C JR KR LR 20 · ostale karakteristike, ako je potrebno sa 1 ili 2 mesta u slučaju kada su uticajna svojstva prema Tablica 1 Grupa 1, primenjivati ista X Plemeniti čelici i drugi

S konstrukcioni čelik

P čelici za opremu pod pritiskom

L čelici za cevi i cevovode

E

B čelici za armiranje betona

Y čelici za prednaprezanje betona

R čelici za šine ili u obliku šina

nnn C za specijalno oblikovanje u hladnom stanju Tab.

D za prevlake nanesene potapanjem u rastop 16.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje E za emajliranje 17.

27 J 40 J 60 J °C F za kovanje 18.

JR KR LR 20 H šuplji profili

J0 K0 L0 0 L za niske temperature

J2 K2 L2 −20 M termomehanički oblikovano

J3 K3 L3 −30 N normalizaciono žareno ili valjano

J4 K4 L4 −40 P za profile protiv urušavanja iskopa

J5 K5 L5 −50 Q kaljeno i otpuštano (poboljšano)

J6 K6 L6 −60 S za brodske konstrukcije

T za cevi

A W za otpornost na atmosferalije

M

N

nelegirani čelici za obradu na automatima Q an

G

HS Brzorezni čelik

-

-

-

-

prof. Tihomir Budinski, [email protected]

C Nelegirani čelici

sa srednjim sadržajem Mn < 1%

(osim čelika za obradu na automatima)

- Nelegirani čelici

sa srednjim sadržajem Mn ≥ 1 %

legirani čelici (osim brzoreznih)

kod kojih je srednji maseni udeo pojedinog

legirajućeg elementa < 5 %

X Plemeniti čelici i drugi legirani čelici (osim

brzoreznih), kod kojih je srednji maseni udeo

najmanje jednog legirajućeg elementa ≥ 5%

brojčano označavanje čelika

prof. Sima Pastor, [email protected]

Novi Sad

Srednja mašinska škola

čelici iz grupe 1 - označavanje na osnovu upotrebe i

mehaničkih ili fizičkih osobina

Slovna oznaka Mehaničke osobine Grupa 1 Grupa 2

oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"

liveni čelik

(kada je čelik

specificiran

u obliku odlivka)

Tablica 1

S konstrukcioni

čelik

najmanja vrednost

napona tečenja

(Re) u MPa

za opseg

najmanjih debljina

Utrošena energija udarom

prilikom preloma, J

temperatura

ispitivanja, °C

čelici za mašinogradnju

(bez utvrđenih zahteva za žilavost ili zavarljivost)

H pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje

povišene čvrstoće

T čelični limovi i trake za ambalažu

(Fini lim, beli lim, hromirani lim)

M čelici za primenu u elektrotehnici

(elektrolim i elektrotraka)

čelici iz grupe 2 - označavanje na osnovu hemijskog

sastava

G

S275JR

OZNAČAVANJE ČELIKA

prema EN 10027-1:2005

Osnovna oznaka Dodatne oznake za čelik Dodatne oznake

za proizvode

od čelika

označavanje na osnovu upotrebe i mehaničkih ili fizičkih osobina - čelici iz grupe 1

kaljeno i otpuštano (poboljšano)

Oznake A, M, N i Q u grupi 1 važe za sitnozrnaste čelike

Oznake iz grupe 2, osim hemijskih simbola, mogu biti upotpunjene s jednom ili dve brojke u svrhu razlikovanja kvaliteta prema pripadajućoj normi za proizvod

ostale karakteristike,

ako je potrebno sa 1 ili 2 mesta

n = brojčana oznaka, a = slovna oznaka, an = slovno brojčana oznaka

hemijski simbol legirajućeg elemenata

(npr. Cu), sa jednim brojem koji predstavlja

desetostruku vrednost (zaokružena na 0,1 %)

propisanog područja masenog udela tog elementa

otvrdnuto termičkim taloženjem

termomehanički valjano

normalizaciono žareno ili valjano

grupa 1 – čelici sa

definisanim fizičkim i

mehaničkim osobinama,

opšti konstrukcioni čelik

S 275 JR -

S355J0

S 355 J0 -

minimalna vrednost napona

tečenja Regarantovana žilavost - energija loma

27 J na 20°C275 MPa

27 J na -20°C

garantovana žilavost -

energija loma

G3

prema dodatku EN 10027-1

S275J2G3

S 275 -

275 MPa

27 J na 0°C

J2

355 MPa





garantovana žilavost - energija lomaminimalna vrednost napona

tečenja Re

prema dodatku EN 10027-1355 MPa 40 J na -20°C






tečenja Re

garantovana žilavost -

energija loma

propisane dodatne osobine atmosferski postojan čelik

S355K2G2W

S 355 K2 G2 W





propisane dodatne osobine minimalna vrednost napona

tečenja Re




E




nnn B H povišena temperatura Tab.

M L niska temperatura 16.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje N R temperatura okoline 17.

Q X niska i povišena temperatura 18.

