Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania ... · − izolacje przeciwwilgociowe – ochraniające obiekty budowlane przed działaniem wody nie wywierającej ciśnienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Hałasa Zenon

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania izolacji wodochronnych 713[08].Z2.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006


1

Recenzenci: mgr inż. Ryszard Plantos mgr inż. Mirosława Popek Opracowanie redakcyjne: inż. Danuta Frankiewicz Konsultacja: inż. Danuta Frankiewicz mgr inż. Teresa Sagan Korekta: Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z2.01 Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania izolacji wodochronnych zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu montera izolacji budowlanych.

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006


2

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania 7 4.1. Organizacja i warunki wykonywania robót izolacyjnych 7

4.1.1. Materiał nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzające 13 4.1.3. Ćwiczenia 14 4.1.4. Sprawdzian postępów 16

4.2. Wyroby bitumiczne do wykonywania izolacji wodochronnych 17 4.2.2. Pytania sprawdzające 26 4.2.3. Ćwiczenia 26 4.2.4. Sprawdzian postępów 30

4.3. Tworzywa sztuczne i zaprawy wodoszczelne do wykonywania izolacji wodochronnych

31

4.3.1. Materiał nauczania 31 4.3.2. Pytania sprawdzające 38 4.3.3. Ćwiczenia 39 4.3.4. Sprawdzian postępów 43

4.4. Maszyny, urządzenia i narzędzia do wykonywania izolacji wodochronnych 44 4.4.1. Materiał nauczania 44 4.4.2. Pytania sprawdzające 50 4.4.3. Ćwiczenia 51 4.4.4. Sprawdzian postępów 52

4.5. Transport i składowanie materiałów izolacyjnych 53 4.5.1. Materiał nauczania 53 4.5.2. Pytania sprawdzające 58 4.5.3. Ćwiczenia 59 4.5.4. Sprawdzian postępów 60

5. Sprawdzian osiągnięć 61 6. Literatura 66


3

1. WPROWADZENIE

Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego modułowego programu nauczania.

Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:

− wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,

− cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem, czyli czego nowego się nauczysz,

− materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia, − pytania sprawdzające -– zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś

podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń, − ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych, − sprawdzian postępów – zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy

potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej, − wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.

W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb zawodu montera izolacji budowlanych. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania, sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych. Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK. Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Bezpieczeństwo i higiena pracy Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych

w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac.

Z zasadami i przepisami zapoznasz się w czasie nauki.


4

Schemat układu jednostek modułowych

713[08].Z2.02 Wykonywanie izolacji

wodochronnych z materiałów bitumicznych w budynkach


wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw

wodoszczelnych w budynkach


wodochronnych zbiorników

713[08].Z2.01 Dobieranie materiałów, narzędzi

i sprzętu do wykonywania izolacji wodochronnych

713[08].Z2 Technologia wykonywania

izolacji wodochronnych


5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć – poszukiwać informacji w różnych źródłach, – selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje, – korzystać ze środków masowego przekazu, – posługiwać się własnościami liczb i działań oraz figur geometrycznych przy

rozwiązywaniu zadań i przeprowadzaniu ćwiczeń, – posługiwać się kalkulatorem, – interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, tabel,

diagramów, – stosować terminologię budowlaną, – rozróżniać technologie wykonywania budynków, – rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane, – odczytywać i interpretować rysunki budowlane, – posługiwać się dokumentacją budowlaną, – wykonywać przedmiary i obmiary robót, – wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne, – organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów budowlanych, – transportować materiały budowlane, – rozróżniać i dobierać materiały termoizolacyjne, – rozróżniać i dobierać narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji termoizolacyjnych, – przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom, – określić zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, – dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia

i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy; zabezpieczać miejsce wypadku.

– określać wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie, – określać zagrożenia pożarowe i zasady ochrony przeciwpożarowej oraz reagować

w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej, – używać podręcznego sprzętu oraz środków gaśniczych zgodnie z zasadami ochrony

przeciwpożarowej, – wskazywać i rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz stosować odzież

ochronną i środki ochrony indywidualnej.


6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − rozpoznać materiały niezbędne do wykonania izolacji wodochronnych, − ocenić jakość i zastosowanie materiału, − przygotować roztwory do gruntowania podłoża oraz materiały izolacyjne, zgodnie

z recepturą, − przygotować materiały izolacyjne do wbudowania, − przygotować i zastosować materiały pomocnicze, − określić szacunkowo ilość materiału do wykonania robót, − sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe, − przetransportować materiały w poziomie i pionie, − dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy, − rozróżnić i dobrać narzędzia, sprzęt oraz urządzenia do robót izolacyjnych, − zastosować narzędzia, sprzęt, urządzenia zgodnie z instrukcjami oraz zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, − przeprowadzić konserwację narzędzi i sprzętu.


7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Organizacja i warunki wykonywania robót izolacyjnych

4.1.1. Materiał nauczania

W zależności od spełnianych funkcji ochronnych izolacje wodochronne dzielą się na: − izolacje przeciwwilgociowe – ochraniające obiekty budowlane przed działaniem wody nie

wywierającej ciśnienia hydrostatycznego, − izolacje przeciwwodne – zabezpieczające obiekty budowlane lub ich części przed

działaniem wody wywierającej ciśnienie hydrostatyczne, − izolacje parochronne – zabezpieczające przegrody budowlane przed przenikaniem

i kondensacją pary wewnątrz tych przegród.

Materiały izolacyjne ze względu na pochodzenie dzielą się na: − mineralne – zaprawy uszczelniające, − organiczne – materiały bitumiczne, − tworzywa sztuczne.

Rys. 1 – Klasyfikacja izolacji [opr. autora]

Zabezpieczenie przegród budowlanych

przed przenikaniem pary wodnej do

wnętrza.

Ochrona obiektów budowlanych przed działaniem wody nie

wywierającej ciśnienia hydrostatycznego.

Ochrona obiektów budowlanych przed

działaniem wody wywierającej ciśnienie

hydrostatyczne.

Izolacje przeciwwodne

Izolacje parochronne

Izolacje przeciwwilgociowe

Izolacje termiczne

Izolacje akustyczne

Izolacje wodochronne

IZOLACJE


8

Materiały do izolacji wodochronnych występują w postaci: − suchych mieszanek – zaprawy wodoszczelne, − materiałów płynnych:

emulsje asfaltowe, roztwory asfaltowe, lepiki oraz masy asfaltowe, kity asfaltowe, płynnych folii,

− materiałów rolowych: folii izolacyjnych, pap.

Opakowania materiałów izolacyjnych w jakich dostarczane są na budowę to: − worki - suche mieszanki zapraw mineralnych, − beczki – smoły, lepiki, − rolki – papa, folia izolacyjna, − pojemniki – emulsje, kleje, roztwory. Oddzielną grupę w izolacjach wodochronnych stanowią materiały pomocnicze. Są to materiały stosowane przy przygotowywaniu powierzchni izolowanych, łączeniu warstw izolacyjnych między sobą, przyklejaniu izolacji do podłoża, oraz obróbki elementów konstrukcyjnych przenikających powierzchnie izolowane.

Do tej grupy zalicza się taśmy i kołnierze uszczelniające, gwoździe i podkładki do montażu mechanicznego pap, roztwory, emulsje, pasty emulsyjne, kleje z żywic syntetycznych, zaprawy cementowe do napraw powierzchni i montażu elementów instalacyjnych itp. Taśmy i kołnierze uszczelniające zabezpieczają miejsca przechodzenia przez izolacje przewodów instalacyjnych i elementów konstrukcyjnych przed przenikaniem wody tymi przewodami lub między przewodami a instalacją.

Rys. 2 – Klasyfikacja materiałów izolacji wodochronnych [opr. autora]

¡ Materiały bitumiczne

płynne

¡ Materiały bitumiczne

rolowe - papy

Zaprawy wodoszczelne

Materiały bitumiczne

Tworzywa sztuczne

¡ Jednoskładnikowa

zaprawa uszczelniająca

¡ Dwuskładnikowa

zaprawa uszczelniająca

¡ Materiały z tworzyw

sztucznych płynne

¡ Folie izolacyjne


9

Izolacja wodochronna powinna stanowić ciągły i szczelny układ jedno lub wielowarstwowy oddzielający budowlę lub jej część od wody lub pary wodnej. Skuteczność izolacji wodochronnych zależy w szczególności od: − własności fizyko-mechanicznych materiałów izolacyjnych, − doboru materiałów izolacyjnych i technologii ich ułożenia, − wykonania izolacji według projektu, oraz zgodnie z zasadami sztuki budowlanej. Izolacje wodochronne powinny być układane: − podczas bezdeszczowej pogody, − po wykonaniu wszelkich robót poprzedzających główne prace izolacyjne, − po uszczelnieniu dylatacji i osadzeniu wpustów, − przy temperaturze powyżej 5ºC za wyjątkiem innych zaleceń producenta np.: dyspersje

wodne powyżej 10º, powłoki żywiczne w 18ºC. Podkład pod izolację powinien być: − trwały, nieodkształcalny i przenosić wszystkie działające nań obciążenia, − suchy (za wyjątkiem mineralnych mas wygładzających), − czysty (odtłuszczony i odpylony), − równy (bez wgłębień, wypukłości oraz pęknięć), − odpowiednio ukształtowany w poziomie: spadki na balkonach i tarasach powinny wynosić

co najmniej 1% (zalecane 2%), − odpowiednio wyprofilowany w narożach przy układaniu pap: krawędzie zaokrąglone

promieniem nie mniejszym niż 3 cm lub sfazowane pod kątem 45º na szerokości i wysokości co najmniej 5 cm od krawędzi,

− pod izolacje z folii z tworzyw sztucznych powierzchnia podkładu powinna być gładka. Przygotowanie podkładu pod izolacje wodochronne polega na: − kontroli przydatności podkładu do wykonania izolacji wodochronnej, − oczyszczaniu i odpylaniu powierzchni, − gruntowaniu i wyrównywaniu powierzchni.

Izolacje wodochronne powinny być wykonywane na podstawie zatwierdzonego projektu technicznego. W części opisowej projektu powinny być podane informacje w zakresie określającym co najmniej: − rodzaj i charakterystykę materiałów izolacyjnych, − sposób przygotowania podłoża pod izolację,

b a c Rys. 3. Taśmy i kołnierze uszczelniające: a) uszczelnienie rury odpływowej przechodzącej przez ścianę, b) uszczelnienie rury odpływowej przechodzącej przez strop, c)uszczelnienie ściany z posadzką [3, s.42]


10

− sposób wykonania izolacji wodochronnej z określeniem jej grubości w przypadku izolacji jednomateriałowej, np. z zaprawy cementowej, mas bitumicznych itp., lub z określeniem układu warstw w przypadku izolacji wielowarstwowych, np. z pap i folii,

− sposób zabezpieczenia izolacji przed uszkodzeniami. W części rysunkowej projektu powinny być zamieszczone: − rzuty izolowanych przegród poziomych z oznaczeniem spadków podłoża i warstw

izolacyjnych, usytuowaniem koryt ściekowych lub zlewni, rozmieszczeniem szczelin dylatacyjnych i miejsc odprowadzenia wody,

− przekroje izolowanych elementów budowli z oznaczeniem grubości i podaniem rodzajów materiałów w poszczególnych warstwach,

− rysunki szczegółów, określające konstrukcję styków izolacji w załamaniach powierzchni izolowanych, sposób zakończenia izolacji na jej obrzeżach, sposób uszczelniania miejsc przechodzenia przewodów instalacyjnych przez izolację, sposób osadzenia i uszczelnienia wpustów ściekowych itp.

Zmiany rozwiązań technicznych w stosunku do przyjętych w projekcie powinny być odnotowane w dzienniku budowy lub dzienniku robót izolacyjnych. W dzienniku budowy należy również zapisywać wyniki odbiorów częściowych robót zanikających i wyniki ostatecznego, końcowego odbioru izolacji wodochronnej.

Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy 1. Pracownicy zatrudnieni przy robotach izolacyjnych powinni mieć aktualne karty zdrowia

stwierdzające brak przeciwwskazań do ich wykonywania. Pracownicy ci powinni być przeszkoleni w zagadnieniach bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie wykonywanych czynności.

2. Przed rozpoczęciem robót izolacyjnych pracownicy powinni być zaopatrzeni w odzież i obuwie ochronne oraz, w zależności od wykonywanych czynności, w inne przedmioty ochronne, jak rękawice, maski, okulary itp..

3. Podgrzewanie bitumicznych mas izolacyjnych powinno odbywać się w miejscach oddalonych co najmniej 50 m od zabudowań drewnianych i magazynów materiałów łatwo palnych. Stanowiska podgrzewania mas bitumicznych powinny być wyposażone w materiały i sprawny sprzęt przeciwpożarowy (gaśnice, łopaty, koce azbestowe, piasek).

4. Kotły do podgrzewania i topienia mas bitumicznych na otwartej przestrzeni powinny być zaopatrzone w pokrywy. Wypełnienie kotła wprowadzoną masą bitumiczną nie powinno być większe niż 2/3 jego objętości.

5. Masa bitumiczna w czasie podgrzewania powinna być okresowo mieszana, a kocioł chroniony przed możliwością wniknięcia wody.

6. Nabieranie gorącej masy z kotła powinno się odbywać specjalnymi czerpakami osadzonymi na długim trzonku, a nie bezpośrednio wiadrami.

7. Podgrzewanie mas bitumicznych we wnętrzu pomieszczeń zaleca się przeprowadzać w wiadrach ogrzewanych elektrycznie. Stosowanie do podgrzewania otwartego płomienia jest zabronione.

8. Pomieszczenia, w których przygotowuje się lub podgrzewa bitumiczne materiały izolacyjne, powinny być dobrze wentylowane. Przy podgrzewaniu mas bitumicznych należy zapewnić w pomieszczeniu co najmniej trzykrotną wymianę powietrza w ciągu l godz.

9. Do przenoszenia gorącej masy asfaltowej należy stosować wiadra zamykane pokrywą, przy czym ich wypełnienie masą nie powinno być większe niż 3/4 objętości. Niedopuszczalne jest wspinanie się po drabinie z wiadrami wypełnionymi gorącą masą bitumiczną.


11

10. Przy pracy z lotnymi, łatwo palnymi substancjami w pomieszczeniach zamkniętych konieczne jest intensywne ciągłe wentylowanie pomieszczeń, przestrzeganie zakazu palenia oraz umieszczenie w widocznych miejscach wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń tablic ostrzegawczych z napisem „Ostrożnie z ogniem".

11. Podgrzewanie zgęstniałych mas bitumicznych stosowanych na zimno w celu ich rozrzedzenia może być przeprowadzone wyłącznie przez zanurzenie pojemnika z masą do gorącej wody. Ogrzewanie ogniem jest niedopuszczalne.

Kontrola wilgotności podkładu Przeprowadzana jest przed wykonaniem izolacji w celu ustalenia faktycznego stanu wilgotności, a tym samym stwierdzenia gotowości podkładu do wykonania izolacji z określonego wyrobu. Metodami pomiaru wilgotności podkładu są: − suszarkowo - wagowa, − za pomocą aparatów elektrycznych, − za pomocą aparatu karbidowego. Metoda suszarkowo - wagowa Polega na wycięciu próbki podkładu, zważeniu jej na dokładnej wadze analitycznej, a następnie ponownym zważeniu po wysuszeniu próbki. Zawartość wilgoci oblicza się według wzoru:

%1000

gggW −

=

w którym: g — masa pobranej próbki w g, go — masa próbki po wysuszeniu w g.

Metoda elektryczna Polega na pomiarze wartości oporu elektrycznego podczas przepływu prądu między

dwiema elektrodami wbitymi w podkład. Wartość oporu elektrycznego zależy od zawartości wilgoci w podkładzie, który tym lepiej przewodzi prąd elektryczny, im jest bardziej wilgotny. Wartość oporu elektrycznego odczytuje się na skali specjalnego aparatu do mierzenia wilgotności podkładu, a wynik ten przelicza się na podstawie odpowiednich tabel, załączonych do aparatu. Z tabel ustala się wilgotność podkładu w procentach.

