ıcılara Türkiye Ekonomisinin değişik alanları ile ilgili ... file1 Bu gösterge seti kullanıcılara Türkiye Ekonomisinin değişik alanları ile ilgili güncel bilgiler vermek

1

Bu gösterge seti kullanıcılara Türkiye Ekonomisinin değişik alanları ile ilgili güncel bilgiler vermek amacıyla hazırlanmıştır.

Bu dosya her haftanın ilk günü itibarıyla güncellenmektedir.

Son güncelleme tarihi: 27 Aralık 2010

Aralık 2010

TTÜÜRKRKİİYE EKONOMYE EKONOMİİSSİİ

Hazine Müsteşarlığı

3

İÇİNDEKİLER

Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki YeriTürkiye’nin Demografik YapısıBüyüme İstihdamEnflasyonDış Ticaret ve Ödemeler DengesiKamu MaliyesiBorç YönetimiMali SektörPiyasa GöstergeleriYatırım OrtamıIMF ve AB ile İlişkilerSosyal Güvenlikİşgücü PiyasasıAR-GEEnerji Sektörü

4

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN DÜNYADAKİ YERİ

5

Dünyanın En Büyük Ekonomileri (Satın Alma Gücü Paritesine Göre GSYH, Trilyon Dolar, 2009)

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0

ABDÇin

JaponyaHindistanAlmanyaİngiltere

RusyaFransa

Brezilyaİtalya

MeksikaKore

İspanyaKanada

EndonezyaTürkiye

Avustralyaİran

TayvanPolonya

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü Raporu, Ekim 2010

6

Avrupa’nın En Büyük Ekonomileri (2009 İtibarıyla Satın Alma Gücü Paritesine Göre GSYH, Trilyon Dolar)

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

Almanya

İngiltere

Fransa

İtalya

İspanya

Türkiye

Polonya

Hollanda

Belçika

İsveç

Yunanistan

Avusturya

İsviçre

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü Raporu, Ekim 2010

7

TÜRKİYE’NİN DEMOGRAFİK YAPISI

8

28%

15%

16%

16%

15%

16%

14%

16%

17%

15%

64%

65%

63%

67%

68%

64%

64%

65%

67%

65%

8%

20%

21%

17%

17%

21%

23%

19%

16%

21%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Türkiye

Çek Cum.

Macaristan

Polonya

Rusya

Avrupa

Bulgaristan

Romanya

Slovakya

Ukrayna

0-14 Yaş 14-60 Yaş 60+ Yaş

Kaynak: BM

Demografik AvantajÜlkelerin Demografik Profili

9

18%

13%

14%

12%

15%

15%

12%

13%

13%

13%

58%

49%

51%

48%

53%

51%

47%

48%

50%

51%

25%

39%

34%

40%

32%

35%

40%

39%

38%

40%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Türkiye

Çek Cum.

Macaristan

Polonya

Rusya

Avrupa

Bulgaristan

Romanya

Slovakya

Ukrayna

0-14 Yaş 14-60 Yaş 60+ Yaş

Kaynak: BM

Demografik AvantajÜlkelerin Demografik Profili (2050 Tahminleri)

10

71,172,7

76,6

50

60

70

80

2008 2010 2015

Türkiye: Nüfus Öngörüleri (Milyon Kişi)

Kaynak: TÜİK

11

BÜYÜME

12

GSYH Büyüme Oranları (Yıllık % Değişim)

-16

-12

-8

-4

0

4

8

1201

Ç1

01 Ç

201

Ç3

01 Ç

402

Ç1

02 Ç

202

Ç3

02 Ç

403

Ç1

03 Ç

203

Ç3

03 Ç

404

Ç1

04 Ç

204

Ç3

04 Ç

405

Ç1

05 Ç

205

Ç3

05 Ç

406

Ç1

06 Ç

206

Ç3

06 Ç

407

Ç1

07 Ç

207

Ç3

07 Ç

408

Ç1

08 Ç

208

Ç3

08 Ç

409

Ç1

09 Ç

209

Ç3

09 Ç

410

Ç1

10 Ç

210

Ç3

Kaynak: TÜİK

13

GSYH Büyüme Oranı (Dönem Ortalaması, %)

5,3

4,3 4,4

1,5

4,5

0

1

2

3

4

5

6

7

1982-1986 1987-1991 1992-1996 1997-2001 2002-2009

Kaynak: TÜİK, Hazine Müsteşarlığı

14

5,55,0

4,5

6,8

0123456789

10

2010 2011 2012 2013

Büyüme Hedefleri (%)

Kaynak: DPT, 2011-2013 Orta Vadeli Program, Ekim 2010

15

Büyümenin Oynaklığı(Reel Büyüme Oranlarının Oynaklık Katsayısındaki Değişim)

1,2

3,4

1,31,6

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

1988-91 1992-96 1997-2001 2002-2009


16

Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları)

8.578

10.440

7.021

5.764

4.559

3.492

7.583

9.234

1.500

2.500

3.500

4.500

5.500

6.500

7.500

8.500

9.500

10.500

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kaynak: 2011 Yılı Programı DPT, TÜİK

17

Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları)

12.15711.405

10.62410.043

1.500

3.000

4.500

6.000

7.500

9.000

10.500

12.000

13.500

2010 2011 2012 2013


18

AB Ülkeleri ve Türkiye Reel GSYH (2001=100) Karşılaştırması

Kaynak: OECD, 2010

90

100

110

120

130

140

150

16000

Ç1

00 Ç

3

01 Ç

1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

Türkiye Macaristan Polonya İspanyaPortekiz İtalya Avro Bölgesi

19

Kişi Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla, 2008(Satın Alma Gücü Standardı, AB-27=100)

Kaynak: Eurostat

Eğilim çizgisi: Hareketli ortalama

0

40

80

120

160

200

240

280Lü

ksem

burg

Nor

veç

AB

Dİs

viçr

eİrl

anda

*H

olla

nda

Avu

stur

ya*

İsve

çİz

land

aD

anim

arka

İngi

ltere

Alm

anya

Finl

andi

yaB

elçi

kaJa

pony

aFr

ansa

İspa

nya

İtaly

aYu

nani

stan

Slov

enya

Çek

Cum

.*M

alta

Port

ekiz

Slov

akya

*Es

tony

aM

acar

ista

nLi

tvan

yaHırv

atis

tan

Polo

nya

Leto

nya

Rom

anya

*Tü

rkiy

e*B

ulga

rista

nM

aked

onya

*

(*) Tahmin

20

Reel Gelir Farklılıkları ve Kaynakları, 2009

(1) 2005 yılı satınalma gücü paritesi esas alınmıştır.(2) İşgücü kullanımı toplam çalışılan saatin nüfusa bölünmesiyle hesaplanmıştır.(3) İşgücü verimliliği çalışılan saat başına GSYİH ile ölçülmüştür.Kaynak : OECD Veritabanı, 2010

ABD'nin Reel Kişi Başı Milli Gelirine Göre Yüzde Fark

-69

-100 -50 0 50 100

TürkiyeMeksika

PolonyaMacaristan

Slovak C.

PortekizÇek C.

Y.Zelanda

KoreYunanistan

İtalyaİspanya

FransaJaponya

Finlandiya

AlmanyaBelçika

Danimarka

İngiltereİsveç

İzlandaAvusturya

AvustralyaKanada

Hollanda

İsviçreİrlanda

ABD

NorveçLüksemburg

İşgücü Kullanımının

Etkisi1

-13

-50 -10 30

İşgücü Verimliliğinin Etkisi2

-56

-100 -50 0 50

TürkiyeMeksika

PolonyaMacaristanSlovak C.Portekiz

Çek C.Y.ZelandaKoreYunanistanİtalya

İspanyaFransaJaponyaFinlandiya

AlmanyaBelçikaDanimarkaİngiltere

İsveçİzlandaAvusturyaAvustralyaKanada

HollandaİsviçreİrlandaABD

NorveçLüksemburg

21

GSYH Büyümesine Katkılar (%)

-12

-7

-2

3

8

13

18

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Özel Tük. ve Yat. Kamu Tük. ve Yat. Net İhracat Stok Değişimi GSYH Büyümesi

Kaynak: TÜİK

22

AB Ülkeleri ve Türkiye’de Talebin Bileşenleri (2001=100)

90

100

110

120

130

140

150

160

17001

Ç1

01 Ç

302

Ç1

02 Ç

303

Ç1

03 Ç

304

Ç1

04 Ç

305

Ç1

05 Ç

306

Ç1

06 Ç

307

Ç1

07 Ç

308

Ç1

08 Ç

309

Ç1

09 Ç

310

Ç1

10 Ç

3

Türkiye Macaristan Polonyaİspanya Portekiz İtalyaAvro Bölgesi

80

100

120

140

160

180

200

220

01 Ç

101

Ç3

02 Ç

102

Ç3

03 Ç

103

Ç3

04 Ç

104

Ç3

05 Ç

105

Ç3

06 Ç

106

Ç3

07 Ç

107

Ç3

08 Ç

108

Ç3

09 Ç

109

Ç3

10 Ç

110

Ç3


70

90

110

130

150

170

190

210

230

250

01 Ç

101

Ç3

02 Ç

102

Ç3

03 Ç

103

Ç3

04 Ç

104

Ç3

05 Ç

105

Ç3

06 Ç

106

Ç3

07 Ç

107

Ç3

08 Ç

108

Ç3

09 Ç

109

Ç3

10 Ç

110

Ç3


Kaynak: OECD, 2010

Özel Tüketim İhracat

İthalat

Toplam Yatırımlar İthalat

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

01 Ç

101

Ç3

02 Ç

102

Ç3

03 Ç

103

Ç3

04 Ç

104

Ç3

05 Ç

105

Ç3

06 Ç

106

Ç3

07 Ç

107

Ç3

08 Ç

108

Ç3

09 Ç

109

Ç3

10 Ç

110

Ç3


23

Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımlarının GSYH Büyümesine Katkısı (%)

1,3

2,5

3,1

0,60

2

4

6

1993-2002 2003-2009

Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımlarının Katkısı Diğer

Kaynak: TÜİK

24

Toplam Sanayi Verimlilik Endeksi


80

90

100

110

12005

Ç1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

Verimlilik saat başınaDoğrusal Eğilim (Verimlilik (saat başına))

