UNIVERZITET U SARAJEVU

PEDAGOŠKI FAKULTET

ODSJEK ZA PREDŠKOLSKI ODGOJ

PREDMET: TJELESNA KULTURA

TEMA: DEFORMITETI KIČMENOG STUBA KOD DJECE

PREDŠKOLSKOG UZRASTA

STUDENTICA: AIDA HUBIJAR

Mentor:

Doc.dr.Indira Mahmutović

Sarajevo, 2015.

Sadržaj

1. Anatomija kičmenog stuba.................................................................................................1

2. Statika i dinamika kičmenog stuba.....................................................................................1

3. Funkcija kičmenog stuba....................................................................................................2

4. Deformiteti kičmenog stuba................................................................................................2

4.1. Kifoza...........................................................................................................................3

4.1.1. Liječenje kifoze.....................................................................................................5

4.1.2. Vježbe za otklanjanje kifoze.................................................................................6

4.2. Lordoza.........................................................................................................................8

4.2.1. Liječenje lordoze...................................................................................................9

4.2.2. Vježbe za otklanjanje lordoze.............................................................................10

4.3. Skolioza......................................................................................................................12

4.3.1. Liječenje skolioze...............................................................................................14

4.3.2. Vježbe za otklanjanje skolioze............................................................................16

4.4. Zaključak....................................................................................................................17

1. Anatomija kičmenog stuba

Kičma je osnovni dio skeleta, na koji se nadovezuju svi ostali dijelovi. Kičmeni stup pruža se

od lubanje do zdjelice i čine ju od 33 - 34 pršljena i to:

7 vratnih;

12 grudnih;

5 slabinskih;

5 krstičnih;

4 - 5 repnih.

Šupljine u sredini pršljenova obrazuju kičmeni kanal u kome je kičmena moždina. Grudni

kičmeni pršljenovi na svojim nastavcima nose rebra. Ima ih 12 pari. Prvih sedam su spojeni

hrskavicom, a posljednja dva se završavaju slobodno. Tako grudni pršljenovi, rebra i grudna

kost grade grudni koš u kojem su pluća, srce i najveći krvni sudovi.

2. Statika i dinamika kičmenog stuba

U statičkom pogledu kičmeni stub čovjeka je stožer njegovog skeleta i osovina za održavanje

uspravnog stava. U cjelini ima oblik izduženog slova S. Vratni dio kičmenog stuba konveksan

je unaprijed, a grudni dio unazad, zatim se krivine ponovno smjenjuju, slabinski dio je

konveksan unaprijed, a krsnotrtični dio unazad.

U dinamičkom pogledu kretanje kičmenog stuba se odvija oko tri osovine: frontalne, sagitalne

i horizontalne te se vrše različiti pokreti: pregibanje (fleksija), opružanje (ekstenzija), bočno

savijanje (lateralna fleksija) i uvrtanje (rotacija).

Pokreti oko frontalne osovine vrši se u sagitalnoj ravni tj. pregibanje (fleksija) i opruzanje

(ekstenzija).

Pokreti oko sagitalne osovine vrši se u frontalnoj ravni tj. bočno savijanje (lateralna fleksija).

Pokreti oko horizontalne osovine vrši se u transverzalnoj ravni tj. rotacija.

3. Funkcija kičmenog stuba

Kičma svojom građom i oblikom obezbeđuje snagu i podršku čitavom tijelu.

Komplikovana građa kičme sa pratećim tkivima (ligament, mišići, tetive) dopušta tijelu da

vrši pokrete kao što su savijanje u napred, u nazad, na stranu, izvijanje i rotiranje.

Kičmeni stub pruža pouzdanu zaštitu nerava i kičmene moždine, bez kojih ljudska bića kao i

svi kičmenjaci ne bi mogli da funkcionišu, pošto impulsi koji prolaze kroz njih kontrolišu

funkcionisanje svih naših organa.

Pršljenovi su građeni od dovoljno koštane zapremine da proizvode crvena krvna zrnca i da

skadište minerale u svom šupljem delu tijela, poznatom kao koštana srž.

Grudni pršljenovi su tako građeni da omogućavaju pripajanje rebara na sebe, koji okružuju i

štite naše vitalne organe. 

Kičma pruža apsorbovanje šoka i pritiska usled šetanja, trčanja ili podizanja tereta

zahvaljujući međupršljenskim diskovima. 

4. Deformiteti kičmenog stuba

Deformacije kičmenog stuba mogu biti u sagitalnoj ravni (posmatrano iz profila) i frontalnoj

ravni (posmatrano od naprijed i pozadi). U sagitalnoj ravni su najčešće pojava kifoza, lordoza.

