But La Hinh Hai - But La Tam Thuc

7/29/2019 But La Hinh Hai - But La Tam Thuc

1/155


2/1552 | Mc lc

Mc lc

Li ta .............................................................................................................. 5Hng mun hng vn .................................................................................... 6Chng 01:i thong dong v thnh thi................................................. 11

i nh Bt.................................................................................................. 11Chng 02: Tm vn hnh nh th no? .................................................. 15

Bn thc tng tc nh th no?............................................................. 20Tm hnh ................................................................................................... 24

Chng 03: Tm tm .................................................................................... 27Biu bit...................................................................................................... 29Sng v nc ............................................................................................. 29Ci tm h ly ca chng ta..................................................................... 32Ba t tnh ................................................................................................... 34Dng tm qun tm .................................................................................. 37Ngi m ngi ........................................................................................ 41

Chng 04: Dng sng tm thc ............................................................... 42T tng v cng tng........................................................................... 46Nm tm s bin hnh.............................................................................. 47

Xc .......................................................................................................... 47Tc ........................................................................................................ 48Th .......................................................................................................... 51Tng ..................................................................................................... 51T............................................................................................................ 52

Nm tm s bit cnh ............................................................................... 53Dc.......................................................................................................... 53Thng gii .............................................................................................. 54nh ........................................................................................................ 55Nim ....................................................................................................... 56Tu .......................................................................................................... 56

Chng 05: Tri gic v thc ti .................................................................. 58Kin thc l mt chng ngi cho s hiu bit ..................................... 60Ba cnh gii ca tri gic ............................................................................ 60


3/1553 | Mc lc

M ca c Bt.......................................................................................... 63Cc cnh gii ca tri gic trong m v trong khi sng to ................... 65Bn php qun tm t .............................................................................. 67

Php qun th nht: Tm t danh ...................................................... 68Php qun th hai: Tm t ngha ........................................................ 69Php qun th ba: Tm t t tnh gi lp .......................................... 70Php qun th t: Tm t sai bit gi lp .......................................... 73

Bt nh a n bt bo ng .................................................................. 74Hai a hoa tm ......................................................................................... 76

Chng 06: C hi t do ............................................................................. 79Ba nghip: Thn, khu, .......................................................................... 79Khng sinh khng dit ............................................................................. 84St na v thng v nht k v thng ................................................. 87 thc v t do ch ................................................................................. 90Khi phc ch quyn................................................................................ 93Cng nghip v bit nghip ..................................................................... 95

Chng 07: Tp kh hnh phc ................................................................. 99Phng php nui dng tp kh hnh phc ..................................... 102

Ba nh ................................................................................................. 102Lc ................................................................................................... 106Tm bn lnh ........................................................................................ 113Bn yu t thng yu ....................................................................... 115

Chng 08: i bng chn ca Bt ........................................................... 118Nng lng chnh nim......................................................................... 121Tu gic v thng, v ng.................................................................... 122i trong Tnh ..................................................................................... 124Thc ca con ngi................................................................................. 125By bc mu nhim .............................................................................. 125Chn ca Bt............................................................................................ 128a xc...................................................................................................... 130Mt thn v nhiu thn .......................................................................... 132Mang tng thn theo mnh ..................................................................... 134

Chng 09: Nhng bi tp nui dng thn Bt v tm Bt ............. 136

Thin hnh ............................................................................................... 136Thin ly................................................................................................... 139


4/1554 | Mc lc

Nm ci ly .............................................................................................. 140Ly th nht......................................................................................... 140Ly th hai ........................................................................................... 141Ly th ba ............................................................................................ 142Ly th t ............................................................................................ 142Ly th nm......................................................................................... 143

Ba ci ly .................................................................................................. 144Ly th nht......................................................................................... 144Ly th hai ........................................................................................... 145Ly th ba ............................................................................................ 146

Bung th ................................................................................................ 147Bi tp bung th................................................................................ 148

Bt thc quy c tng ............................................................................... 151Bi tng v nm thc u .................................................................. 151Bi tng v thc th su..................................................................... 151Bi tng v thc th by .................................................................... 151Bi tng v thc th tm .................................................................... 152

Nm mi mt tm hnh....................................................................... 153


5/1555 | Li ta

Li ta

Ngay nhng trang u, ni dung ca cun sch c trnh bymt cch sc tch, y qua mt hnh nh rt p: Hnh nh ca

ngi anh ln n kp lc gip ngi em gii quyt mt vn nan gii trn my in ton. Ngi anh ni: Em ngi qua mt bn anh lm cho. Ngi em tc th cm thy vng lng d cha bit vn c c gii quyt n tha hay khng.

Ngi anh ln chnh l c Bt trong lng mi chng ta, l shiu bit sng sut ca chng ta. Thy Thch Nht Hnh cng chnhl ngi anh ln , lc no cng gn gi, thn thit v kin nhn.Mi trang sch l mt li nhn nh, ta nh ang nghe ging ni nhnhng, d dm ca Thy: Cc bn c nhn li xem, tnh thng v tugic ca Bt ngay trong lng ca bn.

y l mt cun sch nh, y cht thi ca, y hnh nh ca Pht gioc truyn c din by bng ngn ng tm linh ca ngi Typhng, iu gip ta hiu rng tt c mi vn ca th gian

u mang mt ngha chung: l ngha tng tc m Bt dy,khng c g m khng lin h mt thit vi nhau, khng c g l tch

bit nhau. Cho nn c cun sch ny, ta phi c cho tt c mingi, tt c cng nhau ng gp xy dng hnh phc cho mingi anh em ca mnh trn tri t ny.


6/1556 | Hng mun hng vn

Hng mun hng vnim sch Buddha Body Buddha Mind caThch Nht Hnh - Hozan Alan Senauke

Thch Nht Hnh mc mt chic o trng nu bnh d v gip i vit cch mt Thy tu, mt thin s, mt tc vin x hi, mt hc gi,mt nh th, mt cy cu ni lin cc tn gio th gii. V, trong mt ngha no , mt nh cch mng. Nh thi s Walt Whitman, ng cth ni vi mt nim tin: Trong ti c hng mun hng vn (Icontain multitudes). Nhng thay v ni th, ng ch ni rng: Tt cchng ta ai cng cha hng mun hng vn trong con ngi camnh. Trong ba mi nm qua, Thch Nht Hnh (m gii tthng gi mt cch thn mt v cung knh bng danh t Thy) racng cy cy mnh t chnh php Ty Phng. Ti thch cchRichard Baker ni v ng: Thy Nht Hnh l mt im gp g giamt m my, mt con c sn v mt b phn c kh hng nng ng l mt s hin din ch thc ca tm linh.

Trong nhng nm 1980, nhng ngi theo hc vi Thy ch l gii

thin sinh v gii tranh u cho ha bnh va lm quen c vi nim o Pht dn thn (engaged Buddhism) c Thy v quv Vit Nam dng ln trong hon cnh bin la ca chin tranh VitNam. Hai mi hai nm sau, v sau nhiu cuc chin tranh khc, ng tr thnh mt trong nhng v o s Pht gio ni ting, c nhhng mnh nht trn th gii. Nhng trung tm tu tp do ng lpnn Php, California v Vermont tr nn rt ni ting, c rt

ng o ngi v tu hc. Hng trm tng thn a phng cthit lp di ci tn chung l Cng ng Sng Trong Chnh Nim lmnn tng ym tr cho cng trnh ging dy v tu tp ca ng. Hngngn ngi t nhn l t ca ng, hng triu ngi c schng ngay sch ting Anh ca ng cng c trn mt trm imsch c xut bn. Vo tui 80, ng vn tip tc dch thut, trctc, ging dy, tuyn dng chnh php, bt chp ngy m, thchthc chng ta phi nhn li mt cch su sc vo bn thn ca chngta v vo nhng c cu x hi m chng ta to dng.



Mi y thi, ti c c sch Thin Hnh Yu Ch ca Thch NhtHnh v ti c dp p dng i chm chm quanh h Merritt cathnh ph Oakland. Ti nh mi hai on vn trong sch y. onth nht, ng vit:C ngi ngh rng i trn than hng, trn bnchng hay trn mt nc mi l php l. Ti th khm ph ra rng i

trn mt t l mt php l ri. Trong on th hai, ng ni rngchnh php m ly mi iu, trong c c kh au v an lc: Ttnh ch thc ca chng ta cng l nhng min bn ly nc ngca thm kht, hn th v u m. Chn l cng l kh au v ti nhcm con ngi to ra cho nhau. Nu lng nghe cho k, ta cng thyc trong ting chim ht nhng du vt ca kh au v s hi.

Cun sch mi nht ca Thy l cun Bt l hnh hi, Bt l tm thc(Buddha Body Buddha Mind) do nh Parallax n hnh. l nhxut bn m Thy v Arnold Kotler lp ra t nm 1987, by gi trthnh mt c quan xut bn khng v li ca Cng ng Sinh HotChnh Nim c nhim v qung b sch ca Thy v cc tc gi khcvit v ch o Pht i Vo Cuc i. Ti thy quynBt l hnhhi, Bt l tm thc l mt tc phm v Pht gio Tm L Hc Mi

thuc loi xut sc nht. V chng ta khng ngc nhin khi sch btu bng php mn thc tp thin i.

Thc tp thin i chm mt mnh, qu v hy th phng php ny:th vo v bc mt bc, ch tm hon ton vo gan bn chn. Nuqu v cha v, cha ti c mt trm phn trm th ng bcthm bc no na c. C i cho qu v v ti giy pht hin ti

c mt trm phn trm ri th mi bc i bc k tip. Qu v cth xi ln th gi nh vy. V khi qu v thy mnh v tic mt trm phn trm ri th hy mm ci v bc thm mt

bc khc. Bc i nh vy, qu v in xung t s vng chi vthnh thi ca qu v.

Bt l hnh hi, Bt l tm thc l mt cun sch tip ni cng trnh,pht huy gio l Duy Biu ca Thy Nht Hnh, ly cm hng t

kinh Lng Gi v cc b lun ca t Th Thn, sng vo th k thnm. Cun sch trc cng mt ch ca Thy l Hiu Tm



Ta (Understanding Our Mind), ging dy nm mi bi tng DuyBiu ca trng phi Vijnanavada.

Trong khi Hiu Tm Ta l mt cun sch thuc loi chuyn mnc kh kh hiu th Bt l hnh hi, Bt l tm thc li l mt quyn

sch c rt d hiu v Thy Nht Hnh c ti nng kho lo dint c nhng gio l kh khn thm diu trong o Pht thnh ra dhiu vi ngn ng thng dng ca thi i chng ta. Cun sch btu bng cch dy thin i, khng phi l khng c ch . Chnhnim t trc n nay l trung tm ca nhng g Thy ging dyv gia thn v tm khng c g ngn cch. Khi ta thc tp thin i,thin ngi, thin ly; khi ta tip x vi nhau, ta s dng c thn v

tm cng mt lc. Khi ni ti tng tc, ng thi Thy cng cpti s nht tr diu k gia thn tm vi nhng phc hp a dng,tng lin, tng quan, khng kht v bt kh tri ca cc c cu x hitrong ta ang sng.

Nhng g Thy Nht Hnh ging dy u cha mi di vo nhngcung tn v nhng o tng ca chng ta. Dng tu Tip Hin, thnhlp nm 1966, c mi bn gii m gii u tin l: thc cnhng kh au do thi cung tn v thiu bao dung gy ra, con xinnguyn thc tp ng b vng mc vo bt c mt ch thuytno, mt l thuyt no, mt thc h no, k c nhng ch thuytPht Gio. Nhng gio ngha Bt dy phi c nhn thc nhnhng php mn hng dn thc tp pht khi tu gic v t bim khng phi l nhng chn l th phng v bo v, nht l bo

v bng nhng phng tin bo ng.Chng ta phi nhn cho r t c tu gic qua ci s ca chngta, ng bao gi khng cng nhn bt c mt ci g ang thuc v ta v cng khng bao gi nn c nu gi ly nhng ci m ta qu tintng l tht, m tht ra l khng tht. Tu gic ny, trong sch Bt lhnh hi, Bt l tm thc c cp ti rt r rng, thu o - mttu gic a ti thng yu v bt bo ng:



Thin tp c da trn tu gic bt nh - gia thin v c, gia khv lc, v vy phng php x l kh au lun lun l nh nhng, bt

bo ng. Khi ta chp nhn c tnh cch bt nh ca thc ti, tas tr thnh bt bo ng mt cch t nhin. Ta thy khng cn phin p, xua ui cn gin v ni s ca ta na, bi v ta thy cn gin

y v ni s y cng l chnh ta, ch khng phi l k th ca ta. Do, ta s i x vi chng mt cch nh nhng m du. S khng cnc s xung t na. Ch cn li s thc tp chm sc v chuynha.

Thy Nht Hnh miu t Lc Ba La Mt nh su k thut to nnhnh phc. Ba La Mt c ngha l t b bn ny i qua b bn kia.

Ti c cm tng l khi dy v lc , Thy lun lun nhn mnh tinhn ba la mt v tinh tn ba la mt nhiu hn. Nhn (ksanti) i viThy l kin nhn v khng loi tr, tinh tn (virya) l chuyn cn,sing nng. Nu khng sing nng vt bc th lm sao Thy todng v nui dng c tng y tng thn xut gia v ti gia Typhng, lm sao Thy vit c tng y cun sch, lm sao c thc tip tc i ging dy khp ni trong sut my mi nm tri v

lm sao chu ng ni bn mi nm lu y vin x? Thy mic php v li qu xa ln u cch y ch c hai nm! Hn thna, nu khng chuyn cn v chu ng, lm sao Thy kin trtranh u cho ha bnh v i din c vi kh au trn th giitrong sut my mi nm vi hiu bit v tnh thng m khng hthi ch nh th.

