đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009 2010 môn văntruonghocso.com

Đề cương ôn thi tốt nghiệp THPT năm học 2009 - 2010 http://www.ebook.edu.vn

GV: Nguyễn Văn Việt 1 Tổ ngữ văn trường THPT Bình Sơn

Phần 1: Dạng câu hỏi 2 điểm. A: Câu hỏi về tiểu sử và văn nghiệp của tác giả.

I.Tác giả HCM. Câu 1: Tóm lược tiểu sử tác gia Hồ Chí Minh? a- Tiểu sử: - Hå ChÝ Minh tªn gäi thêi niªn thiÕu lμ NguyÔn Sinh Cung, trong thêi k× ®Çu ho¹t ®éng çch m¹ng mang tªn Nguyễn Ái Quốc, sinh ngμy: 19/05/1890 trong mét gia ®×nh nhμ nho yªu n−íc.

- Quª qu¸n: Lμng Kim Liªn (lμng Sen), x· Kim Liªn huyÖn Nam §μn NghÖ An

- Gia ®×nh:

+ Cha lμ cô Phã b¶ng NguyÔn Sinh S¾c

+ MÑ lμ cô Hoμng ThÞ Loan

- Thêi trÎ Ng−êi häc ch÷ H¸n, sau ®ã häc tr−êng Quèc häc HuÕ, cã thêi gian ng¾n d¹y häc ë tr−êng Dôc Thanh – Phan ThiÕt.

b- Quá trình hoạt động cách mạng: - N¨m 1911, Hå ChÝ Minh ra ®i t×m ®−êng cøu n−íc.

Th¸ng 1/1919, Ng−êi göi tíi Héi nghÞ VÐc- xay b¶n Yªu s¸ch cña nh©n d©n An Nam, kÝ tªn Nguyễn Ái Quốc. N¨m 1920, dù §¹i héi Tua vμ lμ mét trong nh÷ng thμnh viªn ®Çu tiªn s¸ng lËp §¶ng Céng s¶n Ph¸p.

Tõ 1923 ®Õn 1941 Ng−êi ho¹t ®éng chñ yÕu ë Liªn x« vμ Trung Quèc.

- Hå ChÝ Minh ®· tham gia thμnh lËp nhiÒu tæ chøc çch m¹ng nh−: VNTNCM§CH(1925), Héi liªn hiÖp çc d©n téc bÞ ¸p bøc ë ¸ §«ng(1925) vμ chñ tr× Héi nghÞ hîp nhÊt çc tæ chøc cs trong n−íc ë H−¬ng C¶ng(HC)

- 2/1941 Ng−êi vÒ n−íc trùc tiÕp l·nh ®¹o çch m¹ng. Ngμy 13/8/1942 Ng−êi sang Trung Quèc ngμy 2/9/1945 Ng−êi ®äc b¶n Tuyªn Ng«n §éc lËp.

Ng−êi mÊt ngμy 2/9/1969.

Câu 2 Trình bày ngắn gọn quan điểm sáng tác của HCM? 1. Sáng tác văn chương là một hoạt động tinh thần phong phú phục vụ có hiệu quả cho sự nghiệp CM, nhàvăn phải góp phần vào nhiệm vụ đấu tranh và phát triển xã hội. Người khẳng định : 2. Văn nghệ phải có tính chân thực : - Người nghệ sĩ phải viết cho thực cho hay, phải phản ánh trung thực hiện thực và chú ý nêu gương tốt, phê phán cái xấu. Phải chú ý đến hình thức biểu hiện, tránh lối viết cầu kì xa lạ,ngôn ngữ phải trong sáng chọn lọc.



3. Người quan niệm văn chương trong thời đại CM phải coi quảng đại quần chúng là đối tượng phục vụ. Người nêu kinh nghiệm cho người cầm bút :“Viết cho ai?”,”Viết cái gì?”,”Viết để làm gì?”và “Viết như thế nào?” .Câu 3: Trình bày ngắn gọn di sản VH của HCM? 1.Văn chính luận : Được viết ra với mục đích đấu tranh chính trị,nhằm tiến công trực diện kẻ thù, hoặc thể hiện những nhiệm vụ cách mạng trong từng thời điểm lịch sử. Tác phẩm : Bản án chế độ thực dân (1925),Tuyên ngôn độc lập (1945),Di chúc (1969)…. 2. Truyện và ký : - Nổi bật hơn cả là các tác phẩm được viết ở Pháp vào những năm 20 của thế kỉ XX (1922 -1925). Đây thật sự là những sáng tác văn chương với trí tưởng tượng phong phú dựa vào những câu chuyện có thật, giọng văn hùng hồn, giọng điệu châm biếm sắc sảo,thâm thuý. Tác phẩm : Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu (1925), Vi hành (1923),… - Ngoài truyện ngắn NAQ còn nhiều tác phẩm kí như : Nhật kí chìm tàu (1931),Vừa đi đường vừa kể chuyện(1963),…. 3. Thơ ca : là lĩnh vực nổi bật với những tập thơ : -Nhật kí trong tù(1942 – 1943) gồm 133 bài được viết trong thời kì bị bắt giam ở nhà tù Tưởng Giới Thạch - Thơ Hồ Chí Minh (1967) : Gồm 86 bài trước và sau CMT8. - Thơ chữ Hán Hồ Chí Minh (1990) : gồm 36 bài cổ thi thâm thuý mà phóng khoáng với nhiều đề tài. Câu 4 : Trình bày ngắn gọn phong cách nghệ thuật của HCM?

1.Văn chính luận : Bộc lộ tư duy sắc sảo ,giàu tri thức văn hóa, gắn lí luận với thực tiễn, giàu tính luận chiến, vận dụng hiệu quả nhiều phương thức biểu hiện .

2.Truyện – kí : Bút pháp chủ động sáng tạo, có khi là lối kể chuyện chân thật, tạo không khí gần gũi, có khi là giọng điệu sắc sảo, châm biếm thâm thúy và tinh tế, giàu chất trí tuệ và chất hiện đại. 3.Thơ ca : Nhiều bài cổ thi hàm súc uyên thâm, đạt chuẩn mực cao về nghệ thuật – thơ hiện đại vận dụng nhiều thể loại và phục vụ có hiệu quả cho nhiệm vụ CM.

II. Tác giả Tố Hữu. Câu 5: Tóm lược tiểu sử tác gia TH? 1. TiÓu sö. - Tè H÷u tªn khai sinh lμ NguyÔn Kim Thμnh. - ¤ng sinh ngμy 04/10/1920 mÊt ngμy 09/12/2002. - Quª ë Phï Lai, x· Qu¶ng Thä huyÖn Qu¶ng §iÒn tØnh Thõa Thiªn HuÕ. + Gia thÕ: gia ®×nh nghÌo. - Må c«i mÑ tõ n¨m 12 tuæi, häc tiÓu häc ë §μ N½ng, häc trung häc ë tr−êng Quèc Häc HuÕ. - Quª h−¬ng ®ãng gãp phÇn quan träng vμo sù h×nh thμnh hån th¬ Tè H÷u: nói s«ng, phong c¶nh xø HuÕ, ®©y lμ vïng quª cã nÒn v¨n ho¸ phong phó, ®éc ®¸o.



+ Ho¹t ®éng chÝnh trÞ: - N¨m 1936 ®ang häc ë tr−êng Quèc häc HuÕ, Tè H÷u bá häc vμ tham gia ®oμn TNCSHCM. - N¨m 1938 Tè H÷u tham gia vμo §¶ng. - Cuèi th¸ng 4/ 1939 Tè H÷u bÞ b¾t giam vμ bÞ ®μy ¶i qua nhiÒu nhμ lao t¹i çc tØnh miÒn trung vμ T©y Nguyªn. - Th¸ng 3/1942 «ng v−ît ngôc §¾c Lay(Kom Tum), t×m ra Thanh Ho¸ tiÕp tôc ho¹t ®éng çch m¹ng. - Th¸ng 8/1945, Tè H÷u lμm chñ tÞch uû ban khëi nghÜa HuÕ, vμ tõ ®ã «ng th−êng gi÷ nh÷ng chøc vô chñ chèt trong 2 cuéc kh¸ng chiÕn cho ®Õn n¨m 1986. => ë Tè H÷u, con ng−êi nhμ th¬ vμ con ng−êi chÝnh trÞ lu«n thèng nhÊt chÆt chÏ. Sù nghiÖp th¬ g¾n liÒn víi sù nghiÖp çch m¹ng, trë thμnh bé phËn cña sù nghiÖp çch m¹ng. ¤ng ®−îc nhμ n−íc trao tÆng gi¶i th−ëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt ®ît I n¨m 1996. C©u 6: Tãm t¾t chÆng ®−êng th¬ TH vµ chøng minh r»ng th¬ TH g¾n lion víi nh÷ng mèc lich sö quan träng cña ®¾t n−íc? Tè H÷u cã 5 tËp th¬, mçi tËp ®¸nh dÊu mét chÆng ®−êng ho¹t ®éng chÝnh trÞ, mét c¶m xóc riªng vÒ lÞch sö ho¹t ®éng cña §CSVN. 1. TËp" Tõ Êy". §©y lμ tËp th¬ ®Çu tay cña Tè H÷u, lμ h×nh ¶nh ng−êi thanh niªn, bøc tranh x· héi tõ 1937 ®Õn 1946. - TËp th¬ gåm 3 phÇn: + "M¸u löa": gåm nh÷ng bμi th¬ s¸ng t¸c trong mÆt trËn D©n Chñ. Nhμ th¬ c¶m th«ng s©u s¾c víi cuéc sèng c¬ cùc cña nh÷ng ng−êi nghÌo khæ trong x· héi, ®ång thêi kh¬i dËy ë hä ý chÝ ®Êu tranh vμ niÒm tin vμo t−¬ng lai. + "XiÒng xÝch": Gåm nh÷ng s¸ng t¸c trong nhμ lao lín ë Trung Bé vμ T©y Nguyªn, ®ã lμ t©m t− cña mét ng−êi trÎ tuæi tha thiÕt yªu ®êi vμ kh¸t khao tù do, lμ ý chÝ kiªn c−êng cña ng−êi chiÕn sÜ quyÕt t©n tiÕp tôc ®Êu tranh ngay trong nhμ tï. §©y lμ phÇn cã gi¸ trÞ nhÊt trong tËp "Tõ Êy". + "Gi¶i phãng": Gåm nh÷ng bμi th¬ t¸c gi¶ viÕt tõ khi v−ît ngôc ®Õn nh÷ng ngμy ®Çu gi¶i phãng vÜ ®¹i cña toμn d©n téc. ThÓ hiÖn niÒm vui cña ng−êi tï vÒ víi ho¹t ®éng chiÕn ®Êu cña m×nh. => Gi¸ trÞ ®Æc s¾c cña tËp "Tõ Êy" lμ ë chÊt men say lÝ t−ëng, chÊt l·ng m¹n trong trÎo, t©m hån nh¹y c¶m, s«i næi, trÎ trung cña çi t«i tr÷ t×nh míi. 2. TËp" ViÖt B¾c". Gåm nh÷ng bμi th¬ ®−îc s¸ng t¸c trong giai ®o¹n kh¸ng chiÕn chèng TDP (1947-1954). - Tè H÷u ®· miªu t¶ vμ ngîi ca anh vÖ quèc qu©n, bμ mÑ n«ng d©n, chÞ phô n÷, em liªn l¹c... Nhμ th¬ ngîi ca §¶ng vμ B¸c. - NhiÒu t×nh c¶m lín ®−îc thÓ hiÖn s©u ®Ëm: + T×nh qu©n d©n. + TiÒn tuyÕn víi hËu ph−¬ng.



+ MiÒn xu«i víi miÒn ng−îc. + Çn bé víi quÇn chóng. + Nh©n d©n víi l·nh tô... TËp th¬ kÕt thóc b»ng nh÷ng lêi hïng ca vang déi ph¶n ¸nh khÝ thÕ chiÕn th¾ng hμo hïng cña d©n téc trong giê phót lÞch sö. 3. TËp "Giã léng"(1955-1961). - Nhμ th¬ h−íng vÒ qu¸ khø ®Ó thÊm thÝa nçi ®au khæ cña cha «ng, c«ng lao cña nh÷ng thÕ hÖ ®i tr−íc më ®−êng, tõ ®ã ghi s©u ©n t×nh çch m¹ng. - Cuéc sèng míi ë miÒn B¾c thùc sù lμ mét ngμy héi lín, nh×n vμo ®©u còng thÊy trμn ®Çy søc sèng vμ niÒm vui. - §Êt n−íc ®au nçi ®au chia c¾t, th¬ Tè H÷u thÓ hiÖn t×nh c¶m thiÕt tha, s©u nÆng víi miÒn Nam ruét thÞt. 4. "Ra trËn" (1962-1971). - Lμ nh÷ng bμi th¬ ra ®êi trong cao trμo c¶ n−íc chèng MÜ. Chñ nghÜa anh hïng çch m¹ng ®−îc tËp trung ca ngîi ®Ó ®Èy m¹nh niÒm tin chiÕn th¾ng. - Nh÷ng bμi th¬ chÝnh : TiÕng h¸t xu©n sang(1965); Xu©n 69; MÑ Suèt; TrÇn ThÞ LÝ; NguyÔn V¨n Trçi; Anh gi¶i phãng qu©n. . . 5. "M¸u vµ hoa" (1972-1977). Víi nh÷ng bμi th¬ nh−: Xin göi miÒn Nam; ViÖt Nam m¸u vµ hoa; N−íc non ngµn dÆm . . . . ®−îc xem nh− lμ b¶n tæng kÕt vÒ Tæ quèc ViÖt Nam anh hïng. * Th¬ Tè H÷u tõ n¨m 1978 trë l¹i ®©y ®−îc tËp hîp trong 2 tËp: "Mét tiÕng ®ên"(1992) vμ :"Ta víi ta"(1999). Lμ 2 tËp th¬ ®¸nh dÊu b−íc chuyÓn biÕn míi trong th¬ Tè H÷u. Tè H÷u t×m ®Õn víi nh÷ng chiªm nghiÖm mang tÝnh phæ qu¸t vÒ cuéc ®êi vμ con ng−êi. Th¬ Tè H÷u vÉn kiªn ®Þnh thÓ hiÖn niÒm tin vμo lÝ t−ëng vμ con ®−êng çch m¹ng, tin vμo ch÷ nh©n lu«n to¶ s¸ng ë mçi con ng−êi. C©u7: Nh÷ng nÐt chÝnh trong phong çch nghÖ thuËt th¬ Tè H÷u. * VÒ néi dung, th¬ Tè H÷u mang tÝnh chÊt tr÷ t×nh chÝnh trÞ s©u s¾c. - Con ®−êng th¬ cña Tè H÷u b¾t ®Çu ®óng lóc víi sù gi¸c ngé çch m¹ng cña nhμ th¬. - Çi t«i tr÷ t×nh trong th¬ Tè H÷u tõ buæi ®Çu lμ çi t«i chiÕn sÜ, çi t«i c«ng d©n, cμng vÒ sau chñ yÕu lμ çi t«i nh©n danh cña §¶ng, nh©n danh céng ®ång d©n téc. * Th¬ Tè H÷u mang ®Ëm tÝnh sö thi. - Nh©n vËt tr÷ t×nh trong th¬ Tè H÷u lμ nh÷ng con ng−êi ®¹i diÖn cho nh÷ng phÈm chÊt cña giai cÊp, d©n téc, thËm chÝ mang tÇm vãc cña lÞch sö vμ thêi ®¹i. - Th¬ Tè H÷u tËp trung thÓ hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu cña ®êi sèng çch m¹ng vμ vËn mÖnh d©n téc. C¶m høng cña Tè H÷u chñ yÕu lμ c¶m høng lÞch sö d©n téc chø kh«ng ph¶i lμ c¶m høng thÕ sù, cμng kh«ng ph¶i lμ c¶m høng ®êi t−. C¶m høng cña Tè H÷u chñ yÕu lμ h−íng vÒ t−¬ng lai, ®Æt niÒm tin vμo sù th¾ng lîi cña çch m¹ng, kh¬i dËy niÒm vui vμ lßng say mª víi con ®−êng çch m¹ng. Con ®−êng th¬ Tè H÷u lμ con ®−êng cña ®êi sèng çch m¹ng cña sù nghiÖp chung. Næi bËt trong th¬ Tè H÷u lμ vÊn ®Ò vËn mÖnh d©n téc, céng ®ång chø kh«ng ph¶i vÊn ®Ò sè phËn ç nh©n. * Th¬ Tè H÷u cã giäng ®iÖu riªng rÊt dÔ nhËn ra. §ã lμ giäng ®iÖu t©m t×nh ngät ngμo, lμ tiÕng nãi cña t×nh th−¬ng mÕn. * Th¬ Tè H÷u giµu tÝnh d©n téc.



- VÒ néi dung: th¬ Tè H÷u ®· ph¶n ¸nh ®Ëm nÐt h×nh ¶nh con ng−êi ViÖt Nam, Tæ quèc ViÖt Nam trong thêi ®¹i çch m¹ng, ®· ®−a nh÷ng t− t−ëng, t×nh c¶m çch m¹ng hoμ nhËp vμ tiÕp nèi truyÒn thèng tinh thÇn, t×nh c¶m, ®¹o lÝ cña d©n téc. - VÒ nghÖ thuËt: Tè H÷u sö dông ®a d¹ng çc thÓ th¬, nh−ng ®Æc biÖt thμnh c«ng trong çc thÓ th¬ truyÒn thèng. Ng«n ng÷: Tè H÷u dïng lèi nãi, tõ ng÷ quen thuéc víi d©n téc. Nh¹c ®iÖu: thÓ hiÖn chiÒu s©u tÝnh d©n téc cña nghÖ thuËt th¬ Tè H÷u. Tè H÷u cã biÖt tμi trong viÖc sö dông çc tõ l¸y, dïng vÇn vμ phèi hîp çc thanh ®iÖu . . . , kÕt hîp víi nhÞp th¬ t¹o nªn nhÞp ®iÖu phong phó cña çc c©u th¬.

T¸c gi¶ lç tÊn C©u 8:Em hãy trình bày những nét chính về cuộc đời và nghệ thuật của tác giả Lỗ Tấn . Con đường chọn nghề của Lỗ Tấn có gì đáng chú ý ? + Tªn thËt lμ Chu Thô Nh©n(1881-1936), ¤ng lμ nhμ v¨n çch m¹ng lçi l¹c cña Trung Quèc thÕ kØ XX. “Tr−íc Lç tÊn cha hÒ cã Lç TÊn; sau Lç TÊn cã v« vμn Lç TÊn” (Qu¸ch M¹t Nh−îc) + Lç TÊn ®· nhiÒu lÇn ®æi nghÒ ®Ó t×m mét con ®−êng cèng hiÕn cho d©n téc: tõ nghÒ khia má ®Õn hμng h¶i råi nghÒ y, cuèi cïng lμm v¨n nghÖ ®Ó thøc tØnh quèc d©n ®ång bμo. => T©m huyÕt cña mét ng−êi con u tó cña d©n téc yªu n−íc th−¬ng d©n + Quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n nghÖ: phª ph¸n nh÷ng c¨n bÖnh tinh thÇn khiÕn cho quèc d©n mª muéi, tù tho¶ m·n “ngñ say trong mét çi nhμ hép b»ng s¾t kh«ng cã cöa sæ” + T¸c phÈm chÝnh: AQ chÝnh truyÖn (KiÖt t¸c cña v¨n häc hiÖn ®¹i Trung Quèc vμ thÕ giíi), çc tËp Gµo thÐt, Bµng hoµng, TruyÖn cò viÕt theo lèi míi, h¬n chôc tËp t¹p v¨n cã gi¸ trÞ phª ph¸n, tÝnh chiÕn ®Êu cao + B¸c Hå thêi trÎ thÝch ®äc Lç TÊn. V× v¨n ch−¬ng cña Lç TÊn phôc vô çch m¹ng, phôc vô sù nghiÖp GPDT; giäng ®iÖu hãm hØnh, mØa mai gÇn víi giäng ®iÖu v¨n ch−¬ng cña B¸c.

Lç TÊn ®−îc t«n vinh lµ linh hån d©n téc, phong tÆng danh hiÖu danh nh©n v¨n ho¸ nh©n lo¹i

T¸c gi¶ s«- l«- khèp C©u 9:Em hãy trình bày những nét chính về cuộc đời và nghệ thuật của tác giả S«- l« - khèp?. - .S«-l«-khèp (1905-1984) lμ nhμ v¨n X«-viÕt lçi l¹c, ®−îc vinh dù nhËn gi¶i th−ëng Nobel vÒ v¨n häc n¨m 1965 («ng cßn ®−îc nhËn gi¶i th−ëng v¨n häc Lª-nin, gi¶i th−ëng v¨n häc quèc gia). - Sinh tr−ëng trong mét gia ®×nh n«ng d©n vïng S«ng §«ng-tØnh R«xt«p. Sèng g¾n bã víi

quª h−¬ng vμ cã nh÷ng trang viÕt rÊt hay vÒ chiÕn tranh, vÒ ng−êi lÝnh, vÒ vïng S«ng §«ng. - Sím tham gia çch m¹ng, võa tù häc, tù kiÕm sèng vμ say mª viÕt v¨n. - Lμ nhμ v¨n xuÊt th©n tõ n«ng d©n lao ®éng, S«-l«-khèp am hiÓu vμ ®ång c¶m s©u s¾c víi nh÷ng con ng−êi trªn m¶nh ®Êt quª h−¬ng. §Æc ®iÓm næi bËt trong chñ nghÜa nh©n ®¹o



cña S«-l«-khèp lμ viÖc quan t©m, tr¨n trë vÒ sè phËn cña ®Êt n−íc, cña d©n téc, nh©n d©n còng nh− vÒ sè phËn ç nh©n con ng−êi. - Phong çch nghÖ thuËt: viÕt ®óng sù thËt, kh«ng nÐ tr¸nh nh÷ng sù thËt dï kh¾c nghiÖt trong khi ph¶n ¸nh nh÷ng bøc tranh thêi ®¹i réng lín, nh÷ng c¶nh ®êi, nh÷ng ch©n dung sè phËn ®au th−¬ng. Trong s¸ng t¸c cña «ng, chÊt bi vμ chÊt hïng, chÊt sö thi vμ chÊt t©m lÝ lu«n ®−îc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn. => C«ng chóng vμ giíi v¨n häc Nga söng sèt vÒ tμi n¨ng cña S« l« Khèp: “con ®¹i bμng non…mªnh mang" - T¸c phÈm : TruyÖn S«ng §«ng, S«ng ®«ng ªm ®Òm, §Êt vì hoang…

T¸c gi¶ hª- minh- uª

C©u 10: Em hãy cho biết những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của tác giả Hê-minh –uê ? a.Cuộc đời: Ơ-nít Hê-minh-uê(1899-!961) sinh tại bang Ilinoi trong một gia đình trí thức. Sau khi tốt nghiệp trung học ,ông đi làm phóng viên.Năm 19 tuổi ,ông tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất ở chiến trường Italia sau đó bị thương và trở về Hoa Kì. Ông thất vọng về xã hội đương thời,tự nhận mình thuộc thế hệ mất mát, không hoà nhập vào cuộc sống đương thời và đi tìm bình yên trong men rượu và tình yêu, Hê-minh-uê sang Pháp ,vừa làm báo vừa bắt đầu sáng tác.Năm 1926,ông cho ra đời tiểu thuyết Mặt trời vẫn mọc và thật sự nổi tiếng trên văn đàn. b-Sự nghiệp sáng tác: Hê-minh-uê là nhà văn Mĩ đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới lôí viết truyện,tiểu thuyết của nhiều thế hệ nhà văn trên thế giới nói chung với lối viết kiệm lời ,kiệm cảm xúc ,…Ông đề ra nguyên lí sáng tác: coi tác phẩm nghệ thuật như một tảng băng trôi ,người đọc tự khám phá phần chìm để thấy được ý nghĩa và giá trị của tác phẩm. Hê-minh-uê dù viết về đề tài gì, châu phi hay châu Mĩ ,ông đều nhằm mục đích “viết một áng văn xuối đơn giản và trung thực về con người” Tác phẩm: Ông để lại một số lượng tác phẩm khá đồ sộ gổm truyện ngắn,tiểu thuyết, thơ ,hồi kí,ghi chép…Nôỉ tiếng nhất là các tác phẩm : Giã từ vũ khí, Chuông nguyện hồn ai,Ông già và biển cả… Hê-minh -uê được nhận giải thưởng Pu-lit-dơ (1953) và giải No-ben văn học năm 1954.

B. Câu hỏi về hoàn cảnh sang tác của tác phẩm.

Câu 11 : Trình bày hoàn cảnh sáng tác “Tuyên ngôn độc lập”của HCM? - Ngày 19 /8 / 1945 chính quyền Hà Nội về tay nhân dân. Ngày 26 / 8/ 1945, Hồ Chí Minh từ chiến khu Việt Bắc về Hà Nội. Tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, Người đã soạn thảo “Tuyên ngôn độc lập”.

Ngày 2 /9/1945, ở quảng trường Ba Đình, Người đã thay mặt chính phủ lâm thời đọc “Tuyên ngôn độc lập”trước hàng chục vạn đồng bào .



-“Tuyên ngôn độc lập” đánh dấu một trang sử vẻ vang của dân tộc, chấm dứt hoàn toàn chế độ PKTD ở nước ta. Tuyên bố với toàn thế giới sự ra đời của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa .

-“Tuyên ngôn độc lập” còn đập tan âm mưu xảo trá của Mĩ - Pháp –Anh với chiêu bài tái chiếm Đông Dương ở miền Nam , và âm mưu xâm lược của quận đội quốc dân đảng ở miền Bắc nước ta . Câu 12: Trình bày hoàn cảnh ra đời bài thơ Tây Tiến ? Hoàn cảnh ra đời bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng. - Đơn vị Tây Tiến được thành lập năm 1947, phần lớn là học sinh, trí thức Hà Nội. Quang Dũng từng là đại đội trưởng. - Năm 1948, Quang Dũng rời sang đơn vị khác. Với nỗi nhớ da diết những người đồng đội thân yêu và một thời "Tây Tiến" gian khổ mà hào hùng, lãng mạn, nhà thơ viết: "Nhớ Tây Tiến"(tại làng Phù Lưu Chanh). Sau đó in lại, thấy chữ "nhớ" là thừa, tác giả chỉ giữ lại tên bài thơ là "Tây Tiến". Câu 13: Đọc thuộc lòng bài thơ? Theo anh chị, hoàn cảnh ra đời bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng có những điểm gì đáng lưu ý, giúp người đọc hiểu thêm về tác phẩm này? - Phần đông chiến sĩ của đơn vị Tây Tiến (trong đó có Quang Dũng) vốn là học sinh, thanh niên Hà Nội. - Đây là một đơn vị quân đội được thành lập năm 1947, chiến đấu trên địa bàn rừng núi rất rộng lớn và hiểm trở (miền tây Bắc Bộ Việt Nam và vùng Thượng Lào). Sinh hoạt của các chiến sĩ vô cùng thiếu thốn, gian khổ, đặc biệt bệnh sốt rét hoành hành dữ dội. Tuy vậy, họ vẫn lạc quan và dũng cảm chiến đấu. - Quang Dũng làm đại đội trưởng rồi chuyển sang đơn vị khác. - Nhớ đơn vị cũ, nhà thơ viết Tây Tiến năm 1948. Câu 14: Hoàn cảnh, mục đích sáng tác văn bản “Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc” của Phạm Văn Đồng? - Bài viết đăng trên tạp chí Văn học số 7 - 1963 nhân kỉ niệm ngày mẩt của Nguyễn Đình Chiểu (3/7/1888) - Năm 1963, tình hình miền Nam có những biến động lớn . Sau chiến thắng Đồng khởi ở toàn miền, lực lượng giải phóng đang trưởng thành lớn mạnh giáng những đòn quyết liệt. Phong trào thi đua ấp bắc giết giặc lập công được phát động ở khắp nơi. Ở các thành thị, học sinh sinh viên kết hợp với nông dân các vùng lân cận xuống đường đấu tranh. Tình thế đó buộc Mĩ - nguỵ thay đổi chiến thuật, chiến lược chuyển từ Chiến tranh đặc biệt sang Chiến tranh cục bộ. Phạm Văn Đồng đã viết bài này trong hoàn cảnh ấy. Đó là hoàn cảnh cụ thể: Mĩ đưa 16000 quân vào miền Nam. Ngoài phong trào học sinh, sinh viên xuống đường biểu tình còn kể tới những nhà sư tự thiêu: hoà thượng Thích Quảng Đức (Sài Gòn 11/6/1963), Tu sĩ Thích Thanh Huệ tại trường Bồ Đề (Huế - 13/8/1963). - Mục đích: + Kỉ niệm ngày mất của nhà văn tiêu biểu, người chiển sĩ yêu nước trên mặt trận văn hoá và tư tưởng.



+ Tác giả bài viết này có ý nghĩa định hướng và điều chỉnh cách nhìn và chiểm lĩnh tác gia Nguyễn Đình Chiểu. + Từ cách nhìn đúng đắn về Nguyễn Đình Chiểu trong hoàn cảnh nước mất để khẳng định bản lĩnh và lòng yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu, đánh giá đúng vẻ đẹp trong thơ văn của nhà thơ đất Đồng Nai. Đồng thời khôi phục giá trị đích thực của tác phẩm Lục Vân Tiên. + Thể hiện mối quan hệ giữa văn học và đời sống giữa người nghệ sĩ chân chính và hiện thực cuộc đời + Đặc biệt nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước thương nòi của dân tộc. Câu 15: Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Việt bắc”của Tố Hữu? Hoàn cảnh sáng tác bài thơ : -Việt Bắc là quê hương CM, trước CM T8 có khởi nghĩa Bắc Sơn (1941), nơi thành lập MTVM; trong kháng chiến chống Pháp là nơi ở và làm việc của TW Đảng và chính phủ -Bài thơ được sáng tác vào tháng 10/ 1954. Đây là thời điểm các cơ quan TW của Đảng và chính phủ rời chiến khu VB về Hà nội, sau khi cuộc kháng chiến chống pháp đã kết thúc vẻ vang với chiến thắng ĐBP và hoà bình được lập lại ở miền Bắc. Nhân sự kiện lịch sử này, TH viết bài thơ để ôn lại một thời kháng chiến gian khổ mà hào hùng thể hiện nghĩa tình sâu nặng của những người con kháng chiến đối với nhân dân Việt Bắc, với quê hương CM Câu 16 Nêu vài nét về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và xuất xứ đoạn trích « Đất Nước » ? -Nguyễn Khoa Điềm sinh 1943. Nhà thơ xứ Huế. Tốt nghiệp Đại học Văn Sư phạm Hà Nội. Thời chống Mĩ sống và chiến đấu tại chiến trường Trị-Thiên. Nay là Bộ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin. - Tác phẩm thơ: “Đất ngoại ô”, “Mặt đường khát vọng”,… - Thơ của Nguyễn Khoa Điềm đậm đà, bình dị, hồn nhiên, giàu chất suy tư, cảm xúc dồn nén, thể hiện tâm tư của người thanh niên trí thức tham gia tích cực vào sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước. Xuất xứ Trường ca “Mặt đường khát vọng” được Nguyễn Khoa Điềm viết tại chiến khu Trị-Thiên hoàn thành vào cuối năm 1971. Được xuất bản vào năm 1974.

- Đoạn trích “Đất nước” gồm 110 câu thơ tự do, là chương 5 của trường ca “Mặt đường khát vọng” (Sách Văn 12 trích 89 câu thơ phần đầu chương 5 ).

