Bất đẳng thức lượng giác

  • Upload
    vy-le

  • View
    236

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    1/101

    The Inequalities Trigonometry 3

    Chng 1 :CC BC U CS

    bt u mt cuc hnh trnh, ta khng th khng chun b hnh trang ln ng.Ton hc cng vy. Mun khm ph c ci hay v ci p ca bt ng thc lnggic, ta cn c nhng vt dng chc chn v hu dng, chnh l chng 1: Ccbc u cs.

    Chng ny tng qut nhng kin thc cbn cn c chng minh bt ng thclng gic. Theo kinh nghim c nhn ca mnh, tc gi cho rng nhng kin thc ny ly cho mt cuc hnh trnh.

    Trc ht l cc bt ng thc i s cbn ( AM GM, BCS, Jensen, Chebyshev) Tip theo l cc ng thc, bt ng thc lin quan cbn trong tam gic. Cui cngl mt snh l khc l cng cc lc trong vic chng minh bt ng thc (nh lLargare, nh l v du ca tam thc bc hai, nh l v hm tuyn tnh )

    Mc lc :1.1. Cc bt ng thc i s cbn 4

    1.1.1. Bt ng thc AM GM............................................... 4

    1.1.2. Bt ng thc BCS.. 81.1.3. Bt ng thc Jensen.... 131.1.4. Bt ng thc Chebyshev..... 16

    1.2. Cc ng thc, bt ng thc trong tam gic.. 191.2.1. ng thc... 191.2.2. Bt ng thc..... 21

    1.3. Mt s nh l khc. 221.3.1. nh l Largare ... 221.3.2. nh l v du ca tam thc bc hai.. 251.3.3. nh l v hm tuyn tnh.. 28

    1.4. Bi tp.. 29

    www.laisac.page.tl

    Chuyn :

    BBBTTT NNNGGG TTTHHHCCC LLLNNNGGG GGGIIICCCTHPT Chuyn L T Trng. Cn Th

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    2/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 4

    1.1. Cc bt ng thc i s cbn :

    1.1.1. Bt ng thc AM GM :

    Vi mi s thc khng m naaa ,...,, 21 ta lun c

    nn

    n aaan

    aaa...

    ...21

    21

    +++

    Btng thcAM GM(Arithmetic Means Geometric Means) l mt btng thcquen thuc v c ng dng rt rng ri.y l btng thc m bn c cn ghi nh rrng nht, n s l cng c hon ho cho vic chng minh cc btng thc. Sau y lhai cch chng minh btng thc ny m theo kin ch quan ca mnh, tcgi chorng l ngngn v hay nht.

    Chng minh :Cch 1 : Quy np kiu Cauchy

    Vi 1=n bt ng thc hin nhin ng. Khi 2=n bt ng thc tr thnh

    ( ) 02

    2

    212121

    +

    aaaaaa

    (ng!)

    Gi s bt ng thc ng n kn = tc l :

    kk

    k aaak

    aaa...

    ...21

    21

    +++

    Ta s chng minh n ng vi kn 2= . Tht vy ta c :

    ( ) ( ) ( )( )

    ( )( )

    kkkk

    kkkk

    kk

    kkkkkkkk

    aaaaa

    k

    aaakaaak

    k

    aaaaaa

    k

    aaaaaa

    22121

    22121

    2212122121

    ......

    ......

    ......

    2

    ......

    +

    ++

    ++++

    =

    ++++++

    +++++++

    Tip theo ta s chng minh vi 1= kn . Khi :

    ( ) 1 121121

    1121

    1121121

    1121121

    ...1...

    ...

    ............

    =

    +++

    =

    ++++

    kkk

    kk

    k kkk

    kkk

    aaakaaa

    aaak

    aaaaaakaaaaaa

    Nh vy bt ng thc c chng minh hon ton.ng thc xy ra naaa === ...21

    Cch 2 : ( ligii ca Polya )

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    3/101

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    4/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 6

    Li gii :

    Ta lun c : ( ) CBA cotcot =+

    1cotcotcotcotcotcot

    cotcotcot

    1cotcot

    =++

    =+

    ACCBBA

    CBA

    BA

    Khi :

    ( ) ( ) ( )

    ( ) ( )

    3cotcotcot

    3cotcotcotcotcotcot3cotcotcot

    0cotcotcotcotcotcot

    2

    222

    ++

    =++++

    ++

    CBA

    ACCBBACBA

    ACCBBA

    Du bng xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.1.3.

    CMR vi mi ABCnhn v *Nn ta lun c :

    2

    1

    3tantantan

    tantantan

    ++

    ++nnnn

    CBA

    CBA

    Li gii :

    Theo AM GM ta c :

    ( ) ( )

    ( ) ( ) 21

    33

    3 3

    33

    3333tantantan3tantantan

    tantantan

    tantantan3tantantan3tantantan

    =++

    ++

    ++

    ++=++

    nnn

    nnn

    nnnnn

    CBACBA

    CBA

    CBACBACBA

    pcm.

    V d 1.1.1.4.

    Cho a,b l hai sthc tha :0coscoscoscos ++ baba

    CMR : 0coscos + ba

    Li gii :

    Ta c :

    ( )( ) 1cos1cos1

    0coscoscoscos

    ++

    ++

    ba

    baba

    Theo AM GM th :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    5/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 7

    ( ) ( )( )( )

    0coscos

    1cos1cos12

    cos1cos1

    +

    +++++

    ba

    baba

    V d 1.1.1.5.

    Chng minh rng vi mi ABC nhn ta c :

    2

    3

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos+

    ++++

    ACCBBA

    AC

    AC

    CB

    CB

    BA

    BA

    Li gii :

    Ta c

    =

    =

    BABA

    BA

    BA

    AA

    A

    A

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos4

    coscos4

    3

    2cot2sin

    2cos2

    cos

    Theo AM GM th :

    +

    +

    BABA

    BA

    BA

    BABA

    BA

    BA

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    2

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    2cos2cos4

    coscos4

    32

    Tng t ta c :

    +

    +

    AC

    AC

    AC

    AC

    CBCB

    CB

    CB

    cotcot4

    3

    2sin2sin3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    Cng v theo v cc bt ng thc trn ta c :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    6/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 8

    ( )ACCBBAACCBBA

    AC

    AC

    CB

    CB

    BA

    BA

    cotcotcotcotcotcot

    2

    3

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos

    +++

    ++

    ++

    2

    3

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    3

    2+

    ++=

    ACCBBApcm.

    Bc u ta mi ch c btng thcAM GMcng cc ng thc lnggic nnsc nh hng n cc btng thc cn hn ch. Khi ta kt hpAM GMcngBCS,Jensen hay Chebyshev th n thc s l mtv kh ng gm cho cc btng thclnggic.

    1.1.2. Bt ng thc BCS :

    Vi hai b s ( )naaa ,...,, 21 v ( )nbbb ,...,, 21 ta lun c :

    ( ) 2222

    1

    22

    2

    2

    1

    2

    2211 ......... nnnn bbbaaabababa +++++++++

    Nu nhAM GMl cnh chim u n trong vic chng minh btng thc thBCS (Bouniakovski Cauchy Schwartz) li l cnh tay phi ht sc c lc. Vi

    AM GMta lun phi ch iu kin cc bin l khng m, nhng i vi BCS ccbin khng b rng buc bi iu kin , chcn l sthc cng ng. Chng minh btng thc ny cng rtngin.

    Chng minh :

    Cch 1 :

    Xt tam thc :

    ( ) ( ) ( )22222

    11 ...)( nn bxabxabxaxf +++=

    Sau khi khai trin ta c :

    ( )22

    2

    2

    12211222

    2

    2

    1 ......2...)( nnnn bbbxbababaxaaaxf ++++++++++= Mt khc v Rxxf 0)( nn :

    ( ) +++++++++ 2222

    1

    22

    2

    2

    1

    2

    2211 .........0 nnnnf bbbaaabababa pcm.

    ng thc xy ran

    n

    b

    a

    b

    a

    b

    a=== ...

    2

    2

    1

    1 (quy c nu 0=ib th 0=ia )

    Cch 2 :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    7/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 9

    S dng bt ng thc AM GM ta c :

    ( )( )2222

    1

    22

    2

    2

    1

    22

    2

    2

    1

    2

    22

    2

    2

    1

    2

    ......

    2

    ......nn

    ii

    n

    i

    n

    i

    bbbaaa

    ba

    bbb

    b

    aaa

    a

    ++++++

    +++

    ++++

    Cho i chy t 1 n n ri cng v c n bt ng thc li ta c pcm.y cng l cch chng minh ht sc ngngn m bn c nn ghi nh!

    By givi stip sc caBCS,AM GMnhc tip thm ngun sc mnh, nhh mc thm cnh, nhrng mc thm vy,pht huy hiu qu tm nh hng ca mnh.Hai btng thc ny b p bsung htrcho nhau trong vic chng minh btngthc. Chng lng long nht th, song kim hp bch cngph thnh cng nhiubi ton kh.

    Trm nghe khng bng mt thy, ta hyxtcc v d thy r iu ny.

    V d 1.1.2.1.

    CMR vi mi ,,ba ta c :

    ( )( )2

    21cossincossin

    ++++

    baba

    Li gii :

    Ta c :

    ( )( ) ( )( )

    ( ) ( )( ) ( )12cos12sin12

    1

    2

    2cos12sin

    22

    2cos1

    coscossinsincossincossin 22

    ++++=

    ++

    ++

    =

    +++=++

    abbaab

    abba

    abbaba

    Theo BCS ta c :

    ( )2cossin 22 BAxBxA ++

    p dng ( )2 ta c :

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )31112cos12sin 2222 ++=++++ baabbaabba Thay ( )3 vo ( )1 ta c :

    ( )( ) ( )( )( ) ( )41112

    1cossincossin 22 ++++++ baabba

    Ta s chng minh bt ng thc sau y vi mi a, b :

    ( )( )( ) ( )52

    11112

    12

    22

    ++++++

    babaab

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    8/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 10

    Tht vy :

    ( ) ( )( )

    ( )( )2

    211

    24111

    2

    1

    22

    15

    2222

    2222

    ++++

    ++

    +++++

    baba

    abbaba

    ab

    ( )( ) ( ) ( ) ( )62

    1111

    2222 +++

    ++ba

    ba

    Theo AM GM th ( )6 hin nhin ng ( )5 ng.T ( )1 v ( )5 suy ra vi mi ,,ba ta c :

    ( )( )2

    21cossincossin

    ++++

    baba

    ng thc xy ra khi xy ra ng thi du bng ( )1 v ( )6

    ( )

    ++=

    =

    +=

    =

    =+

    =

    Zkkab

    baarctg

    ba

    abbatg

    ba

    abba

    ba

    2121

    12cos1

    2sin

    22

    V d 1.1.2.2.

    Cho 0,, >cba v cybxa =+ cossin . CMR :

    33

    222 11sincos

    ba

    c

    bab

    y

    a

    x

    +++

    Li gii :Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )*cossin

    11cos1sin1

    33

    222

    33

    222

    ba

    c

    b

    y

    a

    x

    ba

    c

    bab

    y

    a

    x

    ++

    ++

    +

    Theo BCS th :

    ( ) ( )( )222

    1

    2

    2

    2

    1

    2

    2211 bbaababa +++

    vi

    ==

    ==

    bbbaab

    bya

    axa

    21

    21

    ;

    cos;sin

    ( ) ( )23322

    cossincossin

    ybxabab

    y

    a

    x++

    +

    do 033 >+ ba v ( )*cossin =+ cybxa ng pcm.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    9/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 11

    ha

    x

    yz

    N

    Q

    P

    A

    B C

    M

    ng thc xy ra22

    2

    2

    1

    1 cossin

    b

    y

    a

    x

    b

    a

    b

    a==

    +=

    +=

    =+

    =

    33

    2

    33

    2

    22

    cos

    sin

    cossin

    cossin

    ba

    cby

    ba

    cax

    cybxa

    b

    y

    a

    x

    V d 1.1.2.3.

