B¸o c¸o kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh thö nghiÖm ......B¸o c¸o kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh thö nghiÖm liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng

B¸o ço kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh thö nghiÖm liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång tØnh Yªn B¸i

Vò H÷u Tuynh Chuyªn gia t vÊn ng¾n h¹n vÒ chÝnh s¸ch l©m nghiÖp

Th¸ng 11 n¨m 2001

Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Ch ¬ng tr×nh Ph¸t triÓn N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thôy §iÓn 1996-2001

3

Môc lôc

PhÇn mét. Giíi thiÖu mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ho¹t ®éng thö nghiÖm Liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång. ............... 5

1. Giíi thiÖu chung................................................................... 52. C¬ së ®Ó thö nghiÖm m« h×nh.............................................. 73. Liªn kÕt QLBV rõng céng ®ång lµ g× ? ................................. 84. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña ph ¬ng ph¸p thùc hiÖn viÖc qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng th«n b¶n/x·. ......................................................... 85. Nh÷ng ®iÓm ®æi míi trong thö nghiÖm m« h×nh liªn kÕt QLBVR céng ®ång. (so víi çc ch ¬ng tr×nh cña nhµ n íc vÉn thùc hiÖn thÝ dô nh ch ¬ng tr×nh 327....) .............................. 116. Çc b íc chÝnh trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh. ......................... 13

PhÇn hai. Néi dung, ph ¬ng ph¸p, qui m« ®Þa ®iÓm kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸. ........................................................... 17

1. Néi dung ®¸nh gi¸:............................................................. 172. Ph ¬ng ph¸p ®iÒu tra kh¶o s¸t. ......................................... 173. Çch thøc tæ chøc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh.224. Qui m« kh¶o s¸t ®¸nh gi¸.................................................. 23

PhÇn 3. KÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng phßng hé trªn ®Êt ch a ® îc giao cÊp sæ ®á cho hé gia ®×nh. ........................ 25

1. Môc tiªu chÝnh. .................................................................. 252. HiÖn tr¹ng. ......................................................................... 253. Ho¹t ®éng. ......................................................................... 264. B¸o ço kÕt qu¶ ®¸nh kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng LKQLBVR Céng ®ång (B¶n N¶ H¸ng A - X· Må DÒ - HuyÖn Mï C¨ng Ch¶i) ...................................................................................... 27

PhÇn 4. Mét sè nhËn xÐt, kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt .................. 45

1. Mét sè ®¸nh gi¸ nhËn xÐt ban ®Çu .................................... 452. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt ............................................... 46

Phô lôc.................................................................................. 57

B¸o ço kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng LKQLBVR Céng ®ång (Th«n 7 - T©n §ång - HuyÖn TrÊn Yªn) ................................. 57

5

PhÇn mét. Giíi thiÖu mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ho¹t ®éng thö nghiÖm Liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång.

1. Giíi thiÖu chung

ViÖt Nam cã diÖn tÝch tù nhiªn 32.894.398 ha xÕp thø 55 trong tæng sè h¬n 200 n íc trªn thÕ giíi. Song v× d©n sè ®«ng (thø 12) nªn b×nh qu©n ®Êt tù nhiªn theo ®Çu ng êi vµo lo¹i thÊp (thø 120) víi møc 4.48 ha/ng êi chØ b»ng 1/6 møc b×nh qu©n thÕ giíi.

§Êt N«ng nghiÖp qu¸ Ýt, chØ cã 7,348 triÖu ha (22,20%) diÖn tÝch. B×nh qu©n ®Êt N«ng nghiÖp theo ®Çu ng êi thÊp vµ cã xu h íng gi¶m.

§Êt L©m nghiÖp g¾n víi trung du MiÒn nói víi tæng diÖn tÝch kho¶ng 19 triÖu ha. §Êt trung du MiÒn nói lµ mét phÇn quan träng trong quÜ ®Êt ViÖt nam, chiÕm tíi 63% diÖn tÝch toµn quèc, tËp trung ë B¾c Bé 8,923 triÖu ha, Trung bé 4,935 triÖu ha vµ T©y Nguyªn 5,509 triÖu ha.

G¾n liÒn víi ®Êt L©m nghiÖp lµ tµi nguyªn rõng. Trong tæng sè 19 triÖu ha ®Êt tr íc ®©y coi lµ ®Êt L©m nghiÖp theo tæng quan L©m nghiÖp cã 10,9 triÖu ha cßn rõng, còng cßn l¹i kho¶ng 9,7 triÖu ha h íng l©m.

N¨m1943 ViÖt nam cã gÇn 14 triÖu ha, ®é che phñ cña rõng lµ 43%. §Õn n¨m 2001 tæng diÖn tÝch rõng cßn 10,9 triÖu ha (rõng tù nhiªn 9,44 triÖu ha) rõng trång 1,47 ngµn ha) ®é che phñ chØ cßn 33,2% ®iÒu ®ã chøng tá nÒn N«ng nghiÖp ViÖt nam tõ cã che ch¾n ®Õn trèng tr¶i. Bëi v× khi mµ con sè ®åi nói träc cã lóc gÊp r ìi, gÊp ®«i ®Êt canh t¸c N«ng nghiÖp, rõng tù nhiªn cßn l¹i chØ ë vïng s©u, vïng xa th× nÒn N«ng nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ® îc che ch¾n lµ ® ¬ng nhiªn.

§iÒu ®ã xÐt vÒ mÆt chiÕn l îc nãi lªn mÊt rõng ph¸ vì c©n b»ng sinh th¸i do con ng êi g©y ra. MÊt rõng còng nãi lªn nh÷ng sai lÇm nghiªm träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông ®Êt miÒn nói mµ hiÖn nay chóng ta ®ang ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t cho ngh÷ng biÕn ®éng thÊt th êng vÒ thêi tiÕt g©y nªn nh÷ng hiÓm ho¹ kh«n l êng. MÊt rõng dÉn ®Õn mÊt ®Êt, c¹n nguån n íc.... Tr íc thiªn tai bµo lò mÊt søc che ch¾n cña rõng cµng lµm trÇm träng thªm nh÷ng trËn thuû tai khñng khiÕp nhhai trËn ®¹i Hång Thuû trong th¸ng 11/99 võa qua t¹i çc tØnh MiÒn Trung lµ mét thÝ dô.

Yªn B¸i, còng n»m trong t×nh tr¹ng t ¬ng tù. Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 688.292 ha. TÝnh ®Õn nay tæng diÖn tÝch rõng lµ 258.918 ha bao gåm:

6

- Rõng tù nhiªn: 180.430 ha

- Rõng trång: 78.488 ha.

TÝnh tû lÖ che phñ cña rõng toµn tØnh ®¹t 37,6%. §é che phñ cña rõng b×nh qu©n cao h¬n c¶ n íc lµ 33,2%. Song ë mét sè huyÖn nhÊt lµ çc huyÖn phÝa t©y cña tØnh, tû lÖ che phñ cña rõng cßn thÊp.

T¹i sao tµi nguyªn rõng l¹i gi¶m nhanh chãng ®Õn nh vËy. Cã thÓ cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n nh ng trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn nguyªn nh©n qu¶n lý b¶o vÖ cña nhµ n íc. H íng tiÕp cËn hiÖn nay vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ rõng ë vïng cao cÇn mang tÝnh bÒn v÷ng vÒ mÆt l©u dµi trªn quan ®iÓm vÒ mÆt kü thuËt còng nh vÒ mÆt kinh tÕ.

Nhµ n íc, vÒ mÆt l©u dµi còng kh«ng thÓ chi tr¶ kho¶n kinh phÝ b¶o vÖ rõng (50.000®/ha/n¨m) cho tÊt c¶ diÖn tÝch rõng ® îc qui ®Þnh lµ rõng phßng hé m·i ® îc, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng khu vùc ® îc coi lµ phßng hé Ýt xung yÕu. ViÖc chi tr¶ kinh phÝ b¶o vÖ rõng còng t¹o ra tÝnh phô thuéc vµ thô ®éng cho ng êi n«ng d©n ®Þa ph ¬ng. V× vËy cÇn ph¶i thö nghiÖm çch chi tr¶ cho c«ng t¸c b¶o vÖ rõng phßng hé theo mét çch kh¸c cã thÓ thay thÕ cho çch cò nh»m t¨ng ® îcn¨ng lùc s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng cho ng êi d©n ®Þa ph ¬ng. Çc ho¹t ®éng qu¶n lý vÒ mÆt l©m sinh ®èi víi rõng phßng hé còng cÇn ® îc tiÕn hµnh nh»m duy tr× kh¶ n¨ng t¸i sinh còng nhchøc n¨ng phßng hé vµ t¨ng s¶n l îng thu ho¹ch vÒ çc l©m s¶n phô tõ rõng. §iÒu nµy còng lµ cÇn thiÕt cho çc khu rõng trång còng nhçc khu vùc gi÷ cho t¸i sinh tù nhiªn.

B¾t ®Çu tõ cuèi n¨m 1998, Dù ¸n PTNT MN Yªn b¸i ®· tiÕn hµnh thö nghiÖm m« h×nh LKQLBV rõng céng ®ång (LKQLBVR céng ®ång) t¹i 8 th«n b¶n ®Æc tr ng cho çc khu vùc kh¸c nhau. §ã lµ:

- Th«n §Ìo Thao vµ th«n §«ng KÐ - X· T©n Nguyªn - huyÖn Yªn B×nh ®Æc tr ng cho khu vùc vïng thÊp huyÖn Yªn B×nh.

- Th«n 7 vµ th«n 8 - x· T©n §«ng - huyÖn TrÊn Yªn.

- Th«n Giµng Cµi vµ th«n NËm KÞp - x· NËm lµnh - huyÖn v¨n ChÊn. §Æc tr ng cho ®ång bµo d©n téc Dao huyÖn V¨n ChÊn cao vµ xa h¬n so víi huyÖn Yªn B×nh vµ TrÊn Yªn.

- B¶n N¶ h¸ng A - x· Må DÒ - HuyÖn Mï c¨ng Ch¶i ®Æc tr ng cho khu vùc ®ång bµo vïng cao, ®Êt dèc, ® êng s¸ ®i l¹i khã kh¨n, ng êiHM«ng.

- B¶n Mµ lµ Thµng - xa ZÐ Xu Ph×nh - huyÖn Mï C¨ng Ch¶i - Ng êiHM«ng - huyÖn Mï C¨ng Ch¶i. (B¶n ®å ®¸nh dÊu çc ®iÓm thö nghiÖm m« h×nh LKQLBVR céng ®ång cña 8 th«n - trang sau)

Môc ®Ých: B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn rõng mét çch æn ®Þnh bÒn v÷ng trªn c¬ së nhµ n íc vµ nh©n d©n cïng tham gia b¶o vÖ rõng. Nhµ n íc tõng b íc gi¶m dÇn bao cÊp tiÒn chi tr¶ b¶o vÖ tíi ng êi

7

d©n. §iÒu nµy cã ý nghÜa lµ môc ®Ých phßng hé cÇn ph¶i ® îc kÕt hîp víi c«ng t¸c qu¶n lý tèt vÒ mÆt s¶n xuÊt ®èi víi gç vµ çc l©m s¶n phô nh»m ®em l¹i nh÷ng lîi Ých khuyÕn khÝch vÒ mÆt vËt chÊt thay cho viÖc chi tr¶ b»ng tiÒn vµ nh vËy ng êi d©n sÏ tÝch cùc QLBV rõng vµ gi÷ cho rõng ph¸t triÓn ngµy cµng tèt h¬n.

2. C¬ së ®Ó thö nghiÖm m« h×nh.

- NghÞ ®Þnh 02/CP ngµy 15/01/1994 vÒ viÖc giao ®Êt L©m nghiÖp cho çc tæ chøc, hé gia ®×nh, ç nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi vµo môc ®Ých l©m nghiÖp.

- NghÞ ®Þnh 01/ CP ngµy 04/01/1995 vÒ viÖc giao kho¸n ®Êt sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt N«ng l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n trong çc doanh nghiÖp nhµ n íc.

- QuyÕt ®Þnh sè 245/ Q§ - TTg ngµy 21/12/1998. QuyÕt ®Þnh nµy nh»m qui ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n íc cña çc cÊp cã thÈm quyÒn ®èi víi rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp, gãp phÇn ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi huû ho¹i tµi nguyªn rõng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mäi tæ chøc, hé gia ®×nh, ç nh©n tÝch cùc tham gia b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. Qui ®Þnh nªu râ tr¸ch nhiÖm cña çc cÊp qu¶n lý tõ Bé - TØnh - X· vÒ:

- §iÒu tra x¸c ®Þnh çc lo¹i rõng, ph©n ®Þnh râ gianh giíi ®Êt l©m nghiÖp trªn b¶n ®å vµ thùc ®Þa ®Õn ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x·. Thèng kª theo dâi diÔn biÕn rõng, biÕn ®éng ®Êt l©m nghiÖp.

- LËp qui ho¹ch, kÕ ho¹ch b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, ®Êt l©m nghiÖp trªn ph¹m vi c¶ n íc vµ ë tõng ®Þa ph ¬ng.

- Giao ®Êt l©m nghiÖp vµ giao rõng, thu håi ®Êt l©m nghiÖp vµ rõng.

- §¨ng ký, lËp vµ qu¶n lý sæ ®Þa chÝnh, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.

- Gi¶i quyÕt çc tranh chÊp vÒ rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp.

- Th«ng t sè 56/1999/TT/BNN ngµy 30 th¸ng 3 n¨m 1999. H íngdÉn x©y dùng qui íc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng céng ®ång d©n cth«n, lµng, bu«n, Êp. LuËt ph¸p thõa nhËn qui íc cña th«n, lµng, bu«n, b¶n,Êp lµ nh÷ng qui t¾c xö sù trong néi bé céng ®ång vµ do céng ®ång (( tho¶ thuËn ®a sè)) vµ tù nguyÖn thùc hiÖn. Çc qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng trong qui íc cña céng ®ång th«n, b¶n mét mÆt phï hîp víi chñ tr ¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt. MÆt kh¸c ph¶i thõa kÕ, ph¸t huy thuÇn phong mü tôc nh÷ng tËp qu¸n tèt cña ®Þa ph ¬ng.

- QuyÕt ®Þnh 661/ Q§ - TTg ngµy 29/7/1998 vÒ môc tiªu, nhiÖm vô, chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng. Trong quyÕt ®Þnh nµy cã nhiÒu ®iÓm ®æi míi trong chÝnh s¸ch rÊt phï hîp vµ thuËn lîi cho viÖc thö nghiÖm kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng theo céng ®ång. Ch ¬ng tr×nh 5 triÖu ha ®Ò xuÊt nh :

8

+ §Êt rõng phßng hé Ýt xung yÕu sö dông ®Ó b¶o vÖ vµ trång c©y n«ng l©m kÕt hîp víi môc ®Ých s¶n xuÊt vµ lµm chøc n¨ng phßng hé ® îc giao ®Êt nh ®èi víi ®Êt rõng s¶n xuÊt vµ ® îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.

+ Trång vµ khoanh nu«i b¶o vÖ ®èi víi rõng phßng hé Ýt xung yÕu ® îc h ëng çc chÕ ®é u ®·i: Vay vèn tõ quÜ hç trî ®Çu t quèc gia, vèn tÝn dông u ®·i.

+ Còng gièng nh ®èi víi rõng s¶n xuÊt, ng êi d©n ® îc quyÒn khai th¸c gç vµ l©m s¶n cña rõng khoanh nu«i t¸i sinh, rõng trång trong khu vùc phßng hé Ýt xung yÕu nh ng kh«ng lµm ¶nh h ëng ®Õn chøc n¨ng phßng hé cña rõng vµ ® îc tù do l u th«ng s¶n phÈm trªn thÞ tr êng nh ®èi víi rõng s¶n xuÊt.

+ § îc miÔn thuÕ tµi nguyªn ®èi víi l©m s¶n phô khai th¸c tõ rõng tù nhiªn.

3. Liªn kÕt QLBV rõng céng ®ång lµ g× ?

Rõng céng ®ång lµ sù qu¶n lý tµi nguyªn rõng b»ng chÝnh ng êi d©n ®Þa ph ¬ng v× lîi Ých cña chÝnh hä.

Liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng lµ sù tham gia phèi hîp cña çc tæ chøc, çc c¬ quan, céng ®ång vµ mäi ng êi cïng tham gia qu¶n lý b¶o vÖ rõng nh»m qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng æn ®Þnh bÒn v÷ng.

Qu¶n lý b¶o vÖ rõng ph¸t triÓn æn ®Þnh bÒn v÷ng ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých l©u dµi cho ng êi n«ng d©n (®Æc biÖt ng êi d©n ®Þa ph ¬ng g¾n víi rõng). Tµi nguyªn vµ m«i tr êng cÇn ph¶i ® îc g×n gi÷ cho çc thÕ hÖ mai sau, ®iÒu ®ã ® îc thÓ hiÖn trªn 4 mÆt:

- ThÝch hîp vÒ m«i tr êng.

- Cã lîi Ých vÒ mÆt x· héi.

- Cã thÓ chÊp nhËn ® îc vÒ mÆt kinh tÕ.

- Phï hîp vÒ mÆt sinh th¸i.

TÝnh bÒn v÷ng bao gåm çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶, t¨ng n¨ng xuÊt, song quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng vÒ nguån lùc vµ c©n b»ng sinh th¸i. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®¸p øng çc nhu cÇu cña hiÖn t¹i kh«ng lµm h¹i kh¶ n¨ng cña çc thÓ hÖ mai sau nh»m ®¶m b¶o çc nhu cÇu riªng cña mçi ng êid©n.

4. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña ph ¬ng ph¸p thùc hiÖn viÖc qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng th«n b¶n/x·.

* Nguyªn lý ((Phßng hé th«ng qua s¶n xuÊt)).

9

Thùc hiÖn h íng tiÕp cËn nµy chñ yÕu sÏ lµm t¨ng ® îc s¶n l îngcña rõng còng nh gi¸ trÞ kinh tÕ cho ng êi d©n ®Þa ph ¬ng do ®ã ng êi d©n sÏ cã nhiÒu khuyÕn khÝch vËt chÊt ®Ó ®éng viªn hä trë thµnh ng êi tÝch cùc tham gia qu¶n lý còng nh b¶o vÖ ®é che phñ vµ duy tr× t×nh tr¹ng rõng tèt h¬n.

Nhµ n íc kh«ng cã ®ñ kinh phÝ ®Ó tr¶ cho n«ng d©n ®Ó b¶o vÖ tÊt c¶ diÖn tÝch rõng (®Æc biÖt lµ ®«Ý víi diÖn tÝch lín rõng ®Çu nguån Ýt xung yÕu ë vïng cao) trong thêi gian m·i m·i ® îc. CÇn ph¶i t×m ra mét nguån tµi chÝnh kh¸c ®Ó thay thÕ cho gi¶i ph¸p trªn.

Nguyªn lý ((Phßng hé th«ng qua s¶n xuÊt)) cã nghÜa lµ träng ph¹m vi cña ®Þa ph ¬ng, cÇn cã chÕ ®é qu¶n lý vµ ch¨m sãc çc khu rõng phßng hé Ýt xung yÕu t ¬ng tù nh ®èi víi rïng s¶n xuÊt vµ khi ng êin«ng d©n ®· cã ngußn thu nhËp tõ khai th¸c (kÓ c¶ s¶n phÈm chÝnh vµ phô) çc khu v cj rõng phßng hé Ýt xung yÕu ®ã th× mét sè vèn tõ nguån thu nhËp ®ã cÇn ® îc t¸i ®Çu t trë l¹i ®Ó b¶o vÖ chøc n¨ng phßng hé cña rõng.

* Giao ®Êt hay ký kÕt hîp ®ång giao ®Êt l©m nghiÖp dµi h¹n.

Ph ¬ng ph¸p tiÕp cËn míi sÏ bao gåm thùc hiÖn çc d¹ng hîp ®ång dµi h¹n hoÆc giao ®Êt rõng ®Çu nguån khu vùc Ýt xung yÕu vµ ®Êt rõng s¶n xuÊt cho çc hé gia ®×nh riªng, çc nhãm hé hay çc tæ chøc kh¸c. Thêi gian ¸p dông cho çc hîp ®ång dµi h¹n hay giao h¼n cã thÓ kh¸c nhau tuú theo mçi n¬i nh ng nh×n chung cÇn kÐo dµi 25 -50 n¨m.

* Giao cho céng ®ång vµ sau ®ã céng ®ång ký çc hîp ®ång phô víi çc hé gia ®×nh hoÆc çc nhãm hé gia ®×nh.

§Êt rõng s¶n xuÊt, rõng phßng hé xung yÕu sÏ ® îc Uû ban Nh©n D©n huyÖn ký QuyÕt ®Þnh giao cho céng ®ång (x· hoÆc th«n b¶n) ®Ó qu¶n lý vµ b¶o vÖ chung. Sau ®ã céng ®ång cã thÓ ký kÕt çc hîp ®ång phô dµi h¹n víi çc hé gia ®×nh riªng lÎ, víi çc nhãm hé, víi çc ®oµn thÓ quÇn chóng hoÆc víi toµn th«n b¶n dùa trªn kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng.

* ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng cña x hoÆc th«n b¶n.

Môc ®Ých chÝnh cña c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch nµy lµ x¸c ®Þnh cho ® îc çc ((khu rõng cÇn ® îc qu¶n lý vµ b¶o vÖ)) trong mçi ®Þa ph ¬ng dùa trªn çc tiªu chuÈn sau:

- HiÖn tr¹ng vÒ lo¹i rõng vµ ®iÒu kiÖn cña rõng.

- T×nh h×nh qu¶n lý hiÖn nay.

- Chøc n¨ng phßng hé cña rõng.

10

-T×nh tr¹ng çc s¶n phÈm gç chÝnh vµ s¶n phÈm phô cña rõng.

- C¬ héi vÒ mÆt thÞ tr êng tiªu thô s¶n phÈm.

- Kh¶ n¨ng tiÕn hµnh çc d¹ng hîp ®ång (víi hé, nhãm hé, hoÆc c¶ th«n b¶n).

* ¸p dông çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh cho viÖc qu¶n lý rõng s¶n xuÊt vµ rõng phßng hé.

Çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh tiÕn bé ¸p dông cho viÖc qu¶n lý ch¨m sãc rõng trång vµ rõng t¸i sinh tù nhiªn cho c¶ hai lo¹i rõng s¶n xuÊt vµ rõng phßng hé cÇn ® îc ®Ò ra nh»m ®¹t ® îc ¸c môc tiªu sau:

- Duy tr× ®é che phñ tèi thÝch (®é che phñ cã nhiÒu tÇng)

- Duy tr× kh¶ n¨ng t¸i sinh tù nhiªn cña rïng phßng hé.

- N©ng cao møc s¶n xuÊt tèi ®a çc s¶n phÈm phô tõ rõng.

- §¹t møc tèi thÝch vÒ s¶n l îng gç cña rõng.

* X©y dùng çc tho¶ thuËn vÒ viÖc ph©n chia thu nhËp/ Lîi tøc gi÷a çc hé gia ®×nh vµ céng ®ång nh»m ®ãng gãp quÜ cho çc ho¹t ®éng qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng.

