ความรท วไป

ศาสนาพราหมณ - ฮนด

( Brahmanism – Hinduism )

อาจารยสอง Satit UP

พราหมณ - ฮนด

( Brahmanism – Hinduism )

ศาสนาพราหมณ-ฮนดเปนศาสนาเกาแกในอนทวปซงเกดขนเปนศาสนา

แรก ๆ ซงตอมามอทธพลของศาสนาพทธ เชน และสกขในเวลาตอมา

ชวงเวลาเกดของศาสนา :

ประมาณ 1500-2000 ป กอนครสตกาล

(เปนศาสนาแรกสด)

และเปนศาสนาทเกาแกทสดในอนทวปอนเดยดวย

กอนศาสนาพทธ เกอบ 1000 ป

พราหมณ - ฮนด

( Brahmanism – Hinduism )

ประเภทของศาสนา :: เทวนยม (พหเทวนยม)

แหลงก าเนดของศาสนา : อนเดย

ศาสดา : ไมปรากฏ

พระเจาสงสด : พระพรหม พระวษณ พระศวะ

คมภร : พระเวท

สญลกษณทางศาสนา : เครองหมาย ” โอม ”

พราหมณ - ฮนด

( Brahmanism – Hinduism )

ชมพทวป

( อนทวปอนเดย )

แหลงก าเนดศาสนาพราหมณ-ฮนด

ชมพทวป

( อนทวปอนเดย )

ววฒนาการ

ศาสนาพราหมณ - ฮนด

( Brahmanism – Hinduism )

พฒนาการของศาสนาพราหมณ-ฮนด

ยคพระเวท

ยคพราหมณ

ยคฮนด

ยค ลกษณะส าคญ

ยคพระเวท - ชาวอารยนแบงเทพเจาออกเปน 3 กลม คอ บนโลก บนอากาศ บนสวรรค

- เชน พระวรณ(เทพแหงฝน) พระวายะ(เทพแหงลม) พระสรยะ(เทพแหงพระอาทตย)

- เทพเจาองคใดไดรบการนบถอมากทสดกจะไดรบการยกยองวาเปนเทพเจาผยงใหญ

ทสด เรยกวา “ประชาบด” (ผใหญ, ผสรางโลก) พระประชาบดคอพระพรหม นนเอง

- มการสวดสรรเสรญพระเจามากขน พราหมณจงรวบรวมบทสรรเสรญเทพเจาไว ใน

คมภร พระเวท (ชาวอารยนเชอวาฤาษไดยนคมภรพระเวทมาจากพระโอษฐของพระเจา

เลยทเดยว)

ยคพราหมณ - อทธพลของพราหมณไดกาวถงขดสด

- ผกขาดการประกอบพธกรรมตาง ๆ ของศาสนา

- มความสลบซบซอน ดขลง + ศกดสทธ

- มความเชอเรองกฎแหงกรรม การเวยนวายตายเกด และการเกดใหม

ยคฮนด - เกดเทพเจา 3 องค เรยกวา “ตรมรต”

1. พรหม = ผสรางโลก

2. พระนารายณหรอพระวษณ = ผรกษาโลก

3. พระศวะหรอพระอศวร = ผท าลายโลก (เพราะมคนชวมาก)

ยคสมยล าดบเหตการณโดยละเอยด ยคสมยใหญ

1. สมยอรยกะ 950 ปกอนพทธกาล กคศ. 1500

ยคพระเวท

2. สมยพระเวท 957-475 กอนพทธกาล กคศ. 1500-1018

3. สมยพราหมณ 257 ปกอน พ.ศ.-พ.ศ.43 กคศ. 800-586

สมย

พราหมณ

4. สมยฮนดเกา(ฮนดแท)

และอปนษท

57 ปกอน พ.ศ.-ตนพทธกาล กคศ.600 - 500

5. สมยสตร พ.ศ.60-พ.ศ.360 กคศ. 483 - 183

6. สมยอวตาร พ.ศ. 220-พ.ศ.660 กคศ. 323-คศ. 117

สมยฮนด 7. สมยเสอม พ.ศ. 861-พ.ศ.1190 ค.ศ. 318 - 647

8. สมยฟนฟ พ.ศ. 1200-พ.ศ. 1740 ค.ศ. 657-1197

9. สมยภกต พ.ศ. 1740- พ.ศ. 2300 ค.ศ. 1197 - 1757

สมยอรยกะ (950 ปกอนพทธกาล หรอ กคศ. 1500)

