E Drejta Civile

E Drejta Civile

Përkufizimi i lendes e Drejta Civile

Nocioni

E drejta civile si dege e se drejtës - përfshinë tërësinë e dispozitave ligjore me të cilat rregullohen marrëdhëniet shoqërore te karakterit pasuror.

E drejta civile si shkence juridike - përfshinë tërësinë e studimeve shkencore me te cilat studiohen normat juridike qe i rregullojnë marrëdhëniet shoqërore te karakterit pasuror

Objekti i studimit

Objekt studimi dhe rregullimi i te drejtës civile janë marrëdhëniet shoqërore te karakterit pasuror ose ato te cilat ne instancën e fundit marrin karakter pasuror

E drejta civile nuk e rregullon karakterin pasuror te marrëdhënieve shoqërore por aspektet ligjore (kornizat ligjore te marrëdhënieve pasurore)

Cilat marrëdhënie shoqërore janë te karakterit pasuror ?

Shembull:

1. Shitblerja e një veture, banese, toke, kontratat e kredisë etj

2. Kontratat e shërbimeve (kontrata me avokatin, kontrata me këngëtarin, kontrata me punëtorin etj)

Ndarja e te drejtës civile

E drejta civile ndahet ne:

E drejta civile pjesa e përgjithshme

E drejta sendore-pronësia

E drejta familjare

E drejta trashëgimore

E drejta e detyrimeve (Kontratat)

E drejta e procedurës civile

E drejta civile - pjesa e përgjithshme Pjesa e përgjithshme e te drejtës civile i studion dhe përpunon

nocionet themelore për te gjitha degët e se drejtës civile

Ne pjesën e përgjithshme trajtohen si bie fjala:

Objekti i te drejtës civile

Parimet e te drejtës civile

Subjektet e te drejtës civile

Te drejtat subjektive civile

Koncepti i pasurisë

Punët juridike

Modifikimi i punëve juridike

Anulimi i punëve juridike

Shkaktimi i demit si burim i raporteve civile

Ushtrimi dhe mbrojtja e te drejtave civile .etj

Parimet e te drejtës civile

Marrëdhëniet te cilat i rregullon e drejta civile rregullohen sipas këtyre parimeve:

1. Barabarësia e palëve

2. Iniciativa e lire e palëve dhe autonomia e vullnetit

3. Qarkullimi i te drejtave civile

4. Sanksioni pasuror

- Parimet e te drejtës civile ne çdo raport juridiko-civile zbatohen ne mënyrë komulative

Burimet e të drejtës civile Burimet e të drejtës civile ndahen në burime materiale dhe

formale Burimet materiale janë forca shoqërore që i krijon normat

juridike të së drejtës civile Burimet formale janë format në të cilat paraqiten normat

juridike civile. Ato janë Burimet e drejtpërdrejta: A. Ligji B. Zakoni Burimet e tërthorta: a. Praktika gjyqësore b. Shkenca juridike (doktrina juridike)

Raporti i të drejtës civile me degët tjera të së drejtës

Raporti i të drejtës civile me:

Të drejtën familjare

Të drejtën trashëgimore

Me të drejtën ekonomike

Të drejtën private ndërkombëtare

Të drejtën administrative

Raporti i të drejtës civile me të drejtën familjare

E drejta civile dhe e drejta familjare kanë elemente të përbashkëta por edhe dallime:

Elementet e përbashkëta: Iniciativa e lirë e palëve Barabarësia e palëve Elementet pasurore të marrëdhënieve juridike të

këtyre dy degëve Dallimet: Natyra juridike e raporteve Afatet Sanksionet

Raporti me të drejtën trashëgimore

Raportet në mesë këtyre dy degëve qëndrojnë në objektin e rregullimit:

E drejta civile i rregullon marrëdhëniet pasurore për të gjallë të subjekteve (inter vivos)

E drejta trashëgimore i rregullon raportet pasurore në rastet e vdekjes (mortis causa)

Raporti me të drejtën ekonomike

E drejta ekonomike e rregullon zhvillimin e ekonomik duke e studiuar në këndin e perspektives ekonomike.

