Cch tr thnh 1 hc sinh giiGiac 1:5 V bng trong anh em c k km khn ngoan, hy cu xin c Cha Tri, l ng ban cho mi ngi cch rng ri, khng trch mc ai, th k y s c ban cho. Bn thc s mun vy ch? Nu thc s mun khng nh mnh th bn phi c quyt tm cao, cho d "vn i, sao di" vn khng suy chuyn. QUYT TM lm ti cng. 1ngy = 24h = 1440'. Trong c t nht 7h = 420' bn phi ng; 1,5h =90' bn n ung; 4h = 240' bn i hc trng; 1,5h = 90' bn s dng trao i vi ngi thn trong gia nh v ngh ngi. Cn li: 24 - 7 - 1,5 - 4 - 1,5 = 10h = 600' bn s dng hc. Mi 1h hc bn nn gii lao 10'-15'. Nh th, nu bn hc trong 4h lin tc (ti a) th bn c 1h i chi. Vy c qu nhiu hay qu t thi gian 1ngy bn s dng? Bn s khng lm c g nu bn khng c mc ch, bn cng khng lm c g v i nu mc ch ca bn tm thng" - Denis Diderot (trong nhm Bch Khoa th k 18, Php) Lun lun khi u bng nhng c m Gia nh ti c nhiu anh ch em, v do vy m ti c rt nhiu chu trai, chu gi cc la tui khc nhau. Hn nhin l cng c nhiu chu hc gii v thnh t cng nh c nhng chu b hc sm, hoc khng theo ui vic hc cho n ni n chn. Ti c nhn xt l i vi nhng chu hc gii, cc chu rt ham tm hiu, rt lc quan v cc chu thng by t v nhng c m ca mnh, l thch c lm nhng vic c ngha, hoc nhng ngh nghip hu ch cho x hi. Cc chu thch c sch, c nhiu kin thc, bit nhiu v i sng ca cc danh nhn nh Albert Einstein, Thomas Edison, Bill Gates, Steve Jobs, Stephen Hawking v rt thch ni v h. Ngc li, vi nhng a chu km may mn hn, b hc t lp 9, hoc ch hc xong lp 12 gi l khi ph lng cha m, ri i kim vic lm nui thn. Cc chu y c im chung l thiu ngh lc, t ham hc hi, t chu kh. Cc chu khng ni g v cc c m ca mnh, v khi ti c tm hiu th cc chu cng by t cc c m rt bnh thng, rt gin d, l c vic lm, tin xi, khng thch suy ngh v nhng iu g kh qu v thch vui chi, an nhn. Nh li thi ti cn ngi gh nh trng cng vy. Nhng bn c c m, mong mun c thnh ti, thng rt sing hc. C nhiu bn nh rt ngho, va i hc v va phi lm vic ph gip cha m nui em, phi mn sch ca bn hc na nhng vn hc rt gii, v cng hon tt chng trnh i hc; c bn ngy nay t c hc v tin s v ang dy i hc. Nh vy la tui cn ngi gh nh trng, chnh nhng c m l cc ng lc gip1

cc em sing nng hc tp m cng gip cc em vt qua mi chng ngi t c mc ch ca mnh. c m nh vy, rt quan trng, phi c nhen nhm ln, nui dng thnh nim tin v tr thnh ngh lc ca cc em. N khng hnh thnh trong mt ngy m l kt qu ca s gio dc v tc ng, trc ht t gia nh, hc ng, v t x hi, trong mt giai on no . Chng ta khng ni v l tng y, l tng thuc v giai on sau khi cc em trng thnh hn, kinh nghim sng v kh nng t duy pht trin hn, khi y cc em s chn cho mnh mt l tng sng. L tng nh nhiu ngi thng hay v von, l ngn hi ng cho con thuyn cuc i mi ngi, vt qua phong ba bo t ca i dng cuc sng. Nhng c m gp phn