- X©y dùng vµ ¸p dông c¬ chÕ ph©n chia thu nhËp/ lîi tøc thu ® îc®èi víi çc s¶n phÈm gç theo qui ®Þnh gi÷a çc hé vµ céng ®ång.

- ViÖc chän lùa loµi c©y gç ®Ó chia sÎ thu nhËp theo qui ®Þnh trªn vµ møc ®é ph©n chia thu nhËp sÏ ® îc quyÕt ®Þnh bëi ng êi d©n, th«n b¶n vµ x·.

- PhÇn chia sÎ thu nhËp sÏ ® îc t¸i ®Çu t ngay cho çc ho¹t ®éng qu¶n lý rõng t¹i ®Þa ph ¬ng ®èi víi c¶ hai lo¹i rõng s¶n xuÊt vµ rõng phßng hé (ThÝ dô nh çc ho¹t ®éng chi phÝ cho nhãm b¶o vÖ, x©y dùng v ên ¬m c©y gièng...)

* Thêi gian hç trî cña dù ¸n.

- Ng©n quÜ cña ch ¬ng tr×nh hç trî sÏ tu©n thñ theo qui ®Þnh míi trong chÝnh s¸ch ®èi víi ch ¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng (mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cho 1 ha/ n¨m) cho çc khu vùc rõng trång hay rõng t¸i sinh tù nhiªn.

- Kho¶n kinh phÝ nµy sÏ ® îc hç trî trong thêi gian nhÊt ®Þnh (vµi n¨m) sau ®ã sù hç trî sÏ chÊm døt. Sau thêi gian nµy, VÊn ®Ò mong muèn lµ céng ®ång cÇn tiÕp tôc cã kinh phÝ ®Ó duy tr× çc ho¹t ®éng qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng cña hä mét çch l©u dµi.

*Giao tr¸ch nhiÖm x©y dùng qui chÕ vµ gi¸m s¸t cho cÊp x .

11

ViÖc x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng cÇn bao gåm c¶ çc ®iÒu luËt vµ qui chÕ cho mçi loaÞ rõng vµ mçi khu vùc qu¶n lý kh¸c nhau. Çc ®iÒu kho¶n trong qui íc x©y dùng bëi ng êi d©n trong th«n b¶n.

- Çc qui ®Þnh hay viÖc cho phÐp khai th¸c çc loµi c©y gç vÉn ph¶i tu©n thñ theo qui ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n íc (KiÓm l©m...)

*CÇn cã sù tham gia cña tÊt c¶ thµnh viªn cña céng ®ång.

KÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng sÏ trë thµnh c¬ së cho c«ng t¸c giao ®Êt vµ qu¶n lý ®Êt l©m nghiÖp cña ®Þa ph ¬ng. Do vËy, ®iÒu v« cïng quan träng lµ cÇn coi träng vµ chó ý ®Õn nh÷ng ®ßi hái, mong muèn vµ mäi c¬ héi cña tÊt c¶ mäi ng êi trong céng ®«ng. TÊt c¶ mäi ng êi cÇn ph¶i tÝch cùc tham gia viÖc chuÈn bÞ ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch nµy.

* Hç trî kü thuËt vµ ®µo t¹o.

C¨n cø theo nh÷ng yªu cÇu ® îc x¸c ®Þnh trong kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng, nh÷ng yªu cÇu kü thuËt hç trî ph¶i ® îc ®¸p øng cho céng ®ång ®Þa ph ¬ng ®Ó ®¶m b¶o viÖc thùc thi kÕ ho¹ch.

C«ng t¸c nµy cÇn bao gåm c¶ viÖc tiÕn hµnh nh÷ng ®ît kh¶o s¸t vµ thùc hiÖn nghiªn cøu øng dông ®Ó hç trî cho viÖc ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng bÒn v÷ng. §µo t¹o, h íng dÉn kü thuËt, qu¶n lý cho ng êi d©n ®Þa ph ¬ng, céng ®ång vµ çn bé ®Þa ph ¬ng.

5. Nh÷ng ®iÓm ®æi míi trong thö nghiÖm m« h×nh liªn kÕt QLBVR céng ®ång. (so víi çc ch ¬ng tr×nh cña nhµ n íc vÉn thùc hiÖn thÝ dô nh ch ¬ng tr×nh 327....)

*/ Thay ®æi thêi h¹n hîp ®ång (dµi h¬n, linh ho¹t h¬n) ®Ó cã thÓ cã ® îc h×nh thøc qu¶n lý rõng tÝch cùc h¬n.

*/ Thay ®æi chÝnh s¸ch ®èi víi vïng ®Çu nguån xung yÕu nghÜa lµ b¶o vÖ th«ng qua s¶n xuÊt trªn c¬ së thùc tr¹ng cña ®Þa ph ¬ng.

*/ Thay ®æi chÝnh s¸ch giao ®Êt nghÜa lµ mét hé ® îc giao ®Êt liÒn kho¶nh theo nh kÕ ho¹ch cña th«n.

*/ Thay ®æi vai trß hç trî cña çc tæ chøc cã liªn quan ®Õn l©m nghiÖp, chuyÓn ®æi tõ t×nh tr¹ng cung cÊp ®Çu vµo, ph ¬ng ph¸p xuÊt ph¸t tõ môc tiªu sang h×nh thøc dùa vµo viÖc t¹o thuËn lîi nhÊt cho h×nh thøc qu¶n lý rõng tèt nhÊt trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa vµ nhu cÇu cña ®Þa ph ¬ng (sinh th¸i, kinh tÕ, x· héi).

*/ Ph©n quyÒn qu¶n lý cho cÊp x· ®Ó theo dâi, hç trî, phèi hîp b¶o vÖ, qu¶n lý rõng trong x·, tiÕp tôc cho phÐp khai th¸c gç theo kÕ

12

ho¹ch tho¶ thuËn (qui íc, kÕ ho¹ch cña lµng b¶n, nhãm hé, hé gia ®×nh ®· ® îc cÊp trªn th«ng qua.)

* ChuyÓn tõ: Vèn ______________ KÕ ho¹ch________________Ho¹t ®éng

sang

KÕ ho¹ch____________vèn__________________Ho¹t ®éng

*/ H×nh thøc ¨n chia râ rµng gi÷a x· vµ lµng b¶n. ViÖc chia lîi tøc gi÷a x· vµ lµng b¶n lµ ph ¬ng çch huy ®éng vèn tõ tµi nguyªn rõng dµnh cho viÖc ph¸t triÓn ®Þa ph ¬ng, mh thÕ sÏ gi¶m ® îc sù khan hiÕm nguån ®Çu t kh¸c dïng cho viÖc ph¸t triÓn cña x· kh¸c n¬i mµ søc s¶n xuÊt cña rõng kh«ng cao.

*/ Vèn ® îc t¹o tõ cÊp x· cho ph¸t triÓn l©m nghiÖp: ph¸t huy t¸c dông nh lµ vèn l u ®éng trong ®ã vèn ban ®Çu lµ vèn trång rõng vµ b¶o vÖ rõng th× vèn nµy ph¶i ® îc sö dông theo kÕ ho¹ch cña lµng b¶n cña nhãm hé, hÖ thèng qu¶n lý vèn, kiÓm to¸n lu«n lu«n s½n sµng.

*/ T vÊn cho viÖc lËp kÕ ho¹ch kinh doanh vµ ph©n tÝch thÞ tr êng.*/ Hç trî kü thuËt cho x· vµ hé gia ®×nh; ph¸t triÓn kü n¨ng ë cÊp x· cho çc ç nh©n hoÆc nh÷ng ng êi ® îc coi lµ nh÷ng ng êi cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi çc ho¹t ®éng l©m nghiÖp.

*/ X©y dùng kÕ ho¹ch riªng cho ®Þa ph ¬ng trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn sinh th¸i lËp ®Þa, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi, môc tiªu ®Ët cho lËp ®Þa trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nµy.

*/ Ph¸t triÓn biÖn ph¸p qu¶n lý c¶nh quan ®èi víi c©y trång - §Ó ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a n íc vµ qu¶n lý c©y trång.

*/ T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho n«ng d©n tiÕp cËn víi thÞ tr êng ®Ó cã thÓ b¸n çc s¶n phÈm rõng cña hä vµ cÇn ph¶i lo¹i bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn cña çc c«ng ty th ¬ng m¹i trong kinh doanh çc s¶n phÈm rïng.

*/ Ch ¬ng tr×nh Ph¸t triÓn n«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thuþ §iÓn x©y dùng h íng dÉn chiÕn l îc ®Ó cã kh¶ n¨ng thùc thi tèt nhÊt hç trî cho qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch l©m nghiÖp ®Þa ph ¬ng.

*/ DÇn dÇn gi¶m tèi thiÓu tiÒn b¶o vÖ rõng cña nhµ n íc v× rõng b¾t ®Çu cho th ¬ng phÈm (kÕ ho¹ch gi¶m thiÓu phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nghÜa lµ sù gi¶m thiÓu trªn c¬ së dù ®o¸n nguån s¶n phÈm ruõng trong kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng.

*/ VÊn ®Ò hÕt søc quan träng lµ h×nh thøc ¨n chia s¶n phÈm hoÆc lîi tøc; vÊn ®Ò c«ng b»ng vµ vÊn ®Ò vÒ giíi.

13

6. Çc b íc chÝnh trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh.

Giai ®o¹n 1: Giai ®o¹n x©y dùng kÕ ho¹ch chung.

B íc 1: Tæ chøc häp th«n b¶n/ x giíi thiÖu nguyªn lý cña ph ¬ngph¸p qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng céng ®ång vµ th¶o luËn vÒ çc b íc.

KÕt qu¶ cÇn ®¹t ® îc:

- Thèng nhÊt vÒ lÞch thêi gian tiÕn hµnh.

- Lùa chän nh÷ng ng êi ®¹i diÖn cho céng ®ång sÏ ®¶m nhiÖm çc b íc x©y dùng kÕ ho¹ch.

B íc 2: X¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ vÏ b¶n ®å ((çc khu vùc rõng do ®Þa ph ¬ng qu¶n lý)) Tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh çc khu vùc rõng ® îc qu¶n lý:

1. T×nh tr¹ng vµ tr÷ l îng rõng: Dù kiÕn sö dông hÖ thèng ph©n lo¹i rõng hiÖn ®ang sö dông ®Ó ph©n lo¹i ®Êt rõng theo çc nhãm sau:

- Nhãm 1: §Êt trèng cã cá, c©y bôi vµ c©y gç r¶i r¸c (Ia,Ib & Ic)

- Nhãm 2: §Êt rõng non phôc håi (IIa &IIb)

- Nhãm 3: Rõng tù nhiªn tõ nghÌo ®Õn trung b×nh.

- Nhãm 4: Rõng tù nhiªn giµu (IV, IIIa3 &IIIb)

2. M« t¶ vÒ hiÖn tr¹ng qu¶n lý: vÝ dô

- Khu vùc ® îc cÊp sæ ®á.

- Khu vùc giao cÊp t¹m thêi (sæ xanh)

- Khu vùc céng ®ång qu¶n lý.

- Khu vùc rõng thiªng

- Khu vùc rõng khoanh nu«i t¸i sinh...

3. Dù kiÕn ph ¬ng ¸n hîp ®ång qu¶n lý:

Ph ¬ng ¸n ® îc x¸c ®Þnh bëi ng êi d©n ®Þa ph ¬ng ®èi víi çc lo¹i hîp ®ång qu¶n lý thÝch hîp cho mçi khu vùc rõng ® îc qu¶n lý (hé gia ®×nh riªng lÎ, nhãm hé hoÆc theo th«n b¶n).

4. S¶n phÈm chÝnh.

X¸c ®Þnh çc lo¹i s¶n phÈm chÝnh vÒ gç vµ çc lo¹i s¶n phÈm phô kh¸c tõ çc khu vùc kh¸c nhau vµ tõ çc lo¹i rõng kh¸c nhau.

14

Ph ¬ng ph¸p:

- Ph©n ®Þnh râ çc khu rõng cïng víi ng êi d©n ®Þa ph ¬ng.

- Th¶o luËn víi çc nhãm nam, n÷, thanh niªn vµ ng êi giµ vÒ çch tiÕn hµnh qu¶n lý tèt nhÊt.

- X¸c ®Þnh vµ xÕp lo¹i ph©n h¹ng çc s¶n phÈm gç vµ çc lo¹i s¶n phÈm phô tõ nh÷ng khu vùc rõng kh¸c nhau.

KÕt qu¶ cÇn ®¹t ® îc:

Cã mét b¶n ®å thÓ hiÖn râ rµng c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng ë th«n/x·, chØ râ çc khu vùc qu¶n lý kh¸c nhau, t×nh tr¹ng hiÖn t¹i cña rõng vµ dù kiÕn ph ¬ng ¸n hîp ®ång qu¶n lý rõng cho mçi khu vùc.

B íc 3: Tr×nh bµy râ rµng nh÷ng qui ®Þnh kü thuËt chung vµ çc ho¹t ®éng cho mçi khu vùc qu¶n lý vµ mçi lo¹i rõng kh¸c nhau.

ThÝ dô: Qui ®Þnh kü thuËt chung.

- T¨ng c êng viÖc tØa th a vµ ®¶m b¶o mËt ®é c©y tre vÇu.

- T¨ng c êng viÖc tØa th a ®Ó gióp t¨ng sù sinh tr ëng vµ t¸i sinh tù nhiªn cña çc loµi c©y gç cã gi¸ trÞ.

- Thö nghiÖm viÖc trång lµm giµu rõng b»ng çc loµi c©y cã gi¸ trÞ cao.

- X©y dùng qui ®Þnh tû lÖ khai th¸c c©y gç.

KÕt qu¶ mong muèn:

- H×nh thµnh ® îc çc qui ®Þnh kü thuËt cho mçi khu vùc qu¶n lý vµ mçi lo¹i rõng kh¸c nhau.

B íc 4: Häp th«n b¶n ®Ó th¶o luËn dù kiÕn ph ¬ng ¸n qu¶n lý vµ nh÷ng qui ®Þnh trong céng ®ång cho mçi khu vùc rõng vµ lo¹i qu¶n lý kh¸c nhau.

KÕt qu¶ mong muèn.

- §¹t ®ùoc sù thèng nhÊt vÒ ph ¬ng ¸n hîp ®ång qu¶n lý vµ çc qui ®Þnh kü thuËt.

- Dù th¶o vÒ qui chÕ céng ®ång cho mçi khu vùc rõng vµ ®Þa ph ¬ngqu¶n lý kh¸c nhau.

B íc 5: Tæng hîp kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng cña th«n/ x .

Néi dung cña kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng.

15

- Cã mét b¶n ®å x¸c ®Þnh çc khu vùc qu¶n lý rõng kh¸c nhau, hiÖn tr¹ng rõng vµ ®Êt rõng vµ dù kiÕn ph ¬ng ¸n hîp ®ång qu¶n lý.

- Cã mét b¶n danh s¸ch çc hé gia ®×nh tham gia vµo mçi lo¹i hîp ®ång qu¶n lý rõng (§ã lµ çc hîp ®ång víi çc hé riªng lÎ, nhãm hé hoÆc th«n b¶n).

- B¶n Qui ®Þnh kü thuËt chung vµ çc ho¹t ®éng cho mçi khu vùc hîp ®ång qu¶n lý rõng.

- Dù kiÕn qui chÕ céng ®ång ¸p dông cho çc hé riªng lÎ, nhãm hay céng ®ång trong viÖc qu¶n lý çc khu vùc rõng ® îc giao.

- Nªu ra ® îc çc yªu cÇu hç trî trong viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch. ThÝ dô, viÖc ®µo t¹o huÊn luyÖn, tiÕn hµnh çc thö nghiÖm øng dông, thµnh lËp çc v ên ¬m c©y gièng...

B íc 6: Tr×nh bµy vµ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch.

KÕ ho¹ch ®· x©y dùng cÇn ® îc tr×nh bµy t¹i cuéc häp cã mÆt cña ®¹i diÖn UBND X· vµ HuyÖn, Së N«ng nghiÖp, KiÓm l©m... CÇn cã nh÷ng sù ®iÒu chØnh trong kÕ ho¹ch sau khi ®· tr×nh bµy.

Giai ®o¹n 2: B¾t ®Çu thùc thi kÕ ho¹ch.

B íc 1: x©y dùng çc h íng dÉn vÒ viÖc ph©n chia s¶n phÈm khai th¸c tõ rõng.

Sù ph©n chia nµy lµ thùc hiÖn ®èi víi s¶n phÈm gç ® îc thu ho¹ch dùa vµo çc qui ®Þnh kü thuËt vµ qui íc ® ® îc chÊp thuËn mµ viÖc thu hoach nµy vÉn duy tr× ® îc ®é che phñ cña rõng (dùa trªn nguyªn lý tõ phßng hé ®Õn phßng hé th«ng qua s¶n xuÊt)

§iÒu nµy cÇn ph¶i ® îc th¶o luËn mét çch kü l ìng vµ cã sù nhÊt trÝ cao trong çc cuéc häp toµn thÓ céng ®ång t¹i th«n b¶n / x·.

KÕt qu¶ mong muèn:

Cã ® îc sù tho¶ thuËn vÒ viÖc ph©n chia s¶n phÈm nh sau:

- Sù ®ång ý chÊp thuËn vÒ ph©n chia s¶n phÈm bëi c¶ céng ®ång.

- C¨n cø trªn sù tÝnh to¸n cã kü thuËt cho phÐp møc ®é ® îc khai th¸c.

B íc 2: ChuÈn bÞ vµ thùc hiÖn viÖc giao ®Êt rõng cho céng ®ång ®Ó qu¶n lý vµ b¶o vÖ.

TiÕn hµnh çc thñ tôc giao ®Êt rõng:

16

- TiÕn hµnh x©y dùng çc v¨n b¶n thñ tôc giao ®Êt rõng (s¶n xuÊt vµ phßng hé Ýt xung yÕu) do UBND huyÖn giao cho UBND x· hoÆc céng ®ång th«n b¶n nh»m ®¶m b¶o viÖc thùc thi kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng cu¶ th«n b¶n/ x·.

- Céng ®ång thùc hiÖn viÖc ký kÕt hîp ®ång dµi h¹n víi hé gia ®×nh, nhãm hé hoÆc th«n b¶n nh ®· ® îc nªu râ trong kÕ ho¹ch qu¶n lý cã sù chøng nhËn cña UBND x·.

- Thêi gian ký hîp ®ång x¸c ®Þnh râ thêi gian: 5,10,20...50 n¨m trong hîp ®ång cho phï hîp. Còng cÇn cã Ên ®Þnh mét kho¶ng thêi gian hîp ®ång t¹m thêi thÝch hîp. Sau kho¶ng thêi gian hîp ®ång t×nh tr¹ng cña khu rõng sÏ ® îc xem xÐt l¹i. Do yªu cÇu viÖc qu¶n lý rõng bÒn v÷ng yªu cÇu hîp ®ång ph¶i ® îc æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi.

- Trong hîp ®ång thÓ hiÖn râ nh÷ng quyÒn lîi còng nh tr¸ch nhiÖm cña çc bªn tham gia hîp ®ång c¨n cø trªn c¬ së luËt lÖ ban hµnh vµ qui íc vÒ rõng.

KÕt qu¶ mong muèn.

§Êt rõng ® îc giao cho céng ®ång vµ çc hîp ®ång dµi h¹n víi çc hé gia ®×nh, nhãm hé hay th«n ® îc ký c¨n cø theo kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng cña céng ®ång ®· ® îc chÊp thuËn.

B íc 3: ThiÕt lËp quÜ qu¶n lý ph¸t triÓn rõng vµ qui chÕ thùc hiÖn qu¶n lý rõng céng ®ång th«n b¶n/ x .

Nguån kinh phÝ cho quÜ.

- Kinh phÝ cho c«ng t¸c b¶o vÖ rõng cña nhµ n íc( hoÆc dù ¸n)

- TiÒn chi cho trång rõng cña nhµ n íc.(hoÆc cña dù ¸n)

- PhÇn ph©n chia s¶n phÈm cho céng ®ång theo sù tho¶ thuËn.

- Vèn vay u ®·i.

- çc kho¶n kinh phÝ thu ® îc tõ çc kho¶n kh¸c. Kinh phÝ cña nhµ n íc/ Dù ¸n dµnh cho quÜ. Kho¶n kinh phÝ cña nhµ n íc cho viÖc qu¶n lý b¶o vÖ vµ trång rõng sÏ ® îc c¨n cø theo qui ®Þnh m¬Ý cña nhµ n íc dµnh cho ch ¬ngtr×nh5 triÖu ha rõng. Nh÷ng th«n b¶n lµm m« h×nh nµy n»m ngoµi ch ¬ngtr×nh nãi trªn sÏ kh«ng ® îc nhµ n íc ®Çu t nªn cã thÓ ® îc dù ¸n MRDP hç trî vay nguån vãn ban ®Çu ®Î thiÕt lËp quÜ.

- Çc nguån kinh phÝ hç trî tõ bªn ngoµi (dù ¸n hay nhµ n íc) sÏ chÊm døt sau thêi gian 5 n¨m.

17

PhÇn hai. Néi dung, ph ¬ng ph¸p, qui m« ®Þa ®iÓm kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸.

1. Néi dung ®¸nh gi¸:

§¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn thö nghiÖm 8 m« h×nh Liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång ®· lµm t¹i Yªn B¸i tõ cuèi n¨m 1998. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng æn ®Þnh bÒn v÷ng cña rõng, hiÖn tr¹ng rõng, sù kh¸c biÖt gi÷a thêi ®iÓm kh¶o s¸t (th¸ng 7/ 2001) víi ®iÓm x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng n¨m 1998.

2. Ph ¬ng ph¸p ®iÒu tra kh¶o s¸t.

- Thu thËp th«ng tin.

+ Çc th«ng tin thu thËp nh : Th«ng tin h íng dÉn, çc QuyÕt ®Þnh, C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n íc, çc tµi liÖu gi¸o tr×nh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng Qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

+ Çc v¨n b¶n h íng dÉn cña Ban ch ¬ng tr×nh, b¸o ço cña çc cè vÊn.

+ Çc b¸o ço tµi liÖu cña Dù ¸n PTNTMN Yªn B¸i (cña tØnh, huyÖn, x·, th«n)

+ Çc tµi liÖu kÕt qu¶ ho¹t ®éng thö nghiÖm m« h×nh LKQLBV rõng ®· lµm tõ n¨m 1998.

- Ph ¬ng ph¸p sö dông.

* §Ó ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng rõng, vµ nh÷ng thay ®æi lín gi÷a thêi ®iÓm kh¶o s¸t (th¸ng 7/ 2001) víi thêi ®iÓm x©y dùng kÕ ho¹ch n¨m 1998 ta sö dông:

+ Sö dông c«ng cô PRA ( ®i l¸t c¾t, sa bµn sö dông ®Êt, th¶o luËn, pháng vÊn hé...)

+ Quan s¸t môc tr¾c, ®o ®Õm ®¸nh gi¸ cô thÓ.

