BANKA E SHQIPËRISË RAPORTI VJETOR · Grafik 15. kursi efektiv i këmbimit dhe kurset eur/lek dhe usd/lek 47 Grafik 16. ecuria e kredisë për ekonominë 48 Grafik 17. Zbërthimi

Raporti Vjetor, 2016

1 Banka e Shqipërisë

RAPORTI VJETOR

BANKA E SHQIPËRISË

*Motiv nga Kartëmonedha 100 Franka Ari, e vitit 1926.


2Banka e Shqipërisë

Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë,Sheshi “Skënderbej”, Nr.1, TiranëTel.: + 355 4 2419301/2/3; + 355 4 2419409/10/11Faks: + 355 4 2419408E-mail: [email protected]

Tirazhi: 270 kopjeShtypur nga sh.p.k.

www.bankofalbania.org



P ë r m b a j t j a

Misioni i Bankës së shqipërisë 7

Fjala e Guvernatorit 9

nGjarjet kryesore të vitit 2016 12

1. vepriMtaria e këshillit MBikëqyrës të Bankës së shqipërisë 17

2. vepriMtaria e Bankës së shqipërisë Gjatë vitit 27

2.1. politika monetare 272.2 operacionet monetare në tregun e parasë 512.3. stabiliteti financiar dhe ecuria e sistemit bankar 532.4 Mbikëqyrja bankare 592.5. emetimi i monedhës 672.6. sistemi i pagesave 702.7. administrimi i rezervës valutore 762.8. statistikat 802.9. kërkimi shkencor 832.10. integrimi evropian dhe bashkëpunimi ndërkombëtar 852.11. transparenca dhe komunikimi me publikun 892.12. edukimi i publikut dhe muzeu i Bankës së shqipërisë 92

3. ZhvilliMi i kapaciteteve institucionale 97

4. kontrolli i BrendshëM 103

4.1. Zhvillime të rëndësishme në aktivitetin e auditimit të brendshëm 1034.2. Zhvillime të rëndësishme të administrimit të rrezikut operacional në nivel banke 107

5. strateGjia aFatMesMe e ZhvilliMit të Bankës së shqipërisë 114

pasqyrat Financiare Më dhe për vitin e MByllur Më 31 dhjetor 2016 dhe raporti i audituesve të pavarur 119

shënime mbi pasqyrat financiare më dhe për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2016 127

shtojca statistikore 167



H a p ë s i r a i n f o r m u e s e

hapësirë informuese 1: procesi i hartimit, zbatimit dhe komunikimit të politikës monetare 30hapësirë informuese 2: Goditjet e ofertës dhe reagimi i politikës monetare 35hapësirë informuese 3: ndryshimet ligjore në funksion të rritjes së qëndrueshmërisë fiskale 42hapësirë informuese 4: ecuria e kreditimit – një vlerësim i ndikimit të kërkesës dhe ofertës për kredi 49hapësirë informuese 5: ligji për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka 63hapësirë informuese 6: projektet me Bankën Botërore në fushën e pagesave 75hapësirë informuese 7: Flukset që ndikuan rezervën valutore, gjatë vitit 2016 79hapësira informuese 8: politikat sociale dhe përgjegjësia shoqërore 100

p ë r m b a j t j a e t a b e l a v e

2. veprimtaria e Bankës së shqipërisë gjatë vitittabelë 1. kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor 33tabelë 2. Zërat kryesorë të bilancit të pagesave 44tabelë 3. struktura e operacioneve injektuese të likuiditetit nga Banka e shqipërisë 52tabelë 4. struktura e pronësisë së bankave 66tabelë 5. numri i bankave dhe subjekteve financiare të licencuara nga Banka e shqipërisë 67

4. kontrolli i brendshëmtabelë 6. kategoritë e Modelit të Maturimit të administrimit të rrezikut operacional sipas iorWG 111



p ë r m b a j t j a e G r a f i k ë v e

2. veprimtaria e Bankës së shqipërisë gjatë vititGrafik 1. norma e bazë e interesit dhe interesat e lehtësirave njëditore dhe normat e interesit për disa instrumente në lekë 29Grafik 2. inflacioni vjetor dhe objektivi. inflacioni në vendet e rajonit dhe në Be 32Grafik 3. hendeku i prodhimit, i normës së papunësisë, dhe inflacioni bazë 34Grafik 4. kontributi i inflacionit të importuar dhe të brendshëm në atë total vjetor 34Grafik 5. pritjet inflacioniste të bizneseve dhe të konsumatorëve dhe pritjet inflacioniste të agjentëve financiarë 35Grafik 6. rritja vjetore e pBB-së reale dhe kontributet e komponentëve të vlerësuar nga ana prodhimit. tendenca e vlerës së shtuar bruto reale në ekonomi dhe në sektorë 37Grafik 7. ecuria e kërkesës së brendshme, kontributet nga komponentët formues dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (tne) 38Grafik 8. ecuria e konsumit privat dhe e besimit në sektorin e tregtisë, si dhe treguesi i besimit konsumator 39Grafik 9. ecuria vjetore e investimeve në ekonomi 40Grafik 10. politika fiskale dhe pozicioni fiskal, 2003 - 2016 40Grafik 11. ndryshimet vjetore të zërave kryesorë fiskalë sipas kontributeve të kategorive kryesore, 2005-2016 41Grafik 12. kontributi i eksporteve reale neto në rritjen ekonomike 43Grafik 13. kurba e yield-eve në tregun primar dhe normat e interesit në tregun ndërbankar 45Grafik 14. ecuria e normave të interesit në lekë 46Grafik 15. kursi efektiv i këmbimit dhe kurset eur/lek dhe usd/lek 47Grafik 16. ecuria e kredisë për ekonominë 48Grafik 17. Zbërthimi i ndryshimit të rritjeve të kredisë në ndryshime të kontributeve të faktorëve të kërkesës dhe të ofertës 49Grafik 18. ecuria e ofertës monetare dhe depozitave në sistemin bankar 51Grafik 19. struktura e kartëmonedhës në qarkullim 68Grafik 20. struktura e monedhës metalike në qarkullim 68Grafik 21. kartëmonedha dhe monedha metalike të falsifikuara sipas prerjes në vitin 2016 70Grafik 22. ecuria e numrit dhe vlerës së transaksioneve të kleruara në aips 71Grafik 23. ecuria e numrit dhe të vlerës së transaksioneve të kleruara në aech 73Grafik 24. ecuria e numrit të instrumenteve të pagesave në vite 73Grafik 25. ecuria e përqindjes së llogarive të aksesueshme nga interneti ndaj totalit të llogarive, dhe ecuria e raportit të shfrytëzimit të llogarive të aksesueshme nga interneti 73Grafik 26. tregues të rezervës valutore sipas afatit të maturimit dhe monedhës 77Grafik 27. përbërja e portofolit të rezervës sipas renditjes dhe llojit të emetuesve 77

3. Zhvillimi i kapaciteteve institucionaleGrafik 28. raporti femra /meshkuj në drejtim 97Grafik 29. ndarja e punonjësve sipas nivelit të arsimimit 98Grafik 30. aktivitetet trajnuese sipas organizatorëve dhe sipas gjeografisë 98





misioni i bankës së shqiPërisë

si banka qendrore e shtetit, Banka e shqipërisë është autoriteti monetar i vendit dhe ka të drejtën ekskluzive: (i) të hartimit, miratimit dhe zbatimit të pavarur të politikës monetare. Objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve, që është kontributi më i mirë që mund të japë politika monetare për rritjen e qëndrueshme dhe afatgjatë ekonomike të vendit; (ii) të nxjerrjes e të qarkullimit të monedhës shqiptare, duke siguruar ruajtjen e besimit publik te paraja, përmes garantimit të cilësisë së kartëmonedhave dhe monedhave dhe plotësimit të sigurt dhe eficient të nevojave të ekonomisë për para; (iii) të mbajtjes e të administrimit të rezervave valutore të republikës së shqipërisë, si një garanci për përballimin e goditjeve të rënda në sektorin real të ekonomisë dhe në mbështetje të qëndrueshmërisë financiare të vendit.

si emetuese e monedhës kombëtare, Banka e shqipërisë nxit funksionimin normal të sistemit të pagesave me synim: sigurimin e qarkullimit të sigurt, të shpejtë dhe me kosto të ulët të parasë në ekonomi, parandalimin e rrezikut sistemik dhe ruajtjen e stabilitetit të institucioneve dhe tregjeve financiare.

Banka e shqipërisë promovon stabilitetin e sistemit financiar – besimin publik tek institucionet, tregjet dhe infrastruktura financiare – duke rregulluar, licencuar dhe mbikëqyrur bankat dhe institucionet e tjera financiare, si dhe duke identifikuar dhe analizuar rregullisht rreziqet dhe kërcënimet ndaj stabilitetit financiar.

Vizioni i bankës së shqiPërisë

Banka e shqipërisë synon të forcojë mirëqeverisjen me qëllim rritjen e besimit të publikut tek institucioni. kjo realizohet përmes:

a) forcimit të pavarësisë në përmbushjen e misionit dhe objektivave ligjorë, në përputhje me detyrimet që rrjedhin nga procesi i përafrimit gradual të legjislacionit dhe politikave tona me legjislacionin e Bashkimit evropian dhe sistemit evropian të Bankave qendrore;

b) rritjes së llogaridhënies përpara kuvendit dhe publikut të gjerë për përmbushjen e detyrave kryesore, objektivit kryesor dhe objektivave të tjerë ligjorë të Bankës së shqipërisë. kjo përfshin edhe adoptimin e standardeve më të mira të kontabilitetit dhe auditimit, publikimin e raporteve të rregullta financiare, si dhe sigurimin e integritetit të proceseve të auditimit të jashtëm dhe të brendshëm si elemente kyçe të llogaridhënies publike;

c) rritjes së transparencës mbi veprimtarinë e Bankës së shqipërisë, përmes një komunikimi të hapur dhe të qartë me publikun. Banka e shqipërisë do të marrë masat e duhura, në përputhje me ligjin dhe politikat e veta, për të rritur kuptueshmërinë dhe parashikueshmërinë e politikës monetare, për të përmirësuar llogaridhënien dhe për të forcuar besueshmërinë publike të institucionit.

GuvernAtori i BAnKës së shqipërisë, z. Gent sejKo

raporti vjetor, 2016

9 banka e shqipërisë

Fjala e GuVernatorit

i dashur lexues,

Banka e shqipërisë është një institucion kyç në jetën ekonomike dhe financiare të vendit. ajo është e ngarkuar me administrimin e monedhës kombëtare, me hartimin dhe zbatimin e politikës monetare, me rregullimin dhe mbikëqyrjen e sektorit bankar, me rregullimin dhe promovimin e sistemit të pagesave, si dhe me shumë detyra të tjera, të cilat kanë ndikim në ekonominë e financat kombëtare apo personale.

nëpërmjet politikave dhe instrumenteve të saj, Banka e shqipërisë ndikon vlerën e parasë dhe çmimin e huasë, nxit zhvillimin dhe mbështet qëndrueshmërinë e sistemit financiar, si dhe kontribuon në rritjen e qëndrueshme dhe në ruajtjen e ekuilibrave makroekonomikë të vendit.

Me kënaqësi konstatoj se viti që lamë pas shënoi hapa pozitivë në të gjitha drejtimet e mësipërme.

në fushën ekonomike, politika jonë monetare ka ndihmuar në fuqizimin e rritjes ekonomike, në përballimin e goditjeve dezinflacioniste që pësuam në tremujorin e parë dhe në krijimin e kushteve të përshtatshme për respektimin e inflacionit në një horizont afatmesëm.

në fushën financiare, sektori bankar bëri progres si në drejtim të pastrimit të bilanceve, ashtu edhe në drejtim të rritjes së kreditimit. po ashtu, ky sektor arriti të ruajë tregues të shëndetshëm likuiditeti, përfitueshmërie dhe kapitalizimi. paralelisht me të, gjatë vitit 2016, kemi fuqizuar më tej bazën ligjore, kuadrin rregullator dhe rrjetet e sigurisë së sektorit bankar, si dhe kemi zhvilluar më tej sistemin dhe infrastrukturën e pagesave.

këto arritje janë të prekshme, besoj, për një kategori të gjerë të aktorëve ekonomikë dhe shoqërorë të vendit.

përtej tyre, Banka e shqipërisë ka pasur një kontribut të qenësishëm edhe në mbështetjen e proceseve të integrimit evropian, në informimin e vazhdueshëm të publikut, në prodhimin dhe pasurimin e statistikave, në edukimin financiar, si dhe në shumë aktivitete të tjera që detajohen në këtë raport.

të gjitha këto arritje natyrisht nuk mund të bëhen pa një institucion të fortë, profesional, të motivuar dhe të përgjegjshëm. në vizionin e këshillit Mbikëqyrës të Bankës së shqipërisë, organi më i lartë drejtues, këto përbëjnë bazat afatgjata të suksesit.

në punën tonë gjatë vitit 2016 i kemi kushtuar rëndësi të madhe të gjitha dimensioneve të mësipërme.

Banka e shqipërisë e mbështet tashmë aktivitetin e vet në strategji afatmesme zhvillimi, të shoqëruar dhe detajuar në buxhete trevjeçare. sistemi dhe procedurat e brendshme të kontrollit dhe të monitorimit janë fuqizuar. ato i shërbejnë rritjes së llogaridhënies dhe komunikimit transparent me ligjvënësin dhe publikun në



tërësi. Bilancet tona financiare tashmë maten dhe raportohen në përputhje të plotë me praktikat më të mira botërore. Gjithashtu, Banka e shqipërisë ka vazhduar të investojë në kualifikimin dhe rritjen e profesionalizmit të personelit të saj.

i dashur lexues,

raporti vjetor që keni në dorë është një pasqyrë besnike e aktivitetit tonë gjatë vitit 2016. temat të cilat unë sa i ceka në këtë fjalë hyrëse janë trajtuar në mënyrë më të plotë në këtë raport. shpresoj që leximi i tij të shkojë përtej plotësimit të angazhimit tonë për transparencë. ai duhet të jetë një dritare e hapur komunikimi me bankën qendrore, për ta mbajtur institucionin në pozita pune dhe llogaridhënieje.

Gent sejko

Guvernator



Ngjarjet kryesore të vitit 2016




nGjarjet kryesore të Vitit 2016

• Aktivitetiekonomikuzgjeruame3.3%gjatënëntëmuajvetëparëtëvitit.Tëdhënatetërthortasugjerojnënjënormëtëngjashmerritjejeedhepërtremujorinekatërt.Zgjerimiiaktivitetitekonomikështëmbështeturkryesishtngazgjerimiikonsumitdheinvestimeveprivate,ndërkohëqëambientiijashtëmkaqenëipafavorshëmdhepolitikafiskalekapasurnjë natyrë konsoliduese.

• Pasnjëgoditjejeoferteecilandikoinëkahunrënësgjatëtremujorittëparë,inflacionishënoirritjenëpjesënembeturtëvitit.Normamesatareeinflacionitgjatëvitit2016ishte1.3%.Normaeinflacionitnëfundtëvititishte2.2%.Ecuriarritëseeinflacioniterdhisipasojëedobësimittëpresionevedezinflacionistengajashtëdheerritjessëpresionevengakërkesa e brendshme.

• Politikamonetarekavijuartëjetëlehtësuese.Normabazëeinteresituulme0.50pikëpërqindje,dukezbriturnënivelin1.25%.Gjithashtu,Banka e Shqipërisë ka ngushtuar korridorin e normave të interesittë tregut ndërbankar, ka intensifikuar komunikimin e kahut të pritur të politikës monetare, si dhe ka vazhduar injektimin e likuiditetit nëtregunndërbankar.Politikamonetarekasjellëlehtësiminekushtevetëfinancimit, duke ndihmuar rritjen ekonomike, shfrytëzimin më të mirë të kapaciteteveprodhuese,sidherritjeneinflacionitdrejtobjektivit.

• Politikafiskalekaruajturnatyrëkonsoliduese,ereflektuarnëreduktimine deficitit dhe të borxhit publik. Kjo politikë ka sjellë stimul të ulët fiskal nëekonomi,porkafavorizuaruljenekostovetëfinancimitpërsektorinprivat.

• Veprimtaria e sektorit bankar është e qëndrueshme. Treguesit elikuiditetit, rentabilitetitdhekapitalizimit,mbetenbrendaparametraverregullatorë të shëndetit. Sektori bankar zotëron kapital dhe likuiditet të mjaftueshëmpërtëpërballuarefektineluhatjevetëtregutfinanciardhegoditje likuiditeti.

• ZbatimiiPlanitKombëtarpëruljenehuavemeproblemekashënuarprogres të dukshëm. Në përputhje me angazhimet e saj, Banka e Shqipërisëkainiciuarndërmarrjenendryshimevetërëndësishmeligjore,ka ndërmarrë ndryshime në kuadrin rregullator, si dhe ka punuar për zgjidhjenekredivetëmëdhadheristrukturiminetyrejashtëgjyqësorit.

• Kuadri rregullator përmbikëqyrjen dhe stabilitetin financiar ka vijuartëpërshtatetmeparimeteKomitetit tëBazelitdhedirektivateKE-së.Ndër ndryshimetmë të rëndësishme veçojmë finalizimin e ligjit “Përrimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme” në banka, dhe rishikimin tërësor të kuadrit ligjor për funksionimin dhe mbikëqyrjen e shoqërivetëkursim-kreditit.



• NëpërmbushjetërekomandimevetëKomitetitKombëtartëSistemittëPagesave,përfundoi standardizimi i formatit tëurdhërpagesës, sipasstandardeve të SEPA-s. Ky është një hap i rëndësishëm në funksiontë rritjes së efikasitetit të përdorimit të instrumenteve elektronike tëpagesave.Nëkëtëdrejtim,urishikuakuadrirregullatorpërinstrumentetepagesaveelektronike,dukee sjellëatë nëpërputhjemedirektivate BE-së. Në bashkëpunim me Bankën Botërore kanë nisur projektet për matjen e kostos së instrumenteve të pagesave në Shqipëri, përpërfshirjen financiare të publikut, si dhe për remitancat.

• Në kuadër të përmirësimit të infrastrukturës për mbështetjen eadministrimittërezervësvalutore,uvunëzbatimversioniiriiSistemitpërAdministriminePortofolit(PATIIR3.1.).Kyversionsjellpërmirësimenë drejtim të përpunimit dhe mirëmbajtjes së të dhënave statike, tëautomatizimit të veprimeve dhe të reduktimit të shkallës së rrezikutoperacional.

• Nëdrejtimtëarritjessëstandardevendërkombëtarepërinfrastrukturëneraportimitdherritjenecilësisësëstatistikave,këtëvituvunëfunksionimsistemiiautomatizuariraportimitrregullatormebankatesistemit(ERRS).Përmestij,BankaeShqipërisëmundësonraportiminonlinetëbankavetë nivelit të dytë për të dhëna në funksion tëmbikëqyrjes, stabilitetitfinanciar dhe politikës monetare. Automatizimi ka prekur raportimin,kontrollin,përpunimindheshpërndarjenetëdhënavepërpërdoruesitbrenda Bankës.

• Për herë të parë, KëshilliMbikëqyrësmiratoi pasqyrat financiare nëpërputhje me Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar,duke përmbushur një nga prioritetet më të rëndësishme të Bankës së Shqipërisë.

• KëshilliMbikëqyrësmiratoipër herë tëparë PolitikëneAdministrimittë RrezikutOperacional, një kuadërgjithëpërfshirëspër identifikimin,vlerësimin,kontrollin,administrimindhendjekjeneintegruartërrezikutoperacionalnënivelinstitucioni.Gjatëvitituvunëzbatimaplikacionipër menaxhimin e automatizuar të auditimeve dhe të procesit tëmenaxhimit të rrezikut operacional, si dhe u ngrit njësia e dedikuar për ndjekjen e këtij rreziku.

• Në maj, u zhvillua konferenca me temë “Bankingu Digjital”, nëbashkëpunim me Shoqatën Shqiptare të Bankave dhe KomitetinKombëtar të Sistemit të Pagesave. Konferenca synoi promovimin eteknologjivebashkëkohorepërofrimineshërbimevedheproduktevetëpagesave.

• Nëqershor,uzhvilluaForumiIVFinanciar,nëbashkëpunimmeFMN-në. Këtë vit, diskutimet u përqendruan në çështjen e rigjallërimit tëkreditimit si një nga kriteret për mbështetjen e një rritjeje ekonomike të qëndrueshme. Në përfundim të këtij forumi, Banka e Shqipërisë, ShoqataShqiptareeBankave,MinistriaeFinancavedheMinistriaeEkonomisënënshkruannjëMemorandumMirëkuptimi,nëkuadrinetëcilit, institucionet nënshkruese angazhohen të marrin masa konkrete për tëpromovuarrritjeneqëndrueshmetëkredisë.



• Në tetor, u zhvillua konferenca vjetore me temë “Harmonizimi ipolitikësmonetaremestabilitetinfinanciar–objektivat,përgjigjetdhendërveprimi mes tyre në periudha pasigurie”, në bashkëpunim meQendrëneStudimevetëEvropësJuglindoretëUniversitetittëOksfordit.Kjo konferencë trajtoi optimizimin e koordinimit të objektivave tëbankaveqendrore,sidhetëkoordinimittëekonomivetëBallkanitmeatotëBE-sënëkushteterritjessëpasigurivendërkombëtare.



GU

VER

NAT

ORI

KËSH

ILLI

MBI

KËQ

YRËS

STRU

KTU

RA O

RGA

NIZ

ATIV

E E

BAN

KËS

SË S

HQ

IPËR

ISË

Sekr

etar

i iKë

shill

it M

bikë

qyrë

s

ZËV

END

ËSG

UV

ERN

ATO

R I P

ARË

Zyra

e

Zëve

ndës

guve

rnat

orit

të P

arë

Zyra

e

Zëve

ndës

guve

rnat

orit

të D

ytë

Krye

tari

i Kom

isio

nit

të P

roku

rimev

e

ZËV

END

ËSG

UV

ERN

ATO

R I D

YTË

INSP

EKTO

RI

I PËR

GJI

THSH

ËM

Kabi

neti

iG

uver

nato

ritD

epar

tam

enti

iBu

rimev

e N

jerë

zore

Dep

arta

men

tiJu

ridik

Dep

arta

men

tii K

ërki

mev

eD

epar

tam

enti

i Mbi

këqy

rjes

Dep

arta

men

ti i

Polit

ikës

Mon

etar

eD

epar

tam

enti

i O

pera

cion

eve

Mon

etar

eD

epar

tam

enti

i Sis

tem

eve

të P

ages

ave

dhe

Kont

abili

tetit

dhe

Fin

ancë

sD

epar

tam

enti

iTe

knol

ogjis

ë së

Info

rmac

ioni

t

Zyra

e In

spek

torit

të

Për

gjith

shëm

Dep

arta

men

ti i K

ontr

ollit

Dep

arta

men

ti i

Stat

istik

ave

Fina

ncia

reD

epar

tam

enti

i A

dmin

istr

imit

Dep

arta

men

ti i S

igur

imit

dhe

i Mbr

ojtje

sD

epar

tam

enti

i Em

isio

nit

dhe

Deg

ët e

Ban

kës

Dep

arta

men

ti i

Stab

ilite

tit F

inan

ciar



AnëtArët e Këshillit MBiKëqyrës

(në rresht të parë, nga e majta, në të djathtë)

zj. Denada prifti, Anëtare zj. natasha Ahmetaj, Anëtare

z. Gent sejko, Kryetarzj. elisabeta Gjoni, zëvendëskryetare

zj. ela Golemi, Anëtare

(në rresht të dytë, nga e majta, në të djathtë)

z. Dhori Kule, Anëtarz. Arben Malaj, Anëtarz. petraq Milo, Anëtarz. tonin Kola, Anëtar



1. VePrimtaria e këshillit mbikëqyrës të bankës së shqiPërisë

procesi i vendimmarrjes në Bankën e shqipërisë udhëhiqet nga parimet e ligjshmërisë, profesionalizmit, pavarësisë dhe transparencës. organi më i lartë vendimmarrës dhe mbikëqyrës i Bankës së shqipërisë është këshilli Mbikëqyrës. ky organ përbëhet prej nëntë anëtarësh të zgjedhur dhe të emëruar nga kuvendi i shqipërisë.

Veprimtaria e Këshillit Mbikëqyrës ushtrohet në përputhje me kompetencate përcaktuara në Ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”1 dhe në procedurat e parashikuara në rregulloren për organizimin dhe funksionimin e këtij organi. Këshilli ka përgjegjësinë përfundimtare për të hartuar e miratuar politikën monetare. Ai merr vendime për miratimin e rregulloreve e udhëzimeve përveprimtarinë bankare, për hartimin e strategjisë së Bankës së Shqipërisë, endër të tjera, për emërimet e drejtuesve të departamenteve, për strukturënorganizative,sidhepërpërmbushjenedetyrimevenëlidhjemeadministriminerrezikut.Nëveprimtarinëetij,Këshilliasistohetnganjëkomitetiposaçëm,të cilit i janë deleguar përgjegjësitë në fushat e auditimit të brendshëm dhe të jashtëm.

Disa nga ngjarjet kryesore në veprimtarinë e Këshillit për vitin 2016 janë:(i)miratimi ipasqyrave financiare tëBankës sëShqipërisënëpërputhjemeStandardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (SNRF); (ii) krijimi dhefunksionimi iNjësisë sëAdministrimit tëProjekteve; (iii) krijimi iKomitetitpërShpenzimet Kapitale; dhe (iv) krijimi i Njësisë për Administrimin e RrezikutOperacional.

Në vitin 2016, ka pasur një ndryshim në përbërjen e Këshillit. Në korrik,Kuvendivendosizgjedhjenenjëanëtaritëri,z.ArbenMalaj,nëvendtëzj.ErmelindaMeksi.Kyndryshimerdhisirezultatidorëheqjessëzj.Meksi.

këshilli si orGani më i lartë drejtues i bankës së shqiPërisë

Gjatë vitit2016,Këshilli zhvilloi15mbledhje. Tetëprej këtyrembledhjeveu përqendruan te shqyrtimi dhe miratimi i politikës monetare, të bazuara në 4 raporte tremujore dhe 4 raporte të ndërmjetme. Në këto mbledhje, Këshilli kamarrë vendimpër normënbazë të interesit.Duke filluarprejmuajit prill,vendimmarrjaështështrirëedhembidynormatetjerakryesoretëinteresitqëofrojnë lehtësi për administrimin afatshkurtër të likuiditetit për bankat: normën e depozitës njëditore dhe normën e kredisë njëditore.

1 ligji nr. 8269, datë 23.12.1997, “për Bankën e shqipërisë”.



Përtësiguruarnjëndarjeefektivetëpërgjegjësivepërstabilitetinmonetardheatëfinanciar,katërmbledhjetëtjerajanëpërqendruarnëtrajtimineçështjevetëlidhuramembikëqyrjenbankaredhestabilitetinesistemitfinanciar.Mbledhjetë veçanta janë zhvilluar edhepër: (i)miratimin e Raportit Vjetor2015; (ii)miratiminepasqyrave financiare;dhe (iii)miratiminebuxhetit tëBankës sëShqipërisë.

a. vendimmarrja

Këshilli ka kompetencë miratimin e të gjitha vendimeve, rregulloreve dheudhëzimevemezbatim tëpërgjithshëmqënxirrenngaBankaeShqipërisë.Gjatëvitit2016,janëmiratuar136vendime,prejtëcilave,82ishinaktetëmiratuara për herë të parë dhe 54 ndryshime ose plotësime aktesh ekzistuese. Këshillikamiratuar63rregullore(prejtëcilave26ishintëreja,35ndryshimerregulloresh ekzistuese dhe 2 ishin udhëzime), të ndara sipas fushave tëveprimtarisësëbankës.20prejkëtyreakteveishinrregulloretëbrendshmepërorganizimindhefunksioniminedepartamenteve.

Aktet e mësipërme janë nxjerrë në përmbushje të detyrave të Këshillit, siçpërcaktohennë LigjinpërBankëneShqipërisë, si: (i) stabilitetimonetar; (ii)licencimi, rregullimi dhe mbikëqyrja e bankave dhe institucioneve të tjerafinanciare;dhe(iii)ofrimiiinfrastrukturësfinanciare(emisioniikartëmonedhësdhemonedhës;shlyerjaepagesave,kleringuipagesavedheititujve,sidhembikëqyrjaesistemevetëpagesave).

b. organizimi i brendshëm

Ligji përBankëneShqipërisëpërcakton seKëshilli ështëpërgjegjëspër: (i)miratimine rregulloreve tëbrendshme tëbankës; (ii)përcaktimine strukturësorganizative;dhe(iii)miratiminedrejtuesvetëdepartamentevedhepërcaktiminekushtevetëpunësimitnëBankëneShqipërisë.Mbikëtëbazë,janëmiratuarndryshime në strukturën organizative (dhe në rregulloret e funksionimit) tëdisa departamenteve si: Departamenti i Burimeve Njerëzore, Departamentii Mbikëqyrjes, Departamenti i Emisionit dhe Departamenti i Sigurimit dheMbrojtjes.

Nëpërfundimtëperiudhavepërkatësetëprovës,Këshillimiratoiemërimine:(i)drejtorittëDepartamentittëBurimeveNjerëzore;(ii)drejtorittëDepartamentittëMbikëqyrjes; (iii) drejtorit tëDepartamentit tëAdministrimit; (iv)drejtorit tëDepartamentittëTeknologjisësëInformacionit;dhe(v)drejtorittëDepartamentittë Emisionit.

c. Buxheti

Ligji për BSH-në e ngarkon gjithashtu Këshillin me miratimin e buxhetit, tëpolitikavetëadministrimitdheproceduravetëpërdorimittëmjetevefinanciarepër realizimin e veprimtarisë operative të institucionit. Në korrik, u miratua



rregullorja e re për buxhetimin, e cila forcon bashkërendimin e procesit të hartimit tëbuxhetit,sidheplanifikimindhekontrollineshpenzimevekapitalenëBSH. Nëdhjetor,Këshillimiratoibuxhetin vjetor2017.Për herë tëparë,bazuarnë harmonizimin e kuadrit rregullativ të buxhetimit me praktikat më të miravendase dhe të huaja, buxheti përfshiu parashikimin për vitin pasardhës(2017)dhepërdyvitetemëpasshëm(2018dhe2019).BuxhetiumiratuanëpërputhjemeobjektivateStrategjisëAfatmesmetëZhvillimittëBSH-së,sidhemeparashikimetedepartamentevepër tëardhuratdheshpenzimetpërvitet2018dhe2019.Buxhetiafatmesëmpërmbanzëratëdetajuarpërvitineparëfinanciardhezërapërmbledhësdheorientuespërvitinedytëdhetëtretëpasardhës.PeriudhaplanifikueseebuxhetitafatmesëmpërputhetmeatotësistemitbuxhetortëRepublikëssëShqipërisë(ProgramiBuxhetorAfatmesëm).Buxhetiafatmesëmdotërishikohetçdovit.

këshilli si orGani më i lartë mbikëqyrës i bankës së shqiPërisë

Një vëmendje e veçantë, gjatë vitit 2016, i është kushtuar përgjegjësivembikëqyrëse tëKëshillitmbipolitikat,administrimindheoperacionet eBSH-së.Përsiguriminerespektimitkorrekttëligjitdheaktevetëtjeraqërregullojnëveprimtarinëepërditshmetëinstitucionit,Këshilliështëinformuarrregullishtngahallkat e kontrollit të brendshëm dhe të jashtëm.

a. kontrolli i brendshëm

Kontrolliibrendshëmështënjëveprimtariepavarurngaadministrimiqëofronvlerësim,raportimdheobjektivizëm,sidhepërfshinfunksionetepërputhshmërisë,auditimit të brendshëm dhe administrimit të rrezikut.

i. kontrolli mbi administrimin

Sipas ligjitpërBSH-në,GuvernatoripërgjigjetpërparaKëshillitpërzbatimine vendimeve të miratuara, si dhe për drejtimin, kontrollin dhe mbikëqyrjenmbiadministrimindheoperacioneteBSH-së.Administratorët(Guvernatoridhedyzëvendësguvernatorët)kanëinformuarçdomuajKëshillinMbikëqyrësmbizhvillimetekonomike,financiaredhemonetare,nëpërmbushjetëdetyrimeveligjore. Këshilli është informuar edhe mbi politikat e administrimit të institucionit dhemënyratepërdorimit tëmjeteve financiarepër realizimineveprimtarisëoperative të BSH-së.Çdomuaj është paraqitur informacionmbi pozicionindherezultatinfinanciartëBSH-sëdhembiecurinëeadministrimittërezervësvalutore.

ii. veprimtaria e komitetit të auditit

Në funksion të rritjes së eficiencës, funksionet e auditimit të brendshëm dhe të jashtëmbashkërendohenprejKomitetittëAuditit.Kykomitetështëpërgjegjës



për:(i)procesineraportimitfinanciar;(ii)sisteminekontrollittëbrendshëm;(iii)auditinebrendshëmdhetëjashtëm;sidhe(iv)përputhshmërinëmeaktetligjoredhe nënligjore në fuqi.

Komitetipërbëhetnga3anëtarëtëjashtëmtëKëshillit:z.PetraqMilo(Kryetar),zj. ElaGolemidhezj.DenadaPrifti.Anëtarët janëemëruar,mevendim tëKëshillit,nëmaj2015,përnjëperiudhë trevjeçare.Atamund të rizgjidhenvetëmnjëherë.Sirregull,KomitetiiAudititzhvillon,tëpaktën,katërmbledhjenë vit. Gjatë 2016-ës, Komiteti i Auditit u mblodh shtatë herë. Mbledhjetkanë për qëllim të lehtësojnë komunikimin ndërmjet anëtarëve të Komitetit,InspektorittëPërgjithshëmdhepunonjësvetëDepartamentittëKontrollit,sidheauditorittëjashtëmtëpavarur.Tëgjithambledhjetjanëzhvilluarpapraninëeadministratorëve.

KomitetiiAudititështëtakuarrregullishtmeInspektorinePërgjithshëm.NëkëtotakimeështëdiskutuarorganizimiiDepartamentittëKontrollitdheplanivjetoriauditimit.Njëvëmendjeeveçantë iështëkushtuarburimeve tënevojshmenjerëzoredhe financiarepërpërmbushjeneplanitvjetor.Si rezultat ikëtyretakimeve,anëtarëteKomitetitkanëkrijuarnjëkuptimmëtëqartëtësistemevetëkontrollittëbrendshëmdheadministrimittërreziqevenëBSH.

KomitetiiAudititdhe,mëpas,Këshillijanëinformuarrregullishtmbigjetjetdherekomandimeteauditimeve tëDepartamentit tëKontrollit, tëcilatofrojnënjëgarancitëpavarurmbiefektivitetindhecilësinëesistemevetëmësipërme.

Nëmars,KomitetiiAudititkaftuarauditorinejashtëm(KPMG)përtëdiskutuarmbiauditiminpërvitin2015dhecertifikiminepasqyravefinanciare.AnëtarëteKomitetit janë interesuarveçanërishtpërkuptiminekushteve tëangazhimittëauditimit–tëpërshkruaranëletrëneangazhimit–përfshirëedheobjektivineauditimitdhepërgjegjësitëeauditoritdheadministrimittëBSH-së.Komitetiështënjohurngaafërme:(i)strategjinëdherezultateteauditimit; (ii)aftësitëenevojshmepërpërmbushjeneprocedurave tëplanifikuara; (iii) shkallëneshfrytëzimittëpunëssëauditorëvetëbrendshëm;(iv)vlerësimineauditorit tëjashtëmpërraportiminfinanciarnëBSH;dhe(v)çdoçështjetjetërmerëndësitë dalë gjatë auditimit.

Takimet me drejtuesin e departamentit përgjegjës për financën janë përqendruar teecuriaepërgatitjessëpasqyravefinanciarenëpërputhjemeSNRF-tëdheshmangiet krahasuar me politikat ekzistuese kontabël të BSH-së, si dhe tecilësiadhekontrolliibrendshëmmbiraportiminfinanciar.Gjithashtu,KomitetiiAudititështëinformuarrregullishtngadrejtuesiidepartamentitpërgjegjëspërfinancën, mbi ecurinë e procesit të auditimit të jashtëm.

Sëfundi,në interes tëpërmirësimit tëvazhdueshëmtëpunësdheaftësive tëtij,Komiteti iAuditit kakryervizitapunedhekashkëmbyereksperiencëmehomologët e tij në institucione prestigjioze ndërkombëtare, si Banka e Francës dheBankaeHolandës.



iii. auditimi i brendshëm

Inspektori i Përgjithshëm dhe Departamenti i Kontrollit kontrollojnë dhe iparaqesin Këshillit raporte e rekomandime për llogaritë dhe regjistrat, si dhe përproceduratbuxhetore,kontabëldhekontrolleteBSH-së.

BazuarnëPolitikëneAuditimit tëBrendshëm,nëshkurt,Këshillimiratoi,përherë tëparë,planin vjetor të veprimtarisë së Inspektorit të PërgjithshëmdheDepartamentit tëKontrollit.KyplanishtemiratuarparaprakishtngaKomitetiiAuditit.

Plani vjetor i punës mbështetet në standardet ndërkombëtare të auditimittë brendshëm dhe në vlerësimin e përditësuar të rrezikut për funksionet eidentifikuaranëuniversinerishikuartëauditimit.Aireflektonedhesugjerimete Këshillit Mbikëqyrës, Komitetit të Auditit dhe administratorëve lidhur mefunksionet/proceset që nevojiten të auditohen, apo kërkesat për këshillim/investigimmbiçështjespecifike,sidhenëbuxhetinedisponueshëmpërvitin.

iv. administrimi i rrezikut

Nëkorrik,Këshillimiratoi,përherëtëparë,PolitikëneAdministrimittëRrezikutOperacionalnëBSH,njëkuadërgjithëpërfshirëspëridentifikimin,vlerësimin,kontrollin,administrimindhendjekjeneintegruartërrezikutoperacionalnënivelinstitucioni.Kydokumentpërcaktonobjektivat, burimetdheparimetbazë tëadministrimittërrezikut,vendosjenelinjavetëraportimit,sidhepërgjegjësitëenjësivetëpërfshira.Mbikëtëbazë,nëgusht,umiratuanrregullateorganizimitdhe funksionimit tëNjësisë sëAdministrimit të RrezikutOperacional.NjësiaështënëvarësitëInspektorittëPërgjithshëmdhepërgjigjetpërbashkërendimine veprimtarive për administrimin e rrezikut në BSH. Për këtë qëllim, njësiakontribuonnëmiradministriminepasigurivedheinformonprocesinvendimmarrësmbiadministriminerreziqeveqëmundtëpengojnëarritjeneobjektivave tëBSH-sëapotëkenëndikimenegativefinanciaredhe/osereputacionale.

b. kontrolli i jashtëm

SipasligjitpërBSH-në,pasqyratfinanciaretëBSH-sëauditohenngaauditorëtë pavarur të jashtëm, prej institucioneve audituese të njohura në arenënndërkombëtare,qëcaktohenngaKëshilli.Auditorëtshprehinopinioninetyre,nësepasqyratfinanciareparaqesinnëmënyrëtëvërtetëdhetësinqertësituatënfinanciaretëBSH-së,nëpërputhjemeSNRF-të.

v. kontrollori i pavarur i jashtëm

Auditori i jashtëmauditonpasqyrat financiare tëBSH-sëpër tëofruar siguritë arsyeshme se ato nuk kanë anomali materiale, si pasojë e mashtrimit apo gabimit.KjoimundësonauditorittëjashtëmnjërolkyçnëruajtjenebesimittëtregjevefinanciaredhepublikutnëpasqyratfinanciaretëBSH-së.



KomitetiiAudititkontribuonnëkëtëprocespërmeskomunikimitdhedialoguttëvazhdueshëmmeauditorinejashtëmgjatëgjithëciklittëauditimit.Kykomunikimpërqendrohetteçështjetkryesoretëdalagjatëauditimitdhemënyratezgjidhjessëtyre,sidhetepërfundimetmbiçështjeterëndësishmetëkontabilitetitdheauditimit.

vi. kontrolli financiar

Këshilli është njohur dhe ka diskutuar edhe raportin e Kontrollit të Lartë të Shtetit përvitin2015,përtësiguruarqërekomandimeteshprehuranëtërespektojnëparimin e pavarësisë institucionale të bankës qendrore. Gjithashtu, KëshilliështëinformuarperiodikishtmbimasatemarrangadepartamenteteBSH-sëpëradresiminekëtyrerekomandimeve.

lloGaridhënia dhe transParenca

Gjatëvitit2016,Këshillikapërmbushurrregullishtdetyrimetellogaridhëniessë Bankës së Shqipërisë ndaj Kuvendit dhe detyrimet e transparencës ndajpublikut,sistemitfinanciardhemediave.

Ligji për Bankën e Shqipërisë i jep Këshillit kompetencën për të miratuar të gjitha raportetqëBanka iparaqetKuvenditoseKëshillit tëMinistrave.KëtoraporteshpjegojnëvendimmarrjeneBankëssëShqipërisëdheperformancënerealizuarprejsajnëpërmbushjeneobjektivaveligjorë.

a. Miratimi i raportit vjetor

BankaeShqipërisëpërgatitraportindhepasqyratfinanciarenëfundtëçdovitifinanciar,tëcilatpublikohen,pasmiratimitngaKëshilli.Nëmars,KëshillimiratoidhedërgoinëKuvendRaportinVjetor2015,icilipërshkruangjendjenekonomiko-financiaretëvenditdheveprimtarinëeBankëssëShqipërisëgjatëvititnë fjalë.Raportipërmbantenjë informacion tëdetajuarmbirealizimineobjektivavetëBankëssëShqipërisënëfushënepolitikësmonetare,stabilitetitfinanciardhembikëqyrjesbankare, sidhepërdorimineburimevenjerëzoredhe financiare.

Përherëtëparë,RaportitVjetoriubashkëlidhnjëinformacionpërveprimtarinëdherezultatetvjetoretëDepartamentittëKontrollitpërperiudhënjanar-dhjetor2015. Ky është një hap i rëndësishëm në drejtim të forcimit të llogaridhënies së institucionit.

b. Miratimi i pasqyrave financiare

PjesëpërbërëseeRaportitVjetorishinedhepasqyratfinanciaredheopinioniiauditorittëpavarurtëjashtëm,bazuarnëauditiminekryernëpërputhjemeStandardetNdërkombëtaretëAuditimit.


23 Banka e Shqipërisë*Motiv nga Kartëmonedha 5 Franka Ari, e vitit 1926.

Miratimi i pasqyrave financiare në përputhje me SNRF-të ishte një ndërprioritetet më të rëndësishme të Bankës së Shqipërisë për vitin 2015, qëburontengaLigjipërKontabilitetindhePasqyratFinanciaredhengaLigjipërBankëneShqipërisë.AikaqenënjërekomandimivazhdueshëmiInspektorittëPërgjithshëm,misionevesafeguards AssessmenttëFMN-sëdheKontrollittëLartëtëShtetitndërvite.

c. shpërndarja e fitimit

Nëmars,KëshillimiratoipozicioninfinanciartëBankëssëShqipërisëpërvitin2015, në përputhjeme (SNRF), dhe shpërndarjen e fitimit. Fitimi neto ngaaktivitetiiBankëssëShqipërisëpërvitin2015ishte1,894,920,824.13lekë.Këshillivendosiveçiminngafitimitënjëfondirezervëprej800milionëlekëshpër të përballuar situata të papritura financiare me të cilat mund të përballet BankaeShqipërisë,tëcilatmundtëndikojnëveprimtarinënormaletësaj.

Ky fond u llogarit nga parashikimet e buxhetit trevjeçar 2016-2018 dhevlerësimetmbizhvillimetdhepasiguritënë tregjet financiarendërkombëtare,tëcilattregojnësekthimingainvestimetnëaktivetëdenominuaranëEurokamundësitëlartëtëjetënëterritornegativ.

d. raportimi për kuvendin dhe këshillin e Ministrave

LigjipërBankëneShqipërisëdetyronpublikimin,çdotremuaj,tënjëopinionitëdetajuarmbigjendjeneekonomisëdhe,çdogjashtëmuaj,tënjëdeklaratepërkërcënimetndajstabilitetit tësistemit financiar.Mbikëtëbazë,nëmuajtshkurt, maj, gusht dhe nëntor, Këshilli ka miratuar raportet tremujore të politikës monetare që përbëjnë instrumentin kryesor të llogaridhënies dhe transparencës në fushën e politikës monetare. Këto raporte paraqesin një tablo gjithëpërfshirëse tëzhvillimevetëfunditmakroekonomikedhefaktorëveqëndikojnënëecurinëeçmimevetëkonsumitnëvend.

Gjithashtu, në mars dhe në shtator, u miratuan raportet gjashtëmujore tëstabilitetit financiar, tëcilatparaqesinvlerësimeteBankëssëShqipërisëpërzhvillimet e sistemit financiar shqiptar, theksojnë rreziqet potenciale ndajstabilitetit financiardhejapinrekomandimenëlidhjememasatenevojshmepërtëreduktuarrreziqet.RaportetijanëdërguarKuvendit,KëshillittëMinistravedheinstitucionevetëtjeraqendrore.

veprimtaria e BaNkës së shqipërisë gjatë vitit





2. VePrimtaria e bankës së shqiPërisë Gjatë Vitit

2.1. Politika monetare

objektivi kryesor i politikës monetare në shqipëri është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. një mjedis ekonomik me çmime të qëndrueshme: (i) iu mundëson familjeve dhe bizneseve të marrin vendime të mirinformuara për konsum, kursime dhe investime; (ii) parandalon shpërndarjen e paparashikuar të të ardhurave; (iii) lehtëson shpërndarjen eficiente të burimeve në ekonomi; dhe gjithashtu, (iv) promovon stabilitetin financiar të vendit. në këtë mënyrë, politika monetare nxit rritjen e qëndrueshme dhe afatgjatë të vendit, duke dhënë një kontribut të rëndësishëm në mirëqenien ekonomike dhe shoqërore.

politika monetare e Bankës së shqipërisë ka si objektiv të saj ruajtjen e inflacionit rreth nivelit 3% në periudhën afatmesme. për përmbushjen e këtij objektivi, Banka e shqipërisë zbaton regjimin e shënjestrimit të inflacionit, ndërsa kursi i këmbimit përcaktohet lirisht nga raporti i kërkesës dhe ofertës për valutë në treg. në aspektin operacional, politika monetare realizohet nëpërmjet ndërhyrjes me instrumente indirekte në tregjet financiare.

ekonomia shqiPtare Pati një ecuri PozitiVe Gjatë Vitit 2016

Vëllimi i aktivitetit ekonomik erdhi në rritje, kapacitetet e pashfrytëzuara nëtregun e punës dhe të kapitalit u reduktuan, ndërsa treguesit kryesorë të stabilitetit ekonomikdhefinanciartëvenditshënuanpërmirësim.

SipastëdhënavetëINSTAT-it,ekonomiashqiptareurritme3.3%gjatënëntëmuajve tëparë të vitit. Tëdhënat indirekte sugjerojnënjënormë tëpërafërtrritjejeedhepërtremujorinekatërt.Zgjerimiiaktivitetitekonomikumbështetngarritjaekonsumitdheeinvestimeveprivate,ndërkohëqëambientiijashtëmvazhdon tëmbetet i pafavorshëm, kërkesa e huaj shfaqet e luhatshmedhepolitikafiskalevazhdontëjetëeorientuardrejtkonsolidimit.

Rritjaekërkesësagregateushoqëruamerritjetëpunësimitdhemenjëshfrytëzimmëtëplotëtëkapaciteteveprodhuesengabizneset.Përrrjedhojë,presionete brendshme inflacioniste u forcuan dhe inflacioni tregoi shenja të qarta të një lëvizjeje konverguesedrejtobjektivit. Inflacionimesatar i vitit2016 ishtenënivelin1.3%,ndërkohëqëvleraekëtijtreguesinëfundtëvititishte2.2%.

Konsolidimi fiskal solli reduktimin e deficitit dhe të borxhit publik. Ndonëse ky konsolidim nënkupton praninë e një stimuli të ulët fiskal, ai ndihmon përcjelljen e politikës monetare lehtësuese në tregjet financiare dhe kontribuon në uljen e kostovetëfinancimitpërsektorinprivat.



Deficitiillogarisëkorrenteuzgjerua,kryesishtnëreflektimtëimportevetëlartatëlidhurameprojektetemëdhanëfushënenergjetike.Megjithatë,kydeficitvazhdontëfinancohetnëmasënmëtëmadhengafluksejoborxhkrijuese,nëformëneinvestimevetëhuajadirekte.

Në aspektin financiar, të dhënat e disponuara sugjerojnë se situata financiare ebizneseveështëpërmirësuar.Gjithashtu,sistemibankarivenditruajtitreguestë mirë të likuiditetit, të përfitueshmërisë dhe të kapitalizimit.