E drejta civile me normat e veta i rregullon të raportet ekonomike

Raporti me të drejtën e punës

E drejta e punës i rregullon raportet në mes të punëdhënësit dhe punëtorit

E drejta civile me normat e veta i rregullon raportet e karakterit pasurore të raporteve të punës.

Shembull:

Paga

Dëmtimet në punë

Kompensimet për punën shtesë etj.

Raporti me të drejtën private ndërkombëtare

E drejta civile me normat e veta i rregullon marrëdhëniet pasurore brenda një shteti (marrëdhëniet nacionale)

E drejta private ndërkombëtare i rregullon marrëdhëniet pasurore me element të huaj ndërkombëtar

Raporti me të drejtën administrative

E drejta administrative i rregullon raportet e qytetarëve me administratën por edhe raportet e vetë organeve të administratës.

Në të drejtën administrative vlen parimi i subordiminit (nënshtrimit) ndërsa në të drejtën civile vlen parimi i barabarësisë (i koordinimit)

Mirëpo disa raporteve civile akti administrativ është prezumim (parakusht) për krijimin e tyre

Shembull: Receta e mjekut për medikamente Leja e ndërtimit Leja e për blerjen e mjeteve narkotike etj.

Subjektet e të drejtës civile

Subjektet e të drejtës civile janë:

Personat fizik

Personat juridik

Personat fizik janë subjekte natyrore

Personat juridik janë subjekte artificiale të krijuara në bazë të ligjit

Personat fizik Çdo person i lindur gjallë dhe që ka formën e njeriut është subjekt i të

drejtës civile Përjashtimisht edhe personi i palindur (fëmija) është subjekt i së

drejtës civile në rastet e caktuar (trashëgimia, dhuratat etj) Subjektet për të hyrë në marrëdhënie juridike civile duhet të kenë: Zotësinë juridike dhe Zotësinë e veprimit Zotësia juridike është aftësia e e subjekteve të jenë bartës të drejtave

dhe detyrave. Zotësia juridike arrihet me të lindur Zotësia e veprimit është aftësia e subjekteve që me deklarimin e

vullnetit të krijojnë të drejta dhe detyra për vete. Zotësia e veprimit arrihet me arritjen e moshës madhore- 18 vjet Përjashtimisht zotësia e veprimit arrihet edhe prej moshës 16 deri 18

vet.

Personat juridik Personat juridik janë krijesa ligjore. Personat juridik janë subjekte te se drejtës sepse mund te hynë

ne raporte juridike Personat juridike krijohen kur plotësohen këto kushte: Struktura organizative Masa pasurore Regjistrimi ose dhenia e lejes Akti me i larte i personit juridik është Akti i themelimit ose

Statuti Personat juridike e kane zotësinë juridike dhe zotësinë e

veprimit Personat juridik ndahen ne persona juridik te se drejtës publike

dhe persona juridik te se drejtës private

Llojet e personave juridike Personat juridik sipas disa karakteristikave ndahen:

1. Persona juridik te se drejtës publike

2. Persona juridik te se drejtës private

Personat juridik mund te jene:

1. Institucione (universitete, institucione shëndetësore, komuna, etj)

2. Shoqata (shoqata e tregtareve, shoqata e zejtareve, shoqatat humanitare etj)

- Struktura organizative e personave juridik:

1. Kuvendi i aksionarëve

2. Bordi i drejtoreve

3. Drejtori ekzekutiv

4. Zyrtaret

- Përgjegjësia e personave juridik. Personat juridik kane te ashtuquajturën zotësi speciale juridike dhe te veprimit

- Autorizimet dhe detyrat e personit juridik i ushtrojnë organet kompetente- përfaqësuesit e personit juridik

Objektet e se drejtës civile

Objekte te se drejtës civile janë vlerat pasurore te drejtpërdrejta ose ato qe ne mënyre te tërthortë shndërrohen ne vlere pasurore:

Objekte te se drejtës civile janë:

Sendet

Veprimet e njerëzve

Vlerat personale

Produktet shpirtërore (krijimtaria intelektuale)

Sendet

Përkufizimi- send quajmë çdo pjese materiale te natyrës e cila ndodhet nen pushtetin e njeriut dhe i shërben nevojave të tij.

