15
ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด (1) ให้นักเรียนพิจารณาและวิเคราะห์ว่าสถานการณ์ใดที่การสื่อสารนาไปสู่ความขัดแย้ง และ สถานการณ์ใดที่สื่อสารได้สอดคล้องเพราะเหตุใด สถานการณ์ที่ 1 สุดา : ขอโทษค่ะ ช่วยอธิบายเลขข้อนี้หน่อยได้ไหมคะ สมชาย : ยุ่งจริงๆ ของเราก็ยังไม่เสร็จเลย ขัดแย้ง เพราะ................................................................................................................. สอดคล้องเพราะ............................................................................................................ สถานการณ์ที่ 2 สุดหล่อ : วันนี้ผมไม่ไปกับพ่อนะ ผมนัดเพื่อนไว้แล้ว ไม่ไปไม่ได้ สมชาย : หยุดนะ แกจะไปกับเพื่อนไม่ได้ ฉันบอกแกไว้แล้ว แกต้องไปกับฉันเดี๋ยวนีขัดแย้ง เพราะ................................................................................................................. สอดคล้องเพราะ............................................................................................................ สถานการณ์ที่ 3 บอย : ดูรถคันนั้นสิ แต่งซะสวยเลย น่าขับจริงๆ เบล : ใช่ของใครไม่รู้นะ ถ้าได้ลองขับละก้อแหล่มไปเลย ขัดแย้ง เพราะ................................................................................................................. สอดคล้องเพราะ............................................................................................................ สถานการณ์ที่ 4 กิ๊บเก๋ : โอ้ย...เมื่อคืนพิมพ์รายงานจนดึกกว่าจะเสร็จ ปวดคอไปหมดเลย ก๋อย : แล้วที่ฉันนั่งทา PowerPoint ไม่เหนื่อยหรือไง แล้วยังต้องออกไปนาเสนออีก

ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ใบงานเรอง ชวยกนคด (1) ใหนกเรยนพจารณาและวเคราะหวาสถานการณใดทการสอสารน าไปสความขดแยง และ

สถานการณใดทสอสารไดสอดคลองเพราะเหตใด สถานการณท 1

สดา : ขอโทษคะ ชวยอธบายเลขขอนหนอยไดไหมคะ สมชาย : ยงจรงๆ ของเรากยงไมเสรจเลย

ขดแยง เพราะ.................................................................................................................

สอดคลองเพราะ............................................................................................................

สถานการณท 2 สดหลอ : วนนผมไมไปกบพอนะ ผมนดเพอนไวแลว ไมไปไมได สมชาย : หยดนะ แกจะไปกบเพอนไมได ฉนบอกแกไวแลว แกตองไปกบฉนเดยวน

ขดแยง เพราะ.................................................................................................................

สอดคลองเพราะ............................................................................................................

สถานการณท 3 บอย : ดรถคนนนส แตงซะสวยเลย นาขบจรงๆ เบล : ใชของใครไมรนะ ถาไดลองขบละกอแหลมไปเลย

ขดแยง เพราะ.................................................................................................................

สอดคลองเพราะ............................................................................................................ สถานการณท 4

กบเก : โอย...เมอคนพมพรายงานจนดกกวาจะเสรจ ปวดคอไปหมดเลย กอย : แลวทฉนนงท า PowerPoint ไมเหนอยหรอไง แลวยงตองออกไปน าเสนออก

Page 2: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ขดแยง เพราะ.................................................................................................................

สอดคลองเพราะ............................................................................................................

สถานการณท 5 สดสวย : มาโรงเรยนสายอกแลวนะเรา ชายนอย : ครบบานผมอยไกลมาก วนนออกจากบานตงแตต 5 แตเผอญรถเมลขาดระยะ

นานมาก ขดแยง เพราะ................................................................................................................. สอดคลองเพราะ............................................................................................................

สถานการณท 6

ตวโต : การบานเยอะมาก ท าเทาไรกไมเสรจ ยงเหลอรายงานอกตงหลายชน ครสงงาน ทกวชาจนท าไมทน จะบาตาย ตาต : ท าไหวหรอเปลา ใหเราชวยเอาไหม ของเราเสรจหมดแลว

ขดแยง เพราะ................................................................................................................. สอดคลองเพราะ............................................................................................................

