Upload
dutch-directors-guild
View
227
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Het magazine van de Dutch Directors Guild. Editie 2 jaargang 2010.
Citation preview
1gazet/ 2010/2 hoop
DUTCH DIRECTORS GUILD
WWW.DIRECTORSGUILD.NL
2010/2
hoopthem
a
Donkere wolken boven Hilversum
Wat je niet kent in een ander is fascinerend
Televisie is dood, lang leve televisie!
04 Televisie is dood, lang leve televisie! YouTubeexperimenteerdetweedagenmetlivestreamingvideo’s:ze
gavenviergeselecteerdegrootgebruikersvanYouTubedemogelijkheidomhunprogrammatweedagenlivedevirtueleetherintesturen.
08Het belangrijkste is de dialoog InTo bevolgtSchefferdecomponistendirigentMashayekhi
diena30jaarterugkeertnaarzijnvaderlandominTeheranzijndroomterealiseren.
12Watjenietkentineenanderisfascinerend
Ciné rendez-vous:Liberté GeorgeSluizereneditorJanDopzienLibertévanTonyGatlif.Over
zigeunersindeTweedeWereldoorlogenPalestijnenannonu.
20DonkerewolkenbovenHilversum LennartvanderMeulenisnuruimeenjaaralgemeendirecteur
vandeVPRO.Daarvoorwashijgedurendezesjaarnetcoördinator.HoestaathetmethetnieuweelanvandeVPRO?En:hoeziethijdeeffectenvandeaanstaandebezuinigingen?
INHOUD
12
08
1802 Voorwoord
07 Daar komen de goeien!
Gastcolumn Bart Römer
11 Het centrale loket Stand van Zaken
17 Rotterdam Mediafonds
Stand van Zaken
18 Film is een kunst
24 Hoop op het onbekende
26 Vevam
27 Nieuws/Agenda Colofon
28 De introductie Mirjam van Veelen
“Ik heb me moeten vermommen in Arabische kleren om te overleven.”
Ubegrijpthetal,ikhebhetoverdeenormebezuinigingendieopons,demensenvandekunst,afkomenendegroteonzekerheiddiedaarmeegepaardgaat.Hetisdeafgelopenmaandenalvakergestelddathetprimaisomdekunstsubsidieterdiscussietestellen.Maar:“Helaasgaatdezediscussiemaaraltevaakgepaardmethetschaamteloosetalerenvandemensendiehetvoorhetzeggenhebben,vandeintolerantievandeeigen,meestalzeermiddelmatigesmaak.”(vrijnaarNausicaaMarbe).Dekaasschaafwerktnietlanger.Ermoetenkeuzesgemaaktwordendieverderreikendandewaanvandedag.Min-derismeer,klinktreëel.Hetschrappenvanhetgeldvoorbijvoorbeeldalleomroeporkestenheeftalsgevolgdatdebij-zonderepositievanNederlandalsmuzieklandinhetgedingkomt.Maarwaarommoetdateigenlijk?Waarommoeterzonodigbezuinigdwordenopkunstencultuur?ThomasMannspraknietvoornietsin1938indeVS,waarhijvoordenazi’snaartoewasgevlucht,ineenbelang-rijkeredevoeringoverhetgrotegevaardateendemocratiebedreigt,diealleenluistertnaardedirectebehoeftebevre-digingvanhaaronderdanenenzichalleenconcentreert
opgeldeneconomie,daarmeehetideaalopgeeftommethogerecultuurhaareigenbevolkingdekanstegevenzichgeestelijkteverheffenenzichtewapenentegendewaanvanalledag.Zo’ndemocratieisbezigzichzelfuittehollenenbezegeltdaarmeehaarondergang.Zijnwedaardusaangelandinonsooit,ozotoleranteland?Goed,desmaakvandemiddelmaatregeert.Maarhoeonstewapenentegenzoveelonheilenhufterigheidwaarinonzemooiefilmsnietmeerzijndankijkcijfer-slachtkippenvoordegodvanhetamusement?Errestonswaarschijnlijknietsbetersdanomonsteverdedigenwaarwekunnen,actietevoerenalshetmoetenvoorderestteproberenonserzoweinigmogelijkvanaantetrekkenenmooiefilmsteblijvenmaken.Voorzovermogelijk.Kunstmoetenzalaltijdbestaan.Latenweonstroostenmetdegedachtedataanelkegrofheidenplatitudeooiteeneindekomt.Datdemensweliswaarslechtis,maarooksomstothetgoedegeneigd.Weblijvenhopen.Tegenbeterwetenin.DeDDGwenstumooiedageneneenheelgoed2011toe.
/Ger Poppelaars, voorzitter DDG Hoop Een themanummer over Hoop, zo vlak voor de feestdagen. Een mooi symbool in turbulente tijden. Een nieuw kabinet is aangetreden en drijft de cultuur- en omroepsector tot Wanhoop. Hoe te reageren in deze tijden? We vroegen het een aantal beleidsmakers in de film/tv-sector. Lees hun korte statements in deze Gazet. /De Redactie
foto: Jørgen Krielen
Op de cover: George Sluizer, gefotografeerd door Jørgen Krielen
hoop
VOORWOORD/
Je hebt van die tijden waar ineens
alles op scherp staat. Plotseling blij-
ken vele zaken, waarvan we dachten
dat het onze tijd wel zou duren, toch
aan enorme veranderingen onder-
hevig. Alles verschuift en we doen er
goed aan om zo snel mogelijk een
strategie te bedenken om in het reine
te komen met al die veranderingen.
2 gazet/ 2010/2 hoop 3gazet/ 2010/2 hoop
Op maandag 13 september 2010 zette het online videoclubje
Rocketboom hun webcam weer op het statiefje, trok de achter-
grond in hun studiootje weer recht en begon aan een nieuwe
aflevering van hun dagelijkse programma: kletsen en slechte
grappen maken over internet trends. Te zien op YouTube.
Alleen vandaag was er iets nieuws: het was live. /Martijn WinklerTelevisie is dood, lang leve
televisie!
ouTubeexperimenteerdetweedagenmetlivestreamingvideo’s:zegavenviergeselecteerdegrootgebruikersvanYouTubedemogelijkheidom
hunprogrammatweedagenlivedevirtueleetherintestu-ren.Deresultatenwarenevenrevolutionairalsbedroevend.
Kijkersvandeprogramma’sklaagdenovergebrekkigeverbinding.Zwartbeeldmetgeluid,zwartbeeldzondergeluid,schokkerigbeeldmetafentoegeluid...Maarzeklaagdenookoverhetniveauvandeprogramma’s.Grappigbedoeldeonzintegenbordkartonnenachter-gronden.Waaromwarenernietmeerprofessioneleproducentenopditexperimentgezet?
YouTubebestaatnatuurlijkalwatlanger.Ofnouja.Beginvolgendjaarbestaathetzesjaar.Datiskort.Zekervoorietsdatzovanzelfsprekendonderdeelisvaninternetzoalswedatdagelijksgebruiken.Eeninternetzondervideoisondenkbaar.Wereldwijdwordter24uurvideomateriaalgeüploadnaarYouTube...perminuut.Veeliseralgeschrevenengediscussieerdover‘denieuweconcurrentvoortelevisie’.Onlinevideobiedtmensendemogelijkheidzelftekiezenwattekijken,wanneerenhoe
vaak.Hetiseenplatformvoorfilmsdienietmainstreamzijn,dienietperseeengrootpubliekaanspreken,maareerdereennichemarkt.Eennichemarktdiewereldwijduiteenflinkehoeveelheidkijkerskanbestaan.Enalwaserinhetbeginwatgeklaagoverdebeeld-engeluidskwaliteitvandefilmpjes,diezijnnuzosterkverbeterd-metfullHDmogelijkheid-datzemenigTVkabelsignaaldoenverstommen.TochheeftTVnogeen‘edge’,eenvoorsprongoponlinevideo.Endatbetreftdeliveuitzendingen.Sport,nieuws,shows...DaarvoormoetjebijTVzijn:diekunnengrote,belangrijkeevenementendirectvanuithetveldbijjouindewoonkamerbrengen.Maardieedgelijktnute
verdwijnen.IneenartikelopCNNFortune(pikant,wantCNNstaatimmersvoorCableNewsNetwork),concludeertdevooraanstaandeAmerikaansejournalistSethWeintraub:As we become more comfortable with streaming events and YouTube’s broadcast of them (and advertising against them), will the desire to “cut the cable cord” become more prevalent? Sports and News are, in my mind, the last reason to keep a traditional TV in the house. With YouTube sucking up that content too, why keep the $100 cable TV plan?
Alsiknaarmijneigensituatiekijkennaardievanmijnvriendenengeneratiegenoten(begindertig):onzemaniervantelevisiekijkenisalradicaalveranderd.Wekijkennietmeernaaruitzendingenophetmomentdatzeuitgezondenworden.Wenemenzeopmetonzeharddiskrecorder,downloadenprogramma’saldannietlegaal,kopenDVDboxenvanmooieseries,gebruikeninteractieveTV,OnDemand,AppleTV,GoogleTV,YouTube,Hulu...enkijkenalleenopmomentendieonsuitkomen.Regulieretelevisie,metz’nvasteuitzendtijden,reclame-blokkenenbeperkteaanbod,kandaargewoonwegniettegenop.Bovendienvindenwijhetleukommeteenverwanteextra’stebekijkennaeenafleveringvanonzefavorieteserie;interviewsmetdemakersbijvoorbeeld,
Y
>
“Wereldwijd wordt er 24 uur videomateriaal geüpload naar YouTube... per minuut.”
4 gazet/ 2010/2 hoop 5gazet/ 2010/2 hoop
MijnvroegstejeugdwerdopzondagmiddaggevuldmetfilmindespeeltuinopdeWeteringsschans.DaarzagikoudeAmerikaansefilmsmetTomMix,metzijnenormewittecowboyhoed,rijdendopzijntrouwepaardTony.Zodradeclimaxaanstaandewas,begeleiddoordeopzwependemuziekvandeouvertureWilhelmTell-datwistiktoennatuurlijkniet-trappeldenwijluidruchtigopdegrond,roffeldenoponzedijenenriepenzohardwekonden:‘Daarkomendegoeien…Daarkomendegoeien!’MaarookdeheldenWilhelmTell,RobinHoodenRamakondenrekenenopmijnlaaiendenthousiasme.Latergingikopzondagmid-dagnaardeDuMidi,toenhetgrootstedoekvanAmster-damenvlakbijonshuis.DaarzagikEl Cid,the Battle of the Bulge,Ben Hur,McKenna’s gold,de Sound of Music,Major Dundeeenthe Battle of Britainenwatalnietmeer.Noglatergingikmetmijnzoonelkeweeknaardebioscoop.Deeneweekkoosikeenfilm,deandereweekhij.Wathebikvoorfilmischeverrassingengestaan.Maarhijook.Tegenwoordigkijkiknietalleenveelfilms,ikkoopzeook.Totwanhoopvanmijnvrouw.Zolangzamerhandhebikeenkastofvierafgeladen.Meerdanduizendexemplaren,zekerweten.Enmijnfilmotheekgroeitwekelijksaan.LaatstnogmetLe vieux fusil,eenheerlijkeherinneringuit1975.VolgensmijwashetdeRoxyofdeRialto.EenhoogtepuntuitmijnacteerbestaanwaseenrolindeoorlogsfilmField of Honor.Misschiengeencinematografisch
icoon,maarvoormijeendierbareherinnering.Watnogontbreektinmijnpaletiseenwestern.Vooreendergelijkerolbeniknogsteedsbereidveeloptegeven.Iedereenheeftrechtopzijneigendromen.Filmishetultiememediumvoordromenenvoorhetvertellenvanverhalen.Groteverhalen,kleineverhalen,vrolijkeverhalen,triesteverhalen.
Verhalenwaarmeejemensenoverdehelewereldinspi-reert,amuseerteninformeertenzometelkaarverbindt.EentriestverhaalbedreigtnumijncinematografischNederland.Misschienmoetikmijnijzerenpaardvanstalhalen,mijnverbalerevolversladenenrichtingDenHaagjakkeren.OnderdeaanzwellendemuziekvandeouvertureWilhelmTell,terwijlonderwegsteedsmeercowboysaansluitenomdienarebadboyseenlesjeteleren.Daarkomendegoeien!!! /
“Wat nog ontbreekt in mijn palet is een western. Voor een dergelijke rol ben ik nog steeds bereid veel op te geven.”