U frontalnoj ravni je najčešća skolioza.

Deformiteti kičme predstavljaju često estetske mane koje se teško otklanjaju i teško

zadržavaju na istom stepenu. Liječenje je otežano zbog učešća većeg broja zasebnih koštanih

segmenata u deformaciji (pršljenovi sa nizom sitnih zglobnih artikulacija). Danas se sa

sigurnošću može tvrditi da je definitivnom deformitetu kičmenog stuba predhodilo tzv. loše

držanje koje nije na vrijeme otklonjeno kao i nepravilno sjedenje, prekomjerna težina,

spavanje na mekim ležajevima s povišenim jastukom, višesatno gledanje TV programa i

nedostatak fizičke aktivnosti.

 

Sve navedeno utiče na popuštanje mišićnih struktura, na slabljenje mišićne kontrole, što

dovodi do poremećaja ravnoteže tela, te do toga da gravitaciona sila privlači pojedine dijelove

tijela i na taj način nastaju poremećaji posture. Vrlo je važno ne zanemariti postojanje loše

posture kod djece, jer u protivnom može preći u strukturalni deformitet.

Javljaju se kod djece i mladih osoba kod kojih rast nije završen, čiji mišići i zglobovi nisu u

potpunosti zreli i ne mogu da izdrže opterećenje kome su izloženi.

Prvi kritičan period je doba uspravljanja kada malo dijete iz četvoronožnog položaja prelazi u

uspravan, najprije sjedeći a zatim stojeći u kome pravi prve korake.

Većina roditelja sa nestrpljenjem očekuje ovaj trenutak i u želji da se to što prije dogodi,

motorički nezrelo dijete još sa 6 meseci postavlja u sedeći položaj ili sa devet, deset počinje

da uči da hoda. Ne mali broj koristi dubak, hodalice, razne sprave koje ometaju i usporavaju

motorni razvoj i utiču na formitanje nepravilne sheme hoda. Ovo prerano i forsirano

dovođenje u uspravan položaj može da bude uzrok pojave deformiteta sa ozbiljnim

posljedicama jer dolazi do krivljenja kičme i nepravilnog razvoja stopala.

Drugi kritičan period za nastanak deformiteta kičmenog stuba je polazak u školu a treći je u

doba puberteta.

Deformiteti kičmenog stuba su:

Kifoza

Lordoza

Skolioza

4.1. Kifoza

Kifoza je iskrivljenost kičmenog stuba u sagitalnoj ravni sa ispupčenjem prema nazad

odnosno kifoza ili pogrbljenost je povećana krivina kičmenog stuba u grudnom dijelu, ali

može da se javi i na drugim dijelovima kičme. Normalan kičmeni stub pokazuje fiziološku

kifozu torakalnog dijela (gornjeg dijela leđa) u vrijednosti od 20 do 30 stepeni. U predjelu

kifotične krivine na prednjoj strani tijelo pršljena ima manju visinu u vrijednosti do 5 stepeni

čime se dobiva fiziološka uklinjenost. Veličina kifotične zakrivljenosti kičme mjeri se u

stepenima ugla po metodu Cobbu.

Javlja se u kombinaciji sa skoliozom i lordozom, jer odstupanja u jednom pravcu obavezno

povlače za sobom i odstupanja u drugom pravcu.

Glavne karakteristike kifoze su: glava savijena prema naprijed, ramena pomaknuta naprijed i

pojačana pogrbljenost, uvučen prsni koš, lopatice istaknute i odvojene od kičmenog stuba te

mlitav i ispupčen trbuh, koljena su lako savijena i pomjerena unaprijed, stopala su najčešće

pomjerene građe.

Razlikujemo još adaptacijske, kongenitalne, posttraumatske, kifoze kod tuberkuloze i ostalih

infekcija, kifoze kod Behterevljeve bolesti i kifoze kod metaboličkih distrofija.

Kifoza može biti:

Po svom porijeklu:

urođena (zbog urođenih anomalija na kičmenom stubu ili uzrokovane urođene

bolestima i traumama, );

stečena (uzrokovane bolestima i traumama; najčešći uzrok je rahitis, zatim

razne povrede u predjelu grudne kičme i sl.);

U funkcionalnom smislu mogu biti:

funkcionalne (koriguju se i naRTG snimku nema promjena na kralješcima)

strukturalne (ne koriguju se i naRTG snimku postoji klinasta deformacija

kralježaka).