Politika monetare lehtësuese ka qenë një kontribuues kryesor në përmirësimin e treguesve ekonomikë

Zhvillimet ekonomike të vitit2016umbështetën, ndër të tjera, nga rëniaenormavetëinteresitdhengakrijimiikushtevemëtëmiratëfinancimit.Dukemarrënjënatyrëedhemëtëfortëstimuluesegjatëvitit2016,politikamonetaree Bankës së Shqipërisë ka luajtur një rol primar në këtë drejtim. Kjo politikë u transmetuanëpërmjetinstrumentevetëmëposhtme:

− banka e shqipërisë reduktoi dy herë normën bazë të interesit gjatë gjysmës së parë të vitit, për një efekt kumulativ prej 0.5 pikësh përqindjeje, duke e zbritur atë në nivelin 1.25% në muajin maj. Norma bazëeinteresitmbetinëkëtënivelpërgjithëpjesënembeturtëvitit.Rritjaestimulitmonetarumotivuangapresionetefortadezinflacionistetëardhuranga tregjetehuaja.Ajo synoi reduktiminemëtejshëm tëkostove të financimitnëekonomidhesinjaliziminegatishmërisëdheaftësisë së Bankës së Shqipërisë për të respektuar përmbushjen e objektivittësajtëstabilitetittëçmimeve.

− Gjithashtu, banka e shqipërisë ngushtoi korridorin e normave të interesit në tregun ndërbankar, të përcaktuar nga interesat e kredisë dhe depozitës njëditore.Kjolëvizjesynoiuljeneluhatjevetënormavetëinteresitdhenjëpërcjellje më të mirë të politikës monetare në tregjet financiare.

− krahas tyre, banka e shqipërisë ka vazhduar të informojë publikun për ruajtjen e kahut stimulues të politikës monetare në të ardhmen. Përdorimiikëtijinstrumentiufuqizuamëtejgjatëvitit2016,nëpërmjetorientimit të publikut mbi afatet kohore për ruajtjen e kahut dhe intensitetit të stimulit monetar. Këto afate kanë qenë të lidhura dhe konsistente me parashikimetpërarritjeneobjektivit.Nëkëtëmënyrë,atoikanëshërbyerrritjes së transparencës dhe besueshmërisë së politikës monetare, çkajanëdheobjektivatërëndësishëmtëstrategjisësëzhvillimittëBankëssëShqipërisë.

− së fundi, për zbatimin e politikës së saj monetare, banka e shqipërisë ka vazhduar të furnizojë sektorin bankar me likuiditetin e kërkuar. BankaeShqipërisëkapërshtaturnëvazhdimësiafatetdheinstrumentetepërdorurapërinjektiminelikuiditetitmenevojatetregut.Likuiditetimesatariinjektuarnësisteminbankargjatëvitit2016kaqenë24miliardëlekë.



PolitikamonetareendjekurngaBankaeShqipërisëkarezultuarefektive.Uljaenormësbazëtëinteresit,kufizimiiluhatjevetëtyrenëafatineshkurtërdheorientimi ipritjeve tëagjentëve të tregutnëafatinemesëm,kanëndihmuarnëreduktiminenormavetëinteresitnëtëgjithasegmentetetregutfinanciar.Normatmesataretëinteresittëkredive,tëdepozitavedhetëbonovetëthesarit12-mujore në lekë, ishin përkatësisht 0.8, 0.5 dhe 1.5 pikë përqindje më të ulëtasënjëvitmëparë.

Efektet e politikës monetare në ekonomi u ndjenë në disa drejtime.

− së pari, ndonëse politikat e kreditimit të bankave vazhdojnë të mbeten konservatore, reduktimi i kostove të financimit ka ndihmuar në zgjerimin e kredisë në lekë.Portofoliikredisënëlekëpërsektorinprivaturritme10.2%gjatëvitit2016,ndërkohëqëkrediatotaleshënoinjërritjeprej3.2%.

− së dyti, nivelet e ulëta të normave të interesit kanë ndihmuar në reduktimin e kostove të shërbimit të kredive ekzistuese dhe në uljen e kostove të rifinancimit të tyre. Rënia e normave të interesit gjatëvitit 2016, i ka sjellë biznesit dhe familjeve kredimarrëse një kursimfinanciarnëintervalin1.7-3.4miliardëlekë2.

− së treti, normat e ulëta të interesit kanë mbështetur rritjen e konsumit privat në ekonomi, nëpërmjet inkurajimit të një sjelljeje të orientuar më tepër drejt konsumit dhe më pak drejt kursimit.

Të tre kanalet e mësipërme kanë ndihmuar në rritjen e kërkesës agregate dhe përshpejtiminerritjesekonomikegjatëvitit2016.Rikuperimiikësajtëfunditgjeti reflektimnë tendencën rritëse të inflacionitgjatëpjesës sëdytë të vitit,dukekrijuarparakushtetpër respektimineobjektivit tonëbrendaafatitkohorafatmesëm.2 Ky vlerësim bazohet në një skenar optimist dhe në një tjetër konservator të transmetimit të

rënies së normave referencë të tregut financiar në koston e shërbimit të kredisë.

Gra�k 1. Norma e bazë e interesit dhe interesat e lehtësirave njëditore (majtas) dhe normat e interesit për disa instrumente në lekë (djathtas)

Burimi: Banka e Shqipërisë.

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Norma bazë e interesit dhe interesat e lehtësirave njëditore

Norma bazë (repo 7-ditore)Interesi për kredinë 1-ditoreInteresi për depozitën 1-ditore

%

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Normat e interesit në lekë

Interesi i kredisë së reYield-i 12M i bonove të thesaritNorma bazë (repo 7-ditore)Interesi i depozitave të reja me afat

%



hapësirë inForMuese 1: procesi i hartiMit, ZBatiMit dhe koMunikiMit të politikës Monetare

Misioni dhe funksionet e politikës monetare Banka e shqipërisë ka të drejtën dhe përgjegjësinë ligjore për të hartuar e zbatuar politikën monetare. objektivi i politikës monetare është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. stabiliteti i çmimeve përkufizohet dhe përcaktohet në terma sasiorë në dokumentin e politikës Monetare si: arritja e ruajtja e inflacionit në nivelin mesatar prej 3% në periudhën afatmesme. për vende me regjim të lirë të kursit të këmbimit, si shqipëria, politika monetare nënkupton menaxhimin e normës bazë të interesit,3 e cila është norma me të cilën Banka e shqipërisë kryen operacione huamarrjeje dhe huadhënieje afatshkurtër me bankat tregtare. niveli i normës bazë të interesit shërben për të përcaktuar çmimin e likuiditetit afatshkurtër në tregun ndërbankar dhe për të orientuar të gjitha çmimet e tjera të produkteve financiare, me qëllim arritjen e objektivit. paralelisht me ruajtjen e stabilitetit të çmimeve, por gjithmonë e kushtëzuar prej këtij objektivi primar, politika monetare e Bankës së shqipërisë synon dhe reduktimin e luhatjeve afatshkurtra të ciklit të biznesit. përmbushja e këtyre objektivave nënkupton një kontribut të rëndësishëm të politikës monetare në nxitjen e rritjes së qëndrueshme ekonomike dhe në rritjen e mirëqenies.

Procesi i vendimmarrjes së politikës monetare

duke qenë se ndryshimet në normën bazë të interesit kërkojnë kohë për t’u materializuar në ekonomi, formulimi i politikës monetare duhet të jetë i orientuar nga e ardhmja. ai duhet të mbështetet në një proces analize e parashikimi të strukturuar, konsistent, eficient e transparent, i cili mban parasysh gjithë gamën e informacionit të disponuar në kohën e vendimmarrjes, si dhe ekspertizën e gjykimin e specialistëve të Bankës. produkti i këtij procesi është vlerësimi i gjendjes aktuale të ekonomisë, pritjet për ecurinë e saj në afat të mesëm, si dhe identifikimi i rreziqeve potenciale. në fund të këtij procesi, alternativa të ndryshme të politikës monetare studiohen për të përzgjedhur atë reagim, i cili është konsistent me arritjen e objektivit të inflacionit në afat të mesëm.

procesi i analizës, parashikimit dhe formulimit të politikës monetare shoqëron tetë mbledhje të këshillit Mbikëqyrës të Bankës së shqipërisë të dedikuara për vendimmarrjen e politikës monetare. ky proces fillon me analizën e informacionit të ri ekonomik, monetar dhe financiar, me synim vlerësimin e gjendjes aktuale të ekonomisë, si dhe evidentimin e devijimeve nga pritjet e mëparshme. procesi lëviz drejt përgatitjes së parashikimeve ekonomike dhe financiare, të cilat shërbejnë për përcaktimin e zhvillimeve të pritura, për identifikimin e rreziqeve potenciale dhe për vlerësimin e opsioneve të ndryshme të politikës monetare. kjo hallkë bashkërendon gjenerimin e parashikimeve afatshkurtra, të cilat modelojnë sjelljen e treguesve ekonomikë deri në harkun e katër tremujorëve, me ato afatmesme, të cilat shtrihen në një hark kohor 3-vjeçar. ky është horizonti kohor përgjatë të cilit efektet e politikës monetare kanë efektin maksimal në ekonomi. për gjenerimin e parashikimeve përdoret një portofol i shumëllojshëm modelesh ekonometrike, të cilat variojnë në strukturë, qëllim dhe përdorim.

3 Kjo normë është interesi që aplikohet në marrëveshjet e riblerjes me maturim shtatë ditë, në ankandet e rregullta javore të Bankës së shqipërisë.



Përmirësimet kryesore të procesit gjatë vitit 2016

përmirësimi i vazhduar i procesit të analizës e parashikimit të politikës monetare është në fokus të punës sonë dhe pjesë e objektivave tanë strategjikë.

Gjatë këtij viti, kujdes i shtuar i është rezervuar:

(i) zgjerimit të kapacitetit analizues të modeleve makroekonomike, nëpërmjet pasurimit të tyre me teknika bashkëkohore diagnostikuese e vlerësuese;

(ii) përditësimit e pasurimit të infrastrukturës ekonometrike në përdorim me përfshirjen e sektorëve të rinj, si dhe me ndërtimin e modeleve të reja, duke rritur shkallën e mbulimit të ekonomisë shqiptare;

(iii) bashkërendimit më të mirë të etapave në procesin parashikues, si dhe të integrimit më të mirë të rezultateve të tyre. rezultatet e kësaj pune janë materializuar në një platformë më të plotë e më të avancuar të ndërtimit të informacionit analitik dhe parashikues dhe kanë ndihmuar në një mbështetje më të mirë të hartimit dhe zbatimit të politikës monetare.

përmirësimi i këtij procesi ka përfituar nga puna kërkimore e punonjësve të Bankës, nga asistenca teknike në kuadër të marrëveshjeve të bashkëpunimit me FMn-në dhe me institutin e Gjenevës dhe sekretariatin e shtetit për Çështje ekonomike (seco), si dhe nga sinergjia e krijuar nga bashkëpunimi më i ngushtë brenda Bankës.

njëkohësisht është punuar për rritjen e njohurive mbi kanalet e transmetimit të politikës monetare, për pasurimin e gamës së treguesve dhe instrumenteve që përdoren në procesin e analizës e parashikimit, si dhe për rritjen e kuptueshmërisë së vendimmarrjes së politikës.

analiza ekonomike e monetare si dhe argumentet për vendimmarrjen e politikës monetare janë përcjellë në publik, nëpërmjet raporteve tremujore të politikës monetare, si dhe nëpërmjet deklaratave publike të Guvernatorit për parashikimet e inflacionit dhe të rritjes ekonomike. puna për të përmirësuar cilësinë, strukturën dhe qartësinë e tyre ka synuar rritjen e transparencës e llogaridhënies sonë, duke pasur si synim fundor rritjen e besimit të publikut në politikën monetare dhe në stabilitetin e çmimeve.

në shërbim të transparencës dhe optimizimit të vendimeve operacionale, këtë vit u rishikua edhe metodologjia për vlerësimin e rezervave valutore. në përputhje me politikën monetare dhe në mbështetje të qëndrueshmërisë financiare të vendit, Banka e shqipërisë synon të mbajë një nivel të mjaftueshëm të rezervave valutore. duke ndjekur praktikat më të mira botërore, metodologjia për vlerësimin e këtij niveli është plotësuar, duke marrë në konsideratë jo vetëm kritere për përballimin e goditjeve në sektorin e jashtëm të ekonomisë, por edhe koston oportune të mbajtjes së nivelit të rezervave valutore.



inFlacioni dhe zhVillimet kryesore ekonomike

ecuria e inflacionit dhe faktorët shpjegues

presionet e përgjithshme inflacioniste shënuan rritje gjatë vitit 2016. Goditjet e ofertës u pasqyruan në një rënie të përkohshme të inflacionit gjatë gjashtëmujorit të parë; më tej, dobësimi i tyre dhe përmirësimi i aktivitetit ekonomik rezultuan në rritje të këtij treguesi.

Inflacioni mesatar vjetor i vitit 2016 rezultoi në nivelin 1.3%. Profili i tij ukarakterizua nga një rënie e shpejtë në tremujorin e parë, një stabilizim në vleratëulëtagjatëtremujorittëdytëdherritjeprogresivenëtremujorinetretëdhe të katërt. Norma mesatare e inflacionit gjatë gjashtëmujorit të parë ishte nënivelin0.7%,ndërkohëqëajoegjashtëmujorittëdytëshënoivlerën1.9%.

Reduktimi i inflacionit në muajt e parë të vitit erdhi si pasojë e goditjevetë ofertës, të shprehura në rënien e inflacionit të çmimeve të ushqimeve tëpapërpunuara,tënaftësdhetëshërbimevetëlidhurametë.Rëniaeshpejtëeinflacionitnëfillimtëvititnukishtenjëdukurieveçuareekonomisëshqiptare:inflacioniiEurozonësdheivendevetërajonituluhatpoashtunëvlerashumëtëulëta,madjedhenegative,nëkëtamuaj.Ngaanatjetër,rritjaeinflacionitnëgjysmënedytëtëvititreflektoidobësiminegoditjevetëofertësdheforcimine presioneve të brendshme inflacioniste, si pasojë e ngushtimit të hendekutnegativtëprodhimit.

Vlerateinflacionitshënuanrritjenëpothuajsetëgjithakategoritëkryesoretëmallravedheshërbimeve.

Gra�k 2. In�acioni vjetor dhe objektivi (majtas). In�acioni në vendet e rajonit dhe në BE (djathtas)


0

0.005

0.01

0.015

0.02

0.025

0.03

0.035

0.04

0.045

0.05

2010M0

2

2010M0

82011M

02

2011M0

8

2012M0

22012M

08

2013M0

2

2013M0

8

2014M0

22014M

08

2015M0

2

2015M0

82016M

02

2016M0

8

in�acioni vjetorin�acioni mes. me bazë vjetore

objektivi

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

2

2.5

2015M1

2015M3

2015M5

2015M7

2015M9

2015M11

2016M1

2016M3

2016M5

2016M7

2016M9

2016M11

Shqipëria Vendet e rajonit BE



Ecuriaeinflacionitvijontëpërcaktohetnëmasënmëtëmadhengakontributiiinflacionittëçmimevetëushqimeve.Tëdykategoritëkryesoretëushqimeve,ato të përpunuara dhe ato të papërpunuara, pësuan një rënie të inflacionit gjatëgjashtëmujorittëparënëreflektimtërëniessëpërgjithshmetëçmimevetë ushqimeve në tregjet botërore. Më tej, inflacioni i tyre shfaqi shenjarikuperimi gjatë gjashtëmujorit të dytë, në përgjigje të rënies së presionevedezinflacionistengaçmimetehuajadhetëkostovemëtëlartaprodhuesenëindustrinëpërpunueseushqimorepërtregunvendas.

Tabelë 1. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje)

T4:14 T1:15 T2:15 T3:15 T4:15 T1:16 T2:16 T3:16 T4:16Ushqimetëpërpunuara(pp) 0.2 0.3 0.2 0.1 0.0 -0.4 0.1 0.4 0.6Bukëdhedrithëra(pp)* -0.1 0.0 0.0 0.0 -0.1 -0.2 -0.1 0.0 0.1Alkooldheduhan(pp) 0.3 0.3 0.3 0.3 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1Ushqimetëpapërpunuara(pp) 0.8 1.7 1.8 1.8 2.6 1.5 0.9 1.2 0.9Fruta(pp) 0.4 0.5 0.8 0.8 0.9 0.7 0.6 0.4 0.2Perime(pp) 0.2 1.1 0.9 0.9 1.7 0.8 0.3 0.8 0.6Shërbime(pp) 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 -0.1 0.0 0.2 0.0Mallrameçmimetërregulluara(pp) 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 0.1 0.1 0.1 0.0Lëndëdjegësedheenergji(pp) 0.0 0.0 0.0 0.0 -0.1 0.0 0.1 0.1 0.1Strehim(pp) 0.1 0.1 -0.1 0.0 -0.2 -0.2 0.0 0.0 0.0Mallrakonsumijoushqimor 0.0 -0.4 -0.2 -0.2 -0.3 -0.3 -0.3 -0.1 0.3Mallrakonsumiafatgjatë(pp) 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.1 0.1Indeksiiçmimevetëkonsumit(v/v%) 1.3 1.9 1.8 1.8 2.1 0.7 0.7 1.9 1.9

Burimi: instAt dhe Banka e shqipërisë. *në tabelë janë paraqitur disa nga grupet kryesore të kategorive.

Prirjerritësendoqiedheinflacioniikategorisë“Mallratëkonsumitjoushqimor”,i ndikuar kryesisht nga ecuria e çmimeve të karburanteve në vend. Pas njëperiudhetëgjatëmekontributnegativnëinflacionintotal(dhjetor’14–gusht’16),kjokategoriktheukahundrejtvleravepozitivenërritje.Kontributpozitivnëdymuajte fundit tëvititkagjeneruaredherritjaeçmimeve tëartikujvetë tjerë të kësaj kategorie4. Ecuria e çmimeve në kategorinë “Strehim” iurikthyekontributevetëlehtapozitivenëinflacionintotalngatremujoriidytëi vitit2016.Gjithashtu, inflaciondhekontributnë rritje,nëmuajte verës,ka shënuar edhe kategoria “Shërbime”, kryesisht nga rritja e çmimeve tëshërbimevetëtransportit5.

Përmirësimi i pozicionit ciklik të ekonomisë u reflektua në ngushtim gradual të hendekut negativ të prodhimit, duke forcuar presionet inflacioniste nga krahu i kërkesës së brendshme gjatë vitit 2016

Përmirësimi i kërkesës agregate dhe shfrytëzimi më i mirë i kapaciteteveprodhuesekushtëzuannjëtrajektorerritësetëinflacionitbazëgjatëvitit2016.

4 në kontributin në rritje të kategorisë “Mallra konsumi joushqimor” kanë ndikuar në periudha të veçanta edhe rritja e çmimit të sigurimit të detyruar të mjeteve motorike apo luhatjet e larta të çmimit të lëndës drusore për ngrohje.

5 në veçanti, vlen të përmendet rritja e çmimeve të transportit ajror, me një inflacion vjetor prej më tepër se 30% gjatë muajit gusht, por që më pas u stabilizuan në vlera më të ulëta.



Kytregueskaloingazonaevleravenegativegjatëgjysmëssëparëtëvititnëatëtëvleravepozitivenëgjysmënedytë,dukeilustruarforciminepresioneveafatmesme inflacioniste.

inflacioni i importuar rezultoi i moderuar, kundrejt rritjes së impulseve të brendshme inflacioniste

Inflacioni i importuar kontribuoime rreth66.5%nëformimineinflacionitmesatarvjetor.Kytreguesshfaqinjëluhatshmëritëlartëgjatëgjysmëssëparëtëvitit,dhe një sjellje më të qëndrueshme gjatë gjysmës së dytë. Nga ana tjetër, inflacioni i brendshëm vlerësohettëketëpërcaktuarrreth59%tëinflacionittotal gjatë periudhës prill-dhjetor 2016, i ndihmuar nga përmirësimi ciklik i ekonomisë.

Pritjet inflacioniste vijuan të gjenerojnë presione të dobëta inflacioniste

Pritjet inflacioniste sipas agjentëve dhe horizontevekohore6nukparaqitënsjelljetënjëtrajtshmegjatëvitit2016. Pritjet afatshkurta të konsumatorëve dhe tëagjentëvefinanciarëreaguanmëshumëndajvleravetë ulëta të inflacionit faktik të fillimvitit, porpritjet ebiznesevembetënrelativisht tëpandryshuara.Pritjetafatshkurtra të agjentëve financiarë rezultuan rreth1.9%, duke mbetur më lart sesa ato të bizneseve(1.5%)dhetëkonsumatorëve(1.3%).Nënjëhorizontafatmesëm,pasdydhetrevitesh,pritjetinflacionistetë vrojtuara pranë agjentëve financiarë rezultuan,përkatësisht, 2.2% dhe 2.4%. Ankorimi i mirë ipritjeve afatmesme pranë objektivit dhe reagimi ipakëtndajluhatjeveafatshkurtratëinflacionitfaktik,pasqyron besueshmërinë e politikës monetare.

6 pritjet inflacioniste janë një tregues i pamatshëm nga statistikat zyrtare. Banka e shqipërisë merr informacion sasior dhe cilësor për pritjet inflacioniste, përmes vrojtimeve periodike pranë bizneseve, konsumatorëve dhe agjentëve financiarë. informacioni sasior për pritjet inflacioniste merret pranë tre grupeve të agjentëve për horizonte afatshkurtra (pas një viti) dhe vetëm pranë agjentëve financiarë merret edhe për horizonte afatmesme (pas 2 dhe 3 vitesh). pritjet afatmesme përdoren si matës më i mirë i besueshmërisë në aftësinë që ka politika monetare për të sjellë inflacionin në objektivin e saj brenda horizontit kohor afatmesëm. Ato kanë rezultuar më racionale se pritjet afatshkurtra, të cilat karakterizohen nga dominanca e faktorit adaptiv (përshtatje e lartë me inflacionin e kaluar të publikuar).

Gra�k 3. Hendeku i prodhimit (%), i normës së papunësisë (pp)*, dhe in�acioni bazë (%)**

Burimi: INSTAT dhe llogaritje të BSh.Shënim: Të gjithë treguesit janë sheshuar me anë të mesatareve lëvizëse me 4 terma.*Hendeku i normës së papunësisë llogaritet si diferencë e normës natyrore të papunësisë me atë faktike të publikuar nga INSTAT, për të thjeshtuar interpretimin e kahut të njëjtë ose jo me hendekun e prodhimit i llogaritur në % të prodhimit potencial.**Treguesit përafrues të produktivitetit të punës dhe të kostove të punës për njësi të prodhuar, llogariten nga Banka e Shqipërisë duke përdorur informacionin e Statistikave Afatshkurtra (SASH, INSTAT, T3’2016). Në përllogaritjen e tyre përfshihen: indeksi i të punësuarve me pagesë, i xhiros dhe i fondit të pagave për

totalin e aktiviteteve të mbuluara nga SASh.

1.57%1.83%

3.25%

1.71%0.19% 0.10%

-0.16%0.15%

-4.0-3.0-2.0-1.00.01.02.03.04.0

-3.5-2.5-1.5-0.50.51.52.53.5

2009 T1

2010 T1

2011 T1

2012 T1

2013 T1

2014 T1

2015 T1

2016 T1

Hendeku i prodhimit (%, bm)

In�acioni bazë (%, bm)Hendeku i papunësisë (pp,bd)

Gra�k 4. Kontributi i in�acionit të importuar dhe të brendshëm në atë total vjetor

Burimi: INSTAT dhe llogaritje të BSh.

-1.5

-0.5

0.5

1.5

2.5

3.5

4.5

5.5

10_T1

10_T4

11_T3

12_T2

13_T1

13_T4

14_T3

15_T2

16_T1

16_T4

In�acioni i importuarIn�acioni i brendshëm In�acioni total



Gra�k 5. Pritjet in�acioniste të bizneseve dhe të konsumatorëve (gra�ku majtas) dhe pritjet in�acioniste të agjentëve �nanciarë (gra�ku djathtas)


0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

T1-09T3-09T1-10T3-10T1-11T3-11T1-12T3-12T1-13T3-13T1-14T3-14T1-15T3-15T1-16T3-16

In�acioni aktual zyrtar Biznese, pritje pas 1 vitiKonsumator, pritje pas 1 viti

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

In�acioni aktual zyrtarPritjet e agjentëve pas 1, 2 dhe 3 vitesh

hapësirë inForMuese 2: Goditjet e oFertës dhe reaGiMi i politikës Monetare

rënia e shpejtë e inflacionit në shqipëri gjatë tremujorit të parë të vitit 2016 ka reflektuar në masën dërrmuese goditje të ofertës. normat veçanërisht të ulëta të inflacionit në muajt shkurt dhe mars janë të lidhura me rënien e çmimeve të ushqimeve dhe të lëndës djegëse në tregjet ndërkombëtare. efekti direkt dhe indirekt i ndryshimit të çmimeve të këtyre mallrave në inflacionin total në vend ishte negativ. duke reaguar ndaj këtij zhvillimi, Banka e shqipërisë rriti intensitetin e stimulit monetar, duke reduktuar me 0.5 pikë përqindje normën bazë të interesit. ky reagim u vlerësua i mjaftueshëm për të garantuar respektimin e objektivit të inflacionit në afat të mesëm. kjo hapësirë informuese synon të hedhë dritë mbi konsideratat teorike që janë marrë parasysh në formulimin e reagimit të politikës monetare.

inflacioni i ofertës (i njohur edhe si inflacion i kostove) përjetohet në rastet e rritjes apo rënies së kostove. ekzistojnë një sërë faktorësh që mund të sjellin goditje në kostot e prodhimit. të tilla mund të jenë: rritja / reduktimi i kostove të lëndëve të para; rritja / reduktimi i kostos së punës për njësi (si pasojë e rritjes / reduktimit të pagave apo të reduktimit / rritjes së produktivitetit të punës); rritja / reduktimi i taksave dhe tatimeve; rritja / reduktimi i kostove të transportit etj. në ekonomitë e vogla dhe të hapura, ku produktet e importit zënë një peshë relativisht të madhe në strukturën e mallrave të konsumit përfundimtar, goditjet e ofertës mund të marrin edhe formën e rritjes së çmimit të mallrave të konsumit në partnerët tregtarë apo të goditjeve në kursin e këmbimit.

ndërsa reagimi i politikës monetare ndaj goditjeve të kërkesës është relativisht i qartë – një goditje pozitive apo negative mbi kërkesën agregate tenton të prodhojë respektivisht një shtrëngim apo një lehtësim të politikës monetare – reagimi ndaj goditjeve të ofertës kushtëzohet nga një gamë më e gjerë rrethanash dhe objektivash.



në analizë të parë, politika monetare tenton të injorojë goditjet e ofertës. ky (mos)reagim lidhet me të paktën tre arsye. së pari, goditjet e ofertës janë përgjithësisht kalimtare. si të tilla, ato nuk lenë gjurmë afatmesme dhe afatgjata në trajektoret e rritjes ekonomike dhe të inflacionit ose nuk mund të adresohen nga politika monetare për arsye të kohëvonesave të mekanizmit të transmetimit të saj. së dyti, në ndryshim nga goditjet e kërkesës, goditjet e ofertës përmbajnë në vetvete edhe një mekanizëm vetëkorrigjues. kështu, një goditje e ofertës që ul kostot e prodhimit (dhe inflacionin), rrit nga ana tjetër fuqinë blerëse të konsumatorëve dhe kërkesën agregate, duke kompensuar një pjesë të efektit të saj direkt. në rast të goditjeve rritëse të kostove të prodhimit dhe inflacionit, mekanizmi i mësipërm vepron në kahun e kundërt. së treti, efekti në kahe të kundërta që japin këto goditje mbi inflacionin dhe rritjen ekonomike shtron edhe dilema mbi funksionin e reagimit të politikës monetare, i cili zakonisht iu jep peshë si shmangieve të inflacionit nga objektivi, ashtu edhe shmangieve të ekonomisë nga ekuilibri.

pavarësisht këtyre konsideratave, goditjet e ofertës mund të gjenerojnë presione më afatgjata inflacioniste dhe të jenë legjitimisht subjekt i reagimit të politikës monetare, në të paktën dy raste. së pari, këto goditje mund të dëmtojnë (të ulin apo të rritin) pritjet inflacioniste. kjo mund të vijë si në rastin e zgjatjes në kohë të tyre, ashtu edhe në rast të një natyre adaptive (apo të orientuar nga e shkuara) të pritjeve inflacioniste (siç është dhe rasti i shqipërisë). dëmtimi (ulja apo rritja) i pritjeve inflacioniste është i barasvlershëm me një ndryshim të kushteve monetare në ekonomi (respektivisht, me shtrëngim apo lehtësim të tyre). së dyti, prania e mekanizmave indeksues në ekonomi (indeksim i ndërsjellë i çmimeve të konsumit dhe pagave) mund të gjenerojë efekte zinxhir në nivelin e kostove dhe çmimeve në ekonomi. të dy këto kanale mund të sjellin lindjen e fenomeneve të ashtuquajtura të raundit të dytë, të cilat tentojnë t’i bëjnë të qëndrueshme në kohë efektet e goditjeve të ofertës.

nisur nga sa më sipër, analiza dhe kuptimi i drejtë i shtrirjes, intensitetit dhe efekteve dytësore të goditjeve të ofertës merr rëndësi parësore për politikën monetare. sa më të forta të jenë këto elemente, aq më i fortë mund të jetë reagimi i politikës monetare. në rastin e shqipërisë, u vlerësua se efektet e raundit të dytë nuk do të ishin domethënëse: zgjatja në kohë e goditjeve të ofertës pritej e pakët dhe mekanizmat indeksues nuk ishin të pranishëm. në këto rrethana, kontrolli i pritjeve inflacioniste mori një rëndësi parësore në kontrollin e efekteve dytësore të goditjeve të ofertës. për këto arsye, Banka e shqipërisë e ka shoqëruar rritjen e stimulit monetar edhe me një komunikim të qartë dhe transparent të efekteve të pritura të tyre.

ecuria e aktiVitetit ekonomik

aktiviteti ekonomik rezultoi në rritje gjatë vitit 2016. rritja ekonomike pasqyroi kryesisht zgjerimin e konsumit dhe të investimeve private. ajo u reflektua në zgjerimin e sektorit të shërbimeve dhe të ndërtimit.

Produktiibrendshëmbrutourritme3.3%gjatënëntëmuajvetëparëtëvitit2016.7Rritjaekonomikeundikuanëmasënmëtëmadhengazgjerimiisektorit

7 të dhënat më të fundit për produktin e brendshëm bruto sipas metodës së prodhimit dhe të shpenzimeve të publikuara nga instAt i takojnë tremujorit të tretë të vitit 2016. rritja ekonomike vjetore gjatë tremujorit të parë, të dytë dhe të tretë të vitit 2016 rezultoi përkatësisht 3.3%, 3.4% dhe 3.1%.



tëshërbimeve8, kontributi i të cilit në rritje llogaritet rreth 2.2 pikë përqindje në periudhën në analizë. Ecuria e sektorit u mbështet nga të gjitha degët kryesore të shërbimeve, por kontributin më të lartë, prej 0.8 pikësh përqindjeje, edhanë shërbimet e lidhura me “Tregtinë, hotelet e restorantet, dhe transportin”. Pavarësishtngadalësimit të ritmeve rritëse,sektori indërtimitkavijuar të jetëkontribuuesikryesormidisaktiviteteveprodhuese,me0.5pikëpërqindje.9 Ky kontributmbetetmbivlerënmesatarepërperiudhën2009–2015dheështëmbështeturngainvestimetelidhuramendërtimetëreja.10 Ndërkohë, kontributi i aktivitetit industrial dhe i atij bujqësor në rritjen ekonomike të nëntëmujoritllogaritet i ulët, rreth 0.1 pikë përqindje.11

Nëlinjëmerritjeneaktivitetitekonomik,edhetreguipunësshënoipërmirësimgjatënëntëmujorittëparëtëvitit2016.12Punësimiurritmesatarishtme6.8%,pas rritjesme 5.2% në të njëjtën periudhë të një viti më parë.13 Kjo ecuri 8 Degët kryesore të shërbimeve janë: “tregti, hotele e restorante, transport”, “informacioni dhe

komunikacioni”, “Aktivitete financiare dhe të sigurimit”, “Aktivitete të pasurive të paluajtshme”, “Aktivitete profesionale dhe shërbime administrative”, “Administrata publike, arsimi dhe shëndetësia”, “Arte, argëtim, çlodhje, aktivitete të prodhimit të mallrave të familjeve për përdorim të vet e shërbime të tjera”.

9 Kjo reflekton në një masë edhe efektin nga krahasimi me një bazë më të lartë një vit më parë. Më konkretisht, në nëntëmujorin e parë të vitit 2015, vlera e shtuar e sektorit të ndërtimit u zgjerua me 14.0%, duke kontribuar me rreth 1.1 pikë përqindje në rritjen ekonomike të periudhës.

10 referuar indeksit të vëllimit në ndërtim i cili kategorizohet në ndërtime të reja, rikonstruksione dhe punime inxhinierike.

11 ecuria pozitive e prodhimit të degës “energji elektrike, furnizimi me gaz, avull dhe ajër të kondicionuar” rezultoi e pamjaftueshme për të kompensuar prirjen tkurrëse të industrisë nxjerrëse dhe tendencën ngadalësuese të industrisë përpunuese. si rezultat, kontributi i industrisë në rritjen vjetore të pBB-së vlerësohet rreth -0.02. ndërkohë, aktiviteti i bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit kontribuoi me 0.08 pikë përqindje në rritjen e pBB-së gjatë nëntëmujorit të vitit 2016, pas kontributit me 0.26 pikë përqindje në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

12 Analiza e punësimit dhe e papunësisë mbështeten në të dhënat e Anketës tremujore të Forcave të punës për grupmoshën 15 vjeç e lart.

13 tendencë rritëse në punësim shfaqin edhe të dhënat administrative, të ndikuara në një masë edhe nga procesi i formalizimit të ndërmarrë nga qeveria, duke filluar nga tremujori i tretë i vitit 2015 (të pasqyruar veçanërisht në rritjen e fortë të punësimit në sektorin privat jobujqësor deri në tremujorin e dytë të vitit 2016).

Gra�k 6. Rritja vjetore e PBB-së reale (në %) dhe kontributet e komponentëve të vlerësuar nga ana prodhimit (në pikë përqindje). Tendenca e vlerës së

shtuar bruto reale në ekonomi dhe në sektorëo

Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë. * Të dhëna paraprake. ** Një vlerësim i parë.o Indekset e vlerës së shtuar bruto reale për ekonominë dhe sektorët e saj janë llogaritur si shumë rrëshqitëse

e vlerave tremujore për katër tremujorë dhe bazohen në tremujorin e katërt të vitit 2010.

-2-10123456

2009

2010

2011

2012

2013

2014*

2015**

2016 9M**

Bujqësia, pyjet dhe peshkimi IndustriaNdërtimi ShërbimeTaksa neto PBB reale

60708090100110120130

2009 T4

2010 T4

2011 T4

2012 T4

2013 T4

2014* T4

2015** T4

Indekse 2010 T4 =100

Bujqësia, pyjet dhe peshkimi IndustriaNdërtimi ShërbimeVlera e shtuar bruto reale



i atribuohet në një masë më të madhe zgjerimit të punësimit në sektorët e shërbimeve. Dinamika e shpejtë rritëse e punësimit përcaktoi reduktimin evazhduartënormëssëpapunësisëgjatëvitit.Nëfundinemuajitshtator,normaepapunësisëqëndroinë14.7%oserreth2.5pikëpërqindjemëposhtësenëtënjëjtënperiudhëtëvitittëkaluar.14

Gjallërimi i investimeve dhe i konsumit privat kanë qenë faktorët përcaktues në rritjen ekonomike

Kërkesaebrendshmeuzgjeruame3.4%nënëntëmujorineparëtëvitit2016.15 Mbështetjakryesorekaburuarngarritjae investimeve,dukendjekursjelljene vitit tëmëparshëm.Kontributi përkatës në rritjene kërkesës sëbrendshmevlerësohet në 1.7 pikë përqindje. Zgjerimi i konsumit privat ka kontribuuargjithashtu në rritjen kërkesës së brendshme, duke shtrirë gamën e faktorëvembështetës të rritjes ekonomike dhe duke forcuar qëndrueshmërinë e saj. Konsumipublik kadhënënjëndikim të lehtëpozitivnë rritjenekërkesës sëbrendshme. Informacioni imarrënga treguesite tërthortë sugjeronpërecuripozitivetëkërkesëssëbrendshme,tëmbështeturngarritjaeinvestimevedheekonsumitprivat,edhegjatëtremujorittëkatërttëvitit.

14 të dhënat administrative paraqesin gjithashtu rënie të shkallës së papunësisë, por me ritme më të shpejta, duke reflektuar në një masë edhe efektet e ndryshimeve ligjore të hyra në fuqi, të cilat, ndër të tjera, synojnë identifikimin e saktë të asaj pjese të popullsisë të interesuar dhe të gatshme për t’u punësuar (ligji nr. 146/2015 “për punëkërkuesit”, datë 17.12.2015 dhe procedurat për zbatimin e tij, udhëzimi i Ministrit të Mirëqenies sociale dhe rinisë nr. 4, datë 15.2.2016, i publikuar në fletoren zyrtare të datës 22 shkurt 2016).

15 Kërkesa e brendshme përbëhet nga komponentët e konsumit final (ku përfshihen konsumi final i popullatës, konsumi final i administratës publike dhe konsumi i institucioneve jofitimprurëse) dhe të formimit bruto të kapitalit fiks. në terma të llogarive kombëtare, konsumi privat në këtë raport i referohet konsumit final të popullatës, ndërsa investimet janë ekuivalente me formimin bruto të kapitalit fiks.

Gra�k 7. Ecuria e kërkesës së brendshme, kontributet nga komponentët formues dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (TNE)

Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016-9M

Kontributet e komponentëve (p.p.) në rritjen vjetore të kërkesës së brendshme (%)

Konsum privat Konsum publikFormim kapitali Kërkesa e brendshme

-15

-10

-5

0

5

10

15

70

80

90

100

110

120

130

2010T1

2010T4

2011T3

2012T2

2013T1

2013T4

2014T3

2015T2

2016T1

2016T4

mesatare a-

gj=100

TNE (bm)Kërkesa e brendshme, rritje vjetore (bd)



konsumi privat kontribuoi pozitivisht në rritjen ekonomike të nëntëmujorit të parë.

Konsumi privat shënoi një rritje prej 2.2%gjatë nëntëmujorit të parë të vitit2016. Përshpejtimi i normës rritëse të konsumit privat gjatë vitit 201616 u favorizuangarritjaetëardhuravetëdisponueshmedhenganjëambientmepasiguri në rënie. Rritja e të ardhurave të disponueshme u ndikua kryesishtnga ecuria pozitive e punësimit dhe e fondit të pagave. Paralelisht me të,edhelehtësimiikushtevefinanciaredherritjaekredisë,mbështetënburimetefinancimittëkonsumitprivat.Treguesparaprijëssugjerojnëpërnormapozitiverritjeje të konsumit edhe gjatë tremujorit të katërt.

ashtu si edhe një vit më parë, investimet vijuan të jenë kontribuuesi kryesor i zgjerimit të kërkesës agregate gjatë nëntëmujorit të parë të vitit 2016.

Investimetshënuannjërritjevjetoreprej8%gjatënëntëmuajvetëparëtëvitit2016,pasrritjesme11%nëvitinparaardhës.Sipasstrukturëssëinvestimeve,tëdhënat indirekte tregojnëpër kontributpozitiv ngady kategoritë kryesoretë tyre: aktiviteti ndërtues dhe investimet në makineri dhe pajisje. Rritja einvestimevenëekonomiumbështetngakushtete lehtësuarafinanciare,ngapërmirësimi i shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve, nga rritja e besimit tëbizneseve,ngapërmirësimi igjendjes financiare të tyre, sidhenga rritjaeinvestimevetëhuajadirekte.

16 rritja e konsumit privat ishte 1% gjatë vitit 2015.

Gra�k 8. Ecuria e konsumit privat dhe e besimit në sektorin e tregtisë, si dhe treguesi i besimit konsumator


3.13.8

1.0

4.1

1.6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

2010T12010T32011T12011T32012T12012T32013T12013T32014T12014T32015T12015T32016T12016T3

Konsumi privatmes. rrëshqitëse 4 T

ndryshime vjetore

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

2011T1

2011T3

2012T1

2012T3

2013T1

2013T3

2014T1

2014T3

2015T1

2015T3

2016T1

2016T3

Konsumi privat, vmv, në %Besimi në tregti, në p.p.Besimi konsumator, në p.p.

mesatare rrëshqitëse



Politika fiskale ka vijuar të ruajë një profil konsolidues edhe gjatë vitit 2016.

Politikafiskaleshfaqinjëprirjekorrektuesegjatëvitit2016,ematerializuarnënjësuficitprimarprej0.7pikëshpërqindjejetëPBB-sëkundrejtdeficititprimarprej0.2pikëshpërqindjejetëPBB-sënëvitin201517. Konsolidimi fiskal është mbështeturkryesishtngarritjaetëardhurave,ndërkohëqëshpenzimetpublikeruajtënniveletëngjashmemenjëvitmëparë.

Pasvleravepozitivetëregjistruarapërbalancënbuxhetorenë11muajteparë,nëfundtëvitit2016,deficitibuxhetorrezultoirreth26.2miliardëlekë,menjë

17 të dhënat fiskale i referohen publikimit të Ministrisë së Financave, të datës 23 shkurt 2017.

Gra�k 9. Ecuria vjetore e investimeve në ekonomi


-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

2011T1

2011T3

2012T1

2012T3

2013T1

2013T3

2014T1

2014T3

2015T1

2015T3

2016T1

2016T3Formimi bruto i kapitalit4T mesatare rrëshqitëse

ndryshime vjetore në %

-25-20-15-10-505

10152025

2011T1

2011T3

2012T1

2012T3

2013T1

2013T3

2014T1

2014T3

2015T1

2015T3

2016T1

2016T3

Gjendja �nanciare e bizneseve, VBB, diferencë nga mesatarjaKredi për investime, vmv

Gra�k 10. Politika �skale dhe pozicioni �skal, 2003 - 2016*

Burimi: Ministria e Financave, INSTAT, llogaritje të sta�t të DPM.Gra�ku majtas tregon ndryshimet në de�citin primar (de�cit i përgjithshëm – shpenzime për interesa – efekti i masave me efekt të përkohshëm) në varësi të ndryshimeve në PBB-në nominale. Ndryshimet e de�citit primar nga një vit më parë të vendosura mbi boshtin horizontal tregojnë përkeqësim të pozicionit �skal,

ose impuls �skal pozitiv, dhe e kundërta.

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Financim i brendshëmFinancim i huajDe�cit buxhetor/PBB

2014

2015

2016

2003

2004

2005

20062007

20082009

2010

2011

2012

2013

-5.0

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

Impu

lsi �

skal

= Δ

De�

cit p

rimar

/PB

B

Ndryshim vjetor i PBB nominale

Politikë �skale lehtësuese

Politikë �skale konsoliduese



tkurrjeprej54.9%nëtermavjetorë.Kjomasëedeficitituvlerësuanërreth1.8%tëPBB-së,nga2.4%eplanifikuarsipasaktitnormativtëmuajidhjetor.Nivelimëiulët ideficitit ishtekryesishtpasojëerealizimit tëshpenzimevekorrentenënmasëneprogramuar.Rreth40%edeficititufinancuangahuamarrjanëtregun e brendshëm, ku shtesa në instrumente afatgjata kompensoi reduktimin eborxhittëbrendshëmmeafattëshkurtërmaturimi.Pjesatjetërufinancuangahuamarrja në tregun e huaj.

Shpenzimetpublikeshënuanvlerën29.1%tëPBB-së,nga29.3%njëvitmëparë.18Edhegjatëvitit2016,shpenzimetbuxhetorepatënnjëshpërndarjejotë njëtrajtshme, me një përqendrim të theksuar të tyre në tremujorin e fundit.19 Shpenzimetkorrenteprimarerezultuanrreth330.6miliardëlekëoserreth5.9%mëtëlartanëtermavjetorë.Shpenzimetkapitalearritënnë57miliardëlekë,nga58.7miliardëlekëtëplanifikuara,menjërënievjetoreprej9.6%.Atauvlerësuannë3.8%tëPBB-sënga4.4%njëvitmëparë.

Tëardhuratbuxhetorepërvitin2016arritënniveline404.8miliardëlekëveose27.3%ePBB-së,dukeregjistruarnjëpërmirësimtëraportitme0.9pikëpërqindjenganjëvitmëparë.Nëtermavjetorë,tëardhuraturritënme6.8%,kundikiminkryesoreshënuantëardhuratngasigurimetsociale,TVSh-ja,tatimimbi fitimin dhe taksat lokale. Faktorët që kanë përmirësuar dinamikën e të ardhuravekrahasuarmenjëvitmëparëvlerësohentëjenë:ndryshimetligjorembipërcaktiminepagavereferencëpërmënyrënellogaritjessëkontributevesocialepërprofesionetelira;rritjaetaksavelokale;procesiiformalizimit;si

18 Duke përjashtuar efektin e shlyerjes së detyrimeve të prapambetura në vitin 2015, me rreth 1.2 pikë përqindje.

19 tremujori i fundit i vitit mbarti rreth 33.5% të totalit të shpenzimeve.

Gra�k 11. Ndryshimet vjetore të zërave kryesorë �skalë (shpenzimet majtas dhe të ardhurat djathtas) sipas kontributeve të kategorive kryesore, 2005-2016*

Burimi: Ministria e Financave.Tek kategoria “Transferta” për shpenzimet buxhetore përfshihen të gjithë zërat e tjerë të shpenzimeve përjashtuar shpenzimet korrente e ato kapitale. Në vitet 2014 e 2015, kjo kategori u formua kryesisht nga

shlyerja e detyrimeve të prapambetura.

-10

-5

0

5

10

15

20

25

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Kontr. korrente, në pp

Kontr. kapitale, në ppKontr. transferta, në pp

Ndryshim vjetor shp. totale në %

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Kontr. grante

Kontr. tatimoreKontr. jo-tatimore

Ndryshim vjetor të ardhura, në %



dheambientimëi favorshëmekonomik20. Ky i fundit është manifestuar si në trajtën e kërkesës së brendshme të shtuar, ashtu edhe në fitime më të larta të kompaniveprivateepublike.

20 në fillim të vitit 2016, hyri në fuqi ligji i ndryshuar për mënyrën e llogaritjes së kontributeve të sigurimeve shëndetësore e shoqërore, sipas të cilit shuma e kontributeve për profesionet e lira do të bëhej sipas një intervali pagash referencë, në varësi të qytetit ku ushtrohej ky profesion. Ky ndryshim i ligjit së bashku me efektin e formalizimit të ekonomisë, ka gjeneruar një kontribut prej 2 pikësh përqindjeje në rritjen e totalit të të ardhurave për vitin 2016, nga 0.5 pikë përqindje një vit më parë.

të ardhurat nga tvsh-ja, si një tregues i tërthortë për ecurinë e konsumit dhe të investimeve në vend, kontribuuan me rreth 1.5 pikë përqindje në rritjen e totalit të të ardhurave, nga 0.5 në vitin 2015.

hapësirë inForMuese 3: ndryshiMet liGjore në Funksion të rritjes së qëndrueshMërisë Fiskale

efektet e krizës globale i vunë autoritetet fiskale përballë dilemës së përdorimit të hapësirave fiskale, në funksion të rigjallërimit të ekonomisë në afatin e shkurtër, dhe rikrijimit të këtyre hapësirave në afatin e gjatë nëpërmjet konsolidimit fiskal. në varësi të shëndetit financiar të sektorit privat, të nivelit të borxhit dhe të aksesit në tregjet financiare, shumë vende zgjodhën rrugën e konsolidimit fiskal, si një instrument për të reduktuar primet e rrezikut, për të rritur besimin në sistemin e tyre financiar, dhe për të krijuar hapësirat e nevojshme për përballimin e goditjeve të mundshme në të ardhmen.

edhe në shqipëri, politika fiskale ka ndjekur një rrugë konsolidimi gjatë tre viteve të shkuara. duke filluar nga viti 2016, angazhimi për ruajtjen e shëndetit të financave publike është sanksionuar edhe në ligj. kështu, me ligjin nr. 57/2016 të datës 2.6.2016, u miratuan disa shtesa në ligjin nr.9936 datë 26.06.2008, “për Menaxhimin e sistemit Buxhetor në republikën e shqipërisë”, të cilat synojnë rritjen e qëndrueshmërisë fiskale.

