RASKRSNICE:

RASKRSNICE:

Mjesta povezivanja dva ili vie putnih praaca ine vorita putne mree (raskrsnice).Njihova funkcija je da omogue raspodjelu saobraaja u eljenim pravcima.Graevinska rjeenja raskrsnica mogu biti u nivou,izvedena u jednoj ravni,i raskrsnice izvedene u dva ili vie nivoa.

VORITA:Kod projektovanja vorita moraju se istovremeno primjeniti konstruktivne mjere i mjere regulisanja saobraaja.regulativne mjere definiu glavni i sporedni pravac a oznaene su horizontalnom i vertikalnom signalizacijom.konstruktivne mjere obuhvataju graevinska rjesenja u koja spadaju preglednost,trake za odlivanje,ulivanje i rjeenja vorita i raskrsnica van nivoa.Nivo obrade raskrsnice zavisi od perspektivnog saobraajnog optereenja glavnog i sporednog pravca.Nivoi obrade raskrsnica mogu se podijeliti u dvije osnovne grupe:denivelisane raskrsnice i raskrsnice u nivou

Raskrsice u nivou:

ine najbrojniju grupu vorita putne mree.vorita u nivo mogu da zadovolje saobraajno optereenje od 800 voz/sat oba smijera

Tipovi prikljuaka

-Prikljuak tip I : na glavnom putu nije potrebno kanalisanje,dok kod sporednog saobraajnog puta,zahtjeva se da put bude sa dvije trake u najmanjj duini od 25 m od priljunog kraka

-Prikljuak tip II: kod ovog tipa na glavnom putnom pravcu potrebna je posebna traka za skretanje lijevo,dok kod sporednog puta potrebno je izvest usmjeravajue ostrvo u obliku kapljice a lijevo od pikljuka sporednog puta saobraajno ostrvo u obliku trougla-prikljuak tip III: u sluaju da se kolovoz lavnog puta sastoji od 4 ili vie traka prikljuak mora biti semaforoziran.prikljuni tip na glavnom putnom pravcu mora imati posebne trake za skretanje

Tipovi raskrsnica

-raskrsnica tip I : na glavnom putnom pravcu nije potrebna traka za skretanje ljevo ni elemenat kanalisanja,izuzetak predstavljaju ostrva koja imaju oblik kapljice a koja se nlaze u neposrednoj osi sporednih puteva.zahtjeva se da sporedni pit bude sa dvije trake u duini od 25 m od prikljune take

-Raskrsnica tip II : primjenjujemo u sluaju kada je na glavnom putnom pravcu potrebna traka za skretanje lijevo.u tom sluaju na sporednom putu je potrebno izvesti usmjeravajue ostrvo u obliku kapljice a lijevo od sporenog puta saobraajno ostrvo u obliku trougla

-Raskrsnica tip III : u slucaju da se kolovoz glavnog puta sastoji od 4 ili vie saobraajnih traka raskrsnica mora biti opremljena signalnim ureajima,Na glavnom putnom pravcu moraju postojti posebne trake za skretanje lijevo i desnoKONSTRUKTIVNI ELEMENTI

-zona preglednosti u raskrsnici:da bi se obezbjedila bezbijednost saobracaja na raskrsnici mora postojati zona preglednosti u kojoj nesmiju postojati objekti sem stubova za rasvjetu i saobraajne signalizacije.Trokut preglednosti konstruie se duinom preglednosti

Lp=Vs/3,6 + Vs/(254*(fi))

-minimalni radius na raskrsnici:radijusi skretanja na raskrsnicama u nivou projektuju se kao koarasta krivina a njihove veliine su u odnosu R1:R2:R3=2:1:3

-oblikovanje ivica kolovoza: -desno skretanje:kod oblikovanja ivica kolovoza nastoji se da one odgovoraju tragovima vozila pri skretanju,kod saobraaj najvieg reda primjenjuju se korpaste krivine -autobuska stajalita:u gradovima uglavnom se projektuju iza raskrsnica,jer u tom sluaju ne smanjuju kapacitet raskrsnice -saobraajna ostrva:na velikim povrinama raskrsnica da bi se kanalisao saobraaj oblikuju se saobraajna ostrva.izvode se kao denivelisane povrine ili kao povrine koje su oznaene samo horizontalnom signalizaciom,njihova namjena je da razdvaja tokove saobracaja od pjeakih tokova