Na osnovu segmenta kičme:

torakalne;

torakolumbalne;

jednostrane;

dvostrane;

Urođena kifoza nastaje tokom razvoja fetusa usljed oštećenja kičmene moždine, nekog

pršljena ili srašćivanjem nekoliko pršljenova. Ovakva kifoza, sa razvojem djeteta postaje sve

izraženija.U 10% slučajeva, ovakve neliječene kifoze dovode i do paraplegije. Ovakav

neurološki deficit se sreće već u 2.,3.godini, a liječenje je operativno. 

Kifoza djece je često samo ''kifotičan'' stav, gdje se ''dječija okrugla leđa'' javljaju između

šeste i osme godine, u još blagoj mjeri, mada se takvo nepravilno držanje može fiksirati u

manje ili više ispravljenu kifozu, praćenu ukočenošću kičmenog stuba, što je svakako mnogo

teže korigovati. Kod djece u predškolskom uzrastu lokalizirana je obično u donjem dijelu

torakalne kralježnice. Može nastati zbog nepravilnog stava tijela, najčešće neprekidnog

sjedenja i ili nepravilnim držanjem pri obavljanju poslova kao i pri lošem držanju prilikom

kretanja.

Ova rana dijagnostika ima posebnu važnost jer će se tako spriječiti razvitak daljih, težih

stadijuma. Sreće se relativno često, nekada je vezana za izvjesne nasljedne momente, ali

uzrok može biti u negativnom uticaju pojedinih spoljnih faktora. Većina autora smatra da se

više viđa kod muške djece ovaj deformitet.

Da ne bi došlo do negativnog uticaja na razvoj koštanog sistema veoma je važna rana

dijagnostika i preduzimanje korektivnih vježbi. U završnim stadijumima razvoja kifoze

adolescenata često su posljedica kifoze djeteta koja nije liječena ili koja je tokom djetinjstva

loše liječena. One se javljaju ili utvrđuju između dvanaeste i osamnaeste godine života, nešto

kasnije kod dječaka nego kod djevojčica.

4.1.1.Liječenje kifoze

Glavna metoda liječenja kifoze je kineziterapija. Uz nju mogu se primjenjivati i nošenje

steznika, eventualno korekcija gipsom, dok operativno liječenje rijetko dolazi u obzir.

Pozitivno je što se kifoza ispravlja znatno brže nego skolioza, no važno je upozoriti da

kifotično loše držanje lakše prelazi u kifozu nego skoliotično loše držanje u skoliozu.

Ona treba da bude aktivna imajući za cilj sljedeće:

smanjenje kifoze;

jačanje trbušnih mišića koja je kod oboljelih često nedovoljno razvijena;

borba protiv respiratornih insufijencija koje kadkad prate kifozu, pomoću vježbi

disanja u ritmu s drugim pokretima. Vježbe se izvode u ležećem stavu, četveronoške, i

na kraju liječenja, u stojećem stavu.

Povremena pasivna korekcija kifotične krivine (ležanje na trbuhu s blago povišenim

jastukom, razne masaže te hidroterapiju (kupke i saune).

Od sportskih aktivnosti preporučuje se plivanje i odbojka. S druge strane treba izbjegavati

opasne i bolne pokrete za kralježnicu kao npr. bacanja i padovi u judu, hrvanje, preskoci i

skokovi u gimnastici, veslanje, trčanja na srednje i duge pruge, intenzivni trening s

velikim opterećenjem i naprezanjem, treninzi s vanjskim opterećenjem (dizanje utega) i sl.

Kod strukturalnih kifoza, nikakve vežbe ne mogu dovesti do poboljšanja ako nema

ortopedskog lečenja.

Za korekciju kifoze u lakšim slučajevima nefiksirane krivine uz kineziterapiju mogu se

koristiti i ortopedska pomagala. Korektivne vježbe se izvode najmanje dva puta nedeljno, a

ponavljanje i uvježbavanje pokreta, da bi bilo efikasno, treba da se obavlja svakodnevno.

4.1.2.Vježbe za otklanjanje kifoze

Poćetni položaj ležeći na stomaku

Vježba br.1

Iz p.p. dizanjem ramena pripajati lopatice uz kičmeni stub. Istovremeno dizati glavu od tla.

Cilj vježbe je jačanje ekstenzora leđa i spajanje lopatica.

Vježba br.2

Iz p.p. dizati ruke sa dlanovima okrenutim prema tlu i licem prema podlozi. Cilj vježbe je

popravljanje lošeg držanja glave.

