Upload
maxx-hung
View
146
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Mục đích: Mô tả các qui trình đơn giản để bảo
quản và vận chuyển an toàn máu và các chế phẩm
DÂY CHUYỀN LẠNHDây chuyền lạnh là
quá trình bảo quản và vận chuyển máu an toàn có hệ thống, từ thu gom cho đến khi máu được truyền cho bệnh nhân. Hệ thống được gọi là dây chuyền lạnh vì máu và chế phẩm máu phải được bảo quản lạnh trước khi truyền.
DÂY CHUYỀN LẠNH
Thu gomThu gom
Ngân hàng máu
Ngân hàng máu
Bệnh viện Bệnh viện
Bệnh phòng Bệnh
phòng
Kiểm tra túi máu
Vận chuyển
Vận chuyển
Vận chuyển
CÁC BỘ PHẬN CHÍNH CỦA DÂY CHUYỀN LẠNH
Nhân viên được đào tạo kỹCác quy trình vận hành tiêu chuẩnThiết bị phù hợp để bảo quản và vận chuyển
máuMôi trường được kiểm soát tốtQuy trình theo dõi quá trình sản xuất,thiết bị
và chất lượng sản phẩm.
NHÀ QUẢN LÝ DÂY CHUYỀN LẠNH
Lựa chọn mua trang thiết bị cho dây chuyền lạnh
Thiết lập hệ thống quản lý chất lượng cho quá trình lắp đặt, sử dụng, theo dõi,bảo trì, dịch vụ về sửa chữa trang thiết bị
Xây dựng chương trình đào tạo cho người sử dụng thiết bị của dây chuyền lạnh
NHÂN VIÊN BỘ PHẬN THU GOM
Bảo quản an toàn máu thu gom đượcĐánh giá lượng máu thu được để vận chuyển
đến ngân hàng máuVận chuyển máu an toànTheo dõi nhiệt độ trong quá trình vận chuyểnĐưa máu đến labo đồng thời đảm bảo quy
định về nhiệt độ và thời gian
NHÂN VIÊN KỸ THUẬT TRONG LABO
Lắp đặt trang thiết bị cho dây chuyền lạnhXác định khả năng vận hành của thiết bịBảo trì trang thiết bịTiếp nhận và kiểm tra các đơn vị máu vừa thu
gomBảo quản máu theo quy địnhTheo dõi nhiệt độ các chế phẩm máuĐánh giá chế phẩm máu đúng quy cách khi vận
chuyểnKiểm tra chất lượng trang thiết bị và chế phẩm
máu
NHÂN VIÊN LÂM SÀNG TẠI BỆNH ViỆN
Tiếp nhận máu và chế phẩm máu tại ngân hàng máu
Bảo quản máu Theo dõi nhiệt độ máu được bảo quảnHâm nóng máuTruyền máu an toàn
3 QUÁ TRÌNH CHÍNH
BẢO QUẢN MÁU TOÀN PHẦN VÀ HỒNG CẦU
Ghi nhớ quan trọng + 2 0 C đến + 6 0 CKhông được phép làm đông lạnh
Máu không được bảo quản từ + 2 0 C đến + 6 0 C thì khả năng vận chuyển oxy sẽ giảm đáng kể, máu bảo quản ở nhiệt độ trên sẽ ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn, nếu túi máu bị đông lạnh hồng cầu sẽ bị vỡ.
BẢO QUẢN CHẾ PHẨM HỒNG CẦU
Nhiệt độ bảo quản Thời gian bảo quản
Máu toàn phần , khối hồng cầu đậm đặc
2-60 C Theo qui dịnh nhà sản xuất túi lấy máu
Khối HC có dung dịch bảo quản
2-60 C Không quá 42 ngày
Khối HC chiếu xạ 2-60 C Không quá 14 ngày
Khối HC rửa 2-60 C Trong vòng 24 giờ
Nhiệt độ phòng Trong vòng 6 giờ
Khối HC đông lạnh < - 800 C trong glyceryl 40%< - 1200 C trong glyceryl 20%
20 năm
HUYẾT TƯƠNG TƯƠI ĐÔNG LẠNH
Là huyết tương đã được tách khỏi đơn vị máu toàn phần trong vòng 6-8 giờ kể từ lúc lấy máu , được đông lạnh nhanh chóng và bảo quản ở
≤ -20 CHuyết tương chứa nước, điện giải,
các yếu tố đông máu và protein chủ yếu là albumin.
