Ch¬ng II. HÖ thèng C©u hái lý thuyÕt vµ bµi tËp thùc tiÔn m«n ho¸ häc

THPT (phÇn ho¸ häc ®¹i c¬ng vµ v« c¬).

I. HÖ thèng C©u hái lý thuyÕt vµ bµi tËp thùc tiÔn m«n ho¸ häc

THPT (phÇn ho¸ häc ®¹i c¬ng vµ v« c¬).

-§Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn cøu, sö dông hÖ thèng c©u hái lý thuyÕt vµ bµi tËp thùc tiÔn m«n ho¸ häc THPT (phÇn ho¸ häc ®¹i c¬ng vµ v« c¬) trong viÖc d¹y cña gi¸o viªn còng nh trong viÖc häc cña häc sinh, trong ch¬ng nµy chóng t«i s¾p xÕp theo bèn chñ ®Ò: ho¸ ®¹i c¬ng, phi kim, kim lo¹i, ho¸ häc vµ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi, m«i trêng.-Trong phÇn phô lôc, chóng t«i sÏ cã gîi ý, híng dÉn gi¶i mét sè c©u hái lÝ thuyÕt vµ bµi tËp thùc tiÔn, cßn l¹i lµ c¸c bµi tËp tù gi¶i.1. Ho¸ häc ®¹i c¬ng.

1.1. Lý thuyÕt ph¶n øng.

1. ViÕt ph©n tö nhiÖt ho¸ häc cña ph¶n øng ph©n tÝch ®¸ v«i, biÕt r»ng

®Ó thu ®îc 11,2 gam v«i ta ph¶i cung cÊp mét lîng nhiÖt lµ 6,94 Kcal.

2. Khi ®èt ch¸y hçn hîp khÝ oxi- axetilen t¹o ra ngän löa cã nhiÖt ®é cao

dïng ®Ó hµn vµ c¾t kim lo¹i. H·y so s¸nh 2 trêng hîp: khi ®èt nh÷ng thÓ

tÝch b»ng nhau cña axetilen vµ cña metan trong trêng hîp nµo to¶ ra nhiÖt lín h¬n

vµ lín h¬n bao nhiªu lÇn ? BiÕt nhiÖt t¹o thµnh c¸c chÊt:

C«ng thøc NhiÖt t¹o thµnh ( KJ / mol )

CH4 +75

C2H2 -230

CO2 +393

H2O +286

3. Gi¶i thÝch t¹i sao nhiÖt ®é cña ngän löa axetilen ch¸y trong oxi cao h¬n

nhiÒu so víi ch¸y trong kh«ng khÝ.

4. Khi tiÕp thªm cñi vµo bÕp löa ®Ó cho löa m¹nh h¬n ta nªn:

-Ph¬ng ¸n 1: bá mét thanh cñi to vµo bÕp.

-Ph¬ng ¸n 2: chÎ máng nã ra råi cho vµo bÕp.

H·y chän mét trong hai ph¬ng ¸n trªn vµ gi¶i thÝch cho sù lùa chän ®ã. Tõ

®ã, cã thÓ kÕt luËn tèc ®é ph¶n øng phô thuéc yÕu tè nµo?

5. V× sao nguyªn liÖu cho nung v«i lµ ®¸ v«i vµ than ®¸ l¹i ph¶i ®Ëp ®Õn

mét kÝch cì thÝch hîp, kh«ng ®Ó to qu¸ hoÆc nhá qu¸.

6. a.V× sao ®Ó nung g¹ch, ngãi ngêi ta thêng xÕp g¹ch, ngãi méc xen lÉn víi

c¸c b¸nh than?

b. Khãi tho¸t ra tõ lß nung g¹ch cã lµm « nhiÔm m«i trêng kh«ng? V× sao?

7. H·y cho biÕt ngêi ta lîi dông yÕu tè nµo ®Ó t¨ng tèc ®é ph¶n øng trong

c¸c trêng hîp sau:

a. Dïng kh«ng khÝ nÐn, nãng thæi vµo lß cao ®Ó ®èt ch¸y than cèc (trong

s¶n xuÊt gang).

b. Nung ®¸ v«i ë nhiÖt ®é cao ®Ó s¶n xuÊt v«i sèng.

c. NghiÒn nguyªn liÖu tríc khi ®a vµo lß nung ®Ó s¶n xuÊt clanhke (trong

s¶n xuÊt xi m¨ng).

8. Ph¶n øng tæng hîp amoniac lµ :

N2 + 3H2 2NH3 víi H < 0

§Ó t¨ng hiÖu suÊt ®iÒu chÕ am«niac ngêi ta tiÕn hµnh ph¶n øng ë 400 –

5000C, díi ¸p suÊt cao ( 500 – 1000 atm ) vµ dïng s¾t ho¹t ho¸ xóc t¸c. H·y

gi¶i thÝch c¸c ®iÒu kiÖn dïng ®Ó tæng hîp am«niac.

9. Ph¶n øng ®iÒu chÕ hi®ro clorua : H2 + Cl2 2HCl + 184,2 KJ.

a.§Ó lµm chuyÓn dÞch c©n b»ng theo híng t¹o ra nhiÒu hi®ro clorua h¬n ta

nªn t¸c ®éng vµo hÖ nh÷ng yÕu tè nµo? Gi¶i thÝch?

b.§Ó ®èt ch¸y hoµn toµn clo ngêi ta thêng dïng d 10% hi®ro so víi lîng cÇn

thiÕt. VËy ®Ó thu ®îc 1 m3 khÝ hi®ro clorua ngêi ta cÇn dïng bao nhiªu m3

hi®ro, clo?

I.1.2. Sù ®iÖn li.

10. Níc nguyªn chÊt kh«ng dÉn ®iÖn

nhng khi d©y ®iÖn bÞ ®øt r¬i xuèng hå ao,

r·nh níc, ngêi ch¹m vµo níc l¹i bÞ giËt.

Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao?

Sù ®iÖn li natri clorua

11. Ion Ca2+ cÇn thiÕt cho m¸u ho¹t ®éng b×nh thêng. Nång ®é ion canxi

kh«ng b×nh thêng lµ dÊu hiÖu cña bÖnh. §Ó x¸c ®Þnh nång ®é ion canxi,

ngêi ta lÊy mÉu m¸u, lµm kÕt tña ion canxi díi d¹ng canxi oxalat (CaC2O4) råi

cho canxi oxalat t¸c dông víi dung dÞch kali pemanganat trong m«i trêng

axit:

KMnO4 + CaC2O4 + H2SO4 MnSO4 + CO2 + …

a.Hoµn thµnh ph¬ng tr×nh ph¶n øng. ViÕt ph¬ng tr×nh ion thu gän.

b.Gi¶ sö canxi oxalat kÕt tña tõ 1,00 ml m¸u mét ngêi t¸c dông võa hÕt víi

2,05 ml dung dÞch kali pemanganat 4,88.10-4 mol/lÝt. H·y biÓu diÔn nång

®é ion canxi trong m¸u ngêi ®ã ra ®¬n vÞ mg Ca2+/100ml m¸u.

12. Axit fomic (HCOOH) cã trong näc kiÕn, näc ong, s©u rãm. Khi bÞ ong,

kiÕn ®èt hoÆc bÞ ch¹m vµo s©u rãm, nÕu ngay tríc mÆt em cã c¸c chÊt

sau:

a.V«i t«i. b.DÊm ¨n ( dung dÞch axit axetic CH3COOH 6%).

c. Cån. d.Níc.

Em h·y chän mét trong c¸c chÊt trªn ®Ó b«i vµo vÕt ong, kiÕn ®èt cho khái

sng tÊy vµ gi¶i thÝch c¸ch lµm cña em.

13. Khi bÞ báng do axit ngêi ta thêng dïng nh÷ng chÊt cã tÝnh kiÒm nh: níc

v«i trong, dung dÞch natri hi®rocacbonat lo·ng, níc xµ phßng, kem ®¸nh

r¨ng, níc pha lßng tr¾ng trøng…®Ó trung hoµ axit. NÕu b¹n cña em bÞ:

a. Báng ngoµi da do axit ®Æc b¾n vµo.

b. Uèng nhÇm dung dÞch axit.

th× em sÏ cho b¹n dïng chÊt nµo trong sè c¸c chÊt sau ®©y ®Ó s¬ cøu mét

c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt?

1. Dung dÞch natri hi®rocacbonat lo·ng.

2. Níc pha lßng tr¾ng trøng.

3. Kem ®¸nh r¨ng.

H·y gi¶i thÝch v× sao em ®· chän ph¬ng ph¸p ®ã.

14. §Ó trung hoµ axit ph¶i dïng nh÷ng chÊt cã tÝnh kiÒm. V× vËy:

- Khi bÞ báng ngoµi da do axit ngêi ta thêng dïng níc v«i lo·ng, dung dÞch

natri hi®rocacbonat lo·ng, níc xµ phßng, kem ®¸nh r¨ng ®Ó ng©m , röa

hoÆc b«i lªn vÕt báng.

- Nhng ®Ó trung hoµ axit do uèng nhÇm ngêi ta l¹i thêng uèng níc v«i lo·ng

hoÆc níc pha lßng tr¾ng trøng(cã tÝnh kiÒm) mµ kh«ng dïng dung dÞch

natri hi®rocacbonat.

Em h·y gi¶i thÝch v× sao kh«ng dïng dung dÞch natri hi®rocacbonat cho tr-

êng hîp uèng nhÇm axit nói trên?

15. Trong cuèn s¸ch “ Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vµ nªn tr¸nh trong cuéc sèng

hiÖn ®¹i” cã viÕt r»ng: §å ¨n uèng cã chÊt chua kh«ng nªn ®ùng trong ®å

dïng b»ng kim lo¹i mµ nªn ®ùng trong ®å dïng b»ng thuû tinh, sµnh sø. NÕu

¨n, uèng ®å ¨n cã chÊt chua ®· nÊu kÜ hoÆc ®Ó l©u trong ®å dïng b»ng

kim lo¹i th× cã ¶nh hëng xÊu tíi søc khoÎ. Em h·y gi¶i thÝch v× sao?

16. HÌ nµy, bè mÑ Dòng quyÕt ®Þnh x©y mét c¨n nhµ nhá trong vên ®Ó

nu«i gµ ®Î trøng. Dòng ®îc bè giao nhiÖm vô trén v÷a( trén ®Òu v«i, c¸t, xi

m¨ng vµ níc theo tØ lÖ) råi x¸ch ra cho bè x©y. Sau vµi h«m, bµn tay, bµn

ch©n Dòng bÞ trãc da, ngøa .

a.Nguyªn nh©n nµo khiÕn ch©n, tay b¹n Dòng bÞ trãc da vµ ngøa?

b.§Ó kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng tay, ch©n bÞ trãc da vµ ngøa, Dòng nªn lµm

g× sau mçi buæi lµm? H·y chän ph¬ng ¸n mµ em cho lµ cÇn thiÕt:

1.Röa s¹ch tay ch©n råi ng©m tay ch©n vµo níc giÊm pha lo·ng.

2.Röa s¹ch tay ch©n råi ng©m tay ch©n vµo níc muèi lo·ng.

3.Röa s¹ch tay ch©n råi ng©m tay ch©n vµo níc pha mét Ýt natri

hi®rocacbonat.

17. B¶ng díi ®©y cho biÕt gi¸ trÞ pH cña mét sè dung dÞch c¸c chÊt:

Dung

dÞch

A B C D E

pH 10 3 2,1 7 8

H·y dù ®o¸n:

a.Dung dÞch nµo cã thÓ lµ dÞch vÞ d¹ dµy?( DÞch vÞ d¹ dµy cã nång ®é axit

clohi®ric lµ 0,032 mol/lÝt )

b.Dung dÞch nµo cã thÓ lµ níc v«i trong?

c.Dung dÞch nµo cã thÓ lµ dung dÞch muèi ¨n?

d.Dung dÞch nµo cã thÓ lµ giÊm, níc cam Ðp?

e.Dung dÞch nµo cã thÓ lµ níc biÓn, biÕt níc biÓn lµm quú tÝm chuyÓn

xanh?

g.H·y cho biÕt dung dÞch nµo cã thÓ hoµ tan ®îc viªn canxinol (cã thµnh

phÇn gåm CaCO3, CaF2 , CaHPO4 , Mg(OH)2…). ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

18. DÞch vÞ d¹ dµy thêng cã pH trong kho¶ng tõ 2-3. Nh÷ng ngêi nµo bÞ

m¾c bÖnh viªm loÐt d¹ dµy, t¸ trµng thêng cã pH < 2. §Ó ch÷a c¨n bÖnh

nµy, ngêi bÖnh thêng uèng tríc b÷a ¨n:

a.Dung dÞch natri hi®rocacbonat . b.Níc ®un s«i ®Ó nguéi.

c.Níc ®êng. d.Mét Ýt giÊm ¨n.

H·y chän ph¬ng ¸n ®óng. Gi¶i thÝch ng¾n gän.

19. §Ó kiÓm tra t×nh tr¹ng g©y « nhiÔm m«i trêng cña mét nhµ m¸y s¶n

xuÊt supe ph«tphat, ngêi ta ®· lÊy mÉu ®Êt xung quanh nhµ m¸y ®Ó ph©n

tÝch. KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy ®Êt ®ã cã pH = 2,5. Nh vËy lµ ®Êt ®ã

®· bÞ qu¸ chua ( ®Êt cã pH 6,5 gäi lµ ®Êt chua).

a.Nguyªn nh©n nµo lµm cho ®Êt ®ã bÞ chua?

b.§Ó gi¶m bít ®é chua cho ®Êt, ta ph¶i xö lÝ b»ng c¸ch nµo?

20. NhiÖt ®é thïng v«i míi t«i lªn tíi 1500C vµ cã pH = 13,1. V× vËy nÕu

ch¼ng may bÞ ng· vµo thïng v«i míi t«i th× ngêi ®ã võa bÞ báng do nhiÖt ít,

võa bÞ báng do kiÒm. Báng v«i míi t«i sÏ ®Ó l¹i nh÷ng vÕt sÑo låi, lâm hoÆc

loang læ trong rÊt xÊu. Nhng nÕu ®îc s¬ cøu kÞp thêi th× hËu qu¶ ®Ó l¹i sÏ

®îc gi¶m nhÑ rÊt nhiÒu.

a.H·y lùa chän mét ph¬ng ph¸p s¬ cøu mµ em cho lµ cã hiÖu qu¶ nhÊt trong

c¸c ph¬ng ph¸p sau:

1.Déi níc l¹nh liªn tôc vµo vÕt báng cho s¹ch v«i råi dïng dÊm ¨n déi lªn.

2.Déi níc l¹nh liªn tôc vµo vÕt báng cho s¹ch v«i råi phñ kem ®¸nh r¨ng lªn.

3.Déi níc l¹nh liªn tôc vµo vÕt báng cho s¹ch v«i råi dïng níc m¾m ®æ lªn (n-

íc m¾m cã pH< 7,0 ).

4.ChØ déi níc l¹nh liªn tôc vµo vÕt báng cho s¹ch v«i.

b.Trong c¸c ph¬ng ph¸p trªn, ph¬ng ph¸p nµo kh«ng nªn dïng nhÊt? V× sao?

Thuèc muèi d¹ dµy ( bét natri hi®rocacbonat – bét natri

bicacbonat )

21. Thµnh phÇn dÞch vÞ d¹ dµy gåm 95% lµ níc, enzim vµ axit clohi®ric. Sù

cã mÆt cña axit clohi®ric lµm cho pH cña dÞch vÞ trong kho¶ng tõ 2 – 3. Khi

®é axit trong dÞch vÞ d¹ dµy t¨ng th× dÔ bÞ î chua, î h¬i, ãi möa, buån n«n,

loÐt d¹ dµy, t¸ trµng. §Ó lµm gi¶m bít lîng axit d trong dÞch vÞ d¹ dµy ngêi ta

thêng uèng “thuèc muèi d¹ dµy”(bét NaHCO3) tõng lîng nhá vµ c¸ch qu·ng

®Ó:

a. pH cña dÞch vÞ t¨ng tõ tõ.

b. KhÝ cacbonic tho¸t ra tõ tõ, Ýt mét. NÕu khÝ cacbonic tho¸t ra nhiÒu sÏ

lµm gi·n c¸c c¬ quan tiªu ho¸ g©y nguy hiÓm cho con ngêi.

c. V× c¶ hai lÝ do trªn.

H·y chän mét trong c¸c ®¸p ¸n ë trªn.

22. Mét mÉu níc th¶i cña nhµ m¸y s¶n xuÊt d©y líi thÐp cã pH = 4,0. §Ó th¶i

®îc ra m«i trêng, nhµ m¸y ®ã cÇn ph¶i t¨ng pH trong níc th¶i lªn tíi 5,8 –

8,6( theo tiªu chuÈn quy ®Þnh).

a.H·y ®Ò nghÞ hai ph¬ng ph¸p (dïng hai ho¸ chÊt kh¸c nhau) lµm t¨ng pH n-

íc th¶i.

b.TÝnh lîng v«i sèng cÇn dïng ®Ó t¨ng pH trong mét tr¨m mÐt khèi níc th¶i

tõ 4,0 lªn 7,0. Gi¶ thiÕt thÓ tÝch níc th¶i thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ.

23. Natri sunfat ®îc dïng trong s¶n xuÊt giÊy, thuû tinh, chÊt tÈy röa. Trong

c«ng nghiÖp, natri sunfat ®îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®un axit sunfuric ®Æc víi

natri clorua r¾n. Ngêi ta dïng mét lîng axit sunfuric kh«ng d nång ®é 75%

®un víi natri clorua. Sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp r¾n chøa 91,48% natri

sunfat; 4,79% natri hi®rosunfat ; 1,98% natri clorua; 1,35% níc vµ 0,4% axit

clohi®ric theo khèi lîng.

Tinh thÓ natri

clorua

a.ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra.

b.TÝnh hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh chuyÓn natri clorua thµnh natri sunfat. NÕu

dïng mét tÊn natri clorua sÏ thu ®îc bao nhiªu tÊn hçn hîp r¾n? bao nhiªu tÊn

natri sunfat?

24. Khi lµm b¸nh tõ bét m× kh«ng cã thuèc në th× b¸nh kh«ng xèp nhng

nÕu trén thªm vµo bét m× mét Ýt níc phÌn nh«m – kali { K2SO4. Al2(SO4)3.

24H2O} vµ x«®a (Na2CO3. 10H2O ) th× b¸nh në phång, xèp sau khi níng.

a.H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng trªn.

b.CÇn cho phÌn vµ x«®a theo tØ lÖ khèi lîng nµo th× hîp lÝ?

c.NÕu ta thay phÌn b»ng mét lîng dung dÞch axit clohi®ric võa ®ñ vµo hçn

hîp bét trªn cã ®îc kh«ng? V× sao?

25. Muèi ¨n khi khai th¸c tõ níc biÓn, má muèi, hå muèi thêng cã lÉn nhiÒu

t¹p chÊt nh MgCl2 , CaCl2 , CaSO4…. Lµm cho muèi cã vÞ ®¾ng ch¸t vµ dÔ bÞ

ch¶y níc g©y ¶nh hëng xÊu tíi chÊt lîng muèi nªn cÇn lo¹i bá. Mét mÉu muèi

th« thu ®îc b»ng ph¬ng ph¸p bay h¬i níc biÓn vïng Bµ Nµ- Ninh ThuËn cã

thµnh phÇn khèi lîng : 96,525% NaCl; 0,190% MgCl2; 1,224% CaSO4 ; 0,010%

CaCl2 ; 0,951% H2O. §Ó lo¹i bá c¸c t¹p chÊt nãi trªn trong dung dÞch níc muèi

ngêi ta dïng hçn hîp gåm Na2CO3, NaOH, BaCl2.

Ruéng muèi Khai th¸c muèi má

PhÌn chua

a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra díi d¹ng ion rót gän khi dïng hçn hîp

A gåm Na2CO3 , NaOH, BaCl2 ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt ë mÉu muèi trªn.

b.TÝnh khèi lîng hçn hîp A tèi thiÓu cÇn dïng ®Ó lo¹i bá hÕt c¸c t¹p chÊt cã

trong 3 tÊn muèi cã thµnh phÇn nh trªn .

c.TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m c¸c chÊt trong hçn hîp A.

26. Viªn nÐn Canxinol cña Ph¸p cã thµnh phÇn gåm canxi cacbonat vµ axit

citric{ C3H4OH(COOH)3}. Khi th¶ vµo níc thÊy viªn nÐn tan nhanh vµ sñi bät.

a. Gi¶i thÝch hiÖn tîng ®ã.

b. Níc ë ®©y cã vai trß g×? Tõ ®ã suy ra c¸ch b¶o qu¶n viªn thuèc trªn?

27. Trong x¬ng ®éng vËt, nguyªn tè canxi vµ photpho tån t¹i chñ yÕu díi

d¹ng Ca3(PO4)2 . Theo b¹n ninh x¬ng b»ng níc th× níc x¬ng thu ®îc cã giµu

canxi vµ photpho hay kh«ng? NÕu muèn níc x¬ng thu ®îc cã nhiÒu canxi vµ

photpho ta nªn lµm g×?

a.ChØ ninh x¬ng víi níc.

b.Cho thªm vµo níc ninh x¬ng mét Ýt qu¶ chua ( me, sÊu, däc…).

c.Cho thªm Ýt v«i t«i. d.Cho thªm Ýt muèi ¨n.

28. Cho dung dÞch natri hi®roxit vµo dung dÞch ®ång (II) sunfat ®Õn d.

HiÖn tîng quan s¸t ®îc lµ:

a.Kh«ng hiÖn tîng. b.Cã bät khÝ tho¸t ra.

c.Cã kÕt tña mµu xanh nh¹t d.Cã kÕt tña xanh nh¹t vµ trë thµnh kh«ng

mµu.

29. Êm ®un níc l©u ngµy thêng cã mét líp cÆn v«i díi ®¸y. §Ó khö cÆn, b¹n

cã thÓ dïng giÊm pha vµo níc trong Êm ng©m vµi tiÕng råi sóc s¹ch. Em h·y

gi¶i thÝch c¸ch lµm ®ã vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã?

30. Khi ®å dïng b»ng ®ång bÞ gØ xanh, b¹n cã thÓ dïng kh¨n tÈm giÊm ®Ó

lau chïi. §å dïng cña b¹n sÏ s¸ng ®Ñp nh míi. H·y gi¶i thÝch c¸ch lµm ®ã vµ

viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã?

I.2. Phi kim.

I.2.1.Ph©n nhãm chÝnh nhãm VII - Halogen.

Obitan nguyªn tö Clo M« h×nh ph©n tö Clo KhÝ Clo

1.T¹i sao trong c«ng nghiÖp ngêi ta dïng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung

dÞch natriclorua b·o hoµ chø kh«ng dïng ph¶n øng oxi ho¸ khö gi÷a c¸c chÊt

®Ó ®iÒu chÕ clo?

2. §Ó diÖt chuét ë ngoµi ®ång ngêi ta cã thÓ cho khÝ clo qua nh÷ng èng

mÒm vµo hang chuét. Hai tÝnh chÊt nµo cña clo cho phÐp sö dông clo nh

vËy?

3. Thæi khÝ clo ®i qua dung dÞch natricacbonat ngêi ta thÊy cã khÝ

cacbon®ioxit bay ra. H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

4. Cã mét èng h×nh trô chøa ®Çy khÝ clo.Ngêi ta lµm thÝ nghiÖm ®èt ch¸y

hidro ë phÇn trªn cña èng. Sau ®ã ngêi ta ®a mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµo

èng. NÕu ®a ngän nÕn tõ tõ vµo èng th× nÕn t¾t ngay ë phÇn trªn cña èng.

NÕu ®a thËt nhanh ngän nÕn xuèng ®¸y èng th× nÕn tiÕp tôc ch¸y. H·y

gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng x¶y ra trong thÝ nghiÖm nªu trªn vµ viÕt c¸c ph¬ng

tr×nh ph¶n øng. Cho biÕt chÊt lµm nÕn lµ paraffin cã c«ng thøc C20H42.

5. Trong thÝ nghiÖm ë h×nh bªn ngêi ta dÉn khÝ clo míi ®iÒu chÕ tõ

mangan®ioxit r¾n vµ dung dÞch axit clohi®ric ®Ëm ®Æc vµo

èng h×nh trô A cã ®Æt mét miÕng giÊy

mµu.

NÕu ®ãng kho¸ K th× miÕng giÊy mµu

kh«ng

mÊt mµu. NÕu më kho¸ K th× giÊy mÊt

mµu.

Gi¶i thÝch hiÖn tîng.

6. Mét lîng nhá khÝ clo cã thÓ lµm nhiÔm bÈn kh«ng khÝ trong phßng thÝ

nghiÖm. §Ó lo¹i bá lîng khÝ clo ®ã cã thÓ dïng khÝ am«niac. H·y viÕt c¸c ph-

¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

7. T¹i sao níc clo cã tÝnh tÈy mµu, s¸t trïng vµ khi ®Ó l©u l¹i mÊt ®i nh÷ng

tÝnh chÊt nµy.

8. Trong c¸c nhµ m¸y cung cÊp níc sinh ho¹t th× kh©u cuèi cïng cña viÖc xö

lÝ níc lµ khö trïng níc. Mét trong c¸c ph¬ng ph¸p khö trïng níc ®ang ®îc dïng

phæ biÕn ë níc ta lµ dïng clo. Lîng clo ®îc b¬m vµo níc trong bÓ tiÕp xóc

theo tØ lÖ 5 g/m3. NÕu víi d©n sè Hµ Néi lµ 3 triÖu, mçi ngêi dïng 200 lÝt n-

íc/ ngµy, th× c¸c nhµ m¸y cung cÊp níc sinh ho¹t cÇn dïng bao nhiªu kg clo

mçi ngµy cho viÖc xö lÝ níc?

9. Dïng clo ®Ó khö trïng níc sinh ho¹t lµ mét ph¬ng ph¸p rÎ tiÒn vµ dÔ sö

dông. Tuy nhiªn cÇn ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra nång ®é clo d ë trong níc bëi

v× lîng clo d nhiÒu sÏ g©y nguy hiÓm cho con ngêi vµ m«i trêng. C¸ch ®¬n

gi¶n ®Ó kiÓm tra lîng clo d lµ dïng kali i«tua vµ hå tinh bét. H·y nªu hiÖn t-

îng cña qu¸ tr×nh kiÓm tra nµy vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (nÕu

cã).

10. §Ó s¸t trïng níc nhanh ngêi ta b¬m clo vµo trong níc víi hµm lîng

10g/m3 ®Ó cã thÓ tiªu diÖt c¸c vi khuÈn vµ ph¸ huû c¸c hîp chÊt h÷u c¬

trong vßng 10 phót. Cuèi giai ®o¹n khö trïng nµy ngêi ta trung hoµ clo d

b»ng lu huúnh ®ioxit hoÆc natri sunfit . H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng

trung hoµ ®ã?

11. Clo lµ mét chÊt ®éc ®èi víi c¬ thÓ con ngêi. Tuy nhiªn, mét mÉu níc ®îc

coi lµ s¹ch cã thÓ dïng trong sinh ho¹t l¹i ph¶i cã mét hµm lîng nhá clo d ë

cuèi m¹ng líi (®Çu vßi níc dÉn vµo tõng hé sö dông). H·y gi¶i thÝch sù “ m©u

thuÉn” ®ã.

12. Clo ®îc dïng làm chÊt chèng t¹o rong rªu trong vÖ sinh bÓ b¬i theo ph¶n

øng sau: Ca(OCl)2 + 2H2O 2HClO + Ca(OH)2

Canxi hipoclorit ph¶n øng víi níc t¹o axit hipoclor¬ lµ mét t¸c nh©n ho¹t

®éng. ë pH b»ng 7,0 cã 27,5% axit ion ho¸ thµnh ion hipoclorit kh«ng ho¹t

®éng. PhÇn axit hipoclor¬ cßn l¹i (72,5%) chuyÓn thµnh clo dïng lµm s¹ch hå

b¬i.Trong hå b¬i, møc clo ®îc duy tr× ë 3ppm hay 4,23.10-5M. CÇn bao

nhiªu Canxi hipoclorit

®Ó thªm vµo hå chøa 80.000 lÝt níc ®Ó clo ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh lµ 3ppm

ë pH b»ng 7,0?

13. NÕu më nót mét b×nh ®ùng ®Çy hidroclorua th× thÊy khãi xuÊt hiÖn ë

miÖng b×nh. Gi¶i thÝch hiÖn tîng ®ã.