25

Toplam Sanayi Sektöründe Verimlilik ve Ücretler(Çalışılan Saat Başına)


80

85

90

95

100

105

110

115

12005

Ç1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

Verimlilik Endeksi

Reel Ücret Endeksi

Reel Birim Ücret Endeksi

26

İSTİHDAM

27

İstihdamın Sektörel Dağılımı (%)

Hizmetler 50%

Tarım 24,7%

Sanayi 19,4%

İnşaat 5,9 %

Hizmetler42,1%

Tarım 34,9%

Sanayi18,5%İnşaat

4,5%

2002 2009

Kaynak: TÜİK

28

İşteki Duruma Göre İstihdam Edilenler (%)

Ü.siz Aile İşçisi

13,4%

Kendi hes./İşveren 26,5%

Ücretli/ Yevmiyeli

60,0%

Ücretli/Yevmiyeli

49,8%

Ü.siz Aile İşçisi

20,9%

Kendi hes./

İşveren29,4%

2002 2009

Kaynak: TÜİK

29Kaynak: TÜİK

0

5

10

15

20

2501

Ç1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

Kayıtlı Kayıtdışı

2001 Sonrası Dönemde Toplam İstihdam(Milyon, 4-Çeyrek Hareketli Ortalama)

30Kaynak: TÜİK

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1001

Ç1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3


Özel Sektör Ücretli ve Yevmiyeli Çalışanlar(Milyon, 2001 Sonrası, Tarım-Dışı, 4-Çeyrek Hareketli Ortalama)

31Kaynak: TÜİK

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

01 Ç

1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3


Girişimciler ve Serbest Meslek Sahipleri (Milyon, 2001 Sonrası, Tarım-Dışı, 4-Çeyrek Hareketli Ortalama)

32Kaynak: TÜİK

0

1

2

3

4

5

6

7

8

901

Ç1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3


Tarım Sektörü Çalışanları(Milyon, 2001 Sonrası, 4-Çeyrek Hareketli Ortalama)*

* 2000-2008 yılları arasında tarım, tarım dışı ayrımının yapılmasında NACE Rev.1, 2009 yılından itibaren ise NACE Rev.2 kullanılmıştır.

33Kaynak: TÜİK

Eğitim Seviyesine Göre İstihdam Oranı(Toplam, 4-Çeyrek Hareketli Ortalama)

0

20

40

60

80

100

01 Ç

1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

Lise ve Dengi Eğitim Lise ve Altı Eğitim Yükseköğretim Eğitimsiz

34Kaynak: TÜİK

0

20

40

60

80

100

01 Ç

1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

Lise ve Dengi Eğitim Lise ve Altı Eğitim Yükseköğretim Eğitimsiz

Eğitim Seviyesine Göre İstihdam Oranı(Kadın, 4-Çeyrek Hareketli Ortalama)

35

İşsizlik Oranı (%)

10,8 10,610,2 10,3

11,0

14,013,4

11,3

8

910

1112

13

1415

16

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009Eylül

2010Eylül

Kaynak: TÜİK

36

ENFLASYON

37

Ortalama Enflasyon Oranı (%)

62,7

71,6

12,57,3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1983-94 1995-2001 2002-2009 2010-Kasım

Kaynak: TÜİK, TCMB

38

6,5

5,55,0

01

23

456

78

910

2010 2011 2012

2010-2012 Enflasyon Hedefleri (%)


39

Enflasyon Gelişmeleri

-5

0

5

10

15

20

25

30

35O

cak

04

Nis

an 0

4

Tem

muz

04

Ekim

04

Oca

k 05

Nis

an 0

5

Tem

muz

05

Ekim

05

Oca

k 06

Nis

an 0

6

Tem

muz

06

Ekim

06

Oca

k 07

Nis

an 0

7

Tem

muz

07

Ekim

07

Oca

k 08

Nis

an 0

8

Tem

muz

08

Ekim

08

Oca

k 09

Nis

an 0

9

Tem

muz

09

Ekim

09

Oca

k 10

Nis

an 1

0

Tem

muz

10

Ekim

10

Gıda Enerji İşlenmemiş Gıda ve Enerji Dışı TÜFE


Gıda, Enerji ve Çekirdek Enflasyon(Ocak 2004 – Kasım 2010, yıllık % değişim)

40


0

5

10

15

20

25O

cak

04N

isan

04

Tem

muz

04

Ekim

04

Oca

k 05

Nis

an 0

5Te

mm

uz 0

5Ek

im 0

5O

cak

06N

isan

06

Tem

muz

06

Ekim

06

Oca

k 07

Nis

an 0

7Te

mm

uz 0

7Ek

im 0

7O

cak

08N

isan

08

Tem

muz

08

Ekim

08

Oca

k 09

Nis

an 0

9Te

mm

uz 0

9Ek

im 0

9O

cak

10N

isan

10

Tem

muz

10

Ekim

10

Hizmetler Ulaştırma Kira Lokanta ve Otel


Hizmetler ve Bazı Alt Kalemler(Ocak 2006 –Kasım 2010, yıllık % değişim)

41

Enflasyon Eğilimi*(Ocak 2006 – Kasım 2010, yıllık % değişim)

(*) Yıllıklandırılmış aylık mevsimsel düzeltilmiş ÖKTG-I endeksi (3 aylık hareketli ortalama)

Enflasyon - Genel Eğilim


-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

1620

06-1 4 7 10

2007

-1 4 7 10

2008

-1 4 7 10

2009

-1 4 7 10

2010

-1 4 7 10

(%)

42

23,9

17

9,7

49,4

0

10

20

30

40

50

60Gıd

a

Ener

ji

Tütü

n

Diğ

er


Enflasyonunun Bileşenleri(yüzde katkı)

2004 – 2006 Ortalaması Kasım 2010

Kaynak: TÜİK, EKA

47,6

15,2 15,621,5

0

10

20

30

40

50

60

Gıd

a

Ener

ji

Tütü

n

Diğ

er

43

Enflasyon ve Enflasyon Beklentileri* (Yıllık % Değişim)

6,95 6,44

7,29

2

4

6

8

10

12

14O

cak

05N

isan

05

Tem

muz

05

Ekim

05

Oca

k 06

Nis

an 0

6Te

mm

uz 0

6Ek

im 0

6O

cak

07N

isan

07

Tem

muz

07

Ekim

07

Oca

k 08

Nis

an 0

8Te

mm

uz 0

8Ek

im 0

8O

cak

09N

isan

09

Tem

muz

09

Ekim

09

Oca

k 10

Nis

an 1

0Te

mm

uz 1

0Ek

im 1

0O

cak

11N

isan

11

Tem

muz

11

Ekim

11

Oca

k 12

Nis

an 1

2Te

mm

uz 1

2Ek

im 1

2


2012 Hedef: % 5,02011 Hedef: % 5,5

TÜFE12 Ay Sonrası

24 Ay Sonrası

(*) TCMB Beklenti Anketi Aralık 2. Dönem

2010 Hedef: % 6,5

44

Yıllık Enflasyon Oranı ve Beklentiler (%)

Yılsonu Hedefi0

4

8

12

16

20

24

28

32

103

4 7 10 104

4 7 10 105

4 7 10 106

4 7 10 107

4 7 10 108

4 7 10 109

4 7 10 110

4 7 10 111

4 7 10 112

4 7 10

Gelecek 12 Ay

Gelecek 24 Ay

Kaynak: TCMB Beklenti Anketi

7,23Yıl sonu

6,9512 Ay Sonrası

6,4424 Ay Sonrası

Enflasyon Beklentileri (Aralık 2010)

45

90

190

290

390

490

590O

04

N 0

4

T 04

E 04

O 0

5

N 0

5

T 05

E 05

O 0

6

N 0

6

T 06

E 06

O 0

7

N 0

7

T 07

E 07

O 0

8

N 0

8

T 08

E 08

O 0

9

N 0

9

T 09

E 09

O 1

0

N 1

0

T 10

E 10

Enerji Metal Buğday Pirinç

Seçilmiş Ürünlerin Uluslararası Fiyat Endeksleri (2002=100)

Enerji

Metal

Buğday

Pirinç

Kaynak: IMF

46

Dünyada Enflasyon Gelişmeleri

-2

0

2

4

6

8

10

12

14O

cak

05

Nis

an 0

5

Tem

muz

05

Eki

m 0

5

Oca

k 06

Nis

an 0

6

Tem

muz

06

Eki

m 0

6

Oca

k 07

Nis

an 0

7

Tem

muz

07

Eki

m 0

7

Oca

k 08

Nis

an 0

8

Tem

muz

08

Eki

m 0

8

Oca

k 09

Nis

an 0

9

Tem

muz

09

Eki

m 0

9

Oca

k 10

Nis

an 1

0

Tem

muz

10

Eki

m 1

0

Kaynak: IMF

Türkiye

Dünya

Gelişmekte Olan Ülkeler

Gelişmiş Ülkeler

47

Türkiye ve Dünyada Enflasyon Gelişmeleri (2007 – 2008 Arası Enflasyon Farkı)

Kaynak: Reuters, Eurostat, TÜİK

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 12 14

İzlandaVenezuela

FilipinlerEkvador

HindistanEndonezya

MeksikaPeru

MalezyaKolombiya

MaltaTürkiye

FinlandiyaBrezilya

RusyaG. Afrika

Beyaz RusyaSlovakyaİngiltere

AvusturyaNorveç

UruguayKoreİsrail

UkraynaLitvanya

Y. ZelandaBolivya

HollandaDanimarka

SingapurRomanyaJaponya

İtalyaBelçikaİsveç

PolonyaŞili

İrlandaKanadaFransa

YunanistanHong Kong

İsviçrePortekiz

AlmanyaAvusturyaÇek Cum.

EstonyaTaylandİspanya

HırvatistanLüksemburg

LetonyaMacaristan

SlovenyaABD

BulgaristanÇin

48

Türkiye’nin Enflasyon Sıralamasında Dünyadaki Yeri

Toplam ülke sayısı 205 olup sıralama büyükten küçüğe doğrudur.

7 3 713

6 7

16

37

56

35

47

85

61

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kaynak: Global Insight, TÜİK

49

* Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Endonezya, Kolombiya, Filipinler, Guetemala, Güney Afrika, Güney Kore, İsrail, İzlanda,

Macaristan, Meksika, Peru, Polonya, Romanya, Şili ve Tayland.