Metoda karbidowa Przeprowadzana jest za pomocą stalowej butli zaopatrzonej w manometr. Próbkę wycina

się z dolnej warstwy podkładu i po odważeniu natychmiast wprowadza do butli wraz z ampułką karbidu. Po zamknięciu butli zawarta w niej kulka stalowa podczas potrząsania — tłucze ampułkę z karbidem, w wyniku czego wilgoć zawarta w próbce powoduje wydzielanie się acetylenu z karbidu. Ciśnienie acetylenu odczytuje się na manometrze, a odpowiadającą temu ciśnieniu wilgotność odnajduje się w tabeli załączonej do aparatu. Fotografia 4. Aparaty do mierzenia wilgotności podkładu: a) elektryczny,

b) karbidowy [14, s. 94, 95]

a b


12

Gruntowanie Gruntowanie podkładu ma na celu wypełnienie porów i drobnych rys, oraz utworzenie warstwy wiążącej następną powłokę asfaltową z podłożem. Gruntowanie wykonuje się lepikiem asfaltowym lub emulsją asfaltową na podkładach betonowych lub z zaprawy cementowej pod izolację z pap asfaltowych, a także innych materiałów przyklejanych do podkładu lepikiem asfaltowym. Wilgotność podkładu do gruntowania nie powinna przekraczać 5%. Powłoki gruntujące powinny być naniesione w dwóch warstwach, jednak druga po całkowitym wyschnięciu pierwszej. Temperatura otoczenia w czasie gruntowania nie powinna być niższa niż 5°C. Rodzaj substancji gruntującej należy dobierać ściśle do rodzaju materiału izolacyjnego i instrukcji producenta. Gruntowanie wykonywać można ręcznie przy użyciu pędzla, lub metodą natryskową przy pomocy natryskiwacza roztworu gruntującego. Sprawdzanie jakości materiałów izolacyjnych. Wszystkie materiały do wykonywania izolacji wodochronnych powinny odpowiadać wymaganiom zawartym normach państwowych lub świadectwach Instytut Techniki Budowlanej dopuszczających dany materiał do powszechnego stosowania w budownictwie. Wymagana jakość materiałów izolacyjnych powinna być potwierdzona przez producenta zaświadczeniem o jakości, znakiem kontroli jakości zamieszczonym na opakowaniu lub innym równorzędnym dokumentem.

Materiały izolacyjne dostarczone na budowę bez dokumentów producenta potwierdzających ich jakość nie mogą być dopuszczone do stosowania.

Odbiór materiałów izolacyjnych powinien obejmować sprawdzenie zgodności dostarczonych materiałów z dokumentacją projektową oraz sprawdzenie właściwości technicznych tych materiałów z. wystawionymi atestami wytwórcy. W przypadku zastrzeżeń co do zgodności materiału z zaświadczeniem o jakości wystawionym przez producenta, powinien być on zbadany zgodnie z postanowieniami normy państwowej lub świadectwa ITB. Nie dopuszcza się stosowania do robót izolacyjnych materiałów, których właściwości techniczne nie odpowiadają wymaganiom przedmiotowych norm lub świadectw ITB. Nie należy stosować również materiałów przeterminowanych (po okresie gwarancyjnym). Obmiar powierzchni

Powierzchnie izolowane mierzymy w m2 z dokładnością do 0,01 m2. Z obmiaru podłóg odlicza się powierzchnie zajęte przez piece, słupy, pilastry i inne elementy konstrukcji jeżeli wielkość każdej z nich przekracza 0,25 m2. Natomiast dolicza się faktyczną powierzchnię podłóg wykonanych we wnękach i przejściach. Okładziny ścienne obmierza się według rzeczywistej powierzchni w rozwinięciu, przyjmując wysokość od powierzchni podłogi do górnej krawędzi okładziny.

Normy pracy Określają nakład pracy, wyrażony w godzinach, niezbędny do prawidłowego technicznie

wykonania danej czynności. Normy pracy są ustalone przy założeniu, że będą zapewnione warunki właściwej organizacji pracy i zastosowane zostaną właściwe metody i narzędzia pracy.

Normy pracy są ujęte w katalogach. Normy te nie są obligatoryjne, mogą być przez przedsiębiorstwa stosowane lub mogą stanowić podstawę do przygotowania norm zakładowych.

Norma czasu pracy, niezbędna do wykonania jednostki danej roboty oraz godzinowa stawka wynagrodzenia zasadniczego łącznie z premią lub bez premii, są czynnikami ceny akordowej.


13

Ilość robót określa się — przed ich rozpoczęciem — na podstawie przedmiaru, posługując się projektem, po wykonaniu — na podstawie obmiaru z natury.

Normy zużycia materiałów i rozliczenia materiałowe W celu określenia właściwego zapotrzebowania materiałów, a szczególnie limitowania i

kontroli ich zużycia, posługujemy się normami zużycia materiałów. Normy te określają właściwe ilości poszczególnych materiałów, niezbędne do prawidłowego technicznie wykonania danej roboty. Normy obejmują również pewne nakłady materiałów na ubytki naturalne (tj. np. na wysychanie rozpuszczalników) oraz straty produkcyjne (np. kleje pozo-stające w pędzlach i usuwane z nich w czasie mycia, straty przy cięciu materiału, pozostałości zapraw na ścianach naczyń, rozchód na drobne poprawki itp.). Normy zużycia materiałów budowlanych do wykonania jednostki roboty są zawarte w katalogach. Normy te określają największą dopuszczalną ilość materiałów, które mogą być zużyte do wykonania danej roboty. Rozliczenie się z pobranych materiałów jest obowiązkiem kierownictwa budowy. Przed rozpoczęciem prac izolacyjnych należy pamiętać o: − zapewnieniu warunków składowania materiałów narzędzi i sprzętu, − zaopatrzeniu miejsca pracy w energię elektryczną i cieplną np. gaz, − zaopatrzeniu miejsca pracy w wodę, − zgromadzeniu niezbędnych środków ochrony osobistej i ppoż., − przygotowaniu dróg transportu poziomego i pionowego, − rozmieszczeniu narzędzi i urządzeń na przygotowane stanowiska, − zgromadzeniu zapasu materiałów pokrywającego przynajmniej dzienne zużycie, lub przy

mniejszych powierzchniach - na wykonanie całej izolacji. 4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest izolacja wodochronna? 2. Jak dzieli się izolacja wodochronna? 3. Jak dzielą się materiały izolacji wodochronnych? 4. Jakie warunki powinien spełniać podkład przed wykonaniem izolacji? 5. Jak należy przygotować naroża powierzchni do wykonania izolacji? 6. Jakich czynności dotyczy przygotowanie podkładu? 7. W jakich warunkach należy wykonywać izolacje wodochronne? 8. Jakich materiałów nie należy łączyć ze sobą? 9. Co zawierają dane techniczne wyrobów do izolacji wodochronnych? 10. Co decyduje o sprawności izolacji? 11. Jakie warunki muszą być spełnione do układania papy termozgrzewalnej? 12. W jakiej postaci występują materiały izolacji wodochronnych? 13. W jakich opakowaniach materiały izolacyjne dostarczane są na budowę? 14. Jak przygotować podkład do wykonania izolacji wodochronnej? 15. Jakimi sposobami można określić wilgotność podkładu? 16. Jakich materiałów izolacyjnych nie należy stosować? 17. Jakich czynności zabraniają przepisy bhp podczas podgrzewania lepiku? 18. Z jaką dokładnością sprawdza się wymiary papy? 19. W jaki sposób na budowie można określić stan i jakość papy?


14

20. Co to jest przedmiar, a co obmiar robót? 21. Co to są ubytki naturalne? 22. Co to są straty produkcyjne materiałów? 23. Co to są normy zużycia materiałów? 24. Z czego wynika norma zużycia największej dopuszczalnej ilości materiałów? 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Oblicz ilość materiałów do wykonania izolacji wodochronnej z papy asfaltowej do układania na zimno na podkładzie z lepiku asfaltowego. Dane do wykonania ćwiczenia: − wymiary powierzchni – 5 x 5,5 m, − wymiary papy: szerokość – 1 m, długość- 5 m, − szerokość zakładów – 10 cm, − zużycie lepiku na jedną warstwę – 2÷3 kg/m2, lub przyjąć z instrukcji na opakowaniu, − ilość warstw lepiku – 2 − kierunek układania pasów papy – dowolny, − bez zawijania na ściany. Sposób wykonania ćwiczenia: Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia –zapisać plan w zeszycie, 3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną papy i lepiku, 4) obliczyć pole powierzchni izolowanej, 5) ustalić optymalny kierunek pasów papy dla uniknięcia odpadów, 6) obliczyć całkowite zużycie asfaltu, 7) obliczyć zużycie papy – podać w sztukach, 8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 10) zaprezentować efekty swojej pracy, 11) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: − stół warsztatowy, − charakterystyki techniczne materiałów wodochronnych, − opakowanie lepiku, − rolka papy asfaltowej. Ćwiczenie 2

Oblicz wynagrodzenie za wykonanie izolacji wodochronnej tarasu papą termozgrzewalną. Dane do wykonania ćwiczenia: Wymiary tarasu - 7 x 5 m. Przed wykonaniem izolacji należy zerwać stare płytki, usunąć starą papę i zagruntować podkład. Obliczenia wykonaj w oparciu o podany cennik lub aktualnie obowiązujący. Cennik usług: − zerwanie starych płytek – 12 zł/m2, − zerwanie starej papy – 5 zł/m2,


15

− gruntowanie podkładu – 3 zł/m2, − układanie papy termozgrzewalnej – 10 zł/m2.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie, 3) obliczyć pole powierzchni izolowanej, 4) obliczyć wynagrodzenia za zerwanie starych płytek, 5) obliczyć wynagrodzenia za zerwanie starej papy, 6) obliczyć wynagrodzenia za gruntowanie podkładu, 7) obliczyć wynagrodzenia za układanie papy, 8) obliczyć wynagrodzenie za wszystkie prace przy wykonywaniu izolacji, 9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 11) zaprezentować efekty swojej pracy, 12) dokonać samooceny pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − cennik usług budowlanych, − kalkulator, − literatura. Ćwiczenie 3

Oblicz koszt wykonania izolacji wodochronnej na podłodze własnej pracowni.

Założenia do wykonania ćwiczenia: − materiały izolacyjne: lepik i papa do stosowania na zimno, − przed wykonaniem izolacji usunąć starą papę, oczyścić powierzchnię i przykleić nową

lepikiem do stosowania na zimno, − papa asfaltowa w rolkach 1m x 10m. Cena – 9 zł./m2, − lepik asfaltowy do klejenia papy w opakowaniach po 10 kg. Cena 3,50 zł za 1kg. Norma

zużycia lepiku 1,2 kg/m2, − usuwanie starej papy w cenie 5 zł/m2, − układanie papy w cenie 8 zł/m2, − kierunek układania pasów – wzdłuż dłuższego boku, − wykorzystać ceny sugerowane lub uaktualnić z dostępnych źródeł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan w zeszycie, 3) wykonać obmiar pomieszczenia i obliczyć pole powierzchni podłogi, 4) obliczyć ilość potrzebnego lepiku – zaokrąglić do pełnego pojemnika 10 kg, 5) obliczyć ceny lepiku, 6) obliczyć ilość potrzebnej papy z uwzględnieniem zakładów, 7) obliczyć cenę papy, 8) obliczyć koszt usunięcia starej papy, 9) obliczyć koszt ułożenia nowej papy,


16

10) obliczyć całkowity koszt wykonania izolacji, 11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 13) zaprezentować efekty swojej pracy, 14) dokonać samooceny pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − cennik usług budowlanych, − cennik materiałów budowlanych, − normy zużycia materiałów, − przymiar zwijany o długości 10 m, − kalkulator. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz Tak Nie 1) dokonać klasyfikacji izolacji? ¨ ¨ 2) scharakteryzować cechy izolacji wodochronnych? ¨ ¨ 3) dokonać klasyfikacji materiałów izolacji wodochronnych? ¨ ¨ 4) scharakteryzować właściwości materiałów izolacyjnych? ¨ ¨ 5) podać zasady pomiaru powierzchni do wykonania izolacji? ¨ ¨ 6) wskazać warunki rozpoczęcia i wykonywania izolacji wodochronnych? ¨ ¨ 7) przygotować podkład do wykonywania izolacji wodochronnych? ¨ ¨ 8) wskazać jakich materiałów nie należy łączyć ze sobą? ¨ ¨ 9) podać sposoby określania wilgotności podkładu? ¨ ¨ 10) wskazać materiały pomocnicze stosowane w izolacjach wodochronnych? ¨ ¨ 11) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej? ¨ ¨ 12) omówić zasady wykonywania zapotrzebowania na materiały

do wykonania izolacji? ¨ ¨ 13) omówić zasady oceny stanu technicznego papy? ¨ ¨ 14) wskazać jakich czynności zabraniają przepisy bezpieczeństwa i higieny

pracy podczas podgrzewania lepiku? ¨ ¨ 15) wskazać z jaką dokładnością sprawdza się wymiary papy? ¨ ¨ 16) wskazać kiedy wykonuje się przedmiar a kiedy obmiar robót? ¨ ¨ 17) zidentyfikować pojęcie ubytki naturalne? ¨ ¨ 18) zidentyfikować pojęcie straty produkcyjne materiałów? ¨ ¨ 19) zidentyfikować pojęcie normy zużycia materiałów? ¨ ¨ 20) podać normę największej i najmniejszej dopuszczalnej ilości materiałów? ¨ ¨


17

4.2. Wyroby bitumiczne do wykonywania izolacji wodochronnych 4.2.1 Materiał nauczania

4.2.1.1. Smoły i asfalty

Do wyrobów bitumicznych zalicza się materiały mające w swym składzie smołę lub asfalt. Smoła drzewna Otrzymywana jest podczas suchej destylacji drewna. Barwę brązową smoły uzyskuje się

z drewna drzew iglastych a czarną z drewna drzew liściastych. Głównymi składnikami smoły drzewnej są: kwasy żywiczne, terpeny, fenole i alkany. Smoła drzewna rozpuszcza się w dwusiarczku węgla i rozpuszczalnikach organicznych. Smoła węglowa – pogazowa, produkt uboczny koksowania węgla oraz otrzymywania gazu miejskiego. Ciecz barwy czarnej o mazistej konsystencji. W skład smoły węglowej wchodzą: węglowodory aromatyczne, fenole, zasady pirydynowe i chinolinowe. Na budowę smołę dostarcza się w beczkach szczelnie zamkniętych a składuje izolując od deszczu i słońca. Układa się w jednej warstwie czopem do góry. Asfalt naturalny.

Jest materiałem otrzymywanym w wyniku przeróbki ropy naftowej zaś sztuczny czyli ponaftowy to mieszanina węglowodorów.

Temperatura mięknienia Jest to najniższa temperatura, w której asfalt badany metodą pierścienia i kuli pod wpływem nacisku kulki stalowej opadnie z pierścienia na długość 25 mm (PN-73/C-04021). Penetracja

To konsystencja asfaltu w normalnych warunkach, której miarą jest głębokość zanurzenia w badanym asfalcie znormalizowanej igły pod stałym obciążeniem, w czasie 5 sekund, w temperaturze 25°C (PN-84/C-04134). Asfalty miękkie mają wyższą penetrację, a twarde niższą. Jeden stopień penetracji odpowiada 0,1 mm zagłębienia igły penetrometru w badany asfalt.

Oznaczenie asfaltu (średnia temperatura mięknienia/średnia wartość penetracji) Parametry 40/175 75/30 85/25 85/40 105/15

Temperatura mięknienia 38÷47 70÷80 80÷90 80÷90 100÷110 Penetracja w temperaturze 25°C, stopnie penetracji 120÷200 10÷35 20÷30 25÷45 10÷25 Temperatura łamliwości nie większa niż, °C -12 -12 -20 -20 -7 Ciągliwość w temperaturze 25°C, nie większa niż, cm 25 4 3 3 2

Tabela 1. Cechy techniczne asfaltów izolacyjnych [7, s. 166]


18

Temperatura łamliwości To temperatura w której cienka warstwa asfaltu naniesiona na blaszkę pęka lub zarysowuje się przy wygięciu (PN-89/C-04130). Im wyższa jest temperatura, przy której pęka powłoka asfaltu, tym asfalt jest bardziej kruchy. Ciągliwość

Określa się długością do jakiej daje się rozciągać (bez zerwania) normowa próbka asfaltu w duktylometrze (PN-75/C-04231). Wyroby bitumiczne dzielą się na materiały płynne i rolowe. Dalszy podział przebiega w zależności od składu chemicznego i parametrów technicznych.

Asfaltowe pasty emulsyjne Są trójfazowymi układami koloidalnymi złożonymi z asfaltu, wody i glin bentonitowych.

W zależności od temperatury mięknienia i przeznaczenia rozróżnia się asfaltowe pasty emulsyjne: − NP – pasta niskotopliwa, stosowana jako materiał gruntujący oraz materiał do zacierania

rys, pęknięć i ubytków w podłożu betonowym, ceglanym oraz przy robotach izolacyjnych wykonywanych w podziemiach,

− SP – pasta średniotopliwa, stosowana do wykonywania samonośnych powłok przeciwwilgociowych lekkiego typu oraz do konserwacji pokryć dachowych,

− WP – pasta wysokotopliwa modyfikowana lateksem, stosowana do wykonywania samonośnych powłok przeciwwilgociowych typu lekkiego w trudniejszych warunkach budowlanych oraz do konserwacji pokryć papowych.

