Embed Size (px)
Citation preview
BOLOGNA SÜRECİ UYGULAMALARI
Yard.Doç.Dr.Ayselin YILDIZ
Yaşar Üniversitesi
Avrupa Birliği Merkezi Müdürü
05.05.2014
Celal Bayar Üniversitesi, Manisa
SUNUM İÇERİĞİ
Bologna Süreci Nedir?
Öğrenen Merkezli Yeni bir Sistem
Program Öğrenme Kazanımlarının Belirlenmesi
Dersin Öğrenme Kazanımlarının Belirlenmesi
AKTS İş Yükü Hesaplama
AKTS Kataloğu Hazırlama
Yol Haritası- Yaşar Üniversitesi Örneği
Bologna Süreci Nedir?
• Bologna Süreci, 2010 yılına kadar Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir reform sürecidir.
• Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı oluşturmak ve bu kapsamda Avrupa boyutunda yükseköğretim kurumlarının yeniden yapılanması ve yükseköğretimde şeffaflık, hareketlilik ve akademik derecelerin tanınmasını sağlamak için 1999 yılında 29 ülke tarafından başlatılmış ve 2001’de Türkiye’nin de taraf olduğu bir süreçtir.
• Amaç: Yükseköğretim sistemlerinin kendilerine özgü farklılıkları korunarak birbirleriyle karşılaştırılabilir olması ve uyumlu hale getirilmesidir. Üye ülkelerin eğitim sistemlerinin tek tip yükseköğretim sistemi haline getirilmesi değildir.
Bologna Süreci Amaçları
1. Kolay anlaşılır ve birbirleriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluşturmak (bu amaç doğrultusunda Diploma Eki uygulamasının geliştirilmesi),
2. Avrupa Kredi Transfer Sistemini (European Credit Transfer System, ECTS) uygulamak,
3. Öğrencilerin ve öğretim görevlilerinin hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak,
4. Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak ve yaygınlaştırmak,
5. Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek.
6. Yaşam boyu öğrenimin teşvik edilmesi,
7. Öğrencilerin ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımının sağlanması,
8. Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın cazip hale getirilmesi.
9. Yükseköğretimde (Lisans ve Yüksek Lisans olmak üzere) iki aşamalı derece yapısı,
10. Yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri ve öğrenim sürelerinin tanınması,
11. Kalite güvencesi.
47 katılımcı ülke
Bologna sürecine katılan ülkeler
Bologna sürecini takip eden ve 2009’dan bu yana «Bologna Policy Forum» toplantılarına katılan ülkeler
Bologna Uzmanları Ulusal Takımı
• Prof. Dr. Ahmet SELAMOĞLU Kocaeli Üniversitesi
• Doç. Dr. Ali Resul USUL İstanbul Ticaret Üniversitesi
• Prof. Dr. Ali Uzay PEKER Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Doç. Dr. Birgül DEMİRTAŞ TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi
• Yrd. Doç. Dr. Erdem ÖZLÜK Selçuk Üniversitesi
• Prof. Dr. Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi
• Prof. Dr. Fatma Çiğdem GÜLDÜR Gazi Üniversitesi
• Yrd. Doç. Dr. Filiz CİCİOĞLU Sakarya Üniversitesi
• Prof. Dr. Gönül AKÇAMETE Ankara Üniversitesi
