42.36

De Luciani re metriea.

IS

quam concessu et

auctorltaie aiplissinii DliilosoptiorDin

Acadeiiiia Christiaiia-Albertiiia Kilieiisi

ordiiiis

ad

siiimijos iii [)hil(>s()pliia luniures

rite capessendos

sfripsit

Fridericus Friedrichsmeier

Siebuuliorensis.

-^•i~*-!—

^

Kiliae Holsatorum.

T y p i s F r i d. 8 c li o e 1 C ii s .s c 1 1 a n i.

MDCCCLXXXIX.

Iragoclopoflnoram et Ocypodem, scripta illa poetica siib

Luciaiii nomine tradita ab hoc ipso conscripta esse longe plurinii

viri docti pro certo habent. Sunt tamen , qui ea in dubium vocent,

alii quideni unum Ocypodem , alii utrumque; quam sententiam

etiam j\I. liothstein amplexus est, qui nuper (Berolini ISSS) editis

Quaestionibus Lucianeis p. :^8 haec opuscula iis attribuit, qnae

propter dicendi oenus a Luciano alienum aut alias causas certe

excludenda videntur. Conicit praeeunte Sieversio (Leben des

Libanius p. \'dS) Ocypodem illam Acacii comoediam esse de

podagra scriptam et Libanio amico missam (Liban. epist. 1380).

Sed ex epistoLi Liban. 1380 ipsa hoc conici non posse mihi

videtur. Si Acacii comoedia eadem esset atque Luciani libelli.

certe apud Libanium unum e multis cognominibus reperiretur,

fjuae apud Lucianum podagrae attribuuntur. Sed ^uaiUc apud

Libanium nominatur podagra atque hoc ipsum nomen nusquam

liaberaus in nostro libello, qui podagrara .9^6«r, dfanouuv^ uruGCur

ai^pellat. Mea quidem sententia adhuc nemo originem Lucianeam

refellit. Ditficile quidem est, eum qui pro suppositis libeUos

habet, contrarii convincere, nam alia quae in auxilium vocarepossimus, poetica Lucianea non extant ; epigrammatum enira

rationera habere non possunius , cum de nullo fere satis constet,

utrnm Lucianeum sit necne. Dicendi autem genus a pedestribus

Luciani scriptis non abhorret nisi quaiitum interesse inter

orationem poeticam et soiutani necesse est. Liiustissime autem

iudicant, qui unum Ocypodem a Luciano alienum esse conteudunt.

Si Tragodopodagra , etiam Ocypodem Lucianeum esse demonstrat

metrura,quod ad hanc quaestionem diiudicandam maxirai momenti

esse apparet. Discrimina enim metrica fere nulhi sunt, nisi quod

in Ocypodf cantica non h.^guntur, in conrponendis autem triraetris,

qui etiani in Tragodoiiodagra longe praevahmt, uterque liliellus

easdem fere leges metricas sequitur. Inter eos, qui ntrumque

libellum esse vere Lucianeum putant, gravissin;a argumenta

protulit Caroius Frid. Hermannus, qui in praefatione versionis

suae (Lucians Schnellfuss oder die Tragrxlie vom Podagra.

]

Gottintyeii 1852) breveni simI doctani et prudentem quaestionem

(le hac re instituit. Contra Paulyuni et Planckium contendit duo

liaec opuscula unum esse, finem Ocypodis cum initio Tragodo-

podagrae coniungendum esse. Quae opinio, defensa iila quidem

a Wetzlaro in dissertatione de Luciani vita, aetate et scriptis

(Marburg, 1^:14) milii quoque valde probabilis videtur. lam qui

Hermanni versionem legerit, — si controversiam ipsam ignorat —vix dubitabit

,quin de uno opusculo agatur. — Argumentum

Ocypodis lioc est : Podagra dea Ocypodi dicenti plane nibil esse

morbum illum , irascitur et per pedes in eum irruit. Ocypus,

(jui noscit unde dirus dolor in pedes intrarit, educatori suo causam

quaerenti argutatur se currentem pedem luxavisse : cum dubitet

senex, Ocypus se luctatura dum voluerit inserto pede ferire, per-

cussum esse simulat. Tales sermones dum habentur, medicus

advenit, cui amicus rettulit Ocypodem nobilein pede et solutis

gressibus laborare. Medicus cum de vera doloris causa celetur,

secando sanguinera exhaurire vult, sed quominus faciat, ab edu-

catore irapeditur : mendacia ei dicta esse , nec enini luctam vel

cursum,quod indicet, exercentem ictum esse Ocypodem. Probe

quidem valentem domum venisse, tum bene saturatum atfatimquepotum dormiisse, nocte autem somno excussum cito velut divinitus

ictum exclamasse et per totam noctem pedem deplorasse. Ex

quaestione iterum habita medicus cognoscit Ocypodem e podagra

morbo laborare , cui ipse mederi non possit.

Tragodopodagrae argumentum est

:

Podagricus in scaenam prodit et maledicta confert in podagram.

Chorus deinde podagricorum querelas agit. Podagricus ilJe, qui

audit, interrogat, quisnam deus sit vel quaenam dea, quam

canant? Cognoscunt autem ipsum esse socium dea dignum.

Sequitur chori laudatio in deam. Podagricus autem in initiatos

mystasque deae receptus simul cum iis hymnum deae incipit.Tum podagra ipsa apparet laudans, se unam omnium deorumdearumque reginam esse. nHonorate" ait ,hymnis insuperabilem

deam". Quo facto nuncius redit, quem dea miserat visurum , si

quis vim dominae neglegat. Refert nuncius neminem non agno-

scere deam onmipotentem nisi duos viros Damascenos, qui audaciae

pleni dicant populis se de vita hominum eam facturos esse exulem.

Sed etiam hi duo medici Doloribus coacti deae potentiam conce-

dunt (^amque solam deum invictam laudant. Finitur drama

hymno in deam. — Manifestum est haec duo argumenta optimeconiungi, si modo Ocypus Tragodopodagrae anteponatur. Ocypodis

finis liene se applicat ad initium Trajifodopoflagrae. Ocypus per

fSoterichuui per.suasuni hal^et se laborare insanabili podagra. Quod

quomodo magis elucet, quam si ut podagricus podagrae maledicat?Quibus maledictis incipit Tragodopodagra. Revera Ocypus sine

Tragodopodagru certo fine caret. Tragodopodagra sine Ocypode

certo initio. Quod autem bic praeparatum est, id ibi ad bonumfinem perducitnr eo, quod Ocypus, qui in Tragodopodagra Poda-

gricus appelhitur. in mystas deae receptus cum iis hymnum addominam solani omnipotentem honorandam incipit. Etiam alia

re Hermanni sententia ju'obatur. Nam quae in omnibus librisOcypodem antecedit hypothesis. sive ab auctore ipso couscripta

sive posterioris aet^tis additamentum est. certe ad Tragodopoda-

gram quoque pertinet. cuius personae in fine hypotheseos com-

prehenduntur. Immo I duae personae in hypothesi uominantur.quae ne apparent quidem in Ocypode sed in Tragodopodagra

demum reperiuntur. Dolores et Nuncius. Fere idem cadit iuchorum . de quo in hypothesi ita agitur : o da xoqoc cvriaTrjxfr

it irrt^cogioir 7roSuyQ(?ir. Gvre).(yj(6rT0)r lor 'ilxvuovr. Sed chorum

non in Ocypode sed demum iu Tragodopndagra habemus. Itaquemihi quidem persuasum est duos libellos unuui efficere. Quam-

quam concedo mirum esse quod in Ocypode unus aegrotus est,

cum in Tragodopodagra duo n)edici eodem morbo corripiantur

:

id quod etiam PLinckius contra C. Fr. Hermannum attulit. Sed

recte hic monuit in praefatione versionis suae p. 4 et 5 : .Aber

wenn die Idee des Ganzen die ist, die unwiderstehliche Macht

des Podagra zu zeigen . so kann diese wohl aucli an zwei Bei-

spielen geschihlert werden . und im schlimmsten Falle bliebe uns

noch immer die Berufung auf Euripides iibrig. der ohnehin in

dieser Humoreske vorzugsweise parodirt ist und von dem wir

wissen, dass mehr als eins seiner Stiicke aus zwei scheinbar gauz

getrennten Handlungen zusammengesetzt war. — Die beidenArzte stehen in eineni sehr cliarakteristischen Gegensatze zu dem

Soterichus des Ocypus : dieser ist der rationelle Arzt, der. sobald

ihm des Ubels wahrer Sitz klar geworden ist. sofort die Un-

heilbarkeit desselbeii erkennt und dadnrch dann auch dic- Ergebung

seines Patienten und damit die folgende Linderung bedingt : jene

er.

mittf^lt ent^ej^entritt." Quamquam quidem . quod ad locum ettenijius actionis attiuet, fortasse quispiam, si quaesiverit, non-

Mullos exigui momenti hiatus invenire poterit , hi tamen in carmine

tam faceto atque iocoso, quod recte nominat Hermannus „leichthingeliauchtes Oapriccio*. eo minus offendunt, cum similes com-positionis lapsus etiam in singulis partibus occurrant. Ita in

Tragodopodagra iani inter primam et alteram Podagrici orationem

asperitas quaedani cernitur ; deinde Podagricus in Tragodopodagra

semper sine educatore est, qui in Ocypode primas fere partes

egit. Sed tenendum est Lucianuni maxiuia ex parte in compouendo

hoc dramate secutum esse rationem Eunpidis illam implicatani.

cuius verba et versus parodiae lusu magua ex parte ad aiindquoddam idque persaej e ridiculum argumentum detorsi snnt.

Etiam initium vere Euripideum. prologi forma deest, duabu.s

partibus divisis, non desideratur, si, iis in unani contractis,

Ocypodein Tragodopodagrae anteponimus, nam Ocyinis prologumo])timae formae Euripideae nobis praebet, cui bene respondet

Jocus ille communis item vere Euripideus in fine Tragodopodagrae :TTuU.ul fiooiful TMi' dTv/oiirroJv xtX. cfr. Euv. Alc. 1161 sq.,

Androm. 1200 sq., Bacch. 1341 sq.

Priusquam autem ad rem metricam ipsam transeamus, de

(•odici!)US nonnuUa praemittamus necesse est. Etiani magis quani

in pedestria niala codicum condicio in poetica scripta cadit.

E magna enim codicum raultitudine haud pauci ea omnino noncontinent ; ex iis qui continent, multi mutili sunt, alii initio, alii in

tine,alii utroque loco. Alii codices alia damna passi sunt. NonnuUorumenim secundae classiscodicumtotae partesperierunt etposteademum

additae sunt. Ita in codicera Palatinum 73 scheda una inserta est, in

qua pars Tragodopodagrae perscripta est. In medio Ocypode desinit

Cod. Vaticanus b9, qui descriptus esse videtur e codice illo secundae

classis nielioris notae Vaticano 90 r. Neque aliter res se habet

in prioris familiae codicibus. Quod dolendum est ne imnc quidem

de lecfionibus bonorum codicum satis constare, id potissimum in

Tragodopodagrani et Ocypodem cadit. Quin etiam e parte nescitur,quorum codicum singulae lectiones sint. Nani confer quae in

praefaticme editionis Didotianae Parisiis 1840 foras missae

leguntur: ,In Tragodopodagra et Ocypode multum profuit

varia scriptnra codicum trium in ipsius usus collatorum.''

Nomina horum trium codicum in medium non proferuntur,

Et Jacobitzius „ad poetica" ait .,Luciani scripta quod attinet, in

liis non tMxicm qiu» in pedostribus scriptoris libris prospero fortunae

flofai wi mhoaamem. a mobm hker^ Ke«KMfaai4o ia.

vaAi TB&tnr Tetbm kis: . At h§€

nirntmw : Bcyc enEK. at ndtB eieetidb Sns aer^iia in Tra^o4of«4a^n et OeTp«4&p0beak^ ^mmL os Loeia. vbs Teipctenfe eat. aoe deatitnMt.'^ Saat eg» ^«tqae. ^aai xectedseta «int. ex atiqsa porte e^eitw sam. Pere»iB. Riek. Fo^stezi a^ KauM babsi fj#tem (. 1

—

l^}p^iagatt cofhtiaam ea£eis Yatkaai A §7 hndmtt a Jafiabmdtio. Sed hae

cadiee

Tlatoece fieet, foai ie Texnbos 1—154 ^afeat^ i^min refifnoe. Eat

scio, ad liuix- u.smie ditMu neuio vir (luttu.s opeiuui dedit. ') IMaur

Huteiu lalsuiu e.st, quod de hac re ob.servavit Kockius (Mus. Hlieu.

vol. 43, p. 80 et 31). cuius in disi)utatione praeter alia, quae probari

uon j)ossunt. id ^•ravissiniuni est. quod non nujdo Lucianuni potu-

isse versus coniponere negat. sed contendit, euni ne potuisse quidein

illa aetate studio cognitionfiu sil)i conciliare leguui nietricarum

in trinietro iambico observandarum. Neque minus falso iudicare

niihi videtur vir doctiasimus de singulis illis locis, cpios in medium

profert ut vitiis metricis affectos. Nani quod in aliorum scriptorum

velut tragicorum operibus accidisse compertum habemus, ut codi-

cum antiquissimorum scrij^tura vel corrupta vel manca ab incautis

librariis vel correctoribus in ordinem qualemcunque redigeretur

et interpolaretur, idem Luciani operibus atque imprimis his ipsis

j)oeticis accidisse cum iis , quae ante dixi , tum Iiothsteini dis-

sertatione satis explicatum est. Kockius fatorum operum Luciane-

(!orum nuUam rationem habuisse videtur. Car. autem Frid.