    CMR vi mi ABC ta c :

    R

    cbazyx

    2

    222++

    ++

    vi zyx ,, l khong cch t im M bt k nm bn trong ABC n ba cnhABCABC ,, .

    Li gii :

    Ta c :

    ( )

    ++++=++

    =++

    =++

    ++=

    cba

    cbacba

    abc

    ABC

    MCA

    ABC

    MBC

    ABC

    MAB

    MCAMBCMABABC

    h

    z

    h

    y

    h

    xhhhhhh

    h

    x

    h

    y

    h

    z

    S

    S

    S

    S

    S

    S

    SSSS

    1

    1

    Theo BCSth :

    ( )cba

    cba

    cba

    c

    c

    b

    b

    a

    a hhhh

    z

    h

    y

    h

    xhhh

    h

    zh

    h

    yh

    h

    xhzyx ++=

    ++++++=++

    m BahAchCbhCabahS cbaa sin,sin,sinsin21

    21 =====

    ( )R

    ca

    R

    bc

    R

    abAcCbBahhh

    cba222

    sinsinsin ++=++=++

    T suy ra :

    ++

    ++

    ++R

    cba

    R

    cabcabzyx

    22

    222

    pcm.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    10/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 12

    ng thc xy ra khi v ch khi ABCzyx

    cba

    ==

    ==u v M l tm ni tip ABC .

    V d 1.1.2.4.

    Chng minh rng :

    +

    2;08sincos 4

    xxx

    Li gii :

    p dng bt ng thc BCS lin tip 2 ln ta c :

    ( ) ( )( )( )( ) ( )( )

    4

    2222222

    2224

    8sincos

    8sincos1111

    sincos11sincos

    +

    =+++

    +++

    xx

    xx

    xxxx

    ng thc xy ra khi v ch khi4

    =x .

    V d 1.1.2.5.

    Chng minh rng vi mi sthc a vx ta c

    ( ) 11

    cos2sin12

    2

    +

    +

    xaxax

    Li gii :

    Theo BCS ta c :

    ( )( ) ( ) ( ) ( )

    ( )( ) ( )

    ( ) 11

    cos2sin1

    1cos2sin1

    21421

    cossin21cos2sin1

    2

    2

    2222

    42242

    2222222

    +

    +

    ++

    ++=++=

    +++

    xaxaa

    xaxax

    xxxxx

    aaxxaxax

    pcm.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    11/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 13

    1.1.3. Bt ng thc Jensen :

    Hm s )(xfy = lin tc trn on [ ]ba, v n im nxxx ,...,, 21 ty trn on

    [ ]ba, ta c :

    i) 0)('' >xf trong khong ( )ba, th :

    ++++++

    n

    xxxnfxfxfxf nn

    ...)(...)()( 2121

    ii) 0)(''

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    12/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 14

    V d 1.1.3.1.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    2

    33sinsinsin ++ CBA

    Li gii :

    Xt xxf sin)( = vi ( );0x

    Ta c ( );00sin)('' =

    2;00

    cos

    sin2''3

    xx

    xxf . T theo Jensen th :

    ==

    ++

    +

    +

    3

    6sin3

    3

    2223222

    CBA

    fC

    fB

    fA

    f pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.3.3.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    21

    222222

    32

    tan2

    tan2

    tan

    +

    +

    CBA

    Li gii :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    13/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 15

    Xt ( ) ( ) 22tanxxf = vi

    2;0

    x

    Ta c ( ) ( )( ) ( ) ( ) 1221221222 tantan22tantan122' + +=+= xxxxxf

    ( ) ( )( )( ) ( )( )( ) 0tantan1122tantan112222'' 2222222 >++++= xxxxxf Theo Jensen ta c :

    =

    =

    ++

    +

    +

    2122

    36

    33

    2223222

    tg

    CBA

    fC

    fB

    fA

    f pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.3.4.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :3

    2

    3

    2tan

    2tan

    2tan

    2sin

    2sin

    2sin ++++++

    CBACBA

    Li gii :

    Xt ( ) xxxf tansin += vi

    2;0

    x

    Ta c ( )( )

    >

    =

    2;00

    cos

    cos1sin''

    4

    4 x

    x

    xxxf

    Khi theo Jensen th :

    +=

    +=

    ++

    +

    +

    3

    2

    3

    6tan

    6sin3

    3

    2223222

    CBA

    fC

    fB

    fA

    f pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.3.5.

    Chng minh rng vi mi ABC nhn ta c :

    ( ) ( ) ( )2

    33

    sinsinsin

    3

    2sinsinsin

    CBACBA

    Li gii :

    Ta c

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    14/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 16

    ++++

    +=++

    CBACBA

    CBACBA

    222

    222

    sinsinsinsinsinsin

    coscoscos22sinsinsin

    v2

    33sinsinsin ++ CBA

    2

    33sinsinsin2 ++

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    15/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 17

    Chng minh :

    Bng phn tch trc tip, ta c ng thc :

    ( ) ( )( ) ( )( ) 0.........1,

    21212211 =+++++++++ =

    n

    ji

    jijinnnnbbaabbbaaabababan

    V hai dy naaa ,...,, 21 v nbbb ,...,, 21 n iu cng chiu nn ( )( ) 0 jiji bbaa

    Nu 2 dy naaa ,...,, 21 v nbbb ,...,, 21 n iu ngc chiu th bt ng thc i

    chiu.

    V d 1.1.4.1.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    3

    ++

    ++

    cba

    cCbBaA

    Li gii :

    Khng mt tnh tng qut gi s :CBAcba

    Theo Chebyshev th :

    33

    333

    =++++++

    ++

    ++

    ++

    CBAcbacCbBaA

    cCbBaACBAcba

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.4.2.

    Cho ABC khng c gc t vA, B, Co bng radian. CMR :

    ( ) ( )

    ++++++

    C

    C

    B

    B

    A

    ACBACBA

    sinsinsinsinsinsin3

    Li gii :

    Xt ( )x

    xxf

    sin= vi

    2;0

    x

    Ta c ( )( )

    =

    2;00

    tancos'

    2

    x

    x

    xxxxf

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    16/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 18

    Vy ( )xf nghch bin trn

    2;0

    Khng mt tng qut gi s :

    C

    C

    B

    B

    A

    ACBA

    sinsinsin

    p dng bt ng thc Chebyshev ta c :

    ( ) ( )++

    ++++ CBA

    C

    C

    B

    B

    A

    ACBA sinsinsin3

    sinsinsinpcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.4.3.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    3tantantan

    coscoscossinsinsin CBA

    CBACBA

    ++++

    Li gii :

    Khng mt tng qut gi s CBA

    CBA

    CBA

    coscoscos

    tantantan

    p dng Chebyshev ta c :

    3

    tantantan

    coscoscos

    sinsinsin3

    costancostancostan

    3

    coscoscos

    3

    tantantan

    CBA

    CBA

    CBA

    CCBBAACBACBA

    ++

    ++

    ++

    ++

    ++

    ++

    M ta li c CBACBA tantantantantantan =++ pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.4.4.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    ( )CBA

    CBACBA

    coscoscos

    2sin2sin2sin

    2

    3sinsinsin2

    ++

    ++++

    Li gii :

    Khng mt tng qut gi s cba

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    17/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 19

    CBA

    CBA

    coscoscos

    sinsinsin

    Khi theo Chebyshev th :

    ( )CBA

    CBACBA

    CCBBAACBACBA

    coscoscos

    2sin2sin2sin

    2

    3sinsinsin2

    3

    cossincossincossin

    3

    coscoscos

    3

    sinsinsin

    ++

    ++++

    ++

    ++

    ++

    pcm.ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    1.2. Cc ng thc bt ng thc trong tam gic :

    Sau y l hu ht nhng ng thc, btng thc quen thuc trong tamgic v tronglnggic c dng trong chuyn ny hoc rt cn thit cho qu trnh hc ton cabn c. Cc bn c th dng phn ny nhmt t in nh tra cu khi cn thit.Haybn c cng c thchng minh ttc cc ktqu nhl bi tp rn luyn.Ngoi ra ticng xin nhc vi bn c rng nhng kin thc trong phn ny khi p dng vo bi tpu cn thitc chng minh li.

    1.2.1. ng thc :

    RC

    c

    B

    b

    A

    a

    2sinsinsin ===

    Cabbac

    Bcaacb

    Abccba

    cos2

    cos2

    cos2

    222

    222

    222

    +=

    +=

    +=

    AbBac

    CaAcb

    BcCba

    coscos

    coscos

    coscos

    +=

    +=

    +=

    ( ) ( ) ( )

    ( )( )( )cpbpapp

    rcprbprap

    prCBARR

    abc

    CabBcaAbc

    hchbhaS

    cba

    cba

    =

    ===

    ===

    ===

    ===

    sinsinsin24

    sin

    2

    1sin

    2

    1sin

    2

    1

    .2

    1.

    2

    1.

    2

    1

    2

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    18/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 20

    4

    22

    4

    22

    4

    22

    2222

    2222

    2222

    cbam

    bac

    m

    acbm

    c

    b

    a

    +=

    +=

    +=

    ba

    Cab

    l

    ac

    Bca

    l

    cb

    Abc

    l

    c

    b

    a

    +=

    +=

    +=

    2cos2

    2cos2

    2cos2

    ( )

    ( )

    ( )

    2sin

    2sin

    2sin4

    2tan

    2tan

    2tan

    CBAR

    Ccp

    Bbp

    Aapr

    =

    =

    =

    =

    +

    =+

    +

    =+

    +

    =+

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    AC

    AC

    ac

    ac

    CB

    CB

    cb

    cb

    BA

    BA

    ba

    ba

    S

    cbaCBA

    S

    cbaC

    SbacB

    S

    acbA

    4cotcotcot

    4cot

    4cot

    4cot

    222

    222

    222

    222

    ++=++

    +=

    +=

    +=

    ( )( )

    ( )( )

    ( )( )ab

    bpapC

    ca

    apcpB

    bc

    cpbpA

    =

    =

    =

    2sin

    2sin

    2sin

    ( )

    ( )

    ( )ab

    cppC

    ca

    bppB

    bc

    appA

    =

    =

    =

    2cos

    2cos

    2cos

    ( )( )( )

    ( )( )

    ( )

    ( )( )

    ( )cppbpapC

    bpp

    apcpB

    appcpbpA

    =

    =

    =

    2tan

    2tan

    2tan

    ( )

    CBACBA

    R

    rCBACBA

    CBACBA

    CBACBA

    R

    pCBACBA

    coscoscos21coscoscos

    12

    sin2

    sin2

    sin41coscoscos

    coscoscos12sinsinsin

    sinsinsin42sin2sin2sin

    2cos

    2cos

    2cos4sinsinsin

    222

    222

    =++

    +=+=++

    +=++

    =++

    ==++

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    19/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 21

    1cotcotcotcotcotcot

    12

    tan2

    tan2

    tan2

    tan2

    tan2

    tan

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    tantantantantantan

    =++

    =++

    =++

    =++

    ACCBBA

    ACCBBA

    CBACBA

    CBACBA

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( )

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( )

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( )