Sendet duhet te kenë vlerë ekonomike (te shndërrohen në para) për të qenë objekt i të drejtës civile.

Për të qenë objekt i së drejtës civile sendet duhet të plotësohen dy kushte:

Kushti fizik (pjesë materiale e natyrës)

Kushti shoqëror (ti shërbej nevojave të shoqërisë)

Ndarja e sendeve

Sipas disa karakteristikave sendet i ndajmë në:

Sendet e thjeshta dhe të përbëra

Sendet e konsumueshme dhe të pakonsumueshme

Sendet e trupshme dhe sendet e patrupshme

Sendet e luajtshme dhe të paluajtshme

Sendet individuale dhe gjenerike

Sendet e zëvendësueshme dhe të pazëvendësueshme

Sendet kryesore dhe akcesore

Sendet tub

Veprimet e njeriut si objekt i se drejtës civile

Veprimi i njeriut mund të jetë objekt i se drejtës civile nëse mund të shndërrohet në vlerë ekonomike:

Si veprime mund të jenë:

Veprimi i avokatit

Këndimi i këngëtarit

Puna e punëtorit etj.

Vlerat personale dhe produktet shpirtërore si objekte te se drejtës civile

Objekete të së drejtës civile mund të jenë edhe vlerat personale si p.sh:

Integritetit trupor

Reputacioni

Nderi

Produktet e shpirtit njerëzor (krijimet intelektuale) janë objekte të së drejtës civile kur mund të shprehen në vlerë ekonomike:

P.sh:

Librat e autorëve

Krijimet artistike muzikore

Krijimet artistike teatrale etj.

E drejta objektive dhe subjektive E drejta objektive është e tere sistemi juridike.

E drejte objektive janë normat juridike-civile

Normat ndahen ne fusha dhe institute

E drejte subjektive- është e drejta te secilen subjektet e nxjerrin nga e drejta objektive:

Shembull:

E drejta e trashëgimit

E drejta e mbajtjes (ushqimit)

E drejta e integritetit trupor

E drejta e kompensimit ne rast te dëmtimit etj.

E drejta subjektive paraqitet si pushtet- ne njeren ane kemi personin e autorizuar ne anën tjetër personin e detyruar

E drejta subjektive përbëhet nga:

Autorizimi dhe

Kërkesa

Raportet juridike Kuptimi i raportit juridik

Raporti juridik ekziston gjithmonë ndërmjet subjekteve lidhur me objektin e te drejtës civile

E drejta subjektive është e drejta qe subjektet e nxjerrin nga e drejta objektive(normat juridike)

Raporti juridik mund te jete krijimi, ndryshimi ose shuarja e ndonjë te drejte subjektive civile.

Raportet juridike krijohen ne baze te fakteve juridike qe i parasheh e drejta

Faktet juridike mund te jene:

Ngjarjet dhe

Veprimet e njerëzve

Veprimet e njerëzve mund te ndahen ne veprime e lejuara dhe veprime te palejuara.

Për krijimin e raporteve juridike shpesh kërkohen disa fakte – tubi i fakteve.

Supozimet

Fiksionet

Klasifikimi i te drejtave civile

Ne baze te disa karakteristikave te drejtat civile ndahen ne te:

Drejta absolute

Drejta relative

Ndarja është e bazuar ne raportin qe ekziston ne mes te te drejte subjektive civile dhe te drejtave te personave tjerë.