ใบงานกจกรรมแนะแนว หนวยการจดกจกรรมรปแบบการสอสารแบบ TA ระดบชนมธยมศกษาปท 6

ชอ-สกลนกเรยน………….……………..………........................…………..ชน ม.6 /..........เลขท..............

Page 3: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ใบงานเรอง แบบส ารวจบคลกภาพ

ตามทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธ ( TA ) ค าชแจง ใหนกเรยนพจารณาขอความตอไปน และส ารวจตนเองวามความคดเหน ความรสกและมพฤตกรรมอยในระดบใด และท าเครองหมาย ลงในชองคะแนนทตรงกบลกษณะของตนเองมากทสด โดยเรมจากระดบนอยทสด (1) ไปจนถงระดบมากทสด (7) 1 = นอยทสด 7 =มากทสด

ขอความ 1 2 3 4 5 6 7 1. เออเฟอเผอแผ

2. เมตตา

3. มเหตผล

4. ชอบคาดคะเน

5. เอาใจคนเกง

6. ใจเรวดวนได

7. เหนอกเหนใจผอน

8. ชอบแสดงวารดกวาคนอน

9. ชอบการประเมน

10. ยดถอขอเทจจรง

11. แสวงหาสงใหม ๆ เสมอ

12. ตามใจตนเอง

13. ชอบใชอ านาจ

14. ยดถอประเพณ

15. ชอบคนควาทดลอง

16. ชอบหาแนวทางในการแกปญหา

17. กาวราว

18. มความคดรเรม

19. ชอบแนะน า

20. ยอมรบฟงผอน

1= นอยทสด 7 =มากทสด

ขอความ 1 2 3 4 5 6 7 21. มกคลอยตามผอน

22. ชอบต าหนตเตยน

Page 4: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

23. มความรอบคอบและใจเยน

24. ขอาย

25. พจารณาสงตาง ๆ โดยยดถอขอมล

26. มกมขอหามเสมอ

27. มอารมณสนกสนาน ราเรง

28. หาสาเหตของปญหา

29. ไมคงเสนคงวา

30. ใจออน

ใหนกเรยนน าคะแนนทไดในแตละขอกรอกลงในตารางตอไปน หมายเลขขอ คะแนน หมายเลขขอ คะแนน หมายเลขขอ คะแนน

1 3 5

2 4 6

7 9 11

8 10 12

13 15 17

14 16 18

19 20 21

22 23 24

26 25 27

29 28 30

รวมคะแนน รวมคะแนน รวมคะแนน

บคลกภาพแบบพอแม P บคลกภาพแบบผใหญ A บคลกภาพแบบเดก C หมายเหต ขอ 1 2 7 เปนบคลกภาพแบบพอแม P บวก ขอ 8 13 14 19 22 26 29 เปนบคลกภาพแบบพอแม P ลบ

(ทมา : ม.ร.ว.สมพร สทศนย . มนษยสมพนธ. ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพมหานคร, 2548)

ใบความรกจกรรมแนะแนว หนวยการจดกจกรรมรปแบบการสอสารแบบ TA ระดบชนมธยมศกษาปท 6

ใบความรเรอง การสอสารตามรปแบบ TA (ทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธ TA)

Page 5: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

การสอสารตามทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธ หรอทเรยกวา TA แบงลกษณะการสอสารของบคคลออกเปน 3 ลกษณะ

1. ลกษณะพฤตกรรมแบบพอแม (P) จะมลกษณะพฤตกรรมการสอสารทแสดงออกทงดานบวก และดานลบ โดยพฤตกรรมดานบวกมลกษณะของ ความรกใคร เอนด ปลอบประโลม หวงใย หวงด สวนพฤตกรรมดานลบจะมลกษณะเกรยวกราด ดดาวากลาว ใชอ านาจสงการ ต าหนตเตยน เยาะเยย ประชดประชน มลกษณะตวอยางค าพดของลกษณะพฤตกรรมแบบพอแม (P) ดงน

“หยดนะจบ อยาเขามา” (P_ )

“ฉนเหนอยสายตวแทบขาด เพราะตองหาเลยงพวกแก” (P_ )

