By Pratchanee P. 2/2015

By Pratchanee P. 2/2015

สรปเนอหาวรรณคด วรรณกรรม และวรรณกรรมทองถนในระดบทยากยงขน (ท ๕.๑ ม. ๓/๑)

วเคราะหวถไทยและคณคาจากวรรณคดและวรรณกรรมทอาน (ท ๕.๑ ม. ๓/๒)

สรปความรและขอคดจากการอานเพอน าไปประยกตใชในชวตจรง (ท ๕.๑ ม. ๓/๓)

ทองจ าและบอกคณคาบทอาขยานตามทก าหนดและบทรอยกรองทมคณคาตามความสนใจ และน าไปใชอางอง (ท ๕.๑ ม. ๓/๔)

ตวชวด

By Pratchanee P. 2/2015

แผนผงสาระการเรยนร

บทน าเรอง

วรรณคดศกษา

บทวเคราะห

ความรจากวรรณคด

ความรเพมเตม

คดสรรวรรณกรรมนาอาน

ขอคดน าชวต

ศพทานกรม

เวบไซตแนะน า

อศรญาณภาษต

บทน าเรอง

รปแบบของอศรญาณภาษตเปนกลอนเพลงยาว เรมตนดวยวรรครบ (วรรคทสอง) มจดมงหมาย เพอสงสอนเตอนใจใหไตรตรองกอนทจะท าสงใด และสอนเกยวกบการปฏบตตนตอผอน

อศรญาณภาษตเปนพระนพนธของหมอมเจาอศรญาณ พระโอรสของพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงมหศวรนทรามเรศร เปนกวในรชกาลพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว สมณฉายาขณะผนวชทวดบวรนเวศวหาร คอ “อสสรญาโน” ทรงนพนธ อศรญาณภาษตในเชงประชดประชน เสยดสสงคม

ทมาของเรอง

จดมงหมายเพอใหเปนค าสงสอน และใหคตในการด าเนนชวต

อศรญาณชาญกลอนอกษรสาร เทศนาค าไทยใหเปนทาน โดยต านานศภอรรถสวสด

ชายขาวเปลอกหญงขาวสารโบราณวา น าพงเรอเสอพงปาอชฌาสย เรากจตคดดเลาเขากใจ รกกนไวดกวาชงระวงการ

พระประวตผทรงพระนพนธ

หมอมเจาอศรญาณ เปนโอรสในพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงมหศวรนทรามเรศร พระองคผนวชทวดบวรนเวศวหาร สมณฉายาขณะผนวชคอ อสสรญาโน มพระชนมชพอยในชวง รชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว เลากนวาครงหนงพระองคมพฤตกรรมแปลกประหลาด ท าใหถกใคร ๆ มองวา สตไมด ดวยความนอยพระทยของหมอมเจาอศรญาณจงทรงนพนธเพลงยาวฉบบนขนในเชงประชด เสยดสสงคม

เนอเรองยอ

ตางกตองพงพาอาศยซงกนและกน ขอใหนกถงใจเขาใจเรา และรกกนไวดกวาเกลยดชงกน

ควรท าความดไวอยาใหแหงนหนาดฟา แลวละอายแกเทวดา

ควรคดกอนท า และคอยเดนตาม

ผใหญ รจกประมาณตน

ควรรจกยอคนชนชมคน

ใหความส าคญกบผอาวโส

มใจหนกแนน

ท าสงใดกควรระมดระวง

ไมควรท าอะไรเกนหนาผอน

เรมตนดวยการบอกจดประสงคในการแตงวาตงใจใหเปนเทศนาโวหารส าหรบสงสอนอบรมจตใจคน เพอใหผประพฤตเจรญรงเรอง

ผชายเปรยบเหมอนขาวเปลอก ผหญงเปรยบเหมอนขาวสาร

เราควรท าดตอผอนแมแตผทกระท าผดกอยาไปหกหาญน าใจหรอตดรอน

บทวเคราะห

๑. คณคาดานเนอหา ลกษณะเนอหาลวนเปนเทศนาโวหารทงสน โดยสอนใหเหนวาคนเราจะอยตามล าพงไมได จ าเปนตองพงพาอาศยซงกนและกนเหมอน “น าพงเรอเสอพงปา” ฉะนนเมออยรวมกนกควรเอาใจเขามาใสใจเรา