Câu 17: Nêu vài nét về tác giả Xuân Quỳnh và xuất xứ bài thơ “ Sóng”?

Xuân Quỳnh (1942-1988). Nhà thơ nữ hiện đại, viết rất hay, rất nồng nàn về thơ tình. Những bài thơ hay nhất của chị: “Mùa hoa doi”, “Bao giờ ngâu nở hoa”, “Hoa cúc”, Sóng”, “Thuyền và biển”, v.v… Tác phẩm “Chồi biếc” (1963), “Hoa dọc chiến hào” (1968), “Gió Lào cát trắng” (1974), “Lời ru trên mặt đất” (1978), “Sân ga chiều em đi” (1984), “Hoa cỏ may” (1989). Xuất xứ



Bài thơ “ Sóng được Xuân Quỳnh viết vào ngày 29/12/1967, lúc nhà thơ 25 tuổi. Bài thơ rút trong tập “Hoa dọc chiến hào” tập thơ thứ 2 của chị.

Câu 18:Nêu vài nét về tác giả Thanh Thảo, xuất xứ bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca”?

- Lμ nhμ th¬ trÎ thêi chèng Mü. ¤ng ®−îc c«ng chóng ®Æc biÖt chó ý bëi nh÷ng bμi th¬

vμ tr−êng ca mang diÖn m¹o ®éc ®¸o viÕt vÒ chiÕn tranh thêi hËu chiÕn.- Th¬ Thanh Th¶o

lμ sù lªn tiÕng cña ng−êi trÝ thøc nhiÒu suy t−, tr¨n trë vÒ çc vÊn ®Ò x· héi vμ thêi ®¹i.

¤ng muèn cuéc sèng ph¶i ®−îc c¶m nhËn vμ thÓ hiÖn ë bÒ s©u nªn lu«n kh−íc tõ lèi biÓu

®¹t dÔ d·i.

- XuÊt xø bµi th¬ “§µn ghi ta cña Lor – ca:

Rót trong tËp: Khèi vu«ng Ru – bÝch (1985)

- C¶m høng: ngän nguån c¶m høng bμi th¬ cã ®−îc tõ sè phËn bi th¶m vμ nh©n çch cao

®Ñp cña Lor – ca.

Câu 19: Trình bày hoàn cảnh sáng tác “Người lái đò sông Đà” – Nguyễn Tuân.? -Tuỳ bút “Người lái đò sông Đà” dược in trong tập tuỳ bút “Sông Đà” (1960), gồm

15 bài tuỳ bút và một bài thơ ở dạng phác thảo. Tác phẩm được viết trong thời kì xây dựng CNXH ở miền Bắc. Đó là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn đến Tây Bắc trong kháng chiến chống Pháp,đặc biệt là chuyến đi thực tế năm 1958. Nguyễn Tuân đến với nhiều vùng đất khác nhau, sống với bộ đội, công nhân và đồng bào các dân tộc. Thực tiễn xây dựng cuộc sống mới ở vùng cao đã đem đến cho nhà văn nguồn cảm hứng sáng tạo. -Ngoài phong cảnh Tây Bắc uy nghiêm, hùng vỹ và tuyệt vời thơ mộng, NT còn phát hiện những điểm quý báu trong tâm hồn con người mà ông gọi là “thứ vàng mười đã được thử lửa, là chất vàng mười của tâm hồn Tây Bắc.” Câu 20- Trình bày vài nét về Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và hoàn cảnh sáng

tác “Ai đã đặt tên cho dòng sông”? Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, một chiến sĩ trong phòng trào đấu

tranh chống Mĩ - Nguỵ ở Thừa thiên - Huế. Ông quê gốc ở Quảng Trị nhưng sống và học tập, hoạt động, trưởng thành và gắn bó sâu

sắc với Huế. Nhà văn chuyên viết về bút kí với đề tài khá rộng lớn. Tác phẩm của ông đã thể hiện

những nét riêng của cảnh sắc và con người khắp mọi miền đất nước từ Bắc vào Nam. Nhưng đọng lại ấn tượng sâu sắc nhất đối với độc giả vẫn là những bài viết về Huế, Thuận Hoá, Quảng Trị, Quảng Nam. - Nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của Hoàng Phủ Ngọc Tường: Sự kết hợp

nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với duy tả đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực, lối viết hướng nội, súc tích,



mê đắm và tài hoa tạo cho thể loại bút kí một phong cách riêng, đem đến những đóng góp mới cho nền văn xuôi Việt Nam hiện đại Hoàn cảnh sáng tác “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” - Viết tại Huế ngày 04/01/1981, in trong tập sách cùng tên (NXB Thuận Hoá 1986) - Vị trí đoạn trích : Bài kí gồm 3 phần, đoạn trích gồm phần thứ nhất và đoạn kết (phần

này tập trung nói về cảnh quan thiên nhiên sông Hương, tuy nhiên phần nào cũng cho độc giả thấy được sự gắn bó của con sông với lịch sử và văn hoá của xứ Huế, của đất nước. Đoạn trích cũng thể hiện được những nét tiêu biểu cho đặc trưng thể loại và văn phong của Hoàng Phủ Ngọc Tường.) Câu 21: Nêu xuất xứ hoàn cảnh ra đời và tóm tắt truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài?

Vợ chồng A Phủ in trong tập truyện Tây Bắc (1954). Tập truyện được tặng giải nhất- giải thưởng Hội văn nghệ Việt Nam 1954- 1955

Là kết quả chuyến đi cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc năm 1953 của Tô Hoài Tóm tắt

Cần đảm bảo một số ý chính: + Mị, một cô gái xinh đẹp, yêu đời, có khát vọng tự do, hạnh phúc, bị bắt về làm con

dâu gạt nợ cho nhà Thống lí Pá Tra. + Lúc đầu Mị phản kháng nhưng dần dần trở nên tê liệt, chỉ "lùi lũi như con rùa nuôi

trong xó cửa". + Đêm tình mùa xuân đến, Mị muốn đi chơi nhưng bị A Sử (chồng Mị) trói đứng vào

cột nhà. + A Phủ vì bất bình trước A Sử nên đã đánh nhau và bị bắt, bị phạt vạ và trở thành kẻ ở

trừ nợ cho nhà Thống lí. + Không may hổ vồ mất 1 con bò, A Phủ đã bị đánh, bị trói đứng vào cọc đến gần chết. + Mị đã cắt dây trói cho A Phủ, 2 người chạy trốn đến Phiềng Sa. + Mị và A Phủ được giác ngộ, trở thành du kích.

Câu 22: Trình bày xuất xứ hoàn cảnh ra đời , và tóm tắt truyện “Vî nhÆt” của Kim Lân? XuÊt xø truyÖn.

Vî nhÆt lμ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c in trong tËp truyÖn Con chã xÊu xÝ (1962). Hoµn cảnh sáng tác:Truyện viết về bối cảnh xã hội Việt Nam năm 1945:

Ph¸t xÝt NhËt b¾t nh©n d©n ta nhæ lóa trång ®ay nªn th¸ng 3 n¨m 1945, n¹n ®ãi khñng khiÕp ®· diÔn ra. ChØ trong vßng vμi th¸ng, tõ Qu¶ng TrÞ ®Õn B¾c K×, h¬n hai triÖu ®ång bμo ta chÕt ®ãi. Kim Lân viết tiểu thuyết “ Xóm ngụ cư” ngay sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 nhưng sau đó bị thất lạc bản thảo. Đến khi hoà bình lập lại ở Miền Bắc năm 1954 dựa vào một chương trong tiểu thuyết, Kim Lân viết lại thành truyện ngắn “Vợ nhặt” Tãm t¾t. diÔn biÕn cèt truyÖn víi nh÷ng chi tiÕt chÝnh: + Tràng là một thanh niên nghèo ở xóm ngụ cư với mẹ già,làm nghề kéo xe thuê. + Trong nạn đói, một lần kéo thóc lên tỉnh, anh gặp một người con gái ngồi lượm thóc ở nhà kho. Qua vài câu đưa đẩy, họ quen nhau.Thời gian sau anh gặp lại cô gái nhưng đói



rách tả tơi thảm thương. Tràng đãi cô ta một bữa bốn bát bánh đúc và chỉ một câu nói đùa của Tràng mà cô sẵn sàng theo anh về làm vợ. + Tràng đưa vợ về nhà trong sự ngỡ ngàng của dân xóm ngụ cư, cũng như sự buồn tủi của bà cụ Tứ, mẹ Tràng. Nhưng khi hiểu ra, thương xót cho hoàn cảnh của mình, của Tràng và cả người đàn bà ấy, bà đã vui vẻ chấp nhận con dâu mới. + Đêm tân hôn của Tràng diễn ra trong không khí tái tê của nạn đói. Hôm sau, căn nhà thay đổi hẳn dưới bàn tay quét dọn của hai người đàn bà. Riêng Tràng, anh cảm thấy mình “nên người”, thấy gắn bó và có trách nhiệm hơn với gia đình. + Bữa cơm ngày cưới có cả tiếng cười và cũng có cả sự hiện diện của nạn đói qua niêu cháo lõng bõng và nồi “chè khoán”,miếng cám chát đắng nhưng họ cùng hướng về cuộc sống đổi mới. Trong óc Tràng hiện lên đám người đói phá kho thóc và lá cờ đỏ phấp phới. Câu 23: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh ra đời của truyện ngắn “ Rừng xà nu” (Nguyễn Trung Thành)

Xuất xứ: Rừng xà nu (1965) ra mắt lần đầu tiên trên Tạp chí văn nghệ quân giải phóng miền

Trung Trung bộ (số 2- 1965), sau đó được in trong tập Trờn quê hương những anh hùng Điện Ngọc.

Hoàn cảnh ra đời: + Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, đất nước chia làm

hai miền. Kẻ thù phá hoại hiệp định, khủng bố, thảm sát, lê máy chém đi khắp miền Nam. Cách mạng rơi vào thời kì đen tối.

+ Đầu năm 1965, Mĩ đổ quân ồ ạt vào miền Nam và tiến hành đánh phá ác liệt ra miền Bắc. Nguyễn Trung Thành và các nhà văn miền Nam lúc đó muốn viết "hịch thời đánh Mĩ". Rừng xà nu được viết vào đúng thời điểm mà cả nước ta trong không khí sục sôi đánh Mĩ. Tác phẩm được hoàn thành ở khu căn cứ của chiến trường miền Trung Trung bộ.

+ Mặc dù Rừng xà nu viết về sự kiện nổi dậy của buôn làng Tây Nguyên trong thời kì đồng khởi trước 1960 nhưng chủ đề tư tưởng của tác phẩm vẫn có quan hệ mật thiết với tình hình thời sự của cuộc kháng chiến lúc tác phẩm ra đời.

Câu 24: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh ra đời và tóm tắt truyện ngắn “ Những đứa con trong gia đình” (Nguyễn Thi)

Tác phẩm được viết ngay trong những ngày chiến đấu ác liệt khi ông công tác với tư cách là một nhà văn- chiến sĩ ở Tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng (tháng 2 năm 1966). Sau được in trong Truyện và kí NXB Văn học Giải phóng, 1978.

Tóm tắt tác phẩm theo nhân vật chính và cốt truyện.: Việt là một chiến sĩ Giải phóng quân, xuất thân từ một gia đình nông dân có mỗi thù

sâu nặng với Mĩ-nguỵ: ông nội và bố Việt đều bị giặc giết hại; mẹ Việt vừa phải vất vả nuôi con vừa phải đương đầu với những đe doạ, hạch sách của bọn giặc, cuối cùng cũng chết vì bom đạn. Gia đình chỉ còn lại Việt, chị Chiến, thằng Út em, chú Năm, và một người chị nuôi đi lấy chồng xa. Truyền thống cách mạng vẻ vang của gia đình và những



đau thương mất mát nặng nề do tội ác của Mĩ-nguỵ gây ra đối với gia đình Việt đều được chú Năm ghi chép vào một cuốn sổ của gia đình.

Việt và Chiến hăng hái tòng quân đi giết giặc. Việt nhỏ tuổi, đồng đội gọi thân mật là câu Tư. Anh rất gắn bó với đơn vị, đặc biệt là với tiểu đội trưởng Tánh, như tình ruột thịt. Ở anh luôn sôi nổi một tinh thần chiến đấu, quyết lập được nhiều chiến công để cùng chị Chiến trả thù cho ba má.

Trong trận chiến đấu ác liệt tại một khu rừng cao su, Việt đã hạ được một xe bọc thép của địch nhưng bị thương nặng và lạc đồng đội. Việt ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Mỗi lần tỉnh lại, dòng hồi ức lại đưa anh trở về với những kỉ niệm thân thiết đã qua: kỉ niệm về má, chị Chiến, chú Năm, về đồng đội và anh Tánh,...

Lần thứ tư tỉnh dậy, trong đầu anh còn thoáng qua hình ảnh của người mẹ. Tiếng súng rộ lên đã đưa anh bò lên phía trước. Anh hồi tưởng lại ngày má chết rồi, hai chị em đã tranh nhau ghi tên tòng quân, được chú Năm nói hộ cả hai chị em đều được tòng quân một lần. Đêm trước ngày lên đường, hai chị em bàn bạc thu xếp việc nhà. Chị chiến thể hiện sự

chu đáo sắp đặt việc nhà “in má vậy”. Rồi Việt lại ngất đi. Tánh cùng tiểu đội đi suốt ba ngày mới tìm được Việt trong một lùm cây rậm và suýt

nữa thì bị ăn đạn của “câu Tư”, bởi dù đã kiệt sức không bò đi được nữa nhưng một ngón tay Việt vẫn đang đặt ở cò súng, đạn đã lên nòng và anh tưởng là quân địch tới. Nếu Tánh không lên tiếng ngay, có lẽ Việt đã nổ súng.

Việt được đưa về điều trị tại một bệnh viện dã chiến, sức khoẻ dần hồi phục. Anh Tánh giục Việt viết thư cho chị Chiến kể lại chiến công của mình. Việt nhớ chị chiến, muốn viết thư nhưng không biết viết sao. Việt cũng không muốn kể chiến công của mình vì tự thấy chưa thấm gì với thành tích của đơn vị và những ước mong của má. Câu 25: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh ra đời và tóm tắt truyện ngắn “ Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu ?

Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).

Truyện in đậm phong cách tự sự - triết lí của Nguyễn Minh Châu, rất tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai.

Tóm tắt tác phẩm : Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có sương mù. Nhân chuyến đi thăm Đẩu, người bạn chiến đấu năm xưa, giờ đang là chánh án toà án huyện, Phùng đi tới một vùng biển từng là chiến trường cũ của anh thời chống Mĩ. Phùng đã “phục kích” mấy buổi sáng mà chưa chụp được bức ảnh nào. Sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng quyết định thu vào tờ lịch tháng bảy năm sau cảnh thuyền đánh cá thu lưới vào lúc bình minh. Phùng đã chụp được một bức ảnh thật đẹp và toàn bích. Nhưng anh không ngờ chính từ chiếc thuyền ngoài xa thật đẹp ấy lại bước xuống một đôi vợ chồng hàng chài và lão đàn ông thẳng tay quật vợ chỉ để giải toả nỗi uất ức, buồn khổ của mình.Phùng chưa kịp xông ra can ngăn thì thằng Phác, con lão, đã kịp tới để che chở người mẹ đáng thương. Biết Phùng chứng kiến sự tàn bạo của cha



mình, thằng bé Phác đâm ra căm ghét anh. Ba hôm sau, cũng trong làn sương sớm, Phùng lại chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ, cảnh cô chị gái tước đoạt con dao găm mà thằng em trai định dùng làm vũ khí để bảo vệ mẹ. Không thể nén chịu hơn được nữa, Phùng xông ra buộc lão phải chấm dứt hành động độc ác. Lão đàn ông đánh trả, Phùng bị thương, anh được đưa về trạm y tế của toà án huyện. Ở đây, anh đã nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài với bao cảm thông và ngỡ ngàng, ngạc nhiên. Anh hiểu được người đàn bà ấy dù bị đánh đập tàn bạo đến mấy vẫn cần có chồng, cần một người đàn ông sức vóc trên chiếc thuyền ngoài biển khơi để kiếm sống nuôi đàn con. Phùng thấm thía: không thể đơn giản và sơ lược khi nhìn nhận mọi hiện tượng của cuộc đời C©u 26. Hoàn cảnh sáng tác truyện Thuốc

Thuốc được viết năm 1919, đúng vào lúc cuộc vận động Ngũ tứ bùng nổ. Đây là

thời kì đất nước Trung Hoa bị các đế quốc Anh, Nga, Pháp, Đức, Nhật xâu xé. Xã hội Trung Hoa biến thành nửa phong kiến, nửa thuộc địa, nhưng nhân dân lại an phận chịu nhục. “Người Trung Quốc ngủ mê trong một cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ” (Lỗ Tấn). Đó là căn bệnh đớn hèn, tự thoả mãn, cản trở nghiêm trọng con đường giải phóng dân tộc. Chính nhà cách mạng lỗi lạc thời này là Tôn Trung Sơn cũng nói: “Trung Quốc ấy với một thông điệp: Người Trung Quốc là một con bệnh trầm trọng”. Thuốc đã ra đời trong bối cảnh ấy với một thông điệp: cần suy nghĩ nghiêm khắc về một phương thuốc để cứu dân tộc. Câu 27: Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác Tãm t¾t néi dung của vở kịch và đoạn trích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Lưu Quan Vũ?

Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những vở kịch gây được nhiều tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ. Vở kịch được viết từ năm 1981, nhưng đến năm 1984 mới bắt đầu ra mắt công chúng. Nhanh chóng tạo được nhiều thiện cảm cho người xem, Hồn Trương Ba, da hàng thịt đã được công diễn nhiều lần trên các sân khấu trong và ngoài nước.

Đoạn được học trích từ cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, diễn tả sự đau khổ, dằn vặt và quyết định cuối cùng vô cùng cao thượng của hồn Trương Ba. - Kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn những m©u thuÉn, xung ®ét -> diÔn ®¹t b»ng hμnh ®éng vμ ng«n ng÷ ®èi tho¹i. - Qu¸ tr×nh vËn ®éng: Th¾t nót-> ph¸t triÓn-> cao trµo->më nót.

III. Câu hỏi về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Câu 28. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Tuyên ngôn độc lập?

- Nội dung: -Khẳng định quyền độc lập tự do của dân tộc VN . -Bác bỏ luận điệu xảo trá của TDP trước dư luận quốc tế. Tranh thủ sự đồng tình, ủng

hộ của nhân dân thế giới đối với sự nghiệp chính nghĩa của dân tộc VN. Giá trị tác phẩm: “Tuyên ngôn độc lập” vừa là một văn kiện có giá trị lịch sự to lớn (tuyênbố chấm dứt chế độ thực dân phong kiến hàng ngàn năm ở nước ta,mở ra kỉ



nguyên độc lập tự do cho dân tộc).Đồng thời tác phẩm vừa có giá trị văn học (Nó được xem là áng văn chính luận mẫu mực).

- Nghệ thuật. + Thuyết phục người đọc người nghe bằng sự chặt chẽ trong lập luận, sự đanh thepas của lí lẽ, sự đúng đắn của luận cứ. + HCM đã dẫn hai bản tuyên ngôn của Pháp và của Mỹ. Câu 29. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Tây Tiến? - Nội dung: Bμi th¬ ®−îc viÕt trong nçi nhí da diÕt cña Quang Dòng vÒ ®ång ®éi, vÒ

nh÷ng kØ niÖm cña ®oμn qu©n T©y TiÕn g¾n liÒn víi khung c¶nh thiªn nhiªn miÒn T©y hïng vÜ, hoang s¬, ®Çy th¬ méng Ca ngợi vẻ đẹp hào hoa, nghĩa khí của đoàn quân TT. Họ đã vượt mọi gian khổ khó khăn, chiến đấu và hi sinh một cách bi tráng, anh hung cho đất nước.

- Nghệ thuật: + Dßng c¶m xóc thiÕt tha m·nh liÖt. + Nh÷ng nÐt vÏ t¹o h×nh víi chÊt häa, chÊt nh¹c. + Sù phèi hîp tμi t×nh gi÷a bót ph¸p hiÖn thùc vμ l·ng m¹n. + Ng«n ng÷ h×nh ¶nh®−îc sö dông mét çch tμi hoa tinh tÕ. Câu 30. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Việt Bắc?

- Nội dung: Đoạn trích ca ngợi con người và cuộc sống ở chiến khu VB trong thời kì kháng chiến chống Pháp gian khổ, hào hùng, đồng thời thể hiện tình nghĩa thủy chung giữa người Cách mạng và nhân dân Việt Bắc.

- Nghệ thuật : ThÓ lôc b¸t tμi t×nh, thuÇn thôc. Sử dụng một sè çch nãi d©n gian: x−ng h«, thi liÖu, ®èi ®¸p...- Giäng ®iÖu quen thuéc, gÇn gòi hÊp dÉn...- Së tr−êng sử dụng tõ l¸y.- Cæ ®iÓn + hiÖn ®¹i.- Kết cấu bài thơ: lời đối đáp quen thuộc của ca dao, dân ca. Không chỉ là đối đáp mà còn hô ứng.- Cặp đại từ nhân xưng mình ta.

Câu 31. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Đất nước? a. Nội dung : Bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm nói về cội nguồn đất nước theo chiều

dài lịch sử đằng đẵng và không gian địa lý mênh mông. Hình tượng Núi Sông gắn liền với tâm hồn và chí khí của Nhân dân, những con người làm ra Đất nước. Đất nước trường tồn hứa hẹn một ngày mai đẹp tươi và hát ca.

b. Nghệ thuật : - Thể thơ tự do phóng túng . - Sử dụng phong phú, đa dạng và đầy sáng tao chất liệu văn hoá dân gian. - Giọng thơ trữ tình - chính trị . - T¸c gi¶ sö dông mét çch nhuÇn nhÞ vμ ®Çy s¸ng t¹o chÊt liÖu v¨n ho¸, v¨n häc d©n

gian : nh÷ng c©u chuyÖn thÇn tho¹i, cæ tÝch, nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao, nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n l©u ®êi,…

- Çi hay cña ®o¹n th¬ lμ sù hßa quyÖn gi÷a lÝ luËn vμ rung c¶m. NguyÔn Khoa §iÒm ®· thÓ hiÖn nh÷ng suy t−ëng vÒ ®Êt n−íc d−íi d¹ng trß chuyÖn t©m t×nh. Bëi vËy mμ kh«ng hÒ kh« khan. "§Êt n−íc cña nh©n d©n" lμ hÖ quy chiÕu mäi c¶m xóc, suy t−ëng



khiÕn cho nhËn thøc nghÖ thuËt cña nhμ th¬ võa quen võa l¹ võa míi mÎ ë chiÒu s©u cña nh÷ng h×nh ¶nh quen thuéc, gÇn gòi mμ huyÒn diÖu, nªn th¬. Câu 32. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Sóng? - Nội dung: Bài thơ là sự khám phá những khát vọng tình yêu của một trái tim phụ

nữ mãnh kiệt mà chân thành, giàu khoa khát nhưng cũng rất tự nhiên. - Nghệ thuật: Sóng được viết theo thể thơ 5 chữ,nhịp điệu đa dạng và linh hoạt,giọng

điệu tha thiết chân thành. Câu33. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Tiếng đàn ghi ta?

- Néi dung:

+ Nçi ®au xãt s©u s¾c tr−íc çi chÕt bi th¶m cña Lor – ca, nhμ th¬ thiªn tμi T©y Ban

Nha.

+ Th¸i ®é ng−ìng mé ng−êi nghÖ sÜ tù do víi kh¸t väng ch©n chÝnh.

- NghÖ thuËt: H×nh ¶nh th¬ vμ ng«n ng÷ th¬ míi mÎ, giμn ý nghÜa t−îng tr−ng; kÕt hîp hμi hßa gi÷a th¬ vμ nh¹c.

- Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc. - Sử dụng h/ả, biểu tượng - siêu thực có sức chứa lớn về nội dung. - Kết hợp hài hoà hai yếu tố thơ và nhạc.

Câu 34. Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Người lái đò Sông Đà? a. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt : Phong çch NguyÔn Tu©n võa ®éc ®¸o võa phong phó. Víi Ng−êi

l¸i ®ß s«ng §μ, phong çch nhμ v¨n thÓ hiÖn râ nhÊt ë sù s¾c nhän cña gi¸c quan nghÖ sÜ ®i víi mét kho ch÷ nghÜa giμu cã vμ ®Çy mμu s¾c, gãc c¹nh. Bμi tïy bót Ng−êi l¸i ®ß s«ng §µ còng thÓ hiÖn mét NguyÔn Tu©n víi vèn v¨n hãa phong phó, lÞch l·m, mét NguyÔn Tu©n tμi hoa víi con m¾t cña nhiÒu ngμnh nghÖ thuËt. b. Giá trị nội dung: NguyÔn Tu©n ®· mang l¹i cho t¸c phÈm nh÷ng gi¸ trÞ ®éc ®¸o : võa cã gi¸ trÞ v¨n häc võa cã gi¸ trÞ v¨n hãa, ®ång thêi gióp ng−êi ®äc thªm yªu c¶nh trÝ thiªn nhiªn ®Êt n−íc, tù hμo vÒ nh÷ng ng−êi lao ®éng tμi hoa vμ thªm quÝ, thªm yªu sù giμu ®Ñp cña tiÕng ViÖt.

Câu 35 : Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Ai ®∙ ®Æt tªn cho dßng s«ng?

-Giá trị nghệ thuật: Hoμng Phñ Ngäc T−êng xøng ®¸ng lμ “mét thi sÜ cña thiªn nhiªn” (Lª ThÞ H−íng). Víi nh÷ng trang viÕt mª ®¾m, tμi hoa, sóc tÝch, t¸c gi¶ ®· thùc sù lμm giμu thªm cho linh hån bøc tranh thiªn nhiªn xø së. S«ng H−¬ng thùc sù trë thμnh “gÊm vãc” cña giang s¬n tæ quèc. - Søc liªn t−ëng k× diÖu, sù hiÓu biÕt phong phó vÒ kiÕn thøc ®Þa lý, lÞch sö, v¨n ho¸ nghÖ thuËt vμ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña b¶n th©n

+ Ng«n ng÷ trong s¸ng, phong phó, uyÓn chuyÓn, giμu h×nh ¶nh, giμu chÊt th¬, sö dông nhiÒu phÐp tu t− nh− : So s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô,...

+ Cã sù kÕt hîp hμi hoμ c¶m xóc, trÝ tuÖ, chñ quan vμ kh¸ch quan

-Giá trị nội dung: Bμi kÝ gãp phÇn båi d−ìng t×nh yªu, niÒm tù hμo ®èi víi dßng s«ng vμ còng lμ víi quª h−¬ng, ®Êt n−íc. Soi bãng t©m hån víi t×nh yªu say ®¾m, l¾ng s©u niÒm tù



hμo tha thiÕt quª h−¬ng xø së vμo ®èi t−îng miªu t¶ khiÕn ®èi t−îng trë nªn lung linh, huyÒn ¶o, ®a d¹ng nh− ®êi sèng, nh− t©m hån con ng−êi.

C©u36: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Vî nhÆt? a. NghÖ thuËt:

. + Vî nhÆt t¹o ®−îc mét t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o, çch kÓ chuyÖn hÊp dÉn, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt tinh tÕ, ®èi tho¹i sinh ®éng.

+ Çch kÓ chuyÖn tù nhiªn, l«i cuèn, hÊp dÉn. + Dùng c¶nh ch©n thËt, g©y Ên t−îng: c¶nh chÕt ®ãi, c¶nh b÷a c¬m ngμy ®ãi,… + Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt tinh tÕ nh−ng béc lé tù nhiªn, ch©n thËt. + Ng«n ng÷ n«ng th«n nhuÇn nhÞ, tù nhiªn b. Néi dung

+ TruyÖn thÓ hiÖn ®−îc th¶m c¶nh cña nh©n d©n ta trong n¹n ®ãi n¨m 1945. §Æc biÖt thÓ hiÖn ®−îc tÊm lßng nh©n ¸i, søc sèng k× diÖu cña con ng−êi ngay bªn bê vùc th¼m cña çi chÕt vÉn h−íng vÒ sù sèng vμ kh¸t khao tæ Êm gia ®×nh.

C©u 37: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Rõng xµ nu? a. NghÖ thuËt: + Khuynh h−íng sö thi thÓ hiÖn ®Ëm nÐt ë tÊt c¶ çc ph−¬ng diÖn: ®Ò tμi, chñ ®Ò, h×nh

t−îng, hÖ thèng nh©n vËt, giäng ®iÖu,… + Çch thøc trÇn thuËt: kÓ theo håi t−ëng qua lêi kÓ cña cô MÕt (giμ lμng), kÓ bªn bÕp

löa gîi nhí lèi kÓ " khan" sö thi cña çc d©n téc T©y Nguyªn, nh÷ng bμi "khan" ®−îc kÓ nh− nh÷ng bμi h¸t dμi h¸t suèt ®ªm. + C¶m høng l·ng m¹n: tÝnh l·ng m¹n thÓ hiÖn ë c¶m xóc cña t¸c gi¶ béc lé trong lêi trÇn thuËt, thÓ hiÖn ë viÖc ®Ò cao vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vμ con ng−êi trong sù ®èi lËp víi sù tμn b¹o cña kÎ thï

b. Néi dung

+ Qua truyÖn g¾n Rõng xµ nu, ta nhËn thÊy ®Æc ®iÓm phong çch sö thi NguyÔn Trung Thμnh: h−íng vμo nh÷ng vÊn ®Ò träng ®¹i cña ®êi sèng d©n téc víi çi nh×n lÞch sö vμ quan ®iÓm céng ®éng. + Rõng xµ nu lμ thiªn sö thi cña thêi ®¹i míi. T¸c phÈm ®· ®Æt ra vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín lao cña d©n téc vμ thêi ®¹i: ph¶i cÇm vò khÝ ®øng lªn tiªu diÖt kÎ thï b¹o tμn ®Ó b¶o vÖ sù sèng cña ®Êt n−íc, nh©n d©n.

C©u 38: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Nh÷ng ®−a con trong gia ®×nh? a. Noäi dung. TP mieâu taû ñaëc saéc nhöõng nhaân vaät trong gia ñình Vieät , moãi ngöôøi ñeàu mang neùt tính caùch cuûa ngöôøi daân VNä :kieân cöôøng, baát khuaát, trung haäu, ñaûm ñang, duõng caûm ñöùng leân tieâu dieät giaëc baûo veä ñoäc laäp cho nöôùc nhaø. b. Vaøi neùt ngheä thuaät :



- Truyeän ñaët trong boái caûnh ñaëc bieät , hoaøn caûnh khaùc thöôøng - Gioïng vaên traàn thuaät ñaëc saéc , khaéc hoaï mieâu taû taâm lí saéc saûo.Ngoân ngöõ phong phuù ,choïn loïc, giaøu chaát taïo hình vaø ñaäm chaát Nam Boä …. C©u 39: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản ChiÕc thuyÒn ngoµi xa? a. NghÖ thuËt

- Ng«n ng÷ ng−êi kÓ chuyÖn: ThÓ hiÖn qua nh©n vËt Phïng, sù hãa th©n cña t¸c gi¶. Chän ng−êi kÓ chuyÖn nh− thÕ ®· t¹o ra mét ®iÓm nh×n trÇn thuËt s¾c s¶o, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng kh¸m ph¸ ®êi sèng, lêi kÓ trë nªn kh¸ch quan, ch©n thËt, giμu søc thuyÕt phôc. - Ng«n ng÷ nh©n vËt: Phï hîp víi ®Æc ®iÓm tÝnh çch cña tõng ng−êi.

b. Néi dun g VÎ ®Ñp cña ngßi bót NguyÔn Minh Ch©u lμ vÎ ®Ñp to¸t ra tõ t×nh yªu tha thiÕt ®èi víi

con ng−êi. T×nh yªu Êy bao hμm c¶ kh¸t väng t×m kiÕm, ph¸t hiÖn, t«n vinh nh÷ng vÎ ®Ñp con ng−êi cßn tiÒm Èn, nh÷ng kh¾c kho¶i, lo ©u tr−íc çi xÊu, çi ¸c. §ã còng lμ vÎ ®Ñp cña mét cèt çch nghÖ sÜ mÉn c¶m, ®«n hËu, ®iÒm ®¹m chiªm nghiÖm lÏ ®êi ®Ó rót ra nh÷ng triÕt lÝ nh©n sinh s©u s¾c. ChiÕc thuyÒn ngoµi xa lμ mét trong sè rÊt nhiÒu t¸c phÈm cña NguyÔn Minh Ch©u ®· ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò cã ý nghÜa víi mäi thêi, mäi ng−êi.