Më konkretisht këto amendime parashikojnë:

i) shënjestrimin e një trajektoreje rënëse për borxhin publik në terma të pBB-së në çdo vit buxhetor, deri sa ky raport të arrijë nivelin 45%i.

ii) parashikim të kujdesshëm të pBB-së nominale, duke mos tejkaluar projeksionet më të fundit të FMn-së në momentin e hartimit të planit buxhetor.

iii) planifikim në çdo ligj vjetor të buxhetit të një kontigjence prej 0.7% të totalit të shpenzimeve për të kompensuar efektin mbi borxh të goditjeve mbi kursin e këmbimit apo normave të interesit.

iv) rregull fiskal i artë, sipas të cilit deficiti buxhetor i planifikuar nuk duhet të tejkalojë masën e programuar të shpenzimeve kapitale.

v) kontroll mbi shpërndarjen e deficitit buxhetor gjatë viteve elektorale: deficiti buxhetor në fund të tremujorit të parë, të gjashtëmujorit e nëntëmujorit nuk mund të tejkalojë përkatësisht 30%, 55% dhe 80% të nivelit vjetor të planifikuar.

parashikimet e mësipërme ligjore konsiderohen si hap pozitiv për garantimin e qëndrueshmërisë së financave publike, për përmirësimin e disiplinës fiskale dhe për rritjen e kredibilitetit ndaj politikës fiskale. në mënyrë që konsolidimi fiskal të jetë i qëndrueshëm dhe i besueshëm, ai duhet të mbështetet nga adoptimi i rregullave fiskalë. rregullat fiskalë janë mekanizma institucionalë



që përmirësojnë disiplinën fiskale dhe ndikojnë në rritjen e kredibilitetit ndaj politikës fiskale. përforcimi i disiplinës fiskale i perceptuar nga aktorët e tregut ndihmon nga ana tjetër në uljen e primeve të rrezikut në ekonomi. ndërkohë, specifikimet e reja ligjore i hapin rrugë krijimit të hapësirave për ndjekjen e një politike fiskale kundër-ciklike në periudhat kur ekonomia pritet të ketë rritje të lartëii, duke i shërbyer në këtë mënyrë gjetjes së një ekuilibri mes përforcimit të disiplinës fiskale dhe rolit stabilizues të politikës fiskale.

i nga ky rregull përjashtohen vetëm rastet e fatkeqësive natyrore, ato të krizave financiare që kërkojnë ndërhyrje nga buxheti i shtetit, shpallja e luftës, apo rastet kur rritja ekonomike e parashikuar nga FMn-ja ≤ 1%, në kushtet kur borxhi publik ndaj pBB-së është më i vogël se 60%.

ii Më konkretisht është parashikuar që në vitet kur rritja reale ekonomike e parashikuar nga FMn-ja është më e lartë se 5%, deficiti buxhetor planifikohet nën masën 2% të pBB-së.

bilanci i shkëmbimeve tregtare me jashtë u përkeqësua, duke kontribuar negativisht në rritjen ekonomike për 9-mujorin e parë të vitit 2016.

Zgjerimi i deficitit të eksporteve neto dha një kontribut negativ në rritjen ekërkesësagregategjatënëntëmujorittëparëtëvitit2016.Faktoripërcaktuesnëkëtëdinamikëkaqenë rigjallërimi i importevenë funksion tënjëkërkesetëbrendshmemë të lartë.Eksporti totaluzgjeruame rreth11.5%në termavjetorë,iardhurkryesishtngarritjamerreth22.4%eeksportittëshërbimeve.Importiipërgjithshëmuzgjeruamerreth10.4%nëtermavjetorë,mekontributkryesor nga rritja e importit të mallrave me rreth 11.4%. Flukset financiaremenatyrë turistike kanëvazhduar tendencënezgjerimit,ashtu sikursegjatëvitit2015.Ngaanatjetër,kushtetepafavorshmetëkërkesëssëhuajdhetëçmimevendërkombëtarekanërezultuarnënjëpakësimtëeksportittëmallravemerreth15.4%nëtermavjetorë.Megjithatë,statistikatetregtisësëmallravedëshmojnëpërnjëgjallërimtëeksportevegjatëtremujorittëfundittëvitit2016,tëndikuarngarritjaeçmimevetëlëndëvetëparanëtregjet ndërkombëtare.

Deficitimëilartëieksportevenetokadhënëndikimparësor në zgjerimin e deficitit të llogarisë korrente gjatënëntëmuajvetëparëtëvitit.Zhvillimetpozitivenëllogarinëeshërbimevekanëqenëtëpamjaftueshmepër të kompensuar zgjerimin e lartë të deficitit në llogarinëemallrave.Ngaanatjetër,edhellogariaetëardhuravedytësore21 nuk ka ndihmuar, për shkak

21 llogaria e të ardhurave dytësore përfshin transfertat korrente të qeverisë qendrore, të individëve dhe të institucioneve jofitimprurëse në shërbim të ekonomive shtëpiake. “Dërgesat e emigrantëve” apo “remitancat” është zëri kryesor i kësaj llogarie

Gra�k 12. Kontributi i eksporteve reale neto në rritjen ekonomike (në pikë përqindje të PBB-së)*

Burimi: Banka e Shqipërisë. *Për vitin 2016, të dhënat janë për tre tremujorët e parë të vitit.

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

2014 2015 2016-9M

Importe (kontribut në pp)Eksporte (kontribut në pp)Eksporte reale neto ndaj kërkesës agregate (në pp)



tënjëecurierelativishttëdobëttëremitancave22. Në lidhje me llogarinë e të ardhuraveparësore23, deficiti përkatës rezulton i ngushtuar, kryesisht si pasojë e tëardhuravemëtëlartahyrësedhemëtëpaktadalësengainvestimetdirekte.

Financimi i deficitit të llogarisë korrente u mbështet në flukset valutore joborxh-krijuese

Profiliifinancimittëdeficitit tëllogarisëkorrentevijontëmbështetetnëfluksevalutore joborxhkrijuese, në formën e investimeve direkte dhe të hyrjeve nëllogarinëkapitale.Financimimeanëtëflukseveborxhkrijuesekarezultuardisimëiulëtkrahasuarmevitinekaluar.Nëfundtëvitit2016,stokuimjetevetërezervësvalutoreishteimjaftueshëmpërtëmbuluar7.2muajimportemallrasheshërbimeshdhe170%tëborxhittëjashtëmafatshkurtër.

Tabelë 2. Zërat kryesorë të bilancit të pagesave (në mln euro, nëse nuk tregohet ndryshe)

T2 '15 T3'15 T4 '15 T1 '16 T2 '16 T3'16LlogariaKorrente(nëmileuro) -163.2 -312.7 -397.7 -224.2 -353.8 -207.6/PBB-së(%) -6.0 -12.1 -14.7 -9.4 -12.6 -7.7Mallradheshërbime -360.6 -476.3 -564.5 -403.3 -555.2 -410.9 Eksporte, f.o.b. 705.9 785.0 714.7 608.5 716.8 926.9Importe,f.o.b. 1066.5 1261.4 1279.1 1011.9 1272.0 1337.8Udhëtimeneto 76.4 64.5 51.6 67.3 72.8 153.1Të ardhura parësore -12.9 -12.8 -34.2 10.0 -15.1 -6.5 Kredi 34.5 40.0 43.9 50.8 44.9 42.7Debi 47.4 52.8 78.1 40.7 60.1 49.2TëardhurangaID-neto -26.4 -27.7 -31.7 -3.8 -23.9 -21.7Të ardhura dytësore 210.2 176.4 201.0 169.1 216.6 209.8 Kredi 243.3 219.1 247.2 205.0 249.7 250.3Debi 33.0 42.6 46.2 35.9 33.2 40.5

Dërgesangaemigrantët-neto 161.7 139.7 153.9 135.7 153.6 159.1

Llogaria Kapitale 21.3 45.6 32.8 6.6 7.2 3.1Huamarrjeneto/Huadhënieneto -141.9 -267.1 -364.8 -217.7 -346.6 -204.5Llogariafinanciare(nëmileuro) -177.1 -126.6 -243.3 -163.7 -253.6 -71.9/PBB-së(%) -6.5 -4.9 -9.0 -6.8 -9.1 -2.7Investimedirekte -196.5 -248.1 -120.0 -143.6 -240.1 -276.4Investimeportofoli -66.8 -11.2 -172.1 107.5 -8.7 -2.1Derivativëfinanciarë 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0Investimetëtjera 70.0 -179.7 -120.3 -77.9 -4.8 262.7Mjeteterezervës 16.2 312.5 169.1 -49.6 0.0 -56.1Gabimedheharresa -35.2 140.5 121.5 54.0 93.0 132.7

Burimi: Banka e shqipërisë.

22 remitancat përjetuan një rigjallërim të konsiderueshëm në tremujorin e tretë dhe prirja konsiderohet pozitive edhe për tremujorin e fundit të vitit 2016.

23 llogaria e të ardhurave parësore përfshin të gjithë fluksin e fitimit prej stokut të mjeteve të investuar jashtë prej rezidentëve apo të investuar në shqipëri prej jorezidentëve. zëri kryesor i kësaj llogarie është “të ardhurat prej investimeve Direkte”.



treGjet Financiare dhe treGuesit monetarë

Zhvillimet në tregjet financiare gjatë vitit 2016 kanë reflektuar forcimin e kahut stimulues të politikës monetare, në prani të një niveli të lartë likuiditeti dhe të primeve të ulëta të rrezikut. lehtësimi i politikës monetare është përcjellë në të gjitha segmentet e tregut financiar dhe normat e interesit kanë vijuar rënien. në tregun valutor, monedha vendase ka ndjekur tendencë mbiçmuese kundrejt euros, të diktuar nga raportet e ofertës dhe kërkesës.

ulja e kostos së financimit në tregun financiar është shoqëruar me rritjen e kredisë në lekë. Megjithatë, dinamika e përgjithshme e portofolit vijon të kufizohet nga një rikuperim i ngadaltë i kërkesës për kredi dhe një ofertë e shtrënguar për segmente të caktuara.

Politika monetare është reflektuar në rënie të normave të interesit në tregun e parasë.

Normateinteresittëtregutndërbankarkanëardhurnërëniegjatëvitit2016,duke ndjekur drejtimin e politikësmonetare. Ato janë luhatur pranë normësbazë, në përputhje me objektivin operacional të Bankës së Shqipërisë24. Normamesatareditoreeinteresitnëkëtëtreguulnë1.37%nëvitin2016,nga1.92%qëshënontenjëvitmëparë,ndërsaajo7-ditorezbritinë1.37%,nga1.93%.Treguesiteluhatshmërisëpërinteresatetregutndërbankarkanëqenëtëngjashëmmenjëvitmëparë.25

24 objektivi operacional i Bankës së shqipërisë trajtohet më tej në kapitullin “operacionet në tregun financiar dhe administrimi i rezervës valutore”.

25 Devijimi standard i interesit ditor në tregun ndërbankar për këtë vit ishte 0.18 nga 0.15 që ishte në vitin 2015.

Gra�k 13. Kurba e yield-eve në tregun primar (majtas) dhe normat e interesit në tregun ndërbankar (djathtas)


0.00

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

3m 6m 12m

2v 3v 5v 7v 10v

kurba e yield-eve 2015 kurba e yield-eve 2016

norma bazë 2015 norma bazë 2016

0.00

1.50

3.00

4.50

6.00

7.50

01/12

10/12

08/13

06/14

04/15

02/16

12/16

1-ditore7-ditore

norma bazë (repo)



Në tregunprimar të letrave tëborxhit tëqeverisë,yield-et ebonovedhe tëobligacionevenëtermamesatarëqëndrojnënënnivelinevitittëkaluar.Ecuriae tyre gjatë vitit nuk ka qenë e njëtrajtshme; yield-et kanë ndjekur prirje të fortërënësenëpjesëneparëtëvititdheprirjerritësenëpjesënedytëtëtij.Krahas politikës monetare lehtësuese, kjo ecuri ka reflektuar dhe dinamikat ekërkesësdheofertëspër fondenë tregunprimar.Panoramëengjashmeushfaq edhe tek yield-eteobligacioneve.Nëtermamesatarë,yield-i i bonos 12-mujore është ulurme1.5pikëpërqindje nga viti i kaluar, ndërkohëqëyield-eteinstrumenteveafatgjatatëborxhitjanëulurme2.3pikëpërqindje.Kjodinamikëështëreflektuarnëzhvendosjenpërposhtëtëkurbëssëyield-evedhesheshiminesajnëkrahasimmenjëvitmëparë.

normat e interesit të kredive në lekë për bizneset dhe individët kanë vijuar të reduktohen.

Normat e interesit për kreditë dhe depozitat e reja në lekë kanë shënuar rënie tëmëtejshmegjatëvitit2016,duketejçuarplotësishtstimulinmonetartëBankëssë Shqipërisë. Situata e mirë e likuiditetit, primet e ulëta të rrezikut dhe rritja e konkurrencësmesbankave,kanëkrijuarkushtetëfavorshmepërpërcjelljenereduktimit tënormësbazënënormate interesit tëdepozitavedhe tëhuave.Normamesatareeinteresittëdepozitavetërejameafatnëlekëshënoi0.81%për vitin2016, nga1.35%që ishte në vitin2015.Norma e interesit përkreditënëlekëdhënësektoritprivatjofinanciarrezultoimesatarisht7.52%,nga8.07%qëshënontenëvitin2015.

Reduktimi i normave të interesit të kredive kaqenë ipranishëmnë tëgjithasegmentet kryesore. Individët kanë përfituar norma më të ulëta për kreditëhipotekare, me rreth 1.37 pikë përqindje, dhe për kreditë konsumatore, me rreth0.73pikëpërqindje.Normaeinteresitpërkreditëpërinvestimedhënë

Gra�k 14. Ecuria e normave të interesit në lekë


0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

kredi per investimekredi hipotekarekredi konsumatore

Norma e interesit për kreditë e reja në lekë, %(mesatare rrëshqitëse 6m)

-8.0

-6.0

-4.0

-2.0

0.0

09/11

03/12

09/12

03/13

09/13

03/14

09/14

03/15

09/15

03/16

09/1612/16

repo depozitakredi bono thesari 12-m

Ndryshim kumulativ nga shtator 2011, pp



bizneseve ka rënëme0.45pikë përqindje në krahasimme vitin e kaluar.Dinamika joezakonshmeeyield-evenë tregunprimar,evërejturgjatëvitit2016,nukkashkaktuarluhatjetështuarnënormateinteresittëkredive.

leku ka ndjekur ecuri mbiçmuese gjatë vitit 2016.

Monedhavendasekashfaqurecurimbiçmuesekundrejtmonedhavetëvendevepartneregjatëvitit2016.Kursieuro/lekrezultoimesatarisht137.4gjatëkëtijviti,menjëmbiçmimvjetorprej1.7%.Kymbiçmimudiktuangarritjaeofertëssëvalutës.

Përveçkësaj,kursieuro/leknëtregunvendaskapasqyruargjithashtunjëpjesëtë dinamikës së kursit euro/usd në tregun ndërkombëtar. Kështu, forcimi i dollarit amerikannë tregunndërkombëtar,është reflektuarvetëmpjesërishtnëkursinusd/lek,dukendikuarnënënçmiminemonedhësevropianekundrejt lekut26. Kursi usd/lek rezultoimesatarisht 124.1gjatë vitit 2016,me njëmbiçmimtëlekutprej1.4%.Nëtregunndërkombëtar,monedhaegjelbërumbiçmuamesatarishtme0.3%kundrejtmonedhësevropiane.

Lekuështëmbiçmuargjithashtuedhekundrejtmonedhavetëdyvendevetëtjerapartnere tregtare, renminbisë kineze dhe lirës turke. Kjo ecuri ka reflektuar më sëshumtinënçmiminefortëtëkëtyredymonedhavekundrejtdollaritamerikan.

26 përgjithësisht, ecuria e kursit usd/eur në tregjet ndërkombëtare reflektohet kryesisht në kursin usd/lek në vend – ndryshimet vjetore të vlerës së usd në lekë në tregun vendas janë pranë atyre të vlerës së usd në euro në tregun ndërkombëtar. në vitet 2013-2015, diferenca mes tyre është 0.1pp. në vitin 2016, kjo diferencë është rritur në 1.7 pikë përqindje.

Gra�k 15. Kursi efektiv i këmbimit dhe kurset eur/lek dhe usd/lek


-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

12/10

12/11

12/12

12/13

12/14

12/15

12/16

KNEKKREK

Ndryshimet vjetore të indekseve KNEK dhe KREK

85

90

95

100

105

110

115

120

125

130

135

140

130

132

134

136

138

140

142

144

12/11

12/12

12/13

12/14

12/15

12/16

Lekë/Euro (majtas)Lekë/USD (djathtas)

Kursi i këmbimit në tregun vendas

-12.0%

-10.0%

-8.0%

-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

lek/usd

lek/eur

lek/cny

lek/trl

KNEK

KREK

Ndryshim vjetor, %



Sipasmatjeveefektive,27lekushënoinjëmbiçmimmesatarvjetorprej3.2%nëtermanominalëdheprej3.7%nëtermarealë.

ndonëse mbetet ende i zbehtë, aktiviteti kreditues është përmirësuar disi, në linjë me pritjet tona dhe me zgjerimin e aktivitetit ekonomik gjatë vitit 2016.

Krediapërsektorinprivatështëzgjeruarmeritmetëpërmbajtura28.Rregulluarpër kreditë e nxjerra jashtëbilancit, kyportofol ka shënuar një rritje vjetoreprej3.2%,dukeshënuarnjërritjemëtëshpejtësenjëvitmëparë.Nëfundtëvitit,krediapërsektorinprivatvlerësohettëjetërreth37.3%ePBB-së,nëtënjëjtinnivelmevitinekaluar.Zgjerimiikredisëreflektonrritjenekredisënëlekë(10.2%)embështeturngarëniaenormavetëinteresit,ngaorientimiipolitikavetëbankavedrejtkreditimitnëmonedhënvendase,sidhengandërgjegjësimiiagjentëveekonomikëpër rrezikunekursit tëkëmbimit.Ecuriaekredisënëvalutë shfaqet negative (-1.6%), e ndikuar edhe ngambiçmimi i lekut ndajmonedhëseuro.Pastruarngakyefekt,portofoliikredisëpërsektorinprivatkashënuarnjërritjevjetoremerreth3.9%.

Zgjerimi ikredisëpërsektorinprivatevidentonecurinëemirë tëkredisëpërindividë(5.1%),enxiturngalehtësimiivazhdueshëmikushtevetëkreditimit,ngarritjaebesimitdhengapërmirësimetnëtregunepunës.Portofoliikredisëpërbizneseështërikuperuarmeritmemëtëpërmbajtura(2.4%),dukereflektuarofertën ende të shtrënguar, si dhe kërkesën e brishtë për financim nga ky segment.Sipasqëllimittëpërdorimit,vërehetrritjemëeshpejtëekredisësë

27 Kursi nominal efektiv i këmbimit (KneK/neer) llogaritet kundrejt monedhave të pesë partnerëve tregtarë kryesorë (itali, Greqi, Gjermani, turqi dhe Kinë, duke përdorur peshat përkatëse në tregti. Me qëllim përllogaritjen e kursit lira/lek dhe renmibi/lek, kursi zyrtar referues mbetet ai i lirës turke dhe renmibit kinez ndaj dollarit amerikan. Kursi real efektiv i këmbimit (KreK/reer) llogaritet në mënyrë të ngjashme si ai nominal, por merr parasysh edhe inflacionin në vend dhe në partnerët tregtarë.

28 të dhënat e kredisë i referohen të dhënave monetare dhe përfshijnë kredinë e dhënë për rezidentët. Gjatë vitit 2016, kreditë e nxjerra nga bilanci shënuan rreth 14.6 miliardë lekë.

Gra�k 16. Ecuria e kredisë për ekonominë


-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

2012 2013 2014 2015 2016

Kontribute vjetore në KSP

hipotekare konsuminvestime likuiditetKSP vmv

-3%

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

2012 2013 2014 2015 2016

Ndryshime vjetore të KSP (mld lekë dhe %)

valutë lekëvalutë real KSP nominal (bd)KSP total real (bd)



individëvepërkonsumdheblerjebanese,sidheekredisësëbiznesevepërqëllimeinvestimi.

hapësirë inForMuese 4: ecuria e kreditiMit – një vlerësiM i ndikiMit të kërkesës dhe oFertës për kredi

rritja e kredisë për sektorin privat në shqipëri u ngadalësua ndjeshëm pas krizës financiare të vitit 2008, dhe më tej akoma pas vitit 2011, duke shfaqur vetëm shenja të brishta rikuperimi. një situatë e ngjashme vërehet edhe në vendet e tjera të Ballkanit dhe në ato të evropës qendrore. kjo ecuri reflekton njëkohësisht kushte ende të shtrënguara të ofertës, diktuar edhe nga sjellja konservatore e bankave evropiane në tregjet e rajonit, si edhe kërkesës së dobët të sektorit privat për financim.

për të kuptuar më mirë arsyet pas kësaj ecurie të plogësht të kreditimit, u përditësua modeli mbi përcaktuesit e rritjes reale të kredisë në vendet e Ballkanit dhe të evropës qendrore i, duke shtuar vlerësimin për periudhën 2013 - 2016. nga rezultatet e modelit, mund të filtrojmë kontributin që japin faktorët e kërkesës (rritja ekonomike dhe shkalla e ndërmjetësimit ii) dhe faktorët e ofertës (rritja e depozitave, rritja e detyrimeve të huaja të sistemit bankar, norma e interesit dhe kreditë me probleme) në rritjen e kredisë iii. Grafiku i mëposhtëm paraqet këto kontribute në ndryshimin e rritjes së kredisë në periudhën 2009-2012 (p2) kundrejt periudhës 2005-2008 (p1) dhe në periudhën 2013-2016 (p3) kundrejt periudhës 2009-2012 (p2).

rezultatet ekonometrike sugjerojnë se reduktimi i fortë i ritmeve të rritjes së kredisë në shqipëri në vitet menjëherë pas krizës së 2008 (2009-2012) ka ardhur si pasojë e shtrëngimit të njëkohshëm të faktorëve të kërkesës dhe të atyre të ofertës, por në një masë më të madhe prej këtyre të fundit. tek faktorët e kërkesës, si ngadalësimi i rritjes ekonomike, ashtu edhe nevoja për të ulur levën financiare (hendeku pozitiv i ndërmjetësimit) kanë ndikuar thuajse në masë të njëjtë në reduktimin e rritjes së kredisë. tek faktorët e ofertës, ndikimin më të madh e kanë dhënë burimet e financimit, veçanërisht depozitat, pasuar nga

Gra�k 17. Zbërthimi i ndryshimit të rritjeve të kredisë në ndryshime të kontributeve të faktorëve të kërkesës dhe të ofertës

Burimi: Bankat qendrore dhe institutet statistikore përkatëse, llogaritje të autorëve.Shënim: Ballkani përfshin Serbinë, Maqedoninë, Kroacinë, Bullgarinë dhe Rumaninë. Në Evropën

Qendrore përfshihen Republika Çeke, Polonia dhe Hungaria.

-5.0

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

Shqipëria P2kundrejt P1

Shqipëria P3kundrejt P2

Ballkani P2kundrejt P1

Ballkani P3kundrejt P2

Evropa QendroreP2 kundrejt P1

Evropa QendroreP3 kundrejt P2

Faktorë të kërkesës Faktorë të ofertës100dlog

Kontribute në ndryshimin e rritjes së kredisë



rritja e kredive me probleme. reduktimi i normës reale të interesit të kredisë ka dhënë ndikim pozitiv, në reflektim të lehtësimit të politikës monetare të Bankës së shqipërisë. një panoramë e ngjashme karakterizon edhe vendet e tjera të Ballkanit dhe ato të evropës qendrore.

në periudhën 2013-2016 evidentohet një rikuperim i kërkesës dhe i ofertës krahasuar me vitet 2009-2012. Megjithatë, duhet vërejtur se, krahasuar me shtrëngimin e këtyre faktorëve në periudhën menjëherë pas krizës, rikuperimi i tyre në vitet e fundit është i vogël për shqipërinë, sikurse edhe për vendet e tjera të Ballkanit. tek faktorët e kërkesës, është kryesisht niveli i ulët i ndërmjetësimit financiar (hendeku negativ i ndërmjetësimit), i cili shpjegon rritjen e kërkesës për kredi. ndër faktorët e ofertës, rritja më e ngadaltë dhe më pas reduktimi i kredive me probleme ka rezultuar me ndikim pozitiv në kreditim, ndërkohë që rritja e financimit të huaj është balancuar nga ngadalësimi i depozitave vendase. norma reale e interesit ka dhënë një kontribut të vogël pozitiv, të njëjtë si edhe në periudhën e mëparshme.

rezultatet e mësipërme tregojnë se rimëkëmbja e ngadaltë e kredisë varet si nga oferta, ashtu edhe nga kërkesa për kredi, të cilat mbeten të dyja ndjeshëm nën nivelet e viteve përpara krizës financiare. Me rritjen e pritur të kërkesës për kredi, në ndjekje të përmirësimit të mëtejshëm të aktivitetit ekonomik, rikuperimi i ritmeve të kreditimit do të kushtëzohet nga oreksi i bankave për rrezik dhe shpejtësia e lehtësimit të ofertës bankare.

i Ky model, i vlerësuar fillimisht për periudhat 2005-2008 dhe 2009-2012, shpjegon rritjen e kredisë për sektorin privat nëpërmjet rritjes ekonomike, normës së interesit të kredisë, depozitave, huamarrjes së huaj të bankave, raportit të kredive me probleme, shkallës së ndërmjetësimit të sistemit bankar dhe kursit të këmbimit. Modeli përshkruhet në materialin studimor “përcaktuesit e rritjes së kredisë në vendet e evropës qendrore dhe juglindore” përgatitur nga erjona suljoti dhe sofika note. një version i shkurtuar i materialit gjendet i publikuar në përmbledhjen e Konferencës “Financial sector Development: policies to promote and strengthen local capital markets’” faqe 107.

http://graduateinstitute.ch/files/live/sites/iheid/files/sites/bcc/shared/docs/proceedings2_2_website.pdf

ii shkalla e ndërmjetësimit përfaqësohet nga raporti kredi/pBB.iii Faktorët e kërkesës dhe të ofertës, sipas modelit të ndjekur, nuk shpjegojnë ecurinë e

plotë të kredisë. Krahas tyre ndikojnë edhe një sërë faktorësh të tjerë (rreziku specifik i vendit, zhvillimi institucional, zhvillimi i sistemit bankar etj.), efekti i të cilëve përmblidhet në faktorin specifik të çdo vendi.

ecuria e mjeteve monetare ka reflektuar kërkesën e moderuar për financim nga sektori privat, si dhe natyrën konsoliduese të politikës fiskale.

Ofertamonetareështëzgjeruarmeritmetëmoderuara,tëngjashmemeatotënjëvitimëparë.Rritjaemasësmonetareështëmbështeturngarritjaemjetevevalutorenetotësistemitbankar,porajoështëkushtëzuarngarritjaengadaltëekërkesëssëbrendshmepërfonde.Treguesiiparasësëgjerë,agregatiM3,përshpejtoirritjenetijgjatëvitit,dukekaluarnganjënormëmesatarerritjejeprej0.9%nëgjashtëmujorineparë,nënjënormërritjejevjetoreprej3.9%nëfundtëtij.Strukturaeparasëështëzhvendosurmëtejdrejtkomponentitlikuid,kryesishtnësajëtërritjessëshpejtëtëdepozitavepaafat.



zgjerimi i depozitave në sistemin bankar vijon të reflektojë rritjen e shpejtë të depozitave likuide.

Sistemibankarkavijuartëtërheqëdepozitateagjentëveekonomikë,sidomosatonëmonedhëtëhuaj.Stokuidepozitavenëfundtëmuajitdhjetorrezultonrreth4.9%mëi lartënë termavjetorë,dukeqenërreth73.7%iPBB-sëoserreth1.1pikëpërqindjemëilartësenjëvitmëparë.Zhvillimetsipasstrukturëskohoreevidentojnëzhvendosjedrejtdepozitavepaafatdhe,nënjëmasëmëtëulët,drejtdepozitavemeafatmaturimimbidyvjet.Kyvitështëkarakterizuarnganjëecuriemirësiedepozitavetëindividëve,ashtuedhetëbizneseve,menjërritjemesatarevjetorerespektivishtprej1.9%dhe7.6%.

2.2 oPeracionet monetare në treGun e Parasë

Banka e shqipërisë e zbaton politikën e saj monetare nëpërmjet përdorimit të instrumenteve indirekte të tregut. këto instrumente përfshijnë operacionet në treg të hapur, lehtësitë e përhershme dhe rezervën e detyruar. operacioni kryesor i tregut është marrëveshja e riblerjes dhe e anasjelltë e riblerjes me maturim shtatëditor, norma e interesit e së cilës përbën dhe normën bazë të interesit.

oPeracionet në treG të haPur

Operacionetetreguttëhapurjanëtëklasifikuaranëtrenënndarje:operacionikryesore,operacionerregulluesedheoperacionestrukturore.Atopërdorenpëradministrimin afatshkurtër të likuiditetit në tregun e parasë, me qëllim kryesor përmbushjen eobjektivit operacional tëBankës sëShqipërisë - orientimin enormaveafatshkurtra të interesit të tregut ndërbankarpranënormësbazë tëinteresittëBankëssëShqipërisëdhekufizimineluhatjevetëtyre.

Gra�k 18. Ecuria e ofertës monetare dhe depozitave në sistemin bankar


-10

-5

0

5

10

15

20

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Kredia për ekonominë*

Pretendime ndaj qeverisë neto

Mjete valutore neto

Të tjera neto*

M3, ndryshim vjetor në %

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Depozita pa afat (mld lekë)

Depozita me afat (mld lekë)Dep.monetare, ndr.vjetor, në % (bd)

Dep.Total, ndr.vjetor, në % (bd)



Sikursenëdyvitetemëparshme,normaeinteresitnëtregunndërbankarditorështë luhatur shumë pranë normës bazë, me një shmangie prej 0.07 pikësh përqindjejegjatëvitit2016.Normamesatareeinteresitnëtregunndërbankarjavorkaqenërreth6pikëpërqindjejenënnormënbazë,pormenjëluhatshmërimëtëmadhengavitiikaluar.Përtëdytinvit,tepricastrukturoreelikuiditetitnënjë pjesë të sistemit bankar ka nxitur tregtim të likuiditetit në tregun ndërbankar nën normën bazë të Bankës së Shqipërisë. Tregtimet në tregun ndërbankar me afatmëtëgjatësenjëjavëkanëqenëmjafttërrallaedhegjatëvitit2016.

Gjatë vitit 2016, likuiditeti mesatar i injektuar nga Banka e Shqipërisënëpërmjetoperacionevenë tregunehapur kaqenë rreth24miliardë lekë,kundrejt29.50miliardëlekëvenëvitin2015dhe24.50miliardëlekëvenëvitin2014.Nevojapërlikuiditetesistemitbankarkaardhurnërritjegjatëvititprejnivelitmesatar10miliardë lekënë tremujorineparë të vitit, nënivelinmesatar 30 miliardë lekë në tremujorin e fundit.

Tabelë 3. Struktura e operacioneve injektuese të likuiditetit nga Banka e Shqipërisë

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016Instrumentikryesor 55% 58% 74% 55% 60% 64% 55% 80.7%Injektimetafatgjata 45% 42% 26% 45% 40% 36% 45% 19.3%Burimi: Banka e shqipërisë.

Gjatë vitit2016,BankaeShqipërisë ka kryeroperacione strukturore,dukeblerë dhe shitur bono thesari tëMinistrisë së Financave, me qëllim uljen ezotërimitnëdisaemetime3-dhe6-mujore,kupërqendrimikaqenëmbi60%.SasiatotaleebonovetëthesarittëzotëruarangaBankaeShqipërisënukkandryshuarprejfundittëvitit2015,vitgjatëtëcilitportofolipësoirënie.

lehtësitë e Përhershme

Lehtësitë e përhershme – depozita njëditore dhe kredia njëditore pranë Bankës së Shqipërisë - i shërbejnë bankave të nivelit të dytë për të administruarlikuiditetin në bazë ditore, si dhe përcaktojnë një korridor në të cilin luhaten normateinteresitnëtregunndërbankar.Kykorridorungushtuanëprilltëvitit2016 nga 3.50 pikë përqindje në 2.50 pikë përqindje dhe, që nga ulja e fundit e normës bazë të Bankës së Shqipërisë në muajin maj, depozita njëditoreështënënivelin0.25%dhekredianjëditoreështënënivelin2.25%.Gjatëvitit2016, instrumenti idepozitësnjëditoreështëpërdorurmëshpeshngabankat,pornëvleramesatareditoremëtëulëtasenjëvitmëparë(110rastemenjëvlerëmesatare2.9miliardëlekë).Injëjtitrendvërehetedhepërpërdoriminekredisënjëditore,instrumenticilipërdoretrrallëngabankat(25rastemenjëvlerëmesatare1.7miliardëlekë,gjatëvitit2016).

rezerVa e detyruar

Niveli i rezervës së detyruar aplikohet në masën 10% mbi depozitat derinëdy vjet të bankave të nivelit të dytë, nëmonedhat Lek, EurodheDollar



Amerikan.Rezervaedetyruarnëlekëështëinstrumentipolitikësmonetareqësynonrregulliminelikuiditetitnësisteminbankardhestabiliziminenormavetëinteresit.BankaeShqipërisëilejonbankattëpërdorinderinë40%tërezervëssëdetyruarnë lekënëbazëditore,mekushtinembajtjessënivelitmesatarmujortërezervëssëdetyruarjomëtëvogëlseniveliipërcaktuarpërtë.

Ecuriae rezervës sëdetyruarkandjekurecurinëebazës sëdepozitaveqëjanësubjektikëtijinstrumenti.Normaeremunerimittërezervëssëdetyruarnëlekë ka pasqyruar ecurinë e normës bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë (70%enormësbazë).Dukefilluarngamuajishtator2016,bankatpaguajnëpërrezervënedetyruarnëeuronjënormëinteresitëbarabartëmenormënedepozitëssëBankësQendroreEvropiane.

Normateinteresit tëremunerimit tërezervavetë tepërtanë lekëdhedollarëamerikanëkanëvijuartëjenë0%gjatëvitit2016.Ngaanatjetër,normaeinteresit të remunerimit të tepricave tëgjendjesnëeurokandryshuar.Ajoupërcaktua 0.25 pikë përqindje më e ulët se norma e interesit të depozitës së BankësQendroreEvropiane.

2.3. stabiliteti Financiar dhe ecuria e sistemit bankar

stabiliteti financiar konsiderohet i përmbushur kur sistemi financiar është në gjendje të realizojë një shpërndarje eficiente të burimeve, duke vlerësuar dhe kontrolluar rreziqet financiare. roli i Bankës së shqipërisë për sigurimin dhe ruajtjen e stabilitetit financiar përcaktohet në ligjin “për Bankën e shqipërisë”. ky ligj, krahas objektivit themelor për arritjen dhe ruajtjen e stabilitetit të çmimeve, rendit si një ndër objektivat kryesorë të Bankës së shqipërisë nxitjen e funksionimit normal të sistemit bankar të bazuar në parimet e tregut, dhe si detyra të lidhura me arritjen e këtij objektivi, mbikëqyrjen e veprimtarisë bankare me qëllim sigurimin e stabilitetit të sistemit bankar, nxitjen e zhvillimit të sistemeve të pagesave, si edhe nxjerrjen e akteve që synojnë të sigurojnë qëndrueshmërinë e sistemit bankar. Gjithashtu, në zbatim të detyrimeve që rrjedhin nga ky ligj, Banka e shqipërisë publikon dy herë në vit raportin e stabilitetit Financiar dhe deklaratën përkatëse brenda tij. ky dokument përmban një analizë të gjendjes dhe performancës së sektorit bankar dhe të sistemit financiar, identifikon rreziqet që mund të prekin stabilitetin financiar, si edhe masat apo nismat që mund të ndërmerren me qëllim zbutjen apo parandalimin e këtyre rreziqeve dhe ruajtjen e stabilitetit financiar.

VePrimtaria e bankës së shqiPërisë në drejtim të ruajtjes së stabilitetit Financiar

Në ushtrimin e rolit të saj kritik për sigurimin dhe ruajtjen e stabilitetit financiar, BankaeShqipërisë identifikon rreziqet, vlerësonmadhësinëdhemundësinëe përhapjes së tyre, analizon shkaqet dhe faktorët përcaktues të tyre, si dhe vlerëson veprimet e nevojshme korrigjuese për shmangien ose zbutjen endikimittërreziqevembistabilitetinfinanciar.Nëpërmbushjenedetyrimevetë



saj ligjore në drejtim të stabilitetit financiar, Banka e Shqipërisë komunikon në mënyrë të rregullt me autoritetet publike, industrinë financiare dhe publikun, si aktorë të rëndësishëm në arritjen e stabilitetit financiar.

Gjatë vitit2016,në linjëmeobjektivat strategjikë tëperiudhësafatmesme,BankaeShqipërisë kapunuarpërpasurimindhepërmirësimine treguesve,metodologjive,analizavedhemodeleveekzistuesetëlidhurame:

• politikën dhe instrumentet e politikës makroprudenciale, si dhepërshtatjenngapikëpamjaoperacionaletëkëtyreinstrumenteve;

• metodatqëpërdorenpërvlerësiminerrezikutsistemikdheidentifikiminekërkesaverregullativepërbankatmerëndësisistemike;

• kapacitetetmodeluesepërvlerësiminendikimittërreziqevetënatyravetë ndryshme në sistemin bankar dhe atë financiar.

Punapëradresimineobjektivave,identifikimineinstrumentevedhetreguesvetë lidhur me politikën makroprudenciale është mbështetur mbi rekomandimet e Bordit Evropian të Rrezikut Sistemik (ESRB29) dhe standardet e Bordit tëStabilitetit Financiar. Këto politika përgjithësisht fokusohen në identifikimin e sistemeve të paralajmërimit dhe të instrumenteve të trajtimit për: ruajtjen nëniveletëqëndrueshme/optimaletëkreditimitdhelevësfinanciare;zbutjendheparandaliminemospërputhjeve të theksuaramidismaturitetit tëaktivevedhepasivevenëbilancineinstitucionevefinanciaredheruajtjenelikuiditetitnëtreg;kufiziminepërqendrimevenëekspoziminedrejtpërdrejtëdhetë tërthortënëveprimtarinëfinanciarendajburimevetërrezikut;kufiziminendikimitsistemiktëfaktorëvestimuluesnegativëdheforcimineqëndrueshmërisësëinfrastrukturësfinanciare.

Nëdrejtim të identifikimit tëpolitikësmakroprudenciale,gjatëkëtij vitiështëpunuar për hartimin e një kuadri të përgjithshëm të kësaj politike, e cila edhe në funksiontëpërmirësimevetëmundshmeligjore,dotëpërcaktojëparimetdhemënyrëneushtrimit tësajngaBankaeShqipërisë.Paralelisht,përzhvillimine instrumenteve të politikësmakroprudenciale dhe ndërtimin e treguesve qëpërdoren në zbatim të politikës makroprudenciale, është punuar në drejtim të përcaktimit të treguesvesinjalizues tësituatave tëstresitnësistemin financiardhe të vlerësimit të ciklit financiar,me qëllim zhvillimin emetodologjive qëtregojnëmënyrëneoperacionalizimittëinstrumentevetëcaktuara.Ndërkëtoinstrumente, të cilat mund të përdoren në të ardhmen për të trajtuar rreziqet në segmente të caktuara të sistemit financiar, mund të përmenden: zbatimi i kufijvesasiorëpërtreguesit‘vlerëekredisëndajvlerëssëkolateralit’,‘vlerëekredisë(borxhit)ndajvlerëssëtëardhurave’–këtokryesishtpërrastinehuasëhipotekare30dhe‘raportiishërbimittëborxhit’31.

29 european systemic risk Board.30 vrojtim tremujor me bankat e nivelit të dytë.31 treguesi mbështetet mbi të dhënat e mbledhura nga vrojtimi mbi “situatën financiare dhe

huamarrjen e familjeve”.



Gjatëvitit2016,ështëpunuarnëdrejtimtëpasurimittëmetodavedhetreguesveqë përdoren nga Banka e Shqipërisë për identifikimin, matjen dhe parandalimin e rreziqeve sistemike. Konkretisht, metodologjia ekzistuese e identifikimit tëbankave me rëndësi sistemike, është përmirësuar duke adoptuar përqasjeneAutoritetitBankarEvropian(EBA)32 për përcaktimin sasior të kufirit kritik të notëssërëndësisësistemike,mbitëcilënidentifikohenkëtobanka.Gjithashtu,mbështeturnëmetodologjitëeEBA-s,ështëpërgatiturHartaeRrezikut,ecilaështëpjesëeanalizavetëbrendshmepërçështjetestabilitetit financiar.Nëvijimësi,ështëpunuarpërtëkonsoliduar,pasuruardheintegruarnëanalizatperiodikerezultatetevrojtimeveapovlerësimittëtreguesvetëndryshëm,sipërshembull tëvrojtimit“Perceptimi i rrezikutsistemikngasektoribankar”ose tëindeksit të “stresit financiar sistemik”.

Përsaipërketobjektivitpërtëforcuarkapacitetetmodeluesenëkuadërtëvlerësimittërreziqevepërstabilitetinfinanciar,ështëpunuarnëdrejtimtëpërcaktimittëciklitfinanciar,përmirësimittëmetodologjiveqëlidhenmeushtrimineprovëssë rezistencës nga lart-poshtë dhe nga poshtë-lart, përdoriminmë efektiv tëmodelit financiar që vlerëson ndërlidhjenmidis zhvillimevemakroekonomikedheveprimtarisësësektoritbankar,siedhemënyrëssëpërcaktimittëkërkesavepër kapital për institucionet financiare me rëndësi sistemike. Këto modele dhemetodologji, përmirësohen nëmënyrë të vazhdueshme, duke reflektuarpërmirësimetestandardevendërkombëtarenëkëtëdrejtim.

Komunikimi i Bankës së Shqipërisë me publikun dhe aktorët e tjerë realizohet nëpërmjet publikimit periodik të dokumenteve si Raporti dhe Deklarata eStabilitetit Financiar, materiale të ndryshme studimore që trajtojnë metodologji, analiza dhe vlerësime për aspekte ose çështje të veçanta të lidhura meveprimtarinë e sektorit bankar dhe sistemit financiar, si edhe publikime tëtjera të Bankës së Shqipërisë, duke përfshirë njoftimet për shtyp dhe fjalimet e administratorëve.Njëforumirëndësishëmpërvendimmarrjen,bashkëpunimindhekomunikiminpubliktëanalizavedhevendimevepërkatësetëlidhuramestabilitetinfinanciar,ështëGrupiKëshillimoriStabilitetitFinanciar(GKSF).NëtakimeteGKSF-sëgjatëvitit2016,ështëanalizuarrregullishtgjendjaesektoritbankardheesistemitfinanciar,siedhejanëvlerësuarrreziqetendryshmepërqëndrueshmërinëesistemitdhepërmbarëvajtjeneveprimtarisësëtij.Njoftimetpërshtyptëmbledhjeve,janëpublikuarnëfaqeteinternetit tëinstitucionevepjesëmarrëse.

ecuria e sektorit bankar

Sektoribankarvijon tëmbetetsegmentikryesor indërmjetësimit financiarnëShqipëri.PeshaeaktivevetësektoritndajProdhimittëBrendshëmBrutoarritinë95.8% në fund të vitit 2016, duke u rriturme rreth4.5 pikë përqindjenë krahasim me një vit më parë. Ndikimin kryesor në rritjen e aktiveve tësistemitekadhënëzgjeriminëportofolineletravemevlerë(titujve).Krediadhe

32 european Banking Authority.



depozitaturritënmepërkatësisht2.5%dhe5.2%.Sektoribankarpërbëhetnga16banka,kukatërbankatmëtëmëdhambajnërreth70%tëdepozitavedheadministrojnërreth65%tëkredisësëdhënëngasektori.Veprimtariaesektoritbankargjatëvitit2016kaqenëeqëndrueshmedhembështetësepërruajtjenestabilitetit financiar.Treguesitkryesorë financiarë tëveprimtarisësësektoritbankar si: treguesi i kapitalizimit, likuiditetit dhe përfitueshmërisë tregojnë se sektori bankar ka aftësi për të përballuar goditjet e brendshme dhe të jashtme. Këtovlerësimembështetenngarezultateteushtrimevetëprovëssërezistencëspër aftësinë paguese dhe për rrezikun e likuiditetit, që Banka e Shqipërisë kryennëmënyrëperiodikedisaherënëvit.

rezultati financiar dhe treguesit e përfitueshmërisë

Treguesitmesatarëtërentabilitetitjanëulurgjatëvitit2016.Rezultatifinanciarnetoisektoritbankarishtepozitivpërrreth9.3miliardëlekë,kundrejtfitimitprej15.7miliardëlekëshiregjistruarnëvitin2015.Ecuriaetreguesvemesatarëtë rentabilitetit tësektoritbankarkonfirmojnëqëRoAranë0.7%(nga1.2%njëvitmëparë),ndërsaRoEranë7.2%(nga13.2%njëvitmëparë).Faktorikryesor që ka ndikuar në tkurrjen e fitimit të sistemit bankar ishte rritja me rreth 6miliardëlekëeshpenzimevepërfonderezervë(provigjione)ndajrrezikuttëkreditit.Ngaanatjetër,pavarësishtriçmimit(nëulje)tënormavetëinteresittëdepozitavedherëniessëpeshëssëdepozitavemeafat(mëtëkushtueshme),të ardhurat neto nga interesat kanë ulur kontributin e tyre në rezultatin financiar. Marzhinetongainteresatzbritinënivelin4.2%,nga4.4%njëvitmëparë.

kapitalizimi i veprimtarisë

Gjatë vitit 2016, aktivet me rrezik shënuan rritje relative më të madhe nëkrahasim me kapitalin rregullator. Për pasojë, norma e mjaftueshmërisë sëkapitalit ra me rreth 0.3 pikë përqindje në krahasim me një vit më parë,dukeshënuarnivelin15.7%.Megjithatë,normaemjaftueshmërisësëkapitalitmbetet dukshëm më e lartë se minimumi i kërkuar nga kuadri rregullator, prej 12%.Kapitalizimiimirëmbetetnjëkarakteristikëesektoritbankardheruajtjaetijështëmbështeturngaruajtjaevleravepozitivetërezultatitfinanciarneto.Strukturaekapitalit rregullatorparaqitetefavorshmenëdrejtimtëkapacitetitpërtëmbuluarhumbjetemundshme,pasiaivijontëmbizotërohetngakapitalibazë,nëmasën87.9%.

Vlerësimi i rreziqeVe dhe VePrimet Për administrimin e tyre

rreziku i kreditit

Gjatë vitit2016,BankaeShqipërisë vijoimonitorimin ngaafër tëprocesittëlargimittëkredivetëhumburangabilancetebankave,sipjesëezbatimit



të detyrimeve rregullatore33.Gjatë gjithë periudhës, Banka e Shqipërisë kambledhur informacionmbiecurinëeproceseve tëekzekutimit tëdetyrimit, sipjesëepërpjekjevetësektoritbankarpërtëmbledhurkredinëmeprobleme.Gjithashtu,BankaeShqipërisëkavijuarmezbatimindhendjekjenemasavemenatyrëkundërcikliketëndërmarraqënëmajtëvitit2013,tëcilatpërmbajnëstimuj për kanalizimin e likuiditetit të tepërt të sektorit bankar drejt kreditimit në ekonomi dhembështesin ristrukturimin e hershëm të huave.Ndikimi i këtyremasavegjatëgjithëperiudhëssëzbatimittëtyre,vlerësohetpozitiv.Nëdhjetor2016,kreditëmeproblemezinin18.3%tëportofolittëkredisë,dukeruajturnjëraportpothuajsetënjëjtëmenjëvitmëparë.Rritjaekëtijraportinënëntëmuajteparëtëvitit,ukompensuapozitivishtnëtremujorinefundittëvitit,kuuljaekredivemeproblemesollirënieneraportit.Nëtënjëjtënkohë,raportiimbulimittëkredivemeproblememeprovigjione,shënoivlerën70.5%,dukeungushtuarlehtësishtme0.3pikëpërqindjendajnivelittëfundittëvitit2015.

Gjatë vitit2016,bankat kanëqenëmëpakaktivendajprocesit të fshirjessë kredive “tëhumbura”ngabilancete tyre,duke larguarngabilancet njëportofolprej14.6miliardë lekësh.Viti2016shënoiprogres tëdukshëmnëdrejtimtëzbatimittëPlanittëVeprimitpëruljenehuavemeprobleme.Krahasndryshimeve në disa akte rregullative të Bankës së Shqipërisë, fundi i vititsolliedhemiratiminnëKuvendtëdisapërmirësimeveligjoretërëndësishme,ku veçojmë ligjin “Për falimentimin” dhe ndryshimet në ligjin “Për zyrat epërmbarimit”. Banka e Shqipërisë vlerëson që këto përmirësime ligjore, dot’ujapinbankavedheaktorëvetëtjerëqëpërfshihennëprocesinezgjidhjessë huamarrjes problematike, instrumente të rëndësishme për të përmirësuar efektivitetineprocesitdhepërshpejtuaruljenehuavemeproblemenësektorinbankar.

rreziku i tregut

BankaeShqipërisëmonitoronmekujdesedhezhvillimetnërrezikunetregutdhe ndikimin e drejtpërdrejtë ose të tërthortë, të lëvizjeve të mundshme nëkursinekëmbimitdhenënormëneinteresitmbiveprimtarinëesektoritbankar.Përshkaktëmospërputhjevemidisaktivevedhedetyrimevetëndjeshmendajlëvizjevenënormateinteresit,sektoriështëiekspozuarndajnjërritjejetëshpejtëtënormëssëinteresit.Ndonëseprobabilitetiirritjessëshpejtëtënormavetëinteresitështëaktualishtiulët,BankaeShqipërisëiukarekomanduarbankavetëpërfshijnëvlerësiminekëtijrrezikunëanalizatetyre,dhetëveprojnëpërminimiziminetijnërastseaivlerësohetirëndësishëm.Niveliipozicionevetëhapuranetovalutore,paraqitetnërëniekrahasuarmenjëvitmëparë,dukesugjeruarekspozimtëkufizuarndajrrezikut(luhatjeve)tëkursittëkëmbimit.Nëdhjetor2016,nënivelsektori,pozicioniihapurvalutor“nëblerje”shënonte7.0%tëkapitalitrregullator(nga7.7%nëdhjetortëvitit2015).

