BİLİMSEL MAKALE NASIL YAZILIR?

Doç Dr Dilek Dilli04.01.2013

Bilimsel makale nedir? Bilimsel makale; özgün araștırma sonuçlarını tanımlayan,

yazılmıș ve basılmıș raporlar Kabul edilebilir temel bir bilimsel yayın; meslektașlara

gözlemleri değerlendirme, deneyleri tekrarlama, entellektüel ișlemleri değerlendirme imkanı verecek yeterli açıklamaya sahip olmalı

Makale spektrumu

Konferans sunumları Özet (abstract) Sözel sunum (oral presentation) poster

Dergi yazıları (Journal articles) Araștırma yazısı (original research) paper Derleme (review article) Olgu sunumu (case report) Editöre mektup (letter to editor)

Bilimsel araştırmanın işlevi Sorunun eksiksiz cevabı değil KatkıAraştırma yapmanın amacı: yayınlamak

Tamamlanmış araştırmaların çok azı yayınlanmak üzere gönderiliyor

Yayınsız bilim ölüdürGerard Piel

İlginç bir araştırma sorusu olan iyi düzenlenmiş bir araştırma çalışmasının makale haline getirilmesi çok da zor değil

Makaleyi, araştırmayı bitirir bitirmez yazmak lazım

Araştırmanın deseninde ya da yürütülüşündekisorunları yazıda telafi etmek mümkün değildir

Yazmaya başlamadan önce

Hangi dergi

http://science.thomsonreuters.com/cgi-bin/jrnlst/jlresults.cgi?PC=D

http://taka.ulakbim.gov.tr/taka/dergi_portal.php?search_journal_name=Turkish+journal+of+hematology&search_journal_points=&search_journal_publisher=&search_journal_issn=&action=search_detailed

Araştırma yazısı nasıl yazılır? Başlık Yazarlar Özet Giriş Yöntem Bulgular Tartışma Kaynaklar

IMRADIntroductionMethodsResultsDiscussion

Dört temel soru Çalışma niye yapıldı? Giriş ve Amaç Ne yapıldı? Yöntem Ne bulundu? Bulgular Ne anlama geliyor? Tartışma ve Sonuç

Başlık (Title)

“Outcomes and risk factors for mortality in premature neonates with critical congenital heart disease.”

Araştırmanın asıl sorusu ve yöntemi hakkında bilgi vermeli

Yapılandan fazlasını vaat etmemeli Makalenin özeti niteliğinde olmamalı İlgi çekici “İlk izlenimler güçlü izlenimlerdir; bu nedenle, bir bașlığıniyi tasarlanması ve sınırlar izin verdiği ölçüde, ne gelmekte

olduğunun tam ve kesin göstergesi olması gerekir.”

T. Clifford Allbutt

Başlık sayfası (Title page) Başlık ve kısa başlık Yazar bilgileri Yazarların katkısı Yazışma adresi Varsa destekleyen kuruluş ve çalışmanın bu

kuruluştan aldığı numara Çıkar uyuşmazlığı (conflict of interest) durumları Özellikle klinik ilaç çalışmalarında

Kimler yazar olur? ICMJE (international committee of medical journal

editors) Yazarlık Ölçütleri: Yazar tanımı Çalışmanın oluşumu ya da gelişiminde; veri elde

edilmesinde, analizinde ya da yorumlamasında gerçek anlamda düşünsel katkıda bulunulması

Taslağın hazırlanması ya da bilimsel içeriğe yönelik önemli değişiklikler/katkılar yapılması

Yazının yayınlanacak son şeklini onaylanması

Yazarlar her 3 ölçütü karşılamalı 3 ölçütü karşılayan herkes yazar olmalı Yazıya sadece laboratuvar ya da bölüm olarak

lojistik destek verilmesi, parasal kaynak sağlanması, teknik yardım, danışmanlık yapılması, veri toplanması ya da hasta bilgilerine ulaşımın sağlanması konusunda katkıda bulunanlar yazar olarak tanımlanmamalıdır

Çalışmaya katkıda bulunma derecesine göre Birinci yazar İşin en büyük kısmını yapan kişi Çalışmanın yöntemine hakim olmalı Akademik olarak yayına en fazla ihtiyacı olan kişi