14. H×nh díi ®©y m« t¶ h×nh ¶nh quan s¸t ®îc khi dÉn khÝ hi®roclorua ®i

tõ tõ qua b×nh läc khÝ chøa níc (a) vµ b×nh chøa axit sunfuric ®Æc (b). H·y

gi¶i thÝch v× sao cã sù kh¸c nhau.

15. Håi ®Çu thÕ kØ 19 ngêi ta s¶n xuÊt natrisunfat b»ng c¸ch cho axit

sunfuric ®Æc t¸c dông víi muèi ¨n.

Khi ®ã, xung quanh c¸c nhµ m¸y s¶n

xuÊt b»ng c¸ch nµy, dông cô cña thî

thñ c«ng rÊt nhanh háng vµ c©y cèi

bÞ chÕt rÊt nhiÒu. Ngêi ta ®· cè g¾ng

cho khÝ th¶i tho¸t ra b»ng nh÷ng èng khãi cao tíi 300m nhng t¸c h¹i cña khÝ

th¶i vÉn tiÕp diÔn , ®Æc biÖt lµ khi khÝ hËu Èm. H·y gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn

tîng trªn.

16. C«ng suÊt cña mét th¸p tæng hîp hi®roclorua lµ 25,00 tÊn hi®roclorua

trong mét ngµy ®ªm.

a.TÝnh khèi lîng clo vµ hidro cÇn dïng ®Ó thu ®îc khèi lîng hi®roclorua nãi

trªn biÕt r»ng khèi lîng hidro cÇn dïng lín h¬n 10% so víi khèi lîng tÝnh theo

lÝ thuyÕt.

b.V× sao dïng d hi®r« mµ kh«ng dïng d clo?

17. §a ra ¸nh s¸ng mét èng nghiÖm ®ùng

b¹c clorua cã nhá thªm mét Ýt giät dung dÞch quú

tÝm. HiÖn tîng nµo sÏ x¶y ra? Gi¶i thÝch.

18. Cho hai cèc A, B cã cïng khèi lîng.

§Æt A, B lªn 2 ®Üa c©n, c©n th¨ng b»ng. Cho vµo cèc A 126 gam kali

cacbonat, vµo cèc B 85 gam b¹c nitrat. Thªm vµo cèc A 100 gam dung dÞch

axit sunfuric 19,6% vµ vµo cèc B 100 gam dung dÞch axit clohi®ric 36,5%.

Hái ph¶i thªm bao nhiªu gam níc vµo cèc A hay cèc B ®Ó c©n lËp l¹i th¨ng

b»ng.

19. Cacnalit lµ muèi kho¸ng, thµnh phÇn gåm cã kaliclorua vµ magieclorua

ngËm níc. BiÕt r»ng khi nung nãng 5,55 gam cacnalit th× thu ®îc 3,39 gam

muèi khan. MÆt kh¸c, nÕu cho 5,55 gam cacnalit t¸c dông víi dung dÞch

natrihidroxit, ®îc kÕt tña. Nung kÕt tña ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi th× thÊy

khèi lîng cña kÕt tña gi¶m mÊt 0,36 gam. X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña

cacnalit.

20. Muèi ¨n khi khai th¸c tõ níc biÓn, má muèi, hå muèi thêng cã lÉn nhiÒu

t¹p chÊt nh MgCl2, CaCl2, CaSO4…. Lµm cho muèi cã vÞ ®¾ng ch¸t vµ dÔ bÞ

ch¶y níc g©y ¶nh hëng xÊu tíi chÊt lîng muèi nªn cÇn lo¹i bá. Mét trong

nh÷ng ph¬ng ph¸p lo¹i bá t¹p chÊt ë muèi ¨n lµ dïng hçn hîp Na2CO3 , NaOH,

BaCl2 t¸c dông víi dung dÞch níc muèi ®Ó lo¹i t¹p chÊt díi d¹ng c¸c chÊt kÕt

tña : CaCO3 , Mg(OH)2 , BaSO4. Mét mÉu muèi th« thu ®îc bµng ph¬ng ph¸p

bay h¬i níc biÓn vïng Bµ Nµ- Ninh ThuËn cã thµnh phÇn khèi lîng nh sau:

96,525% NaCl; 0,190% MgCl2; 1,224% CaSO4 ; 0,010% CaCl2 ; 0,951% H2O.

a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi dïng hçn hîp A gåm Na2CO3 ,

NaOH, BaCl2 ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt ë mÉu muèi trªn.

b. TÝnh lîng khèi lîng hçn hîp A cÇn dïng ®Ó lo¹i bá hÕt c¸c t¹p chÊt cã trong

3 tÊn muèi cã thµnh phÇn nh trªn .

c.TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m c¸c chÊt trong hçn hîp A.

Gi¶ sö c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.

21. Trong phßng thÝ nghiÖm cã c¸c ho¸ chÊt natriclorua, mangan®ioxit,

natrihidroxit, axit sunfuric ®Æc ta cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc níc Javen hay

kh«ng? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

22. §Ó ®iÒu chÕ kaliclorat víi gi¸ thµnh h¹ ngêi

ta thêng lµm nh sau: Cho khÝ clo ®i qua níc v«i

®un nãng, lÊy dung dÞch thu ®îc trén víi kaliclorua

vµ lµm l¹nh. Khi ®ã kaliclorat sÏ kÕt tinh. H·y viÕt

ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra vµ gi¶i thÝch v× sao kaliclorat kÕt tinh.

23. Nhiªn liÖu r¾n dµnh cho tªn löa t¨ng tèc cña tµu vò trô con thoi lµ mét

hçn hîp amoni peclorat ( NH4ClO4) vµ bét nh«m. Khi ®îc ®èt ®Õn trªn 2000C,

amoni peclorat næ: 2NH4ClO4 N2 + Cl2 + 2O2 + 4 H2O.

Mçi mét lÇn phãng tµu con thoi tiªu tèn 750 tÊn amoni peclorat.

Gi¶ sö tÊt c¶ oxi sinh ra t¸c dông víi bét nh«m, h·y tÝnh khèi l îng nh«m dù

ph¶n øng víi oxi vµ khèi lîng nh«m oxit sinh ra.

24. T¹i sao clorua v«i ®îc dïng réng r·i h¬n níc Javen?

25. Sau qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n, khÝ clo ra

khái thïng ®iÖn ph©n cã chøa mét lîng lín h¬i níc g©y ¨n mßn thiÕt bÞ,

kh«ng thÓ vËn chuyÓn vµ sö dông ®îc. V× vËy ph¶i tiÕn hµnh sÊy kh« khÝ

clo Èm råi ho¸ láng vËn chuyÓn tíi n¬i tiªu thô. H·y lùa chän trong c¸c ho¸

chÊt sau, chÊt nµo cã thÓ dïng ®Ó sÊy kh« khÝ clo Èm? Gi¶i thÝch?

a. CaO r¾n. b. H2SO4 ®Æc c.NaOH r¾n

26. Trªn thÞ trêng hiÖn cã b¸n mét ®å dïng b»ng ®iÖn ®Ó cho c¸c gia

®×nh tù chÕ dung dÞch tiªu ®éc. ChØ cÇn dÉn níc m¸y vµo dông cô, cho Ýt

muèi ¨n vµo råi c¾m ®iÖn . Mét l¸t sau ta sÏ cã dung dÞch tiªu ®éc dïng ®Ó

röa rau, qu¶, dông cô nhµ bÕp; giÆt kh¨n mÆt, giÎ lau…vµ cßn cã t¸c dông

tÈy tr¾ng n÷a.

a.Cã ph¶n øng g× x¶y ra trong dông cô trªn?

b.V× sao dung dÞch thu ®îc cã t¸c dông tiªu ®éc vµ tÈy tr¾ng?

§èt ch¸y kali clorat

Obitan nguyªn tö Brom H¬i Brom Dung dÞch

Brom

27. Cho khÝ clo ®i qua dung dÞch natribromua ta thÊy dung dÞch cã mµu

vµng. TiÕp tôc cho khÝ clo ®i qua ta thÊy dung dÞch mÊt mµu. LÊy vµi giät

dung dÞch sau thÝ nghiÖm nhá lªn giÊy quú tÝm th× giÊy quú ho¸ ®á. H·y

gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

28. Mét èng nghiÖm h×nh trô cã mét Ýt h¬i brom. Muèn h¬i tho¸t ra nhanh

cÇn ®Æt èng ®øng th¼ng hay óp ngîc èng treo trªn gi¸? V× sao?

29. §Ó ®iÒu chÕ axit clohi®ric ngêi ta cho natriclorua t¸c dông víi axit

sunfuric ®Æc. T¹i sao kh«ng dïng ph¬ng ph¸p t¬ng tù ®Ó ®iÒu chÕ axit

bromhi®ric? Ngêi ta ®iÒu chÕ hi®robromua b»ng c¸ch nµo?

30. Brom lµ nguyªn liÖu ®iÒu chÕ c¸c hîp chÊt chøa brom trong y dîc, nhiÕp

¶nh, chÊt nhuém, chÊt chèng næ cho ®éng c¬ ®èt trong, thuèc trõ s©u…

§Ó s¶n xuÊt brom tõ nguån níc biÓn cã hµm lîng 84,975g NaBr/m3 níc biÓn

ngêi ta dïng ph¬ng ph¸p thæi khÝ clo vµo níc biÓn. Lîng khÝ clo cÇn dïng

ph¶i nhiÒu h¬n 10% so víi lÝ thuyÕt.

a.ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra?

b.TÝnh lîng clo cÇn dïng ®Ó s¶n xuÊt ®îc 1 tÊn brom. Gi¶ sö hiÖu suÊt ph¶n

øng lµ 100%.

c. KhÝ brom thu ®îc tõ ph¬ng ph¸p trªn cã lÉn khÝ clo. Lµm thÕ nµo ®Ó thu

®îc brom tinh khiÕt. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

31. H¬i brom rÊt ®éc, brom r¬i vµo da sÏ g©y báng nÆng. V× vËy nÕu mét

ngêi hÝt ph¶i h¬i brom th× ta cã thÓ cho ngêi ®ã hÝt dung dÞch lo·ng cña

ammoniac pha trong rîu ®Ó tiªu ®éc. HoÆc ng©m vÕt báng brom vµo dung

dÞch ammoniac lo·ng. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra, biÕt trong ph¶n

øng ®ã:

N-3 – 3e = N0 ; Br0 + 1e = Br –;

32. Theo quy ®Þnh nång ®é brom cho phÐp trong kh«ng khÝ lµ 2.10 -5g/l.

Trong mét ph©n xëng s¶n xuÊt brom, ngêi ta ®o ®îc nång ®é Br2 lµ 1.10-

4g/l. TÝnh khèi lîng dung dÞch ammoniac 20% phun kh¾p xëng ®ã (cã kÝch

thíc 100m.200m.6m) ®Ó khö ®éc hoµn toµn lîng brom cã trong kh«ng khÝ.

BiÕt r»ng: NH3 + Br2 N2 + NH4Br. C¸c chÊt khÝ ®o ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn.

33. B×nh A chøa ®Çy khÝ hi®robromua. B×nh B chØ chøa kh«ng khÝ. §Ó

chuyÓn hi®robromua tõ b×nh A sang b×nh B cã thÓ lµm nh thÕ nµo? V×

sao l¹i cã thÓ lµm nh vËy?

34. H·y gi¶i thÝch v× sao dung dÞch axit bromhi®ric ®Ó l©u trong kh«ng

khÝ l¹i cã mµu vµng n©u?

35. Cho khÝ clo sôc qua dung dÞch kali i«tua mét thêi gian dµi sau ®ã ngêi

ta dïng hå tinh bét ®Ó x¸c nhËn sù cã mÆt cña iot tù do nhng kh«ng thÊy

mµu xanh. H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng trªn vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

36. I«t ®îc b¸n trªn thÞ trêng thêng cã lÉn t¹p chÊt lµ clo, brom, níc. §Ó tinh

chÕ lo¹i iot ®ã ngêi ta nghiÒn nã víi kali i«tua vµ v«i sèng råi nung hçn hîp

trong cèc ®Ëy b»ng mét b×nh cã chøa níc l¹nh. Khi ®ã iot sÏ b¸m vµo ®¸y

b×nh. H·y gi¶i thÝch c¸ch lµm nãi trªn. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

37. KhÝ hidro thu ®îc b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch natriclorua

®«i khi bÞ lÉn t¹p chÊt lµ khÝ clo. §Ó kiÓm tra xem khÝ hidro cã lÉn khÝ clo

hay kh«ng ngêi ta thæi khÝ ®ã qua mét dung dÞch cã chøa kali i«tua vµ hå

tinh bét. H·y gi¶i thÝch v× sao ngêi ta l¹i lµm nh vËy?

38. Kali iotua trén trong muèi ¨n ®Ó lµm muèi iot lµ mét chÊt rÊt dÔ bÞ oxi

ho¸ thµnh I2 råi bay h¬i mÊt nhÊt lµ khi cã níc hoÆc c¸c chÊt oxi ho¸ cã trong

muèi hoÆc khi ë nhiÖt ®é cao. Theo nghiªn cøu th× sau 3 th¸ng kali iotua

trong muèi ¨n sÏ bÞ mÊt hoµn toµn. §Ó ®Ò phßng ®iÒu ®ã ngêi ta h¹n chÕ

hµm lîng níc trong muèi iot kh«ng vît qu¸ 3,5% vÒ khèi lîng (theo tiªu chuÈn

Obitan nguyªn tö Iot H¬i Iot H¬i Iot ngng

tô thµnh tinh thÓ

cña Liªn X«),cho thªm chÊt æn ®Þnh iot nh Na2S2O3. Khi ®ã cã thÓ gi÷ lîng

KI trong muèi iot kho¶ng 6 th¸ng.

a.TÝnh lîng níc tèi ®a trong 1 tÊn muèi iot theo tiªu chuÈn cña Liªn X«?

b.H·y nªu ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n muèi iot vµ c¸ch dïng muèi iot khi nÊu thøc

¨n nh»m h¹n chÕ sù thÊt tho¸t iot?

39. Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ khoa häc, ®Ó phßng bÖnh bíu cæ vµ mét sè

bÖnh kh¸c, mçi ngêi cÇn bæ sung 1,5.10 -4g

nguyªn tè iot mçi ngµy. NÕu lîng iot

®ã chØ®îc bæ sung tõ muèi iot (cã 25

gam KI trong1 tÊn muèi ¨n ) th× mçi

ngêi cÇn ¨n bao nhiªu muèi iot mçi ngµy?

40. §Ó ®iÒu chÕ flo ngêi ta ph¶i ®iÖn ph©n dung dÞch kaliflorua trong

hi®ro florua láng ®· ®îc lµm s¹ch níc. V× sao ph¶i tr¸nh sù cã mÆt cña níc?

41. Hi®roflorua thêng ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch cho axit sunfuric ®Æc t¸c

dông víi canxi florua.

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

b.TÝnh khèi lîng canxi florua cÇn dïng ®Ó ®iÒu chÕ 2,5kg dung dÞch axit

flohi®ric 40%.

42. Tríc ®©y, trong c¸c xëng chÕ t¹o axit flohi®ric,

hÇu nh c¸c bãng ®Ìn ®Òu biÕn thµnh bãng ®Ìn mµu

tr¾ng s÷a, c¸c cöa sæ kÝnh trong dÇn biÕn thµnh kÝnh

mê. Em h·y gi¶i thÝch hiÖn tîng nµy vµ viÕt ph¬ng

tr×nh ph¶n øng nÕu cã.

43. §Ó r¨ng ch¾c khoÎ vµ gi¶m bÖnh s©u r¨ng th× hµm lîng flo trong níc

cÇn ®¹t lµ 1,0 – 1,5 mg/l. H·y tÝnh lîng natriflorua cÇn ph¶i pha vµo trong níc

cã hµm lîng flo tõ 0,5mg/l lªn ®Õn 1mg/l ®Ó cung cÊp cho 3 triÖu ngêi d©n

Hµ Néi, mçi ngêi dïng 200 lÝt níc/ngµy. Gi¶ sö natriflorua kh«ng bÞ thÊt tho¸t

trong qu¸ tr×nh pha trén vµ cung cÊp ®Õn ngêi tiªu dïng.

BÖnh nh©n b íu cæ

2.2. Oxi – Lu huúnh.

44. Natri peoxit (Na2O2 ), kali supeoxit (KO2 ) lµ nh÷ng chÊt oxi ho¸ m¹nh, dÔ

dµng hÊp thô khÝ cacbonic vµ gi¶i phãng khÝ oxi. Do ®ã chóng ®îc sö dông

trong b×nh lÆn hoÆc tµu ngÇm ®Ó hÊp thô khÝ cacbonic vµ cung cÊp khÝ

oxi cho con ngêi trong h« hÊp.

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra biÕt r»ng trong c¸c ph¶n øng ®ã,

nguyªn tö oxi trong Na2O2, KO2 lµ nguyªn tè tù oxi ho¸ - khö.

b. Theo nghiªn cøu, khi h« hÊp, thÓ tÝch khÝ cacbonic mét ngêi th¶i ra xÊp

xØ thÓ tÝch khÝ oxi hÝt vµo. VËy cÇn trén Na2O2 vµ KO2 theo tØ lÖ sè mol

nh thÕ nµo ®Ó thÓ tÝch khÝ cacbonic hÊp thô b»ng thÓ tÝch khÝ oxi sinh

ra?

45. Natri peoxit (Na2O2) khi t¸c dông víi níc sÏ sinh ra H2O2 lµ mét chÊt oxi ho¸

m¹nh cã thÓ tÈy tr¾ng ®îc quÇn ¸o. V× vËy ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ tÈy tr¾ng

cña bét giÆt ngêi ta thêng cho thªm vµo mét Ýt bét natri peoxit.

Na2O2 + 2H2O 2 NaOH + H2O2 ; 2H2O2 2H2O + O2 .

VËy c¸ch tèt nhÊt ®Ó b¶o qu¶n bét giÆt lµ :

A.§Ó trong mét hép kh«ng cã n¾p ®Ó

ra ngoµi ¸nh n¾ng cho bét giÆt lu«n kh« r¸o.

B.§Ó trong mét hép kh«ng cã n¾p trong bãng r©m.

C.§Ó trong mét hép cã n¾p kÝn ®Ó n¬i r©m m¸t.

D.§Ó trong mét hép kh«ng cã n¾p ®Ó n¬i r©m m¸t.

46. Mét b×nh cÇu dung tÝch 448ml ®îc n¹p oxi råi c©n. Phãng ®iÖn ®Ó

ozon ho¸, sau ®ã n¹p ®Çy oxi råi c©n . Khèi lîng trong hai trêng hîp chªnh

lÖch nhau 0,03 gam. H·y tÝnh % vÒ khèi lîng cña ozon trong hçn hîp sau

ph¶n øng. BiÕt c¸c thÓ tÝch n¹p ®Òu ë ®ktc.

Obitan nguyªn tö oxi M« h×nh ph©n tö oxi Hång

cÇu

47. H·y cho biÕt qu¸ tr×nh t¹o thµnh ozon trªn tÇng cao cña khÝ quyÓn vµ

nguån s¶n sinh ozon trªn mÆt ®Êt. Ozon ë ®©u cã vai trß b¶o vÖ sù sèng,

ë ®©u g©y h¹i cho sù sèng?

48. C¸c chÊt freon g©y hiÖn tîng suy gi¶m tÇng ozon. C¬ chÕ ph©n huû

ozon bëi freon (vÝ dô CF2Cl2) ®îc viÕt nh sau:

CF2Cl2 Cl + CF2Cl (a)

O3 + Cl O2 + ClO (b)

O3 +ClO O2 + Cl. (c)

T¹i sao tõ mét ph©n tö CF2Cl2 cã thÓ ph©n huû hµng chôc ngµn ph©n tö

ozon?

49. Trong c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt bia, rîu, níc ngät…níc lµ mét nguyªn liÖu

quan träng, chÊt lîng cña níc ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng cña s¶n

phÈm. Níc ®îc khö trïng b»ng clo thêng cã mïi khã chÞu do lîng nhá clo d

g©y nªn. Do vËy mµ c¸c nhµ m¸y ®ã ®· sö dông ph¬ng ph¸p khö trïng níc

b»ng ozon ®Ó níc kh«ng cã mïi vÞ l¹. Ozon ®îc b¬m vµo trong níc víi hµm l-

îng tõ 0,5 - 5 g/m3 . Lîng d ®îc duy tr× trong níc kho¶ng 5 – 10 phót ®Ó diÖt

c¸c vi khuÈn cì lín (nh vi khuÈn Kock g©y bÖnh lao, amip…..).

a.V× sao ozon l¹i cã tÝnh s¸t trïng?

b.H·y nªu ph¬ng ph¸p nhËn biÕt lîng ozon d trong níc.

c.TÝnh khèi lîng ozon cÇn dïng ®Ó khö trïng níc ®ñ s¶n xuÊt ®îc 400 lÝt rîu

vang. BiÕt r»ng ®Ó s¶n xuÊt ®îc 1 lÝt rîu vang cÇn dïng hÕt 5 lÝt níc.

hv

hv

Khai th¸c lu huúnh Lu huúnh tù nhiªn

50. §Ó diÖt chuét trong mét nhµ kho ngêi ta dïng ph¬ng ph¸p ®èt lu huúnh,

®ãng kÝn cöa nhµ kho l¹i. Chuét hÝt ph¶i khãi sÏ bÞ sng yÕt hÇu, co giËt, tª

liÖt c¬ quan h« hÊp dÉn ®Õn bÞ ng¹t mµ chÕt.

a.H·y viÕt ph¶n øng ®èt ch¸y lu huúnh. ChÊt g× ®· lµm chuét chÕt?

b.TÝnh lîng lu huúnh cÇn ph¶i ®èt ®Ó diÖt chuét trong nhµ kho cã diÖn tÝch

160 m2 vµ cã chiÒu cao 6 mol/lÝt. BiÕt r»ng mçi mét mÐt khèi kh«ng gian

cÇn ®èt 100 gam lu huúnh.

51. Hçn hîp gåm S, C, KNO3 gäi lµ thuèc

sóng ®en cã thÓ dïng lµm thuèc ph¸o.

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ

x¶y ra (Ýt nhÊt 4 ph¬ng tr×nh) khi ®èt ph¸o.

b.Mét b¹n häc sinh nãi “ §èt ph¸o g©y nguy

hiÓm cho con ngêi vµ cßn lµm « nhiÔm m«i trêng.” Em cã ®ång ý víi quan

®iÓm cña b¹n ®ã kh«ng? Gi¶i thÝch?

52. Thuû ng©n lµ mét chÊt ®éc. H·y nªu ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó lo¹i bá

thuû ng©n r¬i vµo r·nh bµn, ghÕ khã lÊy ra ®îc.

53. NÕu dïng s¾t sunfua cã lÉn s¾t kim lo¹i ®Ó ®iÒu chÕ khÝ hi®rosunfua

th× cã lÉn t¹p chÊt nµo trong khÝ hi®rosunfua? Cã thÓ nhËn ra t¹p chÊt ®ã

nh thÕ nµo? H·y vÏ h×nh cô thÓ cña thÝ nghiÖm ®ã.

54.T¹i sao khi ®iÒu chÕ hi®rosunfua tõ sunfua kim lo¹i ngêi ta thêng dïng

axit clohi®ric mµ kh«ng dïng axit sunfuric ®Ëm ®Æc? Gi¶i thÝch vµ viÕt ph-

¬ng tr×nh ph¶n øng.

55.Ta biÕt hi®rosunfua nÆng h¬n kh«ng khÝ vµ trong tù nhiªn cã nhiÒu

nguån ph¸t sinh ra nã, nhng t¹i sao trªn mÆt ®Êt khÝ nµy kh«ng tÝch tô l¹i?

/’

56. DÉn khÝ hi®rosunfua ®i qua dung dÞch kalipemanganat vµ axit sunfuric

Thuèc sóng ®en

nhËn thÊy mµu tÝm cña dung dÞch chuyÓn sang kh«ng mµu vµ vÈn ®ôc

vµng. H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

57. Cã hiÖn tîng g× x¶y ra khi :

a.Cho dung dÞch natrisunfua vµo dung dÞch ch× nitrat vµ bari nitrat .

b.Sôc khÝ hi®rosunfua vµo dung dÞch iot; vµo dung dÞch ®ång clorua; vµo

dung dÞch bariclorua. ViÕt ph¶n øng minh ho¹ nÕu cã.

58. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng biÓu diÔn c¸c thÝ nghiÖm sau:

a.Cho khÝ hi®rosunfua ®i qua huyÒn phï iot, thu ®îc dung dÞch chøa kÕt

tña mµu vµng nh¹t cña lu huúnh.

b.Cho khÝ hi®ro iotua ®i qua axit sunfuric ®Æc thu ®îc h¬i mµu tÝm vµ

khÝ cã mµu trøng thèi.

59. KhÝ tho¸t ra tõ hÇm bioga

(cã thµnh phÇn chÝnh lµ khÝ

metan)®îc dïng ®Ó ®un nÊu

thêng cã mïi rÊt khã chÞu.

Nguyªn nh©n chÝnh g©y ra

mïi ®ã lµ do khÝ metan cã

lÉn khÝ hi®rosunfua trongqu¸ tr×nh lªn men, ph©n huû chÊt h÷u c¬ trong

ph©n ®éng vËt?Theo em, ta ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó kh¾c phôc ®iÒu ®ã?

60. Thµnh phÇn chÝnh cña khÝ bioga gåm cã metan(60-70%), hi®rosunfua,

cacbonic. Dùa vµo m« h×nh díi ®©y h·y gi¶i thÝch : V× sao khÝ ®i ra tõ

hÇm sinh khÝ l¹i ph¶i cho ®i qua níc?

KhÝ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ---

KhÝ - - - - ----N íc-n íc- - - - - - - - -

B×nh khÝ

HÇm sinh khÝ

BuånglÊy b·(ph©n bãn)

M« h×nh hÇm bioga míi cña Trung Quèc

KhÝ ®i ra

B· vµo

HÇm Biogaz

61. T¹i mét phßng thÝ nghiÖm, ®Ó kiÓm tra hµm lîng hi®rosunfua cã trong

mÉu khÝ lÊy tõ b·i ch«n lÊp r¸c T©y Mç, ngêi ta cho mÉu ®ã ®i vµo dung

dÞch ch× nitrat d tèc ®é 2,5 lÝt/phót trong 400 phót. Läc t¸ch kÕt tña thu

®îc 4,78 mg chÊt r¾n mµu ®en. Dùa vµo c¸c d÷ kiÖn nãi trªn, em h·y x¸c

®Þnh hµm lîng hi®rosunfua cã trong mÉu khÝ ®ã (theo ®¬n vÞ mg/m3) .

Kh«ng khÝ t¹i khu vùc b·i ch«n lÊp r¸c T©y Mç cã bÞ « nhiÔm kh«ng? BiÕt

r»ng theo tiªu chuÈn ViÖt Nam ë khu d©n c, hµm lîng hi®rosunfua kh«ng

®îc vît qu¸ 0,3 mg/m3.

62. §Ó x¸c ®Þnh lîng hi®rosunfua trong kh«ng khÝ ë mét nhµ m¸y ho¸ chÊt

ngêi ta lµm nh sau:

§iÒu chÕ dung dÞch iot b»ng c¸ch ®iÖn ph©n hoµn toµn 3 lÝt dung dÞch kali

i«tua cã nång ®é 6,2.10-6M. Sau ®ã cho 2 lÝt kh«ng khÝ bÞ nhiÔm bÈn ®i

qua dung dÞch sau ®iÖn ph©n thÊy mµu ®á n©u cña dung dÞch iot hoµn

toµn biÕn mÊt.

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra?

b.TÝnh hµm lîng cña hi®rosunfua trong kh«ng khÝ theo mg/l.

c.Kh«ng khÝ trong nhµ m¸y cã bÞ « nhiÔm kh«ng? BiÕt r»ng theo tiªu chuÈn

ViÖt Nam lîng hi®rosunfua trong khu vùc nhµ m¸y kh«ng ®îc vît qu¸ 10

mg/m3.

63. Khi hoµ tan mét lîng nhá hi®rosunfua trong níc ®îc dung dÞch trong

suèt kh«ng mµu. §Ó lä thuû tinh trong suèt ®ùng dung dÞch ®ã trong kh«ng

khÝ vµi ngµy th× thÊy h¬i cã vÈn ®ôc. H·y gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh

ph¶n øng x¶y ra.

64. Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng sau ®©y b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng:

a.Khi sôc clo vµo dung dÞch x«®a (natricacbonat) th× thÊy cã khÝ cacbonic

bay ra. NÕu thay clo b»ng lu huúnh ®ioxit hay lu huúnh trioxit hoÆc

hi®rosunfua th× cã hiÖn tîng trªn x¶y ra hay kh«ng?

b.Khi cho lu huúnh ®ioxit vµo níc v«i trong th× thÊy níc v«i trong bÞ ®ôc,

nÕu nhá tiÕp axit clohi®ric vµo l¹i thÊy níc v«i trong l¹i. NÕu thay axit

clohi®ric b»ng axit sunfuric th× níc v«i cã trong l¹i hay kh«ng?

c. Cho khÝ lu huúnh ®ioxit ®i qua níc brom ®Õn khi võa lµm mÊt mµu ®á

n©u cña dung dÞch. Sau ®ã thªm dung dÞch bariclorua vµo thÊy t¹o thµnh

kÕt tña tr¾ng.

65. Lu huúnh ®ioxit lµ mét trong nh÷ng chÊt khÝ chñ yÕu g©y ra nh÷ng

c¬n ma axit g©y tæn h¹i cho nh÷ng c«ng tr×nh ®îc lµm b»ng thÐp, ®¸. H·y

gi¶i thÝch qu¸ tr×nh t¹o thµnh ma axit vµ qu¸ tr×nh ph¸ huû c¸c c«ng tr×nh

b»ng ®¸, thÐp cña ma axit vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó minh häa.

Ma axit g©y tæn h¹i cho c¸c c«ng tr×nh b»ng s¾t thÐp,

®¸, c©y cèi.

66. Cã 4 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng mét chÊt khÝ kh¸c nhau, chóng ®îc óp

ngîc trªn c¸c chËu ®ùng níc:

H·y cho biÕt:

a.KhÝ nµo tan trong níc nhiÒu nhÊt?

b.KhÝ nµo kh«ng tan trong níc?

c.KhÝ nµo tan trong níc Ýt nhÊt?

d.KhÝ nµo cã thÓ dù ®o¸n lµ am«niac ? BiÕt r»ng khÝ nµy tan trong nhiÒu n-

íc t¹o ra dung dÞch kiÒm yÕu.

e.Thªm vµi giät dung dÞch natrihidroxit vµo chËu B, nhËn thÊy mùc níc trong

chËu B d©ng cao h¬n. V× sao l¹i x¶y ra hiÖn tîng nµy?

g.Ta cã thÓ dù ®o¸n khÝ trong èng nghiÖm B lµ khÝ nµo? V× sao?

h.Ta cã thÓ dù ®o¸n khÝ trong èng nghiÖm D lµ khÝ nµo? V× sao ?

67. Cã 100ml dung dÞch, axit sunfuric 98%,

d = 1,84 gam/ml. Ngêi ta muèn pha lo·ng thÓ

tÝch axit trªn thµnh dung dÞch axit sunfuric 20%.

a.TÝnh thÓ tÝch níc cÇn dïng ®Ó pha lo·ng.

b.C¸ch pha lo·ng ph¶i tiÕn hµnh nh thÕ nµo?

68. Khi lµm thÝ nghiÖm, do bÊt cÈn, em bÞ vµi giät axit sunfuric ®Æc d©y

vµo tay. Em sÏ xö lÝ tai n¹n nµy nh thÕ nµo mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt ? BiÕt

r»ng trong phßng thÝ nghiÖm cã ®Çy ®ñ c¸c lo¹i ho¸ chÊt .

69. Axit sunfuric ®Æc lµ chÊt cã kh¶ n¨ng hÊp thô níc lín nªn ®îc sö dông

lµm kh« rÊt nhiÒu chÊt khÝ Èm. Tuy nhiªn, ®Ó lµm kh« hi®rosunfua, ngêi ta

l¹i kh«ng dïng axit sunfuric ®Æc. H·y gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh

ph¶n øng cã thÓ x¶y ra khi cho khÝ hi®rosunfua ®i qua dung dÞch axit

sunfuric ®Æc.

70. Khi cho lu huúnh ®ioxit vµo níc v«i trong th× thÊy níc v«i trong bÞ ®ôc,

nÕu nhá tiÕp axit clohi®ric vµo l¹i thÊy níc v«i trong l¹i. NÕu thay axit

clohi®ric b»ng axit sunfuric th× níc v«i cã trong l¹i hay kh«ng? Gi¶i thÝch

b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

71. V× sao khi nhá axit sunfuric ®Ëm ®Æc vµo ®êng

¨n (saccaroz¬ ) th× ®êng ¨nbÞ ho¸ ®en ngay lËp tøc?

Gi¶i thÝch b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

72. HiÖn tîng g× sÏ x¶y ra khi cho axit

sunfuric ®Ëm ®Æc vµo :

A. natribromua B. kali i«tua.

NÕu thay axit sunfuric ®Ëm ®Æc b»ng axit clohi®ric hoÆc b»ng níc clo,

hiÖn tîng trªn cã x¶y ra hay kh«ng? ViÕt ph¶n øng minh häa.

73. Axit sunfuric ®Æc ®îc dïng lµm kh« nh÷ng chÊt khÝ Èm, h·y dÉn ra mét

vÝ dô. Cã nh÷ng chÊt khÝ Èm kh«ng ®îc lµm kh« b»ng axit sunfuric ®Æc,

h·y dÉn ra mét vÝ dô. V× sao?

HiÖn t îng thÝ nghiÖm nhá axit sunfuric ®Æc vµo ® êng tr¾ng

74. Axit sunfuric ®Æc cã thÓ biÕn nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬ thµnh than ®îc

gäi lµ sù ho¸ than. DÉn ra nh÷ng vÝ dô vÒ sù ho¸ than cña glucoz¬,

saccaroz¬. Sù lµm kh« vµ sù ho¸ than kh¸c nhau nh thÕ nµo?

75. Lµng ®¸ Non Níc trong khu du lÞch Ngò Hµnh S¬n - §µ N½ng lµ mét ®Þa

®iÓm th¨m quan næi tiÕng ®· vµ ®ang thu hót mét lîng lín du kh¸ch trong

vµ ngoµi níc. Khi ®Õn ®©y, du kh¸ch ®îc xem tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n( ca, xÎ,

®ôc, ®Ïo ®¸, mµi giòa, ®¸nh bãng tîng) ®Ó lµm ra mét s¶n phÈm thñ c«ng

mÜ nghÖ tõ ®¸( tîng PhËt, h¬u nai, mü nh©n ng…). Trong qu¸ tr×nh mµi

giòa, ®¸nh bãng tîng, nh÷ng ngêi thî ë ®©y ®· hoµ axit sunfuric vµo níc råi

®æ trùc tiÕp lªn tîng, nh vËy ®· rót ng¾n ®îc thêi gian vµ c«ng søc mét

c¸ch ®¸ng kÓ. Níc axit trµn xuèng s©n råi ch¶y ra ngoµi ®êng.

a.Theo em, viÖc sö dông axit nh vËy cã ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn m«i tr-

êng?

b.Em h·y ®Ò nghÞ c¸ch lµm gi¶m lîng axit sunfuric th¶i ra m«i trêng cho

tõng hé d©n trong lµng nghÒ ®ã?

76. Khi ph©n tÝch mét lo¹i níc biÓn ngêi ta thÊy r»ng, trong mçi mÐt khèi n-

íc biÓn cã chøa 2,03 kg natrisunfat. Ph¶i thªm bao nhiªu kg bariclorua vµo

mçi mÐt khèi níc biÓn ®Ó lo¹i bá hÕt natrisunfat?

77. 1.Dïng 1 tÊn quÆng pirits¾t chøa 72% FeS2 ®Ó ®iÒu chÕ axit sunfuric

b»ng ph¬ng ph¸p tiÕp xóc. Cho toµn bé axit thu ®îc t¸c dông víi ®ång ®Ó

®iÒu chÕ CuSO4. 5H2O. TÝnh khèi lîng CuSO4. 5H2O thu ®îc biÕt hiÖu suÊt

cña c¶ qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ chØ ®¹t 80%.

2.§Ó trõ nÊm thùc vËt, ngêi ta dïng dung dÞch ®ång (II) sunfat 0,8%. TÝnh l-

îng dung dÞch ®ång (II) sunfat 0,8% pha chÕ ®îc tõ lîng CuSO . 5H2O ë trªn.

QuÆng pitrit

Tîng ®¸ Sù « nhiÔm

78. Tõ 1 tÊn quÆng pirit chøa 75,3% FeS2 ; 13,1% CuFeS2 vµ 11,6% t¹p chÊt

cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc bao nhiªu lÝt dung dÞch axit sunfuric 78,04% (d = 1,7

g/ml) biÕt lîng lu huúnh ®ioxit bÞ mÊt khi nung lµ 1,5% vµ lîng axit bÞ mÊt

m¸t lµ 0,2%.

79.a.H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc cña oleum A, biÕt r»ng sau khi hoµ tan 3,38g

A vµo níc ngêi ta ph¶i dïng 800ml dung dÞch kalihidroxit 0,1M ®Ó trung hoµ.

b. TÝnh khèi lîng oleum A cÇn hoµ tan vµo 200g níc ®Ó ®îc dung dÞch axit

sunfuric 10%.

2.3. Nit¬ - Photpho.

M« h×nh ph©n tö amoniac Ph¶n øng gi÷a amoniac víi hi®ro clorua

Ion amo

80. Mét b¹n dïng dung dÞch amoniclorua ®Ó röa khung xe ®¹p bÞ gØ. GØ cã

hÕt hay kh«ng? Gi¶i thÝch b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng? ViÖc lµm ®ã cã

g©y « nhiÔm kh«ng khÝ xung quanh hay kh«ng? Gi¶i thÝch t¹i sao?

81. Trong phßng thÝ nghiÖm khi x¾p xÕp l¹i ho¸ chÊt, mét b¹n v« ý lµm mÊt

nh·n mét lä chøa dung dÞch kh«ng mµu. B¹n ®ã cho r»ng cã thÓ ®ã lµ dung

dÞch amonisunfat. H·y chän mét thuèc thö ®Ó kiÓm tra xem lä ®ã cã ph¶i

chøa amonisunfat hay kh«ng?

82. Cho dung dÞch natri hi®roxit tõ tõ vµo dung dÞch nh«m clorua cho tíi d.

C¸c hiÖn tîng quan s¸t ®îc lµ:

a.Kh«ng hiÖn tîng. b.Cã bät khÝ tho¸t ra vµ cã kÕt tña.

c.Cã kÕt tña. d.Cã kÕt tña råi kÕt tña l¹i tan ra.

83. §Ó x¸c ®Þnh c«ng thøc cña tinh thÓ muèi kÐp s¾t sunfat vµ

amonisunfat ngËm níc, ngêi ta hoµ tan 28,92 gam muèi Êy vµo níc råi cho

thªm mét lîng kiÒm d vµo dung dÞch vµ ®un nhÑ. Sau ph¶n øng thu ®îc

1477 cm3 khÝ ë ®iÒu kiÖn thêng (270C, 1 atm ) vµ mét kÕt tña mµu n©u

®á. Nung kÕt tña nµy ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 4,8 gam chÊt r¾n.

X¸c ®Þnh c«ng thøc ph¬ng tr×nh cña muèi kÐp ban ®Çu?

84. Sau khi ph©n tÝch mÉu níc r¸c t¹i b·i ch«n lÊp r¸c thu ®îc kÕt qu¶ sau:

C¸c chØ

tiªu

Hµm lîng ë níc

r¸c

Tiªu chuÈn cho

phÐp

pH 7,71 – 7,88 5,50 – 9,00

NH4+

(mg/lÝt)

22,3 - 200 1,0

CN –

(mg/lÝt)

0,012 0,100

Nh vËy lµ hµm lîng ion amoni (NH4+ ) trong níc r¸c qu¸ cao so víi tiªu chuÈn

cho phÐp nªn cÇn ®îc xö lÝ b»ng c¸ch chuyÓn ion amoni thµnh amoniac råi

chuyÓn tiÕp thµnh nit¬ kh«ng ®éc th¶i ra m«i trêng. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh

chuyÓn ho¸ nãi trªn.

85. §Ó lo¹i bá ion amoni trong níc th¶i, tríc tiªn ngêi ta ph¶i kiÒm ho¸ dung

dÞch níc th¶i b»ng natri hi®roxit ®Õn pH = 11 sau ®ã cho ch¶y tõ trªn

xuèng trong mét th¸p ®îc n¹p ®Çy c¸c vßng ®Öm b»ng sø cßn kh«ng khÝ

®îc thæi ngîc tõ díi lªn. Ph¬ng ph¸p nµy lo¹i bá ®îc kho¶ng 95% lîng amoni

trong níc th¶i.

a.Gi¶i thÝch c¸ch lo¹i bá amoni nãi trªn? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

b.Cã hai mÉu níc th¶i sau:

MÉu níc th¶i Tiªu chuÈn hµm lîng

amoni cho

phÐp(mg/lÝt)

Hµm lîng amoni trong

níc th¶i (mg/lÝt)

Nhµ m¸y ph©n

®¹m.

1,0 18

B·i ch«n lÊp r¸c. 160

Hai lo¹i níc th¶i sau khi ®îc xö lÝ theo ph¬ng ph¸p trªn ®· ®¹t tiªu chuÈn

®Ó th¶i ra m«i trêng cha?

86. Diªm tiªu(kali nitrat) dïng ®Ó íp thÞt muèi cã t¸c dông lµm cho thÞt gi÷

®îc mµu s¾c ®á hång vèn cã. Tuy nhiªn, khi sö dông c¸c lo¹i thÞt ®îc íp

b»ng diªm tiªu nh xóc xÝch, l¹p xëng…kh«ng nªn r¸n kÜ hoÆc níng ë nhiÖt

®é cao. H·y nªu c¬ së khoa häc cña lêi khuyªn nµy.

87. T· lãt trÎ em sau khi giÆt s¹ch vÉn lu gi÷ l¹i mét lîng amoniac. §Ó khö

s¹ch amoniac b¹n nªn cho mét Ýt …………vµo níc x¶ cuèi cïng ®Ó giÆt. Khi

®ã t· lãt míi hoµn toµn ®îc s¹ch sÏ.

H·y chän mét côm tõ thÝch hîp trong c¸c côm tõ sau ®Ó ®iÒn vµo chç trèng

trªn:

1. phÌn chua 2. giÊm ¨n 3. muèi ¨n 4. níc gõng t¬i.

88.Trong phßng thÝ nghiÖm, ®Ó ®iÒu chÕ amoniac tõ amoniclorua r¾n vµ

natri hi®roxit r¾n ngêi ta thu khÝ b»ng ph¬ng ph¸p:

a.Thu qua níc.

b.Thu qua kh«ng khÝ b»ng c¸ch quay èng nghiÖm thu khÝ lªn.

c.Thu qua kh«ng khÝ b»ng c¸ch óp èng nghiÖm thu khÝ xuèng.

d.Sôc qua dung dÞch axit sunfuric ®Æc.

H·y chän c¸ch thu khÝ ®óng nhÊt. Gi¶i thÝch ng¾n gän sù lùa chän ®ã. Lµm

thÕ nµo ®Ó biÕt khÝ amoniac ®· ®Çy èng nghiÖm?

89. ViÖc s¶n xuÊt amoniac trong c«ng nghiÖp dùa trªn ph¶n øng thuËn

nghÞch sau ®©y: N2(khÝ) + 3H2(khÝ) 2NH3(khÝ) ; H = -92 KJ.

Khi hçn hîp ph¶n øng ®ang ë tr¹ng th¸i c©n b»ng, nh÷ng thay ®æi díi ®©y

sÏ ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn vÞ trÝ c©n b»ng:

1. T¨ng nhiÖt ®é. 2. T¨ng ¸p suÊt. 3. Cho chÊt xóc t¸c

4. Gi¶m nhiÖt ®é. 5. LÊy amoniac ra khái hÖ.

90. §Ó tæng hîp amoniac N2(khÝ) + 3H2(khÝ) 2NH3(khÝ) ; H = -92 KJ.

Mét nhµ s¶n xuÊt ®Ò nghÞ dïng c¸c biÖn ph¸p:

a.Duy tr× nhiÖt ®é cao vµ ¸p suÊt cao.

b.Duy tr× nhiÖt ®é kh«ng cao qu¸ vµ ¸p suÊt cao

c.Duy tr× nhiÖt ®é cao vµ ¸p suÊt thêng.

d.Ho¸ láng amoniac ®Ó t¸ch amoniac ra khái hçn hîp.

Trong c¸c biÖn ph¸p trªn, nh÷ng biÖn ph¸p nµo lµhîp lÝ?

91. HiÖn nay ngêi ta s¶n xuÊt amoniac kh«ng tõ nit¬ vµ hi®r« tinh khiÕt mµ

tiÕn hµnh sù chuyÓn ho¸ cã xóc t¸c mét hçn hîp gåm kh«ng khÝ, h¬i níc vµ

khÝ thiªn nhiªn ( cã thµnh phÇn chÝnh lµ metan).

Ph¶n øng ®iÒu chÕ hi®r«: CH4 + 2H2O CO2 + 4H2.(1)

Ph¶n øng khö oxi ®Ó thu nit¬ trong kh«ng khÝ: CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O.

(2)

Ph¶n øng tæng hîp amoniac: N2(khÝ) + 3H2(khÝ) 2NH3(khÝ) (3)

§Ó s¶n xuÊt mét tÊn khÝ amoniac cÇn lÊy 841,7 m3 kh«ng khÝ ( chøa 21,03%

O2; 78,02% N2; cßn l¹i lµ khÝ hiÕm). Hái cÇn ph¶i lÊy bao nhiªu m3 khÝ metan

vµ bao nhiªu m3 h¬i níc ®Ó cã ®ñ lîng hi®r« vµ nit¬ theo tØ lÖ 1:3 vÒ thÓ

tÝch dïng cho ph¶n øng tæng hîp amoniac. Gi¶ thiÕt ph¶n øng (1) vµ (2)

®Òu x¶y ra hoµn toµn vµ c¸c thÓ tÝch khÝ xÐt ë cïng ®iÒu kiÖn.

92.Theo tÝnh chÊt vËt lÝ, axit nitric lµ chÊt láng kh«ng mµu. Nhng trong c¸c

phßng thÝ nghiÖm, dung dÞch axit nitric dï rÊt lo·ng ®Òu cã mµu vµng nh¹t.

Em h·y gi¶i thÝch hiÖn tîng nµy vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (nÕu

cã)

93.Trong phßng thÝ nghiÖm cã lä ®ùng dung dÞch axit nitric 67% (d = 1,4

g/ml), mét b¹n muèn pha chÕ thµnh c¸c dung dÞch axit nitric 15M, 10M, 1M.

B¹n ®ã cã pha chÕ ®îc kh«ng? NÕu pha chÕ ®îc th× b¹n ®ã ph¶i lµm nh

thÕ nµo?

M« h×nh ph©n tö HNO3 Ph¶n øng cña ®ång

víi axit nitric

94. Cã c¸c thÝ nghiÖm sau:

-ThÝ nghiÖm 1: Cho mét m¶nh ®ång nhá vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch

kali nitrat th× kh«ng thÊy hiÖn tîng g× x¶y ra.

-ThÝ nghiÖm 2: Cho mét m¶nh ®ång nhá vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch

kali nitrat råi nhá vµi giät dung dÞch axit sunfuric ®Æc vµ, ®Ëy nót b«ng l¹i,

l¾c ®Òu.

a.H·y dù ®o¸n hiÖn tîng x¶y ra trong thÝ nghiÖm 2. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n

øng nÕu cã?

b.CÇn lu ý nh÷ng g× ®Ó ®¶m b¶o an toµn khi lµm thÝ nghiÖm 2?

c.Nót b«ng cÇn ®îc tÈm ho¸ chÊt g× ®Ó kh«ng g©y « nhiÔm m«i trêng?

d.Dung dÞch th¶i sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm cÇn ®îc xö lÝ nh thÕ nµo ®Ó

®ì g©y « nhiÔm m«i trêng?

95. §Ó t¹o ®é xèp cho mét sè lo¹i b¸nh, cã thÓ dïng muèi nµo sau ®©y:

a.(NH4)2SO4 b. NH4HCO3 c. CaCO3 d. NaCl

Gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

96. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy níc ma thêng cã pH 5,6(cã tÝnh axit

nhÑ). Níc ma trong c¸c trËn ma axit cã pH = 2 hoÆc thËm chÝ nhá h¬n n÷a.

a.Dùa vµo ph¶n øng ho¸ häc ®· biÕt h·y gi¶i thÝch c¸c trêng hîp trªn. BiÕt m-

a axit x¶y ra khi cã thªm c¸c yÕu tè:

-NhiÒu sÊm sÐt h¬n b×nh thêng.

-Trong kh«ng khÝ cã nhiÒu chÊt khÝ g©y ra m«i trêng axit khi hîp níc nh lu

huúnh ®ioxit, hi®rosunfua, hi®ro clorua…

b.KÓ mét vµi thiÖt h¹i mµ ma axit g©y ra vµ mét sè ho¹t ®éng cña con ngêi

®· g©y ra ma axit?

97. CÊu t¹o cña qu¶ ph¸o hoa gåm hai phÇn chÝnh : phÇn ®Çu vµ phÇn

®¸y.

*Trong phÇn ®¸y cã nhåi thuèc sóng ®en

vµ ®îc nèi víi d©y dÉn.

*Trong phÇn ®Çu cã:

-thuèc nhåi ch¸y ( cacbon, lu huúnh, kali nitrat)

-thuèc trî ch¸y ( kali nitrat, bari nitrat)

-chÊt ph¸t ¸nh s¸ng tr¾ng: bét nh«m, magie.

-chÊt ph¸t mµu lµ hçn hîp muèi cña c¸c kim lo¹i nh:

LiNO3 , Sr(NO3)2 : cho mµu ®á

CuCO3 , Cu(NO3)2 : cho mµu xanh

KNO3 : cho mµu tÝm

Muèi cña natri cho mµu vµng.

a.Khi ®èt ch¸y d©y dÉn, c¸c ph¶n øng ho¸ häc diÔn ra nh thÕ nµo? ViÕt c¸c

ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

b.§èt ph¸o hoa cã g©y « nhiÔm m«i trêng kh«ng? V× sao?

98. KÏm photphua (Zn3P2) ®îc dïng ®Ó diÖt chuét. ChÊt nµy dÔ bÞ thuû

ph©n nªn khi chuét ¨n ph¶i ®i t×m n¬i cã nguån níc ®Ó uèng vµ chÕt. ViÕt

ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n cña kÏm photphua.

Obitan nguyªn tö P Photphot pho ®á

Photpho ®en

99. Vµo mïa hÌ, ë nh÷ng khu nghÜa ®Þa hoÆc b·i r¸c cã nhiÒu x¸c ®éng vËt

thêng cã hiÖn tîng “ ma tr¬i “. Gi¶i thÝch hiÖn tîng.

Diªm Sù ph¸t s¸ng cña Photpho

PhÇn ®Çu

PhÇn ®¸y

D©y dÉn

100. Trong thµnh phÇn cña vá bao diªm thêng cã photpho; ë ®Çu que diªm

thêng cã lu huúnh vµ kali clorat.

a.Trong thuèc diªm, ngêi ta dïng photpho tr¾ng hay photpho ®á? V× sao?

b.ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña photpho víi kali clorat khi quÑt diªm? V×

sao khi quÑt que diªm trong bãng tèi ta l¹i nh×n thÊy mét vÖt s¸ng ë vá bao

diªm.

101. Trong phßng thÝ nghiÖm, mét b¹n häc sinh thö ®iÒu chÕ thuèc diªm

b»ng c¸ch trén bét photpho ®á víi kali clorat, bét thuû tinh theo tØ lÖ 50 : 35

: 15 vÒ khèi lîng. Khi trén ®óng tØ lÖ trªn, b¹n ®ã cho hçn hîp trªn vµo cèi

vµ dïng chµy gi· ®Ó nghiÒn chóng thµnh bét. Hçn hîp næ. B¹n ®ã bÞ th¬ng

ë tay vµ mÆt. B¹n ®ã lµm sai ë kh©u nµo? Theo em, ®Ó trén ®îc thuèc

diªm an toµn ph¶i lµm nh thÕ nµo? Trong thùc tÕ, ngêi ta lµm nh thÕ nµo

®Ó an toµn khi lµm diªm?

102. Khi thuû ph©n mét lo¹i ®Êt ®Ìn chøa t¹p chÊt canxiphotphua(Ca3P2)

ngêi ta thu ®îc hçn hîp khÝ cã mïi rÊt khã chÞu.

a.ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n lo¹i ®Êt ®Ìn nãi trªn vµ cho biÕt

chÊt g× g©y mïi cña hçn hîp khÝ?

b.Ph©n tÝch hçn hîp khÝ thu ®îc khi thuû ph©n 3kg ®Êt ®Ìn nãi trªn ngêi ta

x¸c ®Þnh ®îc trong ®ã cã 1,12 cm3 photphin (®o ë ®ktc).H·y tÝnh phÇn

tr¨m t¹p chÊt canxiphotphua cã trong lo¹i ®Êt ®Ìn ®ã?

103. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ ®iÒu chÕ ph©n ®¹m

amoninitrat tõ kh«ng khÝ vµ níc. Theo em, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµy sÏ

gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n g×? Trong thùc tÕ hiÖn nay, ngêi ta s¶n xuÊt

ph©n ®¹m amoninitrat tõ nguån nguyªn liÖu nµo? ViÕt s¬ ®å ®iÒu chÕ?

104. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y ph©n biÖt c¸c lo¹i ph©n bãn ë d¹ng tinh

thÓ r¾n sau: kali nitrat, amonisunfat, supephotphat kÐp.

105. CÇn bao nhiªu kg amonisufat

hoÆc ure ®Ó bãn cho mét hecta (ha)

®Êt trång trät nÕu tiªu chuÈn nit¬ cÇn

bãn lµ 8kg/ha? NÕu bãn gÊp rìi

lîng trªn th× c©y cã thu ®îc n¨ng

suÊt cao h¬n kh«ng? Cã lµm « nhiÔm ®Êt kh«ng? V× sao?

106. Tõ kh«ng khÝ , níc vµ khÝ th¶i c«ng nghiÖp lµ cacbon ®ioxit, h·y viÕt

c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ:

a.Ph©n ®¹m amoninitrat. b. Ph©n ®¹m Urª.

107. Khi nµo ®îc trén ph©n supephotphat ®¬n vµ supephotphat kÐp víi v«i

®Ó bãn cho c©y trång? Khi nµo kh«ng ®îc phÐp trén, v× sao?

108. TÝnh khèi lîng canxi ®ihi®rophotphat s¶n xuÊt ®îc b»ng c¸ch cho axit

ph«tphoric t¸c dông víi canxi photphat. BiÕt khèi lîng canxi photphat ®· dïng

lµ 9,3 tÊn vµ sù hao hôt s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ 10%.

109. TØ lÖ khèi lîng c¸c nguyªn tè dinh dìng cÇn bãn cho ®Êt tuú thuéc vµo

tõng lo¹i ®Êt vµ giai ®o¹n sinh trëng cña c©y. Trong mét trêng hîp cô thÓ,

c¸n bé n«ng nghiÖp híng dÉn nªn bãn theo tØ lÖ mN : mP : mK = 10: 8 : 6.

B¹n ®ang cã c¸c lo¹i ph©n amonisunfat, canxi ®ihi®rophotphat, kali clorua.

B¹n ph¶i trén chóng theo tØ lÖ nµo ®Ó ®¶m b¶o ®óng híng dÉn?

110. Theo sù ®iÒu tra cña c¸c nhµ khoa häc th× ®a sè ®Êt ViÖt Nam lµ

®Êt chua. §Êt chua tËp trung nhiÒu ë vïng ®åi nói.

a.V× sao ®Êt ë vïng ®åi nói l¹i hay bÞ chua?

b.§Ó lµm gi¶m ®é chua cña ®Êt ngêi ta ph¶i lµm g×? H·y chän nh÷ng gi¶i

ph¸p mµ em cho lµ ®óng trong nh÷ng gi¶i ph¸p sau ®©y:

1.Trång c©y phñ kÝn c¸c ®åi nói. 2.Bãn ph©n l©n tù nhiªn tríc khi trång

c©y.

3.Bãn v«i tríc khi trång c©y. 4.Bãn tro bÕp (cã KHCO3) tríc khi trång c©y.