Nhn nhc i i vi tinh tn. Nhn nhc, theo Thy, l thc tp lm cho tri tim ta ngy cng ln rng thm ra. Cng nh mc sMartin Luther King Jr. dy v agape trong C c gio, Thy dy:Nhn nhc l m ly tt c trong tnh thng ca mnh m khngloi tr bt c ai. Trong tnh thng ch thc, ta khng cn k thna, d ngi y l da en, da trng hay da vng, d ngi y theoo Hi, theo o Bt, theo o Do Thi hay theo ch ngha cng sn

i na mnh cng chp nhn tt c m khng cn k th. Nhn nhc y c ngha l khng k th.



Thy Nht Hnh nhn o Bt nh con ng tu tp tr thnh mtcon ngi ton vn, bc i trn tri t mt cch an lc, to dngc ha bnh. Cch sng ny vt ln khi mi tn gio v mi thch, cho tnh ngi l cao c hn ht. Tuy nhin Thy cng nirng cc tn gio ln phi c trch nhim a tn hu ca h vo con

ng nhn bn ny. Ti thy nh Riverhead va n mng k nimngy xut bn cun Bt Ngn i Cha Ngn i (Living BuddhaLiving Christ) bng mt n bn th mi ca cun sch y - mt tcphm c xem nh nn tng chung ca c Pht gio ln Ky T gio.Vi mt bi ta ca hc gi Elaine Pagels, cun sch ny cng l mtvin nn tng khc cho Pht php ti Ty Phng, by gi y cnthch ng vi thi cuc hn c mi my nm v trc, khi n mi

c xut bn ln u. Tinh hoa ca cun ny, cng nh ca baonhiu cun sch khc ca Thin s Nht Hnh l i thoi v chia s,ci m th gii chng ta ang thc s cn n hn bao gi ht, cho ttc cc tn gio trn th gii. Lm th no t nui dng mnh vnui dng truyn thng tn gio ca mnh? Thy vit: Khi Pht tv Ki t hu ti vi nhau, h nn ngi xung n vi nhau mt bacm c chnh nim. n cm nh th l c hnh b tch thnh th.Thc tp n cm trong chnh nim nh th, mi ba n u c th trnn ba n cui cng (the Last Supper). Tht ra, ta c th gi l ban u tin (the First Supper), ti v sau khi n mt ba n nh th, ttc mi ci u tr thnh mi tinh v ti mt.

dch t tp ch Buddhadharma, s Summer 2007(tc gi Hozan Alan Senauke l tu s pht gio thuc tng To ng

Nht Bn, hin l th chng ca thin vin Berkeley. ng cng l cvn lu ngy cho tp ch The Buddhist Peace Fellowship)


11/15511 | Chng 01: i thong dong v thnh thi

Chng 01: i thong dong v thnh thi

Trong kinh Hoa Nghim, Bt c tn xng l bc lng tc tn, lbc c tn sng v qu trng nht trn i, bc c qu trng

nht trong cc loi sinh vt i bng hai chn. Bt ng c tn sngv qu trng nht bi v Bt bit an tr ni mi bc chn ca mnh.Thin hnh l mt php mn quan trng trong o Bt, l mt sthc tp tm linh rt su sc. Khi bc i Bt khng cn phi gngsc. Bt ch i thi. Bt khng cn c gng, bi v khi i Bt tip xcc vi tt c nhng mu nhim ca cuc sng trong t thn vchung quanh Bt. y l cch thc tp hay nht, khng mang tnh

hnh thc. Qu v hy th i nh vy, i m i, khng cn gngsc, khng cn u tranh, nhng l mt s thc tp rt thm su.c Bt ni: S thc tp ca ti l tu v tu tu, chng v chng chng.

Nhiu ngi trong chng ta kh chp nhn c tng thc tpkhng cn c gng m c th thong dong, thoi mi trong chnhnim. l do chng ta khng i bng hai chn ca mnh. C khi

chn chng ta i, nhng tm chng ta th li ang mt ni no khc.Chng ta khng i ht thn tm ca mnh. Chng ta thy thn v tml hai ci ring bit, c khi thn th i mt ng m tm th kochng ta i v mt no khc.

Trong khi i vi Bt, thn v tm l hai mt ca cng mt thcti. i, n gin ch l t bn chn ny tip ni bn chn kia. Nhngthng khng bit cch i th ngi ta thy mt mi v chn nn. H

mt cht l xch xe chy. Khi hiu c s lin h mt thit gia thnv tm, chng ta s i c nhBt, chng ta s cm thy rt thoimi v th v.

i nh Bt

Qu v c th bc mt bc, tip xc su sc vi mt t v thit lp

thn tm trong giy pht hin ti. v ti, by gi y. Qu vkhng cn c gng g c. Chn qu v tip xc vi mt t mt cch


12/15512 | Chng 01: i thong dong v th nh thi

chnh nim. Qu v tht s v vi giy pht hin ti, by gi v y. V t nhin qu v c t do, khng b rng buc bi bt c mtd n, lo lng, mong ch no. Qu v hon ton c mt, thc mnhang cn sng v ang tip xc vi mt t.

Khi i thin mt mnh, qu v c th th thc tp nh sau: Th vo,bc mt bc v ch tm hon ton vo lng bn chn ca mnh.Nu qu v cha v c mt trm phn trm th ng bc bcno na c. Qu v c th xi ln th gi nh vy. Khi no chc chnmnh v c mt trm phn trm vi giy pht hin ti by giv y, tip xc c vi thc ti mt cch su sc th qu v hymm ci v bc i bc k tip. i nh vy, qu v s in ln mt

t s vng chi, thnh thi v nim an vui ca qu v. Bn chn caqu v nh mt con du ca v quc vng. Khi ng du ln mtloi giy t no, con du s lm cho giy t tr nn quan trng.Con du lm nn mt du n. Nhn vo du chn ca mnh, chng tathy g? Chng ta thy dun ca t do, du n ca vng chi, dun ca hnh phc, du n ca s sng. Ti tin chc l qu v c khnng bc c mt bc nh th bi v trong qu v c Bt, gi l

Pht tnh, c kh nng thc nhng g ang xy ra. Ci ang xy ral: Ti ang cn sng, ti ang bc i. L con ngi, con ngi c thc, chng ta phi c kh nng lm c iu ny. Trong michng ta ai cng c Bt trong t thn mnh, chng ta hy cho Bti.

Cho d trong nhng tnh hung kh khn nht, qu v cng c thi

nh Bt. Nm ngoi, vo thng ba, khi n thm Triu Tin, c ln ithin hnh m bao quanh chng ti ng nght c ngi vi hngtrm chic my quay phim chp hnh hng vo, h ch mun quayphim v chp hnh chng ti, khng cn con ng no i c.Tht kh i thin hnh trong tnh hung nh th. Ti ni: Bt i,con chu thua ri, Bt i cho con i. Ngay lp tc Bt n v Bt i,hon ton t do. Ri m ng r ng ra cho Bt i, ti khng cn

c gng g c.



Khi no gp kh khn, qu v hy bc qua mt bn v mi Bt lmthay cho mnh. Bt c trong qu v. iu ny lun lun c hiu qu -hiu qu trong mi tnh hung. Nh khi gp s c trn my vi tnhm ta khng th sa cha c, c mt ngi anh gii v my tnh iti v ni: Em ngi qua mt bn, anh lm cho. Ngay khi anh mnh

va ngi xung th mi th u n tha. Tt c u ging nh vy.Khi gp kh khn, mnh bc lui mt bc, Bt lm cho mnh. Rtn gin! Mnh phi c nim tin ni Bt trong t thn ca mnh vhy cho Bt i, hy cho ngi thn ca mnh i.

Khi i, qu v i cho ai? C th qu v i n mt ni no ,nhng ng thi qu v cng c th i nh mt s hin tng. Qu v

c th i cho ba m, cho ng b. Ba m v ng b ta c th khng bitccch i trong chnh nim. T tin ca mnh c th sng c im khng c c hi i nhng bc chn hnh phc v an lc,khng bit thit lp thn tm trong giy pht hin ti. y l iung tic m chng ta khng nn lp li.

Qu v c th i bng i chn ca m. M tht ti nghip, m khngc nhiu c hi i nh th. Qu v c th ni: M i, m i vi connghe m! v qu v i vi m. Tri tim ca qu v s trn y tnhthng. Qu v c t do, v ng thi qu v cng gip cho m t do.Bi v s tht l m qu v ang c trong qu v, c trong mi t boca c th qu v. Ba ca qu v cng hon ton c mt trong mi t

bo c th ca qu v. Qu v c th ni: Ba i, ba i vi con ba nh,ngay lc qu v s i vi i chn ca ba. Rt mu nhim v l th.

Ti m bo vi qu v l iu khng kh. Qu v khng cn phiu tranh, hay gng mnh ln lm iu ny, ch cn thc thi thmi th s din ra tt p.

Sau khi c th i cho ngi mnh thng, qu v cng c th i chongi gy kh au cho mnh. Qu v c th i cho ngi tncng mnh, ngi tn ph nh ca, t nc v dn tc mnh.Nhng ngi ny khng c hnh phc. H khng c tnh thng

cho h v cho nhng ngi khc. H gy kh au cho qu v, chogia nh qu v, cho dn tc qu v. Nhng ri s c lc qu v c th



i cho h. i nh th mnh tr thnh Bt, tr thnh B Tt vi ytnh thng yu, hiu bit v t bi.


15/15515 | Chng 02: Tm vn hnh nh th no?

Chng 02: Tm vn hnh nh th no?

Trc khi c th i cho t tin, i cho nhng ngi lm hi mnh,chng ta cn hc cch i cho chnh mnh. lm c iu ny,

chng ta phi hiu c tm mnh, hiu c s lin h gia ichn v khi c. Thin s Thng Chiu ni rng: Khi chng tahiu c s vn hnh ca tm th s thc tp ca chng ta tr nnd dng. Ni cch khc, nu chng ta c chnh nim th i chnca chng ta s i mt cch rt t nhin.

Bt dy rng thc lun lun tri chy nh mt dng nc. Thcc bn loi: tin ng thc (nm thc u), thc, mt nathc v tngthc. i khi bn thc ny c chia thnh tm loi, trong tinng thc c chia thnh nm (nhn thc, nh thc, t thc, thitthc, thn thc). Khi chng ta i trong chnh nim th tt c bn tngthc ny u hot ng.

thc (mind consciousness) l thc u tin, s dng hu ht nnglng ca chng ta. thc l thc hot ng, l mt phn ca thc,

n phn xt, lo lng, phn tch v ln k hoch. Khi ni v thc,chng ta cng ni n thn thc, bi v thc khng th c mt nukhng c no. Thn v tm n gin l hai mt ca cng mt thc ti.Thn m khng c thc th khng phi l mt thn th thc s, mtthn th sng. Ngc li nu khng c thn th thc cng khng tht biu hin c.

Chng ta c th t luyn tp ly i ci phn bit sai lm gia nov thc. Chng ta khng nn ni thc c sinh ra t no, bi v nuni ngc li l: no c sinh ra t thc th iu cng ng.No ch chim hai phn trm trng lng c th, nhng li tiu thti hai mi phn trm nng lng ca c th. V vy, s dng thclm hao tn nhiu nng lng. Suy ngh, lo lng, ln k hoch ly irt nhiu nng lng ca chng ta.

Chng ta c th tit kim nng lng bng cch luyn cho thc camnh c thi quen chnh nim. Chnh nim gip chng ta c mt



trong giy pht hin ti, cho php thc ca chng ta th gin vbung b c nhng lo lng v qu kh hoc nhng d on chotng lai.

Thc th hai l tin ng thc (sense consciousness), l thc pht sinh

t nm gic quan: ci thy, ci nghe, ci ngi, ci nm, ci xc chm.Khi i, khi nhn, khi nm, khi ngi, khi nghe, khi tip xc chng tacng dng thc ny. i khi, chng ta gi cc gic quan ny l cahay cng, bi v tt ccc i tng ca tri gic i vo thc u quacc gic quan ny. Tin ng thc lun lun bao gm ba yu t: thnht l cn (mt, tai, mi, li, thn), th hai l cnh (i tng canm gic quan: sc, thanh, hng, v, xc, php) v yu t cui cng

l kinh nghim ca chng ta qua nhng g chng ta thy, nghe, ngi,nm v xc chm.

Thc th ba l tng thc, l vng su kn nht. Thc th ba ny c rtnhiu tn gi. Truyn thng Bc tng gi l tng thc, ting sanskrit lA-li-gia thc. Trong truyn thng Nam tng, ngi ta dng tingpali l bhavanga, m t loi thc ny, gi l hu phn thc.Bhavanga ngha l lun tri chy nh mt dng sng. Tng thc ckhi c gi l cn bn thc (root consciousness, mulavijnama), hocnht thit chng thc (the totality of the seeds, sarvabijaka. Tng nghal gi li v duy tr (keep and preserve).

Nhng tn gi khc nhau ny c hm ni ln ba c tnh ca tngthc:

-

c tnh th nht l mt ni, mt ci kho ct chatt c cc loiht ging. Ht m tt (mustard) tuy rt nh nhng nu c c hiny mm, ci v bn ngoi s nt ra v ci rt nh bn trong trthnh ci rt ln, l mt cy m tt to cao. Trong Phc m,ngi ta ni n hnh nh ht m tt c kh nng tr thnh mtcy rt ln, c nhiu chim chc n ca ht v lm t sinh sng.Ht m tt tng trng cho tt c nhng g c ct cha trong

tng thc. Mi th chng ta thy hoc tip xc u c ht gingnm su trong tng thc.



