49
BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES SUR LE PRISCILLIANISME Créée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres Olivares, Diego Piay, Josep Amengual i Batle et Victorino Pérez. 1500 F. DE OCAMPO, Crónica de España, chap. 147, Zamora, A. de Paz y J. Picardo, 1541 (huit tomes). M. FLACIUS ILLYRICUS, Ecclesiastica historia integram Ecclesiae Christi ideam… secundum singulas centurias perspicuo ordine complectens, Bâle, 1559. Quarta Centuria Ecclesiasticae Historiae, Bâle, 1562, cols. 316, 402- 404, 1191, 1396-1398; Quinta Centuria Ecclesiasticae Historiae, Bâle, 1562, cols. 569-576. CÉSAR BARONIUS, Annales ecclesiastici I-XII, Rome, 1588-1607; Son oeuvre a été rééditée par G. D. Mansi en 38 tomes imprimés à Lucques de 1738 à 1779 ; tome 5, Lucques, 1739, a. 381, §§ 98-115, a. 385, §§ 22-29, a. 386, §§ 25-29 et 33-38, a. 387, §§ 65-67 ; tome 6, Lucques, 1740, a. 405, §§ 43-59 ; a. 407, §§ 1-3, a. 411, §§ 44 ; tome 7, Lucques, 1741, a. 412, § 39, a. 414, §§ 10, 12-13, a. 447, §§ 1-20 et 24 ; tome 10, Lucques, 1741, a. 563, §§ 14-18 ; a. 572, §§ 10-13. Garcia de LOAYSA, Collectio conciliorum Hispaniae, Madrid, 1593, p. 31-66, 86-91, 115-127, 165-197. 1600 I. VASAEI, Brugensis rerum hispanicarum, dans Hispaniae Illustratae de Scriptores varii, Apud Claudium Haredes Marnium, Francfort, 1603, 7 tomes. PH. LABBE & G. COSSART, Sacrosancta concilia ad regiam editionem exacta…, Paris, 1671-1672, t. II, p. 1009-1012, 1222-1241 ; t. III, p. 1465-1466 ; t. V, p. 836-845. E. BALUZE, Nova collectio Conciliorum, seu Supplementum ad collectionem Phil. Labbei…, Paris, 2 1707, 1 1683. J. SAENZ DE AGUIRRE, Collectio maxima Conciliorum omnium Hispaniae, et novi orbis, epistolarumque decretalium celebriorum, necnon plurium monumentorum veterum ad illam spectantium : cum notis et dissertationibus,

BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES

SUR LE PRISCILLIANISME

Créée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de

Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres Olivares, Diego Piay, Josep Amengual i

Batle et Victorino Pérez.

1500

F. DE OCAMPO, Crónica de España, chap. 147, Zamora, A. de Paz y J. Picardo,

1541 (huit tomes).

M. FLACIUS ILLYRICUS, Ecclesiastica historia integram Ecclesiae Christi

ideam… secundum singulas centurias perspicuo ordine complectens, Bâle,

1559. Quarta Centuria Ecclesiasticae Historiae, Bâle, 1562, cols. 316, 402-

404, 1191, 1396-1398; Quinta Centuria Ecclesiasticae Historiae, Bâle, 1562,

cols. 569-576.

CÉSAR BARONIUS, Annales ecclesiastici I-XII, Rome, 1588-1607; Son oeuvre a

été rééditée par G. D. Mansi en 38 tomes imprimés à Lucques de 1738 à

1779 ; tome 5, Lucques, 1739, a. 381, §§ 98-115, a. 385, §§ 22-29, a. 386, §§

25-29 et 33-38, a. 387, §§ 65-67 ; tome 6, Lucques, 1740, a. 405, §§ 43-59 ;

a. 407, §§ 1-3, a. 411, §§ 44 ; tome 7, Lucques, 1741, a. 412, § 39, a. 414, §§

10, 12-13, a. 447, §§ 1-20 et 24 ; tome 10, Lucques, 1741, a. 563, §§ 14-18 ;

a. 572, §§ 10-13.

Garcia de LOAYSA, Collectio conciliorum Hispaniae, Madrid, 1593, p. 31-66,

86-91, 115-127, 165-197.

1600

I. VASAEI, Brugensis rerum hispanicarum, dans Hispaniae Illustratae de

Scriptores varii, Apud Claudium Haredes Marnium, Francfort, 1603, 7 tomes.

PH. LABBE & G. COSSART, Sacrosancta concilia ad regiam editionem exacta…,

Paris, 1671-1672, t. II, p. 1009-1012, 1222-1241 ; t. III, p. 1465-1466 ; t. V,

p. 836-845.

E. BALUZE, Nova collectio Conciliorum, seu Supplementum ad collectionem

Phil. Labbei…, Paris, 21707,

11683.

J. SAENZ DE AGUIRRE, Collectio maxima Conciliorum omnium Hispaniae, et

novi orbis, epistolarumque decretalium celebriorum, necnon plurium

monumentorum veterum ad illam spectantium : cum notis et dissertationibus,

Page 2: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 2

quibus sacri canones, historia ac disciplina ecclesiastica, et chronologia

accurate illustrantur I-IV, Rome, 1693-1694, t. II, p. 113-122, 130-167, 202-

222, 222-229, 316-324.

1700

G. ARNOLD, Unparteyische Kirchen und Ketzerhistorie vom Anfang des Neuen

Testaments bis auf das Jahr Christi 1688, I-II, Francfort-sur-le-Main, 1700, I,

4, 8, rééd. 1967.

L. S. LENAIN DE TILLEMONT, Mémoires pour servir à l’histoire ecclésiastique

des six premiers siècles, Paris, t. 8, 1702, p. 491-527 (sur Priscillien).

N. COLETTI, Sacrosancta Concilia ad regiam editionem exacta… II, IV, VI,

Venise, 1728-1729.

Auteur anonyme, Bachiarius Illustratus sive de Priscilliana haeresi dissertatio :

raccolta d’opusculi scientifici XXVII, Venise, 1742, p. 61-157

S. DE VRIES, Dissertatio critica de priscillianistis eorumque factis, doctrina et

moribus, Utrecht, 1745.

F. GIRVESIUS, De historia priscillianistarum dissertatio in duas partes

distributa, ordine chronologico digesta, Rome, 1750.

P. T. CACCIARI, De priscillianistarum haeresi et historia, Rome, 1751, p. 210-

283.

E. FLÓREZ, España Sagrada, Theatro geographico-histórico de la Iglesia de

España. Origen, divisiones y límites de todas sus provincias. Antigüedad.

Traslaciones y estado antiguo y presente de sus Sillas, con varias

Disertaciones críticas I-XXIX, t.14 (1759), Madrid, A. Martín & G. Ramirez.

Ch. W. F. WALCH, Entwurf einer vollständigen Historie der Ketzerien,

Spaltungen und Religionsstreitigkeiten, bis auf die Zeiten der Reformation,

Leipzig, 1766.

1800

J. MATTER, Histoire critique du gnosticisme et de son influence sur les Sectes

religieuses et philosophiques des six premiers siècles de l’ère chrétienne,

trois volumes, Strasbourg, F.G. Levrault, 21828, 3 tomes. Sur le

priscillianisme, voir t. II, p. 351-387.

Page 3: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 3

A. NEANDER, Allgemeine Geschichte der christlichen Religion und Kirche, II, 2-

3, Hambourg, 1829-1831.

L. DE POTTER, Histoire du christianisme et des Églises chrétiennes depuis Jésus

jusqu’au XIXe siècle, Paris, Librairie historique, 1836 (t. 3, livre 8 : « Les

priscillianistes », p. 1-62)

J. Chr. G. A. HOPFENSACK, « De primo in ecclesia Christiana Haereticorum

supplicio commentatio », Programm des Gymnasiums zu Cleve, Clèves,

1838, p. 1-10.

J. H. B. LÜBKERT, De haeresi Priscillianistarum ex fontibus denuo collatis,

Hauniae, 1840.

J. M. MANDERNACH, Geschichte des Priszillianismus. Ein Versuch Trier,

Trèves, 1851.

A. HELFFERICH, Der westgotische Arianismus und die spanische

Ketzergeschichte, 1860.

M. MURGUIA, Historia de Galicia, t. II, Lugo-Coruña, 1866, p. 464-499 ; 21906,

p. 557-593 (il intègre les découvertes de Wurzbourg).

A. LÓPEZ FERREIRO, Estudios histórico-críticos sobre ‘el Priscilianismo’,

Biblioteca El Porvenir, Saint-Jacques-de-Compostelle, éd. J. M. Paredes,

1878, 251 p.

M. MENÉNDEZ PELAYO, Historia de los Heterodoxos españoles, 3 vol., Madrid, 11880-1882 (t. II, Madrid, éd. Nationale, rééd. 1948, p. 244-285).

E. HERZOG, « Eine fünfzehnhundertjährige Gedenkfeier. Vortrag gehalten 1885

in Bern und Luzern », Der Katholik. Schweizerisches Organ für kirchlichen

Fortschrift 9, 1886, p. 9-12, 17-20, 25-29, 34-38.

G. SCHEPSS, Priscillian, Ein neuaufgefundener lateinischer Schirftsteller des IV

Jahrhunderts, Wurzbourg, 1886.

G. SCHEPSS, « Die Sprache Priscillians », Archiv für lateinische Lexicographie

und Grammatik 3, 1886, p. 309-328.

H. HAUPT, « Priscillian, seine Schriften und sein Progress », dans

Correspondenzblatt der Westdeutschen Zeitschrift für Geschichte und Kunst,

t. 8, n. 4, 1889, p. 96-103.

K. HUP, Priscillian. Seine Schriften und seine Prozess, 1889.

Page 4: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 4

SCHEPSS Georges, Priscilliani quae supersunt maximam partem nuper detexit

adiectisque commentariis criticis et indicibus primus edidit Georgius Schepss

accedit Orosii commonitorium de errore Priscillianistarum et Origenistarum,

CSEL 18, Vienne, F. Tempsky, 1889.

G. SCHEPSS, « Notiz zu Priscillian », Theologische Literaturzeitung 15, 1890,

p. 340.

A. J. H. W. BRANDT, « Priscillianus », Theologisch Tijdschrift 25, 1891, p. 368-

406.

F. PARET, Priscillianus, ein Reformator des 4. Jahrhunderts. Eine

kirchengeschichtliche Studie, zugleich ein Kommentar zu den erhaltenen

Schriften Priscillians, Wurzbourg, 1891.

A. PUECH, « Priscilliani quod superest edidit G. Schepss 1889 », Journal des

Savants, 1891, p. 110-124, 243-255, 307-318.

A. HILGENFELD, « Priscillianus und seine neuen deckten Schriften », Zeitschrift

für wissenschaftliche Theologie 35, 1892, p. 1-85.

E. MICHAEL, « Priscillian und die neueste kritik », Zeitschrift für katholische

theologie 16, 1892, Innsbruddt, p. 692-706.

Fr. BARTH, « Priscillianus. Ein Konflikt zwischen Landeskirche und Pietismus

im 4. Jahrhundert », Der Kirchenfreund. Blätter für evangelische Wahrheit

und kirchliches Leben 27, 1893, p. 129-135, 146-155.

F. GÖRRES, « Kirche und Staat im spanischen Suevenreich », Zeitschrift für

wissenschaftliche Theologie 36, 1893, p. 542-578.

G. SCHEPSS, « Pro Priscilliano », Wiener Studien 15, 1893, p. 128-147.

G. MORIN, « Pastor et Syagrius, deux écrivains perdus du Ve siècle », Revue

Bénédictine 10, 1893, Belgique, p. 385-394 ; 12, 1895, p. 388 ; 19, 1902,

p. 237-242.

E. HERZOG, « Priscillian », Revue internationale de théologie 2, 1894, p. 1-27.

E. HERZOG, « Priscillianisches », Revue internationale de théologie 2, 1894,

p. 370-372.

S. MERKLE, « Prudentius und Priscillian », Theologische Quartalschrift 76,

1894, p. 77-125.

Page 5: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 5

E. MICHAEL, « Dr. Schepss und Priscillian », Zeitschrift für Kirchengeschichte

und Theologie 18, 1894, p. 190-196.

M. CASAS FERNÁNDEZ & E. Condesa de PARDO BAZAN, Agape y la revolución

priscilianista en el siglo IV, La Corogne, Casa de Misericordia, 1895, 116 p.

P. CORSSEN, Monarchianische Prologe zu den vier Evangelien, TU 15, 1,

Leipzig, 1896.

J. GRAPE, « Ein spanischer Ketzer des 4. Jahrhunderts als Polemiker gegen

Ketzer : „Erneste Allotria“ », Abhandlungen aus Theologie und Kirche, von

Dienern der evang. Kirche in Anhalt, Dessau, 1896, p. 116-119.

S. MERKLE, « Der Streit über Priscillian », Theologische Quartalschrift 78, 1896,

p. 630-649.

A. LAVERTUJON, La Chronique de Sulpice Sévère [texte critique, traduction, et

commentaire], Paris, Hachette, I, 1896, II, 1899 (cf. p. LXXV-CIX, CXXIX-

CLXXXIV, « Le dossier de Priscillien » p. 548-682.

G. CIROT, « Erreur d’historien ou mensonge d’hérétique », Bulletin critique 18,

1897, p. 350-357.

J. DIERICH, Die Quellen zur Geschichte Priscillians, Breslau, 1897.

E. HERZOG, « Priscillian », Kirchliche Zeitschrift 22, 1897, Mendota, Illinois,

p. 223-237.

Fr. LEZIUS, « Die ‘Libra’ des Priscillianisten Diktinius von Astorga », dans

Abhandlungen für Alexander von Oettingen zum 70. Geburtstag gewidmet,

Munich, 1898, p. 113-124

1900

K. KÜNSTLE, Eine Bibliothek der Symbole und Theologischer Tractate zur

Bekämpfung des Priscillianismus und westgothischen Arianismus aus dem VI

jahrhundert, Mainz, Kirchheim, 1900.

G. MERCATI, « I due ‘Trattati al popolo’ di Priscilliano », Note di Letteratura

biblica e cristiana antica, Studi e Testi 5, Cité du Vatican, 1901, p. 127-136.

S. BERGER, « Les Préfaces jointes aux livres de la Bible dans les manuscrits de la

Vulgate », Mémoire Posthume, Mémoires présentés à l’Accadémie des

Inscriptions et Belles-Lettres, 1er

série, XI, 2, 1902, p. 9-10.

Page 6: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 6

E. EDLING, Priscillianus och den äldre Priscillianismen, Upsala, I Akademisk

Abhandling, Almqvist et Wiksell, 1902.

E. FITA, « Santiago de Galicia. Nuevas impugnaciones y nueva defensa. X. El

sepulcro de Santiago y el de Prisciliano », Razón y Fe 3, 1902, p. 477-488.

G. MORIN, « Les sept livres ‘De Trinitate’ du Pseudo-Athanase et les sept livres

dont parle Gennade dans sa notice sur Syagrius », Revue Bénédictine 19,

1902, p. 337-342.

E. FITA, « Nuevas inscripciones. El anillo gnóstico de Astorga », Boletin de la

Real Academia de la Historia 42, 1903, p. 144-153.

K. KÜNSTLE, Antipriscilliana. Dogmengeschichtliche Untersuchungen und Texte

au dem steite gegen Priscillians Irrlehre, Fribourg en Brisgau, Herder, 1905.

K. KÜNSTLE, Das Comma Joanneum, auf seine Herkunft Untersuchungen,

Fribourg-en-Brisgau, Herder, 1905, 64 p.