+ TÝnh to¸n ®èi chiÕu so s¸nh rót ra kÕt luËn.

+ Th¶o luËn tæ, nhãm häp th«n ®ßng gãp ý kiÕn th«ng qua.

*/ §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng æn ®Þnh bÒn v÷ng cña tõng lo¹i rõng, ta sö dông ®¸nh gi¸ theo 5 tiªu chÝ sau ®©y.

18

- QuyÒn sö dông ®Êt.

- Tµi nguyªn rõng.

- T¸c ®éng chÝnh s¸ch cña nhµ n íc.

- Møc ®é tham gia cña céng ®ång.

- H ëng l¬i tõ rõng cña céng ®ång.

Néi dung chi tiÕt ®¸nh gi¸ 5 tiªu chÝ nh sau:

1/ VÒ quyÒn sö dông ®Êt.Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam th× ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n, do nhµ n íc thèng nhÊt qu¶n lý.

Nhµ n íc giao ®Êt cho çc tæ chøc, hé gia ®×nh vµ ç nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi d íi h×nh thøc giao ®Êt kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt vµ cã thu tiÒn sö dông ®Êt. Nhµ n íc cßn cho çc tæ chøc, hé gia ®×nh vµ ç nh©n thu ®Êt.

§èi víi ®Êt l©m nghiÖp (bao gåm ®Êt cã rõng vµ ch a cã rõng nh ng® îc qui ho¹ch ®Ó g©y trång rõng) còng ® îc nhµ n íc giao æn ®Þnh l©u dµi cho çc tæ chøc hé gia ®×nh vµ ç nh©n trong thêi h¹n 50 n¨m, khi hÕt thêi h¹n nµy nÕu ng êi sö dông ®Êt cã nhu cÇu th× ® îc xem xÐt ®Ó giao tiÕp. Nh÷ng ®èi t îng ® îc giao ®Êt gåm cã:

- Nhµ n íc giao cho ban qu¶n lý çc khu rõng ®Æc dông qu¶n lý sö dông ®Êt l©m nghiÖp ® îc qui ho¹ch ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn khu rõng ®Æc dông gåm çc V ên quèc gia, khu rõng b¶o tån thiªn nhiªn, khu rõng c¶nh quan g¾n víi çc c«ng tr×nh v¨n ho¸, lÞch sö, du lÞch.

- Nhµ n íc giao ®Êt l©m nghiÖp qui ho¹ch ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn rõng phßng hé xung yÕu, rÊt xung yÕu, cã qui m« tËp trung tõ 5 000 ha trë lªn cho Ban qu¶n lý rõng phßng hé ®Ó qu¶n lý, b¶o vÖ, x©y dùng theo dù ¸n ®Çu t ® îc duyÖt.

- §èi víi ®Êt l©m nghiÖp qui ho¹ch ®Ó x©y dùng ph¸t triÓn rõng s¶n xuÊt, rõng phßng hé ®Çu nguån Ýt xung yÕu, rõng phßng hé ®Çu nguån tuy ë cÊp ®é xung yÕu, rÊt xung yÕu nh ng l¹i ph©n bè r¶i r¸c, ph©n t¸n, cã qui m« d íi 5000 ha kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn thµnh lËp Ban qu¶n lý rõng phßng hé th× giao cho hé gia ®×nh, ç nh©n vµ çc tæ chøc kh¸c (kh«ng ph¶i lµ ban qu¶n lý rõng phßng hé) qu¶n lý, sö dông theo qui chÕ qu¶n lý cña tõng lo¹i rõng.

Nh÷ng tæ chøc, hé gia ®×nh vµ ç nh©n ® îc Nhµ n íc giao ®Êt L©m nghiÖp, ® îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt (sæ ®á).

Çc Ban qu¶n lý rõng ®Æc dông, rõng phßng hé, çc l©m tr êng quèc doanh ® îc giao ®Êt rõng cã thÓ kho¸n cho çc hé gia ®×nh, ç nh©n vµ çc tæ chøc kh¸c b¶o vÖ rõng, khoanh nu«i t¸i sinh vµ trång rõng theo sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn (bªn kho¸n vµ bªn nhËn kho¸n).

19

Thêi h¹n kho¸n ®èi víi rõng ®Æc dông, rõng phßng hé lµ 50 n¨m, ®èi víi rõng s¶n xuÊt th× theo chu kú kinh doanh cña c©y rõng.

Céng ®ång d©n c lµng b¶n, do kh«ng ® îc luËt d©n sù c«ng nhËn lµ tæ chøc nªn kh«ng ph¶i lµ ph¸p nh©n, v× vËy ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai kh«ng cã qui ®Þnh tiÕp tôc giao hoÆc kho¸n ®Êt cho céng ®ång mµ chØ cã v¨n b¶n thõa nhËn nh÷ng khu rõng lµng, rõng b¶n ®· h×nh thµnh tr íc ®©y th× nay lµng b¶n ®ã tiÕp tôc qu¶n lý b¶o vÖ sö dông vµ ® îcc«ng nhËn lµ chñ rõng. Tuy céng ®«ng d©n c ch a cã ®Þa vÞ ph¸p lý nh ng çc m« h×nh rõng céng ®ång ®· xuÊt hiÖn vµ tån t¹i l©u ®êi ë ViÖt nam, ë nhiÒu tØnh, chÝnh quyÒn vÉn ra quyÕt ®Þnh giao ®Êt, giao rõng cho céng ®ång d©n c lµng b¶n.

Tuy ph¸p luËt qui ®Þnh nh trªn nh ng trong thùc tÕ, quyÒn sö dông ®Êt cña céng ®ång ®ang ë çc møc ®é kh¸c nhau. Cã thÓ qui vÒ ba møc nh sau:

Møc A: Céng ®ång ® îc giao hoÆc kho¸n ®Êt æn ®Þnh l©u dµi theo ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt, ®· ® î cÊp sæ ®á hoÆc cã quyÕt ®Þnh giao ®Êt cña c¬ quan Nhµ n íc cã thÈm quyÒn hoÆc cã hîp ®ång bgiao kho¸n æn ®Þnh, l©u dµi gia · hai bªn. Céng ®ång ® îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh vÒ sö dông ®Êt.

Møc B: Céng ®ång ® îc giao ®Êt t¹m thêi, ng¾n h¹n hoÆc nhËn kho¸n theo tõng thêi h¹n ng¾n, tõng n¨m kh«ng ® îc cÊp sæ ®á, hoÆc ch a cã quyÕt ®Þnh giao ®Êt b»ng v¨n b¶n cña c¬ quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn, hoÆc ch a cã ch÷ ký hîp ®ång kho¸n dµi h¹n, æn ®Þnh, quyÒn sö dông ®Êt bÞ h¹n chÕ.

Møc C: Céng ®ång ch a ® îc c¬ quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn giao ®Êt hoÆc çc tæ chøc Nhµ n íc kh¸c kho¸n, ®Êt bÞ sö dông kh«ng ®óng víi qui ho¹ch vµ ph¸p luËt (vÝ dô nh ph¸ rõng lµm n ¬ng rÉy) Céng ®ång kh«ng cã t¸c ®éng g× víi thùc tr¹ng sö dông ®Êt ë ®Þa ph ¬ng.

2/ VÒ tr¹ng th¸i rõng.

Trong thùc tÕ, trªn diÖn tÝch ®Êt giao cho céng ®ång cã thÓ lµ ®Êt trèng, nh ng còng cã thÓ lµ ®Êt ®· cã rõng víi nh÷ng tr¹ng th¸i kh¸c nhau. Nhãm c«ng t¸c l©m nghiÖp céng ®ång quèc gia ®· ph©n thµnh çc møc tr¹ng th¸i sau:

Tr¹ng th¸i A: Gåm rõng tù nhiªn cã tr÷ l îng giµu vµ trung b×nh (100 - 180 m3/ ha) cã thÓ khai th¸c ngay.

Tr¹ng th¸i B: Gåm rõng non, rõng phôc håi sau n ¬ng rÉy vµ rõng phôc håi sau khai th¸c, c©y t¸i sinh cã ® êng kÝnh gèc phæ biÕn tõ 10 - 30 cm; ph¶i nu«i d ìng nhiÒu n¨m n÷a míi cã thÓ khai th¸c ® îc.

20

Tr¹ng th¸i C: Gåm ®Êt trèng, ®Êt tr¶ng cá c©y bôi, ®Êt cã tr¶ng cá c©y bôi lÉn c©y t¸i sinh nh ng kh«ng nhiÒu, ph¶i tiÕn hµnh tu bæ sung c©y ®a môc ®Ých vµ nu«i d ìng b¶o vÖ vµi ba chôc n¨m míi cã thÓ khai th¸c ® îc.

Trong thùc tiÔn ë ViÖt nam tõ tr íc tíi nay, hé gia ®×nh, çc nh©n th êng chØ ® îc giao ®Êt ë tr¹ng th¸i C, nh ng nhê ® îc x¸c lËp quyÒn lµm chñ thùc sù trªn m¶nh ®Êt ® îc giao nªn ng êi d©n yªn t©m ®Çu t c«ng søc cña m×nh vµo khoanh nu«i phôc håi rõng, ®· cã hµng ngµn ha ®Êt thuéc tr¹ng th¸i C giao cho hé gia ®×nh trong nh÷ng n¨m 80 theo QuyÕt ®Þnh 184/ H§BT nay ®· phôc håi thµnh rõng kh¸ tèt, nh ng ng êi d©n ch a ® îc quyÒn khai th¸c sö dông.

Çc céng ®ång lµng b¶n th êng chØ ® îc giao rõng ë tr¹ng th¸i B vµ C, nÕu giao cho céng ®ång rõng ë tr¹ng th¸i C th× ph¶i cã nguån hç trî tõ ng©n s¸ch Nhµ n íc hay tõ çc dù ¸n, nÕu kh«ng khã cã k¶h n¨ng phôc håi rõng ® îc.

3/ VÒ sù t¸c ®éng cña nhµ n íc chia thµnh 3 møc.

Møc A: Nhµ n íc chØ t¹o ra hµnh lang ph¸p lý, khuyÕn khÝch ®Çu t ,kh«ng can thiÖp vµo nh÷ng quyÕt ®Þnh cña céng ®ång.

Møc B: Nhµ n íc t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cã hç trî tµi chÝnh, cã tham gia phª duyÖt qui ho¹ch, kÕ ho¹ch, quyÕt ®Þnh mét sè chØ tiªu, ph ¬ng h íng qu¶n lý rõng cña céng ®ång.

Møc C: Nhµ n íc giao chØ tiªu, kÕ ho¹ch, ®Çu t kinh phÝ ®Ó thùc hiÖn, céng ®ång chØ cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn çc chØ tiªu kÕ ho¹ch cña Nhµ n íc d íi h×nh thøc thuª kho¸n, kh«ng ® îc quyÒn tham gia ®Þnh ®o¹t nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu.

4/ Møc ®é tham gia qu¶n lý rõng cña c«ng ®ång ® îc chia thµnh ba møc.

Møc A: Céng ®ång d©n c tÝch cùc tham gia vµ cã tiÕng nãi quyÕt ®Þnh trong viÖc lËp qui ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cña th«n b¶n, x©y dùng qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng cña céng ®ång. B¶n qui ícqui ®Þnh ® îc ®Çy ®ñ vµ hîp lý nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña çc thµnh viªn trong céng ®ång vµ çc çch thøc xö lý ®èi víi çc hµnh vi vi ph¹m b¶n qui íc.

- B¶n qui ho¹ch vµ kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ® îc triÓn khai trong thùc tÕ. B¶n qui íc b¶o vÖ rõng ® îc çc thµnh viªn trong céng ®ång h ëng øng vµ tù gi¸c tu©n thñ. Rõng ® îc b¶o vÖ tèt.

- Céng ®ång cã thu nhËp tõ rõng ®Ó lËp quÜ t¸i t¹o rõng kh«ng ph¶i nhËn tiÒn hç trî tõ ng©n s¸ch Nhµ n íc ®Ó kho¸n b¶o vÖ rõng ( 50000 ®/ n¨m)

21

Møc B:

- X©y dùng ® îc qui ho¹ch vµ kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cña th«n b¶n, qui íc b¶o vÖ rõng cña céng ®ång.

- Rõng cña hé gia ®×nh nµo vÉn do hé ®ã qu¶n lý b¶o vÖ lµ chñ yÕu. Rõng céng ®ång th«n b¶n ch a ® îc çc thµnh viªn tù gi¸c vµ chñ ®éng ch¨m sãc vµ b¶o vÖ v·n cßn hiÖn t îng rõng bÞ x©m ph¹m.

- VÉn ph¶i dùa vµo nguån hç trî tõ ng©n s¸ch hay tõ çc dù ¸n ®Ó kho¸n b¶o vÖ rõng, ch a lËp ® îc quÜ b¶o vÖ t¸i t¹o rõng cña th«n b¶n.

Møc C:

- Cã thÓ ch a cã hoÆc ®· cã qui íc b¶o vÖ rõng, nh ng b¶n qui íc®ã cßn s¬ sµi, ch a ® îc ng êi d©n tÝch cùc h ëng øng vµ thùc hiÖn. - Kh«ng tæ chøc ® îc c«ng t¸c b¶o vÖ rõng cña th«n, b¶n. Rõng céng ®ång bÞ x©m lÊn vµ khai th¸c tr¸i phÐp, rõng cña çc hé gia ®i×nh, çc tæ chøc kh¸c còng kh«ng b¶o vÖ ® îc toµn vÑn.

5/ VÒ lîi Ých thu ® îc tõ rõng. Chi thµnh 3 møc:

Møc A:

- Çc thµnh viªn trong céng ®ång ® îc thu h¸i l©m s¶n phô (Song, m©y, méc nhÜ, nÊm h ¬ng, c©y d îc liÖu. . .)

- Céng ®ång ® îc khai th¸c rõng (gåm khai th¸c trung gian vµ khai th¸c chÝnh) theo qui tr×nh khai th¸c phï hîp víi qui chÕ cña tõng lo¹i rõng.

- § îc sö dông l©m s¶n cho nh÷ng môc ®Ých c«ng céng cña céng ®ång, ® îc b¸n l©m s¶n theo gi¸ c¶ vµ ®Þa chØ do m×nh lùa chän. - § îc lËp quÜ b¶o vÖ t¸i t¹o rõng tõ nguån tiÒn b¸n l©m s¶n sau khi ®· nép thuÕ theo luËt ®Þnh vµ nép cho Bªn giao kho¸n theo tho¶ thuËn ®· ghi trong hîp ®ång (nÕu céng ®ång nhËn kho¸n b¶o vÖ khoanh nu«i rõng víi mét tæ chøc kh¸c)

Møc B:

- Çc thµnh viªn trong céng ®ång ® îc thu h¸i l©m s¶n phô (Song, m©y, méc nhÜ, nÊm h ¬ng, c©y d îc liÖu. . .)

- Céng ®ång ® îc khai th¸c vµ sö dông s¶n phÈm trung gian, ® îckhai th¸c c©y giµ cçi, c©y s©u bÖnh, c©y cong queo, côt ngän ®Ó x©y dùng çc c«ng tr×nh c«ng céng cña céng ®ång nh ng kh«ng ® îcb¸n.

- Çc hé gia ®×nh trong céng ®ång ® îc khai th¸c mét l îng gç h¹n chÕ ®Ó lµm nhµ míi hoÆc söa ch÷a nhµ cò khi ® îc héi nghÞ nh©n

22

d©n trong th«n chÊp thuËn, ph¶i khai th¸c nh÷ng c©y do tr ëng th«n ®¸nh dÊu vµ gi¸m s¸t.

Møc C:

- Çc thµnh viªn trong céng ®ång chØ ® îc thu h¸i l©m s¶n phô ®Ó sö dông, kh«ng ® îc b¸n.

- Céng ®ång kh«ng ® îc khai th¸c gç tõ rõng céng ®ång.

Nh vËy lµ ®¸nh gi¸ çc m« h×nh l©m nghiÖp céng ®ång, ta dùa vµo 5 yÕu tè, mçi yÕu tè l¹i chia thµnh ba møc ®é kh¸c nhau. NÕu biÓu diÔn trªn mét h×nh trßn ta cã h×nh vÏ sau.

S¬ ®å 1. S¬ ®å 2.C«ng cô ®Þnh vÞ ®Ó nghiªn cøu

l©m nghiÖp céng ®ång C«ng cô ®Þnh vÞ ë tr¹ng th¸i

th¸i bÒn v÷ng.

Trong ®ã:

1/ QuyÒn sö dông ®Êt.

2/ Tr¹ng th¸i rõng.

3/ Møc ®é t¸c ®éng cña Nhµ n íc.

4/ Møc ®é tham gia cña céng ®ång.

5/ Nh÷ng lîi Ých tõ rõng céng ®ång ® îc h ëng.

Tæ c«ng t¸c l©m nghiÖp céng ®ång ®· gäi s¬ ®å nãi trªn lµ c«ng cô ®Þnh vÞ ®Ó nghiªn cøu rõng céng ®ång. Theo s¬ ®å c«ng cô ®Þnh vÞ, khi tÊt c¶ çc tiªu chÝ ®Òu ë møc ®é A (xem s¬ ®å 2) th× m« h×nh qu¶n lý rõng ®ã ® îc coi lµ bÒn v÷ng nhÊt.

3. Çch thøc tæ chøc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh.

- Thµnh lËp tæ c«ng t¸c chÝnh gåm 5 ng êi (Do Gi¸m ®èc Së, Gi¸m ®èc dù ¸n ra QuyÕt ®Þnh). Nhãm cïng çc thµnh viªn cña huyÖn, x·, th«n cã liªn quan tham gia.

- Chia nhãm ®iÒu tra kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ theo tõng néi dung.

- Tæng hîp th¶o luËn tæ, nhãm.

- Häp th«n tham gia ý kiÕn - ChØnh söa - Hoµn chØnh

23

4. Qui m« kh¶o s¸t ®¸nh gi¸.

§¸nh gi¸ 100% sè th«n ®· tham gia ho¹t ®éng thö nghiÖm m« h×nh Liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng (tøc lµ 8 th«n/ 8 th«n thuéc 4 huyÖn thùc hiÖn dù ¸n).

KiÕn nghÞ - §Ò xuÊt.

1. §Ò nghÞ Uû ban nh©n d©n huyÖn giao cÊp ®Êt (diÖn tÝch rõng phßng hé víi diÖn tÝch 121 ha cßn l¹i) cho x· ®Ó x· giao kho¸n rõng vµ ®Êt rõng cho th«n qu¶n lý b¶o vÖ víi thêi gian æn ®Þnh l©u dµi. Khi ® îcgiao ®Êt æn ®Þnh (50 n¨m) ng êi d©n yªn t©m ®Çu t qu¶n lý b¶o vÖ, ph¸t triÓn vèn rõng hiÖn cã ®ång thêi lµm giµu rõng.

2. §Ò nghÞ nhµ n íc tiÕp tôc më réng ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng cho 6 th«n cßn l¹i trong x· ®Ó toµn x· cïng thùc hiÖn néi qui qui chÕ qu¶n lý b¶o vÖ chung. Cã nh vËy hiÖu lùc qu¶n lý b¶o vÖ rõng míi ®¹t hiÖu qu¶, nÕu thùc hiÖn chØ mét vµi th«n nhá sÏ mang tÝnh chÊt nhá, lÎ kh«ng ®ång bé v× vËy sÏ cã nhiÒu bÊt cËp trong thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

3. Song song víi vÊn ®Ò qui ho¹ch vµ giao ®Êt cho céng ®ång æn ®Þnh, l©u dµi nhµ n íc cÇn hç trî cho céng ®ång ph¸t triÓn vÒ.

3.1. VÒ kiÕn thøc:

- Më çc líp tËp huÊn chuyÓn giao çc kiÕn thøc qu¶n lý b¶o vÖ rõng nh luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n íc.

- Çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh vµ trång rõng nh : T¨ng c êng gi¸ trÞ cho rõng nh xóc tiÕn çc loµi c©y cã gi¸ trÞ ph¸t triÓn; §a d¹ng çc s¶n phÈm cho rõng.

- Çc biÖn ph¸p n«ng l©m kÕt hîp nh thùc hiÖn vµ x©y dùng çc m« h×nh mÉu nh m« h×nh canh t¸c treen ®Êt dèc nh m« h×nh SALT1. SALT2 ....cã nh vËy ng êi d©n míi cã ®iÒu kiÖn ®Çu t , æn ®Þnh l ¬ng thùc, gi¶i quyÕt ® îc thiÕu thèn l ¬ng thùc míi yªn t©m b¶o vÖ rõng.

- §Çu t x©y dùng vµ ph¸t triÓn çc m« h×nh nh c©y ¨n qu¶, ch¨n nu«i, n«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶...

- Cac kiÕn thøc vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i.

- Çc kiÕn thøc vÒ qu¶n lý vµ ph¸t triÓn kinh doanh

- Ph¸t triÓn th«ng tin thÞ tr êng.

3.2. Vèn.

24

- Cïng çc kiÕn thøc. Vèn cÇn ® îc gióp ®ì hç trî n«ng d©n vay kÞp thêi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, lÊy ng¾n nu«i dµi th«ng qua çc chu kú vay vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n ®Ó hç trî n«ng d©n ph¸t triÓn ch¨n nu«i, trång trät, ....

- Hç trî vèn ph¸t triÓn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh më tr êng häc cÊp 1, tr¹m x¸ t¹i th«n. X©y dùng më réng ph¸t triÓn ® êng liªn th«n ®Ó gióp th«n më mang ph¸t triÓn thÞ tr êng, tiªu thô çc s¶n phÈm hµng ho¸.

- Gióp th«n sè vèn ban ®Çu th«ng qua quÜ ph¸t triÓn th«n b¶n ®Ó th«n phôc vô cho ho¹t ®éng LKQLBVR nh duy tr× tuÇn tra canh g¸c, héi häp ban ®Çu, biÓn b¸o, cét mèc ®ång thêi thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh nh lµm ® êng gianh c¶n löa, lµm giµu rõng...

Cïng víi hç trî kiÕn thøc vµ vèn nhµ n íc cÇn cã mét chÝnh s¸ch bao tiªu s¶n phÈm hç trî ng êi d©n ®Ó ng êi d©n yªn t©m ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt æn ®Þnh l ¬ng thùc. Cã nh vËy th× rõng míi cã kh¶ n¨ng æn ®Þnh bÒn v÷ng.

25

PhÇn 3. KÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng phßng hé trªn ®Êt ch a ® îc giao cÊp sæ ®á cho hé gia ®×nh.

1. Môc tiªu chÝnh.

1. Qu¶n lý b¶o vÖ rõng tèt.

2. N©ng cao tû lÖ thu nhËp tõ rõng.

3. Duy tr× tèt chøc n¨ng phßng hé cña rõng (gi÷ ®Êt + n íc)

2. HiÖn tr¹ng.

1. § êng x¸ ®i l¹i khã kh¨n, mÆc dï ®· ® îc c¶i thiÖn gÇn ®©y (dù ¸n, vµ nhµ n íc cã chÝnh s¸ch hç trî ®· lµm çc ®Ëp trµn qua çc con suèi do ®ã ®i l¹i dÔ h¬n tr íc ®©y 1999 nhiÒu), thÞ tr êng tiªu thô khã kh¨n.