S

T

G

-

nelegirani čelici za obradu na automatima

-

HS Brzorezni čelik

-

-


Osnovna oznaka Dodatne oznake

za proizvode

od čelikaSlovna oznaka Mehaničke osobine Grupa 1 Grupa 2

Dodatne oznake za čelik

boce za gas







Tablica 2


prema EN 10027-1:2005

najmanja vrednost

napona tečenja

(Re) u MPa

za opseg

najmanjih debljina


G liveni čelik

(kada je čelik

specificiran

u obliku odlivka)

cevi



oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"



čelici za opremu

pod pritiskom

P






sastava

P265NB

P 265 -N B


Oznake M, N i Q u grupi 1 važe za sitnozrnaste čelike



(osim čelika za obradu na automatima) Oznake iz grupe 2, osim hemijskih simbola, mogu biti upotpunjene s jednom ili dve brojke u svrhu razlikovanja kvaliteta prema pripadajućoj normi za proizvod

jednostavne boce pod pritiskom


Novi Sad













čelici za opremu

pod pritiskom



265 MPa

P355NH

P 355 M L1

za povišene temperature

355 MPa



tečenja Re propisane dodatne osobine


normalizaciono

žarenje

P265GH

boce za gas




čelici za opremu

pod pritiskom

265 MPa


tečenja Re


tečenja Reza niske temperature

P 265 HG




čelici za opremu

pod pritiskom




čelični liv za opremu

pod pritiskom


tečenja Re propisane dodatne osobine


za korišćenje na sobnoj temperaturi

240 MPa

GP240GR

GP 240 G R




E




nnn M a Tab.

N 16.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje Q 17.

G 18.

-


-

HS Brzorezni čelik

-

-


Tablica 3

klasa zahteva,

prema potrebi sledi jedna cifra




Oznake M, N i Q u grupi 1 važe za sitnozrnaste čelike

najmanja vrednost

napona tečenja

(Re) u MPa

za opseg

najmanjih debljina




L čelici za cevi i

cevovode

oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"


prema EN 10027-1:2005




Dodatne oznake za čelik

pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje








sastava










Novi Sad




H


tečenja Re

-

L235GA

L 235 -

Dodatne oznake

za proizvode


Osnovna oznaka





GA

propisane dodatne osobine


L360QB

L 360 Q B




čelici za cevi i

cevovode


tečenja Rekaljeno i otpuštano (poboljšano)

360 MPa

235 MPa




čelici za cevi i

cevovode

L360MB

L 360 M B

zahtevana klasa čelika




čelici za cevi i

cevovode


tečenja Retermomehanički valjano

360 MPa



L360NB

L 360 N B




čelici za cevi i

cevovode


tečenja Renormalizaciono žarenje


prema dodatku EN 10027-1360 MPa




E




nnn G C prikladno za hladno vučenje Tab.

18.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje

ili

-


-

HS Brzorezni čelik

-

-












sastava










Novi Sad

Tablica 4


(bez utvrđenih

zahteva za žilavost ili

zavarljivost)

E čelici za

mašinogradnju

najmanja vrednost

napona tečenja

(Re) u MPa

za opseg

najmanjih debljinaoznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"


prema EN 10027-1:2005



za proizvode




G liveni čelik

(kada je čelik

specificiran

u obliku odlivka)



u slučaju kada su uticajna svojstva

prema Tablica 1 Grupa 1, primenjivati

ista





E295

E 295 - -






tečenja Re

295 MPa

propisane dodatne osobine


E295GC

E 295 G C






tečenja Re

prikladno za hladno vučenje

295 MPa

GE240

GE 240 - -




čelični liv za mašinogradnju


tečenja Re-

-

240 MPa

E355K2

E 355 K2 -




čelični liv za mašinogradnju


tečenja Regarantovana žilavost - energija loma

-

355 MPa40 J na -20°C




E




nnn a - Tab.

18.


-


-

HS Brzorezni čelik

-












sastava










Novi Sad

Tablica 5


B čelici za armiranje

betona

najmanja vrednost

napona tečenja

(Re) u MPa

za opseg

najmanjih debljina

razred duktilnosti,


oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"


prema EN 10027-1:2005



za proizvode








500 MPa

razred duktilnosti





čelici za

armiranje betona


tečenja Re

B500B

B 500 B

B500A

B 500 A -

-




čelici za

armiranje betona


tečenja Rerazred duktilnosti

500 MPaprema dodatku EN 10027-1

B500C

B 500 C -




čelici za

armiranje betona


tečenja Rerazred duktilnosti

500 MPaprema dodatku EN 10027-1




E




nnnn C - Tab.

H 18.