Fr. LEZIUS, « Priscillianus », dans Realenzyklopädie für protestantische

Theologie und Kirche, 16, 1905, p. 59-65.

J. CHAPMAN, « Priscillian, the author of the Monarchian prologues to the Vulgate

Gospels », Revue Bénédictine 23, 1906, p. 335-349.

E. HERZOG, « Priscillianisches », Kirchliche Zeitschrift 31, 1906, Mendota,

Illinois, p. 220-229.

DOM H. LECLERCQ, L’Espagne chrétienne, Paris, V. Lecoffre, 1906, 394 p.

(chap. III : « Priscillien et le Priscillianisme », p. 151-213).

C. H. TURNER, « Adversaria patristica : Priscillian and the Acts of Judas

Thomas », Journal of Theological Studies 7, 1906, p. 603-608.

D. DE BRUYNE, « Fragments retrouvés d’apocryphes priscillianistes », Revue

Bénédictine 24, 1907, p. 318-335.

C. CIPOLLA, « La citazione del Comma Joanneum in Prisciliano », Rendiconti del

Reale istituto Lombardo di scienze e lettere, S 2, 40, Milan, 1907, p. 1127-

1137.

G. MORIN, « Le commentaire inédit de l’évêque latin Epiphanius sur les

Evangiles », Revue Bénédictine 24, 1907, p. 336-359.

Page 7: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 7

D. DE BRUYNE, « la ‘Regula consensoria’, une règle des moines priscillianistes »,

Revue Bénédictine 25, 1908, p. 83-88.

M. F. PIONTEK, « Die katholische Kirche und die häretischen Apostelgeschichten

bis zum Ausgange des 6 Jahrhunderts », dans M. Sdralek (éd.),

Kirchengeschichtliche Abhandlungen, Breslau, 1908, t. VI, p. 1-71.

Ch. V. LANGLOIS, « Priscillien », Idées Modernes II, Paris, 1909, p. 422-443

(recension du livre de Babut).

L. TALMONT, « La cause de Priscillien », Revue Augustinienne Louvain 15,

1909, p. 455-459.

A. HARNACK, Lehrbuch der Dogmengeschichte, Tubingue, 41909, t. II ‘Die

Entwickelung des Kirchlichen dogmas I’, Beigaben der Manichäismus,

p. 513-527.

L. DUCHESNE, Histoire ancienne de l’Église, t. II, Paris, 21907,

41910, p. 528-

551.

J. CHAPMAN, Notes on the early history of the Vulgate Gospels, Oxford,

Clarendon Press, 1908, p. 238-253.

E.-Ch. BABUT, Priscillien et le priscillianisme, Bibl. de l’EPHE SC. histor. et

philol., fasc. 169, Paris, Librairie Honoré Champion, 1909.

G. MORIN, « Un traité priscillianiste inédit sur la trinité », Revue Bénédictine 26,

1909, p. 255-280.

Em. DE STOOP, Essai sur la diffusion du manichéisme dans l’Empire romain,

(Recueil de travaux publiés par la faculté de philosophie et de Lettres, 38),

Gand, E. van Goethem, 1909, p. 87-103.

E.-Ch. BABUT, « Paulin de Nole et Priscillien », Revue d’histoire et de littérature

religieuse 15, 1910, p. 97-130, 252-275.

M. HARTBERGER, « Priscillians Verhältnis zur Heiligen Schrift », Biblische

Zeitschrift 8, 1910, Fribourg, p. 113-129.

P. MONCEAUX, « La question du priscillianisme », le Journal des Savants N.S. 9,

1911, p. 70-75, 104-113.

A. E. BURNS, « Priscillian and Priscillianism », the Church Quartely Review 72,

1912, p. 142-156.

Page 8: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 8

A. PUECH, « Les origines du priscillianisme et l’orthodoxie de Priscillien »,

Bulletin d’ancienne littérature et d’archéologie chrétienne t. II, 1912, p. 81-

95, 161-213.

M. HARTBERGER, « Instantius oder Priscillian ? », Theologische Quartalschrift

95, 1913, p. 401-430.

G. MORIN, Traité priscillianiste inédit sur la Trinité, vol. 1, Études, Textes,

Découvertes, Maredsous, 1913, p. 151-205.

G. MORIN, « Pro Instantio. Contre l’attribution à Priscillien des opuscules des

manuscrits de Würzburg », Revue Bénédictine 30, 1913, p. 153-172.

M. NORTTROPPO, « Instantius oder Priscillian ? », Theologische Quartalschrift

55, 1913, p. 401-429.

E.-Ch. BABUT, « Saint Julien de Brioude », Revue d’histoire et de littérature

religieuse 5, 1914, p. 97-116.

G. MORIN, « Pages inédites de l’écrivain espagnol Bachiarius », Bulletin

d’ancienne littérature et d’archéologie chrétienne 1914, p. 177-126.

D. DE BRUYNE, « Les origines de la Vulgate en Espagne», Revue Bénédictine 31,

1914-1919, p. 378-401.

M. R. JAMES, « Notes on Apocrypha ; Pseudo Philo and Baruch », Journal of

theological Studies 16, 1915, Oxford, p. 403-413.

E. BUONAIUTI, « Instanzio o Priscilliano ? », Rivista di scienze delle religioni 1,

1916, Rome, p. 41-53.

E. LOPEZ-AYDILLO, « Prisciliano y el priscilianismo. Modernas rectificaciones

acerca del famoso heresiarca », Revista Histórica 1, 1918, Valladolid, p. 105-

112, 145-152, 257-283.

M. ESPOSITO, « A seventh-century commentary on the Catholic Epistles »,

Journal of theological studies 21, 1920, p. 316-318.

P. DE LABRIOLLE, Histoire de la littérature latine chrétienne, Paris, les Belles-

Lettres, 1920, p. 407-414, 611.

M. MACIAS GARCIA, Galicia y el Reino de los Suevos, Orense, 1921.

M. HARTBERGER, Priscillianea. Eine neue Untersuchungen über den Verfasser

der 11 Traktate, Handschr. Diss., Fribourg-en-Brisgau, 1922.

Page 9: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 9

« Priscilianismo, Priscilianista, Prisciliano », dans Enciclopedia Universal

ilustrada európeo-americana, t. 47, Madrid, 1922, p. 492-495.

J. SVENNUNG, « Annotationes criticae ad Tractatus priscillianeos », dans Strena

Philologica Upsaliensis. Festschrift P. Persson, Upsala, 1922, p. 137-143.

Z. GARCÍA VILLADA, « La vida de Santa Helia ¿ un tratado priscilianista contra el

matrimonio ? », Estudios Eclesiasticos 2, 1923, p. 270-279.

D. DE BRUYNE, « Epistola Titi, discipuli Pauli, de dispositione sanctimonii »,

Revue Bénédictine 37, 1925, p. 47-72.

E. SUYS, « La sentence portée contre Priscillien », Revue d’histoire

ecclésiastique 21, 1925, p. 530-538.

C. JULLIAN, Histoire de la Gaule, Paris, Hachette, 1993, t. 2, (sur Priscillien,

p. 413-416) [t. 7 : « les empereurs de Trèves (les chefs) », 11926, p. 294-299].

J. MARTIN, « Priscillianus oder Instantius ? », Historischen Jahrbuch 47, 1927,

p. 237-251.

H. KOCH, « Der Ambrosiaster und zeitgenössische Schrifsteller », Zeitschrift für

Kirchengeschichte 47, 1928, p. 1-10.

G. MORIN, « Pages inédites de deux Pseudo-Jérômes des environs de l’an 400.

Deux lettres mystiques d’une ascète espagnole », Revue Bénédictine 40,

1928, p. 289-310.

Z. GARCÍA VILLADA, « La causa de la muerte de Prisciliano y sus compañeros »,

Razón y Fe 86, 1929, p. 500-508.

Z. GARCÍA VILLADA, Historia eclesiástica de España, II/2.a, Madrid, 1929,

p. 91-145 (sur Priscillien).

1930

M. MACIAS GARCIA, Una página de la historia de la antigua Astúrica. Los

obispos Santo Toribio y Sancto Dictinio y el priscilianismo y los bárbaros en

Galicia, Orense, 1931 (paru en 1922 in Boletín de la Comisión provincial de

Monumentos históricos y artísticos de Orense 6).

M. MACIAS GARCIA, El priscilianismo y los Godos en Galicia, a mediados del

siglo V, Orense, 1931.

Page 10: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 10

M. PORTELA VALLADARES, Unificación e diversificación de las excimalidades,

el priscilianismo, (appendice), Barcelone, conf. 25 juillet 1932, p. 119-205.

Ad. D’ALÈS, « Priscillien », Recherche de sciences religieuses 23, 1933, p. 5-44,

129-175.

H. KOCH, « Zu Ps.-Titus, „De dispositione sanctimonii“ », Zeitschirft für die

neutestamentliche Wissenschaft 32, 1933, p. 131-144.

M. NICCOLI, « Il delitto di eresia alla fine del secolo IV in relazione al processo di

Priscilliano », dans VIIe Congrès international des sciences historiques à

Varsovie, Résumés, 1933, p. 239-243.

P. PERDRET CASADO, « Xesús ante o Priscilianismo », Logos 28/29, 1933, p. 58-

68.

W. NIGG, Die Kirchengeschichtsschreibung, Munich, 1934.

W. F. HOWARD, « The anti-Marcionite prologues to the Gospels », The

Expository Times 47, 1935-36, p. 534-538.

Ad. D’ALÈS, Priscillien et l’Espagne chrétienne à la fin du IVe siècle, Paris,

Beauchesne, 1936.

G. BARDY, « Priscillien », dans Dictionnaire de Théologie Catholique, t. 13’,

Paris, 1936, cols. 391-400.

P. DE LABRIOLLE, « Les limites de l’ascétisme catholique : le priscillianisme »,

dans A. Fliche & V. Martin, Histoire de l’Eglise, t. III, Paris, Bloud & Gay,

1936, p. 385-392.

J. RUIZ-GOYO, « Carta dogmática de San León Magno a Santo Toribio obispo de

Astorga », Estudios Eclesiásticos 15, 1936, p. 367-379.

E. BARNIKOL, « Das Fehlen des Mythossatzes Phil. 2, 6-7 in der altspanischen

Bibel der Priscillianisten im vierten Jahrhundert », Theologische Jahrbücher

4-5, 1936-1937, p. 6-18.

F. L. CROSS, « The Priscillianist prologues », Expository times 48, 1936-1937,

Edimbourg, p. 188-189.

F. CAVALLERA, « Galla non gente sed nomine », Bulletin de Littérature

Ecclésiastique 38, 1937, p. 186-190.

A. LAMBERT, « Egeria, soeur de Galla », Revue Mabillon 27, 1937, p. 1-42.

Page 11: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 11

F. CAVALLERA, « Le ‘De fide’ de Bachiario, Egeria, le Symbole Toletanum I »,

Bulletin de Littérature Ecclésiastique 39, 1938, p. 88-97.

J. MADOZ, « Le symbole du IVe concile de Tolède », Revue d’histoire

Ecclésiastique 34, 1938, p. 5-20.

ST MCKENNA, Paganism and Pagan Survivals in Spain up to the Visigothic

Kingdom, Washington, 1938.

J. MADOZ, « Eugène de Tolède. Une nouvelle source du symbole de Tolède de

675 », Revue d’histoire Ecclésiastique 35, 1939, p. 530-533.

J. MADOZ, « Una nueva redacción del Libellus De Fide de Baquiario », Revista

española de teología 1, 1940-1941, p. 463-474.

W. BARK, « Boethius’ fourth Tractate, the so-called De fide catholica », the

Harvard Theological Review 39, 1946, p. 55-69.

A. GARCIA CONDE, « En el concilio I de Zaragoza ¿ fueron condenados

nominalmente los jefes Priscilianistas ? », Cuadernos de Estudios gallegos 2,

1946, p. 223-230.

J. PÉREZ DE URBEL, « La teologia trinitaria en la contienda priscilianista »,

Revista española de teología 6, 1946, p. 589-606.

Ch. J. BISHKO, « The date and Nature of the Spanish “Consensoria

monachorum” », The American Journal of Philology 69, 1948, p. 377-395.

R. M. WALKER, « Illustrations to the Priscillian prologues in the Gospel

manuscripts of the Carolingian Ada school », The art bulletin 5, 1948, New

York, p. 1-10.

V. COBAS GARCIA, « Galicia y el priscilianismo », Spes 173, 1949, revista de

acción católica, Pontevedra, p. 12-13.

A. GARCIA CONDE, « Los ‘tractatus origenis’ y los origenistas gallegos »,

Cuadernos de Estudios gallegos 4, 1949, p. 27-56.

J. MADOZ, « Prisciliano », dans DIAZ-PLAJA, Historia General de las Literaturas

Hispánicas, I, Barcelone, 1949, p. 104-108.

P. DAVID, « St Martin de braga est-il l’auteur d’un traité de comput pascal ? »,

Bulletin des études Portugaises et de l’Institut Français du Portugal 14,

1950, p. 283-299.

Page 12: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 12

J. MADOZ, « Priscilianismo en Galicia », dans Congreso de Braga en el

centenario de la llegada a la Península de San Martín de Braga (550), octobre

1950.

A. MUNDO, « Priscilianismo y Origenismo en Baquiario », Congreso

internacional de Braga en honor de S. Martín, Braga, 1950, p.?

P. DAVID, Un traité priscillianiste de comput pascal, Coimbre, 1951.

J. DESCOLA, Histoire de l’Espagne chrétienne, Paris, R. Laffont, 1951 (sur

Priscillien, p. 43-52).

J. MADOZ, Secundo decenio de estudios sobre patristica española (1941-1950),

Madrid, éd. Fax, 1951 (sur Priscillien, p. 65-78).

V. BEJARANO SANCHEZ, « La lengua de Prisciliano : estudios sobre la sintaxis del

corpus Priscillianeum », thèse non publiée de l’Université de Madrid, Faculté

de philosophie et lettres, 1952, 176 p. (cote : T2284)

J. D. GORDINI, Forme di Vita ascetica en Roma nel IV secolo, Rome, 1952.

J. M. RAMOS Y LOSCERTALES, Prisciliano. Gesta rerum, Filosofia y Letras, 5,

Salamanque, Acta salmanticensia, 1952.

F. R. CORDERO CARRETE, « El P. Sarmiento ‘sobre el origen de Prisciliano’ »,

Cuadernos de Estudios Gallegos 8, 1953, p. 121-130.

E. CUEVAS & U. DOMINGUEZ DEL VAL O.S.A., Patrología española, Madrid,

1953, p. 38-51.

E. GRIFFE, « Le gnostique Markos est-il venu en Gaule ? », Bulletin de

littérature ecclésiastique 4, 1953, p. 243-245.

R. D’IZARNAY, « Mariage et consécration virginale au IVe siècle », Vie spirituelle

suppl. 24, 1953, p. 92-118.

E. H. KADEN, « Die Edikte gegen die Manichäer von Diokletian bis Justinian »,

dans Festschrift Hans Lewald, Bâle, 1953, p. 55-68.

J. MADOZ, « Prisciliano e Priscilianismo », dans Enciclopedia Cattolica, 10,

Rome, Cité du Vatican, 1953, p. 41-42.

Page 13: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 13

M. STENZEL, « Die Konstanzer und St. Gallen Fragmente zum altlateinischen

Dodekapropheton. III. Das Dodekapropheton bei Priscillian », Sacris Erudiri

5, 1953, p. 75-78.

M. C. DÍAZ Y DÍAZ, « Tres observaciones sobre Ireneo de Lyon », Revista

española de teología 14, 1954, Madrid, p. 393-399.