Türkiye’deki Enflasyon ile Diğer Yükselen Ekonomilerin* Ortalama Enflasyon Oranları Arasındaki Fark

Kaynak: İlgili Ülkelerin Merkez Bankaları ve Reuters

0

1

2

3

4

5

6

7

820

06-1 3 5 7 9 11

2007

-1 3 5 7 9 1120

08-1 3 5 7 9 11

2009

-1 3 5 7 9 1120

10-1 3 5 7 9

Parasal Sıkılaştırma

İhtiyatlı Faiz İndirimleri

Faiz İndirimleri

50

DIŞ TİCARET veÖDEMELER DENGESİ

51

36,147,3

63,273,5

85,5

107,3

132,0

102,1111,7

0

25

50

75

100

125

150

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Yıllık İhracat (Milyar Dolar)

Kaynak: TÜİK

(*) 2010 yılı Ekim ayı itibarıyla yıllıklandırılmış

52

51,669,3

97,5

116,8

139,6

170,1

202,0

140,9

175,5

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Yıllık İthalat (Milyar Dolar)

Kaynak: TÜİK


53

İhracat ve İthalat Büyüme Oranları(Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Yıllıklandırılmış Yüzde Değişim)

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

103

3 5 7 911104

3 5 7 911105

3 5 7 911106

3 5 7 911107

3 5 7 911108

3 5 7 911 109

3 5 7 911 110

3 5 7 9

İhracat İthalat

Kaynak: TÜİK

54

70

90

110

130

150

170

190

210

230

01 Ç

1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

Türkiye Macaristan Polonya İspanyaPortekiz İtalya Avro Bölgesi

AB Ülkeleri ve Türkiye’de İhracat (2001=100)

Kaynak: OECD

55

3,93,0

10,2

11,6

4,4

2,0

0

4

8

12

16

Dünya EuroBölgesi

GelişmekteOlan Asya

Orta Doğuve Kuzey

Afrika

LatinAmerika

Türkiye

İhracat Performansı (Yıllık Ortalama Değişim, 2001-2008)

Kaynak: TÜİK, IMF Dünya Ekonomik Görünümü Ekim 2010

56

111,7127,0

143,5

160,0

0

25

50

75

100

125

150

175

2010 2011 2012 2013

İhracat Hedefleri (FOB, Milyar Dolar)


57

0

5

10

15

20

25

30

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Sermaye Malları Ara Malları Tüketim Malları

İthalat (% GSYH)

Kaynak: TÜİK

58

Brent Petrol Fiyatı (ABD Doları, varil)

Kaynak: Reuters

20

40

60

80

100

120

140

160H

02

E 02

A 0

2M

03

H 0

3E

03A

03

M 0

4H

04

E 04

A 0

4M

05

H 0

5E

05A

05

M 0

6H

06

E 06

A 0

6M

07

H 0

7E

07A

07

M 0

8H

08

E 08

A 0

8M

09

H 0

9E

09A

09

M 1

0H

10

E 10

A 1

0

59

Enerji Fiyatlarının Enerji İthalatına Etkisi (Milyar Dolar)

9,1 9,9 10,0 10,7 11,8 12,9 12,7 12,20,0 1,6 4,4

10,517,0

20,9

35,5

17,7

0

10

20

30

40

50

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

2002 Fiyatlarıyla Reel Enerji İthalatı Fiyat Etkisi Toplam Enerji İthalatı


60

Makine ve Teçhizat İthalatı (Milyar Dolar)

12,215,7

21,926,1

29,9

35,9 36,4

29,4

34,3

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1996-2002

Ortalama

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Kaynak: TÜİK


61

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

İrlan

daN

orve

çH

olla

nda

Alm

anya

Mac

aris

tan

Çek

Cum

.B

elçi

kaİz

land

aİs

viçr

eD

anin

arka

İsve

çFi

nlan

diya

Slov

ak C

um.

Japo

nya

Slov

enya

İtaly

aA

vust

urya

Polo

nya

Fran

saA

mer

ika

İspa

nya

Litv

anya

İngi

ltere

Esto

nya

Türk

iye

Lüks

embu

rgLe

tony

aR

oman

yaPo

rtek

izYu

nani

stan

Bul

garis

tan

Fas

Mal

ta

Dış Ticaret Dengesi / GSYH (%), 2009

Kaynak: DTÖ, IMF Dünya Ekonomik Görünümü Ekim 2009


62

-1,3

-5,7

-4,6

-3,7

-2,5-2,3

-0,3

-5,9-6,1

-2,9-3,0-2,4-2,5

-1,8

0,4

-8

-6

-4

-2

0

2

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Cari İşlemler Açığı/GSYHCari İşlemler Açığı/GSYH (Enerji Fiyat Etkisi Hariç)

Cari İşlemler Açığı / GSYH (%)

(*) 2002 yılı enerji fiyatlarıyla

Kaynak: TCMB, Hazine Müsteşarlığı

63

-15

-10

-5

0

5

10

15

Nor

veç

Leto

nya

İsvi

çre

İsve

çLü

ksem

burg

Hol

land

aA

lman

yaEs

tony

aLi

tvan

yaD

anim

arka

Japo

nya

Avu

stur

yaFi

nlan

diya

Bel

çika

Mac

aris

tan

İngi

ltere

Çek

Cum

huriy

eti

Slov

enya

Polo

nya

Fran

sa

Türk

iye

Am

erik

aİrl

anda

İtaly

aSl

ovak

yaR

oman

yaFa

sİs

pany

aM

alta

İzla

nda

Mak

endo

nya

Bul

garis

tan

Port

ekiz

Yuna

nist

an

Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%), 2009

Kaynak: IMF Dünya Ekonomik Görünümü, Ekim 2010


64

Cari İşlemler Açığının Finansmanı (Milyar Dolar)

9,86,1-9,1-3,5-10,3-0,3-6,00,70,64. Bankaların Döviz Varlıkları

-9,4

1,3

33,9

-5,7

5,9

34,0

-35,7

2010 Ocak-Ekim

-0,1

4,5

7,8

-12,3

8,3

3,8

-14,3

2009

1,1

5,6

-0,9

27,0

18,3

44,3

-41,9

2008

-8,0

1,6

-2,5

28,7

22,0

48,3

-38,3

2007

-6,1

0,0

11,2

17,1

20,2

48,5

-32,1

2006

-17,8

2,6

15,1

12,5

10,0

37,6

-22,1

2005

-0,8-4,0-6,25. Resmi Rezervler

1,14,5-0,83. Net Hata ve Noksan

9,73,13,9– Diğer (net)

7,72,31,9– Bankacılık Dışı Özel Sektörün Kredi Kullanımı(net)

2,81,71,1– Yurtiçinde Doğrudan Yatırımlar

20,16,46,9

2. Toplam Sermaye Girişleri (Bankaların Döviz Varlıkları ve Resmi Rezervler Hariç)

-14,4-7,5-0,61. Cari İşlemler Dengesi

200420032002

Kaynak: TCMB

65

1,1 1,82,8

10,0

20,222,0

18,3

8,4

0

5

10

15

20

25

1993-2002

Ortalama

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Yurtiçinde Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi (Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB

66

-20 -10 0 10 20 30 40 50 60

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Kısa Vadeli Sermaye Uzun Vadeli Sermaye Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımları

Sermaye Girişi (Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB

67

Merkez Bankası Brüt Döviz Rezervleri (Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB

1520253035404550556065707580

O 0

2 M EO

03 M E

O 0

4 M EO

05 M E

O 0

6 M EO

07 M E

O 0

8 M EO

09 M E

O 1

0 M E

17 Aralık 2010 itibarıyla, 79,4 milyar dolar

68

-39,3-42,2

-45,1-47,8-50

-40

-30

-20

-10

02010 2011 2012 2013

Cari İşlemler Dengesi Tahminleri (Milyar Dolar)


69

-5,4 -5,4 -5,3 -5,2-6

-5

-4

-3

-2

-1

02010 2011 2012 2013

Cari İşlemler Dengesi Tahminleri / GSYH (%)


70

KAMU MALİYESİ

71

5,5

4,0

2,82,4

1,61,1

1,81,6

0,6

11,911,5

8,8

5,2

0

2

4

6

8

10

12

14

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 * 2011 * 2012 * 2013 *

Merkezi Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%)

(*) 2010-2013: Orta Vadeli Program hedeflerini göstermektedir.

Kaynak: Maliye Bakanlığı

72

12,5

10,9

4,4

0,70,2

1,6

2,5

5,9

4,03,3

2,8

1,8

8,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 * 2011 * 2012 * 2013 *

Genel Yönetim Bütçe Açığı (Özelleştirme Hariç) / GSYH (%)


Kaynak: DPT

73

6,7

4,5

9,010,2

24,5

-0,81,0

2,20,6

-5

0

5

10

15

20

25

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

AB Tanımlı Genel Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%)

Maastricht Kriteri: % 3,0

Kaynak: EUROSTAT

74

0

4

8

12

16İrl

anda

Yuna

nist

an

AB

D

İngi

ltere

İspa

nya

Litv

anya

Japo

nya

Port

ekiz

Leto

nya

İzla

nda

Rom

anya

Slov

akya

Fran

sa

Polo

nya

Türk

iye

Bel

çika

Çek

Cum

huriy

eti

Slov

enya

Hol

land

a

İtaly

a

Bul

garis

tan

Mac

aris

tan

Hırv

atis

tan

Mal

ta

Avu

stur

ya

Alm

anya

Dan

imar

ka

Finl

andi

ya

Esto

nya

İsve

ç

Lüks

embu

rg

Genel Yönetim Bütçe Açığı (2009 Yılı, % GSYH)

Kaynak: EurostatABD, Japonya ve Yunanistan için: IMF Dünya Ekonomik Görünümü Veri Tabanı (Ekim 2010)

Maastricht Kriteri: % 3

75

Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (GSYH %)

7,0

12,1

10,0

7,3

-0,1

-1,9

0,1

1,6

5,1

3,4

2,0 1,81,2

3,6

-3

-1

1

3

5

7

9

11

13

1990-2000Ort.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 * 2011 * 2012 * 2013 *


Kaynak: DPT

76

2003-2009 Ortalaması: 3,4

Kamu Sektörü Faiz Dışı Fazlası (Program Tanımlı, % GSYH)

-0,20,3

0,7 1,0

-1,0

4,85,5

5,0 4,7

3,1

1,6

0,3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

1993 -2002

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 * 2011 * 2012 * 2013 *


Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

77

Özelleştirme Uygulamaları* (Milyar Dolar)

8,0

44,3

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1985-2002 2003-2009(*) 1985 – 2002 arası için ÖİB, 2003 – 2009 arası için ÖİB, TMSF ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılan özelleştirme işlemlerine ilişkin tutarlar kullanılmıştır.