111. Nguyªn chÝnh lµm cho ®Êt bÞ mÆn lµ g×? Nªn dïng lo¹i ph©n ®¹m

nµo sau ®©y ®Ó bãn cho c©y trång trªn ®Êt mÆn : canxi nitrat, natri

nitrat.

112. V× sao tro bÕp l¹i ®îc sö dông nh mét lo¹i ph©n bãn ho¸ häc? Tro bÕp

thÝch hîp ®Ó bãn cho vïng ®Êt chua hay ®Êt mÆn? V× sao?

113. Ph©n l©n tù nhiªn ®îc chÕ biÕn tõ quÆng apatit hoÆc quÆng

ph«tphorit cã thµnh phÇn chÝnh lµ canxi photphat gi¸ rÊt rÎ nhng kh«ng tan

trong níc. C©y trång chØ ®ång ho¸ ®îc chóng khi chóng chuyÓn tõ muèi

trung hoµ sang muèi axit. V× vËy, ph©n nµy thÝch hîp nhÊt khi dïng cho

vïng ®Êt………. .

Chän mét côm tõ thÝch hîp nhÊt trong c¸c côm tõ díi ®©y ®iÒn vµo chç

trèng:

A. qu¸ chua. B. chua. C. Ýt chua. D. kh«ng chua.

114. Theo em, thêi ®iÓm nµo sau ®©y lµ thÝch hîp nhÊt ®Ó bãn ph©n Ure

cho lóa? V× sao?

1.Buæi s¸ng sím s¬ng cßn ®äng trªn l¸ lóa.

2.Buæi tra n¾ng.

3.Buæi chiÒu tèi mÆt trêi võa lÆn.

115. Ruéng lóa nhµ b¹n An míi cÊy ®îc mét th¸ng. Lóa ®· cøng c©y vµ

®ang træ giß cÇn ®îc bãn thóc b»ng ph©n ®¹m( b¹n An ®· chän ph©n

Ure). VËy mµ

rÒu xanh ®· phñ kÝn mÆt ®Êt cÇn ph¶i bãn v«i ®Ó diÖt rÒu. Theo em, b¹n

An nªn lùa chän ph¬ng ¸n nµo trong sè c¸c ph¬ng ¸n

díi ®©y lµ tèi u ®Ó diÖt ®îcrÒu vµ

lóa ®îc tèt h¬n?

1.Bãn v«i to¶ tríc mét l¸t råi bãn ®¹m.

2.Bãn ®¹m tríc mét l¸t råi bãn v«i to¶.

3.Trén ®Òu v«i to¶ víi ®¹m råi bãn cïng mét lóc.

4.Bãn v«i to¶ tríc, vµi ngµy sau míi bãn ®¹m.

116. Nghiªn cøu mét mÉu ®Êt nhµ m×nh b¹n An thÊy pH cña ®Êt ®ã b»ng

6,0. B¹n khuyªn An nªn dïng c¸c lo¹i ph©n NPK nµo sau ®©y cho hiÖu qu¶

vµ kinh tÕ.

1.§¹m amoni, supephotphat, kali clorua.

2.§¹m nitrat, supephotphat, kali clorua.

3.§¹m nitrat, ph©n l©n nung ch¶y, kali clorua.

4.§¹m urª, ph©n l©n nung ch¶y, kali clorua.

117. B»ng kiÕn thøc ho¸ häc h·y gi¶i thÝch tÝnh khoa häc cña c©u ca dao:

Lóa chiªm lÊp lã ®Çu bê

Nghe tiÕng sÊm dËy më cê mµ lªn.

Bãn ph©n cho lóa

118. Bµ con n«ng d©n thêng tËn

dông níc tiÓu ®em pha lo·ng råi

tíi cho rau xanh.Sau hai ngµy, rau

trë nªn xanh non mì mµng.

a.V× sao tíi níc tiÓu lµm cho rau

xanh non h¬n?

b.Rau sau khi tíi níc tiÓu hai ngµy cã nªn h¸i b¸n hoÆc dïng kh«ng? V× sao?

119. Cã mét sè d÷ kiÖn sau:

Vïng ®Êt pH Møc ®é chua Lo¹i

c©y

PH thÝch hîp cho

c©y

A 4,5 - 5,5 Chua Lóa 5,0 - 6,3

B 5,5 - 6,5 Ýt chua MÝa 6,5 - 7,5

Cao su 4,5 - 6,0

1.H·y lùa chän vïng ®Êt thÝch hîp ®Ó trång mçi lo¹i c©y trªn.

2.Vïng ®Êt nµo cÇn bãn v«i tríc khi trång lo¹i c©y ®· chän ë ý 1?

3.Trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc c¸c lo¹i c©y trång trªn vïng ®Êt ®· lùa chän, ta

nªn dïng lo¹i ph©n ®¹m nµo sau ®©y?

a. Ph©n ®¹m amoniclorua . b. Ph©n ®¹m canxi nitrat.

§ång lóa §ån ®iÒn cao su §ång mÝa

120. Cïng mét gièng c©y ®îc trång trªn nh÷ng vïng ®Êt cã tÝnh chÊt kh¸c

nhau th× cÇn ph¶i lùa chän nh÷ng lo¹i ph©n bãn kh¸c nhau.

Trªn vïng ®Êt A (cã pH = 4,5 – 5,5) vµ vïng ®Êt B ( cã pH = 5,5 – 6,5) cïng

®îc trång khoai t©y ( thÝch hîp trång trªn vïng ®Êt cã pH = 5,0 – 6,5).

Trong c¸c lo¹i ph©n bãn cho díi ®©y, lo¹i nµo thÝch hîp ®Ó bãn cho khoai

t©y trång trªn vïng ®Êt A, B? V× sao?

1. canxi nitrat 2. amonisunfat 3. Ure

Ruéng rau muèng

4. supeph«tphat ®¬n 5. supeph«tphat kÐp

6. tro bÕp ( cã kali cacbonat) 7. kali clorua ( cã tÝnh sinh lÝ chua

2.4. Cacbon – Silic.

121. Cïng ®îc t¹o bëi nguyªn tè cacbon, v× sao kim c¬ng cøng nhÊt trong

tÊt c¶ c¸c chÊt cßn ruét bót ch× ®îc lµm tõ than ch× l¹i rÊt mÒm?

H1: CÊu tróc tinh thÓ than ch×. H2: CÊu tróc

tinh thÓ kim c¬ng.

122. H·y gi¶i thÝch:

a.V× sao cacbon monooxit ®îc chän ®Ó ®iÒu chÕ kim lo¹i b»ng ph¬ng

ph¸p nhiÖt luyÖn?

b.V× sao cacbon ®ioxit l¹i lµ chÊt cã t¸c dông ch÷a ch¸y?

123. §Ó lo¹i bá cacbon monooxit vµ cacbon ®ioxit trong khÝ th¶i cña nhµ

m¸y s¶n xuÊt gang thÐp, ngêi ta lµm nh sau:

-Thæi luång kh«ng khÝ nãng vµo khÝ th¶i.

-DÉn khÝ th¶i vµo bÓ chøa s÷a v«i.

H·y gi¶i thÝch qu¸ tr×nh lo¹i bá cacbon monooxit vµ cacbon ®ioxit nãi trªn

vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

124. §Ó x¸c ®Þnh hµm lîng cacbon trong mét mÉu thÐp, ngêi ta ph¶i ®èt

mÉu thÐp trong oxi d vµ x¸c ®Þnh lîng cacbon ®ioxit t¹o thµnh.

H·y x¸c ®Þnh hµm lîng cacbon trong mÉu thÐp X, biÕt r»ng khi ®èt 10g X

trong oxi d råi dÉn toµn bé s¶n phÈm qua níc v«i trong d thi thu ®îc 0,5g

kÕt tña.

C¸c s¶n phÈm lµm tõ thÐp cacbon

125. §Ó ®Ò phßng bÞ nhiÔm ®éc cacbon monoxit, ngêi ta sö dông mÆt n¹

víi chÊt hÊp phô lµ:

A. ®ång (II) oxit vµ mangan ®ioxit. B. ®ång (II) oxit vµ magie oxit.

C. ®ång (II) oxit vµ than ho¹t tÝnh. D. Than ho¹t tÝnh.

H·y chän ®¸p ¸n ®óng vµ gi¶i thÝch.

126. §Ó khö mïi h«i trong tñ l¹nh, ta cã thÓ cho vµo trong tñ vµi côc than

hoa. V× sao than hoa cã thÓ khö ®îc mïi h«i trong tñ l¹nh?

127. Hi®roxianua(HCN) lµ mét chÊt láng kh«ng mµu, rÊt dÔ bay h¬i vµ cùc

®éc. Hµm lîng giíi h¹n cho phÐp trong kh«ng khÝ lµ 3.10 -4 mg/lÝt. Nh÷ng tr-

êng hîp bÞ say hay chÕt v× ¨n s¾n lµ do trong s¾n cã mét l îng nhá HCN. L-

îng hi®roxianua cßn tËp trung kh¸ nhiÒu ë phÇn vá s¾n. §Ó kh«ng bÞ nhiÔm

®éc xianua do ¨n s¾n , theo em khi luéc s¾n cÇn:

1.Röa s¹ch vá råi luéc, khi níc s«i nªn më vung kho¶ng 5 phót.

2.T¸ch bá vá råi luéc.

3. T¸ch bá vá råi luéc, khi níc s«i nªn më vung kho¶ng 5 phót.

4.Cho thªm Ýt níc v«i trong vµo nåi luéc ®Ó trung hoµ HCN.

H·y chän mét ®¸p ¸n ®óng vµ gi¶i thÝch.

128. Trong c«ng nghÖ chÕ biÕn vµng, ngêi ta hoµ tan quÆng trong dung

dÞch natrixianua t¹o thµnh phøc vµng tan:

Au + NaCN + O2 + H2O Na{Au(CN)2} + NaOH.

Läc lÊy dung dÞch råi kÕt tña vµng:

Zn + Na{Au(CN)2} Na2{Zn(CN)4} + Au

H·y c©n b»ng c¸c ph¬ng tr×nh trªn.

129. Níc th¶i tõ c«ng nghÖ chÕ biÕn, trÝch li vµng cã hµm lîng natrixianua

rÊt lín cÇn thu håi ®Ó t¸i sö dông theo ph¬ng ph¸p: cho axit sunfuric vµo

dung dÞch th¶i, thu khÝ tho¸t ra råi sôc vµo dung dÞch natri hi®roxit. H·y

viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh thu håi xianua trong

níc th¶i.

130. Rau qu¶ nÕu b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn khÝ quyÓn b×nh thêng( 21%

O2; 0,03% CO2 cßn l¹i lµ N2 vµ mét sè khÝ kh¸c) th× rau qu¶ sÏ chÝn nÉu sau

vµi ngµy. Rau qu¶ t¬i nÕu ®îc b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn h¹ thÊp hµm lîng

oxi xuèng díi 21% vµ t¨ng hµm lîng cacbon ®ioxit lªn ë nhiÖt ®é thÝch hîp

th× thêi h¹n t¨ng lªn ®¸ng kÓ.

Trong mét kho b¶o qu¶n xoµi

cã diÖn tÝch 200 m2 vµ cã chiÒu

cao 4 m, ngêi ta rót bít oxi

vµ t¨ng cacbon ®ioxit b»ng c¸ch

®èt metan trong kho kÝn råi h¹ nhiÖt ®é xuèng 00C.

a.TÝnh hµm lîng cacbon ®ioxit trong kho khi hµm lîng oxi ®îc rót tíi 5%.

b.Ngêi ra vµo kho l¹nh cÇn cã nh÷ng thiÕt bÞ b¶o hé g× ? V× sao?

131. DÞch vÞ d¹ dµy thêng cã pH trong kho¶ng 2-3. NÕu ngêi nµo cã pH cña

dÞch vÞ qu¸ nhá h¬n 2 th× dÔ bÞ viªm loÐt d¹ dµy. §Ó ch÷a bÖnh nµy, ngêi

bÖnh thêng uèng tríc b÷a ¨n mét Ýt :

a.Dung dÞch natri hi®rocacbonat ( NaHCO3). b.Níc.

c.Níc m¾m. d.Níc ®êng.

H·y chän ph¬ng ¸n ®óng. Gi¶i thÝch ng¾n gän.

132. B×nh ch÷a ch¸y phun bät d¹ng axit- kiÒm cã cÊu t¹o nh sau:

- èng thuû tinh hë miÖng ®ùng dung dÞch axit sunfuric.

- b×nh ®ùng dung dÞch natri hi®rocacbonat cã nång ®é cao.

B×nh thêng, b×nh ch÷a ch¸y ®îc ®Ó ®øng th¼ng, kh«ng ®îc ®Ó n»m. Khi

ch÷a ch¸y ph¶i dèc ngîc b×nh lªn.

a. V× sao, khi b¶o qu¶n, b×nh ch÷a ch¸y ph¶i ®Ó th¼ng ®øng? V× sao khi

ch÷a ch¸y l¹i ph¶i dèc ngîc b×nh lªn? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y

ra( nÕu cã).

b.Nguyªn lÝ ch÷a ch¸y cña b×nh lµ g×?

133. Khi t«i v«i ngêi ta ®æ v«i sèng vµo thïng níc råi khuÊy ®Òu vµ gi÷ níc

sao cho khi v«i ®É në hÕt cì råi mµ vÉn cã níc næi trªn mÆt. PhÇn níc trong

ë trªn thïng v«i ®ã ®îc gäi lµ níc v«i trong. Vµi ngµy sau, trªn bÒ mÆt níc v«i

trong ®ã xuÊt hiÖn mét líp mµng cøng mµ ta cã thÓ cÇm lªn thµnh tõng

miÕng nh miÕng kÝnh. H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng nµy.

134. §Ó cã ®îc nh÷ng tÊm ®Öm cao su ªm ¸i, ngêi ta ph¶i t¹o ®é xèp cho

cao su trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ChÊt t¹o xèp lµ nh÷ng chÊt khi bÞ nhiÖt

ph©n cã kh¶ n¨ng phãng thÝch c¸c chÊt khÝ nh»m t¹o ra nh÷ng kho¶ng

trèng nh nh÷ng tæ ong nhá hoÆc cùc nhá lµm cho cao su trë nªn xèp. Mét

trong nh÷ng chÊt t¹o xèp ®ã lµ natri hi®rocacbonat.

a. V× sao natri hi®rocacbonat ®îc chän lµm chÊt t¹o xèp cho cao su?

b. H·y so s¸nh hiÖu qu¶ t¹o xèp trong hai trêng hîp sau:

1. ChØ dïng x mol natri hi®rocacbonat duy nhÊt.

2.Dïng x mol natri hi®rocacbonat phèi hîp víi y (y>x) mol axit HA.

135. Mét lo¹i quÆng dïng ®Ó luyÖn gang cã chøa 80% s¾t tõ oxit vµ 10%

silic ®ioxit, cßn l¹i lµ nh÷ng t¹p chÊt kh¸c. H·y x¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn

tr¨m cña s¾t vµ silic trong lo¹i quÆng nµy.

136. Xö lÝ 2,581 g mét mÉu gang ngêi ta thu ®îc 0,0824g silic ®ioxit. H·y

x¸c ®Þnh hµm lîng silic trong mÉu gang?

137. Khi sÊy kh«, axit silixic bÞ mÊt níc mét phÇn

t¹o thµnh mét lo¹i vËt liÖu xèp cã tªn gäi lµ silicagen

®îc dïng ®Ó hót Èm vµ hÊp phô nhiÒu chÊt.

C¸t tr¾ng cã hµm lîng

silic ®ioxit lín.

H·y cho biÕt thµnh phÇn ho¸ häc cña silicagen gåm nh÷ng chÊt g×? ViÕt

ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã.

138. Natri florua dïng lµm chÊt b¶o qu¶n gç ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nung

hçn hîp canxi florua, so®a vµ c¸t. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

139. Mét lo¹i thuû tinh cã thµnh phÇn gåm Na2SiO3 vµ CaSiO3.ViÕt ph¬ng

tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i thÝch viÖc dïng axit flohi®ric ®Ó kh¾c ch÷ lªn

thuû tinh ®ã.

140. Natri silicat ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nÊu nãng ch¶y natri hi®roxit r¾n

víi c¸t. H·y x¸c ®Þnh hµm lîng silic ®ioxit trong c¸t, biÕt r»ng tõ 25 kg c¸t

kh« s¶n xuÊt ®îc 48,8kg natri silicat.

141. Sau khi ®æ bªt«ng ®îc 24 giê, ngêi ta thêng phun hoÆc ng©m níc ®Ó

b¶o dìng bª t«ng. Gi¶i thÝch viÖc lµm ®ã vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

3. Kim lo¹i.

3.1.§¹i c¬ng vÒ kim lo¹i.

1. Vonfram (W) thêng ®îc lùa chän ®Ó chÕ t¹o d©y tãc bãng ®Ìn, nguyªn

nh©n chÝnh lµ v×:

A. Vonfram lµ kim lo¹i rÊt dÎo. B. Vonfram cã kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn rÊt tèt.

C. Vonfram lµ kim lo¹i nhÑ. C. Vonfram cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao.

H·y chän mét ph¬ng ¸n ®óng nhÊt.

Thuû tinh cã thªm Urani

Thuû tinh cã thªm vµng

Thuû tinh cã thªm KMnO4

Thuû tinh cã thªm Niken

Thuû tinh cã thªm Coban oxit

Thuû tinh cã thªm Cr(III) oxit

Thuû tinh cã thªm §ång(II) oxit

Thuû tinh cã thªm S¾t oxit

§å dïng b»ng nh«m NhiÖt kÕ §å

trang søc

2. Theo em, ngêi xa ®· øng dông tÝnh chÊt vËt lÝ nµo cña ®ång díi ®©y:

A. TÝnh dÎo. B. Cã kh¶ n¨ng dÉn nhiÖt tèt.

C. Cã tØ khèi lín. D. Cã kh¶ n¨ng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.

khi dïng ®ång lµm thµnh nh÷ng tÊm g¬ng soi?

3. H·y chän ®¸p ¸n ®óng. §ång cã ®é dÉn ®iÖn tèt h¬n nh«m, nhng trong

thùc tÕ nh«m ®îc dïng lµm d©y dÉn nhiÒu h¬n ®ång v×:

a.Nh«m( d = 2,7 g/cm3) nhÑ h¬n ®ång (d = 8,89 g/cm3).

b.Nh«m khã bÞ oxi ho¸ h¬n ®ång.

c.Nh«m khã bÞ nãng ch¶y h¬n ®ång.

d.Nh«m cã mµu s¾c ®Ñp h¬n ®ång.

4. Mét trong nh÷ng chÊt liÖu lµm lªn vÎ ®Ñp

k× ¶o cña tranh s¬n mµi ®ã lµ nh÷ng m¶nh

mµu vµng lÊp l¸nh cùc máng. Nh÷ng m¶nh

mµu vµng lÊp l¸nh cùc máng ®ã ®îc lµm tõ

nguyªn liÖu g× vËy? ChÝnh lµ tõ kim lo¹i vµng ®îc d¸t máng thµnh nh÷ng l¸

vµng cã chiÒu dµy 1.10-4 mm. NÕu d¸t máng 1 chØ vµng (cã khèi lîng lµ

3,75g Au vµ cã d = 19,32g/cm3) tíi chiÒu dµy 1.10-4mm th× diÖn tÝch l¸

vµng thu ®îc lµ bao nhiªu?

5. Nh÷ng ®å dïng b»ng b¹c l©u ngµy bÞ xØn mµu, mÊt ®i ¸nh b¹c lÊp l¸nh.

Theo em, nguyªn nh©n nµo sau ®©y ®ãng vai trß chñ yÕu?

A. B¹c ®· ph¶n øng víi hi®rosunfua trong kh«ng khÝ t¹o ra b¹c sunfua mµu

®en.

B. B¹c ®· ph¶n øng víi oxi trong kh«ng khÝ t¹o ra b¹c oxit mµu ®en.

C. B¹c ®· ph¶n øng víi h¬i níc trong kh«ng khÝ t¹o ra b¹c oxit mµu ®en.

D. B¹c dÇn dÇn bÞ thay ®æi cÊu tróc m¹ng tinh thÓ.

6. Mét gam hçn hèng natri t¸c dông víi níc t¹o nªn dung dÞch kiÒm. Muèn

trung hoµ dung dÞch kiÒm ®ã cÇn dïng 50ml dung dÞch axit clohi®ric 0,2M.

X¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn tr¨m cña hçn hèng natri?

7. §Ó x¸c ®Þnh hµm lîng b¹c trong hîp kim ngêi ta hoµ tan 0,5 gam hîp kim

®ã vµo axit nitric. Khi cho thªm axit clohi®ric vµo dung dÞch ®ã thu ®îc

0,398 g kÕt tña. TÝnh hµm lîng cña b¹c trong hîp kim?

8. §uyra lµ mét hîp kim gåm 94% Al, 4% Cu

vµ 2% c¸c kim lo¹i kh¸c nh Mg, Mn, Si, Fe…

vÒ khèi lîng.Hîp kim nµy cã ®Æc tÝnh nhÑ nh

nh«m, cøng vµ bÒn nh thÐp, chÞu ®îc nhiÖt ®é cao vµ ¸p suÊt lín nªn ®îc

sö dông trong c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y bay.Mét m¸y bay vËn t¶i hµnh kh¸ch

cì lín, hiÖn ®¹i cã thÓ dïng tíi 50 tÊn hîp kim nµy. TÝnh khèi lîng Al, Cu cÇn

dïng ®Ó s¶n xuÊt 50 tÊn hîp kim ®ã.

9. Mét vËt ®îc chÕ t¹o tõ hîp kim Zn – Cu. VËt nµy ®Ó trong kh«ng khÝ Èm,

h·y cho biÕt vËt sÏ bÞ ¨n mßn theo lo¹i nµo? V× sao? H·y tr×nh bµy c¬ chÕ

cña sù ¨n mßn nµy.

10. Ngêi ta dïng hîp kim cña thiÕc ®Ó hµn mét vËt b»ng s¾t víi mét vËt

b»ng ®ång. H·y dù ®o¸n nh÷ng hiÖn tîng g× cã thÓ x¶y ra khi vËt ®ã tiÕp

xóc víi kh«ng khÝ Èm? Gi¶i thÝch hiÖn tîng.

11. §ång thau lµ hîp kim cña ®ång vµ kÏm. Khi th¶ mét miÕng ®ång thau

nhá vµo dung dÞch ®ång (II) clorua, hiÖn tîng quan s¸t ®îc sÏ lµ:

a.Hîp kim kh«ng tan.

b.Hîp kim tan mét phÇn, dung dÞch thu ®îc cã mµu xanh.

c.Hîp kim tan mét phÇn, dung dÞch thu ®îc kh«ng mµu vµ cã mét líp vôn

®ång mµu ®á b¸m trªn hîp kim.

d.Hîp kim tan mét phÇn, dung dÞch thu ®îc cã mµu xanh vµ mét líp vôn

®ång mµu ®á b¸m trªn hîp kim.

H·y chän mét trong c¸c ®¸p ¸n trªn.

12. Ng©m mét l¸ s¾t trong dung dÞch axit clohi®ric, s¾t bÞ ¨n mßn chËm.

NÕu cho thªm vµo dung dÞch trªn vµi giät ®ång sunfat nhËn thÊy s¾t bÞ ¨n

mßn nhanh h¬n, bät khÝ tho¸t ra nhiÒu h¬n. H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng quan

s¸t ®îc vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng díi d¹ng ion rót gän.

13. H·y gi¶i thÝch v× sao cã thÓ b¶o vÖ vá tÇu biÓn b»ng c¸ch g¾n nh÷ng

tÊm kÏm vµo vá tÇu (phÇn ng©m díi níc). Tr×nh bµy c¬ chÕ cña sù ¨n mßn

sÏ x¶y ra.

14. Cã nh÷ng vËt b»ng s¾t tr¸ng thiÕc (s¾t t©y) hoÆc s¾t tr¸ng kÏm (t«n).

NÕu trªn bÒ mÆt nh÷ng vËt ®ã cã nh÷ng vÕt xíc s©u

tíi líp s¾t bªn trong, h·y cho biÕt:

a.HiÖn tîng g× sÏ x¶y ra khi ®Æt vËt

®ã trong kh«ng khÝ Èm?

b. V× sao ngêi ta l¹i dïng t«n ®Ó lîp nhµ

mµ kh«ng dïng s¾t t©y?

15. Mét sè ®å dïng b»ng ®ång ®Ó l©u thêng cã nh÷ng vÕt gØ mµu xanh.

H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù t¹o thµnh líp rØ ®ã?

16. Cho d·y s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn tÝnh oxi ho¸ cña d¹ng oxi ho¸ :

Mg2+/ Mg Fe2+/ Fe Sn2+/ Sn Pb2+/ Pb Cu2+/ Cu.

Hái pin nµo sau ®©y lµm cho bãng ®Ìn s¸ng nhÊt?

A.Pin t¹o bëi Mg, Pb, níc m¸y. B.Pin t¹o bëi Fe, Cu, níc m¸y.

C.Pin t¹o bëi Mg, Cu, níc biÓn. D.Pin t¹o bëi Mg, Cu, níc cÊt.

17. NhiÒu lo¹i pin nhá dïng cho ®ång hå ®eo tay, trß ch¬i ®iÖn tö,….lµ pin

b¹c oxit- kÏm. Ph¶n øng x¶y ra trong pin cã thÓ thu gän nh sau:

Zn( r¾n) + Ag2O(r¾n) + H2O (láng) 2Ag(r¾n) + Zn(OH)2(r¾n).

Nh vËy, trong pin b¹c oxit-kÏm:

a. KÏm bÞ oxi ho¸ vµ lµ anot. b. KÏm bÞ khö vµ lµ cat«t

c. B¹c oxit bÞ khö vµ lµ anot. d. B¹c oxit bÞ oxi ho¸ vµ lµ catot.

18. C¸c vËt dông lµm b»ng b¹c bÞ mê ®i do sù h×nh thµnh mét líp máng b¹c

sunfua. §Ó lo¹i bá líp b¹c sunfua, ngêi ta cho vËt ®ã vµo mét ch¶o nh«m

chøa dung dÞch muèi vµ ®îc ®un ®Õn gÇn s«i. C¸c b¸n ph¶n øng sau gi¶i

thÝch hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p nµy:

2Al + 3H2O Al2O3 + 6H+ + 6e ; Ag2S + 2e 2Ag + S2-.

Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?

a.B¹c kh«ng bÞ t¸ch ra khái vËt dông.

b.Nh«m bÞ t¸ch khái bÒ mÆt ch¶o vµ tan vµo dung dÞch .

c.Ph¬ng ph¸p tèt h¬n lµ dïng sù chµ s¸t ®Ó lµm s¹ch bÒ mÆt vËt bÞ mê.

d. Cã thÓ ngöi thÊy mïi sunfua trong kh«ng khÝ khi tiÕn hµnh c«ng viÖc.

19. §Ó lµm tinh khiÕt mét lo¹i bét ®ång cã lÉn bét c¸c kim lo¹i thiÕc, kÏm,

ch×, ngêi ta ng©m hçn hîp trªn trong dung dÞch ®ång (II) nitrat .

a.H·y gi¶i thÝch viÖc lµm nµy vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra díi

d¹ng ion thu gän.

b. NÕu b¹c cã lÉn c¸c kim lo¹i nãi trªn, b»ng c¸ch nµo cã thÓ lo¹i ®îc t¹p

chÊt? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng d¹ng ion thu gän.

20. §Ó ®iÒu chÕ magie, ngêi ta tiÕn hµnh ®iÖn ph©n nãng ch¶y magiª

clorua b»ng dßng ®iÖn cã cêng ®é 2A trong m«i trêng khÝ nit¬.

a. V× sao ph¶i tiÕn hµnh ®iÖn ph©n trong m«i trêng khÝ nit¬?

b.§Ó thu ®îc 6 gam Mg th× ph¶i mÊt bao nhiªu thêi gian?

21. Nhóng mét que s¾t nÆng 5 g vµo 55 ml dung dÞch ®ång (II) sunfat 15%

(d = 1,12g/ml). Khi que s¾t ®· ®îc m¹ kÝn th× khèi lîng lóc ®ã lµ 5,154 g.

a.H·y x¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch cßn l¹i?

b.Dung dÞch cßn l¹i cã thÓ m¹ kÝn tèi ®a bao nhiªu que s¾t nh trªn? Gi¶ sö

c¸c ph¶n øng ®Òu cã hiÖu suÊt 100%, tèc ®é m¹, mËt ®é m¹ ë c¸c que s¾t

lµ nh nhau.