33 Duke filluar nga janari 2015, bankat janë të detyruara nga kërkesat rregullative të ndërmarrin procesin e pastrimit të bilanceve – nxjerrjen jashtë bilanceve të kredive që gjenden në kategorinë “e humbur” për më shumë se 3 vjet.



Ndikimiitërthortëilëvizjevetëmundshmenëkursinekëmbimitmbitreguesiteveprimtarisëbankareështëirëndësishëm.Nërasttëlëvizjessëpafavorshmetë kursit të këmbimit, kanali më i mundshëm i ndikimit është cilësia e kredisë në valutë,nërastetkurtëardhuratehuamarrësitjanënëmonedhënLek.Megjithëseportofoli ikësajkrediekaardhurnërëniegjatëperiudhës, lëvizjetnëkursine këmbimit mund të ndikojnë në mënyrë të konsiderueshme aftësinë paguese tëkredimarrësve.Krediaepambrojturnëvalutëpërbën26.6%tëtepricëssëkredisë, duke qenë rreth 1 pikë përqindjeje më e ulët në krahasim me fundin e vitit2015.Prirjaevitevetëfunditpërzgjeriminekreditimitkryesishtnëlekë,kandikuar në rënien e ekspozimit të mësipërm, ndaj duhet mbështetur më shumë nga industria bankare dhe agjentët ekonomikë.

rreziku i likuiditetit

Gjendjae likuiditetitpër sisteminbankarështënënivele të kënaqshmedheBanka e Shqipërisë vlerëson se ekspozimi i sistemit bankar ndaj rrezikut tëlikuiditetitështëiulët.Ushtrimiiprovëssërezistencëspërrrezikunelikuiditetittregon se sektoribankarnëShqipëri zotëron kapital rregullatordhe rezervalikuiditeti të mjaftueshme për të përballuar goditje të forta të shkaktuara nga zhvillimetepafavorshmeekonomikeosefinanciare,brendaosejashtëvendit.Nëdhjetor2016,treguesitelikuiditetit,tëshprehurnëraportet“aktivelikuide/totaliiaktiveve”dhe“aktivelikuide/detyrimeafatshkurtra”rezultuanpërkatësisht31.3%dhe40.6%.Tëgjithabankatkanëruajturraportelikuiditetindjeshëmmbi nivelet minimale të kërkuara nga kuadri rregullator në fuqi. Raporti ivlerëssëkredivendajasaj tëdepozitaveishterreth52%.Depozitatmbetenburimi kryesor i financimit të veprimtarisë së sektoritbankar.Depozitat kanëpërgjithësisht një përqendrim të ulët, i cili gjithashtu ka ardhur duke rënë që ngafundiivitit2014.Gjatëvitit,angazhimetemarrangabankatmëma,nëformënelinjavetëfinancimitjanëzgjeruar.Nëdhjetor2016,linjatekredisëpërbënin 0.9% të totalit të aktiveve të sektorit, në krahasim me 0.42% nëdhjetor2014.Pjesaepërdorurelinjëssëkredisëzëvetëm30%tëtotalittësaj.

Monitorimi i rrezikut sistemik

Ndërtimi i treguesve të përshtatshëm për identifikimin e rrezikut sistemik nësistemin financiar përbën një sfidë të rëndësishme dhe të vazhdueshmepër rregullatorët. Banka e Shqipërisë, në kuadër të zhvillimit të politikavemakroprudenciale, monitoron zhvillimet në rrezikun sistemik përmes disatreguesvedhemetodologjive,tëcilëtvlerësojnëaspektetëndryshmetëtij.Përvitin2016,akumulimiirrezikutsistemikshënonrritjendajnjëvitimëparë,dukereflektuarzhvillimetnëçmimetepasurivetëpaluajtshmedheborxhittëjashtëmnëvalutë.Nëtëkundërt,materializimiirrezikutsistemikkashënuarrëniepërshkaktëpërmirësimittëcilësisësëkredisëpërbiznesetdheindividët,uljessënormëssëpapunësisëdheuljessëekspozimittëbankavendajrrezikuttëkursittë këmbimit.



2.4 mbikëqyrja bankare

Funksioni mbikëqyrës në Bankën e shqipërisë mbështetet në tre shtylla bazë: licencimi, rregullimi dhe mbikëqyrja. kjo e fundit realizohet nëpërmjet kryerjes së analizave nga jashtë dhe ekzaminimeve në vend. Mbikëqyrja dhe rregullimi i vazhdueshëm i veprimtarive financiare në vend, kryesisht asaj bankare, mbetet në fokusin e këtij funksioni dhe përbën veprimtarinë kryesore të tij34.

VëmendjaeBankëssëShqipërisënëfunksioninmbikëqyrëskaqenëpërmbushjaeobjektivavepërmonitoriminnëvijueshmëri,nëpërmjetinspektimevenëvenddheanalizavenga jashtë, tënivelit të rrezikut tëbankavedhembarëvajtjessëadministrimittëtyre.Kujdesiveçantëijepetmonitorimittërreziqevendajtëcilaveinstitucionet financiarejanëmëshumëtëekspozuara,siedhendajinstitucionevefinanciaretëcilatpërbëjnënjërëndësitëveçantëpërfunksioniminemirë të sistemit financiarnëShqipëri.Vëmendje të shtuarmbikëqyrëse kapasurjovetëmpërinstitucionetfinanciaremenjërëndësitëveçantë,poredhepër institucione të tjera financiare me probleme, që përbëjnë potencial për materializiminerreziqeve,rrjedhimishtedhehumbjeve.VeprimeteBankëssëShqipërisëkanëpasurpërqëllimparandaliminengjarjevenegativenëpërmjetnjëqasjejeqësynonidentifikiminehershëmtëtyredhevlerësiminerreziqevedheimpaktittëtyremeorientimngaeardhmja.Punapërpërmbushjenekëtyrefunksioneveështëkryerparalelishtmezhvilliminekapacitetevetëbrendshme,rishikimindhepërmirësiminestrukturësmbikëqyrëse,rolevedhepërgjegjësive,si edhe bashkëpunimin dhe koordinimin me autoritete të tjera rregullatore, brendadhejashtëvendit.

Përveçveprimtarisësëzakonshmepërmbikëqyrjenesubjektevetëlicencuara,burimetjanëpërqendruarnëzbatimtëobjektivavetëstrategjisëafatmesmetëBankëssëShqipërisë.Nëkëtëkontekst,veprimejanëndërmarrënëdrejtimtë:

konsolidimit të objektivit të mbikëqyrjes së bazuar në rrezik

NëkëtëdrejtimuprodhuadokumentiiProcesittëVlerësimittëBrendshëmtëMjaftueshmërisë së Kapitalit (ICAAP). Ky dokument është hartuar në zbatimtështyllëssëdytëBAZELIIdhepërcaktonkriteretpërvlerësiminebrendshëmngabankattënevojavepërkapitalbazuarnëniveleterrezikuttëperceptuaraprejtyre.Aiështënëprocesdiskutimimebankatdhepritettëmiratohetgjatëvitit2017.Nëntënjëjtinobjektiv,urishikuanedhePlaneteRimëkëmbjesetëZgjidhjes tëbankavesistemike,duke rivlerësuarprocesetebrendshme tëngriturapërparandaliminengjarjevenegative,sidhegatishmërinëereagimit.

Gjithashtu, u rishikua struktura organizative mbikëqyrëse, duke mundësuarrigrupiminesajnëfunksiontëprocesevetëpunës.Kështu,ukrijuamundësiapërharmonizimineanalizavengajashtëmekontrollinnëvendtëbankave,u

34 Banka e shqipërisë publikon informacion të detajuar mbi zhvillimet në sistemin bankar dhe procesin e mbikëqyrjes bankare në raportet vjetore të Mbikëqyrjes.



rishikuarrjedhaeprocesevetëpunës,usiguruanjëqasjeenjëjtëpërsubjektetme veprimtari të ngjashme, u krijuan procese të reja pune. Këto zhvillimediktuanedhenevojënpër rritjenekapaciteteve të strukturësmbikëqyrësenëdrejtimtëburimevenjerëzore.

përafrimit të praktikave mbikëqyrëse me standardet evropiane

BankaeShqipërisë,nëkuadërtëobjektivavetësajpërpërafriminepraktikavembikëqyrësemepraktikateaplikueshmenëvendeteBashkimitEvropian, sidhehartiminemetodologjivetëcilatreflektojnëzhvillimetmëtëfunditnëkëtëdrejtim,kabashkëpunuarmeBankënEvropianepërRindërtimdheZhvillimpërmundësiminenjëprojektiqëdotërishikojëçështjetëdrejtimitdheadministrimittë rrezikut përbankat.Qëllimi ështëqë të rishikohen strukturat eqeverisjes,KëshillitDrejtuesdhe komiteteve të ngritura,përbërjes së tyre,përgjegjësivedherolitqëduhettëluajnëpërtëpromovuarnjëambientkontrollieficientdhetransparent;qeverisjame fokusadministrimine rreziqeve, veçanërishtatë tëkredisë;vlerësimidherregullimiipolitikavetëremunerimit;vlerësimidherregullimiifunksionevetëpërputhshmërisëdhetëkontrollittëbrendshëm.Përtëanalizuarmjaftueshmërinëdhenevojatpotencialepërrishikimdherivlerësimtëelementevetë mësipërme,BankaEvropianepër RindërtimdheZhvillimdo të fokusohet nëvlerësiminemasëssëimplementimittëtyrenëkuadrinligjor,rregullator,siedhedokumenteve tëbrendshmeqëmbështesinkëtëproces.Projekti ka filluarnëvitin2016dhepritettëpërfundojëgjatëvitit2017.

rikonceptimi dhe zhvillimi i metodologjisë dhe i politikës së sistemit të paralajmërimit të hershëm

Kysistemkonsistonnëanalizënperiodiketëdisatreguesvekyçtëvlerësimittëecurisë financiare tëbankavedheparalajmëronnënjëperiudhë tëhershmezhvillimeqëkërkojnëvëmendjetështuarmbikëqyrëse.Kjometodologjishërbensinjëmbështetjemjaftemirëeanalizavengajashtë,dukeeorientuarvëmendjendrejtrreziqevendajtëcilaveduhetkushtuarvëmendje.Nëkëtëdrejtim,ështësynuarrritjaecilësisësëkontrollittërreziqeve,nëpërmjetspecializimittëstafit,shtrirjessë treguesvedhekombinimit tëanalizavengajashtëme inspektimetnëvend.

adresimi i krediVe me Probleme

Gjatëvitit2016ukryerishikimiipërforcuarhorizontaliecurisësëkredivemeproblemedhepërpjekjevetëndërmarrangabankatpëradresiminefenomenit.BankaeShqipërisëkakomunikuarmebankatesistemit,duketrajtuarçështjenecilësisësëportofolitsinëdrejtimtëtrajtimittëkredimarrësvemeprobleme,ashtuedhe të fshirjessëkredive tëkategorizuara tëhumburasipasdetyrimitrregullativtëpërcaktuar.Njëkohësisht,ajokakërkuarhartimindheparaqitjenePlanevetëRimëkëmbjesetëZgjidhjespërkredimarrësitemëdhenjtëçdobanke,siçpërcaktohetedhenëkuadrinrregullativpërkatëspëradministriminerreziqevetëmëdha.Nëfundtëvitit2016,bankaveuështëkërkuaredhe



formalizimi i strategjive për reduktimin e kredive me probleme, mënyra eimplementimit të tyre, parashikimi për ndikimin në buxhet të shoqëruar me kërkesapërmonitorimperiodiktëtyre.Ndjekjaeecurisësëkëtyrekërkesavedotëvijojëmenjëfrekuencëtështuaredhegjatëvitit2017.

Thellimi izbatimit tëplanit kombëtar tëmasavepëradresiminekredivemeprobleme mori po ashtu një vëmendje të veçantë. Dy nga çështjet më tërëndësishme të këtij plani, të cilat përbëjnë angazhim të drejtpërdrejtë të Bankës sëShqipërisë,janëzgjidhjae35kredimarrësvetëmëdhenj,sidheristrukturimijashtëgjyqësor i borxhit. Në bashkëpunim me Bankën Botërore, duke ndjekur edheeksperiencatndërkombëtarepërtrajtiminekëtyreproblemeve,sëshpejtipritet të finalizohen dy produkte të rëndësishme: udhëzimi për ristrukturimin e kredive,icilidotërishikojëtërësishtudhëzuesitaktualësipasparimevemëtëmira ndërkombëtare; dhe, krijimi i një kuadri formal për bashkëpunim midis bankavepëradresimineproblematikavetëkredimarrësvetëpërbashkët.

Ponëkuadër tëzbatimit tëplanitkombëtar,nëvitin2016, janëndërmarrëdisandryshimepërqartësiminekonceptit të fshirjes sëkredivengabilanci,rishikiminetrajtimitmbikëqyrëstëpronavetëpatundshmetëmarranëpronësisipasojëeprocesevegjyqësorepërekzekutiminekolateralevetëkredivemeprobleme,rishikiminekuadritrregullativpërlehtësimineshitjessëkredivemeprobleme,sidheubënëdisapërmirësimetënevojshmenëregjistrinekredive.

rritja e kaPaciteteVe mbikëqyrëse

Membështetjeneprogramit TAIEX tëBashkimitEvropian,nëvitin2016kafilluarprojektiibashkëpunimitmeBankëneItalisë,icilisynontëofrojëasistencëteknike për funksionin mbikëqyrës në disa dimensione, të tilla si:

• Fillimi ipunëspërzbatimine kërkesavembikëqyrëse sipasBazel III,dukerishikuarkuadrinrregullativpërrrezikunelikuiditetit.

• Rishikimiirregullores”Përraportinemjaftueshmërisësëkapitalit”dheidentifikimi i nevojave për pasurimin e saj me qëllim përafrimin emëtejshëmmekërkesateBazelII&III,sidhehartiminenjëplanveprimipër adresimin e tyre.

• Rritja e kapaciteteve të brendshmembikëqyrëse, për të siguruar njëvlerësimmëtëmirëtëkriterevetëpërdorurangabankatpërkredidhënien,dukepërcaktuarkriteretpërvlerësimineanalizësfinanciareqëbëjnëbankat për kredimarrësit e tyre, si dhe duke vlerësuar mundësinë epërcaktimit të limiteve të treguesve financiarë kryesorëpër sektorë tëndryshëm të ekonomisë.

• RishikimiiSistemittëParalajmërimittëHershëmnëfunksiontëpërmirësimittë analizës nga jashtë.

• Rishikimiibazësrregullativenëfuqipërinstitucioneteparasëelektronike.



rishikimi i kuadrit liGjor dhe rreGullator

Hartimi dhe rishikimi i kuadrit rregullator mbikëqyrës, synoi plotësimin dhepërmirësiminnëvazhdimësitëtijngaautoritetimbikëqyrës,meqëllimsiguriminepërputhshmërisëmekërkesateligjitpërbankatdhepërafriminmedirektivatdhe rregulloret e Bashkimit Evropian (BE), standardet e Komitetit të Bazelitpërnjëmbikëqyrjebankareefektive,praktikatmëtëmiranëkëtëfushë,dukekonsideruaredhezhvillimetdheproblematikate sistemitbankar.Mëposhtëpërmendimdisangandryshimetkryesorerregullative.

• Nëpërgjigjetëproblemevetëkonstatuara,urishikuarregullorja“Përkërkesat minimale të sigurisë në ambientet ku kryhen veprimtaritëbankare dhe financiare dhe për transportin e vlerave monetare”,duke ripërcaktuar kërkesat minimale për sigurinë në ambientet në të cilat ushtrohen veprimtaritë bankare dhe/ose financiare, si dhe përtransportinevleravemonetare.Kjorregulloremorinëkonsideratëedheproblematikat e ndryshme të hasura nga inspektimet e kryera në degë dheagjencitëbankave,nësubjektetfinanciarejobanka,sidhenëzyratekëmbimitvalutor.Gjatëvitit,kjorregulloreurishikuadukepërfshirënëkriteretesigurisëfizikeedheveprimtarinëeshoqërivetëkursim-kreditit,pasndryshimeveligjoreerregullatoretëpërmenduramësipër.

• BankaeShqipërisëudhëhoqiprocesinpërrishikimintërësortëkuadritligjorerregullativpërfunksionimindhembikëqyrjeneshoqërivetëkursim-kreditit. Në bashkëpunim me Bankën Botërore dhe me palët e interesit uhartualigjipërfunksionimineshoqërivetëkursim-kreditit,ligjiciliumiratuangaKuvendiiShqipërisënëmaj2016.Nëfunksiontëzbatimittëligjit,urishikuaitërëkuadrirregullatorpërmbikëqyrjeneshoqërivetë kursim-kreditit, që konsiston në rregulloren për procesin e licencimit, rregullorenpërkritereteadministrimittërrezikutnëveprimtarinëekëtyresubjekteve,sidhesisteminpërraportimineinformacionitperiodikmbiveprimtarinëe tyre financiare.Këtondryshimesollënedhendryshimetë thella strukturore në numrin dhe madhësinë, si dhe ristrukturimin e veprimtarisësëkëtyresubjekteve.

• Rregullorja“Përlicencimindheushtrimineveprimtarisësëbankavedhedegëve të bankave të huaja në Republikën e Shqipërisë” u rishikuapjesërisht, me qëllim sigurimin e përputhshmërisë dhe konsistencën me konceptetepërdoruranëdokumentine“PolitikëssëMbikëqyrjes”.

• Rregullorja “Për licencimindheushtrimine veprimtarisënga subjektetfinanciare jobanka” dhe rregullorja “Për licencimin, organizimin,veprimtarinëdhembikëqyrjenezyravetëkëmbimitvalutor”urishikuannëmënyrëtënjëkohshmedhetëndërvarur.Ndryshimetsynuansigurimine një qasjeje mbikëqyrëse më efektive ndaj subjekteve financiarejobankadhe institucioneve tëparasëelektronike, nëpërmjet rritjes sëpërgjegjësisësëvetësubjektevelidhurmeagjentëtetyre,nëpërputhjeedhemekërkesatedirektivavetëBE-sënëfushënepagesave.Pokështu,nëkuadërtëzbatimittëplanittëmasavepërreduktiminekredivemeprobleme,uparashikuandisakërkesalehtësuesepërnivelinekapitalit



tësubjekteveqëblejnëkreditëmeprobleme(shoqëritëeadministrimittëkredivemeprobleme).

• Rregullorja“Përraportinemjaftueshmërisësëkapitalit”dherregullorja“Përadministriminerrezikuttëkredisëngabankatdhedegëtebankavetë huaja” pësuan ndryshime njëkohësisht, duke marrë shkas nga angazhimeteBankëssëShqipërisënëplaninemasavepërreduktiminekredivemeprobleme.

• Rregullorja “Për licencimindheushtrimine veprimtarisënga subjektetfinanciare jobanka” dhe rregullorja “Për Instrumentet e PagesaveElektronike”, u rishikuan njëkohësisht, bazuar kryesisht në dispozitat e direktivave të BE-së për veprimtarinë e institucioneve të parasëelektronike, si dhe duke marrë në konsideratë zhvillimin e këtyresubjektevenëtregunshqiptar.

• U finalizua projekt-ligji “Për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen ejashtëzakonshmenëbanka,nëRepublikëneShqipërisë”,dheumiratuangaKuvendi iShqipërisënëdhjetor2016.Aiuhartuanë frymënedirektivëssëBE-sëpërkëtëqëllimdhesynontëvendosënëdispoziciontëBankëssëShqipërisë(AutoritetittëNdërhyrjessëJashtëzakonshme)një tërësi instrumentesh ligjore për të ndërhyrë në një fazë që të jetë mjaftueshëm e hershme dhe e shpejtë në rastin e një banke në pozita jotëfavorshme.

hapësirë inForMuese 5: liGji për riMëkëMBjen dhe ndërhyrjen e jashtëZakonshMe në Banka

ligji “për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka, në republikën e shqipërisë” ka si objektiv kryesor krijimin e një baze të qartë ligjore për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka, në rastet kur këto të fundit përballen me kriza financiare, dhe synon të përafrojë pjesërisht legjislacionin shqiptar me direktivën 2014/59/Be të parlamentit evropian dhe të këshillit të datës 15 maj 2014 (Banking recovery and resolution directive).

dispozitat e këtij ligji vendosin në dispozicion të Bankës së shqipërisë, si autoritet i ndërhyrjes së jashtëzakonshme, një tërësi instrumentesh ligjore për të ndërhyrë në një fazë që të jetë mjaftueshëm e hershme dhe e shpejtë në rastin e një banke në pozita jo të shëndosha, në mënyrë që të sigurohet vazhdimësia e funksioneve financiare dhe ekonomike me rëndësi kritike të bankës, gjithmonë duke minimizuar efektin tek ekonomia dhe sistemi financiar.

subjekte të ligjit janë bankat e licencuara nga Banka e shqipërisë dhe që ushtrojnë veprimtarinë në territorin e republikës së shqipërisë.

ligji parashikon katër instrumente kryesore për ndërhyrjen e jashtëzakonshme në banka, respektivisht bankën urë, shitjen e aktivitetit tregtar, ndarjen e aktiveve dhe rikapitalizimin nga brenda. ndërsa instrumenti i bankës urë është tashmë i njohur në legjislacionin bankar, instrumentet e tjera prezantohen për herë të parë në një legjislacion të posaçëm për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen në bankat me probleme.



Zbatimi i instrumenteve të parashikuara në ligj merr në konsideratë parimin e proporcionalitetit bazuar në natyrën e aktivitetit, strukturën aksionere, formën ligjore, profilin e rrezikut, madhësinë dhe statusin ligjor, ndërlidhjen me institucionet e tjera dhe me sistemin financiar në shqipëri, qëllimin dhe kompleksitetin e veprimtarisë së bankave, pjesëmarrjen e tyre në skema mbrojtëse ose ndonjë sistem tjetër të përbashkët.

në funksion të zbatimit të instrumenteve të parashikuara nga ligji, përcaktohen dispozita të veçanta lidhur me krijimin, financimin, përdorimin dhe administrimin e fondit të ndërhyrjes së jashtëzakonshme. ky fond financohet kryesisht nga kontributet vjetore dhe kontributet e jashtëzakonshme të paguara nga bankat, si dhe administrohet nga agjencia e sigurimit të depozitave. niveli i synuar i Fondit, parashikohet të plotësohet brenda një periudhe tranzitore 10-vjeçare nga hyrja në fuqi e këtij ligji.

ekzaminimet në Vend

Nëmodelinendjekurtëmbikëqyrjessëbazuarnërrezik,rëndësiaeanalizavengajashtëkaardhurnërritje.Megjithatë,roli iekzaminimitnëvendmbetetparësornëdrejtimtëvlerësimitnëvendtëcilësisësëpolitikavetëbrendshmedhezbatimittëtyre,ngritjessëprocesevetëpërshtatshmepëradministriminerrezikut,zbatimit tëkuadritrregullativmbikëqyrës, tëstandardevemëtëmirandërkombëtare, si dhe verifikimit të saktësisë së informacionit të raportuar.Gjatë vitit2016 janëzhvilluar10ekzaminime tëplotadhe tëpjesshme tësubjektevebankadhejobanka,14ekzaminimetëshoqërivetëkursim-kredititdhe5ekzaminime tëzyrave tëkëmbimit valutor.Ndërkëto,13 inspektimejanë realizuar në bashkëpunimme Agjencinë e Sigurimit të Depozitave, 3inspektime janë realizuar në bashkëpunim me Drejtorinë e Parandalimit tëPastrimittëParavedhe1inspektimnëbashkëpunimmeAutoritetineMbikëqyrjesFinanciare.

Objektivikryesoriekzaminimevembetetpërcaktimiinjëprofilirrezikusamëtëplotëpërsubjektetelicencuara.Ngaekzaminimetebankavejanëevidentuarfushatëveprimtarisëpërtëcilatjanëidentifikuarnevojapërpërmirësimedhejanë lënë rekomandimet përkatëse, si më poshtë:

• Qeverisjadherolimbikëqyrësiorganevedrejtuese.Ështështuarkërkesae llogarisë për organet drejtuese, duke përcaktuar përgjegjësinë e tyre direktepëradresimineproblematikavetëevidentuaranëadministriminebankëspërtësiguruarnëçdokohërespektiminekërkesaverregullatore,ruajtjenenjëritmitëqëndrueshëmtëaktivitetit,sidhepërt’iparaprirësituatavetëpaparashikuara.

• Planifikimi strategjik dhe vendosja e objektivave. Është identifikuarnevojadhe rekomanduarpërcaktimi iqartë iobjektivave tëbiznesit,i shoqëruar me planifikimin dhe sigurimin e burimeve të nevojshme



(njerëzore,financiare,teknologjikeetj.)përrealiziminetyre.• Efektivitetiisistemevetëkontrollit.Ështëevidentuarnevojapërnjëndarje

mëtëpërshtatshmetëpërgjegjësive,delegimit,sigurimittëpavarësisë,rritjes së profesionalizmit në funksion të rritjes së performancës së sistemevetëkontrollitnëbanka.

• Mjaftueshmëriaekapitalit.Ështëbërëverifikimiisaktësisësëllogaritjevetëtreguesit,dukeidentifikuarmangësitëezbatimitrregullativdhendikiminmaterialnëtregues,sidhepërgjegjësitëestrukturavepërkatëse.

• Vlerësimi i rrezikut të kredisëdhekrijimi i rezervave tëpërshtatshme.Janë evidentuar nevoja për rishikim të klasifikimeve të kredive dhekrijimittëfondeverezervëpërkatësepërt’iupërshtaturnivelittërrezikuttë identifikuar. Është rekomanduar rishikimi ipolitikavepër njëqasjemë të kujdesshme ndaj rrezikut të kredisë, sigurimit të garancive tëpërshtatshme, identifikimit tëhershëm tëshenjave tëpërkeqësimitpërt’iupërshtaturnëmënyrëtëvazhdueshmekushtevetëmjedisitekonomik.

• Rikuperimiikredivemeproblemedhetrajtimiipronavetëfituarangaproceset gjyqësore kanëmarrë vëmendje mbikëqyrëse për shkak tëpeshësnërritjenëvitetefundit,megjithësenëmasëmodestepërkundrejtveprimtarisëkryesoretëbankave.Nëbazëtëkonkluzionevetëkontrollitështërekomanduarmaksimizimiipërpjekjevepërrritjenetëardhuravenga rikuperimi me qëllim rritjen e fondeve në dispozicion, dukepërmbushur qëllimin primar të veprimtarisë bankare, ndërmjetësiminfinanciar.

• Transparenca me klientët. Janë gjetur hapësira për t’u përmirësuarnë cilësinë e informacionit dhënë klientëve, në kushtet e zgjerimit tëproduktevedheshërbimeve,përparimineteknologjisëdhendërthurjeneaktivitetevefinanciaremenjëra–tjetrën.

Nëekzaminimetekryeragjatëvitit2016ështëzgjeruarfokusiikontrollevepërçështje tësigurisëdhembrojtjes fizike tëbankave.Paralelishtmendryshimetrregullativedheekzaminimetnëvend,BankaeShqipërisëkabashkëpunuarpëradresimineçështjevetësigurisësëadministrimittëfondeveedhemeShoqatënShqiptaretëBankavedheaktorëtëtjerëtëinteresuar.

Nëekzaminiminesubjektevetëtjerafinanciaretëlicencuarajanëevidentuarkryesisht fushat e mëposhtme, që duhet të gjejnë adresim të mëtejshëm:

• Respektimiitreguesverregullatorë,kryesishtinivelittëkapitalizimit.• Plotësimiiorganevetëadministrimit.• RaportimiirregulltiinformacionitfinanciarnëBankëneShqipërisë.• Përmirësimiiproceseveidentifikuesedheanalizuesepërparandalimin

epastrimittëparavedhefinancimitndajterrorizmit.

Në përfundim të ekzaminimeve të kryera janë lënë rekomandime përpërmirësimet e nevojshme dhe është ndjekur me rigorozitet zbatimi i tyre.Gjithashtu,janëmarrëmasambikëqyrësendajdisasubjekteve,përtëcilatuevidentuanshkeljetëpërsërituratëkërkesaverregullatore.



bashkëPunimi me autoritete të huaja

Mekrijiminenjëmekanizmitëvetëmmbikëqyrjeje (ssM–single supervisory Mechanism),pranëBankësQendroreEvropianenënëntor2014,sidhedukekonsideruarpraninëaktivenëShqipëritëfilialevetëgrupevetëmëdhabankareevropiane,BankaeShqipërisëdheBankaQendroreEvropianejanënëproceshartimi tënjëmarrëveshjeje tëplotë,qëdotërregullojë tëgjithafushatdheaspektet e bashkëpunimit. Dokumenti është ende në fazë miratimi brendaBankësQendroreEvropiane.Memiratiminparapraktëformatittëdokumentit,icilidopërdoretsistandardpër të formalizuarbashkëpuniminmevendeterajonit,dotëvijohetmenënshkriminetijdhedotënegociohetmbimënyrënevëniesnëzbatim.

kuadri licencues dhe miratimet

Sektoribankarshqiptarvazhdontëdominohetngafilialetegrupevetëhuajabankare,meorigjinë të kapitalit ngaBashkimiEvropian.Aktualisht janë16bankaqëushtrojnëaktivitetnëRepublikëneShqipërisë.

Tabelë 4. Struktura e pronësisë së bankave (numri i bankave, fund i periudhës)2011 2012 2013 2014 2015 2016

BankatnëShqipëri,prejtëcilave: 16 16 16 16 16 16Degëtëbankavetëhuaja 2 0 0 0 0 0Strukturaepronësisësëbankave,sipasorigjinëssëkapitalit,prejtëcilave:Mekapitalprivatmeshumicënepronësisëtëhuaj1 14 14 14 14 13 13- ngavendeteBashkimitEvropian2 10 10 10 10 9 9- nga Turqia3 1 1 1 1 1 1- nga një institucion financiar ndërkombëtar

(ArabiaSaudite)4 1 1 1 1 1 1

- ngaKuvajti5 1 1 1 1 1 1- ngaKonfederataeZvicrës6 1 1 1 1 1 1Mekapitalprivatmeshumicënepronësisëvendase7 2 2 2 2 3 3

1 “shumicë” është në çdo rast shumica e thjeshtë e 50 për qind të votave plus 1 votë.2 Bankat me origjinë kapitali nga vendet e Be-se janë nga: italia (Banka intesa sanpaolo

Albania, veneto Banka), Austria (Banka raiffeisen), Gjermania (Banka procredit), Franca (Banka societe Generale Albania), Greqia (Banka tirana, Banka Alpha Albania, Banka nBG Albania), Bullgaria (Banka e parë e investimeve, Albania).

3 Banka Kombëtare tregtare.4 Banka e Bashkuar e shqipërisë.5 Banka e Kreditit të shqipërisë.6 Banka ndërkombëtare tregtare.7 Bankat me shumicë kapitali vendas në fund të vitit 2016 janë: Banka union, Banka Credins

dhe Banka Amerikane e investimeve.

Gjatëvitit2016,BankaeShqipërisëdhamiratiminpërtransferiminepjesëmarrjesinfluencuese(tëtërthortë)nëkapitalinaksionertënjëbanke,sidheuvlerësuandheumiratuantrekërkesatëbankavepërshtimineveprimtarivefinanciaretëlejueshmenëaneksinelicencës,qëkonsistojnënëushtrimineveprimtarisëtëtregtimittëletravemevlerëtëtransferueshme,tëfaktoring-ut dhe të financimit të transaksionevetregtare,tëndërmjetësimitnësigurimedherisigurimeetj.



Bankat kanë paraqitur kërkesa për zgjerimin e rrjetit të tyre, si edhe kanë njoftuar reduktimin (nëpërmjet mbylljes, bashkimit/transferimit) e degëve/agjencive,nëpërmjettëcilaveatoushtrojnëveprimtarinëetyrebrendavendit.Paskëtyrendryshimeve,numriidegëve/agjencivebankarebrendavenditnëfundtëvitit2016evidentohetnë493,nga500nëfundtëvitit2015.

Edhegjatëkëtijviti,BankaeShqipërisëakordoilicencatërejadhedhamiratimepër subjekte financiare që janë pjesë e kuadrit licencues dhe mbikëqyrës të saj. Gjatëvitit2016ulicencuan4subjektefinanciarejobanka,tëcilatushtrojnëveprimtaritëfinanciaretëkredidhënies,tëfaktoring-ut, të qirasë financiare, të shërbimevetëpagesavedhetransferimit tëparaveetj.,sidheurevokuan3licencaekzistuese,dukeeçuarnë28numrinesubjektevefinanciarejobanka.Gjithashtu,udhanë3miratimepërushtrimineveprimtarivefinanciareshtesëdhe 3 miratime për transferimin e pjesëmarrjes influencuese të kuotave/aksionevetëkapitalittësubjektevefinanciarejobanka.

Tabelë 5. Numri i bankave dhe subjekteve financiare të licencuara nga Banka e Shqipërisë (fund i periudhës)

2011 2012 2013 2014 2015 2016Bankadhedegëtëbankavetëhuaja 16 16 16 16 16 16Subjekte financiare jobanka 19 21 21 22 27 28Zyratëkëmbimitvalutor 301 322 333 356 397 428Unionetëshoqërivetëkursim-kreditit 2 2 2 2 2 2Shoqëri të kursim-kreditit 126 126 121 113 111 13

Burimi: Banka e shqipërisë.

Licencimiizyravetëkëmbimitvalutorvijoi trendinrritësedhenëvitin2016,gjatëtëcilitulicencuan39zyratëreja,qëushtrojnëveprimtarinëekëmbimitvalutor. Njëkohësisht, 8 subjekte të licencuara që ushtronin veprimtarinë ekëmbimitvalutordorëzuanlicencatsirrjedhojëendërprerjessëaktivitetit,dukeeçuarnë428numrinezyravetëkëmbimitvalutor.Kyvitshënoidhefinalizimineprocesittëriorganizimittëshoqërivetëkursim-kreditit,nëpërmjetbashkimitmepërthithje të98shoqërive tëkursim-kredititmbibazëneshoqërive tëkursim-kreditit ekzistuese.Në fund të vitit 2016 numërohen 13 shoqëri të kursim-kredititdhe2unionetëshoqërivetëkursim-kreditit.

2.5. emetimi i monedhës

Banka e shqipërisë ka të drejtën ekskluzive të nxjerrjes e të qarkullimit të monedhës kombëtare “lek”. ajo përcakton format, masat, peshat, modelin dhe karakteristikat e tjera të kartëmonedhave dhe monedhave metalike shqiptare, me kurs ligjor brenda vendit, si edhe të monedhave e kartëmonedhave që do të shtypen për qëllime numizmatike.

kartëmonedha në qarkullim35

Në fund të vitit 2016, rezultuan 131,202,354 copë kartëmonedha nëqarkullimmevlerërreth254.722miliardëlekë.Nëkrahasimmevitin2015,

35 është numri dhe vlera e kartëmonedhave të hedhura në qarkullim nga Banka e shqipërisë.



numriikartëmonedhavenëqarkullimështërriturmerreth5,9milionëcopëdhevleraetyreështërriturme8.2%.Ndryshimiikëtyretreguesvevjensipasojëe trendit që vazhdon të ndjekë strukturaeparasë nëqarkullim, në favor tëkartëmonedhavemevlerënominale5000Lekëdhe2000Lekë.Gjithashtu,vëllimiikërkesavengabankatenivelittëdytëpërpagesapatirritjeme25.9%.Vleramesatareenjëkartëmonedhenëqarkullimnëfundtëvitit2016arritinë1941lekë,nga1878lekëqëishtenëfundtëvitit2015.

monedha metalike në qarkullim

Nëfund tëvitit2016,rezultuan170,494,419copëmonedhametalikenëqarkullim,mevlerë4.098miliardëlekë.Nëkrahasimmevitin2015,rezulton

Gra�k 19. Struktura e kartëmonedhës në qarkullim


KM 200 lekë9%

KM 500 lekë

15%

KM 1000 lekë

31%

KM 2000 lekë22%

KM 5000 lekë23%

KM 200 lekë9%

KM 500 lekë16%

KM 1000 lekë33%

KM 2000 lekë

20%

KM 5000 lekë22%

Struktura e kartëmonedhës në qarkullim më 31.12.2015 (copë)

Struktura e kartëmonedhës në qarkullimmë 31.12.2016 (copë)

Gra�k 20. Struktura e monedhës metalike në qarkullim


MM 100 lekë9%

MM 50 lekë

13%

MM 20 lekë25%

MM 10 lekë

27%

MM 5 lekë

17%

MM 1 lek9%

Struktura e monedhës metalike në qarkullim më 31.12.2015 (copë)

MM 100 lekë

9%

MM 50 lekë

13%

MM 20 lekë24%

MM 10 lekë28%

MM 5 lekë

17%

MM 1 lek9%

Struktura e monedhës metalike në qarkullim më 31.12.2016 (copë)



një rritjeenumrit tëmonedhavemetalikeme7.6%dhenjë rritjeevlerëssëtyreme7.9%.Në fund të vitit2016, raporti ipërgjithshëmmidis vlerës sëmonedhësmetalikendajkartëmonedhësrezultoipothuajseinjëjtëmevitinekaluar.

treGues të qarkullimit të Parasë

Nëfundtëvitit2016,raportiiparasënëqarkullimndajagregatitM2ishte35.13%36,ndërsanëfundtëvitit2015injëjtiraportishte31.3%.Koeficientiiqarkullimit të parasë37 në Bankën e Shqipërisë rezultoi 0.412, ndërkohë që ky koeficientpërvitin2015ishte0.409.

riciklimi i cash-it dhe cilësia e kartëmonedhës në qarkullim

Gjatëvitit2016,upërpunuanrreth114milionëcopëkartëmonedha,tëcilatu kontrolluan për autenticitet dhe përshtatshmëri për riqarkullim. Nga përpunimi rezultuan rreth 25.9 milionë copë kartëmonedha të papërshtatshme për përdorim, të cilat u tërhoqën nga qarkullimi. Norma e sortimit38ishte22.6%,ndërkohë që i njëjti tregues për vitin 2015 ishte 25%. Kartëmonedhat epapërshtatshmepërqarkullimjanëzëvendësuarrastpasrastimekartëmonedhatë reja, të përshtatshme për qarkullim. Koeficienti39 i qarkullimit të kartëmonedhës përvitin2016rezultoinëvlerën0.95,qëdotë thotësenjëkartëmonedhëkthehetmesatarishtrrethnjëherënëvitnësporteleteBankëssëShqipërisë.Kykoeficientështëmëilartëpërprerjet500Lekë,1000lekë(rreth1.7dherreth1.2)dhemëivogëlpërprerjet5000dhe2000(rreth0.22dhe0.78),gjëqëtregon se këto të fundit kthehen më rrallë në sportelet e Bankës së Shqipërisë.

mbrojtja e kartëmonedhës dhe monedhës metalike nGa FalsiFikimi

Gjatë vitit 2016 ka vijuarpunapërmonitorimindheekspertizën eplotë tëfalsifikimittëmonedhavenëqarkullim.Nëkëtëkuadër,janërealizuarinspektimedhe ekzaminime në vend në sistem bankar, për verifikimin dhe ndihmën enevojshme në zbatimin dhemarrjen emasave për funksionimin efektiv dhereal për garantimin e integritetit të monedhave në qarkullim, në përputhjeme rregulloret emiratuara ngaBanka e Shqipërisë.Gjithashtu, në funksion

36 sqarim: është përdorur vlera për agregatin M2 bazuar në të dhënat paraprake për vitin 2016.

37 është raporti i numrit të kartëmonedhave dhe monedhave metalike të arkëtuara në sportelet e Bankës së shqipërisë mbi gjendjen mesatare vjetore të numrit të kartëmonedhave dhe monedhave në qarkullim.

38 është raporti i numrit të kartëmonedhave dhe monedhave metalike të papërshtatshme mbi numrin total të atyre të përpunuara gjatë një viti.

39 është raporti i numrit të kartëmonedhave të arkëtuara në sportelet e Bankës së shqipërisë mbi gjendjen mesatare vjetore të numrit të kartëmonedhave në qarkullim.



tërritjessëkapacitetevedheaftësisënëkëtëfushë,janë zhvilluar aktivitete me natyrë parandaluese,si trajnime në fushën e mbrojtjes së parasë nga falsifikimi,kryesishtmegrupetearkëtarëvenësisteminbankar dhe jashtë saj, si dhe testimi dhe monitorimi i makinavetëpërdoruarangapersoneli.

Përgjatë vitit 2016, sasia e kartëmonedhave dhemonedhave metalike të falsifikuara, të zbuluaranë qarkullim, ka pësuar uljeme13.4%, krahasuarme një vit më parë.Në përgjithësi, krahasuar mesasinëekartëmonedhavedhemonedhavemetalikenë qarkullim, ato mbeten në sasi të papërfillshme. Konstatohet se kartëmonedhat e falsifikuara të prerjes 1000 lekë përbëjnë rreth 47% të totalit tëkartëmonedhave dhe monedhave të falsifikuara, endjekur më pas nga monedha metalike 50 lekë me

19%të totalit,sidheprerjet500lekëdhe2000lekëmerespektivisht15%dhe14%tëtotalit.

Nga monitorimi i fenomenit të falsifikimit për kartëmonedhat kombëtare të evidentuarasitëfalsifikuara,vijontëdominojnëriprodhimetdigjitalemengjyra,tëkombinuarameaplikiminemetodaveaditivepërimitimineelementevetësigurisë.Ndërkohë,saipërketteknikësbazëtëfalsifikimittëkartëmonedhavenuk konstatohet tendencë drejt printimeve me natyrë profesionale, duke ufokusuar nëpërmirësimin e aftësisë për imitimin e elementeve të sigurisë sënivelit të parë, me natyrë vizuale dhe të prekjes, dhe më rrallë tek ato tëlexueshëm nga pajisjet autentifikuese.

2.6. sistemi i PaGesaVe

në përmbushje të objektivit të saj ligjor, Banka e shqipërisë nxit dhe mbështet mirëfunksionimin e sistemit të brendshëm të pagesave në shqipëri. Banka e shqipërisë ka ndërmarrë masa me qëllim arritjen e këtij objektivi, duke promovuar zhvillime si në rolin e operatorit të sistemeve, ashtu edhe në atë të mbikëqyrësit. këto masa kanë konsistuar në plotësimin dhe përmirësimin e kuadrit rregullativ të sistemit të pagesave, nxitjen e bashkëpunimit ndërinstitucional, zgjerimin e punës kërkimore dhe rritjen e transparencës.

mbikëqyrja e sistemeVe të PaGesaVe

BankaeShqipërisëpërmbushobjektivinesajligjormbifunksioniminnormaltësistemevetëpagesavenëpërmjettripërqasjeve:atëtëoperatorit,mbikëqyrësitdhe promovuesit. Në këtë kuadër edhe përgjatë vitit 2016, Banka eShqipërisëkandërmarrëhapakonkrete,dukepromovuarzhvillimesinërolineoperatorit tësistemeve,ashtuedhenëatë tëmbikëqyrësit.Mëkonkretisht,

Gra�k 21. Kartëmonedha dhe monedha metalike të falsi�kuara sipas prerjes në vitin 2016


KM 5000

3%

KM 200014%

KM 100047%

KM 500

15%

KM 200

2%

MM 50

19%

KM dhe MM të falsi�kuara viti 2016



gjatëkëtijvitivëmendjeeveçantë,krahasplotësimit tëkuadrit rregullativnëfushënembikëqyrjessësistemittëpagesave,iështëkushtuaredhenxitjessëbashkëpunimitndërinstitucional,zgjerimittëaktivitetitkërkimor,sidherritjessëtransparencës.

Instrumentetepagesave, sipjesëpërbërësee sistemeve tëpagesave,kanëqenëgjithashtunë fokusinembikëqyrjes së sistemeve tëpagesave.Kështu,gjatëvitit2016,meqëllimnxitjeneefikasitetit tëparasëelektronikedhenëpërputhjemedirektivateBE-së,ështëkryer rishikimi i kuadrit rregullativ “Përinstrumentetepagesaveelektronike”miratuarmevendimtëKëshillitMbikëqyrësnr.11, datë 09.11.2016.

Në përmbushje të detyrave strategjike të Bankës së Shqipërisë në kuadërintegrimitevropian,përgjatëvitit2016,BankaeShqipërisëkafilluarpunënpërtranspoziminnëlegjislacioninshqiptartëDirektivës2015/2336“Përshërbimetepagesavenëtregunebrendshëm”.Përkëtëqëllim,ështëiniciuaredhenjëprojektbashkëpunimimeBankëneItalisë.Projektinëfjalëpritettëkontribuojëgjithashtuedhenëforciminerregullavenëlidhjemepagesatnëinternet,sidhenëzbatiminepraktikavedherregullaveevropianenëmbikëqyrjenesistemevetëpagesave.

ecuria e sistemeVe aiPs dhe aech

sistemi i shlyerjes së pagesave ndërbankare me vlerë të madhe (aips)

Pjesëmarrës në sistemin AIPS gjatë vitit 2016ishin 16 bankat tregtare dhe Banka e Shqipërisë si pjesëmarrës të drejtpërdrejtë, si dheMinistria eFinancavesipjesëmarrësitërthortë.Gjatëvitit2016ushlyenjëvëllimprej122,550transaksioneshmenjë vlerë totale të likuiditetit tëqarkulluar në sistemprej7,676miliardëlekësh.Krahasuarmenjëvitmëparë,vëllimiitransaksionevetëshlyerakapësuaruljemerreth0.83%,ndërkohëqëvleraetransaksionevetëshlyeraështërriturme21.29%.

Kredia Brenda Ditës (KBD) ka reflektuar ulje si nëterma të numrit, ashtu edhe të vlerës (përkatësishtme13.25%dhe28.64%),dukereflektuarrënietëekspozimit të sistemit ndaj rrezikut të likuiditetit.

Gra�k 22. Ecuria e numrit dhe të vlerës së transaksioneve të kleruara në AIPS


0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

-

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

8,000,000

9,000,000

Numri i transaksioneve AIPS (majtas)Vlera e transaksioneve AIPS (mln lekë) (djathtas)



sistemi i klerimit të pagesave me vlerë të vogël (aech)

Pjesëmarrës në sistemin AECH gjatë vitit 2016ishin 16 bankat tregtare dhe Banka e Shqipërisë si pjesëmarrës të drejtpërdrejtë, si dheMinistria eFinancavesipjesëmarrësitërthortë.Gjatëvitit2016ukleruanjëvëllimprej508,935pagesashmevlerëtotale prej rreth 90 miliardë lekësh, me një vlerëmesatare për transaksion prej rreth 180,000 lekësh. Krahasuar me një vit më parë, aktiviteti i sistemitAECHkapasqyruarnjërritjepërsaipërketvëllimitdhevlerëssëpagesavetëkleruara,përkatësishtme9.05%dheme6.79%.

instrumentet e PaGesaVe

Raportimetebankavepërinstrumentetepagesave,tregojnë se janë kryer rreth 11.9 milionë pagesa menjëvlerëtotaleprej4.512miliardëlekësh,dukereflektuarnjërritjeprej8.54%tënumrit,dhenjërënieprej1.85%tëvlerëssëpagesavegjatëvitit2016.

Nga totali i numrit të pagesave të klientëve, edhepërgjatëkësajperiudhe,vihetrenjëpërdorimilartëi transfertavetëkreditit (nëmasën65.08%),ngatëcilat rreth 76.94% janë pagesa të instruktuara nëformë letër.Megjithatë, vlen të theksohet se, edhegjatë viteve të fundit, është vënë re një tkurrje etransfertave tëkredititnëformëletërdhenjërritjeeatyrenëformëjoletër(home banking),sidheeatyreme karta.