Kaynak: ÖİB, TMSF

78

Orta Vadeli Program Büyüklükleri (% GSYH)


0,7

0,2

21,3

21,7

0,4

25,3

22,9

-2,4

2012

1,00,3-0,2Toplam Kamu Faiz Dışı Dengesi (Program Tanımlı)

0,20,20,5Diğer Kamu Faiz Dışı Dengesi (Program Tanımlı)

20,821,822,5Merkezi Yönetim Faiz Dışı Harcamaları (Program Tanımlı)

21,8

0,0

25,7

23,0

-2,8

2011

21,6

0,8

24,2

22,5

-1,6

2013

27,0Merkezi Yönetim Bütçe Harcamaları

23,0Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri

-4,0Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi

21,8Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Program Tanımlı)

-0,7MYB Faiz Dışı Dengesi (Program Tanımlı)

2010

79

BORÇ YÖNETİMİ

80

AB Tanımlı Borç Stoku (% GSYH)

46,1 45,5

39,539,4

73,7

52,3

59,2

67,4

35

40

45

50

55

60

65

70

75

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009



81

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200Ja

pony

a

İtaly

a

Yuna

nist

an

Bel

çika

AB

D

Mac

aris

tan

Fran

sa

Port

ekiz

Alm

anya

Mal

ta

İngi

ltere

Avu

stur

ya

İrlan

da

Kan

ada

Hol

land

a

İspa

nya

Polo

nya

Türk

iye

Finl

andi

ya

İsve

ç

Dan

imar

ka

Leto

nya

Slov

akya

Çek

Cum

huriy

eti

Slov

enya

Litv

anya

Rom

anya

Lüks

embu

rg

Bul

garis

tan

Esto

nya


Genel Yönetim Konsolide Brüt Borç (% GSYH, 2009)

Kaynak: EurostatABD ve Japonya için: IMF Dünya Ekonomik Görünümü

Eğilim çizgisi: hareketli ortalama

82

AB Üyesi Ülkelerde AB Tanımlı Borç Stoku / GSYH (%)

Kaynak: Eurostat

39,539,752,058,262,666,367,566,0

72,989,899,2

106,161,662,369,4

2008

66,559,562,263,964,8Avusturya

53,236,239,643,046,2İspanya39,4

44,745,5

63,663,865,0

65,984,295,7

103,558,859,466,0

2007

45,5

68,160,9

76,877,673,2

78,396,7

115,1115,873,674,378,7

2009

47,451,852,4Hollanda

64,763,658,3Portekiz63,766,464,9Fransa67,668,065,7Almanya

65,661,859,1Macaristan88,192,194,2Belçika97,8100,098,6Yunanistan

106,5105,8103,8İtalya

46,152,359,2Türkiye

43,542,240,6İngiltere

61,462,762,2AB (27 ülke)61,963,162,5AB (25 ülke)68,370,169,5

Euro Bölgesi (16ülke)

200620052004

83

2009-2012 Kamu Borç Stoku Hedefleri (AB Tanımlı, % GSYH)

36,8

38,8

40,6

42,3

35363738394041424344

2010 2011 2012 2013


84

Toplam Kamu Kesimi Net Borç Stoku (% GSYH)

26,131,2 29,9 31,3 27,6 26,2 25,3 29,8

35,4 23,919,1

10,46,5

3,2 2,92,732,5

41,6

34,029,5

49,055,1

61,4

28,2

0

10

20

30

40

50

60

70

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TL Döviz Cinsi


85

309,8

42,1

47,7

66,0

155,8

24,1

441,5

465,6

2009

313,0

44,0

51,1

71,5

166,6

20,7

458,9

479,6

2010Ç2

268,0

38,4

41,5

60,4

140,2

27,9

380,3

408,2

2008

248,4

30,7

34,6

41,8

107,1

22,0

333,5

355,5

2007

258,2270,3274,2250,6215,3III- Toplam Kamu Net Borç Stoku

23,718,013,38,95,0• İşsizlik Sigortası

38,232,217,213,011,2• Kamu Mevduatı

45,730,827,924,725,4• Merkez Bankası Net Varlıkları

107,681,058,446,741,6II- Varlıklar ve Kamu Mevduatı

20,819,816,114,514,2• Diğer Kamu

345,0331,5316,5282,8242,7• Merkezi Yönetim

365,8351,3332,6297,3256,9I- Toplam Kamu Brüt Borç Stoku

20062005200420032002

Toplam Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL)


86

Kamu Kesimi Net Borç Stoku (Milyar TL)

215,3

250,6

313,0309,8

268,0

248,4258,2270,3

274,2

200

220

240

260

280

300

320

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ç2


87

Faiz Harcamaları / GSYH (%)

5,65,3

14,812,9

10,1

7,06,1 5,8

0

5

10

15

20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009


88

33,4 30,930,131,9

85,9

71,0

56,3

38,2

20

30

40

50

60

70

80

90

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Faiz Harcamaları / Vergi Gelirleri (%)

Kaynak: Maliye Bakanlığı

89

58,146,3 41,5 37,6 37,2 31,3 33,8 29,1 25,8

26,4

29,428,5 31,8 30,5

33,6 33,0 38,1 37,4

15,524,3 30,0 30,6 32,3 35,1 33,2 32,8 36,8

0

25

50

75

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Kas

Döviz TL (Değişken) TL (Sabit)

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Dağılımı (%)


90

45,0 48,9 53,8 50,2 54,0 55,8 57,0 53,4 56,1

55,0 51,1 46,2 49,8 46,0 44,2 43,0 46,6 43,9

0

25

50

75

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Kasım

sabit değişken

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stoku Faiz Dağılımı (%)

Kaynak : Hazine Müsteşarlığı

91

41,953,7 58,5 62,4 62,8 68,7 66,2 70,9 74,2

58,146,3 41,5 37,6 37,2 31,3 33,8 29,1 25,8

0

25

50

75

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Kasım

TL Cinsinden Döviz Cinsinden

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Döviz Dağılımı (%)


92

Genel Yönetim Brüt Borç Stokunun GSYH’ya Oranındaki Değişimi

+ / - 1,0 Puan+ / - 1,0 PuanFaiz Dışı Fazla/GSYH Oranının 1 Puan Artması/Azalması

+ / - 0,9 Puan+ / - 1,5 PuanGSYH Büyümesinin 2 Puan Azalması/Artması

+ / - 1,6 Puan+ / - 1,6 PuanTL Cinsi Borcun Reel Faizinin 5 Puan Artması/Azalması

+ / - 0,7 Puan+ / - 2,2 PuanTL’nin %5 Değer Kaybı/Kazancı

20092001

Not: 2001 ve 2009 yıl sonu gerçekleşme rakamları kullanılarak senaryoların baz senaryoya göre ESA tanımlı Genel Devlet Brüt Borç Stoku / GSYH oranında yol açabileceği etkiyi göstermektedir.


93

Yurtdışı Yerleşiklerin İç Borç Stoku İçerisindeki Payı (%)

4,4

12,712,3

12,012,011,010,710,610,2

9,1

8,5

8,9

8,6

9,1

8,9

9,29,29,18,58,8

9,710,3

13,413,6

10,3

7,18,88,4

9,0

0

2

4

6

8

10

12

14

16

03 04 05 06 07 08 O09

Ş09

M09

N09

M09

H09

T09

A09

E09

E09

K09

A09

O10

Ş10

M10

N10

M10

H10

T10

A10

E10

E10

K10


94

Borçlanma Ortalama Vadesi

8,29,5 10,1

12,2

9,9

17,616,5

22,4

14,2 14,8

9,1

20,6

6,65,0

7,08,6

0

5

10

15

20

25

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Avro Dolar

Yurtiçi Borçlanma (ay) Eurobond İhracı (yıl)

*24 Aralık itibarıyla


912

15

3235

44

34

2828

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

95

10,3

10,810,4

10,19,8

9,2

9,79,3

9,0

8,58,7

8,58,49,2

7,5

8,27,57,5

8,89,0

6,6

8,08,2

10,2

8,1 8,1 8,08,3

6,0

8,0

10,0

12,0A

ra.0

4

Ara

.05

Ara

.06

Ara

.07

Ara

.08

Oca

.09

Şub.

09

Mar

.09

Nis

.09

May

.09

Haz

.09

Tem

.09

Ağu

.09

Eyl.0

9

Eki.0

9

Kas

.09

Ara

.09

Oca

.10

Şub.

10

Mar

.10

Nis

.10

May

.10

Haz

.10

Tem

.10

Ağu

.10

Eyl.1

0

Eki.1

0

Kas

.10

TL Cinsi İç Borç Stokunun Süresi (Ay)


96

6,46,46,56,56,56,66,5

6,2

6,56,56,4

6,16,0

5,96,06,0

6,1

5,95,8

6,16,26,2

5,9

5,6

4,9

4,1

6,26,1

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

6,5

7,0A

ra.0

4

Ara

.05

Ara

.06

Ara

.07

Ara

.08

Oca

.09

Şub.

09

Mar

.09

Nis

.09

May

.09

Haz

.09

Tem

.09

Ağu

.09

Eyl.0

9

Eki.0

9

Kas

.09

Ara

.09

Oca

.10

Şub.