Son yazar Çoğunlukla, idari ve eğitsel liderliği yazının üstünde bizzat

çalıştığı süreye göre daha ağırlıklı olan, araştırma desenine, yazım sürecine ve/veya para kaynağının bulunmasına önemli katkısı olan kişi

Yayın için gönderilmeden önce yazarların hepsi makalenin son halini okumalı ve onaylamalı

Title page Calcified thrombosis of the inferior vena cava extending to renal veins in a newborn with homozygous

MTHFR A1298C mutation Short title: Calcified thrombosis in a newborn Banu Aydın, MD: Department of Neonatology, Dr Sami Ulus Maternity and Children Research and Training Hospital Dilek Dilli, MD: Department of Neonatology, Dr Sami Ulus Maternity and Children Research and Training Hospital Nuran Uzunalıç: Department of Neonatology, Dr Sami Ulus Maternity and Children Research and Training Hospital Ayşegül Zenciroğlu: Department of Neonatology, Dr Sami Ulus Maternity and Children Research and Training

Hospital Nurullah Okumuş: Department of Neonatology, Dr Sami Ulus Maternity and Children Research and Training

Hospital ........................... Corresponding author: Dr Dilek Dilli, Dr Sami Ulus Eğitim ve Araştırma Hastanesi Babür Caddesi.Altındağ Ankara/Turkey E mail: dilekdilli2@yahoo.com Tel:...... Fax:............ There is no conflict of interest There is no funding Author contributions:

KISA ÖZET (ABSTRACT) NASIL YAZILIR?

Kısa özet metnin içeriğinin paragraf formunda olan şeklidir.

“Genellikle iyi bir kısa özeti iyi bir makale izler;kötü olan ise gelecek dertlerin habercisidir.”Cremmins, ET. The art of abstracting.

ISI Press, Philadelphia.

Makalenin ana kısımlarının (Giriş, Yöntemler, Sonuçlar, Tartışma) herbirinin kısa bir özetini vermelidir.

Çalışmada ne ile uğraşıldığını açıkolarak tanımlamalıdır.

Genelde 250 kelimeyi geçmez.

Çoğu ya da tamamı GEÇMİŞ ZAMANDAyazılmalıdır.

Kısa özeti yazmadan önce makalenin yazılması önerilir.

Özetteki bulgular ve yorum metinle tutarlı olmalı

Kısaltma metin içinde ilk geçtiği yerde yapılmalıdır

Anahtar sözcükler

“Medical Subject Headings” http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html)

GİRİŞ (INTRODUCTION) NASIL YAZILIR?

Giriş Çalışma devam ederken yazmaya başlamakta yarar

var Bu kısımda araştırmanız ile ilgili benzer olarak “kimler ne

yapmış” kısaca anlatılmalı, literatür taramanız özetlenmelidir

Giriş kısmı araştırma probleminizin ne olduğunun ortaya konduğu bölüm olmalıdır

Burada hipotezler, sorular ve ilginizi çeken problemler yer almalıdır

Geniș zamanda yazılmalıdır.

Genel kurallar: Giriș kısmı, șu soruları cevaplayabilmelidir: “Ben hangi sorunun cevabını arayacağım?”, “Bu soru niçin önemli bir sorudur?”, “Bu konu ile ilgili önceki bilgilerimiz nelerdir?”, “Bu bilgilerin çalıșmama katkısı nedir?”.

HEDEF: Okuyucunun temel bilgileri, çalışmanın neden

gerektiğini ve mantığını anlaması

KAYNAKLAR en önemli bilgileri vermek üzere

dikkatlice seçilmeli

Giriş kısmının yapısı bir ters üçgen gibi düşünülebilir, bilgiler en genelden özele doğru daralarak gitmelidir Giriş kısmı sonunda amacınız açık bir şekilde belirlenmiş olmalıdır.

………..

“Bilimsel bir makaleyi okumak, dedektif hikayesi okumak gibideğildir. Başlangıçtan itibaren o cinayeti uşağın yaptığınıbilmek isteriz.”

Ratnoff, How to read a paper.

MATERYAL ve YÖNTEMLER

(MATERIAL and METHODS) NASIL

YAZILIR?