Rys. 5.- Klasyfikacja materiałów bitumicznych do izolacji przeciwwilgociowych

¡ Papy smołowe na tekturze

¡ Papy asfaltowe na tekturze

¡ Papy asfaltowe na osnowie

z tkanin technicznych

¡ Papy asfaltowe na welonie

z włókien szklanych

¡ Papy asfaltowe zgrzewalne

¡ Asfaltowe pasty emulsyjne

¡ Emulsje asfaltowe

¡ Kity asfaltowe

¡ Lepiki

¡ Masy asfaltowe

¡ Pasty emulsyjne

¡ Roztwory asfaltowe

¡ Zaprawy asfaltowe

Materiały bitumiczne rolowe - papy

Materiały bitumiczne płynne


19

Emulsje asfaltowe – to zawiesiny drobnych cząsteczek asfaltu w wodzie z dodatkiem środków emulgujących np. mydła lub kwasów tłuszczowych i stabilizatorów, które zapewniają trwałość układu. Emulsje asfaltowe do izolacji przeciwwilgociowych, w zależności od rodzaju użytych emulgatorów, dzielą się na anionowe i kationowe.

Asfaltowe emulsje anionowe (PN-B-24002) W zależności od użytych surowców dzieli się na dwa rodzaje:

− A – emulsję asfaltową stosowaną do gruntowania podłoża, − AL – emulsję asfaltowo-lateksową z dodatkiem lateksu, stosowaną do gruntowania

podłoża, oraz do bezspoinowych powłok izolacyjnych. Opakowanie stanowią bębny o pojemności do 200 dm3. Składowanie powinno się odbywać w temperaturze nie niższej niż 5°C, co pozwala na zachowanie cech emulsji przez okres 3 miesięcy od daty produkcji. Zawartość wody w tych emulsjach nie może być większa niż 50%, a czas wysychania powłoki nie dłuższy niż 6 godzin. Asfaltowe emulsje kationowe (PN-B-24003) W zależności od użytych surowców i stosowania dzieli się na dwa rodzaje: − NT - emulsję o niskotopliwej powłoce, stosowaną do izolacji nie narażonych na działanie

temperatury powyżej 30°C, w szczególności do fundamentów i podziemnych części budowli,

− WT - emulsję o wysokotopliwej powłoce, stosowaną do izolacji nie narażonych na działanie temperatury powyżej 60°C.

Czas wysychania powłoki emulsji NT wynosi około 3 godzin, a emulsji WT – poniżej l godziny. Pełną wytrzymałość emulsje uzyskują po: 24 godzinach NT i po 72 godzinach WT. Kity asfaltowe

To mieszaniny asfaltu ponaftowego, wypełniaczy mineralnych, plastyfikatorów i dodatków zwiększających przyczepność.

− Abizol KF to kit asfaltowy plastyczny. Ma zastosowanie do wypełniania szczelin dylatacyjnych, uszczelniania obróbek blacharskich, reperacji drobnych uszkodzeń pokryć z papy. Można stosować go wgniatając wałki w miejsca obrabiane w temperaturze 30°C lub zalewać podgrzany do temperatury ok. 50°C.

− Abizol SB to kit stosowany na gorąco do zalewania spoin poziomych. Lepiki asfaltowe

To mieszaniny asfaltu, wypełniacza (mączka lub włókna), plastyfikatorów (żywice), oraz rozpuszczalników (benzyna). W zależności od konsystencji rozróżnia się dwa rodzaje: P – o konsystencji półciekłej i G – o konsystencji ciastowatej. Lepiki asfaltowe do stosowania na zimno to mieszanina asfaltów, oleju uplastyczniającego, rozcieńczalników oraz wypełniaczy mineralnych (mączka kamienna, włókna mineralne, azbest). Dostarcza się je w beczkach z blachy stalowej jako gęstą masę, którą rozprowadza się szczotkami lub szpachlami. Lepiki służą do przyklejania papy do podłoża oraz sklejania ze sobą kilku warstw papy w izolacjach wielowarstwowych. Lepiki asfaltowe do stosowania na gorąco są mieszaniną asfaltów, wypełniaczy mineralnych oraz dodatków uszlachetniających i zwiększających zdolność klejenia. Lepiki wymagają rozgrzania do temperatury ok. 160 - 180ºC. Stosuje się je do wykonywania powłok izolacyjnych oraz do przyklejania i sklejania między sobą pap izolacyjnych asfaltowych. Zużycie wynosi 2÷3 kg/m2.


20

Masy asfaltowe Masa asfaltowo-aluminiowa To mieszanina asfaltów, kauczuków, żywic, pigmentu aluminiowego, rozpuszczalników oraz dodatków przeciwstarzeniowych. Stosuje się ją na zimno do wykonywania powłok izolacyjno-dekoracyjnych, na asfaltowych izolacjach przeciwwilgociowych. Jest barwy brunatno srebrzystej i konsystencji płynnej. Nanosić ją można pędzlem w temperaturze 20÷23°C. Czas schnięcia 2 godziny. Opakowanie – bębny metalowe o pojemności 200 dcm3. Magazynowanie – zabezpieczyć przed ogniem. Masa zalewowa

Składa się z asfaltu ponaftowego modyfikowanego kauczukiem syntetycznym z dodatkiem wypełniaczy i dodatków uszlachetniających. Masy zalewowe dzielą się na dwie grupy: − Odmiana 1 – do wypełniania na gorąco szczelin poziomych w zakresie szerokości 1÷4 cm,

temperatura mięknienia powyżej 65°C − Odmiana 2 – do wypełniania na gorąco szczelin poziomych w zakresie szerokości

0,5÷1 cm, temperatura mięknienia powyżej 55°C Masy asfaltowe pakowane są w bębny o pojemności do 100 dcm3 – zalecane jest

magazynowanie w pomieszczeniach zadaszonych. Asfalt lany

Zawiera 8÷11% asfaltu, 22% mączki mineralnej, 15÷35% piasku, 20÷52% żwiru lub grysów kamiennych. Asfalt lany służy do wykonywania nawierzchni drogowych, posadzek w halach, magazynach i piwnicach. Pasty emulsyjne to materiały służące do wyrównywania płytkich ubytków w podłożu, wykonywania powłok izolacyjnych oraz przyklejania elementów izolacyjnych. Pasty bitumiczne spotykane w handlu to: Cyklolep

Mieszanina asfaltu ponaftowego i rozpuszczalnika organicznego. Stosowany jest do gruntowania podłoża betonowego, zabezpieczania i konserwacji istniejących pokryć. Nanosi się go pędzlem lub szczotką dekarską. Alubit

Preparat asfaltowo–aluminiowy stosowany na zewnątrz budynków jako powłoka izolacyjno-dekoracyjna innych pokryć izolacyjnych. Roztwory asfaltowe

Są to asfalty rozpuszczone w szybkoschnącym rozpuszczalniku (benzynie lakowej lub solwentnafcie). Służą do gruntowania powierzchni betonowych przed nakładaniem lepików asfaltowych np. Abizol R. Mają konsystencję płynną i można je nakładać pędzlem. Czas schnięcia wynosi około 12 godzin. Zawierają rozpuszczalniki organiczne, są łatwopalne i działają szkodliwie na zdrowie. Podczas pracy należy przestrzegać przepisów bhp, a szczególnie zachować ostrożność z ogniem. Przy gruntowaniu wilgotność podkładu nie powinna przekraczać 5%. Temperatura otoczenia w czasie gruntowania nie powinna być niższa niż 5°C.


21

Zaprawy asfaltowe Zawierają tylko 15% asfaltu i służą do wodoszczelnego zapełniania szczelin i zagłębień na

gorąco. Badanie cech technicznych asfaltów

Próbki pobiera się z beczek, bębnów i skrzyń, z 1% opakowań, jednak nie mniej niż z dwóch opakowań. Z wybranych opakowań odrzuca się górną warstwę o grubości co najmniej 5 cm i zgłębnikiem pobiera się próbkę z całej warstwy produktu. Po dokładnym wymieszaniu jednorodny asfalt umieszcza się w czystych słojach szklanych, przechowuje w chłodnym i ciemnym miejscu zabezpieczonym od kurzu i opadów. Na tak przygotowanych próbkach dokonuje się pomiarów: − konsystencji asfaltu (zanurzenie igły penetracyjnej penetrometru), − temperatury mięknienia (aparat do badania temperatury mięknienia asfaltów metodą

pierścienia i kuli), − ciągliwości (rozciąganie próbki w duktylometrze), − temperatury łamliwości (próby zginania w aparacie frassa). 4.2.1.2. Materiały bitumiczne rolowe Bitumiczne materiały rolowe zwane papami są osnowami (z tektury budowlanej, włókna szklanego lub poliestrowego a także z tkaniny) przesycone bitumem lub powleczone powłoką bitumiczną. O właściwościach użytkowych pap decyduje giętkość, odporność na działanie niskiej i wysokiej temperatury, przesiąkliwość, siła zrywająca przy rozciąganiu (wzdłuż i w poprzek pasma) oraz wydłużenie względne przy zerwaniu. Papy termozgrzewalne są zbrojone osnowami z włókien szklanych lub włókniny poliestrowej. Włókna szklane mają 2 procentową wydłużalność przy zerwaniu, dlatego tak zbrojonych pap nie można stosować do izolacji w miejscach, w których łączą się elementy poziome z pionowymi. Wydłużalność osnowy z włókniny poliestrowej przy zerwaniu wynosi prawie 50%. Ma to szczególne znaczenie w wypadku wzajemnych przemieszczeń elementów konstrukcji. Papa zbrojona takim włóknem bardzo dobrze współpracuje z podłożem i dzięki dużej plastyczności dokładnie przylega do powierzchni o nieregularnych kształtach. Osnowy z włókien szklanych i włókniny poliestrowej są odporne na wilgoć i butwienie, są więc podłożem niesprzyjającym rozwojowi pleśni i grzybów.

Papy smołowe na tekturze Ze względu na sposób impregnacji dzieli się na:

− izolacyjne – produkowane w rolkach o długości 20 i 40 m i szerokości 1,00; 1,05; 1,10 i 1,15 m. Stosowane są do izolacji wodoszczelnych i na dolne warstwy pokryć dachowych,

− z powłoką mineralizowaną – powleczona warstwą smoły preparowanej i posypana piaskiem lub inną posypką mineralną. Ma zastosowanie do pokryć dachowych i do izolacji przeciwwilgociowych.

Papy zwykłe to materiały sztywne a więc wymagają równego podłoża. Papy na osnowie tektury i włókna szklanego ze względu małą wydłużalność przy rozciąganiu tylko 2% przy wywijaniu pod kątem prostym pękają. Dlatego też naroża należy przygotowywać poprzez wyoblenia – zaokrąglenia. Przy klejeniu papy lepikami na zimno należy stosować metodę „mokre na mokre” czyli smaruje się podkład i spodnią powierzchnię papy. Arkusze papy powinny zachodzić na siebie na szerokość nie mniejszą niż 10 cm. Zakłady należy również


22

skleić lepikiem. Izolacje wodoszczelne podłogi w pomieszczeniach wywija się na ściany do wysokości ok. 25 cm i przykleja się tą samą technologią.

Papy asfaltowe Produkowane są na osnowie:

− włókna szklanego – pokrycia dachowe i izolacje, − tkanin technicznych – izolacje wodochronne, − taśmy aluminiowej, − tektury, − tektury z naklejoną taśmą aluminiową – pokrycia dachowe i izolacje.

Papy asfaltowe na tekturze Ze względu na wykończenie powierzchni dzieli się na:

− izolacyjne – produkowane i stosowane tak samo jak papy smołowe izolacyjne, − podkładowe – produkowane jak papy smołowe, służą do wykonywania dolnych warstw

pokryć dachowych i wielowarstwowych izolacji paro- i wodoszczelnych, − wierzchniego krycia – jest to tektura nasycona masą asfaltową i obustronnie powleczona

masą powłokową z wypełniaczami mineralnymi i plastyfikatorami. Posypana jest rozdrobnionymi materiałami mineralnymi w kolorze naturalnym lub barwionym, chroniącym przed wpływami atmosferycznymi. Charakterystyką tej papy jest gramatura tektury (315, 400 i 500 g/m2), oraz masa asfaltu (1100 ÷1700 g/m2).

Papy na osnowie taśmy aluminiowej Powlekane są asfaltem jedno- lub dwustronnie. Powłoka jest posypywana posypką

mineralną lub pokryta emulsją z gliny. Taśmy z powłoką jednostronną służą do krycia dachów, a z dwustronną jako izolacja paroszczelna lub przeciwwodna. Taśmy mają szerokość 100 cm, a długość 10, 15, i 20 m. Grubość taśmy aluminiowej wynosi 0,12 mm. Papy na tkaninie technicznej

Mają gramaturę tkaniny 200 g/m2, asfaltu 1650 g/m2. Szerokość arkuszy wynosi 100 cm, a długość 10, 15 i 20 m.

Papa podkładowa na welonie szklanym jest produkowana w sześciu rodzajach: P/64/1200, P/95/1200, P/95/1400, P/100/1200, P/100/1300 i P/100/1600. W oznaczeniu rodzaju papy pierwsza liczba oznacza gramaturę welonu a druga asfaltu.


23

Papa izolacyjna I Papa podkładowa P Papa wierzchniego krycia

W odmiana Parametry

330 400 500 333/ 1100

400/ 1200

400/ 1400

400/ 1600

500/ 1300

500/ 1500

500/ 1700

400/ 1200

400/ 1400

400/ 1600

500/ 1300

500/ 1500

500/ 1700

Siła zrywająca przy rozciąganiu paska papy szerokości 5 cm nie mniejsza niż N

150 180 190 250 315 345 315 345

Wydłużenie przy rozrywaniu nie mniejsze niż, % 2

W temp 20°C

15 Giętkość – niedopuszczalne powstanie na zewnętrznej stronie papy rys i pęknięć przy przeginaniu na półobwodzie klocka średnicy, mm

W temp 0°C 50 60 50 60

W ciągu 72 h

100 Nie normalizuje sie Przesiąkliwość-niedopuszczalna przy działaniu słupa wody o wysokości, mm

W ciągu 100 h

Nie normalizuje się 500 100 500 1000 500 100 500 1000

20,40,60 20, 40 10, 15, 20 Wymiary pap

długość, m szerokość, cm 90, 95, 100, 105, 110

Papa asfaltowa Na welonie z włókien

szklanych Na włókninie przeszywanej Parametry Na osnowie z tkanin

technicznych P/64/1200 P/95/1200 P/1600 P/2000 P/2400 Wytrzymałość na rozerwanie p[aska o szerokości 50 mm nie mniejsza niż, N

490 200 300 250

Wydłużenie przy zrywaniu nie mniejsza niż, % 6 2 20

Giętkość – niedopuyszczalne powstawanie na zewnętrznej stronie papy rys przy przeginaniu dookoła pręta o średnicy , cm w temp. 20°C w temp.4°C w temp 0°C

- 6 4

-

- 6

4 - 7

2

- 5

4 - 7

Przesiąkliwość niedopuszczalna przy działaniu słupa wody o wysokości h (cm) przez okres (godzin)

150 godzin h = 100

100 godzin h = 50

100 godzin h = 100

Długość rolki, m 10, 15 lub 20 10 10 15 20 Szerokoć rolki, cm 100

Tabela 3. Cechy techniczne pap asfaltowych na różnych podkładach [7, s. 173]

Tabela 2. Cechy techniczne pap asfaltowych na tekturze [7, s. 171]


24

Papy termozgrzewalne Są to papy modyfikowane dodatkami uszlachetniającymi:

− SBS – elastomer termoplastyczny – (styren-butadien-styren), − APP – termoplast – plastomer (ataktyczny polipropylen), − OCB – związki olefinowe (olefin-butadien-bitumen).

Uszlachetniacze zwiększają temperaturę mięknienia (lepsze właściwości materiału w wysokich temperaturach) i poprawiają elastyczność w niskich temperaturach, a także zwiększają odporność na starzenie. Lepsze parametry posiada papa termozgrzewalna na osnowie poliestrowej, jej wydłużalność wynosi 30 ÷ 40%.

Papy są przyklejane na zagruntowane podłoże i między sobą w wyniku nadtopienia palnikami gazowymi masy bitumicznej i dociśnięcie do podłoża już ułożonej warstwy.

Duża zawartość masy (2000—4000 g/m2) oraz obecność osnowy z włókna poliestrowego powodują dużą wytrzymałość oraz pełną wodoszczelność, nawet przy oddziaływaniu dużych ciśnień. Często zdarza się jednak miejscowe niedogrzanie lub przegrzanie masy na stykach poprzecznych i podłużnych pasm, co w konsekwencji powoduje, że w tych miejscach tworzą się nieszczelności. Podstawową przyczyną powstawania nieszczelności są jednak trudności w izolowaniu papą termozgrzewalną naroży i wszelkich elementów wystających z poziomych płaszczyzn.