2. Kh¶ n¨ng t¸i sinh cña çc loµi c©y b¶n ®Þa rÊt cao.

3. §Êt rõng phßng hé ch a ® îc giao cÊp sæ ®á cho hé, do vËy ch at¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ¸p dông çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh ®Ó ph¸t triÓn rõng.

4. N«ng d©n ch a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

5. Rõng chñ yÕu lµ rõng t¸i sinh nªn ch a cã s¶n phÈm nhiÒu chñ yÕu ®Ó khoanh nu«i b¶o vÖ, nguån thu tõ rõng hÇu nh ch a cã.

6. VÊn ®Ò l ¬ng thùc tuy ®· ® îc c¶i thiÖn, nh ng vÉn cßn thiÕu ¨n nªn vÉn cßn hiÖn t îng x©m h¹i tíi rõng.

7. ChØ cã 2 th«n trong x· ® îc thö nghiÖm ho¹t ®éng LKQLBVR, do vËy ®· cã xuÊt hiÖn nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

ThÝ dô: T¹i th«n tham gia ho¹t ®éng thö nghiÖm. Mäi ng êi d©n ph¶i tu©n theo qui íc cña th«n x©y dùng mét çch nghiªm tóc nh kh«ng vµo rõng lÊy m¨ng, xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn, b¶o vÖ rõng khoanh nu«i tèt.... do vËy ng êi d©n cña th«n nµy sÏ kh«ng hoÆc cã rÊt Ýt s¶n phÈm b¸n hoÆc sö dông. Trong khi ®ã çc th«n kh«ng tham gia thö nghiÖm m« h×nh LKQLBVR th× hä tù do vµo rõng lÊy m¨ng, chÆt cñi ... vµ ® îc b¸n çc s¶n phÈm t¹i chî, t¹i nhµ....Tõ ®©y xuÊt hiÖn sù ghen tþ, sù ®ua chen gi÷a th«n tham gia thö nghiÖm vµ th«n kh«ng tham gia thö nghiÖm...

26

3. Ho¹t ®éng.

1. Tr×nh UBND huyÖn phª duyÖt quyÕt ®Þnh giao kho¸n ®Êt rõng phßng hé cho x , th«n víi thêi h¹n l©u dµi 50 n¨m.(diÖn tÝch 72 ha)

hiÖn t¹i th«n ®· hoµn thµnh çc thñ tôc nh :

- B¶n ®å hiÖn tr¹ng ph©n çc lo¹i rõng vµ b¶n ®å giao ®Êt.

- Qui íc qu¶n lý b¶o vÖ cña th«n ®· ® îc th«ng qua toµn th«n, x·, huyÖn.

- Tê tr×nh xin giao cÊp cña UBND x·

- B¶n miªu t¶ s¬ bé tµi nguyªn rõng.

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n cña th«n vµ cña huyÖn

2. Cñng cè ph¸t triÓn tæ chøc.

- TiÕp tôc æn ®Þnh ban qu¶n lý b¶o vÖ rõng cña th«n b¶n.

- X©y dùng thêi gian biÓu tuÇn tra, héi nghÞ, qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

- B¸o ço kÕt qu¶ qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

- Rót kinh nghiÖm th«ng qua häp d©n toµn céng ®ång nhÊt trÝ.

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n th«n.

3. Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh

- T¨ng c êng gi¸ trÞ cho rõng: Xóc tiÕn t¸i sinh c©y gç cã gi¸ trÞ nhL¸t hoa, Giæi, S©ng, Géi...

- §a d¹ng s¶n phÈm cho rõng: LÇm giµu rõng (® a mét sè c©y gç quÝ, c©y thuèc, l©m s¶n phô vµ rõng...)

- VÖ sinh rõng.

- Trång míi vµ lµm giµu rõng: T¹i khu vùc ®Êt trèng cã nhiÒu lau . l¸ch cÇn ph¸t dän vµ trång bæ xung nh÷ng c©y giãng quÝ cã gi¸ trÞ king tÕ nh L¸t hoa, tr¸m, Dæi. Ven khe cã thÓ trång thªm c©y Lu«ng Thanh Ho¸.

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n cña th«n tæ chøc, h íng dÉn, ®µo t¹o.

27

4. Çc ho¹t ®éng kh¸c.

- Lµm ® êng gianh c¶n löa.

- Lµm biÓn b¸o cét mèc.

- Tham gia héi häp th«n, tham gia çc líp ®µo t¹o, çc ®ît tËp huÊn ®îc tæ chøc t¹i th«n b¶n hoÆc céng ®ång cö ®¹i diÖn tham gia líp tËp huÊn t¹i n¬i kh¸c ®Çy ®ñ.

Tr¸ch nhiÖm: Toµn th«n, ban qu¶n lý dù ¸n th«n vµ ban qu¶n lý dù ¸n huyÖn.

4. B¸o ço kÕt qu¶ ®¸nh kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng LKQLBVR Céng ®ång (B¶n N¶ H¸ng A - X· Må DÒ - HuyÖn Mï C¨ng Ch¶i)

1/ Lêi giíi thiÖu:

X· Må DÒ thuéc huyÖn Mï C¨ng Ch¶i ® îc h×nh thµnh tõ n¨m 1958. Lóc bÊy giê chØ cã 6 b¶n víi d©n c th a thít n»m xen trong nh÷ng çnh rõng giµ cïng víi nhiÒu loµi c©y gç quÝ. Sau nµy d©n sè ngµy cµng t¨ng, h×nh thµnh thªm 5 b¶n míi, nh÷ng çnh rõng giµ dÇn bÞ lïi xa lªn d·y nói cao ®Ó l¹i mét kho¶ng trèng víii ®Êt ®ai kh«ng ® îcb¶o vÖ bëi rõng v× vËy ®Êt ®ai ngµy cµng bÞ b¹c mµu, ®é ph× kÐm.

Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn x· lµ: 6 505,0 ha trong ®ã:

- §Êt N«ng nghiÖp: 923,1 ha

- §Êt l©m nghiÖp: 2 218 ha

- §Êt thæ c : 7,96 ha

- §Êt chuyªn dïng: 18,94 ha

- §Êt ch sö dông: 3 337,0 ha.

Lµ mét x· vïng cao (100% lµ ng êi Hm«ng) sinh sèng. x· cã 458 hé gia ®×nh víi 2 614 nh©n khÈu (kÕt qu¶ kh¶o s¸t th¸ng 9 n¨m 2001), ®êi sèng nh©n d©n rÊt khã kh¨n thiÕu thèn, v× vËy kh«ng chÊm døt ® îc tÖ n¹n ph¸ rõng ®èt n ¬ng lµm rÉy. Nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh tr¹ng nµy lµ viÖc ®Çu t cßn mang tÝnh bao cÊp, ch a cã çch lµm ¨n míi, s¶n xuÊt chØ dõng l¹i ë møc tù cÊp, tù tóc ch a ®i lªn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong khi ®ã thÕ m¹nh cña ®Þa ph ¬ng vÉn lµ ph¸t huy tiÒm n¨ng ®Êt ®ai , lao ®éng. Sö dông ®Êt hîp lý, ph¸t triÓn çc ngµnh nghÒ nh ch¨n nu«i, trång trät, n«ng l©m kÕt hîp...

N¨m 1993 - 1994 x· Må DÒ ®· ® îc sù quan t©m cña UBND huyÖn Mï C¨ng Ch¶i, Së N«ng l©m nghiÖp (cò), h¹t kiÓm l©m vµ l©m tr êng

28

Póng Lu«ng giao kho¸n khoanh nu«i, b¶o vÖ 3.856 ha rõng tù nhiªn vµ ch¨m sãc, trång míi rõng phßng hé theo kÕ ho¹ch hµng n¨m víi ph ¬ng thøc giao kho¸n ®Õn hé gia ®×nh vµ ® îc tr¶ c«ng b»ng g¹o chÝnh v× vËy, ®êi sèng nh©n d©n ®· phÇn nµo gi¶m bít khã kh¨n cho nh©n d©n trong ngµy gi¸p h¹t.

Tuy vËy vÒ mÆt l©u dµi th× ph ¬ng thøc bao cÊp nµy sÏ kh«ng thÓ bÒn v÷ng m·i ® îc. ChÝnh v× vËy tõ th¸ng 9 d íi sù h íng dÉn cña dù ¸n PTNTMN ViÖt Nam - Thuþ §iÓn ®· ¸p dông thö nghiÖm m« h×nh Liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång t¹i b¶n N¶ H¸ng A. §©y lµ ph ¬ngph¸p sö dông nguån tµi nguyªn tõ rõng nu«i rõng, trªn c¬ së ng êid©n qu¶n lý b¶o vÖ tèt rõng, tõ ®©y ng êi d©n cã quyÒn h ëng thô çc s¶n phÈm tõ rõng vµ ® îc thùc hiÖn çc biÖn ph¸p phï hîp ®Ó ®¶m b¶o tµi nguyªn rõng æn ®Þnh bÒn v÷ng mµ gi¶m bít tõ tiÒn hç trî bao cÊp cña nhµ n íc.

N¶ H¸ng A lµ mét b¶n cña x· Må DÒ. Theo kÕt qu¶ qui ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt cña ViÖn thiÕt kÕ N«ng l©m nghiÖp ®· ® îc çc cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt th× b¶n N¶ h¸ng A cã Tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ: 188,0 ha, trong ®ã:

- §Êt N«ng nghiÖp: 69,0 ha.

- §Êt L©m nghiÖp: 113,8 ha.

- §Êt chuyªn dïng: 2,1 ha.

- §Êt thæ c : 1,9ha.

- §Êt ch a sö dông: 1,2 ha.

Toµn b¶n cã 42 hé. Tõ th¸ng 9 n¨m 1999, b¶n N¶ h¸ng A ®· thùc hiÖn thö nghiÖm m« h×nh liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Th«n ®· häp bµn ph©n çc lo¹i rõng hiÖn cã, x©y dùng néi qui qui íc cña th«n, lËp kÕ ho¹ch s¬ bé ®Ó ®¸nh gi¸ çc lo¹i rõng... ®ång thêi ph©n nhãm, bÇu ra ban qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång.

2/ KÕt qu¶ ®iÒu tra ®¸nh gi¸ tµi nguyªn rõng céng ®ång ®· thùc hiÖn th¸ng 9 n¨m 1999 vµ nh÷ng nÐt chÝnh ®Ó so s¸nh víi kÕt qu¶ kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ vµo th¸ng 10/ 2001. KÕt qu¶ cô thÓ nh sau:

KÕt qu¶ ®¸nh gÝa kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng rõng th¸ng 9 n¨m 1999. (sè liÖu nµy lÊy ë kÕ ho¹ch LKQLBVR th«n ®· lµm th¸ng 10 n¨m 1999)BiÓu 1: Ph©n lo¹i rõng (céng ®ång tù ph©n)

Lo¹i rõng Th«n qu¶n lý

Hé qu¶n lý

NT hoÆc LT QLBV

Ghi chó

1. Rõng trång (chñ yÕu lµ th«ng) X X 2. Rõng khoanh nu«i (IC) X X 3. Rõng khoanh nu«i + Trång xen ChÌ San.

X

29

B×nh luËn nhËn xÐt thªm.

- Toµn bé diÖn tÝch ®Êt rõng khoanh nu«i vµ rõng trång do l©m tr êng qu¶n lý, hµng n¨m l©m tr êng kho¸n, hîp ®ång víi x Må DÒ, sau ®ã x l¹i hîp ®ång cô thÓ tíi tõng hé gia ®inhg trong b¶n. Theo hîp ®ång lµ 30 000 ®ång/ ha nh ng thùc tÕ tr¶ l¹i cho d©n lµ 27 000 ®ång / ha

BiÓu: Tæng hîp diÖn tÝch çc lo¹i rõng th«n.(theo céng ®ång tù tÝnh)

Lo¹i rõng Tæng diÖn tÝch

(ha) DiÖn tÝch cña céng ®ång ph©n cho nhãm hé

(ha) Nhãm I( 19 hé) Nhãm II(19 hé) 1. Rõng trång 26,5 13,0 13,5 2. Rõng khoanh nu«i 121,0 60,0 61,0 3. Rõng khoanh nu«i + ChÌ San

2,0 1,0 1,0

Tæng sè 149,5 74,0 75,5

*/ B×nh luËn thªm: rõng khoanh nu«i b¶o vÖ trong th«n hiÖn ®ang ® îc nhµ n íc qui ho¹ch thµnh khu qu¶n lý b¶o vÖ rõng ®Çu nguån xung yÕu. L©m tr êng Póng Lu«ng qu¶n lý b¶o vÖ, hµng n¨m ký hîp ®ång b¶o vÖ víi x·, sau ®ã x· ký hîp ®ång víi th«n vµ hé gia ®×nh.

BiÓu ; §¸nh gi¸ çc loµi c©y gç chÝnh n¨m 1999

ChØ tiªu Loµi Sóm l«ng

Vèi thuèc

S¬n tra

DÎ Lßng trøng

Thµnh ng¹ch

Tretróc

Th«ng

1/ Tèc ®é sinh tr ëng 3 6 5 6 5 6 8 6 2/ Kh¶ n¨ng t¸i sinh 5 10 9 5 7 8 5 7 3/ Gi¸ trÞ sö dông. 2 5 6 5 2 3 3 6 4/ Gi¸ trÞ kinh tÕ. 4 4 7 7 4 5 6 4 5/ Sè l îng hiÖn cã. 5 9 7 7 6 4 7 3 6/ DÔ trång 6 6 8 4 5 4 5 7

Chó dÉn.( B»ng ph ¬ng ph¸p cho ®iÓm tõ 1 ®Õn 10. §iÓm 1: kÐm; ®iÓm 10 lµ tèt thÝ dô: Tèc ®é sinh tr ëng cña c©y Tre tróc lµ: 8 Tèc ®é sinh tr ëng cña c©y Sóm l«ng lµ: 3

KÕt luËn.

- V× ë ®ä ço trªn 1000 m nªn çc c©y cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc tr ng, Rõng chñ yÕu lµ rõng khoanh nu«i b¶o vÖ vµ rõng trång(rõng thuån loµi lµ th«ng ®u«i ngùa, th«ng ba l¸)- Nªn khoanh nu«i b¶o vÖ cho rõng ph¸t triÓn nh÷ng c©y t¸i sinh t¹o ®a d¹ng phong phó tµi nguyªn rõng.

30

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng t¸i sinh hçn giao(th¸ng 10n¨m 2001)

S¶n phÈm Tªn loµi Møc ®é HiÖn tr¹ng khaith¸c

Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1. Gç x©y dùng, ®å méc, lµm nhµ...

- P¬ mu - Vèi thuèc - Dæi - Long n·o rõng- De - Såi dÎ

ÝtnhiÒu Ýt//

//nhiÒu

rÊt Ýt //////

////

D©n//////

////

100% C©y t¸i sinh ® îc qu¶n lý b¶o vÖ nghiªmngÆt

2.Lµm cñi - C©y gç kh« (çc lo¹i) - C©y bôi

NhiÒu

//

TB D©n 100

3. D îc liÖu - Ba kÝch - §ç träng - §¼ng s©m - Tu di - NhiÒu c©y kh¸c Ch a râ c«ng dông)

NhiÒu////////

TB////////

D©n////////

100%

Chó dÉn:

- Møc ®é: NhiÒu; Ýt; trung b×nh.

- HiÖn tr¹ng khai th¸c: Cã nhiÒu; cã Ýt; cã møc ®é trung b×nh.

- Ng êi khai th¸c: Nam hay n÷, Ng êi d©n hay ng êi ngoµi.

- S¶n phÈm: TÝnh theo møc ®é %

- Ghi chó: Ng êi d©n hay ng êi ngoµi khai th¸c.

*/ §¸nh gi¸ b×nh luËn kh¸c.- Míi ph¸t hiÖn thªm mét sè c©y thuèc quÝ do qu¸ tr×nh qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Çc c©y thuèc chñ yÕu lµ ng êi ®n dïng ®Ó ch÷a bÖnh.

- Çc s¶n phÈm rõng chñ yÕu lµ tù tiªu thô. nÕu cã b¸n th× gi¸ rÊt rÎ.

- §êi sèng nh©n qu¸ thiÕu thèn, dÉn ®Õn nhiÒu khi vÉn x©m h¹i t¬i rõng.

31

- Qua hîp ®ång víi l©m tr êng, ng êi d©n ® ® îc lÜnh g¹o hoÆc tiÒn tõ l©m tr êng (27000®/ ha) còng gi¶i quyÕt ® ¬ch thiÕu l êng thùc tõ 1 - 2 th¸ng)

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng Th«ng gç (th¸ng 9 n¨m 2001)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1. Rõng Th«ng sau 15 n¨m ® îc khai th¸c

- Nhùa - Cµnh - Gç

5 - 10 kg/1c©y/ n¨m

Cã D©n 100%

2. Gç xÎ, gç x©y dùng, gç lµm nhµ

- P¬ mu - Dæi - Vèi thuèc - Th«ng

TB////

//

Ýt ////

//

D©n ////

//

80% 20%

3. Cñi ®un - Cµnh th«ng - Lïng sung - C©y bôi

nhiÒu

//

//

nhiÒu

//

//

D©n

//

//

100%

4. D îc liÖu - §¼ng s©m - Hoµng Tinh - Tu Di - Long L·o - MËt ong - S¬n tra - Méc nhÜ

NhiÒu

//

////

//////

NhiÒu

//

////

//////

D©n

////////

//////

50%®Õn60%

40 ®Õn 50%

Chó dÉn:





- Ghi chó: Ng êi d©n hay ng êi ngoµi khai th¸c

*/ §¸nh gi¸ b×nh luËn kh¸c.

32

- Çc c©y d îc liÖu ng êi d©n chñ yÕu dïng ®Ó lµm thuèc.

- ThÞ tr êng tiªu thô khã kh¨n víi çc s¶n phÈm tõ rõng.

- Nhùa th«ng ®· ® îc khia th¸c theo kÕ hoÆc cña l©m tr êng song vÉn cßn h¹n chÕ ch a gi¶i quyÕt ® äc viÖc thiÕu l ¬ng thùc c¶ bµ con n«ng d©n.

- VÉn cßn x©m h¹i tíi rõng mÆc dï ®· gi¶m.

- Tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, phong tôc l¹c hËu, tËp qu¸n canh t¸c truyÒn thèng l©u ®êi vÉn phô thuéc vµo bao cÊp cña nhµ n íc.

BiÓu : Chøc n¨ng phßng hé cña tõng lo¹i rõng (th¸ng 10 n¨m 1999)

Lo¹i rõng B¶o vÖ ®Êt

(Ch©n vµ s ên) B¶o vÖ nguån

n íc. B¶o vÖ khu d©n

c Møc ®é. 1/ Rõng khoanh nu«i t¸i sinh

X X X Xung yÕu

2/ Rõng Th«ng X X X Xung yÕu 3/ Rõng khoanh nu«i + ChÌ San

X X X Xung yÕu

Chó dÉn:

Rõng cã chøc n¨ng b¶o vÖ ®Êt vµ n íc ®¸nh dÊu X, NÕu kh«ng cã chøc n¨ng b¶o vÖ th× bá trèng.

§¸nh gi¸ nhËn xÐt kh¸c.

Chøc n¨ng phßng hé cña rõng phßng hé trªn chñ yÕu b¶o vÖ ®Çu nguån l u vùc s«ng §µ

KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng rõng th¸ng 8 n¨m 2001

33

BiÓu 1: Ph©n lo¹i rõng (céng ®ång tù ph©n)


Hé qu¶n lý

Nhµ n íc QL

NT hoÆc LT QLBV

Ghi chó

I/ Rõng phßng hé1/ Rõng gç t¸i sinh

X XCh a ® îcgiao cÊp

2/ Rõng G«* VÇu X X // 3/ Rõng VÇu*gç*nøa. X X // 4/ §Êt trèng ( trong khu vùc rõng phßng hé)

X X //

II/ Rõng s¶n xuÊt (§· cÊp sæ ®á)

(CNQSD§)

1/ V ên rõng. X X // 2/ Khu rõng trång X X // 3/ Khu ®Êt trèng (ven khu PH) X X //

B×nh luËn nhËn xÐt thªm.

- VÒ diÖn tÝch, ph©n chia çc lo¹i rõng vÉn d÷ nguyªn. Tuy nhiªn tíi thêi ®iÓm n¨m 2001 ®· xuÊt hiÖn thªm 4 hé ë riªng tõ ®ã cã sù thay ®æi nhá vÒ ph©n chia ®Êt ë, ®Êt s¶n xuÊt, ®Êt thæ c .

- PhÇn ®Êt rõng phßng hé nhµ n íc vÉn qu¶n lý theo thñ tôc hµn chÝnh. Uû ban nh©n d©n huyÖn vÉn ch a cã quyÕt ®Þnh giao cÊp ®Êt cho x·, vµ cho th«n.

- Tõ n¨m 1999, do cã viÖc thö nghiÖm ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Rõng ®· ® îc toµn céng ®ång th«n b¶n tham gia qu¶n lý b¶o vÖ do ®ã rõng ®· ® îc qu¶n lý b¶o vÖ tèt h¬n, tõ viÖc tham gia cña céng ®ång cho nªn ®· t×m thÊy nhiÒu loµi c©y t¸i sinh míi mµ tr íc ®©y ch a thÊy. §· ng¨n chÆn ® îc tÖ n¹n ph¸t n ¬ng lµm rÉy, x©m h¹i ®Õn rõng. Nh÷ng khu ®Êt trèng tr íc ®©y ®· ph¸t triÓn thµnh khu vùc khoanh nu«i b¶o vÖ víi nhiÒu loµi c©y t¸i sinh quÝ cã gi¸ trÞ

BiÓu ; §¸nh gi¸ çc loµi c©y gç chÝnh th¸ng 8 n¨m 2001

ChØ tiªu Loµi S©ng

Sung

Såi dÎ

sÕn

Xoan®µo

Géi

L¸t T¸u KÑn Mì

Tr¸m

1/ Tèc ®é sinh tr ëng4 5 5 2 6 3 4 3 4 7 6

2/ Kh¶ n¨ng t¸i sinh 2 4 4 2 3 2 3 1 2 6 4 3/ Gi¸ trÞ sö dông. 8 3 7 8 8 8 9 7 6 9 5 4/ Gi¸ trÞ kinh tÕ. 6 2 5 10 6 7 19 9 8 8 4 5/ Sè l îng hiÖn cã. 3 2 3 4 5 2 2 1 2 2 5 6/ DÔ trång ? ? ? ? 8 ? 6 3 ? 7 5

34

Chó dÉn.

( B»ng ph ¬ng ph¸p cho ®iÓm tõ 1 ®Õn 10. §iÓm 1: kÐm; ®iÓm 10 lµ tèt

thÝ dô: Tèc ®é sinh tr ëng cña c©y Bå ®Ò lµ: 10 Tèc ®é sinh tr ëng cña c©y §inh lµ: 2

*/ So s¸nh víi thùc tr¹ng th¸ng 10 n¨m 1999 cã nh÷ng thay ®æi nh sau:

- §· xuÊt hiÖn nhiÒu c©y t¸i sinh nh l¸t hoa, tr¸m, s©ng, géi, chÑo.... ®Æc biÖt t¹i nh÷ng khu vùc kho¶ng trèng cã nhiÒu c©y mäc nhanh as¸ng xuÊt hiÖn, ®©y lµ nh÷ng c©y tiªn phong cho nh÷ng c©y chÞu bãng ph¸t triÓn thµnh rõng cã gi¸ trÞ sau nµy.