- c tnh th hai l tng tr, bi v tng thc khng ch a vocc thng tin m n cn c cng nng nm gi v duy tr.

- c tnh th ba, l hu phn thc (bhavanga), l kh nngx l(processing) v chuyn ha.

Tng thc ging nh vin bo tng vy. Vin bo tng ch c gi lvin bo tng khi c nhng c vt c ct gi trong . Khi khngc g trong c th ta gi l mt ta nh m khng phi l vin botng. Vin bo tng phi bao gm nhng c vt c ct cha v gngi trong . Chuyn vin bo qun phi c trch nhim gi gn v

bo tr cc c vt y. Tng thc bao gm nng tng (kh nng ct gi)v s tng (i tng c ct gi). l tt c cc thng tin t qukh, t t tin ca chng ta v tt c cc thng tin nhn c tnhng thc khc. Trong truyn thngo Bt, cc thng tin ny cct gi di hnh thc ht ging (bija).

Gi s sng nay ln u tin chng ta c nghe tng kinh. Tai v mthanh n vi nhau lm biu hin mt tm hnh, gi l xc. S tipxc ny gy nn mt s rung ng n tng thc. Nh vy c th ni

tm hnh ny l mt ht ging mi ri xung tng thc. Tng thc ckh nng tip nhn v duy tr. Tng thc ct gi tt c cc thng tinm n nhn c. Tuy nhin, chc nng ca tng thc khng ch ctip nhn v duy tr m cn lm hin hnh (biu hin) cc ht ging,cc thng tin.

Cng vic ny khng lm hao tn g. Tng thc khng tiu tn nhiu

nng lng nh thc. Tng thc c kh nng lm vic m khngcn phi dng cng nhiu. V vy mun tit kim nng lng chngta ng suy ngh nhiu, ng hoch nh nhiu v cng ng lo lngnhiu qu. Hy cho tng thc lm ht mi chuyn.

Tng thc hot ng khng cn s c mt ca thc. N c kh nnglm c nhiu th, lp ra nhiu k hoch, quyt nh c nhiuiu m khng cn bit quyt nh l g. V d nh khi i vo mtgian hng tm mua mt ci m hay mt chic o s mi, ta c cmtng trong khi nhn vo nhng th c trng by ta c t do, rng



nu ti chnh cho php ta s t do la chn nhng g ta mun. Nungi bn hng hi ta thch g, ta c th ch hoc ni ci mnh munv ta c cm gic lc ny ta l ngi t do, ta c th dng thc camnh la chn nhng g mnh mun. Nhng thc cht, l mto tng. Mi th m chng ta la chn c sn trong tng thc v

chng ta khng cn l ngi t do na, chng ta b n l. Cm gicp, cm gic thch hay khng thch c quyt nh rt chcchn, rt thn trng tng thc ri.

Chng ta tng rng chng ta c nhiu t do, l mt o tng.Thc ramc t do ca thc chng ta rt nh. Tng thc ra lnhcho chng ta lm nhiu th, bi v tng thc tip tc nhn vo, m p,

duy tr, lm hin hnh v quyt nh m khng cn s tham d ca thc. Tuy nhin nu bit thc tp, chng ta c th tc ng n tngthc, chng ta c th gip tng thc bit cch ct gi v lm hinhnh nhng ht ging tt, ng thi c nhng quyt nh hay hn.

Cng nh thc v tin ng thc, tng thc cng tiu th. Khi xungquanh ta c mt nhm ngi th cho d ta mun ta l ta, ta cng tiuth cch thc ca nhm ngi , chng ta tiu th tng thc ca h.Thc ca chng ta c nui bng thc ca nhng ngi khc. Cchchng ta quyt nh, nhng g chng ta thch hay khng thch uph thuc vo cch nhn ca cng ng. C th ban u chng tathy khng p lm, nhng nu nhiu ngi cho l p th t tchng ta cng thy p. l v tm thc c nhn c lm bngtm thc cng ng.

Gi tr ca ng la c lm bng suy ngh ca cng ng chkhng phi chl nhng yu t kinh t khch quan. S s hi, thamvng, mong mun ca con ngi lm cho ng la ln xung.Chng ta cng b nh hng bi cch nhn, cch suy t ca cngng. V vy, chn mi trng sng xung quanh rt quan trng.Chng ta phi chn mi trng nh th no quanh ta l nhngngi c tnh thng, c hiu bit, c t bi, bi v m ngy chng ta

s b nh hng bi tm thc ca cng ng .



Tng thc em li cho ta s chng ng v chuyn ha. Kh nng nyc cha ng trong ngha th ba l hng chuyn (always flowing).Tng thc ging nh mt khu vn m chng ta c th gieo ht ln. Chng ta c th gieo cc loi hoa, cc loi cy n tri v rau c, ri sau hoa tri v rau c s ln ln. thc ca chng ta ch l

ngi lm vn. Ngi lm vn c kh nng lm t, chm sc tv tt nhin phi tin tng vo kh nng ca t tin rng t ny scho ra hoa tri. L mt hnh gi, chng ta khng th ch da vo thc m cn phi da vo tng thc na bi v tt c nhng quytnh u c thc hin tng thc.

Gi s ta g nhp mt thng tin no vo my vi tnh th nhng

thng tin ny s c lu vo cng. a ny ging nh tng thcvy. Mc d ni dung khng xut hin trn mn hnh nhng thngtin vn cn , chcn nhn ng nt th ni dung s biu hin. Htging (bija) trong tng thc cng ging nh nhng d liu chng tact gi trong my. Nu mun, chng ta ch cn nhn mt ci l nhngd liu s xut hin trn mn hnh thc. thc chng ta ging nhmn hnh v tng thc ging nh a cng, bi v tng thc c th

ct cha rt nhiu th trong . Chnh nh kh nng ct cha, duy trv bo qun ca tng thc m cc thng tin, d liu khng b xa i.

Tuy nhin, khc vi nhng thng tin trn a cng, tt c cc htging trong tng thc u mang tnh hu c c th thay i, chuynha c. Chng hn ht ging gin d c th yu i v nng lnggin d c th c chuyn ha thnh nng lng thng yu; ht

ging thng yu c th c ti tm v ln mnh hn. Tnh chtca cc php, ca cc thng tin c lu gi v vn hnh trong tngthc l lun lun tri chy v chuyn bin. Tnh thng c th binthnh hn th v hn th cng c th c chuyn ha tr li thnhtnh thng.

Bn cnh , tngthc cng l mt nn nhn. Khi cha t c ivin cnh tr, tng thc l i tng ca s vng mc. Tng thc

khng c t do. Trong tng thc cng c nhng yu t ca vminh nh gin d, m m, s hi v nhng yu t ny to thnh mt



sc mnh, mt nng lng nu ly tng thc v mun chim hu tngthc lm ca ring. l thc th t, gi l Mt na thc. Mt na thccng c th gi l chuyn thc (cogitation). Thc mt na tin vo mtci ng ring bit, tin vo mt con ngi. Nm su trong tng thc lmt nim cho rng c mt ci ng tch ri vi nhng yu t v ng

khc. Thc ny, cm th ny v ci bn nng c gi ti l ny,nm rt su trong tng thc. N khng phi l mt ci thy ca thc. Chc nng ca mt na l nu ly tng lm ng, m ly tng thcnh mt ci ng ring bit v chim hu tng thc lm ca ring.

Mt na thc c mt tn gi khc l Chp tr (adana). Chp tr c nghal nm gi, nm bt, chim hu lm ca ring (appropriation). Chng

ta hy tng tng n mt cy dy leo m chi v ci chi ny trli m ly bao quanh thn cy. Ci o tng tin rng c mt ci ngny nm su trong tng thc mt cch kin c. l kt qu ca vminh v s hi. o tng ny cng to ra mt ngun nng lngquay tr li m ly tng thc v bin tng thc tr thnh i tngthng yu duy nht ca n.

Chc nng ca mt na l chim hu tng thc lm ca ring nh cachnh n. Mt na lun lun hot ng v khng bao gi ri khi tngthc. N lun lun m ly, nm gi hoc bm cht vo tng thc. Ntin rng tng thc l i tng thng yu ca n. V vy m tngthc khng c t do. Mt na c o tng rng tng thc l ti, lngi tnh ca ti, nn ti khng th bung b c. m ngymt na c mt nhn thc su kn v bmt rng: Ci ny l ti, ci

ny l ca ti. Ti phi lm mi cch nm ly, bo v v bin nthnh ci ca ti. Mt na c sinh ra v n su vo tng thc. N iln t tng thc v quay tr li m ly tng thc nh l i tng can: Anh l ngi tnh ca ti, anh l ti.

Bn thc tng tc nh th no?

By gi khi c tn gi ca bn thc, chng ta c th thy c snh hng v tc ng qua li ca chng. C khi o Bt v tng thcnh l mt bin thc v cc thc khc l nhng con sng i ln t



lng bin thc . Khi c gi th ngn gi s kch ng cho cc thckhc biu hin.

Tng thc l ci cn bn, l nn tng, l gc r. T nn tng cn bnny m thc biu hin v hot ng. i khi thc cng ngh ngi

v tr v li tng thc. Trong trng hp ny, tng thc l khu vnv thc l ngi lm vn. Mt na cng ny sinh t tng thcnhng ri quay tr li m ly tng thc v xem tng thc nh ti sn,nh i tng thng yu ca n c nh th sut m ngy, v vym mt na cn c gi l tnh thc.

Khi yu ai, mnh khng tht s yu ngi . Mnh to ra mt hnhnh hon ton khc vi thc ti. Sau khi sng vi ngi mt hainm, mnh mi khm ph ra hnh nh m mnh c v ngi kia qukhc xa vi thc ti. Mc d mtna c sinh ra t tng thc, nhngcch nhn ca n v tng thc cng y v minh v tri gic sai lm.Mt na to ra hnh nh v tng thc nh i tng thng yu ca nv i tng ny khng ng vi thc ti. Khi chng ta chp hnhmt ngi no th tm hnh ch l mt tm hnh m khng phil ngi . Mt na ngh rng n yu tng thc, nhng thc t n chyu ci hnh nh do chnh n to ra m thi. i tng ca thc cth l thc ti m cng c th l mt i cht (representation) dochng ta ch quan ba t ra.

V vy, chng ta c ngi lm vn l thc, chng ta c tnh thc lmt na. Tuy nhin thc c th b gin on. Chng hn nh khi ngm khng mng m hay khi b hn m th thc hon ton ngng

hot ng. Khi chng ta ivo mt trng thi nh no tht su, thc cng ngng hot ng hon ton - khng suy ngh, khng hochnh, khng g c. Tuy nhin, tng thc vn tip tc hot ng. Thinhnh su cng c th nh th. Khi chng ta i, tng thc vn tip tclm vic nhng chng ta khng thc v iu .

thc c th hot ng c lp m cng c th cng tc vi tin ng

thc. Gi s chng ta i xem trin lm, ng trc mt bc tranh thnhn thc chng ta hot ng. C th giy pht u tin nhn thc



nhn vo tc phm ngh thut m khng c mt cht suy ngh haynh gi no. Nhng thy c i tng ngay trong lng s vt chko di c mt st na (kshana), mt giy pht rt ngn ngi. Ngaysau , nhng kinh nghim trong qu kh i ln cng vi nhngnh gi, phn xt, ci ny nh th ny nh th kia. l s cng tc

gia hai thc: thc v nhn thc. Khi thc lm vic vi tin ngthc, gi l thc ng cu(associative consciousness). Nu i su vonh chng ta s khng thy, khng nghe, khng tip xc g na c.Lc ny, thc lm vic mt mnh, gi l thc c u (independentmind consciousness). Trong thin nh, chng ta thng s dng thc c u ny. Chng ta ng ht hai mt, hai tai li, chng takhng mun b phn tn bi nhng g chng ta thy hoc nghe. V

th nh c pht sinh t thc.

Cng c khi tin ng thc hot ng hp tc vi tng thc m khngi qua thc. iu ny nghe c v hi ng nghnh, nhng li xy rart thng xuyn. V d khi li xe, d thc ta ang nghv nhngchuyn khc, ta cng c kh nng trnh c nhiu tai nn. Hay thmch c khi ta khng h ngh g n chuyn li xe c, m tai nn vn

khng xy ra. Khi i, him khi ta b vp t. l v nhng n tng,nhng hnh nh m nhn thc cung cp c tng thc nhn vov lm quyt nh di khng qua thc. Khi c ai bt thnhlnh a mt vt g gn vo mt ta, hay c ai sp nh ta, hoc cmt vt no sp ri trng ta th ta phn x rt nhanh. Ci quytnh , hnh ng nhanh nhn khng phi do thc lm nn.Chng ta khng cn ngh l: , c mt tng , v vy mnh phi

bc qua. Chng ta ch hnh ng thi. Bn nng t v i ln ttng thc.

C mt hm ti nm m. Vo thi xa, chu , ngi ta phi t xaygo. Trc khi nu cm, phi ly la i xay. Ci ci xay go trongcha c mt m thanh, nhp iu rt c bit. Mt ngy n, ti angngh tra, lc vo khong mt gi ri. Tri rt nng. Ngi ta

thng thch ng tra na gi trc khi tip tc cc sinh hot khc.Trong lc ang ng tra, ti nghe c ting xay la, nhng thc ra l ting mi mc tu ca mt em hc tr. c mc vit bng c,



ngi ta phi cho mt t nc vo a v mi mc vo. Ting mimc, bng cch no , qua nh thc ca ti, i vo tng thc v ctruyn n thc. Cho nn trong gic m, ti nghe thy ai anggi go. V vy, n tng i vo bng hai con ng: con ng thc hoc con ng tng thc. Tt c mi th i qua tin ng thc

u c th c ct gi, phn tch v vn hnh bi tng thc. Khngphi lc no chng cng i qua thc, chng c th i trc tip ttin ng thc n tng thc.