Nếu không được đông lạnh ở ≤ -20C các yếu tố V và VII sẽ bị thoái hóa và số lượng sẽ giảm đáng kể.
TỦA LẠNHTủa lạnh là phần huyết toàn phần hòa tan còn lại
sau khi làm tan đông huyết tương tủa đông lạnh. Tủa lạnh chứa khoảng 50% yếu tố VIII , 20-40% Fibrinogen và một tỉ lệ thấp yếu tố I,V, XIII .
Để sản xuất tủa lạnh, huyết tương được tách ra khỏi hồng cầu trong vòng 6-8 giờ sau khi thu gom và được làm đông nhanh tối đa là 30phút. Huyết tương sau đó được làm tan đông dần ở nhiệt độ < 40 C.
BẢO QUẢN CHẾ PHẨM HUYẾT TƯƠNG TƯƠI ĐÔNG LẠNH / TỦA LẠNH
Nhiệt độ Hạn dùng
HTTDL / Tủa lạnh -180 C -250 C Không quá 12 tháng
HTTDL / Tủa lạnh ≤ -250 C Không quá 24 tháng
HTT/Tủa lạnh không đông lạnh
20 C 60 C Không quá 6 giờ từ khi điều chế
HTT/Tủa lạnh đã tan đông
20 C 60 C Không quá 6 giờ từ khi tan đông
KHỐI TiỂU CẦU
Máu toàn phần sử dụng để sản xuất khối tiểu cầu phải được bảo quản ở 20-24 0 C
Huyết tương giàu tiểu cầu có thể được chiết tách từ máu toàn phần bằng ly tâm trong vòng 8 giờ sau khi máu được thu gom.
Để bảo tồn chức năng tiểu cầu, khối tiểu cầu được bảo quản ở 20-24 0 C và lắc liên tục bằng máy lắc tiểu cầu chuyên dùng.
BẢO QUẢN KHỐI TiỂU CẦU
Nhiệt độ Hạn sử dụng
Khối tiểu cầu 20-24 0 C Không quá 5 ngày
Vận chuyển 20-24 0 C Không quá 24 giờ
Sau khi phát máu, trước khi truyền
20-240 C 15-30 phút
TỦ LẠNH BẢO QUẢN MÁU
1. Chỉ mở cửa khi cần2. Xắp xếp máu sao cho có chỗ trống để không khí
lạnh luân chuyển3.Có một tủ lạnh: máu sàng lọc và máu chưa sàng
lọc, máu làm phản ứng chéo và máu chưa làm phản ứng chéo ở các ngăn khác nhau.
4.Không để thực phẩm đồ uống trong cùng tủ lạnh
TỦ LẠNH BẢO QUẢN MÁU
5. Không để tiểu cầu vào tủ lạnh và nhiệt độ trong tủ lạnh quá thấp
6. Không để máu ở cánh cửa tủ lạnh gia dụng vì nhiệt độ thường cao hơn ở phía trong tủ
7. Không đặt máu gần sát khoang đông lạnh của tủ lạnh gia dụng
GIÁM SÁT NHIỆT ĐỘ TỦ LẠNH BẢO QUẢN MÁU
Cần kiểm tra nhiệt độ ít nhất 2 lần mỗi ngày: sáng sớm và cuối ngày làm việc
Không đóng mở cửa tủ lạnh quá nhiều: ảnh hưởng đến nhiệt độ
Nếu nhiệt độ không ở trong khoảng 2-8 0 C cần ghi rõ nguyên nhân và biện pháp xử lí đã thực hiện
TỦ LẠNH BẢO QUẢN MÁU
QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN MÁU VÀ CHẾ PHẨM MÁU
Các điểm lấy máu lưu động về ngân hàng máuNgân hàng máu đi nơi khác (bệnh viện)Ngân hàng máu các bệnh viện tới bệnh phòng hay
phòng mổ.