chnh, hnh thnh nn l tng. Chng ta s ra sao ngy mai, s l ai, s thnh cng nh th no, phn ln l do chnh chng ta quyt nh. V nhng c m ca chng ta s dn dt nhng quyt nh . Hy c m tr thnh ngi gii trong nhng lnh vc m cc em yu thch, hy hc hi t cc thn tng ca cc em, v hy quyt tm t c c m m mnh eo ui. Ngh lc l yu t t n mc tiu Hy ly mt v d m ai trong chng ta c th u tri qua. Cc em d nh s dy sm lc 4 gi sng n bi, v ng h bo thc. Nhng khi n gi v ng h bo thc reo, cc em li u oi khng mun dy; c khi nm ng lun khng dy n bi na, ngy mai c ra sao th sao ! Nhng nu ba l k thi hc k v cc em mun t t nht l im 8 dnh mt sut hc bng no , chc chn cc em s tch cc hn, nhy xung ging ngay khi nghe ting ng h bo thc. Ngh lc hnh thnh nh vy , n c to ra khi ta c mt mc tiu hay c m t n, v nu mc tiu hay c m cng cao, ngh lc s cng ln. Thi trc c bi ht m by gi thnh thong chng ta c th nghe ht mt cch khi hi: Em i nu mng khng thnh th sao? c m cao qu hay thiu thc t c th l s m mng hay o tng, m cng c th l cc c m thiu ngh lc. V rt nhiu ngi tht bi v nh vy. Mt ngi khng c ging ca xut sc g my nhng c mun lm ca s ni ting th l o tng. Tuy nhin, cng c ngi hi iu kin c bn tr thnh ca s ni ting nhng thiu ngh lc hc tp, rn luyn k nng th cng s tht bi. y chng ta thy, c c m hay xc nh mc ch mi ch l iu kin cn, cn ngh lc chnh l iu kin . Ni khc i, ngh lc l yu t cn thit t c c m, hay mc tiu. Nhng ngh lc s khng t ng tm n khi chng ta c c m u. Phi rn ngh lc Chng ta nh cu ni ca Napolon, v hong ly lng ca nc Php u th k 19: Mun l c. Cu ni y th hin mt ngh lc st , kin nh ca nhng con ngi mun lm vic ln lao quan trng. Bn thn cuc i Napolon l mt v d. Cuc i2

Thomas Edison cng l mt v d sinh ng khc ca tng . Gn y cc thnh cng ca Steve Jobs v Bill Gates li cng chng t ci ngh lc m Napolon cp quan trng n chng no. nh rng tnh cch con ngi cng chu tc ng ca di truyn, c ngi bm sinh c tnh cch cng quyt mnh m, c ngi yu ui, rt r. Nhng tc ng t gio dc khng phi khng thay i g c tnh cch con ngi theo chiu hng tch cc. V chnh tc ng t gio dc, t rn luyn ca chnh bn thn, mi l ci ng ni, ng t ho ca ch con ngi, n cng chnh l ng lc pht trin nn vn minh ca nhn loi. Nhng rn ngh lc bng cch no? Tu trung, chng ta c 2 cch vi hiu qu cao nht: tp thnh thi quen, hoc tr nn am m vi vic hc. Tp thnh thi quen: Khi u vic g cng kh, nhng n khi tp thnh thi quen ri th vic g cng tr nn d dng. Khi u, vic ngi vo bn hc nh ng gi rt kh, cc ng b b m phi thng xuyn khuyn khch, nhc nh con mnh, thm ch c khi cn qu trch, la mng khi con mnh bing hc. Mt thi gian sau, nu vic ngi vo bn vn c thc hin ng gi, u n, s nhc nh ca cha m s t dn v cc em quen vi vic hc - tp thnh thi quen. Nu cc em cha tp c thi quen ngi vo bn hc ng gi, hy t mnh t