Vo m ti khi tri lnh, cho d chng ta khng m, thc ta khnghot ng, nhng cm gic lnh vn i vo c th ta qua thn thc(mt trong nm thc u), to nn mt s rung ng tng thc v

buc chng ta a tay ko mn ln p.Cho d ang li xe, sa my hoc lm mt cng vic no , chng tacng c th cho nm thc u hp tc vi tng thc. iu nygip chng ta c kh nng lm c nhiu th m khng cn s canthip ca thc. Khi a thc vo cng vic th chng ta c khnng thc c cc tm hnh ang pht khi.

Hnh (ting Sankrit gi l samskara) ngha l nhng hin tngc biu hin khi c cc iu kin hp thnh. Nhn vo mt ahoa, chng ta c th nhn ra nhiu yu t kt hp li vi nhau trong cho mt a hoa biu hin. Chng ta bit rng nu khng cma th s khng c nc v nh th hoa khng th biu hin c.Chng ta thy mt tri cng c mt trong . t ai, phn bn,ngi lm vn, thi gian, khng gian v nhiu yu t khc na kt

hp li cho a hoa biu hin. a hoa khng th tn ti bit lp.a hoa l tp hp ca nhiu yu t, l hnh. Mt tri, mt trng,sng, ni tt c u nh th c, tt c u l hnh. T hnh nhcnh chng ta rng khng c mt ci g tn ti bit lp, ch c nhiuyu t kt hp li cho mt ci g biu hin m thi.

L mt hnh gi thc tp theo gio l o Bt, chng ta c th t tp

luyn khi nhn vo s vt chng ta thy c tt c u do nhiuyu t, nhiu nhn duyn kt hp li m thnh. Chng ta bit rng,



tt c cc php lun lun bin i - ch hnh v thng. V thngl mt trong nhng then cht ca thc ti, bi v mi th u ithay.

Tm hnh

Cc hnh, cc hin tng tn ti trong tm th gi l tm hnh. Khic s tip xc gia cc cn (mt, tai, mi, li, thn) v cnh (sc,thanh, hng, v, xc) th thc pht sinh. Ngay giy pht u tin khicon mt chng ta nhn vo mt i tng, hoc chng ta cm nhnmt lung gi thi qua ln da ca mnh th tm hnh u tin biuhin l xc. S xc chm ny gy nn mt ln rung ng n tng

thc.

Nhng nu s xc chm ny khng mnh th s rung ng sngng li, tng thc tr li trng thi yn tnh ca n; v chng ta vntip tc ng hoc tip tc lm vic, v cc n tng do xc to rakhng mnh gy s ch ca thc. Ging nh nhng conthiu thn khi u trn mt nc, chng lm cho mt nc c nhng

gn sng ln tn. Nhng sau khi chng bay i th mt nc hon tonyn tnh tr li. V vy cho d tm hnh c biu hin v hu phnthc (life continuum) rung ln nhng nu cc n tng do xc to raqu yu th thc cng khng nhn bit c.

Trong tm l hc Pht gio, c khi ni bn mi chn tm hnh, ckhi ni nm mi mt tm hnh. Trong truyn thng Lng Mai,chng ta thng ni n nm mi mt tm hnh. Nm mi mt

tm hnh cng c gi l tm s (mental concomitants), chngchnh l ni dung ca thc. Nu khng c tm hnh th thc cngkhng c. Cng nh nhng git nc, git nc chnh l dng sng.Nu khng c nhng git nc th dng sng cng khng c. Chnghn nh tm hnh gin, thc c th hot ng nh th no m cn gin biu hin trong thc. Lc thc y s gin d vchng ta c cm tng l thc ca chng ta ch c cn gin, ngoi rakhng c g na c. Nhng thc t, thc chng ta khng phi ch lcn gin, bi v sau lng t bi pht khi v thc tr thnh tm t



bi. Vo nhng thi im khc nhau th thc bao gm nm mimt tm hnh; chng c th l tm hnh thin, tm hnh c, hoc tmhnh bt nh (khng thin m cng khng c).

Khi nhn mt n chim bay ln rt ngon mc trn bu tri, chng

ta thy khng c mt ngi no iu khin hay buc chng phi baytheo mt i hnh no c. Chng ta khng cn mt ci ng lm chochng bay. Cc con chim ch vic bay thi. Cng ging nh mt nong khng cn phi c ai ra lnh cho con ong ny bay bn tri haycon ong kia bay bn phi. Chng t truyn thng vi nhau v tothnh mt n ong. Trong tt c cc con ong ny, mi con u c mtnhim v khc nhau, khng c con ong no i lm sp hay i

lm ong cha c. Con ong cha khng phil ch, chc nng ca nch trng. Nu chng ta c mt on th thc tp vng chi,mt tng thn p th chng ta cng hnh x ging nh n ong vy,trong tng c nhn lm nn ci tp th m khng cn c mt ngch hay mt ai khc ch o.

Khi chng ta ni tri ma tc l chng ta mun ni n cn maang xy ra. Khng cn c mt ai trn kia lm ra ma, khng phic ma ri c ai lm cho ma ri. Thc ra, ni ma ri nghe rt

bun ci bi v nu khng ri th s khng c ma ma l ri.Cch ni ca chng ta thng c mt ch th i km vi mt ng t.V vy, chng ta dng t tri khi chng ta ni tri ma. Tri lch th, l ngi lm ra ma, nhng nu nhn su chng ta s thykhng cn c ngi lm ra ma m ch cn ma thi. Ma v ri l

mt. Hnh ng ca chim v chim l mt. Khng c mt ci ng, mtng ch no tham d vo c.

C mt tm hnh gi l vitarka - tm, ngha l truy tm, suy ngh(initial thought). Khi dng ng t suy ngh, chng ta cn mt chth i vi ng t , nh: ti ngh, qu v ngh, anh ta ngh. Nhngthc s chng ta khng cn c mt ch th cho suy ngh pht khi.Suy ngh m khng cn c ngi suy ngh - iu ny hon ton c th

xy ra c. Suy ngh l suy ngh v ci g. Nhn thc l nhn thciu g. Nhn thc v i tng nhn thc l mt.


26/15526 | Chng 02: Tm vn h nh nh th no?

Khi ng Descartes ni: Ti suy ngh, tc l c ti y (I think,therefore I am). Quan im ca ng ta l nu ti suy ngh th phi cmt ci ti cho suy ngh c hnh thnh. Khi tuyn b ti suyngh, ng ta tin rng ng ta c th chng minh c c mt ci titn ti. Chng ta c mt tp kh rt mnh l tin vo mt ci ng. Tuy

nhin khi qun chiu su sc chng ta c th thy c ch c suyngh m khng cn ngi suy ngh. Khng c ngi ng ng sausuy ngh - ch c suy ngh thi. Chng l ri.

By gi nu c ng Descartes y, chng ta c th hi ng: Nyng Descartes, ng ni l: Anh suy ngh, tc l c anh y. Nhnganh l g? - Anh l suy ngh ca anh. Suy ngh l ri. C mt suy

ngh biu hin m khng cn c mt ci ng ng ng sau suy nghy.

Suy ngh khng cn c ngi suy ngh. Cm gic khng cn c ngicm gic. Khi khng c ng th ci gin ca mnh l g? l itng ta thin qun. Tt c nm mi mt tm hnh pht khi v

biu hin khng c mt ci ng no ng ng sau sp xp cho ciny hay ci kia biu hin. thc ca chng ta c tp kh da trn nim v ng, v mt na, nhng chng ta c th thin qun thcthm v tng thc ca chng ta. Tng thc ct gi nhng ht gingca tt c cc tm hnh m hin thi khng biu hin trong tm mnh.

Khi thin qun, chng ta tp nhn su em nh sng v s hiubit vo cch nhn nhn s vt ca mnh. Khi chng ta t c cinhn v ng th v minh khng cn. l s chuyn ha. Trong

truyn thng o Bt, hiu su mang n s chuyn ha. Khi tc tu gic v ng th mt na thc nim ti l s tan r vchng ta s t c t do, hnh phc ngay trong giy pht y.


27/15527 | Chng 03: T m tm

Chng 03: Tm tm

Khi qu bn rn, hoc qu cng thng v mt vn no , chng tathng hay ni rng chng ta nh mt tm. Nhng trc khi mt

tm th tm u v n i u? Trong Kinh Lng Nghim(Surangama), mt Kinh rt ph bin ca o Bt Vit Nam v TrungQuc, k li rng c Bt v t ca Bt l ngi A Nan c trao icch lm th no xc nh v tr ca tm. Tm nm bn trong thnth hay bn ngoi thn th, hay tm nm gia thn th v th giibn ngoi? C bn, Kinh dy chng ta tm l v tr. Ni cch khc,chng ta khng th ni tm nm bn trong thn th, cng khng th

ni tm nm bn ngoi thn th, m cng khng th ni tm nm gia thn th v th gii bn ngoi. Tm khng c mt v tr cnh.

Khng nhng ch c tm khng c v tr m mi th u nh th c.Sng nay ti nht mt chic l xanh. Chic l ny nm bn trong hay

bn ngoi tm ti? l vn . Cu hi tuy rt n gin nhng li

kh tr li. Chng ta khng th ly khi nim v trong v ngoi pdng vo thc ti.

Chng ta c khuynh hng ngh rng tm th y v th gii th ngoi kia; tm l ch th cn th gii v thn th l i tng. Bt dyrng tm v i tng ca tm khng th tn ti bit lp ngoi nhaum chng tng tc vi nhau. Khng c ci ny th ci kia cngkhng th c c. S khng c ch th nhn thc nu khng c i

tng nhn thc. Ch th v i tng nng nhau m biu hin.Thng thng khi ngh v tm chng ta ch ngh v thc. Nhngtm khng phi ch c thc thi m n bao gm c mt na thc vtng thc na.

Chng ta c th tp luyn xem thn th chng ta nh mt dngsng, v tm chng ta l mt phn ca dng sng y, lun lun tri

chy, lun lun bin i. Theo tm l hcPht gio th chng ngiln nht ngn cn chng ta, khng cho chng ta nhn r thc ti l


28/15528 | Chng 03: T m tm

khuynh hng b kt vo khi nim ch th l mt ci g khc hnvi i tng, v i tng l mt ci g tn ti c lp ngoi chth. Cch nhn ny tr thnh mt tp kh, mt khun mu nhhng n suy ngh v cch hnh x ca chng ta.

Khi cn l mt sa di tr, chng ti c hc rng thc c ba phn.Trong hai phn u l kin phn, darshana, tc ch th nhn thc;v tng phn, nimitta, l i tng c nhn thc. Ch th v itng nng vo nhau m biu hin. Tin rng c ch th m khngcn c i tng th l mt sai lm cn bn. Vy m chng ta hayc khuynh hng tin rng ch th nhn thc - tm chng ta - c thtn ti bit lp, tch ri vi i tng nhn thc; v i tng nhn

thc tn ti bit lp, nm ngoi ch th nhn thc.Trong o Bt c danh t nmarpa, tng ng vi thn tm(psychosoma). Nmal tm, rpa l thn. Thc ti c biu hin quahai mt thn v tm, tm l v sinh l. Ci ny khng th c c nukhng c ci kia. Ci ny khng th ci kia cng khng. No v tm lhai mt ca cng mt thc ti. V vy chng ta phi luyn tp thyc no l thc, no tng tc vi thc m ng xem chng nh lhai i tng hon ton tch ri v khc bit nhau.

Khi mi mt ngn la biu hin, chng ta c th ngh rng ngn lahon ton khc vi que dim. Nhng chng ta bit rng ngn la cmt khp ni, ngn la c mt trong que dim, c mt trong xy,trong khng kh. Ngn la khng c v tr ch thc. Khi iu kiny th ngn la biu hin. Bn cht ca thc cng th, cng

khng c v tr. Chng ta bit rng thc lun lun phi l thc vmt ci g . i tng v ch th lun lun c mt cng mt lc. Nhn vo phn ny chng ta s thy c phn kia. Nhn vo phnkia chng ta s thy c phn ny. l tng tc. Ci ny c trongci kia.


29/15529 | Chng 03: T m tm

Biu bit (double manifestation)

Biu bit l biu hin v phn bit. Thc biu hin ra hai phn: chth phn bit v i tng phn bit. V vy vijnapti -biu hin, lcng biu hin, ch th nhn thc v i tng nhn thc cng biu

hin mt lc. Bt c mt biu hin no cng u c ch th v itng ca n. Trong ting Hn, ch tng (nhn thc) c haiphn: phn di (tm) l ch th nhn thc v phn trn (tng) l i tng nhn thc. Nhng nu nhn su chng ta c ththy c phn th ba, l nn tng ca hai phn u. Nhn vo ngtin cc, chng ta thy c mt trn v mt di, hai mt ny khngth tch ri nhau. Chng ta thy r hai mt ca ng tin, tuy nhin

nu nhn su hn chng ta s thy c mt cht lm cho hai mt cang tin c th biu hin c, l kim loi. Cht ting Phngi l t th, svabhava. Mi ht ging trong tm chng ta nh vui,

bun, lo s, gin d, chnh nim, nh tnh v.v... u lun lun chatrong n ba phn ny kin phn, tng phn v t th phn.