“โถเจบมากไหมจะ” (P+ ) “เธอไมสบายใชไหม มา เราจะชวย” (P+ ) 2. ลกษณะพฤตกรรมแบบผใหญ (A) เปนลกษณะพฤตกรรมทแสดงออกในลกษณะตรงไปตรงมา มเหตผลขอเทจจรง ไมใชอารมณหรอความคดเหนสวนตว เมอพดถงสงใดจะใชขอเทจจรงไมใชอารมณหรอความคดเหนสวนตว เมอพดถงสงใดจะใชขอเทจจรงและเหตผลเปนเครองตดสน ตวอยางค าพดทแสดงสภาวะแบบผใหญ “การทงขยะใหเปนทจะเปนศรแกบานเมอง” “คนตดไมท าลายปามากขน จงท าใหน าทวมไปทกหนทกแหง” “เธอเหนหนงสอพมพวนนไหม” “อยบนโตะอาหารไงคะ”

3. ลกษณะพฤตกรรมแบบเดก (C) พฤตกรรมแบบเดกจะแสดงออกในลกษณะทสรางสรรค สดชน มชวตชวา กลาหาญ และดอรน ค าพดทแสดงออกนนจะเปดเผย อสระ ตรงไปตรงมา ตวอยางค าพดแบบเดก ๆ คอ “ดเขาซ ซอบอเสยไมมเลย” “หนหกลมเขาแตก เจบจงคะแม” “เพยง! ขอใหฉนพบเทพบตรในดวงใจเถอะ” กลาวโดยสรป ทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธมทศนะวา พฤตกรรมของบคคลเปลยนแปลงตลอดเวลา พฤตกรรมทเปลยนแปลงไปนนจะเปลยนไปตามสถานการณ บคคลจะตองรวาเมอไรควรจะมพฤตกรรมแบบพอแม แบบผใหญ หรอแบบเดก การเปลยนแปลงพฤตกรรมเชนน ท าใหบคคลเขากบคนอนในสงคมได จงนบวาเปนผมมนษยสมพนธทด ถาบคคลใดสามารถปรบใชพฤตกรรมแตละแบบไดอยางเหมาะสมกนบไดวามบคลกภาพ และมนษยสมพนธด

Page 6: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ลกษณะรปแบบการสอสาร การตดตอสอสารของบคคล ทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธกลาวถงการตดตอสอสารระหวางบคคล 3 ประเภท คอ การตดตอสอสารทสอดคลอง ขดแยง และเคลอบแฝง

1. รปแบบการสอสารทสอดคลอง (Complementary Transaction) หมายถง การ ตดตอสอสารทสนองจดประสงคของผพดทงสองฝาย และท าใหเกดความพงพอใจ สบายใจ และ มนษยสมพนธทดตอกน

ฝายถาม : ชวยคนเอกสารส าคญใหผมหนอยเถอะ

ฝายตอบ : ตกลง ผมจะชวยคณ

2. รปแบบการตดตอสอสารทแสดงความขดแยง (Crossed Transaction) หมายถง การตดตอสอสารทแสดงความไมเปนมตร ผถามตองการทราบค าตอบแตผตอบไมใหค าตอบ หรออาจจะพดแบบประชดประชน หาเรอง ท าใหเกดความไมพอใจ ความขดเคองใจ

ฝายถาม : ผมขออนญาตกลบกอน 2 โมงนะครบ ฝายตอบ : แตงานเลก 2 โมงนะจะ

3. รปแบบการตดตอสอสารทเคลอบแฝง (Ulterior transaction) เปนการตดตอสมพนธ ระหวางบคคลทมพฤตกรรมการพดอยางหนง แตมความตองการหรอความรสกนกคดอกอยางหนง ซอนเรนอยภายใน ซงผพดรวาผอนหรอสงคมไมยอมรบ จงพดออกมาอกอยางหนงใหผฟงยอมรบ และพอใจ การตดตอสอสารจงเปนไปในลกษณะ “ปากกบใจไมตรงกน” การตดตอสอสารทเคลอบแฝง จงเปนการตดตอสอสารทไมจรงใจ ซงจะน าไปสสมพนธภาพทไมด

Page 7: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

สมศร : “ดใจดวยนะมาล ทเธอสอบคณตได A” (สงซอนเรน) หมนไสนก ท าเปนเกงทแทกฟลค มาล : “ขอบใจจะ” (สงซอนเรน) ฉนกรวาเธอไมไดจรงใจกบฉน

ใบงานกจกรรมแนะแนว หนวยการจดกจกรรมรปแบบการสอสารแบบ TA ระดบชนมธยมศกษาปท 6

ชอ-สกลนกเรยน………….….....................…………..…………………..ชน ม.6 /..........เลขท..............