Q

S

G

-


-

HS Brzorezni čelik

-














sastava









Tablica 6




Ako je zatezna čvrstoća određena trocifrenim brojem, ispred se stavlja nula


prema EN 10027-1:2005



za proizvode


Oznake iz grupe 1, mogu biti upotpunjene s jednom ili dve brojke u svrhu razlikovanja kvaliteta prema pripadajućoj normi za proizvod

čelici za

prednaprezanje

betona

Y

toplo oblikovane ili toplo obrađene

šipke

najmanja

zatezna čvrstoća

(Rm) u MPa

hladno vučena žica

poboljšana žica

užadoznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"






Novi Sad




čelici za

prednaprezanje betona

minimalna vrednost zatezne

čvrtoće Rmhladno vučena žica

1770 MPa

Y1770C

Y 1770 C -

Y1860S7G

Y 1860 S7G -




čelici za



čvrtoće Rmužad kvaliteta 7

1860 MPadodatne karakteristike

Y1230H

Y 1230 H -




čelici za



čvrtoće Rmtoplo oblikovane ili toplo obrađene šipke

1230 MPa




E




nnn Cr HT termički obrađeno -

Mn LHT nisko legirano, termički obrađeno

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje an Q poboljšano

G

-


-

HS Brzorezni čelik

-












sastava












Tablica 7


R čelici za šine

ili u obliku šina

minimalna tvrdoća po

Brinell

(HBW)

visoki maseni udeo mangana

legirano hromom



oznake propisanih dodatnih hemijskih

elemenata (npr. Cu),

ako je potrebno, zajedno s

jednocifrenim brojem koji je 10 ×

srednja vrednost (zaokružena na 0,1%)

propisanog područja masenog udela

tog elementa


prema EN 10027-1:2005



za proizvode






Novi Sad

R260Mn

R 260 Mn -




čelici za šine

ili u obliku šina

minimalna tvrdoća po Brinell nelegiran C-Mn

260 HBW

-

R320Cr

R 320 Cr -




čelici za šine

ili u obliku šina

minimalna tvrdoća po Brinell legiran hromom

-

320 HBW

R350LHT

350 HBW

R 350 - LHT




čelici za šine

ili u obliku šina

minimalna tvrdoća po Brinell nelegirannisko legiran

termički obrađen




E




Cnnn B D za prevlake potapanjem Tab.

C 17.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje Dnnn I

LA

M

Xnnn P

T

CTnnn(n) X

Y

DTnnn(n) G

XTnnn(n)


-

HS Brzorezni čelik

-

+ZE

toplo valjano za neposredno hladno

oblikovanje, sa najmanjom zateznom

čvrstoćom (Rm) u MPa

proizvod gde nije specificiran uslov

valjanja, sa najmanjom zateznom

čvrstoćom (Rm) u MPa

toplo valjano za neposredno hladno

oblikovanje, sa najmanjom granicom

razvlačenja (Re) u MPa

legirano fosforom

TRIP (transformacijom indukovane

plastičnosti)

dvofazno

intersticijski slobodan (IF-čelik)

proizvod gde nije specificiran uslov

valjanja, sa najmanjom granicom

razvlačenja (Re) u MPa

hladno valjano, sa najmanjom

zateznom čvrstoćom (Rm) u MPa

pljosnati proizvodi

za hladno

oblikovanje povišene

čvrstoće

kompleksne faze

izotropno


nisko legirano

hladno valjano, sa najmanjom

granicom razvlačenja (Re) u MPa














sastava









Tablica 8


Oznake iz grupe 1 i 2, mogu biti upotpunjene s jednom ili dve brojke u svrhu razlikovanja kvaliteta prema pripadajućoj normi za proizvod

H



površinski otvrdnuto (bake hardening)

oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"


prema EN 10027-1:2005



za proizvode



Novi Sad





HC400LA

H C400 LA -




hladno valjani pljosnati

proizvodi od čelika

hladno valjano, sa najmanjom granicom razvlačenja nisko legirano

400 MPa

HXT450X

H XT450 X -






proizvod gde nije specificiran uslov valjanja, sa

najmanjom zateznom čvrstoćomdvofazni čelik

450 MPa

elektrolitički

galvanizovano

HD260YD+ZE

H D260 Y D






toplo valjano za neposredno hladno oblikovanje, sa

najmanjom granicom razvlačenjaIF čelik

za prevlake potapanjem

260 MPa




E




Cnn D - Tab.

ED 17.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje Dnn EK 18.

H

T

an

Xnn

G


+ZE

HS Brzorezni čelik

-

+Z














sastava









Tablica 9

Oznake iz grupe 1, osim hemijskih simbola, mogu biti upotpunjene s jednom ili dve brojke u svrhu razlikovanja kvaliteta prema pripadajućoj normi za proizvod

vrsta valjanja

(toplo ili hladno)

nije propisana,

sledi dvocifreni broj



D pljosnati proizvodi

za hladno

oblikovanje

za direktno emajliranje

osim vrsta sa

oznakom H

toplo valjano za

neposredno hladno

oblikovanje,


za šuplje profile

za cevi

hladno valjano,


za prevlačenje vrućim uranjanjem

za konvencionalno emajliranje

oznake propisanih dodatnih hemijskih

elemenata (npr. Cu),

ako je potrebno, zajedno s

jednocifrenim brojem koji je 10 ×

srednja vrednost (zaokružena na 0,1%)

propisanog područja masenog udela

tog elementa


oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"


prema EN 10027-1:2005



za proizvode



Novi Sad





DC03+ZE

D C03 - -

hladno valjano

03


prevlaka od Zn

nanesena

elektrolitičkim

postupkom

DC04EK

D C04 EK -




pljosnati proizvodi

za hladno oblikovanje

DX51D+Z

D X51 D -




pljosnati proizvodi


hladno valjano za konvencionalno emajliranje

04





pljosnati proizvodi


za prevlačenje vrućim uranjanjemprevlaka od Zn

nanesena

potapanjem u

rastop51


vrsta valjanja

(toplo ili hladno)

nije propisana,




E




Hnnn - Tab.