-usmjeravjue ostrvo u obliku kapljice:u sluaju kad je ugao ukrtanja sporednog pravca ,vei ili manji od dozvoljenog potrebno je sporedni pravac preprojektovati tako da on sijee glavni pravac pod pravim uglom

ELEMENTI POPRENOG PROFILA

Elementi poprenog profila puteva koji se ukrtaju u podruiju raskrsnica i prikljunih taaka u nivou jednaki su elementima puta izvan raskrsnice.njihove dimenzije zavise od dozvoljene brzine na raskrsnici i posebnih zahtjeva vonje-saobraajne trake: -usmjeravajue saobraajne trake:irina traka za usmjeravanje odreuje se kao irina traka na dionicama otvorenih puteva.irine navedenih saobraajnih traka vee su kod traka koje se izvode u drugoj usmjeravajuoj traci na saobraajnom ostrvu u podruiju lukova skretanja -trake za skretnje lijevo: su usmjeravajue saobraajne trake koje su namijenjene vozilima koja skreu lijevo,u sluaju da u podruiju raskrsnice nema dovoljno prostora za izvodjene odvojenih traka za skretanje lijevo ili desno prednost e imati traka za skretanje lijevo.sastoji se iz:Ia-duina dionica za akomulaciju vozila.Iz-duina dionice za koenje,Isp-duina dionice za promjenu saobraajnih traka,I-duina izmjetanja,-trake za skretanje desno:trake za skretanje desno namjenje su vozilima koja na raskrsnici skreu desno.prilikom projektovanja traka za desno skretanje u poprecnom presjeku puta na raskrsnici javljaju se razdjelna ostrva i pjeaka ostrva na sredini kolovoza.traka za skretanje desno se sastoji od:duine za promjenu saobraajnih traka,duine za koenje i duine za skretanje

ELEMENTI VERTIKALNOG TOKA

-uzduni i popreni nagibi puteva koji se ukrtaju:maksimalni uzduni nagib nivelete glavnog puta u podruiju ukrtanja je Smax4% ako je u podruiju ukrtanja u glavnom putu Smax4% potrebno ga je u podruiju ukrtanja smanjiti na 4%.idealna je sizuacija ukoliko su uzduni nagibi puteva koji se ukrtaju jednaki.na raskrsnicama sa vie saobraajnih traka popreni nagib moe biti manji od qmin meutim nesmije biti manji od qmin=1%.minimalni uzduni nagib u podruiju neposrednog ukrtanja nesmije da bude manji od 5%

-vertikalne krivine:radijusi nivelete na raskrsnicama izvode se kao i na dionicama otvorenih puteva rmin=0,25*Pz gdje je Pz predstavlja zaustavnu preglednostDENIVELISANE RASKRSNICE

primjena denivelisane raskrsnice opravdana je kod ukupnog saobraaja,glavnog i sporednog putnog ravca koji prelazi 12000 voz/dan.ovaj uslov je uglavnom ispunjen kod auto puteva i puteva za brzi saobraaj koji su po zakonu rezervisani za motorni saobraaj.u odnosu na povrinske raskrsnice njihov je kapacitet 2,5 puta vei.denivelisana raskrsnica zauzima 20-50 puta vie povrine u odnosu na povrinsku raskrsnicu a isto toliko puta su skuplji graevinski trokovi

-podjela rampi:ukrtanjem putnih pravaca i njihovog povezivanje rampama ormiraju petlju,prema nainu povezivanja spojnih taaka rampe se mogu podijeliti na direktne,poludirektne i indirektne

-grupe i tipovi rampi:razlikujemo dvije grupe rampi:-rampe koje povezuju 2 auto pita,-rampe koje povezuju auto put i put nieg ranga.podjela rampi prema nainu voenja:-slobodno voene rampe i prilagoene.