GASTCOLUMN/
Daarkomen de goeien!
/Bart Römer
/Bart Römer is Netmanager Nederland 2
eenkijkjeachterdeschermen.Ofwewillenonzemeningdirectkwijtenindiscussiegaanmetanderendieooknaarhetprogrammakijken.Pauw&Wittemankijkenweliefstonline,zodatwemeteendechatstreamkunnenvolgeneneraanbijdragen.OnzemaniervanTVkijkenisheelpersoonlijk,bewustenactief:webepalenzelfwelwaarwewanneernaarkijkenenwilleninrealtimeonzemeningeroverdelenviaalleonlinekanalenennetwerkenwaarwelidvanzijn.Nudenkjemisschiendatmijnvriendeneniktoteenselectenkleingroepjebehoren.DatdemeerderheidvanNederlandgewoonTVkijktalsaltijd.Datkloptwellicht.Maarteneerste:beschouwonsdanalsearly adapters:wijwarenookdeeerstenmeteensmartphone,deeerstenmeteendigitalecamera.NieuwighedendiederestvanNederlandkortetijdlatermassaalomarmde.Early adapterszijneentekenaandewand.Endaarbij:ikhebhetnognietgehadoverdegeneratiesdiejongerzijndanwij.GeneratiesdievolgenstallozeonderzoekensteedsminderTVkijken,enmeeronlinezijn.Generatiesdieeigenlijkgeenver-schilmeerzientussenTV,onlineenmobile.HetzijndeTV-kijkersvanmorgendiehelemaalgeenTVmeerzullenkijken.HetisdegeneratiedienukijktnaarlulligeYouTubeshowtjes,tenenkrommendeLOLCatsennarcistischeposesvoorwebcams.Doffeellende...
Wordtditdetoekomstvantelevisie?Terugnaaraf ?Ehm...ja.Netalsmetallerevoluties,ontstaatbijdeonline-video-revolutievooraleenhooppuinhoop.Bestaandestructurenwordenafgebrokenzonderdatdaarmeteenietstegenoverstaat.Mensenmetervaringvallenwegenvindengeenplekindenieuweorde.Hetwielmoetopnieuwuitgevon-denworden,doormensendiedaarnooiteerdermeeinaanrakingzijngekomen.Hetisdubbelblindfrom scratchopnieuwopbouwen.HetisdaaromooknietverbazingwekkenddatdeeersteliveYouTube-uitzendingzoveellijktopdeallereerstetelevisie-uitzending.Houterig,inhoudsloosengebrekkigquatech-niekenboodschap.Daarkunjeoverklagen,maareerlijkgezegdvindikhetietsomenthousiastvanteworden.Inzijnnieuweboek,‘CognitiveSurplus’,schetstonlinedenkerClayShirkyeenbeeldvandetweedehelftvande20steeeuwalseenperiodewaarinvrije tijdeenrechteneenvanzelfsprekendheidwerd.Envooraleenperiodewaarin
vrijetijdenkelpassief consumeren betrof.Vantelevisie.Television viewing has come to displace principally (a) other diver-sions, (b) socializing, and (c) sleep. [...] One of television’s effects has been the reduction in the amount of human contact, an idea called the social surrogacy hypothesis.Wezijnalswestersesamenlevingontzettendgoedgewor-denindatconsumeren.Zogoed,datwenietandersmeerkunnenalswevrijhebben.Vrijetijdentelevisiekijkenzijnonlosmakelijkmetelkaarverbonden.
Echter,de21eeeuwontwikkeltzichnualseenperiode,waarindievrijetijdweerwordtopgeëistvooractieveparticipatie.Shirkynoemtdieextratijdcognitive surplus:eenongebruikttijdsdeelvanonzementalecapaciteit.Zelfsalswemaareenkleinstukvandiecognitive surpluswetentegebruiken,biedtdatalenormekansenopnieuwecreativi-teit,opmaatschappelijkevooruitgang,opintellectueleensocialegroei.Enja,datzienweookbijdedebielefilmpjesopYouTubeenvanRocketboom.Waarhetomgaat,isdateruniekecontentgemaaktwordtdoorgeheelnieuwemensenenopgeheelnieuwewijze.Datisrevolutionairtenoemen.Immers:hetallergrootsteobstakelbijcreatie,datdeovergrotemeerderheidvandemensheidweerhoudtomietstecreëren,betreftdestapomüberhauptietstecreëren.Losvanheteindproduct.
Heteindevantelevisiezoalswedatkenneniseenzegen.Eenzegenvoorhetpubliek,dienietalleenbeterbediendkanwordenmetnicheprogramma’s,maarookactiefkanparticiperenofzelfsproduceren.Maarookeenzegenvoormakers,dieveeldirectermeteenpubliekincontactkunnenkomen,nietovergeleverdzijnaaneenhandjevolomroependiebepalenwatwelenwatnietgeschiktisvoordatpubliekén...diealspioniersietsnieuwskunnenbouwen.Eennieuwestructuurvoortelevisievande21eeeuw.Televisieisdood,langlevetelevisie!
“Pauw & Witteman kijken we liefst online, zodat we meteen de chatstream kunnen volgen en eraan bijdragen.”
6 gazet/ 2010/2 hoop 7gazet/ 2010/2 hoop
Doreen Boonekamp, Directeur/Bestuurder Nederlands Fonds voor de Film
“Natuurlijk is het goed om te kijken hoe er in de cultuursector efficiënter kan worden gewerkt en hoe er meer evenwicht kan worden gebracht tussen vraag en aanbod. Maar de discussie over bezuinigingen moet wel zuiver worden gevoerd. Met oog voor de economische én de artistieke resultaten en uitgaand van maatwerk per discipline. Met een marktaandeel van 17,4% in de bioscoop, ruim 24,5 miljoen kijkers op de publieke en commerciële zenders en een selectie voor 631 internati-onale festivals waaronder Cannes, Venetië en Berlijn laat de Nederlandse film zijn kracht zien. Want laten we niet vergeten dat de identiteit van een land niet wordt bepaald door zijn fysieke grenzen, maar door zijn geschiedenis en cultuur.”
nTo bevolgtSchefferdecomponistendirigentMashayekhidiena30jaarterugkeertnaarzijnvaderlandominTeheranzijndroomterealiseren:
hetoprichtenvaneensymfonie-orkestwaarmeehijzowelmodernewestersealstraditionelePerzischemuziekkanuitvoeren.Defilmlaatzienhoedejongemusiciwestersemuziekuitvoerenenbeleven.“Hetenigewatikjulliekangevenishoop”zegtMashayekhiindefilmtegenzijnjongemusici.Maarnadepremièrevandefilminjuni2009,gelijktijdigmetdeverkiezingeninIran,werdhethemdoorzijnfamilieafgeradenomterugtekerennaarzijnvader-land.Hijstondopeenlijstvaneenaantalintellectuelendiederozerevolutieverkondigden.MashayehkiisweerteruginWenen.ZijndroomominIranhetonmogelijkemogelijktemakenheefthijvooralsnogopmoetengeven.InplaatsdaarvanheefthijbeslotenomeentwintigtalledenvanhetTeheranPhilharmonischOrkestnaarhetwestentehalenensamentelatenspelenmetDuitsemusici.Dedroomheeftzichgeografischverplaatst.“To be and not to bewerdnadiedramatischegebeurtenissenplotselingfictie,hetbestondnietmeeralsdocumentaire.Hetvroegomeenantwoordendatantwoordprobeeriknutegeven.”zegtScheffer.“Welkekantgaatdatopdan?”vraagik.“Daarkanikjeietsvanlatenzien,danbenjedeeerstedieeenglimpopkanvangen”.Vanhetterrasopdegrachtlopenwenaar‘zijnnederigeoptrekje’zoalsSchefferhetnoemt,inhartjeJordaan.IndievijfminutenisScheffervoortdurendaandetelefoonmetcollega’soverdefilmdiehijvoorhetveertigjarigbestaanvanhetRotterdamFilmFestivalmaakt.“Ikdoenooitfilmsopverzoek,maarvoordezefilmmaakikeenuitzonderingomdatRotterdamzogoedvoormijisgeweest,maarookomdathetpreciesgoeduitkomtindeontwikkelingenhetzalmehelpenbijmijnIranfilm,waarvaniknudemontageevenhebstopgezet,
maarwaarvanikhetbeginhebgemonteerd”.Weklim-menlangseensteilewenteltrapomhoogenkomenuitopdeetage,woningenwerkruimteineenmetmontagetafel,coffeeandcigarettes.HierheeftSchefferTo besamenmetNaderMashayekhigemonteerd.“Eigenlijkishetnotdoneomzondereditor,maarsamenmetjehoofdpersoonjedocumentairetemonteren.MaarhetwerkteomdatNadertotaalnietbezigwasmetzijnego,maarmetdefilmzelf.Naderisinwezeneenalteregovanmij.Hijheeftgekozenomcomponistteworden,maarhadookfilmmakerkunnenzijn.AlsjemijnwerkzietdankunjeernietaanontkomenomtedenkendatFrankmisschienwelcomponisthadwillenworden.Duswijtweeënbijelkaarisvrijuniek.Ikwildeinhetmakenvandefilmzijnaanwezigheidproeven,juistomdatdeemotionelekantinmijnwerkzobelangrijkisgeworden”.Schefferopentzijnlaptopenzoektdeopeningsscène.WezieneenmijmerendeengetekendeMashayekhiindeWeensemetro,terugdenkendaanhetorkestinTeheran
“Eigenlijk is het not done om zonder editor, maar samen met je hoofdpersoon je documentaire te monteren.”
I
>
>de dialoogTo be and not to be de laatste film van Frank Scheffer over de
Iraanse componist Nader Mashayekhi en het Teheran Philharmonisch
Orkest was al in première gegaan en Scheffer was in zijn hoofd
al bezig met deel twee van zijn vierluik over de ziel van Oosterse
muziek. Echter de dramatische beelden van de dood van het Iraanse
meisje Neda tijdens een demonstratie in Teheran hadden op Scheffer
zo’n impact dat hij niet anders kon dan een vervolg maken op To be and not to be. Zoals hij zelf tegen Mashayekhi zei: “Ich kann dir doch
nicht den Rücken zukehren”
/Marlou van den Berge
Het belangrijkste is
8 gazet/ 2010/2 hoop 9gazet/ 2010/2 hoop
metdejongemusiciaanwiehijhoophadgegeven.LiederenvanMahlergevendescèneextradrama.IneenvolgendescèneleestMashayekhihetgedichtvoorwaaraandefilmhaartitelontleent:GozarAn;TimePassing.Halver-wegehetgedichtkomendetranenbijMashayekhi.“Hijhuiltomdeschoonheidvanhetgedichtmaarookvoorhethelevolk.Hetisgeeneffect,hetgebeurtgewoon.Daarommoetikzovreselijkuitkijkenmetdezefilm.Normaliterwerkikwatsneller,maarikdenkdatikhiernogweleentijdjeaanzit.Jeglijdtvrijsnelafnaarsentimenteel.Hetkanzomaaroverschieten”.Indedaaropvolgendescènekomendemusiciaanophetvliegveld,instrumentindeenehand,eenroderoosindeandere.“HetmeisjeNedawasookmusicus,zewasvriendinvaneenvandemeisjesinhetorkest,dushetkwamwelheeldichtbij.Watikbijmijneerderefilmsnooitzosterkgevoeldhad;hethadookeenvandemeisjesindefilmkun-nenzijn.Dangaaneranderedingenwerken,danwordtjeverantwoordelijkheidopeenanderemanieraangesproken.Maarikmaakgeenpolitiekefilms,integenstellingtotdegeneratiedocumentairemakersvoormij,waarvoorikwelgrootrespectheb.Ikbenheelergteleurgesteldindepolitiek.Politiekbehoorttotde19eeeuwenniettotde21e.Omdathetzoduidelijkentransparantwordtwatvoorspelletjehetisenwegaanergewoonlekkerallemaalinmee.Ikniet.Nietdatikdatwilprofilerenalseengrootsedaad,integendeelikbeneigenlijkpassief,maaralsjefilmpolitiekmaaktdanmaakjegebruikvandezelfdemiddelenwaarjetegeningaatendatwerktvoormijniet.Ikben
cultureelfilosofischgeïnteresseerd.Ikwilhethoofdenhethartstimulereninplaatsvandogma’sofstellingen.”“MaarindezetijdengeziendeaanleidingvooreenvervolgopTo beontkomjetochnietaanpolitiek?”“HetheeftgeenzinomWildersenconsortentegaanbevechten.Hetisergewoon.Dushoegajeeropantwoorden.Endatiscreatief,dusinwezenstimuleren.Zijzijnalleenmaarbezigmetstagnatie,dusvasthoudenvan.Maarwijalskunstenaarsmoetenonsdoorontwikkelen.Hetbelangrijksteopditmomentisdedialoog.DusikhebdefilmproberentemakennietvanuiteenNederlanderdieeenfilmmaaktoverIran,maarvanbinnenuit.Ikvoelhetalseenverantwoorde-lijkheidommealswereldburgernietregionaaltebeper-ken.Ikbenopeenmissieen-nietopeensentimentelema-nier–alsikdaarvooropwaterenbroodmoetleven,vindikdatprima.Dewereldisechtwelgroterdandatwijdenkenvanuithetperspectiefwaarwevandaankomen.Tenop-zichtevanandereculturenmoetjejedermateverhoudendatdatwatontstaatooksamensmelt.Dejuxtapositie,1+1=3.Tegenovermekaarstaanmaarookinmekaarovervloeien.DatisookhetgeweldigevandemuziekvanNaderentevenszijnfilosofie.Ikvinddatprachtig.Datiswatwenodighebbenindezetijd”/
“Ik wil het hoofd en het hart stimuleren in plaats van dogma’s of stellingen.”