22. 1. CÇn 2 lÝt dung dÞch ®ång (II) sunfat 0,01M cã pH = 2,00 ®Ó m¹

®iÖn:

a.T¹i sao dung dÞch cÇn pH thÊp nh vËy?

b.Trong phßng thÝ nghiÖm cã muèi CuSO4.5H2O, níc nguyªn chÊt, axit

sunfuric 98% (d = 1,84g/ml). H·y tr×nh bµy c¸ch chuÈn bÞ dung dÞch trªn

(bá qua chÊt phô).

2. Cã vËt cÇn m¹, b¶n ®ång, dung dÞch ®îc chuÈn bÞ trªn, nguån ®iÖn

thÝch hîp:

a.H·y tr×nh bµy s¬ ®å cña hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn sù m¹ ®iÖn nµy(vÏ h×nh

minh ho¹ cã chó thÝch).

b.ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn ®iÖn cùc.

c.TÝnh thêi gian thùc hiÖn m¹ ®iÖn nÕu biÕt:

I = 0,5A; líp m¹ cã diÖn tÝch 10 cm2 , bÒ dµy 0,17 mm; khèi lîng riªng cña

®ång lµ 8,89 g/cm3 ; hiÖu suÊt cña sù ®iÖn ph©n nµy ®¹t 80%.

23. §Ó lµm hu©n, huy ch¬ng ngêi ta thêng ®óc chóng b»ng s¾t sau ®ã

phñ lªn mét líp m¹ b»ng kim lo¹i nh ®ång, b¹c, vµng. §Ó líp m¹ b¹c b¸m ch¾c,

mÞn, bãng ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p xianua tøc lµ ®iÖn ph©n dung dÞch

phøc xianua cña b¹c.

Anot: Ag(CN)2- + 1e = Ag + 2CN-. Catot: 2H2O - 4e = 4H+ + O2.

Theo em :

-VËt ®Ó m¹ ph¶i treo ë catot hay anot?

-ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÖn ph©n tæng qu¸t.

M¹ b¹c M¹ vµng M¹ ®ång

24. Xianua(CN-) lµ mét chÊt cùc ®éc, liÒu lîng g©y chÕt ngêi cña chÊt nµy

lµ 200- 300 mg/lÝt níc. Hµm lîng ion xianua trong níc th¶i tõ bÓ m¹ ®iÖn

n»m trong kho¶ng 58- 510 mg/lÝt nªn cÇn ph¶i ®îc xö lÝ ®Õn hµm lîng 0,05

- 0,2 mg/lÝt ( tiªu chuÈn ViÖt Nam) tríc khi th¶i ra m«i trêng. Ph©n tÝch mét

mÉu níc th¶i tõ nhµ m¸y m¹ ®iÖn ngêi ta ®o ®îc hµm lîng ion xianua lµ 78,2

mg/lÝt. §Ó lo¹i xianua ®Õn hµm lîng 0,2mg/l ngêi ta sôc khÝ clo vµo níc th¶i

trong m«i trêng pH = 9. Khi ®ã xianua chuyÓn thµnh nit¬ kh«ng ®éc :

CN- + OH- + Cl2 CO2 + Cl- +H2O + N2.

a.H·y c©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng trªn.

b.TÝnh thÓ tÝch clo ( ë ®ktc) cÇn thiÕt ®Ó khö xianua trong 1m3 níc th¶i

trªn ®Õn hµm lîng 0,2 mg/l.

c. TÝnh lîng natri hi®roxit cÇn cho vµo 1m3 níc th¶i trªn ®Ó lu«n duy tr×

pH= 9.

25. §Ó thu håi vµng tõ quÆng, mét sè c¬ së s¶n xuÊt ®· lµm nh sau:

-NghiÒn nhá quÆng, hoµ vµo níc råi cho ch¶y qua c¸c m¸ng dèc ®îc tr¸ng

thuû ng©n. C¸c h¹t vµng ®îc gi÷ l¹i trong hçn hèng thuû ng©n – vµng.

-LÊy hçn hèng thuû ng©n – vµng ®un víi dung dÞch axit nitric lo·ng trong

b×nh hë(hoÆc ®èt trùc tiÕp hçn hèng thuû ng©n- vµng b»ng ngän löa ®Ìn

khß cã nhiÖt ®é cao ®Ó thuû ng©n bay h¬i cßn l¹i vµng).

Khai th¸c vµng QuÆng vµng

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi ®un hçn hèng thuû ng©n –

vµng víi dung dÞch axit nitric lo·ng trong b×nh hë. Ph¬ng ph¸p thu håi vµng

tõ quÆng nh trªn cã lµm « nhiÔm m«i trêng kh«ng? V× sao?

b.H·y ®Ò nghÞ ph¬ng ph¸p lµm gi¶m lîng khÝ th¶i ra m«i trêng tõ c¸ch thu

håi vµng nãi trªn.

3.2. Kim lo¹i ph©n nhãm chÝnh nhãm I- Kim lo¹i kiÒm.

26. Muèn b¶o qu¶n c¸c kim lo¹i kiÒm ngêi ta ng©m kÝn chóng trong dÇu

ho¶. H·y gi¶i thÝch viÖc lµm nµy.

27. Khi míi c¾t, miÕng natri cã bÒ mÆt s¸ng tr¾ng cña kim lo¹i. Sau khi ®Ó

mét l¸t trong kh«ng khÝ th× bÒ mÆt ®ã kh«ng cßn s¸ng n÷a mµ bÞ x¸m l¹i.

H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã.

Ngän löa Liti Ngän löa Natri Ngän löa KNO3

Chuèi-mét lo¹i qu¶ giµu Kali tèt cho trÝ n·o

Kim lo¹i natri ® îc ng©m trong dÇu ho¶. Natri mÒm cã thÓ c¾t ® îc b»ng dao

28.Trung b×nh mét ngµy ®ªm, mét thïng ®iÖn ph©n natri clorua nãng

ch¶y b»ng ph¬ng ph¸p catot thuû ng©n cã s¶n lîng lµ 450 kg kim lo¹i natri/

24 h. H·y cho biÕt trong thêi gian ®ã ngêi ta thu ®îc bao nhiªu m3 khÝ clo

(®ktc)?

29. Khi ®ung nãng ch¶y ( 2000C ) kim lo¹i A t¸c dông víi khÝ hi®r« t¹o

thµnh hîp chÊt AH. C¶ A vµ AH ®Òu t¸c dông m·nh liÖt víi níc vµ t¹o thµnh

cïng c¸c s¶n phÈm.

Do ®ã, hîp chÊt AH thêng ®îc dïng ®Ó n¹p khÝ vµo c¸c phao cÊp cøu ë biÓn

khi ®¾m tµu hoÆc phi c«ng nh¶y dï xuèng biÓn. Kim lo¹i A cã thÓ ®iÒu chÕ

b»ng c¸ch ®iÖn ph©n nãng ch¶y muèi clorua cña nã. Ngêi ta nhËn thÊy ®Ó

®iÒu chÕ ®îc 1 gam kim lo¹i A cÇn ®iÖn ph©n trong 1 giê víi cêng ®é dßng

3,83 A. T×m A, AH vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

30. Sau khi ®i b¬i, tãc thêng kh« do níc trong bÓ b¬i rÊt cã h¹i cho tãc. NÕu

dïng níc x«®a ®Ó géi ®Çu th× tãc sÏ trë l¹i mît mµ vµ mÒm m¹i. H·y gi¶i

thÝch viÖc lµm ®ã vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã.

31. V× sao dung dÞch natri hi®rocacbonat cã tÝnh kiÒm vµ khi ®un nãng

dung dÞch nµy th× tÝnh kiÒm l¹i m¹nh h¬n? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó

minh ho¹.

32. Sau khi ®iÖn ph©n dung dÞch natri clorua cã mµng ng¨n víi ®iÖn cùc

than ch× thu ®îc dung dÞch A gåm natri hi®roxit vµ natri clorua. §Ó kiÓm

tra hµm lîng natri clorua cã trong dung dÞch A, ngêi ta lÊy 2 gam dung dÞch

A ®em trung hoµ b»ng axit nitric, sau ®ã thªm dÇn dung dÞch b¹c nitrat vµo

cho ®Õn d th× thu ®îc 0,287 gam kÕt tña.

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®· x¶y ra.

b.X¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi lîng natri hi®roxit cã trong dung

dÞch A.

33. §iÖn ph©n dung dÞch chøa hçn hîp natri clorua vµ axit clohi®ric (cã

mµng ng¨n). Sau mçi thêi gian x¸c ®Þnh, cã c¸c hiÖn tîng:

a.Dung dÞch thu ®îc lµm quú tÝm ho¸ ®á.

b.Dung dÞch thu ®îc kh«ng ®æi mµu quú tÝm .

c.Dung dÞch thu ®îc lµm quú tÝm ho¸ xanh.

Gi¶i thÝch b»ng c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

34. ChÊt kho¸ng fenspat (hay octocla ) cã thµnh phÇn lµ xK2O. yAl2O3. zSiO2

chiÕm tíi 18% khèi lîng vá Tr¸i §Êt. TØ lÖ khèi lîng c¸c oxit cã trong fenspat lµ

K2O : Al2O3 : SiO2 = 0,169 : 0,183 : 0,648. H·y t×m c«ng thøc cña fenspat.

35. Trong c«ng nghÖ t¹o xèp cho cao su, ngêi ta thêng dïng phèi hîp natri

hi®rocacbonat víi axit stearic. Axit stearic ngoµi t¸c dông t¨ng trî phãng

thÝch khÝ cacbon ®ioxit cßn cã t¸c dông ho¸ dÎo vµ t¨ng trî lu ho¸ hçn hîp

cao su.

a. TÝnh lîng natri hi®rocacbonat cÇn dïng ®Ó t¹o xèp cho 1 tÊn cao su. BiÕt

r»ng natri hi®rocacbonat ®îc dïng b»ng 1,26% khèi lîng cao su cÇn lµm xèp.

b. TÝnh lîng axit stearic cÇn dïng ®Ó gi¶i phãng hoµn toµn lîng cacbon

®ioxit trong natri hi®rocacbonat.

36. §Ó dËp t¾t nh÷ng ®¸m ch¸y do dÇu hoÆc khÝ ®èt g©y nªn, hiÖn nay

ngêi ta sö dông mét lo¹i bét dËp löa kh« cã thµnh phÇn chÝnh lµ bét natri

hi®rocacbonat ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n so víi dïng b×nh dËp löa phun bät.

H·y gi¶i thÝch v× sao dïng bét dËp löa kh« l¹i cã hiÖu qu¶ cao h¬n so víi viÖc

dïng b×nh dËp löa phun bät?

37. Nguyªn liÖu s¶n xuÊt xót – clo lµ muèi ¨n. Muèi ¨n khi khai th¸c tõ níc

biÓn, má muèi, hå muèi thêng cã lÉn nhiÒu t¹p chÊt ®îc t¹o bëi ion magie,

canxi, sunfat…C¸c t¹p chÊt nµy lµm ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n

nªn cÇn lo¹i bá. Em h·y nªu ph¬ng ph¸p ®Ó lo¹i bá c¸c t¹p chÊt nãi trªn vµ

viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ ë d¹ng ion thu gän.

Má muèi

38. Mét mÉu muèi cã thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi lîng nh sau :

ChÊt % vÒ khèi lîng ChÊt % vÒ khèi lîng

Natri

clorua

96,525 Canxi

clorua

0,011

Magiª

clorua

0,190 Níc 0,950

Canxi

sunfat

1,224

Hoµ tan hoµn toµn 3,5 tÊn muèi trªn vµo 10 mÐt khèi níc sau ®ã tiÕn hµnh

t¸ch bá t¹p chÊt (ion magie, canxi, sunfat) b»ng ph¬ng ph¸p dïng hçn hîp A

gåm x«®a- xót- bari clorua.

a.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra díi d¹ng ph¬ng tr×nh ion rót gän.

b.TÝnh khèi lîng hçn hîp A tèi thiÓu dïng ®Ó t¸ch hÕt c¸c t¹p chÊt.

c. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m c¸c chÊt cã trong hçn hîp A.

Gi¶ sö c¸c ph¶n øng x¶y ra cã hiÖu suÊt lµ 100%.

39. T¹i nhµ m¸y giÊy B·i B»ng cã xëng s¶n xuÊt xót – clo víi c«ng suÊt lín

nhÊt trong c¶ níc. Xót ®îc dïng cho viÖc nÊu bét giÊy, clo dïng cho viÖc tÈy

tr¾ng bét giÊy. Níc muèi ®i vµo thïng ®iÖn ph©n cã hµm lîng 316g/lÝt.

Dung dÞch thu ®îc sau ®iÖn ph©n cã chøa natri hi®roxit víi hµm lîng

100g/lÝt.

a.TÝnh hµm lîng muèi ¨n cßn l¹i trong dung dÞch sau ®iÖn ph©n?

b.TÝnh hiÖu suÊt chuyÓn ho¸ muèi trong thïng ®iÖn ph©n?

Gi¶ sö muèi ¨n lµ tinh khiÕt, thÓ tÝch dung dÞch ®iÖn ph©n kh«ng thay

®æi.

Con ngêi cã thÓ næi bång bÒnh nh c¸i phao trªn níc ë hå muèi mµ kh«ng cÇn ph¶i biÕt

B×nh lÆn dìng khÝ

40. Natri peoxit (Na2O2 ), kali supeoxit (KO2 ) là nh÷ng chÊt dÔ dµng hÊp thô

khÝ cacbonic vµ gi¶i phãng khÝ oxi. Do ®ã chóng ®îc sö dông trong b×nh

lÆn hoÆc tµu ngÇm ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh h« hÊp cña con ngêi.

a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi dïng natri peoxit, kali supeoxit

®Ó hÊp thô khÝ cacbonic vµ cung cÊp khÝ oxi cho qu¸ tr×nh h« hÊp cña con

ngêi.

b. H·y so s¸nh thÓ tÝch khÝ cacbonic ®îc hÊp thu vµ thÓ tÝch khÝ oxi sinh ra

nÕu ta trén hçn hîp gåm Na2O2 vµ KO2 theo tØ lÖ 1 : 2 vÒ sè mol (hçn hîp A).

c. Du kh¸ch ®Õn víi Nha Trang, Phó Quèc rÊt thÝch ®îc lÆn xuèng biÓn ®Ó

ng¾m rõng san h«. Víi mét giê lÆn díi biÓn th× trong b×nh lÆn cña mçi du

kh¸ch cÇn cã khèi lîng hçn hîp A tèi thiÓu lµ bao nhiªu? BiÕt r»ng trong mét

phót, trung b×nh mçi ngêi cÇn 250 ml khÝ oxi vµ còng th¶i ra tõng ®ã khÝ

cacbonic. Gi¶ thiÕt thÓ tÝch c¸c khÝ ®îc ®o ë ®ktc.

3.3. Kim lo¹i ph©n nhãm chÝnh nhãm II- Kim lo¹i kiÒm thæ.

Mµu ngän löa Stronti Kim lo¹i Bari Th¹ch nhò trong

hang ®éng

41. §Ó cã ®ñ ¸nh s¸ng chôp ¶nh khi trêi r©m hay tèi, tríc kia ngêi ta ®èt

hçn hîp gåm bét magie vµ mét trong sè c¸c chÊt oxi ho¸ nh KClO3 , KMnO4 ,

KNO3 v× khi magie ch¸y ph¸t ra ¸nh s¸ng chãi vµ giµu tia tö ngo¹i. H·y m« t¶

qu¸ tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi ®èt hçn hîp bét magie vµ c¸c chÊt oxi ho¸ nãi

trªn.

Th¹ch nhò TrÇn th¹ch cao Tîng ®¸

42. H·y ghÐp c«ng thøc ho¸ häc ë cét A víi tªn gäi cña nã ë cét B( hai cét B). Mét c«ng thøc ho¸

häc cã thÓ cã nhiÒu h¬n mét tªn gäi.

A B B

1.CaCO3 a.v«i sèng e.®Êt ®Ìn

2.Ca(OH)2 b. v«i t«i g.s÷a v«i

3.CaO c.®¸ v«i h.níc v«i trong

4.CaC2 d.v«i bét k.v«i

43. Trong tù nhiªn c¸c nguyªn tè canxi vµ magiª cã trong quÆng ®ol«mit:

CaCO3.MgCO3 . Tõ quÆng nµy h·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®iÒu chÕ:

a.Hai chÊt riªng biÖt lµ CaCO3 vµ MgCO3.

b.Hai kim lo¹i riªng biÖt lµ Ca vµ Mg.

44. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v«i x¶y ra ph¶n øng sau :

CaCO3 CaO + CO2 – Q.

a.§Ó thu ®îc nhiÒu v«i ta cÇn t¸c ®éng vµo hÖ nh÷ng yÕu tè nµo? Trong

s¶n xuÊt v«i, ngêi ta ®· dïng nh÷ng biÖn ph¸p nµo ®Ó ®¹t hiÖu suÊt cao?

b.Nung 1 tÊn ®¸ v«i chøa 8% t¹p chÊt. TÝnh khèi lîng v«i sèng thu ®îc nÕu

hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 95%.

45. V× sao trong c¸c lß nung v«i ®Ó t¨ng n¨ng suÊt ngêi ta kh«ng t¨ng

nhiÖt ®é lªn qu¸ cao mµ l¹i chó ý qu¹t cho th«ng giã?

V«i sèng Tinh thÓ canxi oxit

46. NÕu bÞ báng do v«i bét th× ngêi ta sÏ chän ph¬ng ¸n nµo sau ®©y lµ

tèi u ®Ó s¬ cøu ? Gi¶i thÝch lÝ do chän.

a.Röa s¹ch v«i bét b»ng níc råi röa l¹i b»ng dung dÞch amoniclorua 10%.

b.Lau kh« s¹ch bét råi röa b»ng dung dÞch amoniclorua 10%.

c.ChØ röa s¹ch v«i bét b»ng níc råi lau kh«.

d.Lau kh« s¹ch bét råi röa b»ng níc xµ phßng lo·ng.

47. Trén ®Òu mét phÇn v«i víi bèn phÇn c¸t vµ lîng níc võa ®ñ ta thu ®îc

mét khèi nh·o gäi lµ v÷a v«i dïng ®Ó kÕt dÝnh c¸c viªn g¹ch, ®¸ víi nhau

trong c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Sau mét thêi gian, v÷a v«i ®«ng cøng dÇn

vµ g¾n chÆt víi g¹ch , ®¸.

1.Cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra trong qu¸ tr×nh trén v÷a v«i kh«ng ? ViÕt ph-

¬ng tr×nh ph¶n øng nÕu cã.

2.V× sao v÷a v«i l¹i ®«ng cøng dÇn vµ g¾n chÆt vµo g¹ch, ®¸?

a.V× níc bay h¬i dÇn.

b.V× cã ph¶n øng gi÷a v«i t«i vµ khÝ cacbonic trong khÝ quyÓn t¹o thµnh

®¸ v«i .

c.V× c¶ hai lÝ do trªn.

48. Trong c¸c hang ®éng cña nói ®¸ v«i nhiÒu chç nhò ®¸ t¹o thµnh bøc rÌm

®¸ léng lÉy nhiÒu chç l¹i t¹o thµnh rõng m¨ng ®¸, cã chç l¹i t¹o thµnh c¸c

c©y cét ®¸ vÜ ®¹i (do nhò ®¸ vµ m¨ng ®¸ nèi víi nhau) tr«ng rÊt ®Ñp.

B»ng sù hiÓu biÕt cña m×nh em h·y gi¶i thÝch sù t¹o thµnh nhò ®¸, m¨ng

®¸. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã.

49. §Ó khö chua cho ®Êt, ngêi n«ng d©n thêng dïng v«i to¶ ®Ó bãn ruéng.

C¸ch lµm v«i to¶ nh sau: ®Ó nh÷ng côc v«i sèng vµo chç r©m m¸t trong vµi

ngµy, v«i sèng sÏ dÇn bë t¬i ra thµnh bét mÞn.

a. H·y cho biÕt v«i to¶ gåm cã nh÷ng chÊt g×? Gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph¬ng

tr×nh ph¶n øng t¹o ra nh÷ng chÊt ®ã.

b.V× sao ngêi ta kh«ng dïng v«i sèng bãn trùc tiÕp cho ®Êt, cho c©y trång

mµ l¹i dïng v«i to¶?

Sù t¹o thµnh th¹ch nhò Th¹ch nhò trong hang ®éng

50. Trªn bÒ mÆt vá trøng gia cÇm cã nh÷ng lç khÝ nhá nªn kh«ng khÝ vµ vi

sinh vËt cã thÓ x©m nhËp, h¬i níc trong trøng tho¸t ra, lîng cacbon ®ioxit

tÝch tô trong trøng t¨ng lµm trøng nhanh bÞ háng. §Ó b¶o qu¶n trøng t¬i

l©u, ngêi ta ®· nhóng trøng vµo dung dÞch níc v«i råi vít ra ®Ó r¸o ®Ó c¸c

lç khÝ ®îc bÞt l¹i.

1. Theo em c¸c lç khÝ ®ã ®îc bÞt bëi chÊt g×?

A.CaO B. Ca(OH)2 C. CaCO3 D. Ca(HCO3)2

2.Khi chän trøng ngêi ta thêng soi trøng tríc ¸nh s¸ng ®Ó xem buång khÝ

trong trøng lín hay nhá tõ ®ã biÕt ®îc trøng ®ã cã t¬i míi hay kh«ng. Theo

em, ta nªn chän qu¶ cã buång khÝ lín hay nhá? V× sao?

51. Mét sè lo¹i vá ®å hép cã cÊu t¹o nh sau:

Tríc khi ¨n, ngêi ta dïng que nhän ®©m thñng v¸ch ng¨n A, B cho níc trµn

vµo v«i sèng. Ngêi ta lµm nh vËy ®Ó lµm g×?

Chó ý : §é cøng toµn phÇn lµ tæng ®é cøng t¹m thêi vµ ®é cøng

vÜnh cöu. Ngêi ta quy íc 1 ®¬n vÞ ®é cøng t¬ng øng víi 20g ion

Ca2+/m3 níc hoÆc 12g ion Mg2+/m3 níc ( tøc lµ 0,5 mol/ m3 níc cña mçi

ion kim lo¹i).

52. Ph©n tÝch mét mÉu níc, ngêi ta thu ®îc kÕt qu¶ sau: cã 0,01 mol Na+ ;

0,01 mol Mg2+; 0,05 mol HCO3- vµ 0,02 mol Cl-.

a.Hái níc ®ã thuéc lo¹i níc cøng t¹m thêi hay vÜnh cöu? Gi¶i thÝch.

b.§un s«i níc håi l©u, sè mol c¸c ion sÏ b»ng bao nhiªu? Níc cã cßn cøng

kh«ng?

c.Cã thÓ dïng ho¸ chÊt nµo sau ®©y : axit clohi®ric, canxi hi®roxit , natri

cacbonat ®Ó lµm mÒm níc lo¹i níc ®ã? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

53. KÕt qu¶ kh¶o s¸t nguån níc cung cÊp cho mét nhµ m¸y cÊp níc sinh ho¹t

cho thÊy: khèi lîng canxi hi®rocacbonat, magie hi®rocacbonat vµ canxi

sunfat trong níc t¬ng øng lµ 121,5; 11,9; 54,4 mg/l. MÉu níc trªn thuéc lo¹i n-

íc nµo? BiÕt r»ng:

-Níc rÊt mÒm cã ®é cøng toµn phÇn nhá h¬n 1,5.

-Níc mÒm cã ®é cøng toµn phÇn tõ 1,5-4.

-Níc trung b×nh cã ®é cøng toµn phÇn tõ 4-8.

-Níc cøng cã ®é cøng toµn phÇn tõ 8-12.

-Níc rÊt cøng cã ®é cøng toµn phÇn lín h¬n 12.

54. Trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia, níc lµ mét nguyªn liÖu quan träng. ChÊt l-

îng cña nguån níc ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng cña bia nªn níc ®îc xö lÝ rÊt

kÜ. §Ó khö ®é cøng t¹m thêi, ®ång thêi lµm gi¶m pH cña níc nh»m t¨ng c-

êng ho¹t lùc cña hÖ enzim thuû ph©n trong níc ngêi ta thêng sö dông axit

lactic. Em h·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. BiÕt r»ng muèi lactat

cña canxi, magie kh«ng tan trong níc.

55. Mét mÉu níc M chøa c¸c ion Na+ , Ca2+ , Mg2+ , Cl- , HCO3- vµ SO4

2-. TiÕn

hµnh c¸c thÝ nghiÖm sau ®èi víi mÉu níc ®ã:

-C« c¹n 1 lÝt níc th× thu ®îc 1,319 gam muèi khan A; nung lîng muèi khan

nµy ë nhiÖt ®é cao tíi khèi lîng kh«ng ®æi th× cßn l¹i 1,177 gam chÊt r¾n

B.

-C« ®uæi bít níc trong 1 lÝt mÉu níc trªn sau ®ã thªm natri cacbonat d vµo

råi lÊy kÕt tña nung ë nhiÖt ®é cao tíi khèi lîng kh«ng ®æi th× cßn l¹i 0,192

gam chÊt r¾n C.

-LÊy mét lÝt níc, c« ®uæi bít níc, axit ho¸ b»ng mét vµi giät axit nitric ®Æc,

sau ®ã thªm bari clorua d thÊy t¹o thµnh 0,5825 gam kÕt tña D.

-LÊy mét lÝt níc, c« ®uæi bít níc, axit ho¸ b»ng mét vµi giät axit nitric ®Æc,

sau ®ã thªm b¹c nitrat d thÊy t¹o thµnh 1,722 gam kÕt tña E.

a.TÝnh nång ®é mol/lÝt cña c¸c ion trong mÉu níc M.

b.TÝnh ®é cøng t¹m thêi vµ ®é cøng vÜnh cöu (theo sè milimol Ca2+ vµ Mg2+

cã trong 1 lÝt níc).

56. §é cøng t¹m thêi cña níc m¸y lµ 5 milimol trong 1 lÝt. TÝnh sè gam mçi

muèi canxi hi®rocacbonat vµ magie hi®rocacbonat trong 1 mÐt khèi níc,

biÕt r»ng ®Ó lµm kÕt tña hÕt c¸c ion canxi vµ magie cã trong 1 lÝt níc cÇn

0,59 gam canxi hi®roxit.

3.4. Nh«m.

57. Trong d·y ®iÖn ho¸, nh«m ®øng tríc s¾t cã nghÜa lµ nh«m dÔ ph¶n

øng víi oxi h¬n s¾t. Nhng sao trong thùc tÕ s¾t l¹i bÞ gØ cßn nh«m kh«ng

bÞ gØ?

58. T¹i sao mét vËt b»ng nh«m kh«ng t¸c dông víi níc nhng l¹i dÔ dµng t¸c

dông víi níc trong dung dÞch kiÒm? Gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n

øng minh ho¹.

59. Khi ®å vËt b»ng nh«m bÞ bÈn ta nªn dïng vËt nµo sau ®©y ®Ó cä röa?

a.MiÕng cä mÒm. b.MiÕng cä b»ng kim lo¹i.

c.C¸t. d.Tro bÕp (cã chøa kali hi®rocacbonat)

Em h·y chän ph¬ng ¸n ®óng vµ gi¶i thÝch.

60. Nh©n dÞp cuèi tuÇn, mÑ b¹n An giao cho An

cä s¹ch mÊy c¸i nåi b»ng nh«m. MÑ An nãi

“ Con ph¶i cä cho s¸ng bãng lªn ®Êy nhÐ!”.

An lÊy c¸i cä nåi b»ng kim lo¹i cä röa mÊy c¸i nåi ®Õn

khi s¸ng bãng lªn th× cÊt vµo tñ bÕp.Tèi, An lÊy nåi ra ®Ó nÊu th× thÊy

chóng kh«ng s¸ng nh lóc An míi ®¸nh, An rÊt th¾c m¾c kh«ng biÕt v× sao?

C¸c em h·y gi¶i thÝch cho b¹n An hiÓu nhÐ!

61. Trong cuèn s¸ch“ 800 mÑo vÆt trong ®êi sèng”cã viÕt r»ng: nåi nh«m

chØ nªn dïng ®Ó nÊu c¬m, nÊu níc; kh«ng nªn dïng ®Ó nÊu canh chua,

kh«ng nªn ®Ó canh chua qu¸ l©u trong nåi nh«m. Em h·y gi¶i thÝch v× sao?