ใบงานเรอง ชวยกนคด (2)

Page 8: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ใหนกเรยนวเคราะหบทสนทนาตอไปนและเขยนทศทางการสอสารของคสนทนาตามรปแบบการสอสารทปรากฏ ดงตวอยาง

ตวอยาง สดา : ขอโทษคะ ชวยอธบายเลขขอนหนอยไดไหมคะ สมชาย : ยงจรงๆ ของเรากยงไมเสรจเลย

สดา สมชาย สรป รปแบบการสอสาร ขดแยง

สถานการณท 1 สดหลอ : วนนผมไมไปกบพอนะ ผมนดเพอนไวแลว ไมไปไมได พอ : หยดนะ แกจะไปกบเพอนไมได ฉนบอกแกไวแลว แกตองไปกบฉนเดยวน สดหลอ พอ

สรป รปแบบการสอสาร............................

สถานการณท 2 บอย : ดรถคนนนส แตงซะสวยเลย นาขบจรงๆ เบล : ใชของใครไมรนะ ถาไดลองขบละกอแหลมไปเลย บอย เบล

สรป รปแบบการสอสาร............................

สถานการณท 3 กบเก : โอย...เมอคนพมพรายงานจนดกกวาจะเสรจ ปวดคอไปหมดเลย กอย : แลวทฉนนงท า Power Point ไมเหนอยหรอไง แลวยงตองออกไปน าเสนออก กบเก กอย

A A

C C

P P

A

A A

C C

P P

A

A A

C C

P P

A

P P

A

Page 9: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

สรป รปแบบการสอสาร............................

สถานการณท 4 สดสวย : มาโรงเรยนสายอกแลวนะเรา ชายนอย : ครบบานผมอยไกลมาก วนนออกจากบานตงแตต 5 แตเผอญรถเมลขาดระยะนานมาก สดสวย ชายนอย

สรป รปแบบการสอสาร............................

สถานการณท 5 ตวโต : การบานเยอะมาก ท าเทาไรกไมเสรจ ยงเหลอรายงานอกตงหลายชน ครสงงานทกวชา จนท าไมทน จะบาตาย ตาต : ท าไหวหรอเปลา ใหเราชวยเอาไหม ของเราเสรจหมดแลว ตวโต ตาต

สรป รปแบบการสอสาร............................

สถานการณท 6 แม : ท าไมถงไมรจกจดตารางสอนใหเรยบรอย

จบ : กไมวางท าการบานอยไมเหน หรองย สรป รปแบบการสอสาร............................

สถานการณท 7

แจม : วนเสารไปเทยวบานเอมกบเราไหม จบ : ฉนไมไดมเวลาเหลอมากมายทจะไดไปโนนไปน เหมอนเธอ สรป รปแบบการสอสาร............................

P P

A A

C C

A A

P P

A A

C C

A A

C C

P P

A

A A

C C

P P

A

Page 10: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

สถานการณท 8 หวหนาหอง : เธอชวยเอาเอกสารไปสงหองพกครใหเราหนอยสจะ เพอน : ไดส เดยวเราเอาไปสงใหเธอเอง สรป รปแบบการสอสาร............................

2. ใหนกเรยนวเคราะหการสนทนาตอไปน ตามแนวคดของทฤษฎ TA ทไดศกษามา และ เตมขอมลลงในชองวางใหสมบรณ

ค าพด/การสอสาร

ใหวเคราะหสญลกษณการสอสารจากบทสนทนาวาเปนการสอสารแบบใด(P) (A) (C)

ใหนกเรยนคดวเคราะหหาค าพดตามแนวคด TA เพอใหเปนการสอสารแบบการสรางสมพนธภาพทด

แม: จะไปไหนจะลก

ลกสาว: หนจะไปท าการบานทบาน เพอนคะแม

แม: ท าไมตองไปท าทบานเพอน ท บาน เราท าไมไดหรอไง

ลกสาว: แคหนจะไปบานเพอนท าไม แมตองยงอะไรกบหนมากมาย

3. ใหนกเรยนเตมสญลกษณการสอสารหนาขอความตอไปน P A หรอ C หนาขอความ ................1. ครนดประชมกรรมการชมนมวนพรงนบาย 2 โมงนะ ................2. ถาเธอรจกเกบหนงสอใหด กไมตองมานงบนอยอยางนหรอก …………. 3. ท าไมแตงตวอยางน เสอหลดนอกกางเกงไดไง ............... 4. นา....ไปเปนเพอนเราหนอย เรากลวจะแยอยแลว ............... 5. ไปไหนกไปเลย อยามายงกบฉน ไป ไป