totbijvoorbeeldhetFilmfonds,datjaarlijksbudgettairverant-woordingmoetafleggennaarOCWhebikeengroterevrijheidomteschuivenoververschillendejaren.Jekuntwelplannenovereenbepaaldjaar,maarerzijnookprojecten,dieingetrokkenwordenendankomterweereenplaatsvrij,diedooreenanderefilmkanwordeningenomen.Datkangebeurenineenbepaaldjaar,terwijlhetgecanceldeprojectvoorhetjaardaarvooringeplandwas.DaardoorwerkikmeteengrotereflexibiliteitenishetaantalspeelfilmswaaraanCoBObijdraagtnietiederjaargelijkenaanveranderingonderhevig,zolangdefilmsnietgerealiseerdzijn.”
Alswehetlevendeschema,zoalsHagehetnoemt,vanaf2005inkaartbrengen,danlevertdattotenmet2010hetvolgendelijstjeop:2005-8films,2006-19,2007-18,2008-22,2009-17+2Telescoopen2010-21+3Telescoop.Detitels,dievoorditjaaropderolstaan:Het Zigzag Kind, Het Geheim, De Rekening, Alle Tijd, De Pizzamaffia, Koning van Katoren, Abby, Nijntje, Sinterklaas (Nijenhuis), Tape, Isabella, Kleine Kans, Lena, Cornea, De Bende van Os, Ommekeer in Dokkum, Code Blue, Oppervlakte, Zomer, Fuga, Old Stars plusdeTelescoop-films: Dolfje Weerwolfje, HeinekenenSüsskind./Hans Hylkema
Het centrale loketDe publieke omroep formuleerde
vanaf 2005 zijn filmbeleid op verzoek
van de sector. Vastgelegd werd om
per jaar in een vast aantal speelfilms
te participeren. Coördinatiepunt zou
zijn het CoBO-fonds, waar omroepen
hun participatieplannen konden
melden of waar producenten, die nog
geen deelnemende omroep hadden
hun projecten konden voorleggen.
DirecteurJeanineHage,samenmeteenbescheidenfilm-commissie,zoudanproberenomdeinteressevaneenomroeptewekken,voordieplannen,dienoggeenonder-dakhaddengevonden.DeGAZETwasbenieuwdhoehethaarsindsdienisvergaanmetdeze“loketfunctie”enofdiedeelnameverplichtingnogsteedsfunctioneert.
Ervaltveelpositiefstemelden:sindsdeaanvangvanderegelingkunnenwe105speelfilmstellen,diesindsdieneenbijdragevanhetCoBOhebbengekregen(inclusief2010)meteenbedragvan5,2miljoen(exclusiefTelescoop).EenbriefnaarOCWomookindevolgendejarenvandelopendeconcessieperiodetekunnenbijdragenisinmiddelsverstuurd.JeanineHage:“Watdieloketfunctiebetreft:eengrootdeelkomtbinnenviadeomroepeneneenaantalkomtrecht-streeksviadeproducentenbijmijterecht.Integenstelling
STAND VAN ZAKEN/Gazet-redacteur Hans Hylkema geeft onder de rubrieksnaam ‘Stand van Zaken’ een korte update van wat speelt in de filmwereld.
“Er zijn ook projecten, die ingetrokken worden en dan komt er weer een plaats vrij.”
10 gazet/ 2010/2 hoop 11gazet/ 2010/2 hoop
Ad ’s-Gravesande, voorzitter Kunsten’92, initiatiefnemer Omroep C
“Hoop is een onderwerp waar zelfs een optimist pessimistisch van kan worden. Want al te vaak blijft er niet meer over dan hopen dat het meevalt. 200 miljoen bezuinigen op kunst en cultuur. We hoopten op minder, maar wat een meevaller, want het had 300 miljoen kunnen zijn! BTW-verhoging alleen voor beeldende en podiumkunst. De hoop op verstand en eerlijk-heid bij de politiek is vervlogen, maar het valt niet tegen, want de bioscoop blijft gespaard. Je ziet, met hoop komen we een heel eind.”
George:Gatlifiseenbekende,gerespecteerderegisseur.Inhetbeginwerdhijniethelemaalserieusgenomen.Eenkleinbeetjehetideevan‘zigeunerskunnengeenfilmsmakenendiehoefjenietserieustenemen’.Maardatisbehoorlijkveranderd.Ikhebal20jaargeledenfilmsvanhemgezien.Ikweetnogdatdeeerstefilmdieikzag,behoorlijkveelindrukopmemaakte.Ikhebaltijdvanzijnwerkgevondendathetsterkebeeldenhadenpower.Geenslappewas.Ikraaktebijdezefilmgedurendedeeerstetienminutenwelbijnageïrriteerddoorhetcamerawerk.Closemeteenlangelensdwarsdoordebomen.Bijnateglad.Omdatjeinhetbeginhetverhaalnietkent,gaathetjelichtelijkirriteren.Evenrustig,evenoverzichtkrijgen.Watikheelergcharmantvindtis,datzo’nfamilievaneenmanof15,20,heelvriendelijkoverkomt.Onschuldig,naïef,tikjegeromantiseerd,misschienietsnaïeverdanderealiteit.Gatlifiszelfeenzigeuner.Alzijnfilmsgaanoverde‘Romanichelles’,dezigeuners.Ikmoetzeggen,ikneemmijnhoedafvoordezefilm.Wanthetistocheenbrokfilm.Eengrootbeeldendanzó’nfilmpower.Ikbenhetbijnaontwendzegmaar.Hetdoetjegoed,omdathetzoverlorengaatinwezen.Ikweetnietinhoeverrejongecineastenernoggevoeligvoorzijn.Wantzezijnheteigenlijkverleerddoordetechniek,detelevisieeninternetomsterkebeeldenteappreciëren.Devraagisofzenaarzo’nfilmgaan.
Jan:Defilmheeftregelmatigmooiedubbelheden.Diehebbenvaaktemakenmetonzevoorkennisalspubliek.EriseenscènewaarinzigeunersineenklasjemetFransekinderenzingenvoormaarschalkPétain,deNazi-marionet.Opeengegevenmoment,nemendezigeunershetliedoverdoorlekkermeetefiedelenophunviool.Zijwetenvannietsenwijalspubliekwetendathetnietdeugt.George:Ikhebdatliedjegoddommenogmeegezongenopschool.PétainwasdereddervanFrankrijk,werdjeverteld.Weetjijveel,alsjeachtjaaroudbent.
Gatlif heeft een vrije, zintuiglijke manier van filmen, zonder al te veel wetten. Het is de eerste keer dat hij met een plotje werkt. Vonden jullie dat conventioneel?Jan:Ikvinddatniet.Opeengegevenmomentziejeweldaterlijntjeszijn.Ikvindhetheelaangenaamdaterbijnageenvertellingis.Hetisnieteengladdebrei,waarbijjeachter-overkuntleunen.Hetisbrokkeligeneristochnogwatver-telling.Datmoetookwel,wantdathoudthetbijelkaar.Enandershadhijdezoveelstefilmgemaaktmetinteressantebeeldenoverzigeunerleven.Nuheefthijhettochietsmeerindecontextgeplaatst.Erzittenmooiecinematografischedingenin.Taloche,dezgn.gek,rentdooreentunnel,valtenvindteenhorloge.Hijbegrijpthetalleenniet,wanthethorlogeheeftHebreeuwsecijfers.Bijnaeenmetafoor.Zijntijdisgekomenenhijweethetniet.Wijwel.Heelsimpelecinema,ikvindhetgeweldig.George:Ikbenhetmeestgefascineerddoordatjekijkple-zierhebt.Allesindefilmisechtpittig.TalocheligtopdegrondendankrijgjeeenPOVvanbomen.Jezietnietelkedagbomenzozwiepen.Bijdiebomenbenikéénenalbe-wondering.Dandenkikgoddommeikwoudatikzo’n
CINÉ RENDEZ-VOUS/
Gatlifs ‘Liberté’ speelt zich af in 1943. Een groep zigeuners strijkt neer
in een Frans dorpje om seizoenarbeid te verrichten. Ze stuiten op veel
vijandigheid, niet alleen van de Duitsers, maar vooral van de Franse
bevolking. De film eindigt met de deportatie van de groep door de
Franse politie. Op weg naar een bestemming en een afschuwelijk lot,
waar zij nog geen weet van hebben. Wij wel. Het concentratiekamp
blijft de hele film voortdurend als eindbestemming dreigen.
/Peter Dop
Ze zijn net klaar met de montage van Sluizers documentaire Homeland. Na Het Land der vaderen (1974), A reason to go (1978) en Adios Beirut (1983) is Homeland Sluizers vierde film over twee Palestijnse families. De film won inmiddels de Black Pearl Award, goed voor een slordige 50.000 dollar, op het festival van Abu Dhabi. Homeland is de zesde film, die Jan Dop voor Sluizer monteerde.
George Sluizer en editor Jan Dop zien Liberté van Tony Gatlif.
Wat je niet kent in een ander is
“Ik ben het meest gefascineerd doordat je kijkplezier hebt. Alles in de film is echt pittig.”
fascinerend
>
12 13gazet/ 2010/2 hoopgazet/ 2010/2 hoop
mooishothadalsiknogeenseenkeereenfilmzoumaken.Jan:Opeengegevenmomentspelenzeeenaubadevoorkip-pen,zodatdieweeraandelegraken.Watvondjedaarvan?George:Afentoemoestikdenkenaananderefilms.Maaropzichvindikhetleukdatjedatsoortideeënkuntheb-ben.Datjehetlefhebtomineenuiteindelijkvrijgrotespeelfilmaandachtaaneenpaarkippentegevenopzo’nmoment.Hetheeftookietstemakenmetdevrijheidvandemaker,diedatdandurfttedoen,diegevoelenstenop-zichtevandieren,inditgevalkippen,maarnetzogoedookmetbomen,deaardeenafentoemetreligieuzebe-grippen,belangrijkvindt.Deurenbesmerenmetknoflookomdebozegeestenuiteenhuistehalen.Bepaaldemagi-schemethodendiewijlangzamerhandnietmeerbegrijpen,ofbelachelijkvinden.Hetiseenwereldvanmagischgeloofwaarallerleitraditiesinverdisconteerdzijn.Jan:Enonsreikthijdatalleenmaareenbeetjeaan.Zonderdathijzicherechtingaatverdiepen.George:Erzittenveelkleinedingen,kleinegedachtenin,waarikvangeniet.Ikbeleefenormveelplezieraanzoie-mandalsGatlif,diezoietsdoetmeteerlijkheidenoprecht-heid.Ikwilgraagzienwatiknietkanenwaardeanderinuitblinkt.Datvindikeigenlijkinteressanter.ZoalsCocteauzei:“Watjenietkentineenander,datisfascinerend”.Hetontdekkenvandatwatvervanjeafstaat.