Vježba br.3

Ruke su na leđima, isprepletenih prstiju šaka i dlanovima okrenutim prema nazad. Tako

postavljene ruke se podižu uz istovremeno podizanje ramenog pojasa i pripajanja lopatica na

srednju liniju. Cilj vježbe je popravljanje držanja glave i adukcija lopatica.

Vježba br.4

Nadlaktice su horizontalno u visini ramenog pojasa savijenom u laktovima pod uglom od 90

stepeni. Ruke i rameni pojas se podižu uvis do spajanja lopatica uz istovremeno odizanje

gornjeg dijela trupa. Cilj vježbe je istezanje pektolarne muskulature i jačanje leđne

muskulature.

Vježba br.5

Ruke su šakama i isprepletenim prstima oslonjene na potiljak. Odižu se laktovi, glava i gornji

dio trupa što više od podloge. Cilj vježbe je jačanje ekstenzora vrata i jačanje pektolarne

muskulature.

Vježba br.6

U p.p. ruke su opružene ispred glave. Prsti su isprpleteni i dlanovima okrenuti unaprijed.

Spojene ruke se podižu uvis uz istovremeno podizanje glave. Cilj vježbe je istezanje mišića

ramenog pojasa i ekstenzora trupa.

Početni položaj sjedeći sa ispruženim koljenima

Vježba br.1

Ruke su oslonjene na bokove, trup se isteže uvis. Rameni pojas se obara prema dole a glava se

održava u liniji sa trupom. Cilj vježbe je istezanje kičmenog stuba i korekcija protruzije glave.

Vježba br.2

Ruke su opružene iza trupa spojenih šaka i isprepletenim prstima, dlanovima okrenutim

unazad. Ruke se odižu nazad uvis uz istovremeno spajanje lopatice na srednjoj liniji. Cilj

vježbe je istezanje grudnih mišića i ispravljanje kifoze.

Vježba br.3

Nadlaktice su u horizontali u liniji sa ramenim pojasom, podlaktice su u horizontali pod

uglom od 90 stepeni i sa dlanovima okrenutim prema dole. Ruke povlačeći se horizontalno

unazad prati pomjeranje ramenog pojasa unazad do spajanja lopatice na srednjoj liniji. Cilj

vježbe je istezanje grudnih mišića i pripajanja lopatica.

Početni položaj četveronožni i stojeći

Vježba br.1

Oslanjajući se na prste nogu dizati bokove sve do potpunog opružanja nogu. Pomeranjem

bokova unazad stati na cijelo stopalo tada grudni koš približiti što više koljenima. Ruke ostaju

na tlu Cilj vježbe je istezanje zadnjeg dijela natkoljenice i ekstenzora trupa.

Vježba br.2

Početni položaj je stojeći prema Ripstolu. Šakama obuhvatiti rukohvat u visini karličnog

pojasa. Gornji dio trupa se savija do horizontalnog položaja uz održavanje glave uvisini

kičmenog stuba. Cilj vježbe je korekcija kifoze, istezanje kičmenog stuba, zadnjeg dijela

potkoljenice i natkoljenice.

4.2. Lordoza

Lordoza je iskrivljenost kičmenog stuba u sagitalnoj ravni čiji je ispupčenje okrenuto

unaprijed. Lordoza je prenaglašena krivina u lumbalnom dijelu kičme (u krstima). Normalan

kičmeni stub pokazuje fiziološku lordozu vratnog dijela u vrijednosti od 3 do 4 cm, te u

slabinskom dijelu 4 do 5 cm.

Javlja se često u kombinaciji sa kifozom, te je u uskoj vezi sa stepenom prednje inklinacije

zdjelice i s njom je proporcionalna.

Glavne karakteristike su: glava je nešto zabačena unazad od vertikalne ravni, grudni koš je

ravan ili ispupčen, fiziološka lordotična krivina je naglašena u slabinskom dijelu, karlica je u

cjelini pomjerena unaprijed i nadole, trbuh je ispupčen i mek, koljena su u pojačanoj

ekstenziji, stopala su najčešće poremećene građe

Kada posmatramo dijete sa strane (iz profila), uočićemo veliki stomak (čak i kod izrazito

mršave djece), usljed jako oslabljenih i istegnutih trbušnih mišića. Ovaj deformitet kičmenog

stupa često srećemo kod gojazne djece, ali nije rijetkost ni kod mršave koja imaju

neočekivano veliki trbuh zbog opuštenih trbušnih mišića. 