Mueller in commentatione ,de jiedibus solutis in tragicorum

minorum trimetris iambicis" conscripta Luciani nnllam mentionem

fecit. Attamen eius poetica , ut opera hominis tanti ingenii

tantaeque elegantiae dicendi valde digna videntur, quae accuratius

])erve.stigentur. Nam Luciauus in ])edestribus scrijitis , imprimisin Timone, in deorum dialogis, multis aliis, dramaticas res tam

eleganter paene sub conspectum subicit, ut re vera operae pretium

sit diligentius qiuierere,quomodo fabulas versibus incluserit et

quemnam iu arte metrica exemjslar sibi sumpserit. Quod ego de-monstrare mihi jji-oj^osui.

Ac primum quidem dicam de senariis eorumque pedibussolutis, qui jjro meris iambis vel spondeis in Luciani versibus

legiuitur, deinde de canticorum metris. Epigrammatum rationemnon habebo ea de causa, quod jiermulta eoruni, quae Luciano ad-

scribuntur, aliis auctoribus attribuenda esse puto.

') Quae Stiidemundus de hac re cum philologis Turiei iinno 1887 con-gfcgatis communicaverit, quoniam typis mandata non sunt, nescio.

Pars I.

De iaiiibicis seiiariis.

Caput I.

De tribracliis.

laui Archilochuui. SoJonem, Semouidem, veteres illos iambo-

^Taphos uou semjjer puros senarios scripsisse , sed ad licentias

quasdam coufugisse coustat. Sed noudum nsque eo quo poetae

trajfici varietatis nuuierorum processeruut. Nara duas tantnm sibi

permiserunt licentias , alteram , ut in imparibus . qui dicuntur.

seuarii locis spoudeum admitterent, alteram, ut pro iambo tri-

brachnm, quippe qui, cum eundem qnem iambus morarum nnme-

rum habeat, facile cum eo coniungeretur, substitnerent. Atqne ne

has quidem saepius. Sed iam poetae scaenici,

quos rarissime

tantum adhibuisse in dialogis versus ex meris iambis compositos,

sed in primo . tertio,

quinto trimetri loco saepe spondeos ad-

misisse notum est. tribrachos ita frequentabant , nt in omnibus

senarii pedibus, si excipis ultimum et quintum. in quo est raris-

simus, comparerent. Sed cum etiam illi in hac solutione adhibenda

inter se differant, iam cognoscamus nsum tribrachorum Lucianeum. ')Hoc loco mihi praemittendum esse censeo, quod observavi

comicos miuores in pedibus soiutis ab Aristophane non discrepare :

DUines solutiones quae qualesque in comicorum minorum frag-

mentis inveniuntur. etiam apud Ari.stophanem extant. Itaque in

'} Sequar in exemplis solutionuin traf^icoruui cuni Luciano conferendis :

C. F. M u e 1 1 e r : De pedibus solutis in dialogorum senariis Aeschyli,Sophoclis, Euripidis. Gott. 1866.

C. F. Mueller; De pedibus solutis in tragicorum minorum tri-nieti'is iambicis. Kil. 1879.

comicorum :

Widegren: De numero et conformatione peduni solutorum nisenariis Aristophanis. Upsaliae 1868.

Iiai- cli.s])Ut;ilioiiL' , si do (•(nuicis aft"itui-, -sui.s (juacMiue locis vcili;i

de uuo Aristophaue fiaut liceut.

Ac priuiuiii (]ic;iiu

De tribrachis in prima senarii sede admissis.

OiuniiK» ju.iebct poeta uuster (i'J tribrachos , (jiuts iu .siuguh)s

2)e(h'.s it;i distributos videmus, ut repei'iautur

iu piiiuo G: T. (= Tragodop.) 12G, 174, 184, 251, 2:jH.0. (^ Ocvp.) 18.

iu altero 25: T. 139, 140, 14G, 1G2, 173, 1«0, 221, 223,225,

230, 233, 245, 246, 248, 249, 250, 259, 2G0.

295: 306, 308.

0. 102, 135, 158, 171.

iu tertio 21 : T. 174, 184, 187, 231, 237, 2G4, 2G7.

O. 27, 36, 42, 43, 45, 49, 70, 76. 107. 112.

124, 131, 142, 154.

iu ((iiarto IG: T. 20, 152, 168, 174, 217, 229, 285.

0. 24, 51, 70, OG, 100, 105, 140, 152. 1G4.

iu (juiuto 1 : 0. 52.

Quibus cuui uumeris si usum tribi-achorum ;ipud tragicos

tres illos principes et apud Aristojihanem comparamus, Luci;tnum

cum omuibus cougruentem videmus tribracho rarissime in cpiiutopede adhibito. Apud Aeschylum et Aristophanem plurimos tri-brachos habet pes cpiartus, apud Sophoclem primus , apud Euri-

pidem , cpii ceteris in rebus maxime cum Aristophane cougruit,pes alter, cjuod idem apud Luciauum obviam fit. Praeterea e

comparatione facta apparet poetam nostrum plures ex uno vo-

cabulo constautes tribrachos habere non in prima . ut tragicos,

sed in ceteris sedibus vel maxime in altera, ut Aristophanem, iutertia autem et cjuarta duabus vel tribus vocibus eos esse com-

positos. Nullum uisi tinum tribrachum e duabus vocibus formatumhabemus iu pede cpiinto.

lam ad singulos pedes nos couvertamus.

\n prinio trimetri pede octo diversae tribmchi formae cogitari

possuut , e cjuibus apud Luciauum adhibita cernimus ha€«:

1) Generis apud omnes usitatissimi , cjuod praebet tribrachumtrisylhibo vocabulo integro eifectum , exemphi apud poetam

nostrum habemus in duobus versibus, iu cjuibus trisyllabi aoristi,cjui dicuntur, secundi tribrachyn formant

:

T. 126 ^Aw^or, 253 f^«i'f.

J) Uims est locus, qiio coiistet tribracliys e tribus prioriluis

syllabis vocabuli tetrasyllabi

:

T. 251 iSufiuou

quo loco apparet, quod apud Sopboclein et Euriiiideni factuni

esse videnius, in voce quadrisyllaba in initio versus posita accentuui

vocabiili et versus concidere, qua ratione expeditior syllabarum.

quae tribracbyn efficiunt pronuntiatio fit.

.3) Quod Aeschylus et Sopbocles nusquam. Euripides non nisi

in iis fabulis. quas breviter liberiores dicere liceat. fecit, ut in

primo senarii pede tribracbyn admitteret e duobus tribusve vo-

cabulis compositum , id in Luciani versibus nonnullis apparet:

0. 16 OTl TOl'

tribrachyn duobus vocabulis conformatum invenimus. Cuius

solutionis etsi extant duo exenipla apud Euripidem , tamen tri-

brachys ita couformatus legibus a tragicis servatis repugnat, nam

Euripidis exemphi leguntur in fabulis posterioribus, in quibus

iani molliorem et liberiorem numerorum modum adhibuit, apristina illa gravitate valde aberravit et comicorum doctrinam

metricam niagis secutus est quam tragicorum. Multis autem locis

vocabulis bisyllabo et monosyllabo efficitur in primo pede tri-

brachys apud Aristophanem , ut Ach. T-o-t ox.u /ner: Eq. 133()

fiau fxf; aliisque locis cj[uos vide apud Widegrenum p. 3. Praeterea

semel e bisyllabo vocabulo et monosyllabo compositus est tri-

brachys in fab. sat. Pyth. 1,11: ots juei.

4) Non multum distat ab hac soiutionis forma, si tribrachys

vocabulo bisyllabo et prima syllaba sequentis conformatus est.

Huc non refero versum T. 184. quem praebent codices :OTUy iTTl KOVTOU (fiOOlJilOg ^UGTUL.iTai^

quae forma tribrachi etiam apud Aristophanem est rarissima, sed

malim ') cum Guyeto legere

:

iiT inl TU '/.OVTQU (f iOOfJilOC ^UGTCil^iTUl.

Solutionis (W ini genus cum apud tragicos, tum saepius apud

Aristophanem habemus, ut Ve.sp. 81b f»' IVt, 142(3

10

Eliam luu'c licciitia sulveiirli apud traj^icos est rarissinia

:

Acschyliis iiusquani eam sibi sumpsit, Sophocles semel Phil. (50lTic o Ho&og , Euripides ter (cfr. Stoppel : Quaest. de GregoriiXazianzeni poetarum scaenicorum imitatione et arte raetricaItostochii 1881 p. 22). Quibus quattuor locis verba arcte interse cohaerent. Sed Lucianus ne hanc quidem tragicoruni legemsibi j)osuisse videtur ; etiam hac re eura animadvertimus vestigia

})rementem Aristophanis, apud quera leguntur tribrachi e duobus

vocabulis monosyllabis et initio verbi proximi compositi cum aliitum hi

:

Vesp. 1124 o!f o (ioQiuc;

Thesm. lofj ar' iv uyqioigi : Gol r/ dl imu

;

Eccl. 2o 1 ri TTOT uQu ; 474 oa^ uv d.ror^T .

(vid. Widegren p. 1.)

Videinus igitur. Lucianum quamquam sex tantum exemplapraebeat adhibitorum tribrachorum ijrimae senarii sedis, tamcn

ex octo quae cogitari possunt generibus adhibuisse quinque, quae

onniia reperiuntur apud Aristophanem . qui quidem aliud alio

j)arcius admisit neque ab ullo prorsus genere abstinuit. Lucianum

igitur in singulis primae sedis efficiendis tribrachis liberius quamtragicos versari, sed licentiae modum Aristophanis non excederecognoviuvus.

§ 2.

De tribrachis in altera senarii sede adhibitis.

Cura primi pedis vocabula ad alteriun porrigi possint facile

intellegitur, in altera senarii sede propter maiorera numeri varie-

tatera et copiam tribrachorum inaiorem esse quara in priraa.

Atque quod observavit Mueller (de ped. solut. in Aesch., Soph.,

Eurip. sen. § 17,3) in altera, tertia , quarta senarii sede longe

frequentissime tribrachos ita esse formatos, ut thesis exprimatur

ultima vocabuli syllaba (vel nionosyllabo. (juod arcte cohaereat

cum proximo) arsis soluta duabus eius quod sequatur, id

etiara de Luciani versibus valet, cuni 25 pedis alterius in

tribrachyn soluti exeraplorum 20 hanc praebeant rationeni

solutionis.

1) Ac primum quidem extrema vocabuli syilaba et prioribus

eius quod sequitur , efficiuntnr tribrachi

:

11

T. lo'.> old{ noSuyQui' (cfr. eXCUrsum) . 1 4(» oru hfiunoi, KiJ

u).Evou xvufnoi , 17/i ^loviuToc iTegof, 248 ro/,uur€ floduygu^

(cfr. excursum), 2oO iGvQti- IniGo), 250 intimq eTTsae, 295

uiOTog u(fU}i;c. 30G

12

l'r()iio)iiiiiJi autcMii ut iipud Liiciaiium, Aristopliaiiem ccteros-

que coniicos, apud tragicos adliibita iioii reperiuiitur.\)

3) Si tribrachys in altero pede continetur vocabulo inte«|ro

trisyllabo, versus haud eleganter inciditur, quare hoc geiius rarius

esse adhibituni non niiruni videtur. Huiusmodi tribrachi ab

Aeschylo fere ubique vitati sunt, raro adhibiti a Sophocle, saepius

in iis demum Euripidis fabulis, quae maiore in nietro tractando

incuria comjiositae et comoediae leo-ibus metricis quam tragoediae

propiores vidontur, dico Iphigen. Aul. , Bacch., Heleu., Phoen.,

imprimis autem Cyclopem , in qua, ut in dramate satyrico, longe

liberrinia est ars metrica poetae, ita, ut — id quod saepenumeroobservabimus . — fere comoediae numeros legesque adhibuerit.