C C

A A

C C

P P

Page 11: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

............... 6. แมครบมอะไรกนบาง ผมหวจะแยอยแลว

............... 7. ขอบคณนองๆ ทกคน ทสเราไดแชมป เพราะความรวมมอรวมใจของพวกนองๆ ทกคน

............... 8. กนไดเลย ไมตองรอแลว คนไมตรงเวลา ใหกนทหลงกแลวกน

................9. เสอเธอสวยจง คงแพงนาด เราคงไมมปญญาซอมาใสหรอก

..............10. ไมสบายหรอเปลา แวะไปใหครพยาบาลดหนอยนะ

เอกสารประกอบกจกรรมแนะแนว หนวยการจดกจกรรมรปแบบการสอสารแบบTA ระดบชนมธยมศกษาปท 6

เอกสารเพมเตมส าหรบคร

Page 12: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธ (Transactional Analysis – TA) ผรเรม Eric Berne (1910 – 1970 ) ทฤษฎการวเคราะหการตดตอสมพนธ (TA) ถอก าเนดขนราวชวงป ค.ศ.1950 โดยแอรค เบรน (Eric Berne) ซงไดรบการอบรมเปนจตแพทยและนกจตวเคราะห ในชวงนนทฤษฎจตวเคราะหเปนทฤษฎ ทมอทธพลมากตอการบ าบดทางจต อยางไรกตามการคนพบธรรมชาตของภาวะอโก(Ego State) โดยเบรน ท าให TA เกดขนและตกผลกเปนทฤษฎทมความเปนอสระ ดงนนการเผยแพรความคดภาวะของอโกในชวงป ค.ศ. 1955 – 1962 จงจดเปนระยะแรกของการพฒนา TA การคนพบภาวะของ อโกมพนฐานจากการทดลองทางประสาทวทยาทกระตนเราสมองโดยตรง พบวาบคคลจะมประสบการณแสดงภาวะอโก ของความ เปนพอแม ผใหญ และเดก ซงเปนตวก าหนดความคด ความรสก และพฤตกรรม เบรนยนยนวาภาวะอโกทง 3 สามารถสงเกตเหนไดในพฤตกรรมปจจบน เขาน าการคนพบนไปใชในการจดท าจตบ าบดแบบกลม เพอเปนสวนหนงของการใชแนวคดจตวเคราะหในการบ าบด TA

ทฤษฎบคลกภาพ พฒนาการของบคลกภาพสามารถเขาใจไดผานแนวคดทส าคญตางๆ ไดแก ภาวะอโก การไดรบความเอาใจใส ค าสง การตดสนใจ การสรางบทชวต เกม การตดตอสมพนธ และต าแหนงชวต ซงแนวคดนสะทอนอทธพลของฟรอยด อยางไรกตามโครงสรางของอด อโก ซเปอรอโก เกดขนในจตไรส านก ในขณะทโครงสรางบคลกภาพตามแนวคดของทฤษฎนมพนฐานอยกบจตรส านกโครงสรางหลกของบคลกภาพคอ ภาวะพอแม เดก และผใหญ ภาวะทงสามนพฒนาขนอยางสม าเสมอและสามารถท านายได

ภาวะของอโก ภาวะเดกของอโก (The Child State) เดกแรกเกดมสญชาตญาณธรรมชาตของการแสดงพฤตกรรม เชน รองไห สงเสยงเอกอาก ดด เลย ฯลฯพฤตกรรมเหลานสะทอนถงภาวะแรกเรมของอโกซงแฮรส ( Harris & Harris, 1985 ) ใหเชอวา The Early Child หรอ Somatic Child ในชวงใดของชวตหารกบคคลมพฤตกรรมเหมอนทารกเรยกวาในขณะนนบคคลอยในภาวะ Early Child Ego หนาทพนฐานของภาวะเดกของอโกม 2 ภาวะคอ 1. ภาวะเดกอสระ ( The Free Child : FC ) หรอเดกธรรมชาต ( The Natural Child : NC ) ภาวะเดกอสระ เปนภาวะทแสดงกรยาไปตามธรรมชาต ไมปดบงความตองการแทจรง ขเลน เตมไปดวยพลงสนกสนาน อยากรอยากเหน หรอแสดงอารมณอจฉาปงปง ไมไดดงใจ ออกมาตรงๆ บคคลทอยในภาวะนนานเกนไปอาจแสดงถงการไมสามารถควบคมตนเอง ไมมความรบผดชอบ