Cần có cái nhìn đa chiều, đa diện con người, cuộc sống. Đặc biệt người nghệ sĩ cần đổi mới tư duy nghệ thuật để phù hợp với yêu cầu của thời kỳ mới của đất nước C©u 40: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Vî chång A Phñ?

a. Néi dung. - Vî chång A Phñ lμ c©u chuyÖn vÒ nh÷ng ng−êi lao ®éng vïng cao T©y B¾c kh«ng

cam chÞu bän thùc d©n, chóa ®Êt ¸p bøc, ®μy ®o¹, giam h·m trong cuéc sèng tèi t¨m ®· vïng lªn ph¶n kh¸ng, ®I t×m cuéc sèng tù do. - T¸c phÈm kh¾c häc ch©n thùc nh÷ng nÐt riªng biÖt vÒ phong tôc, tËp qu¸n, tÝnh çch vμ t©m hån ng−êi d©n çc d©n téc thiÓu sè b»ng mét giäng v¨n nhÑ nhμng, tinh tÕ, ®−îm mμu s¾c vμ phong vÞ d©n téc, võa giμu tÝnh t¹o h×nh l¹i võa giμu chÊt th¬.

b. NghÖ thuËt: - X©y dùng, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt: nh©n vËt sinh ®éng, cã ç tÝnh ®Ëm nÐt (víi MÞ, t¸c

gi¶ Ýt miªu t¶ hμnh ®éng, dïng thñ ph¸p lÆp l¹i cã chñ ý mét sè nÐt ch©n dung g©y Ên t−îng s©u ®Ëm, ®Æc biÖt t¸c gi¶ miªu t¶ dßng ý nghÜ, t©m t−, nhiÒu khi lμ tiÒm thøc chËp chên,… víi A Phñ, t¸c gi¶ chñ yÕu kh¾c häa qua hμnh ®éng, c«ng viÖc, nh÷ng ®èi tho¹i gi¶n ®¬n)

- NghÖ thuËt kÓ chuyÖn tù nhiªn, sinh ®éng, hÊp dÉn. - Ng«n ng÷ tinh tÕ mang ®Ëm mμu s¾c miÒn nói.

C©u 41: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bản Hån Tr−¬ng Ba, ba hµng thÞt? - Chủ đề : Từ một truyện cổ dân gian LQV đã đưa ra một quan niệm cao đẹp về cách sống : Hãy sống chân thật với chính mình, phải biết đấu tranh với nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới nhưng giá trị tinh thần cao quý

2- Nghệ thuật :



- Xung đột giàu kịch tính - Ngôn ngữ đặc trưng cho ngôn ngữ kịch - Sự kết hợp tính hiện đại với các giá trị truyền thống - Chất thơ, chất trữ tình bay bổng Câu 42: Trình bày vài nét về tiểu sử sự nghiệp của tác giả Cô-phi An-nan ? + Tác giả Cô-phi An-nan sinh ngày 8/4/1938, tại Ga-na, một nước cộng hoà thuộc châu Phi. + Quá trình hoạt động:

Bắt đầu làm việc ở tổ chức Liên hợp quốc từ năm 1962. Năm 1966 được giữ chức Phó tổng Thư kí Liên hợp quốc phụ trách gìn giữ hoà bình. Từ 1/1/1997, Cô-phi An-nan là người châu phi đầu tiên được bầu làm Tổng thư kí Liên hợp quốc. Ông đảm nhiệm chức vụ này hai nhiệm kì liền cho tới tháng 1/2007 (10 năm).

Cô-phi An-nan đã ra Lời kêu gọi hành động gồm 5 điều về việc đấu tranh với đại dịch HIV/AIDS và kêu gọi thành lập quĩ sức khoẻ và AIDS toàn cầu vào tháng 4/2001.

Cô-phi An-nan đóng vai trò chủ chốt trong việc khởi động công cuộc chống khủng bố trong phạm vi toàn thế giới thông qua Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.

Do những đóng góp vào việc xây dựng “một thế giới được tổ chức tốt hơn và hoà bình hơn” nên Cô-phi An-nan được trao giải thưởng Nôben hoà bình. Ông cũng nhận được nhiều bằng cấp danh dự ở các trường đại học Châu Phi, Châu Á, Âu, Bắc Mĩ, cùng nhiều giải thưởng khác. Câu 43: Hoàn cảnh, mục đích sáng tác văn bản “Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 01-12-2003” của Cô-phi-An-nan? Hoàn cảnh sáng tác: - Cô-phi An-nan viết văn bản này gửi nhân dân toàn thể giới nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 1/12/2003. - Trong khi dịch HIV/AIDS hoàn thành, có ít dấu hiệu suy giảm. Nhất là các nước Đông Âu, toàn bộ châu Á, từ dãy núi U-Ran đến Thái Bình Dương. - Mục đích: kêu gọi các nhân và mọi người chung tay góp sức ngăn chặn hiểm hoạ, nhận thấy sự nguy hiểm của đại dịch này. - Triển khai chương trình chăm sóc toàn diện ở mọi nơi. - Các quốc gia phải đặt vấn đề AIDS lên vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị. Câu 44: Nhận xét về bố cục của văn bản “Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 01-12-2003” của Cô-phi-An-nan? Bài văn chia làm 3 đoạn: + Đoạn 1: Từ đầu đến “chiến đấu chống lại dịch bệnh này” - Nội dung: cả thế giới nhất trí, cam kểt, phòng chống, chiến đấu, đánh bại căn bệnh HIV/AIDS + Đoạn 2: Tiếp đó đến “đồng nghĩa với cái chết”



Có hai ý chính: một là điểm lại tình hình thực tế, hai là nhiệm vụ của mỗi người, mọi người, mọi quốc gia. + Đoạn 3: còn lại. Lời kêu gọi thiết tha. Câu 45: Ý nghĩa của thông điệp - Bản thông điệp là tiếng nói kịp thời trước một nguy cơ đang đe dọa đời sống của loài người. Nó thể hiện thái độ sống tích cực, một tinh thần trách nhiệm cao, tình yêu thương nhân loại sâu sắc. - Thông điệp giúp người đọc, người nghe biết quan tâm tới hiện tượng đời sống đang diễn ra quanh ta để tâm hồn, trí tuệ không nghèo nàn, đơn điệu và biết chia sẻ, không vô cảm trước nỗi đau con người. - Từ đó xác định tình cảm, thái độ hành động của mình

C©u hái vÒ ý nghÜa nhan ®Ò – t×nh huèng – h×nh t−îng

C©u 42: ý nghÜa nhan ®Ò Vî nhÆt? + Nhan ®Ò Vî nhÆt th©u tãm gi¸ trÞ néi dung t− t−ëng t¸c phÈm. "NhÆt" ®i víi nh÷ng

thø kh«ng ra g×. Th©n phËn con ng−êi bÞ rÎ róng nh− çi r¬m, çi r¸c, cã thÓ "nhÆt" ë bÊt k× ®©u, bÊt k× lóc nμo. Ng−êi ta hái vî, c−íi vî, cßn ë ®©y Trμng "nhÆt" vî. §ã tùc chÊt lμ sù khèn cïng cña hoμn c¶nh.

+ Nh−ng "vî" l¹i lμ sù tr©n träng. Ng−êi vî cã vÞ trÝ trung t©m x©y dùng tæ Êm. Trong t¸c phÈm, gia ®×nh Trμng tõ khi cã ng−êi vî nhÆt, mäi ng−êi trë nªn g¾n bã, qu©y quÇn, ch¨m lo, thu vÐn cho tæ Êm cña m×nh. + Nh− vËy, nhan ®Ò Vî nhÆt võa thÓ hiÖn th¶m c¶nh cña ng−êi d©n trong n¹n ®ãi 1945 võa béc lé sù c−u mang, ®ïm bäc vμ kh¸t väng, søc m¹nh h−íng tíi cuéc sèng, tæ Êm, niÒm tin cña con ng−êi trong c¶nh khèn cïng.

C©u 43: T×nh huèng truyÖn ng¾n Vî NhÆt? + Trμng lμ mét nh©n vËt cã ngo¹i h×nh xÊu. §· thÕ cßn dë ng−êi. Lêi ¨n tiÕng nãi cña

Trμng còng céc c»n, th« kÖch nh− chÝnh ngo¹i h×nh cña anh ta. Gia c¶nh cña Trμng còng rÊt ¸i ng¹i. Nguy c¬ "Õ vî" ®· râ. §· vËy l¹i gÆp n¨m ®ãi khñng khiÕp, çi chÕt lu«n lu«n ®eo b¸m. Trong lóc kh«ng mét ai (kÓ c¶ Trμng) nghÜ ®Õn chuyÖn vî con cña anh ta th× ®ét nhiªn Trμng cã vî. Trong hoμn c¶nh ®ã, Trμng "nhÆt" ®−îc vî lμ nhÆt thªm mét miÖng ¨n còng ®ång thêi lμ nhÆt thªm tai häa cho m×nh, ®Èy m×nh ®Õn gÇn h¬n víi çi chÕt. V× vËy, viÖc Trμng cã vî lμ mét nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, c−êi ra n−íc m¾t.

+ D©n xãm ngô c− ng¹c nhiªn, cïng bμn t¸n, ph¸n ®o¸n råi cïng nghÜ: "biÕt cã nu«i næi nhau sèng qua ®−îc çi th× nµy kh«ng?", cïng nÝn lÆng.



+ Bμ cô Tø, mÑ Trμng l¹i cμng ng¹c nhiªn h¬n. Bμ l·o ch¼ng hiÓu g×, råi "cói ®Çu nÝn lÆng" víi nçi lo riªng mμ rÊt chung: "BiÕt chóng nã cã nu«i næi nhau sèng qua ®−îc c¬n ®ãi kh¸t nµy kh«ng?"

+ B¶n th©n Trμng còng bÊt ngê víi chÝnh h¹nh phóc cña m×nh: "Nh×n thÞ ngåi ngay gi÷a nhµ ®Õn b©y giê h¾n vÉn cßn ngê ngî". ThËm chÝ s¸ng h«m sau Trμng vÉn ch−a hÕt bμng hoμng.

+ T×nh huèng truyÖn mμ Kim L©n x©y dùng võa bÊt ngê l¹i võa hîp lÝ. Qua ®ã, t¸c phÈm thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ hiÖn thùc, gi¸ trÞ nh©n ®¹o vμ gi¸ trÞ nghÖ thuËt.

C©u 44: ý nghÜa nhan ®Ò t¸c phÈm Rõng xµ nu? + Nhμ v¨n cã thÓ ®Æt tªn cho t¸c phÈm cña m×nh lμ "lμng X« Man" hay ®¬n gi¶n h¬n lμ

"Tnó"- nh©n vËt chÝnh cña truyÖn. Nh−ng nÕu nh− vËy t¸c phÈm sÏ mÊt ®i søc kh¸i qu¸t vμ sù gîi më.

+ §Æt tªn cho t¸c phÈm lμ Rõng xµ nu d−êng nh− ®· chøa ®ùng ®−îc c¶m xóc cña nhμ v¨n vμ linh hån t− t−ëng chñ ®Ò t¸c phÈm.

+ H¬n n÷a, Rõng xµ nu cßn Èn chøa çi khÝ vÞ khã quªn cña ®Êt rõng T©y Nguyªn, gîi lªn vÎ ®Ñp hïng tr¸ng, man d¹i- mét søc sèng bÊt diÖt cña c©y vμ tinh thÇn bÊt khuÊt cña ng−êi. + Bëi vËy, Rõng xµ nu mang nhiÒu tÇng nghÜa bao gåm c¶ ý nghÜa t¶ thùc lÉn ý nghÜa t−îng tr−ng. Hai líp ý nghÜa nμy xuyªn thÊm vμo nhau to¸t lªn h×nh t−îng sinh ®éng cña xμ nu, ®−a l¹i kh«ng khÝ T©y Nguyªn rÊt ®Ëm ®μ cho t¸c phÈm.

C©u 45: T×nh huèng truyÖn nh÷ng ®−a con trong gia ®×nh? §©y lμ c©u chuyÖn cña gia ®×nh anh gi¶i phãng qu©n tªn ViÖt. Nh©n vËt nμy r¬i vμo mét t×nh huèng ®Æc biÖt: trong mét trËn ®¸nh, bÞ th−¬ng nÆng ph¶i n»m l¹i gi÷a chiÕn tr−êng. Anh nhiÒu lÇn ngÊt ®i tØnh l¹i, tØnh råi l¹i ngÊt. TruyÖn ®−îc kÓ theo dßng néi t©m cña nh©n vËt khi ®øt (ngÊt ®i) khi nèi (tØnh l¹i). Tãm l¹i, t×nh huèng truyÖn dÉn ®Õn mét çch trÇn thuËt riªng cña thiªn truyÖn theo dßng ý thøc cña nh©n vËt

C©u 46: YÙ nghóa nhan ñeà nh÷ng ®−a con trong gia ®×nh? - Truyeän vieát veà nhöõng ñöùa con cuûa moät gia ñình coù truyeàn thoáng yeâu nöôùc ,CM, laø h/aû thu nhoû cuûa caû mieàn Nam ñau thöông, anh duõng trong thôøi choáng Mó , gaùnh chòu tang toùc do ÑQ Mó gaây ra, ñoàng thôøi cuõng laäp ñöôïc chieán tích laãy löøng . - H/aû thu nhoû cuûa caû daân toäc VN ,muoân ngöôøi laø moät , ñoaøn keát chieán ñaáu giaûi phoùng queâ höông ,xd ñaát nöôùc

C©u 47. ý nghÜa nhan ®Ò truyÖn vµ h×nh t−îng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u? - Nhan ®Ò "Thuèc" + Thuèc, nguyªn v¨n lμ "D−îc" (trong tõ ghÐp D−îc phÈm)-VÞ thuèc (NguyÔn Tu©n) .

Nhan ®Ò truyÖn cã nhiÒu nghÜa. + TÇng nghÜa ngoμi cïng lμ ph−¬ng thuèc truyÒn thèng ch÷a bÖnh lao. ®ã lμ thø

thuèc mª tÝn, thø thuèc ®éc, mäi ng−êi cÇn ph¶i gi¸c ngé ra r»ng çi gäi lµ thuèc ch÷a bÖnh lao ®−îc sïng b¸i lµ mét thø thuèc ®éc.

+ Trong truyÖn, bè mÑ th»ng Thuyªn ®· ¸p ®Æt cho nã mét ph−¬ng thuèc qu¸i gë. Vμ c¶ ®¸m ng−êi trong qu¸n trμ còng cho r»ng ®ã lμ thø thuèc tiªn. Nh− vËy, tªn truyÖn cßn



hμm nghÜa s©u xa h¬n, mang tÝnh khai s¸ng: Ng−êi Trung Quèc cÇn ph¶i tØnh giÊc, kh«ng ®−îc ngñ mª trong çi nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã söa sæ.

- H×nh t−îng chiÕc b¸nh bao: ChiÕc b¸nh bao - liÒu thuèc ®éc l¹i ®−îc pha chÕ b»ng m¸u cña ng−êi çch m¹ng - mét ng−êi x¶ th©n v× nghÜa, ®æ m¸u cho sù nghiÖp gi¶i phãng n«ng d©n... Nh÷ng ng−êi d©n Êy (bè mÑ th»ng Thuyªn, «ng Ba, c¶ Khang...) l¹i döng d−ng, mua m¸u ng−êi çch m¹ng ®Ó ch÷a bÖnh.... Víi hiÖn t−îng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u H¹ Du, Lç TÊn ®· ®Æt ra mét vÊn ®Ò hÕt søc hÖ träng lμ ý nghÜa cña hi sinh. Tªn truyÖn v× thÕ mang tÇng nghÜa thø ba: Ph¶i t×m mét ph−¬ng thuèc lµm cho quÇn chóng gi¸c ngé çch m¹ng vµ lµm cho çch m¹ng g¾n bã víi quÇn chóng.

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX

Câu 48: Vài nét về hoàn cảnh lịch sử XH văn hoá của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến 1975: - Nền văn học phát triển dưới chế độ mới dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, là một nền văn học thống nhất... - Cuộc chiến tranh 30 năm lâu dài gian khổ (chống Pháp và chống Mĩ)... - Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam. - Nền kinh tế chậm phát triển, nghèo nàn lạc hậu, sự giao lưu với nước ngoài không thuận lợi... Câu 49: Quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến 1975: a) Giai đoạn (1945-1954): - Văn học gắn bó sâu sắc với đời sống cách mạng và kháng chiến; hướng tới đại chúng, phản ánh sức mạnh của quần chúng nhân dân; thể hiện niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai tất thắng của cuộc kháng chiến. + Truyện ngắn là thể loại mở đầu: các tác phẩm của Nam Cao, Trần Đăng… + Truyện dài, tiểu thuyết : Vùng mỏ - Võ Huy Tâm, Xung kích - Nguyễn Đình Thi, Truyện Tây Bắc -Tô Hoài… + Thơ ca: Đạt được nhiều thành tựu lớn. Tình yêu quê hương, đất nước, lòng căm thù giặc, ngợi ca cuộc kháng chiến và con người kháng chiến… + Nghệ thuật sân khấu đã xuất hiện: Bắc Sơn, Những người ở lại - Nguyễn Huy Tưởng; Chị Hoà - Học Phi… + Lí luận phê bình: Chủ nghĩa Mác và vấn đề văn hoá Việt Nam - Trường Chinh; Nhận đường, Mấy vấn đề nghệ thuật -Nguyễn Đình Thi…



Nhận xét: Các tác phẩm từ truyện kí đến thơ ca đã đi sâu phản ánh chân thực và sinh động nhiều mặt khác nhau của cuộc sống, đều làm nổi bật hình ảnh quê hương, đất nước.... Tuy nhiên chưa đi sâu khám phá những mặt khác nhau của cuộc sống. Các tác phẩm thơ có nhiều thành công về mặt nội dung và nghệ thuật.

b) Giai đoạn (1955-1964): Đây là giai đoạn đất nước đang xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước. Văn học có hai nhiệm vụ cụ thể: Phản ánh công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất miền Nam… - Văn xuôi mở rộng đề tài trên nhiều lĩnh vực cuộc sống: sự đổi đời của con người, sự biến đổi số phận trong môi trường mới, thể hiện khát vọng hạnh phúc cá nhân; Đề tài chống Pháp vẫn tiếp tục được khai thác. Hiện thực cách mạng tháng Tám vẫn được khai thác với cách nhìn mới. Đề tài HT hóa nông nghiệp, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội được khai thác nhiều … Các tác phẩm tiêu biểu (SGK) - Thơ ca có một mùa bội thu. Tập trung thể hiện cảm hứng: sự hoà hợp giữa cái riêng với cái chung, ca ngợi chủ nghĩa xã hội, cuộc sống mới, con người mới, nỗi nhớ thương với miền Nam ruột thịt…Các tác phẩm tiêu biểu Gió lộng – Tô Hoài, Ánh sáng và phù sa - Chế Lan Viên, Riêng chung – Xuân Diệu… - Kich sân khấu cũng có những thành tựu mới với các tác phẩm Một đảng viên – Học Phi, Quẫn – Lộng Chương, Chị Nhàn, Nổi gió - Đào Hồng Cẩm.… - Văn học về đề tài miền Nam được khai thác với nhiều thành tựu các bài thơ của Thanh Hải, Giang Nam…

c) Giai đoạn (1965-1975): Văn học giai đoạn này tập trung viết về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Chủ đề bao trùm là ca ngợi tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

- Văn xuôi chặng đường này phản ánh cuộc sống, chiến đấu và lao động, khắc hoạ thành công con người Việt Nam anh dũng, kiên cường, bất khuất ở cả hai miền Nam - Bắc…Người mẹ cầm súng - Nguyễn Thi, Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành, Hòn đất – Anh Đức …; Kí - Nguyễn Tuân, Vùng trời – Hữu Mai, Dấu chân người lính – Nguyễn Minh Châu … - Thơ ca chống Mĩ đạt tới thành tựu xuất sắc, đánh dấu bước tiến mới của nền thơ hiện đại Việt Nam thể hiện không khí, khí thế, lí tưởng của toàn thể dân tộc, đề cập tới sứ mạng lịch sử và ý nghĩa nhân loại của cuộc kháng chiến chống Mĩ …Thơ đào sâu chất hiện thực bên cạnh đó là sức khái quát, chất suy tưởng, chính luận. Các tác giả tác phẩm chính (SGK). - Kich sân khấu có nhiều thành tựu mới… - Về lí luận phê bình tập trung ở một số tác giả Vũ Ngọc Phan, đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Xuân Diệu, Chế Lan Viên..



-Văn học trong vùng tạm chiếm có sự phát triển, tuy nhiên cũng không có điều kiện gọt rũa đê đạt tới một sự thành công lớn... Câu 50:Những đặc điểm cơ bản của VHVN từ 1945 đến 1975: a) Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hoá, gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nước: Văn nghệ trở thành vũ khí sắc bén phục vụ kịp thời cho sự nghiệp “văn hoá nghệ thuật cũng là một mặt trận” (Hồ Chí Minh), cách mạng gắn bó sâu sắc và ăn nhịp với từng chặng đường của lịch sử dân tộc… Tổ quốc đã trở thành một nguồn cảm hứng trở thành đề tài lớn của văn học. Bên cạnh đó đề tài chủ nghĩa xã hội cũng là một đề tài lớn của văn học … b) Nền văn học hướng về đại chúng: + Nhân dân là những con người làm chủ là đối tượng phản ánh, là đối tượng thưởng thức…Tính nhân dân trở thành cảm hứng chủ đạo, trở thành đề tài cho các tác phẩm... + Phản ánh về cuộc sống, khát vọng, khả năng và con đường tất yếu đi đến với cách mạng… nền văn học mang tính nhân dân sâu sắc. c) Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn: + Văn học đã tái hiện những mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc (chống Pháp, chống Mĩ, xây dựng chủ nghĩa xã hội), những nhân vật đại diện tiêu biểu cho lí tưởng dân tộc, gắn bó số phận với cả cộng đồng dân tộc ngôn ngữ trang trọng, tráng lệ hào hùng. + Nền văn học tràn đầy cảm hứng lãng mạn, tin vào tương lai tất thắng của cách mạng, nâng đỡ con người Việt Nam vượt lên mọi thử thách đẻ hướng tới ngày chiến thắng… Câu 51: Trình bày hoàn cảnh lịch sử, xã hội và văn hoá của văn học Việt Nam từ 1975 đến hết TK XX: - Đất nước thống nhất và mở ra một giai đoạn mới, đời sống, tư tưởng, nhu cầu có sự thay đổi. Tuy nhiên ta lại gặp khó khăn lớn về kinh tế và nhất là sự sụp đổ của các nước Đông âu có ảnh hưởng không lớn đến đời sống xã hội. - Đại hội Đảng lần thứ VI đã quyết định đổi mới… chuyển nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường, sự tiếp xúc với nhiều nền văn hoá trên thế giới… Văn học cũng phát triển phù hợp vối quy luật phát triển của xã hội. Câu 52: Những chuyển biến và một số thành quả bước đầu của văn học Việt Nam từ 1975 đến hết TK XX: - Thơ ca: Thơ ca vẫn có sự phát triển. Những tác giả đã thành công trong kháng chiến chống Mĩ vẫn tiếp tục sáng tác như Xuân Quỳnh, Nguyễn Duy, Hữu Thỉnh, Thanh Nhàn…Chế Lan Viên vẫn âm thầm đổi mới thơ ca và được đánh dấu bằng tập Di cảo thơ. Bên cạnh đó sau năm 1975 có sự nở rộ của thể loại Trường ca. Ngoài những nhà thơ từ thế hệ chống Mỹ đã có sự xuất hiện nhiều nhà thơ thế hệ sau chống mĩ: Nguyễn Thị Hồng Ngát, Đoàn Thị Lam Luyến, Trương Nam Hương..



- Văn xuôi: Từ sau năm 1975 văn xuôi có nhiều khởi sắc có ý thức đổi mới cách viết về chiến tranh. Từ sau những năm 80 văn học trở nên sôi nổi hơn với những tác phẩm tiêu biểu Đứng trước biển, Cù lao Chàm - Nguyễn Mạnh Tuấn; Cha và con và…, Gặp gỡ cuối năm - Nguyễn Khải; Mùa lá rụng trong vườn - Ma Văn Kháng; Thời xa vắng - Lê lựu…Từ sau đại hội VI của Đảng văn học đã thực sự đổi mới nhất là đổi mới tư duy tạo nên những tác phẩm có giá trị : Bến không chồng – Dương Hướng; Nỗi buồn chiến tranh _ Bảo Ninh; các tiểu thuyết của Nguyễn Huy Thiệp… - Kịch nói: từ sau chiến tranh kịch nói có sự phát triển mạnh mẽ đặc biệt các vở kịch của Lưu Quang Vũ, Xuân Trình… - Lí luận phê bình: Ngoài những tên tuổi từ trước có sự xuất hiện một số các nhà phê bình trẻ. Đã có ý thức trong đổi mới phương pháp tiếp cận đối tượng văn học… Nhận xét: Từ năm 1975 và nhất là từ năm 1986 nền văn học Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới (Từ 1975 đến 1985 và từ 1986 đến nay). Văn học vận động theo khuynh hướng dân chủ hoá, mang tính nhân bản, nhân văn sâu sắc, đa dạng về chủ đề, đề tài, thủ pháp nghệ thuật, đề cao cá tính sáng tạo của nhà văn, đổi mới cách nhìn nhận đánh giá, tiếp cận con người, con người đặt trong những mối quan hệ phức tạp, thể hiện con người ở nhiều phương diện kể cả phương diện tâm linh, văn học giai đoạn này chủ yếu hướng nội hướng tới con người số phận đời thường…

Tuy nhiên nền kinh tế thị trường cũng đã tác động tiêu cực đến văn học không ít kẻ đã chạy theo thị hiếu tầm thường biến những sáng tác trở thành thứ hàng hoá để câu khách…

Phần II CÁC NỘI DUNG Ở CÂU HỎI 5 ĐIỂM

I. Chuyªn ®Ò phân tích nhân vật. 1. Hình tượng con sông Đà a. Một con sông hung bạo: - Quan sát công phu, tìm hiểu kĩ càng để khắc họa sự hung bạo trên nhiều dạng vẻ: + Trong phạm vi 1 lòng sông hẹp, như chiếc yết hầu bị đá bờ sông chẹt cứng. + Trong khung cảnh mênh mông hàng cây số của một thế giới đầy gió gùn ghè, đá

giăng đến chân trời và sóng bọt tung trắng xóa. + Những cái hút nước xoáy tít lôi tuột mọi vật xuống đáy sâu. + Những trùng vi thạch trận sẵn sàng nuốt chết con thuyền và người lái. + Âm thanh luôn thay đổi: oán trách nỉ non khiêu khích, chế nhạo rống lên. - Vận dụng ngôn ngữ , kiến thức của các ngành, các bộ môn trong và ngoài nghệ thuật để làm nên hàng loạt so sánh liên tưởng, tưởng tượng kì lạ, bất ngờ.



+ Hình dung một cảnh tượng rất đỗi hoang sơ bằng cách liên tưởng đến hình ảnh của chốn thị thành, có hè phố, có khung cửa sổ trên “cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện”.

+ Tả cái hút nước quãng Tà Mường Vát: o nước thở và kêu như cửa cống cái bị sặc. o ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào. + Lấy hình ảnh “ô tô sang số nhấn ga” trên “quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực” để ví von với cách chèo thuyền …

+ Tưởng tượng về cú lia ngược của chiếc máy quay từ đáy cái hút nước cảm thấy có một cái thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày.

+ Dùng lửa để tả nước. ->Biểu tượng về sức mạnh dữ dội và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất nước. ->Bậc kì tài trong lĩnh vực sử dụng ngôn từ (sự phá cách mà ngoại trừ các tay bút thực sự tài hoa, không ai làm nổi) b. Một con sông Đà trữ tình: - Viết những câu văn mang dáng dấp mềm mại, yên ả, trải dài như chính dòng nước:

con sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình,... - Dụng công tạo ra một không khí mơ màng, khiến người đọc có cảm giác như được lạc

vào một thế giới kì ảo. + Con sông giống như một cố nhân lâu ngày gặp lại. + Nắng cũng “giòn tan” và cứ hoe hoe vàng mãi cái sắc Đường thi “yên hoa tam

nguyệt” + Mũi thuyền lặng lẽ trôi trên dòng nước lững lờ như thương như nhớ. + Con hươu thơ ngộ trên áng cỏ sương như biết cất lên câu hỏi không lời. + Bờ sông hoang dại và hồn nhiên như một bờ tiền sử, phảng phất nỗi niềm cổ tích.

Sự tài hoa đã đem lại cho áng văn những trang tuyệt bút.

Tạo dựng nên cả một không gian trữ tình đủ sức khiến người đọc say đắm, ngất ngây. 2. Hình tượng người lái đò trong cuộc chiến đấu với con sông Đà hung bạo: - Tính chất cuộc chiến: không cân sức + Sông Đà: sóng nước hò reo quyết vật ngửa mình thuyền; thạch trận với đủ 3 lớp trùng

vi vây bủa, được trấn giữ bởi những hòn đá ngỗ ngược, hỗn hào và nham hiểm dữ dội, hiểm độc với sức mạnh được nâng lên hàng thần thánh.

+ Con người: nhỏ bé, không hề có phép màu, vũ khí trong tay chỉ là chiếc cán chèo trên một con đò đơn độc hết chỗ lùi.

- Kết quả: Thác dữ đã không chặn bắt được con thuyền; con người chiến thắng sức mạnh thần thánh của tự nhiên.

+ Con người cưỡi lên thác ghềnh, xé toang hết lớp này đến lớp kia của trùng vi thạch trận; đè sấn được sóng gió, nắm chặt cái bờm sóng mà thuần phục sự hung hãn của dòng sông.