    ( ) kCkBkAkCkBkA

    kCkBkAkCkBkA

    Ck

    Bk

    Ak

    Ck

    Bk

    Ak

    Ak

    Ck

    Ck

    Bk

    Bk

    Ak

    kAkCkCkBkBkA

    kCkBkAkCkBkA

    kCkBkAkCkBkA

    Ck

    Bk

    AkCkBkAk

    kCkBkAkCkBkA

    Ck

    Bk

    AkCkBkAk

    k

    k

    k

    k

    k

    k

    coscoscos212sinsinsin

    coscoscos211coscoscos

    212cot

    212cot

    212cot

    212cot

    212cot

    212cot

    12

    12tan2

    12tan2

    12tan2

    12tan2

    12tan2

    12tan

    1cotcotcotcotcotcot

    tantantantantantan

    coscoscos4112cos2cos2cos

    212sin

    212sin

    212sin41112cos12cos12cos

    sinsinsin412sin2sin2sin

    212cos

    212cos

    212cos4112sin12sin12sin

    1222

    222

    1

    +

    +

    +=++

    +=++

    +++=+++++

    =++++++++

    =++

    =++

    +=++

    ++++=+++++

    =++

    +++=+++++

    1.2.2. Bt ng thc :

    acbac

    cbacb

    bacba

    +

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    20/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 22

    1cotcotcot

    9tantantan

    4

    9sinsinsin

    4

    3coscoscos

    222

    222

    222

    222

    ++

    ++

    ++

    ++

    CBA

    CBA

    CBA

    CBA

    2cot

    2cot

    2cot

    12tan2tan2tan

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos

    2cos

    222

    222

    222

    222

    CBA

    CBA

    CBA

    CBA

    ++

    ++

    ++

    ++

    33

    1cotcotcot

    33tantantan

    8

    33sinsinsin

    8

    1coscoscos

    CBA

    CBA

    CBA

    CBA

    332

    cot2

    cot2

    cot

    33

    1

    2

    tan

    2

    tan

    2

    tan

    8

    1

    2sin

    2sin

    2sin

    8

    33

    2cos

    2cos

    2cos

    AAA

    AAA

    CBA

    CBA

    1.3. Mt s nh l khc :

    1.3.1. nh l Lagrange :

    Nu hm s ( )xfy = lin tc trn on [ ]ba ; v c o hm trn khong ( )ba ; th tn ti 1 im ( )bac ; sao cho :

    ( ) ( ) ( )( )abcfafbf = '

    Ni chung vi kin thc THPT, ta ch c cng nhn nh l ny m khng chng minh.Vchng minh ca n cn n mt skin thc ca ton cao cp. Ta chcn hiu cchdng n cng nhng iu kin i km trong cc trng hp chng minh.

    V d 1.3.1.1.

    Chng minh rng baRba

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    21/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 23

    Xt ( ) ( ) xxfxxf cos'sin == Khi theo nh l Lagrange ta c

    ( ) ( ) ( ) ( )

    abcabab

    cabafbfbac

    =

    cossinsin

    cos:;:

    pcm.

    V d 1.3.1.2.

    Vi ba

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    22/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 24

    CMR nu 0>x thxx

    xx

    +>

    ++

    +

    11

    1

    11

    1

    Li gii :

    Xt ( ) ( )( ) 0ln1ln1

    1ln >+=

    += xxxx

    xxxf

    Ta c ( ) ( )1

    1ln1ln'

    ++=

    xxxxf

    Xt ( ) ttg ln= lin tc trn [ ]1; +xx kh vi trn ( )1; +xx nn theo Lagrange th :

    ( )( )( )

    ( )

    ( ) ( ) 01

    1ln1ln'

    1

    1'

    1

    ln1ln:1;

    >+

    +=

    +>=

    +

    ++

    xxxxf

    xcg

    xx

    xxxxc

    vi > 0x ( )xf tng trn ( )+;0

    ( ) ( )

    xx

    xx

    xx

    xxxfxf

    +>

    ++

    +>

    ++>+

    +

    +

    11

    1

    11

    11ln

    1

    11ln1

    1

    1

    pcm.

    V d 1.3.1.5.

    Chng minh rng + Zn ta c :

    1

    1

    1

    1arctan

    22

    1222+

    ++

    ++ nnnnn

    Li gii :

    Xt ( ) xxf arctan= lin tc trn [ ]1; +nn

    ( )21

    1'

    xxf

    += trn ( ) ++ Znnn 1;

    Theo nh l Lagrange ta c :( ) ( )

    ( ) ( )( )

    ( )( )

    ++=

    +

    ++

    +=+=

    +

    +

    +=+

    1

    1arctan

    1

    1

    11

    1arctanarctan1arctan

    1

    1

    1

    1':1;

    22

    2

    nnc

    nn

    nnnn

    c

    nn

    nfnfcfnnc

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    23/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 25

    ( ) 111; +

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    24/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 26

    ng thc xy ra khi v ch khi :

    cbaCBAzyxBzCyx

    BzCy::sin:sin:sin::

    coscos

    sinsin==

    +=

    =

    tc zyx ,, l ba cnh ca tam gic tng ng vi ABC .

    V d 1.3.2.2.

    CMR Rx v ABC btk ta c :

    ( )CBxAx coscoscos2

    11 2 +++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )( ) ( )

    02

    sin2

    sin4

    12

    cos2

    sin4

    2sin4

    2cos

    2cos2

    cos12coscos'

    0cos22coscos2

    22

    22

    2

    2

    2

    2

    =

    =

    +=

    +=

    ++

    CBA

    CBA

    ACBCB

    ACB

    ACBxx

    Vy bt ng thc trn ng.

    ng thc xy ra khi v ch khi :

    ==

    =

    +=

    =

    CBx

    CB

    CBx cos2cos2coscos

    0

    V d 1.3.2.4.

    CMR trong mi ABC ta u c :2

    222

    2sinsinsin

    ++++

    cbaCcaBbcAab

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( )

    ( ) ( )BbccbCcAb

    BbccbCcAbaa

    2cos22cos2cos'

    02cos22cos2cos2

    222

    222

    +++=

    +++++

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    25/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 27

    ( ) 02sin2sin 2 += CcAb Vy bt ng thc c chng minh xong.

    V d 1.3.2.4.

    Cho ABC btk. CMR :

    2

    3coscoscos ++ CBA

    Li gii :

    t ( )BACBCB

    CBAk ++

    =++= cos2

    cos2

    cos2coscoscos

    01

    2

    cos

    2

    cos2

    2

    cos2 2 =++

    +

    kBABABA

    Do 2

    cosBA +

    l nghim ca phng trnh :

    012

    cos22 2 =+

    kxBA

    x

    Xt ( )122

    cos' 2 +

    = kBA

    . tn ti nghim th :

    ( )

    2

    3coscoscos

    2

    31

    2cos120' 2

    ++

    CBA

    kBA

    k

    pcm.

    V d 1.3.2.5.

    CMR Ryx , ta c :

    ( )2

    3cossinsin +++ yxyx

    Li gii :

    t ( )2

    sin212

    cos2

    sin2cossinsin 2yxyxyx

    yxyxk+

    ++

    =+++=

    Khi 2

    sinyx +

    l nghim ca phng trnh :

    012

    cos22 2 =+

    kxyx

    x

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    26/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 28

    ( )

    2

    3

    0121'

    =

    k

    k

    pcm.

    1.3.3. nh l v hm tuyn tnh :

    Xt hm ( ) baxxf += xc nh trn on [ ];

    Nu( )

    ( )( )Rk

    kf

    kf

    th ( ) [ ]; xkxf .

    y l mtnh l kh hay. Trong mt s trng hp, khi m AM GM b tay,BCS u hng v iu kin th nh l v hm tuyn tnh mipht huy ht sc mnhca mnh. Mtpht biu ht sc ngin nhng li l li ra cho nhiu bi btngthc kh.

    V d 1.3.3.1.

    Cho cba ,, l nhng sthc khng m tha :

    4222 =++ cba

    CMR : 82

    1+++ abccba

    Li gii :

    Ta vit li bt ng thc cn chng minh di dng :

    082

    11 ++

    cbabc

    Xt ( ) 82

    11 ++

    = cbabcaf vi [ ]2;0a .

    Khi :

    ( ) ( )

    ( ) 08882822

    0888280 22

    =

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    27/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 29

    V d 1.3.3.2.

    CMR cba ,, khng m ta c :

    ( )( ) ( )3297 cbaabccbacabcab +++++++

    Li gii :

    tcba

    cz

    cba

    by

    cba

    ax

    ++=

    ++=

    ++= ;; . Khi bi ton tr thnh :

    Chng minh ( ) 297 +++ xyzzxyzxy vi 1=++ zyx

    Khng mt tnh tng qut gi s { }zyxx ,,max= .

    Xt ( ) ( ) 27977 ++= yzxyzzyxf vi

    1;

    3

    1x

    Ta c :

    ( )

    ( )

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    28/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 30

    1.4.5.CBA

    CBAsinsinsin8

    9cotcotcot ++

    1.4.6. CBAACCBBA

    sinsinsin82

    cos2

    cos2

    cos

    1.4.7. CBACBA sinsinsincoscoscos1 +

    1.4.8.Sbacacbcba 2

    33111 4

    ++

    ++

    +

    1.4.9. 32++cba m

    c

    m

    b

    m

    a

    1.4.10.2

    33++

    c

    m

    b

    m

    a

    m cba

    1.4.11. 2plmlmlm ccbbaa ++

    1.4.12.abcmcmbma cba

    3111222

    >++

    1.4.13. ( )( )( )8

    abccpbpap

    1.4.14. rhhh cba 9++

    1.4.15.

    +

    +

    +

    4

    3sin

    4

    3sin

    4

    3sinsinsinsin

    ACCBBACBA

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    29/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 31

    Chng 2 :

    Cc phng php chng minh

    Chng minh bt ng thc i hi k nng v kinh nghim. Khng th khi khi m tam u vo chng minh khi gp mtbi bt ng thc. Ta s xem xt n thuc dngbino, nn dng phngphp no chng minh. Lc vic chng minh bt ng thcmi thnh cng c.

    Nh vy, c th ng u vi cc bt ng thc lng gic,bn c cn nm vngcc phngphp chng minh. s l kim ch nam cho ccbi bt ng thc. Nhngphngphp cng rt phongph v a dng : tng hp, phn tch, quy c ng, clng non gi, i bin, chn phn t cc tr Nhng theo kin ch quan ca mnh,nhng phng php tht s cn thit v thng dng s c tc gi gii thiu trongchng 2 : Cc phng php chng minh.

    Mc lc :2.1. Bin i lng gic tng ng ... 322.2. S dng cc bc u cs... 382.3. a v vector v tch v hng .. 462.4. Kt hp cc bt ng thc c in .. 482.5. Tn dng tnh n diu ca hm s 572.6. Bi tp . 64

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    30/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 32

    2.1. Bin i lng gic tng ng :

    C th ni phngphp ny l mt phngphp xa nhTrit.N s dng cccng thc lng gic v sbin i qua li gia cc btng thc. c ths dng

    tt phngphp ny bn c cn trang b cho mnh nhng kin thc cn thit vbin ilng gic (bn c c th tham kho thm phn 1.2. Cc ng thc,bt ng thctrong tamgic).

    Thng thng th vi phng php ny, ta s a btng thc cn chng minh vdng btng thc ng hay quen thuc. Ngoi ra, ta cng c ths dng hai ktququen thuc 1cos;1sin xx .

    V d 2.1.1.