ra mt k lut cho mnh, v c gng kin tr thc hin. Dn dn cc em s quen v khng thy vic ngi vo bn hc l kh khn na. Ngi ta hay ni n phng php t k m th, cc em hy lun t nhc nh mnh, t tin l mnh s lm c, tin l s thnh cng Hy ngh n s t ho v bn thn khi chng ta hc gii. Hy ngh n iu mong c ca cha m, nim hy vng ca thy c. Hy tng tng hnh nh xn ln v tng lai ca mnh, hy hnh dung ra mt tng lai nh cc em mong mun c thnh t. Nhng iu y gip to mt ch cng rn cc em chin thng bn thn. Tr nn am m: Khi chng ta c mt cun truyn hay, chng ta chng cn ai nhc nh hay thc y g c, chng ta c mi m vi nhng trang giy. Nhiu lc c n ni qun n, qun ng. Nhng nh bc hc hay nhng nh pht minh, hay nhng con ngi to nn mt s nghip ln lao no cng c thi quen nh vy khi lm vic: mi m vi cng vic, am m vi cng vic. Nu cc em yu thch vic hc, cc em chng thy vic hc hnh nng nhc g ht. Nu cc em am m vi vic hc, chc chn ngy no cc em s tr thnh ngi gii giang. Lm sao say m hc tp? Hy suy ngh v li ch ca vic hc mang n. Hy tm ti nhng ci hay trong cc mn hc. Mn ton chng phi gip cc em suy lun su sc, cht ch hn sao? Mn sinh vt chng phi gip cc em hiu bit thm v i sng sinh vt, v mi trng sng chung quanh ta? Mi mn hc u c nhng khm ph l th ring dnh cho cc em. Hy tm cch hiu cc mn hc, ng dng vo cuc sng mt3

cch sng to v ri cc em s c s say m hc tp. Thm na, hy chn la v hc tp t cc thn tng ca cc em cc em s thy mnh khng n c, s tm thy ngh lc v s hng th hc tp. Mun hc gii, trc ht chng ta phi c ng lc tt. ng lc chnh l ngun cm hng lm cho tinh thn trng thi hng phn. Chnh ng lc gip chng ta n lc vt qua mi tr ngi, khc phc mi kh khn, hng hi hc tp, hoc lm vic i n thnh cng. Cng mt cng vic, nhng c ngi lm mt cch u oi, chn nn, cn ngi kia th hng hi, nhanh nhn v y sng kin. iu to ra s khc bit chnh l ng lc ca ring mi ngi. Nhng nhiu em s hi l lm sao c ng lc, hoc tm kim ng lc u? Cha m, thy c, anh ch hay bn b nhiu khi vn khng truyn c ngun cm hng cho cc em. Cc em vn cm thy khng c ng lc khi hc tp, v ng nhin, nu iu kin hc tp c tt c no i na, th vn chng mang li kt qu g ng k. Tht ra, s gio dc ca nh trng hay gia nh ch gp phn kch thch, khi dy cc c m v nui dng cc c m trong cc em. c m chnh l ngun ng lc cc em vn ln pht trin v gt hi thnh cng trong cuc sng. Nhng nui dng c m y, cc em c th t gip mnh, l hc tp t cuc sng ca nhng thn tng ca cc em. Cc em c th tm thy cm hng hc tp t h. l ngun ng lc cc em tr thnh hc gii. Cc em yu thch g? Cc em mun lm g? C ai trong cuc i m cc em ngng m v mun tr nn ging h? Hc tp t thin ti (ngi i trc) Khi cn l mt hc sinh trung hc, Albert Einstein dn hnh Newton, Faraday, Edison v c Maxwell trong phng hc ca mnh. H l nhng nh khoa hc xut sc trong lnh vc vt l vo thi . Einstein lc nh c