+ Những thằng đá tướng phải lộ sự tiu nghỉu, thất vọng qua bộ mặt xanh lè. - Nguyên nhân làm nên chiến thắng: sự ngoan cường, dũng cảm, tài trí, chí quyết tâm

và nhất là kinh nghiệm đò giang sông nước, lên thác xuống ghềnh. * Nhận xét: + Thiên nhiên: vàng; con người lao động: vàng mười trong cảm xúc thẩm mĩ của tác

giả, con người đẹp hơn tất cả và quý giá hơn tất cả. + Con người được ví với khối vàng mười quý giá lại chỉ là những ông lái, nhà đò nghèo

khổ, làm lụng âm thầm, giản dị, vô danh. + Những con người vô danh đó đã nhờ lao động, nhờ cuộc đấu tranh chinh phục thiên

nhiên mà trở nên lớn lao, kì vĩ, hiện lên như đại diện của Con Người. Nét độc đáo trong cách khắc hoạ:

- Tô đậm nét tài hoa nghệ sĩ. - Tạo tình huống đầy thử thách để nhân vật bộc lộ phẩm chất. - Sử dụng ngôn ngữ miêu tả đầy cá tính, giàu chất tạo hình. =>Khúc hùng ca ca ngợi con người, ca ngợi ý chí của con người, ca ngợi lao động vinh quang đã đưa con người tới thắng lợi

trước sức mạnh tựa thánh thần của dòng sông hung dữ. Đó chính là những yếu tố làm nên chất vàng mười của nhân dân Tây Bắc và của những người lao động nói chung. 3. Hình tượng nh©n vËt MÞ a) Mị- một số phận bi đát: + MÞ- çch giíi thiÖu cña t¸c gi¶ "Ai ë xa vÒ…tảng đá " => MÞ xuÊt hiÖn kh«ng ph¶i ë phÝa ch©n dung ngo¹i h×nh mμ ë phÝa th©n phËn- mét

th©n phËn qu¸ nghiÖt ng·- mét con ng−êi bÞ xÕp lÉn víi nh÷ng vËt v« tri gi¸c (t¶ng ®¸, tμu ngùa,)- mét th©n phËn ®au khæ, Ðo le.

+ Mị - Một số phận bi đát: - Trước khi bị bắt về làm dâu nhà Pá Tra : Là một cô gái xunh đẹp, tài hoa, hiếu thảo,

tự tin, khao khát hạnh phúc…>< sinh ra trong một gia đình nghèo ( món nợ truyền kiếp) => Bị bắt về làm dâu trừ nợ.

- Từ khi về làm dâu nhà Pá Tra : Mị bị bóc lột sức lao động, bị ngược đãi, bị cầm tù, bị áp chế tinh thần , tước đoạt mọi quyền sống, quyền hạnh phúc

=> Thân phận của Mị ở nhà thống lí Pá Tra chỉ là thân phận trâu ngựa, nô lệ. Tiếng là làm dâu nhà giàu nhưng cuộc sống của Mị như ở chốn địa ngục trần gian

=> Số phận của Mị hay cũng chính là số phận của những người nghèo miền núi dưới ách áp bức bóc lột dã man tàn bạo của bọn địa chủ phong kiến.

=> Tác phẩm có giá trị hiện thực sâu sắc, có sức tố cáo mãnh liệt b) MÞ- mét søc sèng tiÒm Èn:

+ Nh−ng ®©u ®ã trong câi s©u t©m hån ng−êi ®μn bμ c©m lÆng v× c¬ cùc, khæ ®au Êy vÉn tiÒm Èn mét c« MÞ ngμy x−a, mét c« MÞ trÎ ®Ñp nh− ®ãa hoa rõng ®Çy søc sèng, mét



ng−êi con g¸i trÎ trung giμu ®øc hiÕu th¶o. Ngμy Êy, t©m hån yªu ®êi cña MÞ göi vμo tiÕng s¸o "MÞ thæi s¸o giái, thæi l¸ còng hay nh− thæi s¸o".

+ ë MÞ, kh¸t väng t×nh yªu tù do lu«n lu«n m·nh liÖt. NÕu kh«ng bÞ b¾t lμm con d©u g¹t nî, kh¸t väng cña MÞ sÏ thμnh hiÖn thùc bëi "trai ®Õn ®øng nh½n c¶ ch©n v¸ch ®Çu buång MÞ". MÞ ®· tõng håi hép khi nghe tiÕng gâ cöa cña ng−êi yªu. MÞ ®· b−íc theo kh¸t väng cña t×nh yªu nh−ng kh«ng ngê sím r¬i vμo c¹m bÉy.

+ BÞ b¾t vÒ nhμ Thèng lÝ, MÞ ®Þnh tù tö. MÞ t×m ®Õn çi chÕt chÝnh lμ çch ph¶n kh¸ng duy nhÊt cña mét con ng−êi cã søc sèng tiÒm tμng mμ kh«ng thÓ lμm kh¸c trong hoμn c¶nh Êy. "MÊy th¸ng rßng ®ªm nµo MÞ còng khãc", MÞ trèn vÒ nhμ cÇm theo mét n¾m l¸ ngãn. ChÝnh kh¸t väng ®−îc sèng mét cuéc sèng ®óng nghÜa cña nã khiÕn MÞ kh«ng muèn chÊp nhËn cuéc sèng bÞ chμ ®¹p, cuéc sèng lÇm than, tñi cùc, bÞ ®èi xö bÊt c«ng nh− mét con vËt. + TÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt trªn ®©y sÏ lμ tiÒn ®Ò, lμ c¬ së cho sù trçi dËy cña MÞ sau nμy. Nhμ v¨n miªu t¶ nh÷ng tè chÊt nμy ë MÞ khiÕn cho c©u chuyÖn ph¸t triÓn theo mét l« gÝc tù nhiªn, hîp lÝ. ChÕ ®é phong kiÕn nghiÖt ng· cïng víi t− t−ëng thÇn quyÒn cã thÓ giÕt chÕt mäi −íc m¬, kh¸t väng, lμm tª liÖt c¶ ý thøc lÉn c¶m xóc con ng−êi nh−ng tõ trong s©u th¼m, çi b¶n chÊt ng−êi vÉn lu«n tiÒm Èn vμ ch¾c ch¾n nÕu cã c¬ héi sÏ thøc dËy, bïng lªn.

c) MÞ- sù trçi dËy cña lßng ham sèng vµ kh¸t väng h¹nh phóc + Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ: - Không khí mùa xuân : ( Chuẩn bị, chơi xuân , uống rượu…)

- Trong ®o¹n diÔn t¶ t©m tr¹ng håi sinh cña MÞ, tiÕng s¸o cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng.

- "MÞ nghe tiÕng s¸o väng l¹i, thiÕt tha, båi håi. MÞ ngåi nhÈm thÇm bµi h¸t cña ng−êi ®ang thæi". "Ngµy tr−íc, MÞ thæi s¸o giái MÞ uèn chiÕc l¸ trªn m«i, thæi l¸ còng hay nh− thæi s¸o. Cã biÕt bao nhiªu ng−êi mª, ngµy ®ªm ®∙ thæi s¸o ®i theo MÞ hÕt nói nµy sang nói kh¸c".

- "TiÕng s¸o gäi b¹n cø thiÕt tha, båi håi", "ngoµi ®Çu nói lÊp lã ®∙ cã tiÕng ai thæi s¸o", tai MÞ v¼ng tiÕng s¸o gäi b¹n ®Çu lµng", "mµ tiÕng s¸o gäi b¹n yªu vÉn löng l¬ bay ngoµi ®−êng", "MÞ vÉn nghe tiÕng s¸o ®−a MÞ ®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i", "trong ®Çu MÞ rËp rên tiÕng s¸o",

- T« Hoμi ®· miªu t¶ tiÕng s¸o nh− mét dông ý nghÖ thuËt ®Ó lay tØnh t©m hån MÞ. TiÕng s¸o lμ biÓu t−îng cña kh¸t väng t×nh yªu tù do, ®· theo s¸t diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ, lμ ngän giã thæi bïng lªn ®èn löa t−ëng ®· nguéi t¾t. Tho¹t tiªn, tiÕng s¸o cßn "lÊp lã", "löng l¬" ®Çu nói, ngoμi ®−êng. Sau ®ã, tiÕng s¸o ®· th©m nhËp vμo thÕ giíi néi t©m cña MÞ vμ cuèi cïng tiÕng s¸o trë thμnh lêi mêi gäi tha thiÕt ®Ó råi t©m hån MÞ bay theo tiÕng s¸o.

+ DiÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n: - DÊu hiÖu ®Çu tiªn cña viÖc sèng l¹i ®ã lμ MÞ nhí l¹i qu¸ khø, nhí vÒ h¹nh phóc ng¾n

ngñi trong cuéc ®êi tuæi trÎ cña m×nh vμ niÒm ham sèng trë l¹i "MÞ thÊy ph¬i phíi trë l¹i, lßng ®ét nhiªn vui s−íng nh− nh÷ng ®ªm tÕt ngµy tr−íc". "MÞ cßn trÎ l¾m. MÞ vÉn cßn trÎ l¾m. MÞ muèn ®i ch¬i".



- Ph¶n øng ®Çu tiªn cña MÞ lμ: "nÕu cã n¾m l¸ ngãn rong tay MÞ sÏ ¨n cho chÕt". MÞ ®· ý thøc ®−îc t×nh c¶nh ®au xãt cña m×nh. Nh÷ng giät n−íc m¾t t−ëng ®· c¹n kiÖt v× ®au khæ ®· l¹i cã thÓ l¨n dμi.

- Tõ nh÷ng s«i sôc trong t©m t− ®· dÉn MÞ tíi hμnh ®éng "lÊy èng mì s¾n mét miÕng bá thªm vµo ®Üa dÇu". MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho c¨n phßng bÊy l©u chØ lμ bãng tèi. MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi t¨m tèi cña m×nh.

- Hμnh ®éng nμy ®Èy tíi hμnh ®éng tiÕp: MÞ "quÊn tãc l¹i, víi tay lÊy çi v¸y hoa v¾t ë phÝa trong v¸ch".

- MÞ quªn h¼n sù cã mÆt cña A Sö, quªn h¼n m×nh ®ang bÞ trãi, tiÕng s¸o vÉn d×u t©m hån MÞ "®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i"

.- T« Hoμi ®· ®Æt sù håi sinh cña MÞ vμo t×nh huèng bi kÞch: kh¸t väng m·nh liÖt- hiÖn thùc phò phμng khiÕn cho søc sèng ë MÞ cμng thªm phÇn d÷ déi. Qua ®©y, nhμ v¨n muèn ph¸t biÓu mét t− t−ëng: søc sèng cña con ng−êi cho dï bÞ giÉm ®¹p. bÞ trãi chÆt vÉn kh«ng thÓ chÕt mμ lu«n lu«n ©m Ø, chØ gÆp dÞp lμ bïng lªn

d) MÞ tr−íc c¶nh A Phñ bÞ trãi + Tr−íc c¶nh A Phñ bÞ trãi, ban ®Çu MÞ hoμn toμn v« c¶m: "MÞ vÉn th¶n nhiªn thæi löa

h¬ tay". + ThÕ råi, "MÞ lÐ m¾t tr«ng sang thÊy mét dßng n−íc m¾t lÊp l¸nh bß xuèng hai hám

m¸ ®∙ x¸m ®en l¹i cña A Phñ". Giät n−íc m¾t tuyÖt väng cña A Phñ ®· gióp MÞ nhí l¹i m×nh, nhËn ra m×nh, xãt xa cho m×nh. Th−¬ng ng−êi vμ th−¬ng m×nh ®ång thêi nhËn ra tÊt c¶ sù tμn ¸c cña nhμ Thèng lÝ, tÊt c¶ ®· khiÕn cho hμnh ®éng cña MÞ mang tÝnh tÊt yÕu. + TÊt nhiªn, MÞ còng rÊt lo l¾ng, ho¶ng sî. MÞ sî m×nh bÞ trãi thay vμo çi cäc Êy, "ph¶i chÕt trªn çi cäc Êy". Khi ®· ch¹y theo A Phñ, çi ý nghÜ Êy vÉn cßn ®uæi theo MÞ: "ë ®©y th× chÕt mÊt". Nçi lo l¾ng cña MÞ còng lμ mét khÝa c¹nh cña lßng ham sèng, nã ®· tiÕp thªm cho MÞ søc m¹nh vïng tho¸t khái sè phËn m×nh.

e) Tãm l¹i MÞ lμ c« g¸i trÎ ®Ñp, bÞ ®Èy vμo t×nh c¶nh bi ®¸t, triÒn miªn trong kiÕp sèng n« lÖ, MÞ

dÇn dÇn bÞ tª liÖt. Nh−ng trong MÞ vÉn tiÒm tμng søc sèng. Søc sèng Êy ®· trçi dËy, cho MÞ søc m¹nh dÉn tíi hμnh ®éng quyÕt liÖt, t¸o b¹o. §iÒu ®ã cho thÊy MÞ lμ c« g¸i cã ®êi sèng néi t©m ©m thÇm mμ m¹nh mÏ. Nhμ v¨n ®· dông c«ng miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt MÞ. Qua ®ã ®Ó thÓ hiÖn t− t−ëng nh©n ®¹o s©u s¾c, lín lao.

4. Hình tượng nh©n vËt A Phñ a) Sù xuÊt hiÖn cña A Phñ A Phñ xuÊt hiÖn trong cuéc ®èi ®Çu víi A Sö: "Mét ng−êi to lín ch¹y vôt ra vung tay

nÐm con quay rÊt to vµo mÆt A Sö. Con quay gç ng¸t l¨ng vµo gi÷a mÆt. Nã võa kÞp b−ng tay lªn, A Phñ ®· xéc tíi n¾m çi vßng cæ, kÐo dËp ®Çu xuèng, xÐ vai ¸o ®¸nh tíi tÊp".

Hμng lo¹t çc ®éng tõ chØ hμnh ®éng nhanh, m¹nh, dån dËp thÓ hiÖn mét tÝnh çch m¹nh mÏ, gan gãc, mét kh¸t väng tù do ®−îc béc lé quyÕt liÖt.

b) Th©n phËn cña A Phñ + Cha mÑ chÕt c¶ trong trËn dÞch ®Ëu mïa. + A Phñ lμ mét thanh niªn nghÌo.



+ Cuéc sèng khæ cùc ®· hun ®óc ë A Phñ tÝnh çch ham chuéng tù do, mét søc sèng m¹nh mÏ, mét tμi n¨ng lao ®éng ®¸ng quý: "biÕt ®óc l−ìi cµy, ®ôc cuèc, cµy giái vµ ®i s¨n bß tãt rÊt b¹o".

+ A Phñ lμ ®øa con cña nói rõng, tù do, hån nhiªn, chÊt ph¸c. c) C¶nh xö kiÖn qu¸i ®¶n, l¹ lïng + Cuéc xö kiÖn diÔn ra trong khãi thuèc phiÖn mï mÞt tu«n ra çc lç cöa sæ nh− khãi

bÕp. "Ng−êi th× ®¸nh, ng−êi th× quú l¹y, kÓ lÓ, chöi bíi. Xong mét l−ît ®¸nh, kÓ, chöi, l¹i hót. Cø thÕ tõ tr−a ®Õn hÕt ®ªm". Cßn A Phñ gan gãc quú chÞu ®ßn chØ im nh− t−îng ®¸.

+ Hñ tôc vμ ph¸p luËt trong tay bän chóa ®Êt nªn kÕt qu¶: A Phñ trë thμnh con ë trõ nî ®êi ®êi kiÕp kiÕp cho nhμ Thèng lÝ P¸ Tra.

C¶nh xö kiÖn qu¸i ®¶n, l¹ lïng vμ c¶nh A Phñ bÞ ®¸nh, bÞ trãi võa tè ço sù tμn b¹o cña bän chóa ®Êt võa nãi lªn t×nh c¶nh khèn khæ cña ng−êi d©n.

5) Nh©n vËt Trµng:

+ Trμng lμ nh©n vËt cã bÒ ngoμi th«, xÊu, th©n phËn l¹i nghÌo hÌn, m¾c tËt hay võa ®i võa nãi mét m×nh,

+ Trμng "nhÆt" ®−îc vî trong hoμn c¶nh ®ãi kh¸t. "ChËc, kÖ", çi tÆc l−ìi cña Trμng kh«ng ph¶i lμ sù liÒu lÜnh mμ lμ mét sù c−u mang, mét tÊm lßng nh©n hËu kh«ng thÓ chèi tõ. QuyÕt ®Þnh cã vÎ gi¶n ®¬n nh−ng chøa ®ùng nhiÒu t×nh th−¬ng cña con ng−êi trong c¶nh khèn cïng.

+ TÊt c¶ biÕn ®æi tõ gi©y phót Êy. Trªn ®−êng vÒ xãm ngô c−, Trμng kh«ng cói xuèng lÇm lòi nh− mäi ngμy mμ "phớn phở", "vªnh vªnh ra ®iÒu"… Trong phót chèc, Trμng quªn tÊt c¶ t¨m tèi, "chØ cßn t×nh nghÜa víi ng−êi ®µn bµ ®i bªn" vμ c¶m gi¸c ªm dÞu cña mét anh Trμng lÇn ®Çu tiªn ®i c¹nh c« vî míi.

+ Buæi s¸ng ®Çu tiªn cã vî, Trμng biÕn ®æi h¼n: "H¾n thÊy b©y giê h¾n míi nªn ng−êi". Trμng thÊy tr¸ch nhiÖm vμ biÕt g¾n bã víi tæ Êm cña m×nh.

6. Ng−êi vî nhÆt:

+ Trước khi theo Tràng về nhà : Thị hiện ra trong ấn tượng người đọc là một người đàn bà dạn dĩ, ngoa ngắt, ghê gớm, trơ trẽn, liều lĩnh , thảm hại ( từ ngoại hình đến thái độ, ngôn ngữ..)

=> Trong nạn đói,vì miếng ăn (sinh tồn), con người có nguy cơ đánh mất chính mình! => ThÞ theo Trμng tr−íc hÕt lμ v× miÕng ¨n (ch¹y trèn çi ®ãi). + Nh−ng trªn ®−êng theo Trμng vÒ, çi vÎ "cong cín" biÕn mÊt, chØ cßn ng−êi phô n÷ tự

ý thức về thân phận mình, cư xử đúng mực, T©m tr¹ng lo ©u, b¨n kho¨n, thất vọng, håi hép khi b−íc ch©n vÒ "lμm d©u nhμ ng−êi".(®i sau Trμng ba bèn b−íc, çi nãn r¸ch che nghiªng, ngåi mím ë mÐp gi−êng,thở dài…).

+ Buæi sím mai, chÞ ta dËy sím, quÐt t−íc, dän dÑp… => §ã lμ h×nh ¶nh cña mét ng−êi vî biÕt lo toan, thu vÐn cho cuéc sèng gia ®×nh, h×nh

¶nh cña mét ng−êi "vî hiÒn d©u th¶o"- “Cô Tấm bước ra từ quả thị “ đảm đang, chịu thương chịu khó và rất hiền thảo, đúng mực



ChÝnh chÞ ®· thổi một luồng sinh khí mới vào ngôi nhà của Tràng, biến nơi đây thành tổ ấm thực sự và lμm cho niÒm hi väng cña mäi ng−êi trçi dËy mãnh liệt, hi vọng sống lại tràn trề

7. Bµ cô Tø:

+ T©m tr¹ng bμ cô Tø: Ngạc nhiên, vừa mõng, vui, vừa xãt thương , vừa băn khoăn hờn tñi, "võa ai o¸n võa xãt th−¬ng cho sè kiÕp ®øa con m×nh". §èi víi ng−êi ®μn bμ th× "lßng bµ ®Çy xãt th−¬ng". Nhưng NÐn vμo lßng tÊt c¶, bμ dang tay ®ãn ng−êi ®μn bμ xa l¹ lμm con d©u m×nh: "õ, th«i th× çc con ph¶i duyªn, ph¶i sè víi nhau, u còng mõng lßng".

= > Tấm lòng yêu thương con vô bờ bến đã khiến người mẹ vượt lên tất cả ( Vì hạnh phúc của con và vì hi vọng sống)

+ B÷a c¬m ®Çu tiªn ®ãn nμng d©u míi, bμ cô Tø ®· nhen nhãm cho çc con niÒm tin, niÒm hi väng: "tao tÝnh khi nµo cã tiÒn mua lÊy con gµ vÒ nu«i, ch¶ mÊy mµ cã ®µn gµ cho xem…".

+ Sáng hôm sau: Bà xăng xái nhổ cỏ, chuẩn bị bữa cơm đầu tiên mừng con dâu, ân cần chăm sóc mọi người…

= > Bμ cô Tø lμ hiÖn th©n cña nçi khæ con ng−êi, nhưng chính từ trong hoàn cảnh cùng cực nhất, ở bà đã tỏa sáng vẻ đẹp của tấm lòng yêu thương con vô bờ bến, lòng nhân hậu bao dung , vốn là một nét đẹp của con người Việt Nam , người phụ nữ Việt Nam.

8. Hai chÞ em ChiÕn vµ ViÖt.

+ NÐt tÝnh çch chung cña hai chÞ em: - Hai chÞ em cïng sinh ra trong mét gia ®×nh chÞu nhiÒu mÊt m¸t ®au th−¬ng (cïng

chøng kiÕn çi chÕt ®au th−¬ng cña ba vμ m¸). - Hai chÞ em cã chung mèi thï víi bän x©m l−îc. Tuy cßn nhá tuæi, chÝ c¨m thï ®· th«i

thóc hai chÞ em cïng mét ý nghÜ: ph¶i tr¶ thï cho ba m¸, vμ cã cïng nguyÖn väng: ®−îc cÇm sóng ®¸nh giÆc.

- T×nh yªu th−¬ng lμ vÎ ®Ñp t©m hån cña hai chÞ em. T×nh c¶m nμy ®−îc thÓ hiÖn s©u s¾c vμ c¶m ®éng nhÊt trong çi ®ªm chÞ em giμnh nhau ghi tªn tßng qu©n vμ s¸ng h«m sau tr−íc khi lªn ®−êng nhËp ngò cïng khiªng bμn thê m¸ sang nhμ chó N¨m

- C¶ hai chÞ em ®Òu lμ nh÷ng chiÕn sÜ gan gãc dòng c¶m. §¸nh giÆc lμ niÒm say mª lín nhÊt cña hai chÞ em ViÖt vμ ChiÕn còng lμ cña tuæi trÎ miÒn Nam trong nh÷ng n¨m th¸ng Êy: "H¹nh phóc cña tuæi trÎ lμ trªn trËn tuyÕn ®¸nh qu©n thï".

- Hai chÞ em ViÖt ®Òu cã nh÷ng nÐt rÊt ng©y th¬ thËm chÝ cã phÇn trÎ con (giμnh nhau b¾t Õch nhiÒu hay Ýt, giμnh nhau thμnh tÝch b¾n tμu chiÕn giÆc vμ giμnh nhau ghi tªn tßng qu©n).

+ NÐt riªng ë ChiÕn: - H¬n ViÖt chõng mét tuæi nh−ng ChiÕn ng−êi lín h¬n h¼n: ChiÕn cã thÓ bá ¨n ®Ó ®¸nh

vÇn cuèn sæ gia ®×nh. ChiÕn kh«ng chØ "nãi in nh− m¸" mμ cßn häc ®−îc çch nãi "träng träng" cña chó N¨m,

- TÝnh çch "ng−êi lín" ë ChiÕn cßn thÓ hiÖn ë sù nh−êng nhÞn. Tuy cã lóc giμnh nhau víi em tranh c«ng b¾t Õch, ®¸nh tμu giÆc, ®i tßng qu©n nh−ng cuèi cïng bao giê c« còng nh−êng em hÕt trõ viÖc ®i tßng qu©n.



NguyÔn Thi ®· x©y dùng nh©n vËt ChiÕn võa cã ç tÝnh võa phï hîp víi løa tuæi, giíi tÝnh. ChiÕn lμ nh©n vËt ®−îc håi t−ëng qua ViÖt nh−ng ®· g©y ®−îc Ên t−îng s©u s¾c .

+ NÐt riªng ë ViÖt: - NÕu ChiÕn cã d¸ng dÊp mét ng−êi lín thùc sù th× ë ViÖt lμ sù léc ngéc, v« t− cña mét

cËu con trai ®ang tuæi ¨n tuæi lín. - ChiÕn nh−êng nhÞn em bao nhiªu th× ViÖt hay tranh giμnh víi chÞ bÊy nhiªu. - §ªm tr−íc ngμy ra ®i, ChiÕn nãi víi em nh÷ng lêi nghiªm trang th× ViÖt lóc "l¨n kÒnh

ra v¸n c−êi kh× kh×", lóc l¹i r×nh "chôp mét con ®om ®ãm óp trong lßng tay". - Vμo bé ®éi, ChiÕn ®em theo tÊm g−¬ng soi cßn ViÖt l¹i ®em theo nét chiÕc sóng cao

su. - Nh−ng sù v« t− kh«ng ng¨n c¶n ViÖt trë nªn mét anh hïng (ngay tõ bÐ, ViÖt ®· d¸m

x«ng vµo ®¸ çi th»ng ®· giÕt cha m×nh. Khi trë thµnh mét chiÕn sÜ, mÆc dï chØ cã mét m×h, víi ®«i m¾t kh«ng cßn nh×n thÊy g×, víi hai bµn tay ®au ®ín, ViÖt vÉn quyÕt t©m ¨n thua sèng m¸i víi qu©n thï)

ViÖt lμ mét thμnh c«ng ®¸ng kÓ trong çch x©y dùng nh©n vËt cña NguyÔn Thi. Tuy cßn hån nhiªn vμ cßn bÐ nhá tr−íc chÞ nh−ng tr−íc kÎ thï ViÖt l¹i vôt lín, ch÷ng ch¹c trong t− thÕ cña mét ng−êi chiÕn sÜ.

* ChiÕn vμ ViÖt lμ khóc s«ng sau nªn ®i xa h¬n trong c¶ dßng s«ng truyÒn thèng. 9. Nh©n vËt ng−êi ®µn bµ hµng chµi.

- Lμ ng−êi ®μn bμ kh«ng cã tªn chÞ ®−îc gäi mét çch phiÕm chØ + Ban ®Çu lμ: ng−êi ®μn bμ->mô -> chÞ => th¸I ®é vμ ®¸nh gi¸ cña Phïng vμ §Èu vÒ

ng−êi ®μn bμ. => ®ã chÝnh lμ h×nh ¶nh nhuwnhx ng−êi ®μn bμ vïng biÓn. - ChÞ lμ mét ng−êi xÊu xÝ cã cuéc sèng lam lò vÊt v¶, nghÌo khæ. + ChÞ khoμng 40 tuæi, mÆt rç, d¸ng ng−êi th« kÖch. + Khu«n mÆt mÖt mái sau mét ®ªm thøc tr¾ng kÐo l−íi, t¸I ng¾t vμ d−êng nh− ®ang

buån ngñ, tÊm l−ng ¸o b¹c phÕch vμ r¸ch r−íi… + Nh÷ng khi ®ãi th× ph¶I ¨n x−¬ng rang luéc chÊm muèi. - Cuéc sèng cña chÞ nhiÒu nçi buån h¬n niÒm vui, nhiÒu nçi ®au h¬n h¹nh phóc. + ChÞ nhÉn nhôc chÞu sù hμnh h¹ ®¸nh ®Ëp cña chång + ChÞ ph¶I göi con trai ®I xa ®Ó ng¨n nã chèng l¹i bè. + ChÞ ph¶I gi÷ g×n h×nh ¶nh ®Ñp cña mét ng−êi chång vò phu tr−íc mÆt çc con. - Nh−ng chÞ vÉn bÒn bØ nhÇn l¹i, th−¬ng con hÕt mùc. + Kh«ng li dÞ chång, chÞ cÇn mét ng−êi cha cho çc con. + §©u ®ín khi th»ng Ph¸c chøng kiÕn c¶nh bè nã ®¸nh mÑ nã. + ChÞ h¹nh phóc khi thÊy çc con ®−îc ¨n no - ChÞ lμ ng−êi s©u s¾c ®· mang ®Õn cho P vμ § mét nhËn thøc míi vÒ cuéc sèng => ThÊp tho¸ng trong h×nh ¶nh cña chÞ lμ biÕt bao nh÷ng ng−êi phô n÷ VN giμu lßng

nh©n hËu, giμu ®øc hi sinh.

10. H×nh t−îng rõng xµ nu + Më ®Çu t¸c phÈm, nhμ v¨n tËp trung giíi thiÖu vÒ rõng xμ nu, mét rõng xμ nu cô thÓ

®−îc x¸c ®Þnh râ: "n»m trong tÇm ®¹i b¸c cña ®ån giÆc", n»m trong sù hñy diÖt b¹o tμn: "HÇu hÕt ®¹n ®¹i b¸c ®Òu r¬i vµo ®åi xµ nu c¹nh con n−íc lín".



TruyÖn më ra mét cuéc ®ông ®é lÞch sö quyÕt liÖt gi÷a lμng X« Man víi bän MÜ- DiÖm. Rõng xμ nu còng n»m trong cuéc ®ông ®é Êy. Tõ chç t¶ thùc, rÊt tù nhiªn h×nh ¶nh xμ nu ®· trë thμnh mét biÓu t−îng. Xμ nu hiÖn ra víi t− thÕ cña sù sèng ®ang ®èi diÖn víi çi chÕt, sù sinh tån ®èi diÖn víi sù hñy diÖt. Çch më cña c©u chuyÖn thËt gän gμng, c« ®óc mμ vÉn ®Çy uy nghi tÇm vãc.

+ Víi kÜ thuËt quay toμn c¶nh, NguyÔn Trung Thμnh ®· ph¸t hiÖn ra: "c¶ rõng xµ nu hµng v¹n c©y kh«ng c©y nµo lµ kh«ng bÞ th−¬ng". T¸c gi¶ ®· chøng kiÕn nçi ®au cña xμ nu: "cã nh÷ng c©y bÞ chÆt ®øt ngang nöa th©n m×nh ®æ µo µo nh− mét trËn b∙o". Råi "cã nh÷ng c©y con võa lín ngang tÇm ngùc ng−êi bÞ ®¹n ®¹i b¸c chÆt ®øt lµm ®«i. ë nh÷ng c©y ®ã, nhùa cßn trong, chÊt dÇu cßn lo∙ng, vÕt th−¬ng kh«ng lµnh ®−îc cø loÐt m∙i ra, n¨m m−êi h«m sau th× c©y chÕt". Çc tõ ng÷: vÕt th−¬ng, côc m¸u lín, loÐt m·i ra, chÕt, lμ nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ nçi ®au cña con ng−êi. Nhμ v¨n ®· mang nçi ®au cña con ng−êi ®Ó biÓu ®¹t cho nçi ®au cña c©y. Do vËy, nçi ®au cña c©y t¸c ®éng ®Õn da thÞt con ng−êi gîi lªn c¶m gi¸c ®au ®ín.

+ Nh−ng t¸c gi¶ ®· ph¸t hiÖn ®−îc søc sèng m·nh liÖt cña c©y xμ nu: "trong rõng Ýt cã lo¹i c©y sinh s«i n¶y në kháe nh− vËy". §©y lμ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó xμ nu v−ît qua giíi h¹n cña sù sèng vμ çi chÕt. Sù sèng tån t¹i ngay trong sù hñy diÖt: "C¹nh mét c©y xµ nu míi ng∙ gôc ®∙ cã bèn n¨m c©y con mäc lªn". T¸c gi¶ sö dông çch nãi ®èi lËp (ng· gôc- mäc lªn; mét- bèn n¨m) ®Ó kh¼ng ®Þnh mét kh¸t väng thËt cña sù sèng. C©y xμ nu ®· tù ®øng lªn b»ng søc sèng m·nh liÖt cña m×nh: "c©y con mäc lªn, h×nh nhän mòi tªn lao th¼ng lªn bÇu trêi". Xμ nu ®Ñp mét vÎ ®Ñp hïng tr¸ng, man d¹i ®Ém tè chÊt nói rõng.