C. TORRES RODRIGUEZ, « Prisciliano, doctor itinerante, brillante superficialidad ;

comentario», Cuadernos Estudios Gallegos 9, 27, 1954, p. 75-89.

C. TORRES RODRIGUEZ, « Las peregrinaciones de Galicia a Tierra Santa en el

siglo v », Cuadernos Estudios Gallegos 10, 1955, p. 313-360.

BARREIRA SUAREZ s.j., Fallo pontificio en el pleito priscilianista. Publica y

comenta la decretal de San Inocencio « Universis Episcopis », Vigo, 1956.

G. KRETSCHMAR, Studien zur frühchristlichen Trinitätstheologie, Tubingue,

1956.

V. C. DE CLERCQ, « Ossius of Cordova and the origins of Priscillianism », Studia

Patristica I = TU 63, 1957, p. 601-606.

J. MADOZ, « Arianismo y priscilianismo en Galicia », Braca Augusta 8, 1957,

p. 68-87.

W. SCHATZ, Studien zur Geschichte und Vorstellungswelt des frühen

abendländischen Mönchtums, Diss., Fribourg-en-Brisgau, 1957, p. 98-259

(microfilm).

B. KRAF, « Comma Joanneum », Lexicon für Theologie und Kirche 3, 1959,

Fribourg, p. 18-19.

1960

M. D. ESTEFANIA ALVAREZ, « Vías romanas de Galicia », Zephyrus 11, 1960,

p. 5-103.

J. PÉREZ DE URBEL, « Le monachisme en Espagne au temps de Saint Martin »,

dans Saint Martin et son temps, Studia anselmiana 46, Rome, Centro Studi

Anselmiano, 1961, p. 45-65.

J. CAMPOS, « La epístola antipriscilianista de S. León Magno », Helmantica 13,

1962, p. 269-308.

Page 14: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 14

J. M. FERNANDEZ CATON, Manifestaciones ascéticas en la España hispano-

romana del siglo IV, León, 1962, p. 67-109.

J. M. F. MARIQUE s.j., Leaders of Iberean Christianity 50-650 AD, Boston

(Mass.), St Paul éd., 1962.

A. BARBERO DE AGUILERA, « El priscilianismo, herejía o movimiento social ? »,

Cuadernos de historia de España 37-38, 1963, p. 5-41

A. FRANZEN, « Priscillianismus », dans Lexicon für Theologie und Kirche 8,

1963, Fribourg, p. 769-771.

R. MANSELLI, L’eresia del male, Collana di storia 1, Naples, Morano, 1963.

K. F. STROHEKER, « Spanische senatoren der Spätrömischen und westgotischen

zeit », Madrider Mitteilungen IV, Heidelberg, 1963, p. 107-132.

J. VIVES & T. MARIN, Concilios visigóticos e hispano-romanos,

Barcelone/Madrid, CSIC/Instituto Enrique Flórez, 1963.

E. GRIFFE, La Gaule chrétienne à l’époque romaine, t. I, Paris, 21964, p. 316-

329.

R. LOPEZ CANEDA, « Prisciliano : su ideología y su significado en la historia

cultural de la Galicia », Revista e la Universidad de Madrid 13, 1964, p. 629-

631.

P. SAINZ RODRIGUEZ, « Estado actual de la cuestión priscilianista », Anuario de

Estudios Medievales 1, Barcelone, 1964, p. 653-657.

R. BARRIGA, « La consagración episcopal en el Pontifical de Roda (Osca) »,

Analecta Sacra Tarraconensia 38, 1965, p. 1-58.

LEIRBAG-EIRAM, « Promenade aux tombeaux des hérésiarques en compagnie du

Père Louis de Reyn, auteur du Speculum abominationum », Revue du Moyen

Age Latin 21, 1965, Strasbourg, p. 121-168 ; 35, p. 54-63 ; 36, 1-2, 1980,

p. 43-50 ; 36, 3-4, p. 131-141.

A. MUNDO, « Estudios sobre el ‘De Fide’ de Baquiario », Studia Monastica 7,

1965, p. 247-278.

M. VIGIL & A. BARBERO, « Sobre los orígenes sociales de la Reconquista :

Cantabria y Vasconia desde fines del imperio romano hasta la invasión

musulmana », Boletín de la real Academia de la historia 156-157, 1965,

p. 291 sq.

Page 15: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 15

B.VOLLMANN (O.S.B.), Studien zum Priszillianismus. Die Forschung, die

Quellen, der fünfzehnte Brief Papst Leo des Großen, Kirchengeschichte 7,

St.-Ottilien, EOS Verlag der Erzabtei, 1965.

R. LOPEZ CANEDA, Prisciliano, su pensamiento y su problema histórico,

Cuadernos de estudios Gallegos. Anejo 16, St Jacques de Compostelle, CSIC,

1966 VIII, 203 p.

R. LORENZ, « Die Anfänge des abendländischen Mönchtums im 4.

Jahrhundert », Zeitschrift für Kirchengeschichte 77, 1966, p. 1-61.

P. NAGEL, Die Motivierung der Askese in der alten Kirche und der Ursprung des

Mönchtums, TU 95, Berlin, 1966.

S. BENKO, « The libertine gnostic sect of the phibionithes according

Epiphanius », Vigiliae Christianae 21, 1967, p. 103-119.

P. DEVOS, « La date du voyage d’Égérie », Analecta Bollandiana 85, 1967,

Bruxelles, p. 165-194.

U. DOMÍNGUEZ DEL VAL, « Herencia literaria de padres y escritores españoles de

Osio de Córdoba a Julián de Toledo », dans Repertorio de historia de las

ciencias eclesiásticas en España, vol. 1, 1967, Salamanque, p. 1-85.

J. N. HILLGARTH, « Priscillian in Priscillianism », dans New Catholic

Encyclopedia, 11, 1967, p. 790-791.

K. SCHAFERDIEK, Die Kirche in den Reichen der Westgoten und Suewen bis zur

Errichtung der westgothischen katholischen Staatskirche, Berlin, 1967.

P. STOCKMEIER, « Das Schwert im Dienst der Kirche. Zur Hinrichtung

Priszillians in Trier », dans Festschrift für Alois Thomas, Archäologische,

kirchen – und kunsthistorische Beiträge, Trèves, 1967, p. 415-428.

J. MEHLMANN, « Une citation méconnue de saint Jérôme dans un apocryphe

priscillianiste », Sacris Erudiri 18, 1967-1968, p. 370-371.

M. C. DÍAZ Y DÍAZ, « En torno a los orígenes del cristianismo hispánico », dans

Las raíces de España (varios), Madrid, 1968, p. 423-443.

M. OLIVEIRA, Historia eclesiastica de Portugal, Lisbonne, Uniao Grafica, 1968,

p. 19-23.

Page 16: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 16

A. ORBE, « Doctrina trinitaria del anónimo priscilianista ‘De Trinitate fidei

catholicae’ », Gregorianum 49, 1968, p. 510-562.

J. L. ORELLA, « La penitencia en Prisciliano (340-385) », dans Miscelánea de

estudios históricos en homenaje a J. Vives 1888-1968, Hispania sacra

(Madrid Medinaceli 4), XXI 1968, [495 p.] t. I, p. 21-56.

M. D. VERDEJO SANCHEZ, « Repercusiones del priscilianismo y sabelianismo en

el conflicto adopcionista », Bracara Augusta 22, 1968, p. 157-162.

1970

M. J. CORDERO OVEJERO, La deuda de Prisciliano con la Doctrina Pitagórica,

Universidad de la Laguna, 1970-73.

H. SCHLUNK, « Die frühchristlichen Denkmäler aus dem Nord-Westen der

Iberischen Halbinsel », Legio VII Gemina, León, 1970, p. 474-485.

A. CUSTODIO VEGA, « La expresión antipriscilianista ‘non sic unum Deum

solitarium vel quasi solitarium’ y la datación de ciertas ‘profesiones de fe

antiguas’ », Boletin de la Real Academia de la historia 168, 1971, p. 207-

225.

B. PALMEIRO LEPINA, « Prisciliano. Exposición histórica y estudio teológico del

Apologético », Salamanque, 1971, thèse non publiée (130 p.), sous la

direction de U. Domínguez del Val.

L. ROBLES, « El origen y la espiritualidad del alma : San Isidoro de Sevilla, San

Agustín y la cuestión priscilianista », dans Escritos del Vedat, Torrente,

Valencia, I, 1971, p. 407-488.

A. C. VEGA, « De patrología española : la expresión antipricilianista ‘non sic

unum deum solitarium vel quase solitarium’ y la datación de ciertas

‘profesiones de fe’ antiguas », Boletín de la Real Academia de la Historia

168, 1971, p. 207-225.

M. ADRIANI s.v., « Priscillianesimo », dans Enciclopedia dei religioni, 4, 1972,

p. 1852-1853.

M. DANDO, « Les Gnostiques d’Égypte, les Priscillianistes d’Espagne et l’Église

primitive d’Irlande », Cahiers d’études cathares 23, 56, 1972, p. 3-34.

Page 17: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 17

J. FONTAINE, « Valeurs antiques et valeurs chrétiennes dans la spiritualité des

grands propriétaires terriens à la fin du IVe siècle », dans Epektasis, Mélanges

J. Daniélou, Paris, 1972, p. 571-595.

G. RUHBACH, « Priscillianus », dans Der kleine Pauly 4, Munich, 1972, p. 1142-

1144.

M. E. SCHILD, « Leading motifs in some western Bible prologues », Journal of

Religious History [univ. Sydney] 7, 1972, p. 91-109.

L. A. VAZ, « A Liturgia pré-bracarense da ‘peregrinação’ de Etérica e do

priscilianismo », Ora et Labora = Liturgia, Mosteiro de Singeverga 18,

1972, p. 270-277.

K. F. STROHEKER, « Spanien im Spätrömischen reich (284-475) », Archivo

Español de Arqueología 45-47, 1972-74, Madrid, p. 587-605.

K. BAUS & E. EWIG, « die priscillianische Bewegung » (chap. 10), dans H. Jedin

(éd.), Handbuch der Kirchengeschichte, t.II/1 : ‘Die Reichskirche nach

Konstantin dem Großen’, Fribourg-en-Brisgau, Herder, 1973, p. 134-142.

A. DAVIDS, « Irrtum und Häresie », Kairos 15, 1973, p. 165-187.

U. DOMINGUEZ DEL VAL, « Priscilianistas, Prisciliano », dans Diccionario de

Historia Eclesiástica de España, 3, Madrid, 1973, p. 2028-2029.

J. FONTAINE, « L’ascétisme chrétien dans la littérature gallo-romaine d’Hilaire à

Cassien », dans Atti del colloquio sul tema : la Gallia romana (Roma, 10-11

mai 1971), Rome, Accademia nazionale dei Lincei, coll. problemi attuali di

scienza e di cultura, 1973, p. 87-115.

E. GRIFFE, « La date du concile de Turin (398 ou 417) », Bulletin de littérature

ecclésiastique 74, 1973, p. 289-295.

A. LINAGE CONDE, Los orígenes del monacato hispano benedictino en la

península ibérica, I, León, 1973, p. 213-215.

A. MODICA, Les évêques de la Péninsule ibérique jusqu’à la conversion du

royaume wisigothique au catholicisme, univ. Paris IV-Sorbonne, 1973 (dir.

André Chastagnol), mémoire de maîtrise non publié.

R. SILVA, « Priscilianismo » dans Diccionario de Historia Eclesiástica de

España, 3, Madrid, 1973, cols. 2027-2028.

Page 18: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 18

H. CHADWICK, « An Evangelical Movement of the Fourth Century », Rapport du

second Colloque international in Ecclesiastical History du CIHEC, Oxford,

27 sept. 1974.

G. FAU, De Priscillien aux cathares : survivances gnostiques en occident,

Cahiers du Cercle Ernest Renan 84, Paris, Cercle Ernest-Renan, 1974.

J. FONTAINE, « Société et culture en France et en Espagne sur l’aire

circumpyrénéenne au siècle de Théodose », Bulletin de littérature

ecclésiatique 75, 1974, p. 241-282.

J. FONTAINE, « Le distique du Chrismon de Quiroga : sources littéraires et

contexte spirituel », Archivo Español de Arqueología 125-130, 1974, Madrid,

p. 557-585.

K. GIRARDET, « Trier 385, der Prozeß gegen die Priszillianer », Chiron IV 1974,

p. 577-608.

P. NAUTIN, « Les premières relations d’Ambroise avec l’empereur Gratien : Le

De fide (livres I et II) », dans Yves-Marie Duval (éd.), Ambroise de Milan :

XVIe centenaire de son élection épiscopale, Paris, Études Augustiniennes,

1974, p. 229-244, 231-235.

U. ROMERO POSE, « Prisciliano », dans Gran Enciclopedia Gallega, St Jacques,

1974, p. 237-239.

B.VOLLMANN (O.S.B.), « Priscillianus », dans Paulys Realenzyklopädie der

classischen Altertumswissenschaft, suppl. 14, Munich, 1974, cols. 485-559.

M. J. ARBESMANN R., « Logos bei Priscillianus », Traditio 31, 1975, USA,

p. 317-318.

J. FONTAINE, « L’affaire Priscillien ou l’ère des nouveaux Catilina. Observations

sur le sallustianisme de Sulpice-Sévère », dans P. T. Brannan (éd.), Classica

e iberica : a Festschrift in Honor of the Reverend Joseph M. F. Marique, s. j.,

Worcester (Mass.), 1975, p. 355-392.

J. MARTIN, « Logos bei Priscillianus », Traditio 31, 1975, p. 317-318.

Chr. MOHRMANN, « Égérie et le monachisme », Corona Gratiarum. Miscellanea

patristica, historica et liturgica Eligio Dekkers O.S.B. XII, lustra complenti

oblata, I, Bruges, 1975, p. 163-180.

Page 19: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 19

C. MOLÈ, « Uno storico del V secolo : il vescovo Idazio », Siculorum

Gymnasium 28, 1975, Catane, p. 58-139 (chap. 5 « Il priscillianismo : eresia

e protesta sociale », p. 103-127).

H. CHADWICK, Priscillian of Avila. The Occult and the Charismatic in the Early

Church, Oxford, Clarendon Press, 11976 XIV, 250 p.,

21986,

31997; trad.

castillane : Prisciliano de Avila, traducción de J.L. López Muñoz. Madrid,

Espasa Calpe 1978, 321 p.

M. C. DÍAZ Y DÍAZ, « La cristianización en Galicia », dans La romanización de

Galicia, (varios) La Corogne, 1976, p. 105-120.

B. DE GAIFFIER, « Priscillien mentionné dans le martyrologue hiéronymien ? »,

Analecta Bollandiana 94, 1976, p. 234.

J. FONTAINE, « Romanité et hispanité dans la littérature hispano-romaine des IVe

et Ve siècles », dans Travaux du VI

e Congrès international d’Études

classiques, Bucarest-Paris, 1976, p. 301-322.

A. B. J. M. GOOSEN, Achtergronden van Priscillianus’ christelijke Ascese (thèse

doctorale de Nimègue), Nijmegen Katholieke Univ. 1976 VIII, 2 volumes.

G. GOTTLIEB, « Les évêques et les empereurs dans les affaires ecclésiatiques du

IVe siècle », Museum Helveticum 33, 1976, p. 38-50.

A. YARBROUGH, « Christianization in the Fourth Century : The Example of

Roman Women », Church History 45, 1976, p. 149-165.