Në terma të përdorimit të instrumenteve të pagesave elektronike, vlen tëtheksohet përdorimi i instrumentit të pagesave me para elektronike, si ngainstitucionet bankare, ashtu edhe nga ato financiare jobanka. Përdorimi nërritje i një instrumenti të tillë, vlerësohet të ketë ndikimpozitiv nëpërfshirjenfinanciare të popullsisë në shërbimet financiare.

kartat bankare

NëRepublikëneShqipërisë, në fund të vitit2016, rezultojnë14banka tëlicencuara si emetuese kartash, 9 nga të cilat janë të licencuara edhe si pranuesekartash,dukepasqyruarrritjeme1bankëkrahasuarmevitin2015.Gjithashtu,nëvitin2016ushtrojnëaktivitetinetyrenëtregedhedyinstitucionetëparasëelektronike.Gjatëvitit2016,vihetrenjërritjeme5.5%eemetimittë

Gra�k 23. Ecuria e numrit dhe të vlerës së transaksioneve të kleruara në AECH


-

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

100,000

Numri I transaksioneve AECH (majtas)Vlera e transaksioneve AECH (mln leke) (djathtas)

Gra�k 24. Ecuria e numrit të instrumenteve të pagesave në vite


40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Transferta krediti në formë letërTransferta krediti në formë jo-letërPagesa me kartaDebitim DirektCeqetPagesa me para elektronike



kartavetëdebititdheme5.9%ekartavetëkreditit.Ngaanatjetër,prezantiminëtregikartavemefunksionparajeelektronike,kaparaqiturritmetëshpejtarritësegjatëvitit.

Ngapërdorimi i kartavebankarenë terminaletATMdhePOS, rezulton se,peshën kryesore të transaksioneve të procesuarame karta e zënë tërheqjetcashngaATM-të,tregueskyinjëekonomieendemepërdorimtëlartëtëcash-it.Megjithatë,gjatëvitit2016,vërehetnjë rritjeekonsiderueshmeenumritdheevlerëssëpagesavemekartanëPOS-efizikedhevirtuale,përkatësishtme28.9%dheme21.2%,dukevijuarprirjenpozitivetëvërejturgjatëvitevetëfundit.Nëtermarelativë,pagesatekryeramekartatëparapaguaraarrijnëderinë6.51%tëpagesavemekartadebitidhekrediti.

Në fund të vitit 2016, numri i terminaleve POS ka shënuar një rritjeprej përkatësisht 6.31% dhe ATM-ja ka pësuar një rënie të lehtë me3.15%, krahasuar me vitin 2015. Pavarësisht prirjes pozitive të shtimitnë numër të terminaleve POS, vlen të theksohet se përqendrimi i tyre vijontë jetë i lartë në qarkun e Tiranës,40 nëmasën 81.76%, ndërsa terminaletpër përdorimin e kartave me para elektronike vijojnë të paraqesin ritmerritëse përkatësisht në masën 13.9% krahasuar me fundin e vitit 201541.

home Banking

Kohët e fundit, shërbimet “home banking” po marrin shtrirje gjithnjë e më të gjerë nëtregunshqiptar.Kështu,nëfundtëvitit2016,14nga 16 banka ofrojnë produkte të ndryshme “home banking”. Këto produkte mundësojnë aksesimin e llogarisë bankare në distancë, nëpërmjet një linje interneti, linje telefoni apo një software-i që banka i vë në dispozicion klientit të saj.Nga raportimetebankave,vihetrenjërritjeekonsiderueshmeprej27.63%evëllimittëpagesave“home banking” dhe evlerëssë transaksioneveprej21.51%,krahasuarmenjë vitmëparë. Rritja e transaksioneve “home banking”diktonnënjëmasëtëmadheedhezhvillimete tregut në këtë drejtim.

Prirjagjithnjëenërritjeepërdorimittë“home banking”, lidhet ngushtë me ekzistencën e infrastrukturës, si edhe mepërhapjenemundësivepërtëaksesuarinternetinedhe përmes disponimit të një “smart phone”.

40 ndarja e qarqeve bëhet sipas degëve të Bankës së shqipërisë. 41 para elektronike është instrument pagese, i ndryshëm nga instrumenti i pagesave në distancë,

i cili ruan vlerën monetare në formë elektronike dhe i mundëson mbajtësit të kryejë pagesa në formë elektronike. Ky instrument mund të rimbushet me vlerë monetare sa herë të jetë e nevojshme, brenda kufijve të përcaktuar nga Banka e shqipërisë. paraja elektronike mund të ruhet në kartë ose në një sistem (për shembull pAypAl), dhe nuk kushtëzohet nga nevoja për zotërimin e një llogarie bankare.

Gra�k 25. Ecuria e përqindjes së llogarive të aksesueshme nga interneti ndaj totalit të llogarive, dhe ecuria e raportit të shfrytëzimit të llogarive të

aksesueshme nga interneti*

Burimi: Banka e Shqipërisë.*Raporti i utilizimit tregon sa përdoret mesatarisht një llogari me

akses nga interneti për kryerje transaksionesh.

0.00%

1.00%

2.00%

3.00%

4.00%

5.00%

6.00%

7.00%

0123456789

10

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

raporti utilizimit% e llogarive të aksesueshme nga interneti ndaj totalit



Përsaipërkettransaksionevecashtëkryerangaklientëtnësporteletebankave,përvitin2016,vihetrenjëuljenënumërdhenjërritjenëvlerëkrahasuarmenjëvitmëparë.Kyvitkashënuarnjëuljetëlehtëtëtransaksionevenëarkëme0.4%nëtermatënumritdhenjërritjeme10.27%nëtermatëvlerës,krahasuarmenjëvitmëparë.

komiteti kombëtar i sistemit të PaGesaVe

Nëkuadërtëpërmbushjessëstrategjisësëfunksionimittëtij,edhekëtëvitkavijuar punën Komiteti Kombëtar i Sistemit të Pagesave (KKSP). Vëmendje eveçantëiështëkushtuarpërmbushjessërekomandimevetëkëtijkomiteti,sidhebashkëpunimit dhe koordinimit të mëtejshëm me institucionet pjesëmarrëse në të.

Nënëntortëvitit2016upërfunduamesuksesprojektiiparë,aiistandardizimittëformatittëurdhërpagesës.ShoqataShqiptareeBankavemembështetjeneBankës së Shqipërisë krijoi një format të unifikuar për urdhërpagesat, i cili bazohetnëstandardeteSEPA42.ProjekttjetëriiniciuarngaShoqataShqiptareeBankavedheqëkërkonbashkëpunimineBankëssëShqipërisë,ështëedheai i implementimit të Debitimit DirektNdërbankar. Synimi i tij është rritja epërdorimit të këtij instrumenti nga klientët e të gjitha bankave, pavarësishtvendndodhjessëllogarisëbankaretëkompaniveutilitare,dukekontribuarnëreduktimin e përdorimit të parasë cash në ekonomi.

Nëkuadërtënxitjessëinovacionitnëshërbimetbankare,ShoqataShqiptareeBankavenëbashkëpunimmeBankëneShqipërisëdheKKSP-nëorganizuankonferencënmetematikë“BankinguDigjital”.Nëkëtëkonferencëuprezantuanpërvojatndërkombëtaresingaperspektivaerregullatorëvedhembikëqyrësvetëtregut,ashtuedhetëinstitucionevetëcilatofrojnëkëtoshërbime.Gjithashtu,vëmendjeeveçantë iukushtuaedhenismave tëndërmarranga institucionetbankare dhe financiare në tregun shqiptar.

42 single euro payments Area – iniciativë e Bashkimit evropian për integrimin e sistemeve të pagesave, nëpërmjet zhvillimit të skemave dhe sistemeve të harmonizuara të pagesave elektronike.



hapësirë inForMuese 6: projektet Me Bankën Botërore në Fushën e paGesave

përgjatë vitit 2016, Banka e shqipërisë ka vijuar bashkëpunimin me Bankën Botërore në kuadër të implementimit të projektit “për matjen e kostove të instrumenteve të pagesave”. projekti në fjalë, i cili bazohet në metodologjinë e krijuar nga Banka Botërore synon të identifikojë dhe të masë të gjitha llojet e kostove, të cilat mbartin instrumentet e ndryshme të pagesave të përdorura në ekonomi, me qëllim krijimin e një strategjie për reformimin dhe zhvillimin efikas të tregut të pagesave.

rezultatet paraprake, në mënyrë të përmbledhur, identifikojnë paranë fizike si mjetin më të kushtueshëm të pagesave, dhe si mjetin më të lirë, transfertat e kreditit në formë elektronike. projekti parashikohet të përfundojë brenda vitit 2017.

në vijim të bashkëpunimit të cituar më lart, gjatë vitit 2016, janë iniciuar dhe dy projekte të tjera, të cilat gjithashtu synojnë promovimin e shërbimeve të pagesave nga perspektiva e remitancave, si dhe nxitjen e përfshirjes financiare të publikut me këto shërbime. në vijim, jepet në mënyrë të përmbledhur informacion mbi këto dy projekte:

1) Projekti për përfshirjen financiare

ky projekt synon vlerësimin dhe hartimin e një strategjie të përfshirjes financiare nga këndvështrimi i pagesave, i cili në thelb do të synojë që t’i mundësojë individëve akses më të gjerë në shërbimet e pagesave në tregun shqiptar. për arritjen e synimeve të sipërcituara, ekspertët e Bankës Botërore si dhe përfaqësues të Bankës së shqipërisë, kanë analizuar kontekstin shqiptar si nga pikëpamja e zhvillimeve infrastrukturore dhe institucionale, ashtu edhe kuadrin ligjor dhe rregullativ të lidhur me fushën.

2) Projekti për remitancat, i cili ndahet në dy aktivitete

aktiviteti i parë ka për qëllim kryerjen e një vlerësimi të remitancave në tregjet ndërkombëtare, bazuar në një metodologji të Bankës ndërkombëtare për rregullim (Bis). aktiviteti i dytë, me emërtimin Greenback, është një mjet, i cili, nëpërmjet edukimit financiar, pritet të ndihmojë në ndërtimin e një marrëdhënieje të afërt mes individëve që dërgojnë remitanca dhe institucioneve financiare.

në fazën aktuale, dy projektet janë në proces finalizimi të raporteve mbi analizën e tregut, identifikimin e boshllëqeve dhe nevojave për përmirësim dhe hartimin e një programi/ strategjie për arritjen e objektivave të sipërcituar.



lista e subjekteVe të licencuara që VeProjnë në Fushën e PaGesaVe

Subjekti Numri dhe data e licencës FushaeveprimtarisëPaylinksh.a. Nr. 1; dt. 04.10.2013 OperatorskemëkombëtaretëpagesavemekartëUnionifinanciariTiranëssh.a. Nr. 1 dt. 08.12.1999 ShërbimetepagesavedhetëtransferimittëparavePostaShqiptaresh.a. Nr. 3 dt. 18.04.2001 ShërbimetepagesavedhetëtransferimittëparaveAk-Investsh.a. Nr. 7 dt. 03.12.2003 ShërbimetepagesavedhetëtransferimittëparaveNOAsh.a. Nr. 9 dt. 06.06.2007 ShërbimetepagesavedhetëtransferimittëparaveM-Paysh.p.k. Nr. 22 dt. 31.05.2011 ShërbimetepagesavedhetëtransferimittëparaveVodafoneM-Pesash.p.k. Nr. 31 dt. 25.03.2015 InstitucioniparasëelektronikeEasyPaysh.p.k. Nr. 35 dt. 16.11.2015 InstitucioniparasëelektronikeKastrati sh.p.k. Nr. 36 dt. 10.03.2016 ShërbimetepagesavedhetëtransferimittëparavePayandGosh.p.k. Nr. 37 dt. 18.03.2016 Shërbimetepagesavedhetëtransferimittëparave

2.7. administrimi i rezerVës Valutore

Banka e shqipërisë është autoriteti kombëtar përgjegjës për mbajtjen dhe administrimin e rezervave valutore të shqipërisë. ajo përdor mundësitë e saj më të mira për të arritur dhe ruajtur një nivel të caktuar të rezervës valutore, e cila mbështet qëndrueshmërinë financiare të vendit dhe është në përputhje me politikën monetare.

ObjektivateprocesittëadministrimittërezervësvalutoremiratohenngaKëshilliMbikëqyrës. Si objektiva parësorë janë përcaktuar likuiditeti dhe siguria,ndërkohë që sigurimi i të ardhurave nga administrimi i fondit të rezervëspërfaqësonobjektivinetretë,përsakohënukcenohenobjektivatelikuiditetitdhe sigurisë. Emrat e lejuar të institucioneve në të cilat investohet rezervavalutoremiratohenngaKomiteti i Investimit.KëtoemrapërfshijnëqeveritëeSHBA-së, Japonisë,BritanisësëMadhedheEurozonës, sidheagjenciapoinstitucione të lidhurameqeveritë, të cilat përgjithësisht janë të renditura tëpaktënAA-(përqeveritëeEurozonësrenditjaminimaleepranuarështëBBB-43).Nëemrate lejuarpër investimpërfshihendheinstitucioneshumëpalësheapotëtjerasubjektetërendituratëpaktënAA-.

PortoFoli i rezerVës Valutore

Nëfundtëdhjetorit2016,stokuirezervësvalutorerezultoi2,944milionëEUR.Përbërjasipasmonedhaveerezervësvalutoreishte:USD22.2%;EUR62.7%;GBP2.8%;JPY2.4%;AUD1.4%;SDR6.1%;Ar1.9%;RMB0.5%.

43 emrat/instrumentet e renditura deri në BBB- përfshihen në kategorinë “për investim” (investment grade).



Në fund të vitit 2016, rezerva valutore është e investuar në aktive likuide,kryesishtmeafatmaturimi0-3vjet.Peshaeinstrumentevetëborxhitmeafatmbi5vjetnuktejkalon2.5%tëportofolit tërezervës.Portofoliiadministruarngaadministratoriijashtëm(BankaBotërore),ështëinvestuarkundrejtnjëportofolireferencë0-3vjet,kryesishtnëinstrumenteborxhitëemetuarangaqeveria.

Më shumë se 90% e portofolit të rezervës valutore rezulton e investuar nëinstitucionemerenditjetëcilësisësëlartë(klasaAAAdheAA).Pjesakryesoree aktiveve në të cilat është investuar rezerva përfaqësohet nga instrumentete borxhit të emetuara nga qeveritë/banka qendrore (66%), ndjekur ngainstitucionet shumëpalëshe (11%), agjenci (9%), banka/institucione të tjera

Gra�k 26. Tregues të rezervës valutore sipas afatit të maturimit (majtas) dhe monedhës (djathtas)


0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2012

2013

2014

2015

2016

Pesha e monedhave përbërëse të rezervës valutore në %

RMBAR

SDRAUD

JPYGBP

EURUSD

-

100.00

200.00

300.00

400.00

500.00

600.00

700.00

800.00

900.00

<3 muaj

3-6 muaj

6 muaj - 1 vit

1-3 vjet

3-5 vjet

5-7 vjet

7-10 vjet

>10 vjet

Shpërndarja e rezervës sipas afatit të maturimit të instrumenteve (2016)

Gra�k 27. Përbërja e portofolit të rezervës sipas renditjes dhe llojit të emetuesve


AAA46.6%

AA+8.5%

AA26.0%

AA-10.3%

A+0.9%

A0.7%

A-1.7%

BBB+2.9%

BBB 2.3%

Peshat sipas klasave të renditjes në fund të vitit 2016

Agjenci9%

Autoritete qeveritare/Orga

ne publike3%

Banka/Institucione �nanciare të tjera 7%

Qeveri/Banka Qendrore

66%

Institucione shumepaleshe

11%

Institucione të garantuara nga

qeveri4%

Peshat sipas llojeve të emetuesvenë fund të vitit 2016



financiare (7%), institucione të garantuara nga qeveritë (4%) dhe autoriteteqeveritare/organepublike(3%).

zhVillime të tjera në Funksion të administrimit të rezerVës Valutore

NëkuadërtëmarrëveshjessëasistencësmeBankënBotërore(IBRD),gjatëvitit2016,kyinstitucionofroiasistencëteknikenëdisadrejtimekryesore.Pikësëpari,nëbashkëpunimmeekspertëteBankësBotëroreurealizuarivlerësimiimetodologjisëdhekriterevetëzbatuarangaBankaeShqipërisëpërpërcaktimindhemadhësinëepërbërjessipasmonedhavetëtranshevetërezervësvalutore.Banka Botërore ofroi gjithashtu asistencë në drejtim të përmirësimit të procesit të përzgjedhjes së portofolit strategjik, në shërbim të rritjes së eficiencës gjatë administrimit të fondit të rezervësvalutore.Më tej,nëkuadër tëpërpjekjevepër përmirësimin e infrastrukturës së teknologjisë së informacionit në mbështetje tëprocesit tëadministrimit të rezervësvalutore,gjatëvitit tëkaluar,BankaeShqipërisëuangazhuadhefinalizoimesuksesprojektinevëniesnëzbatimtëversionittëritëSistemitpërAdministriminePortofolit.Kyversionmundësoirregullimenëproblematikatekonstatuaranëversioninemëparshëm,sidhepërmirësimenëdrejtimtëpërpunimitdhemirëmbajtjessëtëdhënavestatike,tëautomatizimit nëprocesimine veprimeve,dhe të reduktimit të shkallës sërrezikut operacional.

Përsaitakonbazësrregullativekumbështetetzhvillimiiaktivitetittëadministrimittë rezervës valutore, në shtator të vitit të kaluar u realizua një ndryshim nëpolitikëneinvestimitpëradministriminerezervësvalutore,dukemarrëshkasdhe nga vendimi i FMN-së për përfshirjen e monedhës kineze (RMB) nëshportëneSDR-së.Përmeskëtijndryshimiukonfirmuavijueshmëriaezbatimittëkritereveekzistuese,kupërbërjae transhit të investimitështëepërcaktuarkryesishtngapërbërjaeshportëssëSDR-së.Nëveçanti,umiratuapropozimiqëpeshaemonedhësRMB,sipjesëeshportëssëSDR-së,tëshpërndahetnëdymonedhat,atëkineze(RMB)dhedollarinaustralian(AUD).PërbërjaereetranshittëinvestimitpërfaqësonnjëlëvizjediversifikuesedrejtinvestimitnënjëmonedhëtëretënjëvendianëtartëG10-ës,sidhemarrjenenjëekspoziminëtregjetnëzhvillim.

Mëtej,paskëshillimitmeekspertëteBankësBotërore,pordhemeekspertëtëFMN-së,ufinalizuadheprojektiiriirregullores“Përpolitikëndhemënyrëne administrimit të rezervës valutore”. Ndryshimet kryesore në projektin e ritë rregullores kanë të bëjnë:me një përcaktim të qartë të qëllimeve për tëcilatmbahet rezerva valutore;me formuliminmë tëplotë tëobjektivavepëradministriminefondittërezervës,dukemarrënëkonsideratënjëkornizëmëtëgjerëtëburimevetëndryshmetërrezikut,dukeipasqyruarkëtoaspektedhenë rishikimin e kritereve përmadhësinë dhe përbërjen sipasmonedhave tëtranshevetërezervës.Nëprojektineriupropozuadhepërshtatjaekriteritpër



buxhetin e rrezikut në kushtet kur, si pasojë e domosdoshmërisë së respektimit tëkritereveparësore,nevojitetqënjëpjesëerëndësishmeefondittërezervëstëinvestohetnënjëmjedismenormanegativeinteresi.PërmbajtjaepropozuarsipasprojektittëritërregulloresumiratuangaKëshilliMbikëqyrësnëmuajinshkurttëvitit2017.

hapësirë inForMuese 7: Flukset që ndikuan reZervën valutore, Gjatë vitit 2016

rezerva valutore bruto, e vlerësuar dhe e raportuar në monedhën eur, është rritur me rreth 62.85 milionë euro gjatë vitit 2016, duke regjistruar në fund të muajit dhjetor vlerën 2,944.13 milionë euro. në mbyllje të muajit dhjetor pati një rritje të ndjeshme të stokut të rezervës bruto, si rrjedhojë e zhvendosjes së likuiditetit në valutë të bankave të nivelit të dytë nga jorezidentët në formën e rezervës së tepërt pranë Bankës së shqipërisë.

a. veprimet e lidhura me aktivitetin e Ministrisë së Financave kanë pasur ndikim negativ në shumën 139.51 milionë eur, sipas zërave të mëposhtëm:

• hyrjenetongalëvrimiihuavetëdhënanëshumën249.18milionëEur:o nga Fondi Monetar ndërkombëtar (FMn) në shumën 144.75

milionë eur;o agjencia ndërkombëtare për Zhvillim (ida) etj., në shumën 104.43

milionë eur.• hyrjengaemetimiiborxhitnëvalutënëtregunebrendshëmnëshumën

35 milionë eur; • daljepërfshirëedheshërbimineborxhit423.69milionëEur.

B. veprimet e bankave të nivelit të dytë dhe subjekteve të tjera kanë pasur ndikim pozitiv në shumën 135.54 milionë eur, sipas zërave të mëposhtëm:

• derdhjengabankatenivelit tëdytënëllogarinëetyrepranëBankëssë shqipërisë për plotësimin e rezervës së detyrueshme, për veprime që lidhen me kapitalin, etj. 615.39 milionë eur;

• dalje478.56milionëEur;• daljenetopërllogaritësubjektevetëtjera(ASD,etj.)1.29milionëEur.

c. veprimet e Bankës së shqipërisë kanë pasur ndikim pozitiv në shumën 85.27 milionë eur, sipas zërave të mëposhtëm:

• blerjeevalutësngaMinistriaeFinancavedheinstitucione të tjeranëshumën 58 milionë eur:o nga Ministria e Financave 56.76 milionë eur;o nga institucione të tjera 1.24 milionë eur.

• tëardhuratesiguruarangainvestimi irezervësvalutore llogaritennërreth 41.83 milionë eur. këto të ardhura përfaqësojnë në pjesën kryesore interesa dhe kupona dhe janë të llogaritura në bazë cash-i;

• shlyerjaedetyrimevetëBankëssëShqipërisëndajFMN-sëdheqeverisë



së Greqisë, 12.45 milionë eur; • transfertarreth2.11milionëEur.

d. Faktorët e tregut kanë pasur ndikim negativ në shumën 18.45 milionë eur, sipas zërave të mëposhtëm:

• luhatjet në kursin e këmbimit tëmonedhave në përbërje të rezervësvalutore kanë ndikuar pozitivisht vlerën e rezervës bruto të raportuar në eur, duke regjistruar një efekt rreth 14.56 milionë eur;

• efektiirivlerësimitpërportofolin,sirrjedhojëeluhatjessënormavetëinteresit, llogaritet në një vlerë negative prej rreth 33.01 milionë euri.

i Kjo vlerë ka në përmbajtje dhe efektin e krijuar nga derdhja e kuponave të titujve.

2.8. statistikat

ndërmarrja e politikave të mira monetare dhe mbikëqyrëse kërkon monitorimin e rregullt, analiza të thelluara dhe një set të gjerë statistikash granulare, të shpeshta dhe me cilësi të lartë. në këtë kontekst, zhvillimi i statistikave monetare dhe financiare dhe i statistikave të sektorit të jashtëm është një përgjegjësi themeltare e Bankës së shqipërisë dhe përbën bazën për vendimmarrjen e politikës monetare dhe stabilitetit financiar.

Banka e shqipërisë, gjithashtu përmbush detyrimet raportuese pranë institucioneve ndërkombëtare, FMn, BB, si dhe eurostat e Bqe, në kuadër të integrimit evropian të vendit. Banka e shqipërisë është anëtare në ‘Gdds’44 dhe në sisteme të ndryshme raportimi të drejtuara nga FMn-ja.

Gjatëvitit2016,aktivitetinëfushënestatistikaveështëorientuardrejtzbatimitrigoroztëprojektevenëshërbimtërealizimittëobjektivaveafatmesëmtëBankëssëShqipërisë (2016-2018), Planit Kombëtarpër IntegriminEvropian (PKIE),rekomandimevetëmisionittëEUROSTAT-itdhemisionevetëFMN-së,sidhenëkonsideratëtëkërkesavetëEurostatdheinstitucionevetëtjerandërkombëtare.

Drejtimet kryesore të punës kanë qenë: (i) prodhimi në kohë dheme cilësii statistikave të sektorit të jashtëm, statistikavemonetare dhe financiare dhestatistikavebankare, (ii)prodhimi i treguesve të rinj statistikorë, (iii)përafrimiimetodologjivemestandardetndërkombëtare,sidhe(iv)raportimistatistikordhemetodologjikpranë strukturavekombëtaredhendërkombëtare (INSTAT,FMN,Eurostat,BB).

PëraFrimi i metodoloGjiVe me standardet ndërkombëtare

Banka e Shqipërisë ka intensifikuar punën për përafrimin metodologjik të statistikavemestandardetndërkombëtaredheharmoniziminetyresipasacquis

44 General Data Dissemination system – sistemi i shpërndarjes së të Dhënave të përgjithshme.



communitare.Përpjekjekonkretejanëndërmarrëpërtëmbledhurdhendërtuartëdhënatëreja,sidhepërtëpërmirësuarsisteminepërpunimittëtëdhënave.Progresiështëmbështeturngabashkëpunimi/asistencameFMN-në,Eurostat-indhekapërfshirëedheplotësiminedetyrimevenëkuadër tëraportimitpranëinstitucionevendërkombëtare.

Në fushën e statistikave monetare dhe financiare, në kuadër të përafrimitme standardet ndërkombëtare të hartimit (BQE, FMN), si dhe në zbatimtë rekomandimeve të raportit të ekspertëve të BQE-së është punuar mbiimplementimin e standardeve metodologjike të ESA 2010 për klasifikimine instrumenteve sipas sektorëve institucionalë (referuar këtij standardi) përraportimetngabankatenivelittëdytëdheharmoniziminepraktikëspërhartiminestatistikavetënormavetëinteresitmestandardindhekërkesatpërraportimngaBankaQendroreEvropiane45. Ky set i ri statistikash mbi normat e interesit rrit më tej ekspertizën në analizimin e mekanizmit të transmetimit monetar.

Gjatë vitit janë raportuarpranë institucioneve financiare,përveç raportimeveperiodike të treguesve ekzistues, edhe tregues të rinj. Pranë FMN-së ështëraportuarpërherëtëparëCPIS(Coordinated portfolio investment survey)dhemetodologjiapërkatësenëpërmjetSistemittëKorrespondencëssëIntegruar(ICS);nëEurostat(konformrregullores(EC)555/2012mbitransmetiminetëdhënave)janëraportuar4pyetësorëtërinjnëpërmjetplatformësSDMX(BilanciiPagesave-tremujor,PozicioniiInvestimeveNdërkombëtare-tremujor,InvestimetDirektesipasshteteve- fluksdheInvestimetDirektesipasshteteve-stok).Përpublikunofrohenpërherëtëparënëfrekuencëmëtëshpejtë(tremujore)tëdhënatmbi:(i)PozicionineInvestimeveNdërkombëtare;(ii)FluksineInvestimevesipasshtetevedhe aktivitetit ekonomik; dhe (iii) Stokun e InvestimeveDirekte sipas shtetevedheaktivitetitekonomik.Gjithashtu,ështërishikuardhepublikuarseriakohore2008-2012estatistikavetësektorittëjashtëm(bilanciipagesave,pozicionii investimeve ndërkombëtare dhe borxhit të jashtëm bruto) në përputhje memetodologjinëeretëFMN-së,M6BP,sidheseriakohoreeInvestimeveDirektesipasnomenklaturëssëveprimtariveekonomikeNace.Rev.2.

Nëvijim të konsolidimit tëburimeve të tëdhënave,përherë tëparë,ështëmundësuar hartimi i llogarive financiare sipas sektorëve, mbështetur nëstandardinmetodologjik ESA2010, për fundin e vitit 2015 – njëkohësishtdukeiupërafruarafatevekohoreqëparashikonstandardi.

Në zbatim të objektivit të parashikuar në Planin Kombëtar për IntegriminEvropian(Rregullorja(EC)184/2005)ështëhartuarmetodologjiaekompilimittëstatistikavetësektorittëjashtëm.

45 përafrimi i direktivës të Bqe-së, nr 34/2013 të Bqe.



rritja e cilësisë dhe inteGritetit të statistikaVe

Nëzbatim tëvizionitstrategjik,BankaeShqipërisëkapunuarnëdrejtim tërritjessëmëtejshmetëefektivitetitdheefikasitetittëproduktitstatistikor.Nëkëtëkontekst,ështëadresuargjithashtubashkëpunimiintensiv,jovetëmmeINSTAT(prodhuesi zyrtar i statistikave dhe koordinuesi i sistemit kombëtar statistikornë vend), por edhemepalët e treta.Nëmuajin shtator2016, u finalizuanënshkrimiiMarrëveshjessëMirëkuptimitmesBSh-së,INSTAT-itdheMF-së.Nëzbatim të memorandumit të mirëkuptimit, janë ngritur grupe teknike të punës për shkëmbiminepërshtatshëm të tëdhënavestatistikore tëmbledhura/hartuaranga institucionet respektive, sidhepërharmonizimmë tëmirëmetodologjikmidistreagjencivestatistikore.

BankaeShqipërisëvijonbashkëpuniminme institucione të tilla siAMFapoShoqata Shqiptare e Bankave në fushën e shkëmbimit të informacionit.BashkëpunimimeAMF-nëpritettëforcohetdhezgjerohetmëtejnëdisafusha,duke i dhënë rëndësinë e duhur shkëmbimit në kohë e me cilësi të informacionit.

BankaeShqipërisëështëpërfaqësuardhekamarrëpjesëaktivenëGrupinNdërinstitucional të Punës për Kapitullin 18 (Statistikat) tëAcquis-it, si edhe në Grupin Ndërinstitucional të Punës për përgatitjen dhe raportimin pranëEurostat-ittëProcedurëssëDeficitittëTepërt46.RaportimiiPDT-sëpërfshinnjëset tabelash të harmonizuara ku raportohen të dhëna të rëndësishme të sektorit tëqeverisë të tillasi:deficitiqeveritar,niveli iborxhit, llogaritëfinanciare,sidhe të dhëna të tjera plotësuese. Tabela të tilla shërbejnë për monitorimin e shëndetittëfinancavepublikenëvendetanëtaredhevendetkandidate,sidherespektimittëdykriterevetëMaastricht-it.

Sot, statistikat moderne nuk perceptohen pa mbështetjen e fuqishme të IT-së për mbledhjen, përpilimin dhe shpërndarjen e tyre. Në drejtim të arritjes së standardeve ndërkombëtare lidhurme infrastrukturën e raportimit, ruajtjesdhekontrollinetëdhënave,gjatë2016-ësështëvënënëfunksionimsistemiiautomatizuariraportimitrregullatormebankatesistemit.Qëprejvitit2016,Banka e Shqipërisë është onlinemebankat e nivelit të dytë për raportiminrregullator -përmessistemitelektronikraportuesrregullator(ERRS).Gjithashtu,kafilluarpunadhenë2017-ëndotëavancohetmëtejnëdrejtimtëpërfshirjesnëkëtësistemedhe tësubjekteve financiare jobanka.Nëpërmjetplatformëssë re të raportimit janë automatizuar proceset, që aktualisht realizoheshin nëpërmjet punës manuale të operatorëve dhe specialistëve. Automatizimika prekur raportimin, kontrollin, përpunimin dhe shpërndarjen e të dhënavepër përdoruesit brenda Bankës së Shqipërisë me qëllim rritjen e eficiencës së raportimit,uljenengarkesëssëraportimitdherritjenecilësisësëstatistikave.

GjatëvititështëpunuarpërzhvillimineSistemittëRaportimevetëTransaksioneveNdërkombëtare(ITRS).Kyraportimvjensidomosdoshmëripërpërmbushjene

46 Grupet kryesohen nga instituti i statistikave (instAt).



kritereve(kërkesavenëraportimnëkuadërtëintegrimit)mbindarjengjeografike,ndarjensipassektorëve institucionalë, frekuencënekompilimit tëstatistikave,dhepublikimindheshpërndarjenestatistikave.

Më tej, në kuadër të zbatimit të detyrimit ligjor të Bankës së Shqipërisë siagjenci statistikore për raportimin në institucionet ndërkombëtare, gjatë vitit2016,ështërealizuarpërgatitjaedisamodulevetëkompendiumitpërstatistikatqë prodhon Banka e Shqipërisë:

- Bilanciipagesave;- Investimetdirekte;- FATS;- Tregtiandërkombëtareeshërbimeve;- Statistikat monetare dhe financiare;- Llogaritëfinanciare–prodhimiitëdhënave.

Nëaspektinndërkombëtar,BankaeShqipërisëvazhdontëmbajëmarrëdhëniekorrekte raportimimeFMN-në,Eurostat-in,BQE-në,marrëdhënieqëpritet tëforcohennëpërmjetbashkëpunimevemeprojekte tëndryshme, të tillë siai ifinancavetëqeverisë,projektipëre-GDDSdheaipërzhvilliminestatistikavetëkorporatavetëtjerafinanciare,iparashikuarpërkëtëvit.

2.9. kërkimi shkencor

Banka e shqipërisë synon të mbështesë procesin vendimmarrës të saj në themele të forta dijesh dhe njohurish, të testuara mbi ekonominë shqiptare. investimi në krijimin e kapaciteteve të shëndosha kërkimore, ndihmon në rritjen cilësore të punës, të reputacionit dhe të besueshmërisë së Bankës së shqipërisë, si një institucion që zotëron metodologjitë bashkëkohore dhe njohuritë e nevojshme për të garantuar ekuilibrat makroekonomikë të vendit. për këto arsye, zhvillimi aktiv i kërkimit shkencor, zë një vend parësor në strategjinë e zhvillimit të Bankës së shqipërisë.

KërkimishkencornëBankëneShqipërisëështëorientuardrejtstudimevedheanalizaveempirike,dukeofruarshpeshherëzbatimepraktikenëmbështetjetëobjektivavetësajpërkontrollineinflacionitdheruajtjenestabilitetitfinanciar.Punimetkërkimoregjatëvitit2016kanësynuartëvlerësojnëaftësinëemjetevetëpërdorurapërgjenerimineprojeksioneveekonomikenëBankë,sidhe tëkuptuarit e funksionimit të transmisionit monetar përballë sfidave aktuale nësistemin financiar.

Analizat mbi modelimin sugjerojnë se aftësitë parashikuese të modeleve tëpërdoruranëbankënqendrorejanënëniveletëpranueshme.Megjithatë,punakërkimoreduhettëvazhdojëmëtejpërpërmirësiminetyrememetodologjidheteknika të rejabashkëkohore.Analizatpërvlerësiminemodelevestrukturoretëpërdorura tregojnëseprojeksionetafatmesmetëgjeneruarapëraktivitetinekonomik, inflacionin dhe kursin e këmbimit janë të kënaqshme. Kjo dëshmohet ngamatës tëndryshëmtëaftësisësë tyreparashikuese.Megjithatë,analiza



sjellnëvëmendjenevojënpërplotësimineportofolittëmodelevemeteknikatëreja të mbështetura në metodologji mikroekonomike, të cilat po gjejnë përdorim tëgjerënëpërgatitjeneanalizavedheprojeksionevenëfunksiontëhartimittëpolitikës monetare.

Vlerësimet e rejambi tregun paralel (jo formal) të kredisë në ekonomi dhetreguesit e llogarive kombëtare janë në të njëjtën linjë me përfundimet nëanalizat e shkuara. Duhet theksuar se rezultatet e nxjerra nga burime tëinformimit,kumendohetseekaorigjinënkyaktivitet, tregojnëse financimetjoformale luajnë një rol jo të pakonsiderueshëm. Nga ana tjetër, informacioni qëvjenngapërdoruesittregonsekyfenomenimaturnënivelekonomienukështë i përhapur dhe shqetësues. Nisur nga rëndësia që ky fenomen ka në aspektet e stabilitetit financiar, në efektivitetin e politikave makroekonomikedhe të mekanizmit të transmisionit mbi të cilin operon norma bazë e politikës monetare,studimidotëvazhdojëedhegjatëperiudhësnëvijim.

Frikanësestabilitetibankarkërcënohetngarrezikusovranështëhedhurposhtëngavlerësimetekonometrike.Punakërkimorenëkëtëdrejtimnënvizonselevafinanciaredheeficiencaoperativejanëatoqëndikojnëmëtepërstabilitetinbankar,tëndjekurangafaktorëtdhesituatamakroekonomike.Përkëtëarsye,ështëenevojshmeqëmbikëqyrësitbankarëtëmonitorojnëmekujdesecurinëekreditimit,si tëbankaveindividuale,ashtudhesisteminnë tërësi.Studimettregojnë se normat e shpejta të kreditimit janë të korreluara ndjeshëm me ekspoziminndaj rrezikutmë të lartë,dukeshkaktuarzgjeriminekredivemeproblemepaskatërviteve.

PërfundimetepunëvekërkimorejanëprezantuarnëaktivitetetdhekonferencateorganizuarangaBankaeShqipërisëapodhetëtjera.Paraqitjaepunimevedhe pritja e komenteve dhe vërejtjeve në këto aktivitete kanë shërbyer përpërmirësiminemëtejshëmtëstudimevedheanalizavekrahasuese,përparaseatotëofrohenpërqëllimetëvendimmarrjesnëBankëneShqipërisë.NjëngaaktivitetetmëtërëndësishmetëorganizuaranëkëtëkuadërishtedheTakimii10-tëRajonaliKërkimevenëEvropënJuglindore,metemë“Politika monetare dhe goditjet financiare: analizimi dhe modelimi empirik i tyre”, i mbajtur në bankën qendrore në datat 1-2 dhjetor 2016. Tematikat e trajtuara kishin të bënin mevlerësimetëaspektevetëndryshmetëpolitikësmonetare,politikësfiskaledhebankingutqendror,vlerësiminestabilitetitfinanciar,aspektetëndryshmetë tregtisë ndërkombëtare dhe analiza të modeleve makroekonomike. Këtëvituprezantuan25punimengabankaqendroretëvendevetëndryshmesiItali,Greqi,Turqi,Austri,Estoni,Hungari,BullgarieMaqedoni, sidhengainstitucioneakademikesiParisSchoolofBusinessdheParisOuestNanterre–LaDefensenëFrancë,ArtvinCoruhnëTurqi,JohannesGutenbergUniversityMainznëGjermanietj.

Në faqen zyrtare të Bankës së Shqipërisë, nën kategorinë “Botime/Botime kërkimore” gjendet informacion më i detajuar dhe i plotë mbi të gjitha punët kërkimoretëBankëssëShqipërisë.Punëtëtjerakërkimorejanëpublikuarnë



formëneartikujvenëRevistënEkonomiketëBankëssëShqipërisë.Revistamefrekuencë gjashtëmujore, “Të rejat shkencore në Bankën e Shqipërisë”, ka për qëllim informimin në lidhje me materialet studimore të sapopërfunduara apo ato nëproces,materialeteprezantuaranëaktivitetin“SeminaretesëPremtes”aponëaktivitetetëtjeratëorganizuarangaBankaeShqipërisë.

2.10. inteGrimi eVroPian dhe bashkëPunimi ndërkombëtar

integrimi evropian është një nga objektivat kombëtarë të vendit tonë. Më 24 qershor 2014, shqipëria fitoi statusin e vendit kandidat në Bashkimin evropian. në 9 nëntor të vitit 2016, komisioni evropian propozoi hapjen e kushtëzuar të negociatave të anëtarësimit. raportet periodike të ke-së vlerësojnë kontributin e Bankës së shqipërisë në drejtim të konsolidimit të stabilitetit makroekonomik, të ruajtjes së stabilitetit financiar, të përmirësimit të praktikave mbikëqyrëse, të nxitjes së zhvillimit të tregjeve dhe të përsosjes së sistemit të pagesave në vend.

Çështje të inteGrimit eVroPian

BankaeShqipërisëkavazhduar të japëkontributinesajnëpërmbushjenedetyrimeveqërrjedhinngaRaportiiProgresitdhePlaniKombëtariIntegrimitEvropian. Ajo koordinon dhe përgatit raportimet në lidhje me kapitullin 4“Lëvizjaelirëekapitalit”dhekapitullin17“Politikatekonomikedhemonetare”.Nga ana tjetër, ajo është kontribues edhe në 6 kapituj të tjerë të acquis-it.

Më9nëntor2016,KomisioniEvropianpublikoi“RaportProgresin2016”përShqipërinë.Nëkëtëraport,vihennëdukjearritjetdhedetyrimetqëlindinnëkuadërtëprocesittëintegrimitevropian.Nëpërfundimetepërgjithshmetëtij,theksohetseShqipëriakabërëprogrestëvazhdueshëmnëkryerjenereformaveqë lidhenmeBE-në, veçanërisht tëatyreqë lidhenmepesëprioritetet kyçepërhapjenenegociatavepëranëtarësim.Siarritjemëespikaturpërmendetmiratimi indryshimevekushtetuese, tëcilat sanksionuanmiratimine reformësgjithëpërfshirëse dhe të thellë në drejtësi, ndërkohë që zbatimi i saj përbën prioritetin kryesor për suksesin e mëtejshëm në negociatat me BE-në.

NëRaportinevitit2016,vlerësohetpozitivishtkontributiiBankëssëShqipërisënë ruajtjen dhe konsolidimin e mëtejshëm të ekuilibrave makroekonomikë.KomisioniEvropianvlerësontëpërshtatshmepolitikënmonetaretëBankëssëShqipërisëpërtësiguruarkthimineinflacionitnëobjektivdhepërtëmbështeturgjallërimin e aktivitetit ekonomik. Raporti vlerëson se sektori bankar është iqëndrueshëm dhe bankat kanë ruajtur raporte të përshtatshme të kapitalizimit dhetëlikuiditetit.Rrezikukryesorpërsisteminbankarvazhdontëjetëkrediameprobleme,rrezikkyqëpoadresohetngaautoritetetvendase.



BankaeShqipërisëkavazhduartëmonitorojërregullishtzbatimineMSA-së,sidhetëPlanitKombëtarpërIntegriminEvropian.AjokamarrëpjesënëtakimineKomitetittëStabilizim-Asociimit,siedhenëtakimeteradhëstënënkomitetevepërkatëse.

Në kuadër të asistencës teknike, Banka e Shqipërisë ka vlerësuar dheshfrytëzuar instrumentin e asistencës afatshkurtër TAIEX (technical Assistance and information exchange),ofruarngaBE-japërtëndihmuarvendetkandidatedhe kandidate potenciale, në drejtim të njohjes dhe zbatimit të legjislacionit të BE-së.Përvitin2016,asistencaepërfituarnëkuadërtëTAIEX-itupërqendruanë drejtim të përafrimit të legjislacionit në fushën e mbikëqyrjes së sistemit të pagesave, administrimin e burimeve njerëzore në bankën qendrore,administrimin dhe përpunimin e cash-it, si dheadministrimin edokumentevedhesistemeveelektroniketësigurisë.

bashkëPunimi ndërkombëtar

Marrëdhëniet me Fondin Monetar ndërkombëtar

RepublikaeShqipërisëështëanëtarësuarpranëFonditMonetarNdërkombëtar(FMN)nëtetortëvitit1991.Nëkuadërtërezolutëspërrishikimine14-tëtëpërgjithshëmtëkuotavedhereformëssëBorditEkzekutivtëvitit2010,kuotaeShqipërisëurritnënivelin139.3milionëSDR,paskryerjessëpagesëspërrritjenesajnëmuajinshkurt2016.Tashmë,Shqipëriazotëron2.857vota(ose0.06%tëshumëssëpërgjithshmetëvotavetëtëgjithëanëtarëvetëFMN-së).Ajondodhetnë tënjëjtënkonstituencëme Italinë,Greqinë,Portugalinë,MaltëndheSanMarinon,dhekryesohetngapërfaqësuesi italian,z.CarloCottarelli,nëpozicionineDrejtoritEkzekutivtëkonstituencës.Kjokonstituencëkanjëtotalprej207.942votash(oserreth4.13%tëshumëssëpërgjithshmetëvotavetëtëgjithëanëtarëvetëFMN-së).

Më datë 28 shkurt 2014, Bordi Ekzekutiv i FMN-së miratoi marrëveshjentrevjeçareprej295.42milionëSDR(rreth330.9milionëEuro),nënprogramin“Marrëveshja e Fondit e Zgjeruar” (EFF) për Shqipërinë, në mbështetje tëprogramit të reformave tëqeverisë.Nëraportinepublikuarnëpërfundimtërishikimittëradhës,ekspertëteFMN-sëtheksuansepolitikamonetarekaqenëe përshtatshme dhe se banka qendrore ka kontribuar në ruajtjen e stabilitetit financiartëvendit.Nëfillimtëvitit2017parashikohettëpërmbylletmarrëveshjameFMN-në. Gjatëvitit,BankëneShqipërisëekanëvizituardisamisione tëFMN-sëpërtë ofruar asistencë teknike dhe konsultë. Kjo asistencë ka synuar përsosjen nëkryerjenedisafunksionevekryesoretëBankëssëShqipërisë,sikursejanëzbatimi i politikës monetare, hartimi i statistikave, mbikëqyrja bankare dheruajtjaestabilitetitfinanciar.BashkëpunimimeFMN-nëështështrirëpërtejofrimittëasistencësteknike.DukendarëtënjëjtinshqetësimmeBankëneShqipërisë,



dhe për të theksuar rëndësinë që ka kreditimi i ekonomisë, në bashkëpunim meFMN-në uorganizua forumipërdiskutimin emasavepër rigjallërimin ekredisë. Ky qe forumi i katërt financiar që organizohet në bashkëpunim me këtëinstitucion,icilisynontëadresojëçështjesensitiveqëlidhenmerritjeneqëndrueshmeekonomiketëvendit.

Marrëdhëniet me Grupin e Bankës Botërore

GrupiiBankësBotërore(BB)mbështetShqipërinëpërmesKuadrittëPartneritetitqë mbulon periudhën 2015-2019, i cili synon të mbështesë aspiratat e ShqipërisëpërtëpasurrritjetëbarabartëdheintegrimnëBashkiminEvropian.Dukefilluarngaviti1991meanëtarësimineRepublikëssëShqipërisëpranëtij, grupi i BB-së ka ofruar mbi 2.2 miliardë dollarë asistencë për vendin.Aktualisht,numërohennëntëprojektemenjëtotalprej544milionëdollarëshkreditëIDA-sdhekreditëIBRD-së47.

BankaeShqipërisëkavijuarbashkëpuniminmeBankënBotërore,nëkuadërtë marrëveshjes “Për Administrim dhe Konsulencë në Investimin e RezervësValutore” (RAMP). Banka Botërore ka ofruar trajnime sipas nevojave përpersonelin e Bankës së Shqipërisë me qëllim ruajtjen, konsolidimin dhe rritjen emëtejshme të shkallës së profesionalizmit të punonjësve të angazhuar nëprocesineadministrimit të rezervësvalutore.Vëmendje tëveçantëkamarrëdheçështjaepërfshirjesfinanciaretëpopullatës,përtëcilënBankaBotërorepobashkëpunonmeBankëneShqipërisënëdrejtimtëvlerësimittëpërdorimittësistemittëpagesavedhesjelljessëremitancave.Gjithashtu,BankaBotërorekadhënëmbështetjetëplotëpërhartimineligjit“PërrimëkëmbjendhendërhyrjenejashtëzakonshmenëbankanëRepublikëneShqipërisë”,iciliufinalizuadhemiratuanëfundtëvitit2016.

Në përputhje me shqetësimet e Bankës së Shqipërisë, gjatë vitit 2016 uzhvilluaworkshop-imetemë“QeverisjaeKorporatavenësektorinfinanciar”.Ky workshop u realizua në bashkëpunim me IFC-në (Korporata FinanciareNdërkombëtare)dheSekretariatineShtetitZviceranpërÇështjetEkonomike(SECO).Gjatëtijudiskutuambisfidateqeverisjessëkorporatavedhenevojateidentifikuarapërpërmirësiminemëtejshëmtëpraktikavetëqeverisjessëtyrenësektorin financiar shqiptar me qëllim përafrimin me standardet ndërkombëtare.

Marrëdhëniet me institucionet e tjera ndërkombëtare

BankaeShqipërisëkavijuarbashkëpuniminmeFsVc-në,veçanërishtpërçështjenezgjidhjesdhendërhyrjes së jashtëzakonshmepërbankat (banking resolution)dhepërtemaqëlidhenmeprocesinebuxhetimit.Ajokavijuartëmbajëkontaktetëvazhdueshmemebankën evropiane për rindërtim dhe zhvillim (berzh), kryesisht në drejtim të ofrimit të informacionit dhe statistikave për zhvillimet nëekonominëshqiptarenëpërgjithësidhenësektorinfinanciarnëveçanti.47 për referencë, lutem konsultoni linkun në vijim http://www.worldbank.org/sq/country/

albania/overview#2.



Gjatë vitit, Banka e Shqipërisë ka bashkëpunuar me njësitë homologe të bankave qendrore të Kosovës, Italisë etj., të cilat kanë ofruar shkëmbimeksperience dhe asistencë për disa departamente të Bankës.

Edhepërgjatëvitit2016kavazhduarzbatimiimarrëveshjevemeinstitutin e Gjenevës,nëkuadërtëbashkëpunimitmeSekretariatinpërÇështjetEkonomiketëShtetitZviceran(SECO),përmestëcilitjanëorganizuaraktivitetetëndryshmesi takimi i10-të rajonal i Kërkimeve në Evropën Juglindore,workshop-i mbi qeverisjen e korporatave në sektorin financiar, trajnimi mbi përmirësimet emëtejshmetëmodeleveparashikuese,përmirësimiikomunikimittëkërkimitnëprocesinvendimmarrës,implementiminepolitikavemakroprudencialeetj.