10

Mar

.10

Nis

.10

May

.10

Haz

.10

Tem

.10

Ağu

.10

Eyl.1

0

Eki.1

0

Kas

.10

Dış Tahvil Stokunun Süresi (Yıl)


97

Nakit İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay)

12,8 12,4 11,8

19,622,3

25,7 24,4 25,0

30,6

0

5

10

15

20

25

30

35

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010KASIM


98

10,7

7,0 7,3

6,2

10,1

8,1

6,97,37,3

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Dış Borçlanma Maliyeti (%)

AVRODOLAR

5,0

6,05,45,3

6,3

9,9 9,9

3

4

5

6

7

8

9

10

11

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2010*

(*) 10 Aralık itibarıylaKaynak: Hazine Müsteşarlığı

99

TL Cinsinden İskontolu Senetlerin Borçlanma Faizleri (Yıllık Bileşik, %)


5101520253035404550556065707580

O02

H K N E Ş T A M E M A O07

H K N E Ş T A M E

Aylık Ortalama

Yıllık Kümülatif

100

Reel Borçlanma Faiz Oranı (Bileşik, %)


Not: Devlet iç borçlanma ihalelerinde belirlenen borçlanma faizleri 12 ay sonraki TÜFE değerleri ile reelleştirilmiştir. 2009 Kasım ayından itibaren TCMB Beklenti Anketi’nde tahmin edilen 12 aylık enflasyon oranlarıkullanılmıştır.

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

5020

02-1 5 9

2003

-1 5 9

2004

-1 5 9

2005

-1 5 9

2006

-1 5 9

2007

-1 5 9

2008

-1 5 9

2009

-1 5 9

2010

-1 5 9

101

0,0

-0,6

0,4

2,6

8,0

5,0

-2,4

-3,6-3,1

-2,6

-0,5

1,0

-1,3-1,8

-1,4

-6

-2

2

6

10

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Uluslararası Para Fonu’ndan Net Anapara Kullanımı(Milyar SDR)


102

16,2

13,8

10,2

7,2

3,6

1,9

0,5 0

5,1

11,2

16,2

3,2

0,6

0

4

8

12

16

20

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Uluslararası Para Fonu’na Olan Borç Stoku (Milyar SDR)


103

Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)


6.194

7.468

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Q2

104

Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)


6.194GENEL TOPLAM141ŞİRKETLER

2.829BANKALAR2.971ÖZEL

7DİĞER1.089KİTler

929KAMU BANKALARI74FONLAR

1.123MAHALLİ İDARELER3.223KAMU

2010 Ç2

105

9

2518

25201718

27

52

0

20

40

60

80

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Ekim

Hazine Garantili Borçlardan Üstlenim Oranları (%)


106

Kuruluşlara Göre Garantili Borçlardan Üstlenim Oranları (%)

76

19

65

3325

38

61

9

45

3

36

83

25

74

21

50

21

0

20

40

60

80

100

Toplam YerelYönetimler

Katma Bütçe KİT'ler Bütçe DışıFonlar

Bankalar

1992-2002 2003-2005 2006-2008 2009 2010-Ekim


107

Alacak Stokunun Gelişimi (Milyar TL)

1,8 2,4

6,3 5,98,8

12,9

8,0 7,1 7,3 8,2 9,0 8,23,84,4

7,5

13,4

12,4

10,0

13,3 15,313,6

17,4

19,1

16,8

0

5

10

15

20

25

30

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Kasım

Vadesi Geçmiş Vadesi Gelecek

5,66,8

13,8

19,3

21,2

23,4

20,822,4

20,9

28,1


25,6 25,0

108

Kaynaklarına Göre

İkrazenVerilen

DİBS’ler%17,1

Yap-İşlet-DevretProjelerindenÜstlenimler

%16,4

İkrazenKullandırılanDış Krediler

%35,5

GarantiliDış Borçlardan

Üstlenimler%31

Alacak Stokunun Yapısı (2010 Kasım)

Borçlulara Göre

Yerel Yönetimler%58,4

KİT’ler%23,5

Bankalar%3,5

Diğer%14,6


109

1.514

417

1.561

699

5.249

2.053 1.7942.487

35

1.2191.970

3.198

1.503

3.085

2.188

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Kasım

Ayni tahsilat Nakdi tahsilat

Gerçekleşen Tahsilat (Milyon TL)


110

Türkiye Brüt Dış Borç Stoku (Milyar Dolar)


115,4121,3127,5139,4121,682,350,7Uzun Vade

54,848,044,045,338,738,333,4Kısa Vade

170,2169,3171,6184,8160,2120,684,1ÖZEL SEKTÖR

9,910,911,512,213,513,112,7Uzun Vade

1,51,71,81,92,32,62,8Kısa Vade

11,412,513,314,115,815,715,4TCMB

79,180,279,975,071,469,868,3Uzun Vade

5,74,73,63,22,21,82,1Kısa Vade

84,884,983,578,373,571,670,4KAMU SEKTÖRÜ

204,4212,4218,9226,7206,4165,2131,6UZUN VADE

62,054,449,450,443,142,638,3KISA VADE

266,3266,8268,3277,1249,6207,8169,9TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU

2010 Ç22010 Ç120092008200720062005(Milyar $)

111

BrBrüüt Dt Dışış BorBorçç Stoku / GSYH (%)Stoku / GSYH (%)

37,4

43,5

38,539,5

35,3

41,2

47,3

56,2

30

40

50

60

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TCMB

112

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku / GSYH (%)

20,323,620,620,620,5

26,4

31,6

38,439,9

10

20

30

40

50

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009


113

Dış Borç Stokuna İlişkin Oranlar (%)


114,6127,8143,1140,8170,0142,9132,0TCMB REZERVLER (BRUT)/ KISA VADELİ BORÇLAR

26,726,026,425,629,429,329,7TCMB REZERVLER (BRUT)/ TOP.DIŞ BORÇ

151,9156,7168,0140,0149,4141,0114,4ÖZEL SEKTÖR/İHRACAT (FOB)

237,8246,9262,7209,9232,7243,0231,2TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU / İHRACAT (FOB)

27,824,924,722,917,5ÖZEL SEKTÖR DIŞ BORCU/ GSYH

43,537,438,539,535,3DIŞ BORÇ STOKU GSYİH'YA ORANI

2010 Ç22010 Ç120092008200720062005%

114

MALİ SEKTÖR

115

Bankacılık Sektörü: Sermaye Yeterlilik Oranı (%)

Kaynak: BDDK

20,6 19,6

23,7

28,830,9

25,121,9

18,9 18,0

0

5

10

15

20

25

30

35

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10

116

Bankacılık Sektörü: Sermaye Yeterlilik Oranı (%)

Kaynak: TCMB, BDDK

Hedef oran yüzde 12

Yasal sınır yüzde 8

Operasyonel risk dahil

0

4

8

12

16

20

24

2820

05-1

220

06-0

220

06-0

420

06-0

620

06-0

820

06-1

020

06-1

220

07-0

220

07-0

420

07-0

620

07-0

820

07-1

020

07-1

220

08-0

220

08-0

420

08-0

620

08-0

820

08-1

020

08-1

220

09-2

2009

-420

09-6

2009

-820

09-1

020

09-1

220

10-2

2010

-420

10-6

2010

-820

10-1

0

117

21,818,3

18,0 17,7 16,816,8

15,3 14,7 13,8 13,8 13,4 13,0 12,7 12,5 12,3 12,3 12,0 11,1 10,8

0

5

10

15

20

25B

elar

us

Bre

zily

a

Türk

iye

Mal

ta

Rus

ya

Endo

nezy

a

Mek

sika

Mısır

Rom

anya

Tayl

and

Kol

ombi

ya

Hin

dist

an

Mal

ezya Şili

Çek

Cum

huriy

eti

Kor

e

Çin

Mac

aris

tan

Polo

nya

Bankacılık Sektörü: Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkelerde Sermaye Yeterlilik Oranları (%, 2008)

Kaynak: IMF, BDDK

118

Bankacılık Sektörü: Serbest Sermaye*/ Özkaynak (%)

36,3

51,056,0

65,772,6 75,3 77,0 79,6 81,4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10

(*) Serbest Sermaye = Toplam Sermaye – (Sabit Varlıklar + İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Ortak Teşebbüs)

Kaynak: BDDK

119

Bankacılık Sektörü: Özkaynak Karlılığı (%)

11,3

18,215,8

12,1

21,0

24,8

18,6

22,819,9

17,1

0

10

20

30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009-10 2010-10

Kaynak: BDDK

120

26,532,4

37,8

47,151,8

23,0

43,850,249,1

10

20

30

40

50

60

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10

Bankacılık Sektörü: Kredilerin Toplam Varlıklara Oranı (%)

Kaynak: BDDK

121

Bankacılık Sektörü: Yabancı Para Net Genel Pozisyonu (Milyon Dolar)

(*) 17 Aralık itibarıylaKaynak: BDDK

-549

187

-71 -63

141

-217

16

408

254

-800

-600

-400

-200

0

200

400

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

122

Bankacılık Sektörü: Takipteki Alacaklar / Toplam Krediler (%)

11,5

4,2

0,7

5,33,73,53,74,7

6,0

21,2

0,9

7,6

0,80,50,40,60,81,5

0

8

16

24

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10

Brüt Net

Kaynak: BDDK

123

Firmaların Toplam Borçlarının Özkaynaklara Oranı ve Faiz Ödeme Gücü (Faaliyet Kârı / Faiz Ödemeleri) (%)

Kaynak: TCMB Sektör Bilançoları(*) Geçici Veriler

050

100150200250300350400450

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Toplam Borç / Özkaynak Faiz Ödeme Gücü

124

Hanehalkı Yükümlülükleri (% GSYH)

Kaynak: TCMB, Avrupa Merkez Bankası

59 60 62 64

1510 12 14

0

10

20

30

40

50

60

70

2006 2007 2008 2009

Türkiye Avro Bölgesi

125

Toplam Konut Kredileri (% GSYH)

85,0

74,7

47,0

3,60,2

60,352,1

32,5

0

20

40

60

80

100

İngiltere ABD AB-25 Türkiye

2001 2007

Kaynak: ABD Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası, IMF, TCMB

126

PİYASA GÖSTERGELERİ

127

Döviz Kuru (TL/Dolar)

1,0

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

1,6

1,7

1,8O

03

T 03

O 0

4

T 04

O 0

5

T 05

O 0

6

T 06

O 0

7

T 07

O 0

8

T 08

O 0

9

T 09

O 1

0

T 10

Kaynak: TCMB

128

Faiz Oranı (%)