K. BAUS, « Il movimiento di Priscilliano », dans H. Jedin (éd.), Storia della

Chiesa, vol. II, Milan, Jaca Book, 1977, p. 144-151 (trad. It.).

M. V. ESCRIBANO, « Acción política, económica y social de la Iglesia hispana

durante el siglo V », Historia Antigua 7, 1977, p. 63-78.

J. GAUDEMET, Les conciles gaulois du IVe siècle, SC 241, Paris, Cerf, 1977.

A. RODRIGUEZ COLMENERO, Galicia Meridional Romana, Bilbao, Universidad

de Duesto, 1977.

H. SCHLUNK, « Los monumentos paleocristianos de Gallaecia, especialmente los

de la provincia de Lugo », Actas del Coloquio Internacional sobre el

Bimilenario de Lugo 1977, p. 193-236.

Page 20: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 20

C. TORRES RODRIGUEZ, Galicia histórica. El reino de los suevos, La Corogne,

Instituto P. Sarmiento de Estudios Gallegos. Fundación Barrie de la Maza,

1977.

A. TRANOY, « Les Chrétiens et le rôle de l’évêque en Galice au Ve siècle », Actas

del Symposio internacional sobre el bimilenario de Lugo, Lugo, 1977,

p. 253-256.

A. de ALMEIDA MATOS, « La ‘Regula Monastica Communis’. Su origen y

autoría », Analecta Sacra Tarraconensia Barcelona, coll. J. Vives Gastell I-

II, 51-52, 1978, p. 191-202.

J. M. BLAZQUEZ MARTINEZ, « Conflicto y cambio en Hispania durante el siglo

IV », dans Transformations et conflits au quatrième siècle après J.-C.,

colloque organisé par la Féd. Internat. des études Class., Bordeaux 7 – 12

septembre 1970, Bonn, Rudolf Habelt, 1978, p. 53-94.

M. V. ESCRIBANO, « Gentes minores, inferiores vel plebeii », Caesaraugusta 45-

46, 1978, p. 95-218.

L. OTADUY, « El misterio de Compostela », Historia 16, 3, 27, 1978, p. 45-48.

G. SFAMENI GASPARRO, « Sur l’histoire des influences du gnosticisme », dans B.

Aland (éd.), Gnosis. Festschrift für Hans Jonas, Göttingen, 1978, p. 316-350.

J. FONTAINE, « L’aristocratie occidentale devant le monachisme aux IVe et V

e

siècles », Rivista di storia e letteratura religiosa 15, 1979, p. 29-53.

J. MC CLURE, « Handbooks against Heresy in the West, from the Late Fourth to

the Late Sixth Centuries », Journal of Theological Studies n.s. 30, 1979,

p. 186-197.

U. ROMERO POSE, « Estado actual de investigación sobre Priscillián »,

Encrucillada 3, 1979, p. 150-162.

M. SOTOMAYOR, « El Priscilianismo » (cap. VII) dans Ricardo García-

Villoslada, Historia de la Iglesia romana en España, t. I : « La Iglesia en la

España romana y visigoda » éd. R.G. Villoslada, Maior 16, Madrid,

Biblioteca de los autores cristianos, 1979, p. 233-272.

J. AMENGUAL I BATLE, « Informacions sobre el priscillianisme a la Tarraconense

segons l’Ep. 11 de Consenci (any 419) », Pyrenae. Crònica arqueològica 15-

16, 1979-1980, p. 319-338.

1980

Page 21: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 21

L. ARIAS, « El priscilianismo en san Augustín », Augustinus 25, 1980, p. 71-82.

L. GIOVANNI (DE), Chiesa e stato nel codice teodosiano. Saggio sul libro XVI,

Naples, 1980, p. 81-106.

J. N. HILLGARTH, « Popular Religion in Visigothic Spain », dans Visigothic

Spain : New approaches, congrès Dublin, 14-17 mai 1975, Oxford,

Clarendon Press, 1980, p. 3-60.

J. F. KELLY, « The Decline of Irish Monasticism in the face of Benedictinism in

the Early Middle Ages », American benedictin Review USA, 31, 1, 1980,

p. 70-87.

F. MORIONES, « San Agostín y Consencio. Carta de san Agustín a Consencio

sobre la razón y la revelación », Augustinus 25, 1980, p. 29-50.

L. ROBLES, « San Agustín y la cuestión priscilianista sobre el origen del alma.

Correspondencia con autores españoles », Augustinus 25, 1980, p. 51-69.

R.M. ROSADO FERNANDES, « Priscilianismo ou não ? », Euphrosyne 10, 1980,

p. 165-172.

N. SANTOS YANGUAS, « Movimientos sociales en la España del bajo imperio »,

Hispania 40, 145, 1980, p. 237-269.

J. B. ELSHTAIN, Public Man, Private Woman : Women in Social and Political

Thought, Princeton, Princeton University Press, 1981.

J. FONTAINE, « Chronique des latinités hispaniques du IVe au X

e siècle (1977-

1981) », Revue des Études Augustiniennes 27, 1981, p. 425-446, et 28, 1982,

p. 152-169.

A. GONZALEZ BLANCO, « El cristianismo en el municipio de Calahorra del 380 al

410 », Memorias de historia antigua 5, 1981, p. 195-202.

A. ORBE, « Heterodoxia del [Priscilliani] Tractatus Genesis », Hispania sacra

33, 1981, p. 285-311.

Primer Concilio Caesaraugustano, MDC aniversario. Saragosse, Institución

Fernando el cátolico, 1981.

Primera reunión gallega de estudios clásicos, Santiago de Compostela,

Secretariado de publicaciones de la Universidad de Santiago, 1981.

Page 22: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 22

U. ROMERO POSE, « Reseña crítica do recente Seminario internacional sobre

Prisciliano (Pontevedra 7-12 sept. 1981) », Encrucillada 5, 1981, p. 377-381.

A. ROUSSELLE, « Quelques aspects politiques de l’affaire priscillianiste », Revue

des études anciennes 83, 1981, p. 85-96.

A. TRANOY, La Galice Romaine, recherches sur le nord-ouest de la Péninsule

ibérique dans l’antiquité, Paris, Diffusion de Boccard, 1981.

F. ALONSO ROMERO, « Los cultos astrales en Galicia [os cultos astrais en

Galiza] », Brigantium 3, 1982, p. 95-111.

J. M. BLAZQUEZ MARTINEZ, « El cristianismo durante el siglo IV », dans Ramón

Menendez Pidal, Historia de España, t. II « España romana (-218 ;414) »,

vol. 2 ‘La sociedad, el derecho, y la cultura’, Madrid, Espasa Calpe, 1982,

(31991), p. 449-483.

R. JONGES, Onderzoek van het anonieme traktaat « Vita sancti Heliae » op

ascetiese, exegetiese en christologiese aspekten, Nimègue, 1982 (ex.

ronéoté).

J. F. KELLY, « The Gallic resistance to eastern asceticism », Studia Patristica 17,

2, 1982 XVI, p. 506-510.

J. I. MORENO NUÑEZ, « El monacato hispanovisigodo », Historia 16, 7, 70, 1982,

p. 80-86.

Prisciliano y el Priscilianismo, (cours de l’université Marcelo Menéndez Pelayo,

sept.1981) Cuadernos del Norte I, Oviedo, 1982.

P. M. SAENZ DE ARGANDOÑA, Antropología de Prisciliano, St Jacques de

Compostelle, Instituto Teológico Compostelano, 1982.

M. SOTOMAYOR, « penetración de la iglesia en los medios rurales de la España

tardorromana y visigoda », dans Cristianizzazione ed organizzazione

ecclesiastica delle campagne nell’Alto Medievo [Settimana di studi del

Centro Italiano di studi sull’alto medievo XXVIII], Spolète, 1982, p. 639-

683.

C. TORRES RODRIGUEZ, La Galicia Romana, La C. i Fund. Pestro Barrié de la

Mez, 1982.

A. R. BIRLEY, « Magnus Maximus and the Persecution of heresy », Bulletin of

the John Rylands University Library of Manchester 66, I, 1983, p. 13-43.

Page 23: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 23

J. CABRERA MORENO, Estudios sobre el priscilianismo en la Galicia antigua,

université de Grenade, 1983, 240 p. (thèse dactylographiée)

R. DELMAIRE, « Contribution des nouvelles lettres de saint Augustin à la

prosopographie du Bas-Empire Romain (PLRE) », dans Les Lettres de saint

Augustin découvertes par Johannes Divjak, Paris, Études Augustiniennes,

1983, p. 83-86.

M. C. DÍAZ Y DÍAZ, « L’Expansion du christianisme et les tensions épiscopales

dans la Péninsule ibérique », dans Miscellanea Historiae Ecclesiasticae 6,

Congrès de Varsovie 1, 1983, p. 84-94.

L. GARCIA IGLESIAS, « Los problemas jerárquicos del cristianismo hispano

durante el siglo IV y las raíces del priscilianismo », Anexos de cuadernos de

historia de España 1, 1983, p. 223-240.

L. A. GARCIA MORENO, « La cristianización de las ciudades de la Península

Ibérica durante la antigüedad tardía », dans Miscellanea Historiae

Ecclesiasticae 6, Congrès de Varsovie 1, 1983, p. 346-348.

F. GHIZZONI, Sulpicio Severo, Istituto di Lingua e Letteratura Latina 8, Rome,

Università degli Studi di Parma, 1983, « Il priscillianismo », p. 229-236.

A.-M. LA BONNARDIÈRE, « Du nouveau sur le priscillianisme », dans Les lettres

de Saint Augustin découvertes par Johannes Divjak (colloque des 20 et 21

septembre 1982), Paris, Études Augustiniennes, 1983, p. 205-214.

A. MONTENEGRO DUQUE, « Los problemas jerárquicos del cristianismo hispano

durante el siglo IV las raíces del priscillianismo », dans Aa. Vv., Homenaje a

Don Claudio Sánchez Albornez (=Cuadernos de Historia de España, Suppl.

1), Madrid, 1983, p. 223-240.

M. MOREAU, « Lecture de la lettre 11* de Consentius à Augustin », dans Les

lettres de Saint Augustin découvertes par Johannes Divjak (colloque des 20

et 21 septembre 1982), Paris, Études Augustiniennes, 1983, p. 215-223.

R. RADER, Breaking Boundaries : Male/Female Friendship in early Christian

Communities, New York, Paulist Press, 1983.

M. SIMONETTI, « Priscillien », dans Dictionnaire Encyclopédique du

Christianisme Ancien, Paris, Cerf, t. 2, 1983, p. 2107-2108.

M. STAROWIEYSKI, « Les apocryphes chez les écrivains du IVe siècle », dans

Miscellanea Historiae Ecclesiasticae 6, Congrès de Varsovie 1, 1983, p. 132-

141.

Page 24: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 24

J. WANKENNE, « La correspondance de Consentius avec Augustin », dans Les

lettres de Saint Augustin découvertes par J. Divjak, Paris, 1983, p. 225-242.

J. AMENGUAL I BATLE, « La iglesia de Tarragona a principios del siglo V, segun

la correspondencia de Consentius a san Agustin [L’esglesia de Tarragona al

comencament del segle V, segons la correspondencia de Consentius a sant

Agusti] », Randa 16, 1984, p. 5-17.

H. CHADWICK, « Priscillian of Avila. Occult and Charisma in the ancient

Church », Studia Patristica 15, 1984, p. 3-12.

M. V. ESCRIBANO, « La iglesia calagurritana entre el 437 y 465. El caso del

obispo Silvano », dans Coloquio sobre Calahorra en el bimilenario de su

fundacion, Madrid, 1984, p. 265-273.

L. GIOVANNI (DE), « Ortodossia, eresia, funzione dei chierici. Aspetti e problemi

della legislazione religiosa fra Teodosio I e Teodosio II », Index 12, 1983-

1984, p. 391-404.

H. CHADWICK, « Priscillien », dans Dictionnaire de spiritualité, t. 122, Paris,

1985, cols. 2353-2369.

J. E. LOPEZ PEREIRA, « Prisciliano de Avila y el priscilianismo desde el siglo IV

a nuestros días. Notas bibliográficas », Cuadernos Abulenses (Avila) 3, 1985,

p. 13-77.

A. de Almeida MATOS, « Prisciliano visto através dos seus escritos », Revista da

Faculdade de Letras de Aveiro, 2, 1985, p. 7-38.

D. TERAN FIERRO, Prisciliano mártir apócrifo, Madrid, Breogan, 1985.

R. VAN DAM, Leadership and Community in Late Antique Gaul, Berkeley et Los

Angeles, University of California Press, 1985.

M. V. ESCRIBANO, « En torno a una ley de Graciano contra la herejía (CTh XVI,

5, 4) », Estudios en homenaje al Dr. Antonio Beltrán Martínez, Saragosse,

Facultad de filosofía y Letras, 1986, p. 833-849.

R. SANZ SERRANO, « Aproximación al estudio de los ejércitos privados en

Hispania durante la antiguedad tardía », Gerión 4, 1986, p. 225-264.

M. I. LORING GARCIA, « La difusión del cristianismo en los medios rurales de la

Península Ibérica a fines del Imperio Romano », Studia Historica : Historia

Antigua, 4-5, n. 1, 1986-1987, Salamanque, p. 195-204.

Page 25: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 25

J. ORLANDIS & D. RAMOS-LISSON, Historia de los concilios de la España

romana y visigoda, Historia de la Iglesia n. 13, Pampelune, Ed. universidad

de Navarra S.A., 1986 (trad. de Die Synoden auf der Iberischen Halbinsel bis

zum Einbruch des Islam [711], Paderborn, ed. F. Schöningh, 1981), 532 p.

J. ORLANDIS, « Toletanae Illusionis Superstitio », Scripta Theologica 18, 1,

1986, p. 197-213.

D. RAMOS-LISSON, « Le rôle de la Bible dans les conciles bracariens du VIe

siècle au royaume suève », Annuarium Historiae Conciliorum DEU, 1986,

18, n. 1, p. 41-50.

M. SIMONETTI, « Priscillien et priscillianistes », dans J. Quasten, Initiation aux

Pères de l’Église, t. IV, Paris, Cerf, 1986, p. 191-197.

R. VAN DAM, « Sheep in wolves’ clothing, the letters of Consentius to

Augustine », Journal of Ecclesiastical History Cambridge, 37, 1986, p. 515-

535.

J. AMENGUAL I BATLE, « S. Agustín, teólogo norteafricano, maestro de la Baleárica

y de la Tarraconense », dans Congresso Internazionale su S. Agostino nel XVI

Centenario della conversione. Roma, 15-20 settembre 1986. (Atti I) “S. E.

Augustinianum”, 24, 1987, p. 483-500.

M. I. EMBORUJO SALGADO, « Bagaudia y priscilianismo : dos fenómenos

contemporáneos », dans Primer congreso general de historia de Navarra II :

Comunicaciones, Pampelune, Principe de Viana 48, Anejo 7, 1987, p. 395-

406.

A. E. HICKEY, Women of the Roman Aristocracy as Christian Monastics, Ann

Arbor, Mich., UMI Research Press, 1987.

J. E. LOPEZ PEREIRA, « Cultura y literatura latina en el NO peninsular en la

latinidad tardía », Minerva I, 1987, p. 129-143.

G. SFAMENI GASPARRO, « Priscilliano asceta carismatico o cripto-manicheo ? I

fondamenti antropologici dell’enkrateia priscillianista », dans Hestiasis. Studi

di tarda antichità offerti a S. Calderone, vol. IV, Messine, Sicania, 1987,

p. 163-212 (republié in Agostino. Tra etica e religione, Brescia, 1999, chap.

IV, p. 143-190).