Po ashtu, në kuadër të programit Pericles tëkomisionit evropian, në datat 5-7 tetor2016,membështetjeneBankës sëShqipërisë, është zhvilluar nëTiranëkonferencaevendevetëMesdheutmeqëllimhartiminenjëstrategjiekomunitarepërmbrojtjeneeurosnëzonëneMesdheut.

Në datën 27 tetor 2016, Banka e Shqipërisë në bashkëpunim me qendrën e studimeve të evropës juglindore të universitetit të oksforditzhvilloikonferencënesajvjetoremetemë“Harmonizimiipolitikësmonetaremestabilitetinfinanciar–objektivat,përgjigjetdhendërveprimimestyrenëperiudhapasigurie”.KjokonferencëuorganizuanëkuadërtëmarrëveshjessëbashkëpunimitqëBankaeShqipërisëkameUniversitetineOksfordit.

pjesëMarrje në aktivitete ndërkoMBëtare, si konFerenca, ForuMe dhe seMinare rajonale

Gjatë vitit 2016, titullarët e Bankës së shqipërisë kanë marrë pjesë në aktivitete ndërkombëtare, si konferenca, forume dhe seminare rajonale të ndryshme. Më poshtë vijojnë disa prej tyre:

• Forumii21-tëiEvropësQendroredheLindore, i organizuar në datat 19-20 janar 2016, në vjenë (austri), nga “euromoney”. ky forum zhvillohet çdo vit dhe mbledh në një tryezë të përbashkët diskutimi figura të njohura ndërkombëtare nga fusha politike e ekonomike.

• Nëdatë24shkurt2016,GuvernatoriiBankëssëShqipërisë,z.Gentsejko, zhvilloi një vizitë pune pranë BankësQendroretëRepublikëssëKosovës. Biseda u përqendrua në zhvillimet ekonomike dhe financiare të dy vendeve, si dhe rritjen e bashkëpunimit midis dy bankave qendrore.

• Nëdatat11-12maj2016uzhvilluambledhjavjetoreeBERZH-it në londër me temë "të influencojmë ndryshimin – 25 vitet në vijim". Guvernatori i Bankës së shqipërisë, z. sejko, zhvilloi takime të rëndësishme, ku i njohu të pranishmit me zhvillimet më të fundit në ekonominë shqiptare, duke u ndalur në perspektivën e rritjes ekonomike, si dhe në zhvillimet e sektorit bankar.



• Nëdatat19–20maj2016,Banka e Sllovenisë në bashkëpunim me FondinMonetarNdërkombëtar organizuan seminarin e nivelit të lartë me temë “rishqyrtimi i bashkërendimit midis politikës monetare dhe politikës fiskale” në të cilin mori pjesë Guvernatori i Bankës së shqipërisë. seminari shërbeu si një platformë diskutimi për të shkëmbyer ide mbi bashkërendimin e politikës monetare dhe asaj fiskale.

• Nëdatat26-27maj2016,GuvernatoriiBankëssëShqipërisëzhvilloinjë vizitë pune dyditore pranë BankëssëFrancës, ku u diskutuan kryesisht marrëdhëniet ekonomike dypalëshe në ecurinë e sistemit bankar shqiptar, promovimi i potencialeve të shqipërisë, si dhe zhvillimet më të fundit në eurozonë.

• TakimeteKlubittëGuvernatorëvetëvendevetëAzisëQendrore,RajonittëDetittëZidheBallkanit, në qershor në almaty (kazakistan), ku fokusi kryesor i diskutimeve ishte roli i bankave qendrore në garantimin e stabilitetit makroekonomik e financiar të vendeve, si dhe takimi i zhvilluar në jerusalem (izrael), në datat 30 tetor–1 nëntor. në këtë takim diskutimet u bazuan në sfidat e ndryshme me të cilat përballen sot bankat qendrore në përmbushjen e objektivit të tyre për ruajtjen e qëndrueshmërisë së çmimeve dhe stabilitetit makroekonomik, si dhe siguria e informacionit dhe zhvillimet e fundit teknologjike.

• MbledhjetePranverësdheVjetoretëFonditMonetarNdërkombëtardhetë Grupit të Bankës Botërore, zhvilluar në uashington d.c., në muajt prill dhe tetor 2016, ku shqipëria u përfaqësua nëpërmjet një delegacioni të përbashkët të kryesuar nga Guvernatori i Bankës së shqipërisë, z. Gent sejko, dhe Ministri i Financave, z. arben ahmetaj. Gjatë pjesëmarrjes, Guvernatori zhvilloi disa takime të rëndësishme me personalitetet më të njohura të fushës financiare ndërkombëtare dhe përfaqësues të tjerë të lartë të këtyre institucioneve, duke i njohur të pranishmit me zhvillimet më të fundit në ekonominë shqiptare, problematikën dhe perspektivën e rritjes ekonomike, si dhe me zhvillimet e sektorit bankar.

2.11. transParenca dhe komunikimi me Publikun

komunikimi me publikun përbën një hallkë të rëndësishme në aktivitetin e Bankës së shqipërisë, si në përmbushjen e detyrimit për të ofruar transparencë maksimale të vendimmarrjes dhe efektivitetit të saj, ashtu edhe për rritjen e besueshmërisë së këtij institucioni qendror. në këtë kuadër, Banka e shqipërisë e vlerëson komunikimin ndërveprues me publikun si një çështje parësore dhe me rëndësi strategjike, për të transmetuar tek opinioni publik, sa më drejt dhe kuptueshëm, politikën monetare të zbatuar prej saj.

një bankë qendrore e hapur dhe transparente

Përtej detyrimeve ligjore, Banka e Shqipërisë i komunikon publikut njëinformacion të shumëllojshëm lidhur me rolin dhe veprimtarinë e saj, ngavendimmarrjaeKëshillitMbikëqyrësderitekaktivitetioperacionalipërditshëm



isaj.Kykomunikimtransparentndihmonnërritjeneefektivitetittëpolitikavetëndjekura nga Banka e Shqipërisë, duke bërë që publiku të kuptojë në kohë dhe siduhetvendimetemarraprejsajdhet’ivlerësojëdrejtato.

Në këtë kuadër, Banka e Shqipërisë përdor një sërë kanalesh komunikimi me qëllimshpjegiminsamëqartëtërolitdheobjektivitkryesortësaj-ruajtjessëstabilitetittëçmimeve,sidhetëmënyrëssëpërmbushjessëtij.

Strategjia e politikës monetare bazohet në një cikël vendimmarrjeje tëpërcaktuarnënjëkalendarvjetorprej8mbledhjeshtëKëshillitMbikëqyrës.Pasçdombledhjeje,zhvillohetkonferencapërshtypeGuvernatorit,kuishpjegohetpublikut vendimi i marrë nga Këshilli Mbikëqyrës dhe analiza e përdorurnëmbështetje të këtij vendimi.Në përgjigje të këtij cikli, gjatë vitit 2016,uorganizuan konferencatpërkatësepër shtyp,gjatë të cilaveGuvernatori iështëpërgjigjuredheinteresittëmediaspërçështjetëndryshmetëlidhurameBankëneShqipërisë.Gjatëvitit2016,konferencatpërshtypjanëshoqëruarmepublikiminefjalimevetëGuvernatoritdhetëzbardhjessëpyetje-përgjigjevepërkatëse, në gjuhën shqipe dhe angleze.

Gjithashtu, gjatë vitit 2016, pas çdombledhjeje u vijua me publikimin e njëpërmbledhjejetëshkurtërmevendimetkryesoretëmarrangaKëshilliMbikëqyrësiBankëssëShqipërisë.TëgjithavendimetpubliketëKëshillitMbikëqyrësubotuantë plota në Buletinin Zyrtar të Bankës së Shqipërisë, në 11 numra të këtij botimi.

Përveç vendimmarrjes së politikës monetare, Banka e Shqipërisë publikoninformacion të zgjeruar edhe në fushën e mbikëqyrjes bankare dhe të stabilitetit financiar,nga tëcilatveçojmëRaportinVjetor tëMbikëqyrjesdheRaportineStabilitetitFinanciar.Kyi fundit,analizonzhvillimetmerëndësi tësistemit financiargjatënjëperiudhegjashtëmujoredheevidentonfaktorëtqëpërfaqësojnë rrezik sistemik.

KomunikimiiBankëssëShqipërisëplotësohetmëtejnëmënyrëtëvazhdueshmedhenëkohërealemenjësërëvrojtimesh,analizash,tëdhënash,vlerësimesheopinioneshmbigjendjenmakroekonomiketëvenditdherolineBankësnëmbështetjetëstabilitetitfinanciartëtij.Gjatëvitit2016,veprimtariaeBankëssëShqipërisëiështëkomunikuarpublikutkryesishtnëpërmjet65njoftimeveedeklaratavepërshtyp,20fjalimeve,sidhe20intervistaveepjesëmarrjeshnëemisionetelevizive.

Komunikimi me publikun i përgjigjet interesit, nivelit akademik dhe formimitprofesional tëgrupeve të targetuara tëBankëssëShqipërisë,kundër tonjëvend tërëndësishëmzëdhemedia.Nëkëtëkuadër,media informohetdhesensibilizohetnëvazhdimësimbiçështjeqëlidhen,simeBankëneShqipërisë,ashtu edhemeecurinëekonomikedhe financiare të vendit. Edhegjatë vitit2016,kavijuar komunikimimemedian,nëpërmjet konferencavepër shtyp,fjalimeve,prezantimevedhekumtesavetëmbajturanëaktivitetetëorganizuarangaBankaeShqipërisëapongainstitucionetëtjeravendasedhetëhuaja,



intervistave tëdedikuaraapopjesëmarrjes nëemisione televizive, shprehjessëqëndrimevepërçështjespecifikemeinterespërBankëneShqipërisëapoaktivitetevetë tjerapublike tëGuvernatoritdhepërfaqësuesvetë tjerë tësaj.Gjatëkëtijviti,përmediatjanëzhvilluaredhe6prezantime“off the records” të raportevetësajperiodike.KëtotakimesynojnëorientiminemediasnëleximinedrejtëtëvendimmarrjessëBankëssëShqipërisëdhevlerësohensinjëmjetmjaft efikas komunikimi.

Pjesëekomunikimitmepublikun,janëedheforumetdhetryezatediskutimittëorganizuaramepërfaqësuestësistemitbankar,biznesiteakademisë.Gjatëvitit2016,veçojmëorganiziminedyforumeve,sitakimi“MarrëdhënietBiznes-Bankë:Perspektivaekreditimit2016” (mars2016)dheForumi IVFinanciariShqipërisëorganizuarnëbashkëpunimmeFMN-në(qershor2016),tëcilatkanëpasurnëfokustëdiskutimevegjallëriminekreditimit,reduktiminekredivemeproblemedhetrajtimineproblematikavetëlidhuramekëtëfenomen,sinjëshqetësimmerëndësitëveçantëpërecurinëeekonomisëshqiptare.

Risia për vitin 2016 qëndron në komunikimin e shtuar me ambasadorët evendeve të huaja tëakredituar nëShqipëri. Përveç takimevedypalëshe, nëmuajin maj, Banka e Shqipërisë organizoi tryezën e rrumbullakët me gjithë trupin diplomatik të akredituar në Shqipëri. Nëpërmjet kësaj diplomacie ekonomike,BankaeShqipërisëkakontribuarnëpromovimineShqipërisëdhenxitjeneinvestimevetëhuajanësisteminfinanciarshqiptardhemëgjerë.

një bankë qendrore e përgjegjshme dhe llogaridhënëse

Sinjëinstitucionipavarur,BankaeShqipërisësynontëinformojëqytetarëtdhenëveçantiKuvendineShqipërisëmbigjithëveprimtarinëesaj.

Marrëdhëniet institucionale me Kuvendin e Shqipërisë zhvillohen në disadrejtime,kuvendinmëtërëndësishëmezënëseancatdëgjimoretëGuvernatoritnëKomisioninParlamentartëEkonomisëdheFinancave.Siçdovit,nëmuajinmars2016,GuvernatoriprezantoiRaportinVjetortëBankëssëShqipërisënëkëtëKomision,duke iupërgjigjuredhe interesit tëdeputetëvepërçështje tëveçantatëlidhurametë.Guvernatorikaprezantuarnëmuajinnëntornënjëseancë dëgjimore të dedikuar edhe opinionin e Bankës së Shqipërisë për pikat kryesoretëprojektbuxhetittështetitpërvitinpasardhës2017.Gjatëvitit2016,janëzhvilluaredhedyseancatëveçantadëgjimorembiaktivitetinoperacionaltë Bankës së Shqipërisë dhe sistemit bankar.

Informimionline nëpërmjet faqes zyrtare të internetit,www.bankofalbania.org,është një tjetër mjet ku qytetarët mund të gjejnë informacion të plotë dhe të përditësuar mbi gjendjen ekonomiko-financiare dhe zhvillimet kryesoremakroekonomiketëvendit,sidherolinekontributineBankëssëShqipërisënëkëtëdrejtim.Gjatëvitit2016,faqjaeinternetitpatirreth720mijëvizitorë,tëcilëtevizituanfaqentonërreth2.100.000herëdheshfletuannëtotalrreth4.310.000 rubrika.



Faqjajonëpasurohetvazhdimishtmenjësistemtëgjerëstatistikashpërshumësektorë të ekonomisë shqiptare, si: sektori bankar, sektori fiskal, sektori real dhe sektori i jashtëm; të cilat publikohen sipas një kalendari publik që përditësohet çdogjashtëmujor.StatistikateBankëssëShqipërisëgjendenedhenëraportetmujore statistikore dhe në raportet tremujore të politikës monetare.

Kjo faqe ofron të gjitha botimet e Bankës së Shqipërisë të cilat përmbledhin informacion të përditësuar mbi ekonominë shqiptare dhe atë botërore; mbi zhvillimetnësisteminbankardheatëfinanciar;stabilitetinfinanciareparanë;ndryshimet e pasurimet e legjislacionit bankar dhe të kuadrit të tij rregullator; si dhembiçështjetëtjera.Botimeterealizuaragjatëvitit2016janë,siçdovit,periodike dhe joperiodike, dhe numërojnë rreth 2252 faqe analiza, statistika dhe studime në gjuhën shqipe dhe atë angleze. Seti i raporteve periodikeedhegjatëkëtijvitikaruajturtënjëjtënstrukturë:RaportiVjetor(vjetor),RaportiiPolitikësMonetare(tremujor),RaportiiStabilitetitFinanciar(gjashtëmujor)dheRaportiiMbikëqyrjes(vjetor).Përveçraporteveperiodike,kjogamëpasurohetmë tejmeBuletininZyrtar (në varësi tëmbledhjeve tëKëshillitMbikëqyrës),RevistënEkonomike(gjashtëmujore)dherevistën“TërejashkencorenëBankëneShqipërisë”(gjashtëmujore).

Gjatëvitit2016,BankaeShqipërisëkavijuarpolitikëneshpërndarjesfalastëtëgjithabotimevetësaj,dukepasurnëkonsideratëedhepërqasjennëfushënepërgjegjshmërisësociale të reduktimit tëbotimevenë letër.Nëfunksion tëinformimittëpublikut,BankaeShqipërisëipërgjigjetedhekërkesavetëshumtapërinformaciontëqytetarëvenëformëtëshkruarosenëformëelektronike,nëvarësitëpërzgjedhjesqëkanëbërëatavetë.

2.12. edukimi i Publikut dhe muzeu i bankës së shqiPërisë

Edukimi financiar i publikut nuk renditet ndër detyrimet ligjore të Bankës së Shqipërisë.Megjithatëprejmësenjëdhjetëvjeçaritashmë,BankaeShqipërisëështë angazhuar në zgjerimin dhe thellimin e kulturës financiare të publikut në vend,eveçanërishttëbrezittëri.Programet,aktivitetetdhebotimeteveçantaedukative të përgatitura nga Banka e Shqipërisë në këtë drejtim, kanë nëfokus të tyredyobjektiva kryesorë:prezantimin tekpubliku të institucionit tëbankësqendrore,rolitdhefunksionevetësaj;sidhekultivimindhepërforciminenjëkulturefinanciarenëshoqërinëshqiptare.Nëkëndvështrimintonë,kulturafinanciare në ditët e sotme përbën një domosdoshmëri për këdo, duke marrë nëkonsideratëjovetëmritmetezhvillimitekonomik,bankardheteknologjik,por edhe rëndësinë e peshën që informacioni ka në botën e sotme globale.

Nëpërmbushjetëobjektivittërritjessëkulturësfinanciarenëvend,gjatëvitit2016,kavijuarpunapëredukiminepublikutnëdisadrejtime,tëtillasi:



muzeu i bankës së shqipërisë -MuzeuiBankëssëShqipërisëkafunksionuarsi hapësirë për shpërndarjen e njohurive jo vetëm numizmatike e historike,poredhefinanciaretekvizitorëtetij,përmesbotimeveedukative,materialeveaudio-vizualetëpërgatituradhetëshfaqura,sidhepërmesprezantimevepërgrupetenxënësvedhestudentëveqëekanëvizituar.

botimet edukative -Gjatëvitit2016kavijuarshpërndarjaetekstevemësimore“Financat personale në duart tuaja” për 8 shkolla të mesme që kanë zgjedhur tazhvillojnë lëndën (gjithsej1180tekste).Ngaana tjetër,ështëhartuarnjëbroshurëpërtëkremtuar“100-vjetorinekrijimittëKrahinësAutonometëKorçës”,2 fletëpalosje për 2 seri monedhash përkujtimore, është botuar në anglisht broshura “Simbolika e kartëmonedhave shqiptare”, si dhe janë shpërndarëbroshuratdhematerialetedukativetëpërgatituranëvitetparaardhëse.

java Globale e Parasë -Më14mars2016,uçel JavaGlobaleeParasë,një festë mbarëbotërore, e cila synon ndërgjegjësimin e brezit të ri për të qenë qytetarë të ardhshëm të përgjegjshëm dhe të aftë financiarisht. Banka e Shqipërisë mori pjesë për herë të tretë në këtë kremtim, ku në bashkëpunim me ShoqatënShqiptaretëBankave,MinistrinëeArsimitdheSportitdheMinistrinëeMirëqenies Sociale dhe Rinisë, organizuan disa aktivitete edukative dhendërgjegjësuese për fëmijë dhe të rinj.Ndër këto aktivitete, me rëndësi tëveçantëishteorganizimiinjëtryezediskutimimetemë“Nevojaenjëstrategjiekombëtare për Edukimin Financiar”. Diskutimi synoi ndërgjegjësimin einstitucionevekryesorepublikenëvendmbirëndësinëeedukimitfinanciardheshqyrtiminemundësisësëngritjessënjëGrupitëpërbashkëtPunepërhartimine një strategjie kombëtare për edukimin financiar.

Faqja e bankës së shqipërisë në Facebook -Ekrijuarnëvitin2014,meqëllimnxitjendhekultiviminenjëkulture financiare,gjatë tremujorit të fundit tëvitit2016uriaktivizuapraniaeBankëssëShqipërisënërrjetetsociale,sinjëtjetërmënyrëpërt’iuafruarpublikut,kryesishtatijmëtërinëmoshë.Postimetekryeranë këtë faqe synojnë ta njohin publikunmemateriale edukative, kuriozitetenumizmatike,aktivitetetdhebotimeteBankëssëShqipërisë,dukearriturnënjënumër prej rreth 5000 ndjekësish.

Muzeu i Bankës së shqipërisë

Iinauguruarmë30tetor2015,MuzeuiBankëssëShqipërisëfilloizyrtarishtnga puna për pritjen e vizitorëve në prill të vitit 2016. Duke qenë viti iparë i aktivitetit, me rëndësi ishte plotësimi i hapësirave rregullative përmirëfunksionimin eMuzeut, si dhe standardizimi i guidës së vizitorëve dhepërputhjaeinformacionittëpërcjellëmeinteresatdhenjohuritëegrup-moshavetëndryshme.Sifillim,Muzeukaqenëihapurpërpublikunvetëmnjëditënëjavë,pornisurngarritjaekërkesavepërtavizituar,ngamuajidhjetorukaluanëtreditënëjavë,tëhapurapërpublikun.Gjatëvitit2016,MuzeuiBSH-sëështëvizituarngambi2100vizitorë,1300prejtëcilëvekanëqenënxënësshkollash dhe studentë.



Njëaktivitetqëumirëpritngapublikuishteorganizimiinjëekspozitemerastine100-vjetorittëshpalljessë“KrahinësAutonometëKorçës”,më9-10dhjetor,nëKorçë.KjongjarjehistorikeupasqyruapërmesekspozimittëkoleksionittëkartëmonedhavetëKrahinëssëKorçës,tëcilatMuzeuiBankëssëShqipërisëiprezantoinëMuzeunKombëtar tëArsimit nëKorçë,meqëllim shpalosjenevleravehistorikedhekulturore tëkartëmonedhësshqiptare tëemetuarndërvite.Në ekspozitë, u prezantua koleksioni i plotë i kartëmonedhave lokaletë emetuara ngaKrahinaAutonomeeKorçës në vitet1917dhe1918, tëshoqëruara me ilustrime fotografike dhe grafike, të cilat pasqyrojnë kontekstin historik,ekonomikdhenumizmatiktëkohës.Përveçkartëmonedhave,vizitorëtpatënmundësitënjihendhemematerialetëndryshmeedukativetëBankëssëShqipërisë,nëformënebroshurave,paneleveinformuese,etj.

NëpërputhjemestrategjinëafatmesmetëzhvillimittëBankëssëShqipërisë,nëdyvjeçarinnëvijim,dotëvijojëpunapërpasuriminebrendisësëMuzeutmeobjekte të reja numizmatike, si dhe me materiale e programe të reja të edukimit financiar,dukeipërshtaturmëmirëmeinteresatevizitorëvetëndryshëm.Njërisiqëplanifikojmë tëprezantojmëgjatëvitit2017do të jetëedheseriaeleksionevetëMuzeuttëBankëssëShqipërisë,pjesëetëcilitsynojmëtëjenëpersonalitetetëfushavetëndryshme,tëcilëtmekumtesatetyredotëzgjojnëinteresinepublikutdhedotëpasurojnëmëtejaktivitetetedukativetëMuzeuttëBSH-së.



Zhvillimi i kapaciteteve iNstitucioNale






3. zhVillimi i kaPaciteteVe institucionale

veprimtaria dhe politikat e burimeve njerëzore si dhe zhvillimet teknologjike në shërbim të tyre, synojnë të krijojnë një mjedis pune motivues, i cili i shërben rritjes profesionale të punonjësve, adoptimit të standardeve më të mira të bankave qendrore, si dhe përmirësimit të vazhdueshëm të proceseve administrative të institucionit.

burimet njerëzore

Në shërbim të objektivave strategjikë afatmesëm të institucionit, politika eadministrimit të burimeve njerëzore fokusohet në drejtim të përvetësimit dhezbatimit në vazhdimësi të praktikavemë tëmira tëmenaxhimit të burimevenjerëzoreqëaplikohennëbankatqendrorenëBashkiminEvropian.Këtopolitikasynojnëkryesishtracionaliziminestrukturësorganizative,sidhepërmirësimineefektivitetittëBankësnëlinjëmeobjektivatstrategjikëtësaj.Gjithashtu,ndjekjaepolitikaveproaktivetëpunësimit,menaxhimitdhepromovimitnëkarrierëtëkapacitetevenjerëzorepërnjëorganizim strukturorpërgjegjësdhe fleksibël,mbetet një prioritet i institucionit.

Nëmenaxhimineburimevenjerëzore,rëndësieveçantëikushtohetpërshtatjessë infrastrukturës rregullative të institucionit për ofrimin e mundësisë sëpromovimit të punonjësve me eksperiencë. Promovimi i stafit synon të rrisëmotiviminepunonjësvedheshërbensiinstrumentpërincentiviminmëtëmirëtë mundshëm të kapaciteteve njerëzore në institucion. Gjithashtu, përmespolitikave për motivimin profesional, është synuarruajtjaeqëndrueshmërisëdhevazhdimësisësëstafit,çkaështëedhenjëngasfidat kryesoreme tëcilatpërballen bankat qendrore.

Përfaqësimiigjinivesinënivelpunonjësishdhenënivel drejtues është i ekuilibruar. Raporti i femravendajmeshkujvenëtotalinepunonjësveështë56%-44%,ndërkohëqëkyraportnëniveldrejtuesështë54%-46%.

Nëkuadërtëpolitikavetëadministrimittëburimevenjerëzore, institucioni ka implementuar gjatë vitit2016 dhe disa ndryshime dhe përmirësime në strukturën organizative të tij, me qëllim forcimin ebashkërendimit të punës dhe komunikimit ndërmjet

Gra�k 28. Raporti femra /meshkuj në drejtim


0

50

100

150

200

250

300

350

femra meshkuj

nr. në total nr. në drejtim



njësive tëndryshme.Këtondryshimekanësynuargjithashtuedhepërshtatjenmëtëmirë tëstrukturaveorganizative tëdisanjësivemedetyraspecifikeqëburojnëngaobjektivatstrategjikëtëinstitucionit.

Vlerësimiikapitalitnjerëzordherëndësiaeaftësivetë tyre profesionale është e rëndësishme dhe përbën një nga elementet kryesore në përmirësimin e vazhdueshëm të politikave nxitëse për rritjen ekualifikimeveprofesionaledhepërfitiminecertifikataveprofesionale ndërkombëtare nga stafi. Banka e Shqipërisë kanjë staf relativisht të ri, tëprirurdrejtzgjerimittënjohurivedherritjessënivelitprofesional.Moshamesatareestafitnëvitin2016është42vjeç.Rreth 45% e punonjësve kanë përfunduar studimepasuniversitare,ndërsa rreth3%epunonjësve janëdukeindjekurato.Nëvitin2016ukonsoliduaedhebazarregullativenëlidhjemefinanciminestudimevepasuniversitaredhecertifikimevendërkombëtarepërpunonjësiteBankës (Master,PhdoseCertifikimeveNdërkombëtare),nëuniversitetetmëtëmiratëbotës.

Një tjetër element i rëndësishëm i politikave të burimeve njerëzore është edheidentifikimiikapacitetevendërpersonaledheprofesionaledhepërdorimiityrenëfunksiontëtrajnimitdhezhvillimittëstafit.Nëkëtëkuadër,zhvillimiprofesionalistafitështëbërëimundurnëpërmjetrealizimittëtrajnimeveprofesionale,brendadhejashtëvendit.Pjesëmarrjanëkëtotrajnimetëspecializuaratëorganizuarangabankatetjeraqendrore,institucionetfinanciarendërkombëtare(IFN)apotëtjera,përveçrritjessënjohuriveprofesionaleishërbenstafittëBankësedhepërshkëmbiminepërvojaveprofesionaledhemenaxherialemepërfaqësuesitebankavetëtjeraqendrore.Nëvijim,paraqesimaktivitetettrajnuesesipasorganizatorëve.

Gra�k 29. Ndarja e punonjësve sipas nivelit të arsimimit


0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Punonjës me arsim të lartë Punonjës me arsim të mesëm/Operacional ndihmës

Punonjës me studime pasuniversitare në ndjekjePunonjës me studime pasuniversitare të përfunduaraPunonjës me studime universitare të përfunduara

Gra�k 30. Aktivitetet trajnuese sipas organizatorëve (majtas) dhe sipas gjeogra�së (djathtas)


0

100

200

300

400

500

600

700

800

2013 2014 2015 2016

Aktivitete trajnuese dhe pjesëmarrjebrenda dhe jashtë vendit

Aktiviteteve BV Pjesëmarrësit BVAktivitete JV Pjesëmarrje JV

Banka e Shqipërisë4%

Banka Qendrore35%

IFN31%

Të tjera30%

Aktivitete Trajnuese sipas Organizatorëve

Banka e ShqipërisëBanka Qendrore

IFNTë tjera



Siçvihetredhengagrafiku30,pjesëmarrjamëelartënëtrajnimeme35%ështëkryerrespektivishtnëbankatqendroreevropianesi:BankaeGjermanisë,Bankae Italisë,BankaeÇekisë,BankaeHolandës,BankaeFrancësdheBanka e Polonisë. Ndërsa trajnimet e kryera nga institucione financiarendërkombëtarepërbëjnë31%tëpjesëmarrjevedhejanëofruarkonkretishtnga:FondiMonetarNdërkombëtar,JointViennaInstitute,BERZH-i,BQE-ja,BIS-ietj.Rreth30%etrajnimeveështëkryernëbashkëpunimmeorganizatorëtëtjerësi:KomisioniEvropian,EBA,EUROSTAT, IFC, JPMorgan,ForumiEkonomikBallkanik etj.

Krahasuarmevitin2013dhe2014,nëvitet2015dhe2016vërehetnjëuljeenumrittëpjesëmarrjevetrajnuesetëzhvilluarajashtëvendit,dukesynuarnjëkohësishtnjëshpërndarjemëtëdrejtëdhemëtëshënjestruartëaktiviteteve.Pjesamëemadheetrajnimeveprofesionalenëvitin2016janërealizuarnëfushënembikëqyrjesbankare (18.72%),operacionevemonetare (11.49%),stabilitetit financiar (9.79%), bankingut qendror (9.36%), si dhe politikësmonetare (7.66%). Pjesa tjetër e trajnimeve është zhvilluar në fusha të tillasi:auditimi ibrendshëm,çështje tëemisionitdhe tëadministrimit tëparasë,statistika, kontabilitet dhe financë, ekonometri dhe modelim etj.

Duhettheksuarsenumrimëimadhitrajnimeveprofesionaleështëifokusuardrejtndërtimittëkapaciteteveinstitucionaletëbankësqendrorepërpërmbushjenefunksionevetësajkryesore.

Marrëveshje dhe bashkëpunime

NëkuadërtëprogramittrevjeçarsipjesëemarrëveshjessëbashkëpunimitmeSECO-n,(StateSecretariatforEconomicAffairs),viti2016shënoirealiziminekatër workshop-evemelektorëngainstitucionedheuniversiteteprestigjiozemepërmbajtjetëplanifikuar.Nëkëtoaktivitetemorënpjesëgjithsej58punonjësnga departamente të ndryshme të bankës. Gjithashtu, në kuadër të këtijbashkëpunimi,urealizuadhenjëpjesëmarrjenëkonferencënekatërtvjetoretëorganizuarngaSECOdheGIIDS.



hapësira inForMuese 8: politikat sociale dhe përGjeGjësia shoqërore

në punën e saj, Banka e shqipërisë synon të ruajë dhe të forcojë më tej vlerat shoqërore, të rrisë ndërgjegjësimin e punonjësve të saj në drejtim të mbështetjes së shtresave në nevojë apo të kauzave të ndryshme sociale. shembuj të këtyre përpjekjeve janë iniciativat për mbështetjen e edukimit financiar, për krijimin e një ambienti më të mirë për komunitete në nevojë, si dhe aktivitete vullnetare për të kontribuar në përmirësimin e cilësisë së jetës së shtresave pa përkrahje. Mbështetur në ligjin “për Bankën e shqipërisë”, kjo e fundit nuk mund të akordojë ndihma financiare apo donacione të ndryshme, gjithsesi, gjatë vitit 2016, në kuadër të përgjegjësisë sociale dhe ndjeshmërisë qytetare, punonjësit kanë kontribuar vullnetarisht në aktivitete të ndryshme humanitare si një reagim moral ndaj realizimit të qëllimeve të përbashkëta komunitare.

Me rastin e 1 qershorit, ditës ndërkombëtare të Fëmijëve, punonjësit e Bankës kanë dhënë kontribut monetar dhe ndihma materiale (dhurata të punonjësve) në baza vullnetare, me qëllim blerjen e veshjeve sportive, mjete mësimore, kompjuterë, printer profesional, fotokopje, televizor, si dhe artikuj të tjerë sipas nevojave të paraqitura nga instituti i nxënësve që nuk dëgjojnë.

në bashkëpunim me “kryqin e kuq shqiptar” dhe “qendrën e dhurimit të Gjakut”, me rastin e ditës botërore të dhurimit të gjakut, në muajin qershor, punonjësit e Bankës u solidarizuan me nismën humanitare për dhurimin vullnetar të gjakut, si një akt human për t’i ardhur në ndihmë shtresave në nevojë. procesi u administrua nga punonjës të “kryqit të kuq shqiptar” dhe “qendra e dhurimit të Gjakut” sipas standardeve përkatëse.

në datë 2 prill 2016, ndërtesa qendrore e Bankës së shqipërisë është ndriçuar në ngjyrë blu për të shënuar ditën Botërore të autizmit, si pjesë e një iniciative të përbashkët kombëtare për rritjen e ndërgjegjësimit për të. Me rastin e festave të fundvitit, në mjediset e bankës u organizua shitja e kartolinave të përgatitura nga fëmijë të fshatit “sos” dhe fëmijët me “sindromën down”. të ardhurat për shitjen e kartolinave që janë përgatitur nga fëmijët, do të përdoren për plotësimin e nevojave të tyre.

koNtrolli i BreNdshëm






4. kontrolli i brendshëm

kontrolli i brendshëm në Bankën e shqipërisë realizohet nga departamenti i kontrollit. objektivi kryesor i tij është të sigurojë mbarëvajtjen e zbatimit të ligjeve dhe akteve nënligjore në veprimtarinë e Bankës së shqipërisë. Funksioni i kontrollit u siguron administratorëve të Bankës, në mënyrë periodike dhe të pavarur, verifikimin dhe vlerësimin e sistemeve të kontrollit të brendshëm, duke testuar kontrollet dhe procedurat e caktuara, por duke mos qenë një zëvendësues i tyre.

4.1. zhVillime të rëndësishme në aktiVitetin e auditimit të brendshëm

a. vënia në zbatim e politikës së sapomiratuar të auditimit të Brendshëm

Memiratiminepolitikës sëparë tëAuditimit tëBrendshëmdhe rishikiminerregulloressëfunksionimittëDepartamentittëKontrollit,hyrinëfuqimënyraeree procesit të shqyrtimit dhe miratimit të planit vjetor të auditimit të brendshëm në Bankën e Shqipërisë, në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit.Planivjetorpërvitin2016uhartuangaDepartamentiiKontrollitdheInspektori iPërgjithshëmdheuparaqitpërshqyrtimngaKomiteti iAuditimit.Mëtej,kyplanidakorduarngaKomiteti iAuditimituparaqitnëmbledhjeneKëshillitMbikëqyrës,kuumiratuamevendiminnr.9tëdatës03.02.2016.

B. Miratimi i Metodologjisë për vlerësimin e rrezikut për nevoja auditimi

Prejvitit2013,Departamenti iKontrollitkadraftuarnjëmetodologji të repërvlerësiminerrezikutpërqëllimeauditimi,ecilakaqenëparalelishtnëfazëtestimimemetodologjinëekzistuesetëvlerësimittërrezikut.Merealiziminevlerësimittëjashtëmtëaktivitetittëauditimittëbrendshëm(external quality AssessmentEQA-Korrik2015),sidhemerishikimetepropozuarangaInspektoriiPërgjithshëmgjatë rishikimit të procedurave të auditimit të brendshëm, kjo metodologji u plotësuame elementin “Mjedisi i jashtëm” - një rrezik për t’u vlerësuar gjatëplanifikimitpërçdofunksionnëlidhjemendikiminqëkamjedisiijashtëmligjor/ rregullativ në funksionin/procesin e audituar. Ky element përbën edhenjë nga burimet e rrezikut operacional, i cili u trajtua gjerësisht gjatë projektit për implementimineKuadrittëAdmninistrimittëRrezikutOperacionalnënivelbanke.

Kjo metodologji u miratua nga inspektori i Përgjithshëm dhe u komunikua pranëAdministratorëvedheKomitetit tëAuditimitmeshkresënnr.5643datë



07.12.2016.Planiiaktivitetitpërvitin2017ështëbazuarmbivlerësimeterrezikuttëfunksionevetëuniversittëauditimittëmbështeturanëmetodologjinëeretëvlerësimittërrezikutpërqëllimeauditimi.

c. Finalizimi i prokurimit të aplikacionit për auditimin e brendshëm dhe menaxhimin e rrezikut

Në muajt nëntor-dhjetor, Departamenti i Kontrollit në bashkëpunim meDepartamentineAdministrimitfinalizuanprocedurëneprokurimittërinisurnëprill 2016 për blerjen e një aplikacioni për menaxhimin e automatizuar të auditimeve dhe të procesit të menaxhimit të rrezikut operacional. Pasdisaviteshinicimidhedështimitëproceduravepërpërftiminenjesoftware-i të tillë, Banka e Shqipërisë finalizoi procesin e blerjes, duke përzgjedhur një nga ofruesitmëseriozëdhemëtëvlerësuarnëfushëneauditimittëbrendshëmdhetëpërdorurngashumëbankaqendrore.Viti2017dotënisëmeimplementimine aplikacionit, trajnimin e stafit për përdorimin dhe popullimin e aplikacionit me tëdhënathistoriketëAuditimittëBrendshëmdheRrezikutOperacional.

d. vendosja dhe funksionimi i marrëdhënieve me njësinë e re të sapokrjuar aro

MekrijiminenjësisësërepranëInspektorittëPërgjithshëmpërAdministrimineRrezikutOperacional(ARO),plotësiminestrukturësme2specialistë,sidhememiratiminePolitikëspërAdministrimineRrezikutOperacionaldheRregulloressë funksionimit të kësaj njësie u vendosën linjat e raportimit dhe bashkëpunimit midisNjësisësëredheDepartamentittëKontrollitpërpërmbushjeneobjektivavetë secilës palë.

e. inicimi i projektit të radhës me rëndësi Mvv (BcM) - vijueshmëria e veprimtarisë

Me propozim të Guvernatorit të Bankës së Shqipërisë në komunikimine datës 10.06.2016 për Inspektorin e Përgjithshëm, në vijim të takimit tëAdministratorëve mbi përmbushjen e rekomandimeve të adresuara ngaAudituesiiJashtëm,FMN,BQEetj.,njësiaAROucaktuasipërgjegjësepërinicimindhendjekjenepunëspërimplementimineProgramitpërMenaxhimineVijueshmërisësëVeprimtarisënëBankëneShqipërisë.

Në kuadër të vijimit të një pune me shumë vlerë të shtuar për bankën e shqipërisë nga departamenti i kontrollit në vitin 2013përvlerësiminegjendjesaktualetë Vijueshmërisë së Veprimtarisë në BSH, ku u adresua angazhimi i parë ikëshillimitpërvlerësiminenivelit tëMVV-sësëBSh-sëkundrejtnjëstandardindërkombëtar në fushën eMVV-së, në nëntor - dhjetor 2016 u punua përpërzgjedhjen,organizimindhekrijimineGrupit tëPunës,qëdotërealizojëprojektin për hartimin dhe implementimin e mVV-së në bankën e shqipërisë. GrupiDrejtues ipërbërëngaNjësiaeAdministrimit tëRrezikutOperacionalsë bashkume2përfaqësues ngaDK-ja, njëkohësisht vlerësuesit e gjendjes



aktualetëMVV-sënëvitin2013,vlerësoidheanalizoifazataktualetëprojektitdhe afatet kohore të domosdoshme për përmbushjen me sukses të tij.

Tashmë,menjëkulturëmëtërriturriskudhedizenjimi/evidentimitëprocesevetëpunësngatëgjithanjësitëeBSh-së,projektipërVijueshmërinëeVeprimtarisëka bazën e nevojshme për të zhvilluar etapat e parashikuara në planin eprojektit, të cilat së bashku me angazhimin e secilës njësi mund të garantojnë njëpërmbushjetësuksesshmetëobjektivave.

F. implementimi i rekomandimeve të vlerësuesve të jashtëm

NëvijimtërezultatevedheplotësisësëstandardevetëAuditimittëBrendshëmvlerësuarngaBankaQendroreeHolandësnëmajtëvitit2015,DepartamentiiKontrollitplotësoindryshimetemundshmenëbazënrregullative,dukevënënëzbatimplanineveprimitpërzbatiminerekomandimevetëlënangavlerësuesiiJashtëm(EQA).Nëvijimtëkëtijprocesi, janë akoma në proces 3 rekomandime - njëri nga të cilët lidhet me ndryshimin e ligjit të Bankës Shqipërisë për ndryshimineemritngaDepartamentiiKontrollitnëDepartamentiiAuditimittëBrendshëm.Aktualisht,nëlidhjemekëtëmungesëtëligjitngaiciliishindhenjësërërekomandimeshtëtjera,urishikuantëgjithëtermatnëbazënrregullativepërtëaplikuarStandardetNdërkombëtaretëAuditimittëBrendshëm(IPPF).Nëvijim, tabelatregonsituatënnëfundtëvitit2016lidhurmerekomandimetevlerësuesvetëJashtëm(EQA)realizuarngaBankaQendroreeHolandës:

NiveletepërputhshmërisësipasEQA

StandardetevlerësuaragjatëEQAsipasnivelittëpërputhshmërisë

(2015)

Statusiivlerësimit2016pasPlanevetëVeprimit

Nuk përputhet 14 0Përputhetpjesërisht 29 3

Përputhet 61 101TOTALI 104 104

Sipas paraqitjes së mësipërme, vetëm 3 standarde nuk janë plotësisht tëzbatuara(nëpërputhjemepraktikatmëtëmiratëparashikuarangaIPPF-jaeInstitutitNdërkombëtartëAudituesvetëBrendshëm).

treGues të PërGjithshëm mbi dePartamentin e kontrollit

Në përputhje me Ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”, objektivi kryesor iDepartamentit tëKontrollitështëtësigurojëmbarëvajtjenezbatimittëligjevedheaktevenënligjorenëveprimtarinëeBankëssëShqipërisë,sidhetëveprojësinjëmasëkontrolliepërgjithshmedheshërbimkonsulencepërAdministratorëtdheKëshillinMbikëqyrës,dukedhënëndihmesënetijnëdrejtimtëruajtjessëintegritetit të informacionit, përdorimit eficient të burimeve dhe efektivitetit tësistemevetëkontrollittëbrendshëmnëBankëneShqipërisë.



a. struktura organizative e departamentit të kontrollit

Bazuar në ndryshimet strukturore të Bankës së Shqipërisë të miratuara me vendimineKëshillitMbikëqyrësnr.87,datë02.12.2015,ZyraeInspektorittëPërgjithshëmdheDepartamenti iKontrollitpësuanndryshime (a.shtiminëstrukturëipozicionit tëZëvëndësdrejtuesit,b.krijimiinjësisësëAdministrimittë Rrezikut Operacional). Aktualisht, struktura organizative e drejtuar ngaInspektoriiPërgjithshëmështëpothuajseeplotëdhemeburimetenevojshmepërt’uangazhuar.Viti2016shënoivitineplotësimitdhevëniesnëfunksiontëpothuajse gjithë strukturës së re.

B. rritja profesionale e stafit dhe trajnimi i vazhdueshëm

Në funksion tëpërmbushjes sëobjektivit strategjikpër rritjenprofesionale tëaudituesve tëbrendshëm, inspektorëte kontrollit janëpërfshirënëprogrametrajnimi për auditimin e brendshëm dhe për menaxhimin e rrezikut të ofruara nga bankat qendrore dhe njëkohësisht kanë ndjekur programe individualepër zhvillimin e tyre profesional dhe për dhënien e provimeve profesionalepëranëtarësime/certifikimepranë institucioneve ndërkombëtare në fushënekontabilitetit, financësdheauditimit.Gjatëvitit2016, inspektorëtekontrollitkanë iniciuardhevijuarndjekjeneprogramevepërcertifikimetprofesionaleACCA,CIA, CISA, si dhe kanë ndjekur orët minimale të detyrueshme përmirëmbajtjenetitujveCIDA,ACCAdheKM.

KËSHILLI MBIKËQYRËS

Varësi / Raportim administrativ

Varësi / Raportim funksional

ZËVENDËSDREJTOR I DKnNJËSIA E

RREZIKUT OPERACIONAL

ZYRA EINSPEKTORËVE

ZYRA ETI DHE VLERËSIMIT

TË RREZIKUT

KOMITETI I AUDITIMIT

GUVERNATORI

INSPEKTORI I PËRGJITHSHËM



anGazhimet e kryera Gjatë Vitit 2016 dhe Problematikat kryesore të eVidentuara

Angazhimeteauditimevetëkryeragjatëvitit2016janëfokusuar:(i)nëdhëniene opinionit mbi mjaftueshmërinë e kontrolleve të brendshme të vendosurangaDrejtimipër funksionet/proceseteaudituara,përfshirëdheaplikacionetmbështetëse për kryerjen e aktiviteteve; dhe (ii) në dhënien e opinionitmbisaktësinë dhe plotësinë e të dhënave financiare në raportimet katërmujore(raportimetmonetarepranëFMN-së),sidhenëangazhimetëtjeraaudituesedhe joaudituese tëpaplanifikurame kërkesë të veçantë ngaAdministratorëtapo institucione të tjera jashtë Bankës.

Gjatë vitit 2016, u adresuan gjithsej 98 rekomandime të rezultuara ngaangazhime auditimi për dhënie sigurie, pa përfshirë sugjerime të rezultuara ngaangazhimekëshillimimekërkesëtëveçantëngaAdministratorët.Gjetjetdherekomandimetpërsecilinprejauditimevetërealizuaragjatëkësajperiudhejanëadresuar fillimishtpranëdrejtuesve tënjësivepërkomentedhemëpaspranë Administratorëve të Bankës së Shqipërisë. Janë adresuar gjithsej 15raporte auditimi nga të cilat 9 angazhime për dhënie sigurie, 4 angazhime të vazhdueshmepëropinionmbisaktësinëetëdhënaveraportuarpranëFMN-sëdhe2angazhimeinvestigimimekërkesëtëanëtarëvetëKëshillitMbikëqyrës.

4.2. zhVillime të rëndësishme të administrimit të rrezikut oPeracional në niVel banke

a. implementimi i kuadrit të Menaxhimit të rrezikut operacional për Bankën e shqipërisë

Nëmesinevitit2015,sipjesëerekomandimevetëpërsërituratëInstitucioneveNdërkombëtare(FMN,BQE,FSVC,BB)uiniciuaprojektipërimplementimine rrezikut operacional në nivel banke. Praktika e suksesshmee identifikimit,vlerësimitdhendjekjessërreziqeveoperacionalenëprocesineAdministrimittëRezervësValutore,synohejtështrihejnëtëgjithafunksionetdheproceseteBankëssëShqipërisënëprojektinmeafatderiqershorinevitit2016.

Grupiipunësikrijuarpërkëtëqëllimme4anëtarë,nëtëcilinmarrinpjesë2përfaqësuesngaDepartamentiiKontrollit(Zëvendësdrejtoridhenjëinspektorkontrolli)zhvilloigjatëperiudhësmaj2015–qershor2016implementimineetapavetëmëposhtme:

• Faza I – Organizim, informimi dhe parapërgatitja e njësive dhekoordinatorëve

• FazaII-Identifikimiiprocesevedhehartimiiskemëssëprocesevepërçdodepartament.

• FazaIII–Hartimiimatricëssëprocesevepërgjithëbankën.



• FazaIV–Udhëzimimbiidentifikiminerreziqeveoperacionalepërçdonjësi.

• FazaV–Përcaktimiirreziqevekryesorengaçdonjësi.• FazaVI-Vlerësimiirrezikutnënivelbanke.• FazaVII-Kuadrirregullativ.• Fazapërfundimtare–RaportipërfundimtariprojektitORM.

Viti2016,nëlidhjemeimplementiminekuadrit tëplotëpëradministriminerrezikutoperacionalnënivelBanke,njohudisazhvillimetërëndësishme:

• Finalizimi i 3 etapave të rëndësishme të implementimit të rrezikutoperacional –Harta e proceseve, harta e rreziqeve dhe vlerësimi irreziqeve; Aktualisht, grupi i punës, pas finalizimit të të gjithë anësoperacionale të projektit, përgatiti raportin përfundimtar së bashku me rezultatet e agreguara, propozimet për implementim dhe vijimësi, sidhedraftiminekuadritrregullativ.

• PlotësimiistrukturësOrganizativetëNjësisësëAdministrimittëRrezikutOpercionalmedy specialistë për rrezikun operacional, gjatëmuajitmars – prill 2016.Gjatë kësaj periudhe, dy specialistët u aftësuanme etapat e ndjekura nga grupi i punës sëORM-së, metodologjiae përdorur, rezultatet sipas fazave dhe njohja me rezultatet e këtijvlerësimitëparënënivelbanketërrezikutoperacional.