THÙNG VẬN CHUYỂN
Máu được xếp vào hộp bảo quản lạnh, bao quanh bằng các túi đá đã được đông lạnh trước trong các quày lạnh bảo quản huyết tương.
Không đặt túi đá trên hay dưới túi máu, không áp sát vào túi máu.
BỘ HIỂN THỊ NHIỆT ĐỘ TÚI MÁUMỗi đơn vị máu thu được đều chịu sự thay đổi nhiệt độ
trong quá trình vận chuyển và sản xuất.Bộ hiển thị nhiệt độ giúp nhà sản xuất theo dõi nhiệt
độ túi máu trong quá trình vận chuyển.Cần trong các tình huống sau:
- Bảo quản máu trong thùng lạnh khi mất điện- Chuyển máu trong thùng từ ngân hàng này đến ngân
hàng khác- Chuyển máu từ ngân hàng đến giường bệnh- Hoàn trả máu khi không dùng từ bệnh viện trả lại ngân
hàng máu
BỘ HiỂN THỊ NHIỆT ĐỘ TÚI MÁU
Dự a trên nguyên lý di chuyển các chất hóa học qua giấy.
Bộ dụng cụ có 4 ô cửa sổ, đánh số từ 1-4Khi nhiệt độ vượt quá 10 0 C cửa sổ 1 chuyển
màu xanh da trờiNếu nhiệt độ vẫn trên 10 0 C hoặc tăng thêm
cửa sổ 2,3 cũng chuyển màuNếu nhiệt độ vượt quá 17 0 C cửa sổ 4 sẽ
chuyển màu
VẬN CHUYỂN MÁU TỪ ĐiỂM THU GOM ĐẾN NƠI SẢN XUẤT
Máu toàn phần chưa qua xử lý được vận chuyển trong thùng lạnh + 2 đến + 10 0 C trong vòng 6 giờ
Vận chuyển máu toàn phần chưa qua xử lý dùng cho sản xuất chế phẩm( huyết tương tủa đông lạnh, khối tiểu cầu) +20 đến +24 0 C trong vòng 6 giờ
VẬN CHUYỂN MÁU TỪ NGÂN HÀNG ĐẾN BỆNH ViỆN
Kiểm tra túi máu trước khi máu hoặc huyết tương được chuyển từ ngân hàng máu tới các bệnh phòng hoặc các bệnh viện khác.
KiỂM TRA TÚI MÁUCó biểu hiện tan máu trong
huyết tương
Có biểu hiện tan máu giữa lớp hồng cầu và huyết tương
Có dấu hiệu nhiễm khuẩn khi đổi màu: đen hay màu đỏ tím
Có cục máu đông
Có dấu hiệu rách thủng hoặc đã bị mở
MÁU TOÀN PHẦN VÀ KHỐI HỒNG CẦU
Vận chuyển trong thùng lạnh từ +2 đến + 10 0 C
Sử dụng đá đóng khuôn trong trường hợp cần vận chuyển ở khoảng cách xa.
HUYẾT TƯƠNG TƯƠI ĐÔNG LẠNH VÀ TỦA LẠNH
Duy trì nhiệt độ - 20 0
C hoặc thấp hơnTrong thùng phải
chứa lượng đá ít nhất bằng lượng huyết tương.