17.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje 18.

Snnn

-


+CE

HS Brzorezni čelik

+SE

najmanja vrednost napona

tečenja (Re) u MPa pri

grupnom žarenju


Tablica 10

čelični limovi

i trake za ambalažu

T najmanja vrednost napona

tečenja (Re) u MPa pri

kontinualnom žarenju

-


prema EN 10027-1:2005



za proizvode

od čelikaSlovna oznaka

(Fini lim, beli lim,

hromirani lim)



oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"






sastava










Grupa 2







Mehaničke osobine Grupa 1





Novi Sad

TH550

T H550 - -

najmanja vrednost napona tečenja

(Re) u MPa pri kontinualnom žarenju

550

TH550+CE

T H550 - -




čelični limovi





čelični limovi



(Re) u MPa pri kontinualnom žarenju

prevlaka od

hrom/hrom - oksida

nanesena

elektrolitičkim

postupkom (ECCS)

550

TH550+SE

T H550 - -




čelični limovi



(Re) u MPa pri grupnom žarenju

prevlaka od Sn

nanesena

elektrolitičkim

postupkom550




E




nnn(n) - - -

A neusmereno zrno

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje D nelegirano (bez završnog žarenja)

E legirano (bez završnog žarenja)

nn

P

nelegirani čelici za obradu na automatima -

HS Brzorezni čelik -

-





najveći dopušteni gubitak pri

demagnetizaciji u W/kg × 100

100 × nazivna debljina u mm



Tablica 11


Obe oznake se razdvajaju povlakomusmereno zrno s niskim gubicima pri

demagnetizaciji

M čelici za primenu

u elektrotehnici

(elektrolim i

elektrotraka)

Za magnetsku indukciju od 1.5 T pri 50 Hz:

usmereno zrno s normalnim gubicima pri

demagnetizaciji

Za magnetsku indukciju od 1.7 T pri 50 Hz:

usmereno zrno s ograničenim gubicima pri

demagnetizaciji

N

S


prema EN 10027-1:2005


Dodatne oznake

za proizvode

od čelikaSlovna oznaka








sastava

Grupa 1Vrsta proizvoda




-A -




čelici za primenu

u elektrotehnici

najveći dopušteni gubitak

pri demagnetizaciji


Novi Sad

Za magnetsku indukciju od 1.5 T pri 50 Hz

neusmereno zrno4 W/kg










M 400-50

M 660-50 D - -


pri demagnetizaciji

nazivna debljina Za magnetsku indukciju od 1.7 T pri 50 Hz

M660-50D

Dodatne oznake za čelikOsnovna oznaka

nazivna debljina

0.5 mm

1.4 W/kg0.3 mm

usmereno zrno s ograničenim gubicima pri demagnetizaciji

M140-30S

M 140-30 S - -




čelici za primenu

u elektrotehnici

M400-50A

Svojstvo Grupa 2




čelici za primenu

u elektrotehnici


pri demagnetizaciji

nazivna debljina Za magnetsku indukciju od 1.5 T pri 50 Hz

6 W/kg0.5 mm

nelegirano (bez završnog žarenja)




E




nnn C an Tab.

18.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje D za vučenje žice

E propisani najveći maseni udeo sumpora

R propisano područje masenog udela sumpora

S za opruge

U za alate

W za žicu za zavarivanje

G


-

HS Brzorezni čelik

-

-

-


definisanim hemijskim

sastavom, nelegirani

čelici sa srednjim sadržajem

Mn < 1% ...

sadržaj ugljenika


0.08%

C8C

C 8 C -





Mn < 1% ...

sadržaj ugljenika

za vučenje žice

0.02%

C2D1

C 2 D1 -





G liveni čelik

(kada je čelik

specificiran

u obliku odlivka)

100 × sredina

propisanog

područja masenog

udela ugljenika

hemijski simbol legirajućeg elemenata

(npr. Cu), sa jednim brojem koji predstavlja

desetostruku vrednost (zaokružena na 0,1 %)

propisanog područja masenog udela tog

elementa

Nelegirani čelici

sa srednjim

sadržajem Mn < 1%

za hladno oblikovanje,

npr. hladno gnječenje, hladno istiskivanje

Novi Sad

1 Radi razlikovanja dve vrste čelika sličnog hemijskog sastava, može se brojčana oznaka masenog udela ugljenika povećati za 1