nng khiu v ton hc, vt l v c m c tr thnh mt nh khoa hc xut sc, nh nhng thn tng ca mnh. Sau ny Einstein tr thnh nh vt l ni ting vi cng trnh Thuyt Tng i. Mt iu m chng ta c th chc chn, l Einstein tm hiu tiu s v s ng gp ca nhng thin ti , v cc em cng tng tng ra mi khi gp kh khn hay tr ngi trong hc tp, cu b Einstein nhn ln cc tm nh v c h khuyn khch ra sao. Mt s ngi may mn hn, c hc vi cc thin ti v c h du dt. H c cc thin ti trc tip truyn cm hng, hay ng lc hc tp v nghin cu. l trng hp ca cc nh bc hc nh Yersin, Calmette cc hc tr ca nh bc hc v vi trng,4

Louis Pasteur. H lun ngng m, yu knh thy mnh, v ri h theo gng thy, hy sinh cho khoa hc, lm vic, nghin cu say m v thnh cng. Cc em bit Bc S Yersin, Bc s Calmette c t tn ng ti Vit Nam v cc cng trnh khoa hc v nhn vn ng gp cho nhn loi. Nh vt l hng u th gii hin nay l Stephen Hawking. Hawking b cn bnh ngt ngho, b bi lit ton thn v phi ngi xe ln t hi mi 21 tui. Nhng ng vn thnh cng vi nhng cng trnh nghin cu ni ting th gii v V Tr Hc v Hp Dn Lng T. iu g gip ng vt qua cn bnh ngt ngho ca mnh c th nghin cu khoa hc v thnh cng ly lng nh vy? ng lc hc tp ca ng bt ngun t u? Ngi ta bo Hawking c ng lc hc ton t ngi thy dy ton thi ph thng, v t thn tng ca mnh, nh bc hc Einstein. Gii tr M v th gii ngy nay ngng m Oprah Winfrey, Bill Gates, Steve Jobs, Obamami ngi trong lp tr c th tm thy nhng thn tng ny nhng tm gng hc hi, lm ng lc cho s n lc vn ln trong cuc sng ca ring mnh. Hc gi Nguyn Hin L, vit nhng tp sch v cc v nhn nh Gng Thnh Cng, Gng Hy Sinh, Gng Kin Nhn dnh ring cho la tui hc sinh, sinh vin, c l cng cng l do m chng ta ang ni. Ngy nay, vi iu kin ph cp hn v kin thc v thng tin, cc em c th tm c d dng v nhng tm gng thnh cng thuc mi lnh vc. T cc em c th chn ra cho mnh nhng thn tng noi theo. ng trn vai ngi khng l Nhc li cu ni ca nh bc hc Newton:Nu ti nhn thy c xa hn l bi v ti ng trn vai ngi khng l. Khi hc tp theo gng ca cc thn tng chng ta cng cn c suy ngh nh vy mi c th nhn thy c xa hn. Maxwell pht trin cc nghin cu ca Faraday v Ampere v do vy gip hon thin l thuyt in t. Tng t trng hp ca Hawking i vi Newton v Einstein. Hc tp t cc thn tng, cc em c th hc tp t cc mt ca cc sng ca h na. Tt, rt nhiu nhng nhng hn ch khng phi l khng c. Bi c l thin ti th cng vn l con ngi, m con ngi th c ai m hon ton u. C nhn nh vy chng ta mi c kh nng ng trn vai ngi khng l v nhn xa trng rng hn. Tuy nhin c l iu m chng ta hc tp c nhiu nht cc thn tng ca mnh, cho d chng ta s khng i theo cng lnh vc ca h, l cc c tnh hy sinh, s t tin, sing nng v bn b ngh lc. Chnh nhng iu ny s to ra ng lc gip chng ta n lc hc tp, ri mt ngy no gt hi thnh cng v ng gp, lm cho cuc sng con ngi tt p hn.