Comici poetae ab hoc solutionis genere non abhorrent. A))ud

Lucianum unum talem versum habemus

:

T. 2G() ufjMC noduYQoc oh- xul novo)v iJQ/a 6to'/.ov,

ubi tril)rachys alterius pedis integro vocabulo noSuygoc formatur.

Si vocem mv omitteremus cum editioue pvincipe a , quae prodiit

Florentiae 140G, haberemus trimetrum sine ulla solutione, 6a

syllaba per -/q vocis noduyQog producta (vid. excurs.), sed etsi liaec

scriptura usui Luciani non obstaret, propter concinnitatem wv re-

tinendum esse videtur, cum in antecedeutibus versibus (252— 257)quater voci noSuyQoc additum sit wv. Accedit, quod wv propter

sec[ueiitem noviav multo facilius excidere, quam inseri potuit.

4) Quattuor praebet Lucianus tribrachos vocabuli tetrasyllabi

initio effectos

:

T. 180 /usTuXujibov, 225 diuvvGuc, 245 xQHTiac, 25G [Islonidou-.

Cum parum ita fiat eiegans versus incisio, facile est ad intel-legendum , cur talis solutionis exempla fere nulla sint apud

Aeschylum et Sophoclem , nonnuUa apud Euripidem, sed iii iis

demum fabulis,

quas liberiores dixi. Maxiraa vero talium tri-

brachorum copia extat apud Aristophanem comicosque minores,

apud quos longe ])luvimi initio vocabuli efficiuntur, cjuamquam

non desunt,quorum thesis arsisque soluta vel in media voce vel

in eius fine positae sunt.

Ex exemplis modo allatis elucct pauca tantum tribrachorum

genera usurpata esse a Luciano, etiamsi tribus partibus maior sit

') Duo exempla inveni aliter constituta : alterum , quod iam indicavi,

apud Ezechiel. 167, alterum apud Gregorium Nazianzenum II, 1, 11, 1121:

Ttv dnoSofxo^au . in quibus quidem non magnopere haerebis, si iam apud

I']uripideni nonnullas, plures apud Aristophanem eiusmodi solutiones obviam

fieri memineris.

13

nuiuerus tribrachorum in altera sede quam in prima adhibitorum.

Sed in hoc quocjue triuietvi pede duo sohitiouum genera vidimus

admissa, quae rarissime apud tragicos reperiuntur nec fere nisi

in liberioribus fabulis Euripidis. Omnes autem sohitiones a

Luciano usurpatae apud Aristophanem et reliquos comicos usita-

tissimae sunt.

De tribrachis in tertia senarii sede adhibitis.

Propter caesuram in tertia trimetn sede tribrachos ex uno

integro vocabulo constantes nullos vel perpaucos extare , facile

cognoscitur. Luciani versus talibus tribrachis oranino carent. NeAristophanes quidem in hac sohitione adhibcnda multiis cst.

Widegren p. 1 1 affprt tantum exemphi haec :

Eqv. 18-f erEQoc, GTO Gtoijutoc.

Pac. 892 xexunii/'

.

Av. 918 xvxXia, l(i9H /'/.uiidu.

Sed quod supra docuimus

1) tribrachos longe plurimos ita esse conformatos, ut thesin

exprimat extrema vocis syllaba. arsin solutam priores eius, quae

sequatur, idem etiam magis in tertio senarii pede observatur. Cfr.

T. 174 d^tQuniiur e/.u^e , 184 '/.ovtou (feooiisroc , 231 niQWfTi

loTioc, 237 }0)9q6i' i/.urfou (vid. exc), 264 nddrja^e xo/.uaiv,

267 d^u/MGGuv Hf,enoiJiv.

O. 27 TOVTOV uS^SQUnBVTOV, 36 UTQUVflUTlGTOC U^UTOC, 107 VnfO^E

xuTun$6(i')v, 112 vvxToc uvuxitd^rjfievoc.

Tales solutiones in tertio pede liabent et tragici et comici.

2) Multo minor numerus est tribrachorum . quorum primum

tempus in finem vocabuli incidit, secundum et tertium voce bi-

.syliaba conformantur. Qua ratione apui] Lucianum effectae sunt

solutiones

T. 187 f)(ov6u nuQu.

O. 43 novovvTU no6u , 76 fju^oifii, rv/ov, 154 onoiu ^Qfffoc (vid.

excursumj.

Qualia exempla non deficiunt apud poetas scaenicos. Periara

autem videntur esse apud alios. Duo tantum inveni, alterum

a|)ud Gregorium Nazianzenum II, 1, 11, 1320:

o fiiv ro ditnev • ifii

(cfr. P. Stoppel: Quarst. de Greg. Naz. p. 26)

14

nlfovnni in Tliespidis, (|U(>(1 lortiir. froin. I. 1:

foyM vofiiC.f tf^giS^ */*"'

(lc (|n() cfr. Mueller trap;. niiii. p. S.

:;) Seniol tliesis efficitur voc.abuhj inonosyllabo. (|UOfl coliaeret

cuui anteceflente. arsis soluta initio ])roxinii:

(). 70 )'('fQ fxh>ni\

Totus versus hic est

:

lnTooq Oiv yuQ ixhiof vno

15

(Oed. R. 741) ) , (juinquies apud Euvipideni , qui lioc in genere

maioreni licentiam sibi sunipsit (juani Aristophanes , qui ununi

tantum exemplum praebet

Lys. 938 Cf • fj.a chr ^liroV.co.

Apud alios poetas taleni tribrachyn non inveni.

(») Denique venimus ad tribrachyn, qui uno integro vocabnlo

e.xprimitur ita, ut ex prioribus eius syllabis constet

(). 45 ddrtujnc.

Quod solvendi genus maxime est memorabile. Apud nullum

enim poetam nisi apud Aristophanem invenitur, cum Sophoclis

illud Oed. ("ol. loKi toitoc J' ^ETfoAoc quidem huc referendum

sit, sed nomine proprio excusetur. Ne Euripides quidem , quifere omnia quae Ijucianus genera quam(|uam ferc rarius ])rael)et,

talem tribrachum admisit. Apud Aristophanem autem multn

extant exempla, quae collegit Widegrenus :

Nub. 1282 OTTOXiQOl'.

Vesp. 1883 f,uaj(S(r(XT ., 1385 xuTe^ule, 1512 i.iux(XQi,s etc. ^)

Eos tribrachos, quoruni primum tempus terminat vocabulum,

tertium incipit, alterum voce monosyllaba continetui-, Lucianns

non adhibuisse videtur. Nam in versu0. 49 TTiid^OV Af/OITt • TO TTfQUC UV VTT007T(XaO),

To 7ISQUC difficile est ad intellegendum. Boivinus pro to ttsquc

legere voluit lo yrJQug. fSed quid sibi vult to yrJQuc av vTroGndaoi ?

„Si senectutem meam vel senectutis meae opem tibi subtraxero,stabo senex ego, tu iuvenis iacebis humi" ? Fortasse to ttsquq

explicare possumus — zuletzt et ad vTioaTrdr = ein Bein stellenlocum comparare Luciani in „calumniae non temere esse

credendum" 10, ubi de gladiatoribus dicit: xul TTQWToq uvtoc

fxuaToc fifut ^ov}.of(fi'oc , nuQOi^ftiui , xul nuQuyxoirit.fT^Ai tuv

nXtjaiov, xul Tor nQo uvtov,. fb dvraiTo , vnoanu xul vnoaxfXi^fi.

Mailem tamen legere cum Guyeto Tf

16

sedis, apparet. trihrachorum tertii pedis numerum medium locumleiiere inter primi et secundi trihrachos. Unus tiintuin tertio

senarii loco efticitur uno vocahuh>. duahns vocihus sedecim, trihus

tres. Sex qnue .idhihuit Lucianns genera omnia nsitata snnt apud

Aristophanem ; nonnulhi tantnni , imprimis tria priora , ne a

tragicis quidem repudiata sunt. Sohitionum antem genera postremo

alhitii . (|uippe quae numeros lardent. Aeschyliis et Sophocles

nunquiun , Euripides raio adhil)nit: nnum f^enus ne apudEuripidem quidem invenitnr. l.ucianns antem iiulh) h)co maiore

licentia quiim Aristophanes usus est.

§ 4.

De tribrachis quarti pedis.

1) In quarto senarii pede apud Luciiinum quinqne solutionum

genera iipparent,

quornm longe tVequentissimnm haud secus

atque in altera et tertia sede est id, ut thesis terminet vocabulum,

arsin efticiat initium eius,quod sequitur. Huc referendi sunt

loci hi

:

T. 20 /us/uvxog iniTSipei, \[^S oioor, uTTonuroc, '2\1 Giudiu diu)v(>uc,

229 TTQOG^S, SlulvTOC.

(). 51 ntJiTCoy.ac unovoc, *)(> GidijqoyuKxoi' ini(psQM , 100 (iiSrjoo-

(SnuQTor ini^uXair , 164 (>tdr]o6nlu()To)' t'nsdvGO), 105 noonor

vyirjc, 152 nenrjyu fisru^fjrui.

Videmus igitur verha cum praepositionibus bisyllabis compo-sita plerisque locis ad tribi-achos formandos adhibita esse, quod

idem plerumque apud Aristophanem tit, qni largissimam copiam

tribrachorum ita conformatorum praebet.

Etiam apud tres illos tragoediae principes hanc solutionis

formam omnium esse longe Irequentissimam , iam dictum est.Neque Alexandrini poetae talem tribrachyn frequenter non adnii-

serunt, ut Criit. 2,4. Lycophr. Alexaudr. 520, 700, 1040, quibus

quidem locis nominum propriornm initio continetur tribrachys

(cfr. Mueller, p. 8, sq.) ').

De Gregorii Naz. tribns locis, quibus thesis concludit vocem,

solutae arseos tempora incipunt vocabulum sequens vid.

Stoppelium 1. c, p. 20.

2) Tribrachys, cuius thcsis continetur vocc inonosyllaba,

arsis soluta initio oius, quie sequitur. nihil offensionis hahet,

') K/r'chirl 29, l-.:5, Kifi, isO.

17

cum in eum quoque cadant, quae de monosyllabis § 2, 2monuimus. Nam ut in altero sic in quarto pede monosyllabum cumvocabulo antecedente arctissime conexum esse animadvertimus

T. 152 Se TroTUjuoyetTovu.

Qualis solutio semel occurrit apud Aeschylum , aliquoties

apud Sophoclem et Euripidem, compluries apud Aristophanem

comicosque. Etiani e tragicorum minorum fragmentis Muellerus

p. 9 huiusmodi exempla affert duo , alterum ex Chaere-

mone 7, 1, alterum ex Astydam. fab. 3,4, quo quidem locomonosyllabum cum sequente. non cum antecedente vocabuloconiunctum est. ^)

3) Thesin in qua vocabulum terrainatur sequitur arsin solutam

efficiens bisyllaba vox locis his

:

T. 174 l'A«(?£ Traiju

0. 70 s'y.lvof vtt', 140 SvGTTjvov Iz*.

Tales tribrachos et tragici et comici admittunt. In tragicorum

autem exemplis propter versus , ut videtur , incisionem vocabula

quae arsin efficiunt bisyllaba cum sequentibus arcte ligata sunt.Quam regulam Lucianus tribracho SvaTrjioi' trt admisso violavit,cum irt non ad sequentem sed ad antecedentem vocem pertineat.Qua in liceutia noster iterum cura Aristophane facit, qui similia

exempla praebet :

Nub. 189 TOvTu y iTi, 215 TovTo nuvv

Vesp. 31 nowTov vnvov, 200 liJ^uXXs nuXiv,

multa alia. ^)

4) lam in censum veniat is tribrachys, cuius prima mora in

vocabuli finem, tertia in initium incidit , altera monosyllabo

efficitur

:

0. 24 yevvurog, o S^qugvc.

Haec forma inveuitur apud Sophoclem, Euripidem, Aristo-

phanem. ^) Item semel simile est apud

Lycophr. 2,3 (fab. satyr.) nuQs^sGTtjxog- oV uliTr,Qioc

(cfr. Mueller p. 9).

5) Uno loco :

T. 285 sju^uivs, cv ds,

') De Gregorio Naz. cfr. Stoppel p. 29.') Non recipio hunc in numerum 0. 62 ytYovtcg 'ivu, ubi cum Guycto

yiyova^ rjv legendum est, ut bonus sensus existat.