C

2 Oznake grupe 1, osim E i R, mogu biti upotpunjene s jednom ili dve brojke u svrhu razlikovanja vrste čelika prema pripadajućoj normi za proizvod

3 Oznake E i R grupe 1, mogu biti upotpunjene s jednom brojkom koja predstavlja 100 × dopušteni ili srednji maseni udeo sumpora, prethodno zaokružen na 0,01 %.

oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"Ako nije zadato

područje masenog

udela ugljenika, treba izabrati

prikladnu reprezentativnu

vrednost

Slovna oznaka Maseni udeo ugljenika 1

Grupa 1 2,3 Grupa 2

Osnovna oznaka Dodatne oznake za čelik

(osim čelika za

obradu na

automatima)


prema EN 10027-1:2005

označavanje na osnovu hemijskog sastava - čelici iz grupe 2












sastava




Tablica 12

Dodatne oznake

za proizvode

od čelika













Mn < 1% ...

sadržaj ugljenika

0.40%

propisani najveći maseni udeo sumpora

(kvalitetni do plemeniti ugljenični čelik)

C40E

C 40 -E


C35R

C 35 R -





Mn < 1% ...

sadržaj ugljenika

propisano područje masenog udela sumpora

0.35%






E




nn a - - Tab.

16.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje n-n 18.

4

100

1000


HS Brzorezni čelik -

6/4=1.5%Ni

4/4=1.0%Cr

bez datog %Mo

-

5/4=1.25%Cr

9/10=0.9%Mo

bez datog %V

-

6/4=1.5%Mn















Grupa 1 Grupa 2


Novi Sad

Tablica 13


prema EN 10027-1:2005



za proizvode

od čelika

Ako nije zadato

područje masenog



vrednost

1 Radi razlikovanja dve vrste čelika sličnog hemijskog sastava, može se brojčana oznaka masenog udela ugljenika povećati za 1


oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"

G liveni čelik

(kada je čelik

specificiran

u obliku odlivka)

Pb, Ta, Ti, V, Zr

Ce, N, P, S

-

legirani čelici

(osim brzoreznih) kod

kojih je srednji

maseni udeo

pojedinog legirajućeg

elementa < 5 %

Slovna oznaka Maseni udeo ugljenika 1 Legirajući elementi

Nelegirani čelici

sa srednjim

sadržajem Mn ≥ 1 %

100 × sredina

propisanog

područja masenog

udela ugljenika

hemijski znakovi karakterističnih

legirajućih elemenata, sledi

brojke odvojene povlakom, dobijene

množenjem srednje vrednosti

masenog udela elementa sa sledećim

faktorom

Element Faktor












sastava

17NiCrMo6-4

Cr, Co, Mn, Ni, Si, W

Al, Be, Cu, Mo, Nb,

nelegirani čelici

za obradu na

automatima

B

10

15CrMoV5-9

- 15 CrMoV5-9 - -

NiCrMo6-4

legirajući elementi redom: Ni, Cr, Mo

- 17 - -



sastavom,

niskolegirani čelik

sadržaj ugljenika

0.17%

- 28 Mn6 - -

0.15%

28Mn6



sastavom,

niskolegirani čelik

sadržaj ugljenika

legirajući elementi redom: Cr, Mo, V

0.28%





Mn ≥ 1 %

sadržaj ugljenika

sadržaj Mn




E




nn a a a Tab.

16.

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje n-n 18.

PM

n n

X


-

HS Brzorezni čelik

18%Cr

10%Ni

-

12%Cr

1%Mo

bez datog %V

-

6%W

5%Mo

4%Cr

bez datog %V

-

32%Ni

20%Cr

bez datog %Nb



n = brojčana oznaka, a = slovna oznaka, an = slovno brojčana oznaka1 Radi razlikovanja dve vrste čelika sličnog hemijskog sastava, može se brojčana oznaka masenog udela ugljenika povećati za 1

brojke odvojene povlakom,

odgovarajuće srednjim vrednostima

masenog udela elemenata,

zaokruženo na sledeći ceo broj

G liveni čelik

(kada je čelik

specificiran

u obliku odlivka)

oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"

Ako nije zadato

područje masenog



vrednost

100 × sredina

propisanog

područja masenog

udela ugljenika

hemijski znakovi karakterističnih

legirajućih elemenata, sledi



Novi Sad












sastava












Tablica 14


prema EN 10027-1:2005



za proizvode

od čelikaMaseni udeo ugljenika 1Slovna oznaka Legirajući elementi Grupa 1 Grupa 2