Iako se ne smatra ozbiljnim deformitetom (kod gojazne djece prođe i neprimećen) i često se

ne liječi, zbog narušene statike čitavog tijela u odraslom dobu postaje “slaba tačka”, pa se

javljaju bolovi i degenerativna oboljenja.

Lordoza može biti:

Po svom porijeklu:

urođene (nastale tokom rođenja);

stečena (uzrokovane bolestima i traumama);

Uzrok primarnih lordoza su kongenitalne anomalije od kojih je najučestalija anomalija

sakruma (centralni dio zdjelice). Sekundarne lordoze javljaju se u dojenačkoj dobi, odnosno u

fazi stajanja i hoda, osobito u kod gojazne djece. S obzirom na vrijeme nastanka lordoze

mogu biti stečene ili urođene.

Na osnovu anomalija sakruma:

konstitucionalna lordoza.

Za nas je posebno bitna ona lordoza koja nastaju u dječije doba kao posljedica rahitisa ili

slabosti pojedinih mišićnih grupa. Po nekim autorima susreće se više kod ženske djece.

U razvoju lordoze postoje stadijumi na koje možemo naići tokom same deformacije:

funkcionalni stadijum ili lordotično loše držanje i

strukturalni – fiksirani stadijum ili prava lordoza.

Uzroci nastanka lordoze mogu biti različiti, a kao najčešći navode se posturalni deformiteti,

opuštena trbušna muskulatura, težak trbuh kao posljedica pretilosti ili trudnoće, te

kompenzatorni mehanizmi kao posljedica pretjerane kifoze ili kontrakture kukova.

4.2.1.Liječenje lordoze

Kineziterapija ima za cilj da korekcijom lumbane lordoze do fizioloških granica utiče na

pravilno držanje tijela. Veliku ulogu ima odabiranje početnog položaja za izvođenje vježbi

kako bi se aktivirali i ojačali oslabljeni mišići, naročito trbušnog predjela, te da na taj način

poslije izvjesnog vremena dođe do vraćanja karlice u normalan položaj.

U svim početnim slučajevima. nije potrebno vršiti istezanje skraćenih mišića konkavne strane,

jer se uspjeh može postići samo primjenom odgovarajućih vježbi za jačanje konveksne strane.

Vježbe istezanja daju se samo kada je razvoj deformiteta došao već do težeg stadijuma sa

skraćenjem mišićno – ligamentarnih elemenata.

Djeca sa naglašenom lordozom ne bi trebalo da idu na sportove koji takav stav potenciraju

(gimnastika, ritmička gimnastika). I u ovom slučaju najbolje da ide na plivanje ili sport koji

ravnomjerno angažuje sve mišiće što je slučaj sa većinom borilačkih vještina.

4.2.2.Vježbe za otklanjanje lordoze

Početni položaj na leđima sa nogama savijenim u koljenima

Vježba br.1

Ruke su savijene u laktovima u visini ramena i njima se vrši pritisak na podlogu. Zateže se

trbušna muskulatura i priljubljuje se slabinski dio kičme na podlogu. Cilj ove vježbe je jačanje

trbušne i leđne muskulature i popravljanje nepravilnog položaja karlice čime se smanjuje

slabinska lordoza.

Vježba br.2

Iz p.p. oba koljena se zajedno pomjeraju bočno na jednu a zatim drugu stranu te se na svakoj

strani koljena kratko zadrže. Cilj vježbe je jačanje bočnih fleksora.

Vježba br.3

Iz p.p. se što bliže povlače koljena grudnom košu. Privlači se naizmjenično jedno pa drugo

koljeno. Cilj ove vježbe je jačanje trbušne muskulature.

Vježba br.4

Iz p.p. sa ukrštenim rukama na potiljku podizati glavu na rameni pojas do odvajanja lopatice

od tla. Cilj vježbe je jačanje trbušne muskulature.

Vježba br.5

U p.p. su šake na potiljku sa isprepletenim prstima. Odiže se savijena desna noga sve do

kontakta sa laktom lijeve ruke pri čemu se lijevo rame sa glavom odiže sa podloge. Zatim se

vježba ponavlja sa lijevim koljenom i desnim laktom. Cilj vježbe je jačanje bočnih fleksora

trupa.

Vježba br.6

Iz p.p. opruža se lijeva noga u koljenu i istovremeno se odižu glava i rameni pojas do

odvajanja lopatice od podloge. Ponavlja se naizmjenično. Cilj vježbe je jačanje abdominalne

muskulature i istezanje zadnjeg dijela natkoljenice.