อยานอนเปลาเอากระจกยกออกมา สองดหนาเสยทหนงแลวจงนอน

สอนใหรจกส ารวจจตใจของตนเองกอนเพอจะไดเตอนตนเอง

ของสงใดเจาวางามตองตามเจา ใครเลยเลาจะไมงามตามเสดจ จ าไวทกสงจรงหรอเทจ พรกไทยเมดนดเดยวเคยวยงรอน

ประชดประชนสงคม

เดนตามรอยผใหญหมาไมกด ไปพดขดเขาท าไมขดใจเขา ใครท าตงแลวหยอนผอนลงเอา นกเลงเกาเขาไมหาญราญนกเลง

การเคารพผอาวโส

๑.๑ โครงเรอง

บทวเคราะห

๑. คณคาดานเนอหา

การอยรวมกนในสงคม บคคลจ าเปนตองรจกประพฤตปฏบตใหเหมาะสม

๑.๒ แกนเรอง

บทวเคราะห

๒. คณคาดานวรรณศลป

แตงเปนกลอนเพลงยาว มขอบงคบทางฉนทลกษณเหมอนกลอนสภาพหรอกลอนแปด แตตางกนทกลอนเพลงยาวจะขนตนดวยวรรครบ (วรรคทสอง) และลงทายบทดวยค าวา “เอย” ในการแตงไมจ ากดจ านวนบท จงเรยกวา “เพลงยาว” กลอนเพลงยาว

อศรญาณชาญกลอนอกษรสาร เทศนาค าไทยใหเปนทาน โดยต านานศภอรรถสวสด

ส าหรบคนเจอจตจรตเขลา ดวยมวเมาโมหมากในซากผ ตองหามามโนมยใหญยาวร ส าหรบขเปนมาอาชาไนย

๒.๑ ลกษณะการประพนธ

บทวเคราะห

๒.๒ ศลปะการประพนธ

ชายขาวเปลอกหญงขาวสารโบราณวา น าพงเรอเสอพงปาอชฌาสย

๒) ใชโวหารเปรยบเทยบใหเหนจรง

ฆาควายเสยดายพรก น าพงเรอเสอพงปา

เดนตามหลงผใหญหมาไมกด

๔) มการเขยนส านวนโวหาร

คอยด าเนนตามไตผไปหนา ใจความวาผมคณอยาหนหวน เอาหลงตากแดดเปนนจคดค านวณ รถถวนจงสบายเมอปลายมอ

๓) ใชค ามความหมายแฝงใหตความ

ผใดดดตออยากอกจ ผใดผดผอนพกอยาหกหาญ

๑) ใชค างาย อานแลวเขาใจไดด

๒. ความรเกยวกบลกษณะของ กลอนเพลงยาวทขนตนดวยวรรครบ

ความรจากวรรณคด

๑. ความรจากค าสงสอนตาง ๆ ตงแตใหรจกตนเอง ใหรจกจตใจ ของผอน ใหรจกพงพากน ใหรจกพด และใหรจกเชอฟงผใหญ

๔. ความรเกยวกบส านวนตาง ๆ เชน ฆาควายเสยดายพรก เดนตามรอย ผใหญ น าพงเรอ เสอพงปา

๓. ความรเกยวกบการประพฤตตนในสงคม ใหรจกออนนอมถอมตน ไมถอยศศกด และไมควรท าอะไรเกนฐานะ

ขอคดน าชวต

๑. ควรรจกเกบหอมรอมรบและขยนหมนท ามาหากนเพอทจะท าชวตค เจรญกาวหนา

๒. ควรรจกระมดระวงค าพด ใหคดกอนพดและท า

๔. ควรเปนคนออนนอมถอมตน

๓. ควรรจกการใชคนวาจะใชใครควรพดด ๆ กบเขา รจกยกยองเขา

๕. ควรเคารพผใหญเพราะทานมประสบการณมากกวา