Te drejtat absolute Karakteristikat:

1. Te drejtës se personit te autorizuar i përgjigjët detyrimi i te gjithë personave – veprojne erga omnes

2. Numri i personave te detyruar nuk është i kufizuar

3. Obligimi është negativ

4. Raporti i titullarit te se drejtës me personat e obliguar nuk është i konkretizuar

5. Obligimi i përgjigjët te drejtës subjektive dhe jo autorizimeve

6. Obligimi nuk përbehet nga dhënja e ndonjë efekti pasuror

7. Te drejtat absolute nuk parashkruhen

8. Kërkesa ne te drejtat absolute krijohet ne momentin e shkeljes se te drejtës

9. Ne te drejtat absolute ekziston e drejta e racionit.

Llojet e te drejtave absolute

Te drejtat absolute jane

Te drejtat sendore dhe

Te drejtat personale

Te drejtat sendore - janë te drejtat te cila konstituohen mbi një send te caktuar

Te drejtat personale - janë te drejtat te cilat lidhen me personin e caktuar dhe nuk barten ne personat e tjerë

Te drejtat sendore

E drejta sendore është pjese e veçante e te drejtës civile

Te drejtat sendore janë:

1. Pronësia

2. Servitutet

3. E drejta e pengut

4. Hipoteka

5. E drejta e ndërtimit

6. Barrët reale


Te drejtat personale janë te drejta absolute

Te drejtat personale janë:

1. Te drejtat personale ne kuptimin e gjere

2. Te drejtat e personalitetit

3. Te drejtat e autorit


Te drejtat personale janë te drejtat qe kane te bëjnë me statusin juridik te një personi

Te drejtat personale janë te drejtat nda marrëdhëniet familjare dhe te drejtat e statusit personal

Si te drejta te tilla janë:

1. Legjitimiteti i lindjes

2. Mosha madhore

3. Aftësia juridike

4. Aftësia e veprimit

5. Aftësia e trashëgimit etj

- Këto te drejta quhen edhe atribute te personit fizik

Te drejtat e personalitetit

Te drejtat e personalitetit janë ato te drejta objekt i te cilave është personaliteti i individit


1. Liria e lëvizjes

2. Liria e shprehjes

3. Integriteti fizik

4. Integriteti mendore (shpirtëror)

5. Liria e përdorimit te gjuhës

6. Liria e zgjedhjes se profesionit etj

Te drejtat e autorit Te drejtat e autorit janë te drejta personale por qe objekt i tyre janë

produktet shpirtërore (krijimtaria intelektuale).


Veprat shkencore

Veprat letrare

Piktuara

Skulptura

Veprat e skenografisë etj

E drejta e autorit zgjate gjate gjithë jetës se autorit dhe 15 vite pas vdekjes.

Ekziston edhe grupi tjetër i te drejtave te krijimtarise intelektuale qe realizohet ne prodhim – e drejta e çpikjes.

çpikje eshte zgjedhje e re e një problemi teknik.

E drejta e çpikjes mbrohet me Patentë. Patenti zgjate 15 vite

E drejta e shfrytëzimit te patentës quhet Licence

Pronësia industriale:

1. Markat tregtare(shenjat e mallit, vulat, etj)

Te drejtat relative (detyrimet)

Te drejtat relative janë to te drejta ku çdo te drejte përgjigjët obligimi i personit përkatës.

Personi qe ka te drejte ne raportin e te drejtave relative quhet Kreditor (personi qe ka kërkesë)

Personi qe ka detyre (borxh) quhet Debitor

Karakteristikat:

1. Te drejtat relative veprojnë - inter partes (kreditori – debitori)

2. Te te drejtat relative obligimi është pozitive (duhet te kryhet ndonjë bërje)

3. Edhe kur obligimi është rezervimi ai konsiston ne mbrojtjen e ndonjë interesi konkret për palën e autorizuar

4. Obligimi është korelativ me autorizimin

5. Obligimi është pasuror

6. Te drejtat relative parashkruhen

7. Kërkesa sipas rregullit linde ne momentin e krijimit te drejtës

Personat ne raportet e detyrimeve Kreditori-personi qe ka te drejta

Debitori- personi qe ka detyrime

Ne raportet e detyrimeve mund te ketë edhe me shume persona si ne anën e kreditorit ashtu edhe ne anën e debitorit