B. politika e administrimit të rrezikut operacional

NëpërfundimtëprojektittëARO,GrupiiPunësdheZyrapërAdministrimineRrezikutoperacionalpranëInspektorittëPërgjithshëm,hartuandhepropozuanpërmiratim,aktetemëposhtmerregullative:

• MiratimiiPolitikëssëAdministrimittëRrezikutOperacional,nëpërmjetshprehjessëqartë tëparimevebazë,objektit/fushëssëAdministrimittëRrezikutOperacionalnëBankë,sidhepërcaktimineqartëtërolevedhepërgjegjësivetëtëgjithastrukturaveqeverisësetëAdministrimittëRO-së;

• Miratimi i Metodologjisë për ARO-n, Rregullores dhe manualeve tëvendittëpunëstëNjësisësëARO-s;

Politika e administrimit të rrezikut operacional ka për qëllim krijimin dhezbatiminenjëkuadriefektivdhe tëqëndrueshëmpërmenaxhiminerrezikutoperacional në Bankën e Shqipërisë në përputhje me praktikat më të mira dhe aktet rregullative.Nëpërmjet kësaj politike do të përcaktohenparimet bazëpër identifikimin, vlerësimin, kontrollin, administrimin dhe ndjekjen e rrezikutoperacionalnënjëprocestëintegruarnënivelbanke.



Parimet e aro-s sipas grupit SIG Operational Risk Subgroup të BIS dheIORWG48 paraqiten në politikë. Parimet bazë të Administrimit të RrezikutOperacionalkanëtëbëjnëme:qartësinëepërgjegjësive,kulturën,motivimin,ndërgjegjësimin, cilësitë e kuadrit rregullativ, ndjekjen, raportimin, rishikiminperiodik, transparencën dhe konfidencialitetin.

qeverisja e rrezikut operacional – këshilli mbikëqyrës dhe administratorët

KM-jadheAdministratorëtduhet tësigurojnësekanjëkuadërefektivdhe të integruar për administrimin e rrezikut operacional. Kjo duhet të përfshijë një strukturë organizative të mirëpërcaktuar me role dhepërgjegjësi të qarta për të gjitha aspektet e administrimit/monitorimit të rrezikut operacional dhe mjetet e duhura që mbështesin identifikimin, vlerësimin,kontrollindheraportiminerreziqeveoperacionale.

mjedisi i administrimit të rrezikut – identifikimi & Vlerësimi, monitorimi & raportimi, kontrolli & zbutja, Vijueshmëria

Duhet të implementohetnjëprocespër tëmonitoruar rregullishtprofileterrezikutoperacionaldheekspozimetmaterialendajhumbjeve,sidhemekanizmatepërshtatshëmpërraportiminpranëKM-së,Administratorëvedhenjësiveqëmbështesinadministriminproaktivtërrezikutoperacional.

Përgjegjësia për raportim dhe transparencë

RaportimetperiodiketëBankësduhett’imundësojnëtëgjithapalëvetëpërfshiratëvlerësojnëqasjeneBankësndajrrezikutoperacional.

objektivat e aro-s kanë të bëjnë me: identifikimin e problematikeve tëfunksioneve dhe proceseve, rritjen e eficiencës së burimeve njerëzore,minimiziminehumbjeve,parandaliminehumbjeve,ndihmesënnëqartësiminendarjessëdetyravedhepërgjegjësive.Sipaspraktikavemëtëmira,ProgramiiARO-skalonnëmënyrëciklikenëdisafaza:

o Identifikimi:(a)iprocesevetëBankës(hartaeintegruareproceseve);(b)irreziqeveoperacionaletëqenësishme(inherente);

o Vlerësimi:(a)irreziqeveibazuarnëmetodologjinëepërzgjedhur;(b)ikontrollevetëvendosurapërtrajtiminerreziqeveoperacionaleinherente;(c) vlerësimi i rreziqeveoperacionale reziduale (pas kontrolleve)dhepërpilimiihartëssëintegruartërreziqeve;

o Ndjekjadheraportimiiecurisësërreziqeveoperacionaledheimasave/planevetëveprimittëndërmarra;

o Auditimidhevlerësimiipavarur;o HartimiikuadritrregullativdheqeverisjaeprocesittëARO-s.

48 iorWG- international operational risk Working Group for Central Banks.



c. rritja dhe implementimi i kulturës së rrezikut operacional në nivel banke

Sinjësiesapokrijuar,krahasfunksionevetëkryeranëmonitorimin,vlerësimindhe raportimin e rrezikut operacional, një nga objektivat dhe angazhimetkryesorepërZyrënARO,ishteimplementimiimëtejshëmdherritjaekulturëssërrezikutoperacionalnënivelbanke.Nëkuadërtëkëtijangazhimi,janëzhvilluardisa trajnime/takime, duke filluar me drejtuesit dhe koordinatorët e njësiveorganizativetëBSH-sëdhedukevijuarmedegëteBankëssëShqipërisë.

mbledhja e raportimeve dhe rezultatet e Para të rrezikut operacional

FokusiiobjektivavetëNjësisëAROpërvitin2017,ështëpërqendruarnë3hapa kryesorë, si më poshtë:

• Rritjaendërgjegjësimittëkulturëssërrezikut;• Validimiobjektivivlerësimittërreziqevedhemundësisësëndodhjes;• Përcaktimi i planeve të veprimit, pasi të përcaktohet toleranca ndaj

rrezikutngaKM-ja.

Usaktësuamënyraeraportimitpërincidentetendodhurapavarësishtimpaktittë tyre.

Në përputhje me metodologjinë u dizenjua një pjesë e KRI-së standarde(TreguesiKyç i Rrezikut),ecilado të shërbejëpër tëmaturdhe identifikuarrreziqet.Njësitëkanëfilluarplotësimingradualishtngamuajinëntorenëvijim.

d. Maturimi i administrimit të rrezikut operacional

VlerësimiipërgjithshëmimaturitetittëAdministrimittëRrezikutOperacionalnëBankëneShqipërisëubazuanëmodelinematuritetittëdhënëngaIORWG,në udhëzimet e praktikat më të mira të administrimit të rrezikut operacional, sidhenëparimetbazëmbiAdministrimineRrezikutOperacionalnëbankatqendroredhenëAutoriteteteMbikëqyrjesMonetare.DokumentiiParimevetëARO-spërcaktonkuadrineARO-ssinjëmodelme5shtylla:



Tabelë 6. Kategoritë e Modelit të Maturimit të Administrimit të Rrezikut Operacional sipas IORWGKATEGORIAe1RË:KULTURAERREZIKUT- NiveliiangazhimittëKëshillit/DrejtimittëLartëtëBankës- Vendosjaetolerancëssërrezikut- Integrimiiadministrimittërrezikutmeaktivitetinepërditshëm- GjuhaenjëjtëmbirrezikunnëBankë- VleraeshtuareAROnëBankë- NjohuritëestafittëBankësmbimetodologjinëeAROKATEGORIAe2TË:ORGANIZIMIDHEQEVERISJA- NjohuriaeaktorëvetëAROmbipërgjegjësitëetyre- StrukturaqeverisëseeARO- Përgjegjësiapëridentifikimindheadministriminerreziqeve- IntegrimiiprocesittëAROmefunksionetdheproceseterealizuarapranënjësive- PërgjegjësiapërmbikëqyrjenerrezikutnëBankë- Funksion/StrukturëededikuarpërAROnëBankë- Përfshirjaeadministrimittërrezikutmidisfunksionevedhenjësivegjatëzhvillimittëstrategjive- ShkëmbimiiinformacionitdhebashkëpunimiifunksionittëAROmenjësitëtjerakontrolli- ZhvillimidhepërmirësimiivazhdueshëmiqasjessëARO- Implementimiimodelittëtrelinjavetëmbrojtjes(kontrollit)KATEGORIAe3TË:RAPORTIMIMBIRREZIKUN- Raportimiperiodikiinformacionit(frekuenca,cilësiadhevleraeshtuar)- Raportimiperiodikmbirreziqetmëtëlarta- Niveliipërfshirjessënjësivepërraportiminnëkohëtëinformacionit- Linjateraportimittëraportevetërrezikut- Përmbajtjaeraportevembimasateminimizimittërrezikut- Matricë/hartërreziqeshpëragregiminerreziqevesipasimpaktit/prioritetit/rëndësisë- ParashikimiitaksonomisësërrezikutnëkuadrineAROKATEGORIAe4T:PROCESIIADMINISTRIMITTËRREZIKUTOPERACIONAL- Përgjegjësiapërmonitorimineplanevetëveprimitpërminimiziminerrezikut- ProcesAROidizenjuaritillëqësiguronidentifikiminerreziqeveoperacionalemërelevante- Procespërinventarin/regjistriminengjarjevetërrezikut- Metodatepërdorurapëridentifikimin/vlerësiminerreziqeveoperacionale- Strategjipërtrajtiminerreziqeveoperacionaletëidentifikuara- PërdorimiiTreguesveKyçtëRrezikut(KRIs)përmonitoriminperiodiktëekspozimitndajrrezikut- Klasifikimidhemenaxhimiillojevetëndryshmetërreziqeve- Analizakosto-përfitimnëprocesinetrajtimittërrezikut- Zhvillimiiplanevetëvijueshmërisëpërrreziqetmëtëlarta- Përfshirjanëregjistrineincidenteveerreziqevepothuajsetëmaterializuara(near misses) - Prioritetiirreziqevebazuarnëvlerësiminekombinuartëllojevetërrezikut(inherent/rezidual)KATEGORIAe5TË:OBJEKTIVIDHEREZULTATET- Përdorimiimenaxhimittëincidentevepërminimizimineekspozimitndajrreziqeveoperacionale- PraktikëadresimierezultatevetëAROnëKëshillpërvendimmarrje- PërfshirjaerezultatevetëAROnëplanifikiminstrategjik- Bazëtëdhënashpërmenaxhimineincidenteve- PërfshirjaerreziqevetëprojektevenëprocesineARO- Hartëeprocesevepërrreziqetendërlidhura/ndërvarura- MarrjanëkonsideratëngaAROerreziqevetëtërthorta(transversale/horizontale)

SipasmetodologjisësëhartuarngaGrupiNdërkombëtariPunëspërRrezikunOperacional(IORWG),eprezantuarmëparë,ecuriaështënëpërputhjemepritshmëritë.

strategjia afatmesme e Zhvillimit të BaNkës së

shqipërisë*Motiv nga Kartëmonedha 1 Frangë, prerje lokale e krahinës së Korçës, 1917.



5. strateGjia aFatmesme e zhVillimit të bankës së shqiPërisë

strategjia afatmesme rendit në mënyrë koncize dhe të përmbledhur sfidat kryesore me të cilat përballet institucioni gjatë viteve 2016-2018, në përmbushje të mandatit të vet ligjor. implementimi dhe monitorimi periodik i zbatimit të objektivave të strategjisë afatmesme është një proces që ndiqet rregullisht nga administratorët dhe nga këshilli Mbikëqyrës. për vitin 2016, në zbatim të kësaj strategjie, është shënuar progresi i mëposhtëm:

a) ruajtja e stabilitetit monetar

Nëfunksiontëhartimittëpolitikësmonetare,vëmendjaështëpërqendruarpërzgjerimin dhe përmirësimin e kuadrit parashikues, analizues dhe raportues të politikës monetare, duke shënuar përmirësime në këto drejtime kryesore:

• Modelet e përdorura në parashikimet makroekonomike afatmesmejanë pasuruar me teknika bashkëkohore, duke e zgjeruar infrastrukturën ekzistuesemefunksionetërejadiagnostikues.Gjithashtu,infrastrukturaekonometrike është përditësuar, duke synuar ndërtimin e një kuadri më gjithëpërfshirës parashikimesh.

• VrojtimeteBesimittëBiznesitdheKonsumatoritqëpublikohenngaBankaeShqipërisë, janëpërfshirënëprogramineKomisionitEvropian,meqëllim harmonizimin e tyre me metodologjinë e përbashkët të përdorur ngaKomisionipërkëtovrojtime.

• Raportet periodike janë pasuruar me tregues të rinj dhe analiza tëthelluaratëngjarjeveekonomikespecifike.

• Komunikimi ipolitikësmonetareështëpërmirësuarnëpërmjet rritjessëtransparencës dhe përdorimit të forward guidance, me qëllim rritjen e efektivitetittëpolitikësmonetare.

Vendimmarrjaepolitikësmonetareështëmbështeturngaaktivitetishkencornëfushënekërkimeveekonomike,kujanëndërmarrë22projektekërkimishkencorpërstudiminethelluartëtematikavetëcaktuara.

Zbatimi i politikës monetare është mbështetur tek operacionet e ndërhyrjes në tregunehapur.Përpërmirësiminekuadritoperacionalështërishikuarprocesii parashikimit të likuiditetit të sistemit bankar, në përputhje me eksperiencat ndërkombëtare dhe është plotësuar kuadri rregullativ operacional, sipassugjerimevetëmisionittëasistencëstekniketëFMN-së.

Rregullatpëradministriminerezervësvalutorekanëndryshuar,dukezgjeruarlistënerreziqeveqëmonitorohen.Ështërealizuarprojektipërupgrade i sistemit



PortfolioAnalyticTools(PAT)IIdheështënëproces,implementimiiversionittëpërmirësuartësistemittëAdministrimittëThesarit(Inforex-Loro).

b) Garantimi i një sistemi financiar të qëndrueshëm dhe eficient

Në funksion të ruajtjes së qëndrueshmërisë së sistemit financiar, është hartuar një strategji e politikës makroprudenciale, sipas qasjes së european systemic risk Board,janëagreguarnëanalizatëpërbashkëtatreguesitendryshëmtëvlerësimittërrezikutsistemik,sidhejanëvlerësuartreguesiteparalajmërimittëhershëm.

c) sigurimi i një veprimtarie bankare të shëndetshme

Në drejtim të mbikëqyrjes së sistemit bankar:

• Ështëmiratuarligjipërrimëkëmbjendhendërhyrjenejashtëzakonshmenë banka, si dhe janë rishikuar aktet që rregullojnë shoqëritë e kursim-kreditit dhe unionet e tyre, si dhe aktet që preken nga zbatimi i planit të veprimitpërreduktiminekredivemeprobleme.

• ËshtënëproceshartimiinjëmarrëveshjejebashkëpunimimeBQE-nëpër mbikëqyrjen e konsoliduar, stabilitetin financiar dhe administrimin e krizave,sidheështënëprocesnjëprojektasistenceteknikemeBERZH-in për rishikimin e aspekteve rregullative/mbikëqyrëse të drejtimit tëbankave(Coorporate Governance).

d) rritja e cilësisë së të dhënave statistikore

Në drejtim të përmbushjes së standardeve sasiore të metodologjivendërkombëtaredhelegjislacionittëBashkimitEvropian:

• Është hartuar metodologjia e normave të interesit për institucionetmonetare e financiare mbështetur në aktet e BQE-së, si dhe për herë tëparë, janë kompiluar llogaritë financiare sipas sektorëve, konformstandardit metodologjik ESA 2010 dhe është publikuar në bazatremujore,PozicioniiInvestimeveNdërkombëtare,InvestimeveDirekte(fluksdhestok)sipasshtetevedheaktivitetitekonomik;

• Ështëvënënëfunksionimsistemiiautomatizuariraportimitregullatormebankat e sistemit;

• ËshtëintensifikuarbashkëpunimimeINSTAT(prodhuesizyrtaristatistikavedhekoordinuesiisistemitkombëtarstatistikornëvend)dhemepalëtetreta.Në shtator2016u nënshkruaMarrëveshja eMirëkuptimitmesBSh-së,INSTAT-itdheMF-së(nëkonsultimmeFMN-në).

e) përmirësimi i infrastrukturës së sistemit të pagesave

Nëdrejtimtëpromovimittësistemittëpagesave:



• Janë kryerme sukses testimetparaprakenë sisteminepagesavemevlerëtëvogël(AECH)përtëmundësuarnjëinstrumentdebitimidirektndërbankar.

• Ka përfunduar faza e parë e projektit me Bankën Botërore “PërmatjenekostovetëinstrumentevetëpagesavenëShqipëri”.Rezultatetparaprake u prezantuan në mbledhjen e Komitetit Kombëtar të Sistemit tëPagesave.

f) përmirësimi i cilësisë së parasë

Me qëllim rritjen e besueshmërisë së publikut te paraja dhe mbrojtjen emonedhavedhekartëmonedhavengafalsifikimi:

• Është rritur sasia e kartëmonedhave të përpunuara me sisteme tëavancuarapërpunimi,ku75%enumrittëkartëmonedhavetëasgjësuaraështë realizuar online.

• Janë kryer inspektime në vend në banka, për zbatimin e rregullavepërintegritetinemonedhavenëqarkullim.Përherëtëparë,çështjeteemisionitjanëpjesëeraportevetëekzaminimittëbankave.

• Veprimtaria e degëve të BSH-së, është ridimensionuar dhe përfshirënë veprimtarinë e emisionit, si dhe në sistemet CashBook registry, inforex dhe oracle Financialdheatotëpagesave.Ështërriturshkallaeautomatizimitdheështëoptimizuarveprimtariaedegëve.

g) Forcimi i mirëqeverisjes së institucionit

Kyobjektivpërmbushetnëdisadimensione:

RritjaepavarësisënëpërputhjemestandardeteSEBQ-së

• GrupiipunëskahartuarnjëpjesëtëtekstittëligjittëriorganikdhepokonsultohetmeBankëneItalisëdheFMN-në.

Rritjaellogaridhënies

• Në mars 2016, u miratuan pasqyrat financiare të vitit 2015, nëpërputhjemeSNRF-të.

Forcimi i auditimit të brendshëm dhe administrimit të rrezikut operacional

• Vazhdon puna për sigurimin e pajtueshmërisë me standardetndërkombëtaretëauditimittëbrendshëm,bazuarnë:(i)implementimine planit të masave të nxjerra nga vlerësuesi i jashtëm për të rriturplotësinëestandardeve;(ii)rritjenepavarësisëdhecilësisësëauditimittëbrendshëm,përmesforcimittëlinjavetëraportimitteDrejtimiiLartëdhe Komiteti i Auditit; (iii) ndërgjegjësimin/edukimin e BSH-së mbifunksionimindhendarjeneqartëtëLinjësI,IIdheIIItëmbrojtjes,sidhe



vlerësimineplotësisësësistemevetëkontrollittëbrendshëm.• Është krijuar njësia dhe është formalizuar procesi i administrimit të

rrezikutoperacionalnëBSH.

Rritjaetransparencës • Janë realizuar102njoftimepërshtyp,ndër tëcilat: (i)8konferenca

për shtyp për vendimmarrjen e politikësmonetare; (ii) 9 intervista tëGuvernatorit dhe 5 intervista të drejtuesve të departamenteve; (iii)4 pjesëmarrje në seancat e Komisionit Kuvendor të Ekonomisë dheFinancave.6prezantime“off the records” tëraporteveperiodikepërmediat.

• Numërohen705mijëvizitorë(50%rritjengaviti2015)dhe2milionëvizitanëfaqeneinternetittëBSH-së;5000ndjekësnëFacebook,kupostohenmaterialetedukative,aktivitetetdhebotimet.

• Numërohen1900vizitorënëMuzeuneBSH-së;1180tekstemësimore“Financat personale në duart tuaja”, të shpërndara në 8 shkolla të mesme.

h) Burimet e Bsh-së

Në funksion të përvetësimit të praktikave më të mira të administrimit tëburimeve njerëzore të SEBQ-së dhe racionalizimit të strukturës organizative,ështëmundësuarpjesëmarrjaepunonjësvenëaktivitete trajnuesedheështëkonsoliduarbazarregullativepër financiminestudimevepasuniversitaredhecertifikimevendërkombëtarepërpunonjësit.

Është në proces prokurimi rikonstruksioni i ish-Hotel Dajtit. Punimet pritet tëfillojnë brenda shkurtit 2017.

Ështërritureficiencanëpërdorimineburimevefinanciare,nëpërmjetrishikimittëprocesittëadministrimittëvleravematerialenëBSH,sidherregullorespërbuxhetimin.





pasqyrat fiNaNciare

më dhe për vitiN e mByllur

më 31 dhjetor 2016

(së Bashku me raportiN e audituesve të

pavarur)










raPorti i audituesVe të PaVarur

Pasqyra e Pozicionit Financiar

Në milionë lekë Shënime 31 dhjetor 2016

31 dhjetor 2015

AKTIVET

Parajadheekuivalentetesaj 8 105,490 93,477Aktivetëtregtueshme 12 16,183 15,870Arimonetar 9 7,516 6,762LlogarimeFondinMonetarNdërkombëtar 10 43,683 34,403Kredindajbankave 11 29,934 12,987Investimenëletramevlerëtëvlefshmepërshitje 13 298,930 307,939Aktivetëqëndrueshmetëtrupëzuaradhetëpatrupëzuara 14 20,604 20,855Aktivetëtjera 15 2,316 2,259

Totaliiaktiveve 524,656 494,552

DETYRIMET

Paranëqarkullim 16 258,821 239,191Detyrimetëtregtueshme 12 2 16Detyrimendajbankave 17 152,352 142,967Depozitadhehuangapalëtëtreta 18 3,310 3,361DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore 19 19,892 27,451DetyrimendajFonditMonetarNdërkombëtar 10 28,078 18,711Detyrimetëtjera 20 1,263 567

Totaliidetyrimeve 463,718 432,264

KAPITALIDHEREZERVAT

Fondi i themelimit 2,500 2,500Rezervat 21 58,438 59,788

Totaliikapitalittëvetdherezervat 60,938 62,288

Totaliidetyrimeve,kapitalidherezervat 524,656 494,552

shënimet nga faqja 127 deri në faqen 166 janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.

Këto pasqyra financiare u miratuan nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës sëShqipërisë më 29 mars 2017 dhe u nënshkruan në emër të tij nga:

_______________________GentSejko

Guvernator

_______________________AnjezaBeja(Harizaj)

DrejtoreeDepartamentittëSistemevetëPagesave,KontabilitetitdheFinancës



Pasqyra e Fitimit ose humbjes dhe e të ardhuraVe të tjera GjithëPërFshirëse

Në milionë lekë Shënime 2016 2015

Të ardhura nga interesat 22 2,494 3,613Shpenzime për interesa 22 (737) (644)Të ardhura nga interesat, neto 1,757 2,969

Të ardhura nga tarifa dhe komisione 69 66Shpenzime për tarifa dhe komisione (56) (56)Të ardhura nga tarifat dhe komisionet, neto 13 10

Të ardhura nga tregtimi, neto 23 1,036 503Të ardhura të tjera 24 480 809Fitimi/(humbja)netongandryshiminëvlerënedrejtëtëaritmonetar 9 754 (231)(Humbja)/fitiminetongandryshimetekursevetëkëmbimit 21 (1,720) 4,569Totaliitëardhurave 2,320 8,629

Shpenzime për personelin 25 (1,238) (1,053)Shpenzimezhvlerësimidheamortizimi 14 (488) (562)Shpenzimetëtjeratëpërgjithshmedheadministrative (652) (781)(Humbja)/fitimineto (58) 6,233

Të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse:zëra që janë riklasifikuar, ose mund të riklasifikohen në fitim ose humbjeRezervapërvlerënedrejtë(aktivefinanciaretëvlefshmepërshitje) 21 (464) (310)Humbjetëtjeragjithëpërfshirësepërvitin (464) (310)Totalii(humbjes)/tëardhuravegjithëpërfshirësepërvitin (522) 5,923




Pasqyra e ndryshimeVe në kaPital

Në milionë lekëFondi i

themelim-it

Rezervaligjore

Rezervaerivlerë-

simit

Rezervapërvlerën

e drejtë

Rezervatë tjera

Rezervae tranzi-

cionit

Fitimi i pashpërn-

darëTotali

Gjendjamë1janar2015 2,500 12,500 19,868 1,305 15,748 5,539 - 57,460TotaliitëardhuravegjithëpërfshirëseFitimi neto - - - - - - 6,233 6,233Të ardhura të tjera gjithëpërfshirëseRezervapërvlerënedrejtë(aktivefinanciaretëvlefshmepërshitje) - - - (310) - - - (310)

Totaliitëardhuravetëtjeragjithëpërfshirëse - - - (310) - - - (310)Totaliitëardhuravegjithëpërfshirëse - - - (310) - - 6,233 5,923Kontributet dhe shpërndarjetFitimiishpërndarëQeverisëShqiptare - - - - - - (1,095) (1,095)Totaliikontributevedheshpërndarjeve - - - - - - (1,095) (1,095)Transferimenërezerva - - 4,338 - 800 - (5,138) -Gjendjamë31dhjetor2015 2,500 12,500 24,206 995 16,548 5,539 - 62,288TotaliitëardhuravegjithëpërfshirëseHumbjaneto - - - - - - (58) (58)Të ardhura të tjera gjithëpërfshirëseRezervapërvlerënedrejtë(aktivefinanciaretëvlefshmepërshitje) - - - (464) - - - (464)

Totaliihumbjevetëtjeragjithëpërfshirëse - - - (464) - - - (464)Totaliihumbjevegjithëpërfshirëse - - - (464) - - (58) (522)Kontributet dhe shpërndarjetFitimiishpërndarëQeverisëShqiptare - - - - - - (908) (908)Totaliikontributevedheshpërndarjeve - - - - - - (908) (908)Transferimenërezerva - - (966) - - 80 966 80Gjendjamë31dhjetor2016 2,500 12,500 23,240 531 16,548 5,619 - 60,938




Pasqyra e FlukseVe të mjeteVe monetare

Në milionë lekë Shënime 2016 2015Flukseteparavengaaktivitetetoperative(Humbja)/fitimineto (58) 6,233Rregullimepër:Zhvlerësimidheamortizimi 14 488 562 Të ardhura nga interesat, neto 22 (1,757) (2,969)Të ardhura nga tregtimi, neto 23 (1,036) (503)Fitimingashitjaeletravemevlerëtëvlefshmepërshitje 24 (470) (751)Fitime/(humbje)netongandryshiminëvlerënedrejtëtëarit monetar 9 (754) 231

Provigjone 20 83 46 (3,504) 2,849

Ndryshime në:Aktivetëtregtueshme 709 (978)LlogaritëmeFondinMonetarNdërkombëtar (9,280) (12,611)Kredindajbankave (16,947) 12,561 Aktivetëtjera (57) 286 Paranëqarkullim 19,630 12,787 Detyrimendajbankave 9,385 36,656 Depozitadhehuandajpalëvetëtreta (51) 975 DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore (7,372) 9,755 DetyrimendajFonditMonetarNdërkombëtar 9,367 779 Detyrimetëtjera 613 (441)

2,493 62,618 Interesatëarkëtuara 2,650 3,189 Interesatëpaguara (737) (646)Paranetotëgjeneruarangaaktivitetetoperative 4,406 65,161

FlukseteparavengaaktivitetetinvestueseBlerjeeletravemevlerëtëinvestimit (274,117) (346,420)Tëardhurangashitjaeletravemevlerëtëinvestimit 282,983 345,715Blerjeeaktivevetëqëndrueshmetëtrupëzuaradhetëpatrupëzuara (164) (257)

Paranetotëgjeneruaranga/(përdoruranë)aktivitetetinvestuese 8,702 (962)

FlukseteparavengaaktivitetetfinancueseFitimiishpërndarëQeverisëShqiptare (1,095) (951)Paranetotëpërdoruranëaktivitetetfinancuese (1,095) (951)Rritjanëparadheekuivalentetesajgjatëvitit 12,013 63,248 Parajadheekuivalentetesajnëfillimtëvitit 93,477 30,229 Parajadheekuivalentetesajnëfundtëvitit 8 105,490 93,477




shënime mbi Pasqyrat Financiare më dhe Për Vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2016

(të gjitha shumat janë në milionë lekë, nëse nuk shprehet ndryshe)

1. inFormacion i PërGjithshëm

BankaeShqipërisë(‘Banka’)ështëBankaQendroreeRepublikëssëShqipërisë,qëushtronveprimtarinëesajnëpërputhjemeLigjinNr.8269,datë23dhjetor1997‘PërBankëneShqipërisë’.

Nëzbatimtëkëtijligji,detyratkryesoretëBankëssëShqipërisëjanësivijon:

• tëhartojë,tëmiratojëdhetëzbatojëpolitikënmonetaretëRepublikëssëShqipërisë,nëpërputhjemeobjektivinesajkryesor;

• tëhartojë,tëmiratojëdhetëzbatojëregjiminekëmbimitvalutor,sidhepolitikënekursittëkëmbimittëvalutavenëRepublikëneShqipërisë;

• të licencojë ose të revokojë licencat e bankave dhe të mbikëqyrëveprimtarinë e tyre bankare, me qëllim që të sigurojë stabilitetin esistemit bankar;

• tëdisponojëdhetëadministrojërezervatesajvalutore;• tëveprojëmecilësinëebankierit,këshilltaritdhetëagjentitfiskalpër

QeverinëeRepublikëssëShqipërisë;dhe• tënxisëfunksioniminnormaltësistemittëpagesave.

BankainënshtrohetligjevetëmiratuarangaKuvendiiRepublikëssëShqipërisëdheligjit‘PërBankëneShqipërisë’.

2. bazat e PërGatitjes

Këto pasqyra financiare janë përgatitur në përputhje me Standardet NdërkombëtaretëRaportimitFinanciar(‘SNRF’).

3. baza e matjes

Këtopasqyrafinanciarejanëpërgatiturmbibazënekostoshistorikepërveçsamë poshtë:

Zëri Baza e matjesInstrumentetfinanciarederivative VlerëedrejtëInstrumentetfinanciarejoderivativemevlerëtëdrejtëpërmesfitimitosehumbjes VlerëedrejtëAktivetfinanciaretëvlefshmepërshitje Vlerëedrejtë

4. monedha Funksionale dhe e Prezantimit

KëtopasqyrafinanciareparaqitennëLekShqiptar(‘Lekë’),ecilaështëmonedhafunksionale e Bankës. Nëse nuk është shënuar ndryshe, të gjitha shumat janë rrumbullakosur në milionin më të afërt.



5. Përdorimi i VlerësimeVe dhe GjykimeVe

Në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare në përputhje me SNRF-të, drejtimi i Bankës bën gjykime, vlerësime dhe supozime që ndikojnë nëshumateraportuaratëaktivevedhedetyrimevepërvitineardhshëmfinanciar.Vlerësimetdhesupozimetshqyrtohennëmënyrëtëvazhdueshmedhebazohennë eksperiencën historike dhe faktorë të tjerë, duke përfshirë pritshmëritë e ngjarjeve të ardhshme të cilat besohet të jenë të arsyeshme në bazë tërrethanave.

Këtoshënimeshpjeguesembështesinkomentetmbiinstrumentetfinanciare(shihShënimin7).

(a) Gjykime

Informacionipërgjykimetkritiketëbëranëaplikiminepolitikavekontabëlqëkanë një ndikim domethënës në shumën e njohur në pasqyrat financiare është i përfshirë në shënimet e mëposhtme:

• Shënimi17Paranëqarkullim:Bankakaklasifikuarparanënëqarkullimsi një detyrim financiar; dhe

• Shënimi 9Arimonetar: Bankamat arinmonetarme vlerë të drejtë.Ndryshimetnëvlerënedrejtënjihennëfitimosehumbje.

(b) supozimet dhe pasiguritë e vlerësimit

Informacioni mbi supozimet dhe pasiguritë në vlerësim, të cilat kanë rreziktëkonsiderueshëmtërezultojnënënjërregullimmaterialnëvitinfinanciarqëpason,nëlidhjemezhvlerësimineinstrumentevefinanciaredhepërcaktiminevlerëssëdrejtëtëinstrumentevefinanciarejepetmëposhtë.

(i) zhvlerësimi i instrumenteve financiare

Aktiveteregjistruaramekostotëamortizuardheaktivetevlefshmepërshitjejanërishikuarpërzhvlerësimmbibazënepërshkruarnëpolitikënkontabël6.a(vii).

Përbërësispecifiksipaskundërpartisëitotalittëprovigjonevepërzhvlerësimzbatohetpëraktivetfinanciaretëvlerësuaranëmënyrëindividualepërzhvlerësimdhebazohetnëvlerësiminmëtëmirëtëdrejtimit,tëvlerësaktualetëfluksevetëpritshmetëparasë.Nëllogaritjenekëtyrefluksevetëparasë,drejtimigjykonmbisituatënfinanciaretëkundërpartisëdhevlerënerealizueshmenetotëçdokolateralimbështetës.Çdoaktiv i zhvlerësuar vlerësohet nëbazë të cilësisësë tijdheçdovlerësim i flukseve tëparasë ikonsideruarsi i rekuperueshëmaprovohetnëmënyrëtëpavarur.



(ii) përcaktimi i vlerës së drejtë

Përcaktimi i vlerës së drejtë të aktiveve dhe detyrimeve financiare të cilattregtohennëtregjeaktivebazohetnëçmimetekuotuaratëtregutosenëçmimetekuotuarangandërmjetësit.Përtëgjithëinstrumentetetjerafinanciare,Bankapërcaktonvlerënedrejtëdukepërdorurteknikatëtjeravlerësimi.

Për instrumentet financiareqë tregtohen rrallëdhekanëpak transparencë tëçmimeve,vleraedrejtëështëmëpakobjektive,dhekërkonniveletëndryshmegjykiminëvarësitëlikuiditetit,përqendrimit,pasigurisësëfaktorëvetëtregut,supozimeve rrethçmimitdhe rreziqeve të tjeraqëndikojnëmbi instrumentinspecifik.

Matja e vlerës së drejtë

Bankamatvlerënedrejtëdukepërdorurhierarkinëemëposhtmetëvlerësimittëvlerëssëdrejtë,ecilareflektonrëndësinëetëdhënavetëpërdoruranëkryerjenematjeve.

• Niveli1:tëdhënaqëjanëçmimetregutëkuotuara(tëpandryshuara)nëtregjeaktivepërinstrumenteidentike.

• Niveli2:tëdhënatëtjerapërveççmimevetëkuotuaratëpërfshiranëNivelin1,qëjanëtëvrojtueshmeqoftëdrejtpërdrejt(p.sh.siçmimet)osetërthorazi(p.sh.rrjedhinngaçmimet).Kjokategoripërfshininstrumentetë vlerësuaradukepërdorur: çmimet e kuotuara në tregje aktive përinstrumentetëngjashme;çmimetekuotuarapërinstrumenteidentikeosetëngjashmenëtregjeqëkonsiderohenmëpakseaktive;oseteknikatëtjeravlerësimikutëgjithatëdhënaterëndësishmejanëdirektoseindirekttëvrojtueshmengatëdhënatetregut.

• Niveli3: tëdhënaqënuk janë tëvrojtueshme.Kjokategoripërfshingjithëinstrumentetpërtëcilatteknikaevlerësimitpërfshintëdhënaqënukbazohen në të dhëna të vëzhgueshmedhe këto të dhëna jo tëvëzhgueshmekanënjëefekttërëndësishëmnëvlerësimineinstrumentit.Kjokategoripërfshininstrumenteqëjanëvlerësuarnëbazëtëçmimevetë kuotuara për instrumente të ngjashme për të cilat kërkohen rregullime të rëndësishme jo të vëzhgueshme, ose supozime për të reflektuarndryshiminmidisinstrumenteve.

Bankanjehtransferimetmidisnivelevetëhierarkisësëvlerëssëdrejtënëfundtë periudhës raportuese gjatë së cilës ndryshimi ka ndodhur.

Më shumë informacion për përcaktimin e vlerës së drejtë të instrumentevefinanciarejepetnëShënimin7.e.Instrumentetfinanciare:administrimiirrezikutdhevleraedrejtë.



6. Përmbledhje e PolitikaVe të rëndësishme kontabël

Politikat kontabël të shpjeguara më poshtë janë zbatuar në mënyrë tëvazhdueshmenëtëgjithaperiudhateparaqituranëkëtopasqyrafinanciare.

(a) aktivet dhe detyrimet financiare

(i) njohja

Banka fillimisht njeh huatë dhe paradhëniet në datën në të cilën lindin. Të gjithë instrumentete tjerafinanciare(dukepërfshirëblerjetdheshitjetezakonshmetëaktivevefinanciare)njihennëdatënetregtimit,ecilaështëdatanëtëcilënBanka bëhet palë në kushtet kontraktuale të instrumentit.

Njëaktivosedetyrimfinanciarmatetfillimishtmevlerënedrejtëplus,përzëratjomevlerëtëdrejtëpërmesfitimitosehumbjes,kostotetransaksionitqëlidhendrejtpërdrejt me blerjen ose emetimin e tij.

(ii) Klasifikimi

aktivet financiare Bankaiklasifikonaktivetfinanciarenënjëngakategoritëemëposhtme:

• tëvlefshmepërshitje;• kredidhetëarkëtueshme;dhe• mevlerëtëdrejtëpërmesfitimitosehumbjes.

Shih c., d., e., f., dhe g.

detyrimet financiareBankaklasifikondetyrimetevetafinanciaresitëmaturamekostotëamortizuar.Shih b. dhe h.

(iii) Çregjistrimi

aktivet financiare Banka çregjistron një aktiv financiar kur të drejtat kontraktuale mbi fluksetmonetarengaaktivifinanciarkanëskaduar,osekurtransferontëdrejtatpërtëmarrë flukse kontraktuale në një transaksion me anë të të cilit pjesa më e madhe erreziqevedheepërfitimevetëpronësisësëaktivitfinanciarjanëtransferuar,ose me anë të të cilit Banka nuk transferon as mbart të gjitha rreziqet dhe përfitimetepronësisëdheajonukmbankontrollineaktivitfinanciar.

Nëçregjistriminenjëaktivifinanciar,diferencamesvlerëskontabëltëaktivit(osevlerëskontabëltëcaktuarpjesëssëaktivittëçregjistruar)dheshumëssë(i)vlerëssëarkëtuar(përfshirëçdoaktivtëritëpërfituarminusçdodetyrimtëritëmarrëpërsipër)dhe(ii)çdofitimosehumbjetëakumuluarqëështënjohurnëtë



ardhuratetjeragjithëpërfshirëse(ATGJ)njihetsifitimosehumbje.Çdointeresnëaktivet financiare të transferuara,qëkualifikohetpërçregjistrim, imbajturoseikrijuarngaBanka,njihetsinjëaktivapodetyrimiveçantë.

detyrimet financiare Banka çregjistron një detyrim financiar kur detyrimet kontraktuale janëpërmbushur, anulluar apo kanë skaduar.

(iv) Kompensimi (netimi)

Aktivet financiare dhedetyrimet financiare kompensohendheparaqiten përshumënnetonëpasqyrënepozicionitfinanciarkur,dhevetëmkurBankakatëdrejtënligjorepërtëkompensuarshumatdhesynont’ishlyejëatonëbazënetoosetënjohëaktivindhetëshlyejëdetyriminnjëkohësisht.

TëardhuratdheshpenzimetparaqitennëbazënetovetëmatëherëkurlejohetngaSNRF-të,osepërfitimetdhehumbjetekrijuaranganjëgruptransaksioneshtëngjashme,sipërshembullatoqëlidhenmeaktivitetintregtartëBankës.

(v) Matja e kostos së amortizuar

Kostoja e amortizuar e një aktivi ose detyrimi financiar është vlera me tëcilënaktiviosedetyrimifinanciarmatetnënjohjenfillestare,minuspagesateprincipalit, plus ose minus amortizimin e akumuluar duke përdorur metodën e interesitefektivpërçdodiferencëndërmjetshumësfillestaretënjohurdhevlerësnëmaturim,minusçdozbritjepërefektzhvlerësimi.

(vi) Matja e vlerës së drejtë

‘Vleraedrejtë’ështëçmimiqëdotëarkëtohejngashitjaenjëaktivioseqëdo të paguhej për të transferuar një detyrim në një transaksion të rregullt midis pjesëmarrësvetëtregut,nëdatënematjesnënjëtregkryesorose,nëmungesëtëtij,nëtregunmëtëfavorshëmtekiciliBankakaqasjenëatëdatë.Vleraedrejtëenjëpasivipasqyronrrezikunetijtëmosekzekutimit.

Kurështëemundur,Bankamatvlerënedrejtëtënjëinstrumentidukepërdorurçmiminekuotuarnënjëtregaktivpëratëinstrument.Njëtregquhetaktivnëqoftë se transaksionet për aktivin ose detyrimin ndodhin me frekuencë dhevëllimtëmjaftueshëmpërtësiguruarinformacionmbiçmimetnëvazhdimësi.Nësenukdisponohetnjëkuotimçmiminënjëtregaktiv,atëherëBankapërdorteknikavlerësimiqëmaksimizojnëpërdoriminetëdhënavetëvrojtueshmedheminimizojnëpërdorimine tëdhënave jo të vrojtueshme.Teknikaezgjedhurpërmbledh të gjithë faktorët që pjesëmarrësit e tregut do të marrin në konsideratë përpërcaktimineçmimittënjëtransaksioni.

Evidencamëemirëevlerëssëdrejtë tënjë instrumenti financiarnënjohjenfillestarenormalishtështëçmimiitransaksionit–pravleraedrejtëeshumëssë



paguarose tëarkëtuar.NëseBankapërcaktonsevleraedrejtënënjohjenfillestarendryshonngaçmimiitransaksionitdhevleraedrejtënukevidentohetasnëpërmjetnjëçmimitëkuotuarnënjëtregaktivdukejureferuarnjëaktiviosedetyrimi identik,dheasnukbazohetnënjë teknikëvlerësimiqëpërdorvetëmtëdhënangatregjetëvrojtueshme,atëherëinstrumentifinanciarmatetfillimishtmevlerënedrejtë,rregulluarpërtështyrënëkohëndryshiminmidisvlerëssëdrejtëtënjohjesfillestaredheçmimittëtransaksionit.Nëperiudhatnëvijim,kjodiferencënjihetsifitimosehumbjenëbazatëpërshtatshmepërgjatëjetëssëinstrumentit,porjomëvonësemomentikurvlerësimiështëimbështeturplotësishtngatëdhënatëvrojtueshmenëtregosekurtransaksionimbyllet.

Në qoftë se një aktiv ose detyrim i matur me vlerë të drejtë ka një çmimoferte(‘Bid’)dhenjëçmimkërkese(‘Ask’),atëherëBankavlerësonaktivetdhepozicionetnëblerjesipasçmimit tëofertësdhedetyrimetdhepozicionetnëshitjesipasçmimittëkërkesës.

Vleraedrejtëenjëdepozitenëtëparëështëjomëpakseshumaepagueshmenë të parë, e skontuar prej datës së parë në të cilën shuma mund të kërkohet për t'u paguar.

Bankanjeh transferiminndërmjetniveleve tëhierarkisësëvlerëssëdrejtënëfund të periudhës raportuese në të cilën ka ndodhur ndryshimi.

(vii) vlerësimi dhe matja e zhvlerësimit

Nëçdodatëraportimi,Bankavlerësonnësekaevidencëobjektiveqëaktivetfinanciare,tëcilatnukmbahenmevlerëtëdrejtëpërmesfitimitosehumbjes,janëzhvlerësuar.

Njëaktivfinanciarosenjëgrupaktiveshfinanciarezhvlerësohenkurevidencatobjektivetregojnësepasnjohjesfillestaretëaktivit(aktiveve),kandodhurnjëngjarje që sjell humbje, dhe që kjo ngjarje ka një ndikim në flukset e ardhshme tëparasësëaktivit(aktiveve)qëmundtëvlerësohetnëmënyrëtëbesueshme.Evidencaobjektiveqëaktivetfinanciarejanëtëzhvlerësuarapërfshin:

• vështirësitëkonsiderueshmefinanciaretëhuamarrësitoseemetuesit;• dështimoseshkeljengahuamarrësit;• tëdhënaqëhuamarrësioseemetuesipofalimenton;• zhdukjaenjëtreguaktivpërletrënmevlerë;ose• të dhëna të dukshme lidhurme një grup aktivesh, siçmund të jenë

ndryshimet e pafavorshme në aftësinë paguese të një apo grupihuamarrësish ose emetuesish, ose kushte ekonomike të lidhura me dështime në grup.

Humbjetngazhvlerësimiiaktiveveqëmatenmekostotëamortizuarllogaritensidiferencëmidisvlerëskontabëldhevlerësaktualetëfluksevetëpritshmetëmjetevemonetare,tëskontuaramenormënfillestaretëinteresitefektivtëaktivit.



Humbjetngazhvlerësiminjihennëfitimosehumbjedhepasqyrohennënjëllogariprovigjonipërkundrejthuavedhellogarivetëarkëtueshmeosetëinvestimevetëmbajtura deri nëmaturim. Interesat mbi aktivet e zhvlerësuara vazhdojnë tënjihen nëpërmjet mbylljes së pozicionit të skontimit. Nëse një ngjarje që ndodh pasnjohjessëzhvlerësimitshkaktonuljeneshumëssëhumbjesngazhvlerësimi,zvogëlimiihumbjesngazhvlerësimirishikohetnëpërmjetfitimitosehumbjes.

Humbjetngazhvlerësimiiletravemevlerëtëvlefshmepërshitje,njihendukeriklasifikuarhumbjeteakumuluaranërezervënevlerëssëdrejtëngakapitalnëfitimosehumbje.Humbjaeakumuluarqëështëriklasifikuarngakapitalinëfitim ose humbje, është diferenca midis kostos së blerjes, neto nga shlyerjet e principalitdheamortizimi,dhevlerëssëdrejtëaktuale,minusçdohumbjetënjohurmëparëngazhvlerësiminëfitimosehumbje.Ndryshimetnëzhvlerësimqë burojnë prej zbatimit të metodës së interesit efektiv reflektohen si njëkomponentitëardhuravengainteresi.

Nëqoftësenëperiudhatnëvijim,vleraedrejtëenjëletremevlerëtëvlefshmepërshitjetëzhvlerësuarrritet,dhekjorritjemundtëlidhetnëmënyrëobjektivemenjëngjarje tëndodhurpasnjohjes sëhumbjesngazhvlerësimi,atëherëhumbjangazhvlerësimirregullohetnëpërmjetfitimitosehumbjes;nëtëkundërt,çdorritjeevlerëssëdrejtënjihetnëpërmjetpasqyrëssëATGJ-së.

NëkushtetkurBankakonstatonsenukkaperspektivërealisterimarrjeje,ajomund fshijë pjesërisht ose plotësisht nga pasqyra e pozicionit financiar një krediaponjëletërmevlerëtëborxhit,sidheçdollogariprovigjonipërhumbjetngazhvlerësimitëlidhurmëtë.

(viii) Marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë

Investimet e dhëna hua nënmarrëveshjet e huadhënies së letraveme vlerëraportohen në pasqyrën e pozicionit financiar dhe vlerësohen në përputhjemepolitikatkontabëlpëraktivetembajturapërtregtimdheaktivetevlefshmepërshitje.Investimetedhënahuanënmarrëveshjetehuadhëniesvazhdojnëtë njihen në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës. Banka merr para ose letramevlerësikolateralpërkëtohuadhënie.Tëardhuratqërrjedhinngakëtomarrëveshjeraportohensitëardhurangainteresi.

(b) Paraja në qarkullim

Paraja në qarkullim është paraqitur si detyrim, duke zbritur vlerën nominaletëkartëmonedhavedhemonedhavenëarkëngavleranominalee tëgjithakartëmonedhavedhemonedhaveekzistuesetëemetuara.

(c) Paraja dhe ekuivalentet e saj

Parajadheekuivalentetesajpërfshijnëkartëmonedhadhemonedhatëhuajanëarkë,dheaktivefinanciareshumëlikuidemekohëzgjatjefillestarederinëtre



muaj nga data e blerjes që janë objekt i një rreziku jo domethënës të ndryshimit nëvlerënedrejtëeqëpërdorenngaBankapëradministrimineangazhimeveafatshkurtra.

Parajadheekuivalentetesajmbahenmekostotëamortizuarnëpasqyrënepozicionit financiar.

(d) aktivet dhe detyrimet e tregtueshme

AktivetdhedetyrimetfinanciaretëtregtueshmejanëatoaktivedhedetyrimeqëBanka ka kryesisht për qëllim të shitjes ose riblerjes në periudhën afatshkurtër, ose i mban si pjesë e një portofoli i cili përdoret për ruajte pozicioni ose për përfitime afatshkurtra.

Aktivetdhedetyrimetfinanciaretëtregtueshme,njihenfillimishtdhembahenmëtejmevlerënedrejtënëpasqyrënepozicionitfinanciar,dukeinjohurkostotetransaksionitnëfitimosehumbje.Çdondryshimnëvlerënedrejtënjihetnëfitimosehumbjesipjesëetëardhuravenetongainstrumentetetregtueshme.Aktivetdhe detyrimet financiare të tregtueshme nuk riklasifikohen pas njohjes fillestare. Njëinformacionipërgjithshëmpërkontratatderivativetësëardhmes,qëpërfshinkontratat e së ardhmes dhe kontratat forward,ështëdhënënëShënimin7(d).

(e) Letrave me vlerë të investimit të vlefshme për shitje

Letrat me vlerë të investimit maten fillimisht me vlerën e drejtë plus kostot edrejtpërdrejta të transaksionit.

Investimetevlefshmepërshitjejanëinvestimejoderivativetëpërcaktuarasitëvlefshmepërshitjeoseqënukklasifikohennëasnjëkategoritjetërtëaktivevefinanciare.Në këtë kategori përfshihen letrat me vlerë të borxhit. Të gjithainvestimetetjeratëvlefshmepërshitjematenmevlerënedrejtë,pasnjohjesfillestare.