Khi nhn ngn ni, nu tingh rng ni l mt i tng nm ngoi

thc ca ti th l mt sai lm ln. Khi nhn m my, nu qu vcho rng my l mt i tng, mt thc ti bn ngoi, khng linquan g vi thc ca qu v th cng l mt sai lm cn bn. mmy v ngn ni chnh l i tng ca nhn thc. Thc ca qu vlun bao gm ch th v i tng, chng c da trn mt nntng biu hin. Nn tng thuc phn th ba l bn cht hay cngi l t th (substance).

Sng v nc

Trong o Bt, chng ta thng dng v d sng v nc. Khi chngta quan st hin tng ca con sng dng ln t i dng, chng tathy con sng c bt u v c kt thc. Chng ta thy con sng i lnv i xung, thy s c mt v vng mt ca con sng. Trc khidng ln, dng nh con sng khng tn ti, v sau khi h xungchng ta cng thy n khng tn ti. Hoc gi, chng ta phn bitgia con sng ny vi con sng khc: con sng ny c th p hn,


30/15530 | Chng 03: T m tm

cao hn, hay thp hn con sng khc. V vy khi nhn vo th giihin tng chng ta c mi nim: bt u - kt thc; cao - thp;p - xu v.v... v chnh nhng nim ny to ra cho chng ta nhiuau kh. Tuy nhin chng ta bit rng sng cng l nc. Con sngcng mt lc va c th l sng, va c th l nc. V mt hin

tng, ngha l ng v phng din tch mn th con sng c btu, c kt thc, c ln, c xung. N so snh, phn bit chnh n vinhng con sng khc. Tuy nhin nu c thi gian ngi xung v tipxc su sc vi bn tnh ca n, con sng snhn ra n l nc. Sngkhng ch l sng m sng cn l nc na. Ngay khi n nhn ra nl nc th mi kh au tan bin. N khng cn s ln xung, khngcn lo lng v s hin hu hay khng hin hu. Nc l i din cho

th gii bn th, th gii ca khng sinh khng dit, khng n khngi.

Nu i su hn mt cht, chng ta s thy rng nhng g chng talm cho nhau, nhng g chng ta ni vi nhau, nhng g chng tangh v nhau, u nh hng tr li chng ta, nh hng n c thgii by gi vmai sau. Trong gio l ca Bt, khng c g hon ton

c nhn v cng khng c g hon ton cng ng, nhng khi nimv c nhn v cng ng ch l tng i.

Chng ta c th ngh rng, thn th ny l ti sn ring ca chng tanhng thn th chng ta cng l ca c th gii. Gi s qu v l ti xli xe v s an ton ca qu v ty thuc vo dy thn kinh th gicca qu v. Qu v ngh rng dy thn kinh th gic hon ton thuc

v c nhn qu v, qu v l ngi tha hng chng v c trchnhim v chng. Nhng nu qu v l ti x li xe but th tt cnhng ngi ngi trn xe but u ty thuc rt nhiu vo dy thnkinh th gic ca qu v. S sng ca mi ngi ngi trn xe u tythuc vo qu v. V vy khi ni: l i sng ca ring ti liu hi ngy th. Chng ti c trong qu v v qu v c trong chngti. Chng ta tng tc nhau.

Nhn vo a hoa, ta nhn ra y l hoa hng trng, ta tin chc rnghoa hng l mt thc ti khch quan tn ti bit lp bn ngoi, tch


31/15531 | Chng 03: T m tm

ri vi thc ca ta - cho d ta c ngh v bng hoa hay khng th bnghoa vn c . l khuynh hng m ta thng ngh. Tuy nhinnh khoa hc ta bit rng nhng mu sc m ta thy l do nhng lnrung ng ca sng nh sng. Nu chiu di con sng qu di hocqu ngn th ta khng nhn c mu sc. Khi nhng tn s ny lm

rung ng c nm gic quan ca ta (sense organs) th ta tin rngnhng ci ny tn ti, ngc li, khi khng nhn c tn s xuthin, ta ngh rng chng khng tn ti. Ti c th hi mt ngi khc:Anh c thy nh ti thy khng? Anh c nghe nhng g ti nghekhng? V ngi kia tr li: Vng ti thy nhng g anh thy v tinghe nhng g anh nghe. V c hai cng ng nh th nn qu vc cm tng rng n l nh vy, n l mt ci g khch quan nm

ngoi ta. Th nhng ta qun i mt s tht rng thn th con ngichng ta c cu to ging nhau. Nm gic quan ca ta cng clm ging nhau. Tt c chng ta u thng nht vi nhau y l ci

bn v ta gi n l ci bn. Chng ta ng vi nhau rng ci bngip ta ngi hc, ngi vit. Bi v ta l con ngi nn ta c khuynhhng nhn ci bn l mt dng c. Nhng nu ta l nhng con mi,ta s nhn ci bn bng mt cch nhn khc. Ta c th thy ci bn nhmt ngun thc n ngon lnh v b dng. Nh vy con mi xem ci

bn l thc n cn ta xem ci bn l mt dng c vit v hc.Do nhng g ta tin l thc ti bn ngoi c th ch l sng to phmca tm thc cng ng. Bi v do cch thc to dng nm gic quanca ta, v v cch ta tip nhn ci c gi l th gii khch quan nhth no , nn chng ta tin rng nhng g biu hin trong thc ta lthc ti khch quan bn ngoi ta. Chng ta bit rng hoa hng l sngto phm ca tm thc cng ng - tm thc ca mt nhm sinh vtgi l ngi. l s tham d vo mt cnh gii (realm of being).Con ong c cnh gii ca con ong, con chim c cnh gii ca conchim, con ngi c cnh gii ca con ngi. Cnh gii l cng

biu, l cng nghip, l tng thc cng ng.

Trong gio l o Bt, v tm khng c ni chn (non local), nn tm

khng th cht i m ch c th chuyn ha. Qu v lun tip nichnh mnh trong mi trng ny. Tng thc, suy ngh, li ni v


32/15532 | Chng 03: T m tm

hnh ng ca qu v a n nghip bo ca quv, m nghip bobao gm chnh bo (bn thn ca qu v) v y bo (mi trng qu vang sng). Qu v v mi trng qu v ang sng l mt v chngto ra nghip ca qu v. Chng ta c th m bo cho mnh c mttng lai ti p bng cch chm scsuy ngh, li ni v hnh ng

ca chng ta. Chng ta c th thay i chnh mnh bng cch thay icon ngi mnh v thay i mi trng sng chung quanh. Chm scmnh l chm sc thn mnh v mi trng ca mnh. Thc s th genkhng quyt nh ht mi th. Nhng g chng ta suy ngh, ni nngv hnh ng u ng gp vo vic to ra mi trng ca chng ta.Chng ta phi t chc i sng t thn v mi trng chung quanhnh th no nhng ht ging tch cc trong ta lun c c hi c

ti tm. l b quyt ca hnh phc.

Tt nhin mi trng ca chng ta khng ch c to nn bngnhng th chng ta thy quanh chng ta thi m cn bng nhng gchng ta khng thy, khng nghe na. Th nhng nhng g chng takhng thy khng nghe th chng ta c khuynh hng cho rngchng khng tn ti. Gi s nhn vo khong khng gian trong thin

ng, chng ta bit khng gian quanh chng ta y nhng tn hiuti vi, radio, in thoi di ng m chng ta khng th thy v nghec. Chng ta cn my mc nhin thoi hoc ti vi dch nhngtn hiu ny cho chng ta. Thng thng nhng g chng ta cho ltrng rng thc ra rt y. Chnh thc ca chng ta dch tt cnhng th ny thnh m thanh v mu sc. V vy ti cng khngchc chic l ti cm trong tay l bn trong hay bn ngoi tm thc

ti. Cho nn, chng ta phi khim cung v m lng ra cho s thci vo. B quyt ca o Bt l ly i mi nim s thc c c hii vo trong ta v t n hin l.

Ci tm h ly ca chng ta (tangle mind)

Bt c k mt cu chuyn rt th v v mt ng thng gia tr sng

vi a con trai ca mnh. M ca a b qua i. V vy ng tart cng a b. ng ta yu thng a b v ngh rng khng c


33/15533 | Chng 03: T m tm

a b, ng ta khng th sng ni. Mt ngy n trong khing i bunth mt ton cp n, chng t lng xm, bt cc tr em trong c a con trai ca ng. Khi tr v nh, ng rt tuyt vng. ng itm a b nhng khng thy n u c. Trong tnh trng lo lng vtuyt vng cng cc , ng thy thi th ca mt a b b cht chy.

ng m n ln v tin rng l a con ca mnh cht. Qu tuytvng, ng ta nm vt v xung t, m ngc, bt tc, bt tai v ttrch mnh con nh mt mnh. Sau khi khc thu m sutsng, ng ng dy, gom thith ca a b li v t chc mt bui lha tng. Sau ng ta ly tro b vo mt ci bc bng nhung rt pv lun mang n bn mnh bi v ng qu yu thng a b. Khichng ta qu thng mt ngi hoc mt vt no , chng ta mun

ngi hoc vt lun bn cnh chng ta hai mi bn gi mtngy. V ng ta tin rng a b cht v y chnh l tro ca n nnng mun mang nhng g cn li ca ngi thng bn mnh. Bt clc no, khi n, khi ng, khi lm vic ng u mang theo ci bc nh .

Mt m n, khong hai gi sng, a b b bt cc trn thot c

v tr v nh. N g ca. Qu v c th tng tng ngi cha ngthng vn ang nm trn ging khng th ng c, vn cm bc tro m khc.

- Ai g ca ? ng ta ln ting.- Con n ba, con ca ba y.

Ngi cha tr kia ngh rng ai ang ph mnh v ng ta tin chcrng con ca mnh cht ri. ng ni: i i, cu b nghch ngmkia. ng quy ry ngi ta vo m hm khuya khot nh th ny.V nh i. Con trai ca ta cht ri. a b nn n, nhng ng tavn mt mc t chi, khng nhn ra a b ang g ca l con traimnh. Cui cng a b phi ra i v ngi cha mt con mi mi.

D nhin chng ta thy rng ngi cha khng thng minh. ng lng ta phi nhn ra ging ni ca con mnh nhng v ng ta b ktvo nhng g ng cho l ng v qu chc chn v iu nn tm


34/15534 | Chng 03: T m tm

ng b bao ph bi bun chn, tuyt vng. V vy, ng ta khng nhnra chnh a con trai ca mnh ang g ca. Th l ng mt con vnhvin.

i khi chng ta nm gi mt ci g v cho l s tht tuyt i,

ri vng mc vo n, khng th bung b c. Nn d s tht cn g ca, chng ta cng t chi. Vng mc vo quan im cachnh mnh l chng ngi ln nht cho hnh phc ca chng ta.

Gi s qu v ang leo ln mt cy thang. Nu qu v leo n ncthang th t v qu v tin rng y l nc thang cao nht, th qu vkhng c c hi leo ln nc thang th nm tht s cao hn. Cchduy nht qu v c th leo cao hn l ri nc thang th t.

Mt ngy n, Bt i do trong rng v, cm theo trong tay nm lsimsap, Ngi nhn qu thy ri mm ci v ni: Ny qu thy, quthy ngh l l trong tay ta c nhiu nh l trong rng khng? Ttnhin qu thy tr li: Bch Bt, Bt ch cmmi hay mi hai lthi, trong khi trong rng c c hng triu triu l. Bt ni: ngri, ny qu thy, nhng g ti bit rt nhiu nhng ti khng th ni

cho qu thy bit ht c. Bi v ci m qu thy cn l chuyn hav tr liu. Nu ti ni cho qu thy bit qu nhiu nim th quthy s b kt vo v qu thy khng c c hi pht trin tugic ca ring mnh.

Ba t tnh

Chng ta phi lm th no ng c nh kin khi nhn thc v thgii? Lm th no chng ta c th nhn th gii vi mt thcng n? Chng ta nhn thc th gii bng nhng cp thckhc nhau qua ba t tnh: bin k chp (parikalpita), y tha khi(paratantra), vvin thnh tht (parinishpana).

T tnh th nht l bin k chp (parikalpita), sng to phm catm thc cng ng. Khuynh hng ca chng ta l tin vo mt thgii khch quan chc tht. Chng ta thy mi th tn ti ngoi nhau.Qu v ngoi ti v ti ngoi qu v. Mt tri nm ngoi chic l


35/15535 | Chng 03: T m tm

v chic l khng phi l m my. Nhng g chng ta tip xc,chng ta thy, chng ta nghe ch l sng to phm ca tm thc cngng. Hu ht chng ta xem bn cht ca th gii ch l bn cht caparikalpita, bin k. Ngi ngi bn cnh qu v ni rng c ta thyv nghe ging nh nhng g qu v thy v nghe. iu ny khng c

ngha nhng th ny l duy nht, l khch quan, l cch chng tanhn v th gii, m bi v c ta c to ra ging nh qu v v nhnthc ca c ta cng ging nh nhn thc ca qu v.

Chng ta bit rng chng ta khng ch thy bng con mt ca chngta. Con mt ca chng ta ch tip nhn hnh nh v hnh nh ny sc chuyn thnh nhng tn hiu in t. m thanh m chng ta

nghe cng vy, cng c tip nhn v chuyn thnh nhng tn hiuin t. Hnh nh, m thanh, xc chm, v nm, tt c u chuynthnh nhng tn hiu in t m tm ta c th nhn vo v x l(process).

