Carakan MadhurâAksara ghâjâng

= a = na = ca = ra = ka

= dâ / dhâ = ta = sa = wâ/wa = lâ/la

= pa = dâ / dhâ = jâ / jhâ = yâ/ya = nya

= ma = gâ / ghâ = bâ / bhâ = tha = nga

Horop rèya è madhurâ èsambhât carakan otabâ è sambhât aksara jhâbân sè sabâriya lantaran horop jârèya asal dâri horop jhâbâ lajhu dhâddhi jhâbân, èsambhât carakan maghut dâri carèta kona (legenda) sè bâdâ è jhâbâ nyarètaaghi jhâ’ bâdâ rato asmana “Aji saka” ngotos kabulâna (caraka) kaangghuy ajâgâ abinanna (kerrès) Aji Saka, kalabân pakon “sapaa bhâi sè ngala’a kerrès rèya, jhâ’ bâghi kajhâbâ sèngko’ dhibi’ . Sang kabulâ (caraka) jârèya ongghu-ongghu taat dâ’ pakonna ratona. Sèttong arè Rato alèlana pas rato makon dâ’ sèttong caraka (kabulâ) sè ngèrèng è bâkto jârèya kaangghuy ngonè’è abinanna (kerrèssa). Sanapa’na dâ’ ka karaton, kerrès ta’ èbâghi, caraka sè kaduwâ padâ sekken negghhu’ pakon, ca’na sè ajâgâ ta’ ollè sapaa bhâi ngonè’è kajhâbhâ Rato dhibi’, ca’na sè è pakon sèngko’ kudhu ollè polana sè makon rato. Akhèrra caraka sè kaduwâ padâ patang pabhen kantos dhâddhi carok, sè akhèrra caraka sè kaduwâ padâ tèbhâs (matè). Dâri kadhâddhiân jârèya sang Rato lajhu madhâbu : hono caroko dhoto sawolo podho jhoyonyo mogo bhotongo”. Dâri dhâbu jârèya lajhu è padhâddhi horop iyâ arèya horop caraka, dâpa’ ka madhurâ èsambhât horop carakan.Ongrodhânna aksara jârèya padâ bân ongrodhân carakan sè bâdâ è jhâbâ, sè bhidhâ coma cara ngeccabaghi otabâ lafalla conto lafal madhurâ = a, na, ca, ra, ka, dâ= dhâ, ta, wâ lâ, pa, dâ=dhâ, jâ=jhâ, yâ, nya, ma, gâ=ghâ, bâ=bhâ, ta, nga. Carana nolès caraka bhidhâ bân nolès latèn iyâ arèya aghântong neng è ghâris sè bâdâ è attassa. Conto :

Kaangghuy bisa èghunaaghi kantos dhâddhi okara horop carakan parlo tambââân laènna akanta : Pangangghuy, pangangghuy panambâ, papatèn, bsl.

Pangangghuy neng Carakan MadhurâCem – macemma pangangghuy 1. Pangangghuy Sowara / sandhângan sowara; aghuna kaangghuy ngobâ

sowara bhân-sabbhân keccap.macemma pangangghuy :

cètak = ............ soko = ........

lèngè/ talèng = ............ petpet = .......

lèngè longo /talèng talong = ............

conto :

= ghighi = bau

= poro = arè

1

2. Pangangghuy panyèghek / sandhângan panyèghek.macemma :

lajâr = ........ cekcek = ......

bisat/wiknyan = ........ petpet = ......

dhek – adhek = (mamolanna okara) padha longsè = ( titik) padha lngsa = ( koma)Conto :

= tartar

= ghibâng

= kabâ’

= sengka

2. Pangangghuy Panambâ / sandhângan panambâ.macemma :

pèdher/ cakra = ......... keret/ perper = ........

soko moljâ / pèngkal = .......