Materyal ve Metod “Sorun nasıl incelendi?" sorusuna cevap aranır. Okuyucunun araștırmanın güvenilirliğini değerlendirebilmesi

için araștırmanın nasıl yapıldığı, tasarımı, veri toplama ve değerlendirme yöntemlerini öğrenmesi gerekir.

Yöntemlerin sıralanması araștırmadaki sıralamayı takipetmelidir.

Alt bașlıklar kullanılabilir, ancak bu alt bașlıklar "Bulgular" bölümündeki alt bașlıklara uygun olmalıdır. Bu bölümün bașlığıçeșitli dergilerde değișiklik gösterebileceğinden, yazım kurallarıdikkatle okunmalıdır. Klinik çalıșmalarda bașlık "Hastalar ve Yöntem" olarak da verilebilir.

Bu bölümün büyük kısmı GEÇMİŞ ZAMAN’da yazılır.

ANA HEDEF: Deney tasarımını tarif etmek (ve gerekliyse savunmak) ve sonra konuyu bilen bir

kişinin bu deneyleri tekrar edebileceği

ayrıntıları vermektir.

Yöntemler Sunuș sırası kronolojiktir. Alt bașlıklarla verilir (bu bașlıklar Sonuçlar bölümünde

de korunmalıdır). Nasıl? Ne kadar? Ne zaman? Gibi sorulara cevap

verecek nitelikte olmalıdır. İstatistiksel analiz datası verilmeli ve tartıșılmalıdır. Yöntem yeni ise, tüm ayrıntılar verilmeli, daha önce

yayınlanmıșsa o çalıșma kaynak gösterilmelidir. Bazen deney serilerini veya kullanılan organizmaları

Tablo șeklinde vermek gerekebilir.

Verilerin değerlendirilmesi-istatistik İstatistikçi ile birlikte Uygulanan istatistiksel yöntemler

Kullanılan program ve sürümü Karmaşık ya da sık kullanılmayan istatistiksel işlemler için

kaynak

“Data were recorded by using SPSS 15.0 (Chicago, IL, USA). Descriptiveanalyses were performed. Mean (SD) or Median (IQR) values were givenaccording to distribution of the data. Differences among the groups were tested using Student’s t test or Mann Whitney U test, as appropriate. Chi-square test was used for categorical data. Logistic regression analysis was performed to evaluate the risk factors associated with mortality; prematurity, types ofarrhythmias, electrolyte imbalance, and associated with CHD were entered in the model. The level of significance was set at 0.05 in all comparisons.”

Etik Gözlem çalışmaları dahil, bütün çalışmalar için Etik

Kurul onayının alınması ve makalede bildirilmesi gerekli

Helsinki Bildirgesine göre: Araştırma Etik Kurulu onayı olmayan ve bilgilendirilmiş onam alınmamış olan araştırmaların yayınlanması yasak

World Medical Association Declaration of Helsinki 2004

SONUÇLAR (RESULTS) NASIL YAZILIR?

•Stil: Sonuçlar kısmı açık ve objektif bir dille yazılmalıdır. •Geçmiş zaman kipi kullanılarak sonuçlar kısmı yazılmalıdır• Sonuçlar kısmında veriler sunulmaz, onlardan elde edilenler yazılır •Kurduğunuz cümleler kısa ve öz olmalıdır. Gereksiz detaylara yer verilmemelidir.

Bu bölüm GEÇMİŞ ZAMAN’da yazılır.

MAKALENİN EN CAN ALICI NOKTASI ...

Dikkat! Bulgular bölümünde sadece söz konusu çalışmaya

ait bulgular bildirilmeli Her türlü yorum ve görüş Tartışma ve Sonuç’ta

TABLO VE GRAFİKLER ilezenginleştirilir.

EN ÇOK YAPILAN HATA: TEKRAR...

Tablo ve grafikte verilen sayısal bilgiler metinde tekrar

yazılmamalıdır.

İfade Tıbbi araştırmalar istatistik yönteme ve tümevarıma, yani

olasılık hesabına dayalıdır. Bulgular temel bilimlerin hedeflediği kesinlikte olamaz

Kullanılan ifadeler (zaman kipi ve sözcükler), yöntemin temel kısıtlılığı akılda tutularak seçilmeli

Örnekler: 1. “A fenomeninin x, y, z etmenleriyle ilişkili olduğu

gösterilmiştir” değil,“Bu çalışmanın bulguları A fenomeninin x, y,z etmenleriyle ilişkili olabileceğine işaret etmektedir.”