4

12

20

28

36

44

52

60

68

76O

03

T 03

O 0

4

T 04

O 0

5

T 05

O 0

6

T 06

O 0

7

T 07

O 0

8

T 08

O 0

9

T 09

O 1

0

T 10

İkincil Piyasa İç Borç Faiz Oranları


129

İMKB 100 Endeksi

5.00010.00015.00020.00025.00030.00035.00040.00045.00050.00055.00060.00065.00070.00075.000

O 0

3

T 03

O 0

4

T 04

O 0

5

T 05

O 0

6

T 06

O 0

7

T 07

O 0

8

T 08

O 0

9

T 09

O 1

0

T 10

Kaynak: İMKB

130

Türk Tahvillerinin Uluslararası PiyasalardakiGetiri Farkı (bp)

-400

-200

0

200

400

600

800

1.000

1.200A

00

H 0

1A

01

H 0

2K

02

M 0

3K

03

M 0

4E

04

N 0

5E

05M

06

E 06

M 0

7A

07

Ş 08

A 0

8O

09

H 0

9E

09M

10

T 10

K 1

0

(EMBI+ Türkiye) - (EMBI+)EMBI+ TürkiyeEMBI+

Kaynak: JP Morgan

131

İkincil Piyasa ve TCMB Politika Faiz Oranları


468

1012141618202224

Oca

k 05

Mar

t 05

Mayıs

05

Tem

muz

05

Eylü

l 05

Kasım

05

Oca

k 06

Mar

t 06

Mayıs

06

Tem

muz

06

Eylü

l 06

Kasım

06

Oca

k 07

Mar

t 07

Mayıs

07

Tem

muz

07

Eylü

l 07

Kasım

07

Oca

k 08

Mar

t 08

Mayıs

08

Tem

muz

08

Eylü

l 08

Kasım

08

Oca

k 09

Mar

t 09

Mayıs

09

Tem

muz

09

Eylü

l 09

Kasım

09

Oca

k 10

Mar

t 10

Mayıs

10

Tem

muz

10

Eylü

l 10

Kasım

10

Bileşi

k Fa

iz O

ranı

(%)

İkincil Piyasa Oranı TCMB Politika Faiz Oranı

132

Ülke Kredi NotuStandard & Poor’s Kredi Notu

Kaynak: Bloomberg

Oca

03

Mar

03

May

03

Tem

03

Eyl 0

3K

as 0

3O

ca 0

4M

ar 0

4M

ay 0

4Te

m 0

4Ey

l 04

Kas

04

Oca

05

Mar

05

May

05

Tem

05

Eyl 0

5K

as 0

5O

ca 0

6M

ar 0

6M

ay 0

6Te

m 0

6Ey

l 06

Kas

06

Oca

07

Mar

07

May

07

Tem

07

Eyl 0

7K

as 0

7O

ca 0

8M

ar 0

8M

ay 0

8Te

m 0

8Ey

l 08

Kas

08

Oca

09

Mar

09

May

09

Tem

09

Eyl 0

9K

as 0

9O

ca 1

0M

ar 1

0M

ay 1

0Te

m 1

0Ey

l 10

Kas

10

NSP

BB-

SP

B+

N

SP

B

NSP

B-

NSP

BB

133

Türkiye’nin Kredi Notları (Döviz Cinsinden, 24 Aralık 2010)

A2 Bahreyn, Polonya A Bahreyn, Çek Cum., Estonya, A Bahreyn, İsrail, Şili, Estonya

G. Kore, İsrail, Malta, İrlanda

A3 G. Afrika, Malezya A- Malezya, Polonya A- Malezya, PolonyaPortekiz

Baa1 Karadağ, Meksika BBB+ G. Afrika BBB+ G. Afrika, İrlandaRusya, Tayland, Litvanya, İrlanda Tayland

Baa2 Azerbaycan, Kazakistan BBB Bulgaristan, Litvanya BBB Macaristan, Rusya, TunusTunus Rusya, Tunus, Meksika, Kazakistan Litvanya, Meksika, Tayland

Baa3 Bulgaristan, Ermenistan, Hırvatistan, Brezilya, Peru BBB- Brezilya, Fas, Hindistan, İzlanda, BBB- Azerbaycan, Brezilya, Bulgaristan, Fas, Hırvatistan Hindistan, Letonya, Romanya, İzlanda, Panama Kolombiya, Panama, Peru, Macaristan, Hırvatistan Hindistan, Kazakistan, Panama, Peru, YunanistanKosta Rika, Macaristan

Ba1 Arnavutluk, El Salvador, Fas BB+ Azerbaycan, Mısır BB+ Türkiye (pozitif), GuatemalaGuatemala, Kolombiya Romanya, Yunanistan, Uruguay, Letonya Kolombiya, Letonya, MakedonyaMısır, Yunanistan, Uruguay Mısır, Romanya, İzlanda, Endonezya

Ba2 Türkiye (pozitif), Belarus BB Türkiye (pozitif), Guatemala BB El Salvador,Endonezya, Papua Yeni Gine Endonezya, Makedonya Filipinler,Surinam, Ürdün Ürdün, El Salvador, Kosta Rika, Filipinler Kosta Rika, Uruguay

Ba3 Filipinler, Gürcistan BB- Gabon, Cook Adaları, Vietnam, BB- Gabon, Lesotho, Nijerya, Moğolistan, Sırbistan, Venezuela Sırbistan, Ermenistan

B1 Fiji, Lübnan B+ Bosna Hersek, Gürcistan,Sri Lanka, Kenya B+ Gürcistan, İran, Venezuela, Arjantin Moğolistan, Sri Lanka, Paraguay, Bolivya, Vietnam Mozambik, Nijerya, Surinam, Ukrayna Sri Lanka, Gana, Vietnam, Bolivya, Moğolistan

B2 Bosna Hersek, Moldova B Belize, Bolivya, B Lübnan, Mozambik,Venezuela, Türkmenistan, Ukrayna Paraguay, Lübnan, Arjantin, Gana Surinam, Ukrayna

B3 Arjantin, Belize, Nikaragua B- Fiji, Jamaika B- Ekvador, JamaikaJamaika, Pakistan Madagaskar, Pakistan, Ekvador

Caa1 Küba CCC+ CCC+Caa2 CCC CCCCaa3 Ekvador CCC- CCC-

CaSD D

Kaynak: Bloomberg

Moody's Standard & Poor's Fitch

134

EMBI+ Endeksi Diğer Ülkelerle KarşılaştırmaDeğişim (bp) (2 Ocak 2008 – 24 Aralık 2010)

Kaynak: Bloomberg, JP Morgan

528

153

67

37

-9

-15

-33

-43

-48

-71

-85

-110 -60 -10 40 90 140 190 240 290 340 390 440 490 540

Venezuela

Ukrayna

Arjantin

Rusya

EMBI+

Meksika

G. Afrika

Kolombiya

Brezilya

Filipinler

Türkiye

135

Hisse Senedi Piyasası(Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Piyasalar) % Değişim (2 Ocak 2008 – 24 Aralık 2010)

Kaynak: Bloomberg

21,1

9,5

9,4

9,0

5,3

-1,9

-11,2

-11,3

-14,1

-17,2

-22,7

-32,4

-46,2

32,7

-55 -50 -45 -40 -35 -30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35

Meksika

Türkiye

G. Kore

G. Afrika

Brezilya

Malezya

Hindistan

Rusya

ABD (DJI)

Polonya

Macaristan

Çek Cumh.

Japonya

Çin

136

Döviz Piyasası(Para Birimlerinin Dolar Karşısındaki Değişimi) % Değişim (2 Ocak 2008- 24 Aralık 2010)

Kaynak: Bloomberg

24,3

23,4

23,2

22,8

14,4

13,3

12,1

7,5

-1,3

-4,5

-6,5

-9,1

-24,4

32,3

-35 -30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35

Türkiye

Rusya

Macaristan

Polonya

G. Kore

Hindistan

Meksika

Euro

Çek Cumh.

G. Afrika

Brezilya

Malezya

Çin

Japonya

137

YATIRIM ORTAMI

138

İş Yeri Açma (İşlem Sayısı)

18

14

13

10

9

8

8

8

8

6

6

6

4

4

0 4 8 12 16 20

Brezilya

Çin

Hindistan

Polonya

Meksika

Hırvatistan

Tayland

Çek Cumh.

Doğu Avrupa&Merkez Asya

Türkiye

G. Afrika

OECD

Macaristan

Bulgaristan

Kaynak: Dünya Bankası Doing Business Report, 2009

139

İş Yeri Açma (Süre, Gün)

49

40

40

33

31

30

29

28

23

22

15

13

6

5

0 10 20 30 40 50

Bulgaristan

Hırvatistan

Çin

Tayland

Polonya

Hindistan

Rusya

Meksika


G. Afrika

Çek Cumh.

OECD

Türkiye

Macaristan


140

İş Yeri Açma (Maliyet, % Kişi Başı GSYH)

2

3

5

5

6

8

8

8

9

10

12

13

15

19

0 5 10 15 20

Bulgaristan

Rusya

Tayland

OECD

G. Afrika

Brezilya

Macaristan

Çin


Çek Cumh.

Hırvatistan

Meksika

Türkiye

Polonya


141141

Gelir ve Kar Üzerinden Alınan Vergiler (% GSYH, 2008)

5,7

13,2

0

5

10

15

20

25

30M

eksi

kaTü

rkiy

eSl

ovak

C.

Yuna

nist

an*

Polo

nya*

Kor

eÇ

ek C

.Po

rteki

zJa

pony

aİs

pany

aM

acar

ista

nFr

ansa

İrlan

daH

olla

nda*

Alm

anya

AB

DA

vust

urya

OEC

D*

Lüks

embu

rgİs

viçr

eİn

gilte

reİta

lya

Kan

ada

Bel

çika

Finl

andi

yaİs

veç

İzla

nda

Avu

stra

lya*

Y. Z

elan

daN

orve

çD

anim

arka

Kaynak: OECD Factbook , 2010*2007 verisi

142

Vergi Geliri Karşılaştırmaları (% GSYH, 2008)

Meksika, Kore, Çek Cum,, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, Polonya, Portekiz, Slovak Cum, ve İspanya’yı içermektedir.