Trong kinh Kim Cng, Bt dy: Nht thit hu vi php, nh mnghuyn bo nh, nh l dit nh in, ng tc nh th qun. Nhngg chng ta cho l c nhn hay cng ng, thc th hay s vt u lsng to phm ca tm thc pht ra bng nhiu cch. Tuy nhin tt cu l nhng biu hin n t thc. Khi bit rng th gii m chngta ang sng l parikalpita, l bin k, l phn bit th chng ta c chi nhn su vo th gii do tm thc sng to nn v tip xc vi ttnh th hai l paratantra, y tha khi.

Y tha khi(paratantra) c ngha l da vo nhau, nng vo nhau

biu hin. Chng ta khng th mt mnh m tn ti c, chng ta tng tc vi mi th khc. Nhn vo chic l, chng ta c th thym my v mt tri. Ci mt cha ng ci tt c. Nu chng ta lynhng yu t ny ra khi chic l th chic l khng cn na.

a hoa cng khng th t n c c. Hoa nng vo nhng yu tkhng phi l hoa biu hin. Nu nhn vo hoa m thy hoa l mt

thc th bit lp, th chng ta vn cn trong th gii ca parikalpita,ca bin k, ca phn bit. Khi chng ta nhn vo mt ngi no ,


36/15536 | Chng 03: T m tm

nh cha ta, m ta, ch ta, ngi hn phi ca ta m thy h l mt cing bit lp (atman) th chng ta vn trong th gii ca bin k.

khm ph ra tnh Khng ca con ngi v s vt, chng ta cnnng lng ca nim v nh. Nu trong i sng hng ngy, chng

ta sng chnh nim v nhn su vo tt c nhng g chng ta angtip xc, chng ta s khng cn b la gt bi nhng hnh tng bnngoi na. Nhn vo con, ta thy c cha m v t tin ca ngi y.Chng ta thy rng con khng phi l mt thc th bit lp. Chng tathy mnh l mt s tip ni. l chng ta bt u thy mi s mivt di nh sng ca tng tc v duyn sinh. Mi s mi vt unng vo nhau, u nng vo nhng iu kin khc m biu hin.

Nu chng ta tip tc thc tp, th nim mt v khc s bin mt.Nh khoa hc ht nhn David Bohm ni rng in t khng phi lmt thc th ring bit m n c lm bng tt c nhng in tkhc. y l biu hin ca tnh y tha, tnh tng tc. Khng c nhngthc th bit lp, tt c u nng vo nhau biu hin. Ging nhtri v phi. Phi khng phi l mt thc th bit lp c th tn timt mnh. Khng c tri th phi cng khng th c mt c. Mith u nh th c.

Mt ngy n Bt ni vi thy Ananda, ngi t yu qu ca mnhrng: Ai thy c tnh tng tc, ngi thy c Nh Lai.Nu chng ta tip xc c vi tnh duyn sinh, th chng ta tip xcc vi Bt. y l mt qu trnh luyn tp. Trong ngy, khi i, khingi, khi n, khi dn dp chng ta hy t tp nhn mi th nh chnh

n. Khi chng ta tp luyn ng hong, th t tnh vin thnh tht,parinishpana, s t n hin l, v nhng g ta tip xc s khng cn lth gii ca o tng na m l th gii ca thc ti.

Trc ht chng ta thc rng th gii chng ta ang sng c xydng bi chng ta, bi tm thc ca chng ta v tm thc ca cngng. Th hai, chng ta thc rng nu bit nhn su, bit s dng

nim v nh, chng ta c th bt u tip xc c vi tnh tngtc. Khi s thc tp thc tr nn su sc th thc ti c th c


37/15537 | Chng 03: T m tm

hin l, thc ti vt thot mi nim k c nim v tng tc vv ng.

Nhng hnh gi i theo con ng tm linh thng khng dngnhng phng tin nghin cu ti tn. H dng tu gic v nh sng

ca chnh h. Mt khichng ta bung b c s nm bt, bung bc nhng nim, nhng quan im, lo s, gin d th chng ta cmt cng c sng sut nm c thc ti - thc ti vt ra ngoimi nim sinh dit, c khng, n i, mt v khc. Thc tp nim,nh, tu lm cho tm ta thanh tnh v chnh nim, nh, tu trthnh mt cng c hng hu gip chng ta c kh nng nhn su vo

bn cht ca thc ti.

Trong o Bt, chng ta c ni n nhng cp phm tr i nghchnhau nh sinh v dit, n v i, c v khng, mt v khc. Gi s cmt cy nn ang chy, chng ta thi tt ngn nn i, sau chng tathp li v hi ngn nn: Ny em, em l mt vi ngn nn trc yhay em l mt ngn nn hon ton khc? Ngn nn s tr li: Tikhng phi mt m cng khng phi khc vi ngn nn trc y.Theo li Bt dy, l con ng trung o, madhyamaka. Conng trung o rt quan trng, bi v con ng trung o la khihai bin kin c v khng, sinh v dit, n v i, mt v khc.Nhng khm ph ca khoahc gip chng ta lm sng t ci thyny.

Khi qu v m quyn album ca gia nh ra v thy tm hnh camnh khi nm tui, qu v thy mnh hon ton khc vi a b trong

album. Nu ngn la hi qu v: Ny anh, anh l mt vi cu btrong hnh hay anh l mt ngi hon ton khc? Th qu v s trli nh ngn la: Ny ngn la, ti khng phi mt vi cu b tronghnh m ti cng khng phi khc.

Dng tm qun tm

c ci nhn ng v thc ti l mt vic, cn thc tp chngnhp cho cci thy y li l mt vic khc. Albert Einstein vit:


38/15538 | Chng 03: T m tm

Con ngi l mt phn ca ci ton th gi l v tr, l mt phn bgii hn bi khng gian v thi gian. Con ngi y cm nhn rng tthn mnh, nhng suy ngh v cm th ca mnh l nhng g bit lpvi nhng ci cn li. l mt o gic ca tm thc. Chnh ci vminh ny l mt loi nh t giam hm chng ta, hn ch chng ta

trong nhng c mun c nhn v lin h vi mt vi ngi thn cnnht ca ta thi. Nhim v ca chng ta l phi thot ra cho c cinh t ny bng cch ni rng vng tay thng yu m p cmi loi chng sanh v ton b thin nhin vi tt c nhng munhim ca n.

Tm khng ch l no. Mun i vo nh, ta cn chic cha kha m

ca. Cha kha v cnh ca u quan trng i vi chng ta. thccn b no biu hin nhng iu khng c ngha l no sinh ra thc, cng ging nh cnh ca th khng th sinh ra ngi nh c.No khng phi l ci duy nht cho thc biu hin.

Khi t chc mt kha tu, chng ta to ra mt mi trng mingi c th thc tp thin i, thin ngi, thin th. Thc tp nhngphp mn ny gip h c th i vo nhng chiu hng khc catm. Nu trong nhng lc qu bn rn chng ta ni mnh nh mttm, th vi chnhnim chng ta c th tm thy tm tr li.

Nhiu ngi bit cu chuyn ca T s thin th su TrungQuc l ngi Hu Nng. Ngi sng tu vin Tung Chan ca T thnm l Hu Kh. Mt ngy n T Hu Kh yu cu qu thy trnh kkin gii. Ngi t ln nht ca Ngi l Thn T, n t min Bc

Trung Quc. Thn T c hc thc rt cao, Ngi trnh bi k kingii nh sau:

Thn l cy b Tm l i gng sngPhi thng hay lau ching cho bi bm.

Bi k ny rt hay, chng ta c th s dng thc tp. Tm chng tac khuynh hng b nhng ng my tham lam, gin d, s hi v lo


39/15539 | Chng 03: T m tm

lng bao ph. Tm ca cc nh khoa hc cng vy. Do ngi hnhgi phi bit chm sc tm ca mnh khng b bao ph binhng lp bi bm .

Ngi Hu Nng xut thn t mt gia nh nng dn min Nam

Trung Quc. Ngi i n min Bc hc o vi T Hu Kh. Vkhng bit ch nn Ngi phi nh mt thy khc vit gim bi kkin gii ca mnh. Bi k nh sau :

Cy B vn khngi gng sng cng thXa nay khng mt vtHi bi bm ni u?

Chng ta dng tm qun chiu tm ca mnh. Nhng loi tmno chng ta c th dng c? Nu tm chng ta b kt trong nhnggin hn, u m, phn bit th cho d chng ta c nhng dng c khoahc ti tn i na, tm chng ta cng khng sng sut lmcng vic qun chiu. V th, mc ch ca thin tp l gip chng tac c chn tm qun chiu v tho g nhng ni kt bn trong.

Trong chng ta ai cng c nhng nim, nhng nh kin m khi ktvo ri chng ta khng cn t do na, chng ta khng c c hi tip xc vi s tht ca cuc sng. l nhng chng ngi cachng ta. Chng ngi u tin l s tri chng, l nhng kin thc,khi nim v nhng nh kin v s tht. Chng ngi th hai l

phin no chng - klesha - nh s hi, gin hn, phn bit, tuyt vngv ng mn. Thc tp cc php mn nh thin i, thin ngi, thin

th, nghe php thoi lun gip chng ta mi gia cng c ca tm tm c th t qun chiu sng sut hn.

Mc ch ca chng ta khi nghe php thoi hay hc gio l khngphi c thm kin thc, khi nim m l bung b nhng kinthc khi nim. Chng ta khng thay nhng kin thc, khi nim c

bng nhng kin thc, khi nim mi. Nhng bi php, nhng trang

sch c tc dng nh nhng cn ma gip ti tm nhng ht gingtu gic v t do trong ta. V vy chng ta phi hc cch nghe. Chng


40/15540 | Chng 03: T m tm

ta nghe hay c khng phi c thm kin thc, khi nim m ct do, vt thot mi kin thc v nim. Chng ta c nh nhng gchng ta c nghe hay khng, iu khng quan trng m quantrng l chng ta c c t do hay khng.

Trong trng hc, chng ta thng n lc rt nhiu nh bi v.Chng ta hc ct lc c c nhiu vn t, nhiu kin thc, nhiukhi nim. Chng ta ngh rng hnh trang ny gip ch cho i sngca chng ta. Th nhng di nh sng ca s thc tp, l mtgnh nng. V th chng ta phi c t do t gnh nng xung, gnhnng ca kin thc, khi nim, ca phin no, gin hnv tuyt vng.Nhng php mn thin i, thin ngi, thin th, mm ci, dng li

rt quan trng. Gn cui i ca c Th Tn, Ngi dy: Trong bnmi lm nm hnh o, ta khng ni mt li no c.

Khi chng ta n sng th n sng tr thnh s thc tp. Nhn voming bnh m, cho d mt giy hay na giy thi, chng ta cng cth thy c nh nng mt tri, thy c nhng m my trongming bnh m . Nu khng c mt tri, khng c ma, khng ct th bnh m khng th c c. Nhn vo ming bnh m, chngta thy c mi th trong v tr i vo mnh, nui dng mnh. l thc tp chnh nim v qun chiu. Chng ta c th thng thcming bnh m mt cch su sc m khng cn phi mt nhiu thigian. Ch cn mt tch tc thi cng cho chng ta nhn ra ming

bnh m l s gi ca ton th v tr. Khi a vo ming, chng tach a bnh m vo m ng a nhng d n, gin hn v nhai

nhng d n, gin hn khng c tc dng lnh mnh. Chng ta chnhai bnh m v an tr trong vic nhaibnh m ca mnh. Ch cchnh nim mi c th gip chng ta sng su sc v tip xc cvi nhng mu nhim ca s sng. V vy mi giy pht trong isng u c th l giy pht tr liu, chuyn ha v nui dng.


41/15541 | Chng 03: T m tm

Ngi m ngi

Chng ta c th hc li cch ngi vi s c mt ca thc. Khi ngNelson Mandela ving thm nc Php, nh bo hi ng ta: By ging thch lm g nht? ng tr li: Ti ch mun ngi xung m

khng lm g c. T khi c th ra khi t ti qu bn rn, khng cthi gian ngi yn.

Ngi m khng lm g c tuy n gin nhng li kh lm, bi v tpkh rong rui, chy theo ca chng ta qu mnh ci cm gic lchng ta phi lun lun lm mt ci g tr thnh mt tp khsu dy. V vy, vi thc v tu gic chng ta c th dng li v btu sng i sng ca mnh mt cch ch thc. l kh nng ngim khng lm g c. Ch ngi thi! Hy cho thn tm ta an lc,vng chi v t do.

Ngi cho an l mt ngh thut. Khi chng ta ngi an tc l chng taang ngi trn hoa sen. Ngc li ngi m bt an th ging nh angngi trn ng than hng. V vy ta hy hc ngi nh Bt. Ch ngim khng cn lm g c. Mt s ngi trong chng ta c th ngi

nh th. Tuy nhin mt s khc cng cn phi luyn tp thm. Chngta cng phi hc li cch i. i nh th no chng ta c th tnhng tng bc chn ca mnh, nhng d n, nhng lo s khngcn l chng ngi ca ta na.

n sng l mt c hi ngi, n, thng thc tng ming thcn. Khi rachn, chng ta cng ch ra chn thi m khng cho

nhng d n, lo lng rng buc ta, v nh th chng ta c t do. Khinh rng, chng ta ch nh rng. Khi mc o, chng ta ch an trtrong vic mc o. Chng ta lun lun c mt vi chnh mnh v cth an tr trong mi pht giy ca i sng hng ngy.


42/15542 | Chng 04: Dng sng tm thc

Chng 04: Dng sng tm thc

Nh trit hc David Hume ni: Thc l mt tia sng hay mtchui nhng tri gic khc nhau din ra lin tc vi mt tc phi

thng. Cc tm hnh biu hin v tip ni nhau nh mt dngsng. Khi nhn vo dng sng, chng ta ngh rng dng sng l mtthc th khng bao gi thay i, nhng l do tm thc ca chngta to ra. Khi ngi trn b sng, chng ta thy rng dng sng mchng ta ang quan st by gi khng ging vi dng sng m chngta va mi xung bi li. Heraclitus ni rng chng ta khng th tmhai ln trong mt dng sng.