-elementi poprenog profila rampi:vrsta poprenog profila zavisi od tipa,duine i saobraajnog optereenja rampe.duina rampe predstavlja udaljenost izmeu razdjeljenih ostrva ulaza i izlaza,ili imeu razdvajanja i sastavljanja rampi u podruiju prikljuaka na kojem saobraajni uslovi ostaju nepromjenjeni-prikljuci i vorita u vie nivoa:vorita se mogu podijeliti u dvije grupe:-trokraka i etverokraka. U trokrake petlje spadaju:truba(desna i lijev),kruke,trougao i rascjep

-grupe etverokrakih vorita su:djetelina,polu-djetelina,nesimetrina polu-djetelnina,vjetrenjaa i romb

KRUNE RASKRSNICEKruna raskrsnica je kanalisana raskrsnica sa zatvorenim,djelimino prolaznim ili prolaznim sredinjim saobraajnim ostrvom.kruni kolovoz vee tri ili vie krakova gdje se saobraaj odvija obruti od smijera kazaljke na satu. razliitosti krunih raskrsnica od klasinih su:-da je kombinovan neprekinuti i prekinuti tok,pravilo desne strane se neprimjenjuje,zabranjena je vonja unazad,vozilo koje ulazi u krunu raskrsnicu nezaustavlja se ako ima slobodan ulaz.

-prednosti krunih raskrsnica:-manji trokovi odravanja,dobro rijeenje osporavanja saobraaju u urbanim podruijima,zbog neprekidnog saobraaja manja je buka i emisija gasova,estetci izgled je bolji.

-nedostaci:to je vie traka u krunoj raskrsnici manja je bezbijednost saobraaja,nedostatak prostora za sredinje osrvo u urbanom podruiju,u krunim raskrsnicama saobraajem nemoe upravljati saobraajna policija,naknadno postavljanje semafora neutie bitno na kapacitet-podjela krunih raskrsnica:mini urbane (R 14-25) (10 000voz/dan), male urbane (R 22-35) (15 000voz/dan) , srednje urbane (R30-40) (20 000voz/dan) , srednje jednotrane ruralne (R 35-45) (22 000voz/dan) , srednje dvotrane ruralne (R40-70) (22 000 voz/dan) , velike ruralne (R 70)

OKRETNICE

Kod saobraajnica sa slijepim zavretkom potrebno je obezbijediti prostor za mjerodavno vozilo na kojem je mogue manevrisanjem promijeniti smijer vonje.geometrijki elementi okretnica direktno zavise od mjerodavnog spoljnog radijusa okretanja Rs.

-vrste okretita:simetrina okreita i nesimetrina okretita, a prema obliku mogu biti pravougaona i kruna.

INSTALACIJE

-saobraajnice pored svoje saobraajne funkcije u urbanim podruijima slue za smjetaj razliitih podzemnih instalacija.neophodno je poznavanje nihovog rasporeda po irini i dubini u poprenom profilu saobraajnice.poloaj pojedinih instalacija u poprenom profilu saobraajnice moraju zadovoljiti sljedee uslove: 1.smjetaj instalacija u poprenom profilu treba koristiti sljedecim redosljedom:slobodni pojas iznad saobraajnice,razdjelne trake izmeu kolovoza ,trotoar,kolovozna povrine 2.razmjetaj instalacija u poprenom profilu treba da je takav da elemiminie njihov meusobni negativni uticaj 3.zatitni sloj iznad instalacij treba da je:elektricni kablovi 0,6m , tt kablovi 0,8 m , toplovodi 1,0 m , vodovod i kanalizacija 1,5 m 4.prilikom polaganja bilo kojeg voda treba obezbijediti prikljuak od kraja profila ulice 5.poloaj instalacija treba da je takav da pri njihovom odravanju i rekonstrukciji ometanja saobraaja bude minimalan-vrste instalacija:podzemne instalacije se dijela na:elekrtine kablove,vodovod,kablovi za polociju,telefonski vodovi,napojni kabloi,kablovi za saobraajnu signalizaciju,kanalizacija i toplovodiDIMENZIONIRANJE FLEKSIBILNIH KOLOVOZNIH KONSTRUKCIJASAOBRAAJNO OPTEREENJE NA PUTEVIMA

Kolovozna konstrukcija koja je namijenjena drumskom saobraaji izloene je uticaju preko faktora:vrste vozila,optereenja kolovozna konstrukcije tokom,broja i ramaka osovina,raspodjele saobraajnog optereenja po saobtaajnim trakama,raspodjele tokova tekih teretnih vozila u poprenom profilu,ukupnog ekvivalentnog saobraajnog optereenja.