P. Th. CAMELOT, « Priscillien », dans Catholicisme Hier Aujourd’hui Demain,

XI, 1988, cols. 1039-1042.

Page 26: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 26

E. CONDE GUERRI, « Paulino de Nola o la diplomacia anti-priscilianista

(comentario a su epístola 23) », Carthaginensia 4, 5, 1988, p. 21-43.

P. de la Cruz DIAZ MARTINEZ, « Ascesis y monacato en la Península Ibérica

antes del siglo VI », dans G. Pereira Menaut (éd), Actas del Primer Congreso

Peninsular de Historia Antigua, III, St Jacques de Compostelle, 1988, p. 213-

215.

J. DIVJAK, « La présence de saint Augustin en Espagne. In memoriam Rudolphi

Hanslik », dans Coloquio sobre circulación de códices y escritos entre

Europa y la Península en los siglos VIII-XIII, 16-19 sept. 1982. Actas.

Université de St. Jacques de Compostelle, 1988. p. 9-34.

M. V. ESCRIBANO, Iglesia y Estado en el certamen priscilianista. Causa

Ecclesiae y iudicium publicum, Saragosse, Dpto. de Ciencias de la

antigüedad de la Univ. Monografías de Historia antigua, 1988.

M. V. ESCRIBANO, « Superstitio, magia y herejía », dans I Congreso Peninsular

de Historia Antigua I-III, St Jacques de Compostelle, 1988, p. 41-60.

A. FERREIRO, The Visigoths in Gaul and Spain A.D. 418-711. A Bibliography,

Leyde, Brill, 1988, p. 197-203.

L. A. GARCIA MORENO, « Nueva luz sobre la España de las invasiones de

principios del siglo V. La epistola XI de Consencio a San Agustín », dans M.

Merino (dir.), Verbo de Dios y palabras humanas. En el XVI centenario de la

conversión cristiana de S. Agustín, Pampelune, 1988, p. 153-174.

D. PLÁCIDO, « El cristianismo », dans Historia de España, t. II : “La España

romana y visigoda (siglos III-VII)”, Barcelone, Planeta, 1988, p. 380-397

(sur Priscillien).

J. R. ROMERO FERNANDEZ – PACHECO, « Prisciliano y el Priscilianismo :

Radiografía de un debate historiográfico (las fuentes y su problemática,

estado de la cuestión y perspectivas de estudio) », Hispania sacra 40, 1988,

p. 27-44.

N. SANTOS YANGUAS, « Los bagaudas : rebeliones en la España del bajo

imperio », Historia 16, 13, 144, 1988, Oviedo, p. 41-48.

M. VESSEY, Ideas of Christian Writing in Late Roman Gaul, D. Phil. Thesis,

Owford University, 1988.

G. SFAMENI GASPARRO, « L’Epistula Titi, discipuli Pauli de dispositione

sanctimonii e la tradizione dell’enkrateia », Aufstieg und Niedergand der

Page 27: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 27

römisches Welt II, 25-6, Berlin, 1988, p. 4551-4664 (republié in Agostino.

Tra etica e religione, Brescia, 1999, chap. V, p. 191-304).

M. G. BIANCO, « Tematiche astrali nei Trattati di Würzburg », Studie materiali

di storia delle religioni 13, 1989, p. 223-234.

St. COOMBS, « Thematic Correspondences in Iberogallic, Egyptian and Ethiopian

Eucharistic Prayers », Ostkirchliche Studien 38/4, 1989, p. 281-310.

J. E. LOPEZ PEREIRA, El primer despertar cultural de Galicia, cultura y

literatura en los siglos IV y V, Biblioteca de divulgación, serie Galicia n. 1,

Saint-Jacques de Compostelle, 1989, p. 39-92.

R. W. MATHISEN, Ecclesiastical Factionalism and Religious Controversy in

Fifth-Century Gaul, Washington D.C., Catholic University of America Press,

1989.

S. MAZZARINO, « Ambrogio, Priscilliano e la “storia profetica” », dans Storia

sociale del Vescovo Ambrogio, coll. Problemi e ricerche di storia antica no4,

Rome, “L’Erma” di Bretschneider, 1989, p. 47-61.

H. REIMER, « Priszillian und der Priszillianismus in den Akten spanischer

Konzilien des 4 bis 6 Jahrhunderts », Klio 71, 1989, p. 508-515.

1990

V. BURRUS, « Canonical References to Extra-Canonical Texts : Priscillian’s

Defense of the Apocrypha », Society of Biblical Literature Seminar Papers

1990, p. 60-67.

Fr. DECRET, « Du bon usage du mensonge et du parjure : Manichéens et

Priscillianistes face à la persécution dans l’Empire chrétien (IVe, V

e siècles) »,

dans Mélange Pierre Lévêque, t. IV, 1990, vol. 96, p. 141-149 (repris dans

Essais sur l’Église manichéenne en Afrique du Nord et à Rome au temps de

saint Augustin. Recueil d’études, Rome, 1995, p. 115-124).

M. V. ESCRIBANO, « Alteridad religiosa y maniqueísmo en el siglo IV d.c. »,

Studia historica (ha antigua) 8, 1990, p. 29-47.

M. V. ESCRIBANO, « Herejía y poder en el siglo IV de C. », dans J. M. Candau,

F. Gasco y A. Ramirez de Verger (éds), La conversión de Roma.

Cristianismo y paganismo, Madrid, Ediciones Clásicas, 1990, p. 151-189.

M. V. ESCRIBANO, «Usurpación y religión en el siglo IV de C. Paganismo,

cristianismo y legitimación política », dans Congreso Internacional sobre

Page 28: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 28

Aculturacion y Cristianismo en tiempos del Imperio Romano, Murcie,

Antigüedad y cristianismo VII, 1990, p. 241-272.

S. FERNANDEZ ARDANAZ, « Religiosidad cósmica y simbología pagana en

Prisciliano », Cristianismo y aculturación en tiempos del Imperio Romano,

Antiguedad y cristianismo 7, Murcie, 1990, p. 207-235.

L. A. GARCIA MORENO, « Elites e Iglesia hispanas en la transición del imperio

romano al reino visigodo », dans J. Candau & als (eds), La conversión de

Roma. Cristianismo y paganismo, Madrid, 1990, p. 223-258.

M. S. GROS, « L’obra eucològica de Priscillià, bisbe d’Avila », dans P. de Clerk,

E. Palazzo (éds.), Rituels. Mélanges Pierre-Marie Gy, Paris, Cerf, 1990,

p. 283-293.

M. MANDIANES CASTRO, « Priscilliani Feminae », Anuario de Estudios

Medievales 20, 1990, p. 3-7.

G. PUGLISI, « Giustizia criminale e persecuzioni antieretiche (Priscilliano e

Ursino, Ambrogio e Damaso) », Siculorum gymnasium 43, 1990, Catane,

p. 91-137.

P. M. SAENZ DE ARGANDOÑA, « El Commonitorio de Orosio y Prisciliano. ¿ Una

nueva antropología ? », Compostellanum 35, 1990, p. 329-344.

J. AMENGUAL I BATLE, Consenci. Correspondència amb Sant Agustí, II, Edició i

traducció, Josep Amengual i Batle (Fundació Bernat Metge no 268 [Escriptors

cristians]) Barcelone, 1991, 178 p. [p. 54-173 doble text]. (Ed. y trad. del Contra

mendacium).

P. de la Cruz DIAZ MARTINEZ, « La recepción del monacato en Hispania »,

Codex Aquilarensis 5, 1991, p. 131-140.

M. V. ESCRIBANO, « Heterodoxia e historiografía », dans F. GASCÓ & J. ALVAR

(éds), Heterodoxos, reformadores, y marginados en la antigüedad clásica,

Madrid, Ediciones Clásicas, 1991, p. 96-121.

J. AMENGUAL I BATLE, Els orígens del cristianisme a les Balears i el seu

desenvolupament fins a l’època musulmana. I-II, (Els Treballs i els Dies, 36-

37-Editorial Moll), Mallorca, 1991-1992. (estudio, ed. y trad. de las ep 119,

11* y 12* de Consentius y de la ep. de Severo de Menorca).

M. G. BIANCO, « Priscilliano e le potestates ventorum », Studie materiali di

storia delle religioni 16, 1992, p. 275-288.

Page 29: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 29

V. BURRUS, « Ascesis, Authority, and Text : The Acts of the Council of

Saragossa », Semeia 58, 1992, p. 95-108.

K. COOPER, « Insinuations of Womanly Influence : An Aspect of the

Christianization of the Roman Aristocracy », Journal of Roman Studies 82,

1992, p. 150-164.

M. V. ESCRIBANO, « Breviario de historiografia sobre el priscilianismo » in J.

Arce Martinez (éd.), Historiografia de la arqueologia y de la historia antigua

en España (siglos XVIII-XX), Madrid, Inst. Conservación y restauración de

bienes culturales, 1992, p. 229-235.

A. PEREZ ALMOGUERA, « Priscilianistas, bárbaros y bacaudae : el occidente de

Cataluña en los siglos IV y V », dans In memoriam J. Cabrera Moreno,

Grenade, 1992, p. 345-358.

U. ROMERO POSE, « Cristianismo e priscilianismo », dans J. L. Barreiro Barreiro

(dir.), O pensamento galego na historia, St Jacques de Compostelle, 1992,

p. 59 sqq.

M. SALINAS DE FRIAS, « tradicion y novedad en las leyes contra la magia y los

paganos de los emperadores cristianos », dans Cristianismo y aculturación en

tiempos del Imperio Romano, Antigüedad y cristianismo VII, Murcie, 1992,

p. 237-245.

E. VELLIDO LAFUENTE, Formación clásica de Don Marcelino Menendez

Pelayo : el priscilianismo como sintesis y modelo de su visión del mundo

antiguo, Salamanque, 1992 (thèse de philosophie non publiée).

R. BAUCKHAM, « The Apocalypse of the seven Heavens », Apocrypha, 4, 1993,

p. 141-170.

M. V. ESCRIBANO, « El vituperio del tirano : historia de un modelo ideológico »,

dans F. Gasco et E. Falque (éds), Modelos ideales y prácticas de vida en la

Antigüedad Clásica, Séville, 1993, p. 9-35.

M. ESPIRITO SANTO, Origens do cristianismo português (precedido de ‘A deusa

siria’), Lisbonne, 1993 (sur Priscillien, p. 169-216).

R. ETIENNE & Fr. MAYET (éd.), Histoire et Archéologie de la péninsule ibérique,

vingt ans de recherches (1968-1987), REA, Paris, De Boccard, 1993 (surtout

« Hispanie chrétienne », p. 435-519).

A. FERREIRO, « Jerome’s polemic against Priscillian in his letter to Ctesiphon

(133,4) », Revue des Études Augustiniennes 39, 1993, p. 309-332.

Page 30: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 30

A. FERREIRO, « Sexual depravity, doctrinal error and Character assassination in

the fourth century : Jeroms against the Priscillianists », Studia Patristica 28,

Leuven, Peeters, 1993, p. 29-38.

J. MATTOSO, « O priscilianismo » et « Breve interpretaçao do fenomeno

priscilianista », dans J. Mattoso (dir.), Historia de Portugal, Lisbonne,

Circulo de leitores, vol. 1, 1993, p. 287-289, 290-292.

H. SIVAN, « On Hymens and Holiness in Late Antiquity. Opposition to

Aristocratic Female Asceticism at Rome », Jahrbuch für Antike und

Christentum 36, 1993, p. 81-93.

J. AMENGUAL I BATLE, « La teología y las estructuras eclesiasticas en la

Tarraconense segun la correspondencia de Consentius con san Agustin [La

teologia y les estructures eclesiastiques a la Tarraconense, segons la

correspondencia de Consentius amb sant Agusti] », Analecta Sacra

Tarraconensia 67, 2, 1994, p. 47-60.

C. CARDELLE DE HARTMANN, Philologische Studien zur Chronik des Hydatius

von Chaves, Stuttgart, 1994, chap. 5 : « Der Priscillianismus », p. 96-123.

Cristianesimo e specificità regionali nel Mediterraneo latino (sec. IV-VI), XXII

Incontro di studiosi dell’antichità cristiana, Rome, 6-8 mai 1993, Studia

Ephemeridis Augustinianum 46, Rome, Institutum Patristicum

Augustinianum, vol. 2, 1994.

M. V. ESCRIBANO, « Haeretici iure damnati : el proceso de Tréveris contra los

priscilianistas (385) », Studia Ephemeridis Augustinianum 46, 1994, p. 393-

416.

M. MARCOS, « Los orígenes del monacato en la Península Ibérica :

manifestaciones ascéticas en el siglo IV », Studia Ephemeridis

Augustinianum 46, 1994, p. 353-376.

M. MARCOS, « Ortodossia ed eresia nel cristianesimo ispano del Quarto secolo:

il caso delle donne », ibid., p. 417-437.

T. RODRIGUEZ FERNANDEZ, « El fin del mundo fortificado y la aparición de las

‘Aldeas abiertas’. La evidencia del centro-oriente de Lugo (Samos y

Sarria) », Espacio, tiempo y forma, prehistoria 7, 1994, p. 153-189.

F. J. TOVAR PAZ, Tractatus ; Sermones atque Homiliae, el cultivo del género

literario del discurso homilético en la Hispania tardoantigua y visigoda,

Cáceres, Universidad de Extremadura, 1994.

Page 31: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 31

J. VILELLA MASANA, « La correspondencia entre los obispos hispanos y el

papado durante el siglo V », Studia Ephemeridis Augustinianum 46, 1994,

p. 457-481.

1995

T. BREYFOLGE, « Magic, women, and Heresy in the Late Empire : the Case of

the Priscillianists », dans M. W. Meyer (éd.), Ancient Magic and Ritual

Power, Leyde, E. J. Brill, 1995, p. 435-454.

V. BURRUS, The making of a heresy : authority, gender, and the Priscillianist

Controversy, Diss. Graduate Theological Union, Berkeley, university of

California Press, 1995.

M. C. DÍAZ Y DÍAZ, « Notas sobre el distrito de Lugo en la epoca sueva »,

Helmantica 46, 1995, p. 139-141.

P. DONCEEL-VOÛTE, « L’inévitable chapelle des martyrs : identification », dans

M. Lamberigts & P. Van Denn (éds.), Martyrium in Multidisciplinary

Perspective, Biblioteca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium 117,

Louvain (la-Neuve), Département d’archéologie et d’histoire de l’art, 1995,

p. 179-196.

M. V. ESCRIBANO, « Cristianización y liderazgo en la Lusitania Tardía », dans IV

Reunión Internacional de Arqueología Cristiana Hispánica, (Lisboa, 1992),

Barcelone, 1995, p. 267-275.

S. FERNANDEZ ARDANAZ, « Cuestiones sociales en el cristianismo del siglo IV »,

dans J. Alvar et alii, Cristianismo primitivo y religiones mistéricas, Madrid,

Cátedra, 1995, p. 375-377.

A. FERREIRO, « Simon Magus and Priscillian in the Commonitorium of Vincent

of Lérins », Vigiliae Christianae 49/2, 1995, p. 180-188.

F. J. GARCÍA DE CASTRO, Sociedad y Poblamiento en la Hispania del siglo IV

d.C. (thèse), Valladolid, 1995, p. 323-333.

M. da L. HUFFSTOT & J. S. HUFFSTOT, « Prisciliano, un caso arqueológico? »,

dans IV Reunió de Arqueología (Paleo)Cristiana Hispànica, Monografias de

la seccio historico-arqueologica 4, Barcelone, Ed. Institut d’Estudis Catalans,

1995, p. 443-447.