X5CrNi18-10

X 5 CrNi18-10 - -

Plemeniti čelici i

drugi legirani čelici

(osim brzoreznih),

kod kojih je srednji

maseni udeo

najmanje jednog

legirajućeg elementa

≥ 5%

Powder metalurgija

(gde je to potrebno

za alatne čelike)

hemijski znak odvojen

povlakom ukazujući

na legirajući element

čiji je sadržaj u opsegu

0.20% do 1.00%

desetostruka vrednost

srednjeg sadržaja


hemijski znak odvojen

povlakom ukazujući na

legirajući element čiji

je sadržaj u opsegu

0.20% do 1.00%

desetostruka vrednost

srednjeg sadržaja


0.05%



sastavom,

visokolegirani čelik

sadržaj ugljenika

legirajući elementi redom: Cr, Ni

X20CrMoV12-1

X 20 CrMoV12-1 - -



sastavom,


X82WMoCrV6-5-4

X 82 WMoCrV6-5-4 - -

sadržaj ugljenika

legirajući elementi redom: Cr, Mo, V

0.20%

0.82%

GX10NiCrNb32-20



sastavom,


sadržaj ugljenika

legirajući elementi redom: W, Mo, Cr, V

0.10%



sastavom,

visokolegirani čelični liv

sadržaj ugljenika

legirajući elementi redom: Ni, Cr, Nb

GX 10 NiCrNb32-20 - -




E




PM n-n a - Tab.

18.


HS Brzorezni čelik W volfram

Mo molidben

V vanadijum

Co kobalt

-

6%W

5%Mo

2%V

bez datog %Co


-

18%W

1%Mo

2%V

5%Co

HS Brzorezni čelik

Powder metalurgija

(gde je to potrebno)hemijski znak

(jednog ili više)

elementa sa

povećanim

sadržajem (u slučaju

iste vrste čelika)




brojke odvojene povlakom, pripadajuće srednjem procentualnom

masenom udelu legirajućeg elementa zaokruženom na bliži celo

broj u sledećem redosledu

oznake se odvajaju

od predhodnih

znakom "+"M čelici za primenu u elektrotehnici



sastava










Novi Sad

Slovna oznaka Maseni udeo legirajućeg elementa Grupa 1 Grupa 2





HS6−5−2

HS 6−5−2 - -



sastavom,

brzorezni čelik

Dodatne oznake

za proizvode

od čelika

Tablica 15


prema EN 10027-1:2005


Osnovna oznaka Dodatne oznake za čelik











sastavom,

brzorezni čelik

HS18-1-2-5

HS 18-1-2-5 - -

1.00XX Base steels

1.01XX Quality steel (General structural steels with Rm < 500 MPa )

S konstrukcioni čelik 1.03XX Steels with average C < 0,12% or Rm < 400 MPa

P čelici za opremu pod pritiskom 1.04XX Steels with average 0,12% =< C < 0,25% or 400 MPa = < Rm < 500 MPa

L čelici za cevi i cevovode 1.05XX Steels with average 0,25% =< C < 0,55% or 500 MPa =< Rm < 700 MPa

E 1.06XX Steels with average C >= 0,55% or Rm >= 700 MPa

1.07XX Steels with higher P or S content

1.08XX Steels with special physical properties

B čelici za armiranje betona 1.09XX Steels for other applications

Y čelici za prednaprezanje betona 1.11XX Structural pressure vessel and engeneering steels with C < 0,5%

R čelici za šine ili u obliku šina 1.12XX Structural pressure vessel and engeneering steels with C > = 0,5%

1.20XX Cr

1.22XX Cr-V, Cr-V-Si, Cr-V-Mn, Cr-V-Mn-Si

D pljosnati proizvodi za hladno oblikovanje 1.3XXX Miscellaneous Steels

1.40XX Stainless steel with Ni < 2.5 % without Mo, Nb and Ti

1.41XX Stainless steel with Ni < 2.5 % and Mo but without Nb and Ti

1.43XX Stainless steel with Ni >= 2.5 % without Mo, Nb and Ti

1.44XX Stainless steel with Ni > = 2.5 % with Mo but without Nb and Ti

1.45XX Stainless steels with special additions

1.46XX Chemical resistant and high temp Ni alloys

1.47XX Heat resistant steels with Ni < 2.5 %

1.48XX Heat resistant steels with Ni > = 2.5 %

1.49XX Materials with elevated temperature properties

1.50XX Mn-Si-Cu

1.54XX Mo, Nb, Ti, V, W

1.55XX B, Mn-B Mn < 1.65 %

nelegirani čelici za obradu na automatima 1.56XX Ni

1.57XX Cr-Ni with Cr < 1.0 %

1.58XX Cr-Ni with 1.0 % =< Cr < 1.5 %

1.59XX Cr-Ni with 1.5 % =< Cr < 2 %

1.62XX Ni-Si, Ni-Mn, Ni-Cu

1.65XX Cr-Ni-Mo with Mo < 0.4 % + Ni < 0.2 %

1.66XX Cr-Ni-Mo with Mo < 0.4 % + 2.0 % =< Ni < 3.5 %

HS Brzorezni čelik 1.67XX Cr-Ni-Mo with Mo < 0.4 % + 3.5 % =< Ni < 5 %, or Mo >= 0.4 %