Nëse ka me shume persona re raportet e detyrimeve, detyrimi mund te jete:

I ndare dhe

Solidare

Përmbajtja e detyrimit është e shtuquajtura ‘’Bërje’’ – ndryshe quhet ‘’prestimi’’

Prestimi – përbëhet prej, dhënies, veprimit, mosveprimit dhe pësimit.

Lende e detyrimit është ‘’vlera ekonomike’’ e cila nëpërmjet bërjes

bartet nga pasuria e debitorit ne pasurinë e kreditorit.

Llojet dhe burimet e detyrimeve Llojet e detyrimeve:

Momentale dhe te përhershme

Pozitive dhe negative

Te thjeshta dhe te përbëra

Kryesore dhe aksesore-dytësore

Civile dhe natyrore

Burimet e detyrimeve;

Raportin e detyrimeve e sjellin këto fakte:

Deklarimet e vullnetit (punët juridike –kontratat, premtimi publik, testamenti etj)

Veprimet e palejuara – shkaktimi i demit

Pasurimi i pa baze

Faktet e farefisnisë – (detyrimi i ushqimit)

Faktet tjera ligjore – veprimet ne pajtim me te drejtën (detyrimi i fqiut për kompensimin e demit, kompensimi për kalimin e domosdoshme, kompensimi për eksproprimin etj)

Pasuria

Pasuria është tërësia i te drejtave civile qe i takojnë një personi

Pasurinë e përbejnë vetëm te drejtat e karakterit pasuror

Te gjitha sendet qe e përbejnë lenden pasurinë quhen-mase pasurore

Pasuria ndahet ne:

Aktive dhe pasive

Subjekti dhe pasuria

Pasuria dhe te trashëguarit

Konfiskimi

Bankrotimi - falimentimi

Qarkullimi juridik Qarkullimi juridik është bartja e të drejtave prej në subjekti në subjektin tjetër Qarkullimi juridik është në pajtim me parimin e të drejtës civile ‘’Qarkullimin-bartja e të

drejtave civile’’ Përmes qarkullimit juridik barten vetëm të drejtat civile pasurore Të drejtat personale nuk mund të barten Bartja e sendit prej një subjekti në subjektin tjetër – është qarkullim ekonomik Bartja e të drejtave është qarkullim juridik Të drejtat të cilat mund të barten janë: Të drejtat absolute: Shembull: 1. Pronësia 2. Servituti 3. Pengu 4. Hipoteka 5. E drejta e shfrytëzimit 6. E drejta e qesimit 7. E drejta e licencës etj Të drejtat relative (detyrimet) Shembull; kërkesa

Elementet e qarkullimit juridik Të drejtat civile janë objekt i qarkullimit juridike. Punët juridike (kontrata, testamenti, shprehja e njëanshme e vullnetit) – janë mjetë për qarkullimin e të drejtave civile Kauza – është qëllimi ekonomik që dëshirojnë palët të arrijnë me punët juridike Shembull: me bartjen e pronësisë është qëllimi ekonomik që njëra palë të fitoj pronësinë ndërsa tjetra të marrë çmimin (shumen

e të hollave) Baza juridike – qarkullimi juridik mund të bëhet vetëm kur ka bazë juridike. Bartjen e të drejtave mund ta bëjë vetëm titullari i

