follikül hiperplazisi belirgin değildi. Bütün olgularda kronik iltihap, iki olguda belirgin olmak üzere lenfoid doku içerisinde fibröz doku artışı görüldü. Fibrozis genelde hafif seviyede ve düzensiz damarlanma artışı ile birlikteydi. Yüzey epiteli incelendiğinde, çok katlı yassı epitel veya yüksek prizmatik geçici epitel dokusunda erozyonlar, epitel hücreleri arasında nötrofil lökositler veya lenfositler, bazı olgularda, öncelikle çok katlı yassı epitel dokusunda intrasellüler ödeme rastlandı (Tablo I).
Efüzyonlu otit olmayan çocuklardan alınan adenoid vejetasyon materyalinde de germinal merkezlerde genişleme ile karakterize follikül hiperplazisi vardı (Şekil 2). Hemen hemen tüm olgularda (n=20), lenfoid doku içinde düzensiz şekilde yeni damar oluşumu, damar dolgunluğu, yüzey epitelinde erozyonlar, epitel hücreleri arasında lenfosit ve polimorf nüveli lökositler gözlendi. Gerek efüzyonlu otitli gerek-
se normal olgularda tonsil kriptalarında genişlemeler, bazen lenfoid doku içerisinde nötrofil lökositler görülmekteydi. Abseleşme bulgusuna rastlanmadı (Tablo I).
Tüm olgularda lenfoid doku yapısını matür lenfositler ve bazı olgularda, silinmekle beraber tamamen ortadan kalkmayan lenfoid folliküller oluşturmaktaydı.
İki grup histolojik yönden karşılaşhrıldığında, efüzyonlu otitis medialı olgularda adenoid vejetasyon histolojisinde, diğerlerine göre spesifik bir bulguya rastlanmadı. İki grupta elde edilen bulgular arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05) (Tablo II ve ill).
TARTIŞMA
Hipertrofik adenoid dokusu östaki tüpü orifislerini tıkayarak, orta kulakta enfeksiyona sebep olabileceği gibi, paranasal sinüs ventilasyonunu bozarak si-
TABLO I
Sayı Epitel erozyonu
ÇALIŞMA VE KONTROL GRUPLARINDA PATOLOJİK BULGULAR'
Epitel hücreleri arasında lökositler
Damarlanma artışı
Nötrofiller Germinal merkez genişlemesi
Lenfoid follikül artışı
Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol
1 2 3 4
5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
+
+ + +
+
+
+ +
+ +
+ +
+ + +
+
+ + + + + + + + + + +
++ + + + + + + +
+
+ + +
+ ++ + +
+
+ + + + +
+ + + + +
+ + + +
++ +
++ ++
++
++
+
+
+
+
+ +
++
+ + + +
+ + +
+ ;
+ +
+
+ + +
+ + + + +
++ +
++
+ ++ ++
+ +
++
++
+ +
++
+ ++
+ +
++ ++ ++ ++
+ + +
+ +
+ + + + + + + + + + + + +
+ + + +
+ ++
+ +
+
+
++ +
++.
+
++ + +
++
+ ++
++ ++ + +
++ + +
++ +
++ + +
++
+ +
++ ++
++ +
-f,,j,
+ + +
'Çalışma grubu: Effüzyonlu otitli hastalar; Kontrol grubu: Otitli olmayan hastalar. (-):Yok;(+): Hafif derecede;(++): Belirgin.
302
++ ++ ++ ++ ++ +
+ ++ ++ ++
++ ++ +
++ ++
+ +
++ +
++ +
++ +
+ + + +
+
++ + + + + + + + + +
++ + +
+
+ ++ ++ +
++
+ +
++
+ ++
+ +
++ +
++ + +
++
A. H. Kepekçi ve ark., Effüzyonlu Otitis Media Gelişiminde Adenoid Vejetasyonun Yeri
ŞEKİL 1 Effüzyonlu otiti olan bir çocuktan alınan adenoid vejetas
yonun histolojik görüntüsü. Ortada genişlemiş follikül merkezi görülüyor (H-E x 100).
TABLO il
ÇALIŞMA VE KONTROL OLGULARINDA
HİPERPLAZİ BULGULARI
Histopatolojik bulgu Çalışma Kontrol p*
Germinal merkez genişlemesi 25 Lenfoid follikül artışı 19
23 0.49 19 1.2
Çalışma grubu: Effüzyonlu otitli hastalar; Kontrol grubu: Otitli olmayan hastalar.; •fischer exact test
TABLO III
ÇALIŞMA VE KONTROL OLGULARINDA
ENFEKSİYON BULGULARI
Histopatolojik bulgu Çalışma Kontrol
Epitel erozyonu 15 22 Epitel hücreleri arasında lökositler 19 13 Damarlanma arhşı 17 (±2) 21 Nötrofiller 22 22
'Fischer exact test
p*
0.05
Q.13 0.3 1.3
nüs enfeksiyonuna da yol açabilir. Adenoid dokusunun büyüklüğünün yol açhğı semptomlar hastanın yaşına ve nazofarenksin anatomik ölçülerine göre değişebilir.