- พวกอารยน เรมอพยพเขาส

ดนแดนชมพทวป เขาปะปนกบคน

พนเมอง (มลกขะ หรอ ทราวท หรอ

ทราวเดยน) เจาของถนเดม

- มการผสมผสานความเชอเดมของ

คนพนเมองและชนกลมอารยนไดปรบ

เทพเจาทตนนบถอใหเขากบเทพ

เจาของชนกลมมลกขะ

สมยอรยกะ

(950 ปกอนพทธกาล หรอ กคศ. 1500)

มลกขะ นบถอธรรมชาต คอ ดน น า ลม ไฟ

เปนเทพเจา และเชอวาประทบอยบนภเขาพระ

สเมร มพธบวงสรวงดวยไฟ

อารยน นบถอธรรมชาต และวญญาณบรรพ

บรษ ธรรมชาตทพวกอรยกะนบถอวาเปน

เทพเจา ไดแก

เทพผสรางโลก คอ "อนทร"

เทพผใหความรอนและแสงสวาง คอ

"สาวตร"

เทพผให ความเยนความชมชน คอ "วรณ"

เทพผท าลายชวตมนษยและสตว คอ "ยม"

หรอ "มฤตย"

สมยพระเวท (957-475 กอนพทธกาล หรอ กคศ. 1500-1018)

สรางเทพเจาขนใหมอกหลายองค

แบงออกเปน 3 กลมดวยกน คอ

1. เทพเจาแหงสวรรค เชน ดวงอาทตย ดวง

จนทร

2. เทพเจาแหงทองฟา เชน วาย วรณ

3. เทพเจาแหงพนพภพ เชน อคน ธรณ

สมยพระเวท - มพธกรรมบชาเทพเจาทซบซอนมากขน เปลยนไปจาก "พล" เปน "บชายญ"

ดวยชวตสตว

- มการถวายเครองดมเรยกวา "น าโสม"

- ชนชนนกบวช(พราหมณ)ไดรบความเคารพนบถอมาก

- พราหมณเปนผประกอบพธกรรมท าหนาทควบคมการบชายญใหถกตองตาม

คมภรพระเวท

- พวกพราหมณไดสรางต ารา(คมภร)ทางศาสนาฉบบแรกขน คอ "ฤคเวท"

- คมภรพระเวท เรยกวา ศรต คอสงทไดยนจากเทพเจา (โดยผานทางฤาษ)

- พราหมณก าหนดพระพรหมเปนเทพเจาผสรางโลก สรางมนษยและเปนบรรพบรษ

ของพราหมณ

- เรมมการแบงชนชนเปน 3 สถานภาพ คอ นกบวช นกรบ และเกษตรกร

สมยพระเวท (957-475 กอนพทธกาล หรอ กคศ. 1500-1018)

- พวกอารยนแผอ านาจครอบครองอนเดย

ภาคเหนอไดท งหมด

- พวกอารยนเชอในความภคดตอเทพเจา แตง

บทสวด ท าพธบวงสรวง

- พวกคนพนเมองอยในอ านาจปกครองของพวก

อารยนก าหนดใหพระพรหมเปนเทพเจาสงสด

- ใหความส าคญกบการท าพธบชาเทพเจา

มากกวาเดม

สมยพราหมณ (257-43 กอนพทธกาล หรอ กคศ. 800-586)

สมยพราหมณ (257-43 กอนพทธกาล หรอ กอนค.ศ. 800-586)

- สรางเทพเจาขนใหมอก 2 องค คอ พระศวะ (เทพแหงภเขา) และ

พระวษณ (เทพแหงทะเลและมหาสมทร)

- พราหมณกลายเปนผทไดรบการนบถอและมอ านาจสงสด

ในสงคม(และมอทธพลมากทสด) จงไดชอวาเปนสมยพราหมณ

- พราหมณไดรบความยกยองอยในฐานะ สงสดยงกวาพระราชา

- พราหมณก าหนดพธกรรมตางๆทางศาสนาทงของพระราชาและประชาชน

- สรางคมภรใหม 2 คมภร คอ คมภรอรณยกะ คมภรอาถรรพเวท ประกอบดวยคาถาอาคมตางๆ

เกดลทธพราหมณนกายตางๆเพมขน

- แบงชนวรรณะออกเปน 4 วรรณะใหญ คอ กษตรย พราหมณ แพศย และศทร สวนวรรณะ

สดทายน(ศทร) ไดแก พวกมลกขะ อธบายไวในคมภรพระเวท

สมยฮนดเกา (57 ปกอน พ.ศ.-ตนพทธกาล)