Cần bảo vệ các túi huyết tương trong quá trình vận chuyển.(bỏ vào các túi chất dẻo bọc ngoài)
KHỐI TIỂU CẦU
Vận chuyển ở nhiệt độ + 20 0C đến +2 4 0CCó thể dùng thùng cách nhiệt không bỏ đáChỉ được vận chuyển tối đa trong vòng 24 giờ
TIẾP NHẬN MÁU TẠI NGÂN HÀNG MÁU BỆNH ViỆNCần làm ngay 3 việc: - Ghi lại thời gian máu được vận chuyển đến
- Đo và ghi lại nhiệt độ trong thùng đựng máu- Kiểm tra túi máu kỹ lưỡng
Nếu phát hiện máu toàn phần và khối hồng cầu không được vận chuyển ở nhiệt độ phù hợp ,cần phải:- Sử dụng thùng đựng đá đúng qui cách hơn- Đảm bảo các khay đá phải đúng cách trước khi cho
vào thùng- Bổ sung thêm đá khi trời nóng hay phải vận chuyển
xa
PHÁT MÁU VÀ CHẾ PHẨM MÁUThời gian phát máu phải được ghi lạiMáu toàn phần, hồng cầu và huyết tương tươi
đông lạnh đã làm tan đông cần truyền cho bệnh nhân trong vòng 30 phút sau khi đã bỏ ra khỏi tủ lạnh.
Nếu truyền sau thời điểm này, máu được bảo quản trong tủ lạnh +2 đến +6 0 C.
LÀM TAN ĐÔNG HUYẾT TƯƠNG TỦA ĐÔNG LẠNH
Trong bồn Marie ở nhiệt độ +30 đến +37 0
CĐơn vị huyết tương giữ ở tư thế thẳng đứng
và nếu có thể, bỏ vào trong một túi chất dẻo khác để đề phòng nước tiếp xúc trực tiếp với các đầu dây túi huyết tương gây nhiễm khuẩn.
Sau khi làm tan đông, đơn vị huyết tương phải được vận chuyển trong thùng lạnh +2 đến +6 0 C
Huyết tương tủa đông lạnh phải được truyền trong vòng 30 phút sau khi làm tan đông.
Nếu truyền sau thời điểm này, máu được bảo quản trong tủ lạnh +2 đến +6 0 C và truyền cho bệnh nhân trong vòng 24 giờ.
MÁU TRẢ LẠI VÀ PHÁT LẠI
Nếu máu không dùng đến được trả lại ngân hàng máu:
Kiểm tra túi máu chưa bị mở bằng cách bóp nhẹ túi máu xem máu có trào ra ở chỗ chọc kim truyền không.
Kiểm tra nhiệt độ túi máu.Kiểm tra thời gian máu đã được phát.Kiểm tra xem có dấu hiệu tan máu hay
không.
HỦY ĐƠN VỊ MÁU
- Phải hủy đơn vị máu khi:+ Ra khỏi tủ lạnh trên 30 phút+ Có dấu hiệu cho thấy túi máu đã bị mở+ Có dấu hiệu tan máu
+ Hết hạn sử dụng- Phải hủy túi máu an toàn, nên ghi ngày giờ và
nguyên nhân hủy túi máu
TÓM TẮTMỗi người có trách nhiệm bảo quản
tính an toàn và hiệu quả trong dây chuyền máu
Bảo quản, vận chuyển máu và chế phẩm đúng theo qui định
Không được bảo quản máu trong tủ lạnh không có dụng cụ theo dõi
Không được tan đông huyết tương trong nước ở nhiệt độ quá 37 0 C, sau khi tan đông cần bảo quản trong tủ lạnh 2 – 6 0C và phải được truyền trong vòng 24g.
Cần kiểm tra để phát hiện các hiện tượng tan máu, nhiễm khuẩn...
Máu mang lại nhiều lợi ích và cứu sống người bệnh.
Máu vô cùng quý giá,vì vậy trách nhiệm của bạn là phải đảm bảo máu và chế phẩm máu được bảo quản đúng quy cách.
Xin chân thành cảm ơn