Kaynak: OECD, Factbook 2010

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Toplam Vergi Geliri Gelir ve Karlar ÜzerindenAlınan Vergiler

Mal ve HizmetlerÜzerinden Alınan Vergiler

Türkiye OECD Karşılaştırma Grubu*

143

IMF ve AB ile İLİŞKİLER

144

IMF ile İlişkiler

3.65426.66130.31534.522TOPLAM

3.6543.0086.6626.662(05.2005 – 05.2008)19. Stand-ByDüzenlemesi

011.91411.91412.821(02.2002 – 02.2005)18. Stand-ByDüzenlemesi

0 11.73911.73915.038(12.1999 - 02.2002)17. Stand-ByDüzenlemesi

Planlanan Ödemeler

(Milyon SDR)

Geri Ödeme (Milyon SDR)

Çekilen Miktar

(Milyon SDR)

Onaylanan Miktar (Milyon SDR)SüreDüzenlemeler


145

1 Fasıl İçin1- Bilim ve Araştırma

7 Fasıl İçin

2 Fasıl İçin1- Eğitim ve Kültür, 2- Ekonomik ve Parasal Politika

13 Fasıl İçin

Diğer Fasıllar

Avrupa Birliği Katılım Müzakereleri SüreciMüzakereler açılmış ve geçici olarak kapanmıştır.

Müzakereler açılmıştır, Ancak kapanış kriteri getirilmiştir.

Müzakere Pozisyon Belgesi sunulmuştur.

Açılış Kriteri belirlenmiştir.

Tarama Sonu Raporu beklenmektedir.

1- İşletme ve Sanayi Politikası, 2- İstatistik, 3- Mali Kontrol, 4- Tüketicinin ve Sağlığın Korunması, 5-Trans-Avrupa Şebekeleri, 6- Şirketler Hukuku (açılışkriterleri yerine getirilmiştir), 7-Fikri Mülkiyet Hukuku (açılış kriterleri yerine getirilmiştir)

2007-2013 AB Müktesebatına Uyum Programı:

Programın amacı AB müktesebatı ile tam uyumun tamamlanmasıdır,

Yapısal Reformlar

146

SOSYAL GÜVENLİK

147

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Reformu

İşçiler, kendi adına çalışanlar ve memurlar için norm ve standart birliğiEmeklilik yaşının kademeli olarak 65’e çıkartılmasıAylık bağlama oranının % 2’ye düşürülmesiGeçmiş kazançların güncellenmesi için % 100 enflasyon+% 30 GSYH katsayısının kullanılmasıEmekli maaşlarının enflasyona endekslenmesiGenel Sağlık Sigortası2011 yılından itibaren yoksullar için gelir testine dayanan yeni bir sağlık sistemiSağlık hizmetlerinde katkı payı uygulamasıBazı sağlık harcamalarında global bütçe uygulaması

Ana Unsurlar

148

2,0

2,75

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

İspanya

Malta

Portekiz

Türkiye(R)

İtalya

Lüksemburg

Fransa

Avusturya

Hollanda

Slovak Cum.

Finlandiya

Kore

Çek Cum.

Belçika

İsveç

İzlanda

İsviçre

ABD

Macaristan

Almanya

Norveç

Japonya

Polonya

Kanada

İngiltere

Türkiye

Çeşitli Ülkelerde Aylık Bağlama Oranları

Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı-20 Yıllık Sigortalılık Süresi Baz Alınmıştır.

149

Emeklilik Sistemi Açığının Azaltılması(2007-2075, % GSYH)

Kaynak: Dünya Bankası Uzman Tahminleri

Reform Öncesi

Reform Sonrası

150

Erkeklerde Emeklilik Yaşı

48

40

45

50

55

60

65

70Tü

rkiy

e*Fr

ansa

Slov

ak C

.M

acar

ista

nÇ

ek C

.K

ore

Avu

stur

yaB

elçi

kaD

anim

arka

Hol

land

aİn

gilte

reİs

pany

aİs

veç

İsvi

çre

İtaly

aJa

pony

aK

anad

aLü

ksen

burg

Mek

sika

Polo

nya

Port

ekiz

Y.Ze

land

aYu

nani

stan

Finl

andi

yaİrl

anda

Alm

anya

Avu

stur

alya

AB

Dİz

land

aN

orve

ç

(*) Emeklilik yaşı Türkiye için en düşük cari emeklilik yaşı iken diğer ülkeler için kanuni emeklilik yaşıdır.Kaynak: OECD, Pensions at a Glance, 2009

151

Net Aylık Bağlama Oranları

Kaynak: OECD, Pensions at a Glance, 2009

121,2

10 35 60 85 110 135

DanimarkaTürkiye

Yunanistanİzlanda

LüksemburgHollanda

Çek Cum.Macaristan

AvusturyaKanadaİspanya

AvusturalyaY. Zelanda

İsveçBelçikaNorveçFransaİtalya

PolonyaPortekiz

FinlandiyaKore

İsviçreİrlanda

Slvk.Cum.İngiltereAlmanya

ABDMeksikaJaponya

Düşük Kazançlılar

OEC

D ortalam

ası% 82,4

124,7

10 35 60 85 110 135

TürkiyeYunanistanMacaristan

HollandaLüksemburg

İzlandaDanimarkaAvusturya

İspanyaPolonya

İtalyaSlovak. Cum.

PortekizNorveçFransaİsviçre

Çek Cum.İsveç

BelçikaFinlandiyaAlmanyaKanada

AvusturalyaKoreABD

Yeni Zelandaİngiltereİrlanda

JaponyaMeksika

Ortalama Kazançlılar

OEC

D ortalam

ası% 70,3

130,4

10 35 60 85 110 135

TürkiyeYunanistanMacaristan

HollandaLüksemburg

İzlandaİsveç

İspanyaİtalya

DanimarkaPolonyaSlovak.Portekiz

AvusturyaFinlandiya

FransaNorveç

AlmanyaBelçika

Çek Cum.Meksika

Avusturalyaİsviçre

ABDKanada

JaponyaKore

İrlandaİngiltere

Yeni

Yüksek Kazançlılar

OEC

D ortalam

ası% 60,8

152

İŞGÜCÜ PİYASASI

153

İşgücü Piyasası Reformuİşgücü Maliyetlerinin Azaltılması

5 puan işveren prim indirimiİstihdama yeni katılan, tüm kadın ve genç işçilerin 5 yıl boyunca azalan oranlarla işveren primlerinde indirimÖzürlülerin işveren primlerinin bütçeden karşılanması.

Aktif İşgücü Programlarına Ayrılan Kaynağın ArtırılmasıYıllık yaklaşık 500 Milyon TL

Doğrudan Olmayan Mali Yüklerin Azaltılması:Eski hükümlü çalıştırma zorunluluğunun kaldırılmasıSpor merkezi ve kreş zorunluluklarının esnetilmesiSağlık merkezi açma ve doktor bulundurma zorunluluklarının esnetilmesi

Kayıtdışılıkla MücadeleCezaların artırılması ve denetimlerin güçlendirilmesi

154

İstihdam Üzerindeki Vergi Yükleri(Ortalama Kazancın %67’sini Alan İşçiler, Evli ve 2 Çocuklu)

33,535,537,6

0

10

20

30

40

50B

elçi

kaA

lman

yaM

acar

ista

nFr

ansa

Avu

stur

yaİta

lya

Hol

land

aÇ

ek. C

um.

Dan

imar

kaPo

lony

aA

B-1

9Fi

nlan

diya

Türk

iye

Yuna

nist

anSl

ovak

Cum

.TU

R-0

9N

orve

çİs

pany

aO

ECD

-Ort

.Po

rtek

izİn

gilte

reLü

ksem

burg

AB

DJa

pony

aİs

viçr

eK

anad

aİs

veç

İzla

nda

Avu

stur

alya

Y.Ze

land

aK

ore

İrla

nda

Mek

sika

Kaynak: OECD Taxing Wedges, 2009

Not: TUR-09 ile gösterilen rakamlara en az geçim indirimi ve işveren sosyal güvenlik katkı payındaki indirimyansıtılmıştır.

155

İstihdam Üzerindeki Vergi Yükleri*(Toplam maliyetin yüzdesi olarak, 2008)

Kaynak: OECD Taxing Wedges 2009

0 10 20 30 40 50 60

MeksikaKore

Yeni Zelandaİrlanda

İngiltereAvustralya

İzlandaİsviçre

JaponyaAmerikaKanada

LüksemburgOECD

PortekizNorveçİspanyaTürkiyePolonya

DanimarkaYunanistan

Çek Cum.Finlandiya

İsveçHollanda

İtalyaAvusturya

FransaAlmanya

MacaristanBelçika

Vergi İşçi Payı İşveren Payı

(*) Ortalama Kazançlı, Bekar ve Çocuksuz Çalışan

156

Sigortalı Çalışan Sayısı (Milyon Kişi)

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu

6,1 6,6 6,8 7,0 7,79,0 9,2 9,5 9,6 10,5

3,3 3,3 3,4 3,43,4

3,4 3,4 3,3 3,23,3

2,22,4 2,4 2,4

2,42,4 2,5 2,5 2,2

2,3

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Eylül

SSK Bağ-Kur Emekli Sandığı

157

Sosyal Güvenlik Sisteminin Kapsamı (Milyon Kişi) (Çalışanlar ve Bakmakla Yükümlü Oldukları)

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu

22,6 24,0 25,3 26,9 29,4 33,5 33,8 33,1 34,6 36,1

15,3 15,6 15,9 16,216

16,4 15,0 14,6 14,7 158,6 9,0 9,39,4

9,59,5 9,3 9,5 9,0 9,1

0

10

20

30

40

50

60

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Eylül

SSK Bağ-Kur Emekli Sandığı

158

İllere Göre Kayıtdışı İstihdamın Oranı

Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Kayıtdışı İstihdam Oranı (<%35)

Kayıtdışı İstihdam Oranı (%35-45)



Kayıtdışı İstihdam Oranı (>%70)

159

İstihdamın İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı (%)

54,430,714,7Polonya

56,040,73,3Çek Cumhuriyeti

77,221,31,5İngiltere

67,325,57,2G, Kore

59,927,113,0Meksika

HizmetlerSanayiTarım49,526,823,7Türkiye

67,728,04,4İspanya

4,5

3,7

4,2

2,4

63,1

66,2

68,4

76,1

32,4

30,0

27,4

21,5

İtalya

Macaristan

Japonya

Kanada

Kaynak: OECD, 2008

160

İstihdamı Koruma Mevzuatının Yarı Zamanlı Çalışanlar Üzerindeki Kısıtlayıcılığı(Endeks Skalası 0-6 Arasında En Az Kısıtlayıcıdan En Fazlaya)

0

1

2

3

4

5

6

Kana

da ABD

İngi

ltere

Slov

akİrl

anda

Avus

tura

lya

İsvi

çre

Çek

Cum

.M

acar

ista

nHo

lland

aJa

pony

aYe

niDa

nim

arka

,A

vust

urya

İsve

çKo

reAl

man

yaİs

pany

aPo

lony

aFi

nlan

diya

İtaly

aBe

lçik

aPo

rteki

zNo

rveç

Yuna

nist

anFr

ansa

Mek

sika

Lüks

embu

rgTü

rkiy

e

1998 2008

OECD Ortalaması 1,77

Kaynak: OECD Labour Force Datebase, 2009

161

Yarı Zamanlı Çalışma (%, 2008)

8,4

59,7

0102030405060708090

100

Kore

Türk

iye

Dani

mar

ka

Finl

andi

ya

Mac

aris

tan

Por

teki

z

Pol

onya

Slo

vak

Cum

.