-vraste vozila:saobracajno optereenje se dijeli u dvije osnovne grupe:putnika i teretna vozila.gupe putnikih vozila ine vozila sa najvie 8 sjedita bez vozaa i sva laka kombi vozila.u grupu teretnih vozila soadaju vozila koja utiu na kolovoznu konstrukciju optereenjem koje se prenosi preko tokova.podjela teretnih vozila:autobusi,laka teretna vozila do 3,5 tona nosivosti,srednja teretna vozila od3,5 do 10 tona i teka teretna vozila sa vie od 10 tona nosivosti bez prikolice i sa prikolicom.ODREIVANJE EKVIVALENTNOG SAOBRAAJNOG OPTEREENJA

-faktori ekvivalencije:pri proraunu ukupnog ekvivalentnog saobraajnog optereenja za projektni period saobraajno optereenje se dijeli u 5 grupa:vrlo teko,teko,srednje,lako,i vrlo lako.prema vrsti osovina preko kojih se optereenje tekog teretnog vozila prenosi na kolovoznu konstrukciju osovine se dijele na jednostruke i dvostruke osovine.osovinsko optereenje tekih teretnih vozila koji se uzimju za proraun,preraunava se u standardnu osovinu od 82 KN pomou faktora ekvivalencije.faktor ekvivalencije predstavlja prosjean destruktivni uticaj na kolovoznu konstrukciju u odnosu na uticaj standardne osovine.za jednostruku osovinu: fe=2,212*10e-8*l14 , za dvostruku osovinu: fe=1,975*10e-9*l24 , za trostruku osovinu: fe=4,8*10e-10*l34 gdje je li optereenje i-te osovine u KN.Ukupno ekvivalentno dnevno saobraajno optereenje u poetnoj godini eksplatacije puta odreuje se po formuli: Td=(i=1 do i) Fe*ni gdje je Td-prosjeno dnevno saobraajno optereenje,Fe-ukupan broj standardni osovina za pojedine vrste TT vozila , ni-prosjeni godinji dnevni broj pojedinih TT vozila. Ukupno godinje saobraajno optereenje TT vozila u poetnoj godini eksplatacije rauna se po formuli; Tg=Td*365. ukupno ekvivalentno saobraajno optereenje TT vozila u projektnom periodu je: Tu=Tg*q

Gdje je q faktor rasta saobraaja q=(i=1 do p) (1+r/100)na i gdje je p-projektni period projektovanja kolovoza u god , r-prosjena godinja stopa rasta saobraaja TT vozila

EMPIRIJSKE I POLUEMPIRIJSKE METODE ZA DIMENZIONISANJEEmpirijske i polu empirijske metode zasnivaju se na iskustvu i posmatranju ponaanja odreenih tipova kolovoznih konstrukcija.ponaanje izgraenih kolovoznih konstrukcija ulavnom zavisi od saobracajnog optereenja i klimackih uslova.