• Prof. Dr. Hasan MANDAL Sabancı Üniversitesi
• Prof. Dr. İsmail Naci CANGÜL Uludağ Üniversitesi
• Prof. Dr. Lerzan ÖZKALE İstanbul Teknik Üniversitesi
• Prof. Dr. Mehmet DURMAN Sakarya Üniversitesi
• Doç. Dr. Mehmet ŞAMİL KÖK Abant İzzet Baysal Üniversitesi
• Prof. Dr. Metin TOPRAK İstanbul Üniversitesi
• Prof. Dr. Miraç AKÇAY Karadeniz Teknik Üniversitesi
• Prof. Dr. Muhsin KAR Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi
• Prof. Dr. Nebahat SARI Çukurova Üniversitesi
• Prof. Dr. Nuri ORHAN Fırat Üniversitesi
• Ömer Emrullah EGELİĞİ Marmara Üniversitesi
(Öğrenci Temsilcisi)
Lizbon Tanıma Sözleşmesi
1997 yılında hazırlanan bu sözleşmeye imza atan ülke sayısı 47’dir
Türkiye’de 1 Mart 2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Sözleşmede yer alan tanınırlık konularından bazıları:
• Yükseköğretime geçiş yapmayı sağlayan niteliklerin tanınması
• Bir başka ülkede eğitimde geçirilen sürenin tanınması
• Yabancı bir ülkenin yüksek öğretim niteliklerinin tanınması
• İki veya daha fazla ülkede yürütülen ortak derecelerin tanınması
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (EQF)
Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (NQF) YÖK – 2009, 2010
Alan Yeterlilikleri YÖK - 2011
Program Öğrenme Kazanımları/Çıktıları
Celal Bayar Üniversitesi
Ders Öğrenme Kazanımları/Çıktıları Celal Bayar Üniversitesi
İş Yükü/AKTS Kredilerinin Belirlenmesi
Celal Bayar Üniversitesi
Öğrenen Merkezli Eğitim
Öğretenin ne anlattığına değil,
öğrenenin ne kazandığına dayanan öğrenme
Öğrenen Merkezli Eğitim
“Öğrenen Merkezli” eğitimin 2 önemli özelliği:
• Öğrenme kazanımlarına/çıktılarına dayalı öğretimin benimsenmesi
• Bu kazanımlarım standart biçimde ifade edilmesi (Bloom’s Taxonomy)
• Öğrenci iş yüküne dayalı, öğrenci merkezli eğitim
• Bologna sürecinde eğitim-öğretim; öğrenme girdilerine dayalı ve daha çok “öğretici merkezli” yapıdan, öğrenme çıktılarına dayalı, “öğrenci merkezli” bir yapıya dönüşmüştür.
Öğrenen Merkezli Eğitim
Öğrenen Merkezli Eğitim
• Öğrenme Kazanımı Nedir?
«Learning outcomes are statements of what a learner is expected to know, understand and/or be able to demonstrate after completion of a process of learning» (ECTS Users’ Guide)
• Bilgi
• Beceri
• Yetkinlik
Genel Tablo
Program çıktılarını sağlayacak eğitim planın hazırlanması (Müfredat)
PÇ 1
• Ders 2
• Ders 4
• Ders 5
PÇ 2 • Ders 1
• Ders 3
• Ders 7
PÇ 3 • Ders 6
• Ders 8
Alan
Yeterlilikleri
PROGRAM KAZANIMLARININ/ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ
PROGRAM KAZANIMLARININ/ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ
Program: Celal Bayar Üniversitesi X Bölümü
• Bu bölümden mezun olanların sahip olması beklenen yeterliliklerin ulusal ve alan yeterlilikleri doğrultusunda belirlenmesi
• Nasıl bir mezun?
• Hangi bilgi, beceri, ve yetkinlere sahip olacak?