- มการก าหนดความส าคญของเทพเจาตางๆกนใหมตาม

ความนยมของสงคม

- ศาสนาพราหมณไดกลายมาเปนศาสนาฮนด

- พราหมณทงหลายรวมมอกนปรบปรงลทธศาสนาของตนใหไดรบความนยม

จาก

- สถานศกษาของนกบวชพราหมณไดรบการพฒนาใหเจรญมากขน ศนยกลาง

ส าคญอยทตกศลา

- สมยนเปนสมยแรกทก าเนดปรชญาส าคญของศาสนาฮนด

พราหมณทงหลายเปนผคดขน

สมยฮนดเกา (57 ปกอน พ.ศ.-ตนพทธกาล)

หลกปรชญาทส าคญ เชน ปรมาตมน ชวาตมน(อาตมน) กรรมะ

อธบายเกยวกบลกษณะของพรหมใหชดเจนยงขน พรหมเปนสงทม

อย เปนสงเทยงแท แตไมอาจมองเหนไดดวยตา

มนษยตองเวยนวายตายเกดในสภาพตางๆกนเพราะกรรมเกา (ซงหมายถง

การกระท าท งดและชว)

พรหมเปนศนยรวมและเปนตนก าเนดแหงวญญาณทงปวง

สงมชวต ท งหลายลวนถอก าเนดมาจากพรหม(ปรมาตมน)

ทกคร งทรางเดมแตกดบจากสภาพใดสภาพหนงไปอบตในรางใหม เรยกวา

"ภพหรอชาตหนง"

สมยฮนดเกา (57 ปกอน พ.ศ.-ตนพทธกาล)

วญญาณเมอหลดพนจากภาวะเวยนวายตายเกด

( เรยกวาโมกษะ )

โลกทพรหมสรางมก าหนดอายขย เมอครบก าหนดอายขย

จะมการลางโลกแลวสรางโลกขนใหม ” กลป “

สมยอปนษท (57 ปกอน พ.ศ. - ตนพทธกาล)

- เปนสมยแหงความพยายามคดคนเพอ

แสวงหาทางหลดพนจากภาวะเวยนวายตายเกด

- มเจาลทธทมความเชอแตกตางกนเกดขน 4 พวก คอ (1) พวกทเชอผลแหงญาณคอความรแจง (2) พวกทเชอผลของการท าพธพล บชายญ (3) พวกทเชอผลของการบ าเพญตบะทรมานกายและจต, และ (4) พวกทเชอวาสงทเปนรปธรรมทงปวงคออปสรรคสกดก นมให จตเขาถงจดหมายซงเปนนามธรรม และเชอวาการทจะหลดพนจาก

ภาวะการเวยนวายตายเกดนน ตองปฏบตดวยตนเอง

สมยอปนษท (57 ปกอน พ.ศ. - ตนพทธกาล)

- สรางคมภรอปนษทวาดวยลทธปรมาตมน

และหลกโมกษะขน (คมภรอปนษท อธบายสาระส าคญของพระ

เวท เปนปรชญา อธบายธรรมชาต จกรวาล

วญญาณ มนษย กฏแหงกรรม หลกปฏบต) - วรรณกรรมเรอง

“ รามายณะ” ( Ramayana )

- วรรณกรรมเรอง

“ มหาภารตะ” ( Mahabharata )

สมยอปนษท (57 ปกอน พ.ศ. - ตนพทธกาล)

วรรณกรรมเรองรามายณะ (Ramayana) หรอเรอง รามเกยรต

สมยสตร (พ.ศ.60 - พ.ศ.360 หรอ กอน ค.ศ. 483-183)

- แตงตอเพมเตมจนกลายเปน "มหาภารตะ" - พราหมณไดจดท าต าราเรยนส าหรบกลบตรพราหมณใชศกษาในโรงเรยน

ขน ต าราดงกลาวเปนบทสรป(สตตะหรอสตร) เรยกวา "เวทางค“

จ าแนกเปน 6 สาขาวชา

สมยอวตาร (พ.ศ. 220-พ.ศ. 660 หรอ กอน ค.ศ. 323- ค.ศ. 117)