    CMR :7

    cos3

    14sin2

    14sin1

    >

    Li gii :

    Ta c :

    ( )17

    3cos

    7

    2cos

    7cos

    14sin2

    14sin1

    7

    3cos

    7

    2cos

    7

    cos

    14

    sin2

    14

    5sin

    14

    7sin

    14

    3sin

    14

    5sin

    14sin

    14

    3sin

    14sin1

    ++=

    ++=

    ++=

    Mt khc ta c :

    ( )27

    cos7

    3cos

    7

    3cos

    7

    2cos

    7

    2cos

    7cos

    7

    2cos

    7

    4cos

    7cos

    7

    5cos

    7

    3cos

    7cos

    2

    1

    7cos

    ++=

    +++++=

    t7

    3cos;

    7

    2cos;

    7cos

    === zyx

    Khi t ( ) ( )2,1 ta c bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( ) ( )33 zxyzxyzyx ++>++

    m 0,, >zyx nn :

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( )403 222 >++ xzzyyx

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    31/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 33

    V zyx ,, i mt khc nhau nn ( )4 ng pcm.

    Nhvy, vi cc btng thc nh trn th vic bin i lng gic l quytnhsng cn vi vic chng minh btng thc. Sau khi s dng cc bin i th vicgiiquyt btng thc trnn d dng thm ch l hin nhin (!).

    V d 2.1.2.

    CMR : ( )xbcxcaxabcba sin2cos3sin2222 +++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( ) ( ) ( )

    ( )( )

    ( ) ( ) 0cos2sinsin2cos

    0coscos2sin22sin

    sin22cos2sin2cos2sin2cossin22cos2

    cos2sin2cossin2cossin2cos2sin

    22

    2222

    22222

    2222222

    +

    ++

    +++

    +

    ++++++

    xbxacxbxa

    xbxxabxa

    xbcxcaxxabcxbxaxbcxca

    xxxxabcxxbxxa

    Bt ng thc cui cng lun ng nn ta c pcm.

    V d 2.1.3.

    CMR vi ABC btk ta c :

    4

    9sinsinsin 222 ++ CBA

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )

    ( )

    ( )( ) 0sin

    4

    1

    2

    coscos

    04

    1coscoscos

    04

    12cos2cos

    2

    1cos

    4

    9

    2

    2cos1

    2

    2cos1cos1

    2

    2

    2

    2

    2

    +

    +

    +++

    +

    +

    CBCB

    A

    CBAA

    CBA

    CBA

    pcm.ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    32/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 34

    V d 2.1.4.

    Cho ( )Zkk +

    2

    ,, l bagc tha 1sinsinsin 222 =++ . CMR :

    222

    2

    tantantan213

    tantantantantantan

    ++

    Li gii :

    Ta c :

    222222222

    222

    222

    222

    tantantan21tantantantantantan

    2tan1

    1

    tan1

    1

    tan1

    1

    2coscoscos

    1sinsinsin

    =++

    =+

    ++

    ++

    =++

    =++

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( ) ( ) ( ) 0tantantantantantantantantantantantan

    tantantantantantan3

    tantantantantantan

    222

    222222

    2

    ++

    ++

    ++

    pcm.

    ng thc xy ra

    tantantan

    tantantantan

    tantantantan

    tantantantan

    ==

    =

    =

    =

    V d 2.1.5.

    CMR trong ABC btk ta c :

    ++++

    2tan

    2tan

    2tan3

    2cot

    2cot

    2cot

    CBACBA

    Li gii :

    Ta c :

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    CBACBA=++

    t2

    cot;2

    cot;2

    cotC

    zB

    yA

    x === th

    =++

    >

    xyzzyx

    zyx 0,,

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    33/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 35

    ( )( )

    ( ) ( )( ) ( ) ( ) 0

    3

    3

    1113

    222

    2

    ++

    ++++

    ++++

    ++++

    xzzyyx

    zxyzxyzyx

    xyz

    zxyzxyzyx

    zyxzyx

    pcm.ng thc xy ra CBA cotcotcot ==

    CBA ==

    ABC u.

    V d 2.1.6.

    CMR :xxx cos2

    2sin31

    sin31

    +

    +

    +

    Li gii :

    V 1sin1 x v 1cos x nn :0sin3;0sin3 >>+ xx v 0cos2 >+

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( ) ( )

    ( )

    ( )( ) 02cos1cos

    04cos6cos2

    cos1218cos612

    sin92cos26

    2

    2

    2

    +

    +

    +

    xx

    xx

    xx

    xx

    do 1cos x nn bt ng thc cui cng lun ng pcm.

    V d 2.1.7.

    CMR2

    ;3

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    34/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 36

    do

    zyx Khi theo AM GM th :

    ( )( )( ) ( )( )( )( )( )( )bacacbcbaxyz

    zxyzxyxzzyyxabc +++==

    +++=

    8

    222

    8

    ( )3 ng pcm.

    2.3 a v vector v tch v hng :

    Phng php ny lun a ra cho bn c nhng li gii bt ng v th v. N ctrng cho skt hp hon gia i s v hnh hc. Nhng tnh chtca vectorli mang

    n ligii thtsngsa v p mt. Nhng slng cc bi ton ca phngphp nykhng nhiu.

    V d 2.3.1.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    45/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 47

    A

    BC

    e

    e

    e

    1

    2

    3

    O

    A

    B C

    CMR trong mi tamgic ta c :

    2

    3coscoscos ++ CBA

    Li gii :

    Ly cc vector n v 321 ,, eee ln lt trn cc cnh CABCAB ,, .

    Hin nhin ta c :

    ( )( ) ( ) ( )

    ( )

    2

    3coscoscos

    0coscoscos23

    0,cos2,cos2,cos23

    0

    133221

    2

    321

    ++

    ++

    +++

    ++

    CBA

    CBA

    eeeeee

    eee

    pcm.

    V d 2.3.2.

    Cho ABC nhn. CMR :

    2

    32cos2cos2cos ++ CBA

    Li gii :

    Gi O, G ln lt l tm ng trn ngoi tip v trng tm ABC .

    Ta c : OGOCOBOA 3=++ Hin nhin :

    ( )( ) ( ) ( )[ ]

    ( )

    2

    32cos2cos2cos

    02cos2cos2cos23

    0,cos,cos,cos23

    0

    22

    22

    2

    ++

    +++

    +++

    ++

    CBA

    BACRR

    OAOCOCOBOBOARR

    OCOBOA

    pcm.

    ng thc xy ra ABCGOOGOCOBOA ==++ 00 u.

    V d 2.3.3.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    46/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 48

    O

    A

    B C

    Cho ABC nhn. CMR Rzyx ,, ta c :

    ( )2222

    12cos2cos2cos zyxCxyBzxAyz ++++

    Li gii :

    Gi O l tm ng trn ngoi tip ABC .Ta c :

    ( )

    ( )222

    222

    222

    2

    2

    12cos2cos2cos

    02cos22cos22cos2

    0.2.2.2

    0

    zyxCxyBzxAyz

    BzxAyzCxyzyx

    OAOCzxOCOByzOBOAxyzyx

    OCzOByOAx

    ++++

    +++++

    +++++

    ++

    pcm.

    2.4. Kt hp cc bt ng thc c in :

    Vni dung cng nhcch thc s dng cc btng thc chng ta bn chng1: Cc bc u cs. V th phn ny, taskhng nhc li m xt thm mt s vdphc tp hn, th v hn.

    V d 2.4.1.

    CMR ABC ta c :

    2

    39

    2cot

    2cot

    2cot

    2sin

    2sin

    2sin

    ++

    ++

    CBACBA

    Li gii :

    Theo AM GM ta c :

    3

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    3

    2sin

    2sin

    2sin

    CBA

    CBA

    ++

    Mt khc :

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos

    2cos

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    CBA

    CBA

    CBACBA==++

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    47/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 49

    ( )

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos2sin2cos2sin2cos2sin

    2

    3

    2sin

    2sin

    2sin2

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    sinsinsin4

    1

    3

    CBA

    CCBBAA

    CBA

    CCBBAA

    CBA

    CBA

    ++

    =

    ++

    =

    Suy ra :

    ( )12

    cot2

    cot2

    cot2

    92

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2

    9

    2cot

    2cot

    2cot

    2sin

    2sin

    2sin

    3

    3

    CBA

    CBA

    CCBBAACBA

    CBACBA

    =

    ++

    ++

    m ta cng c : 332

    cot2

    cot2

    cot CBA

    ( )22

    3933

    2

    9

    2cot

    2cot

    2cot

    2

    9 33 =CBA

    T ( )1 v ( )2 :

    2

    39

    2

    cot

    2

    cot

    2

    cot

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    ++

    ++

    CBACBA

    pcm.

    V d 2.4.2.

    Cho ABC nhn. CMR :

    ( )( )2

    39tantantancoscoscos ++++ CBACBA

    Li gii :V ABC nhn nn CBACBA tan,tan,tan,cos,cos,cos u dng.

    Theo AM GM ta c : 3 coscoscos3

    coscoscosCBA

    CBA

    ++

    CBA

    CBACBACBA

    coscoscos

    sinsinsintantantantantantan ==++

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    48/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 50

    ( )

    CBA

    CCBBAA

    CBA

    CCBBAA

    CBA

    CBA

    coscoscos2

    cossincossincossin

    2

    3

    coscoscos2

    cossincossincossin

    coscoscos

    2sin2sin2sin4

    1

    3

    ++=

    ++

    =

    Suy ra :

    ( )( )

    ( )1tantantan2

    9

    coscoscos

    cossincossincossincoscoscos

    2

    9tantantancoscoscos

    3

    3

    CBA

    CBA

    CCBBAACBACBACBA

    =

    ++++

    Mt khc : 33tantantan CBA

    ( )22

    3933

    2

    9tantantan

    2

    9 33= CBA

    T ( )1 v ( )2 suy ra :

    ( )( )2

    39tantantancoscoscos ++++ CBACBA

    pcm.

    V d 2.4.3.

    Cho ABC ty. CMR :

    34

    2tan

    1

    2tan

    2tan

    1

    2tan

    2tan

    1

    2tan

    ++

    ++

    +C

    C

    B

    B

    A

    A

    Li gii :

    Xt ( )

    =

    2;0tan

    xxxf

    Khi : ( ) =xf ''

    Theo Jensen th : ( )132

    tan2

    tan2

    tan ++CBA

    Xt ( )

    = 2;0cot

    xxxg

    V ( ) ( )

    >+=

    2;00cotcot12'' 2

    xxxxg

    Theo Jensen th : ( )2332

    cot2

    cot2

    cot ++CBA

    Vy ( ) ( )+ 21 pcm.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    49/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 51

    V d 2.4.4.