Xμ nu kh«ng nh÷ng tù biÕt b¶o vÖ m×nh mμ cßn b¶o vÖ sù sèng, b¶o vÖ lμng X« Man:

"Cø thÕ hai ba n¨m nay, rõng xµ nu −ìn tÊm ngùc lín ra che chë cho lµng". H×nh t−îng xμ nu chøa ®ùng tinh thÇn qu¶ c¶m, mét sù kiªu h·nh cña vÞ trÝ ®øng ®Çu trong b·o t¸p chiÕn tranh.

+ Trong qu¸ tr×nh miªu t¶ rõng xμ nu, c©y xμ nu, nhμ v¨n ®· sö dông nh©n hãa nh− mét phÐp tu tõ chñ ®¹o. ¤ng lu«n lÊy nçi ®au vμ vÎ ®Ñp cña con ng−êi lμm chuÈn mùc ®Ó nãi vÒ xμ nu khiÕn xμ nu trë thμnh mét Èn dô cho con ng−êi, mét biÓu t−îng cña T©y Nguyªn bÊt khuÊt, kiªn c−êng.

Çc thÕ hÖ con ng−êi lμng X« Man còng t−¬ng øng víi çc thÕ hÖ c©y xμ nu.( Cụ Mết, Tnú, Mai, Dít, Thằng bé Heng…) + C©u v¨n më ®Çu ®−îc lÆp l¹i ë cuèi t¸c phÈm (®øng trªn ®åi xµ nu Êy tr«ng ra xa ®Õn hÕt tÇm m¾t còng kh«ng thÊy g× kh¸c ngoµi nh÷ng ®åi xµ nu nèi tiÕp tíi ch©n trêi) gîi ra c¶nh rõng xμ nu hïng tr¸ng, kiªu dòng vμ bÊt diÖt, gîi ra sù bÊt diÖt, kiªu dòng vμ hïng tr¸ng cña con ng−êi T©y Nguyªn nãi riªng vμ con ng−êi ViÖt Nam nãi chung trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu n−íc vÜ ®¹i. Ấn t−îng ®äng l¹i trong kÝ øc ng−êi ®äc m·i m·i chÝnh lμ çi b¸t ng¸t cña çnh rõng xμ nu kiªu dòng ®ã.

11. Cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man Cuéc ®êi Tnó g¾n liÒn víi cuéc ®êi lμng X« Man. ¢m h−ëng sö thi chi phèi t¸c gi¶

trong khi x©y dùng nh©n vËt nμy. Tnó cã cuéc ®êi t− nh−ng kh«ng ®−îc quan s¸t tõ çi nh×n ®êi t−. T¸c gi¶ xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò céng ®ång ®Ó ph¶n ¸nh ®êi t− cña Tnó.

+ PhÈm chÊt, tÝnh çch cña ng−êi anh hïng:



- Gan gãc, t¸o b¹o, dòng c¶m, trung thùc (khi cßn nhá cïng Mai vμo rõng tiÕp tÕ cho anh QuyÕt).

- Lßng trung thμnh víi çch m¹ng ®−îc béc lé qua thö th¸ch (bÞ giÆc b¾t, tra tÊn, l−ng Tnó ngang däc vÕt dao chÐm cña kÎ thï nh−ng anh vÉn gan gãc, trung thμnh).

- Sè phËn ®au th−¬ng: kh«ng cøu ®−îc vî con, b¶n th©n bÞ b¾t, bÞ tra tÊn (bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay).

- QuËt khëi ®øng dËy cÇm vò khÝ tiªu diÖt bän ¸c «n. + "Tnó kh«ng cøu ®−îc vî con"- cô MÕt nh¾c tíi 4 lÇn ®Ó nhÊn m¹nh: khi ch−a cÇm vò

khÝ, Tnó chØ cã hai bμn tay kh«ng th× ngay c¶ nh÷ng ng−êi th−¬ng yªu nhÊt Tnó còng kh«ng cøu ®−îc. C©u nãi ®ã cña cô MÕt ®· kh¾c s©u mét ch©n lÝ: chØ cã cÇm vò khÝ ®øng lªn míi lμ con ®−êng sèng duy nhÊt, míi b¶o vÖ ®−îc nh÷ng g× th©n yªu, thiªng liªng nhÊt. Ch©n lÝ çch m¹ng ®i ra tõ chÝnh thùc tÕ m¸u x−¬ng, tÝnh m¹ng cña d©n téc, cña nh÷ng ng−êi th−¬ng yªu nªn ch©n lÝ Êy ph¶i ghi t¹c vμo x−¬ng cèt, t©m kh¶m vμ truyÒn l¹i cho çc thÕ hÖ tiÕp nèi.

+ Sè phËn cña ng−êi anh hïng g¾n liÒn víi sè phËn céng ®ång. Cuéc ®êi Tnó ®i tõ ®au th−¬ng ®Õn cÇm vò khÝ th× cuéc ®êi cña lμng X« Man còng vËy.

- Khi ch−a cÇm vò khÝ, lμng X« Man còng ®Çy ®au th−¬ng: Bän giÆc ®i lïng nh− hïm beo, tiÕng c−êi "s»ng sÆc" cña nh÷ng th»ng ¸c «n, tiÕng gËy s¾t nÖn "hï hù" xuèng th©n ng−êi. Anh Xót bÞ treo cæ. Bμ Nhan bÞ chÆt ®Çu. MÑ con Mai bÞ chÕt rÊt th¶m. Tnó bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay.

- Cuéc sèng ngét ng¹t dßn nÐn ®au th−¬ng, c¨m thï. §ªn Tnó bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay, lμng X« Man ®· næi dËy "μo μo rung ®éng", "x¸c m−êi tªn giÆc ngæn ngang", tiÕng cô MÕt nh− mÖnh lÖnh chiÕn ®Êu: "ThÕ lμ b¾t ®Çu råi, ®èt löa lªn!" §ã lμ sù næi dËy ®ång khëi lμm rung chuyÓn nói rõng. C©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi mét con ng−êi trë thμnh c©u chuyÖn mét thêi, mét n−íc. Nh− vËy, c©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi Tnó ®· mang ý nghÜa cuéc ®êi mét d©n téc. Nh©n vËt sö thi cña NguyÔn Trung Thμnh g¸nh trªn vai sø mÖnh lÞch sö to lín.

DẠNG ĐỀ PHÂN TÍCH CÁC GIÁ TRỊ CẢM HỨNG Tác phẩm Vợ Chồng A phủ

1. Gi¸ trÞ hiÖn thùc - Bøc tranh ®êi sèng x· héi cña d©n téc miÒn nói T©y B¾c- mét thμnh c«ng cã ý nghÜa

khai ph¸ cña T« Hoμi ë ®Ò tμi miÒn nói. - Bé mÆt cña chÕ ®é phong kiÕn miÒn nói: kh¾c nghiÖt, tμn ¸c víi nh÷ng c¶nh t−îng h·i

hïng nh− ®Þa ngôc gi÷a trÇn gian. - Ph¬i bμy téi ¸c cña bän thùc d©n Ph¸p. - Nh÷ng trang viÕt ch©n thùc vÒ cuéc sèng bi th¶m cña ng−êi d©n miÒn nói. 2. Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: - C¶m th«ng s©u s¾c ®èi víi ng−êi d©n. - Lên án những thế lực phong kiến thực dân độc ác tàn bạo - Ngîi ca nh÷ng phẩm chất tèt ®Ñp ë con ng−êi.



- Tr©n träng, ®Ò cao nh÷ng kh¸t väng chÝnh ®¸ng cña con ng−êi. - ChØ ra con ®−êng gi¶i phãng ng−êi lao ®éng cã cuéc ®êi t¨m tèi vμ sè phËn thª th¶m.

- Đề cao tình hữu ái giai cấp, sự đồng cảm giữa những người nghèo khổ cùng cảnh ngộ.

Tác phẩm Vợ Nhặt - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: Tè ço téi ¸c thùc d©n, ph¸t xÝt qua bøc tranh x¸m xÞt vÒ th¶m c¶nh

chÕt ®ãi. NhÆt vî lμ çi khèn cïng cña cuéc sèng. Çi ®ãi quay qu¾t dån ®uæi ®Õn møc ng−êi

®μn bμ chñ ®éng gîi ý ®ßi ¨n. ChØ v× ®ãi qu¸ mμ ng−êi ®μn bμ téi nghiÖp nμy ¨n lu«n vμ "¨n liÒn mét chÆp 4 b¸t b¸nh ®óc". ChØ cÇn vμi lêi nöa ®ïa nöa thËt thÞ ®· chÊp nhËn theo kh«ng Trμng.

=>Gi¸ trÞ con ng−êi bÞ phñ nhËn khi chØ v× cïng ®−êng ®ãi kh¸t mμ ph¶i trë nªn tr¬ trÏn, liÒu lÜnh, bÊt chÊp c¶ e thÑn. Çi ®ãi ®· bãp mÐo c¶ nh©n çch con ng−êi, đẩy con người đến bờ vực cái chết.

- Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: Ngòi bút nhân đạo của nhà văn Kim Lân đã khám phá , phát hiện và ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của con người ngay trong tình cảnh khốn cùng nhất:

- Lòng nhân hậu, sự cưu mang , đùm bọc giữa những người nghèo đói. ( Tràng, bà cụ Tứ)

- Khao khát sống – được sống và sống đàng hoàng “cho ra sống”, khao khát hạnh phúc mãnh liệt- hạnh phúc gia đình, hạnh phúc lứa đôi. ( Tràng, bà cụ Tứ, người vợ nhặt)

=> Chính những phẩm chất tốt đẹp này đã tạo nên sức mạnh để giúp họ vượt lên hoàn cảnh, hướng đến tương lai tốt đẹp

ChÊt sö thi Tác phẩm Những đưa con trong gia đình + ChÊt sö thi cña thiªn truyÖn ®−îc thÓ hiÖn qua cuèn sæ cña gia ®×nh víi truyÒn thèng

yªu −íc, c¨m thï giÆc, thñy chung son s¾t víi quª h−¬ng. + Cuèn sæ lμ lÞch sö gia ®×nh mμ qua ®ã thÊy lÞch sö cña mét ®Êt n−íc, mét d©n téc

trong cuéc chiÕn chèng MÜ. + Sè phËn cña nh÷ng ®øa con, nh÷ng thμnh viªn trong gia ®×nh còng lμ sè phËn cña

nh©n d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ khèc liÖt. + TruyÖn cña mét gia ®×nh dμi nh− dßng s«ng cßn nèi tiÕp. "Tr¨m dßng s«ng ®æ vµo

mét biÓn, con s«ng cña gia ®×nh ta còng ch¶y vÒ biÓn, mµ biÓn th× réng l¾m…, réng b»ng c¶ n−íc ta vµ ra ngoµi c¶ n−íc ta…". TruyÖn kÓ vÒ mét dßng s«ng nh−ng nhμ v¨n muèn ta nghÜ ®Õn biÓn c¶. TruyÖn vÒ mät gia ®×nh nh−ng ta l¹i c¶m nhËn ®−îc c¶ mét Tæ quèc ®ang hμo hïng chiÕn ®Êu b»ng søc m¹nh sinh ra tõ nh÷ng ®au th−¬ng. + Mçi nh©n vËt trong truyÖn ®Òu tiªu biÓu cho truyÒn thèng, ®Òu g¸nh v¸c trªn vai tr¸ch nhiÖm víi gia ®×nh, víi Tæ quèc trong cuéc chiÕn tranh vÖ quèc vÜ ®¹i.

Khuynh h−íng sö thi vµ c¶m høng l·ng m¹nTác phẩm Rừng xà nu

+ Khuynh h−íng sö thi thÓ hiÖn ®Ëm nÐt ë tÊt c¶ çc ph−¬ng diÖn: ®Ò tμi, chñ ®Ò, h×nh t−îng, hÖ thèng nh©n vËt, giäng ®iÖu… Çch thøc trÇn thuËt: kÓ theo håi t−ëng qua lêi kÓ cña cô MÕt (giμ lμng), kÓ bªn bÕp löa gîi nhí lèi kÓ " khan"- sö thi cña çc d©n téc T©y Nguyªn, nh÷ng bμi "khan" ®−îc kÓ nh− nh÷ng bμi h¸t dμi h¸t suèt ®ªm.



+ C¶m høng l·ng m¹n: tÝnh l·ng m¹n thÓ hiÖn ë c¶m xóc cña t¸c gi¶ béc lé trong lêi trÇn thuËt, thÓ hiÖn ë viÖc ®Ò cao vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vμ con ng−êi trong sù ®èi lËp víi sù tμn b¹o cña kÎ thï.

+ Chất Tây nguyên đậm nét: Từ nhân vật, đến ngôn ngữ, bối cảnh… + Xây dựng cốt truyện và tình huống xung đột : - Có hai câu chuyện đan cài, chuyện về cuộc nỏi dậy của làng Xô man và chuyện về

cuộc đời T nú ( cốt lõi) - Xung đột gay gắt, quyết liệt: Dân làng Xô man>< kẻ thù – bọn thằng Dục : Phản

ánh không khí lịch sử, phong trào CM giải phóng ở MN những năm den tối đến lúc đồng khởi

+ Sắp xếp đan xen thời gian trần thuật và thời gian được trần thuật => Chuyện một đời người được kể một đêm qua lời cụ Mết đan xen với lời kể ở ngôi thứ ba

PHÂN TÍCH VỀ CÁC TÌNH HUỐNG TRONG TÁC PHẨM

1. T×m hiÓu t×nh huèng truyÖn Vî NhÆt + Anh Trμng: . Một người xấu xí , thô kệch, dân ngụ cư, nghèo… lại có vợ, vợ theo! . Đã vậy trong hoàn cảnh đói kém khủng khiếp mà người như Tràng lại có vợ, lại

“nhặt” vợ ! => Tình huống Trμng cã vî – nhặt vợ lμ mét tình huống lạ, một nghÞch c¶nh Ðo le,

vui buån lÉn lén, c−êi ra n−íc m¾t. + Tình huống lạ và éo le đó đã chi phối đến sự phát triển của truyện qua một chuỗi

ngạc nhiên: - D©n xãm ngô c− ng¹c nhiªn, cïng bμn t¸n, ph¸n ®o¸n råi cïng nghÜ: "biÕt cã nu«i næi

nhau sèng qua ®−îc çi th× nµy kh«ng?", cïng nÝn lÆng. - Bμ cô Tø, mÑ Trμng l¹i cμng ng¹c nhiªn h¬n. Bμ l·o ch¼ng hiÓu g×, råi "cói ®Çu nÝn

lÆng" víi nçi lo riªng mμ rÊt chung: "BiÕt chóng nã cã nu«i næi nhau sèng qua ®−îc c¬n ®ãi kh¸t nµy kh«ng?"

- B¶n th©n Trμng còng bÊt ngê víi chÝnh h¹nh phóc cña m×nh: "Nh×n thÞ ngåi ngay gi÷a nhµ ®Õn b©y giê h¾n vÉn cßn ngê ngî". ThËm chÝ s¸ng h«m sau Trμng vÉn ch−a hÕt bμng hoμng.

+ T×nh huèng truyÖn mμ Kim L©n x©y dùng võa bÊt ngê l¹i võa hîp lÝ. Góp phần thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ hiÖn thùc, gi¸ trÞ nh©n ®¹o vμ gi¸ trÞ nghÖ thuËt của tác phẩm

- Gi¸ trÞ hiÖn thùc: Tè ço téi ¸c thùc d©n, ph¸t xÝt qua bøc tranh x¸m xÞt vÒ th¶m c¶nh chÕt ®ãi.

NhÆt vî lμ çi khèn cïng cña cuéc sèng. Çi ®ãi quay qu¾t dån ®uæi ®Õn møc ng−êi ®μn bμ chñ ®éng gîi ý ®ßi ¨n. ChØ v× ®ãi qu¸ mμ ng−êi ®μn bμ téi nghiÖp nμy ¨n lu«n vμ "¨n liÒn mét chÆp 4 b¸t b¸nh ®óc". ChØ cÇn vμi lêi nöa ®ïa nöa thËt thÞ ®· chÊp nhËn theo kh«ng Trμng.



=>Gi¸ trÞ con ng−êi bÞ phñ nhËn khi chØ v× cïng ®−êng ®ãi kh¸t mμ ph¶i trë nªn tr¬ trÏn, liÒu lÜnh, bÊt chÊp c¶ e thÑn. Çi ®ãi ®· bãp mÐo c¶ nh©n çch con ng−êi, đẩy con người đến bờ vực cái chết.

- Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: Ngòi bút nhân đạo của nhà văn Kim Lân đã khám phá , phát hiện và ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của con người ngay trong tình cảnh khốn cùng nhất:

- Lòng nhân hậu, sự cưu mang , đùm bọc giữa những người nghèo đói. ( Tràng, bà cụ Tứ)

- Khao khát sống – được sống và sống đàng hoàng “cho ra sống”, khao khát hạnh phúc mãnh liệt- hạnh phúc gia đình, hạnh phúc lứa đôi. ( Tràng, bà cụ Tứ, người vợ nhặt)

=> Chính những phẩm chất tốt đẹp này đã tạo nên sức mạnh để giúp họ vượt lên hoàn cảnh, hướng đến tương lai tốt đẹp - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: Xây dựng T×nh huèng truyÖn lạ và éo le , ngôn ngữ giản dị, chọn lọc kĩ lưỡng lμm næi bËt ®−îc nh÷ng c¶nh ®êi, nh÷ng th©n phËn ®ång thêi næi bËt chñ ®Ò t− t−ëng t¸c phÈm.

2. T×nh huèng truyÖn Nh÷ng ®−a con trong gia ®×nh. §©y lμ c©u chuyÖn cña gia ®×nh anh gi¶i phãng qu©n tªn ViÖt. Nh©n vËt nμy r¬i vμo mét

t×nh huèng ®Æc biÖt: trong mét trËn ®¸nh, bÞ th−¬ng nÆng ph¶i n»m l¹i gi÷a chiÕn tr−êng. Anh nhiÒu lÇn ngÊt ®i tØnh l¹i, tØnh råi l¹i ngÊt. TruyÖn ®−îc kÓ theo dßng néi t©m cña nh©n vËt khi ®øt (ngÊt ®i) khi nèi (tØnh l¹i). =>T×nh huèng truyÖn dÉn ®Õn mét çch trÇn thuËt riªng cña thiªn truyÖn: theo dßng ý thøc cña nh©n vËt.

CHUY£N §Ò ph©n tÝch t¸c phÈm

TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 1. Phần mở đầu: Nêu nguyên lí chung làm cơ sở pháp lí cho bản TNĐL( Cơ sở lí luận) - Nguyên lí căn bản: Quyền bình đẳng dân tộc trên thế giới. - Cách lập luận: .Trích dẫn nguyên văn lời của 2 bản TN ( Bản TNĐL của Mĩ 1776 và bản TN Nhân

quyền và Dân quyền của CM Pháp 1791. . Từ quyền tự do bình đẳng của con người -> “Suy rộng ra..” Quyền bình đẳng dân

tộc! - Ý nghĩa : . Vừa đề cao những giá trị hiển nhiên của tư tưởng nhân đạo và văn minh của nhân

loại , vừa tạo tiền đề cho lập luận sẽ nêu ở phần sau.( vừa khéo léo vừa kiên quyết) . Thể hiện ý chí tự cường, lòng tự hào dân tộc. 2. Phần tiếp theo: Chứng minh nguyên lí- cơ sở thực tế của bản TNĐL. (Thực chất là

tranh luận nhằm bác bỏ luận điệu xảo trá của bọn thực dân )



a. Tố cáo tội ác của thực dân Pháp- vạch trần cái gọi là “Văn minh, khai hoá, bảo hộ”của CQ thực dân

- Lí lẽ xác đáng “Thế mà hơn 80 năm nay...” - Dẫn chứng cụ thể xác thực: Từ thực tế và lịch sử “Về chính trị...Về kinh tế...”; “Sự

thật là..”. - Lời văn tố cáo vừa ngắn gọn, hùng hồn, đanh thép,vừa chứa chất tình cảm yêu nước,

thương dân nồng nàn. b. Từ những cứ liệu lịch sử hiển nhiên trên, bản TN dẫn đến lời tuyên bố quan

trọng ( Làm tiền đề cho lời tuyên bố chính thức): - Tuyên bố: . “Thoát li hẳn quan hệ với TD Pháp.” .“Xoá bỏ hết những hiệp ước..”. .“Xoá bỏ mọi đặc quyền, đặc lợi của TD Pháp...” - Khẳng định thêm “Một dân tộc đã gan góc... phải độc lập” => Như một chân lí hiển

nhiên, không thể chối cãi. 3. Kết thúc: Lời tuyên bố chính thức - Tuyên bố và khẳng định quyền độc lập tự do của dân tộc VN trên 2 mặt: Lí luận và

thực tiễn “Nước VN có quyền...Sự thật là...” - Khẳng định quyết tâm của toàn dân tộcvà định hướng cho CMVN “Toàn thể dân tộc

VN quyết đem tinh thần và lực lượng... độc lập ấy” Câu 1: Lí giải vì sao bản TNĐL từ khi ra đời cho đến nay luôn là một áng văn chính

luận có sức lay động lòng người sâu sắc ? Gợi ý: Vì ngoài giá trị lịch sử lớn lao, bản TNĐL còn chứa đựng một tình cảm yêu

nước thương dân nồng nàn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tình cảm đó được bộc lộ qua các phương diện:

- Về lập luận: Mọi cố gắng trong lập luận của tác giả đều chủ yếu dựa trên lập trườngquyền lợi tối cao của các dân tộc nói chung của dân tộc ta nói riêng.

- Về lí lẽ: Sức mạnh của lí lẽ trong bản TN xuất phát từ tình yêu công lí, thái độ tôn trọng sự thật, và trên hết là dựa vào lẽ phải và chính nghĩa của dân tộc ta.

- Về bằng chứng:Những bằng chứng xác thực hùng hồn không thể chối cãi được cho thấy một sự quan tâm sâu sắc của Người đến vận mệnh dân tộc, hạnh phúc của nhân dân.

- Về ngôn ngữ: Cách sử dụng từ ngữ chan chứa tình cảm yêu thương đối với nhân dân đất nước: ngay từ câu đầu tiên “Hỡi đồng bào cả nước!”; nhiều từ ngữ xưng hô gần gũi thân thiết “đất nước ta”, “nhân dân ta”, “nước nhà của ta”, “Những người yêu nước thương nòi của ta”..

C©u 2: §Ó t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho lêi tuyªn bè ®éc lËp cña d©n téc, HCM ®· t¹o dung nh÷ng c¬ së ph¸p lÝ vμ c¬ së thùc tiÔn nμo?

NguyÔn ®×nh chiÓu, ng«i sao s¸ng Ph¹m V¨n §ång

1. Çc luËn ®iÓm chÝnh cña bµi viÕt



a) Çc luËn ®iÓm chÝnh + Më bμi : “Ng«i sao NguyÔn §×nh ChiÓu mét nhμ th¬ lín cña n−íc ta ®¸ng lÏ ph¶i s¸ng

tá h¬n n÷a trong bÇu trêi v¨n nghÖ d©n téc nhÊt lμ trong lóc nμy. + Th©n bμi : - NguyÔn §×nh ChiÓu lμ mét nhμ th¬ yªu n−íc - Th¬ v¨n yªu n−íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu tÊm g−¬ng ph¶n chiÕu phong trμo kh¸ng

Ph¸p oanh liÖt vμ bÒn bØ cña nh©n d©n Nam Bé - Lôc V©n Tiªn mét t¸c phÈm lín nhÊt cña NguyÔn §×nh ChiÓu rÊt phæ biÕn trong d©n

gian nhÊt lμ ë MiÒn Nam. + KÕt bμi : “§êi sèng, sù nghiÖp cña NguyÔn §×nh ChiÓu lμ mét tÊm g−¬ng s¸ng” nªu

cao ®Þa vÞ vμ t¸c dông cña v¨n häc nghÖ thuËt, nªu cao sø m¹ng cña ng−êi chiÕn sÜ trªn mÆt trËn v¨n ho¸ t− t−ëng.

b) Çch s¾p xÕp çc luËn ®iÓm - Th«ng th−êng khi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc, ng−êi viÕt ph¶i nªn lªn çc t¸c

phÈm chÝnh cã gi¸ trÞ, sau ®ã míi tæng kÕt vÒ con ng−êi cña t¸c gi¶. - Ng−îc l¹i : Ph¹m V¨n §ång l¹i tr×nh bμy rÊt kü l−ìng, t−êng tËn vÒ tÊm lßng con

ng−êi cña t¸c gi¶, sau ®ã míi ®i qua çc t¸c phÈm chÝnh cña NguyÔn §×nh ChiÓu. => Nh− vËy víi trËt tù nμy, Ph¹m V¨n §ång muèn nhÊn m¹nh NguyÔn §×nh ChiÓu lμ

con ng−êi ®Æc biÖt. §Ó hiÓu vÒ th¬ «ng th× tr−íc tiªn ph¶i biÕt ®−îc con ng−êi cña «ng. V× thùc tÕ nhiÒu ng−êi cßn cã çi nh×n thiªn kiÕn, thiªn lÖch vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu ch−a nh×n ®óng vμ thÊy hÕt nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n trong cuéc ®êi vμ th¬ v¨n cña «ng

2. Çch nh×n míi mÎ, s©u s¾c vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu + L©u nay ta cã thãi quen nh×n çc nhμ th¬ ë b×nh diÖn nghÖ thuËt theo kiÓu trau chuèt,

gät giòa, lêi lÏ hoa mÜ,…§iÒu nμy kh«ng tho¶ ®¸ng vμ kh«ng ®óng víi hoμn c¶nh s¸ng t¸c cña NguyÔn §×nh ChiÓu (do bÞ mï loμ), nªn kh«ng thÊy hÕt ®−îc nh÷ng vÎ ®Ñp vμ ®¸nh gi¸ ®óng vÒ th¬ v¨n cña «ng.

+ "Nh÷ng v× sao cã ¸nh s¸ng kh¸c th−êng" cã nghÜa lμ : ¸nh s¸ng ®Ñp nh−ng ta ch−a quen nh×n nªn khã ph¸t hiÖn ra vÎ ®Ñp Êy.

"Con m¾t chóng ta ph¶i ch¨m chó nh×n th× míi thÊy”: cã nghÜa lμ ph¶i dμy c«ng kiªn tr× nghiªn cøu th× míi kh¸m ph¸ ®−îc.

+ NhËn xÐt : - Çch nh×n nhËn cña t¸c gi¶ míi mÎ, ®óng ®¾n s©u s¾c, khoa häc. - Çch nh×n nhËn nμy cã ý nghÜa ®iÒu chØnh ®Þnh h−íng cho viÖc nghiªn cøu vμ tiÕp cËn

th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu 3. Çch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ vÒ nhµ th¬, nhµ v¨n yªu n−íc NguyÔn §×nh ChiÓu vµ

nh÷ng s¸ng t¸c cña «ng a) Cuéc ®êi vµ quan niÖm s¸ng t¸c cña NguyÔn §×nh ChiÓu : - §iÒu ®¸ng tr©n träng kÝnh phôc ®èi víi cuéc ®êi NguyÔn §×nh ChiÓu lμ tÊm g−¬ng

s¸ng chãi vÒ tinh thÇn yªu n−íc ch¸y báng vμ lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c. - Quan ®iÓm th¬ v¨n cña NguyÔn §×nh ChiÓu ®¸ng tr©n träng ë chç: «ng lu«n dïng th¬

v¨n lμm vò khÝ chiÕn ®Êu chèng bän x©m l−îc, ngîi ca chÝnh nghÜa ®¹o ®øc ®¸ng quý träng ë ®êi.

=> §iÒu nμy ®· ®−îc t¸c gi¶ bμi viÕt lμm s¸ng tá b»ng çch nªu lªn 3 luËn ®iÓm chÝnh nh»m giíi thiÖu vÒ cuéc ®êi vμ sù nghiÖp th¬ v¨n cao ®Ñp cña NguyÔn §×nh ChiÓu.



b) Th¬ v¨n s¸ng t¸c phôc vô chiÕn ®Êu chèng Ph¸p x©m l−îc b¶o vÖ tæ quèc : - Th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu lμ th¬ v¨n chiÕn ®Êu, ®¸nh th¼ng vμo giÆc ngo¹i x©m vμ

t«i tí cña chóng. - Th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu lμm sèng l¹i trong t©m trÝ chóng ta phong trμo kh¸ng

Ph¸p oanh liÖt vμ bÒn bØ cña nh©n d©n Nam Bé. - Ca ngîi nh÷ng ng−êi anh hïng suèt ®êi tËn tuþ víi n−íc, than khãc nh÷ng ng−êi liÖt sÜ

®· trän nghÜa víi d©n. - Çch ®¸nh gi¸ vÒ V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn giuéc míi mÎ, s©u s¾c vμ ®óng ®¾n. (Tõ m¹ch

nguån chung cña v¨n th¬ yªu n−íc mμ dÉn ®Õn bμi v¨n tÕ, tãm t¾t ®Çy ®ñ néi dung t¸c phÈm, so s¸nh víi B×nh ng« ®¹i ço).

- Çch viÕt : Võa cã sù ph©n tÝch khoa häc võa cã nghÖ thuËt. c) TruyÖn th¬ Lôc V©n Tiªn T¸c gi¶ ®· cã nh÷ng kiÕn gi¶i míi mÎ vμ s©u s¾c vÒ Lôc V©n Tiªn. + VÒ néi dung : - Mèi quan hÖ gi÷a cuéc ®êi nhμ th¬ vμ çc nh©n vËt trong t¸c phÈm. - NguyÔn §×nh ChiÓu suèt ®êi trong lßng quÇn chóng nh©n d©n nªn «ng ®· x©y dùng thμnh c«ng çc nh©n vËt chÝnh nghÜa trong t¸c

phÈm ®Ó t¹o ra nh÷ng xóc c¶m thÈm mÜ trong lßng ng−êi ®äc lμ nh©n ®¹o. - Hä lμ nh÷ng tÊm g−¬ng dòng c¶m v× nh÷ng lÏ ®ã hä gÇn gòi chóng ta vμ c©u chuyÖn

cña hä lμm chóng ta c¶m xóc vμ thÝch thó. + VÒ nghÖ thuËt : - §©y lμ mét truyÖn kÓ, truyÖn nãi - Th«ng c¶m víi ®iÒu kiÖn hoμn c¶nh s¸ng t¸c cña nhμ th¬ ®Ó nhËn ra nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ

thuËt ®Æc s¾c cña t¸c phÈm. - T¸c gi¶ cè viÕt mét lèi v¨n “n«m na dÔ hiÓu, dÔ nhí cã thÓ truyÒn b¸ réng r·i trong d©n

gian”, “DÉu sao ®«i chç s¬ sãt vÒ v¨n ch−¬ng kh«ng hÒ lμm gi¶m gi¸ trÞ v¨n nghÖ cña b¶n tr−êng ca thËt hÊp dÉn tõ ®Çu ®Õn cuèi”.

- Tõ ®ã mμ kh¼ng ®Þnh “Trong d©n gian MiÒn Nam, ng−êi ta thÝch Lôc V©n Tiªn, ng−êi ta say s−a kÓ Lôc V©n Tiªn kh«ng chØ v× néi dung c©u chuyÖn, cßn v× v¨n hay cña Lôc V©n Tiªn.

=> §ã lμ nh÷ng ý kiÕn cã c¬ së khoa häc nh−ng l¹i ®−îc tr×nh bμy mét çch dung dÞ mμ râ rμng s¸ng tá.