- CÇn tËp trung n©ng cao kh¶ n¨ng t¸i sinh cña nh÷ng loµi c©y cã gi¸ trÞ nh Såi dÎ, rµng rµng...

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng gç t¸i sinh (th¸ng 8 n¨m 2001)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n Ghi chó

1/ X©y dùng - s©ng - Géi - ChÑo - sÕn - Såi dÎ - Mì - Tr¸m

Ýt //////////nhiÒu

Ýt //////

C©y cßn nhá

2/ Cñi ®un - Hu ®ay - hoa tr¾ng - Ba soi

nhiÒu nhiÒu nhiÒu

Ýt Ýt

D©n 90% 10%

3/ §å gia dông

- S©ng - Géi - SÕn

Ýt Ýt D©n 100%

4/ §å méc 0 C©y nhá 5/ Cét, xµ - S©ng

- t¸u muèi - Dæi - Kh¸o

Ýt Ýt Ýt Ýt

Ýt Ýt Ýt Ýt

D©n 100% 0% C©y cßn nhá

6/ C©y thuèc.

- S¬n thôc - Cñ ba m ¬i- Khóc kh¾c. - NhiÒu c©y kh¸c theo tiÕng ®Þa ph ¬ng kh«ng râ.

Ýt Ýt Ýt

Ýt Ýt Ýt

d©n 0% 100%

35

Chó dÉn:






*/ §¸nh gi¸ so s¸nh cã nh÷ng thay ®æi víi n¨m 1999.

- § xuÊt hiÖn nhiÒu loµi c©y cã gi¸ trÞ nh l¸t hoa, sÕn, t¸u, tr¸m, s©ng, géi...§Æc biÖt lµ nh÷ng c©y a s¸ng mäc nhanh nh bå ®Ò, rµng rµng ...

- Rõng khoanh nu«i t¸i sinh ph¸t triÓn m¹nh. § kh«ng cßn hiÖn t îng x©m h¹i tíi rõng. Rõng ® ® îc qu¶n lý b¶o vÖ tèt.

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng gç*vÇu*nøa (th¸ng 10 n¨m 2001)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1/ X©y dùng - Dæi -S©ng - phay - sÕn - mì - trß n©u - tr¸m hång

TbTBTBÝt TBÝt nhiÒu

nhiÒu ////////////

D©n ////////////

80% 20%

2/ Cñi ®un - Hu ®ay -Ba soi

nhiÒu //

nhiÒu //

100%

3/ §å méc C©y nhá 4/ §å gia dông

- vÇu - nøa

nhiÒu TB

Ýt nhiÒu

d©n 100% 50% 50%

5/ Cét, xµ - vÇu nhiÒu Ýt 100% 6/ C©y thuèc.

- Khóc kh¾c - S¬n thôc -Hu ®ay.

100%

7/ Gç chÌn - S©ng - Sung - DÎ - Såi.

Ýt Ýt Ýt Ýt

Ýt Ýt Ýt Ýt

d©nd©nd©nd©n

100%

8/

36

Chó dÉn:






.*/ §¸nh gi¸ nh÷ng thay ®æi so víi n¨m 1999.

- C©y t¸i sinh cßn nhá ph¸t triÓn m¹nh. Chñ yÕu lµ S©ng, mì, sÊu vµ trß n©u, dÆc biÖt lµ çc loµi c©y míi tr íc ®©y ch a thÊy nhl¸t hoa, tr¸m, t¸u, dæi...

- Gç ®å méc gia dùng chñ yÕu lµm ®è nhµ, vai gi êng, kµm khung cöa. . .

- VÇu, nøa ph¸t triÓn m¹nh vµ cã thÞ tr êng tèt t¹i ®Þa ph ¬ng

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng VÇ u*gç *nøa (th¸ng 8 n¨m 2001)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1/ X©y dùng - Mì - sÕn - dæi-s©ng - Géi - Såi

rÊt Ýt //////////

Ýt //////

d©n 100%

2/ Cñi ®un - Hu ®ay -Ba soi - nøa

nhiÒu //tb

nhiÒu //nhiÒu

d©n 80% 20%

3/ §å méc C©y nhá 4/ §å gia dông

- vÇu - nøa - s©ng - géi - s«i chanh - rµng rµng

nhiÒu TBÝtÝtÝtÝt

Ýt nhiÒu tbtbtbtb

d©n // // // // //

70% 30%

5/ Cét, xµ - vÇu nhiÒu Ýt 100% 6/ C©y thuèc.

- Khóc kh¾c - S¬n thôc -Hu ®ay.

Ýt Ýt d©n 100%

37

Chó dÉn:






.*/ §¸nh gi¸ b×nh luËn cã nh÷ng thay ®æi so víi n¨m 1999.*§¸nh gi¸ b×nh luËn

- Çc s¶n phÈm mì, sÕn, s©ng. . . cã Ýt h¬n ë rõng gç vÇu vµ rõng gç t¸i sinh rÊt nhiÒu. C©y d îc liÖu cã Ýt h¬n so víi ë rõng gç t¸i sinh.

- C©y t¸i sinh ph¸t triÓn m¹nh.

- Rõng khoanh nu«i ®· ® îc qu¶n lý b¶o vÖ tèt.





c Møc ®é. 1/ Rõng gç t¸i sinh

X X X Ýt

2/ Rõng Gç*vÇu X X X NhiÒu h¬n 3/ Rõng VÇu*gç*nøa

X X X NhiÒu h¬n

Chó dÉn:


§¸nh gi¸ nhËn xÐt kh¸c(thay ®æi so víi n¨m 1999)

Chøc n¨ng phßng hé cña rõng phßng hé trªn chñ yÕu b¶o vÖ ®Çu nguån çc con suèi. B¶o vÖ ®Êt, nguån n íc t íi phôc vô s¶n xuÊt, t íi tiªu, sinh ho¹t cho bµ con trong th«n §Ìo Thao vµ Xãm trong.

- Ng êi d©n trong th«n ® cã ý thøc qu¶n lý b¶o vÖ rõng rÊt cao, ® ng¨n chÆn ® îc tÖ n¹n x©m h¹i tíi rõng. Ng êi d©n ® hiÓu ® îc lîi Ých t¸c dông cña rõng cho nªn ® cïng nhau b¶o vÖ tèt.

38

C¨n cø vµo 5 tiªu chÝ nh trªn. Nhãm c«ng t¸c ®¸nh gi¸ møc ®é æn ®Þnh bÒn v÷ng cña tõng lo¹i rõng nh sau.

I/ §¸nh gi¸ møc ®é æn ®Þnh bÒn v÷ng cña rõng trång th«ng

1/ VÒ quyÒn sö dông ®Êt.

* §¸nh gi¸ møc ®é æn ®Þnh lo¹i: B

2/ Tµi nguyªn rõng.

* §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i: B

3/ T¸c ®éng cña nhµ n íc.

*/ §¸nh gi¸ møc ®é: A

4/ Tham gia cña céng ®ång.

- Th«n, b¶n ®· häp d©n ®Ó bµn kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng céng ®ång ®· ® îc nhÊt trÝ th«ng qua.

- Céng ®ång ®· ph©n thµnh 2 nhãm qu¶n lý b¶o vÖ, mçi nhãm ®Òu bÇu ra nhãm tr ëng nhãm phã. Céng ®ång ®· diÒu tra thùc ®Þa x¸c ®Þnh gianh giíi th«n, ranh giíi çc lo¹i rõng cña céng ®ång víi çc x· kh¸c, th«n kh¸c vµ chñ kh¸c.

- Th«n ®· x©y dùng ® îc qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng. B¶n qui ícnµy ®· ® îc th«ng qua toµn th«n, ® îc sù nhÊt trÝ phª duyÖt Héi ®ång nh©n d©n x· vµ ® îc phª duyÖt cña Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n huyÖn.

- Th«n ®· tæ chøc b¶o vÖ rõng theo chuyªn tr¸ch, céng ®ång qu¶n lý b¶o vÖ tÝch cùc ®¹t hiÖu qu¶ tèt

- Tuy nhiªn Qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng th«n b¶n sau khi ® îc phª duyÖt ch a ® îc phæ biÕn réng r·i vµ ® îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ t¹i céng ®ång th«n b¶n.

*/ §¸nh gi¸ møc ®é tham gia cña céng ®ång: B

5/ VÒ quyÒn h ëng lîi cña hé gia ®×nh vµ céng ®ång.

- Çc hé gia ®×nh trong céng ®ång ® îc h ëng tiÒn hç trî tõ Ng©n s¸ch Nhµ n íc th«ng qua viÖc nhËn hîp ®ång kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ tõ L©m tr êng vµ cña h¹t kiÓm l©m Mï C¨ng Ch¶i.

- § îc h ëng s¶n phÈm n«ng l©m kÕt hîp, nh ng s¶n phÈm n«ng, l©m kÕt hîp l¹i Ýt. ThÞ tr êng tiªu thô rÊt khã kh¨n.

- § îc sö dông chøc n¨ng phßng hé cña rõng (cung cÊp, ®iÒu tiÕt nguån n íc...)

39


Tãm l¹i: Ph ¬ng thøc qu¶n lý hiÖn t¹i ch a thËt bÒn v÷ng.

II/ T ¬ng tù víi:rõng khoanh nu«i t¸i sinh (IC)

1/ QuyÒn sö dông ®Êt: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i B

2/ Tr¹ng th¸i rõng: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i B

3/ Møc ®é t¸c ®éng cña Nhµ n íc: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i B

4/ Møc ®é tham gia cña céng ®ång: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i B

5/ Nh÷ng lîi Ých tõ rõng céng ®ång ® îc h ëng: §¸nh gi¸ lo¹i B

Tãm l¹i: Theo çc c«ng cô ®Þnh vÞ cho thÊy m« h×nh qu¶n lý hiÖn t¹i ch a thËt bÒn v÷ng.

KÕ ho¹ch Qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng b¶n N¶ H¸ng A

I/ Môc tiªu chÝnh.

- Qu¶n lý b¶o vÖ rõng ® îc tèt.

- N©ng cao ® îc thu nhËp tõ rõng.

- Duy tr× tèt chøc n¨ng phßng hé cña rõng.

II/ Ho¹t ®éng.

1. Tr×nh UBND huyÖn QuyÕt ®Þnh giao kho¸n rõng vµ ®Êt rõng cho UBND X· Må DÒ ®Ó X· tiÕp tôc giao kho¸n tiÕp cho b¶n N¶ H¸ng A.

- Trªn c¬ së ®· cã:

+ B¶n ®å hiÖn tr¹ng m« t¶ tµi nguyªn rõng vµ b¶n ®å giao ®Êt L©m nghiÖp.

+ Qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng ®· ® îc UBND xa vµ UBND huyÖn th«ng qua.

+ B¶n m« t¶ vµ kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng Céng ®ång b¶n n¶ H¸ng A

+ Tê tr×nh xin giao cÊp ®©t cña UBND x· Må DÒ.

- Tr¸ch nhiÖm: Nhãm qu¶n lý dù ¸n cña HuyÖn, x·, b¶n N¶ H¸ng A.

2. Duy tr× ho¹t ®éng qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

40

- LÞch sinh ho¹t. Møc ®i tuÇn b¶o vÖ theo qui ®Þnh

- TuÇn tra canh g¸c.

- Tæng kÕt ®óc rót kinh nghiÖm, b¸o ço kÕt qu¶....

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n th«n vµ b¶n N¶ H¸ng A.

3. Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh.

- X©y dùng ® êng b¨ng c¶n löa.

- TØa th a c©y giµ cçi, chÕt.

- ChÆt tØa cµnh lµm cñi ®un.

- Lµm giµu khu rõng hiÖn cã. B»ng çc loµi c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ trång thªm çc loµi c©y thuèc.

- Trång bç xung rõng míi vµo çc khu vùc ®Êt trèng.

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n huyÖn, x· , th«n vµ cña céng ®ång.

4. Tham gia çc líp tËp huÊn.

- §Þa ®iÓm t¹i çc th«n vµ çc ®Þa ®iÓm kh¸c.

- Néi dung vÒ:

+ Çc kiÕn thøc kü thuËt nh trång trät; ch¨n nu«i; çc m« h×nh n«ng l©m kÕt hîp..

+ Çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch: LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, çc nghÞ ®Þnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ n íc

- Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý th«n b¶n vµ céng ®ång.

5/ X©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng hµnh n¨m. Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ th êng xuyªn.

Çch x©y dùng KÕ ho¹ch qu¶n lý cô thÓ nh ®· thùc hiÖn.

ChÞu tr¸ch nhiÖm:

- Ban qu¶n lý dù ¸n huyÖn.

- Ban qu¶n lý dù x·, th«n

41

KiÕn nghÞ - §Ò xuÊt.

1. §Ò nghÞ Uû ban nh©n d©n huyÖn giao cÊp ®Êt cho x· ®Ó x· giao kho¸n rõng vµ ®Êt rõng cho th«n qu¶n lý b¶o vÖ víi thêi gian æn ®Þnh l©u dµi ®Ó ng êi d©n yªn t©m ®Çu t qu¶n lý b¶o vÖ, ph¸t triÓn vèn rõng hiÖn cã ®ång thêi lµm giµu rõng.

2. §Ò nghÞ nhµ n íc tiÕp tôc më réng ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng cho çc th«n cßn l¹i trong x· cïng thùc hiÖn néi qui qui chÕ qu¶n lý b¶o vÖ chung. Cã nh vËy hiÖu lùc qu¶n lý b¶o vÖ rõng míi ®¹t hiÖu qu¶, nÕu thùc hiÖn chØ mét vµi th«n nhá sÏ mang tÝnh chÊt nhá, lÎ kh«ng ®ång bé v× vËy sÏ cã nhiÒu bÊt cËp trong thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

3. Song song víi vÊn ®Ò qui ho¹ch vµ giao ®Êt cho céng ®ång æn ®Þnh, l©u dµi nhµ n íc cÇn hç trî cho céng ®ång ph¸t triÓn vÒ.

3.1. VÒ kiÕn thøc:

- ChuyÓn giao çc kiÕn thøc qu¶n lý b¶o vÖ rõng nh luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng

- Çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh vµ trång rõng nh : T¨ng c êng gi¸ trÞ cho rõng nh xóc tiÕn çc loµi c©y cã gi¸ trÞ ph¸t triÓn; §a d¹ng çc s¶n phÈm cho rõng.

- Çc biÖn ph¸p n«ng l©m kÕt hîp nh thùc hiÖn vµ x©y dùng çc m« h×nh mÉu nh m« h×nh canh t¸c trªn ®Êt dèc nh m« h×nh SALT1. SALT2 ....cã nh vËy ng êi d©n míi cã ®iÒu kiÖn ®Çu t , æn ®Þnh l ¬ng thùc, gi¶i quyÕt ® îc thiÕu thèn l ¬ng thùc míi yªn t©m b¶o vÖ rõng.

- §Çu t x©y dùng vµ ph¸t triÓn çc m« h×nh nh c©y ¨n qu¶, ch¨n nu«i, n«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶...



3.2. Vèn.

- Cïng çc kiÕn thøc vÒ vèn cÇn gióp ®ì hç trî n«ng d©n vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, lÊy ng¾n nu«i dµi th«ng qua çc chu kú vay vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n ®Ó hç trî n«ng d©n ph¸t triÓn ch¨n nu«i, trång trät, ....

- Hç trî gièng c©y trång vËt nu«i n¨ng suÊt cao vÒ trång t¹i th«n b¶n.

- Hç trî vèn ph¸t triÓn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh më tr êng häc cÊp 1, tr¹m x¸ t¹i th«n. X©y dùng më réng ph¸t triÓn ® êng liªn th«n ®Ó gióp th«n më mang ph¸t triÓn thÞ tr êng, tiªu thô çc s¶n phÈm hµng ho¸.

42

- Gióp th«n sè vèn ban ®Çu th«ng qua quÜ ph¸t triÓn th«n b¶n ®Ó th«n phôc vô cho ho¹t ®éng LKQLBVR nh duy tr× tuÇn tra canh g¸c, héi häp ban ®Çu, lµm biÓn b¸o, cét mèc ®ång thêi thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh nh lµm ® êng gianh c¶n löa, lµm giµu rõng...

+ Th«ng qua ch ¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng nhµ n íc cÇn ph¸t triÓn trång míi, khoanh nu«i, ch¨m sãc vµ b¶o vÖ rõng t¨ng thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ møc thu nhËp cho ng êi d©n. Riªng khu vùc rõng phßng hé rÊt xung yÕu vµ xung yÕu nh khu vùc rõng giµ ®Ó qu¶n lý b¶o vÖ ® îc h ëng møc kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ rõng 100 000 ®ång/ ha/ n¨m.

3.3 ThÞ tr êng.

Khi ng êi d©n ® îc thu h¸i l©m s¶n ngoµi gç vµ ® îc phÐp khai th¸c sö dông gç khi rõng ®ñ tiªu chuÈn, vÊn ®Ò quan träng lµ lµm sao ®Ó nh÷ng l©m s¶n ®ã kh«ng chØ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña b¶n th©n hä mµ cßn trë thµnh hµng ho¸, t¹o cho hä cã thu nhËp b»ng tiÒn ®Ó mua s¾m l ¬ng thùc thùc phÈm vµ ngh÷ng vËt dông cÇn thiÕt kh¸c cho b¶n th©n vµ gia ®×nh. T¹i x· Må DÒ - huyÖn Mï C¨ng Ch¶i. B×nh qu©n thu nhËp 1 ngµy c«ng lao ®éng chØ thu ® îc kho¶n 5 000 ®Õn 7 000 ®/ c«ng lµ qu¸ thÊp, kh«ng t ¬ng xøng víi søc lao ®éng mµ hä bá ra, nguyªn nh©n chØ v× d©n kh«ng biÕt ® îc gi¸ c¶ thÞ tr êng, hoÆc thÞ tr êng ë qu¸ xa n¬i tiªu thô, bÞ t th ¬ng Ðp cÊp, Ðp gi¸ vµ do ® êng qu¸ xa, qu¸ xÊu ph¶i mÊt nhiÒu c«ng ®Ó vËn chuyÓn. V× vËy ®Ò nghÞ Nhµ n íc cã chÝnh s¸ch hç trî vµ bao tiªu s¶n phÈm gióp ®ì n«ng d©n, th«ng b¸o gi¸ c¶ kÞp thê× khi cÇn mua b¸n.

KÕ ho¹ch qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng phßng hé trªn ®Êt ch a ® îc giao cÊp sæ ®á cho hé gia ®×nh.

I/ Môc tiªu chÝnh.

1. Qu¶n lý b¶o vÖ rõng tèt.

2. N©ng cao tû lÖ thu nhËp tõ rõng.

3. Duy tr× tèt chøc n¨ng phßng hé cña rõng (gi÷ ®Êt + n íc)

II/ HiÖn tr¹ng.

1. ThÞ tr êng tiªu thô rÊtkhã kh¨n.

2. Kh¶ n¨ng t¸i sinh cña çc loµi c©y b¶n ®Þa rÊt cao.

3. §Êt rõng ch a ® îc giao cÊp sæ ®á cho hé, do vËy ch a t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ¸p dông kü thuËt l©m sih ®Ó ph¸t triÓn rõng.

4. N«ng d©n ch a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

5. Do ® êng s¸ xa x«i, ® êng dèc vµ sÊu, ®Þa ph ¬ng khã cã c¬ héi ®Ó ® îc b¸n çc s¶n phÈm rõng (gç, s¶n phÈm vµ çc l©m s¶n kh¸c...)

43

6. Rõng chñ yÕu lµ rõng t¸i sinh nªn ch a cã s¶n phÈm nhiÒu chñ yÕu ®Ó khoanh nu«i b¶o vÖ, nguån thu tõ rõng hÇu nh kh«ng cã lµ bao nhiªu.

7. VÊn ®Ò l ¬ng thùc bÞ thiÕu ®ãi nghiªm träng

III/ Ho¹t ®éng.

1. Tr×nh UBND huyÖn phª duyÖt quyÕt ®Þnh giao kho¸n ®Êt rõng phßng hé cho x , th«n víi thêi h¹n l©u dµi 50 n¨m. hiÖn t¹i th«n ®· hoµn thµnh çc thñ tôc nh :

- B¶n ®å hiÖn tr¹ng ph©n çc lo¹i rõng vµ b¶n ®å giao ®Êt.

- Qui íc qu¶n lý b¶o vÖ cña th«n ®· ® îc th«ng qua toµn th«n, x·, huyÖn.

- B¶n miªu t¶ s¬ bé tµi nguyªn rõng.

- Tê tr×nh xin giao cÊp cña UBND x·

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n cña th«n vµ cña huyÖn

2. Cñng cè ph¸t triÓn tæ chøc.

- TiÕp tôc æn ®Þnh ban qu¶n lý b¶o vÖ rõng cña th«n b¶n.

- X©y dùng thêi gian biÓu tuÇn tra, héi nghÞ, qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

- B¸o ço kÕt qu¶ qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

- Rót kinh nghiÖm th«ng qua häp d©n toµn céng ®ång nhÊt trÝ.

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n th«n.

3. Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh

- T¨ng c êng gi¸ trÞ cho rõng: Xóc tiÕn t¸i sinh c©y gç cã gi¸ trÞ nhP¬ Mu, Dæi, Vèi thuèc...

- §a d¹ng s¶n phÈm cho rõng: Lµm giµu rõng (® a mét sè c©y gç quÝ, c©y thuèc, l©m s¶n phô vµ rõng...)

- VÖ sinh rõng.

Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý dù ¸n cña th«n tæ chøc, h íng dÉn, ®µo t¹o.

4. Çc ho¹t ®éng kh¸c.

- Lµm ® êng gianh c¶n löa.

44

- Lµm biÓn b¸o cét mèc.

- Tham gia héi häp th«n, tham gia çc líp ®µo t¹o, çc ®ît tËp huÊn...

Tr¸ch nhiÖm: Toµn th«n, ban qu¶n lý dù ¸n th«n.

5. Tham gia çc líp tËp huÊn.

- §Þa ®iÓm t¹i çc th«n vµ çc ®Þa ®iÓm kh¸c.

- Néi dung vÒ:

+ Çc kiÕn thøc kü thuËt nh trång trät; ch¨n nu«i; çc m« h×nh n«ng l©m kÕt hîp..

+ Çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch: LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, çc nghÞ ®Þnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ n íc

- Tr¸ch nhiÖm: Ban qu¶n lý th«n b¶n vµ céng ®ång.

45

PhÇn 4. Mét sè nhËn xÐt, kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt

1. Mét sè ®¸nh gi¸ nhËn xÐt ban ®Çu

Sau gÇn 4 n¨m thùc hiÖn thö nghiÖm m« h×nh LKQLBV rõng. §· rót ra ® îc mét sè nhËn xÐt sau.