') Dcest hocjsolvendi genus in Gregorii Nazianzeni versibus.

o

J8_

iibi tribrachys fiue vocabuli et duobus vocabulis monosyllabis con-

tinetur, haec item arctissimo nexu cohaerent, quod idem semel obviam

fit apud Aeschylum , semel apud Sophoclem. Saepius ita conforma-

verunt quartam senarii sedem Euripides et Aristophanes , apud

quem haec solutio reperitur in vocabulis qualia o 6e\ av de\ quod

habemus apud Lucianum, rt yuQ, fju JC . *)

LucianiiH in quarto pede iambum non solvit ita, ut elficiatur

tribrachys formae ^v— | w thesi et priore solutae arseos temporeconcludente vocem altero sequentem incipiente, quam formam

Aristophanes et in aliis pedibus et in quarto (vicies quinquies)

adhibuit. Cfr. Rumpel Philolog. Tom. 28 p. 607 et Widegreni

dissertationem p. 2LOmnino igitur Lu-.-ianus in quarto pede sedecim tribrachos

adinisit. Ex uno vocabulo constat nuUus. Quattuordecim duobus

vocabulis efficiuntur atque hi quideni plerumque ita, ut thesis fine

vocabnli , solutae arseos morae initio sequentis conformentur.

Praeterea bis tribus vocabulis tribrachi formati sunt, quorum

alter hanc praebet formam, ut thesis concludat vocem, arsin

efficiant duae monosyllabae voces, quam licentiam in aliis pedibus

non sibi sumpsit poeta, alter hanc. ut constet e fiue vocabuli,

monosyllabo, initio vocis proximae. Omnia quae Lucianus ad-

hibuit solutionura genera apud Aristophanem saepe reperiuntur.

Nonnulla, impriraisque ea, quae postremo loco attuli, apud tragicos

rara sunt.

§ 5.

De tribrachis in quinta senarii sede admissis.

Quinti pedis iambum apud omues fere poetas rarissirae in

tribrachyn solutum esse , iam supra monitum est. Ne Aristo-

phanes quidem quiuto senarii loco in tribracho adhibendo largus

est : cfr. Widegren p. 21 sq.

Quae cum ita sint, non mirum videtur, quod unum tantum

eius solutionis exemplum Luciani fabulae, quae complectuntur

404 senarios , exhibent

:

0. 52 yfQovGi nuQeneTui,

neque id indubitatum. Nam Gavelius proponit nuQeGHtiui velhunc versura ita scribere voluit

:

TToo&vfiiu }^UQ ye^Qovo' uel jruQeGnerui,

M Hnff r|noque forraa apnd (Trp?orium flpest.

19

sed nimis a tradita lectione abiit. Et recte earum observationum

editor animadvertit : „7TUQeneTui deterius non videtur k^! ttuq-

tcnfTui, nec tribrachys deterior anapaesto. Secunda emendatio

vim versui videtur illatura, nisi ultimam in nQo&vfiiu corripi

posse ostendatur." Sed certe u m TTQod^vfxiu corripi non potest,Quam praebent libri tbrmam, cur non retineamus, non video,nam et senteutia prorsus sana et tribrachys talis in quinta senarii

sede admissus haud quaquam insolens est. Nam hi ipsi tribrachie fine vocabuli et initio sequentis conformati etiam in quinto pede

inter omnia genera et apud tragicos et apud comicos primum

locum obtinent. Huc accedit, quod arsis soluta conformatur bi-

syllaba praepositione (nostro loco nuQu vel nuQi •••)-, quod idem

plerumque apud Euripidem et Aristophanem occurrit in quinti

pedis iambo in tribrachyn soluto. Itaque puto illo loco tri-

brachyn ferri posse neque ulla correctione opus esse. Cui opinioni

praesidio est etiam hoc, quod tres tales tribrachi prorsus corti qui

a Muellero p. 10 in medium prolati sunt:

Lycophr. frgm. 2, 1 (fab. satyr.): u/Jm xv/uxiop et

Ezechiel 23 ttqocSqujuovgu ^uaiXiSi, 41 jf/iu6/nu ^u6t?JoK,

utique ita sunt comparati, ut arsis soluta vocabuli initio , thesis

antecedentis fine efficiatur.

§ 6.

Omnibus Luciani tribrachis enumeratis eorumque conforma-

tionibus explicatis iani quae exposuimus paucis complectamur et

cum usu poetarum scaenicorum breviter comparemus.

Omnino Lucianus in 404 trimetris 69 tribrachos admisit, ex

quo sequitur, ut singuli in senis versibus legantur. lam cumsecundum Rumpelium (cfr.

20

constituendam Rnjnpelius in Philologi tom. 28 p. 605 tabulam,

qua etiam Stoppelius p. 33 usus est ad leges metricas Gregorii

theologi diiudicandas, ita composuit, ut primus quisque quem

tabula continet numerus eum pedem qui plurimos tribrachos,

ultimus eura qui paucissimos praebet, indicet, reliquis pedibus

ordine descendente interpositis. Ut haec tabula demonstrat, ratio

est apudAeschylum

:

4 3 12 5Sophoclem

:

14 3 2 5Euripidem: 2 4 3 15Aristophanem : 4 2 3 15.

Inter Luciani tribrachos in singulos ])edes distributos ratio

^^''''^'-23 4 1 5.

Quamquam igitur cum nullo Lucianus congruit, tamen

iterum maxime tribrachi apud eum ita distributi snnt ut apud

Euripidem et Aristophanem. Usitatissimum tribrachi genus apud

Lucianum id est, ut thesis constet e vocabuli fine, arseos solutae

tempora incipiant vocem sequentem,

quales praebet 32, id est

fere partem dimidiam omnium. Ex diiobus vocabulis constant

54, quorum frequentissima forma est modo allata .. -^-'|-—'-^ ..

,

proxima ^f^^ .., quae duodecies adhibita est, sequens ..-—-jwwquae septies usurpata est. Duos tribrachos monosyllabo et bi-

syllabo expressit poeta. Novem tribrachos ex uno vocabulo con-stantes admisit, quorum quinque inveniuntur in altero pede, tresin primo, unus in tertio , nullus in quarto ; tres efficiuntur integra

voce , sex initio , nullus fine vel media parte vocabuli. Quinque

tribrachi apud Lucianum tribus vocabulis continentur arctissimo

nexu inter sese cohaerentibus.

Haec habebam, quae de tribrachis dicerem.

Caput n,

De dactylis.

Spondei loco etiam dactylum — etsi in quiuto pede rarissimeferri posse notum est. Sed dactylus a poetis non pari modousurpatus est. Saepissime quidem eura omnes in tertio pede ad-mittunt, in quo versus incidi solet caesura quam dicunt semi-quinariam. In prima sede apud hunc saepius apud illum rarius

invenitur, luillo autem loco apud tragicos in quinta, nam omniadactylorum in tj^ninta sede admissorum exempla emendationibus

21

certis e tragicoruui trimetris remota sunt. Contra comici poetae

liabent dactylos in quinto senarii loco — Aristopbanis fabulaEccles. excepta, in qua nulli leguntur. — Comicorum usum secutusest Lucianus , cum in quinto pede dactylum admittat et in singulis

dactylis formandis eandem normam sequatur.

lam ad singulos dactylos transeamus.

§ '^-

De dactyiis in primo pede admissis.

Omniuo leguntur apud Lucianum 64 dactyli pro iambis vel

spondeis, 17 in primo : T. 19, 24, 29, 141, 170. 172, 179, 238,

286, 304, 309. 0. 13, 20, 27, 65, 69, 154.

45 in tertio: T. 21, 24, 26, 60, 67, 70, 142, 145, 149, 164,

169, 170, 172, 183, 216, 217, 219, 222, 228, 239, 240, 252, 253,

254, 256, 257, 295, 306. 0. 7, 13, 29, 33, 35, 41, 50, 62, 63,

86, 91, 108, 110, 127, 138, 158, 159.

2 in quinto : 0. 16, 25.

1) Atque in primo pede sex locis dactylus continetur uno

integro vocabulo

:

T. 19 TTiavjuuri, 179 rjTiioi; 238 Soyjxioc (cfr. excursum).

0. 154 vrjniog.

T. 29 ilTiiSi.

0. 65 fiTjderi.

Ita Aeschylus et Sopbocles raro spondeum solverimt, saepius

autem Euripides in fabuiis posterioris aetatis, in quibus maiore

licentia usus est. Cfr. Rumpel : Die Auflosungen im Trimeter

des Euripides (Philol. tom. 24 p. 412):

„Wir ersehen aus der Zusammenstellung , dass der Dactyhis

in den alteren Tragodien fast nur im dritten Fusse und zwar aus

mehreren Wortern gebildet vorkomrat und erst in den jiiugeren

auch im ersten Fusse uud aus einem Wort bestehend iiblich ist."Tribus locis in tragicorum minorum senariis vocabula tri-

syliaba dactyium efficiunt

:

Theodect. 10, 2 '^lie, 2, 1 /uriTiou.

Pompei. Macr. I, 3 fitjTeou.

Cfr. Mueller p. 11.

lu duos horum locorum cadit, quod ionge plurimis locisetiam apud tragicos illos principes observare possumus accentus

vocabuli et versus concidere. Contra Lucianus facit,

qui comi-

corum leges metricas secutus plerumque habet dactylum ex

integru trisyllaba voce ita conformatum , ut accentus in prima,

non ut apud tragicos, in altera vocis syllaba positus sit. Qua

ratione Lucianum minime abhorrere ab Aristophane intelleges, si

contuleris, quae Kumpel (Phil. 28 p. 608) observavit:

„Was nun die Bildung der einzelnen Dactylen betrifft, so

besteht von den in e i n e m Worte befindlichen im ersten Fusse,ahnlich wie bei den Tribrachen, der dritte Theil aus dreisilbigen

Wortern, wie ixTiSag, 'SvXXa^s, uqqiva, xXifjaxu, im dritten dagegen

nur der zehnte Theil, und diese Art ist hier so wenig beliebt,

dass sogar solche Worter, welche sowohl in den zweiten als in

den vierten Fuss hineinreichen, noch vorgezogen werden."

Haec verba Rumpelii etiam valere de dactylis tertii pedis

Lucianeis infra videbimus.

2) lam sequitur dactylus, qui quadrisyllabi vocabuli prioribus

tribus syllabis comprehenditur

:

0. 27 uvxiSaxa.

Hanc solutionis formam Aeschylus et Sophocles nisi in nomi-

nibus propriis fere non admiserunt, saepius autem Aristophanes

et Euripides, de quo quidem etiam hoc loco idem valet quod

supra § 7, l dixi. *)

Multo saepius dactylus efficitur pluribus vocabulis:

3) Quattuor locis apud Lucianum constat dactylus e mono-

syllabo eiusque quod sequitur initio

:

T. 24 TJ ^ixe^iog, 286 fc yovaia , 304 fj dia^Qtxrig, 309 twv /ufT«-

voovvjon'.

Dactylus duobus formatus vocabulis ab Aeschylo et Sophocle

raro admissus est neque aliter nisi ita ut arctissime monosyllabum

cohaereat cum vocabulo sequente,quamquam multa sunt exempla

in Philocteta fabula , in ciua liberioribus metri rationibus usum

esse Sophoclem notum est. Locis Lucianeis ne cohaerere quidem

ubique inter se vocabula quae dactylum efficiant facile per-

spicitur, qua in re iterum poeta comicorum et Euripidis in

liberioribus fabulis usum secutus est.

4) Deinde Luciani versus exempla talium dactylorum praebent,

ut longa dactyli syllaba efficiatur monosyllabo , arsis soluta bi-

syllabo

:

0. L3 xal ToTf, 69 Tov TToda.

') Lucianus initio vocabuli quinque syllabarum dactylum non expressit

;

quocl quinquies apud Gregorium Naz. apparet, semel apud Aeschylum in

nomine proprio Al^ionCSoq. bis apud Euripidem Al&ton(dog. Alf^tonCav. Cfr.

Stoppel. diss. p. 34.

23

Quae quidem ratio ab Aeschylo , ut videtur . prorsus spreta

bis tantum idque iterum in Philoct. fabula admissa a Sophocle,

saepius apud Aristophanem et in Euripidis liberioribus fabulis ob-

viam fit. De Alcest. v. 802 cfr. Mueller p. 24.

5) Magni est discriminis genus quod sequitur dactylorum.

Etiam apud Lucianum habemus illam dactyli formam in primopede — w w ita conformatam, ut breves dactyli syllabae direm-tae altera ad alteram vocem spectet. A qua dactyli forma prorsusabhorruerunt Aeschylus, Sophocles , tragici minores

,quantum

c{uidem e fragmeutis eorum cerni potest ; Euripides quattuor

tantum locis dactylum effecit tali bisyllabo et raonosyllabo. quibus

vocabulorum conexus excusationem quandam praebet. Extant

in Iphig. Aul. , Orest. et Cycl. fabulis,

quas qua metri incuria

composuerit Euripides, saepius iam notavimus.