    CMR trong mi tamgic ta c :3

    3

    21

    sin

    11

    sin

    11

    sin

    11

    +

    +

    +

    +

    CBA

    Li gii :

    Ta s dng b sau :B : Cho 0,, >zyx v Szyx ++ th :

    ( )12

    11

    11

    11

    1

    3

    +

    +

    +

    +

    Szyx

    Chng minh b :Ta c :

    ( ) ( )2111111111 xyzzxyzxyzyxVT +

    +++

    +++=

    Theo AM GM ta c :

    ( )399111

    Szyxzyx

    ++++

    Du bng xy ra trong ( )3

    3S

    zyx ===

    Tip tc theo AM GM th :33 xyzzyxS ++

    ( )4271

    27 3

    3

    Sxyzxyz

    S

    Du bng trong ( )4 xy ra3

    Szyx ===

    Vn theo AM GM ta li c :

    ( )51

    3111

    3

    2

    ++

    xyzzxyzxy

    Du bng trong ( )5 xy ra3

    Szyx ===

    T ( ) ( )54 suy ra :

    ( )627111

    2Szxyzxy++

    Du bng trong ( )6 xy ra ng thi c du bng trong ( ) ( )3

    54S

    zyx ===

    T ( )( )( )( )6432 ta c :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    50/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 52

    ( )3

    32

    31

    2727911

    +=+++

    SSSSVT

    B c chng minh. Du bng xy ra ng thi c du bng trong ( )( )( )643

    3

    Szyx ===

    p dng vi 0sin,0sin,0sin >=>=>= CzByAx

    m ta c2

    33sinsinsin ++ CBA vy y

    2

    33=S

    Theo b suy ra ngay :3

    3

    21

    sin

    11

    sin

    11

    sin

    11

    +

    +

    +

    +

    CBA

    Du bng xy ra2

    3sinsinsin === CBA

    ABC

    u.

    V d 2.4.5.

    CMR trong mi tamgic ta c :

    3plll cba ++

    Li gii :

    Ta c : ( ) ( ) ( )1222cos2 appcb

    bc

    bc

    app

    cb

    bc

    cb

    A

    bcla

    +=

    +=

    +=

    Theo AM GM ta c 12

    + cb

    bcnn t ( )1 suy ra :

    ( ) ( )2appla

    Du bng trong ( )2 xy ra cb = Hon ton tng t ta c :

    ( ) ( )

    ( ) ( )4

    3

    cppl

    bppl

    c

    b

    Du bng trong ( ) ( )43 tng ng xy ra cba ==

    T ( )( ) ( )432 suy ra :

    ( ) ( )5cpbpapplll cba ++++ Du bng trong ( )5 xy ra ng thi c du bng trong ( )( ) ( ) cba ==432p dng BCS ta c :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    51/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 53

    ( ) ( )( )63

    332

    pcpbpap

    cbapcpbpap

    ++

    ++

    Du bng trong ( )6 xy ra cba ==

    T ( ) ( )65 ta c : ( )73plll cba ++

    ng thc trong ( )7 xy ra ng thi c du bng trong ( ) ( ) cba ==65ABC u.

    V d 2.4.6.

    Cho ABC btk. CMR :

    R

    r

    abc

    cba 24

    333

    ++

    Li gii :

    Ta c : ( )( )( )cpbpappprR

    abcS ===

    4

    ( )( )( ) ( )( )( )

    ( )( )( )abc

    abccbacaacbccbabba

    abc

    cbabacacb

    abc

    cpbpap

    pabc

    cpbpapp

    pabc

    S

    R

    r

    2

    222222882

    333222222

    2

    +++++=

    +++=

    =

    ==

    abccba

    ca

    ac

    bc

    cb

    ab

    ba

    abccba

    Rr

    333333

    624++

    ++++++

    ++=

    pcm.

    V d 2.4.7.

    Cho ABC nhn. CMR :

    abcbA

    a

    C

    ca

    C

    c

    B

    bc

    B

    b

    A

    a27

    coscoscoscoscoscos

    +

    +

    +

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    CBABA

    A

    C

    CA

    C

    C

    B

    BC

    B

    B

    A

    Asinsinsin27sin

    cos

    sin

    cos

    sinsin

    cos

    sin

    cos

    sinsin

    cos

    sin

    cos

    sin

    +

    +

    +

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    52/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 54

    27coscos

    coscos1

    coscos

    coscos1

    coscos

    coscos1

    sinsinsin27sincoscos

    sinsin

    coscos

    sinsin

    coscos

    sin

    AC

    AC

    CB

    CB

    BA

    BA

    CBABAC

    BA

    CB

    AC

    BA

    C

    t

    +

    =

    +

    =

    +

    =

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    53/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 55

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng dng vi :

    ( )

    ( ) ( )cba

    abccbacba

    cba

    abccbacba

    +++++++

    +++

    ++++

    72935

    2

    435

    36

    2222

    2

    222

    Theo BCS th : ( ) ( )2222 3 cbacba ++++ ( ) ( ) ( )1279 2222 cbacba ++++

    Li c :

    ++

    ++

    3 222222

    3

    3

    3

    cbacba

    abccba

    ( )( )( )( )

    ( ) ( )2728

    7289

    222

    222

    222

    cba

    abccba

    abccbacbaabccbacba

    ++++

    ++++

    ++++

    Ly ( )1 cng ( )2 ta c :

    ( ) ( ) ( )

    ( ) ( )cba

    abccbacba

    cba

    abccbacbacba

    +++++++

    ++++++++++

    72935

    729827

    2222

    2222222

    pcm.

    V d 2.4.9.

    CMR trong ABC ta c :

    6

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    +

    +

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    Li gii :

    Theo AM GM ta c :

    ( )1

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    3

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    3C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    +

    +

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    54/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 56

    m :

    ( )( )( )CBA

    BAACCB

    CC

    BABA

    BB

    ACAC

    AA

    CBCB

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    sinsinsinsinsinsinsinsinsin

    2sin

    2cos2

    2cos

    2sin2

    2sin

    2cos2

    2cos

    2sin2

    2sin

    2cos2

    2cos

    2sin2

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    +++=

    +

    +

    +

    =

    Li theo AM GM ta c :

    +

    +

    +

    ACAC

    CBCB

    BABA

    sinsin2sinsin

    sinsin2sinsin

    sinsin2sinsin

    ( )( )( )

    ( )( )( )( )28

    sinsinsin

    sinsinsinsinsinsin

    sinsinsin8sinsinsinsinsinsin

    +++

    +++

    CBA

    BAACCB

    CBABAACCB

    T ( )( )21 suy ra :

    683

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    3=

    +

    +

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    pcm.

    V d 2.4.10.

    CMR trong mi ABC ta c : 29sinsinsinsinsinsin

    ++

    R

    rACCBBA

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    2

    2

    2

    36

    9222222

    9sinsinsinsinsinsin

    rcabcab

    raccbba

    rACRCBRBAR

    ++

    ++

    ++

    Theo cng thc hnh chiu :

    +=

    +=

    +=

    a

    BArc

    a

    ACrb

    a

    CBra cot

    2cot;cot

    2cot;cot

    2cot

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    55/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 57

    +

    ++

    +

    +

    ++

    +

    +=++

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2

    22

    CBBAr

    BAACr

    ACCBrcabcab

    Theo AM GM ta c :

    ( )1cotcotcot42

    cot2

    cot22

    cot2

    cot22

    cot2

    cot2

    cot2

    cot 2 BACACCBACCB

    =

    +

    +

    Tng t :

    ( )

    ( )3cotcotcot42

    cot2

    cot2

    cot2

    cot

    2cotcotcot42

    cot2

    cot2

    cot2

    cot

    2

    2

    ACBCBBA

    CBABAAC

    +

    +

    +

    +

    T ( )( )( )321 suy ra :

    ( )42

    cot2

    cot2

    cot122

    cot2

    cot2

    cot2

    cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    3222 CBABAAC

    BAACBAAC

    +

    ++

    +

    +

    ++

    +

    +

    Mt khc ta c : ( )5272

    cot2

    cot2

    cot332

    cot2

    cot2

    cot 222 CBACBA

    T ( ) ( )54 suy ra : ( )6363.122

    cot2

    cot2

    cot123 222 =CBA

    T ( ) ( )64 suy ra pcm.

    2.5. Tn dng tnh n iu ca hm s :

    Chng ny khi c th bn c cn c kin thc cbn v o hm, khosthm sca chng trnh 12 THPT. Phngphp ny thc s c hiu qu trong cc bi btngthc lnggic. c ths dng tt phngphp ny th bn c cn n nhng kinhnghimgii ton cc phngphp nu cc phn trc.

    V d 2.5.1.

    CMR :

    xx

    2sin > vi

    2;0

    x

    Li gii :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    56/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 58

    Xt ( )

    2sin=

    x

    xxf vi

    2;0

    x

    ( )2

    sincos'

    x

    xxxxf

    =

    Xt ( ) xxxxg sincos = vi

    2;0

    x

    ( ) ( )xgxxxxg

    vi

    2;0

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )

    ( ) 0cossin

    cossin

    3

    1

    3

    1

    >

    >

    xx

    x

    x

    Xt ( ) ( ) xxxxf =

    3

    1

    cossin vi

    2;0 x

    Ta c : ( ) ( ) ( ) 1cossin3

    1cos' 3

    42

    3

    2

    =

    xxxxf

    ( ) ( ) ( ) ( )

    >+=

    2;00cossin

    9

    4sin1cos

    3

    2'' 4

    73

    3

    1 xxxxxxf

    ( )xf ' ng bin trong khong ( ) ( ) 00'' => fxf

    ( )xf cng ng bin trong khong ( ) ( ) => 00fxf pcm.

    V d 2.5.3.

    CMR nu a l gc nhn hay 0=a th ta c :1tansin 222 ++ aaa

    Li gii :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    57/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 59

    p dng AM GM cho hai s dng asin2 v atan2 ta c :aaaaaa tansintansintansin

    2222222+

    =+

    Nh vy ta ch cn chng minh : aaa 2tansin >+ vi2

    0

    +=

    +=+=

    2;00

    cos

    cos1cos1cos1

    cos

    1cos2cos2

    cos

    1cos'

    22

    23

    2

    x

    x

    xxx

    x

    xx

    xxxf

    ( )xf ng bin trn khong ( ) ( )0faf > vi aaaa 2tansin2

    ;0 >+

    12tansin22222

    ++= aaaa

    1tansin 222 ++ aaa (khi 0=a ta c du ng thc xy ra).

    V d 2.5.4.

    CMR trong mi tamgic ta u c :

    ( ) CBACBABABABA coscoscoscoscoscos12

    13coscoscoscoscoscos1 ++++++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( ) ( )CBABABABACBA coscoscos

    6

    131coscoscoscoscoscos2coscoscos21 ++++++

    ( ) ( CBABABABACBA coscoscos6

    131coscoscoscoscoscos2coscoscos 222 ++++++++

    ( ) ( )CBACBA coscoscos6

    131coscoscos

    2+++++

    6

    13

    coscoscos

    1coscoscos

    +++++

    CBACBA

    t

    2

    31coscoscos =

    2

    3;10

    11'

    2ng bin trn khong .

    ( ) =

    6

    13

    2

    3fxf pcm.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    58/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 60

    V d 2.5.5.

    Cho ABC c chu vi bng 3. CMR :

    ( )2

    222

    4

    13sinsinsin8sinsinsin3

    RCBARCBA +++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( )( )( ) 13sin2sin2sin24sin4.3sin4.3sin4.3 222222 +++ CRBRARCRBRAR

    134333222

    +++ abccba

    Do vai tr ca cba ,, l nh nhau nn ta c th gi s cba

    Theo gi thit :2

    3133 >+=++ ccccbacba

    Ta bin i :

    ( )( )[ ]( )

    ( ) ( )

    ( ) ( )cabcc

    cabcc

    ababccc

    abccabba

    abccba

    abccbaT

    232333

    322333

    64333

    4323

    433

    4333

    22

    22

    22

    22

    222

    222

    +=

    ++=

    ++=

    +++=

    +++=

    +++=

    v 0230322

    3>

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    59/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 61

    Li gii :

    Ta c :

    ( )( )

    ( )

    ( )( )

    ( )

    ( )( )

    ( )

    p

    cp

    p

    bp

    p

    apCBA

    cpp

    bpapC

    bpp

    apcpB

    app

    cpbpA

    =

    =

    =

    =

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    v( )( )( )

    p

    cp

    p

    bp

    p

    ap

    p

    cpbpapp

    p

    S

    S

    r

    =

    ==

    22

    2

    Do :2

    tan2

    tan2

    tan2 CBA

    S

    r=

    Mt khc :

    ( ) ( )

    ( )

    ( )

    2cot

    2cot

    2cot

    2cos

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos

    2cos

    2cos

    2tansinsinsin2

    sinsinsin2

    2tan

    2tan2

    CBA

    A

    A

    CBA

    CBA

    AACBR

    CBAR

    Aacb

    cba

    Aap

    cba

    r

    p

    ==

    +

    ++=

    +

    ++=

    ++=

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    33

    28

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    1

    33

    28

    2cot

    2cot

    2cot

    2tan

    2tan

    2tan

    +

    +

    CBA

    CBA

    CBACBA

    t 332

    cot2

    cot2

    cot = tCBA

    t

    Xt ( )t

    ttf1

    += vi 33t

    ( ) 3301

    1'2

    >= tt

    tf

    ( ) ( ) =+==33

    28

    33

    13333min ftf pcm.