4. ý nghÜa cña viÖc ®¸nh gi¸ ®óng NguyÔn §×nh ChiÓu + Cã mét sè ng−êi chØ biÕt NguyÔn §×nh ChiÓu lμ t¸c gi¶ cña Lôc V©n Tiªn vμ hiÓu Lôc

V©n Tiªn kh¸ thiªn lÖch vÒ néi dung vμ vÒ v¨n, cßn rÊt Ýt biÕt th¬ v¨n yªu n−íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu.

+ Trong khi ®ã : víi nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc vμ nh÷ng thμnh c«ng, hiÖu qu¶ mμ v¨n ch−¬ng yªu n−íc cña «ng ®−a l¹i, cã thÓ kh¼ng ®Þnh NguyÔn §×nh ChiÓu xøng ®¸ng lμ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca chèng Ph¸p, cÇn ®−îc d−¬ng cao h¬n n÷a trong thêi ®¹i cña «ng vμ ngay c¶ thêi ®¹i ngμy nay.

5. Søc hÊp dÉn, l«i cuèn cña bµi viÕt Bμi viÕt kh«ng kh« khan mμ tr¸i l¹i cã søc hÊp dÉn l«i cuèn v× : + Bμi viÕt cã sù kÕt hîp hμi hoμ gi÷a lÝ lÏ x¸c ®¸ng vμ t×nh c¶m nång hËu cña ng−êi viÕt

®èi víi nhμ th¬ yªu n−íc NguyÔn §×nh ChiÓu.



+ Bμi viÕt cã sù kÕt hîp gi÷a cuéc ®êi vμ th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu víi c«ng viÖc chèng MÜ lóc bÊy giê cña nh©n d©n Nam Bé.

=> Nhê vËy bμi viÕt râ rμng, m¹ch l¹c dÔ hiÓu, võa t¸c ®éng ®Õn lÝ trÝ l¹i thÊm s©u vμo t×nh c¶m ng−êi ®äc t¹o nªn søc thuyÕt phôc lín.

T©y tiÕn Quang Dũng

1. Cảm nhận vẻ đẹp của bài thơ: a/ Đoạn 1 : Nỗi nhớ về những chặng đường hành quân của bộ đội Tây Tiến và

khung cảnh núi rừng miền Tây. - Hai câu thơ mở đầu: “ Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi...” => Hình ảnh “Sông Mã” như gợi thức nỗi nhớ ùa về trong tâm hồn nhà thơ. => Nhớ “Chơi vơi” ( 2 thanh bằng, nhẹ, lan toả, không hình không khối. Hồn thơ Quang Dũng như đang bơi trong một biển nhớ bát ngát mênh mông, không bờ,

không bến, tràn ngập, chơi vơi...Câu thơ như khơi dòng cho nguồn thác kí ức hiện về - Bức tranh thiên nhiên miền Tây Vừa hùng vĩ, hiểm trở , hoang vu, nghiệt ngã vừa độc đáo thú vị:

+ Hùng vĩ, hiểm trở ( Mở ra trong nhiều chiều không gian, thời gian) . Nhiều tên đất lạ lẫm, gợi 1 vùng xa xôi, hẻo lánh: Sông Mã, Sài Khao, Mường Lát,

Mường Hịch, Pha Luông, Mai Châu... . Nhiều đèo dốc hiểm trở: “ Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi...” => Sử dụng từ láy giàu chất tạo hình, gợi tả, gợi cảm, những câu thơ toàn thanh trắc

...=> Một bức tranh hoành tráng với tất cả sự hiểm trở và dữ dội, hoang vu và heo hút của núi rừng miền Tây

. Nhiều vẻ hoang dại, bí ẩn, khắc nghiêt: Với mưa rừng, “Sương lấp đoàn quân mỏi”, “Thác gầm thét”, “Cọp trêu người.”

- Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trong đoạn thơ : + Đó là những chiến sĩ anh hùng bất khuất không quản ngại vượt qua bao chặng đường

gian khổ , bao nhiêu hi sinh mất mát lớn lao: “ Anh bạn dãi dầu không bước nữa Gục lên súng mũ bỏ quên đời...” => Nổi bật chất bi tráng + Nhưng đó còn là những chàng trai hào hoa lãng mạn tinh nghịch với bao hăm hở

khám phả, chinh phục.



- Hai câu kết đoạn thơ : “ Nhớ ôi...nếp xôi”=> Gợi không khí đầm ấm tình quân dân, như xua đi bao mệt mỏi của cuộc hành trình,tạo cảm giác êm dịu, ấm áp, chuẩn bị tâm thế cho đoạn sau

b/ Đoạn 2: Nhớ về nhũng kỉ niệm đẹp - một vùng kí ức mĩ lệ, thơ mộng, trữ tình + Cảnh một đêm liên hoan văn nghệ: Những chàng trai Tây Tiến cùng những cô gái

miền Tây như hoà quyên trong một không gian lãng mạn với - Đường nét uyển chuyển, man dại - Không khí sôi nổi, tình tứ - Âm thanh sắc màu hoà quyện ... =>Cảnh vật và con người như hoà trong men say, tình tứ, ngây ngất, rạo rực. + Cảnh sông nước miền Tây hoang sơ, mênh mang huyền ảo: “ Người đi Châu

Mộc...Hoa đong đưa” - Không gian dòng sông trong một buổi chiều sương huyền ảo, thơ mộng vừa hoang

dại như một bờ tiền sử-> Gợi sắc màu cổ tích huyền thoại. - Nổi bật lên trên nền không gian ấy là dáng hình mềm mại uyển chuyển của cô gái

miền Tây trên chiếc thuyền độc mộc. => Thiên nhiên hoang sơ nhưng vẫn rất gần gũi gợi bao cảm xúc sâu lắng. c. Đoạn 3: Nhớ về những đồng đội Tây Tiến- những người lính mang vẻ đẹp lãng

mạn và chất bi tráng. + Chân dung : ( Gương mặt chung của những người lính TT qua kí ức của QD) - Ngoại hình : Toát lên vẻ oai phong, dữ dằn qua cái nhìn lãng mạn của QD - Tâm hồn: lãng mạn, mơ mộng, khát khao yêu đương + Sự hi sinh mất mát: -Từ Hán Việt: Biên cương, viễn xứ, độc hành...-> Gợi âm hưởng cổ kính, trang trọng. - Hình ảnh về sự hi sinh lặp lại ở khổ1, nhưng được nâng lên tầm khái quát mang tầm

vóc sử thi, thần thoại - Sự thật bi thảm được làm mờ bằng những câu thơ gợi hình ảnh những tráng sĩ ngày

xưa ra đi vì nghĩa lớn, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng => Bút pháp hiện thực kết hợp lãng mạn, toát lên vẻ đẹp hào hùng và hào hoa , đậm

chất bi trángcủa người lính TT d. Đoạn kết: Lời thề sắt son; - “Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy ...”=>thời điểm mơ mộng hào hùng một đi không trở

lại. - Câu kết ” Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi” thể hiện tinh thần “ một đi không trở lại”

=> Gợi không khí một thời đại ra đi kháng chiến “thà chết chớ lui” của tuổi trẻ VN trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc

Câu hỏi ôn tập: 1. Hình ảnh thiên nhiên miền Tây hiện về trong nỗi nhớ mang những vẻ đẹp nào? 2. Hãy phân tích vẻ đẹp của hình tượng người lình TT?

ViÖt b¾c

Tè H÷u



1. C¶m nhËn chung vÒ ®o¹n th¬ - §o¹n th¬ ®· t¸i hiÖn ®−îc kh«ng khi cña cuéc chia tay ®Çy l−u luyÕn, bÞn rÞn sau 15

n¨m g¾n bã ©n t×nh gi÷a ng−êi ®i kÎ ë. §ã lμ kh«ng khÝ ©n t×nh cña håi t−ëng vμ hoμi niÖm, cña −íc väng vμ tin t−ëng.

- KÕt cÊu : theo lèi ®èi ®¸p quen thuéc cña ca dao, d©n ca. Kh«ng ®¬n thuÇn lμ lêi hái - ®¸p mμ l¹ sù h« øng, ®ång väng lμ sù ®éc tho¹i cña t©m tr¹ng. §ã lμ çch “ph©n th©n” “ho¸ th©n” ®Ó béc lé t©m tr¹ng ®−îc ®Çy ®ñ h¬n.

- Giäng ®iÖu : ngät ngμo, ªm ¸i, giäng t©m t×nh. - Hai tõ : "m×nh" vμ "ta": + "M×nh" : chØ b¶n th©n (ng«i thø nhÊt : Ai lªn m×nh göi cho ta víi nµng) nh−ng cßn

®−îc dïng ®Ó chØ ®èi t−îng gÇn gòi, th©n thiÕt (ng«i thø hai). + "Ta" còng ®−îc dïng ®Ó chØ b¶n th©n (ng«i thø nhÊt sè Ýt : M×nh vÒ m×nh l¹i nhí ta)

nh−ng cßn ®−îc dïng ®Ó chØ chung hai hay nhiÒu ng−êi (ng«i thø nhÊt, sè nhiÒu : Ta cïng ®¸nh T©y, lßng ta ¬n B¸c,…).

+ ChÝnh Tè H÷u còng ®· x¸c nhËn : "M×nh vμ ta, ta vμ m×nh - c¶ hai ®Òu lμ chñ thÓ. M×nh Êy, ta Êy lμ mét phÇn cña ®êi sèng thi sÜ ®· tr¶i qua bao nhiªu n¨m ë ViÖt B¾c. Çi phÇn ®êi nμy trß chuyÖn víi phÇn ®êi kia. Cuéc chia tay kh«ng ph¶i diÔn ra b×nh th−êng mμ nã diÔn ra trong m¸u thÞt, trong t©m hån nhμ th¬". "Ta" vμ "m×nh" cã sù chuyÓn hãa ®a nghÜa : võa lμ chñ thÓ, võa lμ ®èi t−îng, võa ph©n ®«i võa hßa nhËp lμm mét nhiÒu khi rÊt khã ph©n biÖt.

2. Cuéc chia tay vµ t©m tr¹ng cña ng−êi ®i kÎ ë a) T©m tr¹ng b©ng khu©ng bån chån, bÞn rÞn l−u luyÕn khi chia tay. - Ng−êi ë l¹i lªn tiÕng tr−íc vμ gîi nh¾c vÒ nh÷ng kû niÖm g¾n bã suèt 15 n¨m : M×nh vÒ m×nh cã nhí ta M−êi l¨m n¨m Êy thiÕt tha mÆn nång - Ng−êi ra ®i còng cïng t©m tr¹ng Êy nªn nçi nhí kh«ng chØ h−íng vÒ ng−êi kh¸c mμ

cßn lμ nhí chÝnh m×nh. - Lêi hái ®· kh¬i gîi c¶ mét qu¸ khø ®Çy ¾p kû niÖm, kh¬i nguån cho m¹ch c¶m xóc

nhí th−¬ng tu«n ch¶y. b) Nçi nhí da diÕt, mªnh mang víi nhiÒu s¾c th¸i vµ cung bËc kh¸c nhau. Trong niÒm hoμi niÖm, nçi nhí cã 3 ph−¬ng diÖn g¾n bã, kh«ng t¸ch rêi : nhí c¶nh, nhí

ng−êi vμ nhí vÒ nh÷ng kû niÖm kh¸ng chiÕn. - Nçi nhí vÒ thiªn nhiªn ViÖt B¾c : + Thiªn nhiªn ViÖt B¾c hiÖn lªn víi vÎ ®Ñp ®a d¹ng theo thêi gian, kh«ng gian kh¸c

nhau (s−¬ng sím n¾ng chiÒu, tr¨ng khuya, çc mïa trong n¨m). + Thiªn nhiªn trë nªn ®Ñp h¬n, h÷u t×nh h¬n khi cã sù g¾n bã víi con ng−êi (ng−êi mÑ

®Þu con lªn rÉy, ng−êi ®an nãn, em g¸i h¸i m¨ng). - §o¹n th¬ tõ c©u “Rõng canh hoa chuèi ®á t−¬i” ®Õn c©u “Nhí ai tiÕng h¸t ©n t×nh thuû

chung” lμ ®în th¬ t¶ c¶nh ®Æc s¾c cña Tè H÷u. + §o¹n th¬ ®−îc s¾p xÕp xen kÏ cø 1 c©u t¶ c¶nh l¹i 1 c©u t¶ ng−êi võa thÓ hiÖn sù g¾n

bã gi÷a c¶nh vμ ng−êi võa lμm gi¶m bít Ên t−îng vÒ sù hoang vu, hiu qu¹nh vèn cã cña nói rõng ViÖt B¾c.



+ C¶nh vËt hiÖn lªn nh− mét bøc tranh tø b×nh víi 4 mïa (xu©n, h¹, thu, ®«ng) mçi mïa cã nÐt ®Ñp riªng.

- Nçi nhí vÒ cuéc sèng vμ con ng−êi ViÖt B¾c. + Cuéc sèng thanh b×nh ªm ¶: Nhí sao tiÕng mâ rõng chiÒu Chµy ®ªm nÖn cèi ®Òu ®Òu suèi xa + Cuéc sèng vÊt c¶, khã kh¨n trong kh¸ng chiÕn: Th−¬ng nhau chia cñ s¾n lïi B¸t c¬m sÎ n÷a, ch¨n sui ®¾p cïng §ã lμ c¶nh sinh ho¹t b×nh dÞ cña ng−êi d©n ViÖt B¾c. NÐt ®Ñp nhÊt chÝnh lμ nghÜa t×nh vμ

lßng quyÕt t©m ®ïm bäc, che chë cho çchm¹ng hi sinh tÊt c¶ v× kh¸ng chiÕn dï cuéc sèng cßn rÊt khã kh¨n.

- Nçi nhí vÒ nh÷ng kû niÖm kh¸ng chiÕn : + Nh÷ng c¶nh réng lín, nh÷ng ho¹t ®éng tÊp nËp s«i ®éng cña cuéc kh¸ng chiÕn ®−îc

t¸i hiÖn víi bót ph¸p ®Ëm nÐt tr¸ng ca. Håi t−ëng vÒ cuéc kh¸ng chiÕn anh hïng, giäng th¬ bçng trë nªn s«i næi, cuån cuén hμo hïng. §Õn ®©y, ®iÖp tõ " nhí" d−êng nh− còng trë nªn dån dËp h¬n bëi cïng víi nã lμ hμng lo¹t nh÷ng ®Þa danh ®−îc liÖt kª: Phñ Th«ng, §Ìo Giµng, S«ng L«, Phè Rµng, Cao- L¹ng, NhÞ Hµ. §©y lμ nh÷ng ®Þa danh g¾n víi nh÷ng chiÕn c«ng buæi ®Çu, nh÷ng chiÕn th¾ng më mμn vang déi.

Theo m¹ch ph¸t triÓn cña c¶m xóc vμ h×nh t−îng, nhμ th¬ ®· t¸i hiÖn kh«ng khÝ hμnh qu©n giμnh chiÕn th¾ng cña qu©n d©n ta. Nh÷ng tõ l¸y: "®ªm ®ªm", "rÇm rËp", ®iÖp ®iÖp trïng trïng", "th¨m th¼m",… cïng víi nh÷ng h×nh ¶nh k× vÜ, lín lao: "qu©n ®i ®iÖp ®iÖp trïng trïng", "d©n c«ng ®á ®uèc tõng ®oμn", "¸nh sao ®Çu sóng", "b−íc ch©n n¸t ®¸ mu«n tμn löa bay", "®Ìn pha bËt s¸ng nh− ngμy mai lªn",… ®· diÔn t¶ kh«ng khÝ cña nh÷ng cuéc hμnh qu©n ®Çy tÝnh sö thi. Ta nh− nghe thÊy tiÕng ®Êt rung, nói chuyÓn, tiÕng nh÷ng bμn ch©n tiÕp b−íc bμn ch©n tiÕn tíi th¾ng lîi ®Ó råi :

Tin vui chiÕn th¾ng tr¨m miÒn Hßa B×nh, T©y B¾c, §iÖn Biªn vui vÒ Vui tõ §ång Th¸p, An Khª Vui lªn ViÖt B¾c, ®Ìo De, nói Hång. Mét ®o¹n th¬ hÇu nh− chØ toμn lμ çc tõ chØ ®Þa danh, nh÷ng ®Þa danh g¾n víi nh÷ng

chiÕn c«ng oai hïng lμm nøc lßng ng−êi. Tõ "vui" xuÊt hiÖn trong tÊt c¶ çc dßng th¬ ®· lμm nªn mét sù céng h−ëng. §ã lμ niÒm vui d¹t dμo, m¹nh mÏ vμ l©u bÒn.

3. Nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬ ViÖt B¾c tiªu biÓu cho phong çch th¬ Tè H÷u : - TÝnh tr÷ t×nh - chÝnh trÞ : ViÖt B¾c lμ khóc h¸t ©n t×nh thuû chung cña nh÷ng ng−êi çch

m¹ng víi l·nh tô, víi §¶ng vμ cuéc kh¸ng chiÕn. - Giäng th¬ t©m t×nh ngät ngμo tha thiÕt. - NghÖ thuËt biÓu hiÖn giμu tÝnh d©n téc : thÓ hiÖn th¬ lôc b¸t, kÕt cÊu ®èi ®¸p, nghÖ

thuËt sö dông lèi ®èi ®¸p m×nh – ta. Câu hỏi ôn tập:

1. Cảm nhận về thiên của anh chị qua đoạn trích? 2. Hình ảnh con người và cuộc sống kháng chiến ở chiến khu VB được tái hiện như

thế nào qua đoạn trích?



3. Đoạn trích cho thấy vẻ đẹp nào của tình nghĩa cách mạng?

®Êt n−íc (TrÝch: MÆt ®−êng kh¸t väng)

( NguyÔn Khoa §iÒm)

1. Đất nước được cảm nhận trên nhiều bình diện: * Cảm nhận chung về đất nước: (Đoạn mở đầu) => Đất nước hiện ra trong cảm nhận qua những gì thân thương, gần gũi, đơn sơ: - Đó là những câu chuyện cổ tích mẹ thường hay kể. - Là miếng trầu của bà, là hạt gao một nắng hai sương, là ngôi nhà ta ở... => Giọng thơ nhẹ nhàng, âm hưởng đầy quyến rũ , sử dụng chất liệu VHDG..., tác giả đưa ta về với cội nguồn của đất nước : Một đất nước vừa cụ thể vừa huyền ảo và đã có từ rất lâu đời.

* cảm nhận về đất nước ở phương diện lịch sử - văn hoá :Đất nước được cảm nhận gắn liền với nền văn hoá lâu đời của dân tộc:

+ Câu chuyện cổ tích, ca dao. + Phong tục của người Việt: ăn trầu, bới tóc. - Đất nước lớn lên đau thương vất vả cùng với cuộc trường chinh không nghỉ ngơi của

con người : + Cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, gắn với hình ảnh cây tre- biểu tượng cho sức

sống bất diệt của dân tộc. + Gắn với nền văn minh lúa nước, lao động vất vả. - Đất nước gắn liền với những con người sống ân tình thuỷ chung. => Đất nước không trừu tượng mà ở ngay trong cuộc sống của mỗi chúng ta. * cảm nhận đất nước ở phương diện chiều rộng của không gian: - Là không gian hò hẹn của tình yêu (Lối chiết tự đầy ý nhị vừa mang tính cá thể vừa

hết sức táo bạo , tác giả đã định nghĩa đất nước thật độc đáo) - ĐN là nơi chốn sinh tồn của cả cộng đồng dân tộc qua bao thế hệ( nơi dân mình đoàn

tụ ) =>Là sự thống nhất giữa cá nhân với cộng đồng. - Đất nước còn là không gian rộng lớn tráng lệ hùng vĩ của núi cao, biển cả. => ĐN là những gì gần gũi thân quen gắn bó với cuộc sống mỗi người lại vừa mênh

mông rộng lớn. * cảm nhận về ĐN ở phương diện chiều dài thời gian : ĐN được cảm nhận từ quá khứ

với huyền thoại “ Lạc Long Quân và Âu Cơ” cho đến hiện tại với những con người không bao giờ quên nguồn cội dân tộc, truyền thuyết Hùng Vương và ngày giỗ Tổ .

* Suy ngẫm của tác giả về trách nhiệm của thế hệ mình với ĐN : phải biết gắn bó, san sẻ và hi sinh vì đất nước.

=> ĐN hiện lên vừa thiêng liêng sâu xa , lớn lao vừa gần gũi thân thiết với sự sống mỗi người.

2. Làm rõ Tư tưởng cốt lõi : ĐN của nhân dân



- Tác giả tiếp tục với những cảm nhận về đất nước trên nhiều bình diện: Chiều dài lịch sử, chiều rộng địa lí, chiều sâu văn hoá lịch sử

+ Một Đất nước với nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử ,gắn với số phận, tính cách ,phẩm chất, tâm hồn nhân dân ( Hòn Trống Mái, Núi Vọng phu, Núi Bút, Non Nghiên, Vjịnh Hạ Long...)

=> ĐN hiện lên vừa gần gũi vừa thiêng liêng. + Một Đất nước giàu truyền thống : . Anh hùng bất khuất : Có những anh hùng không ai nhớ mặt đặt tên. Họ hi sinh thầm

lặng cho Đất nước . Đoàn kết trong đấu tranh, lao động sinh tồn... + Một Đất nước của ca dao, thần thoại , của những vẻ đẹp tâm hồn nhân hậu thuần

phác =>Tg chọn 3 dẫn chứng để nói về truyền thống của nhân dân : + Say đắm, lạc quan trong tình yêu ( Yêu em từ thuở trong nôi . + Biết quý trọng tình nghĩa ( Biết quý công...) + Quyết liệt trong căm thù và chiến đấu ( biết trồng tre ...) => Sự phát hiện thú vị và độc đáo của tg về ĐN trên các phương diện địa lí, lịch sử, văn

hoá với nhiều ý nghĩa mới : Muôn vàn vẻ đẹp của ĐN đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân , của những con người vô danh , bình dị . ĐN từ nhân dân mà ra, do nhân dân mà có và nhờ nhân dan mà tồn tại

c. Nghệ thuật : - Thể thơ tự do phóng túng . - Sử dụng phong phú, đa dạng và đầy sáng tao chất liệu văn hoá dân gian. - Giọng thơ trữ tình - chính trị . - T¸c gi¶ sö dông mét çch nhuÇn nhÞ vμ ®Çy s¸ng t¹o chÊt liÖu v¨n ho¸, v¨n häc d©n

gian : nh÷ng c©u chuyÖn thÇn tho¹i, cæ tÝch, nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao, nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n l©u ®êi,…

- Çi hay cña ®o¹n th¬ lμ sù hßa quyÖn gi÷a lÝ luËn vμ rung c¶m. NguyÔn Khoa §iÒm ®· thÓ hiÖn nh÷ng suy t−ëng vÒ ®Êt n−íc d−íi d¹ng trß chuyÖn t©m t×nh. Bëi vËy mμ kh«ng hÒ kh« khan. "§Êt n−íc cña nh©n d©n" lμ hÖ quy chiÕu mäi c¶m xóc, suy t−ëng khiÕn cho nhËn thøc nghÖ thuËt cña nhμ th¬ võa quen võa l¹ võa míi mÎ ë chiÒu s©u cña nh÷ng h×nh ¶nh quen thuéc, gÇn gòi mμ huyÒn diÖu, nªn th¬.

SÓNG - Xuân Quỳnh - 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ bµi th¬ a) H×nh t−îng sãng ®−îc t¸i hiÖn qua nh¹c ®iÖu bµi th¬ - H×nh t−îng sãng diÔn t¶ nh÷ng c¶m xóc, nh÷ng s¾c th¸i t×nh c¶m võa phong phó ®a

d¹ng, võa thiÕt tha s«i næi cña mét tr¸i tim ®ang r¹o rùc yªu ®−¬ng.



- H×nh t−îng sãng hiÖn lªn qua nhÞp ®iÖu nhÑ nhμng, lóc s«i næi dån dËp, lóc dÞu ªm s©u l¾ng nh− nhÞp sãng ngoμi biÓn kh¬i, còng lμ nhÞp cña nh÷ng con sãng t×nh c¶m cña mét tr¸i tim khao kh¸t yªu ®−¬ng.

- Nhμ th¬ sö dông thÓ th¬ 5 ch÷ víi nh÷ng dßng th¬ liÒn m¹ch Ýt ng¾t nhÞp, sù trë ®i trë l¹i håi hoμn cña h×nh t−îng sãng, biÖn ph¸p ®iÖp tõ ng÷, ®iÖp cÊu tróc, nh÷ng tõ l¸y,… ®· t¹o nªn nh¹c ®iÖu cña nh÷ng con sãng, ®ît sãng liªn tiÕp gèi lªn nhau lóc trμn lªn s«i næi, lóc l¾ng l¹i dÞu ªm.

b) H×nh t−îng sãng mang ý nghÜa biÓu t−îng cho t×nh yªu vμ t©m tr¹ng nh©n vËt tr÷ t×nh (ng−êi phô n÷) trong bμi th¬ :

- Sãng lμ biÓu t−îng cho sù bÝ Èn trong t×nh yªu, biÓu t−îng cho niÒm kh¸t khao mét t×nh yªu lín, mét t×nh yªu m·nh liÖt.

- Sãng lμ biÓu t−îng cho nçi nhí trong t×nh yªu cña ng−êi phô n÷. - Sãng lμ biÓu t−îng cho sù thñy chung trong t×nh yªu cña ng−êi phô n÷. - Sãng lμ biÓu t−îng cho nh÷ng tr¨n trë, lo ©u trong câi lßng ng−êi phô n÷ ®ang yªu. - Sãng lμ biÓu t−îng cho kh¸t väng m·nh liÖt muèn bÊt tö hãa t×nh yªu. 2. Sãng - sù bÝ Èn trong t×nh yªu - niÒm kh¸t khao mét t×nh yªu lín + Khæ th¬ thø nhÊt thÓ hiÖn hai tr¹ng th¸i cña sãng còng lμ hai tr¹ng th¸i cña t×nh yªu

t−ëng nh− ®èi lËp nh−ng rÊt thèng nhÊt (d÷ déi- dÞu ªm; ån µo- lÆng lÏ). §ã lμ sù bÝ Èn cña t×nh yªu.

Còng nh− sãng, con ng−êi t×m ®Õn "biÓn lín t×nh yªu" ®Ó g hiÓu næi m×nh/ Sãng t×m ra tËn bÓ).

+ Khæ th¬ thø hai lμ ph¸t hiÖn sù t−¬ng ®ång gi÷a sãng vμ quy luËt mu«n thuë cña t×nh yªu. Sãng "ngμy x−a" vμ sãng "ngμy sau" vÉn thÕ gièng nh− "nçi kh¸t väng t×nh yªu/ Båi håi trong ngùc trÎ".

+ Khæ th¬ thø ba vμ thø t− t¸c gi¶ dïng ®Ó c¾t nghÜa vÒ nguån gèc cña sãng vμ n¬i b¾t ®Çu cña t×nh yªu. Çi hay cña ®o¹n th¬ lμ sù ®Çu hμng cña nhËn thøc, lμ sù bÊt lùc trong l«gic lÝ trÝ (Em còng kh«ng biÕt n÷a/ Khi nµo ta yªu nhau).

3. Sãng- nçi nhí trong t×nh yªu cña ng−êi phô n÷. + Con sãng thao thøc ë mäi chiÒu kh«ng gian, thêi gian còng nh− : "Lßng em nhí ®Õn

anh/ C¶ trong m¬ cßn thøc". + Nhμ th¬ dïng liªn t−ëng ®an cμi ®Ó ®ång nhÊt "sãng" vμ "em". Sãng vç ngμy ®ªm ë mäi tÇng kh«ng gian dï "d−íi lßng s©u" hay "trªn mÆt n−íc". B»ng

çch ®iÖp vμ ®èi, nhμ th¬ muèn kh¸m ph¸ ®Õn tËn cïng nh÷ng con sãng còng nh− kh¸m ph¸ ®Õn tËn cïng nçi nhí. Tõ mét thùc tÕ lμ con sãng nμo còng h−íng vÒ bê çt, Xu©n Quúnh liªn t−ëng tíi nçi nhí trong t×nh yªu. Liªn t−ëng nμy ®· ®−a ®Õn sù ®ång nhÊt gi÷a "sãng" vμ "em". Thμnh thö 4 c©u t¶ sãng thùc chÊt lμ ®Ó t¶ lßng em vμ 2 c©u nãi vÒ nçi nhí cña em mμ trong lßng chao ®¶o, cån cμo nh− cã sãng.

4. Sãng- sù thñy chung trong t×nh yªu cña ng−êi phô n÷. + Nhμ th¬ sö dông kÕt cÊu : dÉu… th×… cïng víi nh÷ng ®èi lËp (xu«i- ng−îc, B¾c-

Nam) ®Ó kh¼ng ®Þnh : "N¬i nμo em còng nghÜ/ H−íng vÒ anh mét ph−¬ng". Nh÷ng ch÷ "xu«i", "ng−îc" g¾n víi kh«ng gian ®èi cùc "B¾c", "Nam" mang ý nghÜa

t−¬ng ph¶n quyÕt liÖt. ý nghÜa t−¬ng ph¶n cßn ®−îc nhÊn m¹nh h¬n bëi hai tõ "dÉu" ®Æt ë hai ®Çu c©u th¬. B×nh th−êng ng−êi ta hay nãi: ng−îc vÒ ph−¬ng B¾c, xu«i vÒ ph−¬ng Nam nh−ng ë ®©y Xu©n Quúnh ®· nãi ng−îc l¹i (xu«i B¾c- ng−îc Nam). §èi



víi ng−êi phô n÷ ®ang yªu, dï cuéc ®êi cã thay ®æi, dï vò trô cã biÕn thiªn còng kh«ng hÒ quan träng. §iÒu quan träng nhÊt lμ "ph−¬ng anh", dï ë ®©u, lμ "Nam" hay "B¾c", ph¶i "xu«i" hay "ng−îc" em còng h−íng vÒ.

+ Ngoμi viÖc kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thñy, Xu©n Quúnh cßn muèn ®Ò cËp ®Õn nh÷ng thö th¸ch trong t×nh yªu. T×nh yªu cho ta søc m¹nh v−ît qua thö th¸ch vμ qua thö th¸ch t×nh yªu cμng thªm bÒn v÷ng.

5. Sãng- nh÷ng tr¨n trë, lo ©u trong câi lßng ng−êi phô n÷ ®ang yªu §ã lμ nçi lo ©u vÒ çi h÷u h¹n cña ®êi ng−êi, cña t×nh yªu. Xu©n Quúnh vèn rÊt nh¹y

c¶m víi thêi gian vμ sù biÕn ®æi ®Æc biÖt lμ sù biÕn ®æi cña cuéc ®êi vμ lßng ng−êi. Sù nh¹y c¶m Êy th−êng dÉn chÞ tíi t©m tr¹ng ©u lo. Cho nªn trong th¬ chÞ ta thÊy xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu c©u hái :

- Sao kh«ng cµi khuy ¸o l¹i anh ? - Em chê anh, anh cã vÒ kh«ng ? - Ai biÕt lßng anh cã ®æi thay ? - §èt lßng em c©u hái Yªu em nhiÒu kh«ng anh ? Ngay nh− lóc nμy, trong tr¹ng th¸i h¹nh phóc cña t©m hån ng−êi phô n÷ ®ang yªu, thÊy

cuéc ®êi tÊt c¶ cßn ë phÝa tr−íc vËy mμ vÉn cø hiÖn ra mét tho¸ng ©u lo vÒ çi h÷u h¹n cña ®êi ng−êi, çi mong manh cña t×nh yªu :

Cuéc ®êi tuy dµi thÕ N¨m th¸ng vÉn ®i qua Nh− biÓn kia dÉu réng M©y vÉn bay vÒ xa. 6. Sãng- kh¸t väng bÊt tö hãa t×nh yªu + Nhμ th¬ sö dông nh÷ng ®¹i l−îng lín cã tÝnh −íc lÖ (tr¨m, ngµn) cïng víi nh÷ng h×nh

¶nh thuéc vÒ v« biªn (biÓn, sãng). + Kh¸t väng cña t©m hån ng−êi phô n÷ ®ang yªu thËt m·nh liÖt. §ã lμ kh¸t väng cña

mu«n ®êi, mu«n ng−êi, kh¸t väng mang gi¸ trÞ nh©n b¶n s©u s¾c, cao ®Ñp.

ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA -Thanh Thảo-

1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca: a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ

thuật TBN: - Áo choàng đỏ: + Gợi bản sắc văn hoá TBN. + H/ả Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị TBN độc tài lúc

bấy giờ. - Tiếng đàn: + Ghi ta: nhạc cụ của người TBN. + Tài năng nghệ thuật của Lor-ca với khát vọng cách tân nghệ thuật



- Đi lang thang; vầng trăng chếnh choáng; yên ngựa mỏi mòn; hát nghêu ngao; li la…: + Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do. + Sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật TBN già cỗi. b/ Lor-ca và cái chết oan khuất: - Hình ảnh: + Áo choàng bê bết đỏ – Gợi cảnh tượng khủng khiếp về cái chết của Lor-ca. + Tiếng ghi ta: . nâu: trầm tĩnh, nghĩ suy. . xanh: thiết tha, hy vọng. . tròn bọt nước vỡ tan: bàng hoàng, tức tưởi. . ròng ròng máu chảy: sự đau đớn, nghẹn ngào. => Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn thành linh hồn, sinh thể. - Biện pháp nghệ thuật: + Đối lập: Hát nghêu ngao >< áo choàng bê bết đỏ khát vọng >< hiện thực phũ phàng (giữa tiếng hát yêu đời vô tư , giữa tình yêu

cái Đẹp và hành động tàn ác, dã man). + Nhân hoá: Tiếng ghi ta… máu chảy. + Hoán dụ: Áo choàng, tiếng ghi ta Lor-ca. + Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta vỡ ra thành màu sắc, hình khối, hành động…

* Với việc sử dụng bpnt tài tình, tác giả đã khắc hoạ thật ấn tượng về cái chết đầy bi phẫn của người nghệ sĩ Lor-ca.

2/ Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca: - Lời Lor-ca (đề từ): “Khi tôi chết …cây đàn.” + Niềm đam mê nghệ thuật. + Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới. - “Không ai chôn cất… cỏ mọc hoang” + Nghệ thuật của Lor-ca (cái Đẹp): có sức sống và lưu truyền mãi mãi như “cỏ mọc

hoang”. + Phải chăng không ai dám vượt qua cái cũ, thần tượng để làm nên nghệ thuật mới. - Giọt nước mắt …trong đáy giếng: + Vầng trăng nơi đáy giếng sự bất tử của cái Đẹp. - Đường chỉ tay: ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã. -... dòng sông, ghi ta màu bạc... gợi cõi chết, siêu thoát. - Các hành động: ném lá bùa, ném trái tim: có ý nghĩa tượng trưng cho một sự giã từ,

một sự lựa chọn. * Tiếng lòng tri âm sâu sắc đối với người nghệ sĩ, thiên tài Lor- 3/Yếu tố âm nhạc trong bài thơ: - Chuỗi âm thanh “Li la- li la- li la” luyến láy ở đầu và cuối như khúc dạo đầu và kết

thúc bản nhạc. - Sự kính trọng và tri âm Lor-ca- nghệ sĩ thiên tài.



1/ Nghệ thuật: - Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc. - Sử dụng h/ả, biểu tượng - siêu thực có sức chứa lớn về nội dung. - Kết hợp hài hoà hai yếu tố thơ và nhạc. 2/ Nội dung: Tác giả bày tỏ nỗi đau xót sâu sắc trước cái chết oan khuất của thiên tài Lor-ca- một

nghệ sĩ khát khao tự do, dân chủ, luôn mong muốn cách tân nghệ thuật.

ai ®∙ ®Æt tªn cho dßng s«ng ?

Hoµng Phñ Ngäc T−êng

1. VÎ ®Ñp s«ng H−¬ng a) S«ng h−¬ng vïng th−îng l−u - S«ng H−¬ng vïng th−îng l−u mang vÎ ®Ñp cña mét søc sèng m·nh liÖt, hoang d¹i, bÝ

Èn, s©u th¼m nh−ng còng cã lóc dÞu dμng, say ®¾m.

- Sù m·nh liÖt, hoang d¹i cña con s«ng ®−îc thÓ hiÖn qua nh÷ng so s¸nh : “B¶n tr−êng ca cña rõng giμ”, nh÷ng h×nh ¶nh ®Çy Ên t−îng : (“rÇm ré gi÷a bãng c©y ®¹i ngμn”, m·nh liÖt qua nh÷ng ghÒnh th¸c, cuén xo¸y nh− c¬n lèc vμo nh÷ng ®¸y vùc bÝ Èn”)

- VÎ dÞu dμng, say ®¾m : nh÷ng s¾c mμu rùc rì (“nh÷ng dÆm dμi chãi läi mμu ®á cña hoa ®ç quyªn rõng”).

- Dßng s«ng ®−îc nh©n ho¸ : nh− mét c« g¸i di gan phãng kho¸ng vμ man d¹i, rõng giμ ®· hun ®óc cho nã mét b¶n lÜnh gan d¹, mét t©m hån tù do vμ trong s¸ng. §ã lμ søc m¹nh b¶n n¨ng cña ng−êi con g¸i, søc m¹nh Êy ®−îc chÕ ngù bëi cÊu tróc ®Þa lý l·nh thæ ®Ó ®i ra khái rõng, nã “nhanh chãng mang mét s¾c ®Ñp dÞu dμng vμ trÝ tuÖ, trë thμnh ng−êi mÑ phï sa cña mét vïng v¨n ho¸ sø së”.

- Ngay tõ ®Çu trang viÕt, ng−êi ®äc ®· c¶m nhËn ®−îc sù tμi hoa cña ngßi bót Hoμng Phñ Ngäc T−êng : liªn t−ëng k× thó, x¸c ®¸ng, ng«n tõ gîi c¶m,... TÊt t¹o søc cuèn hót, hÊp dÉn vÒ mét con s«ng mang linh hån, sù sèng, kÕt thóc ®o¹n v¨n, t¸c gi¶ giíi thiÖu trän vÑn con s«ng (t©m hån s©u th¼m cña nã) võa dÉn d¾t, gîi më sang ®o¹n tiÕp theo sÏ miªu t¶ khu«n mÆt kinh thμnh cña dßng s«ng.

b) S«ng H−¬ng ®o¹n ch¶y vÒ ®ång b»ng vµ ngo¹i vi thµnh phè Lóc nμy, s«ng H−¬ng ®−îc vÝ “nh− ng−êi con g¸i ®Ñp n»m ngñ m¬ mμng” ®−îc “ng−êi

t×nh mong ®îi” ®Õn ®¸nh thøc. KiÕn thøc ®Þa lý ®· gióp t¸c gi¶ miªu t¶ tØ mØ s«ng H−¬ng víi nh÷ng khóc quanh vμ l−u vùc cña nã.

§o¹n v¨n thÓ hiÖn n¨ng lùc quan s¸t tinh tÕ vμ sù phong phó vÒ ng«n ng÷ h×nh t−îng gióp nhμ v¨n viÕt ®−îc nh÷ng c©u v¨n ®Çy mμu s¾c t¹o h×nh vμ Ên t−îng : “S«ng H−¬ng vÉn ®i trong d− vang cña Tr−êng S¬n”, “ S¾c n−íc trë nªn xanh th¼m”, “nã tr«i ®i gi÷a 2 d·y ®åi sõng s÷ng nh− thµnh qu¸ch, dßng s«ng mÒm nh− tÊm lôa, víi nh÷ng



chiÕc thuyÒn xu«i ng−îc chØ bÐ b»ng con thoi . Råi “gi÷a ®¸m quÇn s¬n l« x« Êy lµ giÊc ngñ ngh×n thu cña vua chóa ®−îc phong kÝn trong lßng nh÷ng rõng th«ng u tÞch vµ niÒm kiªu h·nh ©m u cña nh÷ng l¨ng tÇm ®å sé to¶ lan kh¾p c¶ mét vïng th−îng l−u.

VËn dông kiÕn thøc vÒ v¨n ho¸, v¨n häc, t¸c gi¶ t¹o cho ng−êi ®äc Ên t−îng vÒ vÎ ®Ñp trÇm mÆc, nh− triÕt lý, nh− cæ thi g¾n víi nh÷ng thμnh qu¸ch, l¨ng tÈm cña vua chóa thuë tr−íc.

c) S«ng H−¬ng khi ch¶y vµo thµnh phè NÕu ë trªn, ng−êi ®äc c¶m nhËn phÇn nμo tÝnh chÊt vÎ ®Ñp man d¹i, dÞu dμng, trÇm mÆc

cña con s«ng th× giê ®©y con s«ng ®−îc kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn ë s¾c th¸i t©m tr¹ng. S«ng H−¬ng gÆp thμnh phè nh− ®Õn víi ®iÓm hÑn t×nh yªu, trë nªn vui t−¬i vμ ®Æc biÖt chËm r·i, ªm dÞu, mÒm m¹i. Ngßi bót cña t¸c gi¶ ®· thùc sù th¨ng hoa khi vÏ nªn nh÷ng h×nh ¶nh ®Çy Ên t−îng, nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ, nh÷ng liªn t−ëng, so s¸nh ®Ñp ®Ï ®Õn bÊt ngê, lý thó, thÓ hiÖn t×nh yªu say ®¾m víi con s«ng. §ã lμ nh÷ng nÐt bót thËt “dÞu dµng, t×nh tø, ®¾m ®uèi ; “chiÕc cÇu tr¾ng cña thµnh phè in ngÇn trªn nÒn trêi, nhá nh¾n nh− mét vÇng tr¨ng non, s«ng H−¬ng “uèn mét çnh cung rÊt nhÑ sang cån HÕn”, ®−êng cong Êy lμm cho dßng s«ng mÒm h¼n ®i nh− mét tiÕng “v©ng” kh«ng nãi ra cña t×nh yªu”, “ngh×n ¸nh hoa ®¨ng bång bÒnh” lμm dßng s«ng thªm léng lÉy, con s«ng ngËp ngõng nh− cã : “nh÷ng vÊn v−¬ng cña mét nçi lßng” kh«ng nì rêi xa thμnh phè. (liªn hÖ c©u th¬ Thu Bån : con s«ng dïng d»ng, con s«ng kh«ng ch¶y / S«ng ch¶y vµo lßng nªn HuÕ rÊt s©u).

- Qua thμnh phè, s«ng H−¬ng tr«i thËt chËm, thùc chËm, “c¬ hå chØ cßn lµ mét hå yªn tÜnh” T¸c gi¶ so s¸nh víi dßng ch¶y tèc hμnh cña s«ng Nª-va ®Ó thÊy quý h¬n ®iÖu ch¶y lÆng lê cña s«ng H−¬ng khi ngang qua thμnh phè nh×n nã nh− lμ “vÊn v−¬ng cña mét nçi lßng”

- Liªn hÖ víi th¬ Hμn MÆc Tö, th¬ Tè H÷u khi viÕt vÒ s«ng H−¬ng ªm ®Òm th¬ méng.

Giã theo lèi giã, m©y ®−êng m©y

Dßng n−íc buån thiu hoa b¾p lay

(Hμn MÆc Tö)

H−¬ng Giang ¬i, dßng s«ng ªm

Qua tim ta vÉn ngµy ®ªm tù t×nh

(Tè H÷u)

S«ng H−¬ng mang vÎ ®Ñp l÷ng lê, ªm ®Òm, trÇm l¾ng, nã b×nh th¶n, chËm r·i nh− t©m tÝnh ng−êi HuÕ vËy.

- KiÕn thøc ©m nh¹c ®−îc t¸c gi¶ huy ®éng víi liªn t−ëng kú thó “®iÖu ch¶y lÆng tê” cña con s«ng khi ngang qua thμnh phè : “§Êy lµ ®iÖu Solon t×nh c¶m cña HuÕ”. C©u th¬ trong truyÖn KiÒu t¶ tiÕng ®μn (trong nh− tiÕng h¹c bay qua) còng gîi nhí ®Õn lμn ®iÖu nh¹c cung ®×nh HuÕ “Tø ®¹i c¶nh”



- Ph¶i rÊt hiÓu s«ng H−¬ng, t¸c gi¶ míi c¶m nhËn thÊm thÝa vÎ ®Ñp con s«ng lóc ®ªm s©u. §ã lμ lóc mμ ©m nh¹c cæ ®iÓn HuÕ ®−îc sinh thμnh. Khi ®ã, trong kh«ng khÝ chïng l¹i cña dßng s«ng n−íc Êy, s«ng H−¬ng ®· trë thμnh mét ng−êi tμi n÷ ®¸nh ®μn lóc ®ªm khuya.

2. Ai ®∙ ®Æt tªn cho dßng s«ng ? - Bμi kÝ kÕt thóc b»ng çch lý gi¶i vÒ çi tªn cña dßng s«ng, nhÊn m¹nh b»ng mét

huyÒn tho¹i mÜ lÖ, mang ®Õn cho t¸c phÈm s¾c mμu l·ng m¹n. §ã lμ chuyÖn vÒ c− d©n hai bªn bê s«ng nÊu n−íc cña tr¨m loμi hoa ®æ xuèng dßng s«ng cho lμn n−íc th¬m tho m·i m·i. HuyÒn tho¹i vÒ tªn dßng s«ng ®· nãi lªn kh¸t väng cña con ng−êi ë ®©y muèn ®em çi ®Ñp vμ tiÕng th¬m ®Ó x©y ®¾p v¨n ho¸, lÞch sö, ®Þa lý quª h−¬ng m×nh. ViÖc ®Æt tªn cho bμi kÝ thèng nhÊt víi phÇn kÕt thóc ch¼ng nh÷ng l−u ý ng−êi ®äc vÒ vÎ ®Ñp cña dßng s«ng mμ cßn gîi lªn niÒm biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ng−êi ®· khai ph¸ miÒn ®Êt l¹i. KÕt thóc bμi kÝ ®äc l¹i mét niÒm bu©ng khu©ng trong t©m hån ng−êi ®äc :

Dßng s«ng ai ®· ®Æt tªn

§Ó ng−êi ®i nhí HuÕ kh«ng quªn ? 3. NÐt ®Æc s¾c cña v¨n phong Hoµng Phñ Ngäc T−êng + Bót kÝ : Ghi l¹i nh÷ng con ng−êi thùc vμ sù viÖc mμ nhμ v¨n ®· t×m hiÓu, nghiªn cøu

cïng víi nh÷ng c¶m nghÜ cña m×nh nh»m thÓ hiÖn mét t− t−ëng nμo ®ã. Søc hÊp dÉn vμ thuyÕt phôc cña bót kÝ tuú thuéc vμo tμi n¨ng, tr×nh ®é quan s¸t, nghiªn cøu, kh¸m ph¸, diÔn ®¹t cña t¸c gi¶ ®èi víi çc sù kiÖn ®−îc ®Ò cËp ®Õn (Tõ ®iÓn thuËt ng÷ v¨n häc, NXB Hμ Néi 2004)

Tuú bót ghi l¹i mét çch t−¬ng ®èi tù do nh÷ng c¶m nghÜ cña ng−êi viÕt, kÕt hîp víi viÖc ph¶n ¸nh thùc tÕ kh¸ch quan.

- §iÓm chung : Sù thμnh c«ng cña 2 thÓ lo¹i ®Òu tuú thuéc vμo tμi n¨ng, tr×nh ®é quan s¸t, kh¸m ph¸, diÔn ®¹t cña ng−êi viÕt víi ®èi t−îng ph¶n ¸nh, ®Òu ®ßi hái sù thèng nhÊt gi÷a chñ quan vμ kh¸ch quan, trÝ tuÖ vμ c¶m xóc.

- §iÓm riªng : Bót kÝ mang tÝnh chÆt chÏ h¬n, tuú bót mang tÝnh tù do h¬n, nã mang ®Ëm dÊu Ên ç nh©n cña ng−êi nghÖ sÜ ch©n chÝnh. Tïy bót mang ®Ëm chÊt th¬

+ NÐt ®Æc s¾c cña v¨n phong t¸c gi¶ qua ®o¹n trÝch

- Soi bãng t©m hån víi t×nh yªu say ®¾m, l¾ng s©u niÒm tù hμo tha thiÕt quª h−¬ng xø së vμo ®èi t−îng miªu t¶ khiÕn ®èi t−îng trë nªn lung linh, huyÒn ¶o, ®a d¹ng nh− ®êi sèng, nh− t©m hån con ng−êi.

- Søc liªn t−ëng k× diÖu, sù hiÓu biÕt phong phó vÒ kiÕn thøc ®Þa lý, lÞch sö, v¨n ho¸ nghÖ thuËt vμ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña b¶n th©n

- Ng«n ng÷ trong s¸ng, phong phó, uyÓn chuyÓn, giμu h×nh ¶nh, giμu chÊt th¬, sö dông nhiÒu phÐp tu t− nh− : So s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô,...

- Cã sù kÕt hîp hμi hoμ c¶m xóc, trÝ tuÖ, chñ quan vμ kh¸ch quan.

ChiÕc thuyÒn ngoμi xa NguyÔn Minh Ch©u



1)Hai ph¸t hiÖn cña ng−êi nghÖ sÜ nhiÕp ¶nh - "Mét c¶nh ®¾t trêi cho”: tuyÖt ®Ñp, mét bøc ho¹ k× diÖu mμ thiªn nhiªn, cuéc sèng ®· ban tÆng cho con ng−êi. => Mét “s¶n phÈm” quý hiÕm cña ho¸ c«ng cña ®êi ng−êi nghÖ sÜ - Ng−êi nghÖ sÜ: “bèi rèi, trong tim nh− ®ang cã çi g× bãp th¾t vμo”=> T©m hån rung ®éng thËt sù vμ mét c¶m xóc thÈm mÜ ®ang dÊy lªn trong lßng anh. => Trong kho¶nh kh¾c cña cuéc sèng, anh ®· c¶m nhËn ®−îc çi Ch©n, çi ThiÖn cña cuéc ®êi, t©m hån m×nh nh− ®−îc gét röa, trë nªn thËt trong trÎo, tinh kh«i.<=> Çi ®Ñp ®· cã t¸c dông thanh läc t©m hån con ng−êi. - Ng−êi nghÖ sÜ ®· tËn m¾t chøng kiÕn: mét c¶nh t−îng tμn nhÉn: ng−êi ®μn «ng ®¸nh ®Ëp vî (…) => Kinh ng¹c, thÈn thê, nh− “chÕt lÆng” §©y lμ h×nh ¶nh ®»ng sau çi ®Ñp “toμn bÝch, toμn thiÖn” mμ anh võa b¾t gÆp trªn biÓn. Nã hiÖn ra bÊt ngê, trí trªu nh− trß ®ïa qu¸i ¸c cña cuéc sèng. <=> Cuéc ®êi kh«ng ®¬n gi¶n, xu«i chiÒu mμ chøa ®ùng nhiÒu nghÞch lÝ. Cuéc sèng lu«n tån t¹i nh÷ng mÆt ®èi lËp: ®Ñp - xÊu, thiÖn - ¸c… Kh«ng thÓ ®¶o vÞ trÝ ®ã. V× nhμ v¨n ®· cã dông ý khi ®Ó c¶nh t−îng “trêi cho” hiÖn ra tr−íc nh− lμ vâ bäc bªn ngoμi hßng che dÊu çi b¶n chÊt thùc cña ®êi sèng ë bªn trong.

§õng nhÇm lÉn hiÖn t−îng víi b¶n chÊt; ®õng véi ®¸nh gi¸ con ng−êi, sù vËt ë d¸ng vÎ bÒ ngoμi, ph¶i ph¸t hiÖn ra b¶n chÊt thùc sù sau vÎ ngoμi ®Ñp ®Ï cña hiÖn t−îng. 2) C©u chuyÖn cña cña ng−êi ®µn bµ ë toµ ¸n huyÖn -Ng−êi ®μn cã mÆt ë toμ ¸n theo lêi mêi cña ch¸nh ¸n §Èu – ng−êi khuyªn b¶o chÞ bá l·o chång vò phu. - Ng−êi ®μn bμ ®· tõ chèi lêi ®Ò nghÞ vμ gióp ®ì. ChÞ ®au ®ín ®¸nh ®æi mäi gi¸ ®Ó kh«ng ph¶i tõ bá ng−êi chång vò phu (…) - LÝ do:(ng−êi ®µn bµ gi¶i thÝch) + G· chång Êy lμ chç dùa quan träng trong cuéc ®êi cña chÞ, nhÊt lμ khi biÓn ®éng, phong ba. + ChÞ cÇn h¾n v× ph¶i nu«i nh÷ng ®øa con + Trªn thuyÒn còng cã nh÷ng lóc vî chång con çi sèng hoμ thuËn, vui vÎ… - Trong ®Çu “vÞ Bao C«ng …cã mét çi g× míi võa vì ra”…, “anh rÊt nghiªm nghÞ vμ ®Çy suy nghÜ”

Cuéc ®êi ng−êi ®μn bμ nμy kh«ng hÒ gi¶n ®¬n. Trong hoμn c¶nh nμy, chÞ kh«ng cã çch hμnh xö nμo kh¸c. - C©u chuyÖn gióp ng−êi nghÖ sÜ hiÓu râ: + VÒ ng−êi ®μn bμ: kh«ng hÒ cam chÞu mét çch v« lÝ, kh«ng hÒ n«ng næi mét çch ngê nghÖch mμ thùc ra chÞ ta lμ mét ng−êi rÊt s©u s¾c, thÊu hiÓu lÏ ®êi ( trong m¾t chÞ, ng−êi chång vò phu chØ lμ n¹n nh©n cña hoμn c¶nh sèng kh¾c nghiÖt) .=> Nh©n hËu, bao dung, giμu ®øc hi sinh, lßng vÞ tha. + VÒ §Èu: cã lßng tèt, s½n sμng b¶o vÖ c«ng lÝ nh−ng anh ch−a thùc sù ®i s©u vμo ®êi sèng nh©n d©n. => ph¸p luËt cÇn ph¶i ®i vμo ®êi sèng. + VÒ b¶n th©n : m×nh ®· ®¬n gi¶n khi nh×n nhËn vÊn ®Ò.

T¸c gi¶ gióp ng−êi ®äc hiÓu râ: kh«ng thÓ dÔ d·i, ®¬n gi¶n trong viÖc nh×n nhËn mäi sù viÖc, hiÖn t−îng cña ®êi sèng. Ph¶i cã çi nh×n ®a diÖn, nhiÒu chiÒu.



Cuéc chiÕn b¶o vÖ nh©n tÝnh, thiªn l−¬ng vµ vÎ ®Ñp t©m hån con ng−êi. c) TÊm ¶nh ®−îc chän trong bé lÞch n¨m Êy * “Bøc ¶nh ®en tr¾ng” -> “hiÖn lªn çi mμu hång cña ¸nh s−¬ng mai” <-> ChÊt th¬ cña cuéc sèng, lμ vÎ ®Ñp l·ng m¹n cña cuéc ®êi, lμ biÓu t−îng cña nghÖ thuËt. -> “ng−êi ®μn bμ b−íc ra khái tÊm ¶nh” <-> hiÖn th©n cña nh÷ng lam lò, khèn khã cña ®êi th−êng, lμ sù thËt cuéc ®êi ®»ng sau nghÖ thuËt.

NghÖ thuËt ch©n chÝnh kh«ng bao giê xa rêi cuéc ®êi. NghÖ thuËt lµ chÝnh cuéc ®êi vµ ph¶i lu«n lu«n v× cuéc ®êi 3) §Æc s¾c nghÖ thuËt cña TP - T¹o t×nh huèng truyÖn: (…) => ®»ng sau bøc ¶nh tuyÖt diÖu lμ biÕt bao nghÞch lÝ oan tr¸i vμ phøc t¹p trong gia ®×nh hμng chμi. <=> Béc lé mäi mèi quan hÖ, béc lé kh¶ n¨ng øng xö, thö th¸ch phÈm chÊt, tÝnh çch, t¹o ra nh÷ng b−íc ngoÆt trong t− t−ëng, t×nh c¶m vμ c¶ trong cuéc ®êi nh©n vËt. T×nh huèng truyÖn mang ý nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn ®êi sèng - Ng−êi kÓ chuyÖn: nghÖ sÜ => c©u chuyÖn gÇn gòi, kh¸ch quan, ch©n thùc vμ cã søc thuyÕt phôc h¬n. - Ng«n ng÷ nh©n vËt: Phï hîp víi ®Æc ®iÓm tÝnh çch cña tõng ng−êi.

Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n téc (TrÝch “§Õn hiÖn ®¹i tõ truyÒn thèng”)

TrÇn §×nh H−îu 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ ®o¹n trÝch. Trong bμi, ng−êi viÕt ®· tho¸t khái th¸i ®é hoÆc ngîi ca, hoÆc chª bai ®¬n gi¶n th−êng

thÊy khi tiÕp cËn vÊn ®Ò. Tinh thÇn chung cña bμi viÕt lμ tiÕn hμnh mét sù ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ khoa häc ®èi víi nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña v¨n hãa ViÖt Nam. T¸c gi¶ ®· sö dông giäng v¨n ®iÒm tÜnh, kh¸ch quan ®Ó tr×nh bμy çc luËn ®iÓm cña m×nh. Ng−êi ®äc chØ cã thÓ nhËn ra ®−îc nguån c¶m høng thËt sù cña t¸c gi¶ nÕu hiÓu çi ®Ých xa mμ «ng h−íng ®Õn: gãp phÇn x©y dùng mét chiÕn l−îc ph¸t triÓn míi cho ®Êt n−íc tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nμn, l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn hiÖn thêi.

2. Quan niÖm sèng, quan niÖm vÒ lÝ t−ëng vµ çi ®Ñp trong v¨n hãa ViÖt Nam. + Quan niÖm sèng, quan niÖm vÒ lÝ t−ëng: - "Coi träng hiÖn thÕ trÇn tôc h¬n thÕ giíi bªn kia", "nh−ng còng kh«ng b¸m lÊy hiÖn

thÕ, kh«ng qu¸ sî h·i çi chÕt". - "ý thøc vÒ ç nh©n vμ së h÷u kh«ng ph¸t triÓn cao". - "Mong −íc th¸i b×nh, an c− l¹c nghiÖp ®Ó lμm ¨n cho no ®ñ, sèng thanh nhμn, thong

th¶, cã ®«ng con nhiÒu ch¸u". - "Yªn phËn thñ th−êng, kh«ng mong g× cao xa, kh¸c th−êng, h¬n ng−êi". - "Con ng−êi ®−îc −a chuéng lμ con ng−êi hiÒn lμnh, t×nh nghÜa". - "Kh«ng ca tông trÝ tuÖ mμ ca tông sù kh«n khÐo", "kh«ng chuéng trÝ mμ còng kh«ng

chuéng dòng", "d©n téc chèng ngo¹i x©m liªn tôc nh−ng kh«ng th−îng vâ". - "Trong t©m trÝ nh©n d©n th−êng cã ThÇn vμ Bôt mμ kh«ng cã Tiªn". + Quan niÖm vÒ çi ®Ñp:



- "Çi ®Ñp võa ý lμ xinh, lμ khÐo". - "Kh«ng h¸o høc çi tr¸ng lÖ huy hoμng, kh«ng say mª çi huyÒn ¶o, k× vÜ. Mμu s¾c

chuéng çi dÞu dμng, thanh nh·, ghÐt çi sÆc sì". - "TÊt c¶ ®Òu h−íng vμo çi ®Ñp dÞu dμng, thanh lÞch, duyªn d¸ng vμ cã quy m« võa

ph¶i". Tãm l¹i: quan niªm trªn ®©y thÓ hiÖn "v¨n hãa cña d©n n«ng nghiÖp ®Þnh c−, kh«ng cã

nhu cÇu l−u chuyÓn, trao ®æi, kh«ng cã sù kÝch thÝch cña ®« thÞ; tÕ bμo cña x· héi n«ng nghiÖp lμ hé tiÓu n«ng, ®¬n vÞ cña tæ chøc x· héi lμ lμng". §ã cßn lμ "kÕt qu¶ cña ý thøc l©u ®êi vÒ sù nhá yÕu, vÒ thùc tÕ nhiÒu khã kh¨n, nhiÒu bÊt tr¾c" cña hä trong cuéc sèng. Vμ sau hÕt, cßn cã "sù dung hîp cña çi vèn cã, cña v¨n hãa PhËt gi¸o, v¨n hãa Nho gi¸o" "tõ ngoμi du nhËp vμo nh−ng ®Òu ®Ó l¹i dÊu Ên s©u s¾c trong b¶n s¾c d©n téc".

3. §Æc ®iÓm næi bËt cña nÒn v¨n hãa ViÖt Nam- thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ. + §Æc ®iÓm næi bËt cña s¸ng t¹o v¨n hãa ViÖt Nam lμ: "thiÕt thùc, linh ho¹t, dung hßa". + ThÕ m¹nh cña v¨n hãa truyÒn thèng lμ t¹o ra mét cuéc sèng thiÕt thùc, b×nh æn, lμnh

m¹nh víi nh÷ng vÎ ®Ñp dÞu dμng, thanh lÞch, nh÷ng con ng−êi hiÒn lμnh, t×nh nghÜa, sèng cã v¨n hãa trªn mét çi nÒn nh©n b¶n.

+ H¹n chÕ cña nÒn v¨n hãa truyÒn thèng lμ kh«ng cã kh¸t väng vμ s¸ng t¹o lín trong cuéc sèng, kh«ng mong g× cao xa, kh¸c th−êng, h¬n ng−êi, trÝ tuÖ kh«ng ®−îc ®Ò cao.

Sau khi nªu nh÷ng ®iÓm "kh«ng ®Æc s¾c" cña v¨n hãa ViÖt Nam (kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc "chª"), t¸c gi¶ l¹i kh¼ng ®Þnh: "ng−êi ViÖt Nam cã nÒn v¨n hãa cña m×nh" (kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc "khen"). Çch lËp luËn cña t¸c gi¶ kh«ng hÒ m©u thuÉn. B¬ëi theo t¸c gi¶ quan niÖm, viÖc ®i t×m çi riªng cña v¨n hãa ViÖt Nam kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi viÖc cè chøng minh d©n téc ViÖt Nam kh«ng thua kÐm çc d©n téc kh¸c ë nh÷ng ®iÓm mμ thÕ giíi ®· thõa nhËn lμ rÊt næi bËt ë çc d©n téc Êy. Nç lùc chøng minh nh− vËy lμ mét nç lùc v« väng. T¸c gi¶ chØ ra nh÷ng ®iÓm "kh«ng ®Æc s¾c" cña v¨n hãa ViÖt Nam lμ trªn tinh thÇn Êy. ViÖc lμm cña t¸c gi¶ hμm chøa mét gîi ý vÒ ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu vÊn ®Ò b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.