tyre dhe askush tjetër. Baza juridike – iustus titullus (ose titulli juridike) është kushtë për fitimin e të drejtave civile: Si bazë mund të jenë p.sh: Kontrata Testamenti Dhurata Parashkrimi fitues Vendimi i organeve shtetërore etj Fitimi i një të drejte pa bazë juridike – shkakton pasurimin e pabazë. Për fitimin e disa të drejtave kërkohet 1. baza juridike – iustus titullus –titulli dhe 2. mënyra e fitimit – modus aquirendi Shembull: Fitimi i pronësisë mbi paluajtshmeri Kontrata e qirasë Depozita etj Fitimi i të drejtave mund të jetë 1. derivativ 2. origjiner Bartja e të drejtave mund të jetë: translative (bartja e plotë e të drejtës) dhe konstituive (bartja e pjesshme-krijimi i një të

drejte p.sh servituti)

Vullneti si fakt për krijimin e raporteve juridike Veprimet juridike – janë deklarime të vullnetit të cilat palët i ndërmarrin me

qëllim të krijimit të ndonjë raporti juridike. P.sh kontrata e shitblerjes Veprimet juridike janë edhe mjete të qarkullimit juridik Deklarimi i vullnetit duhet të jetë: Serioz dhe I mundshëm Teoria e vullnetit të brendshëm dhe Teoria e vullnetit të deklaruar Rëndësia e aktit administrativ për krijimin e raporteve juridike Llojet e deklarimit të vullnetit: 1. Veprimet juridike- me të cilat krijohen, dyshohen dhe shuhen raportet

juridike por që nuk bartet ndonjë vlerë ekonomike (gjendja statusore, shkëputja e kontratës, heqja dorë nga pronësia etj)

2. veprimet juridike – me të cilat krahas krijimit ndryshimit dhe shuarjes së një raporti juridike bartet edhe një vlerë pasurore prej në subjekti në subjektin tjetër - këto veprime quhen punët juridike.

Modifikimi i punëve juridike Punët juridike mund të modifikohen përmes kushtit dhe afatit Kushti – është rrethanë e ardhshme e pasigurt nga paraqitja ose mosparaqitja e së cilës varet, krijimi,

ndryshimi ose ndërprerja e ndonjë të drejte. Shembull: kontrata e sigurimit (paraqitja e rrezikut) Kushti mund të jetë: Potestativ Kauzal I përzire Pozitiv dhe negativ I shtyhem (suspenziv) dhe i shkëputshim (rrezulotiv) Urdhri – ekziston te punët bamirëse dhe dallohet nga kushti P.sh. do të falet shtëpia nëse një person e mbanë personit e tretë për gjithë jetën. Afati – është rrethanë e ardhshme e sigurt nga paraqitja e të cilit varet krijimi, ndryshimi ose shuarja e

një të drejte. Afati është kalimi i kohës së caktuar. Afati mund të jetë: Prekluziv I shtyhem dhe i shkëputshim Koha e afatit llogaritet sipas kalendarit: Llogaritja civile – me vite, muaj dhe ditë Llogaritja astronomike- me orë, minuta. Afati mund të jetë: subjektiv dhe objektiv

Deklarimi i vullnetit përmes - Përfaqësimit Nocioni- përfaqësimi është kryerje e veprimeve juridike ne emër dhe për

llogari te tjetërkujt

Subjektet:

Përfaqësuesi

I përfaqësuari

Llojet e përfaqësimit:

Ligjor dhe kontraktor

Autorizimi

Llojet e autorizimit:

I përgjithshëm dhe i veçanta

Tejkalimi i autorizimit (ratihabicioni)

Ndërprerja e përfaqësimit

1. Me marrëveshje

2. Me kalimin e kohës

3. Me revokim

4. Me dorëheqje

5. Me vdekjen e subjekteve

6. Me humbjen e zotësisë se veprimit

Ndarja e puneve juridike

Ne baze te disa kritereve punët juridike ndahen ne:

Kauzale dhe abstrakte

Formale dhe joformale

Midis te gjallëve (inter vivos) dhe ne rast te vdekjes (mortis causa)

Te njëanshme dhe te dyanshme

Kontratat

Kontrata – është pune juridike e dyanshme

Lidhja e kontratës

Oferta

Pranimi i ofertës

Liria e kontraktimit

Llojet e kontratave

Obligimi kontraktues – dhënie, veprim, mosveprimi dhe durimi.