2. “Kentleşmenin şizofreni riskini yükselttiği görülmüştür”yerine,“Bu örneklemde şizofreni sıklığı kentleşme derecesi ile ilişkiliydi.”

TARTIŞMA (DISCUSSION) NASIL YAZILIR?

Tartışma Sonuçlar tekrar edilmeden, sonuçların gösterdiği ilkeler,

genelleștirmeler ve ilișkiler sunulmalıdır. İstisnalara, ilgi kurulamayan veya uzlașma olmayan

noktalara dikkat çekilmelidir. Sonuç ve yorumların önceki çalıșmalarda uyumu (veya

uyumsuzluğu) vurgulanmalıdır. Olası pratik uygulamalar tartıșılmalıdır. Sonuçlar olabildiğince AÇIK ifade edilmelidir.

•Fiillerin zamanı GEÇMİŞ ile GENİŞ ZAMAN arasında gider gelir.•Başkalarının çalışmaları (yerleşmiş bilgiler) geniş zamanda, kendi sonuçlarınız geçmiş zamanda anlatılmalıdır

Çalışmanın önemini belirten kısa bir özet veya sonuç ile

BİTER.

Teşekkür Araştırmanın yapılmasına ve yazılmasına

katkıda bulunan ama yazar olma ölçütlerine uygun olmayan kişilere teşekkür edilebilir.

Teşekkür edilecek kişilerden de izin almak gerekir.

KaynaklarEn sık kullanılan 2 genel șekil bulunmaktadır:1-Vancouver sistemi pek çok bilimsel derginin tercih ettiği bir kaynakçalama

sistemidir. Kaynaklar, yayın içinde sıra ile ortaya çıkıșlarını izleyerek numaralandırılır .

“1-Russell FD, Coppell AL, Davenport AP. In vitro enzymatic processing ofradiolabelled big ET-1 in human kidney as a food ingredient. Biochem Pharmacol1998 Mar 1;55(5):697-701.”

2-Harvard sistemi pek çok bilimsel dergi tarafından kullanılanbir kaynakçalama sistemidir. Vancouver’dan en önemli farkı kaynakların, yayınn sonundaki sıralamasının yazar adına (soyadına) göre olmasıdır. Yayında ilk

rastlanan kaynak numarası “1” olmak zorunda değildir.“13-Royall C.P., B.L. Thiel & A.M. Donald. (2001) Radiation damage of waterin environmental scanning electron microscopy. Journal of Microscopy. 204(3),p. 185.”

Kaynaklar Yazının kalitesi hakkında fikir verir Kaynak seçimi yapılmalı İyi okunmayan bir yazı kaynak

gösterilmemeli Türk yazarların çalışmalarına ve Türk

dergilerine mutlaka yer verilmeli Kaynak gösterilen/gösterilmeyen

çalışmaların yazarlarının danışman olma olasılığı var

Gönderilen derginin son yılına ilişkin kaynak göstermek derginin “etki gücü”nü arttırır

EndNoteEndNote Hazır Makale Șablonlarının (ManuscriptTemplates) KullanımıEndNote, makalelerinizi yayımcılara elektronik olarak sunmanızı kolaylaștıran dahaönceden tanımlanmıș birçok Microsoft Word manuscript (makale) șablonlarıiçermektedir. Bu șablonlardan birini kullanarak makalenizi yazmaya bașladığınızdamakalenizin birçok biçimsel ayarları, örneğin kenar boșlukları, bașlıklar,numaralandırma, satır aralığı, bașlık sayfası, özet sayfası, grafiklerin yerleșimi, yazı tipive boyutu gibi ayarlar hedef yayınınıza uygun șekilde önceden ayarlanacaktır. Bütünbu ayarlardan sonra atıflarınızı makalenize ekleyebilir ve daha önceden tanımlı olanbinlerce bibliyografik stili kullanarak veya kendi bibliyografik stilinizi olușturarak atıf vereferanslarınızı düzenleyebilirsiniz. Bibliyografya stillerinin bulunduğu listeden sizin içinuygun bibliyografya stilini seçerek makalenizi yazarken kolay, hatasız bir șekildeatıflarınızı yapabilir ve otomatik olarak referans listenizi olușturabilirsiniz. HattaEndNote kütüphanenizde bulunan șekil ve tablolarınızı ekleyebilirsiniz.