Početni položaj sjedeći sa opruženim i raširenim nogama

Vježba br.1

Šake su iza trupa uporišu unazad. Trup se savija prema nogama i sake dohvacaju stopala uz

opruzena koljena. Cilj je istezanje slabinskih ekstenzora i aduktora i zadnjeg dijela

natkoljenice.

Početni položaj sa opruženim i spojenim nogama

Vježba br.1

Trup se savija prema koljenima uz istovremeno podvlačenje šaka ispod koljena pri čemu se

noge drže opruženim vršeći pritisak koljenima na šaku. Cilj je istezanje slabinskih ekstenzora,

zadnjeg dijela natkoljenice.

Početni položaj četveronožni

Vježba br.1

Iz četveronožnog položaja polahko preći u položaj sedenja na petama spuštanjem karlice

prema dole. Ruke su opružene i opuštene. Cilj vježbe je istezanje slabinskih ekstenzora trupa i

mišića ramenog pojasa.

Vježba br.2

Jedna noga se opruža u koljenu i savija u kuku do horizontale a potom druga noga. Cilj vježbe

je istezanje paravertebralne muskulature, muskulature ramenog pojasa i jačanje fleksora trupa.

4.3. Skolioza

Skolioza je deformitet kičmenog stuba u frontalnoj ravni. Kao patološka pojava poznata

je i liječena od najstarijih vremena. Još u Hipokratovo doba, (460-375. g.p.n.e.) pokušano je

liječenje deformiteta kičme različitim metodama istezanja, nakon čega je slijedilo fiksiranje u

ortopedske udlage ili aparate.

Općenito, promjene kičmenog stuba kod skolioza mogu biti izražene kao jednostavna

iskrivljenja osovine u jednoj ravni, ili kao iskrivljenje u kombinaciji sa torzijom pršljenova i

rotacijom kičme u cjelini. Torzija  je uvrtanje jednog pršljena prema drugom. Treba

razlikovati skoliotično držanje od funkcionalne skolioze i strukturalno pomjeranje kičme.

Skoliotična držanja mogu se naći kod mlađih osoba u preko 20-30% slučajeva sa jednakom

zastupljenosti u oba pola. U dobi od 9 godina incidencija skoliotičnog držanja znatno raste, a

naročito oko dvanaeste godine života. U toj dobi djevojčice su zastupljene u većem broju u

odnosu na dječake (45:35%). Ukoliko ovu fazu prebrode sa korekcijom, onda broj starije

djece sa skoliotičnim držanjem opada na nivo devete godine starosti.

Glavne karakteristike skolioze:glava je iskrivljena na jednu stranu,  jedno rame je povišeno u

odnosu na drugo, lopatice nisu simetrične, trbušni zid je mlitav i ispupčen, Lorencovi

trouglovi nisu simetrični (prostor koji grade ruke koje su pored tela, grudni koš i bokovi),

jedna noga je blago savijena, glutealni mišići su na jednoj strani jači i naglašeniji u odnosu na

druge (asimetrija glutelne brazde).

Statistika pokazuje da se na svakih 1000 ljudi javlja 3-5 osoba sa skoliozom.  Skolioza se

obično javlja u starijih od 10 godina, ali je nađena i kod beba.

Učestalost skolioza sa manjim uglom primarne krivine je znatno veća. Skolioze do 20 stepeni

krivine zastupljene su u 80% slučajeva, a sa većim uglom od 20 stepeni samo u 0,2% do 0,3%

slučajeva. Prema nekim statistikama oko 2% populacije preko 14 godina starosti imaju

skoliozu od 10 stepeni krivine, a 0,2% do 0,5% istog uzrasta imaju krivinu veću od 20

stepeni. Prema Brooksu, 4-14% djece u fazi razvoja imaju šansu da dobiju skoliozu. Odnos

ženskog prema muškom polu je općenito 5:1. Međutim, u slučajevima skolioza do 10 stepeni

krivine oba spola su jednako zastupljena. Razlog za veću zastupljenost skolioza kod

djevojčica u slučaju većih krivina nije poznat (pretpostavka – hormonalni faktori).

Skolioze dijelimo na:

U odnosu stupnja iskrivljenja kralješnice, tako da razlikujemo:

lake skolioze (1. stupanj) do 30°

srednje skolioze (2. stupanj) 30°- 50°

teške skolioze (3. stupanj) preko 50°

U odnosu na izgled koštane strukture kičme:

funkcionalne;

strukturalne;

Funkcionalne skolioze su takva patološka iskrivljenja kičmenog stuba u kojima krivine kičme

nisu fiksirane, pa se zato i zovu i labave. Osobina im je da se lako korigiraju pasivno, a

pogotovo u suspenziji tijela.