Saphia (nh«m oxit cã lÉn Fe2+, Fe3+, Ti4+) Rubi (nh«m

oxit cã lÉn Cr3+)

62. Cã g× gièng vµ kh¸c nhau khi ta nhá dÇn dÇn tõng giät :

a.Dung dÞch amoniac. b.Dung dÞch natri hi®roxit.

vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch nh«m clorua. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

63. -Nhá tõ tõ dung dÞch natri hi®roxit vµo nh«m sunfat thÊy dung dÞch vÉn

®ôc.

-Nhá tiÕp dung dÞch natri hi®roxit vµo thÊy dung dÞch trong trë l¹i.

-Sau ®ã nhá tõ tõ dung dÞch axit clohi®ric vµo thÊy dung dÞch l¹i ®ôc, nhá

tiÕp axit clohi®ric vµo dung dÞch l¹i trë nªn trong.

Gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹.

64. Cã g× gièng vµ kh¸c nhau khi cho khÝ cacbonic vµ dung dÞch axit

clohi®ric lo·ng t¸c dông víi dung dÞch muèi natri aluminat? ViÕt c¸c ph¬ng

tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

65. Gi¶i thÝch v× sao khi cho muèi kali cacbonat vµo dung dÞch nh«m

clorua l¹i cã khÝ cacbon ®ioxit bay ra? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó

minh ho¹.

66. Trong phßng thÝ nghiÖm(víi ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn vµ ®iÒu kiÖn cÇn

thiÕt) cã c¸c chÊt sau ®©y: amoniclorua r¾n, ®¸ v«i, dung dÞch axit

clohi®ric, dung dÞch kali hi®roxit, dung dÞch natri cacbonat. Tõ nh÷ng chÊt

®ã lµm thÕ nµo ®Ó :

a.T¹o ra kÕt tña nh«m hi®roxit tõ nh«m clorua?

b.T¹o ra kÕt tña nh«m hi®roxit tõ natri aluminat?

H·y dù kiÕn c¸ch lµm thÝ nghiÖm vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

67. §Ó ®iÒu chÕ mét mÉu criolit nh©n t¹o, ngêi ta trén mét mol nh«m

hi®roxit víi 3 mol natri hi®roxit. Sau ®ã xö lÝ hçn hîp nµy b»ng axit

flohi®ric. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh khèi lîng mÉu criolit nh©n

t¹o ®iÒu chÕ ®îc.

68. Cã mét mÉu boxit dïng ®Ó s¶n xuÊt

nh«m cã lÉn t¹p chÊt lµ s¾t (III) oxit,silic

®ioxit . Lµm thÕ nµo ®Ó tõ mÉu nµy cã

thÓ ®iÒu chÕ ®îc nh«m tinh khiÕt?

ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®· dïng.

69. ViÕt c«ng thøc ho¸ häc cña phÌn chua vµ gi¶i thÝch:

a.V× sao phÌn chua cã thÓ lµm trong níc?

QuÆng boxit

b.Khi pH cña níc nhá h¬n 7, ngêi ta thêng dïng phÌn chua cïng víi v«i t«i ®Ó

lµm trong níc. Khi ®ã qu¸ tr×nh lµm trong níc diÔn ra nhanh, triÖt ®Ó mµ l¹i

tiÕt kiÖm phÌn. H·y gi¶i thÝch viÖc lµm ®ã.

70. B×nh ch÷a ch¸y phun bät cã cÊu t¹o nh sau:

-èng thuû tinh hë miÖng ®ùng dung dÞch nh«m sunfat.

-b×nh ®ùng dung dÞch natri hi®rocacbonat cã nång ®é cao.

B×nh thêng, b×nh ch÷a ch¸y ®îc ®Ó ®øng th¼ng, kh«ng ®îc ®Ó n»m. Khi

ch÷a ch¸y ph¶i dèc ngîc b×nh lªn.

a. V× sao, khi b¶o qu¶n, b×nh ch÷a ch¸y ph¶i ®Ó th¼ng ®øng? V× sao khi

ch÷a ch¸y l¹i ph¶i dèc ngîc b×nh lªn? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y

ra( nÕu cã).

b.Nguyªn lÝ ch÷a ch¸y cña b×nh lµ g×?

71. H·y nªu ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ phÌn nh«m cã c«ng thøc Al2(SO4)3.18H2O

tõ ®Êt sÐt vµ axit sunfuric. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra biÕt ®Êt sÐt

cã c«ng thøc Al2O3.2SiO2.2H2O.

72. S¶n xuÊt nh«m b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n nãng ch¶y nh«m oxit ngêi

ta thêng cho thªm criolit.

a.ViÕt c«ng thøc ho¸ häc cña criolit.

b.Nªu t¸c dông cña criolit trong qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n.

73. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh«m b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n nh«m

oxit nãng ch¶y, catot b»ng than ch× bÞ mßn dÇn . H·y gi¶i thÝch v× sao

catot bÞ mßn dÇn?

74. a.TÝnh lîng quÆng boxit chøa 60% nh«m oxit ®Ó s¶n xuÊt 1 tÊn nh«m

kim lo¹i, gi¶ sö hiÖu suÊt chÕ biÕn quÆng vµ ®iÖn ph©n lµ 100%.

b.TÝnh lîng cùc than lµm anot bÞ tiªu hao khi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®Ó s¶n

xuÊt 27 tÊn nh«m trong 3 trêng hîp sau:

1.TÊt c¶ khÝ tho¸t ra ë anot lµ cacbon ®ioxit.

2.KhÝ tho¸t ra ë anot chøa 10% cacbon oxit vµ 90% cacbon ®ioxit (vÒ thÓ

tÝch).

3.KhÝ tho¸t ra ë anot cã 10% oxi, 10% cacbon oxit vµ 80% cacbon ®ioxit (vÒ

thÓ tÝch ).

3.5. S¾t.

75. V× sao s¾t bÞ oxi ho¸ (bÞ ¨n mßn) trong kh«ng khÝ Èm?

76. T¹i sao vËt b»ng s¾t bÞ ¨n mßn nhanh trong khÝ quyÓn cã chøa cacbon

®ioxit, lu huúnh ®ioxit , mÆc dÇu nh÷ng chÊt nµy kh«ng trùc tiÕp t¸c dông

víi s¾t?

77. Lµm c¸c thÝ nghiÖm sau:

-thÝ nghiÖm 1: Cho vµo dung dÞch axit sunfuric lo·ng ®ùng trong 3 cèc

®¸nh sè 1,2,3 mçi cèc mét miÕng s¾t.

-thÝ nghiÖm 2: Thªm vµo cèc 1 mét miÕng nh«m ®Æt tiÕp xóc víi miÕng

s¾t.

-thÝ nghiÖm 3: Thªm vµo cèc 2 mét miÕng ®ång ®Æt tiÕp xóc víi miÕng

s¾t.

-thÝ nghiÖm 4: Thªm vµo cèc 3 mét miÕng b¹c ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.

Nªu hiÖn tîng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm trªn vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh x¶y

ra. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau trong c¸c hiÖn tîng thÝ nghiÖm trªn.

78. Mét lo¹i quÆng s¾t trong tù nhiªn ®· ®îc lo¹i bá t¹p chÊt. Hoµ tan

quÆng nµy trong dung dÞch axit nitric thÊy cã khÝ mµu n©u bay ra, dung

dÞch thu ®îc cho t¸c dông víi dung dÞch bari clorua thÊy cã kÕt tña tr¾ng

(kh«ng tan trong axit). H·y cho biÕt tªn thµnh phÇn cña quÆng vµ viÕt c¸c

ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

79. §Ó ®iÒu chÕ s¾t (II) nitrat ngêi ta hoµ tan tõ tõ s¾t b»ng dung dÞch

axit nitric lo·ng l¹nh; lóc ®ã kh«ng cã khÝ tho¸t ra v× N+5 bÞ khö thµnh N-3.

a.ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hoµ tan s¾t d¹ng ph©n tö vµ d¹ng ion.

b.Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt c¸c ion trong dung dÞch thu ®îc sau khi hoµ

tan s¾t?

80. S¾t tån t¹i trong tù nhiªn (ë pH = 6-7) díi d¹ng Fe(HCO3)2 . Ngêi ta thêng

lo¹i Fe2+ khái níc díi d¹ng kÕt tña hi®roxit b»ng c¸ch sôc oxi (kh«ng khÝ )

theo 3 c¸ch:

1.Sôc oxi mét m×nh. 2.Sôc oxi cïng víi thªm canxi

hi®roxit.

3.Sôc oxi cïng víi thªm natri cacbonat.

ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

81. ChÊt láng Booc®o (lµ hçn hîp ®ång (II) sunfat vµ v«i t«i trong níc theo

mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh, chÊt láng nµy ph¶i h¬i cã tÝnh kiÒm v× nÕu ®ång (II)

sunfat d sÏ thÊm vµo m« thùc vËt g©y h¹i lín cho c©y) lµ mét chÊt diÖt nÊm

cho c©y rÊt cã hiÖu qu¶ nªn ®îc c¸c nhµ lµm vên a dïng, h¬n n÷a viÖc pha

chÕ nã còng rÊt ®¬n gi¶n. Dòng, mét häc sinh líp 12 muèn gióp «ng pha

chÕ chÊt láng nµy ®Ó phun nho ®· lµm nh sau:

* Hoµ tan 100 g ®ång (II) sunfat vµo 5 lÝt níc.

*Hoµ tan 150 g v«i t«i vµo 5 lÝt níc kh¸c. Sau ®ã tõ tõ ®æ thïng s÷a v«i vµo

thïng hoµ tan ®ång (II) sunfat vµ khuÊy ®Òu thu ®îc chÊt láng xanh thÉm.

-“¤ng ¬i! Ch¸u ®em chÊt láng nµy ®i phun nho nhÐ!” Dòng hái «ng.

-“Ch¸u ph¶i kiÓm tra xem chÊt láng ®ã ®· h¬i kiÒm cha ®· chø.”

-“Nhng ch¸u kh«ng cã chÊt chØ thÞ lµ giÊy quú tÝm hoÆc dung dÞch phenol

phtalein th× kiÓm tra b»ng c¸ch nµo h¶ «ng? ”

§ång sunfat §ång (II) hi®roxit

-“ChÊt chØ thÞ cña «ng ®©y”. ¤ng gi¬ cho Dòng xem mét c¸i ®inh s¾t lín.

“Dïng c¸i ®inh s¾t nµy ta cã thÓ kiÓm tra ®îc chÊt láng ®ã ®· h¬i kiÒm ch-

a, ®iÒu nµy «ng ¸p dông tõ kiÕn thøc ho¸ häc phæ th«ng ®Êy ch¸u ¹.”

-Dòng nh¨n tr¸n suy nghÜ. Em h·y cho biÕt:

a.Cã nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc nµo x¶y ra trong qu¸ tr×nh pha chÊt láng

Booc®o.

b.¤ng cña b¹n Dòng ®· kiÓm tra tÝnh h¬i kiÒm cña chÊt láng Booc®o b»ng

c¸i ®inh s¾t nh thÕ nµo?

ViÕt tÊt c¶ nh÷ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã.

82. Trong níc ngÇm thêng tån t¹i ë d¹ng ion trong s¾t (II) hi®rocacbonat vµ

s¾t (II) sunfat cßn trong níc mÆt (hå, ao, s«ng, suèi) s¾t thêng tån t¹i ë d¹ng

s¾t (III) hi®roxit. Hµm lîng s¾t trong níc cao lµm cho níc cã mïi tanh, cã mµu

vµng g©y ¶nh hëng xÊu tíi søc khoÎ cña con ngêi nªn cÇn ph¶i lo¹i bá. Ta cã

thÓ dïng mét sè c¸c ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó lo¹i bá s¾t nh sau:

1.Dïng giµn phun ma hoÆc bÓ trµn ®Ó cho níc míi hót tõ giÕng khoan lªn ®-

îc tiÕp xóc nhiÒu víi kh«ng khÝ råi l¾ng, läc.

2.Sôc clo vµo bÓ níc míi hót tõ giÕng khoan lªn víi liÒu lîng thÝch hîp.

H·y gi¶i thÝch c¸c ph¬ng ph¸p lo¹i bít s¾t trong níc ë trªn vµ viÕt c¸c ph¬ng

tr×nh ph¶n øng cã thÓ x¶y ra.

83. Nung mét mÉu thÐp thêng cã khèi lîng 10 g

trong luång khÝ oxi d ngêi ta thu ®îc 0,196 lÝt

khÝ cacbonic ( 00C vµ 0,8 atm). H·y x¸c ®Þnh thµnh

phÇn phÇn tr¨m cña cacbon trong mÉu thÐp.

84. Tr×nh bµy nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc khö

s¾t (III) oxit thµnh s¾t ë lß cao. Nh÷ng ph¶n øng nµy x¶y ra trong bé phËn

nµo cña lß cao? T¹i sao nh÷ng ph¶n øng nµy l¹i x¶y ra theo tõng giai ®o¹n?

85. Cã thÓ dïng dung dÞch axit clohi®ric ®Ó hoµ tan hoµn toµn mét mÈu

gang hoÆc thÐp ®îc kh«ng? V× sao?

86. CÇn bao nhiªu tÊn quÆng manhetit chøa 80% s¾t tõ oxit ®Ó cã thÓ

luyÖn ®îc 800 tÊn gang cã hµm lîng s¾t lµ 95%. BiÕt r»ng trong qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt lîng s¾t bÞ hao hôt lµ 1%.

87. TÝnh lîng gang ®îc s¶n xuÊt bëi 928 tÊn s¾t tõ oxit biÕt r»ng trong gang

chøa 4% C (bá qua c¸c t¹p chÊt kh¸c ë trong gang vµ trong quÆng).

88. TÝnh khèi lîng gang chøa 94% s¾t s¶n xuÊt ®îc tõ 1 tÊn quÆng hªmatit

n©u Fe2O3.H2O . BiÕt r»ng trong quÆng nµy cã 20% t¹p chÊt kh«ng chøa

s¾t.

89. Cã mét lo¹i oxit s¾t dïng ®Ó luyÖn gang. NÕu khö a gam oxit s¾t nµy

b»ng cacbon oxit ë nhiÖt ®é cao ngêi ta thu ®îc 0,84 gam s¾t vµ 0,448 lÝt

khÝ cacbonic(®ktc).

a.X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña lo¹i oxit s¾t nãi trªn?

b.TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 2M cÇn dïng ®Ó hoµ tan hÕt a gam oxit

s¾t?

QuÆng s¾t ®îc nÊu ch¶y, khö bít t¹p chÊt. ThÐp

gia sµng

90. §Ó khö 2 tÊn s¾t tõ oxit chøa 7,2% t¹p chÊt kh«ng bÞ khö, cÇn dïng 1,6

tÊn than cèc chøa 4% tro vµ 7840m3 kh«ng khÝ ( ®ktc). X¸c ®Þnh thµnh

phÇn cña khÝ lß cao?

4.Ho¸ häc vµ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi, m«i trêng.

Néi dung trong chñ ®Ò nµy cã thÓ sö dông lµm nguån t liÖu cung cÊp th«ng

tin phôc vô trong c¸c bµi gi¶ng. Gi¸o viªn cã thÓ dïng c¸c néi dung nµy ®Ó

tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ theo chñ ®Ò.

4.1. Ho¸ häc vµ vÊn ®Ò kinh tÕ.

§Ó ph¸t triÓn kinh tÕ th× vÊn ®Ò n¨ng lîng, nhiªn liÖu vµ vËt liÖu cho c¸c

nghµnh s¶n xuÊt cã mét vai trß hÕt søc quan träng. Ho¸ häc ®· gãp phÇn

gi¶i quyÕt vµ ph¸t triÓn c¸c vÊn ®Ò nµy nh thÕ nµo?

a.VÊn ®Ò n¨ng lîng vµ nhiªn liÖu.

Mäi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Òu cÇn ®îc cung cÊp n¨ng lîng cho dï ®ã lµ ho¹t

®éng cña mét tÕ bµo, mét c¬ thÓ hay mét cç m¸y. C¸c d¹ng n¨ng lîng

chuyÓn ho¸ tõ d¹ng nµy sang d¹ng kh¸c. VÝ dô: ®èt ch¸y c¸c nhiªn liÖu ho¸

th¹ch nh than, gç, dÇu má, khÝ thiªn nhiªn sinh ra nhiÖt n¨ng. NhiÖt n¨ng

cung cÊp n¨ng lîng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, nguån nhiªn liÖu nµy

kh«ng ph¶i lµ v« tËn mµ sÏ dÇn c¹n kiÖt ®i. VËy chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó sö

dông nguån nhiªn liÖu ®ã mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt? Chóng ta sÏ lÊy g× ®Ó

thay thÕ nguån nhiªn liÖu ®ang dÇn c¹n kiÖt ®ã?

-TËn dông nguån n¨ng lîng s½n cã trong tù nhiªn: n¨ng lîng níc, giã, mÆt

trêi, thuû triÒu….

VÝ dô: tËn dông n¨ng lîng mÆt trêi ®Ó ®un nÊu, lµm nãng níc t¾m…..

- ChÕ biÕn c¸c nguån nhiªn liÖu th« thµnh c¸c nhiªn liÖu tinh vµ c¸c nguyªn

vËt liÖu cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c.

VÝ dô: Tr÷ lîng cña than lµ rÊt lín so víi nguån dÇu má trªn qu¶ ®Êt. Than lµ

nguån n¨ng lîng quam träng cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ ®êi sèng. ThÕ nh-

ng, 84% than lµ trùc tiÕp dïng vµo viÖc ®èt. ViÖc ®èt trùc tiÕp than cã ba

®iÒu bÊt lîi:

+ Møc tËn dïng nguån n¨ng lîng thÊp.

+Trong than cã chøa nhiÒu hîp chÊt,

nÕu sö dông mét c¸ch tæng hîp

th× n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ,

nÕu chØ dïng ®Ó ®èt kh«ng th«i th× v« cïng l·ng phÝ.

+Lµm « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng.

§Ó tr¸nh ®îc ba vÊn ®Ò trªn, c¸c nhµ khoa häc ®· nghiªn cøu ph¬ng ph¸p

chuyÓn ho¸ than thµnh khÝ than , dÇu má vµ x¨ng. Nh vËy than ®em l¹i

hiÖu qu¶ cao h¬n nhiÒu so víi viÖc ®èt trùc tiÕp.

BÕp h×nh pharabol vµ h×nh hép sö dông n¨ng l îng mÆt trêi

MÆt trêi vµ Tr¸i ®Êt

Khai th¸c than Than b¸nh

-Tæng hîp nhiªn liÖu nh©n t¹o tõ nguån nguyªn liÖu v« tËn s½n cã trong tù

nhiªn.

VÝ dô:

+tæng hîp nhiªn liÖu ch¹y ®éng c¬ ®èt trong tõ kh«ng khÝ vµ níc.

+Trong lo¹i ®Ìn trang trÝ ë h×nh díi ®©y ®îc th¾p s¸ng b»ng níc. Níc ®îc

chøa ®Çy vµo b×nh chøa cña ®Ìn vµ mét dßng ®iÖn 220V sÏ t¸ch c¸c

nguyªn tö oxi vµ hi®r« trong ph©n tö níc ra. Hi®ro ®îc ®èt ch¸y cßn oxi

®îc bæ sung vµo ngän löa hi®r« ®Ó t¨ng ®é s¸ng cña ®Ìn.

§Ìn níc ph¸t ra löa nhng kh«ng x¶ khãi, nh÷ng g× th¶i

ra ngoµi trong qu¸ tr×nh ®èt nhiªn liÖu chØ lµ h¬i níc nªn

hoµn toµn kh«ng g©y « nhiÔm.

+NÐn khÝ hi®r« dïng lµm nhiªn liÖu cho ph¬ng tiÖn giao

th«ng. H×nh bªn lµ chiÕc xe g¾n m¸y ch¹y b»ng khÝ hi®r«

®Çu tiªn trªn thÕ giíi. Nã cã thÓ ®¹t tíi tèc ®é 80km/giê,

kh«ng cã khÝ th¶i vµ ch¹y ªm ru nh mét m¸y tÝnh x¸ch

tay.KhÝ hi®r« nÐn ®îc n¹p trong b×nh to b»ng c¸i vali x¸ch

tay, xe ch¹y kho¶ng 160km th× cÇn ph¶i n¹p l¹i. §©y lµ

mét triÓn väng míi cho ngµnh nhiªn liÖu.

-TËn dông c¸c chÊt th¶i cña qu¸ tr×nh nµy thµnh nhiªn liÖu, nguyªn liÖu cho

qu¸ tr×nh kh¸c. VÝ dô:

+Lªn men ph©n ngêi, ®éng vËt, r¬m r¹, cá, l¸ c©y trong hÇm bioga. KhÝ thu ®îc tõ hÇm bioga

lµ nguån thay thÕ cho c¸c nhiªn liÖu r¾n nh than, cñi trong ®un nÊu, th¾p s¸ng, ch¹y m¸y….

§©y lµ mét s¸ng t¹o kÜ thuËt quan träng kh«ng chØ gi¶i quyÕt chÊt ®èt cho n«ng d©n mµ cßn

tiÕt kiÖm mét lîng lín nhiªn liÖu cho quèc gia. B· r¾n sau khi lªn men trong hÇm bioga ®Òu cã

thÓ trë thµnh ph©n bãn cã chÊt lîng cao gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt c©y trång v× thµnh phÇn nit¬

®îc chuyÓn ho¸ thµnh amoniac (t¨ng 19,3%) dÔ hÊp thô h¬n cho c©y trång vµ thµnh phÇn

ph«tphat h÷u Ých còng t¨ng 31,8%. ViÖc ñ hiÕm khÝ trong hÇm bioga còng lµm gi¶m 95-99%

c¸c lo¹i trøng s¸n, giun mãc vµ c¸c lo¹i kÝ sinh trïng sèng trong mäi lo¹i ph©n gãp phÇn c¶i

thiÖn vÖ sinh m«i trêng.

Bãn ph©n N¨ng suÊt chªnh lÖch

Ng« Lóa níc B«ng Lóa m×

Ph©n kh«ng

ñ

100% 100% 100% 100%

B· hÇm bioga 128% 110% 124,7% 112,5%

+ Thu håi lu huúnh trong khÝ th¶i nhµ m¸y.

+Míi ®©y, nhµ m¸y chÕ biÕn r¸c thµnh ®iÖn n¨ng ®Çu tiªn ë ViÖt Nam ®îc

x©y dùng t¹i khu Gß C¸t, quËn T©n B×nh, thµnh phè Hå ChÝ Minh. R¸c ch«n

lÊp sau mét thêi gian ®îc khoan lç trªn bÒ mÆt hè ch«n ®Ó lÊy khÝ gas. L-

îng khÝ s¶n sinh ra dïng ®Ó ch¹y m¸y ph¸t ®iÖn. Nh vËy võa kh«ng g©y «

nhiÔm m«i trêngvõa thu ®îc lîi nhuËn vµ kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng thiÕu

®iÖn ë níc ta.

+T¹i c¸c nhµ m¸y ®ãng tµu, ngêi ta dïng c¸t ®Ó ®¸nh bãng vá tµu. Sau khi

®¸nh bãng c¸t bÞ lÉn rØ s¾t vµ cÆn s¬n(chøa ch× vµ c¸c chÊt ®éc) kh«ng

thÓ dïng ®Ó v÷a x©y dùng ®îc n÷a v× kh¶ n¨ng kÕt dÝnh kÐm. Do vËy c¸c

nhµ m¸y cø bá hoang khiÕn bôi c¸t ph¸t t¸n ra m«i trêng ®ång thêi lµm «

nhiÔm nguån níc còng nh m«i trêng ®Êt. Mét sinh viªn ®¹i häc Hµng h¶i ®·

cã ý tëng tËn dông c¸t th¶i ®Ó lµm g¹ch block l¸t vØa hÌ. C¸t th¶i qua sµng

läc s¬ bé ®Ó lo¹i r¸c rëi vµ thµnh phÇn kh«ng phï hîp råi trén víi xi m¨ng, n-

íc, ®¸ råi Ðp díi ¸p suÊt cao. S¾t vµ cÆn s¬n cã tÝnh axit yÕu trén víi v÷a

bª t«ng vµ phèi liÖu cã tÝnh baz¬ nªn chóng sÏ trung hoµ nhau lµm gi¶m sù

®éc h¹i. C¸c nh©n ®éc h¹i sÏ bÞ bao l¹i kh«ng tiÕp xóc ®îc víi m«i trêng. S¶n

phÈm thu ®îc cã chÊt lîng cao mµ gi¸ thµnh l¹i rÎ. Dù ¸n nµy ®ang tiÕp tôc

®îc nghiªn cøu vµ triÓn khai.

-X©y dùng c¸c nhµ m¸y

®iÖn nguyªn tö, lß

ph¶n øng nhiÖt h¹ch s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng phôc vô

cho cuéc sèng phån thÞnh vµ hoµ b×nh.

C¸c b·i c¸t th¶i

chÊt ®èng trong

nhµ m¸y ®ãng

tµu.

Gạch block lµm tõ c¸t

th¶i.

Ph¸p ®ang ®îc chän lµ n¬i x©y dùng lß ph¶n øng nhiÖt h¹ch ®Çu tiªn trªn

thÕ giíi. Ph¶n øng nhiÖt h¹ch gi¶i phãng n¨ng lîng gièng nh qu¸ tr×nh sinh

nhiÖt trªn mÆt trêi. Trong ®ã, n¨ng lîng ®îc sinh ra khi c¸c ®ång vÞ ®¬t¬ri,

triti cña hi®r« dÝnh kÕt l¹i víi nhau ®Ó t¹o thµnh nguyªn tö kh¸c. §©y ®îc

xem lµ mét gi¶i ph¸p s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng s¹ch h¬n so víi lß ph¶n øng ph©n

h¹ch h¹t nh©n( thêng dïng trong c¸c nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö hiÖn nay).

b. VÊn ®Ò nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt .

Nguån nguyªn liÖu cho nghµnh s¶n xuÊt ho¸ häc rÊt phong phó vµ ®a d¹ng.

Chóng cã s½n trong thiªn nhiªn hoÆc do con ngêi lµm ra. VÝ dô:

-QuÆng, kho¸ng s¶n ®îc khai th¸c trong tù nhiªn:

+®¸ v«i, ®Êt sÐt, cao lanh, c¸t…®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng,

thuû tinh, gèm, sø…..

+quÆng pirit, hematit, boxit, apatit….®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt axit sunfuric,

gang thÐp, nh«m, ph©n bãn….

-Kh«ng khÝ, níc lµ mét nguån nguyªn liÖu cho rÊt nhiÒu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

nh:

+ s¶n xuÊt rîu, bia, ho¸ chÊt.

+c¸c qu¸ tr×nh ®èt ch¸y nh nung v«i, luyÖn gang, thÐp….

+níc lµ dung m«i cho c¸c qu¸ tr×nh ph¶n øng ho¸ häc.

+s¶n xuÊt ph©n bãn.

+s¶n xuÊt ho¸ chÊt tõ níc biÓn: theo nghiªn cøu, cø trong mét mÐt khèi níc

ãt (dung dÞch níc biÓn c« ®Æc trong ®ã natri clorua chiÕm díi 50% c¸c chÊt

hoµ tan vµ ë 150C) 300 BÐ thu ®îc 10kg KCl; 25kg NaCl; 70kg MgSO4;119kg

axit HCl….V× vËy dïng níc biÓn chØ ®Ó s¶n xuÊt muèi ¨n th«i lµ rÊt l·ng

phÝ.

-Thùc vËt còng lµ mét nguån nguyªn liÖu quan träng cho s¶n xuÊt ho¸ häc:

+MÝa, cñ c¶i ®êng lµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt ®êng, bét ngät.

+Tre, gç, nøa …lµ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp s¶n xuÊt giÊy, t¬ nh©n t¹o…

+C¸c lo¹i h¹t cã dÇu nh l¹c, ®Ëu, ®iÒu …®îc Ðp lÊy ®Çu dïng s¶n xuÊt dÇu

¨n, xµ phßng. PhÕ th¶i cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt nµy l¹i dïng ®Ó s¶n xuÊt níc

m¾m hay lµm thøc ¨n cho gia sóc, gia cÇm.

Tre §Ëu t¬ng

MÝa

+Lóa, g¹o, hoa qu¶ lµ nguyªn liÖu cho nghµnh s¶n xuÊt bia, rîu ,níc ngät…

+Gç dõa, gç, than ®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh.