PROGRAM KAZANIMLARININ/ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ
• Eğitim Amaçları:
1. Dış Paydaş Görüşleri: Mezunlar, işverenler, meslek odası temsilcileri
2. İç Paydaş Görüşleri: Öğretim elemanları, öğrenciler, bölümün misyonu ve vizyonu
• Girdiler:
1. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi,
2. Alan Yeterlilikleri,
3. Eğitim Amaçları
Örnek: Program Çıktısı
Matematik Bölümü/Programı
• Temel kavramları karşılaştırabilme
• Kavramları örneklerle açıklayabilme
• Matematiksel ispatları açık ve doğru bir şekilde gösterebilme
• Matematiksel teorileri, kavramları ve verileri kullanarak karşılaşılan problemleri çözebilme
• Soyut düşünme yeteneğini kullanabilme
Matematik Bölümü
Dönem 1 AKTS Dönem 2 AKTS
Ders 1 5 Ders 7 10
Ders 2 4 Ders 8 3
Ders 3 5 Ders 9 3
Ders 4 6 Ders10 6
Ders 5 7 Ders 11 8
Ders 6 3
TOPLAM 30 TOPLAM 30
• BİR DÖNEMDE 30 AKTS
• BİR YILDA 60 AKTS
• 1 AKTS= 25-30 SAAT İŞ YÜKÜ
• 1 DÖNEM= 25-30 SAAT* 30 AKTS
750-900 SAAT ÇALIŞMA YÜKÜ
DERSİN ÖĞRENME KAZANIMLARININ/ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ
Ders Öğrenme Kazanımları/Çıktıları
• Ders Öğrenme Çıktıları: Dersin içeriği ya da öğretim elemanının ne yapmak istediğinden ziyade öğrencinin neleri bileceğinin ve neleri yapabileceğinin açık ifadesidir. Bir başka deyişle öğrenme sürecinin sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri ifade eder. Çıktılar; planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaşantıları yoluyla bireylere kazandırılması düşünülen bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler ve alışkanlıkların ifadesidir. Mutlaka Program Çıktıları ile ilişkilendirilmelidir.
Ne ÖĞRETİLECEĞİ DEĞİL,
Ne ÖĞRENİLECEĞİ....
• Dersin Amacı: Dersin sonunda, dersi alan öğrencilerin gerçekleştirmeleri beklenen davranışları genel olarak tanımlayan ifade.
• Örnek: Bu dersin amacı öğrencilere AB ekonomik bütünleşmesini teorik olarak analiz edecek bilgiyi kazandırmaktır.
Dersin Öğrenme Çıktıları
Ders Öğrenme Çıktıları: Bir dersin başarı ile tamamlanmasından sonra, öğrenenin neleri bileceği, neleri yapabileceği ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesi.
Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci aşağıdaki bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazanır:
1. AB Türkiye ilişkilerini teorik açıdan analiz edebilme
2. AB Türkiye ilişkilerindeki önemli aşamaları tarihsel süreçte karşılaştırmalı olarak sunabilme
3. AB karar mekanizamasını tanımlayabilme
4. İstatiksel ekonomik verileri analiz edebilme
5. Takım çalışması yürütebilme
6. Sunum becerisini etkin kullanabilme
Program Çıktıları ve Ders Öğrenme Çıktılarını Nasıl İfadelendirmeliyiz?
• Literatürde en çok kullanılan yöntem Bloom Taksonomisi’dir.
• Benjamin Bloom (1913-1999); bilmenin hiyerarşik olarak düzenlenmiş 6 birbirini izleyen düzeyden oluştuğunu öne sürmüştür
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
BİLGİNİN NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLECEK BAZI AKTİF FİİLLER
sıralayabilme, listeleyebilme, düzenleyebilme, toplayabilme, tanımlayabilme, tarif edebilme, bulabilme, ezberleyebilme, ad verebilme, tekrarlayabilme, sunabilme, alıntılayabilme, kopyalayabilme, söyleyebilme, tespit edebilme, ana hatlarıyla belirtebilme, sınıflayabilme, kaydedebilme, anlatabilme, gösterebilme, belirtebilme, ifade edebilme…
27 27
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
Örnek:
1. AB genişleme sürecine ilişkin temel kavramları tanımlayabilme,
2. Avrupa Komisyonu’nun temel işlevlerini sıralayabilme
BİLGİNİN NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLECEK BAZI AKTİF FİİLLER