Efüzyonlu otitis media etyolojisinde başlıca nedenler, üst solunum yolu enfeksiyonları, akut ve kronik adenoidit, adenoid hipertrofisi, akut ve kronik sinüzit, nasal septumda posterior deviasyon, östaki tüpü stenozu, yarık damak ve diğer damak anomalileri, damak kaslarının paralizileri, nazofarenks tümörleri ile alerjidir. Eğer adenoid dokunun hipertrofisi ve iltihabı konjesyona bağlı büyümesi tuba ostiumlarını tıkayacak derecede olursa efüzyonlu otitis media oluşumuna neden olabilir. Deneysel östaki tıkanık-
303
ŞEKİL 2 Effüzyonlu otiti olmayan bir olgudan alınan mikroftografide adenoid lenfoid dokusunda satıhta yer yer damar proli
ferasyonu ve epitel erozyonu görülüyor. (H-E x 40).
lıklan ile orta kulakta efüzyon oluşturulmuştur. 1 ıı
Adenoid dokusunun ileri derecede hipertrofik veya hiperplastik olmadığı bazı hallerde de yine adenoid dokunun kolayca enfekte olması, komşu mukozaları da etkileyeceğinden tubaların çevresinde de konjesyon ve ödem oluşabilir. Buradan da anlaşılan, adenoid dokunun enfeksiyonlarının da efüzyonlu otite yol açabileceğidir. Yapılan bir çalışmada nazofarenks ve orta kulaktaki bakteriler arasında pozitif bir korelasyon gösterilmiştir.ıuı Östaki tüpü ağzına doğru genişlemiş adenoid dokusu tüba ağzını tıkayarak orta kulak aerasyonunu bozar, orta kulakta vakum oluşturur ve serum transudasyonuna yol açabilir. 111
Tüm adenoid vejetasyonlar da efüzyonlu otit nedeni olmamaktadır.
Çalışmamızda histolojik incelemede, efüzyonlu otiti olan ve olmayan olgular arasında adenoid hiperplazisi (Tablo il) veya enfeksiyon bulguları (Tablo III) açısından anlamlı fark bulunmamıştır (Fisher exact test). Yapılan bir çalışmada efüzyonlu otitli 39 hastanın adenoid dokuları ile 29 kişilik kontrol grubunun adenoid dokuları karşılaştırılmış, iki grup arasında adenoid dokuların ağırlıkları açısından fark bulunamamıştır. 141 Bu durumda, adenoid hiperplazisi ve enfeksiyonu, bazı yardımcı etkenler olmadan tek başına tuba fonksiyonlarını bozmayabilir. Kimi zaman ilave etkenler gerekmektedir. Başka bir çalışmada, efüzyonlu otiti olan ve olmayan çocukların adenoid dokularında hacimsel fark bulunamamış; ancak bunların postnazal hava yollarında yapısal fark bulunmuştur. 151
Bu arada, genel bir g9.rüş olarak, adenoidektomi efüzyonlu otitis media tedavisinde önemli bir yer tutmaktadır. İlgiltere' de 40 otolaringolog arasında yapılan bir ankette adenoidektominin en önemli tedavi şekli olarak kullanıldığı ortaya çıkmıştır. 1•1 Bundan başka, efüzyonlu otitli çocuklardaki işitme azlığı
üzerine yapılan bir çalışmada da adenoidektominin
A. H. Kepekçi ve ark., Effüzyonlu Otitis Media Gelişiminde Adenoid Vejetasyonun Yeri
bu çocuklarda işitmeyi önemli ölçülerde düzelttiği görülmüştür.171
Sonuç olarak, efüzyonlu otitis medialı çocuklarda adenoid doku hipertrofisi ve adenoid enfeksiyonu, orta kulak enfeksiyonunun nedeni olabileceği gibi, buna ilave olan bazı etkenler olmadan tek başına adenoid hipertrofi, orta kulak efüzyonu oluşturmayabilir. Adenoid hipertrofi efüzyonlu otitis mediaya predispozisyonu açıklayacak spesifik bir histopatolojik özellik göstermemektedir.
KAYNAKLAR
1. Fiellau-Nikolajsen M, Felding JU, Fischer HH. Adenoidectomy for eustachian tube dysfunction: long term results from a randomized controlled trial. in: Lim DJ, Bluestone CD, Klein JO, Nelson JD, eds. Recent advances in otitis media with effusion. Philadelphia: BC Decker, 1984:302-5.
304
2. Lundgren K. lngvarsson 1. Microbiology of acute otitis media. Amsterdam: Kugler, 1986;175-9.
3. Bernstein JM, Dryja DM, Loos BG, Dickinson DP. Restriction fragment mapping of nontypable haemophilus influenzae: a new tool to study this middle ear pathogen. Otolaryngol Head Neck Surg 1989;100:200-6.
4. Gerwat J. The structure and function of the nasopharyngeal lymphoid tissue with special reference to the aetiology of secretory otitis. J Laryngol Otol 1975;89: 169-74.
5. Gates GA, Avery CA, Prihoda 1]. Effect of adenoidectomy upon children with chronic otitis media with effusion. Laryngoscope 1988;98:58-63.
6. Hibbert J. The current status of adenoidectomy: a survey among otolaryngologists. Clin Otolaryngol 1977;2: 239-47.
7. Mav AR, Herod R. The effect of adenoidectomy, tonsillectomy and grommets on otoscopic, impedance and audiometric findings in glue ear. in: Sade J, ed. Acute and secretory otitis media. Amsterdam: Kugler, 1986:539-43.