-metoda grupnog indexa:uzima u obzir geomehanike osobine tla,koje su izraene preko grupnog indexa Gi,hidrolokih uslova,klimackih uslova,saobraajnog optereenja. Porain grupnog indexa dobije se po izrazu: Gi=0,2*a+0,005*a*c+0,01*b*d . u zavisnosti od veliine grupnog indexa klasifikacija tla je:odlino,dobro,osrednje,vrlo loe.koeficijenti koji zavise od klimackih i hidrolokih uslova izraeni su preko dubine zamrzavanja i saobraaja. Pomou diagrama za grupni index i odgovarajue krive dobije se debljina kolovozne konstrukcije-liddl-ova metoda:izvedena je na osnovu rezultata istraivanja aasho testa.dimenzionisanjem se dobije potrabni strukturni broj SNp kojim se izraava konstruktivna vrstoa kolovozne konstrukcije.veina potrebnog strukturnog sloja zavisi od nosivosti posteljice S,ukupnog jednoosovinskog optereenja od 82 KN (nonogram).dimenzionisanje kolovozne konstrukcije se zasniva na pretpostavljenoj kolovoznoj konstrukciji i za tu predpostavljenu konstrukciju izraunava se nen strukturni sloj SNk=a1*D1+a2*D2+a3*D3 gdje su a1,a3,a3 koeficijenti zamjene materijala D1,D2,D3 debljine pojedinih slojeva kolovozne konstrukcije.kolovozna konstrukcija je ispravno postavljena ako je SNkSNp-metoda u.c4.012.:ova metoda je uraena na osnovu upustava i definisana je aasto standardom.prednost ove metode je ta to se debljine pojedinih slojeva kolovozne konstrukcije odreuju posredno a ne pretpostavljanjem dimenzija.dimenzioniranje se obavlja na osnovu mjerodavnih parametara: 1.projekti period koji je izraen godinama za koje je kolovozna konstrukcija dimenzionisana 2.vozna sposobnost povrine kolovoznog zastora na kraju projektnog perioda definisana je indexom upotreljivosi 3.saobraajno optereenje koje je izraeno ukupnim ekvivalentnim saobraajnim optereenjem za projektni period 4.klimako hidrolokih uslova 5.nosivosti materijala u posteljici 6.kvaliteta materijala u kolovoznoj konstrukciji. Ova metoda predvia tri tip kolovozne konstrukcije u zavisnosti od vrste materijala,njihoog kvaliteta i nosivosti slojeva. Kolovozna konstrukcija tipa I sastoji se od asfaltnih slojeva i nosovog sloja od nevezanog zrnastog kamenog materijala, tip II od asfaltnih slojeva i zrnastog kamenog materijala stabilizovanog cementom, tip III od asfaltnih slojeva nosivog sloja od zrnastog kamenog materijala stabilizovanog cementom i nosivog sloja od zrnastog kamenog materijala. Dimenzioniranje se obavlja direktno iz dijgrama za odabrane tipove kolovozne konstrukcije,tipI i tipII. A asfaltne konstrukcije tipa III dimenzioniraju se prema konstrukciji tipa II uz odgovarajue preraunavanje dobijenih debljina pomou koef zamjene materijalaZATITA KOLOVOZNIH KONST. OD DEJSTVA MRAZAKada temperatura zraka spadne na 0 C dolazi do hladjena tla,da bi kod daljneg pada temperatura zraka zapoelo zamrzavanje vode u porama tla.ovu pojavu uz sve dublje smrzavanje nazivamo prodoranjem mraza u tlo.smrzavanje tla izaziva podizanje vlage iz donjih toplih slojeva prema gornjem smrzutom sloju. S obzirom na posljedice koje nastaju procesom zamrzavanja tla materijale mozemo svrstati u dvije grupe:zemljani materijali osjetljivi i neosjetljivi na dejstvo maraza.zimi postoje dvije zone:gornja smrznuta zona i donja nesmrznuta zona tla.

-proraun indexa mraza zraka:djelovanje niskih temperatura izraava se vrijednou indexa mraza zraka. Index mraza zraka oznaava trajanje intenziteta mraza zraka na razmatranom podruiju. Index mraza zraka odreuje se kao apsolutna vrijednost razlike izmedju maximuma i minimuma kumulativne linije srednjih dnevnih temperatura vazduha u najhladnijem periodu. Izraaca se u C*dan . postoje sljedei indexi mraza:-index mraza okoline,-index mraza povrine kolovoza,-index mraza na nivou posteljice. Predvien je proraun indexa maraza okoline na osnovu prosjenih dnevnih temperatura izmjerenih na 1,2 m iznad povrine tla. Mjerenje temperatura obavlja se u 7,14,21 sat prema upustvu. Odreivanje mjerodavnog indexa mraza okoline za projektne peiode vri se za: dvadesetogodinji i desetogodinji period kolovozne konstrukcije