Luciani exempla huc referenda sunt tria haec

:

T. 141 ovTf j^-w.^^fi', 172 mAAoc fV,

0. 20 «XA« xat',

quibus locis eo licentiae j)rogi*essus est poeta, ut praepositionem

cum voce sequente apostropho arcte coniunxerit. Eandem ferelicentiam simili dactyli compositione iterum invenimus apud

Euripidera :

CycL 270 avTog ('x' fycoye.

Sed Cyclops . fabula satyrica, etiam raaiorem quam reliquaeexhibet metri libertatem. Quo fit, ut aliquam vim habeat ad pro-positum nostrum demonstrandum, si in hoc draiuate satyrico, c[uod

coraicorum fere leges metricas praebet, easdem atque in senariis

Lucianeis solutiones invenimus. Sed maiorem auctoritatem habent

comici ipsi. qui saepissime hac dactyli forma usi sunt, ut Aristo-

phanes bis et cpinquagies ; accedit, C[uod paene omnes huiusraodi

dactyli extant in prinio pede . in quinto pede nullus , in tertio

quinque. Fere idem apud Lucianum usu venit,

qui in primo

senarii pede praebet tria exempla , in quinto nullum , in tertio

unura , de quo infra uberius erit disserendum. Itaque ex his

exemplis elucet Lucianum etiam in dactylis adhibendis coraicorum

rationem secutum esse.*)

6) Semel Lucianus in primo senarii pede offert dactylum ex

tribus monosyllabis constantem :

T. 170 ol St To.

quamquam ita est conforraatus , ut thesis — longam dico dactyli

1) Untun tale exempluni in Ezech. exag. 85 uQci ye est.

24

.syllubam — et priur arseos solutae moru arcto iiexii coniungantui-,jiosterior autem ad vocem sequentem spectet ita ut exprimatur

quasi bisyllabo et monosyllabo, tamen huiusmodi solutionis fonnam

nunquam apud Aeschylum et Sophoclem , saepius autem apud

Aristojihanem , ut comicum, inveniri tenendum est, Nonnullis

quidem locis etiam Euripides in fabulis liberioribus ita dactylum

conformavit. ')

Septendecim igitur in primo pede admissorum dactylorum

septem uno vocabulo , novem duobus, unus tribus vocabulis con-

tinetur. Omnes,

quas in primo pede adhibuit dactylorum con-

formationes apud Aristophanem reperiuntur et, quamquam rarius,

in iis Euripidis fabulis, quas maiore metri licentia conscripsit

poeta.

§ 8.

De dactylis in tertio pede admissis.

Ut pauca tantum dactylorum simt exempla in primo pede

ita plurima propter caesuram illam , ciuae dicitur jrei-dtj/ufjtQijc,

apud Lucianum longe usitatissimam , in tertio sunt. Quare fit,

ut nusquam legantur in trimetris Lucianeis dactyli in tertio pede

conformati integro vocabulo vel tribus prioribus vocabuli syllabis,

quales plus semel Euripides et Aristophanes maiore licentia usi

videntur admisisse, ita ut hac in re poeta noster cum Aeschylo

et Sophocle congruat.

1) Liceat igitur primo loco tractare dactylos frequeutissimos,

id est ita formatos, ut thesis expressa sit vocabuli fine, arsis

prioribus duabus syllabis eius, quod sequitur; fere duae omnium

partes dactylorum,

qui in tertia sede leguntur, tali modo con-

formatae sunt, id quod etiam in tribrachis observavimus.

Habemus eiusmodi dactylos

:

T. 21 avTwv diunvQov , 24 uvlwi' uIittoqov, 26 neiQWv axoXioc,

60 OffCWJ' VVpoV, 70 TToduyQWV TreQtTfUTSfv, 142 oX^OV 7l{Ql,XQSjU.r;C,

145 ^oi^ov Tiolvfiu^rig , 164 vuivuc TQuysXu(fovc , 172 uotduTc

iTvid^sTwv , 216 xQUTutdSg avvoj(fiu6uc , 217 fjxo) CTuStu , 222

TQSfiovGuv dtuXvToiGtv , 228 vXia&O) nsQiJisCcov , 239 unrjvr]

nuQuSQUfjit] , 252 noduQxrjc noduyQoc (vid. excursum) , 253

\4pX\svg noduYQoc, 254 BsXXeQocpoi^jtjc noduyQoc, 256 JleXonidMv

nodayQog, 257 vloc, noduyQic, 295 ucpavtjc nvfjtaiu.

') De uno huiusraodi dactylo a Gregorio Naz. admisso vid. Stoppel

diss. p. 35.

25

0. 7 fiUTUiuv JiQoffuCir ^ 13 da/iiuad^sic, orofiuGuc . 41 jxinTWv

xuTu^u/.t;g, 62 aTouTiWTtjC yiyorac, 63 nlrjf^c; jt(qi,xvx).oTc, 108

rvxToc SivTTriGuc, 159 rr/.urrjuc 7TSQtf'/.(6r.

Permulta horum exemplorum ita esse comparata patet. ut

arsis soluta bisyllaba praepositione contineatur.

2) A solutione modo tractata . quam omnes et tragicos etcomicos poetas longe frequentissime adhibuisse notum est, haud

multum distat ea quae thesin monosyllabo eftectam excipit. arsin

initio vocis sequentis conformatara. Quod uuus observavit Aeschylus,

ut eligeret vocabula , quae cohaerent cum antecedentibus , mono-

syilaba, apud Lucianum valere uou videtur : duorum enim qui

extant locorum alter praebet exemplum laesae alter observatae

regulae

:

T. 219 xul )'rc ooiu,

0. 91 SoxiTcoi; xuTuxr^aoj.

Frequentius invenimus apud Lucianura

3) Dactylos ita comjiaratos, ut arsis expressa sit vocabulo

bisyllabo, thesis extrema antecedentis syllaba:

T. 67 ufisi^eir ini, ISo oQUTat jneTU.

0. 29 dsirog jrorog, 33 xAf(/u^w/ov ttoSu, 35 detrhc xutu, 86 fTT/.ijyrjr

vTTo , 110 oi/ioi, 7to9sr , 127 ufpoQfirjg Si^u , 138 uq)(Tjv ovofi

,

158 «5pa»'(dg xaju.

Quo in solutionis genere quiuquies arsin e bisylhiba prae-

positione constantem arctissimo nexu cum sequentibus cohaerentem

videmus. Cfr. Mueller p. 13.

4) Semel Lucianus dactylum admisit e monosyllabo et bi-

syllabo compositum, qualis perraro apud Aeschylum et Sophoclem

saepius apud Euripidem et Aristophanem reperitur

:

T. 240 wv 6og Tu/f,

qua in solutione, cur apud tragicos plerumque positum sit vo-

cabulum monosyllabum arcte ad antecedens se applicans facile

est perspectu. Maior igitur hic Luciani in metro tractando

cernitur licentia. *)

5) Bis arsin efficiunt duo vocabula monosyllaba, thesis con-

tinetur fine eius quod antecedit, qua ratione saepius etiam alii

poetae dactylum composuerunt , non solum comici et tragici, sed

etiam Gregorius Theoh II, 1, 12, 218 (Ezechiel in exagogaeV. 119).

') Apud Gregorium hoc genus solutionis deest.

26_

Exenipla lniiusinodi apnd Lucianum sunt haec

:

0. 50 TtgsG^vc, Gv S' o,

T. 170 OXTCO, Tfi St,

(juae arcto nionosyllaborum nexu excusantur.

Eacleni vocabulorum . quae solutionem efficiunt, arcta con-

iunctio est^

fi) in flact^^lo duobus vocabulis monosyllabis initioque sequentis

conformato. Euripides priorem brevem in tali solutione etiam

cum sequente syllaba coniunxit ; apud Lucianum in uno quodextat exemplo hoc non servatum est:

T. 1()9 fJtV TO St-u.

Etiam huiusmodi dactyli apud tragicos rari sunt. Sophocles

ita solvit tertium peden, uno loco fabnlae liberioris

:

Philoct. 764 oTuvTtBQ to y.axov,

ne apud Euripidem quidem inveniuntur nisi in fabulis recentioris

aetatis , extant autem multi apud comicos.

7) Bis apud Lucianum thesis in finem vocabuli incidit, prior

arseos mora raonosyllabo, posterior initio proximae vocis continetur

:

T. 149 uXXrjv iji tfif, 306 Svi'(xTui Gov dvuxuiTiGai.

Ratio ipsa neque a tragicis neque a Gregorio, qui quinque

praebet exempla (cfr. Stoppel p. 38) discrepat. Sed legem ab

oranibus tragicis in vocabulis arcte coniungendis servatam semel

(T. 306) neglectam cernimus aeque atque a comicis.

Omnino igitur Lucianus in tertio senarii pede quadraginta quin-

que dactylos suppeditat : longe plerique, quadraginta, duobus vocabulis

continentur , nullus constat ex uno vocabulo,

quinque e tribus

:

caesura est omnibus locis semiquinaria, quam Lucianum omninounice fere adamasse videmus. Quascunque autera dactylorum

explicavimus conformationes , extant apud comicos.

§9.

De dactylis in quinta sede adhibitis.

In quinta senarii sede apud comicos graecos et tribrachyn et

dactylum , apud tragicos solum tribrachyn , non dactylum inveniri

iam a Porsono et Hermanno in praefationibus ad Euripidis

Hecubam recte animadversum est. Sed diligentior exemploruracomparatio

,quam instituit Seidlerus in coramentatione : „De

dactylo et tribracho in quinta senarii iambici sede", docet comicos

poetas tribrachyn dactyluraque in quinta senarii sede fere non

usurpasse nisi ipsa quinti pedis arsi soluta novum vocabulum

27

inciperet . tragicos autem dactylo plane abstinuisse. Nam dactylumin Eurip. Heracl. 404 a Scaligero et Barnesio male illatum recte

Musgravius expulit. Idem valet de duobus aliis exemplis Euri-

pidis Iphig. Aul. 1623: ropSe fj6G)(or reoyfv^ (Porsonus siiyfr^),

cum dudum observatum sit Iphig. Aul. finem corruptum esse, et

frgm. 907:r; yuQ Gtomt; toTc Goffoig fffr' dnoxQiGic.

Neque maiorem auctoritatem habere videtur dactylus ille

quinti pedis lyricus in Iphig. Taur. 414:

(piXu yixg kljrlg (yeiei' inl Trrj/jaGi ^goTwr.

qui non, ut Seidler putavit, in recentioribus demum editionibus sedin codicibus et in editione Aldina v. 401 extat. Omnia igitur

dactylorum exempla in quinto senarii pede admissa e tragicorum

trimetris remota sunt. Cura dactylo illo quinti pedis Python.

frgm. I. 16:

GiTov dianifi/ipai xul no/.iTrjr yiyoiirut,

qui huc referri non potest, cum sit fabulae satyricae liberius con-scriptae, conferas velim formam quae est apud Aristophanem hoc

trimetri loco longe frequentissime adhibita -^^•^ — , ita utfinis trimetri exprimatur voce quadrisyllaba. Si enira ipsa arsi

soluta in quinta sede novum vocabulum incipit, id adamasse

videtur, ut versus desinat iu quadrisyllabum vocabulura mensurara

habens quarti paeonis vel proceleusmatici. Apud Lucianumquidem in fine trimetri unum tantum tale quadrisyllabura invenitur

:

0. 52 /iQovGi, nuoinfTui,

de quo iam supra § 5 dictura est. Praeter huiusmodi tribrachorum

genus apud tragicos aliud est etsi rarius: novum quidem soluta

quinti pedis arsi vocabulum incipit , sed reliqua versus pars non

unura sed plura vocabula coraplectitur. Atque raulto raaiorem

quam tragoedia utriusque generis exemplorum vira continetcomoedia. Posterius autem genus Lucianus non adhibuit in tri-

brachis formandis, nara in uno versu

:

0. 16 TovTov St^a,

ubi arsis in quinta sede huius generis soluta est, thesis longa

praesto est, ita ut dactylum habeamus, non tribrachum. Quoditerum ad nostram quaestionem multum valet, quia, ut supramonuimus , tragici in quinta senarii sede nullum praebent dactylum.Ab hac dactyli forma non multum distat

:

0. 25 sivai fii Ti '),

') Hoc T* Guyeto suspectum visuni, forsan quod jurj&if praemissum idnon admitteret , sed fruatra : obloquuntur enim multa exempla.

28

quu quidem loco, quaniquam e tribus vocibus constat cUictylus,

tamen ii proxinio vocabulo ijs arcte se adiungit, ut cum hoc

quasi unum efficiat et haec solutio illi to»''tow diyu simillima sit.')