Trong quyn sch Evolution Creatric xut bn nm 1908, HenriBergson thng dng thut ng k thut in nh ca tm(cinematographic mechanism of the mind). Khi xem phim chng ta ccm tng nh c mt cu chuyn tht ang xy ra. Nhng nu kocun phim ra kim tra, chng ta s thy ch c nhng bc tranh ringl ni tip nhau cho ta cm gic c mt thc th tn ti lin tc.

Cc tm hnh biu hin rt nhanh v din ra lin tc cho ta cm gicthc l mt ci g trng tn. Tuy nhin, nu chng ta c chnhnim, c kh nng nhn r cun phim, chng ta s thy c vngsinh dit ca mt tm hnh v bn cht ca cc ht ging to ra tmhnh y.

Ht ging c bn tnh cht v bn iu kin biu hin. Mi ht

ging u c tnh cht ring ca n, l va hng li va chuyn.Ht bp cho d lun lun thay i (chuyn) nhng vn l ht bp(hng). Khi trng ht bp, ht bp s cho ra cy bp, m khng phi lcy u. Chng ta c th tc ng, thay i v chuyn ha ht ging c th t c phm cht tt p hn m vn gi nguyn tnhcht ca chng.

Tnh cht th nht ca ht ging l st na dit, ngha l ht ging chti trong mi pht giy c ti sinh tr li, ri li cht i. Chngta bit rng cc t bo trong c th chng ta cng tri qua qu trnh



sinh dit nh th. Ngn la ca cy nn cng c tnh cht in nh.N cht i trong mi mt phn my giy v cho ra ngn la k tip.Khng nhng thc m i tng ca thc cng th, cng c tnh chtin nh. Tt c mi th, vt l hay tm l, u thay i lin tc. cBt ni:

Ch hnh v thng,Th sinh dit phpSinh dit dit dTch dit vi lc.

Tnh cht th hai ca ht ging l qu cu hu, ngha l qu ca n nm sn trong ht ging. Gi s mnh c mt ci my DVD, mnh bitci my c cha mu sc, hnh nh v m thanh trong ; tuy khngthy khng nghe nhng khng th ni chng khng c, ch cn mtvi iu kin l chng c th biu hin c. V vy m ht v qukhng phi l hai th khc nhau. Ht ging khng cn thi gian thnh qu, bi v qu nm sn trong ht ging. Khi m DVD ra,ngay lp tc mnh thy mu sc, hnh nh v nghe c m thanh.Chng ta khng cn phi i cho n khi ht ging c gieo xungthnh cy, cho ra hoa qu, ta mi thy c kt qu ca n. Khngcn phi i thi gian: qu c mt ng thi vi ht ging ri.

Tnh cht th ba ca ht ging l i chng duyn, ngha l i nhngiu kin khc c th biu hin. Ht ging c trong tng thcca chng ta, cng ging nh nhng tn hiu v thng tin trn myDVD c sn, ch cn i mt vi iu kin no c th chuyn

ha, biu hin thnh m thanh, mu sc v hnh nh.

Tnh cht th t ca ht ging l dn t qu, ngha l nhn no thqu y, ht u th thnh cy u, ht mp th thnh cy mp.

C bn duyn (iu kin) cnthit mt ht ging c th biu hin:

Duyn th nht l nhn duyn (seed condition), ting phn l hetu.

Khng c ht ging th khng c g c th hnh thnh c. Khng cnhng d kin trong a DVD, chng ta khng th lm c g.



Khng c ht bp, cy bp khng th ny mm. Nu khng c nhnght ging trong tng thc th tng thc cng khng th c gi ltng thc v by thc c sinh ra t tng thc cng khng th biuhin c. Ht ging l iu kin cn bn. Khi c ht bp, chng tac th trng ln cy bp v c tri bp n. Trong ting Hn, ch

nhn, ht ging, c vit rt th v. N c hai phn, phn ngoi l gii hn v bn trong gii hn c mt phn khc l ln, ngha l trong ci gii hn c mt ci c kh nng tr thnh rtln. Ci ln tn ti trong ci nh, nu ta cho nhng iu kin khci vo th nhng ci nh s tr thnh ci ln.

Duyn th hai l tng thng duyn (the support for seed). Chng ta

c ht bp nhng chng ta cng cn t, nc, nh nng mt tri vngi nng dn gip ht bp ny mm. Chng ta c ht gingPht tnh. Ht ging ny tuy nh nhng nu ta cho c hi, n s lnln. Chng ta cn iu kin iu kin l tng thn, s anh, s ch;l thy, l o trng. Chng ta cn mt mitrng m ht ging Phttnh c th c biu hin ti a. Nhng c hi, iu kin, mitrng... l tng thng duyn.

Tng thng duyn c hai loi: thun tng thng duyn v nghch tngthng duyn. Nu mi th xy ra m p th gi l thun tng thngduyn. Nhng i khi c nhng iu kin xy ra lm cho tnh hungkh khn thm nh thnh thong trn ng i, chng ta gp mt vichng duyn. C th chng ta b bnh hoc chng ta lm vic vimt ngi rt kh bn bc nhng nh nhng kh khn chng

ta mi chuyn ha v tr nn mnh m hn. Cho d ban u thy cv nh chng ngi nhng chnh chng ngi gip ta ln mnhln th cng l tng thng duyn, gi l nghch tng thng duyn.C nhng cy thng mc trn nhng mnh t rt kh cn hay trnnhng sn i khng mu m ht c th ny mm, ln ln ddng, nhng v iu kin kh khn m cy thng phi m suvo lng t, nh th n ln ln rt mnh m v gi khng th thi

trc gc c. Nu cy thng ch gp nhng iu kin thun li th rca n c th khng m su vo lng t v khi c nhng cn gi



mnh thi n, n s b trc gc. i khi, nhng chng ngi v khkhn gip chng ta thnh cng.

Nu lm vic chung vi mt ngi kh tnh, chng ta c th xemngi l mt tng thng duyn, cho d ngi khc cm thy

l mt chng ngi. Ngi kia ang dy cho chng ta v sc mnhca chnh mnh. Cc hnh gi phi vng mnh chp nhn c hailoi tng thng duyn y: thun tng thng duyn v nghch tngthng duyn.

Duyn th ba cn thit cho ht ging biu hin l s duyn duyn,alambana pratiyaya (ch th v i tng sinh khi cng mt lc).Nhn thc phi lun lun c ch th v i tng, c hai biu hincng mt lc. Khng th c ch th m khng c i tng. Chng ta

bit rng thc phi lun lun l thc v ci g. Khi gin, phi ci tng gin, chng ta gin ai hay gin ci g. Khi n cng vy,chng ta phi n ci g . V th, i tng l iu kin cho s vt

biu hin. Nhn thc lun bao gm ch th nhn thc v i tngnhn thc. Tri gic cng bao gm ch th v i tng. Cy bt chnm trn bn c bn phi v bn tri. Bn phi khng th c mt mtmnh m n ch c th tn ti khi bn tri c mt.

Thc cng th. Chng ta c khuynh hng tin rng thc c sn, vn sn sng nhn din ngay khi c bt c mt i tng no xuthin. Th nhng, bn thn tri gic l mt tm hnh, tng tng lmt tm hnh, gin hn l mt tm hnh. Mi khi c mt tm hnh

biu hin th ch th v i tng pht sinh cng mt lc.

Duyn th t l ng v gin duyn(s lin tc khng gin on). Tacng c th gi n l nh, samadhi, ngha l duy tr s lin tc, un, khng gin on, khng ln xung. i tng ca nh c th lm my, n hoa, hay cn gin ca mnh. Trong trng thi nh,chng ta phi gi s ch tm lin tc v bn b. Nu n mt i, risau sinh khi tr li th khng phi l nh. S ch tm cn

phi c lin tc v u n.



Gi s ang chiu phim, t nhin ta ngng li th mt chui mthanh v hnh nh cng ngng theo. Nu c s gin on trong qutrnh thc th thc s khng th tip tc c. Phi c s lin tcu n, thc mi c hnh thnh. Gi s chng ta gieo ht bp,vi ngy sau chng ta o ln xem th chng ta lm gin on s

sinh trng ca cy bp. V th cy bp con c th m chi, taphi cho n nm yn trong lng t lin tc ngy m khng ginon. Nu chng ta thi tt ngn la ca cy nn, cy nn khng thtip tc chy c. S chuyn ha v tr liu ca ta cng nh vy.Nu bc s cho thuc khng sinh v yu cu chng ta ung lin tctrong mt thi gian no , nhng chng ta ch ung c vi ngyri ngng, vi ngy sau chng ta ung li th thuc s khng c hiu

qu. Chng ta cn phi ung lin tc v u n.

Khi bn duyn ny - nhn duyn, tng thng duyn, s duynduyn, v ng v gin duyn (nh) - c mt th cc tm hnh phtsinh.

T tng v cng tng(the particular and universal)

Nu mi th tng quan nhau th gia t tng v cng tng khcnhau nh th no?

Gi s chng ta ang qun chiu v mt con voi. Trong khi qunchiu, i tng ca thc c th khng phi l mt con voi tht mch l sng to phm ca tm thc v con voi , da trn nhng hnhnh ca nhng con voi trc m chng ta thy, in vo tng thc

ca chng ta. Nh vy thc ca chng ta khng cn tip xc vi ttng na (khng cn tip xc vi thc ti) m tip xc vi cngtng.

Gi s khi nhn su vo mt n hoa, chng ta bit rng n hoa li tng ca thc. Chng ta c kh nng tip xc vi t tng caa hoa, vi thc ti ca cc php. o Bt gi l chn nh,

svalakshana. Khi cc cn ca chng ta tip xc vi t tng, vi thcti, chng ta thng vvi ra nhiu th, cho nn chng ta thng ch



nhn c hnh nh cng tng nhiu hn l t tng. Khi thy mu ca hoa, chng ta thng thy mu ca cng tng m khngthy c mu n thun mang n cho ta nh sng nh sng vs rung ng ca sng nh sng y. Con ngi, ng vt, c cy,my, nc cng nh vy - chng ta c khuynh hng nhn mi vt

trong bn cht cng tng ca chng. Chng ta khng tip xc cvi t tng, vi thc ti, vi nhng yu t cn bn. Tng thc cngc kh nng tip xc vi t tng ging nh thc vy. Tuy nhinhu ht nhng g thc tip xc l hnh nh t tng b bin thnhcng tng.

Nm tm s bin hnh

Trong nm tm s bin hnh, tm s no trong t thn ca n cngcha ng thn hnh. iu ny nhc nh chng ta rng thc va lthn m cng va l tm. Trc ht l xc, k n l tc , th, tng,t. Nm tm hnh ny vn hnh mt cch ph bin v cng khp.Chng din ra rt nhanh chng, cng mnh hay yu, su hay cnthay i khc nhau mivng thc.

Xc

Trong o Bt, xc, tm s bin hnh th nht, c nh ngha nhmt tc nhn, mt nng lng c th a ba yu t cn, cnh v thcli vi nhau. Khi b ba ny c mt y th nhn thc pht sinh.Trc khi xc pht sinh, nhng yu t ny nm tch ri nhau. Conmt y, m my kia v nhn thc th nm trong tng thc dihnh thc ht ging. Thc ra c ba yu t ny u l ht ging nmtrong tng thc. Chng hn, xc to nn s thay i, chuyn bintrong b phn ca nhn thc.Xc to nn mt n tng trn b phnny, c th yu hoc mnh. Nu n tng mnh, n s kch thchnhiu hn v s c nhiu c hi i vo vng thc cao hn (nhnthc, nh thc, thit thc thn thc v thc). Nu khng, n s c

coi l khng quan trng v s ri xung hu phn thc (lifecontinuum) ngay lp tc. Do vy, nu n tng khng quan trngth hu phn thc ch rung ln trong mt st na ri sau b mt ca



hu phn thc tr v trng thi yn tnh. Chng ta lin tc nhn dinnhng n tng quan trng hay khng quan trng, nhng g quenthuc hay khng quen thuc. Nhng g c cho l quen thuc haykhng quan trng s c phn loi ngay lp tc, rt nhanh chng vs khng c c hi i ln vng thc cao hn. V th chng ta ni xc

c nhiu loi khc nhau. Cm th thc s c hay khng ph thucvo cng ca xc. vng thc thp hn ny (hu phn thc),no c khuynh hng khng cho cc thng tin i ln vng thc caohn. N c khuynh hng ngn cn, a mi th xung tng thc vvn hnh . Hu ht nhng g chng ta nhn c nh xc v tc u c hnh thnh vng hu phn thc ny.

Tc

Khi cng tip xc mnh, quan trng th tm s bin hnhth hai biu hin. l tc , manaskara. Tc l mt nng lng cchc nng hng dn tm, a tm v pha i tng, min l itng ca xc khng qu quen thuc, khng qu t nht. Tc nh

bnh li ca chic thuyn. Nu khng c bnh li, chic thuyn s

khng c nh hng v s khng bit i u. V th tm c hngv pha i tng, v chng ta quan tm vo n gi l tc .Ging nh tn cn thn gii thiu ngi nng dn cho vua. Nginng dn n cung in gp vua, nhng n ng ta khng bitvua u, tn cn thn bo: Vua hng ny, ti s a ng ngp vua. Tc c nhim v hng tm i v pha i tng m nthch th.