1.1. ViÖc thö nghiÖm m« h×nh LKQLBVR ®· vµ ®ang phï hîp víi c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ n íc, ® îc sù h ëng øng nhÊt trÝ cao céng ®ång 8 th«n b¶n, ®Æc biÖt ® îc sù cæ vò gióp ®ì nhiÖt t×nh cña çc cÊp chÝnh quyÒn tõ ®Þa ph ¬ng th«n, x·, huyÖn còng nh çc ban ngµnh liªn quan.

1.2. Ph ¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, dÔ lµm, ng êi d©n trong céng ®ång cã thÓ tù x©y dùng kÕ ho¹ch cña m×nh nÕu ® îc h íng dÉn tËp huÊn.

1.3. Qua qu¸ tr×nh tham gia cïng bµn b¹c trao ®æi ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng, x©y dùng néi qui, x©y dùng vµ sö dông quÜ, ph ¬ng ¸n ¨n chia... T¹o cho ng êi d©n hiÓu biÕt râ h¬n, tr¸ch nhiÖm cao h¬n vÒ rõng ®ång thêi t¹o ra sù ®oµn kÕt g¾n bã gi÷a ng êi d©n trong céng ®ång tÝch cùc tham gia qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

1.4. Rõng ®· ® îc ng êi d©n thùc sù coi nh cña chÝnh m×nh (khi chÝnh ng êi d©n tù x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ vµ nhËn ® îcQuyÕt ®Þnh cña UBND huyÖn giao rõng vµ ®Êt rõng cho UBND x·, th«n qu¶n lý b¶o vÖ). T¹o ra sù g¾n kÕt, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, tÝnh tù gi¸c cao cña c¶ céng ®ång trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

1.5. Do ® îc bµn b¹c vµ th¶o luËn nhiÒu cho nªn céng ®ång ®· hiÓu biÕt tèt h¬n vÒ ho¹t ®éng l©m nghiÖp nh : Çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh, tØa th a, ch¨m sãc vµ lµm giµu rõng, luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng...

1.6. Rõng ®· ® îc qu¶n lý b¶o vÖ rÊt tèt. §Æc biÖt sau khi thùc hiÖn thö nghiÖm ph ¬ng ph¸p, nhiÒu n¬i ®· ng¨n chÆn triÖt ®Ó t×nh tr¹ng ph¸t n ¬ng lµm rÉy, ch¸y rõng, khai th¸c bõa b·i, x©m lÊn ®Êt ®ai vµ çc x©m h¹i kh¸c tíi hoµn c¶nh rõng. Rõng ®· ® îc phôc håi phñ xanh nhanh chãng ®Æc biÖt lµ rõng khoanh nu«i t¸i sinh víi nhiÒu loµi c©y gç quÝ cã gi¸ trÞ xuÊt hiÖn. §éng vËt quÝ hiÕm ®· xuÊt hiÖn trë l¹i.

1.7. Hy väng ho¹t ®éng liªn kÕt Qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång sÏ ® îc triÓn khai më réng ra nh÷ng n¬i cã nhiÒu rõng. Ph ¬ng ph¸p nµy cÇn ® îc nhµ n íc xem xÐt nh÷ng ®iÓm tèt phï hîp ®Ó vËn dông ® a vµo c¬ chÕ chÝnh s¸ch thùc hiÖn cho viÖc qu¶n lý b¶o vÖ rõng chung cho toµn quèc.

46

2. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt

1/ Ph ¬ng ph¸p tæ chøc thùc hiÖn.

Qua thêi gian thùc hiÖn thö nghiÖm ph ¬ng ph¸p gÇn 4 n¨m trªn qui m« 8 th«n thuéc ®Þa bµn cña 4 huyÖn, mÆc dï ph ¬ng ph¸p ®· ® îcsù h ëng øng cña céng ®ång vµ çc c¬ quan ban ngµnh liªn quan. Song ®Ó m« h×nh thö nghiÖm ®¹t hiÖu qu¶ vµ s¸t víi thùc tÕ h¬n n÷a cÇn cã mét sè ®iÒu chØnh nh sau

VÒ b íc thùc hiÖn. Cô thÓ lµ cÇn ph¶i cã QuyÕt ®Þnh giao ®Êt giao rõng cña UBND huyÖn cho UBND x·, th«n ngay tõ giai ®o¹n I. Sau ®ã míi ®Õn b íc: LËp kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng; Thùc hiÖn kÕ ho¹ch; Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸; §iÒu chØnh råi tiÕp tôc quay vÒ X©y dùng kÕ ho¹ch. Cø tiÕp tôc theo mét chu tr×nh khÐp kÝn.

BiÓu thÞ b»ng s¬ ®å sau.

§Ó cã ® îc quyÕt ®Þnh giao ®Êt, giao rõng cña UBND huyÖn ®Õn x·, th«n cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ 4 tµi liÖu sau.

*/ B¶n ®å hiÖn tr¹ng tµi nguyªn rõng, b¶n ®å giao ®Êt giao rõng. Trong b¶n ®å nµy x¸c ®Þnh râ gianh giíi th«n, gianh giíi çc lo¹i rõng vµ ®Êt rõng, x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng qu¶n lý cña tõng khu vùc rõng.

QuyÕt ®Þnh giao ®Êt, giao rõng cña UBND huyÖn cho x·,

th«n qu¶n lý b¶o vÖ

+ X¸c ®Þnh çc lo¹i rõng vµ t×nh tr¹ng qu¶n lý.

+ TÝnh to¸n ® îc diÖn tÝch tõng lo¹i rõng.

+ Miªu t¶ tµi nguyªn tõng lo¹i rõng.

+ B¶n ®å ph©n râ tµi nguyªn rõng.

Th êng tû lÖ: 1/ 10 000 hoÆc 1/ 5 000

+ Qui íc cña th«n ®· ® îc th«ng qua x·, huyÖn.

+ Tê tr×nh cña UBND x· xin giao cÊp ®Êt.

LËp kÕ ho¹ch Qu¶n lý b¶o vÖ rõng - Tr×nh duyÖt vµ ® îc th«ng qua H¹t kiÓm l©m vµ Tr ëng ban N«ng l©m x·

Thùc thi kÕ ho¹ch

Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ th êng xuyªn qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng §iÒu chØnh sao cho phï hîp víi tõng giai ®o¹n

47

B¶n ®å th êng víi tû lÖ: 10 000; 5 000; 2 000.

*/ Tµi liÖu m« t¶ tµi nguyªn rõng ®¬n gi¶n (víi tõng lo¹i rõng), kÕ ho¹ch ng¾n gän viÖc thùc hiÖn qu¶n lý b¶o vÖ rõng. TÝnh to¸n diÖn tÝch tõng lo¹i rõng. Tæng diÖn tÝch tõng lo¹i rõng cÇn ® îc giao kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ ®Õn x·, th«n.

*/ Qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång ®· ® îc th«ng qua tõ th«n, x· ®Õn huyÖn.

*/ Tê tr×nh xin ® îc giao kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ rõng cho x· th«n cña UBND x· ®Õn UBND HuyÖn.

VÒ thêi gian:§Ó hoµn chØnh X©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng cÇn 8 ngµy (nh ®· lµm víi 8 th«n) rót xuèng chØ cßn 3 ®Õn 4 ngµy. Víi kÕ ho¹ch ng¸n gän, chñ yÕu b»ng m« t¶ rÔ hiÓu vµ ®i th¼ng träng t©m ®Õn Khu vùc qu¶n lý rõng ® îc ®Ò xuÊt hç trî.

VÒ néi dung:

- CÇn nªu râ çch lµm cô thÓ trong phÇn gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸.

- Trong b¶n KÕ ho¹ch Qu¶n lý b¶o vÖ rõng cÇn cã sù phª duyÖt cña cÊp cã thÈm quyÒn (cô thÓ lµ H¹t kiÓm l©m së t¹i vµ Tr ëng ban N«ng l©m x·) §ång thêi cÊp thÈm quyÒn nµy chÞu tr¸ch nhiÖm ®¸nh gi¸ gi¸m s¸t nh÷ng ®æi thay trong thêi gian thùc hiÖn thö nghiÖm m« h×nh.

VÒ qui m« thùc hiªn thö nghiÖm: Qui m« thùc hiÖn thö nghiÖm M« h×nh LKQLBVR Céng ®ång nªn thùc hiÖn víi qui m« cÊp x· Cã nh vËy hiÖu lùc qu¶n lý b¶o vÖ rõng toµn th«n, x· míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. NÕu chØ thùc hiÖn m« h×nh víi mét vµi th«n trong x· sÏ mang tÝnh chÊt nhá, lÎ kh«ng ®ång bé v× vËy sÏ cã nhiÒu bÊt cËp trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

2.VÒ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai.

- Çc th«n ®· tham gia thö nghiÖm, trªn c¬ së qui ho¹ch, lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý b¶o vÖ rõng, çc tµi liÖu ®· hoµn chØnh ®Ò nghÞ UBND huyÖn nhanh chãng hoµn thµnh viÖc giao ®Êt vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt (b»ng QuyÕt ®Þnh cña UBND huyÖn giao ®Êt giao rõng cho UBND x·, th«n qu¶n lý b¶o vÖ) cho 7 th«n (trõ b¶n Giµng Cµi) phÇn diÖn tÝch rõng phßng hé ®· thùc hiÖn thö nghiÖm ph ¬ngph¸p.

- Rµ so¸t l¹i quÜ ®Êt vµ rõng hiÖn do çc l©m tr êng quèc doanh ®ang qu¶n lý. Nh÷ng phÇn ®Êt nµo l©m tr êng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng qu¶n lý sö dông cã hiÖu qu¶ hoÆc kh«ng ®¸p øng môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña l©m tr êng th× chuyÓn tr¶ cho chÝnh quyÒn ®Þa ph ¬ng ®Ó

48

giao cho x·, céng ®ång th«n b¶n, hé gia ®×nh hoÆc ç nh©n qu¶n lý sö dông æn ®Þnh l©u dµi.

ThÝ dô:

L©m tr êng Póng Lu«ng qu¶n lý b¶o vÖ gÇn 20 000 ha vµ triÓn khai dù ¸n 661 trªn 60 000 ha (tæng céng lµ 80 000 ha) víi ®éi ngò çn bé c«ng nh©n viªn cña l©m tr êng lµ 150 ng êi trong ®ã cã 25 ng ¬× lµ çn bé gi¸n tiÕp. Nh vËy viÖc qu¶n lý lµ qu¸ kh¶ n¨ng cña l©m tr êng, v× vËy nªn rµ so¸t l¹i quÜ ®Êt vµ rõng, tæ chøc l¹i l©m tr êngtheo QuyÕt ®Þnh 187. Nh÷ng diÖn tÝch rõng tù nhiªn tuy thuéc qui ho¹ch vïng phßng hé xung yÕu, nh ng ph©n bè r¶i r¸c xen kÏ víi ®Êt n«ng nghiÖp vµ khu vùc d©n c nh b¶n Mµ Lµ Thµng th× nªn chuyÓn tr¶ cho chÝnh quyÒn ®Þa ph ¬ng ®Ó giao cho çc céng ®ång d©n cth«n b¶n qu¶n lý b¶o vÖ vµ sñ dông.

- L©m tr êng V¨n ChÊn cÇn bµn b¹c trao ®æi cô thÓ víi x· NËm Lµnh, vµ b¶n NËm KÞp vÒ gianh giíi gi÷a phÇn ®Êt cña l©m tr êng vµ cña th«n (cô thÓ L©m tr êng kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ víi b¶n NËm KÞp lµ 530 ha rõng khoanh nu«i b¶o vÖ vµ 86 ha ®Êt rõng trång) ®ång thêi x¸c ®Þnh râ çc lo¹i rõng vµ ®Êt rõng ®Ó UBND huyÖn ra QuyÕt ®Þnh giao ®Êt giao rõng cho x· th«n qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

- Rµ so¸t l¹i çc hîp ®ång kho¸n b¶o vÖ, khoanh nu«i t¸i sinh vµ trång rõng gi÷a çc tæ chøc Nhµ n íc (ban qu¶n lý rõng phßng hé, ®Æc dông, l©m tr êng quèc doanh) víi çc hé gia ®×nh çc nh©n vµ céng ®ång. ChuyÓn tõ h×nh thøc kho¸n ng¾n h¹n (mét n¨m) vµ dïng tiÒn ®Ó kho¸n sang h×nh thøc kho¸n æn ®Þnh l©u dµi 50 n¨m nh nghÞ ®Þnh 01/ CP qui ®Þnh vµ cho ng êi nhËn kho¸n ® ¬ch h ëng lîi Ých tõ rõng ®Ó hä yªn t©m ®Çu t tiÒn cña c«ng søc cho rõng. §Ó lµm ® îcviÖc nµy çc n«ng l©m tr êng nh L©m tr êng Póng Lu«ng, L©m tr êng V¨n ChÊn, L©m tr êng Yªn B×nh, cÇn rµ so¸t l¹i quÜ ®Êt còng nh çc hîp ®ång kho¸n b¶o vÖ, khoanh nu«i t¸i sinh vµ trång rõng víi tõng hé gia ®×nh, ç nh©n vµ céng ®ång. Bªn kho¸n vµ Bªn nhËn kho¸n cÇn thèng nhÊt, bµn b¹c l¹i víi nhau vÒ nghÜa vô, quyÒn lîi cña mçi bªn ®Ó ký kÕt hîp ®ång kho¸n míi cã thêi h¹n æn ®Þnh l©u dµi (víi rõng phßng hé, rõng s¶n xuÊt cã thÓ 50 n¨m hoÆc víi rõng s¶n xuÊt th× theo chu kú sinh tr ëng cña c©y rõng).

- KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a chøc n¨ng phßng hé cña rõng. Cho phÐp khai th¸c l©m s¶n trªn rõng phßng hé ®Ó ng êi ® îc giao vµ ng êi nhËn kho¸n rõng ® îc quyÒn khai th¸c vµ thô h ëng l©m s¶n trªn c¬ së vÉn duy tr× vµ ph¸t huy t¸c dông phßng hé cña rõng. §ång thêi cÇn cã chÝnh s¸ch cho ng êi d©n vµ céng ®ång ® îc h ëng lîi Ých tõ rõng khi ® îc giao ®Êt, giao rõng, hoÆc kho¸n b¶o vÖ rõng khoanh nu«i t¸i sinh vµ trång rõng.

3/ QuyÒn h ëng lîi tõ rõng.

Mét tr êng hîp hé gia ®×nh nhËn kho¸n b¶o vÖ khoanh nu«i t¸i sinh rõng tù nhiªn ë vïng phßng hé ®Çu nguån th× ® îc h ëng çc quyÒn lîi sau.

49

+ § îc h ëng tiÒn c«ng kho¸n b¶o vÖ rõng theo qui ®Þnh hiÖn hµnh.

+ § îc thu h¸i l©m s¶n phô, hoa qu¶, dÇu nhùa trong qu¸ tr×nh b¶o vÖ, khoanh nu«i t¸i sinh rõng theo h íng dÉn cña ban qu¶n lý rõng.

+ § îc khai th¸c tËn dông c©y gç kh«, c©y ®æ g·y, c©y s©u bÖnh, gç tËn dông cßn n»m l¹i sau khai th¸c... L©m s¶n tËn thu ® îc tù do sö dông, miÔn thuÕ tµi nguyªn.

+ § îc khai th¸c m¨ng vµ tre, nøa víi c êng ®é khai th¸c tèi ®a 30 % sè c©y khi rõng tre, nøa ®¹t ®é tµn che 80% theo sù h íng dÉn vµ gi¸m s¸t cña Ban qu¶n lý rõng. Gi¸ trÞ l©m s¶n thu ® îc sau khi nép thuÕ, hé gia ®×nh ® îc h ëng 87%, bªn giao kho¸n 10% vµ ng©n s¸ch x· 3%.

+ § îc khai th¸c gç theo ph ¬ng thøc chÆt chän víi khèi l îng tèi ®a kh«ng qu¸ 20% tr÷ l îng c©y ®øng khi rõng phßng hé ® îc phÐp khai th¸c theo thiÕt kÕ do Ban qu¶n lý rõng lËp, Së N«ng nghiÖp vµ PTNT thÈm ®Þnh vµ ® îc cÊp giÊy phÐp kahi th¸c.

Gi¸ trÞ khai th¸c sau khi nép thuÕ ® îc ph©n phèi theo tû lÖ sau:

Tû lÖ ph©n chia (%) HiÖn tr¹ng rõng Hé nhËn

kho¸nBªn giao

kho¸n

Nép ng©n

s¸ch x

Tr¹ng th¸i A: Rõng thø sinh nghÌo kiÖt, nhiÒu d©y leo bôi rËm, cßn sãt l¹i mét sè c©y gç cã ® êng kÝnh trªn 30 cm, nh ng chÊt l îng gç xÊu.

87 10 3

Tr¹ng th¸i B: Rõng phôc håi, ® êng kÝnh c©y gç phæ biÕn d íi 20 cm

82 15 3

Tr¹ng th¸i C: Rõng ®· bÞ khai th¸c qu¸ møc nh ng ®· cã thêi gian phôc håi tèt víi c©y gç t¸i sinh cã ® êngkinhs phæ biÕn tõ 20 ®Õn 30 cm

72 15 3

Tr¹ng th¸i D: Rõng ®· bÞ chÆt chän lÊy ra mét Ýt gç quÝ, gç tèt, nh ng tr÷ l îng cßn ë møc trung b×nh vµ iµu (> 100m3)

Mçi n¨m b¶o vÖ ® îc h ëng 2% nh ng tèi ®a kh«ng qu¸ 40%

Cßn l¹i bªn giao kho¸n ® îch ëng

Tõ lu©n kú khai th¸c thø 2 trë lªn, gi¸ trÞ l©m s¶n khai th¸c sau khi nép thuÕ sÏ ® îc ph©n chia theo tû lÖ nh sau: Hé kho¸n 87%, bªn giao kho¸n 10%, nép ng©n s¸ch x· 3% kh«ng ph©n biÖt theo hiÖn tr¹ng rõng nhËn kho¸n ban ®Çu.

4. VÒ kiÕn thøc:

- ChuyÓn giao çc kiÕn thøc qu¶n lý b¶o vÖ rõng, luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng... s©u réng tíi tËn çc hé gia ®×nh n«ng d©n ®Ó çc hé gia

50

®×nh n«ng d©n hiÓu râ, hiÓu s©u vÒ ho¹t ®éng l©m nghiÖp còng nhlîi Ých tÇm quan träng cña rõng.

- H íng dÉn çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh nh : Trång rõng, lµm giµu rõng, xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn, ch¨m sãc vµ vÖ sinh rõng, ....

- Cïng víi h íng dÉn vÒ qu¶n lý b¶o vÖ rõng, çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh. Çc c¬ quan chøc n¨ng cÇn t¨ng c êng hç trî gióp ®ì ng êi d©n çc kiÕn thøc vÒ s¶n xuÊt thùc hiÖn N«ng l©m kÕt hîp, x©y dùng vµ thùc hiÖn çc m« h×nh canh t¸c trªn ®Êt dèc nh m« h×nh SALT1, SALT2, SALT3, SALT4....Cã nh vËy ng êi d©n míi cã ®iÒu kiÖn ®Çu t n©ng cao hiÖu qu¶ thu nhËp, æn ®Þnh l ¬ng thùc, gi¶i quyÕt ® îc t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, t×nh tr¹ng thiÕu thèn l ¬ng thùc bµ con n«ng d©n míi yªn t©m qu¶n lý b¶o vÖ rõng vµ kh«ng cßn g©y ¸p lùc tíi rõng.

- CÇn ph¸t triÓn song song ®ång thêi çc m« h×nh nh m« h×nh c©y ¨n qu¶, ch¨n nu«i, m« h×nh c©y c«ng nghiÖp, c©y ®Æc s¶n...



5. VÒ vèn.

- Víi çc x· vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng êi ( V¨n ChÊn, ®Æc biÖt huyÖn Mï C¨ng Ch¶i). DiÖn tÝch rõng cÇn ® îc ®Çu thç trî theo ch ¬ng tr×nh 661 ch ¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng, cã ® îc sù ®Çu t hç trî nµy bµ con n«ng d©n sÏ cã viÖc lµm ®ång thêi cã thu nhËp gi¶m thiÕu ®ãi l ¬ng thùc. Tõ ®ã gióp bµ con g¾n bã tíi rõng h¬n.

- §a phÇn çc th«n thùc hiÖn qu¶n lý b¶o vÖ rõng, cã rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn, kiÕn thøc kü thuËt, thÞ tr êng tiªu thô s¶n phÈm, c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n... §Ó tµi nguyªn rõng ® îc qu¶n lý b¶o vÖ bÒn v÷ng, ngoµi çc biÖn ph¸p qu¶n lý b¶o vÖ Nhµ n íc cÇn ®Çu t hç trî gióp ®ì céng ®ång ph¸t triÓn æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ... §Ó gi¶i quyÕt tõng b íc nh÷ng khã kh¨n cho céng ®ång vïng cao.

*/ Hç trî s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp.

- T¹i trung t©m x·, cÇn x©y dùng mét tr¹m khuyÕn n«ng c¬ së lµm hç trî s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, thó y, b¶o vÖ thùc vËt, b¶o qu¶n chÕ biÕn n«ng l©m nghiÖp.

- Hç trî c©y gièng.

+ Çc hé nghÌo, çc hé qu¸ khã kh¨n. Vô ®Çu ® îc cÊp kh«ng thu tiÒn gièng c©y l ¬ng thùc (lóa n¨ng suÊt cao, lóa lai, ng« lai) kÌm theo ph©n bãn ®ñ tiªu chuÈn s¶n xuÊt vô ®Çu trªn phÇn ®Êt n«ng

51

nghiÖp thùc cã cña ä gia ®×nh hç trùo. Vô thø 2 hç trî b»ng 70% vô ®Çu; vô thø 3 hç trî b»ng 50% vô ®Çu.

+ Hç trî trång, khoanh nu«i, ch¨m sãc vµ b¶o vÖ rõng. Riªng khu vùc rõng phßng hé rÊt xung yÕu vµ xung yÕu nh khu vùc rõng giµ ®Ó qu¶n lý b¶o vÖ ® îc h ëng møc kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ rõng 100 000 ®ång/ ha/ n¨m.

+ Khu vùc ®Êt trèng ®Ó trång rõng. Nhµ n íc cÇn hç trî c©y rõng, ph©n bãn ®Ó khuyÕn khÝch çc hé trång rõng (vïng thÊp TrÊn Yªn vµ Yªn B×nh) cßn vïng cao hç trî c©y gièng víi møc ®é u ®·i ®Ó khuyÕn khÝch çc n«ng d©n trång rõng.

- Hç trî ph¸t triÓn ch¨n nu«i.

+ Çc hé nghÌo ® îc u tiªn vay vèn cña ng©n hµng phôc vô ng êinghÌo ®Ó mua c©y gièng, con gièng, thøc ¨n ch¨n nu«i.