Llojet e obligimit kontraktues (individualizuar dhe gjenerik)

Forcimi dhe sigurimi i kontratave

Forcimi :

Avansi

Denimi kontraktues

Klauzula kasatore

Sigurimi real:

Pengu

Hipoteka

Kaucioni

Sigurimi personal:

Garancia - dorëzania

Kontratat ne favor te personit te trete dhe veprimi i kontratës midis palëve

Kontrata lidhet midis palëve dhe ka veprimi vetëm midis tyre.

Ekzistojnë edhe disa raste kur kontrata mund te lidhet ne favor te personit te trete

Ne këto kontrata kemi tre subjekt-kreditori, debitori dhe shfrytëzuesi

Shembull: kontrata e sigurimit qe e lidhe prindi për fëmijën ose për gruan e vet.

Veprimi i kontratës midis palëve:

Obligimi për te metat fizike dhe juridike

Dëmtimi përtej gjysmës

Klauzola rebus sic stantibus

Plotësimi-përmbushja e kontratës

Mënyra e përmbushjes

Koha e përmbushjes

Përmbushja nga debitori

Përmbushja ndaj kreditorit

Arritja e përmbushjes

1. Vonesa e debitorit

2. Vonesa e kreditorit

Pasojat e mosplotësimit te kontratës

Ndërrimi i subjekteve

1. Cesioni i kërkesave

2. Marrja e borxhit

Ndërprerja e obligimit

Plotësimi

Falja e borxhit

Dorëheqja

Novacioni

Barazim

Pamundësia e përmbushjes - fizike dhe juridike

Konfuzioni dhe vdekja

Kompenzacioni

Parashkrimi

Parashkrimi shues

Parashkrimi fitues

Afati prekluziv

Kontratat e veçanta Shitblerja

Shkëmbimi

Kontrata e dhuratës

Kontrata e qirasë

Kontrata e shfrytëzimit

Kontrata mbi punën

Kontrata mbi veprën

Kontrata mbi autorizimin

Kontratat reale

1. Huaja

2. Huapërdorja

3. Depozita

4. Dhurata

Kontrata e ortakërisë

Kontratat aleatore

1. Basti

2. Bizhozi

3. Kontrata për mbajtjen e përjetshme

4. Kontrata e sigurimit

Pavlefshmëria e punëve juridike Punët juridike jo te plota

Për te qene puna juridike e plotfuqishme duhet te plotësohen kushte e parapara me ligj për vlefshmërin e saj

Kushtet për vlefshmëri:

Deklarimi i vullnetit pa te meta

Objekti i lejuar

Respektimi i formës

Ekzistimi i kauzës

Ekzistimi i bazës juridike

Dhënia e pëlqimit nga prindi ose kujdestari për disa pune juridike.

Dhënia e lejes nga organi kompetent

Nëse mungon ndonjë element i punëve juridike – disa autor i quajnë -puna juridike është jo e plote.

Ne shkencën tone juridike, punët juridike jo te plota nuk ekzistoje.

Puna juridike mund te jete e vlefshme ose e pavlefshme. Ese mungon ndonjë element pune juridike nuk ka ose mund te jete e pavlefshme.

Punet juridike te pavlefshme

Nese nuk plotesohen kushtet e parapara me ligj per krijimin e puneve juridike, puna juridike eshte e pavlefshme

Punet juridike te pavlefshme ndahen:

Ne pune te nulshme (pavlefshmeri absolute) dhe te rrezueshme (pavlefshmeri relative)

Punet juridike te nulshme jane punet juidike te cilat nuk prodhojen aspak efekte juridike dhe konsiderohet se as nuk jane lidhur.