Page 32: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 32

H. O. MAIER, « Religious dissent, Heresy and Households in Late Antiquity »,

Vigiliae Christianae 49, 1995, p. 49-63.

M. MARINÉ, « La época romana », dans ead. (éd.), Historia de Ávila, vol. 1 :

« Prehistoria et historia antigua », Ávila, Institución Gran Duque de Alba,

1995, 21998,

32003, p. 281-338.

Ch. PIETRI, A. VAUCHEZ et alii, Histoire du Christianisme, Paris, Desclée, 1995,

t. 2 : « Naissance d’une chrétienté, 250-430 », chap. 2 : ‘les succès : la

liquidation du paganisme et le triomphe du catholicisme d’État’, p. 399-434,

et particulièrement p. 412-434.

O. BOULNOIS, « Le priscillianisme », dans J. Duchesne, Histoire chrétienne de la

littérature (l’Esprit des Lettres de l’Antiquité à nos jours), Paris,

Flammarion, 1996, p. 191-192.

M. V. ESCRIBANO, « El priscilianismo y Gallaecia (IV y V) », dans M. Garcia

Quintela (dir.), Las religiones en la Historia de Galicia, Sémata, 7, 8, 1996,

p. 251-294.

M. V. ESCRIBANO, « Ascetismo, jefatura social y herejía en ‘Gallaecia’ a finales

de la antigüedad [ascetismo, xefatura social e herexia en Gallaecia a final da

antigüidade] », A Trabe de Ouro, a. publicación galega de pensamiento

crítico 7, 27, 1996, p. 61-84.

M. V. ESCRIBANO, « Maximius tyrannus : escritura historiográfica y tópos

retórico en la Vita Max. de la HA », dans G. Bonamente & M. Mayer (éds.),

Historiae Augustae Colloquium Barciconense, Atti dei Convegni sulla

Historia Augusta, Bari, 1996, p. 197-234.

A. FERREIRO, « Hydace de Mérida », Dictionnaire d’histoire et de géographie

ecclésiastiques 25 [fasc. 146-147], Paris, 1996, cols. 517-518.

J. E. LOPEZ PEREIRA, « La huella priscilianista en la cultura gallega [O ronsel

priscilianista na cultura de Galicia] » Trabe de Ouro, a. publicaciones galega

de pensamiento crítico, 7, 26, 1996, p. 181-194.

X. A. LOPEZ SILVA, « Algunas calas en cuatro textos literarios sobre Prisciliano

[algunhas calas en catro textos literarios sobre Prisciliano] », Trabe de Ouro,

a. publicaciones galega de pensamiento crítico 7, 26, 1996, p. 237-249.

L. MONTEAGUDO, « La religiosidad gallaica : estela funeraria romana de

mazarelas (oza dos rios, a Coruña), cultos astrales, priscilianismo y

outeiros », Anuario Brigantino 19, 1996, p. 11-118 (sur Priscillien, p. 99-

104).

Page 33: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 33

Cl. MORESCHINI et E. NORELLI, Storia della letteratura cristiana antica greca e

latina, t. II : « dal concilio di Nicea agli inizi del Medioevo », Brescia, E.

Morcelliana, 1996 (sur Priscillien, p. 407-410).

U. ROMERO POSE, « Prisciliano : historia y ficción [Priscilian : historia e

ficcion] », Trabe de Ouro, a. publicaciones galega de pensamiento crítico 7,

26, 1996, p. 167-179.

J. VILELLA MASANA, « Los concilios eclesiásticos de la ‘Tarraconensis’ durante

el siglo V [els concilis eclesiastics de la Tarraconensis durante el segle V] »,

Annals de l’Institut d’estudis gironins 37, 1996-1997, p. 1044-1050.

J. AMENGUAL I BATLE, «Terminologia trinitària de Consenci (415-420) :

tempteigs de teologia trinitària d’un autodidacte integrista», dans Fe i

teologia en la història. Estudis en honor del Prof. Dr. Evangelista Vilanova,

A cura de Joan Busquets i Maria Martinell, Scripta et Documenta, no 56,

Facultat de Teologia de Catalunya/Istituto per le Scienze Religiose (Bolonya)

– Publicacions de l’Abadia de Montserrat, 1997, p. 303-309.

F. ARIAS VILAS, « A transición do mundo galaico-romano ó reino dos suevos »,

Galicia Terra única. Galicia castrexa e romana, Saint Jacques, 1997, p. 289-

297.

A. BARCALA, « El fantasma del priscilianismo, Apringio de Beta y el

Apocalipsis », Hispania Sacra 49/99, 1997, p. 327-348.

V. BURRUS, « Priscillianist Duplicity Reconsidered », Studia Patristica 33, 1997,

p. 401-406.

M. V. ESCRIBANO, « El Concilio I de Caesaraugusta », Revista Aragonesa de

Teología 5, 1997, p. 37-52.

M. V. ESCRIBANO, « Igrexa e Herexia en Gallaecia: o priscilianismo », Galicia

fai dous mil anos, o faito diferencial galego I Historia, (Santiago de

Compostela), Museo do pobo galego, 1997, p. 279-321.

J. FONTAINE, « Priscillianus », dans Theologische Realenzyklopädie, 1997,

p. 449-454.

G. ISSELSTEIN & E. SAUSER, « …eher Fürsprecher bei Gott als Ankläger bei den

Menschen… : Zum 1600. Todestag des Ambrosius von Mailand », Trierer

theologische Zeitschrift 106, 4, 1997, p. 259-270.

Page 34: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 34

X. LEYRA DOMÍNGUEZ, Xacobe e Prisciliano. Ensaio sobre unha piadosa crenza

e dun proceso máis político ca relixioso, Vigo, Ir Indo, DL 1997, 398 p.

P. MARAVAL, Le christianisme de Constantin à la conquête arabe, Nouvelle

Clio, Paris, PUF, 1997, p. XXXVI-XXXVII, 136-137.

D. RAMOS-LISSON, « El principio de la tradición en los concilios bracarenses del

siglo VI », Antiguedad y cristianismo 14, 1997, p. 209-216.

R. (ou H. G.) SCHIPPER, Paus en ketters. Leo de Grotes polemiek tegen de

manicheeërs, Heerenveen, 1997 (thèse publiée).

R. TEJA & C. PÉREZ (Eds), Actas del Congreso internacional ‘La Hispania de

Teodosio’, Segovia-Coca octobre 1995, Salamanque, Junta de Castilla y León

& Universidad SEK, deux volumes, 1997.

J. VILELLA MASANA, « Priscilianismo galaico y política antipriscilianista durante

el siglo V », Antiquité tardive 5, 1997, p. 177-185.

J. VILELLA MASANA, « Un obispo-pastor de época teodosiana : Prisciliano »,

Studia Ephemeridis Augustinianum 58, 1997, Rome, vol. II, p. 503-530.

J. AMENGUAL I BATLE, «Manifestaciones del monacato balear y tarraconense según

la correspondencia entre San Agustín y Consencio (415-420)», dans Il

Monachesimo occidentale dalle origini alla Regula Magistri. (XXVI Incontro di

studiosi dell’antichità cristiana. Roma, 8-10 maggio 1997, Studia Ephemeridis

Augustinianum no 62, Rome, Institutum Patristicum Augustinianum, 1998,

p. 341- 359.

J. AMENGUAL I BATLE, « Una trilogía agustiniana antipriscilianista y unas

sugerencias para una nueva cronología », Revue des Études Augustiniennes

44/2, 1998, p. 205-221.

U. DOMÍNGUEZ DEL VAL, Historia de la antigua literatura latina hispano-

cristiana, Corpus Patristicum Hispanum 5, Madrid, Fundación universitaria

española, 1998, t. I : « Siglos III et IV », chap. IX : ‘Prisciliano’, p. 441-581 ;

t. II : « Siglos IV-VI », chap. I : ‘Personajes priscilianistas, p. 11-18 et chap.

II : ‘Escritores antipriscilianistas’, p. 19-92.

C. CARDELLE DE HARTMANN, « El priscilianismo tras Prisciliano, un movimiento

galaico ? », Habis 29, 1998, p. 269-290.

C. CARDELLE DE HARTMANN, « Ortodoxos y Priscillianistas en la época sueva »,

dans Erwin Koller & Hugo Laitenberg (eds.), Suevos-Schwaben Das

Page 35: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 35

Königreich der Sueben auf der Iberischen Halbinsel (411-585)

Interdisziplinäres Kolloquium Braga 1996, Tubingue, 1998, p. 81-104.

A. FERREIRO, « Priscillian and nicolaitism », Vigiliae Christianae 52/4, 1998,

p. 382-392.

E. SPÄT, « The Commonitorium of Orosius on the Teachings of the

Priscillianists Antipriscilliana », Acta Antiqua Academiae scientiarum

Hungaricae 38, 1-4, 1998, p. 357-379.

J.-P. WEISS, « Consentius, un écrivain espagnol témoin de son temps », dans

Mots chiffrés et déchiffrés. Mélanges offerts à Etienne Brunet, Paris, H.

Champion, 1998, p. 707-732.

J. AMENGUAL I BATLE, « Teòlegs i bisbes de la Hispània dels inicis del segle V i

Sant Agustí. El context priscilianista de la controvèrsia sobre l’origen de

l’anima », Revista catalana de teología, 24, 73, 1999, p. 73-107.

H.-Ch. BRENNEKKE, « Priscillianus », dans Lexikon für Theologie und Kirche, 8, 31999, cols. 599-601.

V. BURRUS, « Priscillianism », dans G. W. Bowersock, Peter Brown, Oleg

Grabar (eds.), Late Antiquity: a Guide to the Postclassical World,

Cambridge, Massachussets, The Belknap Press of Harvard University, 1999,

p. 652-653.

A. M. Castelo Martins JORGE, « Church and Culture in Lusitania in the V-VIII

Centuries : a Late Roman Province at the Crossroads », dans A. Ferreiro

(éd.), The Visigoths Studies in Culture & Society, Leyde, Brill, 1999, p. 99-

122.

P. OLIVEIRA e Silva, « Prisciliano, o Priscilianismo e o seus escritos », dans

História do Pensamento Filosófico Português, Lisbonne, Caminho, 1999,

p. 89-106.

P. MARTINEZ, D. BELTRAN CORBALAN, R. GONZALEZ FERNANDEZ, « El

Commonitorium de Orosio. Traducción y comentario », Faventia 21/1, 1999,

p. 65-83.

K. H. SCHWARTE, « Priscillian », dans S. Döpp & W. Geerlings, Lexikon der

Antiken Christlichen Literatur, Fribourg/Bâles/Vienne, 1999, p. 516-517.

G. BARDY – G. DI NOLA, Storia della Letteratura cristiana antica latina,

Vatican, Libreria Editrice vaticana, 1999 (traduction arrangée et amplifiée du

volume de 1929).

Page 36: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 36

P. BROWN, « Priscillianism », dans G. W. Bowersock & P. Brown & O. Grabar,

Late Antiquity, a guide to the postclassical world, Cambridge,

Massachussetts et Londres, 1999, p. 652-653.

Cl. MORESCHINI & E. NORELLI, Histoire de la littérature chrétienne ancienne

grecque et latine, 1- De Paul à l’Ère de Constantin, Paris, Labor et Fides

(trad. fr.), 2000, p. 177-195. En italien : Storia della letteratura cristiana

antica greca e latina, (trois volumes), Brescia, Morcelliana, 1996, vol. II*,

(p. 407-410 sur Priscillien).

J. AMENGUAL I BATLE, « teòlegs i bisbes de la Hispània dels inicis del segle V i

sant Agustí. El context priscillianista de la controvèrsia sobre l’origen de

l’ànima », Revista Catalana de Teología 24/1, 1999, p. 73-107.

X. CHAO REGO, Prisciliano (profeta contra o poder), Vigo, A nosa Terra, 1999,

315 p.

L. CRAVEIRO DA SILVA, « Consulta de Orósio a S. Agostinho acerca do erro dos

priscilianistas e origenistas », Revista Portuguesa de Filosofia 55, 1999,

p. 543-558.

M.-O. GREFFE, « La démarche infructueuse de Priscillien d’Avila auprès de

l’évêque de Rome Damase », dans Cl. Bontems (éd.), Nonagesimo anno,

Mélanges Gaudemet, Paris, PUF, 1999, p. 55-73.

M. VERONESE, La produzione letteraria attribuita a Priscilliano : uno studio sui

Tractatus 4-10 del corpus di Würzburg, dottorato di ricerca in scienze

storiche e filologiche della cristianità antica e medievale (univ. degli studi

Lecce), 1999 (thèse non publiée).

2000

A. R. ARIZAGA CASTRO, « O priscilianismo na historiografía galega », Gallaecia

19, 2000, p. 335-367.

M. V. ESCRIBANO, « Estado actual de los Estudios sobre el priscilianismo », dans

J. Santos (éd.), Revisiones de historia antigua 3, el cristianismo. Aspectos

históricos de su origen y difusión en Hispania, Vitoria, 2000, p. 263-287.

J. GAUDEMET, « La politique religieuse impériale au IVe siècle (envers les païens,

les Juifs, les hérétiques, les donatistes) », dans J. Gaudemet, P. Siniscalco,

G.L. Falchi, Legislazione imperiale e religione nel IV secolo, Sussidi

Patristici 11, Rome, Istituto Patristico Augustinianum, 2000, p. 7-66.

Page 37: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 37

M. GRANDJEAN, « L’ère de Priscillien ou la grande faute du christianisme »,

Revue de théologie et de philosophie 132/4, 2000, p. 361-376.

A. S. JACOBS, « The Disorder of Books ; Priscillian’s Canonical Defense of

Apocrypha », Harvard Theological Review 93/2, 2000, p. 135-159.

J. M. LABOA, « Spanien », dans Theologische Realenzyklopädie, 31, 2000,

[p. 610-635], sur Priscillien, p. 613-615.

M. MARCOS, « Los orígenes del ascetismo y el monacato en Hispania », dans J.

Santos, R. Teja, E. Torregaray (eds.), Revisiones de Historia Antigua III : el

cristianismo. Aspectos históricos de su origen y difusión en Hispania,

Vitoria-Gasteiz, Université du Pays Basque, 2000, p. 201-233.

P. GOMES, « Prisciliano. A Gnose Priscilianista », dans História da Filosofia

Portuguesa. Patrologia Lusitana, Lisbonne, Guimarães Editores, 2000,

p. 155-170.

R. (ou H. G.) SCHIPPER, « Manichaeans in Spain », dans R. E. Emmerick et alii

(éds.), Studia Manichaica, Berlin, 2000, p. 511-516.

M. STACHURA, Häretiker, Schismatiker und Manichäer in ihrem Verhältnis zum

Römischen Reich, Cracovie, 2000 (en polonais).

M. VERONESE, « La scriptura nella raccolta di Würzburg attribuita a

Prisciliano », dans L’Esegesi dei Padri Latini, SEA 68, Rome, vol. 2, 2000,

p. 729-755.

J. VILELLA MASANA, « Biografía crítica de Orosio », Jahrbuch für Antike und

Christentum 43, 2000, p. 94-121.

A. DE VOGÜÉ, Regards sur le monachisme des premiers siècles, Studia

Anselmiana 130, Rome, Centro Studi S. Anselmo, 2000.

M. Barahona SIMÕES Esteves Pereira, « Prisciliano e Prudêncio : perfis culturais

de dois pensadores hispânicos do século IV », Cultura, Revista de História e

Teoria das Ideias, 12/2000-2001, IIa Série, Lisboa, p. 11-35.