- เหตการณจลาจล การชงอ านาจ ในประเทศ

- ถกศตรจากภายนอกรกรานผลดเปลยนกนเขาครอง

อนเดย

- ศาสนาฮนดเองกแตกแยกออกเปนนกายตางๆมากมาย

- พราหมณจงปรบปรงลทธศาสนาของตน

สมยอวตาร (พ.ศ. 220-พ.ศ. 660 หรอ กอน ค.ศ. 323- ค.ศ. 117)

1. เกยวกบเทพเจา พราหมณไดสรางเรองอวตาร

ซงหมายถงการแบงภาคมา

เกดของ เทพเจาสงสดศาสนา

ฮนด

เพอรวมเทพเจาทเกดขน

ใหมหลายองคมาขนกบพรหม

ซงเปนเทพสงสดของพราหมณ

สมยอวตาร (พ.ศ. 220-พ.ศ. 660 หรอ กอน ค.ศ. 323- ค.ศ. 117)

2. ก าเนดปรชญาส าคญๆ 6 ลทธ ทเรยกวา "ษททรรศนะ" "ศาสตรท งหก" "ทรรศนะหก" หรอ "ปรชญาหก" 3. ปรบปรง เปลยนแปลง และรวบรวมกฎวนยส าหรบบคคล แตละวรรณะปฏบต คอคมภรซงตอมาถอกนวาเปนตน

ก าเนดของกฎหมายโลก เรยกวา “ มนธรรมศาสตร " 4. “ คมภรภควทคตา "

สมยเสอม (พ.ศ. 861-1190 หรอ ค.ศ. 318-647)

- สมยทเปนยคเสอมของศาสนาฮนด

- เปนสมยเสอมแหงพระพรหม - ลทธศาสนาฮนดแตกแยกเปนนกายตางๆมากมาย

- แตละนกายมขอปฏบตเสอมทรามลงกวาเดมมาก เชน นกายใหญท

ส าคญ 2 นกาย คอ นกายทนบถอพระศวะเปนใหญเรยกวา "ไศวะ

นกาย" กบนกายทนบถอพระวษณเปนใหญเรยกวา นกาย "ไวษณพ"

- ตางสรางประวตยกยองเทพเจาฝายตนเลศเลอ

- และดหมนเหยยดหยามเทพเจาของอกฝายหนง

- ก าเนดเครองหมายอนเปนสญลกษณ ตรมรต

สมยฟนฟ (พ.ศ. 1200-1740 หรอ ค.ศ. 657-1197)

- พทธศาสนาซงเปนคแขงส าคญของศาสนาฮนด

- บรรดาเจาลทธท งหลายในศาสนาฮนด

- พยายามทกวถทางทจะเผยแผลทธศาสนาของตน

- พยายามกดกนศาสนาพทธและศาสนาเชน - การปรบปรงและความเปลยนแปลงส าคญของศาสนาฮนด

สมยฟนฟ (พ.ศ. 1200-1740 หรอ ค.ศ. 657-1197)

เกดลทธความเชอใหม 2 ลทธ ไดแก - ลทธศกต คอ การบชาเทพเจา ฝายหญงทเปน

ชายาของเทพเจา

- เกดลทธภกต(บชาเทพเจาองคใดทตนนบถอกได)

มการกอสรางเทวสถานใหญโต ประดบประดาอยาง

วจตร

- หญงทเผาตวตายพรอมพธศพสามนเรยกวา

"สต" (แปลวาด) ทเรยกวา “ พธสต "

สมยภกต (พ.ศ. 1740-2300 หรอ ค.ศ. 1197-1757)

- ลทธภกตไดเจรญขนในอนเดยภาคเหนอ นกายทส าคญออกไดเปน 3 นกายทนยมนบถอกน คอ นกายท 1 นบถอพระราม นกายท 2 นบถอพระกฤษณะ นกายท 3 นบถอพระราม แตปฏเสธ - เรองพระรามคออวตารของพระวษณ

- การบชารปเคารพ และการแบงชนวรรณะ - ลทธภกตเผยแผลทธดวยภาษาพนเมอง

- ยกยองอาจารยผสอนลทธวาเปนผควรแก การเคารพอยางสงเรยกวา

"คร"