Kana

da

Yun

anis

tan

ABD

Japo

nya

Norv

eç

Avu

stur

alya

Çek

Cum

.

Yen

i Zel

anda

OE

CD

topl

am

Holla

nda

İtaly

a

OE

CD A

vrup

a

İngi

ltere

AB19

AB15

İrla

nda

Fran

sa

Alm

anya

Avu

stur

ya

İspa

nya

İsvi

çre

Belç

ika

Lüks

embu

rg

Toplam istihdamda yarı zamanlı çalışmanın payı Yarı zamanlı istihdamda kadın istihdamının payı

Kaynak: OECD, Labor Force Statistics Database, 2009

162

Kıdem Tazminatı Yükü(20 Yıllık Hizmet Karşılığı Kaç Haftalık Ücret Tutarında Ödendiği)

87

00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100Po

lony

a

AB

D

Rom

anya

Bul

gari

stan

Rus

ya

İngi

ltere

Çek

Cum

.

İrla

nda

Kan

ada

Mac

aris

tan

Fran

sa

Yuna

nist

an

Bre

zily

a

Alm

anya

İspa

nya

Port

ekiz

Türk

iye

Kaynak: Dünya Bankası Doing Business in 2009 Raporu Veritabanı

163

AR-GE

164

2002 yılında 3 milyar dolar

2008 yılında 6,8 milyar dolar

2002-2008 arasında % 120 artış

Kaynak: OECD, TÜİK, TÜBİTAK

Türkiye’nin Ar-Ge Harcamaları (Cari SAGP, Dolar)

165

8492

6873

4786

30512701

2886 2900

7093

5103

3578

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009*2010 fiyatlarıylaKaynak: TÜİK

Ar-Ge Harcaması* (Milyon TL)

166

Kişi Başına Ar-Ge Harcaması (SAGP, Dolar)

122105

98

7867

5342464644

3932

0

20

40

60

80

100

120

140

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kaynak: TUBİTAK

167

2002 yılında 28.964 kişi 2008 yılında 67.244 kişi 2002-2007 yılları arasında % 132 artış

Kaynak: OECD

Türkiye’nin Tam Zaman Eşdeğer (TZE) Ar-GePersoneli Sayısı

168

Türkiye’nin Tam Zaman Eşdeğer (TZE) Ar-Ge Personeli Sayısı

Kaynak: TÜİK

49252

70521

27003

27698

28964 38308

39960

63377

67244

54444

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

169

2002 yılında 23.995 kişi

2007 yılında 49.667 kişi


Kaynak: OECD, TÜİK, TÜBİTAK

Türkiye’nin TZE Araştırmacı Sayısı

170

TZE Ar-Ge İnsan Gücü(Kişi Sayısı*1000)

23 2427 28 29

3840

4954

6367

74

5853

50

4339

3433

24232319 20

5

15

25

35

45

55

65

75

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TZE Ar-GE Personeli TZE Araştırmacı

Araştırmacı insan gücü, hala en önemli darboğaz.Özellikle yetkin bilim, teknoloji ve proje yöneticisi, teknisyen ve destek elemanı

sayısı çok sınırlı.

Kaynak: TUBİTAK

171

2002 yılında 10.314 yayın

2008 yılında 22.738 yayın

2002-2008 yılları arasında % 120 artış

Kaynak: ISI, TÜBİTAK

Türkiye’nin Bilimsel Yayın Sayısı

172

Türkiye’nin Bilimsel Yayın Sayısı

24916

2273821943

12432

1542916713

18917

10309

5000

7000

9000

11000

13000

15000

17000

19000

21000

23000

25000

27000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kaynak:TÜBİTAK

173

Milyon Kişi Başına Düşen Bilimsel Yayın Sayısı

343322311

272

243228

186

156

100

150

200

250

300

350

400

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Kaynak: ISI

174

2002 yılında 85 uluslararası patent başvurusu

2008 yılında 361 uluslararası patent başvurusu


Kaynak: WIPO, TÜBİTAK

Türkiye’nin Uluslararası Patent Başvuruları

175

Türkiye’nin Uluslararası Patent Başvuruları

115

174

269

361

85111

355

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Kaynak: TPE, WIPO, TÜBİTAK

176

Yerli Patent Başvuru ve Tescilleri

73 93 68 95 122318 338

456414 490685

9351090

1838

2268

2588

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Yerli Patent Tescilleri Yerli Patent Başvurusu

Kaynak: TPE

177

Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (Adet)

376

704 678964

1665

2148

1833

2179

9141206

1479

1896

2424

2972 2949 2882

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Faydalı Model Tescilleri Faydalı Model Başvurusu

Kaynak: TPE, TÜBİTAK

178

ENERJİ SEKTÖRÜ

179

Türkiye’de Elektrik Arz ve Talebi (Milyar kWh)

0

50

100

150

200

250

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Arz Talep

Kaynak: TEİAŞ

180

Sanayi Doğalgaz Fiyatları(Avro / GigaJoule, Yıllık Tüketimi 10.000 GJ-100.000GJ Olan Tüketiciler İçin, 2009 1. Yarı)

Kaynak: Eurostat

0

5

10

15

20

25

Dan

imar

ka

Slov

enya

Alm

anya

İsve

ç

Slov

akya

Leto

nya

Hol

land

a

Mac

aris

tan

Euro

Böl

gesi

İtaly

a

Fran

sa

AB

27

Çek

Cum

huriy

eti

Bel

çika

Bul

garis

tan

Finl

andi

ya

Litv

anya

Porte

kiz

İrlan

da

İspa

nya

İngi

ltere

Polo

nya

Türk

iye

Hırv

atis

tan

Esto

nya

Rom

anya

Vergisiz Fiyat KDV Hariç, Vergi ve Fonlar KDV

181

Mesken Doğalgaz Fiyatları(Avro / GigaJoule, Yıllık Tüketimi 20 GJ – 200 GJ Olan Tüketiciler İçin, 2009 1. Yarı)

Kaynak: Eurostat

0

5

10

15

20

25

30

Dan

imar

ka

İsve

ç

Hol

land

a

İtaly

a

Euro

Böl

gesi

Slov

enya

Avu

stur

ya

Alm

anya

İrlan

da

İspa

nya

Bel

çika

Porte

kiz

AB

27

Fran

sa

Leto

nya

Çek

Cum

huriy

eti

Mac

aris

tan

Bul

garis

tan

Slov

akya

İngi

ltere

Litv

anya

Esto

nya

Türk

iye

Polo

nya

Hırv

atis

tan

Rom

anya

Vergisiz Fiyat KDV Hariç, Vergi ve Fonlar KDV

182

Sanayi Elektrik Fiyatlarında AB-Türkiye Karşılaştırması(Avrocent / kWh, Yıllık Tüketimi 2000MWh – 20.000Mwh olan Tüketiciler İçin, 2009 1. Yarı)

0

5

10

15

20

25

Dan

imar

ka

Slov

akya

İtaly

a

Alm

anya

Mac

aris

tan

Mal

ta

Gün

ey Kıb

rıs

Hol

land

a

İrlan

da

İngi

ltere

Euro

Böl

gesi

AB

27

Çek

Cum

huriy

eti

İspa

nya

Slov

enya

Leto

nya

Luks

embu

rg

Polo

nya

Litv

anya

Yuna

nist

an

Hırv

atis

tan

Porte

kiz

Rom

anya

Nor

veç

Türk

iye

Finl

andi

ya

Fran

sa

İsve

ç

Bul

garis

tan

Esto

nya

Vergisiz Fiyat KDV Hariç vergi ve fonlar KDV

Kaynak: Eurostat

183

Mesken Elektrik Fiyatlarında AB-Türkiye Karşılaştırması(Avrocent/kWh, Yıllık Tüketimi 2500 kWh- 5000kWh Olan Tüketiciler İçin, 2009 1. Yarı)

0

5

10

15

20

25

30D

anim

arka

Alm

anya

İtaly

aİrl

anda

Bel

çika

Avu

stur

yaH

olla

nda

Luks

embu

rgEu

ro B

ölge

siM

alta

AB

27İs

veç

İspa

nya

Nor

veç

Slov

akya

Port

ekiz

Mac

aris

tan

İngi

ltere

Slov

enya

Çek

Cum

huriy

eti

Finl

andi

yaFr

ansa

Yuna

nist

anHırv

atis

tan

Türk

iye

Polo

nya

Leto

nya

Rom

anya

Litv

anya

Esto

nya

Bul

garis

tan

Vergisiz Fiyat KDV Hariç vergi ve fonlar KDV

Kaynak: Eurostat

Aralık 2010

TTÜÜRKRKİİYE EKONOMYE EKONOMİİSSİİ

Hazine Müsteşarlığı

Documents

ıcılara Türkiye Ekonomisinin değişik alanları ile ilgili ... file1 Bu gösterge seti kullanıcılara Türkiye Ekonomisinin değişik alanları ile ilgili güncel bilgiler vermek