2 ภาวะเดกปรบตว ( The Adapted Child : FC ) หนาทของภาวะเดกปรบตว คอ แสดงกรยาของเดกทรจกปรบตวเขากบสงแวดลอมโดยเฉพาะพอ แม เพราะกลวการถกลงโทษหรอการไมไดรางวล เชน ความรก ค าชมเชย ของเลน ขนมท

Page 13: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

ตองการ ฯลฯ พฤตกกรมทแสดงออกเหมอนรวามผใหญจบตาดอย เชน ยนยอม ขยนขนแขง ขณะเดยวกนอาจแสดงพฤตกรรมตรงขาม เชน ตอตาน ไมยอม กลาวโดยสรปวา กลาวโดยสรป ภาวะเดกอสระแสดงออกถงความรสกหรอพฤตกรรมตามธรรมชาตโดยไมค านงถงปฏกรยารอบขาง ในขณะทภาวะเดกปรบตว เปนการแสดงออกเพอปรบใหเขากบผอน

ภาวะผใหญของอโก (The Adult Ego State) เมอทารกเรมพฒนาภาษาพด ความสามารถในการเกบสะสมขอมลกจะเพมขนดวย ระยะนเปน ชวงทเรมพฒนาหนาทในสวนของภาวะผใหญ คอการรบขอมลจากโลกภายนอกและจากภาวะอโกอนๆ แลวน ามาประมวลเพอชวยในการตดสนใจ การตดสนใจไมจ าเปนตองถกเสมอไป เพราะขอมลทรบมาอาจไมถกตองหรอไดมาไมพอเพยง ภาวะผใหญยงมหนาทเปนกรรมการการจดการระหวางขอเรยกรองของภาวะพอแม กบความตองการของภาวะเดก นอกจากนยงเปนสวนของบคลกภาพทใชเหตผลตงค าถามในท านองวา “ท าไม” และ “อยางไร” นนคอค านงถงผลลพธทเกดขน

ภาวะพอแมของอโก (The Parent Ego State) ภาวะนหมายถง ความเชอ อารมณ ความรสก และพฤตกรรมทเดกเลอกรบและจดจ าในเรองของภาษา รวมทงภาพลกษณของพอแมทเดกสรางขน ภาวะพอแมมความแตกตางจากภาวะพอแมตอนตน ( Early Parent ) กลาวคอภาวะพอแมครอบคลมทศนคตหรอพฤตกรรมทเดกจดจ ารบเขามา ไมเจาะจงเฉพาะจากพอแม แตรวมขอมลภายนอกอนๆดวย ส าหรบภาวะพอแมตอนตน เปนภาวะทเดกรบเอาความรสกและพฤตกรรมของพอแมโดยการตความจากภาพทเหน เสยงทไดยน ขณะทยงไมพฒนาภาษาพด

ภาวะพอแมตามหนาทหมายถงแบงออกเปน 2 สวนคอ 1. พอแมเออเฟอ ( Nurturing Parent : NP ) NP คอ สวนทแสดงความหวงใย เอาใจใส ปกปอง ลกษณะดงกลาวอาจมความพอดหรอมากเกนไป 2. พอแมวพากษวจารณหรอพอแมควบคม ( Critical หรอ Controlling Parent : CP ) CP คอ สวนทขมข แสดงอ านาจ กดข ล าเอยง ควบคม สวนนบอกถงลกษณะแฝงของบคลกภาพทไมเชอในความคดของตนเอง นอกจากนยงแสดงถงความไมไววางใจตนและผอน และแสดงออกโดยใชอ านาจเปนสอตอบสนองขอเรยกรองความตองการของตน แนวคด พฤตกรรมของบคคลจะเปลยนแปลงตลอดเวลา ขนอยกบสถานการณและเวลา โดยจะเปลยนแปลงใน 3 ลกษณะ ดงน 1. พฤตกรรมแบบบดามารดา ( Parent Ego State : P)

- แสดงออกในลกษณะของความรกใคร เอนด ปลอบประโลม หวงใย หวงด - เกรยวกราด ดดาวากลาว ใชอ านาจสงการ ต าหนตเตยน เยาะเยย ประชดประชน