+NhiÒu lo¹i c©y cá, hoa ®îc dïng ®Ó chiÕt suÊt tinh dÇu nh c©y b¹c hµ, h-

¬ng nhu, x¶, hoa hång, hoa lan….

Tinh dÇu hoa hång C©y

b¹c hµ

-Thu håi, tËn dông, t¸i sinh c¸c chÊt th¶i ®a vµo nghµnh s¶n xuÊt kh¸c hoÆc

®a vµo thÞ trêng tiªu dïng.

+ChÊt th¶i r¾n khã hoÆc kh«ng ph©n huû ®îc thu gom l¹i t¸i sinh nh nhùa,

giÊy vôn, thuû tinh, kim lo¹i…

+ ChÊt th¶i dÔ ph©n huû ®îc ®em ch«n lÊp khoa häc, sau vµi n¨m th×

khoan c¸c lç trªn bÒ mÆt ®Ó lÊy khÝ phôc vô cho ®un nÊu hoÆc s¶n xuÊt

®iÖn n¨ng, phÇn chÊt mïn dïng s¶n xuÊt ph©n bãn ho¸ häc.

-T¸ch,®iÒu chÕ, tæng hîp c¸c ho¸ chÊt dïng cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu.

+§iÒu chÕ brom tõ níc biÓn dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c hîp chÊt h÷u c¬, v« c¬

trong y häc, nhiÕp ¶nh, phÈm nhuém, thuèc trõ s©u….

+Tæng hîp PPC dïng ®Ó s¶n xuÊt nhùa, èng níc….

4.2. Ho¸ häc vµ nh÷ng vÊn ®Ò trong ®êi sèng.

a.Ho¸ häc vµ vÊn ®Ò l¬ng thùc, thùc phÈm.

-L¬ng thùc, thùc phÈm cung cÊp n¨ng lîng cho sù sèng cña con ngêi.

+G¹o, bét m×, ng«, khoai, s¾n….cã hµm lîng tinh bét cao lµ nguån l¬ng

thùc chÝnh cho nh©n lo¹i. Tinh bét lµ gluxit quan träng nhÊt trong viÖc cung

cÊp n¨ng lîng cho con ngêi sèng vµ lµm viÖc. Mét gam tinh bét khi bÞ oxi ho¸

trong c¬ thÓ sinh ra 17,65J.

+ChÊt bÐo(lipit) cã trong mì ®éng vËt vµ dÇu thùc vËt lµ nguån thùc phÈm

cung cÊp nhiÒu n¨ng lîng cho c¬ thÓ. Mét gam chÊt bÐo cung cÊp kho¶ng

38,85J.

+ChÊt ®¹m (protit) cã trong thÞt, c¸, trøng…..lµ nguån thùc phÈm quan

träng cung cÊp n¨ng lîng cho c¬ thÓ sèng. Mét gam chÊt ®¹m cung cÊp

23,4J.

+ChÊt x¬, chÊt kho¸ng, vitamin cã trong rau, qu¶ cung cÊp c¸c vi chÊt cÇn

thiÕt cho con ngêi.

-Yªu cÇu cña x· héi b©y giê kh«ng chØ lµ ®ñ l¬ng thùc, thùc phÈm mµ cßn

®ßi hái chóng ph¶i cã chÊt lîng cao. ChÝnh v× vËy, ho¸ häc cïng víi mét sè

ngµnh khoa häc kh¸c ®· vµ ®ang thùc hiÖn :

+Nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt, chÕ biÕn nguån l¬ng thùc,

thùc phÈm s¹ch .

+S¶n xuÊt c¸c lo¹i ph©n bãn ho¸ häc nh»m t¨ng n¨ng suÊt c©y trång, phï

hîp víi tõng lo¹i ®Êt, vïng miÒn.

+Tæng hîp c¸c thuèc b¶o vÖ thùc vËt.

+Nghiªn cøu, s¶n xuÊt c¸c ho¸ chÊt b¶o qu¶n l¬ng thùc, thùc phÈm

VÝ dô: §Ó b¶o qu¶n, vËn chuyÓn thuû h¶i s¶n ®¸nh b¾t ®îc ®Õn n¬i tiªu

thô nhiÒu ngêi dïng c¸ch íp ®¸, ®«i khi cho c¶ ph©n ®¹m

Chuèi, bÝ ng« cã nhiÒu Kali bæ trÝ n·o.

B ëi, æi cã nhiÒu vitamin C.

B¶o qu¶n c¸ t¬i theo c¸ch íp ®¸ truyÒn thèng kh«ng gi÷

vµo h·m c¸, g©y ®éc thùc phÈm mµ thùc phÈm

vÉn kh«ng ®îc t¬i. NÕu dïng níc ozon th× thùc

phÈm gi÷ ®îc dµi ngµy( cã thÓ tíi 60 ngµy) mµ

chÊt lîng l¹i ®¶m b¶o.NÕu ®· cã m¸y t¹o ozon

(cã b¸n trªn thÞ trêng) th× ngêi dïng chØ cÇn sôc

khÝ ozon vµo dung dÞchníc muèi nh¹t( pha níc

muèi theo tØ lÖ 5g/l nh¹t b»ng 1/ 2 níc canh). Dung dÞch nµy cã tÝnh s¸t

khuÈn m¹nh, tiªu diÖt ®îc nhiÒu lo¹i vi khuÈn cã søc ®Ò kh¸ng cao nh nha

bµo, vi trïng g©y bÖnh lao, E.Coli, c¸c liªn khuÈn cÇu, nÊm mèc, x¹

khuÈn….Do ®ã níc ozon ®· ®îc c¸c níc tiªn tiÕn sö dông trong viÖc b¶o

qu¶n hoa qu¶, chÕ biÕn thuû s¶n, v« khuÈn bÖnh viÖn, khö trïng gièng…

Dïng níc ozon ®Ó röa rau, qu¶, t«m, c¸ ®Ó ¨n gái sèng còng rÊt an toµn.

+S¶n xuÊt c¸c lo¹i thøc ¨n tæng hîp cho ch¨n nu«i nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ

kh«ng g©y ¶nh hëng xÊu tíi søc khoÎ con ngêi.

+T¨ng cêng chÕ biÕn thùc phÈm nh©n t¹o theo c«ng nghÖ ho¸ häc, thay

thÕ nguån nguyªn liÖu tõ l¬ng thùc, thùc phÈm b»ng c¸c nguyªn liÖu

kh¸c.VÝ dô:

* HiÖn nay, c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi ®· thµnh c«ng trong viÖc s¶n xuÊt

thÞt nh©n t¹o. Lo¹i thÞt nµy cã chÊt lîng nh thÞt gia sóc mµ l¹i lo¹i bá ®îc c¸c

gen g©y bÖnh.

* Dïng hi®rocacbon thay thÕ tinh bét trong s¶n xuÊt rîu etylic.

* Tæng hîp glucoz¬ tõ c¸c chÊt th¶i nh r¬m, r¹, mïn ca, phoi bµo….

b.Ho¸ häc vµ vÊn ®Ò may mÆc.

Ngµy nay, viÖc s¶n xuÊt ra t¬ sîi ho¸ häc ®· phÇn nµo tho¶ m·n ®îc nhu cÇu

may mÆc cho nh©n lo¹i. NÕu ngµy xa, v¶i mÆc chØ ®îc dÖt thñ c«ng , nhá

lÎ víi mét vµi mµu s¾c ®¬n ®iÖu th× ngµy nay cïng víi nh÷ng bíc tiÕn cña

ngµnh ho¸ häc vµ c¸c ngµnh khoa häc kh¸c v¶i s¶n xuÊt ra theo nh÷ng d©y

chuyÒn hiÖn ®¹i, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i.

Sîi thuû tinh® îc dÖt thµnh lo¹i v¶i chÞu löa.

C¸c lo¹i phÈm nhuém ho¸ häc ®· ®em l¹i sù phong phó ®a d¹ng vÒ mµu

s¾c, hoa v¨n vµ bÒn mµu cho v¶i. Nhu cÇu sö dông cña con ngêi ®· ®îc

®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n: v¶i ch¾c bÒn, thÊm må h«i dïng trong lao

®éng, v¶i nhÑ, tho¸ng m¸t trong ngµy nãng, v¶i dµy Êm trong ngµy l¹nh, v¶i

chuyªn dông nh v¶i chèng ch¸y, v¶i chèng thÊm níc, v¶i ph¸t quang…..

C¸c lo¹i t¬ dÖt v¶i kh«ng chØ lÊy tõ thiªn nhiªn( t¬ t»m, len, b«ng) hay nh©n

t¹o tõ c¸c polime thiªn nhiªn( t¬ ®ång- amoniac, t¬ axetat…) mµ cßn cã thÓ

s¶n xuÊt tõ c¸c polime tæng hîp ( t¬ nilon- 6,6; t¬ polieste; t¬ poliamit…)

trong c¸c nhµ m¸y

nªn ®· gãp phÇn dµnh ®îc nhiÒu ®Êt ®ai cho trång c©y l¬ng thùc vµ c¸c

môc ®Ých sö dông kh¸c.

c.Ho¸ häc vµ søc kháe con ngêi.

Dîc phÈm: ngµnh hãa dîc ®· chÕ t¹o ®îc rÊt nhiÒu c¸c lo¹i dîc phÈm kh¸c

nhau. VÒ nguån gèc, c¸c lo¹i dîc phÈm ®îc chia lµm hai lo¹i: dîc phÈm cã

nguån gèc tù nhiªn tõ thùc vËt (thuèc nam, thuèc b¾c…), ®éng vËt ( mËt

gÊu, cao ong…) vµ c¸c lo¹i dîc phÈm tæng hîp. Ho¸ dîc ®·:

+Phßng chèng ®îc c¸c lo¹i bÖnh thêng gÆp nh: uèn v¸n, viªm gan, viªm

mµng n·o, quai bÞ, sëi…..

+T¨ng cêng kh¶ n¨ng ch÷a ®îc nhiÒu vµ nhanh c¸c lo¹i bÖnh, cã c¸c lo¹i

thuèc ®Æc trÞ cho bÖnh hiÓm nghÌo.

+Nghiªn cøu vµ tæng hîp thuèc ch÷a bÖnh nghiÖn rîu, ma tuý, bÖnh AIDS….

+Nghiªn cøu, tæng hîp c¸c lo¹i thuèc an thÇn, gi¶m ®au, g©y tª, g©y mª

lµm bít ®i sù ®au ®ín, lo ©u cho ngêi bÖnh vµ gióp cho viÖc ®iÒu trÞ trë

nªn dÔ dµng h¬n.

+Gióp con ngêi tr¸nh ®îc viÖc mang thai ngoµi ý muèn. §©y lµ mét bíc tiÕn

cã ý nghÜa x· héi v« cïng to lín.

+Cung cÊp nh÷ng lo¹i thuèc båi dìng c¬ thÓ nh c¸c lo¹i vitamin, thuèc chèng

thiÕu m¸u, canxi, kÏm….

Mäi sù vËt, hiÖn tîng ®Òu cã tÝnh hai mÆt cña nã. Bªn c¹nh viÖc t×m ra t¸c

dông an thÇn, gi¶m ®au cña moocphin trong c©y thuèc phiÖn th× lo¹i thuèc

nµy còng cã tÝnh chÊt g©y nghiÖn cho ngêi sö dông nã l©u ngµy. Lîi dông

sù tiÕn bé cña khoa häc ho¸ häc dîc phÈm, mét sè ngêi ®· tæng hîp, ®iÒu

chÕ ra nh÷ng chÊt g©y nghiÖn m¹nh ®Ó ®Çu ®éc søc khoÎ thÓ chÊt vµ

tinh thÇn cho nh÷ng ngêi sö dông.

+Tõ moocphin l¹i cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc heroin cã t¸c dông g©y nghiÖn h¬n

moocphin rÊt nhiÒu.

+Hassish lµ ho¹t chÊt cã trong c©y cÇn sa cßn gäi lµ bå ®µ cã t¸c dông

chèng co giËt, chèng n«n möa nhng cã t¸c dông kÝch thÝch m¹nh vµ g©y ¶o

gi¸c.

+C¸c lo¹i thuèc tæng hîp g©y nghiÖn, g©y ¶o gi¸c nh b¹ch phiÕn, hång

phiÕn, thuèc l¾c…

Do ®ã ®Ó tr¸nh nghiÖn, mäi lo¹i thuèc an thÇn chØ ®îc dïng theo sù chØ

®Þnh cña b¸c sÜ, kh«ng sö dông thuèc khi kh«ng biÕt râ tÝnh n¨ng cña

thuèc vµ lu«n nãi kh«ng víi ma tuý.

4.3. Ho¸ häc vµ vÊn ®Ò m«i trêng.

M«i trêng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña thÕ giíi vËt chÊt bao quanh cã

kh¶ n¨ng t¸c ®éng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi sinh vËt. C¸c thµnh

phÇn cña m«i trêng nh khÝ quyÓn, thuû quyÓn, ®Þa quyÓn…kh«ng tån t¹i ë

tr¹ng th¸i tÜnh mµ lu«n cã sù chuyÓn ho¸ theo híng ®em l¹i sù c©n b»ng

cho m«i trêng.

¤ nhiÔm m«i trêng lµ nh÷ng t¸c ®éng lµm thay ®æi ®Õn c¸c thµnh phÇn

cña m«i trêng . Nh÷ng thay ®æi nµy lµm ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng

cuéc sèng con ngêi th«ng qua con ®êng thøc ¨n, níc uèng, kh«ng khÝ hoÆc

¶nh hëng gi¸n tiÕp tíi con ngêi do thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn vËt lÝ, ho¸ häc vµ

suy tho¸i tù nhiªn.

Khi qu¶ giµ, lÊy dao khÝa qu¶ cho nhùa ch¶y ra. Khi nhùa qu¶ kh« ng êi ta thu lÊy mang vÒ. §ã chÝnh lµ thuèc phiÖn sèng, lµ nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ rÊt nhiÒu lo¹i thuèc g©y nghiÖn kh¸c.

Hoa thuèc phiÖn(hoa anh tóc)

Qu¶ thuèc phiÖn (chÝnh lµ ®µi hoa anh tóc)

a. KhÝ quyÓn. KhÝ quyÓn cã vai trß quan träng trong viÖc gi÷ c©n b»ng

nhiÖt lîng Tr¸i §Êt th«ng qua viÖc hÊp thô tia tö ngo¹i ph¸t x¹ tõ mÆt trêi

®Õn vµ ph¶n x¹ tia nhiÖt tõ Tr¸i §Êt lªn. TÇng ®èi lu cña khÝ quyÓn gÇn

mÆt ®Êt nhÊt, quyÕt ®Þnh khÝ hËu cña Tr¸i §Êt víi thµnh phÇn chñ yÕu lµ

nit¬, oxi,cacbon ®ioxit vµ h¬i níc. C¸c chÊt « nhiÔm sinh ra do ho¹t ®éng

cña tù nhiªn vµ con ngêi dÔ dµng bÞ x¸o trén ®Ó pha lo·ng hoÆc biÕn ®æi

trong tÇng ®èi lu nµy. TÇng b×nh lu xa mÆt ®Êt h¬n cã thµnh phÇn chñ

yÕu gåm ozon, nit¬, oxi. Ozon ho¹t ®éng nh mét líp mµng bao bäc, b¶o vÖ

Tr¸i §Êt khái nh÷ng ®éc h¹i cña tia tö ngo¹i mÆt trêi chiÕu xuèng. NÕu cã

chÊt « nhiÔm tíi ®îc tÇng b×nh lu th× sÏ g©y nhiÔm ®éc l©u dµi.

Sù « nhiÔm kh«ng khÝ, c¶ thµnh phè bÞ mét líp khãi bao phñ

Trong khÝ quyÓn th× nit¬ chiÕm 78,09%; oxi chiÕm 20,95%; argon chiÕm

0,93% vÒ thÓ tÝch cßn l¹i lµ h¬i níc, khÝ cacbonic( lîng biÕn ®æi theo mïa

vµ theo vïng) vµ c¸c khÝ hiÕm kh¸c nh Ne, He, Xe, Rn(cã tØ lÖ rÊt nhá).Nång

®é oxi tiªu chuÈn quy ®Þnh lµ 20% trong kh«ng khÝ vÒ thÓ tÝch. NÕu hµm

lîng oxi nhá h¬n 12% ®· nguy hiÓm cho tÝnh m¹ng cña con ngêi. Oxi rÊt cÇn

thiÕt cho h« hÊp cña con ngêi nhng nÕu kh«ng khÝ ta thë chØ gåm toµn oxi

th× cã tèt kh«ng? C©u tr¶ lêi lµ kh«ng.Theo nghiªn cøu, nÕu ngêi thî lÆn

hÝt thë b»ng oxi thuÇn tuý mµ kh«ng cã nit¬ th× chØ lÆn s©u kh«ng qu¸

20m vµ bÞ tróng ®éc oxi. Trªn thÞ trêng hiÖn nay ®ang cã dÞch vô b¸n oxi

®Ó hÝt thë trùc tiÕp, ®iÒu nµy lµ kh«ng tèt mµ cßn cã thÓ g©y nguy hiÓm

cho ngêi dïng v× chØ cã b¸c sÜ míi chØ ®Þnh ®îc trêng hîp nµo ®îc dïng oxi

®Ó hÝt thë trùc tiÕp. ChÝnh v× vËy mµ chóng ta cÇn gi÷ ®îc m«i trêng khÝ

quyÓn ë tr¹ng th¸i b×nh thêng vèn cã cña nã.

Nguån gèc g©y « nhiÔm khÝ quyÓn : lµ do c¸c ho¹t ®éng cña thiªn nhiªn( «

nhiÔm thiªn nhiªn) vµ cña con ngêi ( « nhiÔm nh©n t¹o) g©y ra.

¤ nhiÔm thiªn nhiªn: do c¸c hiÖn tîng thiªn nhiªn nh ®Êt sa m¹c, ®Êt trång

bÞ ma giã bµo mßn ®em vµo khÝ quyÓn, c¸c nói löa phun ra nhiÒu bôi nham

th¹ch vµ h¬i khÝ, níc biÓn bèc h¬i cïng sãng biÓn tung bät mang theo h¹t níc

biÓn lan truyÒn vµo kh«ng khÝ. C¸c qu¸ tr×nh huû ho¹i thèi r÷a cña ®éng

thùc vËt; c¸c ph¶n øng ho¸ häc gi÷a c¸ khÝ tù nhiªn h×nh thµnh c¸c chÊt

®éc d¹ng khÝ, láng, r¾n. Tæng lîng chÊt g©y « nhiÔm thiªn nhiªn lín nhng l¹i

ph©n bè ®Òu trªn thÕ giíi nªn con ngêi, ®éng thùc vËt ®· quen víi nång ®é

« nhiÔm nhiÔm cña c¸c chÊt ®ã.

¤ nhiÔm nh©n t¹o:

- KhÝ vµ h¬i tho¸t ra tõ c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ theo ®êng khÝ th¶i, èng

khãi hoÆc do bÞ rß rØ, thÊt tho¸t trªn d©y chuyÒn c«ng nghÖ. Nång ®é

chÊt ®éc h¹i cao vµ tËp trung.

- C¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng cuèn theo bôi ®Êt ®¸ vµ bôi khÝ ®éc do ch¸y

nhiªn liÖu trong ®éng c¬ th¶i qua èng x¶ g©y « nhiÔm nhiÔm tËp trung

trong c¸c ®« thÞ vµ hai bªn ®êng. Kh¶ n¨ng khuyÕch t¸n cña chÊt g©y «

nhiÔm h¹n chÕ vµ phô thuéc vµo ®Þa h×nh quy ho¹ch kiÕn tróc ë hai bªn ®-

êng.

- Con ngêi sö dông c¸c lo¹i nhiªn liÖu nh than ®¸, khÝ ®èt, dÇu ho¶, cñi, r¬m

r¹…g©y « nhiÔm nhá vµ côc bé trong nhµ vµ ph¹m vi nhá xung quanh.

VËy khÝ ®éc, bôi vµ sol khÝ lµ nguån g©y « nhiÔm khÝ quyÓn. V× sao bôi

vµ sol khÝ l¹i g©y « nhiÔm m«i trêng ? §ã lµ do bôi vµ sol khÝ lµ ph¬ng tiÖn

®Ó chøa kim lo¹i nÆng trong khÝ quyÓn vµ ph¸t t¸n trong diÖn réng. Chóng

kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ g©y c¶n trë tÇm nh×n cña con ngêi mµ cßn g©y

nªn s¬ng mï, c¶n trë sù ph¶n x¹ cña tia mÆt trêi, tÝch tô c¸c chÊt ®éc trªn

bÒ mÆt thùc vËt, c©y trång, ¨n mßn da, g©y kÝch øng m¾t vµ c¬ quan h«

hÊp, g©y bÖnh bôi phæi….

C¸c t¸c nh©n « nhiÔm g©y ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng cña con ngêi vµ thùc

vËt nh thÕ nµo?

-Lu huúnh ®ioxit : cã khèi lîng ph©n tö lµ 64®vC nªn ë gÇn mÆt ®Êt, ngang

tÇm sinh ho¹t cña con ngêi, cã kh¶ n¨ng hoµ tan trong níc cao h¬n c¸c khÝ

g©y « nhiÔm kh¸c nªn dÔ ph¶n øng víi c¬ quan h« hÊp cña con ngêi vµ

®éng vËt. Hµm lîng thÊp g©y sng niªm m¹c, hµm lîng cao g©y tøc thë, hçn

hîp, viªm loÐt ®êng h« hÊp. Lu huúnh ®ioxit lµm thiÖt h¹i ®Õn mïa mµng,

nhiÔm ®éc c©y trång, lµm b¹c mµu, mµi mßn c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, ¨n

mßn kim lo¹i, gi¶m ®é bÒn cña c¸c vËt liÖu v« c¬, h÷u c¬, gi¶m tÇm nh×n

trong khÝ quyÓn…

- Cacbon oxit : cacbon oxit ®Èy oxi khái hång cÇu lµm gi¶m hßng cÇu, gi¶m

kh¶ n¨ng hÊp thô oxi cña hång cÇu. Ngé ®éc nhÑ cã thÓ g©y di chøng hay

quªn, thiÕu m¸u. NÕu nÆng g©y ngÊt, co giËt, tª liÖt chi hoÆc tö vong.

Cacbon oxit lµm thùc vËt dÔ bÞ rông l¸, xo¾n l¸, c©y non chÕt yÓu.

- Hi®rosunfua : g©y nhøc ®Çu, tæn th¬ng mµng nhÇy cña c¬ quan h« hÊp,

g©y Øa ch¶y, viªm phæi…cã thÓ g©y tö vong cho ngêi; thùc vËt dÔ bÞ rông

l¸ vµ gi¶m kh¶ n¨ng sinh trëng.

- Nit¬ oxit : t¸c dông víi hång cÇu, lµm gi¶m kh¶ n¨ng vËn chuyÓn oxi, g©y

bÖnh thiÕu m¸u.

- Nit¬ ®ioxit: g©y bÖnh nguy hiÓm cho tim, phæi, gan, lµm phai mµu thuèc

nhuém v¶i, h háng v¶i b«ng, ¨n mßn kim lo¹i,g©y ma axit

- Amoniac : g©y mïi khã chÞu, viªm loÐt ®êng h« hÊp cho ngêi, ®éng vËt,

g©y loÐt gi¸c m¹c, thanh qu¶n, khÝ qu¶n, dÔ hoµ tan trong níc g©y nhiÔm

®éc cho c¸ vµ c¸c vi sinh vËt trong níc.

- Hi®roflorua : g©y bÖnh sôn x¬ng, viªm phÕ qu¶n, tæn th¬ng r¨ng, h¹n

chÕ ®é sinh trëng cña c©y, lµm rông l¸, lÐp qu¶.

- Hi®ro clorua : G©y tæn th¬ng cho c©y trång, vËt nu«i.

- Ozon ë tÇng ®èi lu mµ cao sÏ g©y tæn th¬ng cho con ngêi vµ ®éng vËt

nh kÝch thÝch c¬ quan h« hÊp, g©y sng tÊy, r¸t báng, mÖt mái, ®au ®Çu,

rèi lo¹n chøc n¨ng phæi cña ngêi; lµm k×m h·m sù sinh trëng, gi¶m s¶n lîng

c©y trång.

Khãi nói löa chøa nhiÒu SO2.

Khãi nhµ m¸y chøa nhiÒu chÊt g©y « nhiÔm.

Khi tÇng ozon ( ë tÇng b×nh lu) bÞ thñng, c¸c tia tö ngo¹i sãng ng¾n dÔ

dµng tõ mÆt trêi chiÕu xuèng Tr¸i §Êt ph¸ huû gen tÕ bµo, g©y bÖnh x¹m

da, ung th da cho con ngêi. Ozon ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh sö dông c¸c

thiÕt bÞ ®iÖn, ho¸ chÊt .VÝ dô: nh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m¸y in

laze, trong m¸y photocopy…

- Ma axit : trong níc ma cã axit sunfuric,axit sufur¬, axit nitric, axit

clohi®ric…lµm cho níc ma cã pH tõ 4,2 ®Õn 6,5 c¸ biÖt cã pH = 2. Ma axit

lµm t¨ng ®é chua cña ®Êt, huû diÖt rõng, mïa mµng, lµm háng nhµ cña, cÇu

cèng…lµm t¨ng kh¶ n¨ng hoµ tan cña c¸c kim lo¹i nÆng trong níc g©y «

nhiÔm nhiÔm ho¸ häc; c©y cèi hÊp thô c¸c kim lo¹i nÆng hoµ tan nh Cd, Zn

®i vµo nguån thùc phÈm g©y nhiÔm ®éc cho ngêi, gia sóc.

B¶ng:nguån gèc vµ ¶nh hëng cña mét sè chÊt g©y « nhiÔm trong khÝ quyÓn.

KhÝ Nguån gèc g©y «

nhiÔm

Do

nh©n

t¹o

T¸c ®éng tíi m«i tr-

êng

CO Qu¸ tr×nh ch¸y, oxi ho¸

hîp

chÊt hi®rocacbon

21% Ph¸ huû tÇng

ozon,rèi lo¹n

tÇng b×nh lu

CO2 H« hÊp cña ®éng thùc

vËt,

s¶n xuÊt kho¸ng vµ

n¨ng lîng

2% G©y hiÖu øng nhµ

kÝnh

SO2 S¶n xuÊt n¨ng lîng 53% G©y mï axit, ma axit

NOX S¶n xuÊt n¨ng lîng,

giao th«ng

33% Ph¸ huû tÇng ozon,

khãi

quang ho¸, ma axit

NH3 N«ng nghiÖp, c«ng

nghiÖp

10% T¹o sol khÝ

CH4 N«ng nghiÖp, gia

c«ng, khÝ ®èt

16% G©y hiÖu øng nhµ

kÝnh

Freo

n

ChÊt t¶i l¹nh 100% G©y hiÖu øng nhµ

kÝnh,

ph¸ huû tÇng ozon

Kim

lo¹i

Nguån gèc g©y « nhiÔm ¶nh hëng

Ni C«ng nghiÖp ho¸ chÊt, chÕ biÕn

than, dÇu má

G©y ung th

Be ChÕ biÕn than vµ kÜ thuËt h¹t

nh©n

NhiÔm ®éc phÕ qu¶n

B ChÕ biÕn than, s¶n xuÊt kÝnh NhiÔm ®éc ë nång ®é

cao

As Gia c«ng than, thuèc trõ s©u,

chÊt tÈy

G©y ung th

Se Gia c«ng than, ¶n xuÊt axit

sunfuric

G©y ung th

Hg CN ho¸ chÊt, ®iÖn tö ®é ®éc cao

V CN dÇu má, ho¸ chÊt(xóc t¸c) ®éc

Cd CN luyÖn kim Rèi lo¹n trao ®æi

chÊt,

h¹i thËn, men tiªu ho¸

Pb Giao th«ng, bét mµu NhiÔm ®éc phæi, hÖ

thÇn kinh

Cu Khãi th¶i, CN luyÖn ®ång ®éc

Mn C«ng nghiÖp má ®éc

Cr C«ng nghiÖp m¹ G©y ung th (Cr6+)

Ag Phim ¶nh Thay ®æi mµu da

Zn CN luyÖn kim lo¹i mµu G©y ®éc ë nång ®é

cao

Ph¬ng híng b¶o vÖ m«i trêng khÝ quyÓn.

