DIABETI MELLITUSKujesi infermieror

INFORMACIONE TE PERGJITHSHME MBI FISPATOLOGJINE E DIABETIT Diabeti Mellitus eshte nje sindrom

metabolik,kronik me baze gjenetike qe karakterizohet nga insuficienca relative apo absolute e insulines dhe manifestohet me: hiperglicemi, glukozuri, crregullim te metabolizmit te proteinave,karbohirateve,yndyrnave,ujit duke dhene nderlikime vaskulare dhe nervore.

Isuficienca absolute e insulines vjen si pasoje e mosprodhimit te saj nga qelizat β te ishujve te Langerhansit.

Insuficience relative e isulines kemi atehere kur pankreasi prodhon insuline por sasia e saj eshte e pamjaftueshme per organizmin.

INFORMACIONE TE PERGJITHSHME MBI FISPATOLOGJINE E DIABETIT Hiperglicemia eshte ajo gjendje kliniko_biologjike

ku niveli I glukozes ne organizem eshte mbi normat 80_120mg/dl.

Diabeti shfaqet kur kemi vlera te glicemise mbi 180mg/dl,dhe kemi pranine e glukozurise

Diabeti I tipit 1 insulinovartes ka predispozite te larte gjenetike.

Diabeti I tipit 2 joinsulinovartes eshte I lidhur me mutacionin gjenetik ku konsiston ne demtimin e receptoreve membranor,nuk kemi demtim te ishujve te Langerhansit.

Faktoret shperthyes te Diabetit jane: HTA<OBEZITET<SEMUNDJE ENDOKRIN

…

…

MEKANIZMAT I ZHVILLIMIT TE DIABETIT Mosfutja e glukozes ne qelize nga mungesa e enzimave Rritja e procesit te glikogjenolizes Rritja e procesit te neoglokogenezes Ulja e procesit te glikogenezes. DIAGNOZA vendoset me : Anamneze +ekzaminim fizik+an.laboratorike KLINIKA : poliuri,polifagi,polidipsi,renie ne peshe, glukozuri,glicemi e

rastit >180mg/dl KOMPLIKACIONET: 1_vaskulare:mikro dhe makroangiopatia diabetike 2_nervore: neuropati periferike,polineuropatia,mononeuropatia

qendrore. MJEKIMI: Diabeti I tipit 1 mjekohet me insulino terapi Diabeti I tipit te 2 mjekohet me hypoglicemiante oral si metformina.

…

VLERSIMI I TE DHENAVEHISTORIKU I SHENDETIT 1_Histori familjare :femije te lindur me D.M

kane rrisk te larte per te zhvilluar intolerance te glukozes.

2_Obeziteti:vecanarishte ne pjesen e siperme te trupit ul numrin e receptoreve te insulines ne muskujt skeletik

3_Inaktiviteti fizik 4_Raca 5_HTA

VLERSIMI I TE DHENAVEEKZAMINIMI FIZIK Vlersojme raportin peshe/gjatesi Masim parametrat vital Vlersojme aftesine pamore Ndjeshmerine e ekstremiteteve tek pacienti Vlersojme lekuren dhe mukozat per shenja te

infeksionit Vlersojme per prurit,rash ,renie te

flokeve ,lezione dhe nese kemi pranine e infeksioneve te shpeshta mykotike

DIAGNOZAT INFERMIERORE Rrezik per infeksion si pasoje e uljes se

imunitetit,insuficiencen vaskulare dhe demtimet neurologjike

Rrezik per demtime lidhur me efektet e neuropatise dhe katarakteve

Demtim I integritetit te lekures lidhur me uljen e pragut te ndjeshmerise, renien e perfuzionit indor si pasoje e demtimit vizual nga diabeti

Renie e vetvlersimit lidhur me demtimin e imazhit trupor

Disfunksion seksual lidhur me efektet e patologjise Veshtiresi per te perbadhuar situaten lidhur me

demtimin e funkionit te organeve dhe ndikimin e patologjise ne jeten e tij.

PLANIFIKIMI I NDERHYRJEVE Ruajtja e integritetit te lekures Parandalimi I infeksionit Shmangia e traumave dhe parandalimi I

demtimeve Rritja e vetvlersimit Mbeshtetja e pacientit per te perballuar jeten

KUJDESI INFERMIERORRUAJTJA E INTEGRITETIT TE LEKURES Renia e ndjeshmerise , renia e perfuzionit indor,ulja e

imunitetit, turbullimet e shikimit rrisin rriskun per infeksione dhe trauma dhe procese gangrenoze ne ekstremitetet e poshtme tek pacientet me DM.Parandalimi bazohet tek:

Vlersojme sistemin muskulo_skeletik per menyren e levizjes Bejme vlersim neurologjik per ndjeshmerine ne

prekje,pozicion, temperature e larte Vlersim vaskular ne extremitete per pulsin,mbushjen

kapilare,edema,lezione Diskutojme me pacientin mbi rendesine e lenies se duahanit

sepse nikotina nga efekti I saj vazokonstriktor ul me shume perfuzionin e indeve ne periferi

Bejme vlersim te detajuar te kembeve per fistula, fisura ,lytha, lezione skuqje ne pikat e presionit,flluska gangrene .

Diskutojme per rendesine e mbajtjes ne norme te glicemise me ane te dietes,medikamenteve dhe aktitvitetit fizik

KUJDESI INFERMIERORKUJESI PER KEMBET Pacientet me DM qe te parandalojne shfaqen e kembes

diabetike duhet te kryhen kujdesjet e meposhtme Kujdesi per corapet dhe kepucet : blerja e kepuceve duhet

te behet pasdite,ato duhet te jene 1_2 numra me te medhenj me sholle te bute, duhet te kontrollohet per pranine e trupave te huaj,corapet duhet te jene pambuku, nuk duhet te veshe geta sintetike te ngushta ne nivelin e gjurit sepse pengojne qarkullimin dhe nuk duhet te mbaje kepuce me taka.