Quibus expositis haec praecipue tenenda sunt:

Tragici in quinto senarii pede dactylum non admittunt, comici

haud raro. Lucianus habet duo exempla satis certa et quae usui

comicorum non repugnent. Itaque hic quoque maiorem illam

lunnerorum comicorum libertatem eum sibi sumpsisse nostro iure

affirmamus.

Omnibus dactylorum exemplis in Luciani senariis enumeratis

iterum, quae invcnimus, paucis complectamur.

1) Leguntur in 404 trimetris Lucianeis 64 dactyli : primus

pes et tertius continent 62, quintus 2, ita ut singuli in senis tri-

metris reperiantur.

Si cum his numeris rationem tragicorum et Aristophaniscomparamus, cum Aristophane plane congruentem Lucianumcognoscimus. Secundum Rumpelium enim (Phil. toni. 28 p. 608)ratio est haec

:

Aeschylus 140: 4308 = 31Sophocles 204: 7568 = 37Euripides 1923: 17825 = 9Aristophanes 1465: 9208 — 6

et Lucianus, ut vidimus, 63: 404 = 6Quantum autem distet noster a Gregorio Naz., qui omnium

longe minimum dactylorum numerum ojffert, inde elucet, quodapud eum ratio est haec

:

72 : 7550 : 105.

Cfr. Stoppel p. 41.

2) Fere omnes poetae multo maiorem dactylorum numerum

admittunt in tertio pede. Apud Aeschylum et Sophoclem dactylus

a prima sede fere omnino alienus est. Apud Lucianum cjuoquetertii pedis dactyli ita praevalent , ut numerus eorum triplo maior

sit c[uam primi. Li quinto pede de Luciano idem quod de Aristo-

phane valet : hoc enim senarii loco apud utrumque pauci tantum

dactyli leguntur.

3) E 64 dactylis adhibitis 7 , qui omnes extant in primopede, uno vocabulo continentur, 50 duobus, 7 tribus vocabulis

expressi sunt. Longe igitur plerique e duabus vocibus compositi

sunt eique ita fere ut thesin efficiat finis vocis, arsin solutam

*) Etiam Gregorius Nazianzenus quintum senarii pedem in dactylumsolvisse videtur idque eodem modo atque Lucianus. Cfr. Stoppel p. 39.

29

initiuui proximae. Ter Lucianus licentiam illam, a qua prorsus

abhorruerunt tragici, sibi sumpsit Aristophanicam ita dactylum

formans — -^ ^ , ut solutae arseos syllabae dirimantur, non itaut eadem voce comprehendantur. In altero et quarto pede dactylis

non usus est.

Facile autem perspicitur apud Lucianum dactylorum genera

maxima ex parte aliter atque apud tragicos formata et in singulos

j)edes distributa esse, sed nusquam eum modum liceutiae ex-cessisse

,quem sibi posuerit Aristophanes. Unde etiani in dactylis

adhibendis Lucianum comicorum usum observasse patet.

Caput in.

De anapaestis.

§ 10.

De anapaestis in prima senarii sede adhibitis.

Statim in priino pede apparet Lucianum cuni comicis con-

gruere , cum tragicis discrepare. Cum enim apud tragicos anap.icstiin prima senarii sede non admittantur nisi integris vocab-ulis.

quorum pleraque nominibus propriis continentur, apud Lucianum

etiam anapaestos e pluribus quae quidem cohaerere solent

vocibus compositos reperimus. Quo usu Lucianum iterum comi-

corum leges sequi nemo non videt.

Sed singuia perspiciamus. E 45, qui admissi sunt a Luciimo,anapaestis extant in primo pede 25

:

T. 2, 60, 62, 63, 75, 112, 155, 159, IGl, 164, 168, 187, 188,

216, 2.50, 252, 2.59, 261, 268, 27.3, 282, 291, 305;

0. 2, 67:

in altero pede 9

:

T. 156, 256, 262, 275;

0. 22, 62, 67. 82, 142;

in tertio pede 1 :

T. 168;

in quarto pede 9 :

T. 171, 182, 188, 225, 259, 261, 266;

O. 79, 153;

in quinto pede 1 :

(). 136.

30

1) Omnium qui in trinietri initio extant anapaestorum, 20

id est duae partes, efficiuntur uiia voce vel trisyllaba vel plus

quam tres syllabas continente. Ac primum quidem integris

vocabulis conformati inveniuntur anapaesti

:

T. 2 noduyqu^ 188 noduyQU , 60 Cxsducov , Go dexuTOP , 161

GnvQU^ovc, im fiur()u/ovc, 187 uuuXuc, 216 SiontQ, 252 nqiufAOC,261 'Id^uxrj^, 268 tX"M''y '^^"^ ^dauroi, 805 tkeuiQ^.

0. 2 noduyQU.

Quam forniam etiam apud tragicos saepissime occurrere itaut longe plerumque anapaestns nomine proprio conformetur

iam dixi.

2) Tribus locis invsnimus anapaestos effectos prioribus moris

vocabuli plus tres syllabas coniplexi

:

T. 62 u&6X(t)To)', 155 GTU(pvAu'oi', 159 xvnuQiGaiftjr.

Quales anapaesti ab omnibus poetis adhibiti sunt.

3) Uno loco anapaestus exprimitur articulo et voce bisyllaba

:

0. 67 o norog (

31

qiiibus prior breviuiii syllabarum expressa est articulo vel pro-

noniine xi vel coninnctione l'v . Huc accedit, quod Lucianus etiameam legem neglexit, quam observaverunt omnes poetae comici,ut vocabula inter se cohaerentia ad anapaestum conformandum

eligerent. Cfr. T. 259 oc, tjisinaQ.

5) Duobus locis in prima senarii sede apud Lucianum ana-

paestus constat e bisyllaba voce et monosyllaba

:

T. 250 AfysT cJ, 291 (piqtT (o,

quibus quidem locis quae anapaestum efficiunt vocabula elisione

tam arcte inter se coniuncta sunt, ut quasi pro uno haberi possint.

Verum tamen etiam hoc anapaestorum genus apud tragicos poetas

perrarum est. Unum exemplum apud Sophoclem extat (in fab.satyr. frgra. 304 , 2 vno tov) , sex apud Euripidem atque ea ita

quidem soluta, ut constet anapaestus e praepositionibus ini, vno,

nuou, nsQi cum articulo aut prouomine coniunctis, uno exceptoloco CycL 590 «; f d^. Hoc nobis muitum valet , cum comicis,

quos Lucianus hoc in genere imitatur,gratissima sint vocabula

qualia (fiQf, AfVf, Hf^i, «V^ ^^*?? "V^ '''''• Neque pauci quidem sunt

loci,

quibus praepositiones bisyllabae cum articuli formis con-iunctae ut apud Euripidem anapaestum efficiant. Exempla invenies

apud Widegrennm p. 28. Lucianus autem iu anapaestis modo allatis

non Euripidis sed Aristophanis conformationes secutus est.

Addendum est pariter atque apud Euripidem rem se habere apud

tragicos minores,quorum in fragmentis ter haec anapaesti forma

invenitur.

Nescio an huic generi addendus sit versus

:

T. 112 xiGi' 6' ir Ti/.exuTg oqyiullsi nqoqno/.ovq,

codices habent di TiXiTuic, quod probabiliter iamdudum in 6^ tv

TiXiTuig mutatum est. Sed vel sic versus ciaudicat,

quapropter

Jensius ante oqyi(Al,ii inseruit T-d' (illa scil. dea) = quibusvero sacris illa antistites initiat ? Sed facilius est TiltTuiGii',

quam praefero coniecturae Dindorfii, qui vult rtVtj'

32

Xullum anapaestum habet tria vocabula continentem.

E '1') anapaestis in prima sede admissis 17 uno vocabulo con-tinentur. Octo anapaesti , quos e duobus vocabulis composuit

poeta , a trajricorum usu fere alieni sunt. Duo genera a Lucianosecundum comicos adhibita a tragicis plane aliena sunt.

J5 11-

De anapaestis in altero pede admissis.

Reperiuntur in Luciani versibus novem anapaesti in altero

senarii pede,

quorum plurimi uno vocabulo conformati sunt.

Anapaesti uno vocabulo expressi in quattuor classes dividi possunt

:

1) qui integris trisyllabis vocabulis efficiantur, 2) qui vocem in-

cipiant , ,S) qui in media voce . 4) qui in fine eius positi sint.

Non extat quidera exemplum in altero pede quod anapaestumex integra voce constantem praebeat , nisi anapaestum illius

versus, de quo supra § 10 verba fecimus, T. 112 jdsraTc huc

referre volumus.

Sex autem exempla praebet Lucianus anapaestorum,

qui

vocibus plus quam tres syllabas continentibus efficiuntur. Eorumque

1) quattuor expressi sunt prioribus vocabuli syllabis

:

T. 262 xuT£7T£(pvoi' (nisi tribrachyn haec vox efficit, vid. excurs.),

275 XttTUQUTOl,

0. 02 GTQUTluhrjC, 67 iK6?u'^UC.

Haec anapaesti forma quater in nominibus propriis apud

Euripidem in fabulis Iphig. Aul, et Cyclope extat, semel in tragi-

corum minorum fragraentis in Pyth. fab. satyr. frgm. L 16 ()itovdiunfjiiitiut. Sed et de fabulis satyricis et de iis, in quibus

Euripides ita solvit, valet quod iam saepius monitum est,

Neque aliter atque in anapaesto;'um genere, quod raodo attuli,rem se habere, si mediis vel posterioi ibus vocis syllabis anapaestusefficitur animadvertimus. Nam solutiones quales Lucianus habetduas

:

T. 156 voG\xvafiop\., 256 BsXX\sQo(f6rT r]c (quo loco anapaestum

mediis vocis, quae continet nomen proprium, syllabis com-

positura videmus),

Euripides iterura non nisi norainibus j^ropriis iisque perpaucis,

quae alio modo triraetro inseri non possunt, expressas praebet.Haec sunt "I^piyevsia , cuius norainis raediae syllabae saepius,^Eotxd^ovioc, 'Eo/ji6rt], N(onT6lf/noc, quorum posteriores syllabae ana-paestum formant. Praeterea serael in Cycl. 647 wc uvTofiaTov tov,

33

sfinel in Pyth. fr

34

sunt a comicoriim altero pede. Aristoj^lianes praebet huiusmodi

numerum haud exiguum. Sed quod de verborum apud Lucianum

arcto nexu dixi ,

35

etiam hic e causa quam modo attuli. in tertio pede lon^e paucis-simos anapaestos adniittit.

§ 13.

De anapaestis quarti pedis.

Oinnino in quarto pede a Luciauo \) anapaesti admissi sunt.

Etsi hoc quoque trimetri loco plerumque uno formati sunt vo-

cabulo. tamen prima anapaesti syllaba etiara ultima est prae-

cedentis vocabuli pariterque duae primae sunt duae ultimae

praecedentis vocabuli syllabae. Sed primum in censum veniant

anapaesti integris vocabulis effecti. Atque

1) lii sunt duo:

T. 171 tsouv, 2(j(> utria.

Quae anapaesti compositio — exemplo quod extat iu Euri-pidis (Jycl. 2.82 tfpogovi' excepto — apud tragicos nou reperitur.Aristophanes in anapaestis qui uno vocabulo coutinentur ad-

hibendis non parcus est. Sed imprimis hoc in genere apud eum

anapaestus cadit in vocabula quadrisyllaba vel quinquesyllaba.

(^)uorum anapaestorum numerus etiam apud Lucianum paullo

maior est. Praebet enim hic et ex postremis et ex mediis vocis

syllabis compositos anapaestos. Ac

2) postremis syllabis exprimuntur:

T. 188 Yirofjtvrj, 182 eviqunf/.ovg, 201 AuQiiudriv.

Talibus anapaestis etiam Sophocles in quarto pede , sed tantum

iu nominibus propriis usus est. Euripides quidem coraplures

anapaestos postremis vocis S3'llabis effectos habet, sed hos quoque

magna ex parte nominibus propriis conforraatos et in fabulisliberioribus. Idem fere dicendum est de trimetro illo in Python.

iab. satyr. frgm. I, 14:

xul fxr^v uxoro) /jvgiudug xov ^'AqtkO.oi'.