Per pavlefshmerine absolute kujdeset edhe organi shteteror sipas detyres zysrtare edhe atehere kur palet nuk jane te interesuare qe ta prishin punen juridike

Punet juridike te rrezueshme jane punet juridike, vlejne derisa pala e interesuar ose organi kompetent nuk e paraqet pavlefshmerine e tyre. Palet mund ta bejne kete deklarim vetem mbrenda afatit te caktuar

Punët juridike te nulshme Punët juridike te nulshme janë:

Punët antiligjore

Punët imorale

Punët fiktive

Punët te simuluara

Punët e lidhura ne kundërshtim me statutin e personit juridike

Punët antiligjore:

P.sh punët e lidhura për objektin e ndaluar (shitja e drogës) ose punët e lidhura kunder formës se parapare me ligj (nuk është vërtetuar nga organi kompetent)

Punët imorale:

Shembull: shpërblimi për gazetarin qe ta sulmoj ndonjë person përmes gazetës.

Punët fiktive, nuk lidhet puna juridike por deklarohet se është lidhe, shembull; deklarimi i qirasë ne vend te shitblerjes

Punët e simuluar , shembull, lidhet nje pune por deklarohet pune tjetër

Punët juridike te rrëzueshme

Punët juridike te rrëzueshme janë punët qe janë lidhur me mungesa te vullnetit

Faktet qe shkaktojnë mungesat e vullnetit janë”

Lajthim

Mashtrim

Kanosje

Dhune

Punët e rrëzueshme mund te shpallen te pavlefshme me iniciativën e palëve te interesuara brend afatit te paraparë me ligj

Mohimi i punëve juridike (padia pauliane)

Ekziston një kategori e punëve juridike me te cilat mund te dëmtohen interesat e personave te trete

Personat e interesuar mund te bëjnë mohimin e punëve juridike me te cilat cenohen interesat e tyre

Si raste tre këtilla janë: rasti kur debitori e dëmton kreditorin me punën juridike qe e lidh me personin tjetër.

Kreditori ka te drejte te kërkoj mohimin – prishjen e punës juridike te debitorit qe e ka lidhur me personin e trete.

Kushtet e paraqitjes se padisë pauliana:

1. Qe kreditori te jete dëmtuar me punën juridike

2. Qe debitori te jete jokoshient

3. Qe personi i trete te jete jokoshient

. Kjo pune juridike qe e lidhe debitori nuk është e pavlefshme por me ketë dëmtohen interesat e kreditorit

Pasojat e pavlefshmërisë se punëve juridike Anulimi i punës juridike te nulshme

Anulimi i punës juridike te rrëzueshme brenda afatit te paraparë me ligj

Anaulimi ex tunc (qe nga lidhja) dhe jo ex nunc (nga momenti i anulimit)

Afati I anulimit te punëve te rrëzueshme mund te jete subjektiv dhe objektiv

Shembull, për anulimin e testamenti afati subjektiv është 1 vit ndërsa afati objektiv 10 vite

Është rregull se te punët tjera juridike afati për paraqitjen e padisë për anulimin e punës juridike te jete 3 vite , përjashtim bëjnë rastet kur puna juridike e ka përmbajtjen e një vepre penale.

Konvalidimi dhe konversioni

Restitucioni

Raportet juridike nga faktet tjera

Veprimet e palejueshme - Shkaktimi i demit

Përgjegjësia objektive (përgjegjësia për sendet e rrezikshme, përgjegjësia e prindit për fëmijët, përgjegjësia e kujdestarit për te kujdesurin, përgjegjësia e personit juridike për organet e veta)

Përgjegjësia subjektive (ekzistimi i fajit)

Mënyrat e kompensimit për shkaktimin e demit: kompensimi real dhe fitimi i humbur

Pasurimi i pa baze

Detyrimet nga marrëdhëniet familjares

Alimentacioni (ushqimia)

Ushtrimi dhe mbrojtja e te drejtave civile subjektive

Documents

E Drejta Civile