Waar ging de film eigenlijk over?Jan:Voormijginghijoverdeconfrontatietussenordeenvrijheid.Enhetwringendaartusseninalzijnschake-ringen.VoormijstaatdieTaloche,dezgn.gekeenbeetjevoordeextremevrijheid.Hetanarchistischezegmaar.Wateigenlijkdusooknietkan;wateigenlijktotnietsleidt.Maarwatwelmooiis.Daaromisdiejongenooknaïef.Datisvoortdurenddespanning,alsjehetnaarmodernertijdentrekt,tussendeordeendeniet-orde.Endeordedieonvermijdelijkis.Maardieextreemoverdekopslaatalshijovergaatinverkeerdehanden.Waardoorhethelemaaluitdeklauwenlooptenhetfoutgaatmetdemenselijkesoort.
Diespanningvoeldeikvoortdurend.Ikzaghetnietalseenverhaaltjeoverdeoorlog,toenzevervolgdwerden.Ikvoel-dedespanningvandeactualiteit,vanhetnu.OokvanuitwatdePalestijnenoverkomt.Endaarheeftdiejongen,diedandezgn.gekis,weleenplekin.Eensoortextremiteit,dieeigenlijknietkan.George:BijTaloche,kanGatlifdingenkwijtoverzigeunergevoelenzigeunermentaliteit.DieTalochever-tegenwoordigtdevrijheidvanandersdenken,devrijheidvanbewegen.Jekuntalles.Jekuntbijwijzevansprekenkruipen,overdegrondrollen,blaadjesopeten,hetdoeterallemaalniettoe.Datisessentieel.Jevoeltwatinhunmensbeeldvoorhenessentieelis.Degehechtheidmetdenatuur.Dichtbijdemagie.Deangstenomhunhuisbinnentegaanvanwegebozegeesten.Dathoorterallemaalbij.Netzoalsjehetfantastischvindtomopeenpaardtezittenofeenpaardteaaienofdatjezomaarwatkunthollen.Zestaaneigenlijkopenvooralles.Datheefthijdangoedlatenzienindefilm.Jan:Hetidioteisdatwatjezietindefilmnugewoonexactgebeurt.ZeteenFransezenderopenjeziethetgebeuren.Hetisallemaalnetnietmetdodelijkeafloop,maarwatwezienindiefilm,gebeurtnu.George:GatlifweetdrommelsgoedwaterisgebeurdindeTweedeWereldoorlog.Hijdenktopeengegevenmomentdathetnudetijdisomeenfilmtemaken,dieermeetemakenheeft.Eentijdgeledenhadhijerwaarschijnlijkgeencentvoorgekregen.Zozitdefilmindustrieinelkaar.Alsjemetietskomt,datopdatmomentnietpast,krijgjegewoongeengeld.Zosimpelishet.OpditmomentisdeFranseoverheidklaarommeetehelpen.Datvoeljeendankanjehetmaken.Misschienhadhijwel30jaargele-denzo’nfilmwillenmaken.Ennietgekund,denkik.DeTweedeWereldoorlogwasvoorGatlifbelangrijk,maarvooronsgaathetomdeproblemenindewereldvannu.Jemoetzo’nverhaalvertalennaarnuenhetnietzienalseenstukgeschiedenis.
Jan, heb jij alle Palestina films van George gemonteerd?Jan:Ikheberdrievanmogenmonteren.Bijdederdewasikerniet.(ironisch)GeorgewasaanhetoostfronthetimperialismeaanhetbestrijdenenikaanhetwestfrontinMidden-Amerika.George:Wekennenelkaarnubijna40jaar.Danweetjewelongeveermetwiejetemakenhebt.Ookalbenjehetovereenpaardingetjesnieteens;jeweetweldatjewerktmetiemand,waarjequainhoud,quadenken,quafilosofiemeeinhetzelfdeschuitjezit.Alsjewerktmeteeneditor,
dietotaaltegenovergesteldepolitiekeideeënheeftofhetgewoonzietalseenfilmenverderniets,wordthetlastig.Mijnfilmszijnsubjectiefendegenemetwieiksamenwerkmoetdataanvoelen.Hetisnietalleenpolitiek.Datistenauw,wantikbenmetfilmbezig.IkweetredelijkveelvanJanspositie,zijndenkenoverfilm.Hetgaatsamen;hetgaatomdecombinatievandenkenoverfilmenpolitiek.
Is dit je laatste?George:Ditisdelaatstefilm;erkomtgeenvijfde.Ditisdeafrondingvandeanderedrie.Daaromhebikmezelferinbetrokken.Ikzelfbendetweedehoofdfiguur;dePalestijnenzijnnummeréén;degezinnenzijnhetuit-gangspunt.Hetiseenpersoonlijkefilm.Deanderedriefilmszittenvooreendeelverdisconteerdmetstukjesenfragmentenindezefilm.Ikwildedietweefamilies,diedusdekernvormenvandievoorgaandefilms,weeroppakken.Ikzochtin‘74familieswaaranderstegenaangekekenzouworden,dantoengewoonwas.Zewarentoenofterroristenofnomadenofdomorenofschlemielen.Altijdnegatief.Diekeushebikvrijbewustgemaakt.Netzogoedalsdatjeacteurskiestvooreenspeelfilm.Dietweemeisjeswarentoen15en16.Leukemeisjes.Ikwildeeensoortempathietussenhetpubliekendiemensen.Ikhadzowelpolitiekealspersoonlijkeredenenomdiemensenlatertegaanvolgen.Ikbengehechtgeraaktaandiemensen;deoudersvandieenefamiliebeschouwikalsmijntweedeouders.Jan:DiepersoonlijkebetrokkenheidmetdiemensenzitookinHomeland.George:Ja.Omdatikaneurysma,slagaderbreukheb,wistikdatdetijdkortwas.Ikmoesthetsneldoen,zolangik
nogfysiekinstaatwas.Ikhebmevoorbereid,nietindeklassiekezin,maarvooral:kanikhetaan?Ikmoestiemandhebbendieeeninvalidenwagenduwt.Ikmoesteencrewhebben,diezelfstandigopereert.Eencameraman,dieikletterlijknietmeerkanvolgen,wantikbentetraag.IkbeslootomnietinNederlandgeldtegaanzoeken.Hiermoetjeeindeloosformuliereninvullen.Hetiszogerudi-menteerddatjealdoodziekbentalsfilmer,voordatjeaandebakkomt.Daarwasikteoudenteziekvoor.IkgingdusnaarAlJazeera.OpdegoknaarQatar.BijAlJazeerahebikvoorheteerstvanmijnlevengepitcht.Ikbengewoonbijdebaasnaarbinnengegaanenhebgezegd:‘meneer,ikwiluwatvertellen,ikwilwatdoenenikhebhulpnodig.Devolgendedaghadikeenafspraak;ikhebgeenbriefgeschrevenofzo.Gewoonzomaar,hopendatjemensenovertuigt.Datiseenbeetjemijngenre.Ikwilnietdooreenmoeilijkproces,alshetniethoeft.
Hoe speelt je eigen standpunt een rol in de film?George:Ikverschuilmeniet.Ikbendusnietdejournalist,diedeenekeerproditendeanderekeerprodatis.Mijnemotieslaatikzien.Watikvoelalsikdemensenontmoetbijvoorbeeldenwatdatbetekent.Zozegiktegenéénvandiefamilieleden:“Ikmoestjezienvoordatiksterf”.Datkwamzomijnbekuit.Ikvermoeddatdekijkermijneerlijke,somshardeuitsprakenenreactiestegenanderenaccepteertomdatikbetrokkenben,zichtbaarben.Datzou-denzeandersnietpikken.HetiseenfilmoverPalestijnenenhetisookeenfilmover‘WaarommaaktGeorgeSluizerPalestijnsefilms?’Ikwilnietopscheppen,maarikbentochdeeerstegeweest,diebelangstellingvoordePalestijnen >
“Het idiote is dat wat je ziet in de film nu gewoon exact gebeurt.”
Homeland
14 gazet/ 2010/2 hoop 15gazet/ 2010/2 hoop
Henk Hagoort, voorzitter Raad van Bestuur NPO
“Ik hoop op eerherstel voor het ideaal, zeker in de publieke sector. Eerst was er de grote uitverkoop van de publieke zaak in de vorm van privatiseringen. Nu wordt wat overbleef blootgesteld aan eindeloze marktwerking. Alles wordt uitgedrukt en afgerekend in geld en getallen. Waar zijn de idealen? Idealen die de mensen motiveren en inspireren en die iets mogen kosten? Idealen die onze samenleving beter en leefbaarder maken. Ik hoop dat we het daar over kunnen gaan hebben. ”
heeftgetoondopfilm.Erwarenwelmensen,dietoenalpro-Palestijnswaren,maarikhebalseerstemijnbelang-stellingookgeuitinpubliekelijkgoed.Jan:Wanttoenjehetvoorheteerstdeedin’74washetbestwelspannend.George:Nou,ikbenaangevalleninNederlanddoordeIsraëlischeambassade.DefilmwerddoordeKROuitgezon-den.DeIsraëlischeambassadewildehetlatenverbieden,wanthetwaseenterroristischefilm.EnikkreegopmijnkantooreenbompakketvandeZionistenjongeren.‘Wegaanjevermoorden,wantjebenteenterrorist’,stonderop.Jan: Ikzatdaarinhetsouterraintemonterenenikweetnoghoejedietrapafkwam.Helemaallijkbleek,wantdieSonjaBarendhadjeaandetelefoonverrotgescholden.George:DeeerstekeerwasikinBeiroetin‘74.Hetwasdusoorlog.Erwarenzeker150journalistenvanallerleikranten.Iklaswatzeschreveneniklaswatereenpaardagenlatergepubliceerdwerd.Ikzeidus:‘O,dithebjegeschrevenenditstaaterindekrant.Datkloptdusniet’.Ikzagvoormijnogenhoedingenvervalstenverdraaidwer-den.Hetwaszodatdemeestekranten,netalshetfilmbe-drijf,joodsebestuurdersindeRaadvanBestuurofcommis-sarissenhadden.HetfundamentelewasdatIsraëldemachthadenhetgeldendusdemedia.EndePalestijnenhaddennul.Hetwasdusheelmakkelijkomdezaakeenbeetjeteverdraaien,wantniemandzalhetcorrigeren.Danprobeerjedatopjeeigenmaniermetfilm.Alisdatheelklein.
Hoe verhouden deze vier Palestijnen-films zich met de rest van je oeuvre?George:Voormijzijnzehéélbelangrijk.Danhebikhetnieteensoverdekwali-teit.Ikpraatdanoverhetdaadwerkelijkmakenvandiefilms,omdathetmijnpersoonlijklevenbepaaldheeft.Debom-menzijnmeomdeorengevlogen.Ikbentegendemuurgezetomgeëxecuteerdteworden.Ikhebnogeenpaarmoordenmeegemaakt.Ikbenzelfettelijkeke-renterdoodveroordeeld.EnikhebmemoetenvermommeninArabischeklerenomteoverlevenopbepaaldemomenten.Datjejebewustinhetgevaarstortheeftnatuurlijkgroteimpact.Endatjeanderen,jecameramandus,daarinbetrekt.In‘77vonderinéénvandiekampeneenmassa-moordplaats.Ikmochternietin.Hetwasomheind,bewaaktdoordeChristelijke
milities.ToenzeiiktegenFredvanKuijk,mijncameraman:‘Aandeachterkantisniemand.Wegaanmetdecameraoverdeomheiningheen.Wanterwaren2.000dodengeval-lenenikwildetocheenpaarbrokstukkenzienvanarmenenbenen.Fredwildeniet.Ikzei:‘Geefmijdiecamera.