J. AMENGUAL I BATLE, « Consentius/Severus de Menorca. Vint-i-cinc anys

‘estudys 1975-2000 », Arxiu de Textos Catalans Antics 20, 2001, p. 589-700.

M. V. ESCRIBANO, « Ortodoxos y herejes en la Iglesia hispana del siglo IV »,

dans J. Andrés Gallego, Historia de la Iglesia en España y el mundo hispano,

Murcie, 2001, p. 57-90.

Page 38: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 38

A. M. Castelo Martins JORGE, « Perseguiçoes e Martires », dans C. A. M.

Azevedo (dir.), Dicionario da historia religiosa de Portugal, Lisbonne,

Circulo de leitores, vol. 3, 2001, p. 436-440.

A. M. Castelo Martins JORGE, « Priscillianismo », dans C. A. M. Azevedo (dir.),

Dicionario da historia religiosa de Portugal, Lisbonne, Circulo de leitores,

vol. 4, 2001, p. 63-67.

Ch. MARKSCHIES, « Priscillianismus », dans Der Neue Pauly, 10, 2001,

cols. 340-342.

O. NUÑEZ GARCIA, « Invasiones y cristianismo: repercusiones de la presencia

sueva en la iglesia galaica del siglo V », Gallaecia 20, 2001, p. 317-332.

O. NUÑEZ GARCIA, « Aportaciones exteriores al proceso de cristianización de

Gallaecia: las relaciones con la Iglesia romana (ss. IV-VI) », Hispania

antiqua 25, 2001, p. 347-369.

A. OLIVARES GUILLEM, Estudio historiográfico del priscilianismo desde sus

orígenes hasta nuestros días, Universidad de Valencia, Servicio de

Publicaciones, 2001 (thèse).

A. OLIVARES GUILLEM, « El corpus documental sobre el priscilianismo y su

proceso de incorporación a la investigación contemporánea », Hispania

antiqua 25, 2001, p. 393-422.

A. OLIVARES GUILLEM, « Actitud del Estado romano ante el priscilianismo »,

Espacio, tiempo y forma. Serie II, Historia antigua 14, 2001, p. 115-128.

E. RODRIGUEZ ALMEIDA, « Prisciliano, Ávila y Gallaecia », dans Acto Solemne

de Investidura como Doctor Honoris Causa de D. Emilio Rodríguez Almeida.

Discurso del nuevo doctor, Séville, Publicaciones de la Universidad de

Sevilla, 2001, p. 17-37.

F. RUIZ DE PABLOS, « Priscilianistas : Actas del I Concilio de Toledo recopiladas

por Bartolomé Carranza », Hispania Sacra 53, 2001, p. 31-40.

R. (ou H. G.) SCHIPPER, « Melothesia: a chapter of Manichaean astrology in the

West », dans J. van Oort, O. Wermelinger, G. Wurst (éds.), Augustine and

Manichaeism in the Latin West, Leyde, E. J. Brill, 2001, p. 195-204.

X. CHAO REGO, Prisciliano, Baía pensamento, Xuño, Baía Edicións, 2002.

Y.-M. DUVAL, « Les ambassades de saint Ambroise auprès de l’usurpateur entre

383 et 384 », dans J.-M. Carrié & R. Lizzi Testa (éds), ‘Humana sapit’

Page 39: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 39

études d’antiquité tardive offertes à L. Cracco Ruggini, Brepols, 2002,

p. 239-251.

M. V. ESCRIBANO, « Magia, maniqueísmo y cristianismo. El I Concilio de

Caesaraugusta (379) », Studia Ephemerides Augustinianum, XXX Incontro di

estudiosi dell’Antichità cristiana 30, 2002, p. 89-116.

M. V. ESCRIBANO, « La disputa priscilianista : de conversatio ascética a

maleficium », dans D. Vera & R. Teja, La Hispania del siglo IV, Bari,

Edipuglia, 2002, p. 205-230.

M. V. ESCRIBANO, « Ley religiosa y propaganda política bajo Teodosio I », dans

F. Marco Simón et alii (éds.), Religión y propaganda política en el mundo

romano, Barcelone, université de Barcelone, 2002, p. 143-158.

A. FERREIRO, « Petrine Primacy, Conciliar Authority, and Priscillian. », XXX

Incontro dell’antichità Cristiana, 3-5 mai 2001, SEA n. 78, Rome,

Augustinianum, 2002, p. 631-645.

O. NUÑEZ GARCIA, « Un ejemplo de individualización en el proceso

cristianizador galaico : las aportaciones de Toribio de Astorga », Hispania

antiqua 26, 2002, p. 253-268.

A. OLIVARES GUILLEM, « El corpus documental priscilianista : análisis y

valoración », Hispania antiqua 26, 2002, p. 211-234.

A. OLIVARES GUILLEM, « San Jerónimo ante el priscilianismo », Scripta antiqua

in honorem Ángel Montenegro Duque et José María Blázquez Martínez, S.

Crespo Ortiz de Zárate et A. Alonso Ávila, Valladolid, Universidad de

Valladolid, 2002, p. 755-759.

A. OLIVARES GUILLEM, « Prisciliano entre la ortodoxia y la heterodoxia.

Influencia del ambiente político y religioso en la evolución histórica del

priscilianismo (s. IV-VI d.C.) », Revista de Ciencias de las Religiones

7/2002, p. 97-120.

A. OLIVARES GUILLEM, « Prisciliano entre la ortodoxia y la heterodoxia.

Influencia del ambiente político y religioso en la evolución histórica del

priscilianismo (ss. IV-VI d. C.) », ‘Ilu, Revistas de Ciencias de las Religiones

7, 2002, p. 97-120.

A. M. Castelo Martins JORGE, L’épiscopat de Lusitanie pendant l’Antiquité

tardive IIIe-VII

e siècles, Trabaho de Arqueologia 21, Lisbonne, Instituto

Portuguès de Arqueologia, 2002 (thèse université catholique de Louvain).

Page 40: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 40

E. RODRÍGUEZ ALMEIDA, Ávila « gallega », Ávila, Diputación provincial gran

Duque de Alba, 2002, 110 p.

M. Barahona SIMÕES Esteves Pereira, Prisciliano e as tensões religiosas do

século IV, Lisbonne, Universidade Lusiada Editora, 2002, 363 p.

J. VILELLA MASANA, « Heur et malheur de la méthode de Tillemont : le cas

Priscillien », dans Le Nain de Tillemont et l’historiographie de l’antiquité

romaine, Actes du Colloque international des 19-21 novembre 1998, Paris,

Honoré Champion, 2002, p. 427-439.

P. DELAGE, « Dames d’Aquitaine en quête de Pères spirituels », dans P. Delage

(éd.), Les Pères de l’Église et les femmes [Actes du colloque de la Rochelle,

6-7 sept. 2003], La Rochelle, Histoire et Culture, 2003, p. 326-356.

A. GARCÍA MASEGOSA, « San Martín de Tours y el priscilianismo », Minius 11,

2003, p. 87-95.

B. GICQUEL, La légende de Compostelle, Paris, Tallandier, 2003 (sur Priscillien,

p. 46-47, 672-673).

H. LEPPIN, Theodosius der Grosse. Auf dem Weg zum christlichen Imperium,

Gestaten der Antike, Darmstadt, Primus, 2003 (traduction espagnole par

Marciano Villanueva en 2008 pour Herder, S. A. Editorial ; sur Priscillien,

p. 115-118)

W. LÖHR, « Priscillianus/Priscillianisten », dans Religion in Geschichte und

Gegenwart, 6, 42003, Mohr Siebeck, cols. 1668-1669.

J. MONTSERRAT TORRENTS, « La gnosis : una filosofía de la escisión », dans

Religions del Món Antic. Entre politeisme i monoteisme. III cicle de

conferències organitzat per la Fundació Sa Nostra : Palma, del 10 d'octubre

al 28 de novembre de 2002, (M.-L. Sanchez Léon éd.), Palma, Service de

publications de l’université des îles Baléares, 2003, p. 217-244. (appendice

sur la gnose dans le priscillianisme).

R. M. SANZ SERRANO, « Cesset superstitio : la autopsia de un conflicto », Gerión

21, 2003, p. 97-167.

R. (ou H. G.) SCHIPPER, « le drame de l’âme ; un exposé de Priscillien

reconsidéré », Rivista di Storia e Letteratura Religiosa 2003/2, p. 3-22.

M. VERONESE, « Le citazioni del De Trinitate di Ilario nella raccolta attribuita a

Priscilliano », Vetera Christianorum 40, 2003, p. 133-157.

Page 41: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 41

N. ZEDIES, Religio et sacrilegium : Studien zur Inkriminierung von Magie,

Häresis und Heidentum (4.-7. Jahrhundert), Europäische Hochschulschriften,

Reihe 3, Geschichte und ihre Hilfswissenschaft n 964, Frankfurt am Main,

Peter Lang, 2003 (sur le rapport de Priscillien à l’astrologie et à la

cosmologie, p. 109-119).

C. FABIÃO, « Prisciliano », dans J. Medina (dir.), História de Portugal,

Alfragide, Ediclube, vol. III, 2004, p. 239-241.

F. J. FERNÁNDEZ CONDE, « Prisciliano y el priscilianismo. Historia y realidad »,

Sulcum sevit. Estudios en homenaje a Eloy Benito Ruano, Oviedo, vol. 1,

2004, p. 161-207.

F. J. FERNÁNDEZ CONDE, « Prisciliano y el priscilianismo. Historiografía y

realidad », Clio & Crimen, revista del Centro de Historia del crimen de

Durango 1, 2004, p. 43-85.

C. GARCÍA FERNÁNDEZ et J. PÉREZ GÁNDARA, Historiografía, sociología e

ideología en el discurso priscilianista. Acentos en la producción gallega,

Oviedo, 2004, sous la direction de Francisco Javier Fernández Conde,

département : « histoire religieuse et mentalités » à l’Université d’Oviedo

(travail académique non publié).

L. A. GARCIA MORENO, « Les relations entre l’Église des Gaules et l’Église

d’Espagne du Ve au VII

e siècle : entre suspicion et méfiance », Revue

d’histoire de l’Église de France 90, 2004, p. 19-54.

A. OLIVARES GUILLEM, Prisciliano a través del tiempo. Historia de los estudios

sobre el priscilianismo, Colección Galicia histórica, Madrid, Fundación

Pedro Barrié de la Maza, 2004.

« Priscillian of Avila », dans Ch. Kannengiesser, Handbook of Patristic

Exegesis, Leyde, E. J. Brill, vol. II, 2004, p. 1043-1044.

M. VERONESE, « Il digiuno di Giosuè : errore di citazione o curruzione

priscillianista? », Auctores Nostri 1, 2004, p. 201-214.

2005

M. V. ESCRIBANO, « Heresy and Orthodoxy in Fourth Century Hispania :

arianism and priscillianism », dans M. Kulikowski & K. Bowes (éds.),

Hispania in Late Antiquity : Twenty-First Century Approaches, Leyde, E. J.

Brill, 2005, p. 121-149.

Page 42: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 42

A. OLIVARES GUILLEM, « El fin del priscilianismo y los inicios del culto a

Santiago en Hispania », L. A. García Moreno et S. Rascón Marqués (éds.),

Guerra y rebelión en la Antigüedad Tardía. El siglo VII en España y su

contexto mediterráneo. Actas del IV y V Encuentro Internacional « Hispania

en la Antigüedad Tardía » (Alcalá de Henares, 20-22 de Octubre de 1999 y

18-20 de Octubre de 2000), Alcalá de Henares, Acta Antiqua Complutensia

5, 2005, p. 81-92.

H. RODRÍGUEZ CASTILLO, Los monasterios dúplices en Galicia en la Alta Edad

Media, Serie Trivium n. 16, Nola, Toxosoutos, 2005, 192 p.

S. J. G. SANCHEZ, « Historiographie du priscillianisme (XIXe-XXI

e siècles) »,

Recherches augustiniennes 34, 2005, p. 195-238.

R. VENTURA (éd.), Tratados, introd., trad., Pensamento Português, Lisbonne,

Impresa nacional/Casa da moeda, 2005.

(site internet: http://ricardoventura.webnode.com)

M. VERONESE, « Su alcune citazioni classiche nel corpus priscillianista di

Würzburg », Auctores Nostri 2, 2005, p. 219-236.

J. DE CALAZANS, « O movimento priscilianista no séc. IV », A.C.L.F. da Silva et

L.R. Silva (éds.), Atas da VI Semana de Estudos Medievais. 25 a 27 de

outubro de 2005, Rio de Janeiro, 2006, p. 103-111.

M.S. GROS PUJOL, « El Libellus Paschae de Priscillià d'Avila dedicat a

Amància », Revista Catalana de Teología 31, 2006, p. 337-346.

A. M. Castelo Martins JORGE, « The Lusitanian Episcopate in the 4th Century :

Priscilian of Ávila and the Tensions Between Bishops », e-journal of

Portuguese History 4/2, 2006, p. 1-15 (reprenant sa thèse L’épiscopat de

Lusitanie pendant l’Antiquité tardive IIIe-VII

e siècles, Lisbonne, Instituto

Portuguès de Arqueologia, 2002) ; mis en ligne :

http://www.brown.edu/Departments/Portuguese_Brazilian_Studies/ejph/htm

l/issue8/pdf/ajorge.pdf.

C. MARTIN, « Montanus et les schismatiques : la reprise en main d’une

périphérie hispanique au début du VIe siècle », Médiévales, 51, 2006, p. 9-

20.

D. PIAY AUGUSTO, « Acercamiento prosopográfico al priscilianismo », dans E.

Conde Guerri, R. González Fernández et A. Egea Vivancos (éds.), Espacio y

tiempo en la percepción de la Antigüedad Tardía : Homenaje al profesor

Antonio González Blanco, « in maturitate aetatis ad prudentiam »,

Page 43: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 43

Monografías históricas sobre la Antigüedad Tardía 23, Murcie, Antigüedad

y Cristianismo, 2006, p. 601-625.

F. J. FERNÁNDEZ CONDE, Prisciliano y el priscilianismo. Historiografía y

realidad, Piedras angulares, Cenero/Gíjon, TREA S. L. ediciones, 2007,

111p.

A. FERREIRO, « De prohibitione carnis : Meat Abstention and the

Priscillianists », Zeitschrift für antikes Christentum, 11/3, 2007, p. 464-478.

T. HEGEDUS, Early Christianity and Ancient Astrology, Patristic Studies n.6,

New York, Peter Lang, 2007, (sur Priscillien, p. 339-351).

C. HUMFRESS, Orthodoxy and the Courts in Late Antiquity, Oxford, Oxford

University Press, 2007, 344 p.

J. RIST, « Violencia estatal al servicio de la Iglesia. La ejecución de Prisciliano

en 385 y la política religiosa imperial », Augustinus 52, 2007, p. 197-203.

S. J. G. SANCHEZ, « Priscillien et le priscillianisme en Hispanie », Bulletin de

littérature ecclésiastique 108/4, 2007, p. 483-508.

P. LAURENCE, « Le priscillianisme, révélation ou anarchie », Connaissance des

Pères de l’Église 108, 2007, p. 49-60.

A. PIÑERO SÁENZ, Los cristianismos derrotados. ¿ Cual fue el pensamiento de

los primeros cristianos heréticos y heterodoxos ?), Madrid, Editorial EDAF,

2007 (sur Priscillien, p. 263-272).

M. VERONESE, « Priscilliano », dans A. Di Berardino, G. Fedalto et M. Simonetti

(dir.), Dizionario di Letteratura patristica, Milan, San Paolo, 2007, p. 1021-

1025.