5

Xc lp k lut cho chnh mnh Lm vic g cng vy, mun t hiu qu cao th phi c k lut, phi c phng php thc hin nghim tc. Hy lp thi kha biu v c gng tun th mt cch nghim ngt. Cc em tm hiu v nhng tm gng ham hc ca cc v nhn nh Thomas Edison, nh Benjamin Franklin (mc Danh Nhn Th Gii TTST), cc em c thy h t ra cc Thi Kha Biu, cc K Cng cho chnh bn thn v h tun th mt cch nghim ngt ra sao? Mun thnh cng lun lun phi c gng nh vy. Nhng phn thng khi chng ta t c nhng iu nh th no? Chng ta s c cm gic t ho v chin thng c bn thn (iu ny mi l kh); Chng ta s nhn thy s tin b ca bn thn chng ta rt r rt; thm na l cm gic mn nguyn khi s dng thi gian mt cch c ch. Cc em c gng hc chm, thc khuya dy sm hc thi v khi thi xong, nht l khi tha mn vi bi lm ca mnh, cc em s c ci cm gic tn hng c s ngh ngi ra sao. Ci cm gic mn nguyn khi s dng thi gian c ch l nh th. Mt yu t quan trng hn, khi chng ta thc hin c k lut do mnh t ra, l s t tin vo bn thn (rt quan trng yu t thnh cng), v ng thi nui dng thm nim hy vng vo tng lai s thc hin c c m, hoi bo ca chnh mnh. Hy t ra Chng Trnh Lm Vic hng ngy, hy t ra nhng k lut cho chnh bn thn v hy ngh n nhng iu ni trn khi thc hin. Gng hc sinh gii Ngy 14/07/2008, trong l tuyn dng, khen thng hc sinh (HS) gii, tng em ln nhn phn thng danh d vi nim vui ngp trn trong nh mt. Cha m v nhng ngi thy ca cc em ngi u trong khn phng Nh ht Thnh ph cng lng lng hnh phc v t ho. Trn Ngc Minh Huy (Ph thng Nng khiu), gii nht mn tin ton quc:T lp t thu lp 10 Ch hc lp 11 nhng Trn Ngc Minh Huy tranh ti vi cc anh ch lp 12 v ginh gii nht mn tin ton quc. N ci ti lc no cng n trn mi cu hc tr c gng mt thng minh. Vy m hon cnh ca Huy hin gi rt c qunh. Trong khi cc bn b khc c ba m, ngi thn i theo chc mng, cn Huy th mt thn mt mnh m hoa, qu, bng khen. Bi, gia nh Huy ang sng Nng. Huy li ci: Em t lp quen ri. n cm hng, cho ch, thnh thong n k nh bn mt ba cm m lu lu n mt ln thi, n nh hoi k lm! vn nui dng tnh yu tin hc ca cu hc tr gc sng Hn. Mi khi bun nh gia nh, Huy li tm n ngi bn thn l my vi tnh lp trnh hay gii tr bng nhng cun sch tin hc, ngh thut sng.6

Trn nh Nhi (Trng THPT chuyn Trn i Ngha, gii nh mn ho ton quc): M ho do tng b mt cn bn l li tm s ca em Trn nh Nhi khi c hi l do n vi mn ho hc. Nhi ni: Nm lp 8 em rt l l vi mn ho nn mt cn bn trm trng. Em quyt tm ko mn ho i ln bng c d phi hc li t u. Hc rit ri m n t hi no khng hay. T y n nay, trong cc k thi hc sinh gii, Nhi u t gii cao vi mn ho, mn hc tng l s on ca mnh. Khi c hi b quyt hc tp, Nhi ch ci: Khng c g c bit ht. Em ch c bi trc nh, vo lp nghe ging k, c nhiu sch tham kho v lun hi khi khng hiu, hc th phi hi n cng. M c tr thnh c gio nhng Nhi li chn thi vo ngnh ho ca Trng H KHTN TPHCM v s c iu kin nghin cu