    V d 2.5.7.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    60/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 62

    CMR vi mi ABC ta c :

    ( )( )( ) 233

    38222 eRcRbRaR

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    61/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 63

    ( ) ( ) ( )[ ]

    ( ) ( ) 1coscoscoscos69

    2cos2cos22

    1coscos69

    22

    22

    +++=

    ++++=

    BACBAC

    BABABAC

    do ( ) 1cos BA

    ( )22

    cos3coscos69 CCCP =+ m 0cos >C

    ( ) ( ) ( )CCCP 222 cos1cos3cos1 ++

    Mt khc ta c :2

    1cos600 0 < CC

    Xt ( ) ( ) ( )22 13 xxxf += vi

    1;

    2

    1x

    ( ) ( )( )( )

    = 1;

    2

    1012132' xxxxxf

    ( )xf ng bin trn khong .( ) ( )( )( ) +++=

    16

    125cos1cos1cos1

    16

    125

    2

    1 222 CBAfxf pcm.

    V d 2.5.9.

    Cho ABC bt k. CMR :

    ( ) 32cotcot

    sin

    1

    sin

    12 +

    + CB

    CB

    Li gii :

    Xt ( ) xx

    xf cotsin

    2= vi ( );0x

    ( ) ( )3

    0'sin

    cos21

    sin

    1

    sin

    cos2'

    222

    ==

    =+= xxf

    x

    x

    xx

    xxf

    ( ) 3cotsin

    23

    3max =

    = x

    xfxf

    Thay x bi CB, trong bt ng thc trn ta c :

    3cotsin

    2

    3cotsin

    2

    CC

    BB pcm.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    62/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 64

    V d 2.5.10.

    CMR :20

    720sin

    3

    1 0

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    63/101

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 65

    2.6.1. ( )2

    5cos2cos2cos3 + BCA

    2.6.2. 42cos322cos22cos3 ++ CBA

    2.6.3. ( ) 542cos532cos2cos15 ++++ CBA

    2.6.4. 342

    tan2

    tan2

    tan ++ CBA vi ABC c mt gc 32

    2.6.5.2222 4

    1111

    rcba++

    2.6.6.cba r

    c

    r

    b

    r

    a

    r

    abc 333++

    2.6.7.( )( )( )

    23

    k Gii : Trc ht ta chng minh :B 1 : 0, > yx v 01 > k th :

    ( ) ( ) ( )Hyxyx kkkk ++ 12

    Chng minh :( ) ( ) ( ) ( ) 0121121 11 ++=

    +

    +

    kkk

    k

    kk

    k

    aaafy

    x

    y

    xH vi 0>= a

    y

    x

    V ( ) ( ) ( ) 021' 11 =+= kk aakaf 1= a hoc 1=k . Vi 1=k th ( )H l ng thcng.Do 0>a v 01 >> k th ta c :

    ( ) 00 > aaf v 01 >> k

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    77/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 79

    ( )H c chng minh.Tr libi ton 2 :T h ( )1 ta c :

    +

    +

    k

    b

    k

    ck

    k

    bck

    a a

    cd

    a

    bd

    a

    cd

    a

    bdR 12

    ( p dng b ( )H via

    cdy

    a

    bdx bc == ; )

    Tng t :

    +

    +

    k

    a

    k

    bkk

    c

    k

    a

    k

    ckk

    b

    c

    bd

    c

    adR

    b

    cd

    b

    adR

    1

    1

    2

    2

    ( )kck

    b

    k

    a

    k

    kkk

    c

    kkk

    b

    kkk

    a

    kk

    c

    k

    b

    k

    a

    ddd

    a

    b

    b

    ad

    a

    c

    c

    ad

    b

    c

    c

    bdRRR

    ++

    +

    +

    +

    +

    +

    ++

    2

    2 1

    pcm.ng thc xy ra khi ABC u v M l tm tam gic. p dng ( )E ta chng minhcbi ton sau :Bi ton 3 : Chng minh rng :

    ( )3111

    2111

    ++++

    cbacba RRRddd

    Gii : Thc hinphp nghch o tm M, phng tch n v ta c :

    =

    =

    =

    c

    b

    a

    RMC

    RMB

    RMA

    1*

    1*

    1*

    v

    =

    =

    =

    c

    b

    a

    dMC

    dMB

    dMA

    1''

    1''

    1''

    p dng ( )E trong '''''' CBA :

    ( )

    ++++

    ++++

    cbacba RRRddd

    MCMBMAMCMBMA111

    2111

    ***2''''''

    pcm.Mrng kt qu ny ta c bi ton sau :Bi ton 4 : Chng minh rng :

    ( )42 kck

    b

    k

    a

    k

    c

    k

    b

    k

    a

    kRRRddd ++++

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    78/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 80

    vi 10 > k Hng dn cch gii : Ta thy ( )4 d dng c chng minh nh p dng ( )2 trongphp bin hnh nghch o tm M, phng tch n v. ng thc xy ra khi ABC uv M l tm tam gic.By givi 1>k th t h ( )1 ta thu c ngay :Bi ton 5 : Chng minh rng :

    ( ) ( )52 222222 cbacba dddRRR ++>++ Xutpht t bi ton ny, ta thu c nhng kt qu tng qut sau :Bi ton 6 : Chng minh rng :

    ( ) ( )62 kck

    b

    k

    a

    k

    c

    k

    b

    k

    a dddRRR ++>++

    vi 1>k Gii : Chng ta cng chng minh mt b :B 2 : 0, > yx v 1>k th :

    ( ) ( )Gyxyx kkk ++

    Chng minh :

    ( ) ( ) ( ) 01111 >+=+>

    + k

    k

    k

    kk

    aaagy

    x

    y

    xG (t 0>= a

    y

    x)

    V ( ) ( ) 1;001' 11 >>>+= kaaakag kk

    ( ) 1;00 >>> kaag

    ( )G c chng minh xong.

    S dng b ( )G vobi ton ( )6 :T h ( )1 :

    k

    b

    k

    c

    k

    bck

    aa

    cd

    a

    bd

    a

    cd

    a

    bd

    R

    +

    >

    + (t a

    cd

    ya

    bd

    xbc

    == ; )

    Tng t :

    k

    a

    k

    bk

    c

    k

    a

    k

    ck

    b

    c

    bd

    c

    adR

    b

    cd

    b

    adR

    +

    >

    +

    >

    ( )k

    c

    k

    b

    k

    a

    kk

    k

    c

    kk

    k

    b

    kk

    k

    a

    k

    c

    k

    b

    k

    a

    ddd

    a

    b

    b

    ad

    a

    c

    c

    ad

    b

    c

    c

    bdRRR

    ++

    +

    +

    +

    +

    +

    >++

    2

    pcm.Bi ton 7 : Chng minh rng :

    ( ) ( )72 kak

    a

    k

    a

    k

    a

    k

    a

    k

    a RRRddd ++>++

    vi 1

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    79/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 81

    Hng dn cch gii : Ta thy ( )7 cng c chng minh d dng nh p dng ( )6 trongphp bin hnh nghch o tm M, phng tch n v. ng thc khng th xy ratrong ( )6 v ( )7 .Xt v quan h gia ( )cba RRR ,, vi ( )cba ddd ,, ngoi bt ng thc ( )E v nhng m

    rng ca n, chng ta cn gp mt s bt ng thc rt hay sau y. Vic chng minhchng xin dnh chobn c :

    ( )( )( )

    ( )( )( )ccbbccaabbaacba

    cbcabacba

    c

    ba

    b

    ca

    a

    cb

    cbacba

    dRdRdRdRdRdRRRR

    ddddddRRR

    R

    dd

    R

    dd

    R

    dd

    dddRRR

    +++

    +++

    +

    ++

    ++

    222)4

    )3

    3)2

    8)1

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    80/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 82

    ng dng ca i s vo vic pht hin v chngminh bt ng thc trong tam gic

    L Ngc Anh

    (HS chuyn ton kha 2005 2008Trng THPT chuyn L T Trng, Cn Th)

    1/ Chng ta i tbi ton i ssau:Vi

    x

    0, 0, 0, 0,2222

    ta lun c:

    x x 2x< tg < < sinx < x

    2 2 .

    Chng minh: Ta chng minh 2 bt ng thc:2

    sinx

    x

    > v2

    2

    x xtg

    < .

    t1

    ( ) sinf x xx

    = l hm s xc nh v lin tc trong 0,2

    .

    Ta c:2

    os x- sin x'( )

    xcf x

    x= . t ( ) os x- sin xg x xc= trong 0,

    2

    khi

    ( ) ( )' sin 0g x x x g x= nghch bin trong on 0,2

    nn ( ) ( )0g x g< =0 vi

    0,2

    x

    . Do ( )' 0f x < vi 0,

    2x

    suy ra ( )2

    2f x f

    > =

    hay

    2sin

    xx

    >

    vi 0,2

    x

    .

    t ( ) 1h x tgxx

    = xc nh v lin tc trn 0,2

    .

    Ta c ( )2 2

    sin' 0

    2 os2

    x xh x

    xx c

    = > 0,

    2x

    nn hm s ( )h x ng bin, do

    ( )2 2

    xh x h

    < =

    hay

    2

    2

    x xtg

    < vi 0,

    2x

    .

    Cn 2 bt ng thc2 2

    x xtg > v sinx x< dnh cho bn c t chng minh.

    By gimi l phn ng ch :Xt ABC: BC = a , BC = b , AC = b . GiA, B, Cl ln cc gc bng radian;

    r, R, p, S ln lt l bn knh ng trn ni tip, bn knh ng trn ngoi tip, nachu vi v din tch tam gic; la, ha, ma, ra, tng ng l di ng phn gic, ngcao, ng trung tuyn v bn knh ng trn bng tip ng vi nhA...

    Bi ton 1: Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:

    2 2 2os os os4

    p pAc x Bc B Cc C

    R R

    < + + <

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    81/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 83

    Nhn xt:

    Tnh l hm s sin quen thuc trong tam gic ta c: sin sin sinp

    A B BR

    + + = v

    bi ton i s ta d dng a ra bin i sau 2 2 24

    os 2 os sin os2

    AAc A tg c A A Ac A

    < = < , t

    a n li gii nh sau.Li gii:

    Ta c: 2 2 24

    os 2 os sin os2

    AAc A tg c A A Ac A

    < = < 2os sin

    pAc A A

    R< =

    v 2 24

    os sin os4

    p pAc A A Ac A

    R R

    > = > . Ty suy ra pcm.