?i) Unum tantura exemplum extat, quod in quarto pedeanapaestura praebeat e niediis vocabuli syllabis constantem in

nomine proprio

:

T. 2.59 flQCOTfGlXuoC,

quara vocem. cuni incipiat a longa syllaba non nisi in raedio

versu locuni habere posse patet. Iteruni hoc loco noraen j^ro-

priuni esse notanduni est. Nani valent de hac solutione verba

Rumpelii . rpiae § 1 1 attuli , cum de anapaestis in secundo pedeadhibitis dicerem. Videtur igitur Lufianus in talibus anapaestis

i't'secuudi et quarti pedis parcissimiis. Ltriusque enira generis

3*

36

singula snnt exenipla. Apud tragicos talis anapaestus, nisi apud

Kuiipidem in noniinihns propriis \1fi(pit'({)(xog et fluQlfevoTKxic, non

rxtat. ')

4) lani atferendi sunt ii anapaesti, qui in quarto pcdc con-

stant (• duohus vocabulis. Atque liabemus:

T. 225 i'xi(Gii' d?.yen'orc,

ul)i ita conformatur anapaestus, ut duae breves postremis eius

((uod antecodit, longa syllaba initio vocal)uli efficiatur. De talibus

anapaestis, (piam(]uam comicorum legi obtemperant, tanien God.

Hermanno assentiendum esse censeo dicenti eos haud ita eleganter

esse compositos, cum duae breves vocem terminent, quae in

dactybim exeat.

5) >Sequitur anapaestus, qui extat unus e vocabuli syllaba

linali et bisyllabo compositus

:

0. 79 ovtojii i)((joi'.

Huiusmodi anapaestos, cum breves syllabae altera ad alteram

vocem pertineant, viri docti improbantes e trimetris removere

voluerunt, ut nostro loco Pelletus pro oinoft' .^cribens oiofi^ ut

dactylus oriatur in tertio pede

:

Gdkniyyog uvrtjg oiofi i)(00i' —(jJTrjQi^s.

Quamquam haec mutatio est facillima neque quicc[uam habetabsoni, tamen ovvofi hoc loco tenere malim. Nam etiam aliislocis in Luciani versibus pro mofiu legitur ovvofiu, ut T. 1, 0. 13.

Neque facile intellegi potest vocem oiofiu corruptam esse in

oviofiu; multo facilius contrarium fieri poterat. Praeterea, quod

elisio arctius vocabula coniungit, ut unius fere instar pro-

nuntientur, excusatio quaedam nostro loco atfertur. Haec ana-])aesti forma et apud Aristophanom et apud alios poetas comicos

pcrrara ost. Extat autem apud

:

Pherecratem frgm. 143,22.

Eupolin frgm. 351.

Anti])hanem frgm. 85,2.

Cfr. Widegren p. 48 sq.

Ut Luciani ita etiam Aristophanis huiusmodi anapaestos nonintactos reliquorunt critici rei metricae studiosi : alii eos expellere,

alii dofendere voluerunt. Conferas velim,

quae de hac re ex-

l)Osuit Widegren p. 48. Omnium autein maxime otfensioni videtur

') Grogorius Nazianzenus quinque exompla lialict, intor qnao unnninonii-n propriuiu. Cfr. Stoppel p. 5-5.

37

e.sse, H\ in tali unapaesto non soliini incisio, sed etiani interpunctio

occiimt, ut Arist. Av. 122(1

Ei Tmi> jiih' «AAo)»' uQSojLiei', vfjHc J' ol S^toi.

(Cfr. Ach weh mir Jammermenschen ! wie wird mir's endlich

,ii,ehn ? Wolf. Cfr. Bernhardi de incision. anap. Act. Soc. phil.

Lips. I. p. 246.)

Sed eo licentiae Lucianus non progTessus est.

()) Fere idem cadit in anapaestum , qualem Lucianus praebet

:

0. 153 TroXXu fieTuGTr/i'Ut,

(lui tine vocabuli et initio sequentis effectus tamen in suspicionem

vocari non debet. Etiam tales versus viri docti in dubium vocaverunt,

ut qui neque interpunctionem necjue graviorem sententiae pausani

ante tertiam arsin habeant. Cfr. Bernhardium 1. c. p. 285 sq.

Secundum Widegrenum apud Aristophanem alterum et tertiumjuiapaesti tempus vocabuli initio efficiuntur his locis

:

Ach. 400 tff^* d' d/ltjQog.

Nul). r»2 tvTfvd^fr t?.oi6oQovfie3^u.

llaec quae postremo tractavi quarti pedis auapaestorum geiiera,

38

Etiaiii li">c liMo nsimi (»l)serv;iiuiis a (ragicis aliriiiiiii, qui

(luideni auapaestu in quinta nede utuntur, sed taineii uon nisi in

noniinuni proprioruni po.sterioribu.s .svHabis, duobus tantum

exem])lis exceptis in Euripidis fabula satyrica Cycl.

:

'242 (pnxeXov, (»4(3 dy(x!it;i\

(luae candcni liabent solutioneni atque nostruni.

§ 15.

Singulis singulorum senariorum solutionibus enumeratis atque

ex])licat.is iam dicamus de iis versibus , qui biuos ternosve praebent

j)edes solutos, ac priuium quidem de trimetris in quibus eadeni

solutio bis reperitur.

Biui tribrachi extant

:

T. 184 in prinia et tertia sede,

0. 70 in tertia et quarta sede.

Has j)edum coninnctione.s a Luciano usurpatas inveuiuui.s

apud Ari.stophanem, qui binos tribrachos habet in lo4 senariis,

in quibus decem quae fieri possunt generum louge frequenti.s-

simam praebet solutionem alterius et quarti pedis, quam etiam

apud tragicos minores. qui quattuor locis binos tribrachos ex-

hibent invenimus. ')

Bini tribrachi vel dactyli apud Grregorium Na/. in uno versu

iuucti omnino non extant. Binos deinde dactylos iuvenimus ad-

mis.sos senariis his

:

T. 19, 24, 17(r?, 172,

0. 13.

quibus in versibus dactjdorum coniunctionem nisi iu primo et

tertio pede non reperiri posse ex iis, quae supra de dactylis a

Luciano adhibitis exposuimns, apparet. Nam ubi in quinto pededactylus admissus est (0. IG et 25), non cum alio iungitur. Haecautem primi et tertii pedis coniunctio etiam ajiud Aristophanem,

qui in 59 trimetris binos praebet dactylos, est usitatissima.-)

Li quinque Luciani trimetris iambicis bini anajjaesti positi sunt

:

T. 1G8 in primo et tertio pede, quattuor locis T. 188, 259, 2GI,

0. GO in primo et quarto pede, cuiusmodi versus etiam apud

') Tragicos poetas, quos perpauca taiitum pedum solutoruu) in unocoilemque versu exempla habere constat, ad lianc rjuaestioneui in censumvocare non opus esse mihi videtur.

') Semel dactyli iuncti leguntur apud Ezechielem , semel apudMoschionem ; eandem habent consociationem pedum* atque Lucianus.

39

ArJstophaiieui , (jiii qiUKhiiigenties hac pecluui couiuuifcione uliiur,

frequenfcissimi suiifc. In quafctuor Gregorii Theologi seuariis

occurrunt bini quamquam in alias positiones atque apud Lucianumclisiributi anapaesti. Duobus enim locis apud eum anapaestusin primo efc alfcero pede exfcafc, duobus locis in alfcero et tertio,

(|uam consociationem Lucianus non praebet.

lam venimus ad solutiones varii generis in uno versu extanfces.

Tribus locis anapaesfci efc fcribrachi iuncfci leguntur. Ana-

paesti coniunctio in prima sede admissi cum tribracho in tertioobviam fit T. 187: ((uartus pes solutus in anapaestum, alter in

tribrachyn T. 225 : anapaestum in altero pede coniunctum cumtribracho in tertio invenimus 0. 142. Anapaesti cum tribrachoconiunctio apud Aristophanem omnium est frecpieutissima , cuniiu rj22 trimetris iambicis cernatur : permultis h)cis eadeui atque

Jjucianus pedum consuciatione utitur.

Etiam apud Gregorium Naz. in duobus versibus anapaestos

et iribrachos iisdem pedibus atcjue apud nostrum j)oetam inclus(xs

animadvertimus. ')

Dactyli iii priuia sede admissi cum tribracho iu terfcio pede

coniunctio. quam apud Arisfcophanem persaepe inveuinius, apudLucianum 0. 27 et 154 occurrit , dactyli in tertio pede con-

iunguntur cvun tribrachis in altero T. 256, 295, 300, 0. 158,

(|uam in eodeni versu consociationem pedum varii geueris solu-torum etiam ab Aristophane longe plurimis iocis usurpatani

videmus. Nec vero tam frequenter apud Aristophanem obvianitit haec a Luciano adhibita coniunctio , ut dactylus in tertia sede

coniungatur cum tribracho in prima, ut T. 253 — quod idenioccurrit apud Ezechielem 178 — vel in quarta ut T. 217. Apudtragicos minores dactylorum et tribrachorum coniunctio pro

luimero senariorum. qui nobis servati sunt, frecjuens videfcur esse.'-)

Omnium aufcem coniunctiouum frequentissima, quae in quincjuetrimetris iambicis reperitur, est, ut dactylus cum anapaesto iuuno versu legatur, quo in genere coniungendi dactylus semper

tenet terfcium pedem, anapaestus quater primum, T. (lu, 1G4, 216,252. semel alterum. T. 254.

') Auapaestum iu priina sede cuui tribracbo in quinta solus coniunxit

Eztichiel exagog. 2.S. Apud eundem 149 primus pes solutus est in anapaestum,alter in tribi*achyn.

*) Semel apud Gregorium tribrachyn et dactylum in eodem versu coniunctos invenimus: dactylum in tertia, tribrachyn in cjuarta sede.

40

Dactyli in tertio pude adliibiti cimi jinajtaesto in {triino con-

iunctio non soluni aiiud Aristoplianeni una e creherrinii.s est, sed

etiaiu in quattuor reperitur senariis tragicorum minorum. ')

Tres extant in Luciani Tragodopodagra versus, qui ternas

])raebent solutiones coniunctas. Ac T. 174 tres tribrachos in uno

versu coniunctos habemus , qui sunt in prinio pede, tertio, quarto.

Semel praebet poeta duos anapaestos cum tribracho coniunctos

T. 259, ubi anapaesti occupant pedem primum et quartum, tri-

brachys alterum. Haec est coniunctio, quam etiam Aristophanes

creberrime adhibuit. Cuius rationis exeraplam neque tragici

minores praebent neque Gregorius Nazianzenus. Unum versumreperimus apud Lucianum

,qui anapaestos in primo et tertio,

tribrachum in quarto pede offert: T. 168.

Cuiusmodi exemplorum 26 apud Aristophanem adhibitorum

1 5 ita constituta sunt , ut — id quod apud Lucianum obviam fit —tribrachi in altero et quarto pede positi sint, anapaestus in

primo. Uno loco 0. 62, si integer traditus est, tres varii generissolutiones in uno versu obviae sunt : anapaestus tenet alterum,

dactylus tertiiim, tribrachys quartum j^edem. Quale exemplum

nisi apud Aristophanem non reperitur.

Videmus igitur poetam, ubi plures solutiones in uno versu

extent, operam dedisse, ne quattuor vel quinque sexve breves

syllabae alia aliam seciuantur. Uno tantum loco 0. 62dactylum sequitur tribrachys, 0. 70 et T. 174 duo tribraclii

continui extant. Nusquam praebet noster versum, c|ualis estAristoph. Acharn. 47

:

uXX^ d&uruTog ' o yuq ^Afjtxpid^Boc Jfjf^rjiqoc ^f,

ubi tribrachyn anapaestus sequitur; propter interpunctionem et

cum tribrachys et anapaestus non eiusdem sint dipodiae , dedivisione

,quam alii hoc versu statuunt , in proceleusmaticum et

iambum cogitari non posse mihi videtur. Non minore diligentiapoeta noster cavit, ne dactylum exciperet anapaestus.

L Trimetri autem dodecasyllabi accentu grammatico inpaenultima syllaba in paroxytonon exeuntes conspicui sunt 117,e quibus voce bisyllaba concluduntur 95, in trisyllabam vel

lougiorem vocem exeunt 22 , in perispomenen vel in oxytononvel in proparoxytonon 135.

Ex his 252 trimetris dodecasyliabis spondeiim in quarta sedehabent

:

') Ab hac positione tres Gregorii eiusmodi versus alieni sunt.

41

T. 17 yiiQoiv un uxqbn- fic axquc noSoiv ^cioic (vid. exciirs.).

l')8 TtjXn- fnr oirov yvon^r^v •Ao)J.ufi(puxoi',

208 noktic ixtfvoiv TTtffTuc, rjgsiojf dofiovc,

0. 1G6 dttf^i' dt y.ul xovfuiur iic TrurTUC xux^r (Dilldort : XQVfpuior),

iii altera sede

:

0. 1G9 nit^ir fioi (Dindorf : fn) tqvjtu ror iroSu xqvjttoc noroc.