Danfilmikwel.Jehoeftnietmee.’Datwasdannatuurlijkteminvooreencameraman.Dushijklomerookover.Uit-eindelijkzijnwetoengepaktdoortweejongensvan15à16jaarmetmitrailleurs.Wewerdentegendemuurgezet.Zezeiden:‘Wemakenjeaf,hetkanonsnietsschelen.’IkzagFrednaastme.Hijstondmetdehandentegendemuur.Hetzweetbrakmeuit;ikdacht‘ditismijnlaatsteseconde’.Ikhoordeklik,klik...InNabatijehhebiktientallenkinderenzienstervendoorvandiekleineMickeyMouse-bommetjes.DieIsraëlischevliegtuigenvlogenoverlagerescholenencrèchesendandiefragmentbommen:‘Taf‘enhetwasweg.Hetheeftmijnlevenongelooflijkgeraaktenbeïnvloed./
“Ik verschuil me niet. Ik ben dus niet de journalist, die de ene keer pro dit en de andere keer pro dat is.”
Rotterdam Mediafonds
Het doek dat valt, maar over enige tijd wellicht weer open gaat...Het leek een voorbode van de opzien-
barende bezuinigingsplannen op
kunst en cultuur van het nieuwe ka-
binet. De Rotterdamse gemeenteraad
moet binnenkort beslissen over de
opheffing van het Rotterdam Media-
fonds. Lezen wij dat goed? Jazeker:
op 3 november gaat een voorstel in
stemming, dat in één klap vanaf 2012
het voor 2011 nog lopende budget
van 1,2 miljoen naar 0 brengt. En dat
terwijl de laatste 10 jaar 25 miljoen
euro geïnvesteerd is in AV- producties.
Daarmeewordtookde60miljoeneuro,dieinsteen(studio’s)geïnvesteerdisinéénklapoverdebalkgegooid.HetOntwikkelingsbedrijfRotterdamiseenvande85instel-lingen,diegeldmoeteninleverenuitpurebezuinigings-drift.OokdeRotterdamMediaCommission,voordriekwartdoorEuropagefinancierdeneenkwartmetRotterdamsgeld,isper1juniopgeheven.InRotterdamwerkenonge-veer10.000mensenindecreatievesector,diehierdoorhardgetroffenwordt.HetRotterdamMediafondshadin2005eengemiddeldaandeelvan15%indefinancieringvanRotterdamsefilms,datoplieptot35%in2010.Uiteraardheeftdezekunstvijandigeaanslag,dievoor-namelijkuitdekokerderRotterdamseLeefbarenkomt,
grotecommotiegewektbijdeRotterdamsefilmmakers,ver-enigdindebelangengroepHetInitiatief.Bijmondevanvoor-zitterRoyDameskunnenwevernemen,datditeindeoefeningbetekentvoordeRotterdamsema-kers.Inmiddelszalhijvandegelegenheidgebruikmakenombijderaadsvergaderingvan25oktoberintesprekenomtereddenwatertereddenvalt.NaarverluidisdePartijvandeArbeidfractievooreencontinueringvanhetfonds.SpannendetijdendaaraandeRotte.
Inmiddelsheeftdeontknopingvanditdramaplaats-gevonden.Deprotestenenactieszijnvergeefsgeweest.Vanaf2012krijgthetRMFgeensubsidiemeervandegemeente,zoisbeslotenindeweekvande15enovember.Alleenin2011kanhetfondsnogbeschikkenovereenmet3tonverhoogdbudgetvan1,5miljoeneuro.Maarditishetformeleverhaal.Erglorentochnoglichtpuntjesaandehorizon,oftewelerzijnnogstrohalmenwaarmenzichvolgensdirecteurJacquesvanHeijningenaanvastkanklampen.Dezelfdewethouder,dieverantwoordelijkisvoordeformeleopheffingvanhetfonds,heeftviamotiesvanD66raadsbreeddeopdrachtgekregenomnieuwbeleidteontwikkelenvoordeRotterdamsecreatieveindustrie.Medio2011zouereenplanmoetenliggenwaarmogelijkvianieuwefinancieringsstromenookAV-productiesvankunnenprofiteren.VanHeijningenzegterallesaantedoenomdegemeenteervanteovertuigendatelkeeurovoordefilmindustriezichdubbelendwarsterugverdient./Hans Hylkema
Ido Abram, Sectormanager Communicatie, EYE Film Instituut Nederland
“Hoop, geloof en liefde: Ik hoop op betere tijden in een periode dat (film)cultuur floreert maar financieel in zwaar weer verkeert. Ik geloof onvoorwaardelijk in het belang van film, als verstrooiing en als kunstvorm. Mijn liefde en passie voor film blijft mijn dagelijkse drijfveer. Dus met zijn allen eensgezind en onverdroten voort, op Hoop van zegen naar nog meer filmische Hope and Glory.”
Gazet-redacteur Hans Hylkema geeft onder de rubrieksnaam ‘Stand van Zaken’ een korte update van wat speelt in de filmwereld.
“Er gloren toch nog lichtpuntjes aan de horizon.”
STAND VAN ZAKEN/
Homeland
16 gazet/ 2010/2 hoop 17gazet/ 2010/2 hoop
Dat is er al niet meer?
VdB:Nee.Hetkomtallemaalviadezelfdekabeljehuisbinnen.Opditmomenthebbenwedatnoggesplitstin,ditisdetelefoon,ditisderadioenditisdetelevisie,maarhetismaaréénkabeltje.Hetiswelzodatdetraditionelevormvanlineairtelevisiekijkennogsteedsinbetekenisgroeit.
Tijdens het seminar werd ook het project Hollandse Meesters gepresenteerd. Een reeks portretten van Nederlandse beeldend kunstenaars gefilmd in hun atelier. Wat is de rol van de musea die meedoen aan dit project?
VdB:Zesteunenhet,zewillendiedingenlatenzienbijexpositiesenzehebbencontactmetdeomroepinhunregio.Erwordenernu20gemaakt.SommigezoalsRTVNoord-Hollandzendenzeallemaaluit,sommigeeentjeuithunregio,andereophetmomentdatdegoedemanofvrouwdoodgaat,leuk,danhebbenweeenportret.
Kunstenaarsportetten dat begrijp ik, dat moet ook. Maar stel een kunstenaar als Pipilotti Rist wil een film maken. Maar heeft niet een omroep achter zich en wel een museum dat haar werk via een eigen kanaal kan ver-tonen. Zouden jullie daarin mee kunnen gaan als fonds?
VdB:Wekunnendaarnu,vanwegewettelijkeregelsnietinmeegaan.Datisjammer.Inallekunstvormenspelentegenwoordigdeelektronischemediaeenrol.Erisbijnageentoneelvoorstellingzonderfilmmeerdenkbaar.Losvanhetfeitdaternuwelergveelfilmscenario’sophettoneelwordengebracht.Inmuseazienwemeerfilmdanolieverftegenwoordig.Enfotografie.
En beeldend kunstenaar Steve McQueen maakte de speelfilm Hunger.
VdB:Datisdeanderetrend,jezietdatbeeldendkunstenaars,vermoedelijktotafgrijzenvandevakbondvoorcineasten...
Nou nee, we voelen afgrijzen van politici die films gaan maken.
VdB:Beeldendkunstenaarsdieeenfilmwillenmakendatluktbest,eriseenheelrijtje.Datisnieterg.Zezijnvaakontzettendinteressant.
Makerszijnallangbezigmetanderekanalentezoeken.Defondsenmethunregelslopenachterdefeitenaan.HetFilmfondsiservoorfilmsdieindebioscoopmoetendraai-en,hetMediafondszitaandeomroepenvast.Erzijnmaartweefondsendiealleskunnendoen,datzijndebeeldendekunstfondsen.Datkomtomdatdebeeldendekunstindeklassiekezinnietmeerbestaat.Hetheeftgeenspeciaalvaktechnischterreinmeer.VoordeMondriaanstichtingkunjeeenboekschrijvenofeenperformancedoen.Ookanderefondsenzoudenheteigenterreinminderstrakafmoetenbakenen.WehebbenmethetfondsPodiumkunsteneensteldans-filmsoptouwgezet.Hunbezwaarwaseerst:erisgeenregelingvoorditsoortdingen.Hoezo?Nou,wevindenhetbelangrijkdathetgebeurt,maarwezijnervoordepodium-kunstenenditisgeenpodiumkunst.Zehebbenhettenslotteopgelostdoorhetbijmarketingondertebrengen.Kunstenaarsmakensteedsvakergebruikvanelkaarsdisciplines.Defondsenzullenmoetenvolgen./
KunstFilm is een
esprekerskwamenuitinternationalekring:JaneBurtonvandeLondonseTateGallery,Anne-MichèleUlrichvanhetParijseCentreGeorges
Pompidou,MargrietSchavemakersvanhetAmsterdamseStedelijkMuseumenSjarelExvanhetRotterdamsemu-seumBoijmansvanBeuningen.Zegingenuitvandesituatiesdiezeinenronddeeigenmuseahebbengecreëerdenschetstenplannenenmogelijk-hedenvoordetoekomst.DevoertaalwasEngels,detoonoptimistisch.Museawillennaastdegebouwen,metruimteswaarinten-toonstellingenwordengeorganiseerd,ookgebruikmaken
vandevirtueleruimtevanhetwereldwijdewebwaardetentoonstellingsmogelijkhedengrenzelooszijn.Indevollezaalwarenookfilmmakersaanwezigeneenvanhen,WoutConijn,verwoorddedevraagdieweonseigen-lijkallemaalstelden:wijwillengraagvoorenmetmuseawerken,maarhoe?
DeGazetondervroegHansMaartenvandenBrink,directeurvanhetMediafonds.
Voordat we bij jullie terecht kunnen met onze plannen en projecten, moeten we als partner in crime een om-roep zoeken. Ook de regionale omroep wordt daarin steeds belangrijker. Waar ook over gesproken werd in het seminar was narrow casting, een uitzending via internet zonder dat er een omroep in enige vorm aan te pas komt. In hoeverre is dat al een serieuze optie?
Van den Brink:Hetisgeenoptie,hetiswerkelijkheid.JehadmevrouwvanMiltenburg(VVD-kamerlid)diehetnietsnapte.Diezegtdatdeomroepzichmoetbeperkentotradioentelevisieengeeninternetmagmaken,netoferverschilistussendiedingen.
D
Musea voor hedendaagse kunst
zijn steeds vaker betrokken bij
het produceren van films die
in eigen huis vertoond kunnen
worden en op internet uitgezon-
den via een eigen digitaal kanaal.
Voor filmers lijkt dat nieuwe
mogelijkheden te bieden.
/Erik van Zuylen
Tijdens het Doku.Arts filmfestival dat in juni plaats vond, werd een seminar gehouden: Artcasting – The Art Museum as Producer of the Moving Image.
Pepperminta
“Beeldend kunstenaars die een film willen maken dat lukt best, er is een heel rijtje. Dat is niet erg. Ze zijn vaak ontzettend interessant.”
Hunger
18 gazet/ 2010/2 hoop 19gazet/ 2010/2 hoop
Martijn Sanders, lid Raad van Advies DDG
“Even twitteren over Hoop, en dat in deze tijd? Welnu, ik hoop dat niet alleen de kunstwereld in het geweer komt tegen de komende bezuinigingen maar dat ook het publiek dat zal doen. En ik hoop dat daarnaar geluisterd zal worden, want dat het wat minder moet in deze tijden begrijp ik, maar doe dat dan met respect en zorgvuldigheid. En laat dan niet één sector bloeden, maar verdeel de ellende eerlijk over álle sectoren, want er wordt in Nederland fantastische kunst gemaakt, gesub-sidieerd en ongesubsidieerd. Ik hoop vooral dat dit zo zal blijven, ondanks dit kabinet.”
boven Hilversum
verontwaardigingoverhoegemakkelijkjekuntsnijdeninpubliekewaarden.Aandeanderekantziejedaterinmiddelsheelveelanderemanierenzijnendatereenfinancieringsstroomopgangbeginttekomen,diewegewoonlatengaan.Wegevennudus800miljoeneuroaancommercieelreclamegelduit.Endatisnetzogoedmijngeldalsbelastinggeld,wantdaardoorwordenallerleiproductenduurder.Datgeldver-dwijntallemaalindecommerciëlemarkt.Enalserzoveelgeldzitbijkabelaars,waaromproberenwedaarnietwatmeetedoen?Inplaatsvandatwijalsmakers,regisseursencontentaanbiedersonsmaarcontinublijvenconcentrerenopdatkleinerepubliekegedeelte.