Papa asfaltowa zgrzewalna na osnowie Zdwojonej przeszywanej

z tkaniny szklanej i welonu szklanego

Z włókniny poliestrowej Parametry

PZ/2500 PZ/3000 PZ/2500 PZ/3000 WZ/2500 Polimerowo-

asfaltowa Siła zrywająca nie mniejsza niż, N wzdłuż w poprzek

900 900

800 400

800 600

Wydłużenie przy zrywaniu nie mniejsze niż, % wzdłuż w poprzek

3 3

30 40

40 40

Przesiąkliwość- niedopuszczalna

Pod ciśnieniem 0,5 Mpa i w czasie 10 minut Pod ciśnieniem 0,5 Mpa i w

czasie 10 minut Giętkość-niedopuszczalne powstawanie na zewnętrznej stronie papy rys i pęknięć przy przeginaniu na półobwodzie średnicy, mm

50 mm w temperaturze 20°C 200 mm w temperaturze 0°C 250 mm w temperaturze -5°C

30 mm w temperaturze -

25°C

Wymiary: długość, m szerokość, cm

10 100

10

95, 100, lub 105

Tabela 4. Cechy techniczne asfaltowych pap zgrzewalnych [7, s. 174]


25

Papa asfaltowa zgrzewalna na osnowie zdwojonej przeszywanej z tkaniny szklanej i welonu szklanego

Otrzymywana jest przez nasycenie osnowy asfaltem impregnacyjnym, powleczenie z obu stron asfaltową masą powłokową, nałożenie na spodnią stronę papy przekładki antyadhezyjnej i posypanie strony wierzchniej drobnoziarnistą posypką mineralną. Osnowę papy stanowi zdwojona przeszywana warstwa, składająca się z tkaniny szklanej i welonu szklanego. Ten typ papy stosuje się do izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych jako warstwy podkładowe (odmiany papy PZ/2500 i PZ/3000).

Asfaltowe papy zgrzewalne na osnowie z włókniny poliestrowej

Są papami podkładowymi, z wierzchniej strony pokryte drobnoziarnistą posypką mineralną. Od strony spodniej jest zabezpieczona przekładką antyadhezyjną. Papę tę stosuje się do pokryć dachowych o pochyleniu powyżej 20%, układanych metodą zgrzewania.

Polimerowo-asfaltowa papa zgrzewalna na osnowie z włókniny poliestrowej

Jest modyfikowana kauczukiem butadieno-styrenowym, zaliczana do materiałów trudno zapalnych. Papę tę stosuje się głównie do izolacji wodochronnych w budownictwie. Papy przykleja się do podłoża oraz łączy między sobą metodą zgrzewania.

Badanie cech technicznych pap Opisane w PN-EN 13416:2004 polega na losowym pobieraniu rolek papy w zależności od wielkości partii. Przy dostawie mniejszej niż 1000 m2, do badań cech technicznych pobiera się 1 rolkę. Z dostawy o wielkości 1000÷2500 m2 pobiera się 2 rolki, z dostawy 2500÷5000 m2 – 3 rolki a powyżej 5000 m2 – 4 rolki. Badania cech technicznych pap (PN-90/B-04615) obejmują: − sprawdzanie wyglądu zewnętrznego, − dokładność nasycenia impregnatem, − sprawdzeniem wymiarów, − oznaczenie masy składników przez ważenie, − oznaczenie giętkości oraz odporności na działanie podwyższonej temperatury, − oznaczenie przesiąkliwości, − oznaczenie siły zrywającej przy rozciąganiu, − oznaczenie wydłużenia przy zrywaniu, − oznaczenie nasiąkliwości wodą.

Najłatwiejszym sposobem kontroli jakości papy bez użycia specjalnych urządzeń jest sprawdzenie wyglądu zewnętrznego papy i sprawdzanie wymiarów wstęgi papy.

Rys. 6. Budowa papy oksydowanej zgrzewalnej [17]

Zakład wzdłużny (boczny)

Powierzchnia zewnętrzna (posypka mineralna w różnych kolorach lub drobny piasek)

Wodoszczelna mieszanka bitumiczna

Osnowa (wzmocniona) Wodoszczelna mieszanka bitumiczna

Folia polietylenowa zapobiegająca sklejaniu się papy


26

Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego papy Polega na rozwinięciu rolki i określeniu:

− równości i jednolitości wyglądu powierzchni, − stanu krawędzi wstęgi, − uszkodzeń technicznych, − w papach izolacyjnych – czy nie występuje nadmiar masy impregnacyjnej, powodujący

sklejenie się papy w rolce, − w papach obustronnie powlekanych – czy posypka mineralna jest równomiernie

rozłożona, − w papach z folią metalową lub z tworzyw sztucznych – czy folia stanowiąca wierzchnią

warstwę jest dokładnie przyklejona do osnowy pokrytej masą asfaltową oraz czy masa asfaltowa powlekająca spód folii ma dobrą przyczepność i jest równomiernie rozłożona.

Sprawdzanie wymiarów wstęgi papy polega na zmierzeniu jej szerokości i długości. Szerokość mierzy się z dokładnością do 1 cm, a długość z dokładnością do 5 cm.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to są izolacyjne materiały rolowe? 2. Według jakiego kryterium przebiega podział materiałów rolowych? 3. Jak montuje się poszczególne rodzaje materiałów rolowych? 4. Co stanowi osnowę pap? 5. Jak powinno być przygotowane podłoże do układania papy? 6. Jak nagrzewa się papy i lepiki przed użyciem? 7. Jak nanosi się lepik na podłoże? 8. Co to są uszlachetniacze? 9. Co oznacza skrót SBS? 10. Do czego służą emulsje i lepiki asfaltowe? 11. Do jakiej temperatury należy rozgrzać lepik przed nanoszeniem na podłoże? 12. Jakie cechy papy poddawane są kontroli jakości? 13. Jak określa się jakość lepiku?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału izolacyjnego (załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: − nazwę materiału izolacyjnego, − postać w jakiej występuje, − zakres stosowania. Wskaż: próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów izolacji wodochronnych.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) przeczytać charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,


27

5) określić nazwę materiału izolacyjnego, 6) wybrać próbkę ilustrującą opisany materiał izolacyjny, 7) sporządzić w zeszycie notatkę z realizacji ćwiczenia, 8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 9) zaprezentować efekty swojej pracy, 10) dokonać samooceny pracy, 11) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− stół warsztatowy, − charakterystyki techniczne materiałów izolacji wodochronnych, − próbki materiałów izolacyjnych produkowanych i dostarczonych na budowę w rolach. Ćwiczenie 2

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału izolacyjnego, (załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: − nazwę materiału izolacyjnego, − postać w jakiej występuje, − zakres stosowania. Wskaż: próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów izolacji wodochronnych.


1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) przeczytać charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego, 5) określić grupę materiałów izolacyjnych do jakiej zalicza się wybrany materiał, 6) porównać charakterystykę wybranego materiału z instrukcjami producenta, 7) wybrać materiał opisany w charakterystyce, 8) sporządzić w zeszycie notatkę z realizacji ćwiczenia, 9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 10) zaprezentować efekty swojej pracy, 11) dokonać samooceny pracy, 12) uporządkować stanowisko pracy.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału izolacji wodochronnej Te materiały izolacji wodochronnych charakteryzują się:

− małą wydłużalnością, − łączeniem na zakłady nie mniejsze niż 10 cm, − trudnością w zawijaniu, gdyż pękają wywinięte pod kątem prostym.


28

Wyposażenie stanowiska pracy: − stół warsztatowy, − charakterystyki techniczne materiałów izolacji wodochronnych, − próbki materiałów izolacyjnych produkowanych i dostarczonych na budowę;

w rolach, w pojemnikach.

− literatura.

Ćwiczenie 3 Wykonaj modelową izolację poziomą z papy.

Warunki techniczne wykonania ćwiczenia

Do wykonania ćwiczenia wykorzystasz, zamiast arkuszy papy, dwa arkusze papieru formatu A4. Podzielisz je na połowy tak, aby przypominały pasy papy. Substancję klejącą zastąpi klej biurowy, a powierzchnię izolowaną brzeg ławki lub stołu. Wywinięcia zewnętrzne i wewnętrzne oraz łączenia na zakłady wykonaj według zamieszczonego rysunku.

Rys. 7. Przygotowanie pasów do łączenia na zakłady i wykonania wywinięcia: a) wywinięcia do dołu (10 mm), b) zakład między pasami (15 mm),

c) wywinięcia na ścianę (10 mm) [opracowanie własne]

a

c

b

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału izolacji wodochronnej Te materiały izolacji wodochronnych charakteryzują się: − dużą gęstością polietylenu, − zastosowaniem do ochrony warstw izolacyjnych przed mechanicznymi uszkodzeniami

np. dziurawienie, zgniatanie, ścieranie, − wzmocnieniami siatek z włókien szklanych, polipropylenu lub poliestru, − dużą odpornością na nacisk, rozrywanie, chemikalia, grzyby, korzenie.


29

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) przygotować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan do zeszytu, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) z dwóch arkuszy papieru formatu A4 odciąć z długości po 7 mm do wymiarów

wyjściowych 290 mm x 210 mm, 5) odmierzyć połowę szerokości (105 mm) I rozciąć arkusze papieru na oddzielne pasy na

końcowy wymiar 290 mm x 105 mm, 6) narysować linie wywinięć o szerokości 10 mm i zakładów między pasami 15 mm, 7) wykonać gięcie według instrukcji, 8) skleić pasy na zakłady o szerokości 15 mm, 9) wykonać obliczenia powierzchni izolowanej, 10) wykonać obliczenia zużycia materiału, 11) obliczyć straty materiału na zakłady i wywinięcia, 12) sformułować wnioski o zapotrzebowaniu materiałów rolowych do wykonania izolacji, 13) uporządkować miejsce pracy, 14) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 15) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 16) zaprezentować efekty swojej pracy, 17) dokonać samooceny pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − stół warsztatowy, − dwa arkusze papieru formatu A4, − linijka o długości 30 cm, − ołówek i gumka, − nożyczki, − klej do papieru, − kalkulator, − literatura.

Rys. 8. Modelowy układ izolacji poziomej [opracowanie własne]


30

Ćwiczenie 4 Oceń jakość papy metodą sprawdzania wyglądu zewnętrznego i wymiarów. Dane do wykonania ćwiczenia: Sprawdzenie jakości papy wykonaj na podstawie materiału nauczania i instrukcji zawartej w ćwiczeniu.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) zapisać poszczególne punkty sprawdzania wyglądu zewnętrznego, 5) rozwinąć rolkę papy, 6) sprawdzać punkt po punkcie czy papa spełnia wymagania kontrolne, 7) sprawdzić wymiary arkusza papy, 8) uporządkować miejsce pracy, 9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 11) zaprezentować efekty swojej pracy, 12) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: − rolka papy asfaltowej, − przymiar zwijany 10 m, − literatura. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wskazać rodzaje materiałów bitumicznych? ¨ ¨ 2) podać pochodzenie smoły i asfaltu? ¨ ¨ 3) omówić zastosowanie smoły i asfaltu? ¨ ¨ 4) wskazać rodzaje wyrobów izolacyjnych na bazie asfaltu? ¨ ¨ 5) wskazać cechy i zastosowanie asfaltowych past emulsyjnych? ¨ ¨ 6) omówić cechy i zastosowanie emulsji i lepików asfaltowych? ¨ ¨ 7) podać kryteria podziału materiałów rolowych? ¨ ¨ 8) podać budowę pap asfaltowych? ¨ ¨ 9) omówić cechy techniczne pap asfaltowych? ¨ ¨ 10) omówić sposób przyklejania pap do podkładu? ¨ ¨ 11) rozwinąć skrót SBS? ¨ ¨ 12) podać temperaturę rozgrzewania lepiku przed nanoszeniem na podłoże? ¨ ¨ 13) podać sposób nanoszenia lepiku na podłoże? ¨ ¨ 14) podać sposób badania cech technicznych papy i asfaltu? ¨ ¨


31

4.3. Tworzywa sztuczne i zaprawy wodoszczelne do wykonywania izolacji wodochronnych

4.3.1. Materiał nauczania 4.3.1.1. Tworzywa sztuczne

Tworzywa sztuczne Są to materiały syntetyczne sporządzone na bazie polimerów organicznych lub żywic

syntetycznych z dodatkiem wypełniaczy, plastyfikatorów, stabilizatorów i barwników. Tworzywa sztuczne otrzymuje się przez mieszanie żywicy syntetycznej, wypełniacza

i rozpuszczalnika. W produkcji tworzyw sztucznych stosuje się oprócz tego rozmaite dodatki modyfikujące właściwości tworzywa, jak plastyfikatory, czyli zmiękczacze, i stabilizatory, czyli substancje zwiększające trwałość tworzyw, barwniki (pigmenty), środki antyadhezyjne i inne.

Napełniacze Napełniaczami są materiały organiczne i nieorganiczne nadające tworzywom sztucznym

twardość, odporność cieplną i zmniejszają skurcz tworzywa. Plastyfikatory To ciecze nielotne o niskiej temperaturze zamarzania rozszerzające temperaturowy zakres

stanu wysokiej elastyczności, a w efekcie zmniejszające sztywność i temperaturę kruchości. Rozpuszczalniki i plastyfikatory tworzyw Są to ciecze dobrze mieszające się z żywicą, zawierające zazwyczaj znaczne ilości

substancji lotnych, które wydzielają się do atmosfery. Najczęściej mają one wyraźny zapach. Wiele z nich, np. fenol, formaldehyd, benzen, ksylen, węglowodory aromatyczne, jest szkodliwych dla zdrowia. Wyroby z tworzyw sztucznych zawierających te związki nie mogą być stosowane w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi lub zwierząt.

Wypełniacze Stosuje się w celu zwiększenia wytrzymałości tworzywa i jego odporności na zmiany

temperatury, polepszenia izolacyjności cieplnej lub elektrycznej. Jako wypełniaczy używa się mączki mineralnej, sadzy, włókna szklanego, kaolinu, barytu i innych minerałów nieorganicznych. Stosuje się także kruszywo mineralne, jak do zwykłych betonów cementowych; z połączenia żywicy z takim wypełniaczem otrzymuje się betony żywiczne. Mają one właściwości mechaniczne podobne do betonów cementowych, lecz są odporniejsze na korozję.

Wypełniaczami mogą być też materiały pochodzenia organicznego, np. mączka drzewna, wióry, mączka korkowa, kora drzewna, paździerze, a także papier, forniry lub tkaniny. Wypełniaczem tworzywa sztucznego jest też często powietrze lub inny gaz; otrzymuje się w ten sposób tworzywa spienione, nadające się np. do izolacji termicznej.

Stabilizatory Stosuje się dla zwiększenia trwałości tworzywa przez uodpornienie go na wpływ tlenu

i promieni słonecznych. Środki antyadhezyjne Stosuje się w celu zmniejszenia przyczepności tworzywa do form, w których wykonuje się

wyroby.


32

Barwniki Jako barwników do tworzyw używa się przeważnie substancji mineralnych. Barwnik

powinien dobrze mieszać się z żywicą i nie zmieniać barwy podczas produkcji wyrobów z tworzyw. Czystych żywic syntetycznych używa się jako lakierów lub klejów. Wyrabia się z nich włókna sztuczne, folie, i szkło organiczne.

Ze względu na właściwości użytkowe tworzywa sztuczne dzieli się na dwie grupy:

− elastomery, które w normalnej temperaturze (około 20°C) mogą być poddawane dużym odkształceniom przekraczającym 100%, np. kauczuki, − plastomery, które w normalnej temperaturze mogą ulegać bez zniszczenia jedynie niewielkim odkształceniom sprężystym; plastomery termoutwardzalne twardnieją pod wpływem temperatury i jest to reakcja nieodwracalna; plastomery termoplastyczne, np. polichlorek winylu (PVC) i polistyren, miękną pod wpływem ciepła i twardnieją po ochłodzeniu - jest to proces powtarzalny. Plastomery dzielą się na:

− tworzywa termoplastyczne – miękną pod wpływem ciepła i twardnieją po ochłodzeniu. W budownictwie stosuje się ich odmiany typu: polichlorek winylu, polistyren, poliolefiny i poliamidy,

− tworzywa termoutwardzalne (zwane duroplastami) – twardnieją w podwyższonej temperaturze i ta reakcja jest nieodwracalna. W budownictwie stosuje się żywice: fenolowe, furanowe, silikonowe i epoksydowe,

− tworzywa chemoutwardzalne – twardnieją w temperaturze pokojowej pod wpływem działania specjalnych substancji zwanych utwardzaczami. Odmiany najczęściej spotykane to żywice poliestrowe (nienasycone) i epoksydowe.

Cechy tworzyw sztucznych: − gęstość pozorna (objętościowa) wynosi 0,9-1,7 g/cm3, − twardość w normalnych warunkach cieplnych i wilgotnościowych wynosi 15-200 MPa. − mała przewodność cieplna - 0,16-0,7 W/ (m⋅K), − stosunkowo duża rozszerzalność cieplna liniowa - (0,00001-0,0002), − palność - różna, zależnie od rodzaju polimeru i wypełniacza. Obecność chloru lub krzemu

nadaje tworzywu niepalność. Do trudno zapalnych (samogasnących) należą polichlorek winylu, poliuretany, silikony i tworzywa fenolowe,

− niewielka odporność na działanie wysokiej i niskiej temperatury. W temperaturze -15°C większość tworzyw staje się krucha, a w temperaturze +70°C – bardzo plastyczna lub ulega rozkładowi,

− odporność chemiczna tworzyw sztucznych jest dużo większa niż tradycyjnych materiałów budowlanych,

− odporność na korozję, − wysokie właściwości dielektryczne, − wysokie właściwości izolacyjne, − bardzo dobre właściwości adhezyjne. Właściwości mechaniczne tworzyw sztucznych: – wytrzymałość na zginanie - 22-330 MPa, – na rozrywanie 3-350 MPa, na ściskanie 20-230 MPa, – na uderzenia (udarność) 3-300 kJ/m2.