Khi cc cn i din vi trn cnh th xc pht sinh, theo sau l tc. Chng ta thy, bit, nhn din qua mt hay nhiu cnh ca gicquan. Khi c tc th c ci thy v sau l nhn tn hiu. Cc skin c ni tip nhau bi s rung ng ca hu phn thc, ri ccrung ng ny ngng li v cnh ca tri gic m ra. Khi , nm gicquan hot ng a n ci thy (darshana) nhn tn hiu v chuyntn hiu. Thi khc k tip l thi gian iu tra, nghin cu. y ltin trnh ca thng tin, ca hnh. Tt c xy ra trong thi gian mtphn triu giy. Trong st na th tm c mt hnh ng ca thc



quyt nh(determining consciousness). Sau , nu i tng nhnthc l th, mnh m th trong sut nm, by st na k tip sc mt qu trnh tip tc gi l vng ng. Trong sut thi gian nm,

by st na ny s c ci thch hay khng thch, quyt nh lm haykhng lm. V vy yu t gii thot s c c hi xen vo y. Cui

cng, trong sut st na th mi su, mi by, nu i tng mnh th n s tin hnh v nhn din.

ng vua v tri xoi: cu chuyn vtin trnh ca tri gic.

Nu s rung ng ca xc do i tng tri gic to ra cc yu th st na th ba n s chm xung hu phn thc (bhavanga) m khnggy nh hng ln vng thc cao hn. Nu s rung ng ca xcmnh th tri gic c c hi t n thc hon ton sng t (fullyaware mind conscious). l tin trnh nhn thc m ngi xa mt.

Trong bn tnh ca A t t ma (Abhidharma) c mt v d rt th vv hu phn thc, bhavanga, hu phn thc c v nh mt ngvua ang ng. Chuyn k rng, c mt ng vua ang ng tra.

Hong hu v mt vi cung phi, m n ang ngi hu bn cnh.Ngay ca ra vo cung in c mt ngi ang canh gc. ng ta cnhim v ng v m ca nhng ng ny li b ic. Ngoi kia cmt ngi mang xoi vo dng vua. Khi ng ta g ca th vua thcdy. l s rung ng ca hu phn thc. Mt cung n ra hiu chong gc cng m ca. l cnh ca gic quan c m ra. Ngin ng mang r xoi i vo, mi ngi ai cng thy xoi v thc

rng c ngi ang mang xoi vo cho vua. Mt cung n n nhnxoi. Hong hu n chn vi qu chn, a cho cung n gt, mi vuan. Trong sut nm by st na k tip, vua n xoi. Lc ny c sphn bit thch hay khng thch, tham m hoc chn ght, quytnh n t hay n nhiu v.v... Sau vua nhn ra mnh n xoi: qu qu, c ngi n dng cho mnh my tri xoi rt ngon. Rivua nh gi cht lng xoi. Sau vua ng li. l tin trnh ca

suy ngh v tri gic. Chng ta thy ngi xa thc l tm vn



hnh rt nhanh v tt c cc qu trnh nhn thc ny xy ra ch trongvng t by n mi by st na thi, mt giy pht rt ngn ngi.

Tc nh l v tc phi nh l

Tc c dch t ch manaskaraca ting Sanskrit v manasikara

ca ting Pali. Manaskara ngha l a s ch v pha i tng.y cng l s thc tp ca chng ta.

Trong gio l o Bt, tc c chia lm hai loi: tc nh l v tc phi nh l. Nu chng ta chun b xy dng mt thnh ph, mttng thn, hay mt o trng, chng ta phi to iu kin thngxuyn c nhng tc nh l. Khi tm chng ta hng v mt iu g

thuc v tm linh, quan trng, p , hin thin th n nh hngtrn ton b con ngi v thc ca chng ta. Ngc li, nu tmchng ta hng v iu bt thin, nh hng v mt nhm nginghin ngp chng hn, th l tc phi nh l.

o Bt khuyn khch chng ta thc tp tc nh l, yonisomanaskara. V d khi mt s c thnh chung, tai chng ta tip xc vi

m thanh to ra nh thc. Khi nghe chung, chng ta hng tm vpha i tng l ting chung v thm ni: Lng lng nghe lnglng nghe, ting chung huyn diu a v nht tm. Khi chng tahng tm v i tng hin thin th nhng ht ging tt p trongngi mnh c ti tm. Chng ta thit lp thn tm trong giypht hin ti, by gi v y. Chng ta tip xc c vi chiu suca chnh mnh ng thi nui ln kh nng tr liu v an lc. Chng

ta gi l tc nh l. Nu bit thc tp, chng ta s sp xp nhca, phng c, thi kha nh th no tm ta c nhiu c hi tipxc vi nhng iu tch cc vhin thin. C nhiu ngi ci tting chung chnh nim vo my vi tnh tr v theo di hi thv mm ci m khng b nh mt mnh trong cng vic. l sthc tp nh l tc .

Nu tc ca chng ta i v hng nguy him, bt thin v chng tatham d vo th gi l tc phi nh l, ayoniso manaskara. Chngta cn s dng tr thng minh ca mnh t chc i sng ca chnh



mnh. Chng ta cn to ra mt mi trng c nhng con ngi,nhng iu kin gip chng ta tip xc vi nhng iu tch cc, ctc dng nui dng thn tm. Chng hn nh mt trung tm thctp, mi th c th gip mnh tr v ngi nh ca chnh mnh tip xc vi nhng mu nhim ca cuc sng trong t thn v chung

quanh.

Th

Tm s bin hnh th ba l th. Xc c nhim v gom ba yu t (cn,cnh, thc) li vi nhau lm nn tng cho th biu hin. Th c baloi: lc th, kh th v trung tnh. Xc c th a n th ngay, v

th c th gip to thm tc .C nhng cm th d chu c kh nng mang n tr liu v chuynha. Tuy nhin cng c nhng cm th d chu nhng li lm tn hic th v hy dit lng t bi ca mnh. V vy th l mt loi nnglng c th mang n nim vui hoc ni kh, c th gip ta thcn thun nhng g ang c mt.

Tng

Tm s bin hnh th t l tng, samjna. Tng gip chng ta nhnbit hnh tng v c tnh ca i tng. Chng hn nh khi nhnmt ngn ni, tng gip chng ta thy c c im ca ngn ni, thy c mu sc v hnh dng ca n. Ni khng phi l sng.Ni c dng v, hnh thc ca mt ngn ni trong khi sng c dng

v, hnh sc ca mt con sng. Vai tr th nht ca tng l thyc hnh sc v c tnh ca i tng. Vai tr th hai ca tng lquy cho i tng mt ci tn. Ci tn c th c sn trong tngthc ri. Nu chng ta nhn dy ni Pyrnes ln th hai v chng ta nghe ci tn Pyrenes ri, th trong sut qu trnh nhn thc, hnhnh ni Pyrnes v ci tn Pyrnes m chng ta ct gi trc trong tng thc si ln lm nn tng cho ci thy trong hin ti. V

vy m chng ta ni rng nhn thc l nhn din v t tn. ltnh cht v chc nng ca tng. Tuy nhin Bt cnh gic chngta phi cn thn. u c tng th c v minh. Chng ta l nn



nhn ca tng, ca tri gic sai lm. Nh li tnh thc - thc mt na-chng ta thy y tri gic sai lm.

T

Tm s bin hnh th nm v cng l tm s cui cng l t (T). Tl mt loi nng lng thc y chng ta lm iu g , chy theohoc chytrn mt i tng no . Chnh nng lng pht sinh ttri gic, cm th a ti mun hnh ng. Trong trng hp mnhmun lm mt iu g , cho d iu c th hy hoi mnh, mnhvn mun lm nh thng. Tr nng ca chng ta c th bit rngnu lm, chng ta s au kh nhiu tuy nhin chng ta vn mun

lm. iu ny ph thuc vo sc mnh chng ta c c trong tngthc. Nu chng ta c tu gic, c quyt tm, chng ta s nimt cch t nhin rng l: Khng, ti s khng lm iu vchng ta c t do cho d iu c th rt hp dn, li cun.

C nhng th khc li cun chng ta nhng li khng nguy him.Chng hn nh gip ngi. c mun gip , phng s, ha giithc y chng ta. Khi i ra thc hin iu chng ta c th gp

nguy him, c th b mt mng nhng nu c nhiu t bi, c tu gicv sinh bt dit th chng ta khng cn s hi na v bng bt c gino chng ta cng i. l c mun hin thin. Gi l t.

Tuy nhin, c nhng th chng ta khng mun lm. Chng ta munchy trn, chng ta s hi, v nguyn s khng lm d l iu tt.Ti sao phi gip ngi khc lm g cho bn tm trong khi h chng

bit n cht no ? V vy, tt c u ph thuc vo tu gic v t bim chng ta c trong tng thc. Phn ln nhng quyt nh ta lmu ty thuc vo quyt nh sn c trong tng thc.

Ngoi ra c mt vi iu chng ta lm ch mang tnh chc nng.Chng ta ch lm thi. iu khng quan trng lm chng ta munlm v chng ta lm. l nhng yu t thuc v kha cnh thc t

ca cuc sng.



Nm tm s bin hnh ny lun hot ng m ngy v c mt cngkhp tt c cc thc. V vy m ta gi l tm s bin hnh, cittasarvatraga, lun lun dnh lu n thc (always associated withconsciousness). Chng lun lun hot ng vi nhau, chng l nidung ca thc. Thc quyt nh cng v chiu su ca cc tm

hnh.

Nm tm s bit cnh

Cc tm s bin hnh hot ng hu nh ging nhau trong mingi. Trong mt ngha no chng l thc. Ci khc bit trongmi thc l cc tm s bit cnh: dc, thng gii, nim, nh, tu. Khi

c cc tm s bit cnh ny th tnh thc c mt. Dc, thng gii c tha n nim, v nim lun a n nh. Nu c nh lc chngta s thy c chn nh ca s vtr rng hn.

Dc

Tm s bit cnh th nht l dc, chanda. Dc l c mun lm ci g, chng hn nh mun thy, mun nghe, mun tip xc. Dc c thl quyt tm chnh nim, v cng c th l s hiu bit to iu kincho mnh c thi quen chnh nim.Cc nh khoa hc no b khmph ra rng trc khi bt u c c mun th no hot ng haiphn mi giy trc ri. Chng ta c th gi n l tin dc (Pre-intention). Thng thng chng ta khng nhn ra l trc khi lmmt iu g , chng ta c c mun lm iu trc ri.

Trong cng vic, thnh thong ngi ta cn phi dng li v mttrong nhng cch dng li l ngi xung chm mt iu thuc. Trongkhi ht thuc h khng cn phi ngh v cng vic, h ngh ngi honton. Tr v theo di hi th s cho ta kh nng ngh ngi nhiu hnht thuc nhng iu i hi ta phi c c mun (dc) chnhnim. Mt s ngi ci t ln my vi tnh ca mnh ting chungchnh nim trong mi mi lm pht dng li tr v theo di hi

th.



Ln ti khi n cm, chng ta hy quan st cch chng ta n. Chng taem nh sng chnh nim ri vo mi hnh ng ca chng ta trongsut thi gian n. C th chng ta c cm tng chng ta ang hotng nh mt ci my. Mc d c mun gp ming u h, c hnhng gp u h b vo ming nhai nhng ta lm mt cch t nhin

m khng cn ng no. M ta, cha ta, thy ta ch cho ta cch n, chcho ta cch dng a mung hoc dao na. Vi s gio dc, dy d,thc tp, chng ta hin tng cho tng thc ci phong cch, uy nghica mnh v t ng ha thnh nhng thi quen tt. Chng ta c ths dng ci dc (ci c mun) n cm chnh nim v tp cho vic tr thnh mt thi quen, mt sn phm ca tng thc ging nhcch chng ta dng mung na vy.

Thng gii

Tm s bit cnh th hai l thng gii, adhimoksa. Thng gii l xcnhn mt iu g, mt vt g chc chn ng (well-established).Chng ta nhn ra vt , bit vt l g ri, khng cn nghi ngna. Khi thy ci bn, mnh ni: y l ci bn, ti chc n l ci

bn. l thng gii. Mnh tin chc y l ci bn. i khi chngta cng c th sai nhng chng ta vn tin chc nh th. Chng hnnh chng ta thy mt ngi v tin rng ngi l k th, l tnkhng b. Chng ta khng nghi ng g na v cch ngi nhn,cch ngi lm, ch thc l k th. Thng gii a n hnhng. Mnh s gip ngi , mnh s cu ngi hoc mnh s thtiu ngi . Tt c u ph thuc vo thng gii ca mnh. Thng

gii khng c ngha l mnh ng, tuy nhin mnh c cm gic l svic chc chn nh th.

Khi nhn vo a hoa hng, mnh tin rng y l hoa hng. lthng gii, nhng iu khng c ngha l thng gii ca mnhng. Thng gii l nn tng ca hnh ng, c chc nng xua tannhng nghi ng. Trong danh sch cc tm hnh, nghi ng c phnloi nh mt tm hnh bt thin. Nhng theo ti, nghi ng phi cphn thnh tm hnh bt nh. Bi v nghi ng i lc cng c li.Nu khng nghi ng, mnh khng c c hi khm ph chn nh ca



s vt. Trong thin hc o Bt c ni ti a nghi a ng. V vy,nghi ng c th l mt iu tt. Nu chng ta qu tin chc hay nicch khc, nu chng ta lun lun c thng gii, chng ta c th b ktvo tri gic sai lm ca mnh trong mt thi gian di.

nh

nh, samadhi, l tm s bit cnh th ba. Khi nghe chung, mnh cth lng nghe rt su v cng

Documents

But La Hinh Hai - But La Tam Thuc