Opzichiserveeltedoen,maarhetvraagttegelijkertijdeenandereregelgevingenandereinstrumentenomgeld-stromenopgangtekrijgen.Hetprobleemishierdatdecommerciëlemarkt,deNederlandstaligemarkt,zokleinis,dathetvoorheelveelvormenvaninformatieonmogelijkisdatcommercieelteorganiseren.IkbentoentertijdalsvoorzittervanFineBVbijdieCV-constructiebetrokkenge-weest.Datgingookallekantenop,maaruiteindelijkheeftdatertochtoebijgedragendatweopeenheelredelijkefilmproductiezitten.Datisergenszo’n10à15jaargeledenbegonnen.Toenwistenwebijvoorbeeldhelemaalnietdatjefilmsregulierkanmakentussende1,5en2miljoen.Voordatbedragmakenwetegenwoordigfilms.Duszijnweopeenanderemaniergaanproducereneniserookopeenanderemaniergeldvoorgevonden.15jaargeledenwashetalleenmaargesubsidieerdgeld.
VooroplossingenvoordeNPOmoetjeookwelderuimtehebben.Erisgeenhoopalshiermeteenverkeerdsoortressentimentwordtgeroependathetallemaalveelmindermoet,zodatdeRTL’salleskunnenovernemen.VroegerzatereenhelesterkeambtenaaropOCW.Diezei:‘Jewintdediscussieoveronderscheidmetdecommercie,omdatjeon-derscheidendaanbiedt,nooit.Wanthetfeitdatjebestaat,betekentdatjekijkerswegneemt.Dus,zolangernogéénkijkernaardepubliekeomroepkijkt,isergeenlevel playing fieldvoordecommercie.AlsjedeSTERafschaftbijdeNPO,gaatdie200miljoenooknognaardecommercie.Endan
nogzullenzealtijdblijvenlobbyenomeeneindtemakenaandeNPOwanterzittennogsteeds5miljoenkijkers.Enkijkerszijnconsumenten.Diemoetennaarreclamekijkenenzogaanjereclame-inkomstenomhoog.Dushethoudtnooitop.Enalsdietendensvan‘hethoudtnooitop,dusstopermaarmee’blijftbestaan,danisergeenhoop.Maaralsjezegt:‘geefdepubliekesectoreenspeelveld.Geefzederuimteomnieuweconstructiesteverzinnen,zodatjeopeenanderemanieromkuntgaatmetjedraagvlak,daniserwelhoop’.Alsereenanderemanierkomtwaardoorjeanderskanomgaanmetjeledeneneenmanierommetnieuwemediaomtegaan,maardanvooralonderschei-dend,danontstaatereenheelmodernepubliekeomroep.
De VPRO van de jaren negentig bestaat niet meer. Wat is er veranderd?Doordatweeenpaarjaargeledengingenkijkennaarleefstijlgroepen,kondenwedefiniërenvoorwiejeerbent.VoordeVPROisdatdecreative class.Diegroepiswatverstedelijkter,vaakzijnhetmensenmetopgroeiendekinderen,hogeropgeleid,vrijgestelden.Endatisnieteengroepvan500.00mensen,maardatgaatom3miljoenmensen.
Je omschrijft die creative class als iets dat tussen de elite en de massa zit. Wie of wat is die elite nu toch?Mijnvriendenenjouwvrienden.Wijhebbenheellangeenmakertraditiegehad.Makersdieprogramma’smaaktenvoordespecialisten.Alsjevriendenenkennisseninhetcaféhaddengekekenwashetgoed;jehadjedoelgroepbereikt.Dekijkerstonderbuiten.Diecreative classzijndegeïnteresseerden.Maardieinteresseisnooitspecialistisch.Alsjemetwetenschapietsdoet,danmaakjehetnietvoordewetenschappers,maarjemaakthetvooreenpubliekdatgeïnteresseerdisinwetenschappen.Eriseentendensgeweestdatmakersvondendatzeookdingenwildenmaken,gewoonomdathetheelmooiwas.Ookalwashetvoormaar80.000kijkers.Dangajeeigenlijkalnaardespecialisten,naarhetspecifiekeaanbod.
Dus dat doen jullie niet meer?Nee.
Lennart van der Meulen is nu ruim een jaar algemeen directeur van de
VPRO. Daarvoor was hij gedurende zes jaar netcoördinator. Hoe staat
het met het nieuwe elan van de VPRO? En: hoe ziet hij de effecten
van de aanstaande bezuinigingen? /Peter Dop, Martijn Mewe
“Ze zullen altijd blijven lobbyen om een eind aan de publieke omroep te maken”
“Ze zullen altijd blijven lobbyen om een eind aan de publieke omroep te maken”
Van der Meulen:Hetishetgemak,waarmeenugezegdwordt:‘Doehetmaarvoor200miljoeneurominderindecultuurofmisschiennogwelmeeralsdatmetdeBTWdoorgaat’.Datzijntegelijkertijdzulkegroteklappen,dathetooknietmeergemakkelijkisomtezeggen‘danmaakjedingenstuk’.Wantdanishetantwoord:‘Nouen?’Datmerkjeookaandevanzelfsprekendheidwaarmeewijnaardepubliekeomroep(NPO)endecultuurinstellingenhebbengekeken.Dieisweg.Nieteensomdatmensenzeggen,dathetnietmagofdathetbelachelijkis.Maaromdatzezeggen:‘hethoeftzoniet’.Dusmetheelveelverontwaardigingredjehetophetogenblikniet.Ikmerkookdatdepubliekewaarden,dievooronsnogvrijvan-zelfsprekendzijnendievoortkomenuithetideevandeverzorgingsstaat,indezeinformatiemaatschappijtotaalwegzijn.Ikbedoelzakenalsjournalistiekeonafhankelijk-heid;nietcommercieelzijn;ruimtehebbenvoorcreativi-teitendemaker;beoordeeldwordenopeenvakendaarderuimtevoorcreëren.Jehebtheelveelmensen,diehetnietmeeruitmaaktofietseenhalvereclamespotis.Ofdathetuiteencommerciëleomgevingkomtofdathetnieuwsookinéénminuutkan.Datheledenkenisweg.
Danisernoghetidee,datietsdatgratisis,ietsdatwordtaangeboden,nietklopt.Hetfeitdatwijdenken:‘hetismooiomeengratisPubliekeOmroepaantebieden’.Daar-vanzeggenveelmensen:‘ja,hetisgratis,duszalhetwelgeenwaardehebben’.DelaatstetweeboxenvanMad Menhebikgewoongekochtvoor24,99euro.Lekker,mooiebox,mooiefoto’s.Maarikhebniethetbesefdathetookgratis
wordtaangebodendoordeVARAopNed.2.Enikwachtookniettotvolgendseizoenalszehetuitzenden.Mensengaanandersommethetinformatieaanboddaternuis.Erwordtopeenanderemaniervoorcontentbetaald.ViaaldiemicrobetalingenbijRTLwordthetsteedsmakkelijkeromietsvoor49centofzoietstekopen.Iknoemmaarwat,delaatsteafleveringvanGoedeTijden,SlechteTijden.12jaargeledenging200miljoeneuronaardeSTER.Erwastoennoggeencommerciëleomroep.Nugaater800mil-joenreclamenaardecommerciëleomroepennogsteeds200miljoennaardeSTER.Dusdegroeivanallereclame-geldgaatinzijngeheelnaardecommerciëleomroep.10jaargeledenisSport7mislukt,omdatmensenweiger-den2,50europermaandtebetalen.Nu10jaarlatergaat
EredivisieLivenaarde600.000abonnees,dieiederemaand15eurobetalenvooreredivisiewedstrijden.Zedraaien80miljoenomzetopdiezender.Enmensenbetaleniederemaandzo’n15euroaandekabel,waarvoorzealleenmaardedoorgiftekrijgenvanprogramma’s.Kabelaarshalenviahuninfrastructuurverschrikkelijkveelgeldbinnen.Niemanddieerproblemenovermaakt.Zoisereengeldstroomopganggekomendiewenietgoedinzettenvoordeproductievancontent.Aandeenekantziejede
“Je zegt: ‘Je maakt dingen stuk.’ Het antwoord is gewoon: ‘nou, en?’”
“Er komt een geldstroom op gang, die we gewoon laten gaan”
>
20 gazet/ 2010/2 hoop 21gazet/ 2010/2 hoop
Rolf Orthel, documentairemaker en producent, ontving het Gouden Kalf voor de Cultuurprijs 2010
“Behalve dat we het belang van filmmaken, van mainstream en experiment waar zullen maken door domweg door te zetten, heb ik twee prachtige herinneringen achter de hand. Op een dag vertelde Richard Leacock, dat hij nooit meer met de tele-visie te maken wilde hebben - hij wilde uitsluitend nog films maken voor zijn vrienden. Michael Rabiger, de grote man achter de filmafdeling van het Columbia College in Chicago, zei me op een dag: ‘mijn laatste film heeft me 500 dollar gekost’. Voor mij destijds een formidabele eye-opener. Als ik echt wil, kan ik altijd mijn volgende film maken.”
Cherry Duijns heeft een bepaalde manier van filmmaken. Dat zou dan niet meer kunnen dan?Alleskan.Maarnietallesismeergeschiktvoortelevisie.Datspeeltook.Vroegerhadjetweezenders;jekeeknaarNed.1ofNed.2.Enmensendedendaarnaastnietsanders.Dushetwastoeneenveeldominantermedium.Endankonjedusveelmakkelijkermensenanderhalfuurbezighoudenmeteengoedverteldverhaalmeteenkopeneenstaart.Eneenopbouwmethaastfilmischetheaterachtigespanningsbogen.Datkonjetoenbeterhanterendannu.Hetiseenvluchtigermediumgeworden.Datbetekentookdatjeeenanderebeeldtaal,verteltaalmoethebben.NatuurlijkmagCherrynogopzijnmanierzijnverhalenmaken.Maartoenikzevenjaargeledennetcoördinatorwerd,werdikhiernaardeVPROgehaaldenwerdmijver-telddatalseendocumentairemaar55minutenmagduren,jedaarmeededocumentairekapotmaakt.Maardeauteurs-documentaireendeartistiekespeelfilmblijfikdoen.Hetkanzijndathetfilmszijndievooralhunbereikhebbenopfestivalsofdievooralopdeinternationalemarktzijnteverkopen.Enofjedatnudoetvoor100.000of150.000manofindelongtailvanHollandDocvoornogmeermensen,jemoethetblijvenmaken.
Jullie willen bepaalde genres beschermen?Deomroepenhebbengezamenlijkeenagendagemaaktwaarinstaathoewemetdebezuinigingenommoetengaan.Aandeenekantsamenwerkenenfuseren.Aandeanderekantvindenwedatervoorbepaaldegenresenthema’s,diebelangrijkzijn,apartedingengeregeldmoetenworden.Datzijn:kunstencultuur,documentaire,drama,film,geschiede-nisenwetenschap.Datzijngenreswaardeomroepenzichinmoetenspecialiseren.Daarmoetenafsprakenoverwordengemaakt,zodatdatblijftbestaan.DeVPROwilookprobereneensoortbeheerdervandedocumentaireteworden.Zoalswedatmetgeschiedenisdoen.Enikzouhetheelgoedvin-denalservandeversnipperdedramaredactiesbijvoorbeeldmaartweeoverblijven.ZodatjenietbijalleMarinaBloksvandepubliekeomroeplangshoeft.Datjegewoonweet:‘daarziteensterkeproductie-enresearchkernenerzitteneenaantalgoededramaturgenendaarkanjeterecht’.Dankanjemaartweekeervragen.Lukthetniet,danhebjepechgehad.Hetgevolgvandebezuinigingenisdatweonderscheidender,specifieker,nadrukkelijkermoetenwordenomtekunnenblijvenconcurrerenmetdecommercie.
Wat kost mij de NPO per jaar?92europerhuishouden.
En waar staan we Europees qua budget?TussenAlbaniëenBulgarije.
En t.o.v. de ons omringende landen?InDuitslandisdat210euro.InEngeland174.DeBBCheeft4½miljard.Enwijhebben800miljoen.Datisdusvijfkeerzohoog.