açıklayabilme, ilişkilendirebilme, değiştirebilme, ayırt edebilme, tartışabilme, tahmin edebilme, sınıflandırabilme, açılık getirebilme, ayırabilme, kurabilme, savunabilme, dönüştürebilme, açıklayabilme, açık hale getirebilme, yerini belirleyebilme, farkına varabilme, kestirebilme, izah edebilme, tarif edebilme, genelleştirebilme, yorumlayabilme, çözebilme, örnekle açıklayabilme, teşhis edebilme, çevirebilme, sonuç çıkarabilme, karşılaştırabilme, öngörebilme, yeniden şekillendirebilme, raporlandırabilme, gözden geçirebilme, seçebilme…
28 28
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
Örnek:
1. AB kurulum sürecini açıklayabilme
2. AB-Türkiye ilişkilerini yorumlayabilme
BİLGİNİN NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLECEK BAZI AKTİF FİİLLER
uygulayabilme, takdir edebilme, hesaplayabilme, değiştirebilme, tercih edebilme, karar verebilme, tamamlayabilme, yapabilme (tertip edebilme), geliştirebilme, ispat edebilme, gösterebilme, ortaya çıkarabilme, dramatize edebilme, kullanabilme, çalıştırabilme, inceleyebilme, deneyebilme, bulabilme, örneklerle açıklayabilme, maniple edebilme (işleyebilme), uyarlayabilme, organize edebilme, pratik yapabilme, oluşturabilme, hazırlayabilme, üretebilme, ilişkilendirebilme, seçebilme, öngörebilme (tahmin edebilme), programlayabilme, çözebilme, aktarabilme, taslak halinde çizebilme …
29 29
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
BİLGİNİN NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLECEK BAZI AKTİF FİİLLER
analiz edebilme, karşılaştırabilme, tartışabilme, deney yapabilme, ayırabilme, bölebilme, düzenleyebilme, değer biçebilme, kategorize edebilme, tasnif edebilme, ortaya koyabilme, ilişkilendirebilme, parçalayabilme, belirtebilme, aradaki farkı göstererek karşılaştırabilme, eleştirebilme (kritize edebilme), ayırt edebilme, tartışabilme, müzakere edebilme, sonuç çıkarabilme, belirleyebilme, inceleyebilme, teşhis edebilme, anlam çıkarabilme, araştırabilme, gözden geçirebilme, denetleyebilme, sorgulayabilme, ayrıştırabilme, deneyebilme, ilgi kurabilme, irdeleyebilme…
30 30
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
BİLGİNİN NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLECEK BAZI AKTİF FİİLLER
oluşturabilme, yaratabilme, yeniden yazabilme, gözden geçirebilme, genelleyebilme, belirtebilme, önerebilme, kurabilme, organize edebilme, ilişkilendirebilme, birleştirebilme, sınıflandırabilme, toplayabilme, derleyebilme, yapabilme, tasarlayabilme, geliştirebilme, planlayabilme, saptayabilme, pekiştirebilme, formüle edebilme, meydana getirebilme, bütünleştirebilme, uyarlayabilme, yönetebilme, yeniden düzenleyebilme, hazırlayabilme, çıkarabilme, yeniden yapabilme, yeniden kurabilme, bulgulardan sonuç çıkarabilme, tayin edebilme, düzeltebilme…
31 31
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
BİLGİNİN NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE KULLANILABİLECEK BAZI AKTİF FİİLLER
değerlendirebilme, eleştirebilme, yargıya varabilme, önerebilme, tahmin edebilme, kesinleştirebilme, tespit edebilme, tavsiye edebilme, sonuca varabilme, sonuç çıkarabilme, karşılaştırabilme, karar verebilme, ikna edebilme, savunabilme, izah edebilme, aydınlatabilme, yorumlayabilme, tasnif edebilme, ispatlayabilme, doğrulayabilme, ölçebilme, tahmin edebilme, öngörebilme, oranlayabilme, sınıflandırabilme, geçerliliğini denetleyebilme, kararlaştırabilme, çözebilme, ilişkilendirebilme, değer biçebilme, kıymetlendirebilme, yargıda bulunabilme…
32 32
1. Bilgi
2. Kavrama
3. Uygulama
4.Analiz
5. Sentez
6. Değerlendirme
AKTS İŞ YÜKÜ HESAPLAMA
KAVRAMLAR
• AKTS: Bir dersin veya modülün içindeki planlanan öğrenim aktivitelerini başarıyla tamamlamak için gerekli zaman düşünülerek verilen yük
• Öğrenci İş Yükü: Bir dersin başarı ile tamamlanması için gerekli olan tüm eğitim faaliyetlerini (derse katılım, uygulamalara katılım, seminer, proje hazırlama, sınav, tüm bireysel çalışmalar, staj) için gerekli zamanı kapsar
• AKTS Kredisi: Derste hedeflenen öğrenme çıktılarına ulaşabilmek için öğrenenin harcadığı zamanı (iş yükünü) temel alarak belirlenen kredi.