Page 14: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

- ยดถอประเพณ ระเบยบแบบแผน - เปนพฤตกรรมทไดรบจากพอแมตงแตเดก การสงเกตและจดจ า เมอเตบโตขนเปนผใหญกจะแสดงพฤตกรรมดงกลาวโดยไมรตว 2. พฤตกรรมแบบผใหญ ( Adult Ego State : A ) - แสดงออกในลกษณะตรงไปตรงมา มเหตผลและขอเทจจรง ไมใชอารมณหรอความคดเหนสวนตว - จะพฒนาตงแตอาย 10 เดอน โดยเปรยบเทยบการกระท าของตนกบสงทพอแม หามปรามจนคนพบวาอะไรควรท า อะไรไมควรท า 3. พฤตกรรมแบบเดก ( Child Ego State : C) - ชดของความรสก เจตคต และรปแบบพฤตกรรมซงบคคลไดกระท าในวยเดก - สดชน ราเรง มชวตชวา กลาหาญ สรางสรรค การพดทแสดงออกมามอสระ เปดเผยตรงไปตรงมา - ขาดเหตผล - เอะอะ โวยวาย เสยงดง แนวทางในการตดตอสมพนธ 1. การตดตอสมพนธ แบบไดความสมบรณ ( Complementary Transactions) : เปนการตดตอสอสารทสอดคลองกน เชน สงสาร – ผใหญกบผใหญ ตอบรบ – ผใหญกบผใหญ สงสาร – บดามารดา กบเดก ตอบรบ – เดกกบบดามารดา ตวอยาง : ชวยคนเอกสารใหอาจารยหนอยเถอะ : ไดคะ เดยวหน/ผมชวยอาจารย 2. การตดตอสมพนธแบบขดแยง ( Crossed Transaction ) การตดตอสอสารระวางบคคลทสภาพแหงตนของคสอสารไมสอดคลองสมพนธกน เชน ถาผถาม ถามเพอตองการค าตอบ แตผตอบ ตอบแบบประชดประชน หาเรอง ท าใหเกดความร าคาญใจ ขดเคองใจ ตวอยาง กรณท 1 : รายงานทเธอท าสงอาจารยดดจงเลย : ยงไงกสรายงานของเอไมไดหรอก

กรณท 2 : อาจารยบอกใหฉนนงทตรงน : บอกแลวไมใชเหรอวาไมใหนงทของฉน

Page 15: ใบงานเรื่อง ช่วยกันคิด 1 ให้ ...elsd.ssru.ac.th/jarmon_si/pluginfile.php/39/mod_page...ใบงานเร อง แบบส ารวจบ

3. การตดตอสมพนธแบบซอนเรน ( Ulterior Transactions ): การตดตอสอสารม 2 ระดบ คอ ระดบทเปดเผย – เปนการแสดงออกอยางตรงไปตรงมา ระดบทซอนเรน – สารทถกสงออกมาอยในลกษณะปกปด

ตวอยาง : ดใจดวยนะจะทไดรบเลอกเปนตวแทนหอง ( สงทคด : กแคตวแทนหอง ไมเหนจะส าคญอะไร) : ขอบใจจะ ทศนคตตอตนเองและผอน 1. ฉนเลวแตคณด ( I’m not O.K., You’re O.K. ) - เปนสภาวะทางจตของคนทไมมความสข - ตองการก าลงใจ เอาใจใสจากบคคลอน - มกมองตนเองในแงลบ แตมองผอนในแงด ยกยองชนชมผอน 2. ฉนดแตคณเลว ( I’m O.K., You’re not O.K. ) - บคคลมกจะประเมนตนเองวาเปนคนด แตประเมนวาคนอนเลว หรอไมด ไมมคณคา - ชอบต าหนผอน ชอบวดโทษผอน ยกตนขมทาน 3. ฉนเลว คณกเลวดวย ( I’m not O.K., You’re not O.K. ) - มองวาตนเองไมมคา และผอนกไมมคาเชนกน - มกมองโลกในแงราย หมดหวงในชวต ไมมจดมงหมายในชวต - จดอยในผปวยโรคจต หรอโรคประสาท 4. ฉนด คณกดดวย ( I’m O.K., You’re O.K. ) - มกเปนผทจดอยในกลมผมสขภาพจตสมบรณ - เปนทศนคตของผทประสบความส าเรจในชวต มองโลกในแงด มองตนเองและผอนในแงด ชวตมความสข