Conto :

= krato’

= kressek

= kyaè

3. Papatèn / Pangkon macemma akadhi : (horop sè ollè papatèn dhâddhi horop matè)conto :

= abâk = sassa

= salep = apes

= pappa = teppa’

2

Pasangan neng Carakan MadhurâMacem tor Bujuddhâ :

1. Pasanganna ... ( a ) (pa) (sa) = èsambhât dhâmpèngan,

ètolès è èrèngnga horop sè dhâddhi sasèghek (horop matè)

conto : = ghân apa

v = pappa

= sassa

2. Pasanganna (na) (wa) (nya) = èsambhât ghântongan.

Conto :

= laswan

= nyannya

ètolès asambhung bân soko budina horop sè dhâddhi sasèghek (horop sè matè)

3. Pasangan sè laèn, èsambhât “tompang tèndi ”. Akadhi :

Ca ra ka dă ta la jâ yâ ma

gâ bâ ta nga

kodhu ètolès è bâbâna horop sè dhâddhi sasèghek (horop matè) tor kodhu ètolès apèsa.

5. Pasangan (ka) (ta) (la) ; manabi èpangangghuyi ......... , ......... , kodhu abâli ka bujud asalla

conto :

bânnè

(Cakkra )

bânnè

3

(kalkul )

bânnè

(tas kressek)

bânnè

(băllu’)

5 Aghunaaghi pasangan ta’ kèngèng asoson / atompang tello’ akadhi :

bânnè

(sokkla )

4

Aksara rajâ neng Carakan MadhurâAksara rajâ neng carakan madhurâ bâdâ 8 macem.1. Macemma èngghi panèka :

Na = Sa = Pa = Ka =

Ta = Nya = Gâ/Ghâ = bâ/bhâ =

Aksara (ca) namong pasanganna sè ghâdhuân horop rajâ akadhi (ca)

2. Aksara rajâna (Nya) ta’ aghâdhuân pasangan aksara rajâna, manabi dhâddhi pasangan

kodhu abâli ka pasangan ghâjângnga, akadhi ( Nya)

3. Ghunana aksara rajâ neng Carakan Madhurâ :a. kaangghuy nolès nyamana orèng otabâ laènna sè kodhu ètolès dalem aksara raja,

akadhi ; nyamana kotta, songay, polo otabâ laènna sè akaè’ bân parkara geografi.

b. Carana aghunaaghi kodhu tartèp tor aorodhân èmolaè dâri keccap sè dâ’-adâ’ kantos keccap sè palèng budi, mongghu nyamana orèng / oca’ sè kodhu ètolès horop rajâ.

c. Aksara raja neng Carakan Madhura samanè / salanjhangnga ta’ kèngèng èpadhâddhi ”sasèghek” (aksara sè kodhu matè).

Conto : Nasir = bânnè

Satima = bânnè

Mistali = bânnè

Mekkasan = bânnè

Sappa’ = bânnè

Dâwi = ta’ andi’ aksara rajâ.

Raji = ta’ andi’ aksara rajâ.

Mudâni = ( sareng ta’ andi’ aksara rajâ)

4. Pasanganna aksara rajâ neng Carakan Madhurâa. Macemma :

Na = ........... Sa = ....... Pa = .... K a = .......

Ta = ....... Gâ/Ghâ = Bâ/Bhâ = ...... Ca = ......

Conto : = Niti = mas Niti

= Salè = dhin Salè

= Pakong = ghân Pakong

= Kadur = ghâbâyân Kadur

= Tali = bhuk Tali

5

= Nyamplong = bher Nyamplong

= Ghalis = bâdhâlân Ghâlis

= Bâkar = ghus Bâkar

= Cakra = dhin Cakra

Aghunaaghi Aksara Sowara è Carakan Madhurâ.

Sè tamaso’ aksara sowara neng è carakan madhurâ èngghi panèka; a, è, i, o, u.1) Aksara sowara otabâ vokal neng Carakan Madhurâ andi’ bhângon sè malolo èghunaaghi

dâ’ nyamana orèng, kennengngan bân oca’ manca.2) Angghuyânna aksara sowara ta’ padâ sareng katantoan aksara rajâ, mèlana aksara sowara

bisa èghunaaghi langkong dâri sakalèan.Macem tor bujuddhâ :