Er is veel reuring in de kunstensector. Je hoort vanuit de samenleving, maar ook vanuit de NPO weinig over die 200 miljoen bezuiniging.Hetiszoveelgeld.EnhetressentimentrondomdeNPOisnietgoed,dusjekuntnietzomaargaanroepen.Deenehelftantwoordt:‘Whocares?’Deanderehelftzegt:‘Waaromlaatjedesportdanweldoorgaan?’Jemoetnaarhetministerieendepoliticitoeenzeggen:‘oké,jekanhetandersorganiseren.Hetkanslimmer,misschienookwatminder.Maardanbenje70miljoenverderengeen200miljoen.Alsje200miljoenwilgaanbezuinigenopdeom-roep,dangaatdatvoor100,120miljoentenkostevandedingendiewemaken.Deultiemeconsequentieisnietdatjeopeenseenheelgoedkope,beterepubliekeomroephebt.Deconsequentieisdatermindergemaaktgaatworden.Datdebudgettenomlaaggaan.Datdereflexzalzijndatdeomroepenzelfmeergaanmaken.Jehebthiergewoonre-dactieszittenenvastemedewerkers.RoelvanBroekhovenwerkthiergewoon.Diemoetzijnproductiesdraaien,wantandersbetaaltdeVPROhemvoorniets.Dusjegaatnietmeernaareenbuitenproducent.Dankomthetnogharderaanbijdesector.Vergeetooknietdatalswijefficiëntergaanwerken,datdatbetekentdatwegoedkopergaanproduceren.Ookzo’neersteslagvandeeerste50of100miljoenbezuinigingisvaninvloedopproductiegeld.Dangaanwetochvan6naar5draaidagen.Mensendiedraaienmerkendatmeteeninhunportemonneeendeproductieblijftoporde.Omdathetmensenbusinessis,komtuitein-delijkiederecentbezuinigingterechtbijdemensendiehetmaken.Endatisslecht.Wathelderwerkt,iszo’nverhaalalsdatvandegemeenteHilversum.Alsjehiergaatsnij-deninaldatsoortbudgettenenjekrijgtooknogeenseeneconomischecrisis,staanerhierinHilversumstraks3.000manopstraat.Wantdiebanenzijnweg./
Binger Filmlab
Binger Filmlab Discovering a world of talent...
Creative Labs for WritersDirectorsProducers
www.binger.nl
(advertenties)
“We gaan zelf maken. Je gaat niet meer naar een buitenproducent”
MOVING IMAGESCHANGING MOODS
www.moodfactory.comVOLG ONS: twitter.com/moodfactory - facebook.com/moodfactory - moodlab.com
Het ontwerp van deze vernieuwde Gazet is verzorgd door:
22 gazet/ 2010/2 hoop 23gazet/ 2010/2 hoop
Annemiek van der Zanden, Eindredacteur documentaires NTR, Het Uur van de Wolf / Holland Doc
“Sinds 1988 bezoek ik het IDFA – een inspirerende periode waarin ik altijd weer een aantal prachtige documentaires zie die
me emotioneel, visueel, auditief of intellectueel raken. Al die jaren hebben er meer interessante documentaires gedraaid
dan ik in één week kon zien. Ik heb de goede hoop dat er ook in de toekomst nog steeds vele prachtige documentaires
gemaakt blijven worden.”
Jelle Peter de Ruiter, Eindredacteur NCRV Dokument
“Zolang een documentairemaker (m/v) maatschappelijke problemen slechts signaleert, blijft hij onderdeel van het probleem. Ik hoop daarom dat filmmakers hun maatschappelijk onderwerp ‘overstijgen’, en een universeel en invoelbaar verhaal weten te maken over het leven zelf. Of het nou gaat om het invriezen van eicellen om je vruchtbaarheid te verlengen, of de kinder-wens van verstandelijk beperkte ouders, een documentaire is pas geslaagd als ie de menselijke evolutie verder helpt.”
envoormaligJoegoslaviëuit,omdatdaardieoorlogisgeweest.”DatMijoviczelfBosnischeis,isdusookgeentoeval.Hu:“Ondanksdatzejongerisdanhethoofd-personage,draagtzeveelbagagemetzichmee.”
Alsdemediumtwo-shotszijnopgenomen,moetdeGazetzelfaandebak.IkworddoorHuaandebargezetmeteenvriendvanhemnaastmeeneencrewlidachterdetap.Denieuwebarmanmoetgelijkzijnkistjesuittrekken,omdatzeteveelgeluidmaken.Hijbrengtvervolgenseenschoennaarzijnoorenstartzogenaamdeentelefoongesprek.Ookfluisterenhoorje,duswemimen.Zonderwoordenenzonderdoventaaleengesprekgaandehouden,blijktlastig.Detekstvandeacteurshoorjenietmeer,omdatjesecuurbezigbentjekoffiekopjeniettehardophetschoteltjeterugtezetten.WaarmijntegenspelerzonderwoordenverteltoverzijnvakantieinMexico,spreekikinhetnietsovermijnschoenencollectie.Metjeeigenfantasiegeefjehetgesprekvorm.Mijnwederpartijgaaterzoinop,dathijzelfsvoorhijhetdoorheeftnaeenrookgebaarhetbeelduitloopt.Hulachterom.“Hetwasnetalsofjemeedeeldedatjehetheelgezelligvond,maarnogwelevengeldindeparkeerautomaatmoestgooien.”
Wanneerwehetfigurerenindevingershebbenenerzondermoeitegeluidloosoploskwebbelen,klinktineenseenhardgeritsel,datscherpafsteekttegenhetspannendetweege-sprekvandeacteurs.Onzegezichtenstaangeschrokken.HetblijktdeeigenaarvancaféAritezijn,diedekrantzittelezenendepagina’somslaat.Subtielvraagtdegeluidsman:“Kuntudatnietdoenalsweaanhetdraaienzijn?”
Vlakvoordepauzemoetenikenmijngesprekspartnernogevenblijvenzittenalsdesetfotograafdestillsmaakt.DaarnalaatDeJongeenreeksboeren,maardatisgeenvastritueel.Hijgrinnikt:“Ikheblastvanmijnbuikenhoordedatcoladrinkendaartegenhelpt.Endaarmoetjevanboeren.Inhettheaterkandattrouwenslastigzijn,alsjegezenderdbent.Danhoortdehelezaalhet,dusmoetjeeengoedmomentuitzoeken.”Hijheeftalveeltheatergedaan,onderanderebijhetNationaalToneelenhetNoordNederlandsToneel.Enbijd’Electrique,waarhijspeeldeinhunversievanA Clockwork Orange.“Ditismijneerstefilm.Heelspannend.”
Alsdecameraverplaatstwordt,zitmijnrolalsfiguranterop.Huverteltdathijbijdezefilmquacameravoeringanderstewerkwilgaandanhiervoor.“Bijmijnvorigefilmsgingikuitvanhoedescèneeropbeelduitzag.Iemandzatzwijgendineenhoekendecamerazweefdeeroverheen.InNicklaatikdeacteursdoorhunspeldebeweging,hettempoendetimingbepalen.Datisvoormijeenanderemaniervanwerken,diemisschienwatklassiekeris,maardaardoorookgeconcentreerder.”Datziejeookindezescèneterug.“IkenBenito[Strangio,cameraman]vroegenonsafofwegeendollymoestengebruiken.Maardoorhetkadertebewegencreëerjeafstand.Stilstandismisschienvisueelminderaantrekkelijk,maarhetbetrektjemeerbijdedialoog.”
Nadelunch,diebereidisineencaravanvoorhethotel,wordtdeeersteontmoetingvanKrisenNickopgenomen.Eendrukkruispuntishetdecor.Hierkomenauto’svanlinksenvanrechtsenrijdenzeviaeentunnelonderdesetdoor.Hetisijskoudenerbreektnoodweeruit.Reflectie-schermenwaaienwegenwordenachternagezetendoordelichtmannen.Eénvanhenverteltdathijopdiemaniereenkeerbijnaeenongelukveroorzaaktheeft.“Ikhielderéénnietgoedvastendiewaaidedewegop.Hijkwamopeenautoterechtdieheelhardmoestremmen.Nietsaandehandverder,maardiemanwaswelpissig.”
DeJongwarmtzichopdoorenergiekmetzijnIpodindansendtespringen.Zometeenmoethijachtereenautoaanrennen.Decamerawordtindeachterbakgeïnstalleerdenmetverzwaringenopzijnplekgehouden.Decamera-mankruipterviadevoorkantvanhetvoertuigachterenDeJongkrijgteenbloederigstukvleesinzijnarmengedrukt.Datiszojuistvacuümgezogenbijeenslagerindebuurt.Metdiehomponderzijnarmwordtzoeensprintvandeacteurverwacht.Hu:“Hetiseenlamsbout.Bijnadriekilo.Ikwildeeigenlijkeenbiefstuk,maardiewasteduur.”Hetzieterspectaculairuit.“Spectaculair?Ditispeanuts.Erzittenookdingenmetkonijnenin.”
Deregisseurhooptdatjegeeneenduidigeconclusieoverhetpersonagekunttrekken.“Aanhetbeginvindjehemmisschieneenklootzak,maarikwildatjedatloslaat.Datjegeenmeningmeeroverhemhebtendatjealleennogmaarnaarhemkuntkijken.Zoalsineenfilmmetleeuwen.Alserééneenhertopeetkanjedataccepteren.Datisdenatuur.”/
“Stilstand is misschien visueel minder aantrekkelijk, maar het betrekt je meer bij de dialoog.”
Hoop op hetonbekende
OP DE SET/ Nick
ncaféAriziteenauthentiekeRotterdamsebarmanaaneentafeltjedekranttelezenenhangteenkleine,plasticschedelbovendebar.Datisnieterg,besluitde
cameraman,“dieistochonscherp.”Wittevlaggenbepalenhetlichtenéénvooréénwordenespressoapparaat,koel-kast,neonlampenenanderestoorzendersuitgezet.Zelfsbijdetoilettenstaateenlamp.Hierbeginnen’sochtendsvroegdelaatstedraaidagenvoorNick,denieuwefilmvanFowPyngHu.OpeenbarkrukaaneenstatafelneemtdeBosnische,achttienjarigeLunaMijovicsamenmethoofdrol-spelerMerijndeJongvoordelaatstekeerhetscriptdoor.Zezijnomringddoorminstenstienmandiehenuitlichtenendecamerahoekbepalen.Zodradecamerarepetitiesbegin-nenlegtMijovichetscenarioopdebarkruknaasthaar.Naafloopgrijpendegaffersdirectnaardoorzichtiggeelplasticomhetlichtaantepassen.“NetalsinParadise Girls(2004)gaathetoverdetussen-de-wal-en-het-schip-problematiek.
Overeenpersonagedatnietinzijnomgevingpast,maarzichwelprobeerttehandhaven,”verteltHu.
Defilmverteltovereenmoeilijkejongen,Nick,diezijnbaanenzijnvriendinkwijtraakt.Ineenopwellingvraagthijhetonbekende,jongemeisjeKrismethemmeetegaannaarKroatiëomtruffelstegaanzoeken.“Hijzitmetzichzelfindeknoop,”lichtDeJongtoe.“Daardoorishijhardenheefthijsomseenemotioneleuitbarsting.InKroatiëhoopthijzichzelftevinden,maarhijraaktmetelkekilometerdiehijvanhuisgaatookverdervanzichzelfverwijderd.”Descènediezenuspelen,toonthetmomentdatNickKrisuitdaagtommethemmeetegaan.“Ikwildegraageenroadmoviemaken,”zegtHu,“enikwistdatzetruffelsgingenzoeken.DatkanookinFrankrijkofItalië,maardatleekmetecomfortabel.Zemoestennaareenplekwaarhetmindergerieflijkwas.Zokwamikbijhetoostblok
I
In een waterkoud Rotterdam draait regisseur Fow Pyng Hu de laatste
scènes voor zijn film Nick, over een jongen die zijn heil probeert te
zoeken in Kroatië. De Gazet mag op setbezoek. Als ze zelf figureert.
/Laura van Zuylen
24 gazet/ 2010/2 hoop 25gazet/ 2010/2 hoop
DDG Bestuurswisseling eind 2010
HetbestuurheeftinnovemberafscheidgenomenvanChaiLocher,diewegenstedrukkewerkzaam-hedenhelaaszijnbestuurszetelterbeschikkingmoeststellen.Zijnpositieisovergenomendoordocumentaire-makerDittekeMensink,dieafge-lopenjaarfuroremaaktemethaarfilmFarewell(o.a.GoudenKalfLangeDocumentaire2010).HaarbenoemingdientnogtewordenbekrachtigdopdeALVinapril2011.