-C¸c c«ng tr×nh x©y dùng, c¸c xe chë vËt liÖu x©y dùng, chÊt th¶i r¾n cÇn

®îc che phñ kÝn tr¸nh bôi ph©n t¸n réng.

-H¹n chÕ viÖc sö dông than cñi, r¬m r¹ trong viÖc ®un nÊu.

-Trong c¸c nhµ m¸y, c¬ së s¶n xuÊt cÇn t¨ng n¨ng suÊt vµ hoµn chØnh c¸c

thiÕt bÞ läc bôi tinh, läc bôi cã chän läc, läc ®iÖn, läc tói v¶i, läc Èm…

-KhÝ th¶i tõ c¸c nhµ m¸y, c¬ së s¶n xuÊt cÇn ®îc xö lÝ ®¹t tiªu chuÈn quy

®Þnh míi ®îc th¶i ra m«i trêng.

+ Lµm s¹ch SO2 : khi nång ®é SO2 3,5% trong khÝ th¶i cã thÓ thu håi ®Ó

chÕ t¹o axit sunfuric . Ta cã thÓ dïng s÷a v«i ®Ó lµm s¹ch th× møc s¹ch cao,

lîng s÷a v«i tiªu tèn kh«ng lín, ph¬ng ph¸p lµm s¹ch lu huúnh ®ioxit ®Õn

0,005-0,01%. NÕu lµm s¹ch b»ng dung dÞch amoni sunfit th× nång ®é lu

huúnh ®ioxit chØ cßn 0,01-0,03% vµ amoni sunfit l¹i ®îc t¸i sö dông dÔ

dµng.

+ Lµm s¹ch Cl2: dïng th¸p röa khÝ b»ng s÷a v«i hoÆc dung dÞch magiª

hi®roxit.

+ Lµm s¹ch NO2, NO: dïng dung dÞch kiÒm hoÆc níc ( 3NO2+H2O =2HNO3+

NO) nhng ph¬ng ph¸p l¹i hoµn l¹i 1/3 lîng NO nªn kh«ng hoµn toµn s¹ch; khi

lµm s¹ch b»ng dung dÞch c¸c chÊt oxi ho¸ nh kali pemanganat,

hi®ropeoxit…kÕt qu¶ lµm s¹ch tèt nhng chi phÝ lín.

+ Lµm s¹ch H2S: dïng natri cacbonat hoÆc kali cacbonat (H2S

+Na2CO3=NaHS + NaHCO3 ) sau ®ã thæi khÝ cacbonic vµo dung dÞch ®Ó

t¸i sinh l¹i natri cacbonat; còng cã thÓ ®èt ch¸y axit sunfua hi®ric b»ng oxi

kh«ng khÝ ®Ó lo¹i lu huúnh ë d¹ng r¾n (H2S + 1/2O2 = H2O + S).

+ Lµm s¹ch CO : dïng oxi kh«ng khÝ 2CO + O2 = 2CO2.

+Lµm s¹ch hi®ro clorua : dïng th¸p hÊp thô b»ng níc hoÆc s÷a v«i.

+Lµm s¹ch h¬i thuû ng©n: dïng than ho¹t tÝnh cã chøa clo sau ®ã khuÊy

trén trong khÝ sunfur¬.

B¶ng : Giíi h¹n nång ®é chÊt ®éc h¹i cho phÐp trong khÝ quyÓn n¬i lµm

viÖc vµ khu d©n c ( ë c¸c níc SNG)

b.Thuû quyÓn

Níc tù nhiªn tån t¹i ë c¶ ba d¹ng r¾n, láng, h¬i vµ t¹o thµnh vßng tuÇn hoµn.

Lîng níc con ngêi sö dông cho sinh ho¹t 2%, tíi tiªu 8%, c«ng nghiÖp 2%, s¶n

xuÊt ®iÖn n¨ng 12%. Do ho¹t ®éng tù nhiªn hay nh©n t¹o (ph¸ rõng, lò lôt,

sãi mßn, sù th©m nhËp cña c¸c chÊt th¶i sinh ho¹t, chÊt th¶i c«ng nghiÖp….)

mµ thµnh phÇn cña níc trong thuû quyÓn cã thÓ bÞ thay ®æi dÉn tíi «

nhiÔm . Níc bÞ « nhiÔm cã thÓ ®îc nhËn thÊy bëi cã mïi khã chÞu, mµu, vÞ

bÊt thêng, kh«ng trong suèt, sè lîng c¸ vµ c¸c thuû sinh vËt gi¶m, cá d¹i ph¸t

triÓn m¹nh, nhiÒu mïn hoÆc cã v¸ng dÇu mì trªn mÆt níc….

Níc cã kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh biÕn ®æi lÝ, ho¸ sinh

häc tù nhiªn nh hÊp phô, l¾ng läc, t¹o keo, ph©n t¸n, biÕn ®æi cã xóc t¸c

KhÝ

vµ

h¬i

Giíi h¹n cho phÐp mg/m3 KhÝ

vµ

h¬i

Giíi h¹n cho phÐp

mg/m3

Trong khu

Vùc nhµ

m¸y

Trong

khu

d©n c

Trong khu

vùcnhµ

m¸y

Trong

khu

d©n c

O3 0,1 0,1 HF 0,02 0,005

NO2 0,085 0,085 Cl2 0,1 0,03

CO 3,0 1,0 HCl 0,2 0,2

SO2 0,5 0,05 H2S

O4

0,3 0,1

H2S 0,008 0,008

N íc th¶i ®æ ra m«i tr êng Sù « nhiÔm n íc mÆt Nguån n íc bÞ nhiÔm axit

sinh häc, oxi ho¸ - khö, ph©n li, polime ho¸ hay c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi

chÊt…Khi cã ®ñ lîng oxi hoµ tan trong níc th× c¸c qu¸ tr×nh nµy sÏ ®¹t hiÖu

qu¶ cao. Qu¸ tr×nh tù lµm s¹ch dÔ thùc hiÖn ë dßng ch¶y h¬n hå ao v× ë

®©y qu¸ tr×nh ®èi lu hay khuyÕch t¸n oxi khÝ quyÓn vµo trong níc dÔ

dµng h¬n vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ lµm gi¶m lîng chÊt ®éc,

l¾ng ®äng c¸c chÊt r¾n, tiªu diÖt c¸c vi khuÈn cã h¹i. Nhng khi lîng chÊt th¶i

®a vµo trong níc qu¸ nhiÒu, vît qu¸ kh¶ n¨ng giíi h¹n cña qu¸ tr×nh tù lµm

s¹ch th× níc sÏ bÞ « nhiÔm cÇn ®îc xö lÝ nh©n t¹o.

B¶ng: Mét sè giíi h¹n nång ®é « nhiÔm cho phÐp trong níc th¶i

c«ng nghiÖp.

§¬n vÞ Lo¹i A Lo¹i B Lo¹i C

Thuû ng©n mg/l 0,005 0,005 0,001

Tæng nit¬ mg/l 30 60 60

Amoniac mg/l 0,1 1 10

Gèc xianua mg/l 0,05 0,1 0,2

NhiÖt ®é 0C 40 40 45

B¶ng: Tiªu chuÈn níc s¹ch.

C«n

g

thø

c

Nång ®é

cho

phÐp,

mg/l

C«n

g

thø

c

Nång ®é

cho

phÐp,

mg/l

C«ng

thøc

Nång ®é

cho

phÐp,

mg/l

NH3 2 Cu 0,1 C6H5OH 0,001

Sb 0,05 F- 0,7-1,5 Fe2+,Fe3+

0,5

As 0,05 Zn 1,0 Hg 0,005

Ba 4 Mo 0,5 Cl- 350

Cd 0,01 Mn 1,0 SO42- 500

Pb 0,1 Ni 0,1 Al3+ 0,5

Co 0,1 NO3

-

10 PO43- 3,5

C¸c ph¬ng híng chèng « nhiÔm vµ b¶o vÖ nguån níc.

-TËp trung xö lÝ c¸c nguån níc th¶i sinh ho¹t.

-Nhµ m¸y, c¬ së s¶n xuÊt ph¶i cã hÖ thèng xö lÝ níc th¶i ®Ó t¸i sö dông níc

cho s¶n xuÊt hoÆc th¶i ra hÖ thèng níc th¶i chung cña thµnh phè.

-Níc r¸c rØ ra tõ c¸c b·i ch«n lÊp r¸c th¶i sinh ho¹t cÇn ®îc xö lÝ tríc khi hoµ

lÉn víi níc ngÇm hoÆc níc mÆt.

-Sö dông ph©n bãn ho¸ häc, chÊt b¶o vÖ thùc vËt hîp lÝ.

-Níc th¶i ®· qua xö lÝ cã thÓ dïng ®Ó tíi c©y, röa ®êng, sö dông trong x©y

dùng hoÆc trong c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã sö dông níc nh»m môc

®Ých lµm nguéi s¶n phÈm.

-Híng dÉn, gi¸o dôc, tuyªn truyÒn nÕp sèng v¨n minh vµ ý thøc b¶o vÖ m«i

trêng cña mçi ngêi d©n trong ®êi sèng còng nh trong lao ®éng s¶n xuÊt.

C¸c giai ®o¹n vµ ph¬ng ph¸p xö lÝ níc th¶i.

Giai ®o¹n pp C¸c c«ng tr×nh HiÖu qu¶

1.Xö lÝ s¬

bé

(t¹i nhµ

m¸y,

c¸c c¬ së

s¶n xuÊt)

-Ho¸ lÝ

-Ho¸

häc

-TuyÓn næi, hÊp phô,

keo tô.

- Oxi ho¸, trung hoµ

-T¸ch c¸c chÊt l¬ löng

vµ khö mµu.

- Trung hoµ vµ khö

®éc.

2.Xö lÝ

tËp

trung(khu

d©n c vµ

toµn

thµnh

phè, khu

c«ng

nghiÖp)

-C¬

häc

-Sinh

häc

-Khö

trïng

-Xö lÝ

bïn

-Song ch¾n r¸c, bÓ l¾ng

®ît 1.

-Hå sinh vËt, c¸nh ®ång

tíi, läc,

kªnh oxi ho¸, Aroten, bÓ

läc

sinh häc, bÓ l¾ng ®ît 2.

-Tr¹m Clorato, m¸y trén,

bÓ tiÕp xóc.

-BÓ metan, s©n ph¬i

bïn,

tr¹m xö lÝ c¬ kh« bïn

cÆn.

-T¸ch c¸c hîp chÊt trung

r¾n vµ cÆn l¬ löng.

-T¸ch c¸c chÊt h÷u c¬

l¬ löng vµ hoµ tan.

-Khö trïng tríc khi x¶ ra

nguån.

-æn ®Þnh vµ lµm kh«

bïn cÆn.

3.Xö lÝ

triÖt

®Ó(tríc

khi

x¶ ra

nguån

hoÆc sö

dông l¹i )

-C¬

häc

-Sinh

häc

-Ho¸

häc

-BÓ l¾ng c¸t.

-BÓ aroten bËc 2, bÓ läc

sinh

häc bËc 2, hå sinh vËt,

bÓ

khö nitrat.

-BÓ oxi hãa.

-T¸ch c¸c chÊt l¬ löng

-Khö nit¬, photpho

-Khö nit¬, photpho vµ

c¸c

chÊt kh¸c.

Trong ®ã:

-§Ó l¾ng vµ ®«ng tô c¸c chÊt l¬ löng thêng dïng c¸c ho¸ chÊt nh: phÌn

nh«m, phÌn s¾t, níc v«i….

- §Ó hÊp phô c¸c chÊt h÷u c¬ vµ c¸c chÊt mµu ngêi ta thêng dïng than ho¹t

tÝnh d¹ng bét, ®Êt sÐt ho¹t tÝnh.

-Tr¹m clorat¬ gåm cã m¸y trén níc th¶i víi clo, bÓ tiÕp xóc clo víi níc th¶i ®Ó

khö trïng.

-BÓ trung hoµ: trung hoµ c¸c lo¹i níc th¶i chøa axit hoÆc kiÒm ®Ó ®¶m b¶o

pH yªu cÇu: 6,5 < pH < 8,5. NÕu níc th¶i cã ®é axit cao cÇn läc qua vËt liÖu

läc cã tÝnh kiÒm nh v«i, ®¸ v«i, ®«l«mit, natri hi®roxit, natri cacbonat. Ngîc

l¹i, nÕu níc th¶i cã ®é kiÒm cao th× dïng axit ®Ó trung hoµ.

-BÓ oxi ho¸: oxi ho¸ c¸c muèi kim lo¹i nÆng, chuyÓn chóng tõ d¹ng ®éc

thµnh kh«ng ®éc hoÆc l¾ng cÆn.

Tr¹m xö lÝ níc

VÝ dô: s¬ ®å d©y chuyÒn c«ng nghÖ tr¹m xö lÝ níc th¶i thµnh phè.

Níc th¶iNg¨n tiÕp nhËnSong ch¾n r¸c………………………………. BÓ l¾ng c¸t ….…S©n ph¬i c¸t… C¸t kh« BÓ l¾ng ®ît 1…..CÆn s¬ cÊp……… BÓ metanS©n ph¬i bïn BÓ aroten …

BÓ l¾ng ®ît 2 M¸y trén vµ bÓ tiÕp xóc ChÊt khö trïngNíc ®· xö lÝ

S«ng

Kh©u cuèi cïng cña xö lÝ níc cÊp cho sinh ho¹t lµ khö trïng. §Ó khö trïng cho

níc cã rÊt nhiÒu c¸ch nh dïng clo, hîp chÊt hipoclorit, ozon, ion b¹c, tia tö

ngo¹i, sãng siªu ©m…

HiÖn nay ë níc ta chñ yÕu dïng clo ®Ó khö trïng cho níc v× nã rÎ tiÒn vµ dÔ

lµm. Khi cho clo vµo níc cã ph¶n øng sau:

Cl2 + H2O HOCl + HCl.

HOCl H+ + OCl-

Kh¶ n¨ng diÖt trïng cña clo phô thuéc vµo hµm lîng HClO trong níc. Khi pH

t¨ng th× hiÖu qu¶ khö trïng cña clo gi¶m. V× sao clo cã t¸c dông khö trïng?

V× clo ph¸ huû c¸c enzim cÇn thiÕt cho sù tån t¹i cña c¸c vi sinh vËt. §Ó tiªu

diÖt virut g©y bÖnh tuû x¸m, bÖnh b¹i liÖt, bÖnh viªm gan nhiÔm trïng ®ßi

hái nång ®é clo ph¶i lín h¬n 0,4 mg/l trong 30 phót. §Ó tiªu diÖt vi trïng

Koch g©y bÖnh lao cÇn 1 mg/l trong mét giê. Khi nång ®é clo lµ 10mg/l

trong mét giê míi tiªu diÖt ®îc c¸c vi khuÈn lín nh amip. Th«ng thêng ®Ó

khö trïng níc ngÇm ngêi ta dïng clo víi hµm lîng 0,7 – 1,0 mg/l; trong khö

trïng níc mÆt lµ 2,3 – 3,0 mg/l. Thêng ngêi ta cho thªm mét lîng clo sao cho

cßn d l¹i mét Ýt clo tù do trong níc sau hai giê tiÕp xóc. Lîng clo d ë ®Çu

Bïn ®· kh« sö dông lµm ph©

Bïn ho¹t tÝnh

BÓ nÐn bïn

Bïn ho¹t tÝnh d

m¹ng líi tèi thiÓu lµ 0,5 mg/l; lîng clo d ë cuèi m¹ng líi tèi thiÓu lµ 0,05mg/l vµ

kh«ng ®îc lín tíi møc g©y mïi khã chÞu. Lîng clo d ë cuèi m¹ng líi lµ cÇn thiÕt

®Ó ®¶m b¶o tiªu diÖt ®îc c¸c mÇm g©y bÖnh trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn

trong ®êng èng dÉn níc. Tuy nhiªn, viÖc sö dông níc cã clo l¹i kh«ng tèt cho

søc khoÎ cña con ngêi. V× vËy, mçi gia ®×nh cÇn cã bÓ chøa níc sinh ho¹t

®Ó lµm gi¶m nång ®é clo trong níc. §èi víi s¸t trïng chËm th× mét m«i trêng

axit nhÑ víi sù tiÕp xóc tèt gi÷a níc vµ clo trong Ýt nhÊt 2 giê sÏ cho kÕt qu¶

tèt. §èi víi s¸t trïng nhanh th× lîng clo d cÇn lín h¬n ®Ó cã thÓ tiªu diÖt c¸c

vi khuÈn vµ ph¸ huû c¸c hîp chÊt h÷u c¬ trong vßng 10 phót. ë cuèi thêi gian

nµy, clo d ®îc trung hoµ b»ng lu huúnh ®ioxit,natri sunfit, natrithiosunfat

hoÆc ®îc hÊp thô b»ng than ho¹t tÝnh.

Ph¬ng ph¸p s¸t trïng b»ng ozon rÊt nhanh vµ cã hiÖu qu¶ cao. ChØ cÇn hµm

lîng ozon lµ 0,75-1,00 mg/l cho níc ngÇm vµ 1,00-3,00 cho níc mÆt trong 5

phót tiÕp xóc. H¬n n÷a, níc ®îc khö trïng b»ng ozon kh«ng cã mïi khã chÞu.

Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy khã tiÕn hµnh h¬n v× kh«ng dù tr÷ ®îc ozon mµ

ph¶i ®iÒu chÕ t¹i chç ®Ó dïng nªn khã tiÕn hµnh vµ gi¸ thµnh l¹i cao.

Ph¬ng ph¸p s¸t trïng b»ng ion b¹c ®em l¹i hiÖu qu¶ cao mµ tiªu tèn mét l îng

nhá b¹c: 1 gam b¹c cã thÓ khö trïng ®îc 20 mÐt khèi níc. Cã thÓ dïng viªn

oxit b¹c ®Ó hoµ vµo níc hoÆc ®iÖn ph©n víi c¸c ®iÖn cùc b»ng b¹c. Ph¬ng

ph¸p nµy ®ang ®îc nghiªn cøu ®Ó thùc hiÖn réng r·i.

Vïng n«ng th«n cha cã ®iÒu kiÖn ®Ó dïng níc s¹ch cña thµnh phè mµ thêng

dïng níc giÕng khoan, giÕng kh¬i hay níc s«ng th× cã thÓ dïng mét sè biÖn

ph¸p sau ®Ó n©ng cao chÊt lîng níc sinh ho¹t:

-B¬m níc giÕng khoan, giÕng kh¬i lªn sôc khÝ , dïng giµn phun ma, bån

l¾ng läc…võa khö ®îc s¾t l¹i khö ®îc asen trong níc.Dïng phÌn nh«m ®Ó

l¾ng läc níc s«ng. Nhng phÌn nh«m thêng lµm cho níc cã vÞ chua nªn chØ

thÝch hîp cho níc cã tÝnh kiÒm hoÆc trung tÝnh, kh«ng dïng cho níc cã tÝnh

chua. Khi níc chua (pH < 7) nÕu dïng phÌn nh«m th× cÇn kÕt hîp víi v«i. Lîng

phÌn nh«m d nhiÒu trong níc cã thÓ g©y chøng chãng mÆt, hay quªn…HiÖn

nay c¸c nhµ khoa häc ë viÖn Kü thuËt tµi nguyªn níc vµ m«i trêng ®· chÕ t¹o

thµnh c«ng mét chÊt keo tô míi cã tªn lµ PPAC( Polypoly aluminium hi®roxit

hloride). KÕt qu¶ thö nghiÖm cho thÊy dïng PPAC tiÕt kiÖm h¬n lîng phÌn

th«ng thêng mµ l¹i cã hiÖu qu¶ cao h¬n: Ýt lµm thay ®æi ®é pH, cã t¸c

dông khö mµu cao, cã tèc ®é l¾ng cÆn nhanh vµ dÔ b¶o qu¶n. ChØ cÇn

100- 150 g/m3 hoµ vµo níc råi khuÊy tan ®Ó l¾ng sau 5-10 phót, níc sÏ trong

vµ sö dông ®îc. Lo¹i bét nµy ®ang ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ ë vïng ®ång

b»ng s«ng Cöu Long.

c.§Þa quyÓn.

§Þa quyÓn cã ®é s©u 70-100 km nhng con ngêi thêng khai th¸c c¸c nguyªn

liÖu cho c«ng nghiÖp ë líp vá Tr¸i §Êt cã ®é s©u kho¶ng 16 km. Vá Tr¸i §Êt

cã thÓ chia lµm hai phÇn lµ phÇn ®Êt vµ phÇn vá cøng. PhÇn ®Êt cã ý

nghÜa ®èi víi ho¸ häc vµ sinh häc cña m«i trêng, lµ n¬i x¶y ra c¸c qu¸ tr×nh

trao ®æi chÊt vµ n¨ng lîng, lµ m«i trêng sèng cña c¸c vi khuÈn, ®éng vËt vµ

thùc vËt. §Êt lµ n¬i chÊp nhËn mét khèi lîng lín c¸c chÊt th¶i cña thiªn nhiªn

vµ do con ngêi mang ®Õn. VÝ dô:

- Qu¸ tr×nh ®èt nhiªn liÖu chøa lu huúnh sinh ra lu huúnh ®ioxit vµ t¹o

thµnh gèc sunfat trong ®Êt; c¸c oxit cña nit¬ trong khÝ quyÓn chuyÓn ho¸

thµnh gèc nitrat theo ma r¬i xuèng ®Êt; bôi ch× tõ khÝ th¶i ®éng c¬ r¬i

xuèng ®Êt….

- Ph©n bãn, c¸c chÊt b¶o vÖ thùc vËt, c¸c chÊt « nhiÔm cã trong nguån níc

®Òu cã thÓ ®îc lu gi÷ ë l¹i trong ®Êt do ch¶y qua bÒ mÆt ®Êt, di chuyÓn,

l¾ng ®äng hoÆc thÊm qua ®Êt g©y nhiÔm bÈn ®Êt, lµm thay ®æi thµnh

phÇn, tÝnh chÊt cña ®Êt.

- ChÊt th¶i r¾n trong c«ng nghiÖp, trong sinh ho¹t cha ®îc xö lÝ th¶i ra m«i

trêng còng lµm ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn ®Þa quyÓn .

………..

§Ó ®Þa quyÓn ®îc s¹ch th× khÝ quyÓn vµ thuû quyÓn ph¶i ®îc lµm s¹ch vµ

ngîc l¹i, ®Þa quyÓn s¹ch th× khÝ quyÓn vµ thuû quyÓn còng ®îc s¹ch h¬n.

Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ang lµm ®au ®Çu nh÷ng nhµ qu¶n lÝ m«i trêng

hiÖn nay lµ t×nh tr¹ng r¸c th¶i r¾n cha ®îc xö lÝ triÖt ®Ó. HiÖn nay, mçi

ngµy ë Hµ Néi gom ®îc trªn 1500 tÊn r¸c th¶i, ë thµnh phè Hå ChÝ Minh lîng

r¸c cßn lín gÊp 3-4 lÇn. ChÊt th¶i r¾n ®îc chia lµm mét sè lo¹i lín : r¸c th¶i

sinh ho¹t: r¸c th¶i, phÕ th¶i khu chÕ biÕn nhá, lµng nghÒ; r¸c th¶i bÖnh

viÖn; r¸c th¶i, phÕ th¶i c«ng nghiÖp.

R¸c th¶i ë kh¾p n¬i: ven ®êng quèc lé, ®êng tµu, díi níc, khu

du lÞch….

R¸c th¶i bÖnh viÖn cÇn ®îc tËp trung l¹i ®èt riªng trong c¸c lß ®èt v× cã lÉn

c¸c bÖnh phÈm, b«ng b¨ng, m¸u mñ, toµn bé c¸c vi trïng ®éc h¹i. C¸c lß ®èt

r¸c ë ViÖt Nam hiÖn nay thêng cã c«ng suÊt trªn 30kg/giê chØ phï hîp víi c¸c

bÖnh viÖn lín. Cßn ë c¸c tr¹m y tÕ x·, c«ng ti, phßng kh¸m t nh©n thêng chØ

cã 2-3 kg r¸c mçi ngµy nÕu dïng lo¹i lß trªn th× rÊt tèn kÐm, nÕu kh«ng ®èt

r¸c th× g©y ¶nh hëng xÊu cho m«i trêng. Tõ nhu cÇu ®ã, ViÖn c«ng nghÖ

ho¸ häc ViÖt Nam ®· thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thµnh c«ng lß ®èt r¸c víi c«ng suÊt

nhá 0,3- 8,0 kg/giê.

Thö nghiÖm c¸c lo¹i lß nµy cho thÊy: chi phÝ n¨ng lîng thÊp, chÊt th¶i r¾n ®-

îc xö lÝ triÖt ®Ó vµ an toµn, kinh phÝ ®Çu t thÊp, sö dông ®îc l©u dµi, phï

hîp víi ngêi sö dông kh«ng cã chuyªn m«n cao, dÔ b¶o tr× h¬n so víi m¸y

nhËp ngo¹i.

C¸c lo¹i r¸c th¶i kh¸c th× cÇn ®îc ph©n lo¹i theo tiªu chÝ: dÔ bÞ ph©n

huû( chÊt th¶i thùc phÈm, rau cá….), khã ph©n huû (gç, hµng dÖt tæng hîp,

Bao nylon cña ALTA ®angph©n r·.

Lß ®èt c«ng suÊt 3 kg/h t¹i

trung t©m y tÕ huyÖn

D¾krlÊp - §¾c L¾k.

Lß ®èt c«ng suÊt 0,3 kg/giê t¹i trung t©m cai nghiÖn sè 5- Së lao ®éng vµ th ¬ng binh x· héi Hµ Néi – S¬n T©y.

chÊt dÎo…), kh«ng ph©n huû (kim lo¹i, thuû tinh, ®å gèm sø….) ®Ó cã biÖn

ph¸p t¸i sinh ®Ó sö dông. ViÖc sö dông trµn lan bao nylon

®ùng hµng nh hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò nghiªm träng

®èi víi m«i trêng v× chóng ph©n huû rÊt l©u. C¸c

nhµ khoa häc hiÖn ®ang s¶n xuÊt th¨m dß bao r¸c

tù ph©n r·. Lo¹i bao r¸c nµy ®îc s¶n xuÊt tõ hai

nguyªn liÖu c¬ b¶n lµ h¹t nhùa CaCO3 vµ h¹t nhùa

Alta víi c¸c lo¹i phô gia. C¶ hai lo¹i h¹t nhùa nµy khi kÕt hîp víi nhau hoÆc khi

ph©n r· ®Òu kh«ng g©y t¸c h¹i g× ®Õn m«i trêng. Tuy nhiªn, gi¸ thµnh cña

lo¹i bao r¸c nµy kh¸ cao.

NÕu r¸c th¶i ®îc ph©n lo¹i tõ hé gia ®×nh sÏ tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu thêi gian

vµ nh©n lùc, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c kh©u c«ng nghÖ xö lÝ vµ ®em l¹i hiÖu qu¶

kinh tÕ cao. Ph¬ng ph¸p nµy ®ang ®îc thö nghiÖm ®Ó ¸p dông réng r·i. Níc

ta ®ang tiÕn hµnh ph¬ng ph¸p ch«n lÊp c¸c chÊt th¶i dÔ bÞ ph©n huû. Ng-

êi ta nÐn chÆt r¸c l¹i vµ bÞt kÝn bÒ mÆt ®èng r¸c b»ng bïn ®Êt. Sau mét

thêi gian kho¶ng 3-5 n¨m th× khoan lç trªn bÒ mÆt hè ch«n ®Ó thu khÝ

metan sö dông cho ®un nÊu. Níc r¸c rØ ra tõ b·i ch«n lÊp ph¶i ®îc xö lÝ råi

míi ®îc hoµ vµo hÖ thèng níc th¶i cña thµnh phè hoÆc th¶i ra m«i trêng. R¸c

sau khi ph©n huû cã thÓ sö dông lµm ph©n bãn. §Ó ch«n lÊp r¸c kh«ng lµm

« nhiÔm nguån níc ngÇm vµ ®Êt ®ai cÇn ph¶i lµm c«ng t¸c chuÈn bÞ( t¹o

mÆt b»ng ch«n lÊp, t¹o nÒn ®Êt ch«n lÊp sao cho tr¸nh hiÖn tîng thÊm níc

r¸c …) vµ cã c¸c biÖn ph¸p hËu ch«n lÊp r¸c( lÊy khÝ, ng¨n mïi khã chÞu lan

to¶ theo diÖn réng, xö lÝ níc r¸c, trång c©y xung quanh b·i r¸c…) thËt tèt.