Kujdesi per thonjte.para se thonjte te priten duhet te lahen me uje te ngrohte 15 min. Thonjte priten drejte,regullohen me lime ne ansore.

Informimi I pergjithshem: asnjehere mos ec zbathur,mos perdor kremra dhe solucione pa pershkrimin e mjekut,mos lejo kembet te digjen ne diell dhe mos qendro kembekryqezuar.

…

KUJESI INFERMIERORPARANDALIMI I INFEKSIONE Si pasoje e insuficiences vaskulare dhe demtimit

neurologjit pacientet me DM jane te prirur per infeksione. Per parandalim duhet te :

Monitorojme shenjat e infeksionit Informojme per rendesine e kujdesit per lekuren,larje

me uje te ngrohte dhe sapun. Ekzaminimi dentar cdo4_6 muaj Konsultimi me mjekun dentar per shenja si:gingiva te

skuqura,gingivoragji dhimbje dhembi Per grate me DM duhet te jepet informacion per

kujdesin dhe higjenen ne regjionin perineal duke ndjekur keto keshilla:veshja e mbathjeve pambuku,shmangia e xhinseve te ngushta,fshirja nga lart poshte pas urinimit ose defekimit.

KUJDESI INFERMIERORPARANDALIMI I DEMTIMEVE Katarakta dhe retinopatia rrisin rriskun per demtime tek pacientet

me DM. Per te parandaluar demtimet ne kushte shtepie dhe spital duhet

te: NE SPITAL:shtrati te mbahet ne nivel te ulet,sigurimi I nje ndricuesi

naten,kontrollin e temperatures se ujit para se pacienti te beje banje,te monitoroje glicemine dhe te marre medikamentet sipas pershkrimit.

NE SHTEPI:perdorimi I nje ndricuesi te pershtatshem gjate nates,te perdore shtroje gome tek dushi per te shmangur rrezimet,inspeksion I perditshem I kembeve,kujdes gjate vozitjes se makines naten.

Monitorojme dhe informojme pacientin per shenjat e ketoacidozes si poliuri polidipsi nauze cefale ketonuri, crregullime te koshiences.

Montorojme shenjat e hipoglicemise si:ankth cefale pergjumje crregullime te shikimit,

Rekomandojme pacientin te mbaje byzylyk ku identifikon DM

KUJDESI INFERMIERORMBESHTETJA E PACIENTIT PER TE PERBALLUAR JETEN Ndryshimi I stilit te jetes mund te sjedhe

ndryshime te vetvlersimit tek pacienti dhe per te parandaluar kete ose per te rritur pranimin e semundjes duhet te:

Vlersojme gjendjen emocionale,psikosociale ,niveline komunikimit te gjitha kto per te hartuar nje plan ndihmes,

Sigurimine informacionit per ndryshimine statusit familjar dhe aftesine e perballimit te financave.

Keshillojme pacientin dhe familjaret te marrin pjese ne grupe keshillimi

EDUKIMI SHENDETSOR

Informojme pacientin mbi ndikimin qe ka diabeti ne metabolizem.

Dieta ushqimore kerkon nje balance te mire te ushqimve qe meren dhe atyre qe konsumohen

1_Mbajtja ne norme e glicemise:karbohidratet ne diete ushqimore nuk duhet te kalojne 60% te kalorive ditore.

2_Proteinat duhet te jene 25% te kalorazhit ditor Fibrat nje diete e pasur me fibra ul konstipacionin dhe

redukton rezikun perCA te kolonit.fibrat duhet te jene 20% e kalorazhit ditor dhe rekomanohet konsumimi I frutave ,zarzavateve ,drithrave.

Sodiumi nuk duhet te kaloje nivelin e 3000mg ne dite Embelsirat duhet te reduktohen Pijet alkolike duhet te perdoren me kujdes sepse alkooli ka

efekt hypoglicemik.

EDUKIMI SHENDETSOR Aktiviteti fizik:ushtrimet fizike kane benefite te medha ne

pacientet diabetik sepse mbajne ne balance nivelet e glukozes, kolesterolit,permiresojne gjendjen psikologjike,kontrollojne peshen.

Pacienti perpara se te kryeje ushtrime fizike duhet te mate niveline glicemise dhe duhet te kujdeset per kembet per te mos I ekspozuar ndaj temperaturave ekstreme.aktiviteti fillohet ngadale ne fillim pastaj me shpejt.

MEDIKAMENTET:nese trajtohet me insuline mesohet se si te aplikoje dhe vendin e aplikimit.

Nese trajtohet me hypoglicemiante oral duhet te mesohet per oraret, efektet ansore.

Kujdesi per lekuren dhe mukozat: duhet te tregojme kujdes ne vendet e aplikimit te insulines sepse ka rrezik per formimin e mikroabceseve.

…

EDUKIMI SHENDETSOR Mesojme pacientin te kujdeset nese nuk ndihet

mire apo kur ka kryer nderhyrje kirurgjikale Duhet te informohet se niveli I larte I glukozes

megjithse ka nderprerje te ushqimit vjen si pasoje e plages operatore.

Ne keto raste duhet te monitorohet glicemia nese eshte mbi 240mg/dl testohet urina per ketone.

Merret insulina ne dozat e duhura dhe merren likide ne sasi te konsideruseshme kur pacienti redukton marrjen ushqimore.

Nese nuk merr ushqim per 24h dhe ka te vjella , diarre qe zgjasin me shume se 6 h duhet te lajmerohet menjehere mjeku.

FALEMINDERITPunoi :Sunilda Rexhaj