II. Ex iis trimetris, qui uno pede soluto ternarum denaruuisyllabarum sunt. habent

t r i b r a c li u m :in prima sede :

T. 12G, 251 : 0. 18:

iu altera sede

:

T. 59, 139, 140, UG, 1G2, 173. 180, 221, 223, 230, 233, 245,

24G. 248, 241), 2G0y, 2G2 ?. 308;

0. 102, 135, 171 :

iu tertia sede

:

T. 237, 2G4, 2G7

:

0. 3G, 42, 43, 45, 49, 7G, 107, 112, 121. 131, 139;

iii quarta sede

:

T. 20, 152, 229, 285:

0. 24, 51, 9G, 100. 105, 152, IGI.

iu quiuta sede

:

0. 52.

d a c t y 1 u ui :

iu ])rima sede:

T. 29. 141, 179. 28G, 304. 309:

0. 20, G5, G9;

in tertia sede.:

T. 21, 26, G7, 70, 128, 142. 145. 149, IG!), 183, 219, 222, 228,

231, 238, 239, 240, 257:

0. 7, 29, 33. 35, 41, 50, G3, 79, 83, 8G, 91, 108, 110, 127, 138, 159 ;

in quiuta sede

:

0. IG, 25.

u n a p a e s t u m :iu prima sede

:

T. 2, G2, G3, 75, 155, 159, IGl, 250, 2G8, 273, 282, 291, 305;

0. 2, 157;

in altera sede

:

T. 156, 2G2?, 275; 0. 82, 109;

in quarta sede

:

T. 171, 182, 266; 0. 155;

42

in qiiiiitii sedo :

0. 136.

Ex liis tenianiiii deiiannn svllaharnni sonariis s}»uJi(lenni inqiiarta sede iiabent

:

0. 45 vJTrjgeTtjg uSviuTog yoyyvtiof yi(j(ov,

Dl "^Fi ovr Soxil 6oi ; x(tTaxii;00) Cov Tnr jrod(( ((.lavel xumxriGco).

III. Ex iis. qui dnobns jiedibns solntis qnaternarnni denarnnisyllabarum sunt, habent tribrachos in sede 1 et III:

T. 184, in III et IV: 0. 70:

tribrachnm in I et dactvlnm in III :

T. 25-]

;

tribrachum in II et dactylum in III :

T. 256, 295, 306: 0. 158:

tribraclmm in II et anai)aestnin iii V:

T. 157:

tribrachum in II et anapaestum in 1\ :

T. 225:

tribrachum in lil ot ana]»acstuiii in l :

T. 187:

tribrachum in III et dactylnni in I:

0. 27, 154;

tribrachuni in IV et dactylum in II F:T. 217.

Uactylos in I et III :

T. i9, 24, 170?, 172; 0. 13:

dactylum in III et anapaestum in II :

T. 254; 0. 62:

dactylum in ill et anapae.stnm in i

:

T. 60, 164, 216, 252:

dactylum in III et anapaestnm in \'

:

T. 235?

Anapaestos in I et II :

0. 67;

anapaestos in I et I\^

:

T. 188, 261.

Nullus inter hos quaternarum denarum syllabarum versns est,

qui spondeum in pari . quae dicitur, sede praebeat.

IV. (hiindecim syllabas tribus pedibus sohitis complectuntur

senarii

:

T. 168, 174, 259; 0. 62?

43

lam de trimetri Lueiuuei exitu .suut, quae dicamus!:

Lucianum 06 trimetnjs voce terminas.se videmu.s, quae ac-

ceutum gi*ammaticum habet in ultima .syllaba, quo, cuni numerus

trimetrorum omnium sit 404. evadit proportio 2o,S"'„.

44

rars II.

I)e iiictris ('aiitkoriiiii.

?5 17.

De anapaestis.

Usitatissima uietvi anapaestici apiul tragicos et comicus foniui

est dimeter acatalectus , ex quo systeraata composita sunt, coii-

stanter versu catalectico, quem grammatici paroemiacuni appella-

verunt, clausa. Hoc metrum in Tragodopodagra usurpavit Lucianus

verss. 129-137, 191—203, 325— 334, inter quos quideni hocintercedit discrimen, quod vv. 191 — 203 sunt anapaesti severi-oribus legibus adstricti, vv. 129— 137 et 325—334 liberioribus.Anapaesti enim illi

,quos Hermannus legitimos nominavit , cum

ipsi habeant arsin irrationalem , non admittunt solutioneni arseos.

neque, cuni numerus ab initio usque ad finem contineatur, hiatus

locum habet nec syllaba anceps exceptis quideni talibus locis.

qui interpunctione ant mutata persona excusantur, ut

Soph. Oed. C. 139 ro (fujii^ofjfiov. X. Im io).

.Spondeus pro anapaesto raro aclmodum ponitur. Ijucianus

euni non adhibuit nisi in initio quattuor versuum 195, 199, 201

et 192, in quo rectc correctum videtur esse jrovAvGd^fvsc e

TroXvG.fevfc tradito ; nullus enim reliquorum versuum ab iambo

incipit.

Caesuram hi versus anapaestici habent post pedem .secundum.

193, 197 et 198—201, quorum quisque e duobus tantum vocabulis

constat, unde fit , ut cum singula singulas dipodias efficiant , in-

cisio oriatur acutissima, Semel v. 194 caesura post vocabulnm

bisyllabum aute arsin alterius pedis (,otyu gov x()utoc) , interdum,

ut 191-92, prorsus neglecta est. Finem cantici liuius facit

pai*oemiacus purus, quem antecedit versus brachycatalectus

(v. 202) , quem ex acatalecto dimetro corruptum esse puto.

Omnes versus ita compositi sunt, ut singuli pleno terminentur

vocabulo plenaque finiantur sententia. Eiusdem generis sunt

Aristophan. Ran. 082, 714, Ar. 1316, 1320, 1321, 1328. 1332, 1333.

Liberiores sunt anapaesti vv. 129 — 137 et 325—334; difi"erunt

45

eo, quod permultos spondeos omnibus in pedibus exhibent et

solutioneni in dactyluui admittunt.

In paucis versibus , 129-137, inveniuntur 15 spondei et 15

anapaesti. Spondeus ita regnat. ut iure anapaesti spondiaci ap-

peilari possint.

Uno versu 185 spoudei arsis bis in duas breves sjllabas

soluta est, ut fornia sit liaec : ^^ , '—\— ^^ | '— , con-stat iifitur hic versus ex solis dactvlis et spondeis. Idem cadit

in V. 12!). Caesurani etiam Liiciaui versus post priorem dipudiam

habent excepto v. 137, quem codices ita praebent

:

luu 6' ihtgtvurc loguic.

Viri docti huc loco paroomiacum restitnendum esso censent.

Alii autem scribere volunt

:

r«rc(J' eiugnaTGir tv uigutc.

Seidlerus transpositioue verborum h>cum sanamlum esse

censuit

:

ojgutc TuTi; eiugiruTGiv,

tV vocula retenta melius videtur:

6)guig TuTod' iiugivuTeir.

Similis res est iu uorinullis aliis versibus : v. 120 in codicibus

formam habet hanc

:

^Cyu fih' uid^rjg y.ul trjieijoc IGTO),

v. 132 sqq. hauc:

^uttei 6utijO)f 6X1710)11 ^uCir Cjrjgtl^o/ntit]

.

yuigoiQ uuxugo)v noVu nguoTUTtj,

xal GoTc irgoTToloic D.uog ilO^oig,

"0/ujuuTt cpuidgo, Soirjc dt noiotc XvGir (oxeTur.

Ciim Pelleto post vocem ,*?«rj/r novum versum incipientes,

vocula xai in versu 127 deleta . ut uterquo versus e tetrapodia

constet, legemus

:

^Tyu jjtr ui^r;g, rr^rt/Lioc iGTo)

xul TTug no6uygo)r tiKfr/jufiTO) .

Idt ngog ^vfjt/.ug ^ x/.tro/ugrc

^uirti SuifJo)r Gxino)rt ^uGir

GTrjgttofitrrj . yuigotc fiuxugo)r

jto/.v nouoTt/.Trj xul GoTg 7rgono).inc

i/.uog iT.D^oig ofjftuTi (fuidgto,

Soirjc di noroic '/.vGtr o)xtTur

oigaig tuTGd' tiugiruTciv.

Quod GTrnitoiitrr voce fiuitur .sententia, poterat causa esse,CLir librarius jjer err

46

c.aret. - Ceterum memor fuit Lucianus locorum EuripidisHec. 532:

6i}'ut', \i)(Uio), cTya ttuc i(ii(t) Afoic,

ciyu, 61MTTU . rtpsfiof ()' fOTrjG^ oy)Atv.

et Aristophan. Thesm. 39 sqq.

:

fv(pr}fjoc 7fuc fiffrw )moc,

i^srci) dh TTVouc)'/,)•?

fioc ul^rjq.

Ofr. Mesomed. = Dionys. hymn. 11(Bergk. Anthol. iyrica p. 522.)

SV(pUfliicCO 7TUC UldrjQ X.T.X.

(Cfr. Schneidewin. Philolog. vol. III. p. 262 et Corp. Inscr. Gr. 6765.)

Ah his anapaestis ii, qui in fine Tragodopodagrae vv. 325—334leguntur, non differunt nisi eo

,quod permultas solutiones ex-

hibent: spondei et dactyli totiens anapaestis suhstitunntur, nt

fere curnulentur. Sed ut in senariis , ita etiam hic cavet poeta,

ne, nbi dactylus pro anapaesto ponitur, quattuor breves syllabae

continuae concurrant, quas praebet dipodia ex dactylo et anapaesto

coniposita ( J, ^ ww-^), qualis est xul fivqov tTTi/eTc apudArist. Pac. 169. Neque posuit Lucianus — id quod tolerabiliusvidetur — dactylum in iine prioris , anapaestum in initio proximaedipodiae, ut Eur. El 1328

>J(/qG£i • IJu)JmSoc oGiuv rjisic.

Neque ex anapaesto vel spondeo et dactylo dipodia composita

est, Bis autem terminatur spondeo prior dipodia, altera a dactylo

inci])it

:

T. 325 flo/JMl fi0Q(f>ul T(i0V UTV/OV)TMV,

330 si T« doy.rjd^svT ovx iTeX(()9^rj,

quos praeterea memorandum est ex solis dactyiis et spondeis

compositos esse[; idem valet de versu

:

T. 332 7TUC uvsj(sa&(o rwr ttug/ovtu^v.

Caesurara habent omnes versus post pedem secundum ex-

cepto ultimo [paroemiaco, qui caesura caret. Iraitatus est his

versibus Lucianus Euripidem , apud quem in iine Androm., Alcest.,

Bacch, legitur:

TIoXXul fl00(pUt TCOV S(AlflO)'lO)V

TToXlu ()' os')iTTio)c xouivovai dsoi.

xul T(\ doxr]d^S)'T ovx STsXtG^r]

Tiov (J' udoxrjT(ov ttoqov svqs S^sitc,

loTov S^ (hrs^r] roSs no(i.y^u.

47

Auapaesti cantici vv. 87— 111 sunt, quos logaoedicos dixerunt,ita compositi , ut ultimus pes non plenam habeat mensuram , sedpost tres anapaestos versus iambo terminari videatur. Quod metrigenus . cum arsin irrationalera habeat et solutionem arseos ad-spernetur, fere solis anapaestis incedit substitutis quidem spondeis.

Caesura in hoc metri u;enere deest. Lucianus autem hoc metro

non puro usus est, sed paroemiacis iisque continuis mixto

;

paroemiacos autem continuos positos. ut natura sua catalecticos,

numeri perpetuitate non cohaerere patet. Quo tit, ut tales versusin vocalem exire possint. etiamsi .sequens versus a vocali incipit,

et syllabam ultimam aucipitem habeant. ut vv. T. 88, 94. 102,

104, 105, 106, 107. Operam tamen dedit, ut plerumque in longamsyllabam terminentur. quod id in tam fracto numero aptius visum

est. Tam libere autem usurpavit poeta paroemiacos. ut initionovae sententiae eos ponere non veritus sit, ut v. 90—91 : certamquandam regulam in iis admittendis observatam non cernimus.

Atque versus qui post tres anapaestos puros iambo vel pyrrhichio

termiuantur, longe maximam omnium partem efficiant : T. 88, 89,9.5, 96, 97. 100. 102. 105. 108. Spondeum in prima sede pro anapaesto

positum invenimus in versibus his:

acatalectis: 92, 99, 104:

catalecticis : 87, 91, 93, 94, !)8, 101, 107. 1 1

48

Semel monosyllabo xui efficitur spondei thesis T. 104.

In paiicis tautummodo versibus spondeus incipiens iutegro

bisyllabo vocabulo, quod nomeu proprium esse solet, expressus

est: 92, 94, 101, 107?. Longioris vocabuli initio efficiuutur

spondei, qui incipiunt vv. 93 et 111. Denique notandum mediam

paroe