M. VERONESE, « Tempora grauia et periculosa : il caso Priscilliano », Auctores

Nostri 5, 2007, p. 237-262.

J. VILELLA, « Mala temporis nostri : la actuación de León Magno y Toribio de

Astorga en contra del maniqueísmo-priscilianismo hispano », Helmantica

58, fasc. 175, 2007, p. 7-65.

J. AMENGUAL I BATLE, Judíos, católicos y herejes : el microcosmos balear y

tarraconense de Seuerus de Menorca, Consentius y Orosius, (413-421),

Biblioteca Monogràfica de Humanidades/Chronica Nova de estudios históricos,

no112, Grenade, Universidad de Granada. Universitat de les Illes Balears.

Institut Menorquí d’Estudis, 2008, 663 p. 8 mapes en el text. (estudio, ed. y

Page 44: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 44

trad. de las ep 119, 11* y 12* de Consentius y de la ep. de Severo de

Menorca).

J. ARCE, « La Hispania de Teodosio : 379-395 AD », Antiquité tardive 16, 2008,

p. 11-18.

A. FERREIRO, « Priscillian », dans R. Benedetto (dir.), The New Westminster

Dictionary of Church History, Louisville/Londres, Westminster John Knox

Press, 2008, p. 536-537.

F. A. FERRER GARCIA, « Literatura hagiográfica latina en torno a los mártires

Vicente, Sabina y Cristeta de Avila (siglos VII-XI) », Hispania Sacra, 60,

2008, p. 9-46.

H. M. GIUDICE, Prisciliano y la Biblia, Pontificia Universitas Lateranensis,

Rome, Institutum Patristicum Augustinianum, 2008, 323 p. (thèse soutenue

en 2006)

D. KÖNIG, « Motives und Justifications for Enforcing Religious Conformity. A

Manichaean-Priscillianist Case Study (302-572) », Francia, 35, 2008, p. 1-

31. Résumé p. 591-592.

S. J. G. SANCHEZ, « L’usage de l’Apocalypse de Thomas au sein des

priscillianistes », dans Ch. Ridoux (éd.), L’Apocalypse, colloque 15-17 juin

2007, Château de Rambures, Recherches Valenciennoises n. 28,

Valenciennes, Presses de l’Université, 2008, p. 259-269.

L. Rodrigues da SILVA & P. Duarte SILVA, « Considerações acerca das

disposições litúrgicas na Galiza a propósito da atuação de Martinho de Braga

frente ao Priscilianismo », Encontro de História ANPUH - Rio, 13, Rio de

Janeiro, 2008, Anais eletrônicos, Rio de Janeiro, 2008.

http://www.encontro2008.rj.anpuh.org/resources/content/anais/1212971144_

ARQUIVO_ArtigoANPUH2008LeilaRodriguesPauloDuarte.pdf

M. SIMONETTI, « Priscilliano », dans A. Di Berardino (dir.), Nuovo dizionario

patristico e di antichità cristiane, Milan, Marietti 1820, 22008, cols. 4333-

4335.

R. VENTURA, « Cristologia e teologia nos Tratados de Prisciliano », dans M. L.

Xavier (dir.), Questão de Deus na História da Filosofia, Lisboa, Zéfiro,

2008, vol. I, p. 207-216.

M. J. CRESPO Losada, « Traducción y comentario filológico del Tractatus primus

de Prisciliano de Ávila, intitulado Liber Apologeticus [Manuscrito] », thèse

de doctorat sous la direction de Juan José Ayán Calvo, José Joaquín Caerols

Page 45: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 45

Pérez, (cote : T31054 thèse, univ. Complutense, Madrid), 2009, édité par le

service de reproduction des thèses en 2010 et mis en ligne

(http://eprints.ucm.es/9709/1/T31054.pdf)

P. MARAVAL, Théodose le Grand, Paris, Fayard, 2009 (sur Priscillien, p. 163-

167, 217, 229).

S. J. G. SANCHEZ, « Le destin d’un homme cultivé du IVe siècle : Priscillien

d’Avila », dans Fr. Ploton-Nicollet & B. Goldlust (dir.), Le Païen, le

chrétien, le profane, Recherches sur l’Antiquité tardive, Religions dans

l’histoire, Paris, Presses universitaires de Paris Sorbonne, 2009, p. 119-144.

S. J. G. SANCHEZ, Priscillien, un chrétien non conformiste. Doctrine et pratique

du priscillianisme du IVe au VI

e siècle, Théologie historique n. 120, Paris,

Beauchesne, 2009.

Ph. BEITIA, Le baptême et l’initiation chrétienne en Espagne du IIIe au VII

e siècle,

Paris, L’Harmattan, 2010, (sur Priscillien, p. 22-23, 42-46).

J. M. BLÁZQUEZ, « Orígenes del monacato hispano. Prisciliano. El proceso »,

dans El cristianismo hispano (su origen y repercusión en la sociedad hispana

y en la Iglesia universal), Madrid, polycopié non publié, 2010, p. 52-113.

M. J. BRAVO BOSCH, « El iudicium publicum de la causa contra Prisciliano »,

Studia et Documenta Historiae et luris 76, 2010, p. 147-163.

M. J. BRAVO BOSCH, « La persecución jurídica contra Prisciliano », Hispania

Antiqua (revista de historia antigua), 33-34, 2009-2010, p. 311-321.

M. CONTI, Priscillian of Avila. Complete Works. Introduction and Commentary,

Early Christian Texts, Oxford, Oxford University Press, 2010.

P. DELAGE, « La traque aux visages pâles en Gaule à la fin du IVe siècle », dans

Les Pères de l’Église et les dissidents ou Dessiner la communion. Actes du

colloque de la Rochelle 25-27 septembre 2009, La Rochelle, CaritasPatrum,

2010, p. 123-139.

T. DESWARTE, Une chrétienté romaine sans pape. L’Espagne et Rome (586-

1085), Bibliothèque d’histoire médiévale n. 1, Paris, Éditions classiques

Garnier, 2010 (sur le priscillianisme, p. 13, 134-137, 140, 267, 369, 376).

A. FERREIRO, « Profuturus of Braga, Pope Vigilius and Priscillian », Studia

Patristica, 48, 2010, p. 309-314.

Page 46: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 46

V. PÉREZ PRIETO, Prisciliano na cultura galega. Un símbolo necesario, Vigo,

Galaxia, 2010.

D. PIAY AUGUSTO, « Asturica Augusta : un posible destino para las reliquias de

Prisciliano », Revista Astorica, 29, 2010, p. 67-88.

S. J. G. SANCHEZ, « Anges et démons chez Priscillien : à propos de deux listes

angéliques dans les traités de Wurzbourg », dans B. Pouderon et alii, Les

forces du bien et du mal dans les premiers siècles de l’Église. Colloque 11-13

septembre 2008, Tours, Théologie historique n. 118, Paris, Beauchesne,

2010, p. 358-369.

S. SOLER MERENCIANO & R. PANACH ROSAT, « New perspectives on St

Augustine and Priscillianism », Studia Patristica 49, 2010, p. 307-312.

M. VERONESE, « La dottrina della creazione del mondo negli scritti

priscillianisti », Auctores nostri, 8, 2010, p. 373-396.

M. VIDAL, « Nota histórica sobre Prisciliano y el priscilianismo. Una lectura

moral », Moralia, 125, 33, 2010, p. 55-80.

J. AMENGUAL I BATLE, « El prólogo hagiográfico de la Carta de Severo de

Menorca (418), primer testimonio de la llegada de los Hechos Apócrifos de

San Juan a Occidente y las transformaciones del priscilianismo en la

Tarraconense y Mediodía de las Galias », Sacris Erudiri, 50, 2011, p. 265-

315.

G. MARASCO, « L’accusa di magia e i cristiani nella tarda antichità »,

Augustinianum, 51/2, 2011, p. 367-421.

O. NÚÑEZ GARCÍA, Prisciliano, priscilianismos y competencia religiosa en la

antigüedad. Del ideal evangélico a la herejía galaica, Anejos de Veleia.

Sereies minor, 29, Vitoria-Gasteiz, Universidad del País Vasco, 2011, 152 p.

V. PÉREZ PRIETO, « Que podemos dicir hoxe de Prisciliano ? », Murguía, Revisa

galega de historia, 23/24, 2011, p. 31-52.

D. PIAY AUGUSTO, « Arqueología y priscilianismo », Hispania Antiqua, 35,

2011, p. 271-300.

S. J. G. SANCHEZ, « Priscillien et la culture antique : étude des potestates

uentorum », Revue bénédictine, 121/1, 2011, p. 5-17.

M. VERONESE, « Agostino contro i priscillianisti Manichaeorum simillimi »,

Auctores nostri, 9, 2011, p. 543-572.

Page 47: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 47

P.-M. BOGAERT, « Job latin chez les Pères et dans les bibles. D’une version

courte à des versions longues sur le grec et sur l’hébreu », Revue bénédictine,

122/1, 2012, p. 48-99 (exploitation des citations de Job chez Priscillien pour

préciser la Bible qu’il a entre les mains).

F. J. BUIDE BUIDE, « La evangelización de la Gallaeciae sueva. Entre paganismo

y cristianismo (ss. IV-VI) », Compostellanum, 57, 3/4, 2012, p. 31-119 (sur

Priscillien, p. 83-95).

M. CRESPO LOSADA, « Estote tales… : presencia del Thasci Caecilii Cypriani de

habitu uirginum en el comentario de Prisciliano al Salmo primero

(Priscilliani Tractatus primi psalmi) », Salmanticensis 59, 2012, p. 215-242.

J. DE CALAZANS & L. RODRIGUES DA SILVA, « O priscilianismo nas atas do

concílio de Zaragoza de 380 : reflexões sobre a construção do campo

religioso », Brathair 12, (1), 2012, p. 45-52.

V. PÉREZ PRIETO (dir.), Prisciliano e o priscilianismo. Da condena á

rehabilitación, Mandaio, Corogne, Biblos Clube de Lectores, 2012, 128 p.

S. J. G. SANCHEZ, « Priscillianus », dans R. Goulet (éd.), Dictionnaire des

philosophes antiques, Paris, CNRS, 2012, vol. 5b, p. 1522-1528.

S. J. G. SANCHEZ, « El priscilianismo, según Orosio », Augustinus, 57/1, 2012,

p. 177-192.

S. J. G. SANCHEZ, « Ernest-Charles Babut (1875-1916) : un spécialiste oublié du

christianisme ancien », Études théologiques et religieuses, 87/2, 2012,

p. 219-230.

S. J. G. SANCHEZ, « Les priscillianistes ou “les autres Gnostiques”. L’Indiculus

de Haeresibus 13-16 du Pseudo-Jérôme », Emerita 80/1, 2012, p. 125-148.

G. SFAMENI GASPARRO, « Sacramentum regis bonum est abscondere (Agostino,

ep. 237, 4) : misteri della Scrittura, vera scienza spirituale e dissimulatio in

Priscilliano e nel Priscillianismo », Annali di Scienze Religiose, 4, 2012,

p. 111-155.

M. VERONESE, « Sospeso tra cielo e terra : il Simón Buñuel », Auctores nostri

10, 2012, p. 239-264.

V. BURRUS & M. CONTI (éd.), The life of Saint Helia, Critical edition with

introduction and historical commentary, Oxford, Oxford University Press,

2013.

Page 48: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 48

M. CRESPO LOSADA, « El Priscilliani Liber de fide ‹et› de apocryphis : un

dossier origeniano en defensa de la tradición », Auctores Nostri 12, 2013,

p. 31-59.

H. M. GIUDICE, « El papel del Apóstol Pablo en la propuesta priscilianista »,

Studia Patristica, 69, 2013, p. 139-148.

S. J. G. SANCHEZ, « Étude des différentes rédactions du Liber apologeticus du

codex de Wurtzbourg attribué à Priscillien », Revista Catalana de Teologia

38/1, 2013, p. 209-229.

S. J. G. SANCHEZ, « La parenté céleste de l’homme selon Priscillien », Bulletin

de littérature ecclésiastique 114/2, 2013, p. 167-180.

K. SORDYL, « The History of Priscillian Schism (370-385). The Dramatic

Elimination of Priscillianism (en polonais) », Vox Patrum 33, 2013, vol. 59,

p. 317-327.

K. SORDYL, « Church Fathers and Manicheans Towards Apocrypha on the

Background of Priscillian Crisis (en polonais) », Vox Patrum 33, 2013,

vol. 60, p. 275-288.

M. VERONESE, « Ancora sulle citazioni del De Trinitate di Ilario negli scritti

priscillianisti. Note critiche », Vetera Christianorum 50, 2013, p. 313-327.

T. TOOM, « Marcellus of Ancyra, Priscillian of Avila : Their Theologies and

Creeds », Vigiliae Christianae 68, 2014, p. 60-81.

T. TOOM, « Was Priscillian a Modalist Monarchian? », Harvard Theological

Review, 107/4, 2014, p. 470-484.

J. VAN WAARDEN, « Priscillian of Avila’s Liber ad Damasum and the Inability

to Handle a Conflict », dans A. C. GELJON & R. ROUKEMA (éds.), Violence in

Ancient Christianity : Victims and Perpetrators, Supplements to Vigiliae

Christianae no125, Leiden/Boston, Brill, 2014, p. 132-150.

P.-M. BOGAERT, « Deux citations bibliques dans les traités priscillianistes de

Würzburg », Revue bénédictine, 125/1, 2015, p. 147-153.

G. D. DUNN, « Innocent I on Heretics and Schismatics as shaping Christian

Identity », dans G. D. DUNN & W. MAYER (éds.), Christians Shaping Identity

from the Roman Empire to Byzantium (Studies inspired by Pauline Allen),

Supplements to Vigiliae Christianae no132, Leiden/Boston, Brill, 2015,

p. 273-284.

Page 49: BIBLIOGRAPHIE CHRONOLOGIQUE DES ÉTUDES SCIENTIFIQUES … fileCréée et mise à jour par Sylvain Jean Gabriel Sanchez, avec la collaboration de Jacques Elfassi, Manuel Crespo, Andres

BIBLIOGRAPHIE EN LIGNE 49

S. J. G. SANCHEZ, « Le priscillianisme et les apocryphes juifs », dans

R. GOUNELLE & B. MOUNIER (éds.), La Littérature apocryphe chrétienne et

les Écritures juives, Publications de l’Institut Romand des Sciences Bibliques

n. 7, Prahins (CH), Éditions du Zèbre, 2015, p. 409-423.

S. J. G. SANCHEZ, « Lire et interpréter les Écritures selon Priscillien », Bulletin

de littérature ecclésiastique 116/2, 2015, p. 95-110.

R. SCHIPPER, « Priscillianus van Avila : opkomst en ondergang van een Spaanse

bisschop », Hermeneus (Hispania, Het Iberisch schiereiland in de oudheid)

87/5, 2015, p. 237-241 (en néerlandais).

Prisciliano, os Priscilianismos e o Cristisnismo Primitivo na Peninsula Ibérica,

colloque international, 14-15 mai 2010, Université lusophone de Porto,

organisé par A. Faria, P. M. Pinto, R. Ventura, R. Lopo, à paraître.

Priscilliani episcopi Abilensis opera omnia, Cura et studio M. Conti cum scripto

histórico ab A. Ferreiro adiecto, Corpus Christianorum, SL, (en préparation).

M. CONTI & A. FERREIRO (éd.), Later Priscillianist Writings, Critical edition

with historical commentary, Oxford, Oxford University Press, en préparation.

Voir le Blog :

http://heterodoxiacristiana.blogspot.com/search/label/Priscilianismo