Strukturalne skolioze su takve deformacije kičme u kojima je došlo do promjene u strukturi i

morfologiji pršljena iz bilo kog razloga. Tijelo pršljena nije pravilno, simetrično, nego je

klinasto sa promjenom smjera svojih nastavaka, poprečnih, i stražnjih, i sa deformacijom

otvora u pršljenu kroz koji prolazi kičmena moždina. Strukturalno pomjeren pršljen neda se

više vratiti u normalan oblik niti se može postići derotacija kičme u cjelini.

Strukturalne skolioze mogu biti:

urođene;

stečene.

U odnosu na lokalizaciju:

totalna skolioza;

parcijalna skolioza;

kompenzatorna skolioza.

Totalna skolioza kod koje dolazi do iskrivljenja čitavog kičmenog stuba u levu ili desnu

stranu.

Parcijalna skolioza  koja zahvata samo pojedine delove kičmenog stuba

(vratni,leđni,slabinski).

Kompezatorna skolioza kod koje se u jednom delu kičmeni stub krivi u desnu, a u susednom

delu u levu stranu. Ona ima oblik slova S,te se naziva i S-skolioza.

Kogenitalne skolioze su deformacije kada se dijete rađa sa izmjenjenim oblikom pršljena

zbog abnormalnog razvoja skeleta kičme i okolnih struktura (rebara). Najčešće se radi o

nedostatku pršljena.

Idiopatske (stečene) skolioze su one kod kojih se promjena strukture izgleda pršljenova

dešava u toku života u velikom broju slučajeva. Razzlog nije poznat pa se zovu i idiopatske.

One nastaju u toku rasta i pogoršavaju se uporedo s njima. U odnosu na dob u kojoj se javlja

dijelimo na:

infantivne (od poroda do tri godine života, najčešće se dijagnostikuje kad dijete

počne da sjedi u 5 mjesecu života);

juvenilne (4-10 godina);

adolescentne (razdoblje puberteta i završetka rasta, jedan od najčešćih

deformacija kičme).

Među funkcijalne skolioze ubrajamo:

skoliotične položaje kompenzacije kojima se ublažuje neki drugi skeletni nedostatak

koji je doveo do poremećaja uspravnog stava (npr. kraća noga, iščašen kuk,

spondiloza, diskus hernija i dr.);

skolioze položaja bez vidljivog organskog razloga (kao reakcija na bol kod išijasa).

U pretklonu funkcionalne skolioze ne pokazuju rebarnu grbu, ako se predhodno korigira

osnovni uzrok (npr. skraćenje noge i sl.). Funkcionalne skolioze su češće.

4.3.1.Liječenje skolioze

U početnom stadiju funkcionalnih skolioza rezultati liječenja su dobri, a u zakašnjelim

stadijumima, sa pojavom strukturalnih promjena na pršljenovima, rezultati su relativno dobri

ili samo djelimični. Potpuna izlječenja u anatomskom smislu su rijetka, češće nemoguća, dok

klinički izgled korigirane krivine može biti potpuno zadovoljavajući.

U liječenju skolioza koristimo dvije metode:

konzervativnu (fizioterapija, kineziterapija, manuelna treapija i dr);

operativnu.

Bez obzira na metodu izbora, uspjeh će ovisiti i od:

vrste i lokalizacije skoliotične krivine (da li je funkcinalna,strukturalna, kongenitalna,

idiopatsko skolioza);

stepena veličine krivine;

vremena početka i izdašnosti terapije.

Općenito, na osnovu iskustva, smatra se da se skolioze do oko 30 stepeni krivine tretirane

kineziterapijom dosta uspješno korigiraju. Kineziterapiju treba shvatiti i kao metod

preventivnog djelovanja na prelazak lošeg držanja u skoliozu, jer doprinosi usklađivanju

snage i elastičnosti mišića, stvranju navike zapravilno držanje u položaju sjedanja, stajanja i

hodanja.

Kineziterapija kod skolioza do oko 30 stepeni krivine jačanjem leđne musculature može

povoljno uticati na ravnomjeran razvoj skeleta kičme i korekciju njene osovine. Problem

simetričnog ili asimetričnog vježbanja treba prilagoditi vrsti i stepenu krivine.