Rectificatie DDG Gazet Juni 2010
In het vorige nummer van de ge-drukte Gazet is in het artikel Het risico van screening een vervelende fout geslopen. In dit artikel staat dat het voor Ben Sombogaart belangrijk is het stempel van de RAS-screening te mijden bij testviewings. Voorts vertelt hij wat zijn ervaringen hieromtrent zijn met Bright Flight. Dit is incorrect en moet zijn Kruistocht in spijkerbroek. Met excuses aan IDTV.
Nieuwjaarsreceptie
Op20januarizalereengrootsopge-zettenieuwjaarsreceptieplaatsvinden,georganiseerddoordiversepartijenuitdefilmsector,waaronderdeDDG.Overigepartnershierinzijno.a.EYE,Filmfonds,NetwerkScenario-schrijvers,NBF,NederlandsFilmFestivalendeVEVAM.Tijdstipenlocatiezijnbijhetterpersegaanvanditnummernognietbekend,maaruitnodigingenvolgenzospoedigmogelijk.
Uitreiking DDG Award 2010
DeDDGAwardzalwordenuitge-reiktinhetvoorjaarvan2011.De
doorJeroenHennemanontworpenwisseltrofeezaltijdenseenspecialebijeenkomstaandewinnaarwordenoverhandigd.WiedeDDGAwardkrijgt,wordtbepaalddoordeledenvandeDDG.Zijkunnenindemaandvoorafgaandaandeuitreiking,viadeDDGwebsitehunstemuitbrengenopdemeestopmerkelijkeregieprestatievan2010.Deprijswordtvoordevierdemaaluitgereikt.
Juridische ondersteuning
Net als in 2010 zal de DDG de juri-dische ondersteuning ook in 2011 aanbieden. Leden die problemen hebben met opdrachtgevers, vragen hebben over hun contract of ander-soortige juridische zaken aan een deskundige willen voorleggen, kunnen hiervoor terecht op het wekelijkse spreekuur. Dit vindt elke donderdagochtend van 9.30 tot 10.30 uur op het Rokin plaats. Je dient je uiterlijk de dinsdag ervoor om 12.00 uur via [email protected] aan te melden. Vermeld daarbij in enkele zinnen wat je probleem is en welke vraag je hebt. Naast het spreekuur van de DDG is er ook nog steeds de juri-dische ondersteuning van de VEVAM. Deze wordt verzorgd door Olga Meijer die via het mailadres van de VEVAM ([email protected]) te bereiken is. Deze vorm van bijstand is vooral gericht op regiecontracten, in het bijzonder de rechtenclausules daarin.
DDG-ledenpas
Hebjenoggeenledenpas,stuureendigitalefotoopnaarinfo@directors-guild.nlondervermeldingvan‘leden-pas’.Dezepasisstriktpersoonlijkenhethelejaargeldig.Hetgeeftonder-meerkortingopbezoekaandiversefilmhuizeninAmsterdam,RotterdamenUtrecht.MetHetKetelhuiszijnwijopnieuwovereengekomendatDDG-
ledenopvertoonvanhunpasgratisnaarfilmvoorstellingenmogen.InUtrechtkunjeopvertoonvanjepasgratisnaardefilmbijhetLouisHart-looperComplexenhetSpringhaver.DDG-ledendiein2010eenpashebbenontvangen,krijgenautomatischbegin2011eennieuwepastoegestuurd.
/Agenda/Nieuws
/Colofon
Gazet is een uitgave van de Dutch Directors Guild
Eindredactie: Janette Kolkema, Martijn MeweRedactie: Marlou van den Berge, Peter Dop, Hans Hylkema, Ditteke Mensink, Stella van Voorst van Beest, Chris Westendorp, Martijn Winkler, Erik van Zuylen, Laura van Zuylen.
Medewerkers aan dit nummer: Sylvia Brandsteder, Jan Dop, Ger Poppelaars, Bart Römer, George Sluizer, Mirjam van Veelen.
Vormgeving: Moodfactory, Amsterdamwww.moodfactory.com
Fotografie cover: Jørgen Krielen, Amsterdam
Drukwerk: WAAR Grafische Producties, Veldhoven
De volgende Gazet verschijnt in juni 2011Kopij inleveren voor 1 mei.
Redactieadres / Bureau DDGRokin 91, 1012 KL AmsterdamTel.: 020-6842807Fax: 020-6885299E-mail: [email protected]
Niets uit deze uitgave mag worden verveel-voudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de betrokken auteurs. De redactie heeft getracht de rechthebbenden van het beeldmateriaal te achterhalen. Wie desondanks meent beeld-recht te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met het DDG-bureau.
My VEVAM
Het Servicebureau Filmrechten, dat de uitvoerende werkzaamheden voor
VEVAM verricht, heeft dit jaar een nieuw systeem geïntroduceerd: FReD.
Een online applicatie voor de registratie en het beheer van filmwerken.
Rechthebbenden kunnen via een beveiligde internet portal
op de VEVAM website inloggen en zo hun werken bij
VEVAM aanmelden.
InhetverledenmaaktehetServicebureauFilmrechten(SBF)gebruikvaneensysteem,waarbijeendatabasewerdgevoeddoordeinvoervangegevensdoorvelebureaumedewerkers.Ditgeschieddeaandehandvantelevisieprogrammagidsenenverwerkingvandenaamsvermeldingopdeaftitelingvanprogramma’s,diewerdenopgenomenvanallezendersopdvdennadienstukvoorstukafgekeken.DeledenvanVEVAMdiendentevenshunfilmwerkenaantemeldenoppapierenformulieren.Dezetijdrovendeenpapierverslindendemethodebehoortnutothetverledenenwordtvervangendooreenmoderneonlineapplicatie.
DeVEVAMledenzijndoorSBFgeïnformeerdoverdenieuweonlineapplicatie.Voordegebruikmakingvanhetsysteemishetnoodzakelijkdatderegisseureengebruikers-overeenkomstmetSBFheeftgesloten.Opbasisvandezeovereenkomstwordendeindividueletoegangscodesaan-gemaaktenwordtnadereinformatieoverhetgebruikvandeapplicatiegegeven.Nainlogopdewebsitetreftmenperonderdeelvanhetsysteemhandleidingenindevormvankortevideoopnamen.
Metbehulpvandeapplicatiekunnenfilmwerkenwordenaangemeldenkanwordenaangegevenoverwelkerele-vanterechtendebetreffenderegisseurbeschikttenaanzienvandefilmwerken.DaarbijkanmenbovendiendirectaanspraakmakenopeenvergoedingzodatSBFspecificaties
vandebeschikbarevergoedingenencreditnota’skanaanmaken.ViaFReDkanderegisseurzelfcontrolerenofzijn/haarportefeuillemetdedoorSBFopgenomenfilmwerkenengeclaimderechtenjuistencompleetis.Indienditnogniethetgevaliskunnenaanpassingenonlinewordendoor-gevoerd.Deledenkunnenviadespecifiekefunctieindeapplicatieaangevenofmenakkoordismetdeportefeuillevoordefilmwerkenmetuitzendingenineenbepaaldeperiode.NahetakkoordstartSBFmetderepartitievandebetreffendegelden.Deregisseurskunnendoorlopendnieuwefilmwerken,zodradezetotstandzijngekomen,registrerenendaarmeerechtenopdezefilmwerkenclaimeninverbandmettoekomstigeuitkeringen.
Deintroductievaneennieuwsysteemisgeeneenvoudigezaak.VEVAMvraagthaarledeneeninvesteringintijdtedoenomvertrouwdterakenmetdemethode,dieoptermijnzalkunnenzorgenvooreenenormebesparingvankostenenhetefficiënterverwerkenvanvergoedingenvooraudiovisueleexploitaties.
Voornadereinformatieofvragen/hulpbijdeinvoervangegevenskuntualtijdcontactopnemenmetVEVAM([email protected])ofhetServicebureauFilmrechten([email protected])/Sylvia Brandsteder, directeur VEVAM
/www.vevam.org
26 gazet/ 2010/2 hoop 27gazet/ 2010/2 hoop
Eureka zag ik in het Filmhuis in
Bussum nadat ik eerdere vertoningen
in eigen stad had gemist. Toen ik na
bijna 4 uur ontroerd op straat stond
was het buiten net zo stil als in de
film: het was nacht. Treinen reden
niet meer. Met de taxi ging ik terug
naar Amsterdam. Eureka is letterlijk
en figuurlijk de kostbaarste film die
ik ooit zag. /
Eurekaopentmeteenalledaagsritueel:eenmeisjevanongeveer13eneenjongenvan15zijnopwegnaarschool.Bijdebushalteaangekomen,kijkthetmeisjenogeenkeeromenzwaaitnaarhaarmoeder.Danstappenzeindebus.NaeenpaarhaltesdrukthetmeisjeophetknopjeSTOP.Inhetvolgendebeeldstaatdebusstilopeengrotelegeparkeerplaats.Voordebusligteenmanopdegrond.Hijisdood.Indebuszittendekinderen,volkomeninshock.Allepassagiersomhenheenzijnvermoord.Buitenwemelthetvandepolitie.Samenmetdebuschauffeurzijnzijdeenigendiedebuskapinghebbenoverleefd.Inderesterende207minutenlaatAoyamadegevolgenvanhetbloedvergietenzienophetlevenvandedrie.Dekinderenverliezenhunspraakenwordendoorhunmoeder,dienietomkangaanmethaargetraumatiseerdekinderen,verlaten.Alsnietlangdaarnadevadersterft,blijvenzijalleenachter.Opdenduurkomenzenietmeerbuiten.Deeerstediebijhenaanklopt,iseenneefvanbegin20diezenooiteerderhebbenontmoet.Hijkomtpolshoogtenemenmaarblijft,omdathijnietweetwathijmetzijnlevenmoet,hangen.Pasalsnatweejaarookdebuschauffeurbijhenintrekt–dieisdaninmiddelszijn
Kostbaar
Nieuwe DDG-leden stellen zich voor via een film die ze hadden willen maken
baan,vrouwenhuisverloren-krijgthetlevenvoordekinderenweerzin.Zevormenhetliefdevollegezindatzemethunoudersniethadden.Opeendagkooptdechauf-feureentweedehandsstreekbusdiehijombouwttotcam-per.Samenmetdekinderenendeneefbeginthijaaneenlangereiswaarinzeuiteindelijkhuntraumaverwerken.HetbijzondereaanEurekaisdatdefilmnietdroevigstemt.DatkomtomdatAyomamelancholietotschoonheidsubli-meert.InbetoverendesepiagekleurdeCinemascopebeeldenlaathijdeleegtezienwaarindedrienahetdramaterechtkomen.Woordengebruikthijnauwelijksendedrama-tischegebeurtenissenzelftoonthijbewustniet.Hijlaatalleenzienwatervoorofernazo’ndramatischegebeur-tenismetdepersonagesgebeurt.Datwilnietzeggendathijzespaart.Zowordttijdensdebusreisduidelijkdatdebroeralsgevolgvandekapingvrouwenvermoordt.Zijnreiseindigtindegevangenis.Alsdeneefvanmeningisdatopsluitingvoorheminderdaaddebesteoplossingis,gooitdechauffeurhemdebusuitomvervolgenssamenmethetmeisjedereisvoorttezetten.Degezondheidvandechauf-feurwordtsteedszwakkermaarzehalenhuneinddoel,dezee.Defilmeindigtmethetmeisjeinkleur:erisweerhoopopleven.Zeheefthetverledenverwerktenhaarspraakweerterug.Zebeloofthaarbroertotzijnvrijlatingvoortweeteleven.AljarenstaandebeeldenvanEurekaopmijnnetvliesgebrand.
DE INTRODUCTIE/ Mirjam van Veelen
/ Mirjam van VeelenIn 2008 ging op het IFFR de documentaire Megumi in première die Van Veelen in Japan opnam. Momenteel is zij bezig met de voorbereidingen voor een speelfilm in Japan. Het plan is omarmd door de Rotterdamse producent Serious Film.
28 gazet/ 2010/2 hoop