33

Wady tworzyw sztucznych Wadami tworzyw sztucznych są: − zdolność ładowania się elektrycznością statyczną, co powoduje na przykład przyciąganie

przez wykładziny podłogowe kurzu, − niska odporność cieplna wynosząca dla większości gatunków 100÷120°C, − niska twardość (w przypadku izolacji jest to pozytywna cecha), − skłonność do starzenia i pełzania, − wrażliwość na statyczne i dynamiczne obciążenia.

Bilans cech pozytywnych i negatywnych w większości przypadków wychodzi na korzyść tworzyw sztucznych, wypierających z użytku wiele materiałów budowlanych włącznie z metalami. Tworzywa sztuczne typu folie, kleje, lakiery, materiały piankowe czy włókna syntetyczne nie posiadają konkurencyjnych odpowiedników. Wyrobami izolacyjnymi z tworzyw sztucznych Są to materiały: − elastyczne hydroizolacje (płynne), − płaskie folie izolacyjne polietylenowe i z PVC, − folie tłoczone (kubełkowe) - z polietylenu, − folie paroszczelne, − kity:

kity trwale plastyczne, kity elastyczne, chemoodporne,

− kleje, − masy szpachlowe, − taśmy z tworzyw sztucznych:

taśmy z PVC, taśmy z pianki poliuretanowej,

Folie izolacyjne

Są to materiały produkowane z polietylenu, polipropylenu i PVC, w postaci cien-kowarstwowych (grubości 0,2—1,00 mm) arkuszy, pasm i brytów. Folie układa się luźno na izolowanych powierzchniach, z ewentualnym punktowym przyklejaniem do podłoża i z połączeniem arkuszy przez zagrzewanie lub sklejenie. Są to materiały bardzo wrażliwe na przebicie i rozdarcie oraz na wszelkie inne oddziaływania mechaniczne, dlatego też niektóre rodzaje folii są zbrojone siatką z twardego polietylenu lub polipropylenu. Szczególne odmiany folii stosuje się jako paroizolacje i wiatroizolacje (folie wstępnego krycia). Folie paroizolacyjne odznaczają się bardzo małą przepuszczalnością pary wodnej (0,5÷2,0 g/m2 24 h), natomiast folie wiatroizolacyjne nie przepuszczają wody, chronią przed wyziębieniem konstrukcji wskutek działania wiatru, ale bardzo dobrze przepuszczają parę wodną gromadzącą się w konstrukcji (1000-3000 g/m2 24 h). Folie polietylenowe (PE)

Wytwarzane są w postaci rękawa o grubości 0,18 lub 0,24 mm i znacznej średnicy. Po rozcięciu otrzymuje się taśmę o szerokości 6 lub 12 m.występuje w postaci rolek o długości pasów 25 lub 50 m.

Folia PE ma zastosowanie do izolacji wodo- i paroszczelnych oraz do osłaniania miejsca pracy na budowie i składowanych tam materiałów przed wpływami atmosferycznymi. Dzięki dużym rozmiarom folii uzyskuje się całkowitą szczelność izolacji w całym pomieszczeniu.


34

Szeroka folia PE służy też do przykrywania świeżych podkładów betonowych i chroni je przed przedwczesnym wyschnięciem, co znacznie ułatwia pielęgnację betonu w okresie twardnienia. Folia PE nie nadaje się do klejenia. Najlepiej łączy się ją przez zgrzewanie. Może być stosowana w temperaturze od -50 do +60°C.

Folie ze zmiękczonego polichlorku winylu

Otrzymuje się metodą kalandrowania z plastyfikowanego PVC. Grubość folii wynosi 0,8-2 mm, szerokość 1-1,5 m, a długość arkuszy 20 m. Dostarcza się ją w postaci rolek. Można ją stosować w temperaturze od -30 do +40°C. Arkusze mogą być klejone klejem winylowym nr 3, klejem poliuretanowym Izokol 104 albo zgrzewane, lub spawane gorącym powietrzem. Folię z PVC stosuje się na izolacje wodoszczelne w warunkach agresji chemicznej, np. w podłogach chemoodpomych stanowią przegrodę wodo- i paroszczelną chroniącą konstrukcję stropu przed szkodliwymi substancjami chemicznymi.

Folie poliizobutylenowe (oppanolowe)

Produkowane są bez wypełniaczy lub z wypełniaczem (grafit albo sadza). Folie te odznaczają się dużą plastycznością i odpornością na działanie wód zakwaszonych oraz ługów, czyli wodnych roztworów mocnych zasad. Nie są odporne na działanie siarczku węgla(IV), czyli CS2, nawet w małych stężeniach. Do przyklejania oppanolu stosuje się kleje na bazie izobutylenu (klej C). Folie mają długość do 15 m, szerokość l m i grubość 1,54-2 mm (najczęściej 1,8 mm). Wytrzymałość na rozrywanie folii bez wypełniaczy wynosi ok. 2,1 MPa, a wydłużenie przy zerwaniu — do 900%. Folie poliizobutylenowe stosuje się do izolacji przeciwwilgociowych i antykorozyjnych narażonych na działanie temperatury w przedziale —30+60°C.

Folie polichlorowinylowe

W zależności od użytego surowca dzieli się na: folie t, PVC suspensyjnego i folie z PVC susplusyjnego. Są to folie miękkie. Produkuje się również folie twarde. Folie z PVC są odporne na działanie kwasów i alkaliów o średnim stężeniu, roztworów soli i wody. Nie są odporne na działanie rozpuszczalników organicznych. Arkusze folii łączy się ze sobą za pomocą klejów winylowych lub spawania arkuszy powyżej 1,5 mm grubości. Membrana kubełkowa

Jest to gruba, tłoczona folia budowlana. wykonana z charakteryzującego się dużą gęstością polietylenu. Dla poprawienia właściwości mechanicznych wzmacniana jest siatką z włókien szklanych, polipropylenu lub poliestru. Folie tłoczone powstały w odpowiedzi na zapotrzebowanie na materiał, który mógłby chronić warstwę hydroizolacyjną (bitumiczną) ścian fundamentowych i piwnicznych przed mechanicznymi uszkodzeniami np. dziurawienie, zgniatanie, ścieranie. Głównym zadaniem folii nie jest więc sama hydroizolacja ścian znajdujących się poniżej poziomu gruntu, ale ochrona właściwej izolacji pionowej narażonej na uszkodzenia powłoki bitumicznej. W przypadku, w którym wokół domu wykonany jest drenaż, membrana kubełkowa jest niezastąpiona. Ułożona wytłoczeniami w stronę budynku tworzy przestrzeń wentylacyjną między murem a gruntem. Dzięki temu, że membrany kubełkowe są odporne na nacisk, Rys. 9. Folia wytłaczana –

kubełkowa [5, s. 94]


35

rozrywanie, chemikalia, grzyby, korzenie oraz są nieszkodliwe dla środowiska, stosuje się je w systemach dachów zielonych. Zastosowanie znajdują także przy wykonywaniu prac izolacyjnych tarasów i balkonów. Folię kubełkową rozwija się wokół izolowanej powierzchni, układając ją wytłoczeniami w stronę ściany. Dolna krawędź membrany powinna być umieszczona powyżej wysokości rur.

Membrany samoprzylepne

Są to materiały cienkie, giętkie i łatwo obrabialne we wszelkich występach i narożach. Membrany to zazwyczaj materiały jednowarstwowe, które układa się na wyrównanym i zagruntowanym (odpowiednią masą gruntującą) podłożu. Na płaszczyznach pionowych zaleca się na górnej krawędzi mocować membranę mechanicznie, a na powierzchniach poziomych i pionowych dociskać wałkiem do podłoża. Membrany samoprzylepne charakteryzują się dużą wydłużalnością przy rozciąganiu (200%), co daje możliwość dobrego krycia wszelkich zarysowań na powierzchniach. Ułożone na równym i sztywnym podłożu przenoszą parcie słupa wody wysokości do 10m. Uszkodzenia izolacji z membran samoprzylepnych występują w wyniku ułożenia ich na nierównych i nieoczyszczonych z okruchów powierzchniach, na ostrych występach, przy pozostawieniu zbyt małych zakładów pasm, a przede wszystkim podczas transportu po izolacji np. elementów zbrojenia, przejazdu taczki z zaprawą do ułożenia gładzi cementowej. Płynne folie polimerowe

Są to wodne dyspersje tworzyw sztucznych (spoiwo polimerowe, wypełniacze i środki modyfikujące). Polimerowe folie w płynie stosuje się głównie do wykonywania zabezpieczenia przeciwwodnego pod okładziny ceramiczne. Przeznaczone są do robienia izolacji pionowych i poziomych. Niektóre mogą być przeznaczone wyłącznie do stosowania wewnątrz pomieszczeń, a inne dopuszczone są do użytku również na zewnątrz domu. Nakłada się je za pomocą packi lub pędzla, a nawet metodami natryskowymi. Izoluje się nimi ściany i podłogi łazienek, tarasy i balkony, tuż przed położeniem glazury lub terakoty. Foliami dyspersyjnymi (wodorozcieńczalnymi) można też przyklejać płyty styropianowe. Płynne folie można nanosić zarówno na suche, jak i wilgotne powierzchnie. Wypełniają niewielkie nierówności, pęknięcia i rysy na podłożu. Tworzą elastyczną powłokę odporną na chemikalia. Wytrzymuje ona temperaturę od – 30 do 200°C. Warstwę folii można dodatkowo wzmocnić wtapiając w nią siatkę z włókna szklanego lub zwykłą folię polietylenową. W sprzedaży są też dwuskładnikowe płynne folie. Mogą być wykorzystywane do izolacji tarasów i balkonów, a nawet zbiorników wodnych. Nie ma przeciwwskazań do stosowania ich wewnątrz pomieszczeń. Powstrzymują też korozję betonu. Odznaczają się dużą odpornością na chemikalia i promienie. Dane techniczne płynnej elastycznej hydroizolacji: − waga pojemnościowa (masa), − wytrzymałość przy 0oC, − wytrzymałość przy 50oC, − minimalna temperatura elastyczności, − wytrzymałość na rozrywanie, − wydłużenie "w powietrzu", − wodoodporność - 4 mm, − wytrzymałość związania z podłożem, − pochłanianie wody w ciągu 24 h wg. masy, (nie więcej niż), − żaroodporność, (nie mniej niż),


36

− wydajność przy grubości warstwy: (dla zalecanych grubości warstw). Rozpoznawanie tworzyw sztucznych - termoplastycznych i termoutwardzalnych – polega

na podgrzaniu próbek do temperatury 40÷80°C. Jeżeli podgrzewana próbka mięknie to badanym jest tworzywo termoplastyczne, jeżeli nie ma zmian to tworzywo jest termoutwardzalne. 4.3.1.2. Zaprawy wodoszczelne

Mineralne powłoki izolacyjne

Są to suche mieszanki cementu, piasku i dodatków chemicznych przygotowanych najczęściej fabrycznie. Na miejscu użycia dodaje się tylko wodę aż do otrzymania konsystencji gęstej śmietany. Nakłada się je pędzlem lub szczotką na wyrównane i uprzednio namoczone podłoże warstwami (co najmniej dwie) grubości około 1 mm każda, w technologii „świeże na świeże”. Mineralne powłoki uszczelniające jako samodzielne izolacje zaleca się stosować przy zabezpieczaniu przed kapilarnym wnikaniem wilgoci, i to pod warunkiem wykonania tych powłok na sztywnych i nieodkształcalnych podłożach, ściśle według instrukcji ich użycia.

Mineralne powłoki izolacyjne występują pod nazwą elastyczne mikrozaprawy uszczelniające i są odpowiednikiem wcześniejszego określenia "elastyczny szlam uszczelniający". Są to materiały o bardzo drobnym kruszywie co prowadzi do możliwości wykonania cienkowarstwowych hydroizolacji.

Materiały te cechuje: − możliwość wykonywania cienkich warstw, − możliwość przykrywania rys, − właściwości kompensacji naprężeń. − odporność na działanie agresywnych środowisk, − dobra przyczepność na nie nasiąkliwych podłożach, − odporność na starzenie, − szczelność przy obciążeniu wodą pod ciśnieniem, − mrozoodporność.

Ze względu na wiele przydatnych cech w izolacjach wodochronnych zaprawy znalazły zastosowanie w: − uszczelnienie pionowe i poziome elementów budynku stykających się z gruntem, − uszczelnienie pionowe elementów budynku w obszarze cokołu obciążonych wodą

rozpryskową, − uszczelnienie poziome pod ścianami, − uszczelnienie przeciw wodzie napierającej pod ciśnieniem od wewnątrz (zbiorniki wody), − uszczelnienie przeciw wodzie napierającej od strony odwrotnej (woda wywiera ciśnienie

odrywające izolację), − uszczelnienie przeciw wodzie oddziałującej czasowo od wewnątrz w trakcie budowy.

Elastyczne mikrozaprawy uszczelniające należy zabezpieczyć powłokami ochronnymi, aby chronić przed szkodliwym oddziaływaniem obciążeń statycznych, dynamicznych i cieplnych. Mimo tego należy unikać obciążeń, które naraziłyby na uszkodzenie fizyczne izolację. Powłoki ochronne mogą być wykonane z materiałów termoizolacyjnych, poprzez klejenie klejem do elastycznej mikrozaprawy uszczelniającej.


37

Przygotowanie podłoża do wykonania powłoki mineralnej: − podłoże powinno być czyste i wystarczająco nośne, − w przypadku występowania wykwitów solnych należy uniemożliwić wydostawanie się

wody z rozpuszczonymi solami na powierzchnię konstrukcji poprzez zastosowanie np. impregnatu hydrofobizującego,

− usunąć luźne i zniszczone fragmenty, aż do "zdrowego" betonu, − usunąć warstwę mleczka cementowego, − usunąć wszelkie substancje mogące mieć wpływ na przyczepność powłoki do podłoża, − podłoże musi być nasączone kapilarnie wodą, − przed wykonaniem powłoki powierzchnia powinna być matowo-wilgotna. Jednoskładnikowe zaprawy uszczelniające

Są to mineralne masy na bazie szarego lub białego cementu portlandzkiego, z których uzyskuje się sztywne powłoki izolacyjne. Wiele z nich zawiera w swoim składzie domieszkę polimerów. Sprzedawane są w postaci suchej, więc przed użyciem trzeba je rozrobić odpowiednią ilością wody. Można je stosować do wykonania izolacji pionowych, a także poziomych w ścianach fundamentowych i piwnicznych. Zapobiegnie to wówczas przedostawaniu się wilgoci z fundamentów do ścian domu. Wykorzystuje się je również do robienia warstwy izolacyjnej w podłogach i posadzkach narażonych na zawilgocenie. Uszczelnia się nimi również baseny i inne zbiorniki wodne. Robi się z nich także powłokę uszczelniającą pod okładziny ceramiczne w pomieszczeniach, w których panuje duża wilgotność. Zaprawy takie mają dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne. Odporne są również na chemikalia. Mogą wchodzić w bezpośredni kontakt z gruntem. Niektóre z nich zawierają w swoim składzie aktywne składniki, które wnikają w podłoże i wchodzą w reakcję z wodą. Tworzą wówczas krystaliczne substancje zatykające pory materiału. Woda nie może wówczas przez nie przenikać. Powstaje w ten sposób wodoszczelna przepona w murze, stanowiąca dla wody nieprzekraczalną barierę. Zaprawy takie stosuje się do uszczelniania elementów betonowych i żelbetowych. Mają wodoszczelność dochodzącą nawet do 150 m słupa wody. Są drogie i wykorzystuje się je najczęściej w większych obiektach niż domy jednorodzinne. Nakłada się je maszynowo - metodą natrysku ciśnieniowego lub ręcznie – pacą. Dwuskładnikowe zaprawy uszczelniające

Produkowane są na bazie cementu, z dodatkiem środków poprawiających elastyczność i szczelność. Do tej mieszanki, zamiast wody, dodaje się drugi składnik, czyli płynną emulsję polimerową. Gotowa zaprawa jest wyjątkowo odporna na duże różnice temperatury. Zachowuje elastyczność nawet podczas mrozów. Tworzy cienkowarstwową powłokę uszczelniającą. Zaprawy tego rodzaju mają dobrą przyczepność do wielu materiałów budowlanych, zwłaszcza do tynków gipsowych, jastrychów anhydrytowych lub cementowych, płyt gipsowo-kartonowych i gipsowo-włóknowych, betonu komórkowego, ceramiki budowlanej, starych okładzin ceramicznych, a nawet podłoży asfaltowych. Dwuskładnikowe zaprawy wykorzystuje się do izolowania fundamentów, piwnic od wewnątrz, budynków oraz jako materiał uszczelniający pod okładziny ceramiczne, klinkierowe, kamienne, zwłaszcza na tarasach i balkonach. Dzięki dużej elastyczności uzyskiwanej powłoki wieloma z tych mas można izolować baseny i inne podobne zbiorniki wodne. Ich cechą szczególną jest to, że nadają się do wykonywania tak zwanych wanien wodoszczelnych. Są to izolacje zalewnych od zewnątrz piwnic, stosowane wówczas, gdy wody jest dużo, ustawicznie zalewa ściany fundamentowe i wywiera duże ciśnienie hydrostatyczne. Mają wodoszczelność dochodzącą do 70 m słupa wody.

b


38

Zaprawy szybkowiążące Służą do tamowania przecieków to materiały mineralne używane w przypadku pojawienia

się nagłych i gwałtownych przecieków wody przez ściany piwniczne. Można je nanosić na wilgotną powierzchnię. Wytrzymują nawet napór wody wywierającej duże ciśnienie hydrostatyczne. Wiążą przed upływem 30 sekund. Nanosić je można ręką w gumowej rękawicy. Nowością są tak zwane pudry, które służą do tamowania przecieków w ścianach piwnicznych. Stosuje się je od wewnątrz pomieszczeń. Suchy puder wciera się w zawilgoconą ścianę i po kilku sekundach tworzy się sztywna powłoka izolacyjna. Dane o produkcie na opakowaniu zapraw uszczelniających zawierają: − zastosowanie, − właściwości, − przygotowanie podłoża, − przygotowanie zaprawy, − sposób użycia, − zużycie, − narzędzia, − opakowania, − przechowywanie i transport, − dane techniczne. Dane techniczne zapraw mineralnych: − proporcje mieszanki:

przy nanoszeniu pędzlem (woda/zaprawa), przy nanoszeniu pacą (woda/zaprawa),

− czas gotowości zaprawy do pracy (godz.), − czas otwarty pracy (min), − przyczepność (MPa), − temperatura przygotowania zaprawy (°C), − temperatura podłoża (°C), − odporność na temperatury , − gęstość w stanie suchym (g/cm3), − minimalna grubość warstwy zaprawy (mm), − maksymalna grubość warstwy zaprawy (mm), − przechowywanie i transport.


Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to są tworzywa sztuczne? 2. Do czego służą wypełniacze? 3. Co to są barwniki, plastyfikatory i stabilizatory? 4. Co to są polimery? 5. Co to są elastomery i plastomery? 6. Jakie właściwości posiadają tworzywa sztuczne? 7. Co zalicza się do wad tworzyw sztucznych? 8. Gdzie znalazły zastosowanie w budownictwie tworzywa sztuczne? 9. Jakie wyroby z tworzyw sztucznych służą do wykonywania izolacji wodochronnych? 10. Do czego służą środki adhezyjne?


39

11. Jakie cechy posiadają folie izolacyjne? 12. Co to jest płynna folia? 13. Jaką techniką wykonywana jest izolacja z płynnej folii? 14. Jakie ma cechy i zastosowanie folia kubełkowa? 18. Co to są zaprawy wodoszczelne? 19. Gdzie znalazły zastosowanie zaprawy wodoszczelne? 20. W jakiej postaci dostarczane są na budowę zaprawy wodoszczelne? 21. Co stanowi główny składnik zapraw wodoszczelnych? 22. Jakie cechy charakteryzują zaprawy wodoszczelne? 23. Czym charakteryzuje się jednoskładnikowa i dwuskładnikowa zaprawa mineralna? 24. Jak przygotowuje się podłoże do wykonania izolacji z zaprawy wodoszczelnej? 25. W jaki sposób należy przygotować mieszankę do wykonania powłoki mineralnej? 26. Jakimi technologiami można wykonywać izolacje z zapraw wodoszczelnych? 27. Jakiej grubości powinna być warstwa powłoki mineralnej? 28. Ile warstw powinna wynosić powłoka mineralna? 29. Kiedy wykonuje się drugą warstwę powłoki mineralnej? 4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobu izolacji wodochronnej (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: − nazwę wyrobu, − sposób układania na podłożu, − rodzaj opakowania w jakim dostarczany jest na budowę.

Wskaż próbkę tego wyrobu, wybierając spośród różnych wyrobów z materiałów izolacyjnych. Sposób wykonania ćwiczenia. Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie, 3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego wyrobu izolacyjnego, 4) podać nazwę wyrobu izolacyjnego, 5) podać rodzaj opakowania w jakim dostarczany jest na budowę, 6) wskazać opakowanie lub próbkę opisanego wyrobu izolacyjnego, 7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 9) zaprezentować efekty swojej pracy, 10) dokonać samooceny pracy, 11) uporządkować stanowisko pracy.


− stół warsztatowy, − charakterystyki techniczne materiałów wodochronnych, − opakowania lub próbki wyrobów izolacyjnych: emulsja asfaltowa,


40

folia izolacyjna płaska, folia kubełkowa, lepik, membrany samoprzylepne, papa zgrzewalna, papa zwykła, zaprawa mineralna,

− literatura.

Ćwiczenie 2 Na podstawie opisu (załącznik nr 1 do ćwiczenia) zawierającego charakterystykę

techniczną wyrobu izolacji wodochronnej określ: − nazwę wyrobu, − postać w jakiej występuje na budowie, − jaką temperaturę wytrzymuje wykonana z niego izolacja. Wskaż:

próbkę tego wyrobu, wybierając spośród różnych wyrobów z materiałów izolacyjnych. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie, 3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego wyrobu izolacyjnego, 4) podać nazwę wyrobu izolacyjnego, 5) podać postać w jakiej występuje na budowie, 6) podać temperaturę jaką wytrzymuje wykonana z niego izolacja, 7) wybrać próbkę opisanego wyrobu izolacyjnego, 8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 10) zaprezentować efekty swojej pracy, 11) dokonać samooceny pracy, 12) uporządkować stanowisko pracy.


− stół warsztatowy, − charakterystyki techniczne materiałów wodochronnych, − opakowania lub próbki wyrobów izolacyjnych: emulsja asfaltowa,

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału

Głównym zadaniem tego materiału nie jest sama hydroizolacja, ale ochrona właściwej izolacji pionowej narażonej na uszkodzenia.


41

asfaltowa pasta emulsyjna, folia izolacyjna płaska, folia kubełkowa, lepik asfaltowy, membrany samoprzylepne, papa zgrzewalna, papa zwykła, płynna folia, zaprawa mineralna,

− literatura. Ćwiczenie 3

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału izolacyjnego, (załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: − nazwę materiału izolacyjnego, − postać w jakiej występuje, − zakres stosowania. Wskaż: próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów izolacji wodochronnych.


1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan w zeszycie, 3) przeczytać charakterystyki techniczne przygotowanych materiałów izolacyjnych, 4) określić nazwę materiału izolacyjnego, 5) porównać charakterystykę wybranego materiału w instrukcji producenta z opisanym

w zadaniu, 6) sporządzić w zeszycie notatkę z realizacji ćwiczenia, 7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 8) zaprezentować efekty swojej pracy, 9) dokonać samooceny pracy.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału Materiał ten charakteryzuje się tym że: − nakłada się go za pomocą packi lub pędzla, − można przyklejać nim płyty styropianowe, − nakładać go można na suche jak i wilgotne powierzchnie, − warstwę izolacji można dodatkowo wzmocnić wtapiając w nią siatkę z włókna

szklanego.


42

Wyposażenie stanowiska pracy: − charakterystyki techniczne materiałów izolacji wodochronnych, − zestaw materiałów z instrukcjami producenta: zaprawa klejowa, zaprawa wyrównująca, zaprawa tynkarska, zaprawa samopoziomująca, elastyczna mikrozaprawa, jednoskładnikowa masa bitumiczna,

− literatura.

Ćwiczenie 4 Sporządź zapotrzebowanie materiałowe na wykonanie izolacji z zaprawy wodoszczelnej

podłogi i ścian pomieszczenia. Dane potrzebne do wykonania ćwiczenia: − zakres prac: jednokrotne gruntowanie i dwie warstwy zaprawy wodoszczelnej, − wymiary podłogi 4 x 6 m, − wysokość ścian 3 m, − powierzchnia wyłączona z wykonania izolacji: drzwi o wymiarach 0,9 x 2 m, okno o wymiarach 1 x 1,5 m,

− jednokrotne gruntowanie. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan w zeszycie, 3) obliczyć powierzchnię posadzki, 4) obliczyć powierzchnię ścian, 5) obliczyć całkowitą powierzchnię do wykonania izolacji po wyłączeniu powierzchni okna i

drzwi, 6) przeczytać charakterystykę techniczną zaprawy izolacyjnej,

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału izolacji wodochronnej

Te materiały, stosowane do wykonywania izolacji wodochronnych charakteryzują się: − dużą trwałością i łatwością wykonania, − możliwością stosowania na powierzchnie wilgotne, − umożliwieniem "oddychania" podłoża, − utworzeniem sztywnej powłoki na izolowanej powierzchni, − zabezpieczaniem izolowanych powierzchni przed parciem bezpośrednim i ujemnym

(odrywanie) wody.


43

7) obliczyć ilość potrzebnej zaprawy na podstawie norm zużycia, 8) obliczyć ilości niewykorzystanej zaprawy po zakupie pełnych opakowań, 9) sporządzić w zeszycie notatkę z realizacji ćwiczenia, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 11) zaprezentować efekty swojej pracy, 12) dokonać samooceny pracy, 13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: − literatura. 4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz określić: Tak Nie 1) scharakteryzować tworzywa sztuczne? ¨ ¨ 2) podać sposób otrzymywania tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 3) omówić budowę tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 4) wskazać rolę środków adhezyjnych w wyrobach z tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 5) dokonać podziału tworzyw sztucznych ze względu na właściwości użytkowe? ¨ ¨ 6) podać cechy tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 7) podać wady tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 8) podać zastosowanie tworzyw sztucznych w budownictwie? ¨ ¨ 9) wyroby z tworzyw sztucznych do wykonywania izolacji wodochronnych? ¨ ¨ 10) omówić właściwości folii izolacyjnych? ¨ ¨ 11) omówić funkcję folii kubełkowej w izolacji wodochronnej? ¨ ¨ 12) omówić technologie wykonywania izolacji z tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 13) wskazać rodzaje zapraw wodoszczelnych? ¨ ¨ 14) składniki mineralnych powłok izolacyjnych? ¨ ¨ 15) omówić wpływ poszczególnych składników na właściwości izolacji? ¨ ¨ 16) scharakteryzować zasady przygotowania zaprawy wodoszczelnej

do wykonania izolacji? ¨ ¨ 17) scharakteryzować zasady przygotowania podłoża do wykonania

mineralnej powłoki izolacyjnej? ¨ ¨ 18) dobrać sprzęt i narzędzia do wykonywania zapraw wodoszczelnych? ¨ ¨


44

4.4. Maszyny, urządzenia i narzędzia do wykonywania izolacji wodochronnych


Wykonywanie izolacji wodochronnych wymaga wielu złożonych czynności od wykonania obmiarów, aż do nakładania na podłoże wielu nowoczesnych i specyficznych wyrobów izolacyjnych. Do wielu czynności monter izolacji wodochronnych używa narzędzi, z których korzysta murarz tynkarz czy ślusarz. Jednak w technologii nakładania izolacji niezbędne są specjalne narzędzia i urządzenia, przystosowane są do jednej lub wąskiego zakresu prac.

Narzędzia pomiarowe i traserskie Niezbędne są już przy organizacji robót izolacyjnych a więc przedmiarze robót w celu

wykonania zapotrzebowania materiałowego a następnie do obróbki materiałów rolowych. Podstawowe narzędzia pomiarowe i traserskie oraz ich przeznaczenie to:

− cyrkiel – trasowanie łuków i okręgów, − kątownik – sprawdzanie i wyznaczanie kąta prostego, − łata murarska – kontrola nierówności powierzchni i trasowanie, − miary zwijane i składane – pomiary i trasowanie, − ołówek – pisanie i rysowanie linii, − poziomnica – sprawdzanie i wyznaczanie poziomów powierzchni na małych odległościach, − rysik – wykonywanie rys na powierzchniach, − sznur murarski – wyznaczanie prostoliniowości na dużych odległościach, − waga wężowa – sprawdzanie i wyznaczanie poziomów.

Narzędzia do

wykonywania izolacji wodochronnych

Do wykonywania

powłok mineralnych

Do wykonywania

powłok bitumicznych

Do wykonywania

izolacji papowych

Do wykonywania

izolacji z tworzyw sztucznych

Pomiarowe i traserskie

Do przygotowania

podłoża

Rys. 4. - Podział narzędzi do wykonywania izolacji wodochronnych [opr. autora]


45

Narzędzia do przygotowania podłoża Przygotowanie podłoża polega przede wszystkim na oczyszczeniu powierzchni

z wszelkich nierówności, w tym wystających elementów konstrukcyjnych oraz starannego usunięcia kurzu. Po czynnościach porządkowych należy podłoże zagruntować zgodnie z instrukcją technologiczną. Gruntowanie powierzchni to nanoszenie preparatu gruntującego ręcznie za pomocą pędzla lub mechanicznie przy użyciu agregatu z końcówką natryskową.

Typowym tego typu urządzeniem jest natryskiwacz roztworu gruntującego. Jest to urządzenie służące do gruntowania dużych powierzchni, szczególnie dachowych. Główne części natryskiwacza to: przewód ssawny i smok, pompa, przewód tłoczny, końcówka natryskowa, beczka, konstrukcja nośna – stelaż.

Smok zamocowany w otworze beczki stanowiącej opakowanie transportowe gruntownika jest zaopatrzony w filtr, zawór odcinający i przewód łączący wnętrze beczki z atmosferą. Przewód ten służy do wyrównywania ciśnienia w miarę zużywania gruntownika. W urządzeniu stosuje się pompę zębatą napędzaną silnikiem elektrycznym lub, w mniejszych typach, pompę ręczną. Zasada pracy: pompa zasysa gruntownik z beczki i tłoczy go przewodem tłocznym do końcówki natryskowej, na wylocie której gruntownik ulega zawirowaniu i rozpyleniu przez dyszę.

Przed przystąpieniem do natrysku należy dokładnie wymieszać gruntownik w beczce, a następnie wykręcić gwintowany korek i umocować w beczce końcówkę przewodu ssawnego (smoka), zamknąć jego zawór i ułożyć beczkę na łożu, tak by smok znajdował się w jej najniższym położeniu.

Rys. 11. Narzędzia pomiarowe i traserskie w robotach izolacji wodochronnych: a) rysik, b) ołówek, c) cyrkiel, d)kątownik, e) poziomnica, f) łata murarska, g) sznur murarski, h) miary zwijane, I) miary

składane, j) waga wężowa [18]

a b

c

d

e g f

i j h


46

Smok łączy się z przewodem ssawnym, a końcówkę z pompą przewodem tłocznym. Obsługa końcówki natryskowej należy do montera, a pompa do operatora. Do obowiązków operatora należy włączanie i wyłączanie pompy, obserwowanie ciśnienia na manometrze oraz wymiana opróżnionych beczek.

Narzędzia do wykonywania powłok mineralnych. Powłoki mineralne przygotowywane są podobnie jak gotowe zaprawy tynkarskie i klejowe w pojemnikach lub wiadrach murarskich.

Mieszać należy mieszadłem napędzanym wiertarką wolnoobrotową. Nakładanie powłoki odbywa się przy użyciu szpachelki, packi, pędzla lub agregatu z pistoletem natryskowym.

a

b

c

d

max 15º

Rys. 12. Natryskiwacz roztworu gruntującego: a) elementy konstrukcji, b) zbiornik, c) pompa, d) końcówka natryskowa, e) rozpylacz [6, s. 235]

Rys. 13. Narzędzia do wykonywania powłok mineralnych: a) kompletne mieszadło, b) wiadra na zaprawę i wodę, c) paca, d) szpachelka, e) kielnia, f) pędzel [opracowanie własne]

a

b

c

d

e

f


47

Narzędzia do wykonywania powłok bitumicznych

Technologia wykonywania powłok bitumicznych zależy od rodzaju użytego lepiku. Lepiki do stosowania na zimno nanosimy bezpośrednio ręcznie lub mechanicznie na izolowane powierzchnie. Lepiki do stosowania na gorąco muszą być wcześniej podgrzane i na gorąco nanoszone.

a) b) Nanoszenie lepiku metodą natryskową wykonuje się przy użyciu natryskiwacza gorącego

lepiku. Wykonuje się nim gotowe izolacje lub warstwy wiążące. Pompa natryskiwacza jest napędzana silnikiem spalinowym gazowym i propan-butanem z butli. W czasie natrysku lepik zasysa pompa ze zbiornika i przewodem giętkim tłoczy do końcówki natryskowej i na izolowaną powierzchnię. W chwili zamknięcia zaworu na końcówce, w celu przerwania natrysku, pompa zaczyna pracować w obiegu zamkniętym, a lepik wraca z powrotem do zbiornika. Roztopiony lepik może być dostarczony do zbiornika natryskiwacza rurociągiem,

a b c d e

Rys. 15. Narzędzia do przygotowywania lepiku i asfaltu: a) kocioł do podgrzewania lepiku, b) narzędzia paleniskowe, c)czerpak, d) pojemniki do noszenia lepiku, e) szczotka dekarska [6, s.230]

Rys. 14. Nakładanie powłok mineralnych: a) ręcznie przy użyciu kielni, b) metodą natryskową przy użyciu agregatu.[16]

Rys. 16. Kotły do topienia masy asfaltowej: a) stały, b) przewoźny [14, s. 90]


48

Rys. 20. Narzędzia do zgrzewania papy baterią dwupalnikową i pojedynczym palnikiem [8, s. 3]

wprost z kotła do topienia lepiku, bądź z przewoźnego pojemnika lepiku. Natryskiwacze rozgrzewają się od własnego, roztopionego lepiku.