Kineziterapija skolioza u svom programu sadrži sljedeće tipove vježbi:

vježbe za pojačanu mobilnost kičme, te pasivno i aktivno istezanje;

vježbe za aktivno jačanje mišića leđnih ekstenzora;

vježbe za istezanje mišića fleksora zadnje lože natkoljenice;

vježbe ravnoteže u korekciji;

vježbe za jačanje trbušne musculature;

disajna gimnastika;

vježbe oblikovanja.

4.3.2.Vježbe za otklanjanje skolioze

Početni položaj ležeći na trbuhu

Vježba br.1

Ruka na konveksnoj se ispruži naprijed a druga ostaje pored tijela. Odiže se ruka na

konveksnoj strani i rameni pojas i glava istovremeno uvis. Cilj je istezanje kičmenog stuba.

Vježba br.2

U p.p. ruka na konveksnoj strani ispružena ispred tijela a druga ja sa nadlakticom u liniji

ramenog pojasa i sa podlakticom savijenom u laktu pod uglom 90 stepeni. Ispužena ruka se

odiže uvis a drugom rukom se vrši snažan pritisak podlakticom na podlogu. Cilj vježbe je

istezanje paravertebralne muskulature na konkavnoj strani ijačanje na konveksnoj.

Početni položaj ležeći na boku na konkavnojstrani kičme

Vježba br.1

Gornji dio trupa je odignut od podloge i potporu daje podlaktica donje ruke. Gornja ruka je

savijena u laktu i šakom oslonjena na obraz. Glava se odiže uvis pri čemu se dlanom šake daje

otpor dovoljan da se glava ne pomjeri. Cilj vježbe je jačanje bočnih fleksora vrata.

Vježba br.2

Početni položaj je na trbuhu sa potporom donjeg dijela trupa i donjih ekstremiteta a gornji dio

trupa je van podloge švedske klupe. Ruka na konveksnoj strani je sa nadlakticom u liniji

ramenog pojasa i savijenom podlakticom pod uglom od 90 stepeni u laktu. Gornji dio trupa se

odiže uvis uz održavanje položaja ruku a druga ruka opružena unaprijed u liniji tijela. Cilj

vježbe je jačanje paravertebralne muskulature i ekstenzora vrata.

Vježba br.3

Ruke su savijene tako da su šake isprepletanih prstiju postave na potiljak. Lakat na

konveksnoj strani se povlači uvis uz istovremeno odizanje trupa i lica. Lakat druge ruke prati

rotaciju linije ramenog pojasa. Cilj vježbe je istezanje mišića konkavne strane a jačanje

konveksne strane trupa.

Početni položaj četveronožni

Vježba br.1

Ruke na konveksnoj strani se saviju u laktu i oslonac se prenese na podlakticu koja je u liniji

trupa. Istovremeno se druga ruka opruži unaprijed u visini ramenog pojasa i gura unaprijed.

Cilj vježbe je istezanje muskulature na konkavnoj strani trupa.

Vježba br.2

Ruka na konkavnoj strani je oslonjena na lakat i podlakticu. Ruka na konveksnoj strani se

bočno odiže uvis do horizontale uz održavanje savijenog lakta pod uglom od 90 stepeni. Cilj

vježbe je istezanje paravertebralne muskulature lijeve strane i jačanje desne strane.

Vježba br.3

Karlica se odiže uvis do potpunog opružanja nogu i oslonca na cijela stopala, grudi se

približavaju na koljenima a ruka koja je na konveksnoj strani ukršta se preko druge ruke. Cilj

vježbe je istezanje muskulature na konkavnoj strani i zadnjih loža natkoljenica.

Vježba br.4

Karlica se spusti unazad do oslonca na pete a ruke opružene iznad glave. Ruka na konkavnoj

strani se isteže i postavlja preko druge ruke. Cilj vježbe je istezanje ramenog pojasa, zadnje

lože mišića karlice i muskulature trupa.

4.4. Zaključak

Najčešći deformiteti kičmenog stuba kod djece predškolskog uzrasta su: kifoza, lordoza,

skolioza.

Potičite kod djece ljubav prema sportu, kretanju i vježbi.

Veoma je važno da se na vrijeme pregleda i otkrije deformitet kičme i odmah reaguje da bi se

zaustavio razvoj krivine a uz ozbiljnu i stručnu terapiju smanji krivina kičmenog stuba a dijete

mišićno ojača i dovoljno istegne.

Neophodno je da se kod djece naročito predškolskog i školskog uzrasta sprovode sistematski

pregledi radi što ranijeg dijagnostikovanja deformiteta, uzroka nastanka deformiteta

kontinuiranog praćenja i lečenja.