= a = i = u = è = o

3) Aksara sowara bânnè aksara rajâ. Dhinèng bujud carakanèpon akadhi:

a: = Amina o: = Osman

è: = Èrsad u: = Umar

i: = Irak i : = Inggris

Aghunaaghi aksara rèkaan carakan madhurâ1. Ta’ kèngèng nyerrat duwâ’ horop rèkaan sè atorson .2. Manabi bâdâ huruf matè aksara rèkaan, lajhu è bâbâna horop

matè kasebbhut bădă aksara/horop sè bisa èrèka akadhi ( pramèla aksara/horop matè kasebbhut kodhu aghunaaghi “papatèn” otabă “pangkon”

6

A. Macemma aksara rèkaan:

1. = Ghă

2. = dzâ

3. = fa

4. = ha

5. = za

A. Pasanganna Aksara Rèkaan

...... = ghâ ; ..... = dzâ ; fa ; ..... = ha ; ..... = za

C. Aksara rajâna Aksara Rèkaan

= Ghâ ; = Fa ; = Ha

sareng ta’ andi’ aksara rajâ

D. Pasangan aksara rajâna aksara rèkaan

..... = Gha ; ... = Fa .... = Ha

= re = Le

Conto :

Maghrib = Adzan =

Fakèr = hatam =

zamzam =

salat ghaib = kètab dzikir =

sasat fakèr = lekkas hatam =

adhu’um Zakat =

Ghaffar = Fifa =

Halim = Dzomiri =

Dzurani = Mas Ghaffar =

Bhuk Fifa = Dhin Dhomiri =

Bhuk Dzurani = bânnè ètolès

sabâb sareng aksara sè ta’ kèngèng èrèka. Manabi èbâca bisa amadu, bisa èbâca bhuk Durani otabâ bhuk Dzurani.

Angka neng Carakan Madhurâ.

7

A. Macem bân bhângonna.

Angka 0 = Angka 6 =

Angka 1 = Angka 7 =

Angka 2 = angka 8 =

Angka 3 = Angka 9 =

Angka 4 =

Angka 5 =

B. Angghuyânna :

1. Manabi ètolès kadhibi’an, cokop èapèt sareng padhâ pangkat.Conto : 2 = 45 = 170 =

1936 = 2010 =

2. Manabi è tolès è kabidhân (dâ’-adâ’) okara, kodhu èapèt sareng padhâ ”dhek – adhek ” sareng padhâ ” pangkat ”Conto :

( 5 èkorangè saponapa )

(30 biggi’ ajâmma sè èobu)

3. Manabi ètolès ètengngaanna okara, kodhu è apèt sareng padhâ pangkat.Conto :

(coma ngobu 19 pasang sapè)

( bâtessa 40 deppa)4. Manabi ètolès è pongkasanna (akhèr) okara, èapèt sareng padhâ ”pangkat sareng padhâ

”longsè” .

Conto :

(bâdâna coma 87 )

8

”Pa” cerrek sareng ”Nga” lelet

1. Pa cerrek mènangka ghântèna ( Ra pepet ) asowara ”re”

2. Nga lelet mènangka ghântèna ( La pepet ) asowara ”le”

3 asowara ” re ” sareng ” le ” manabi ètoro’è sareng konsonan,

Conto oca’ :Rekka’ =

Lesso =

(amarghâ / e / pepet tamaso’ dâ’ vokal buwi (ta’ aghândhu’ sowara).

4. Bisa dhâddhi pasangan, akadhi conto :

kolat rettè =

abâk rebbhâng =

5. ta’ kèngèng èpadhâddhi pasangan, amarghâ nyebbâl dâri atoran èjhâân Carakan Madhurâ sè ta’ kèngèng atompang tèndi, tapè kodhu abâli ka bujut asalla, èngghi

panèka

conto : abâk lesso ètolès =

bânnè ètolès =

sajân lempo =

9

dhujân lemmper =

10

Oca’ sè èrèngkes.Kalaban badana logat sareng dialèk neng è bhasa Madhura è bhan-sabbhan kennengngan bhidha , mèla sakadhâng sèttong oca’ èkoca’aghi kalabân èrèngkes, otamana dialèk Mekkasân ka bârâ’ kantos Bhângkalan. Conto :

dhâddhi (klarè)

dhâddhi (krato’)

dhâddhi (klambhi)

ètolès (kwacè)

ètolès (kyaè)

11

12