Narzędzia do układania papy

Papy w zależności od rodzaju układane są na zimno na odpowiednio przygotowane podłoże, lub na gorąco przez podgrzanie strony przylegania papy płomieniem palnika gazowego.

Do obróbki cieplnej papy termozgrzewalnej służy pojedynczy palnik lub bateria dwupalnikowa i sześciopalnikowa.

a b

c

d

e

f

Rys. 17. Natryskiwacz gorącego lepiku: a) końcówka przewodu z uchwytami, b) podgrzewany przewód, c) kocioł, d) grzałka, e) pompa, konstrukcja podstawy [6, s. 237]

c

d

a b

Rys. 19. Wałek do dociskania papy: a) rura z otworami, b) zbiornik smaru, b) c) wałek, d) uchwyt [6, s. 232]

a b

Rys. 18. Narzędzia do cięcia materiałów izolacyjnych: a) nóż zwykły, b) nożyce krążkowe [6, s.229]


49

a) b) c)

Podczas zgrzewania rolka papy powinna być ułożona na podłożu, do którego ma być przyklejona. Bateria przystawiona na odległość zderzaków w ten sposób, aby płomienie skierowane były jednakowo na papę jak i na podłoże. Bateria wykonuje ruch do tyłu a za wycofującym się płomieniem rozwijana jest papa z rolki. Rozgrzaną papę układa się na podłożu pod własnym ciężarem bez dodatkowych nacisków. Płynne folie to izolacje skuteczne i łatwe w wykonaniu. Na budowę dostarczane są w pojemnikach jako substancja gotowa do użycia. Na podłoże nanosi się za pomocą pędzla malarskiego, wałka lub urządzenia do natryskiwania. W przypadku stosowania urządzenia natryskowego produkt zazwyczaj należy rozcieńczyć, dodając składnik stosownie do rodzaju folii. Przy podwyższonym ciśnieniu natryskiwania bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniej odległości pomiędzy dyszą a pokrywaną powierzchnią, ponieważ dzięki temu powstaje warstwa zewnętrzna uszczelniająca pory. W przeciwnym przypadku niezbędna jest natychmiastowa obróbka ostateczna wałkiem.

a

c

b

d

e

Rys. 22. Aparatura baterii sześciopalnikowej: a) palniki, b) konstrukcja jezdna palników, c) przewody gazowe, d) butle, e) wózek do transportu butli [6, s. 240]

Rys. 21. Układanie papy termozgrzewalnej palnikiem gazowym jednodyszowym: a) ustawienie płomienia w relacji papa – podłoże, b) obróbka brzegów szpachelką, c) obróbka zakładów wałkiem dociskowym [8, s.2]


50

a) b)

Konserwacja i naprawa sprzętu. Dla długiej i dobrej pracy urządzenia czy maszyny niezbędna jest systematyczna dbałość o nią. Każdorazowo przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić działanie urządzeń smarowniczych i usunąć zaistniałe usterki np. brak smaru, oleju, niedrożność przewodów smarujących. Złącza śrubowe stale kontrolować i dokręcać poluzowane nakrętki. Należy również zwracać uwagę na sprawność przekładni i ich osłon jak również zwracać uwagę na czystość całego urządzenia. Wszystkie elementy konstrukcji przed montażem dokładnie sprawdzić, czy nie zostały uszkodzone na skutek użytkowania. 4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia. 1. Jak zorganizować stanowisko do wykonywania izolacji? 2. Jakich narzędzi użyjesz do oczyszczenia podłoża? 3. Na czym polega gruntowanie powierzchni przed układaniem izolacji? 4. Jakie narzędzia służą do obmiaru i trasowaniu w robotach izolacyjnych? 5. Jakimi narzędziami i urządzeniami wykonuje się powłoki mineralne? 6. Jakimi narzędziami i urządzeniami wykonuje się powłoki bitumiczne? 7. Jakimi technologiami układa się izolacje z materiałów rolowych? 8. Co decyduje o doborze narzędzi do układania izolacji z materiałów rolowych? 9. Jakimi narzędziami nanosi się płynne folie na podłoże? 10. Jakimi narzędziami ustawia się płomień palnika gazowego przy układaniu papy? 11. Jak powinien być przygotowany pas papy do zgrzewania? 12. Gdzie powinna być ustawiona butla gazowa? 13. Jaka jest kolejność czynności przy uruchamianiu palnika gazowego? 14. Jakie środki ostrożności należy zachować przy obsłudze urządzeń gazowych?

Rys. 23. Nanoszenie płynnej folii polimerowej: a)metodą natryskową, b) ręcznie [19]

a b


51

4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie

Wykonaj izolację z papy termozgrzewalnej na powierzchni 0,5 m2. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – zapisać plan w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) zapoznać się z dostępnymi narzędziami do wykonywania izolacji wodochronnej, 5) zapoznać się z dostępnymi materiałami, 6) wyodrębnić i oddzielić materiały i narzędzia spośród innych, 7) przygotować narzędzia i materiał do gruntowania, 8) zagruntować powierzchnię pod wykonanie ćwiczenia – 0,5 m2, 9) przygotować narzędzia do obróbki i przyklejania papy, 10) przygotować papę termozgrzewalną i odciąć z rolki o szerokości 1 m pas 0,5 m, 11) uruchomić palnik gazowy, 12) przykleić próbkę papy do podkładu, 13) zgasić płomień i zabezpieczyć butlę gazową, 14) oczyścić i złożyć narzędzia, 15) sporządzić w zeszycie notatkę z realizacji ćwiczenia, 16) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 17) zaprezentować efekty swojej pracy, 18) dokonać samooceny pracy, 19) uporządkować stanowisko pracy.


− stół warsztatowy, − materiały izolacyjne, papa zwykła i termozgrzewalna, folia izolacyjna, membrana kubełkowa, emulsja asfaltowa, lepik asfaltowy,

− urządzenia i narzędzia: gaśnica, poziomnica, pędzel malarski, rysik, kątownik, szczotka dekarska i szczotka do zamiatania, szpachelka, przymiar zwijany, liniał, cyrkiel, nóż do cięcia papy, palnik i butla gazowa, kielnia i packa,

− literatura.


52

Ćwiczenie 2 Wykonaj na powierzchni ściany izolację wodochronną z zaprawy wodoszczelnej na

powierzchni.


1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) zgromadzić potrzebne narzędzia, 5) oczyścić podłoże z nierówności i kurzu na powierzchni 1 m2, 6) nawilżyć podłoże, 7) przygotować odpowiednią ilość zaprawy do nanoszenia packą, 8) nanieść zaprawę packą na połowę przygotowanej powierzchni podłoża, 9) przygotować zaprawę do nanoszenia pędzlem malarskim (wskazane przygotowanie całej

ilości do nakładania packą, a następnie połowę rozrzedzić do nanoszenia pędzlem), 10) nanieść zaprawę pędzlem na resztę przygotowanej powierzchni podłoża, 11) oczyścić i złożyć narzędzia, 12) zabezpieczyć pozostałe materiały, 13) sporządzić w zeszycie notatkę z realizacji ćwiczenia, 14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia – porównać wykonane powierzchnie, 15) zaprezentować efekty swojej pracy, 16) dokonać samooceny pracy, 17) uporządkować stanowisko pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − podłoże do wykonywania izolacji wodochronnej, − narzędzia do oczyszczania podłoża: szczotka, szpachelka, − pojemniki na wodę i zaprawę, − zaprawa mineralna, − wiertarka z mieszadłem, − narzędzia do nanoszenia powłoki: packa i pędzel malarski. 4.4.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wskazać narzędzia pomiarowe i traserskie? ¨ ¨ 2) posługiwać się narzędziami pomiarowymi? ¨ ¨ 3) rozpoznawać narzędzia do wykonywania zapraw wodoszczelnych? ¨ ¨ 4) rozpoznać narzędzia do obróbki lepiku? ¨ ¨ 5) rozpoznać narzędzia do układania papy? ¨ ¨ 6) rozpoznać narzędzia do wykonywania izolacji z tworzyw sztucznych? ¨ ¨ 7) przygotować stanowisko do wykonywania izolacji z lepiku? ¨ ¨ 8) przygotować stanowisko do wykonywania izolacji z papy na zimno? ¨ ¨ 9) przygotować stanowisko do wykonywania izolacji z papy termozgrzewalnej? ¨ ¨ 10) posługiwać się palnikiem gazowym do nagrzewania papy? ¨ ¨ 11) opisać zasadę działania natryskiwacza roztworu gruntującego? ¨ ¨ 12) opisać zasadę działania natryskiwacza gorącego lepiku? ¨ ¨ 13) dokonać odpowiedniej konserwacji narzędzi i urządzeń? ¨ ¨ 14) zorganizować miejsce pracy zgodnie z przepisami bhp i ppoż.? ¨ ¨ 15) omówić zasady działania urządzeń do wykonywania izolacji wodochronnych? ¨ ¨ 16) opisać zasady składowania narzędzi i sprzętu na stanowisku pracy? ¨ ¨ 17) wykonać czyszczenie i konserwację narzędzi i sprzętu? ¨ ¨


53

4.5. Transport i składowanie materiałów izolacyjnych


Transport materiałów w zależności od miejsca działania dzieli się na zewnętrzny i wewnętrzny. Transport zewnętrzny na dużą odległość. To dowóz materiałów z wytwórni lub hurtowni do magazynu budowy. Transport ten odbywa się koleją, samochodami lub przyczepami ciągnikowymi. Transport wewnętrzny (czyli bliski). To dowóz materiałów z magazynu budowy do miejsca ich wbudowania. W zależności od kierunku ruchu transport wewnętrzny może być poziomy lub pionowy; czasem wyróżnia się jeszcze transport ukośny, który odbywa się równocześnie w poziomie i w pionie, oraz technologiczny - czyli nierozłącznie związany z technologią wbudowywania materiału.

Transport należy organizować tak, aby przebiegał po najkrótszych drogach, w miarę możliwości bez skrzyżowań hamujących ruch. Transport wewnętrzny jest bardzo pracochłonny. Koszt transportu w niektórych robotach dochodzi do 60% całego kosztu robót. Aby ułatwić przeładunki oraz zmniejszyć liczbę uszkodzeń, stosuje się pakietyzację lub konteneryzację przewozu. Materiał już w wytwórni układa się w specjalnych koszach, skrzyniach, kontenerach lub pojemnikach.

Transport wewnętrzny poziomy odbywa się na wózkach od prostych ciągnionych lub pchanych, aż po wózki napędzane silnikiem spalinowym lub elektrycznym.

Wózek jednokołowy to taczka ze skrzynią lub platformą, służy do transportu materiałów sypkich lub płynnych. Wózek dwukołowy platformowy służy do przewozu większych elementów np.: blacha, beczki z lepikiem, elementy konstrukcyjne. Do przewozu materiałów na większe odległości po równej nawierzchni służą wózki akumulatorowe i spalinowe. Materiały płynne

Mogą być transportowane w szczelnie zamkniętych blaszanych bębnach. Do przewozu bębny należy układać w dwóch warstwach, żeby tworzyły zwartą całość, zabezpieczoną dodatkowo listwami przed ewentualnym przesunięciem i uszkodzeniem. Pakietowane bębny należy ustawiać na paletach o odpowiednim wymiarze. Ładunek na palecie powinien być chroniony przed przesuwaniem się i uszkodzeniem.

Rys. 24. Wózki transportowe ręczne: a) jednokołowy z platformą, b) dwukołowy platformowy [rys. aut.]

a b


54

Materiały rolowe Można, w zależności od rodzaju wyrobu, przewozić w pozycji pionowej lub poziomej, ale

zawsze zabezpieczone przed przesuwaniem i uszkodzeniami. Rolki papy asfaltowej na tekturze, papy asfaltowej na osnowie z włókien szklanych i papy smołowej przewozi się ustawione pionowo w jednej warstwie. Papy na osnowie z tkanin technicznych lub z włókniny przeszywanej oraz rolki folii dachowej z PVC należy przewozić w pozycji leżącej (długością w kierunku jazdy), na całej szerokości pojazdu, aby uniemożliwić przemieszczanie się rolek w czasie jazdy. Transport wewnętrzny pionowy

To ruch w kierunkach góra - dół. Do tego transportu na budowach używa się różnego rodzaju podnośników. Najprostszym podnośnikiem jest krążek (blok), przez który przewieszona jest lina stalowa lub konopna. Do jednego końca liny przywiązuje się przeznaczony do transportu materiał i ciągnąc za drugi koniec liny, podnosi się go w górę. Wysiłek ten można zmniejszyć stosując wielokrążek.

Rys. 25. Wózki akumulatorowe i spalinowe: a) akumulatorowy platformowy, b) akumulatorowy widłowy, c) spalinowy wywrotny [6, s. 66]

a

b c


55

Najprostszym mechanizmem zwiększającym udźwig krążków jest wciągarka kozłowa Kręcąc korbami, poprzez przekładnię obracamy bęben, na który nawija się lina podnosząca ciężar. Wciągarka kozłowa jest wyposażona w zapadkę, która chroni wciągarkę przed ruchem wstecznym korby i umożliwia zatrzymanie ciężaru na dowolnej wysokości.

Do podnoszenia jeszcze większych ciężarów, służy wciągarka napędzana mechanicznie, jednak może ją uruchamiać tylko przeszkolony i uprawniony do tego pracownik. Najbardziej rozpowszechnionymi u nas podnośnikami są wyciągi. Obecnie w Polsce są stosowane dwa rodzaje wyciągów: masztowe i towarowo-osobowe.

a

b c

d

Rys. 27. Wciągarka kozłowa: a) bęben, b) zapadka, c) przekładnia zębata, d) korba [7, s. 192]

b

c

d

e

a

Rys. 28. Wciągarka o napędzie mechanicznym: a) podstawa, b) silnik, c)hamulec, d) bęben linowy, e) osłona przekładni zębatej [7, s. 192]

Rys. 26. Krążki: a) stały, b) ruchomy, c) zblocze hakowe [7, s. 192]

a b c


56

Wyciąg masztowy Składa się z masztu (na ogół o konstrukcji kratowej), wózka dwukołowego trwale

połączonego z masztem, wciągarki i platformy podnoszonej i opuszczanej wzdłuż masztu za pomocą liny przerzuconej przez zblocze na wierzchołku masztu i nawijanej przez wciągarkę. Platformę można obracać w płaszczyźnie poziomej o kąt 90°, co pozwala na bezpieczny załadunek i wyładunek pomostu. Przy budynkach o większej wysokości stosuje się wyciągi towarowo-osobowe. Podstawowym elementem tego wyciągu jest maszt, na którym umocowane są prowadnice kabiny i pomostu. Maszt jest usztywniony za pomocą kotew rurowych łączących go ze ścianami. Maszt ma konstrukcję kratową i jest wykonany ze stali. Pozostałe elementy to kabina i obudowa podstawy masztu. mechanizm napędowy masztu składa się z silnika elektrycznego , hamulca elektromagnetycznego, oraz przekładni ślimakowej i zębatki na maszcie po której kabina przesuwa się. Ta konstrukcja wyeliminowała użycie liny. Wyciągami tymi można podnosić materiały i ludzi na wysokość do 150 m. Poza wymienionymi środkami transportu pionowego często używa się żurawi samochodowych, oraz na większych budowach żurawi wieżowych poruszających się po specjalnych torowiskach.