http://www.youtube.com/watch?v=L5Kn8l2rgqk&feature=player_detailpage

Editöre mektup (cover letter)Dear Editor,

We prepared our case report entitled “Intussusception in a term newborn with duct-dependent congenital heart disease” accordingto the instructions for authors written on the electronic page of SurgeryToday. This paper has only submitted to SurgeryToday and has not beenpublished previously in print or electronic format and is not underconsideration by any other journal or electronic medium. The all authorshave accepted hereby transfer, assign, and convey all copyright ownership to SurgeryToday in the event that it is published in SurgeryTodayYours faithfully,

Dilek Dilli, MD

Hakemli Dergilerde Makale Değerlendirme

Süreci

AȘAMALAR

Yazı neden elenir?

YAZIYA İLİŞKİN Konusu derginin ilgi

alanına girmiyorsa Okuyucunun ilgisini

çekemeyeceği düşünülürse

Araştırma sorusu anlamlı bulunmazsa

Yöntemi geçerli değilse

DERGİYE İLİŞKİN Aynı konuda yakın

zamanda kabul edilmiş bir başka yazı

Değerlendirmede çok sayıda benzer yazı vb…

Dergiler için etki faktörü (impact factor ) önemli

Etki Faktörü Nedir?

A = 2008 ve 2009’da yayınlanan yazıların 2010 yılında kaynak gösterilme sayısı B = 2008-2009’da yayınlanan yazıların sayısı EF 2010 = A/B

Editors raporları: problemler

Seldom Occasionally Frequently

Poorly written, excessive jargon

Inadequate/inappropriate presentation

Poor description of design

Excessive zeal and self promotion

Rationale confused, contradictory

Essential data omitted, ignored

Boring

Important work of others ignored

Byrne DW, Publishing Medical Research Papers, Williams and Wilkins, 1998

Yayına kabulü neler kolaylaştırır? İlginç soru Düzgün çalışma deseni

Özenli yazım, ifade

Yazarlara öneriler……

Yazarlara bilgi bölümünü inceleyin ve yazınızı dergi kurallarına uygun olarak hazırlayın

İfade ve yazım kurallarına dikkat Yazdığınız yazıyı tamamladıktan sonra mutlaka okuyun

Güvendiğiniz bir meslektaşınıza okutun

Araştırma yazıları Araştırma yazısı kalıplarına uyun Özet Giriş:

Girişi uzatmayın Araştırma sorusunun arka planını kısa ve öz olarak anlatın Araştırmanın amacını ve araştırma sorusunu açık olarak ortaya

koyun Yöntem: örneklem, araçlar, istatistik Bulgular:

Bulguları sıralayın En ilginç olandan başlayın Tablodaki bulguları metin içinde yeniden yazmaya gerek yok

Tartışma: Bulguları yorumlayın Yorumlarınızı bulgularınızın ötesine geçirmeyin Çalışmanın GÜÇLÜ yanlarını vurgulayın Kısıtlılıklarını belirtin

Düzeltme istendiyse… Danışman raporlarını dikkatli okuyun Düzeltmeleri hızlı ve özenli yapın Yaptığınız düzeltmeleri madde madde belirtin Yapmadıysanız gerekçelerini ayrıntılı olarak

açıklayın

Makalenin işlevi bilgiye küçük bir katkıdan ibarettir.

Kısaltmaktan kaçınmamak gerekir

Yazım hataları ya da dergi kurallarına uymama, baştan dezavantaj oluşturur.

Türkçe – İngilizce düzeltme, editörün ya da hakemin görevi değildir.

Tekrar tekrar kontrol !

Yazınız reddedilirse… Küsmeyin … Yayın Kurulunun her kararı adil olmayabilir Danışman raporlarında haksız eleştiriler

olduğunu düşünüyorsanız, editöre yazın Hakaret etmeden!

Danışman raporlarını iyi okuyun ve yapabileceğiniz değişiklikleri yaparak, gecikmeden, başka bir dergiye gönderin

Teşekkürler...

Çok Kolaymış..Ben de Makale Yazıcam..

Aa..Bakın..Makalem Kabul Edilmiş