chuyn ngnh su hn. Tuy nhin ch n cui cng ca Nhi vn s l s phm: Em s hc thm chng ch s phm i dy sau ny. Em nh mi mt cu danh ngn: Nu bn l mt bc s hay mt k s th trn i ny ch c thm mt bc s, mt k s m thi. Nhng nu bn lm mt nh gio th trn i s c thm nhiu bc s, k s. Lng tri n su sc cc thy c gio ca mnh khin Nhi mong mun c ni gt thy c trn bc ging. Lm Ngc Tin (Trng THPT chuyn L Hng Phong, gii 3 mn Anh vn ton quc): Thnh cng nh am m T hi cp hai, Tin b mn Anh vn thu ht khng ch v s cn thit ca n cho ngh nghip trong tng lai m cn v c tip xc vi mt ngn ng mi rt th v. Ting Anh cn phi trau di thng xuyn v lu di. Em khng hc dn m mi ngy u dnh t 30 pht n 1 ting n luyn. Ma h c thi gian rnh nhiu hn th em u i cho Anh vn ti 3 ting ng h. Hc mn ny i hi s sing nng v kin nhn, rt may em u c yu t v c s am m, Tin bc bch. Trong qu trnh hc tp, i khi qu say sa vi ting Anh m kt qu cc mn khc khng c cao th Tin nhanh chng iu chnh li v khng mun hc lch mt mn no. Khng ch gii Anh vn, Tin cn s hu mt b su tp huy chng v ot gii in kinh cp qun. Nguyn Th Thu H (Trng THPT Trn Ph, th khoa k thi tt nghip THPT h b tc 2007): S ph lng nhng ngi k vng vo mnh Gi hc ca H bt u lc 5 gi chiu v thng kt thc vo 2, 3 gi sng v ban ngy H ph gia nh bun bn. C hiu ph Trng THPT Trn Ph t ho ni v hc tr ca mnh: Kt qu H t c l c mt s n lc khng ngng v phn thng cho em ngy hm nay l hon ton xng ng. Thi gian biu trong ngy c kn nhng H vn sp xp thi gian gip , km cp cho cc bn hc yu. Gip bn tin b cng l 7

t cng c kin thc cho mnh, H ni: Khi lm vic g em lun c gng ht mnh, lun t nh khng bao gi c ph lng nhng ngi k vng vo mnh. Giac 1:5 V bng trong anh em c k km khn ngoan, hy cu xin c Cha Tri, l ng ban cho mi ngi cch rng ri, khng trch mc ai, th k y s c ban cho. khn ngoan: Gip ngi ta ng u vi th thch bng thi vui mng trn vn (c.2). Khn ngoan khng phi ch l s hiu bit nh tm ti hc hi m c, nhng l ci nhn xuyn sut thng tu thc tin c hm thuc linh Khi ni khn ngoan l Gia-c khng ch ni v s hiu bit, m cn v kh nng a ra cc quyt nh khn ngoan trong hon cnh kh khn na. H khi no chng ta cn khn ngoan chng ta c th cu xin vi c Cha Tri, th Ngi s ban cho ri rng nhng g chng ta cn. C c nhn khng cn qu qung trong bng ti, mong rng may ra mnh s v c mt gii php no chng. Chng ta c th cu xin s khn ngoan ca c Cha Tri hng dn trong vic la chn. Khn ngoan c ngha l s sng sut thc t. N bt u vic tn trng c Cha Tri, dn n np sng ng n, v kt qu l c ngy cng tng thm kh nng phn bit phi tri. c Cha Tri sn sng ban cho chng ta s khn ngoan , nhng chng ta s khng th nhn c n, nu cc mc tiu ca chng ta l v k thay v t c Cha Tri lm trung tm. bit ch c Cha Tri, chng ta cn c Li Cha v cu xin Ngi ch cho chng ta cch vng theo. Sau phi lm theo nhng g Ngi dy bo chng ta.

8