FARKI?
Öğrenme Çıktısı ve AKTS İlişkisi
• Bir dersin başarı ile tamamlanması için gerekli olan tüm eğitim faaliyetler için harcanan zamanı kapsar;
– derse katılım, uygulamalara katılım, seminer, proje hazırlama, sınav, tüm bireysel çalışmalar, staj vb.
Tüm faaliyetler kredilendirilmelidir!
İş Yükü Hesaplama (AKTS)
1. Paydaşları Bilgilendirme
2. Öğretim Elemanı Anket
3. Öğrenci Anket
4. Karşılaştırma
5. Derslerin kredilerinin düzenlenmesi
AKTS Belirleme
Öğrenci Anketleri Öğretim Elemanları
Anketleri
Öğrenci İş Yükünü Hesaplarken…
Dersin Türü: teorik ders ,seminer, uygulama, laboratuvar, rehberli kişisel çalışma, staj, arazi çalışması vs
Öğrenme Aktivitelerinin Türü: derslere katılım, ödev yapma, seminer hazırlama, sunum hazırlama, internet,laboratuvarda çalışma, kitap ve makale okuma, kritik etme vs
Değerlendirme Türü: sözlü veya yazılı sınav, sözlü veya yazılı rapor sunumu, test, dosya hazırlanması, staj raporu, arazi çalışması raporu, tez hazırlanması vs
Öğrencilerin öğrenme çıktılarına ulaşabilmeleri için dersle ilgili olarak yaptıkları tüm teorik ve pratik çalışmaları içermelidir.
Yanlış Yöntemler
• Kredilerin ders saatlerine göre verilmesi
• Kredilerin statüye bağlı olması
HAFTALIK DERS SAATİ VE AKTS?
Ders Haftalık Ders Saati AKTS
Ders 1 2 5
Ders 2 4 2
Ders 3 3 4
İş Yükü Hesaplama?
HEM ÖĞRETİM ELEMANINA
HEM DE ÖĞRENCİYE YAPILAN ANKET
Bu dersin öğrenim çıktılarını kazanmak için;
• Haftada kaç saat ders?
• Haftada kaç saat öğrenci bireysel çalışması?
• Sunum hazırlamak için kaç saat çalışma?
• Verdiğiniz ödev için kaç saat çalışma?
• Sınavdan başarılı olabilmek için kaç saat çalışma?
AKTS KREDİLERİNİN DÖNEMLİK YÜKÜ
AŞMASI veya YETERSİZ KALMASI...
1. Ders içeriklerinin öğrenci ders yükünü ve program çıktılarını düşünerek tekrar düzenlenmesi veya;
2. Program çıktıları gözetilerek ders ekleme ve çıkarma işleminin yapılması gerekir.
ÖRNEK HESAPLAMA
• Haftalık ders saati :3 (14 hafta*3=42 saat)
• Bu dersten başarılı olabilmek haftada 3 saat evde çalışmak (makale okuma, araştırma, hazırlık vb) gerekiyorsa: (17 hafta*3=51 saat)
• Dönem projesi, tüm dönem boyunca bu proje için harcamak gereken saat (10 saat)
• Vize sınavı (1 saat)
• Vize sınavına çalışma (3 saat)
• Final sınavı (2 saat)
• Final sınavına çalışma (5 saat)
Toplam: 114 saat/25 saat = 4.5 AKTS
YAŞAR ÜNİVERSİTESİ
DERS TANITIM FORMU
ÖRNEĞİNİ İNCELEME
YOL HARİTASI YASAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ
• 2006- 2012 ; 6 yıllık süreç
• Yaşayan ve sürekli güncellenen bir süreç
KARARLILIK VE
SÜREKLİLİK
İRADE
SABIR
YOL HARİTASI?
Teşekkürler...
http://bologna.yasar.edu.tr
http://euc.yasar.edu.tr