    Trong mt tam gic ta c nhn xt sau: 12 2 2 2 2 2

    A B B C C Atg tg tg tg tg tg+ + = kt hp

    vi2

    2

    x xtg

    < nn ta c

    2 2 2 2 2 21

    2 2 2 2 2 2

    A B B C C A A B B C C Atg tg tg tg tg tg

    + + > + + =

    2

    . . .4

    A B B C C A

    + + > (1). Mt khc2 2

    x xtg > nn ta cng d dng c

    12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

    A B B C C A A B B C C Atg tg tg tg tg tg+ + < + + = t y ta li c

    . . . 4A B B C C A+ + < (2). T (1) v (2) ta c bi ton mi.Bi ton 2: Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:

    2

    . . . 44

    A B B C C A

    < + + <

    Lu : Khi dng cch ny sng to bi ton mi th ton l ABC phi l nhn

    v trong bi ton i sth 0, 2x

    . Li gii bi ton tng t nh nhn xt trn.

    Mt khc, p dng bt ng thc( )

    2

    3

    a b cab bc ca

    + ++ + th ta c ngay

    ( )2 2

    . . .3 3

    A B CA B B C C A

    + ++ + = . Ty ta c bi ton cht hn v p hn:

    2 2

    . . .4 3

    A B B C C A

    + +

    By gita thi t cng thc la, ha, ma, ra tm ra cc cng thc mi.

    Trong ABC ta lun c: 2 sin sin sin2 2a aA A

    S bc A cl bl= = +

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    82/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 84

    1 1 1 1

    A 2 22 os2

    a

    b c b c

    l bc b cbcc

    + + = > = +

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

    2 sin sin sina b cl l l a b c R A B C

    + + > + + > + +

    1 1 1 1 1 1 1

    2a b c

    l l l R A B C

    + + > + +

    .

    Nh vy chng ta c Bi ton 3.Bi ton 3: Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:

    1 1 1 1 1 1 1

    2a b c

    l l l R A B C

    + + > + +

    Mt khc, ta li c( )2 sin sin

    A2 os 2sin

    22 2

    a

    R B Cbc b c

    Alc

    ++= =

    . p dng bi ton i s ta

    c:

    ( )( )2

    2 2a

    B CRR B C bc

    AA l

    +

    +> >

    ( ) ( )

    ( )

    4

    a

    R B C R B Cbc

    B C l B C

    + +> >

    + +

    4

    a

    bc RR

    l

    > > .

    Hon ton tng t ta c:4

    c

    ab RR

    l

    > > v

    4

    b

    ca RR

    l

    > > . Ty, cng 3 chui bt

    ng thc ta c:Bi ton 4: Chng minh rngtrong tam gic ABC nhn ta lun c:

    12 3c a b

    R ab bc ca Rl l l

    < + + <

    Trong tam gic ta c kt qu sin b ch h

    Ac b

    = = , sin c ah h

    Ba c

    = = v sin a bh h

    Cb a

    = = ,

    m t kt qu ca bi ton i s ta d dng c 2 sin sin sinA B C < + + < , m

    ( )1 1

    2 sin sin sin aA B C hb c

    + + = +

    1 1 1 1b ch h

    c a a b

    + + + +

    , t y ta c c Bi

    ton 5.Bi ton 5: Chng minh rngtrong tam gic ABC nhn ta lun c:

    1 1 1 1 1 14 2a b ch h h

    b c c a a b

    < + + + + + + + +

    ( )4 2R r aA bB cC > + +

    Kt hp 2 iu trn ta c iu phi chng minh.Sau y l cc bi ton c hnh thnh t cc cng thc quen thuc cc bn luyn

    tp:Bi ton: Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:a/ ( ) ( )2 8 2 2p R r aA bB cC p R r + < + + < + .

    b/ ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) 22

    Sp a p b p b p c p c p a S

    < + + < .

    c/ ( ) ( ) ( )2 2 22

    abc a p a b p b c p c abc

    < + + < .

    d/1 1 1 1 1 1

    4 2a b cl l lb c c a a b

    < + + + + + = ( )' 0f x > nn hm ( )f x ng bin .

    Ch 3 bt ng thc i s:1.Bt ng thc AM-GM:

    Cho n s thc dng 1 2, , ..., na a a , ta lun c:1 2

    1 2

    ......n n

    n

    a a aa a a

    n

    + + +

    Du = xy ra 1 2 ... na a a = = = .

    2.Bt ng thc Cauchy-Schwarz:

    Cho 2 bn s ( )1 2, ,..., na a a v ( )1 2, ,..., nb b b trong 0, 1,ib i n> = . Ta lun c:

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    85/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 87

    ( )222 2

    1 21 2

    1 2 1 2

    ......

    ...nn

    n n

    a a aaa a

    b b b b b b

    + + ++ + +

    + + +

    Du = xy ra 1 2

    1 2

    ... n

    n

    aa a

    b b b = = = .

    3.Bt ng thc Chebyshev:Cho 2 dy ( )1 2, ,..., na a a v ( )1 2, ,..., nb b b cng tng hoc cng gim, tc l:

    1 2

    1 2

    ...

    ...n

    n

    a a a

    b b b

    hoc 1 2

    1 2

    ...

    ...n

    n

    a a a

    b b b

    , th ta c:

    1 1 2 2 1 2 1 2... ... ....n n n na b a b a b a a a b b b

    n n n

    + + + + + + + + +

    Du = xy ra 1 2

    1 2

    ...

    ...n

    n

    a a a

    b b b

    = = =

    = = =.

    Nu 2 dy n iu ngc chiu th i chiu du bt ng thc.Xt trong tam gic BC c A B (A,B s o hai gc A,B ca tam gic theo

    radian).

    A B sin sin

    A B

    A B ( theo chng minh trn th hm ( )

    xf x =

    sinx)

    2 2

    A B

    a b

    R R

    A a

    B b , m A B a b . Nh vy ta suy ra nu a b th

    A a

    B b

    (i).

    Hon ton tng t : a b c

    A B C

    a b c v nh vy ta c

    ( )A

    0B

    a ba b

    , ( ) 0

    B Cb c

    b c

    v ( ) 0

    C Ac a

    c a

    .Cng 3

    bt ng thc ta c ( ) 0cyc

    A Ba b

    a b

    ( ) ( )2

    cyc

    AA B C b c

    a+ + + (1).

    -Cng A B C+ + vo 2 v ca (1) ta thu c:( ) ( )3

    A B CA B C a b c

    a b c

    + + + + + +

    (2)

    -TrA B C+ + vo 2 v ca (1) ta thu c: ( ) ( )2cyc

    AA B C p a

    a

    + + (3).

    Ch rng A B C + + = v 2a b c p+ + = nn (2) 3 2cyc

    Ap

    a

    3

    2cyc

    A

    a p

    (ii), v (3) ( )

    2cyc

    Ap a

    a

    (iii).

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    86/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 88

    Mt khc ta c th p dng bt ng thc Chebyshev cho 2 b s

    , ,A B C

    a b c

    v ( ), , .p a p b p c Ta c: a b c A B C

    a b c

    p a p b p c

    ( )( )

    3 3 3cyc

    A A B Cp ap a p b p ca a b c

    + + + +

    ( )3

    cyc

    cyc

    ApaA

    p aa

    . M

    3

    2cyc

    A

    a p

    ta suy ra: ( )

    32

    3 3cyc

    cyc

    Ap p

    aA pp a

    a

    hay ( )

    3 2cyc

    cyc

    Ap

    aAp a

    a

    (iv).

    Ta ch n hai bt ng thc (ii) v (iii):

    -p dng bt ng thc AM-GM cho 3 s , ,A B C

    a b cta c:

    13. .

    3. .cyc

    A A B C

    a a b c

    kt

    hp vi bt ng thc (ii) ta suy ra13. . 3

    3. . 2

    A B C

    a b c p

    3. . 2

    . .

    a b c p

    A B C

    (v). Mt

    khc, ta li c

    1

    3. .3

    . .cyc

    a a b c

    A A B C

    , m theo (v) ta d dng suy ra

    1

    3. . 2

    . .

    abc p

    ABC

    , t ta

    c bt ng thc6

    cyc

    a p

    A (vi).

    -p dng bt ng thc Cauchy-Schwarz , ta c :

    ( )22 2

    cyc cyc

    A B CA A

    a aA Aa Bb Cc Aa Bb Cc

    + += =

    + + + + (vii), m ta tm c

    ( ) ( )2 8 2 2p R r Aa Bb Cc p R r + < + + < + (bi tp a/ phn trc) nn

    ( )

    2

    2cyc

    A

    a p R r

    >

    (viii) (chng vi tam gic nhn).

    -p dng bt ng thc AM-GM cho 3 s ( ) ( ) ( ), ,A B C

    p a p b p ca b c

    ta c:

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )2

    3 3 3. . . . . . .

    3 3 3. . 4 . 4 .

    A B C ABC S ABC S ABCp a p b p c p a p b p c

    a b c abc p S R p R + + = =

    ( )2

    3. .

    34 .cyc

    A S A B Cp a

    a p S R (4)m ( )

    3 2cyc

    cyc

    Ap aA

    p aa

    (theo iv) nn t (4)

    32

    43

    . . 729 . . .3

    4 . 3 2 4cyc

    cyc

    Ap

    aS A B C S A B C Ap

    p S R R a

    3

    4729 . . . 3

    4 2

    S A B C p

    R p

    354 . . . . .S A B C p R (ix).

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    87/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 89

    Xt tng

    2 22y yx z x z

    Tb By a Ax a Ax c Cz c Cz b By

    = + + + + +

    .

    Ta c: 0T

    2 2 2

    1 1 1 1 1 1. . . 2 0y z z x x y

    x a A y b B z c C ab AB bc BC ca CA

    + + + + + + +

    .

    . . . 2 0y z bc z x ca x y ab c a b

    x aA y bB z cC AB BC CA

    + + + + + + +

    . . . 2y z bc z x ca x y ab a b c

    x aA y bB z cC BC CA AB

    + + + + + + +

    (5).

    p dng bt ng thc AM-GM ta c:

    13 6

    3a b c abc p

    ABCBC CA AB

    + +

    (6).

    T (5) v (6) ta c: 6. . .y z bc z x ca x y ab px aA y bB z cC + + ++ + (7).

    Thay (x, y, z) trong (7) bng (p-a, p-b, p-c) ta c:

    ( ) ( ) ( )

    12bc ca ab p

    A p a B p b C p c + +

    (x)

    Thay (x, y, z) trong (7) bng (bc, ca, ab) ta c:12b c c a a b p

    A B C

    + + ++ + (xi).

    3/ Chng ta xt bt ng thc sau:2x

    sinx

    vi

    x

    0, 0, 0, 0,2222

    (phn chng minh bt

    ng thc ny dnh cho bn c).

    Theo nh l hm s sin ta c sin2

    aA

    R= v kt hp vi bt ng thc trn ta c

    2 4

    2

    a A a R

    R A , t ta d dng suy ra

    12

    cyc

    a R

    A > .

    4/ Bt ng thc:2 2

    2 2

    sin x - x

    x + x vi ( ]x 0, 0, 0, 0, (bt ng thc ny xem nhbi

    tp dnh cho bn c).

    Bt ng thc trn tng ng2

    2 2

    sin 21

    x x

    x x

    +

    3

    2 2

    2sin

    xx x

    x

    +(1).