ThÝ dô: X· ZÐ Xu Ph×nh cã tíi 1000 ha diÖn tÝch b·i ch©n th¶, b×nh qu©n ®Çu ng êi cã 1,3 ha ®Êt thÕ nh ng vÉn cã tíi 30% hé ®ãi tõ 3 ®Õn 4 th¸ng. NÕu ® îc qui ho¹ch tèt ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i nh bß s÷a, tr©u...trªn ®Êt ch¨n th¶ th× sÏ gióp hé gia ®×nh gi¶m ® îc thiÕu ®ãi l ¬ng thùc g©y ¸p lùc tíi tÝnh æn ®Þnh cña rõng.

+ T¨ng c êng ® îc tËp huÊn h íng dÉn kü thuËt ch¨n nu«i, cung cÊp gièng tèt, phßng trõ dÞch bÖnh, vËn ®éng nu«i nhèt kh«ng th¶ r«ng gia sóc ® a chuång tr¹i ra khái n¬i ng êi ë. Tæ chøc tiªm phßng dÞch bÖnh cho gia sóc kh«ng thu tiÒn ®èi víi hé nghÌo, qu¸ nghÌo.

- ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn nghµnh nghÒ, b¶o qu¶n, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm dÞch vô n«ng th«n nh : B¶o qu¶n chÕ biÕn n«ng s¶n, dÞch vô hç trî thó y, b¶o vÖ thùc vËt, th«ng tin thÞ tr êng vµ m¹ng l íi tiªu thô çc s¶n phÈm n«ng l©m nghiÖp...

+ Nhãm hé hoÆc hé gia ®×nh ® îc u tiªn vay vèn tÝn dông ng©n hµng sau 3 n¨m míi ph¶i tr¶ l·i, ®Ó ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nhiÖp, nghµnh nghÒ vµ dÞch vô n«ng th«n, chÕ biÕn vµ tiªu thô çc s¶n phÈm n«ng l©m nghiÖp...

+ Gi¶m l·i xuÊt tÝn dông 50% so víi møc l·i suÊt tÝn dông ¸p dông t¹i çc ®Þa bµn miÒn nói, vïng ®ång bµo d©n téc do nhµ n íc c«ng bè.

+ MiÔn gi¶m thuÕ doanh thu lîi tøc. Nhµ n íc bao tiªu s¶n phÈm n«ng l©m nghiÖp, ch¨n nu«i ® îc s¶n xuÊt theo qui ho¹ch mµ çc s¶n phÈm nµy nÕu kh«ng tiªu thô sÏ dÉn ®Õn nguy c¬ t¸i ®ãi nghÌo. Trong tr êng hîp cô thÓ, Nhµ n íc b¶o hé gi¸ c¶ cho hé gia ®×nh khi gi¸ c¶ xuèng thÊp h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt.

6/ Ph¸t triÓn thÞ tr êng l©m s¶n t¹i ®Þa ph ¬ng

Khi ng êi d©n ® îc thu h¸i l©m s¶n ngoµi gç vµ ® îc khai th¸c sö dông gç khi rõng ®ñ tiªu chuÈn vµ ® îc phÐp khai th¸c, vÊn ®Ò quan

52

träng lµ lµm sao ®Ó nh÷ng l©m s¶n ®ã kh«ng chØ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña b¶n th©n hä mµ cßn trë thµnh hµng ho¸, t¹o cho hä cã thu nhËp b»ng tiÒn ®Ó mua s¾m l ¬ng thùc thùc phÈm vµ ngh÷ng vËt dông cÇn thiÕt kh¸c cho b¶n th©n vµ gia ®×nh. T¹i mét sè ®iÓm nh huyÖn Mï C¨ng Ch¶i, V¨n ChÊn. B×nh qu©n thu nhËp 1 ngµy c«ng lao ®éng chØ thu ® îc kho¶n 7 000 ®/ c«ng lµ qu¸ thÊp, kh«ng t ¬ng xøng víi søc lao ®éng mµ hä bá ra, nguyªn nh©n chØ v× d©n kh«ng biÕt ® îc gi¸ c¶ thÞ tr êng, hoÆc thÞ tr êng ë qu¸ xa n¬i tiªu thô, bÞ t th ¬ng Ðp cÊp, Ðp gi¸ vµ do ® êng sa qu¸ xa, qu¸ xÊu ph¶i mÊt nhiÒu c«ng ®Ó vËn chuyÓn. V× vËy ®Ò nghÞ Nhµ n íc cã chÝh s¸ch hç trî vµ bao tiªu s¶n phÈm gióp ®ì n«ng d©n, th«ng b¸o gi¸ c¶ kÞp th¬×

7. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n.

- §Ò nghÞ nhµ n íc u tiªn hç trî çc h¹ng môc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh : Thuû lîi phôc vô t íi tiªu ruéng lóa. Çc c¬ së s¶n xuÊt gièng c©y trång, c¬ së thó y, c¬ së b¶o vÖ thùc vËt, c¬ së d¹y nghÒ, côm chÕ biÕn n«ng l©m s¶n, n íc sinh ho¹t...trªn c¬ së ®Çu tCh ¬ng tr×nh 135 ®Çu t cho 1 715 x· nghÌo thuéc diÖn ®Æc biÖt khã kh¨n.

8. Ph¸t triÓn nguån lùc

- Häc sinh ®i häc ® îc miÔn phÝ, miÔn ®ãng gãp kh¸c vµ ® îc hç trî tiÒn v¨n phßng phÈm.

- X©y dùng m¹ng l íi khuyÕn n«ng tù nguyÖn. Mçi n¨m trong x· bè trÝ mét ng êi tù nguyÖn vµ cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt ®Ó ®µo t¹o båi d ìng nghiÖp vô khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khuyÕn c«ng, thó y vµ b¶o vÖ thùc vËt t¹i ®Þa ph ¬ng. Nh÷ng ng êi nµy ® îc h ëng trî cÊp cña nhµ n íc.- Çc thµnh viªn tÝch cùc hoÆc hç trî s¶n xuÊt giái ® îc tham quan häc tËp kinh nghiÖm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp giái, çc m« h×nh tr×nh diÔn...

9. X©y dùng quÜ b¶o vÖ vµ t¸i t¹o rõng cña th«n b¶n.

Trong thêi gian ®Çu, ho¹t ®éng phôc vô qu¶n lý b¶o vÖ rõng rÊt khã kh¨n. Theo quyÕt ®Þnh 661, ng©n s¸ch Nhµ n íc chØ ®Çu t ®Ó çc chñ dù ¸n chi tr¶ tiÒn c«ng kho¸n b¶o vÖ rõng trong 5 n¨m ®Çu (tõ n¨m 1999 ®Õn 2004) sau ®ã tõ n¨m 2005 sÏ kh«ng cßn kho¶n tiÒn nµy n÷a., ng êi nhËn kho¸n sÏ ® îc h ëng lîi Ých tõ rõng, nh ng do chu kú sinh tr ëng cña c©y rõng rÊt dµi, kh«ng ph¶i n¨m nµo céng ®ång còng cã thÓ thu ® îc lîi Ých tõ rõng ®Ó chi tr¶ cho çc ho¹t ®éng cña n¨m ®ã vµ còng kh«ng ph¶i møc ®é tham gia cña thµnh viªn nµo trong céng ®ång còng nh nhau, ng êi lµm nhiÒu cÇn ® îc h ëng thï lao nhiÒu, ng êi lµm Ýt h ëng Ýt nªn cÇn cã quÜ cña th«n, b¶n dµnh cho ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cña céng ®ång.

53

*/ QuÜ nµy ® îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån sau ®©y:

- TiÒn b¸n l©m s¶n khai th¸c trªn rõng cña céng ®ång th«n b¶n.

- TiÒn lÖ phÝ do çc thµnh viªn nép khi hä ® îc khai th¸c gç trªn rõng cña céng ®ång ®Ó lµm nhµ, ®ãng ®å méc gia dông.

- Ng©n s¸ch x· cÊp.

- TiÒn hç trî cña çc tæ chøc, çc ç nh©n trong vµ ngoµi n íc.

- TiÒn ph¹t do vi ph¹m Qui íc qu¶n lýb¶o vÖ rõng cña th«n.

- TiÒn tõ dù ¸n PTNT qua quÜ ph¸t triÓn th«n b¶n.

*/ Sö dông quÜ b¶o vÖ t¸i t¹o rõng.

- Tr¶ thï lao cho ng êi trùc tiÕp qu¶n lý b¶o vÖ rõng.

- Chi cho c«ng t¸c phßng chèng ch¸y rõng vµ phßng trõ s©u bÖnh h¹i rõng.

- Chi vµo çc biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh.

- Chi trång míi, trång bæ xung lµm giµu rõng.

- Chi mua çc BiÓn b¸o, cét mèc, lµm ® êng danh c¶n löa...

*/ Qu¶n lý quÜ b¶o vÖ t¸i t¹o rõng th«n b¶n.

ViÖc tµnh lËp quÜ b¶o vÖ t¸i t¹o rõng trªn c¬ së tù nguyªn cña céng ®ång d©n c . Do ban qu¶n lý th«n qu¶n lý. Mäi ho¹t ®äng thu chi ph¶i ® îc ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ph¶i quyÕt to¸n vµ b¸o ço c«ng khai tr íc céng ®ång khi hÕt nhiÖm kú, ph¶i bµn giao l¹i cho ng êi kÕ nhiÖm tr íc sù chøng kiÕn cña çn bé t ph¸p x·. QuÜ còng ® îc sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña tr ëng ban ng©n s¸ch x·.

10/ Kh¼ng ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lý cña céng ®ång lµng b¶n ®Ó nã ® îc quyÒn qu¶n lý sö dông rõng hîp ph¸p nh nh÷ng chñ thÓ kh¸c.

Trong qu¶n lý b¶o vÖ rõng, h×nh thøc céng ®ång tham gia qu¶n lý rõng ®· xuÊt hiÖn sím, trªn ®Þa bµn çc tØnh miÒn nói, hÇu nh lµng b¶n nµo còng cã rõng lµng rõng b¶n vµ tôc lÖ, qui íc cña céng ®ång vÒ qu¶n lý, b¶o vÖ sö dông rõng. T¹i ®iÒu 9 NghÞ ®Þnh 17/ HH§BT ngµy 17/1/1992 cña Héi ®ång Bé tr ëng (nay lµ ChÝnh phñ) vÒ thi hµnh LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cã qui ®Þnh: ( Tæ chøc, ç nh©n ® îc giao rõng vµ ®Êt trång rõng vµ nh÷ng lµng b¶n hiÖn cßn rõng lµng, rõng b¶n... th× ® îc xÐt c«ng nhËn lµ chñ rõng hîp ph¸p ®èi víi diÖn tÝch rõng, ®Êt trång rõng ®ang qu¶n lý sö dông).

T¹i ®iÒu 3 nghÞ ®Þnh trªn còng ghi: (... rõng lµng, rõng b¶n thuéc quyÒn sö dông c«ng céng cña lµng b¶n...) Ngµy 30/3/1999 Bé N«ng nghiÖp vµPTNT ®· ban hµnh Th«ng t sè 56/1999/QQ§ - BNN - KL

54

h íng dÉn x©y dùng qui íc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng trong céng ®ång th«n, lµng, bu«n, Êp.

Tuy nhiªn, ph¸p luËt hiÖn hµnh míi chØ thõa nhËn nh÷ng m« h×nh qu¶n lý rõng céng ®ång hiÖn h÷u. Trong nh÷ng v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ giao ®Êt, giao rõng, ch a cã néi dung nµo qui ®Þnh tiÕp tôc giao ®Êt giao rõng cho céng ®ång, chØ v× ng êi ta cho r»ng céng ®ång d©n c kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc ® îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng theo mét qui chÕ chÆt chÏ nªn nã kh«ng ph¶i lµ mét ph¸p nh©n cã ®ñ n¨ng lùc thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm trong çc quan hÖ d©n sù, trong khi l©m nghiÖp céng ®ång ®ang lµ mét xu h íng qu¶n lý rõng tiÕn bé ®Ó tiÕn tíi mét nÒn l©m nghiÖp bÒn v÷ng.

§Ó ph¸t huy qu¶n lý b¶o vÖ rõng cã hiÖu qu¶, ®Ò nghi UBND tØnh ban hµnh çc quyÕt ®Þnh giao ®Êt, giao rõng (kÓ c¶ rõng tù nhiªn) cho céng ®ång qu¶n lý b¶o vÖ. ViÖc giao ®Êt giao rõng cho céng ®ång d©n c chØ cÇn mét quyÕt ®Þnh giao ®Êt giao rõng cña UBND huyÖn cho céng ®ång lµ ®ñ, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho céng ®ång.

11/ §Ò nghÞ SIDA tiÕp tôc hç trî ho¹t ®éng thö nghiÖm m« h×nh LKQLBVR céng ®ång vµ nh©n réng (cã thÓ trong Pha 3 cña ch ¬ngtr×nh MRDP hoÆc ch ¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng

BiÓu: Tæng hîp t×nh h×nh ®Êt ®ai, t×nh h×nh x· héi, ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng cña 8 th«n tham gia ho¹t ®éng thö nghiÖm m« h×nh LKQLBV rõng céng ®ång.

55

X·, HuyÖn, Th«n

§VT

X· NËm Lµnh HuyÖn V¨n ChÊn

X· T©n §ång huyÖn TrÊn

Yªn

X· T©n Nguyªn huyÖn Yªn B×nh

HuyÖn Mï C¨ng Ch¶i

Tængcéng

Th«n Giµng Cµi

Th«nNËm KÞp

Th«n7

Th«n 8 Th«n §Ìo Thao

Th«n§«ng KÐ

B¶n Mµ Lµ Thµng

B¶n N¶ H¸ng A

I/ Tæng diÖn tÝch

Ha 1 895,0 1795,0

397,0

298,0 817,0 531,0 248,5 188,0

6169,5

1. §Êt N«ng nghiÖp

// 160,9 161,2 34,6 65,9 76,3 148,3 - 69,0 -

2. §Êt L©m nghiÖp

// 1 714,8 1 609,4

353,38

221,84 729,4 371,7 - 113,8

-

- Rõng tù nhiªn // 1 306,5 1 065,8

193,4

135,3 459,2 237,9 - 88,9 -

- Rõng trång // 408,3 543,6 102,08

73,0 202,8 54,8 - 22,8 -

- V ên rõng // - - 57,9 13,54 67,4 79,0 - 2,1 - 3. §Êt thæ c // 7,1 6,2 2,72 2,76 3,5 2,8 - 1,9 - 4. §Êt chuyªn dïng

// 4,7 8,7 2,8 5,8 4,8 6,2 - 2,1 -

5. §Êt ch a sö dông

// 7,5 9,5 3,5 1,7 3,0 2,0 - 1,2 -

II/ T×nh h×nh xhéi

1.Tæng sè hé cña th«n - Hé ng êi kinh. - Hé ng êi Dao. - Hé ng êiHM«ng. - Hé ng êi Tµy. - Hé ng êiNïng - Hé ng êi Cao Lan

Hé ////////////

98 0

98 0000

90 3

87 0000

64 0000

64

67 4

63 0000

112 0

34 00

78 0

99 5

10 04

79 0

45 00

45 000

42 00

42 000

617 12

292 87

4157 64

2.Tæng sè nh©n khÈu

KhÈu

593 547 394 335 500 462 297 256 3 384

3. Tæng sè lao ®éng

198 260 110 120 167 190 135 142 1 332

III/ Tham gia Ho¹t ®éng LKQLBVR.

1. N¨m tham gia

N¨m

1998 1999 1999 1999 1999 1999 1999 1999 -

2. Tæng sè nhãm hé

Nhãm

5 4 3 4 3 2 3 2 26

3. Ban qu¶n lý dù ¸n

Ngêi

9 9 5 5 5 5 5 5 48

57

Phô lôc

B¸o ço kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng LKQLBVR Céng ®ång (Th«n 7 - T©n §ång - HuyÖn TrÊn Yªn)

I/ Lêi giíi thiÖu.

T©n ®ång lµ mét x· n»m çch trung t©m huyÖn TrÊn Yªn kho¶ng 10 km vÒ phÝa b¾c. X· cã ®Þa h×nh nh mét lßng ch¶o ® îc bao bäc bëi d·y nói Cãc DÐ vµ mét phÇn cña d·y nói con Voi víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn toµn x· lµ: 3.518 ha, trong ®ã.


- §Êt l©m nghiÖp: 877,8 ha

- §Êt chuyªn dïng: 27,3 ha

- §Êt thæ c : 66 ha

- §Êt ch a sö dông: 1 782,2 ha

Theo ph ¬ng h íng qui ho¹ch sö dông ®Êt ®Õn n¨m 2010 cña viÖn thiÕt kÕ N«ng l©m nghiÖp ®· ® îc UBND huyÖn TrÊn Yªn phª duyÖt th×:

- §Êt N«ng nghiÖp: 1 071,7 ha

- §Êt L©m nghiÖp : 2 294,6 ha

- §Êt chuyªn dïng: 31 ha

- §Êt thæ c : 75,8 ha

- §Êt ch a sö dông: 44,9 ha.

Toµn x· cã h¬n 650 hé víi h¬n 3000 nh©n khÈu ® îc chia thµnh 8 th«n víi 3 d©n téc cïng chung sèng. Trong 5 th«n vïng ngoµi lµ ng êi Kinh, 3 th«n vïng trong chñ yÕu lµ ®ång bµo d©n téc Dao. D©n c ph©n bè tËp trung chñ yÕu theo trôc ® êng « t« l©m nghiÖp vµ çc tuyÕn ® êng liªn xãm, liªn th«n. Trong nh÷ng n¨m tr íc ®©y do tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp, sù gia t¨ng d©n sè nhanh cïng víi ho¹t ®éng kinh doanh cña XÝ nghiÖp l©m nghiÖp trªn ®Þa bµn x· dÉn ®Õn diÖn tÝch rõng ngµy cµng bÞ thu hÑp g©y ra n¹n lò lôt, ®Êt ®ai bÞ tho¸i ho¸ nghÌo kiÖt, ®ång thêi viÖc sö dông ®Êt ®ai vµo çc môc ®Ých ch a hîp lý hiÖu qu¶, v× thÕ kÕt qu¶ ch a cao.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thùc hiÖn chñ tr ¬ng cña TØnh uû, UBND tØnh Yªn b¸i vÒ viÖc giao ®Êt kho¸n rõng cho çc chñ sö dông æn ®Þnh

58

l©u dµi theo nghÞ ®Þnh 02/ CP vµ nghÞ ®Þnh 64/ CP cña chÝnh phñ, còng nh viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chiÕn l îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh Yªn b¸i giai ®o¹n 2000 - 2010 nh»m tõng b íc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho çc ®ång bµo miÒn nói.

Tõ nh÷ng n¨m 1993, x· T©n ®ång ®· tham gia ho¹t ®éng dù ¸n L©m nghÖp cÊp trang tr¹i (nay lµ dù ¸n Ph¸t triÓn n«ng th«n miÒn nói) víi nhiÒu ho¹t ®éng. §Æc biÖt, n¨m 1999, x· T©n §ång ®· chän 2 th«n lµ th«n 7 vµ th«n 8 tham gia ho¹t ®éng thö nghiÖm m« h×nh LKQLBVR céng ®ång d íi sù h íng dÉn, hç trî cña Dù ¸n PTNT MiÒn nói thuéc ch ¬ng tr×nh hîp t¸c l©m nghiÖp ViÖt nam - Thuþ §iÓn.

Th«n 7 lµ mét trong 8 th«n cña x· T©n §ång cã 64 hé (n¨m 2001) trong ®ã chñ yÕu lµ d©n téc Cao Lan. Tæng sè nh©n khÈu lµ 394 víi 110 lao ®éng chÝnh.

Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ : 397 ha. Trong ®ã:


- §Êt L©m nghiÖp: 353,38 ha

- §©t thæ c : 2,72 ha

- §©t chuyªn dïng: 2,8 ha

- §Êt ch a sö dông: 3,5 ha

DiÖn tÝch ®Êt ch a ® îc giao lµ: 121 ha, phÇn diÖn tÝch nµy thuéc vïng phßng hé xung yÕu (theo quyÕt ®Þnh sè 08/ CP). DiÖn tÝch cßn l¹i ®· ® îc giao cÊp sæ ®á víi thêi h¹n sö dông æn ®Þnh l©u dµi.

Tõ n¨m 1999, th«n ®· tham gia ho¹t ®éng thö nghiÖm LKQLBVR céng ®ång. Th«n ®· triÓn khai thùc hiÖn vµ x©y dùng ® îc b¶n kÕ ho¹ch ho¹t ®éng. Sau khi thùc hiÖn ® îc kÕ ho¹ch s¬ bé , th«n ®· ph©n thµnh 3 nhãm hé. Cô thÓ tõng nhãm hé nh sau.

- Nhãm I: 19hé.

- Nhãm II: 20 hé

- Nhãm III: 25 hé.

II/ KÕt qu¶ cô thÓ ® îc ®¸nh gi¸ chi tiÕt nh phÇn sau.

59

KÕt qu¶ ®¸nh gÝa kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng rõng th¸ng 9 n¨m 1999. (sè liÖu nµy lÊy ë kÕ ho¹ch LKQLBVR th«n ®· lµm th¸ng 9,10 n¨m 1999)



Hé qu¶n lý

Nhµ n íc QL

Ghi chó

1. Rõng t¸i sinh ch a giao (khu vùc rõng phßng hé)

X X Ch a giao

2. Rõng QuÕ X §· cÊp sæ ®á 3. Rõng bå ®Ò X // 4. Rõng hçn giao (Nøa tÐp, Gç, bå ®Ò, mì)

X //

B×nh luËn nhËn xÐt thªm.( t ¬ng tù th«n 8)

- DiÖn tÝch rõng do hé qu¶n lý chñ yÕu lµ diÖntÝch ®Êt ® d îc giao quyÒn sö dông ®Êt (DiÖn tÝch giao cÊp sæ ®á). Hé 5 quyÒn sö dông ®Êt theo luËt sö dông ®Êt ®ai.

- Rõng t¸i sinh ch a giao lµ ph©n diÖn tÝch phßng hé, chñ yÕu lµ rõng t¸i sinh sau n ¬ng dÉy. Ch a cã s¶n phÈm khai th¸c nhiÒu chñ yÕu lµ l©m s¶n phô ngoµi gç. PhÇn diÖn tÝch nµy ®Ò nghÞ nhµ n íc giao cho th«n thêi h¹n lµ 50 n¨m.

BiÓu: Tæng hîp diÖn tÝch çc lo¹i rõng th«n.(theo céng ®ång tù tÝnh)

Lo¹i rõng Tæng diÖn

tÝch (ha)

DiÖn tÝch cña céng ®ång ph©n cho nhãm hé (ha)

Ghi chu

Nhãm 1 Nhãm 2 Nhãm 3

1. Rõng t¸i sinh (PH)

121 34 30 57 Ch a giao

2. Rõng quÕ Cã sæ ®á 3. Rõng bå ®Ò Cã sæ ®á 4. Rõng hçn giao

Cã sæ ®á

*/ B×nh luËn thªm: rõng khoanh nu«i b¶o vÖ trong th«n hiÖn ®ang ® îc nhµ n íc qui ho¹ch thµnh khu qu¶n lý b¶o vÖ rõng ®Çu nguån cho nªn diÖn tÝch nµy ch a ® îc giao kho¸n cho céng ®ång.