1.69XX Cr-Ni except groups 57 to 68

1.70XX Cr, Cr-B

1.71XX Cr-Si, Cr-Mn, Cr-Mn-B, Cr-Si-Mn

1.72XX Cr-Mo with Mo < 0.35 % , Cr-Mo-B

1.73XX Cr-Mo with Mo >= 0.35 %

1.77XX Cr-Mo-V

1.81XX Cr-Si-V, Cr-Mn-V, Cr-Si-Mn-V

1.88XX High strength weldable steels not intended for heat treatment by user

1.89XX High strength weldable steels not intended for heat treatment by user

1.9XXX Non-alloy Quality steels

2.XXXX Alloy 2.XXXX

1.0XXX Non-alloy steels

1.0XXX Alloy Steels

1.1XXX Non-alloy special steels

1.2XXX Tool Steels

1.4XXX

Special Steels

Stainless and Heat

Resisting

1.5XXXStructural, pressure vessel

and engineering steels























sastava










Novi Sad


Tablica 16 Oznake za specijalne zahteve Tablica 18 Oznake za stanje posle obrade

Oznaka Značenje Oznaka Značenje

+H prokaljivost +A meko žareno (žareno radi omekšavanja tj. smanjenje tvrdoće)

+Z15 najmanje suženje u smeru upravnom na površinu 15 % +AC žareno za dobivanje kuglastog karbida (globulizacija, sferodizacija)

+Z25 najmanje suženje u smeru upravnom na površinu 25 % +AR valjano (bez nekih posebnih zahteva valjanja i/ili termičke obrade)

+Z35 najmanje suženje u smeru upravnom na površinu 35 % +AT žareno radi rastvaranja

+C otvrdnjavanje hladnom obradom

+Cnnn otvrdnjavanje hladnom obradom na zateznu čvrstoću, najmanje nnn N/mm2

+CR valjano u hladnom stanju

+DC stanje isporuke prepušteno proizvođaču

Tablica 17 Oznake za vrstu prevlake +FP termički obrađeno na feritno-perlitnu strukturu i tvrdoće u određenom opsegu

Oznaka Značenje +HC toplo valjano i hladno otvrdnuto

+A prevlaka od aluminijuma nanesena potapanjem u rastop +I obrađeno izotermički (termički obrađeno na konstantnoj temperaturi)

+AR prevlaka od aluminijuma nanesena oblaganjem +LC lagano hladno vučeno / valjano (Skin passed)

+AS prevlaka od legure Al-Si +M termomehanički oblikovano

+AZ prevlaka od legure Al-Zn (> 50 % Al) +N normalizovano ili normalizaciono oblikovano

+CE prevlaka od hrom/hrom - oksida nanesena elektrolitičkim postupkom (ECCS) +NT normalizovano i otpušteno

+CU prevlaka od bakra +P otvrdnuto precipitacijom (termičkim taloženjem)

+IC neorganska prevlaka +Q kaljeno (gašeno)

+OC organska prevlaka +QA kaljeno na vazduhu

+S prevlaka od Sn nanesena potapanjem u rastop +QO kaljeno u ulju

+SE prevlaka od Sn nanesena elektrolitičkim postupkom +QT poboljšano (kaljeno i otpušteno)

+T prevlaka od legure Pb-Sn nanesena potapanjem u rastop +QW kaljeno u vodi

+TE prevlaka od legure Pb-Sn nanesena elektrolitičkim postupkom +RA rekristalizacijski žareno (žareno radi rekristalizacije)

+Z prevlaka od Zn nanesena potapanjem u rastop +S obrađeno za hladno rezanje (termički obrađeno radi sečenja makazama)

+ZA prevlaka od legure Zn-Al (> 50 % Zn) nanesena potapanjem u rastop +T otpušteno

+ZE prevlaka od Zn nanesena elektrolitičkim postupkom +TH termički obrađeno na tvrdoću u određenom opsegu

+ZF prevlaka od legure Zn-Fe nanesena potapanjem u rastop +U neobrađeno

+ZN prevlaka od legure Zn-Sn nanesena elektrolitičkim postupkom +WW prerađeno u toplom stanju

Oznake se odvajaju znakom plus (+) od prethodnih

Da bi se izbeglo mešanje sa ostalim oznakama,

ispred ovih oznaka može se staviti slovo T, npr. +TA


Iz praktičnih razloga, ove oznake su svrstane u oznake za proizvode od čelika


Da bi se izbeglo mešanje sa ostalim oznakama,

ispred ovih oznaka može se staviti slovo S, npr. +SA

Ove oznake se odnose na specijalne zahteve

JUS W.No. Euro Norm DIN Stara JUS Grupa

C0130 1.0035 S185 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0146 1.0330 DC 01 St2;(St12) Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0148 1.0338 DC 04 St4;St14 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0361 1.0038 S235JRG2 RSt37-2 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0362 1.0116 S235J0 St37-3 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0363 1.0116 S235J2G3 St37-3 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0370 1.0037 S235JR USt37-1 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0371 1.0036 S235JRG1 USt37-2 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0451 1.0044 S275JR Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0452 1.0143 S275J0 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0453 1.0144 S275J2G3 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0545 1.0530 E295 St50-2 St 50 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0561 1.0570 S355JR St52-3 St 52 B Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0562 1.0553 S355J0 St52-3 St 52 C Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …

C0563 1.0570 S355J2G3 St52-3 Opšti konstrukcioni čelici - JUS C.B0.500 …



C1220 1.0401 C15 C15 C 15 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.020

C1330 1.0402 C22 C22 C 22 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021


C1540 1.1730 C45U C45W3 OC 50 Nelegirani ugljenični alatni čelici

C1590 1.0727 46S20 45S20 ASGR Čelici za automate - JUS C.B0.505


C1740 1.1520 C70W2 C70W1 OC 70 Nelegirani ugljenični alatni čelici



C1941 1.2833 100V2 100V1 OC 100 extra Nelegirani ugljenični alatni čelici

C2132 1.0903 50Si7 51Si7 51 Si 7 Čelici za opruge - JUS C.B0.551

C3130 1.5038 40Mn4 40Mn4 VM 100 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021

C3840 1.2842 90MnCrV8 90MnCrV8 MERILO Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4120 1.7015 15Cr2 15Cr3 EC 60 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.020

C4130 1.7033 34Cr4 34Cr4 34 Cr 4 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021

C4145 1.2067 102Cr6 100Cr6 OCR 4 extra Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4150 1.2080 X210Cr12 X210Cr12 OCR 12 Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4171 1.4024 X15Cr13 X15Cr13 Prohron 2 Nerđajući čelici

C4175 1.2083 X41Cr13 X42Cr13 Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4230 1.7103 67SiCr5 67SiCr5 PER 1 Čelici za opruge - JUS C.B0.551

C4270 1.4718 X45CrSi9-3 X45CrSi93 Prohron 8 Čelici za ventile motora

C4320 1.7131 16MnCr5 16MnCr5 EC 80 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.020

C4520 1.6587 18CrNiMo7-6 17CrNiMo6 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.020

C4570 1.4057 X19CrNi17-2 X22CrNi17 Prohron 2 spec. Nerđajući čelici

C4572 1.4541 X6CrNiTi18-10 X10CrNiTi189 Prohron 11 spec. Nerđajući čelici

C4573 1.4571 X5CrNiMo17-12-2 X5CrNiMo1810 Prohron 12 Nerđajući čelici

C4574 1.4571 X6CrNiMoTi17-12-2 X10CrNiMoTi1810 Prohron 12 spec. Nerđajući čelici

C4578 1.4841 X15CrNiSi25-20 X15CrNiSi25-20 Prohron 19 Vatrootporni čelici

C4580 1.4301 X6CrNi18-10KT X5CrNi189 Nerđajući čelici

C4650 1.2436 X210CrW12-1 X210CrW12 OCR 12 spec. Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4720 1.7262 15CrMo5 15CrMo5 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.019

C4730 1.7218 25CrMo4 25CrMo4 VCMo 125 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021

C4732 1.7225 42CrMo4 42CrMo4 VCMo 140 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021

C4750 1.2601 X160CrMoV12-1 X165CrMoV12 OCR 12 extra Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4751 1.2343 X37CrMoV5-1 X38CrMoV51 Utop Mo 1 Alatni čelici za rad u vrućem stanju

C4756 1.2363 X100CrMoV5-1 X100CrMoV51 Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4770 1.4140 X50CrMoV15 X55CrMo14 Prohron 5 Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C4830 1.8159 50CrV4 50CrV4 VCV 150 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021

C5420 1.5919 14CrNi6 15CrNi6 ECN 150 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.020

C5430 1.6511 36CrNiMo4 36CrNiMo4 VCNMo 100 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.021

C5732 1.6513 28NiCrMo4 28NiCrMo4 Čelici za poboljšanje - JUS C.B9.022

C6440 1.2419 107WCr5 105WCr6 MERILO extra Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C6443 1.2542 45WCrV8 45WCrV7 OSIKRO 2 Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C6444 1.2550 60WCrV8 60WCrV7 OSIKRO 4 Legirani alatni čelici za rad u hladnom stanju

C6880 1.3355 HS18-0-1 S18-0-1 BRW Brzorezni alatni čelici

C7100 1.5415 16Mo3 15Mo3 15 Mo 3 Čelici za upotrebu kod povišenih temperatura

C7400 1.7335 13CrMo4-5 13CrMo44 13 Cr Mo 4 4 Čelici za upotrebu kod povišenih temperatura

C7401 1.7380 10CrMo9-10 10CrMo910 Čelici za upotrebu kod povišenih temperatura

C7420 1.7321 20MoCr4 20MoCr4 Čelici za cementaciju - JUS C.B9.020

C7680 1.3343 HS6-5-2 S6-5-2 BRM 2 Brzorezni alatni čelici

C9681 1.3202 HS15-1-4-5 S12-1-4-5 Brzorezni alatni čelici

Documents

C JR KR LR 20 · ostale karakteristike, ako je potrebno sa 1 ili 2 mesta u slučaju kada su uticajna svojstva prema Tablica 1 Grupa 1, primenjivati ista X Plemeniti čelici i drugi