    Trong tam gic ta c: 3 3sin sin sin2

    A B C+ + (2) (bn c t chng minh).T (1)

    v (2) ta thu c3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3 3sin 2

    2 cyc

    A B CA A B C

    A B C

    > + + + +

    + + +

    3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3 32

    2

    A B C

    A B C

    > + +

    + + +

    3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3 3

    2 4

    A B C

    A B C

    + + >

    + + +.

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    88/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 90

    Mt khc, p dng bt ng thc cho 3 gc A, B, C ta thu c2 2

    2 2

    sinA A

    A A

    >

    +,

    2 2

    2 2

    sinB B

    B B

    >

    +v

    2 2

    2 2

    sin C C

    C C

    >

    +, cng cc bt ng thc ta c:

    2 2 2 2 2 22 2 2 2 2 2

    sin sin sinA B C A B CA B C A B C

    + + > + ++ + +

    , t y p dng nh l hm s sin

    sin2

    aA

    R= ta c

    2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2 2 22 2 2

    a b c

    A B CR R R

    A B C A B C

    + + > + +

    + + +hay

    2 2

    2 22

    cyc

    a AR

    A A

    >

    + .

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    89/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 91

    Thtrv ci ngun ca mn lng gicL Quc Hn

    i hc Sphm Vinh

    Lng gic hc c ngun gc t Hnh hc. Tuy nhin phn ln hc sinh khi hcmn Lng gic hc (gii phng trnh lng gic, hm s lng gic ), li thy nnh l mt b phn ca mn i s hc, hoc nh mt cng c gii cc bi ton hnhhc (phn tam gic lng) m khng thy mi lin h hai chiu gia cc b mn y.

    Trong bi vit ny, ti hy vng phn no c th cho cc bn mt cch nhn mi :dng hnh hc gii cc bi ton lng gic.

    Trc ht, ta ly mt kt qu quen thuc trong hnh hc scp : Nu G l trng tmtam gic ABC v M l mt im ty trong mt phng cha tam gic th :

    ( ) ( )22222229

    1

    3

    1cbaMCMBMAMG ++++= (nh l Lp-nt)

    Nu OM l tm ng trn ngoi tip ABC th 2222 3RMBMBMA =++ nn p

    dng nh l hm s sin, ta suy ra : ( )CBARROG 222222 sinsinsin9

    4++=

    ( ) ( )1sinsinsin4

    9

    9

    4 22222

    ++= CBAROG

    Tng thc ( )1 , suy ra :

    ( )24

    9sinsinsin 222 ++ CBA

    Du ng thc xy ra khi v ch khi OG , tc l khi v ch khi ABC u.Nh vy, vi mt kin thc hnh hc lp 10 ta pht hin v chng minh c bt ng

    thc ( )2 . Ngoi ra, h thc ( )1 cn cho ta mt ngun gc hnh hc ca bt ng thc( )2 , iu m t ngi nghn. Bng cch tng t, ta hy tnh khong cch gia O vtrc tm H ca ABC . Xt trng hp ABC c 3 gc nhn. Gi E l giao im caAH vi ng trn ngoi tip ABC . Th th :

    ( ) HAHEROHOH .22

    / ==

    Do : ( )*.22 HEAHROH = vi :

    ARC

    ACR

    C

    AAB

    C

    AFAH cos2

    sin

    cossin2

    sin

    cos.

    sin====

    v CBABCBKHKHE cotcos2cot22 ===

    CBRC

    CBCR coscos4

    sincoscossin2.2 ==

    Thay vo ( )* ta c :

    ( )3coscoscos8

    18 22

    = CBAROH

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    90/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 92

    Nu 090=BAC chng hn, th ( )3 l hin nhin. Gi s ABC c gc A t. Khi

    ( ) HEHAOHROH .22

    / == trong ARAH cos2= nn ta cng suy ra ( )3 .

    T cng thc ( )3 , ta suy ra :

    ( )48

    1

    coscoscos CBA (Du ng thc xy ra khi v ch khi ABC u). Cngnh bt ng thc ( )2 , bt ng thc ( )4 c phthin v chng minh ch vi kin thc lp 10 v c mtngun gc hnh hc kh p. Cn nh rng, xanay cha ni n vic pht hin, ch ring vic chngminh cc bt ng thc , ngi ta thng phi dngcc cng thc lng gic (chng trnh lng gic lp11) v nh l v du tam thc bc hai.C c ( )1 v ( )3 , ta tip tc tin ti. Ta th s dng ng thng le.

    Nu O, G, H l tm ng trn ngoi tip, trng tm v trc tm ABC th O, G, Hthng hng v : OHOG

    3

    1= . T 22

    9

    1OHOG = .

    T ( )( )31 ta c :

    ( ) ( )CBACBA coscoscos814

    1sinsinsin

    4

    9 222 =++

    hay CBACBA coscoscos22sinsinsin 222 +=++ Thay 2sin bng 2cos1 vo ng thc cui cng, ta c kt qu quen thuc :

    ( )51coscoscos2coscoscos 222 =+++ CBACBA

    Cha ni n vic pht hin ra ( )5 , ch ring vic chng minh lm nhc c khngbit bao nhiu bn tr mi lm quen vi lng gic. Qua mt vi v d trn y, hn ccbn thy vai tr ca hnh hc trong vic pht hin v chng minh cc h thc thunty lng gic. Mt khc, n cng nu ln cho chng ta mt cu hi : Phi chng cc hthc lng gic trong mt tam gic khi no cng c mt ngun gc hnh hc lm bnng ? Mi cc bn gii vi bi tp sau y cng c nim tin ca mnh.

    1. Chng minh rng, trong mt tam gic ta c

    =

    2sin

    2sin

    2sin8122

    CBARd trong

    d l khong cch gia ng trn tm ngoi tip v ni tip tam gic .T hy suy ra bt ng thc quen thuc tng ng. 2. Cho ABC . Dng trong mt phng ABC cc im 1O v 2O sao cho cc tam

    gic ABO1 v ACO2 l nhng tam gic cn nh 21,OO vi gc y bng 030 vsao cho 1O v C cng mt na mt phng bAB, 2O v B cng mt na mtphng bAC.

    a) Chng minh :

    ( )ScbaOO 346

    1 222221 ++=

    b) Suy ra bt ng thc tng ng :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    91/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 93

    CBACBA sinsinsin32sinsinsin 222 ++

    3. Chng minh rng nu ABC c 3 gc nhn, th :

    2coscoscos

    sinsinsinBA

    v 02

    3cos >

    +

    C

    .

    Ta c :

    ( )74

    sin22

    sin2

    sin4

    sin2

    cos18

    1

    2cos2cos18

    1

    2

    coscos

    18

    1

    2

    2sin

    2sin

    2

    2sin

    2sin

    66663

    3

    32266

    BABABABA

    BABABA

    BABA

    ++

    +=

    +

    +

    =

    +

    =

    +

    +

    Tng t ta c : ( )84

    3sin223sin

    2sin 666

    +

    +

    CC

    Cng theo v ca ( )7 v ( )8 ta c :

    ( )964

    3

    6sin3

    2sin

    2sin

    2sin

    83sin4

    43sin

    4sin2

    23sin

    2sin

    2sin

    2sin

    6666

    6666666

    =++

    +++

    ++

    ++++

    CBA

    CBACBACBA

    Trng hp tam gic ABC nhn, cc bt ng thc ( ) ( ) ( )9,8,7 lun ng.Th d 4. Chng minh rng vi mi tam gic ABC ta lun c :

    ( )( )( )

    3

    4

    6

    4

    222sincossincossincos

    ++++ CCBBAA

    Li gii. Ta c :

    ( )( )( )

    =+++

    4cos

    4cos

    4cos22sincossincossincos

    CBACCBBAA

    nn bt ng thc cho tng ng vi :

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    95/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 97

    ( )*4

    6

    4

    2

    4cos

    4cos

    4cos

    3

    +

    CBA

    - Nu { }4

    3,,max

    CBA th v tri ca ( )* khng dng nn bt ng thc cho

    lun ng.

    - Nu { }4

    3,,max

    >

    >

    CBA

    nn ( )

    +

    +=

    BABABA cos

    2cos

    2

    1

    4cos

    4cos

    ( )1042

    cos4

    cos4

    cos

    42cos

    2cos1

    2

    1

    2

    2

    +

    +

    ++

    BABA

    BABA

    Tng t :

    ( )1142

    3cos43

    cos4

    cos 2

    +

    C

    C

    Do nhn theo v ca ( )10 v ( )11 ta s c :

    +

    +

    43cos

    423cos

    42cos

    43cos

    4cos

    4cos

    4cos 422

    C

    BACBA

    3

    3

    4

    6

    4

    2

    43cos

    4cos

    4cos

    4cos

    +=

    CBA

    Do :

    ( )( )( )

    3

    4

    6

    4

    222sincossincossincos

    ++++ CCBBAA

    ng thc xy ra khi v ch khi tam gic ABC u.Mi cc bn tip tc gii cc bi ton sau y theo phng php trn.

    Chng minh rng vi mi tam gic ABC, ta c :

    ( )NnCBA

    CBA

    n

    nnn

    ++

    ++

    2.3

    2sin

    1

    2sin

    1

    2sin

    1)2

    3

    1

    2tan

    2tan

    2tan)1 333

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    96/101

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt schuyn bi vit hay,th v

    lin quan n btng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 98

    ( )314

    2

    4cos

    4cos

    4cos)3 +++

    CC

    BB

    AA

    ( ) CBACBA coscoscos3122

    1

    4cos

    4cos

    4cos)4

    3+

    vi ABC nhn.

    B SUNG:Cm n cc bn THPT chuyn L T Trng dn bi ny! Tc gi bi nycng chnh l ch nhn ca trang web www.laisac.page.tl , nn mn php xin b sungthm bi vit ny vi mc na cho sinh ng , ch t cng l sinh s he he he

    GII CC BI NGH

    Bi 1. Chng minh rng vi mi tam gic ABC , ta u c

    31

    222333 ++ CtgBtgAtg

    Li gii . Ta c

    333

    222

    222

    +

    +

    Btg

    Atg

    Btg

    Atg

    .

    Mt khc:

    22

    Btg

    Atg + = .

    42

    2cos1

    4cos

    4sin4

    2cos2cos

    2sin2

    2cos2cos

    2sin

    BAtg

    BA

    BABA

    BABA

    BA

    BA

    BA+

    =+

    +

    ++

    +

    +

    -

    +

    =

    +

    Do :4

    222

    333 BAtgB

    tgA

    tg+

    + (14). ( C dng

    ++

    22)()(

    BAfBfAf )

    Tng t4

    602

    2

    60

    2

    03

    033 ++

    Ctgtg

    Ctg (15)

    Cng theo v (14) v (15) ta c:

    2

    604)

    4

    60

    4(2

    2

    60

    222

    03

    033

    03333 tg

    Ctg

    BAtgtg

    Ctg

    Btg

    Atg

    ++

    +=+++

    .

    3

    1303

    222

    03333 =++ tgC

    tgB

    tgA

    tg

    ra khi v ch khi tam iaca ABC u.ng thc xy

  • 7/30/2019 Bt ng thc lng gic

    97/101

    Bi 2. Chng minh rng vi mi tam gic ABC , ta u cn

    nnn CBA2.3

    2sin

    1

    2sin

    1

    2sin

    1++ ( n l s thc dng)

    Li gii . Ta c:

    4sin

    2

    )2

    cos1(

    2

    )2

    cos2

    (cos

    2

    )2

    sin2

    (sin

    1.2

    2sin

    1

    2sin

    1

    2

    2

    2

    2

    2

    2

    2BABABABABABA nn

    n

    n

    n

    nnn +

    =+

    -

    +

    --

    =