- PhÇn rõng s¶n xuÊt ®· ® îc giao kho¸n cho d©n vµ ®· ® îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt æn ®Þnh l©u dµi. Sù ph¸t triÓn sÏ theo ch ¬ng tr×nh kÕ ho¹ch cô thÓ cña hé vµ ®Þnh h íng cña nhµ n íc.

60

BiÓu ; §¸nh gi¸ çc loµi c©y gç chÝnh th¸ng 9,10 n¨m 1999

ChØ tiªu Loµi §inh QuÕ

SÊu

SÕn Nem Mì VÇu Trß chØ

L¸tkhÐt

Vµngh ¬ng

Tr¸m

Bå ®Ò

1/ Tèc ®é sinh tr ëng

2 6 2 1 3 5 10 3 3 3 6 9

2/ Kh¶ n¨ng t¸i sinh

2 8 4 1 2 2 10 3 4 3 4 10

3/ Gi¸ trÞ sö dông. 10 7 6 7 7 5 5 8 9 5 4 4 4/ Gi¸ trÞ kinh tÕ. 6 9 8 9 7 6 9 9 4 7 7 8 5/ Sè l îng hiÖn cã.

2 10 4 1 2 3 9 1 2 2 1 9

6/ DÔ trång ? 9 7 ? ? 8 8 ? 8 ? 8 9

Chó dÉn.( B»ng ph ¬ng ph¸p cho ®iÓm tõ 1 ®Õn 10. §iÓm 1: kÐm; ®iÓm 10 lµ tèt


KÕt luËn.

1. C©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao th× kh¶ n¨ng t¸i sinh thÊp.

2. CÇn nghiªn cøu kh¶ n¨ng g©y trång víi loµi c©y: §inh, t¸u, L¸t hoa, tr¸m, quÕ.

3. § a trång thö nghiÖm mét sè gièng c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh L¸t hoa, dæi..

4. CÇn tËp trung ph¸t triÓn xóc tiÕn kh¶ n¨ng t¸i sinh cña çc loµi c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao vµ ®a môc ®Ých.

5. C©y chñ yÕu lµ c©y t¸i sinh ch a t¹o thµnh s¶n phÈm khai th¸c

61

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm khu vùc rõng phßng hé c©y t¸i sinh (th¸ng 9,10n¨m 1999)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1/ X©y dùng - Trß n©u - S©ng - Géi - Tr¸m - SÊu - Vµng kiªng Trß chØ

TB//////////

//

RÊt Ýt //////////

//

D©n////////////

100% C©y chñ yÕu cßn nhá

2/ Cñi ®un - Ba soi - Bå ®Ò

NhiÒu //

TB D©n //

100%

4/ Cét, xµ, ®å méc, ®å gia dông

- Trß chØ - Géi - S©ng - Vµng kiªng - Mì - Nøa

TB//////

////

RÊt Ýt //////

////

D©n//////

////

100% C©y chñ yÕu cßn nhá

5/ C©y thuèc.

- Gï h ¬ng- S¬n thôc - Hoµi s¬n - Khóc kh¾c - Ruét gµ - TrÇm sen - Méc nhÜ

nhiÒu ////////TB////

nhiÒu //////////////

D©n//////////////

80%®Õn70%

20%®®Õn 30 %

Chó dÉn:







- PhÇn lín çc c©y t¸i sinh cßn nhá ch a sö dông ® îc.

- C©y t¸i sinh ph¸t triÓn rÊt tèt nÕu qu¶n lý b¶o vÖ tèt.

62

- HiÖn tr¹ng vÉn cßn ng êi vµo khai th¸c mÆc dï c©y cßn nhá, viÖc x©m h¹i tíi rõng g©y ¶nh h ëng tíi kh¶ n¨ng t¸i sinh thµnh rõng.

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng hçn giao Nøa*Gç*Bå ®Ò t¸i sinh (th¸ng 9,10n¨m 1999)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1/ X©y dùng - Tr¸m - Mì - Bå ®Ò - Xoan rõng - S©ng

TB//////

//

Ýt //////

//

D©n// // // // //

100% C©y cßn nhá

2/ Cñi ®un - Hu ®ay -Ba soi - Hu ®ay

TB////

nhiÒu ////

D©n// //

100%

4/ §å gia dông

- Nøa - Giang - VÇu

nhiÒu TB//

TB////

d©n 20% 30%

80%70%

5/ Cét, xµ - Vµng kiªng - Xoan rõng - Mì

Ýt

//

//

Ýt

//

//

d©n

//

//

100% C©y cßn nhá, mét sè sö dông cho cét xµ.

6/ C©y thuèc.

- Khóc kh¾c - S¬n thôc - Cñ 30 - Gï h ¬ng- Sen - Ruét gµ - TrÇm

NhiÒu////////

//////

Tb////////

//////

D©n// // // //

// // //

100%

Chó dÉn:






63


- PhÇn lín çc c©y t¸i sinh cßn nhá ch a sö dông ® îc.

- C©y t¸i sinh ph¸t triÓn rÊt tèt.

- HiÖn tr¹ng rõng khoanh nu«i t¸i sinh, vÉn cã ng êi trong vµ ngoµi th«n x©m h¹i tíi rõng.

- §Ò nghÞ nhµ n íc hç trî gióp ®ì vèn, kü thuËt cho phÇn ®Êt ®® îc cÊp sæ ®á ®Ó çc hé ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh.

BiÓu : Chøc n¨ng phßng hé cña tõng lo¹i rõng (th¸ng 9, 10 n¨m 1999)




c Møc ®é. 1. Rõng Phßng hé c©y gç t¸i sinh

X X X TB

2. Rõng quÕ X X Ýt 2. Rõng Bå ®Ò X X X TB3. Rõng hçn giao X X X TB

Chó dÉn:


§¸nh gi¸ nhËn xÐt kh¸c.Chøc n¨ng phßng hé cña rõng phßng hé trªn chñ yÕu b¶o vÖ ®Çu nguån çc con suèi. B¶o vÖ ®Êt, nguån n íc t íi phôc vô s¶n xuÊt, t íi tiªu, sinh ho¹t cho bµ con trong th«n.

- Khu ®Êt trèng thuéc khu vùc phßng hé cÇn ® îc b¶o vÖ nghiªm ngÆt ®Ó xóc tiÕn t¸i sinh çc c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ.

64

BiÓu: Ph©n tÝch thÞ tr êng (thêi ®iÓm th¸ng 9, 10 n¨m 1999)

S¶n phÈm Gi¸ b¸n (®ång) NhËn xÐt Nguyªn nh©n

Mua t¹i x· Mua t¹i nhµ 1. QuÕ 4000®/ kg vá

t ¬i4000®/ 1 kg vá t ¬i

Phï hîp, dÔ b¸n Do chÝnh s¸ch më cöa cña nhµ n íc.Nhµ n íc vµ çc tth ¬ng tiªu thô nhiÒu.

2. M¨ng 1000®/ kg 1000®/ kg ThÊp Khã kh¨n v©n jchuyÓn

3. ChÌ 1500®/ kg 1500®/ kg ThÊp. §Ò nghÞ n©ng gi¸ lªn 1800 ®Õn 2500®/ kg

Khã vËn chuyÓn, xa nhµ m¸y

4. Gç 150 000 ®/ m3 150 000 ®/ m3 ThÊp, Lç vèn so víi ®Çu t , khã b¸n

Khã vËn chuyÓn. Chñ yÕu b¶n cho trung gian.

5. L¸ cä 20000/ 100 l¸ 20000/ 100 l¸ Phï hîp Tiªu thô néi bé 6. Cµ phª 1200®/ kg qu¶

t ¬i800®/kg qu¶ t ¬i ThÊp VËn chuyÓn xa, chÊt

l îng qu¶ kÐm

B×nh LuËn:

- Çc s¶n phÈm tõ rõng hiÖn nay rÊt nghÌo nµn, gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp.

- Khu vùc rõng phßng hé víi çc loµi c©y t¸i sinh rÊt m¹nh, nÕu cã biÖn ph¸p qu¶n lý b¶o vÖ tèt sÏ ph¸t triÓn thµnh rõng víi nhiÒu loµi c©y cã gi¸ trÞ..

- Çc s¶n phÈm hÇu hÕt b¸n cho ng êi trung gian.

§Ò xuÊt:

- B¶o vÖ tèt khu rõng khoanh nu«i, t¸i sinh nh»m lµm phong phó çc s¶n phÈm tõ rõng ..

- T×m thÞ tr êng tiªu thô æn ®Þnh víi chÌ, cµ phª, tre, nøa, vÇu vµ çc l©m s¶n phÈm phô.

- §¶y m¹nh s¶n xuÊt N«ng nghiÖp n©ng cao ®êi sèng cho ng êi n«ng d©n nh»m gi¸n tiÕp h¹n chÕ hiÖn tu îng kahi th¸c bõa b·i.

65

KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng rõng th¸ng 8 n¨m 2001



Hé qu¶n lý

Nhµ n íc QL

Ghi chó

1. Rõng t¸i sinh ch a giao (khu vùc rõng phßng hé)

X X Ch a giao

2. Rõng QuÕ X §· cÊp sæ ®á 3. Rõng bå ®Ò X // 4. Rõng hçn giao (Nøa tÐp, Gç, bå ®Ò, mì)

X //

B×nh luËn nhËn xÐt cã nh÷ng g× thay ®æi so víi n¨m 1999.

- VÒ diÖn tÝch, ph©n chia çc lo¹i rõng vÉn d÷ nguyªn.

- PhÇn ®Êt rõng phßng hé nhµ n íc vÉn qu¶n lý theo thñ tôc hµn chÝnh. Uû ban nh©n d©n huyÖn vÉn ch a cã quyÕt ®Þnh giao cÊp ®Êt cho x·, vµ cho th«n.

- Tõ n¨m 1999, do cã viÖc thö nghiÖm ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Rõng ®· ® îc toµn céng ®ång th«n b¶n tham gia qu¶n lý b¶o vÖ do ®ã rõng ®· ® îc qu¶n lý b¶o vÖ tèt h¬n, tõ viÖc tham gia cña céng ®ång cho nªn ®· t×m thÊy nhiÒu loµi c©y t¸i sinh míi mµ tr íc ®©y ch a thÊy. §· ng¨n chÆn ® îc tÖ n¹n ph¸t n ¬ng lµm rÉy, x©m h¹i ®Õn rõng. Nh÷ng khu ®Êt trèng tr íc ®©y ®· ph¸t triÓn thµnh khu vùc khoanh nu«i b¶o vÖ víi nhiÒu loµi c©y t¸i sinh quÝ cã gi¸ trÞ ®ang ® îc phôc håi nhanh chãng.

- §Ò nghÞ nhµ n íc gÝp ®ì hç trî vèn, kü thuËt... cho diÖn tÝch ®· cÊp sæ ®á

BiÓu ; §¸nh gi¸ çc loµi c©y gç chÝnh th¸ng 8 n¨m 2001

ChØ tiªu Loµi §inh QuÕ

SÊu

SÕn Nem Mì VÇu Trß chØ

L¸t khÐt

Vµng h ¬ng

Tr¸m

Bå ®Ò

1/ Tèc ®é sinh tr ëng

2 6 2 1 3 5 10 3 3 3 6 9

2/ Kh¶ n¨ng t¸i sinh

2 8 4 1 2 2 10 3 4 3 4 10

3/ Gi¸ trÞ sö dông. 10 7 6 7 7 5 5 8 9 5 4 4 4/ Gi¸ trÞ kinh tÕ. 6 9 8 9 7 6 9 9 4 7 7 8 5/ Sè l îng hiÖn cã.

2 10 4 1 2 3 9 1 2 2 1 9

6/ DÔ trång ? 9 7 ? ? 8 8 ? 8 ? 8 9

Chó dÉn.

66

( B»ng ph ¬ng ph¸p cho ®iÓm tõ 1 ®Õn 10. §iÓm 1: kÐm; ®iÓm 10 lµ tèt


*/ So s¸nh víi thùc tr¹ng th¸ng 9, 10 n¨m 1999 cã nh÷ng thay ®æi nh sau:

- Ngoµi nh÷ng c©y cã trong biÓu trªn. Ng êi d©n th«ng qua qu¶n lý b¶o vÖ ® ph¸t hiÖn; Trß n©u; SÕn; Trß chØ; SÊu; T¸u muèi; Vµng kiªng; L¸t khÐt; Géi ; S©ng; Nh n rõng;. Rõng ® ® îc céng ®ång qu¶n lý b¶o vÖ tèt. §ång thêi lu«n ph¸t hiÖn ra nh÷ng c©y t¸i sinh, h¹n chÕ méet çch tÝch cùc tÖ n¹n ph¸t n ¬ng lµm rÉy, x©m h¹i tíi rõng.

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm khu vùc rõng phßng hé c©y t¸i sinh (th¸ng 8 n¨m 2001) S¶n phÈm Tªn loµi Møc ®é HiÖn

tr¹ng khaith¸c

Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n Ghi chó

1/ X©y dùng - Trß n©u - S©ng - Géi - L¸t hoa - Tr¸m - SÊu - T¸u muèi - Såi ®¸ - Såi ph¶ng - Dæi t îng - Vµng kiªng Trß chØ

TB////////////////////

//

Kh«ng ////////////////////

//

C©y chñ yÕu cßn nhá, qu¶n lý b¶o vÖ

2/ Cñi ®un - Ba soi - Bå ®Ò

NhiÒu //

TB D©n //

100%

4/ Cét, xµ, ®å méc, ®å gia dông

- Trß chØ - Géi - S©ng - Vµng kiªng - Mì - Nøa

TB//////

////

Kh«ng //////

////

C©y chñ yÕu cßn nhá

5/ C©y thuèc.

- Gï h ¬ng- S¬n thôc - Hoµi s¬n - Khóc kh¾c - Ruét gµ - TrÇm sen - Méc nhÜ

nhiÒu ////////TB////

nhiÒu //////////////

D©n//////////////

80%®Õn70%

20%®®Õn 30 %

67

Chó dÉn:







- Do viÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Toµn th«n b¶n ® cïng tham gia qu¶n lý b¶o vÖ, do vËy ® ng¨n chÆn ® îc tÖ n¹n ph¸ rõng lµm n ¬ng dÉy. ChÆn ®øng ® îc t×nh tr¹ng x©m h¹i tíi rõng. Kh«ng cßn t×nh tr¹ng ch¸y rõng.

- §Æc biÖt, do cã sù quan t©m h¬n cña toµn thÓ céng ®ång. Ng êi d©n ® ph¸t hiÖn ® îc nhiÒu c©y quÝ cã gi¸ trÞ tr íc m¾t còng nhl©u dµi,

- ý thøc céng ®ång thay ®æi trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ rõng tõ viÖc chØ kho¸n cho vµi ng êi nay lµ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña toµn céng ®ång.

68

BiÓu : Ph©n tÝch çc s¶n phÈm rõng hçn giao Nøa*Gç*Bå ®Ò t¸i sinh (th¸ng 8 n¨m 2001)


Ng êi khaith¸c

S¶nSö dông

phÈm B¸n

Ghi chó

1/ X©y dùng - Tr¸m - Mì - Bå ®Ò - Xoan rõng - l¸t hoa - Såi - S©ng

TB//////

//////

Kh«ng //////

//////

C©y cßn nhá

2/ Cñi ®un - Hu ®ay -Ba soi - Hu ®ay

TB////

nhiÒu ////

D©n// //

100%

4/ §å gia dông

- Nøa - Giang - VÇu

nhiÒu TB//

TB////

d©n 20% 30%

80%70%

5/ Cét, xµ - Vµng kiªng - Xoan rõng - Mì

Ýt

//

//

Kh«ng

//

//

C©y cßn nhá, mét sè sö dông cho cét xµ.

6/ C©y thuèc.

- Khóc kh¾c - S¬n thôc - Cñ 30 - Gï h ¬ng- Sen - Ruét gµ - TrÇm

NhiÒu////////

//////

Tb////////

//////

D©n// // // //

// // //

100%

Chó dÉn:







- Do viÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Toµn th«n b¶n ® tham gia qu¶n lý b¶o vÖ, do vËy ® ng¨n chÆn ® îc

69

tÖ n¹n ph¸ rõng lµm n ¬ng dÉy. ChÆn ®øng ® îc t×nh tr¹ng x©m h¹i tíi rõng. Kh«ng cßn t×nh tr¹ng ch¸y rõng.

- §Æc biÖt, do cã sù quan t©m h¬n cña toµn thÓ céng ®ång. Ng êi d©n ® ph¸t hiÖn ® îc nhiÒu c©y quÝ cã gi¸ trÞ tr íc m¾t còng nhl©u dµi,

- ý thøc céng ®ång thay ®æi trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ rõng tõ viÖc chØ kho¸n cho vµi ng êi nay lµ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña toµn céng ®ång.





c Møc ®é. 1. Rõng Phßng hé c©y gç t¸i sinh

X X X TB

2. Rõng quÕ X X Ýt 2. Rõng Bå ®Ò X X X TB3. Rõng hçn giao X X X TB

Chó dÉn:


§¸nh gi¸ nhËn xÐt kh¸c.( chøc n¨ng t ¬ng tù nh n¨m 1999)Chøc n¨ng phßng hé cña rõng phßng hé trªn chñ yÕu b¶o vÖ ®Çu nguån çc con suèi. B¶o vÖ ®Êt, nguån n íc t íi phôc vô s¶n xuÊt, t íi tiªu, sinh ho¹t cho bµ con trong th«n.

- Khu ®Êt trèng thuéc khu vùc phßng hé cÇn ® îc b¶o vÖ nghiªm ngÆt ®Ó xóc tiÕn t¸i sinh çc c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ.

C¨n cø vµo 5 tiªu chÝ trªn xin ® îc ®¸nh gi¸ møc ®é æn ®Þnh bÒn v÷ng cña tµi nguyªn rõng nh sau

*/ §¸nh gi¸ møc ®é æn ®Þnh bÒn v÷ng cña rõng phßng hé c©y Gç míi t¸i sinh.

1/ VÒ quyÒn sö dông ®Êt.

- Ch a ® îc giao vµ kho¸n ®Êt æn ®Þnh l©u dµi cña Uû ban nh©n d©n huyÖn cho x·, tõ ®ã x· kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ ®Õn th«n b¶n.

- Céng ®ång chØ ® îc giao t¹m thêi, qu¶n lý theo thñ tôc hµnh chÝnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch a râ rµng.

* §¸nh gi¸ møc ®é æn ®Þnh lo¹i: C

70

2/ Tµi nguyªn rõng.

- Gåm rõng non, rõng phôc håi sau n ¬ng dÉy.

- C©y t¸i sinh ph¸t triÓn m¹nh sau khi thùc hiÖn ho¹t ®éng liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng, ng êi d©n trong céng ®ång ®· tham gia nhiÒu h¬n, chó träng nhiÒu h¬n ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý b¶o vÖ rõng . Do ®ã ph¸t hiÖn ® îc nhiÒu loµi c©y h¬n nhiÒu.

* §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i: C

3/ T¸c ®éng cña nhµ n íc.

- § îc nhµ n íc phª duyÖt vµo qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng céng ®ång.

- Ch a giao chØ tiªu kinh tÕ, kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ møc dÇu t kinh phÝ.

- X· ®· cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp tæ Qu¶n lý b¶o vÖ rõng ch a ph©n râ quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm cô thÓ.

*/ §¸nh gi¸ møc ®é: C

4/ Tham gia cña céng ®ång.

- Th«n, b¶n ®· häp d©n ®Ó bµn kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng céng ®ång ®· ® îc nhÊt trÝ th«ng qua.

- Céng ®ång ®· ph©n thµnh 2 nhãm qu¶n lý b¶o vÖ, mçi nhãm ®Òu bÇu ra nhãm tr ëng nhãm phã. Céng ®ång ®· ®iÒu tra thùc ®Þa x¸c ®Þnh gianh giíi th«n, ranh giíi çc lo¹i rõng cña céng ®ång víi çc x· kh¸c, th«n kh¸c vµ chñ kh¸c.

- Th«n ®· x©y dùng ® îc qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng. B¶n qui ícnµy ®· ® îc th«ng qua toµn th«n, ® îc sù nhÊt trÝ phª duyÖt Héi ®ång nh©n d©n x· vµ ® îc phª duyÖt cña Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n huyÖn.

- Th«n ®· tæ chøc b¶o vÖ rõng theo chuyªn tr¸ch, céng ®ång qu¶n lý b¶o vÖ tÝch cùc ®¹t hiÖu qu¶ tèt

- Tuy nhiªn Qui íc qu¶n lý b¶o vÖ rõng th«n b¶n sau khi ® îc phª duyÖt ch a ® îc phæ biÕn réng r·i vµ ® îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ t¹i céng ®ång th«n b¶n.

- Th«n ch a lËp ® îc quÜ qu¶n lý b¶o vÖ, t¸i t¹o rõng , vµ vÉn phô thuéc vµo sù gióp ®ì hç trî cña nhµ n íc.

*/ §¸nh gi¸ møc ®é tham gia cña céng ®ång: Lo¹i B

71

5/ VÒ quyÒn h ëng lîi cña hé gia ®×nh vµ céng ®ång.

- Çc hé gia ®×nh trong céng ®ång ch a ® îc h ëng tiÒn hç trî tõ Ng©n s¸ch Nhµ n íc hoÆc tõ çc dù ¸n (®Ó b¶o vÖ rõng Yªn b¸i ® îc 28 000 ®/ha)

- § îc h ëng s¶n phÈm n«ng l©m kÕt hîp, nh ng s¶n phÈm n«ng, l©m kÕt hîp l¹i rÊt Ýt, kh«ng ®¸ng kÓ.

- § îc thu h¸i cñi kh«, l©m s¶n ngoµi gç. Chñ yÕu ®Ó sö dông phÇn ®em b¸n ® îc rÊt Ýt.

- § îc sö dông chøc n¨ng phßng hé cña rõng (cung cÊp, ®iÒu tiÕt nguån n íc...)


* T ¬ng tù víi rõng hçn giao Nøa*Gç t¸i sinh

1/ QuyÒn sö dông ®Êt: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i A ( v× phÇn ®Êt rõng nµy ®· ® îc nhµ n íc cÊp gi¸y chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Ng êid©n tù nguyÖn ®Çu t vµ yªn t©m s¶n xuÊt trªn m¶nh ®Êt m×nh ® îcgiao)

2/ Tr¹ng th¸i rõng: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i B

3/ Møc ®é t¸c ®éng cña Nhµ n íc: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i C

4/ Møc ®é tham gia cña céng ®ång: §¸nh gi¸ møc ®é lo¹i B

5/ Nh÷ng lîi Ých tõ rõng céng ®ång ® îc h ëng: §¸nh gi¸ lo¹i B

Tãm l¹i: M« h×nh qu¶n lý hiÖn t¹i ch a thùc bÒn v÷ng.

Documents

B¸o c¸o kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh thö nghiÖm ......B¸o c¸o kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tµi liÖu ho¸ m« h×nh thö nghiÖm liªn kÕt qu¶n lý b¶o vÖ rõng