Składowanie materiałów

Do wykonania izolacji wodochronnych powinno odbywać się tylko w miejscach do tego przeznaczonych. Stosy składowanych materiałów powinny być oddalone nie mniej niż:

Rys. 29. Wyciągi budowlane: a) masztowy, b) towarowo-osobowy [7, s.194] a b


57

- 0,75 m od ogrodzeń i zabudowań, - 1,50 m od zewnętrznej główki szyny kolejowej, - 5,00 m od stałego stanowiska pracy. Między stosami i pryzmami lub pojedynczymi elementami należy pozostawić przejścia o szerokości co najmniej 1,0 m oraz przejazdy w zależności od gabarytu stosowanych środków transportu. Materiały workowane

Powinny być układane krzyżowo i nie przekraczać dziesięciu warstw. Wyciąganie materiałów z dolnych warstw stosu oraz podkopywanie zwałów materiałów sypkich jest niedozwolone. Papę smołową i asfaltową

Przechowuje się w miejscach suchych, przewiewnych, zabezpieczonych przed działaniami atmosferycznymi, szczególnie przed nadmiernym działaniem promieni słonecznych wysoką temperaturą (nagrzewaniem). Na pomieszczenia składowe nadają się szopy o niezbyt nagrzewającym się dachu. Rolki papy należy układać na wyrównanym i utwardzonym podłożu magazynowym w pozycji stojącej lub leżącej, w zależności od rodzaju papy. Na stojąco składuje się papę smołową i asfaltową na osnowie z tektury oraz papę asfaltową na osnowie z welonu z włókien szklanych. Papę asfaltową na osnowie z welonu z włókien szklanych należy magazynować w jednej warstwie, w grupach zawierających nie więcej niż dwieście rolek papy. Odległość między grupami powinna wynosić 50-70 cm. Poziomo magazynuje się rolki papy na osnowie z tkanin technicznych i z włókniny przeszywanej. Papę na osnowie z tkanin technicznych można układać w jednej lub dwóch warstwach, przy czym rolki w warstwach powinny być ułożone równolegle. Papę na osnowie z włókniny przeszywanej można układać w nie więcej niż czterech warstwach z zachowaniem równoległości rolek i temperatury większej niż 5°C.

Folię dachową z PVC

Należy przechowywać w krytych magazynach w temperaturze -10-25°C. Rolki folii układa się na równym, twardym podłożu w nie więcej niż trzech warstwach.

Bitumy, asfalt, smoła, lepik

Są dostarczane przeważnie w bębnach blaszanych po 150-200 kg i nie trzeba specjalnych warunków do ich przechowywania. Można je składować na otwartej przestrzeni, a latem — w miejscach ocienionych. Lepiku bitumicznego używanego na zimno (w stanie płynnym) nie należy przetrzymywać zbyt długo w wysokiej temperaturze, ze względu na utlenianie się olejów pochodzenia ponaftowego.

Bębny z bitumami powinny być ustawiane otworem do góry bez względu na twardość lub gęstość przechowywanego materiału. Smołę trzymaną w cysternach kolejowych najkorzystniej jest zlewać bezpośrednio z cystern do beczek metalowych. Wszystkie ww. materiały, a zwłaszcza lepiki upłynniane, których rozpuszczalniki (benzol, benzyna) są wybuchowe, należy magazynować z zachowaniem szczególnej ostrożności przeciwpożarowej. Rozpuszczalniki łatwopalne

Benzyna lakowa, alkohol etylowy, rozpuszczalniki węglopochodne) w czasie magazynowania trzeba starannie zabezpieczyć przeciwpożarowo. Pomieszczenia magazynowe


58

powinny być suche, a temperatura w granicach 10÷20°C. Większe wahania temperatury mogą wpłynąć ujemnie na jakość wyrobów (gęstnienie). Dopuszczalne jest tylko ogrzewanie centralne (wodne lub parowe). Instalacja oświetleniowa musi odpowiadać ściśle przepisom przeciwpożarowym, np. przewody elektryczne powinny być umieszczone w rurkach stalowych lub pod tynkiem, żarówki — w podwójnych kloszach hermetycznych, a wyłączniki — na zewnątrz pomieszczenia magazynowego. Ponieważ pary rozpuszczalników są cięższe od powietrza, więc w podłodze wykonuje się powietrzne kanały wyciągowe. Magazyn powinien być wyposażony w dostateczną liczbę gaśnic pianowych lub z dwutlenkiem węgla oraz piasek, gdyż płonących klejów, rozpuszczalników słynnych wyrobów lakierniczych nie wolno gasić wodą. Do magazynów nie wolno wchodzić z zapalonymi lampami, świecami, papierosami itp. Ponieważ mieszaniny par rozpuszczalników, a powietrzem tworzą przy pewnym krytycznym stężeniu mieszaniny wybuchowe, więc pomieszczenia magazynowe trzeba dokładnie wietrzyć. Wyroby płynne w puszkach i kanistrach ustawia się warstwami na półkach lub na podłodze na podkładach z desek, układając w piramidy oddzielnie według rodzaju, kolorów oraz wielkości opakowania.

Na jakość wyrobów płynnych szkodliwie działa bezpośrednie naświetlenie słoneczne pojemników i gwałtowne zmiany temperatury otoczenia (powodujące zjawisko zwane poceniem się puszek).


Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co to jest transport? 2. Co to jest transport wewnętrzny i zewnętrzny? 3. Co to jest transport pionowy i poziomy? 4. Jakie są powszechne środki transportu? 5. Co to jest krążek – blok? 6. Do czego służy zblocze hakowe? 7. Jaki napęd posiada wciągarka kozłowa? 8. Jakie zasady obowiązują przy transporcie materiałów rolowych? 9. Na co narażona jest papa podczas transportu? 10. Jakie rodzaje pap przewozi się w pozycji leżącej? 11. O czym mówią przepisy składowania i magazynowania materiałów? 12. Jakie czynniki decydują o pogorszeniu się właściwości materiałów izolacyjnych podczas

magazynowania? 13. Jak przechowywać należy papę smołową i asfaltową? 14. Jaką temperaturę należy zapewnić magazynowanej folii dachowej? 15. Jakie są wymagania przechowywania rozpuszczalników? 16. W jakim celu w podłodze – gdzie przechowuje się rozpuszczalniki - wykonuje się

powietrzne kanały? 17. Jakie środki bezpieczeństwa powinny być zapewnione w magazynie? 18. Czym nie wolno gasić płonących klejów, rozpuszczalników i wyrobów lakierniczych?


59

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1 Dostarcz 10 rolek papy i 5 pojemników dwudziestokilogramowych lepiku na stanowisko pracy odległe o 50 m od składu materiałów. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania - zapisać plan w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) przygotować materiały do transportu, 5) zapoznać się z instrukcją producenta papy i lepiku, 6) ocenić stan drogi transportu materiałów, 7) zapoznać się z ciężarem materiałów, 8) dobrać środki transportu, 9) przewieźć papę w pozycji zgodnej z instrukcją, 10) złożyć papę na odpowiednim miejscu i podłożu, 11) zabezpieczyć papę przed przemieszczaniem się, 12) przewieźć lepik i złożyć w odstępie od papy umożliwiającym swobodny dostęp, 13) oczyścić i odstawić na miejsce środki transportu, 14) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 15) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 16) zaprezentować efekty swojej pracy, 17) dokonać samooceny pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − materiały: rolki papy, lepik w pojemnikach 20kg, − instrukcje producenta materiałów, − palety magazynowe, − wózek jednokołowy, − wózek dwukołowy, − literatura.

Ćwiczenie 2

Ustal powierzchnię magazynu dla przechowania niżej wymienionych materiałów izolacyjnych: − papa asfaltowa podkładowa – 360 rolek, − papa asfaltowa wierzchniego krycia – 480 rolek, − lepik w beczkach 200 kg. – 16 szt., Uwaga: wszystkie materiały są dostarczane na paletach.


1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania - zapisać plan w zeszycie,


60

3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) ustalić po ile sztuk pakowana jest papa na palecie, 5) ustalić jaka jest powierzchnia beczki i palety, 6) obliczyć ilość palet papy podkładowej i wierzchniego krycia, 7) obliczyć całkowite pole powierzchni palet z papą oraz beczek z lepikiem, 8) obliczyć powierzchnię jaką zajmą wszystkie materiały izolacyjne, 9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 11) zaprezentować efekty swojej pracy, 12) dokonać samooceny pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − katalogi materiałów izolacyjnych, − kalkulator.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz: Tak Nie 1) sformułować definicję transportu? ¨ ¨ 2) dokonać klasyfikacji i wskazać środki transportu? ¨ ¨ 3) określić środki transportu pionowego i poziomego? ¨ ¨ 4) opisać zasadę działania krążka stałego i ruchomego? ¨ ¨ 5) opisać zasady konstruowania urządzeń transportu pionowego? ¨ ¨ 6) opisać zasadę działania wciągarki o napędzie ręcznym i mechanicznym? ¨ ¨ 7) określić zasady transportu materiałów sypkich i płynnych i rolowych? ¨ ¨ 8) określić zasady bhp podczas transportu materiałów izolacyjnych? ¨ ¨ 9) omówić zasady składowania i magazynowania materiałów izolacyjnych? ¨ ¨ 10) określić szczególne wymagania dotyczące przechowywania rozpuszczalników? ¨ ¨ 11) omówić zasady przygotowania magazynu do przechowywania materiałów

izolacyjnych? ¨ ¨ 12) omówić zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas magazynowania

materiałów izolacyjnych? ¨ ¨


61

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 5. Test składa się z zadań reprezentujących dwa poziomy wymagań: podstawowy (P)

i ponadpodstawowy (PP). 6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X lub wpisując prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 9. Na rozwiązanie testu masz 45 min. ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Dwuskładnikowe zaprawy uszczelniające to produkty

a) asfaltowe. b) mineralne. c) smołowe. d) z tworzyw sztucznych.

2. Obsługa końcówki natryskowej natryskiwacza roztworu gruntującego należy do a) operatora. b) montera. c) mechanika. d) każdego robotnika wykwalifikowanego.

3. Baterię sześciopalnikową w czasie zgrzewania prowadzi się: a) do przodu. b) do tyłu. c) bokiem. d) ruchem zygzakowatym.

4. Czerpak to narzędzie służące do

a) nalewania smoły do kotła. b) rozprowadzania smoły na powierzchnię. c) nabierania smoły z kotła. d) odmierzania emulsji gruntującej.

5. Materiały rolowe i lepiki powinny być przechowywane w temperaturze

a) 10ºC. b) 15ºC.


62

c) 20ºC. d) 25ºC.

6. Podany obok wzór określa

a) przesiąkliwość. b) siłę zrywającą. c) wilgotność. d) współczynnik wydłużenia.

7. Materiał występujący w konsystencji półciekłej - P i ciastowatej - G to

a) asfaltowa pasta emulsyjna. b) emulsja asfaltowa. c) kit asfaltowy. d) lepik asfaltowy.

8. Materiały zawierające tylko 15% asfaltu to

a) masy asfaltowe. b) pasty emulsyjne. c) roztwory asfaltowe. d) zaprawy asfaltowe.

9. Abizol KF to a) kit asfaltowy. b) masa asfaltowa. c) roztwór asfaltowy. d) zaprawa asfaltowa.

10. Środki antyadhezyjne służą do a) zwiększenia elastyczności materiałów. b) zmniejszenia elastyczności materiałów. c) zwiększenia przyczepności materiałów. d) zmniejszenia przyczepności materiałów.

11. Wilgotność podkładu do gruntowania nie powinna przekraczać

a) 5%. b) 10%. c) 15%. d) 20%.

12. Folie izolacyjne to materiały na bazie a) asfaltu. b) smoły. c) tektury. d) tworzywa sztucznego.

13. Waga wężowa to narzędzie służące do

a) pomiaru poziomu. b) ważenia materiałów sypkich. c) ważenia materiałów płynnych. d) pomiaru nierówności powierzchni.

%1000

ggg

W−

=


63

14. W postaci rękawa produkowane są a) papy na osnowie tektury. b) membrany samoprzylepne. c) membrany kubełkowe. d) folie polietylenowe.

15. 0,5 Mapa w czasie 10 minut to parametr izolacji wodochronnej oznaczający a) giętkość. b) przesiąkliwość. c) wydłużenie względne. d) wartość siły zrywającej.

16. Jeden z gatunków papy asfaltowej na welonie szklanym oznaczany jest symbolem P/100/1200. Liczba 100 oznacza a) gramaturę asfaltu. b) gramaturę welonu szklanego. c) szerokość rolki w centymetrach. d) temperaturę mięknienia w °C.

17. Wodoszczelność jednoskładnikowych zapraw uszczelniających mierzona w metrach słupa wody wynosi a) 50. b) 100. c) 150. d) 200.

18. Penetrometr to urządzenie służące do pomiaru a) twardości. b) ciągliwości. c) konsystencji. d) temperatury mięknienia.

19. Złącze hakowe to mechanizm a) krążka stałego. b) krążka ruchomego. c) wciągarki ręcznej. d) wciągarki mechanicznej.

20. Nośność podłoża gruntowego w miejscu ustawienia rusztowania powinna być nie mniejsza

niż a) 0,1 MPa. b) 0,4 MPa. c) 0,7 MPa. d) 1,0 MPa.

21. Rusztowanie typu Warszawa kotwione może być stosowane do wysokości a) 5 m. b) 10 m.


64

c) 15 m. d) 20 m.

22. Krzyżulec to element a) rusztowania drabinowego. b) rusztowania kozłowego. c) wciągarki ręcznej. d) wciągarki mechanicznej.


65

KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko.......................................................................................... Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania izolacji wodochronnych Zakreśl znakiem X poprawną odpowiedź

Nr zadania Odpowiedź Punkty

1. a b c d

2. a b c d

3. a b c d

4. a b c d

5. a b c d

6. a b c d

7. a b c d

8. a b c d

9. a b c d

10. a b c d

11. a b c d

12. a b c d

13. a b c d

14. a b c d

15. a b c d

16. a b c d

17. a b c d

18. a b c d

19. a b c d

20. a b c d

21. a b c d

22. a b c d

Razem:


66

6. LITERATURA 1. Czasopismo: Polskie składy budowlane. 3/2004 2. Danilecki W., Mączyński M.: Izolacje przeciwwilgociowe. Arkady, Warszawa 1975 3. Katalog produktów firmy Atlas. Wydanie 3/002 4. Kisilewicz B., Królak E., Pieniążek Z.: Izolacje wodochronne w budownictwie.

Politechnika Krakowska, Kraków 1999 5. Lenkiewicz Z., Michnowski B.: O materiałach budowlanych. WSiP, Warszawa 2002 6. Martinek W., Michnowski W.: Dekarstwo i blacharstwo budowlane. WSiP,

Warszawa 1999 7. Martinek W., Szymański E.: Murarstwo i tynkarstwo. WSiP Warszawa 1999 8. Polskie składy budowlane: dwumiesięcznik nr 3. (21) 2004 9. Praca zbiorowa: Budownictwo ogólne T. 1.3. Warunki techniczne wykonania i odbioru

robót budowlano – montażowych. Arkady, Warszawa 1990 10. Praca zbiorowa: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1996 11. Praca zbiorowa: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2005 12. Rojek Z., Gudaj A.: Wykonywanie izolacji przeciwwodnych. Arkady, Warszawa 1980 13. Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, 2003 14. Wolski Z.: Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP Warszawa 1998 15. www.bank.muratorplus.pl. 16. www.e.izolacje.pl. 17. www.isoglass.pl. 18. www.kaem.pl. 19. www.muratorplus.pl. 20. Żenczykowski W.: Budownictwo ogólne T. 3.1. Arkady, Warszawa 1987 21. Żenczykowski W.: Budownictwo ogólne T. 3.1. Problemy fizyki budowlanej i izolacje.

Arkady, Warszawa 1987

WYKAZ NORM BN-79/6751-02 Materiały izolacji przeciwwilgociowej. BN-88/6751-03 Papa asfaltowa na welonie z włókien szklanych. PN-58/C-96177 Przetwory naftowe. Lepik asfaltowy bez wypełniaczy stosowany na gorąco. PN-63/B-24626 Lepik smołowy stosowany na gorąco. PN-74/B-24620 Lepik asfaltowy stosowany na zimno. PN-74/B-24622 Roztwór asfaltowy do gruntowania. PN-74/B-30175 Kit asfaltowy uszczelniający. PN-77/B-27604 Materiały izolacji przeciwwilgociowej. PN-79/B-27617 Papa asfaltowa (na tekturze). PN-80/B-10240 Pokrycia dachowe z papy i powłok asfaltowych. PN-89/B-27617 Papa asfaltowa na tekturze budowlanej. PN-90/B-04615 Papy asfaltowe i smołowe. PN-91/B-27618 Papa asfaltowa zgrzewalna na osnowie zdwojonej przeszywanej z tkaniny szklanej i welonu szklanego. PN-92/B-27619 Papa asfaltowa na folii lub taśmie aluminiowej. PN-B-27617/A1:1997 Papa asfaltowa na tekturze budowlanej (Zmiana A1).

http://www.bank.muratorplus.pl

http://www.e.izolacje.pl

http://www.isoglass.pl

http://www.kaem.pl

http://www.muratorplus.pl


67

PN-B-27620:1998 Papa asfaltowa na welonie z włókien szklanych. PN-B-27621:1998 Papa asfaltowa podkładowa. PN-B-47900-3:1996 Rusztowania ramowe. PN-M-47900-1:1996 Rusztowania stojakowe. PN-M-47900-2:1996 p. 4.3 Sprawdzenie stanu podłoża.

Documents

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania ... · − izolacje przeciwwilgociowe – ochraniające obiekty budowlane przed działaniem wody nie wywierającej ciśnienia