H¬n n÷a, t¸c gi¶ quan niÖm v¨n hãa lμ sù tæng hßa cña nhiÒu yÕu tè, trong ®ã lèi sèng, quan niÖm sèng lμ yÕu tè then chèt. Khi quan s¸t thÊy ng−êi ViÖt Nam cã lèi sèng riªng, quan niÖm sèng riªng, t¸c gi¶ hoμn toμn cã c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh: ng−êi ViÖt Nam cã nÒn v¨n hãa riªng. Hãa ra, "kh«ng ®Æc s¾c" ë mét vμi ®iÓm th−êng hay ®−îc ng−êi ta nh¾c tíi kh«ng cã nghÜa lμ kh«ng cã g×.

T¸c gi¶ ®· cã mét quan niÖm toμn diÖn vÒ v¨n hãa vμ triÓn khai c«ng viÖc nghiªn cøu cña m×nh dùa vμo viÖc kh¶o s¸t thùc tÕ kh¸ch quan chø kh«ng ph¶i vμo çc "tri thøc tiªn nghiÖm".

4. T«n gi¸o vµ v¨n hãa truyÒn thèng ViÖt Nam. + Nh÷ng t«n gi¸o cã ¶nh h−ëng m¹nh ®Õn v¨n hãa truyÒn thèng ViÖt Nam lμ: PhËt gi¸o

vμ Nho gi¸o (PhËt gi¸o vµ Nho gi¸o tuy tõ ngoµi du nhËp vµo nh−ng ®Òu ®Ó l¹i dÊu Ên s©u s¾c trong b¶n s¾c d©n téc).

+ §Ó t¹o nªn b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, ng−êi ViÖt Nam ®· tiÕp nhËn t− t−ëng cña çc t«n gi¸o nμy theo h−íng: " PhËt gi¸o kh«ng ®−îc tiÕp nhËn ë khÝa c¹nh trÝ tuÖ, cÇu gi¶i tho¸t, mμ Nho gi¸o còng kh«ng ®−îc tiÕp nhËn ë khÝa c¹nh nghi lÔ tñn mñn, gi¸o ®iÒu kh¾c nghiÖt". Ng−êi ViÖt tiÕp nhËn t«n gi¸o ®Ó t¹o ra mét cuéc sèng thiÕt thùc, b×nh æn,



lμnh m¹nh víi nh÷ng vÎ ®Ñp dÞu dμng, thanh lÞch, nh÷ng con ng−êi hiÒn lμnh, t×nh nghÜa, sèng cã v¨n hãa trªn mét çi nÒn nh©n b¶n.

5. Con ®−êng h×nh thµnh b¶n s¾c d©n téc cña v¨n hãa ViÖt Nam. Trong lêi kÕt cña ®o¹n trÝch, PGS TrÇn §×nh Hùu kh¼ng ®Þnh: "Con ®−êng h×nh thμnh

b¶n s¾c d©n téc cña v¨n hãa kh«ng chØ tr«ng cËy vμo sù t¹o t¸c cña chÝnh d©n téc ®ã mμ cßn tr«ng cËy vμo kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh, kh¶ n¨ng ®ång hãa nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa bªn ngoμi. VÒ mÆt ®ã, lÞch sö chøng minh lμ d©n téc ViÖt Nam cã b¶n lÜnh".

Kh¸i niÖm "t¹o t¸c" ë ®©y lμ kh¸i niÖm cã tÝnh chÊt quy −íc, chØ nh÷ng s¸ng t¹o lín, nh÷ng s¸ng t¹o mμ kh«ng d©n téc nμo cã hoÆc cã mμ kh«ng ®¹t ®−îc ®Õn tÇm vãc k× vÜ, g©y ¶nh h−ëng m¹nh mÏ ®Õn xung quanh, t¹o thμnh nh÷ng mÉu mùc ®¸ng häc tËp.

Kh¸i niÖm "®ång hãa" võa chØ vÞ thÕ tån t¹i nghiªng vÒ phÝa tiÕp nhËn nh÷ng ¶nh h−ëng tõ bªn ngoμi, nh÷ng ¶nh h−ëng lan ®Õn tõ çc nguån v¨n minh, v¨n hãa lín, võa chØ kh¶ n¨ng tiÕp thu chñ ®éng cña chñ thÓ tiÕp nhËn- mét kh¶ n¨ng cho phÐp ta biÕn nh÷ng çi ngo¹i lai thμnh çi cña m×nh, trªn c¬ së g¹n läc vμ thu gi÷.

Kh¸i niÖm "dung hîp" võa cã nh÷ng mÆt gÇn gòi víi kh¸i niÖm "®ång hãa" võa cã ®iÓm kh¸c. Víi kh¸i niÖm nμy, ng−êi ta muèn nhÊn m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng "chung sèng hßa b×nh" cña nhiÒu yÕu tè tiÕp thu tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, cã thÓ hμi hßa ®−îc víi nhau trong mét hÖ thèng, mét tæng thÓ míi.

Nh− vËy, khi kh¸i qu¸t b¶n s¾c v¨n hãa ViÖt Nam, t¸c gi¶ kh«ng hÒ r¬i vμo th¸i ®é tù ti hay miÖt thÞ d©n téc. Vμ "NÒn v¨n hãa t−¬ng lai" cña ViÖt Nam sÏ lμ mét nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn ®Ëm ®μ b¶n s¾c d©n téc, cã hßa nhËp mμ kh«ng hßa tan, tiÕp thu tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i ®Ó lμm giμu cho v¨n hãa d©n téc.

6. ý nghÜa cña viÖc t×m hiÓu truyÒn thèng v¨n hãa d©n téc + Trong bèi c¶nh thêi ®¹i ngμy nay, viÖc t×m hiÓu b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc trë thμnh

mét nhu cÇu tù nhiªn. Ch−a bao giê d©n täc ta cã c¬ héi thuËn lîi nh− thÕ ®Ó x¸c ®Þnh "ch©n diÖn môc" cña m×nh qua hμnh ®éng so s¸nh, ®èi chiÕu víi "khu«n mÆt" v¨n hãa cña çc d©n téc kh¸c. Gi÷a hai vÊn ®Ò hiÓu m×nh vμ hiÓu ng−êi cã mèi quan hÖ t−¬ng hç.

+ T×m hiÓu b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc rÊt cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x©y dùng mét chiÕn l−îc ph¸t triÓn míi cho ®Êt n−íc, trªn tinh thÇn lμm sao ph¸t huy ®−îc tèi ®a mÆt m¹nh vèn cã, kh¾c phôc ®−îc nh÷ng nh−îc ®iÓm dÇn thμnh cè h÷u ®Ó tù tin ®i lªn.

+ T×m hiÓu b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc g¾n liÒn víi viÖc qu¶ng b¸ çi hay, çi ®Ñ cña d©n téc ®Ó "gãp mÆt" cïng n¨m ch©u, thóc ®Èy mét sù giao l−u lμnh m¹nh, cã lîi chung cho viÖc x©y dùng mét thÕ giíi hßa b×nh, æn ®Þnh vμ ph¸t triÓn.

III. Tæng kÕt Bμi viÕt cña PGS TrÇn §×nh Hùu cho thÊy: nÒn v¨n hãa ViÖt Nam tuy kh«ng ®å sé

nh−ng vÉn cã nÐt riªng mμ tinh thÇn c¬ b¶n lμ: "thiÕt thùc, linh ho¹t, dung hßa". TiÕp cËn vÊn ®Ò b¶n s¾c v¨n hãa ViÖt Nam ph¶i cã mét con ®−êng riªng, kh«ng thÓ ¸p dông nh÷ng m« h×nh cøng nh¾c hay lao vμo chøng minh cho ®−îc çi k«ng thua kÐm cña d©n téc m×nh so víi d©n téc kh¸c trªn mét sè ®iÓm cô thÓ.

Bμi viÕt thÓ hiÖn rã tÝnh kh¸ch quan, khoa häc vμ tÝnh trÝ tuÖ.

Th«ng ®iÖp



nh©n ngμy thÕ giíi phßng chèng aids, 1 - 12 - 2003 C«-phi An-nan

I. T¸c gi¶ - C«-phi An-nan sinh 8/4/1938 t¹i Ga-na, mét n−íc céng hßa thuéc ch©u Phi. - ¤ng lμ Tæng th− kÝ Liªn hiÖp quèc trong hai nhiÖm k× (tõ 1/1997 -> 1/2007) - ¤ng ®· ra lêi kªu gäi hμnh ®éng gåm 5 ®iÒu vÒ ®¹i dÞch HIV/AIDS, kªu gäi thμnh lËp

quü søc khoÎ vÒ AIDS toμn cÇu, kªu gäi chèng khñng bè trªn toμn thÕ giíi. §−îc trao gi¶i th−ëng n« ben Hoμ B×nh 2. V¨n b¶n V¨n b¶n ®−îc Tæng thø kÝ liªn hiÖp quèc C« phi An-nan viÕt vμ göi nh©n d©n thÕ giíi

nh©n ngμy thÕ giíi phßng chèng AIDS 1/12/2003 II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. VÊn ®Ò ®−îc nªu trong th«ng ®iÖp + B¶n th«ng ®iÖp nªu lªn vÊn ®Ò phßng chèng AIDS. + §ã lμ mét vÊn ®Ò rÊt cÇn ph¶i ®Æt lªn vÞ trÝ hμng ®Çu trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù vÒ

chÝnh trÞ vμ hμnh ®éng thùc tÕ cña mçi quèc gia, mçi ç nh©n v× - HIV/AIDS lμ vÊn ®Ò nãng báng, cÊp thiÕt cña toμn nh©n lo¹i vμ ®e do¹ nghiªm träng

tíi AIDS vÉn hoμnh hμnh ®ang l©y lan víi tèc ®é b¸o ®éng, nhÊt lμ ë phô n÷ vμ cã rÊt Ýt dÊu hiÖu suy gi¶m.

- HIV/AIDS lμm tuæi thä cña ng−êi d©n bÞ gi¶m sót nghiªm träng, tØ lÖ tö vong cao. - Nh÷ng th¸ch thøc c¹nh tranh trong kh«ng quan träng h¬n b»ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch

HIV/AIDS 2. Cuéc chiÕn phßng chèng HIV/AIDS + Tr−íc hÕt, t¸c gi¶ nhÊn m¹nh phiªn häp ®Æc biÖt cña §¹i Héi ®ång LHQ vÒ

HIV/AIDS, çc quèc gia ®· thèng nhÊt th«ng qua “Tuyªn bè vÒ cam kÕt phßng chèng HIV/AIDS", ®−a ra çc môc tiªu, cam kÕt, nguån lùc vμ hμnh ®éng.

+ T¸c gi¶ ®−a ra mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®−îc nh−: - Ng©n s¸ch dμnh cho phßng chèng HIV/AIDS ®· t¨ng lªn mét çch ®¸ng kÓ. - Quü toμn cÇu vÒ phßng chèng AIDS, lao, sèt rÐt ®· ®−îc th«ng qua. - §¹i ®a sè çc quèc gia ®· x©y dùng chiÕn l−îc phßng chèng HIV/AIDS. - Ngμy cμng nhiÒu çc c«ng ty ¸p dông chÝnh s¸ch phßng chèng HIV/AIDS t¹i n¬i lμm

viÖc. - Çc nhãm tõ thiÖn céng ®ång lu«n ®i ®Çu trong cuéc chiÕn chèng AIDS vμ cã çc ho¹t

®éng tÝch cùc, phèi hîp víi chÝnh phñ çc tæ chøc kh¸c. + Tuy nhiªn víi nh÷ng kÕt qu¶ ®ã th× ®¹i dÞch HIV/AIDS vÉn cßn rÊt Ýt dÊu hiÖu suy

gi¶m vμ hiÖn t¹i vÉn hoμnh hμnh g©y tØ lÖ tö vong cao, l©y lan víi tèc ®é b¸o ®éng. + TiÕp ®ã, t¸c gi¶ nªu ra “chóng ta ®· kh«ng hoμn thμnh ®−îc mét sè môc tiªu ®Ò ra cho

n¨m nay trong tuyªn bè vÒ cam kÕt phßng chèng HIV/AIDS. Víi tiÕn bé nh− hiÖn nay th× sÏ kh«ng ®¹t ®−îc bÊt cø môc tiªu vμo trong n¨m 2005.

=> T¸c gi¶ ®· ®iÓm l¹i t×nh h×nh ®· qua mét çch trung thùc ®¸ng tin cËy.



+ §Ó cã c¬ së dÉn tíi nh÷ng kiÕn nghÞ mμ «ng sÏ nªu, C« phi a nan ®· ®−a ra çc biÓu hiÖn vμ sè liÖu cô thÓ nh»m thuyÕt phôc ng−êi ®äc. §ã lμ :

- Trong n¨m qua, mçi phót ®ång hå cña mét ngμy tr«i ®i, cã kho¶ng 10 ng−êi bÞ nhiÔm HIV.

- ë nh÷ng khu vùc bÞ ¶nh h−ëng nÆng nÒn nhÊt, tuæi thä cña ng−êi d©n bÞ gi¶m sót nghiªm träng.

- HIV/AIDS ®ang l©y lan víi tèc ®é b¸o ®éng ë phô n÷. Giê ®©y phô n÷ ®· chiÕm tíi mét nöa trong tæng sè ng−êi nhiÔm trªn toμn thÕ giíi.

- DÞch bÖnh lan nhanh nhÊt ë chÝnh nh÷ng khu vùc mμ tr−íc hÇu nh− vÉn cßn an toμn ®Æc biÖt lμ §«ng ¢u, toμn bé Ch©u ¸ tõ d·y nói A - ran ®Õn Th¸i B×nh D−¬ng.

+ Ngoμi ra t¸c gi¶ cßn sö dông çc c©u më ®Çu b»ng tõ “lÏ ra” ®Ó lμm c¬ së ®−a ra kiÕn nghÞ ë phÝa sau cña m×nh (LÏ ra chóng ta ph¶i gi¶m ®−îc 1/4 sè thanh niªn bÞ nhiÔm HIV ë çc n−íc bÞ ¶nh h−ëng nghiªm träng nhÊt/ LÏ ra chóng ta ph¶i triÓn khai çc ch−¬ng tr×nh ch¨m sãc toµn diÖn ë kh¾p mäi n¬i).

=> NhËn xÐt: NghÖ thuËt lËp luËn chÆt chÏ cã søc thuyÕt phôc. 3. Néi dung kªu gäi phßng chèng HIV/AIDS + T¸c gi¶ ®· ®Æc biÖt nhÊn m¹nh : “ThËm chÝ chóng ta cßn bÞ chËm h¬n n÷a vÒ tiÕn ®é hoμn thμnh çc môc tiªu nÕu sù k×

thÞ vμ ph©n biÖt ®èi xö vÉn tiÕp tôc diÔn ra ®èi víi nh÷ng ng−êi bÞ HIV/AIDS”. + Tõ ®©y cã thÓ thÊy : t¸c gi¶ lμ mét con ng−êi cã tr¸i tim nh©n hËu, chan chøa yªu

th−¬ng, mét tÊm lßng nh©n ®¹o s©u s¾c, ë «ng cã tÇm nh×n s©u réng ®èi víi sù vËn ®éng kh«ng ngõng cña sù sèng, lu«n quan t©m ®Õn vËn mÖnh cña lêi ng−êi h¬n bao giê hÕt, mét con ng−êi sèng v× c«ng viÖc v× sù æn ®Þnh tèt ®Ñp cña toμn nh©n lo¹i.

+ Bμi v¨n cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ bëi : - Sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a yÕu tè chÝnh luËn víi giäng v¨n tr÷ t×nh thÊm ®−îm t×nh

c¶m, c¶m xóc. - Çch lËp luËn chÆt chÏ, ®¸ng tin cËy khi t¸c gi¶ lÇn l−ît ®iÓm l¹i h×nh h×nh ®· qua,

thùc tr¹ng cña HIV/AIDS vμ h−íng tíi kªu gäi mäi ng−êi h·y s¸t çnh ®Ó chèng HIV/AIDS bëi “Cuéc chiÕn chèng l¹i HIV/AIDS b¾t ®Çu tõ chÝnh çc b¹n”.

4. Søc lay ®éng cña th«ng ®iÖp + Çc c©u v¨n c¶m ®éng nh− : - “H·y ®õng ®Ó mét ai cã ¶o t−ëng r»ng chóng ta cã thÓ b¶o vÖ ®−îc chÝnh m×nh b»ng

çch dùng lªn çc b−íc rμo ng¨n çch gi÷a chóng ta vμ hä. Trong thÕ giíi AIDS khèc liÖt nμy kh«ng cã kh¸i niÖm chóng ta vμ hä. Trong thÕ giíi ®ã, im lÆng ®ång nghÜa víi çi chÕt.

- “H·y cïng t«i giËt ®æ çc thμnh luü cña sù im lÆng, k× thÞ vμ ph©n biÖt ®èi xö bao v©y quanh bÖnh dÞch nμy”.

+ §ã lμ nh÷ng c©u v¨n gi¶n dÞ, ch©n thμnh thiÕt tha thÓ hiÖn t©m huyÕt cña ng−êi viÕt. Trong cuéc sèng chØ cã t×nh th−¬ng ch©n thμnh míi nÝu gi÷ con ng−êi ta khái r¬i vμo çi xÊu, çi ¸c, n©ng ®ì con ng−êi khi lÇm lçi, tiÕp søc cho hä v÷ng b−íc, tù tin trªn ®−êng ®êi. §èi víi nh÷ng ng−êi bÞ bÖnh HIV cμng rÊt cÇn cã t×nh th−¬ng, sù quan t©m ®éng viªn an ñi cña mäi ng−êi. ChØ khi tÊt c¶ mäi ng−êi cïng lªn tiÕng ®Ó chèng l¹i HIV/AIDS th«ng c¶m, sÎ chia víi nh÷ng ng−êi bÊt h¹nh lóc Êy cuéc sèng míi thËt sù dÔ chÞu, cã ý nghÜa thay v× sù dÌ dÆt im lÆng v« Ých.



+ Bμi häc cho viÖc lμm v¨n nghÞ luËn cã thÓ lμ : - LËp luËn chÆt chÏ l«-gÝc - DÉn chøng thuyÕt phôc, s¸t thùc - ThÓ hiÖn t− t−ëng, t×nh c¶m, quan ®iÓm cña m×nh mét çch râ rμng. - Lêi v¨n trong s¸ng, giμu søc thuyÕt phôc. 5. Gi¸ trÞ cña b¶n th«ng ®iÖp + Khi ®¹i dÞch HIV/AIDS qua ®i th× b¶n th«ng ®iÖp nμy vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ v× : - B¶n th«ng ®iÖp mang gi¸ trÞ cuéc sèng cao. - ë bÊt k× thêi ®¹i nμo, ë ®©u, vÊn ®Ò søc khoÎ con ng−êi vÉn ®−îc ®Æt lªn hμng ®Çu. - B¶n th«ng ®iÖp sÏ m·i lμ bμi häc nh¾c nhë con ng−êi ta ph¶i sèng sao cho lμnh m¹nh

kh«ng sa ng· vμo çc tÖ n¹n x· héi. - §Ò phßng lu«n lμ yÕu tè quan träng h¬n chèng HIV/AIDS qua ®i nh−ng nã vÉn cã thÓ

quay trë l¹i. - B¶n th«ng ®iÖp cßn cã gi¸ trÞ nh©n v¨n s©u s¾c, nh¾c nhë mçi con ng−êi vÒ ®¹o lμm

ng−êi lμ ph¶i biÕt yªu th−¬ng quan t©m gióp ®ì lÇn nhau. III. Tæng kÕt 1. Qua b¶n th«ng ®iÖp, C«-phi An-nan cho chóng ta thÊy phßng chèng HIV/AIDS lμ

mèi quan t©m hμng ®Çu cña toμn nh©n lo¹i, nh÷ng cè g¾ng cña con ng−êi vÉn ch−a ®ñ. V× vËy t¸c gi¶ thiÕt tha kªu gäi çc quèc gia, toμn thÓ nh©n d©n trªn thÕ giíi h·y s¸t çnh bªn nhau ®Ó cïng lËt ®æ thμnh tr× cña sù im lÆng, v× thÞ vμ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ng−êi bÞ HIV/AIDS.

2. B¶n th«ng ®iÖp cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ v× ®· diÔn ®¹t ®−îc nh÷ng suy nghÜ vμ c¶m xóc cña mét con ng−êi cã tÊm lßng nh©n ®¹o, cã tÇm nh×n réng lín vμ lu«n quan t©m s©u s¾c ®Õn vËn mÖnh cña loμi ng−êi.

PhÇn III

C©u hái d¹ng 3 ®iÓm nghÞ luËn x∙ héi

Mét sè ®iÓm cÇn chó ý:

- Bố cục trong bài văn nghị luận Một bài văn nghị luận phải có ba phần: mở bài, thân bài, kết bài. Ba phần trên phải thống nhất , có quan hệ chặt chẽ với nhau. Phần mở bài nhằm thông báo chính xác , ngắn gọn vấn đề cần nghị luận, hướng người đọc, người nghe vào nội dung cần bàn luận một cách tự nhiên, gợi sự hứng thú đối với người đọc đối với vấn đề cần bàn luận . Thân bài là phần chính của bài viết. Nội dung cơ bản của phần thân bài là triển khai vấn đè thành các luận điểm , luận cứ bằng các cách lập luận thích hợp. Giữa các đoạn trong bài phải có sự chuyển ý, phải cách nhau bằng một dấu chấm xuống dòng và một chỗ thụt đầu dòng.



Kết bài thông báo về sự kết thúc của việc trình bày vấn đề , nêu đánh giá khái quát của người viết về những khía cạnh nổi bật nhất của vấn đề; gợi liên tưởng sâu sắc hơn, rộng hơn. ) - Diễn đạt trong văn nghị luận: Diễn dạt cần chặt chẽ, thuyết phục cả về lí trí và tình cảm. Muốn vậy, cần dùng từ, viết câu chính xác, linh hoạt; giọng văn chủ yếu là trang trọng, nghiêm túc nhưng cần chú ý thay đổi giọng văn sao cho sinh động thích hợp với nội dung biểu đạt; sử dụng các phép tu từ về từ và về câu một cách hợp lí.

I. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ

Kiểu bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí và cách làm. a) Đối tượng được đưa ra nghị luận là một tư tưởng, đạo lí. Không phải là một hiện

tượng đời sống xã hội, cũng không phải là một vấn đề văn học. Thường được phát biểu ngắn gọn, cô đọng, khái quát nhất. b) Cách xây dựng văn bản nghị luận này gồm các bước sau : Thứ nhất, giới thiệu vấn đề đưa ra bàn luận. Thứ hai, giải thích tư tưởng, đạo lí cần nghị bàn (nêu các khía cạnh nội dung của tư

tưởng, đạo lí này). Thứ ba, phân tích, chứng minh, bình luận các khía cạnh ; bác bỏ, phê phán những

sai lệch liên quan. Thứ tư, khẳng định chung, nêu ý nghĩa, liên hệ, rút ra bài học nhận thức và hành

động. §Ò kiÓm tra:

1. “ LÝ t−ëng lμ ngän ®Ìn chØ ®−êng. Kh«ng cã lÝ t−ëng th× kh«ng cã ph−¬ng

h−íng kiªn ®Þnh, mμ kh«ng cã ph−¬ng h−íng th× kh«ng cã cuéc

sèng”(LÐp t«n- x t«i). Anh (chÞ) hiÓu c©u nãi Êy nh− thÕ nao vμ cã suy

nghÜ gi trong qua tr×nh phÊn dÊu tu d−ìng lÝ t−ëng cña m×nh?

2. Gít nhËn ®inh: “Mét con ng−êi lμm sao cã thÓ nhËn thøc ®−îcchÝnh m×nh.

§ã kh«ng ph¶i lμ viÖc cña t− duy mμ lμ viÖc cña thùc tiÔn. H·y ra søc thùc

hiÖn bæn phËn cña m×nh, lóc ®ã b¹n lËp tøc hiÓu ®−îc gi¸ trÞ cña chÝnh

m×nh”. H·y nªu suy nghÜ vμ çch hiÓu cña anh ( chi) vÒ nhËn ®Þnh trªn?

3. B¸c Hå d¹y: “ Chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®øc tÝnh trong sacgj, chÊt ph¸c,

h¨ng h¸i, cÇn kiÖm, xãa bæ hÕt nh÷ng vÕt tÝch n« leejtrong t− t−ëng vμ

hμnh ®äng”.Anh (chÞ) hiÓu vμ suy nghÜ g× vÒ lêi d¹y cña B¸c?



4. “ D©n téc ta chñ yÕu sèng b»ng t×nh th−¬ng”(TiÕn b−íc d−íi l¸ cê vÎ vang

cña §¶ng – Lª DuÈn). Anh (chÞ) hiÓu vμ cã suy nghÜ g× vÒ lêi nhËn ®Þnh

trªn?

5. “ Häc ®Ó biÕt, häc ®Î lμm, häc ®Ó chung sèng, häc ®Ò tù kh¼ng ®inh

m×nh”(UNESCO). Anh (chÞ) hiÓu vμ cã suy nghÜ g× vÒ lêi nhËn ®Þnh trªn?

6. “ §−êng ®i khã kh«ng ph¶i v× ng¨n s«ng çch nói mμ khã v× lßng ng−êi

ng¹i nói e s«ng”( NguyÔn B¸ Häc). Anh (chÞ) hiÓu vμ cã suy nghÜ g× vÒ lêi

nhËn ®Þnh trªn?

Gîi ý:

1.

- Gi¶i thÝch t− t−ëng lμ g×( ®iÒu cao c¶ nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, trë thμnh lÏ soongsmaf

ng−êi ta mong −íc vμ phÊn ®Êu thùc hiÖn).

- T¹i sao kh«ng cã lÝ t−ëng th× kh«ng cã ph−¬ng h−íng:

+ Kh«ng cã môc tiªu phÊn ®Êu cô thÓ.

+ ThiÕu ý v−¬n lªn ®Ó giμnh ®iÒu cao c¶.

+ Kh«ng cã lÏ sèng th× cuéc sèng trë lªn mê nh¹t v« vÞ.

- T¹i sao kh«ng cã ph−¬ng h−íng th× kh«ng cã cuéc sèng:

+ Kh«ng cã khuynh h−íng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ng−êi sÏ tÎ nh¹t, sèng v« vÞ,

kh«ng cã ý nghÜa, sèng thõa.

+ Kh«ng cã ph−¬ng h−íng th× cuéc sèng con ng−êi gièng nh− ng−êi lÇn buuwowcsc

trong ®ªm tèi khong nh×n thÊy ®−êng.

+ Kh«ng ph−¬ng h−íng th× hμnh ®éng con ng−êi sÏ mï qu¸ng, nhiÒu khi sa vμo vång téi

lçi( dÉn chøng).

- Suy nghÜ nh− thÕ nμo?

+ VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn: Con ng−êi ph¶i sèng cã lÝ t−ëng.

+ VÊn ®Ò ®Æt ra hoμn toμn ®óng.

+ Mæ réng:

*Phª ph¸n nh÷ng ng−êi sèng kh«ng cã lÝ t−ëng.

* LÝ t−ëng cña thanh niªn ngμy nay lμ g×?

* LÇm thÕ nμo ®Ó sèng cã lÝ t−ëng.

+ Nªu ý nghÜa cña c©u nãi.

§Ò 2.

- HiÓu c©u níi Êy nh− thÕ nμo?

+ ThÕ nμo lμ nhËn thøc?



+ T¹i sao con ng−êi kh«ng thÓ nhËn thøc ®−îc chÝnh m×nh, l¹i ph¶i qua thùc tiÔn:

• Thùc tiÔn lμ kÕt qu¶ ®Ó ®¸nh gi¸, xem xÐt mét con ng−êi.

• Thùc tiÔn còng lμ c¨n cø ®Ó thö th¸ch con ng−êi.

• Nãi nh− Gít “ Mäi lÝ thuyÕt chØ lμ mμu x¸m, cßn c©y cèi m·i m·i xanh t−¬i”. - Suy nghÜ:

+ Vên ®Ì b×nh luËn lμ: Vai trß thùc tiÔn nhËn thøc cña con ng−êi.

+ Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ì ®óng

+ Më réng:

• NhËn thøc trong häc tËp, chon nghÒ nghiÖp

• Trong thμnh c«ng còng nh− thÊt b¹i, con nguwowifbieets rót ra nhËn thøc cho

m×nh, ph¸t huy chç m¹nh.

+ Nªu ý nghÜa nhËn ®Þnh cña Gít

§Ò 3.

- HiÓu c©u nãi Êy nh− thÕ nμo?

+ Gi¶i thÝch çc kh¸i niÖm:

• ThÕ nμo lμ ®øc tÝnh troing s¹ch?

• ThÕ nμo lμ chÊt ph¸c?

• ThÕ nμo lμ h¨ng h¸i.

• ThÕ nμo lμ ®øc tÝnh cÇn kiÖm

+ T¹i sao con ng−êi ph¶i cã çc ®øc tÝnh Êy?

• §©y lμ nh÷ng ®øc tÝnh quan träng cña con g−êi.

• Nh÷ng ®øc tÝnh Êy lμm nªn ng−êi cã Ých.

- Suy nghÜ:

+ VÊn ®Ò cÇn b×nh luËn lμ g×?

+ Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ì ®óng

+ Më réng.

• Lμm thÕ nμo ®Ó rÌn luyÖ nh÷ng ®øc tÝnh B¸c nªu vμ xãa bá t− t−ëng, hμnh ®éng n«

lÖ.

• Phª phÊn nh÷ng biÓu hiÖn sai.

+ Nªu ý nghÜa vÉn ®Ò.

II. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG . Cách làm một bài nghị luận về một hiện tượng đời sống



- Nghị luận về một hiện tượng đời sống là bàn về một hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội.

- Bài nghị luận cần nêu rõ hiện tượng, phân tích các mặt đúng - sai, lợi - hại, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến của người viết.

- Ngoài việc vận dụng các thao tác lập luận phân tích so sánh, bác bỏ, bình luận… người viết cần diễn đạt giản dị ngắn gọn, sáng sủa nhất là phần nêu cảm nghĩ của riêng mình. 1. T×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−¬ng sèng vμ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi d©n. 2. Tin häc víi thanh niªn. 3. Anh chÞ cã suy nghÜ g× vμ hμnh ®éng nh− thÕ nao vÒ t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng hiÖn nay. 4. Anh chi cã suy nghÜ g× vμ hμnh ®éng nh− thÕ nμo tr−íc hiÓm häa cña c¨n bÖnh HIV/AIDS? 6. M«i tr−êng sèng ®ang bÞ hñy ho¹i.

Dμn ý mét sè ®Ò. §Ò 2. - Vai trß cña tin häc ®èi víi thanh niªn ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nμo? + Cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc cho tuæi trÎ... + Nã më ®−êng vμo khoa häc hiªn ®¹i. + Phôc vô kÞp thêi nhanh nh¹y - Suy nghÜ vÒ tr¸ch nhiÖm cña thanh niªn : + §Õn víi tin häc lμ yªu cÇu quan träng. + Thanh niªn ph¶i thμnh th¹o vÒ tin häc. + Tin häc më ®−êng nh−ng chØ víi ai say x−a t×m tßi, nghiªn cøu s¸ng t¹o. - ý nghÜa cña tin häc ®èi víi ®êi sèng con ng−êi: + Víi mäi ng−êi. + Víi thanh niªn . + NhÊt lμ trong thêi k× héi nhËp.

Hết

Chúc các em thành công

Documents

đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009 2010 môn văntruonghocso.com