Të ardhurat nga interesi njihen në fitim ose humbje duke përdorur metodën e interesitefektiv.Fitimetosehumbjetngakursi ikëmbimit të investimevenëletratëborxhittëvlefshmepërshitje,njihennëfitimosehumbje.Humbjetngazhvlerësiminjihennëfitimosehumbje(shiha.(vii)).

Ndryshimetetjeranëvlerënedrejtë,përveçhumbjevengazhvlerësimi(shiha.(vii)),janënjohurnëtëardhuratëtjeragjithëpërfshirësedheparaqitennërezervënerivlerësimit(mevlerëtëdrejtë)brendakapitalit.Kurinvestimishitet,fitimi apo humbja e akumuluar në kapital riklasifikohet në fitim ose humbje.

(f) hua dhe të arkëtueshme

HuatëdheparadhënietjanëaktivefinanciarejoderivativemepagesafikseosetëpërcaktueshmeqënukjanëtëkuotuaranënjëtregaktivdheBankanukka



ndërmendt’ishesënëtëardhmeneafërt.Kreditëdheparadhënietpërbankatdhe kreditë për të punësuarit janë klasifikuar si hua dhe llogari të arkëtueshme. Huatë dhe paradhëniet fillimisht maten me vlerën e drejtë plus kostot edrejtpërdrejta të transaksionit, dhe më pas maten me koston e amortizuar, duke përdorurmetodëneinteresitefektiv.

KurBankablennjëaktivfinanciardhenjëkohësishthynnënjëmarrëveshjepërtarishiturkëtëaktiv(osenjëaktivkryesishttëngjashëm)menjëçmimfiksnënjëdatëtëardhshme(reverserepo),marrëveshjakontabilizohetsinjëhuaapoparadhëniedheaktivinuknjihetnëpasqyratfinanciaretëBankës.

(g) ari monetar

ArimonetarmbahetmevlerëtëdrejtëdukeubazuarnëçmimineTreguttëAritnëLondër(LondonBullionMarket)nëdatëneraportimit.Ndryshimetnëvlerënedrejtënjihenfillimishtnëpasqyrënetëardhuraveoseshpenzimevedhemëpastransferohenngafitimiipashpërndarënërezervënerivlerësimitnëbazëtënenit64,pika(a)eligjit‘PërBankëneShqipërisë’.

(h) Depozita dhe hua

Depozitatdhehuatënjihenfillimishtmevlerëtëdrejtë,dukezbriturkostotshtesëqë lidhendrejtpërdrejtme transaksionindhenëvazhdimmatenmekosto tëamortizuar,dukepërdorurmetodënefektivetëinteresit.

(i) Kostot e printimit dhe stampimit

Kartëmonedhat dhe monedhat e reja të cilat nuk kanë hyrë në qarkullim njihen siaktivemekostoneblerjes.Kostoteprintimitdhestampimittëkartëmonedhavedhemonedhaveshtyhenpërperiudhateardhmedheamortizohenpërkatësishtpërgjatënjëperiudhe5vjetdhe10vjetngadataenjohjes(2015:2.5vjetdhe10vjet).Efektiirritjessëperiudhëssëamortizimitnëfitimosehumbjenëvitinaktualdhenëperiudhateardhshmeështësinëvijim:

Në milionë lekë 2016 2017 2018 2019Ulje/(rritje)nëshpenzimeteamortizimit 61 (28) (25) (8)

(j) aktivet e patrupëzuara

Aktivetepatrupëzuaranjihen,nëseështëemundurqëpërfitimetekonomikeqëiatribuohenaktivitnëtëardhmendot’ipërkasinBankësdhekostojaeaktivitmundtëvlerësohetnëmënyrëtëbesueshme.Aktivetepatrupëzuarapërbëhennga programet kompjuterike.

AktivetepatrupëzuaratëblerangaBankanjihenmekostominusamortizimineakumuluardhehumbjeteakumuluarangazhvlerësimi.Shpenzimetemëtejshme



përprogrametkompjuterikekapitalizohenvetëmkurlidhenmerritjenepërfitimittëardhshëmekonomikprejpërdorimittëkëtijaktivi.Tëgjithashpenzimetetjeranjihen në pasqyrën e fitimit ose humbjes kur ndodhin.

Shpenzimi i amortizimit njihet në pasqyrën e fitimit ose humbjes, bazuar në metodën lineare të amortizimit gjatë jetës së dobishme të programit kompjuterik, prejdatëskurështëigatshëmpërpërdorim.Jetaedobishmeeprogramevekompjuterikeështëvlerësuar2vjet.Punanëprocesnukamortizohet.

(k) aktivet e trupëzuara

(i) njohja dhe matja

Zërat eaktiveve tëqëndrueshmevlerësohenmekostonminusamortizimineakumuluardhehumbjeteakumuluarangazhvlerësimi.

(ii) Kostot e mëvonshme

Kostojaezëvendësimit tënjëpjese tënjëaktivi tëqëndrueshëmregjistrohetmevlerënembarturtëkëtijaktivi,nëseështëemundurqëBankadotëmarrëpërfitimetëardhshmeekonomikengakyaktivdhekostoetijmundtëmatetnëmënyrëtëbesueshme.Vleraembeturepjesëssëzëvendësuarçregjistrohet.Kostot emirëmbajtjes ditore të aktiveve të qëndrueshme njihen në fitim osehumbje në momentin kur ndodhin.

(iii) Amortizimi

Amortizimi njihet në fitim ose humbje sipas metodës lineare, bazuar nëjetëgjatësinëevlerësuartëçdopjesepërbërësetëaktivittëqëndrueshëm.Toka,ndërtimetnëprocesdhemonedhateobjektetnumizmatikenukzhvlerësohen.Vlerësimiijetëgjatësivetëdobishmeështësimëposhtë:

• Ndërtesa 40-70vjet• Instalime 4-20vjet• Mjetetransporti 5-10vjet• Mobiljedhepajisje 3-20vjet

Metodateamortizimit,jetëgjatësitëedobishmedhevleratembeturarishikohennë datën e raportimit.

(l) Interesat

Të ardhurat dhe shpenzimet e interesit njihen në fitim ose humbje duke përdorur metodënenormëssëinteresitefektiv.Normaeinteresitefektivështënormaqëskontonsaktësishtpagesatevlerësuaramonetare tëardhshmedhearkëtimetgjatë jetës së pritshme të aktivit ose detyrimit financiar (ose, kur është epërshtatshme,merretnëkonsideratënjëperiudhëmëeshkurtër)derinëvlerën



kontabëltëaktivitosedetyrimitfinanciar.Nëpërllogaritjenenormësefektivetë interesit, Banka vlerëson flukset monetare të ardhshme duke konsideruargjithëkushtetkontraktualetëinstrumentitfinanciar,mepërjashtimtëhumbjevetë ardhshme që rrjedhin nga rreziku i kreditit.

Përllogaritjaenormësefektivetëinteresitpërfshinkostotetransaksionevedhetarifatepaguaraosetëarkëtuaraqëjanëpjesëpërbërëseenormësefektivetëinteresit.Kostotetransaksionevepërfshijnëkostoshtesëtëlidhuradrejtpërdrejtmeblerjenoseemetiminenjëaktiviosedetyrimifinanciar.

Të ardhurat dhe shpenzimet e interesit të paraqitura në pasqyrën e fitimit ose humbjesdhetëardhuravetëtjeragjithëpërfshirëse(ATGJ)përfshijnë:

• interesin e aktiveve dhe detyrimeve financiare të matur me kostohistorike,tëllogariturnëbazëtënormësefektivetëinteresit;dhe

• interesine investimeve tëvlefshmepër shitje, të llogariturnëbazë tënormësefektivetëinteresit.

Të ardhurat dhe shpenzimet e interesit mbi gjithë aktivet dhe detyrimet etregtueshme konsiderohen si të rastësishme nga operacionet e tregtimit të Bankësdheparaqitensëbashkumegjithëndryshimetetjeranëvlerënedrejtëtëaktivevedhedetyrimeve të tregtueshme tek tëardhuratnga instrumentetetregtueshmeneto(shihpolitikënkontabël(o)).

(m) Tarifa dhe komisione

Të ardhurat dhe shpenzimet nga tarifat dhe komisionet, të cilat janë pjesë përbërëse e normës së interesit efektiv të një aktivi ose detyrimi financiarpërfshihennëmatjenenormësefektivetëinteresit.

Tarifat dhe komisionet e tjera përfshirë tarifat e shërbimeve kontabël, tarifate transferimit të fondeve, tarifatevendosjesdhetarifateregjistrit tëkredisë,njihen në momentin që përfitohen shërbimet.

Të ardhurat dhe shpenzimet nga tarifat dhe komisionet e tjera përbëhen kryesisht ngatarifaveprimeshoseshërbimeshtëcilatnjihensishpenzimnëmomentinqëpërfitohen shërbimet.

(n) Transaksionet në monedhë të huaj

Transaksionetnëmonedhëtëhuajkonvertohennëmonedhënfunksionalemekursinaktualtëkëmbimitnëdatatekryerjessëveprimeve.

Nëdatëneraportimit,aktivetdhedetyrimetmonetaretëshprehuranëmonedhëtëhuajkonvertohennëmonedhënfunksionalemekursinzyrtartëkëmbimitnëatë datë. Fitimi ose humbja në zërat monetarë është diferenca midis kostos së amortizuarnëmonedhënfunksionalenëfillimtëvitit,erregulluarpërinteresin



efektivdhepagesatgjatëvitit,dhekostossëamortizuarnëmonedhëtëhuajtëkonvertuarmekursinekëmbimitaktualnëfundtëvitit.

Aktivetdhedetyrimetjomonetareqëmatenmevlerëtëdrejtënënjëmonedhëtëhuaj,konvertohennëmonedhënfunksionalemekursinekëmbimittëdatëskurështëpërcaktuarvleraedrejtë.Zëratjomonetarëqëjanëvlerësuarsipaskostoshistorikenëmonedhëtëhuaj,konvertohenmekursinekëmbimittëdatëssë transaksionit. Diferencat nga kursi i këmbimit që rrjedhin nga konvertiminjihen në fitim ose humbje.

Në përputhje me ligjin nr. 8269, datë 23 dhjetor 1997 ‘Për Bankëne Shqipërisë’ si dhe vendimin nr. 104, datë 27 dhjetor 2006 të KëshillitMbikëqyrës, të ardhurat /(humbjet) neto nga kurset e këmbimit që njihenfillimisht në fitim ose humbje në periudhën në të cilën lindin, transferohen më pasngafitimiipashpërndarëtek‘Rezervaterivlerësimit’përfshirënëKapitaldheRezerva.Nëbazëtënenit64,pika(b),QeveriaeShqipërisëemetonletramevlerëtëborxhitmenormëinteresitëtregutpërtëmbuluarçdovlerënegativetërezervëssërivlerësimitsirezultatiaktivitetittëBankës.

(o) Të ardhurat nga tregtimi, neto

Tëardhuratngatregtimi,netopërbëhenngafitimetminushumbjetngaaktivetdhe detyrimet e tregtueshme, dhe përfshijnë gjithë ndryshimet e realizuara dhetëparealizuaranëvlerënedrejtë, interesindhediferencatngakursetekëmbimit.

(p) Të ardhura nga instrumente financiare me vlerë të drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes

Të ardhurat neto nga instrumentet financiare me vlerë të drejtë nëpërmjetfitimitosehumbjes lidhenmeaktivet financiare tënjohuramevlerë tëdrejtënëpërmjet fitimit ose humbjes. Kjo përfshin të gjitha ndryshimet e realizuara dhe tëparealizuaranëvlerënedrejtëdhediferencatngakursiikëmbimit.

(q) Tatimi dhe politika e Bankës për shpërndarjen e fitimit

Nëpërputhjemëligjin‘PërBankëneShqipërisë’,Bankanukështësubjekt itatimit mbi fitimin.

Politikaeshpërndarjessëfitimittëaktivitetitbankarështëpërcaktuarnëligjin‘PërBankëneShqipërisë’.Sipasnenit10.2tëkëtijligji,igjithëfitimiirealizuarkalonnëBuxhetineShtetit,pasplotësimittënivelevepërfondinrezervë,sipasligjitdhesipasmiratimitngaKëshilliMbikëqyrësiBankës.

Sipas nenit 11 të ligjit ‘Për Bankën e Shqipërisë’, nuk do të bëhet asnjëtransferim,shpërndarjeapopagesësipasneneve8,9ose10tëkëtijligji,nëseaktiveteBankësjanëmëpakseshumaedetyrimevedhefondittëthemelimit.



Nëqoftësekushtetëtillalindin,nëbazëtëligjit‘PërBankëneShqipërisë’,nenit 7,Ministria e Financavemund t’i transferojëBankës letrame vlerë tëQeverisëmeinteresatënegociueshme,nëshumënenevojshmepërtëmbuluarpamjaftueshmërinë.

(r) Përfitimet e punonjësve

(i) plan pensioni me kontribute të përcaktuara

Detyrimetpërkontributetndajplanittëpensionevemekontributtëpërcaktuarnjihensishpenzimepërpersonelinnëfitimosehumbje,kuratondodhin.Planete pensionit me kontribute të përcaktuara përfshijnë planet e pensionit me kontributevullnetaredhetëdetyrueshme.

Banka paguan kontribute për sigurimet shoqërore të detyrueshme për përfitimet epunonjësveqëdalinnëpension.AutoritetetvendasejanëpërgjegjësepërpërcaktiminelimititminimalligjortëvendosurpërpensionetnëShqipëri,sipasnjë plani kontributesh të përcaktuara për pensionet.

(ii) përfitimet nga ndërprerja e marrëdhënieve të punës

Përfitimet ngandërprerjaemarrëdhënieve tëpunësnjihen si shpenzime kurBanka është angazhuar në mënyrë të dukshme, pa mundësi reale për t’utërhequr, të zbatojë një plan formal të detajuar për të ndërprerë punësimin para datës së daljes në pension, ose të ofrojë përfitime për të paguar në rastin e largimitvullnetartëpunonjësve.PërfitimetëofruarapërlargiminvullnetardotëregjistrohenvetëmatëherëkurBankakabërënjëofertëpërlargiminvullnetar,kurështëemundshmeqëkjoofertëdotëpranohetdhenumripranimevemundtë matet në mënyrë të besueshme.

(iii) përfitimet afatshkurtra

Detyrimetpërpërfitimeafatshkurtramatennëbazatëpaskontuaradhenjihensishpenzimnëperiudhënkurofrohetshërbimi.Përshumënqëpritettëpaguhetnëlidhjemeshpërblimetafatshkurtranëpara,regjistrohetnjëprovigjonnëseBankakanjëdetyrimligjorosekonstruktivpërtëpaguarkëtëshumësirezultatishërbimevetëshkuaratëofruarangapunonjësidhekurkydetyrimmundtëmatet në mënyrë të besueshme.

(s) Qiratë operative

Pagesatebëranënqiratëoperativenjihensi fitimosehumbjememetodënlinearepërgjatëafatittëqirasë.Incentivateqirasënjihensipjesëpërbërëseetotalit të shpenzimit të qirasë gjatë afatit të saj.



(t) Zhvlerësimi i aktiveve jofinanciare

Vlerat kontabël të aktiveve jofinanciare të Bankës rishikohen në çdo datëraportimipërtëpërcaktuarnësekatreguespërzhvlerësim.Nësekatreguestëtillëatëherëvlerësohetvleraerikuperueshmeeaktivit.

Humbjangazhvlerësiminjihetnësevlerakontabëlenjëaktivitejkalonvlerëne rikuperueshme.

Vleraerikuperueshmeenjëaktiviështëmëelartamesvlerëssëtijnëpërdorimdhevlerëssëdrejtë,minuskostoteshitjes.Nëmatjenevlerësnëpërdorimskontohenflukseteardhshmemonetarenëvlerënetyreaktualedukepërdorurnjënormëinteresiecilareflektonvlerësimetaktualetëtregutpërvlerënnëkohëtëparasëdherreziqetspecifikepëraktivin.

Humbjetngazhvlerësimi,tënjohuranëperiudhatemëparshmevlerësohennëçdodatë raportimipër tëpërcaktuarnësehumbjaështëzvogëluaraponukekzistonmë.Humbjangazhvlerësimikthehetmbrapshtnësekapasurndryshimnëvlerësimetepërdorurapërpërcaktiminevlerëssërikuperueshme.Humbjangazhvlerësimikthehetmbrapshtderinëmasënqëvlerakontabëleaktivitnuktejkalonvlerënkontabëlqëdo tëpërcaktohejduke izbrituramortizimin,nëqoftësenukdotëishtenjohurhumbjengazhvlerësimi.

(u) Provigjonet

Provigjoninjihetsi i tillënëse,si rezultat injëngjarjeje tëshkuar,Bankakanjëdetyrimligjorosekonstruktiv,icilimundtëmatetnëmënyrëtëbesueshme,dheështëemundurqëtëkërkohetnjëpakësimipërfitimeveekonomikepërtëshlyerkëtëdetyrim.Provigjonetpërcaktohendukeskontuar fluksetepritshmemonetaretëardhshmemenjënormëqëreflektonvlerësimetaktualetëtregutpërvlerënnëkohëtëparasësidherreziqetspecifiketëdetyrimit.Shlyerjaedetyrimit të skontuar njihet si kosto financiare.

(v) standarde dhe interpretime të reja ende të paadoptuara

Disastandarde të reja,ndryshime tëstandardeveapo interpretimehyjnënëfuqipërperiudhatvjetoreqë fillojnëpasdatës1 janar2016dhezbatimi ihershëm është i lejuar; megjithatë Banka nuk ka aplikuar zbatimin e hershëm të standardeve të reja, ndryshimeve të standardeve apo interpretimeve nëpërgatitjen e këtyre pasqyrave financiare. Standardet e reja të listuara mëposhtë janë ato që kanë mundësi të kenë një ndikim në performancën e Bankës, gjendjen financiare apo në shënimet shpjeguese.

sNRF 9 Instrumentet Financiare

SNRF9,ipublikuarnëkorriktëvitit2014,zëvendësonudhëzimetekzistuesetë SNK 39 Instrumentet Financiarë, Njohja dhe Matja. SNRF 9 përfshin



udhëzimetërishikuarambiklasifikimindhematjeneinstrumentevefinanciare,dukepërfshirënjëmodeltëritëhumbjevetëpritshmetëkredisëpërllogaritjene zhvlerësimit të aktiveve financiare dhe kërkesa të reja të kontabilitetit tëmbrojtjes.StandardiirigjithashtumbartudhëzimepërnjohjendheçregjistrimineinstrumentevefinanciarengaSNK39.SNRF9ështëefektivepërperiudhatraportuesevjetoreqëfillojnëmëosepas1janarit2018,ndërkohëqëlejohetzbatimi i hershëm i tij.

Gjatëvitit2017,Bankadotëhartojënjëplanveprimidhedotëfillojëpunënpër vlerësimin e modeleve të biznesit të cilat do të jenë në përputhje mestrategjinëeBankës.Bankadotëvlerësojëaktivetesajfinanciarenëmënyrëqë të përcaktojë nëse plotësohet kriteri Vetëm Pagesa të Principalit dhe tëInteresit (VPPI). Si rrjedhojë, Banka do të vlerësojë nëse do të ketë ndonjëndikimnëpolitikatesajdhenësedotënevojitettëzbatohenprocesetërejapërklasifikimineaktivevefinanciaredukefilluarngadata1janar2018.

BankakapërqëllimtëpërcaktojëndikiminemundshëmtëSNRF9nëpozicioninesajfinanciar,gjatëpërgatitjessëpasqyravefinanciarepërvitinqëmbylletmë 31 dhjetor 2017.

Më poshtë paraqiten standardet dhe interpretimet e reja apo ndryshime tëstandardevetëcilatnukpritentëkenëndonjëefektnëpasqyratfinanciaretëBankës:

− SNRF15Tëardhuratngakontratatmeklientët− SNRF16Qiratë− Iniciativa për dhënien e informacioneve shpjeguese (Ndryshime në

SNK7)− Njohja e aktiveve tatimore të shtyra për humbjet e parealizuara

(NdryshimenëSNK12)− Klasifikimi dhe matja e transaksioneve të pagesave të bazuara në

aksione(NdryshimenëSNRF2)− Shitjaosekontributinëaktivendërmjetnjëinvestitoridheinvestimittëtij

oseSipërmarrjevevetëPërbashkëta(NdryshimenëSNRF10dheSNK28)

− Zbatimi i SNRF 9 Instrumentet Financiare me SNRF 4 Kontratat eSigurimit(NdryshimenëSNRF4);

− Transferimi iAktiveveAfatgjatëMateriale të Investuar (NdryshimenëSNK40)

− KIRFN22Transaksionetnëmonedhëtëhuajdheparadhëniet− PërmirësimetvjetorenëSNRF,cikli2014-2016(Ndryshime tëSNRF

12 Dhënia e informacioneve Shpjeguese në Lidhje me Interesat nëNjësitëeTjeraEkonomikedheNdryshime tëSNK28, InvestimetnëPjesëmarrjedhenëSipërmarrjetePërbashkëta).



7. instrumentet Financiare: administrimi i rrezikut dhe Vlera e drejtë

(a) struktura e administrimit të rrezikut

InstrumentetfinanciaretëBankëspërdorenkryesishtpërmenaxhiminerezervësvalutore. Rëndësia e rrezikut vlerësohet brenda kuadrit të administrimit tërezervësvalutore.Bankaështëeekspozuarndajrrezikuttëlikuiditetit,rrezikuttë kreditit, rrezikut të tregut dhe rrezikut operacional nga instrumentet financiare. Ky shënim shpjegues paraqet informacion për ekspozimin e Bankës ndaj secilit nga rreziqet e mësipërme, objektivat e Bankës, politikat dhe proceset përmatjen dhe administrimin e rrezikut.

Në përputhje me kërkesat ligjore, Banka e Shqipërisë mban dhe administron rezervat valutore të Republikës së Shqipërisë. Këshilli Mbikëqyrës kapërgjegjësinë për implementimin e strukturës së administrimit të rrezikut dhe të politikave për administrimin e rezervave. KëshilliMbikëqyrës kamiratuarrregulloren‘Mbifunksionetestrukturavedrejtuesenëprocesinevendimmarrjespëradministriminerezervësvalutore’.Kjorregulloreparashikonpërgjegjësitëe strukturave drejtuese, Këshillit Mbikëqyrës, Komitetit të Investimit dheDepartamentit të Operacioneve Monetare, gjatë administrimit të rezervësvalutore.KëshilliMbikëqyrësështëpërgjegjëspërmiratiminerregullores‘Përpolitikëndhemënyrëneadministrimit të rezervësvalutore’,ndërsaKomiteti iInvestimitështëpërgjegjëspërmiratiminedokumentit‘ProceduraOperacionaleeInvestimit’.Rregullorja‘Përpolitikëndhemënyrëneadministrimittërezervësvalutore’,përcaktonobjektivatnëadministrimineportofolit,tërenditurasipaspërparësisë,parimet,sidhekriteretbazëcilësorepëradministriminerreziqevefinanciare.KomitetiiInvestimitmiratonkriteretsasiorenëpërputhjemekufizimeteparashikuarangaKëshilliMbikëqyrësdhemonitoronrespektiminekufizimevepërshkallënelejuartërrezikutdherezultatineinvestimittëportofolittërezerësvalutore.

Në përputhje me vendimmarrjen e Këshillit Mbikëqyrës për instrumentet elejuara,rezervainvestohetnëtitujmetëardhurakonstantedhetëndryshueshme,nëdepozitaosecertifikatadepozite, sidhenë instrumentederivative.Pjesatjetëre rezervësvalutorembahetnëSDRdhearmonetar.Administrimi iaritmonetar realizohetnëpërputhjemerregulloren‘Përpolitikëndhemënyrëneadministrimittëarit’,miratuarngaKëshilliMbikëqyrës.Ngarishikimiipolitikëskontabëlpërarinmonetar(shihShënimin5(a)dhe6(g)),nëvitin2016,Bankaarriti në përfundimin që ari monetar nuk është një instrument financiar.

(b) Rreziku i likuiditetit

Rrezikuilikuiditetitështërrezikuqë:a)Bankadotëhasëvështirësinëbërjenepagesavepërshlyerjenedetyrimevetëvetafinanciarenëkohë,dheb)Bankanuk do të jetë në gjendje të shesë një instrument financiar brenda një kohe



të caktuar, pa krijuar humbje të rëndësishme krahasuarme vlerën e tregut.Likuiditetirenditetndërobjektivatparësorëtëadministrimittërezervësvalutoredhepërcaktohetsisynimpërtësiguruardisponibilitetinnëçdokohëtëfondevetëmjaftueshëmpërplotësiminenevojavepërlikuiditettëlidhurame:

• zbatiminepolitikësmonetaredhe tëpolitikëssëkursit tëkëmbimit tëBankës; dhe

• ruajtjen e stabilitetit financiar apombulimin e nevojave të vendit nëperiudha krize.

Zbatimiikëtyreobjektivaverealizohetpërmesorganizimittërezervësvalutorenë disa transhe që, në funksion të një administrimi të kujdesshëm të rrezikut të likuiditetit, ishërbejnëqëllimevedhembartinkarakteristikaspecifike.Transhi idetyrimevenëvalutëpërfaqësoninvestimetnëaktivetëfinancuarangadetyrimetnëvalutë,tëpërbërakryesishtngafondetqëderdhinbankatenivelittëdytëpërrezervënedetyrueshmedhefondeteqeverisë.Rezervanetopërbëhetnga:

1. transhi i kapitalit qarkullues: shërben për të përmbushur nevojën përlikuiditet të krijuar brenda një muaji;

2. transhiilikuiditetit:shërbenpërtëpërmbushurnevojënpërlikuiditettëkrijuarbrendanjëviti;

3. transhiiinvestimit:përfaqësongjendjenembetursitepricëdheshërbenpërtëpërmbushurnevojënpërlikuiditettëkrijuarpërtejkuadritkohortëdytranshevetëpara.

Madhësiadhepërbërjasipasmonedhaveetranshevetërezervëspërcaktohetnë përputhje me nevojat për përdorim të këtyre transheve. Përzgjedhja einstrumentevefinanciarënëtëcilëtështëinvestuarpjesakryesoreeçdotranshi(‘portofoletbenchmark’)dhekohëzgjatjaeçdoportofolibenchmark përcaktohet nëpërputhjemepërdorimineçdotranshipërtëpërmbushurnevojënpërlikuiditettëBankës.Ndonëseportofoliipërgjithshëmirezervësvalutoreështëinvestuarnë instrumente me likuiditet të lartë, transhi i parë dhe i dytë, të përshkruar më lart,janëinvestuarnëinstrumenteshumëlikuidetëpërfaqësuarangaemetimeafatshkurtratëqeverivemecilësitëlartëkrediti.



TabelatemëposhtmeparaqesinmaturitetinembeturkontraktualtëdetyrimevedheaktivevefinanciaretëBankës. Flukset e pritshme të Bankës mbi këto instrumente mund të ndryshojnë nga flukset kontraktuale.

31 dhjetor 2016 Derinë1muaj

Nga 1 deri në 3 muaj

Nga 3 muaj

deri në 6 muaj

Nga 6 muaj

deri në 1vit

Nga1vitderi në 5

vjet

Mbi5vjet

Maturitetipapërcak-

tuar Totali

Aktivefinanciare AktivejoderivativeParajadheekuivalentetesaj 94,459 10,661 370 - - - - 105,490Aktivetëtregtueshme 387 644 790 3,679 10,683 - - 16,183LlogarimeFMN-në 19,688 - - - - - 23,995 43,683Kredindajbankave 24,155 5,779 - - - - - 29,934Investimetëvlefshmepërshitje 21,769 38,264 34,237 57,021 139,755 7,884 - 298,930Aktivetëtjera(Shënimi15) - - - - - 1,718 - 1,718Totaliiaktivevefinanciare 160,458 55,348 35,397 60,700 150,438 9,602 23,995 495,938

DetyrimetfinanciareDetyrimejoderivativeParanëqarkullim - - - - - - 258,821 258,821Detyrimendajbankave 152,352 - - - - - - 152,352Depozitadhehuangapalëtëtreta 3,310 - - - - - - 3,310DetyrimendajQeverisëdheinstitucione-veshtetërore 18,484 - 908 - - - 500 19,892

DetyrimendajFMN-së 19,619 77 21 153 230 - 7,978 28,078Detyrimetëtjera 78 - - - - - - 78

193,843 77 929 153 230 - 267,299 462,531DetyrimederivativeKontratatesëardhmestënormavetëinteresit 2 - - - - - - 2

Totaliidetyrimevefinanciare 193,845 77 929 153 230 - 267,299 462,533 Aktive-detyrime,mospërputhjaematurite-tit më 31 dhjetor 2016 (33,387) 55,271 34,468 60,547 150,208 9,602 (243,304) 33,405

31 dhjetor 2015 Derinë1muaj

Nga 1 deri në 3 muaj

Nga 3 muaj

deri në 6 muaj

Nga 6 muaj

deri në 1vit

Nga1vitderi në 5

vjet

Mbi5vjet

Maturitetipapërcak-

tuar Totali

AktiveFinanciare Aktivejo-derivativeParajadheekuivalentetesaj 76,320 17,157 - - - - - 93,477Aktivetëtregtueshme 252 392 189 1,662 13,245 - - 15,740LlogarimeFMN-në 23,815 - - - - - 10,588 34,403Kredindajbankave 12,987 - - - - - - 12,987Investimetëvlefshmepërshitje 19,976 28,508 43,520 60,743 144,091 11,101 - 307,939Aktivetëtjera(Shënimi15) - - - - - 1,646 - 1,646

133,350 46,057 43,709 62,405 157,336 12,747 10,588 466,192AktivederivativeKontrata forward të kursit të këmbimit - 130 - - - - - 130Totaliiaktivevefinanciare 133,350 46,187 43,709 62,405 157,336 12,747 10,588 466,322DetyrimetfinanciareDetyrimejoderivativeParanëqarkullim - - - - - - 239,191 239,191Detyrimendajbankave 142,967 - - - - - - 142,967Depozitadhehuangapalëtëtreta 2,147 - 5 - 1,209 - - 3,361DetyrimendajQeverisëdheinstitucione-veshtetërore 25,856 - 1,095 - - - 500 27,451

DetyrimendajFMN-së 9,629 121 39 234 584 - 8,104 18,711Detyrimetëtjera 72 - - - - - - 72



180,671 121 1,139 234 1,793 - 247,795 431,753DetyrimederivativeKontratatesëardhmestënormavetëinteresit 16 - - - - - - 16

Totaliidetyrimevefinanciare 180,687 121 1,139 234 1,793 - 247,795 431,769Aktive-detyrime,mospërputhjaematurite-tit më 31 dhjetor 2015 (47,337) 46,066 42,570 62,171 155,543 12,747 (237,207) 34,553

(c) Rreziku i kreditit

Nëkuadërtëadministrimittëportofolittërezervësvalutorerrezikuikredititështërreziku i humbjes financiare të Bankës në qoftë se kundërpartia e një instrumenti financiardështonnëpërmbushjenedetyrimevekontraktuale,dhelindkryesishtngahuatëdheparadhënieteBankësndajbankave të tjeradhe investimet.Për qëllime të raportimit të administrimit të rrezikut, Banka konsideron dhekonsolidon tëgjithëelementeteekspozimitndaj rrezikut tëkreditit (si rrezikuindividual i dështimit në shlyerjen e kredisë, rreziku i vendit dhe i sektorit).Administrimi i këtij rrezikupërbënnjëobjektivnëprocesineadministrimit tërezervësvalutore.

Rrezikunëlidhjemendryshimetnëvlerëtëaktivevetëtregtueshmeqërrjedhprejndryshimevenënormatetreguttëkredisëtëaplikuarandajinstrumentevetëborxhitdhederivativëve,përfshirënëaktivetetregtueshmemenaxhohetsinjëkomponentirrezikuttëtregut;përmëshumëdetaje,referoju(d)mëposhtë.

(i) rreziku i shlyerjes

Aktivitetiiadministrimittërezervësvalutoremundtëshkaktojërreziknëmomentineshlyerjessë transaksionevedhetregtimeve.Rreziku ishlyerjesështërrezikuihumbjevepërshkaktëdështimit tënjënjësieekonomikenëpërmbushjenedetyrimevetësajpërtëdorëzuarmjetetmonetare,letratmevlerëoseaktivetë tjera në përputhje me kontratën. Banka e Shqipërisë minimizon këtë rrezik përmeszbatimittëpraktikavemëtëmiranëmbështetjetënjohjesdhendjekjesnëvazhdimësitëkushtevedheproceduravetëshlyerjes.

(ii) rreziku i kujdestarisë

Rrezikuikujdestarisëështërrezikuqëlidhetmehumbjengamjetetevendosuranë kujdestari në rastin e paaftësisë paguese, neglizhencës, mashtrimit, keqadministrimitosepraktikavejotëpërshtatshmenëmirëmbajtjeneportofolitnga kujdestari. Banka e Shqipërisë minimizon këtë rrezik nëpërmjet përzgjedhjes përofrimineshërbimittëkujdestarisë,tëinstitucionevefinanciaremereputaciontëspikatur,menjëminimumaktiveshnëruajtjeprej1,000miliardëUSD.

(iii) Menaxhimi i rrezikut të kreditit

KëshilliMbikëqyrëskapërcaktuarkriterebazëtëekspozimitndajpalëvedhenëvarësitëtipittëinvestimit,emetuesit,shkallëssëvlerësimittëkreditit,likuiditetittë



tregut,kuemetimeteqeverivedhebankaveqendrorekanëprioritet.Procesiivlerësimitdhemonitorimittëcilësisësëkreditittëemetuesvetëlejuarpërinvestimbazohetnëanalizëndhevlerësimetepërcaktuarangaagjencitëkryesoretëvlerësimit:Standard&Poor’s,Moody’sdheFitch sidhenëndjekjenditore tëecurisësëdisatreguesvetëtregutqëmbartininformacionmbicilësinëekreditittëemetuesve.NëpërputhjemekufizimetevendosurangaKëshilliMbikëqyrës,Komiteti i Investimitpërcaktonkufizime të tjeracilësoredhe/osesasiorembiekspozimetelejuarapëremetuesit/institucionetfinanciarenëbazaindividuale,klasëapokombinimklasë/instrument.Nëvarësi tëkushtevedhezhvillimevenëtreg,Bankamundtëzbatojëkufizimemëkonservativepërinvestiminmenjëemetues/institucion financiar.

InvestimiirezervavevalutorekufizohetnëinvestimetëemetuarangaQeveria/BankaQendroremevlerësiminminimaltëkredititA-dhekategorisëBBB-përEurozonën; agjencitë qeveritare, institucione shumëpalëshe, organe publiketëvlerësuaraminimalishtAA-;mebankadheinstitucionetëtjerafinanciaretëvlerësuaraminimalishtAA-.Vlerësimiikredititireferohetcilësisësëinstitucionitfinanciarosenëmungesëtësaj,vlerësimittëborxhitafatgjatëtëemetuarngainstitucioni. Për qëllime të realizimit të aktivitetit të administrimit të rezervësvalutoredhetëpagesave,BankamundtëoperojëpërmesllogariverrjedhësetëhapuramebankatëvlerësuaramerrezikunekredititminimalBBB(2015:A).

KreditëmebankatenivelittëdytëjanëtësiguruaramekolateralngabonotethesarittëemetuarangaQeveriaShqiptare.

Kreditë për bankat lokale sigurohen/kolateralizohen nga bonot e thesarit të emetuarangaQeveriaShqiptare.

Tabela e mëposhtme tregon vlerën e mbartur të aktiveve financiare qëekspozohen ndaj rrezikut të kreditimit më 31 dhjetor 2016 dhe 2015:

2016 2015AktivetLlogaridhedepozitameinstitucionetfinanciare(Shënimi8) 105,466 93,454LlogarimeFMN-në(shënimimëposhtë) 11,719 15,713Kredindajbankave 29,934 12,987Aktivetëtregtueshme 16,183 15,870Investimetëvlefshmepërshitje 298,930 307,939Aktivetëtjera(Shënimi15) 1,718 1,646Totali 463,950 447,609

Njëshumëprej7,978milionëlekësh(2015:8,104milionëlekë),qëpërfshihetnëtëdrejtatspecialetëtërheqjestekFMN-ja(Shënimi10)nukparaqetrrezikkrediti,sepsepërfaqësonnjëkundërllogaritëshumavetëpërfituaranëpërmjetalokimeve në SDR. Vetëm shuma e të drejtave mbi alokimet prej 11,719milionë lekësh (2014:15,713milionë lekë),përfshihetnëaktivet financiareqë paraqesin rrezik krediti.



Një analizë e përqendrimit të rrezikut të kreditit sipas pozicionit gjeografik në datën e raportimit paraqitet si më poshtë:

31 dhjetor 2016 Gjermani Francë Shtete të tjera të BE-së Zvicër SHBA Republikae

Shqipërisë Të tjera Totali

Llogari dhe depozita me insti-tucionetfinanciare(Shënimi8) 416 44,143 11,361 39,594 9,949 3 - 105,466

Aktivetëtregtueshme 2,714 1,216 3,039 - 8,959 - 255 16,183LlogarimeFMN-në - - - - - 11,719 11,719Kredindajbankave - - - - - 29,934 - 29,934Investimetëmbajturapërshitje 27,426 25,741 131,059 4,833 48,796 53,235 7,840 298,930Aktivetëtjera(Shënimi15) - - - - - - 1,718 1,718Totali 30,556 71,100 145,459 44,427 67,704 83,172 21,532 463,950

31 dhjetor 2015 Gjermani Francë Shtete të tjera të BE-së Zvicër SHBA Republikae

Shqipërisë Të tjera Totali

Llogari dhe depozita me insti-tucionetfinanciare(Shënimi8) 7,261 10,664 27,039 44,883 3,607 - - 93,454

Aktivetëtregtueshme 1,909 718 2,003 - 10,985 130 125 15,870LlogarimeFMN-në - - - - - - 15,713 15,713Kredindajbankave - - - - - 12,987 - 12,987Investimetëmbajturapërshitje 40,026 35,108 134,099 - 44,643 53,227 836 307,939Aktivetëtjera(Shënimi15) - - - - - - 1,646 1,646Totali 49,196 46,490 163,141 44,883 59,235 66,344 18,320 447,609

Njëanalizëepërqendrimittëaktivevefinanciaresipasllojittëkundërpartisënëdatën e raportimit paraqitet si më poshtë:

31 dhjetor 2016Llogari dhe

depozita me insti-tucionet financiare

Aktivetëtregtueshme

Llogari meFMN-

në

Kredi ndaj bankave

Investimetëmbajtura për

shitje

Aktivetëtjera Totali

Banka Qendrore 55,696 - 11,719 - - - 67,415BISBazel 32,841 - - - 4,833 - 37,674Letratëqeveriveeagjen-civetëhuaja - 16,183 - - 224,665 - 240,848

Bankat tregtare 16,929 - - 29,934 16,197 - 63,060QeveriaShqiptare - - - - 53,235 - 53,235Të tjera - - - - - 1,718 1,718Totali 105,466 16,183 11,719 29,934 298,930 1,718 463,950

31 dhjetor 2015Llogari dhe

depozita me insti-tucionet financiare

Aktivetëtregtueshme

Llogari meFMN-

në

Kredi ndaj bankave

Investimetëmbajtura për

shitje

Aktivetëtjera Totali

Banka Qendrore 22,800 - 15,713 - - - 38,513BISBazel 44,883 - - - - - 44,883Letratëqeveriveeagjen-civetëhuaja - 15,740 - - 248,459 - 264,199

Bankat tregtare 25,771 - - 12,987 6,255 - 45,013QeveriaShqiptare - 130 - - 53,225 - 53,355Të tjera - - - - - 1,646 1,646Totali 93,454 15,870 15,713 12,987 307,939 1,646 447,609



Njëanalizëepërqendrimittëaktivevefinanciaresipascilësisësëvlerësimittëkreditit në datën e raportimit paraqitet si më poshtë:

Rrezikuikreditit31 dhjetor 2016

Llogari dhe depozita me insti-tucionet financiare

Investimetnë tituj

Të drejta spe-ciale të tërheqjes

(SDR)**

Kredi bankavedheaktivetëtjera

Totali

AAA 6,752 65,422 - - 72,174AA 58,800 152,968 - - 211,768A 6,654 19,179 - - 25,833BBB 415 19,476 - - 19,891B+* 3 53,235 - - 53,238BISBazel 32,842 4,833 - - 37,675Pavlerësim - - 11,719 31,652 43,371Totali 105,466 315,113 11,719 31,652 463,950

Rrezikuikreditit31 dhjetor 2015

Llogari dhe depozita me insti-tucionet financiare

Investimetnë tituj

Të drejta spe-ciale të tërheqjes

(SDR)**

Kredi bankavedheaktivetëtjera

Totali

AAA 13,927 55,638 - - 69,565AA 21,512 183,146 - - 204,658A 5,870 6,515 - - 12,385BBB 7,262 25,155 - - 32,417B+* - 53,355 - 8,441 61,796BISBale 44,883 - - - 44,883Pavlerësim - - 15,713 6,192 21,905Totali 93,454 323,809 15,713 14,633 447,609

*) qeveria shqiptare është vlerësuar B+, e qëndrueshme bazuar në kriteret e standard & poor’s dhe me Ba2 sipas Moody`s. vlerësimi i kreditit të përfshirë më lart paraqet vlerësimin e dytë më të mirë ndërmjet standard & poor’s, Moody’s dhe Fitch.

**) vlera e monedhës sDr përcaktohet duke mbledhur vlerat në dollarë, bazuar në kursin e këmbimit të tregut, të një shporte monedhash kryesore (usD, euro, jen japonez, dhe stërlina Angleze). vlera e monedhës sDr llogaritet çdo ditë dhe shporta e vlerësimit rishikohet dhe përshtatet çdo pesë vjet.

(d) Rreziku i tregut

Rreziku i tregut është rreziku që ndryshimi në çmimet e tregut, si normat einteresit,çmimetekapitalit,kursiikëmbimitdhenormatekreditit(qënuklidhenmendryshimetnëcilësinëe kredidhënësitapoemetuesit)do tëndikojnënëtëardhurateBankësapovlerëneinstrumentevefinanciaretësaj.Objektiviiadministrimit të rrezikut të tregut është të menaxhojë dhe kontrollojë ekspozimin ndaj rrezikut të tregut brenda parametrave të pranueshëm, ndërkohë qëoptimizon kthimin nga rreziku.ElementetkryesoretërrezikuttëçmimitqëndikojnëBankënjanë:

• Rrezikuinormavetëinteresitilidhurmendryshimetnëvlerënedrejtëtëinstrumentevefinanciarepërshkaktëndryshimittënormavetëinteresit;dhe

• Rrezikuikursittëkëmbimitilidhurmendryshimetnëvlerënedrejtëtëinstrumentevefinanciarepërshkaktëndryshimittëkursittëkëmbimit.

Ekspozimi i Bankës ndaj rrezikut të kursit të këmbimit monitorohet mbi baza të vazhdueshme nga Departamenti i Operacioneve Monetare. Aktivet dhe



detyrimetfinanciarenëmonedhëtëhuajparaqitennëshënimetepasqyravefinanciare.

Për qëllime të administrimit të rezervës valutore, Këshilli Mbikëqyrës kapërcaktuar kritere për përbërjen sipasmonedhave të rezervës valutore, përt’u përdorur në administrimin e rrezikut të kursit të këmbimit. Si rrjedhojë,Bankaështëpasivenëadministriminerrezikuttëkursittëkëmbimit.KomitetiiInvestimitpërcaktondisakufizimepërpërbërjensipasmonedhavetëtranshevetërezervësvalutore.KufizimetmonitorohenngaDepartamentiiOperacioneveMonetaremeqëllimkryerjeneveprimevetënevojshmebalancuesepërruajtjenepeshavetësynuarapërpërbërjensipasmonedhave.

i) rreziku i normave të interesit

OperacioneteBankësjanëtëekspozuarandajrrezikuttënormavetëinteresiticilindikonnëçmimeteaktiveveinteresprurëse(dukepërfshirëinvestimet)dhedetyrimeveqëmbartininteres.

DepartamentiiOperacioneveMonetaretëBankësmonitoronrrezikunenormavetë interesit. Banka zbut këto rreziqe duke mbajtur një tepricë të konsiderueshme të aktiveve që mbartin interes në raport me detyrimet. Banka zotëron njëportofoltëaktivevedhedetyrimevefinanciareqëmbartininteresnëmënyrëtëtillë që e ardhura neto nga interesi të jetë në mënyrë të konsiderueshme më e lartësenevojatoperacionale,nëmënyrëqëtëminimizojëefektinpotencialtëkundërt të luhatjevendajnormavetëinteresit.Normateinteresit tëzbatuarandajaktivevedhedetyrimeve financiareparaqitennëshënimetepasqyravefinanciare.

Administrimi i rrezikut të normës së interesit, për qëllime të administrimit tërezervësvalutore,përmbansiaktivitetbazëtëtijprocesinepërzgjedhjessënjë portofoli/kohëzgjatjeje benchmarkpër secilinnga tregjet (monedhat)nëtëcilatmbahetrezervavalutore.Përzgjedhjaerealizuarrishikohetperiodikishtnjëherënëvitosekurdoherëqëndryshimetekushtevetëtregutekërkojnënjërivlerësim.Krahaspërcaktimit tëportofolevebenchmark,Komiteti i Investimit,nëpërputhjeme kufiziminedhënëngaKëshilliMbikëqyrës,përcaktondhekufizimetnëniveltranshipërfaktorëterrezikutshtesëqëmundtëndërmerrenngaspecialistëteadministrimittëportofolitgjatëadministrimitaktiv.KufizimetnënivelportofolijanëpërcaktuarngaDrejtoriiDepartamentittëOperacioneveMonetare.

Treguesit kryesorë të përdorur për të matur nivelin e rrezikut të normave tëinteresit përportofolet individualëdhepër rezervën valutoreështë treguesi ikohëzgjatjesdheVaR(VleranëRrezik).

• Kohëzgjatjamatndjeshmërinëeçmimittëletravemevlerëtëborxhitmetëardhurafiksekundrejtluhatjessënormavetëinteresitnëtreg.

• TreguesiVaRpërkufizohetsihumbjamaksimaleenjëportofolibazuar



nëekspoziminqëkandajfaktorëvetërrezikut,menjëintervalbesimitëcaktuar dhe për një horizont të caktuar kohor.

Bankapërdormetodaparametrikesimatricaekovariancave,llogariturbazuarnë ndryshime historike të normave të interesit, të dhëna javore të tre vitevetë funditmenjë intervalbesimi95%dhememetodënepeshavesiEWMA(exponentially Weighted Moving Average)përtëvlerësuarhumbjenmaksimaletëpërllogariturngaportofolipërnjëperiudhënjëvjeçare.NjëVaR95%(VaR(95%))mund të interpretohetsihumbjamaksimalenë95%të rastevenënjëhorizontkohornjëvjeçar.

Për qëllime të administrimit të rezervës, VaR i përllogaritur përfshin vetëmekspoziminndajfaktorittërrezikuttëndryshimittënormavetëinteresitpërgjithëpozicionet, përfshirë instrumentet benchmark dhe instrumentet jobenchmark.

Përinstrumentetbenchmarkshfrytëzohentëdhënatpërndryshimetenormavetëinteresittëemetimevetëthesaritpërçdomonedhë,ndërsapërinstrumentetjobenchmark shfrytëzohen të dhënat për emetimet me vlerësim AA, dukeqenësekyvlerësimpërbënpeshënkryesoretëinstrumentevejobenchmark në portofoleterezervës.

MëposhtëparaqitetnjëpërmbledhjeeVaR(95%)tëpozicionittëportofolittëBankës më 31 dhjetor 2016 dhe 2015:

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015VaR(95%)nëlekë (1,832) (1,954)

Përmëtepër,njëmetodëerëndësishmepërmatjenerrezikuttëtregutështëanaliza e ndjeshmërisë së vlerave të rezervës nga ndryshime hipotetiketë faktorëve të tregut. Tëdhënat epërdoruranëpërllogaritjet eanalizës sëndjeshmërisëpërfshijnëkohëzgjatjeneportofolitdhepeshëneçdomonedhe.Treguesi i kohëzgjatjes sëportofolit tregonshkallënendryshimit tëvlerës sëtreguttëportofolit,dukesupozuarnjëzhvendosjeparaleletëkurbëssënormavebazë të interesit për të gjithë instrumentet në përmbajtje të portofolit.

Dukesupozuarnjërritje/(ulje)tëmenjëhershmeparaleletënormavetëinteresitme 50 pikë bazë dhe 100 pikë bazë dhe një korrelacion të barabartë me 1 midiskurbave,sidhebazuarnëkohëzgjatjenerezervësvalutoreagregate,mëposhtëparaqitenllogaritjetpërhumbjen/(fitimin)ngaseciliskenar:

Efektiivlerësuarnëfitim(humbje)nëlekë 2016 2015100 pb 50 pb 100 pb 50 pb

Rritje (4,006) (2,003) (4,489) (2,244)Zvogëlim 4,006 2,003 4,489 2,244

Aktivet dhedetyrimetmenorma të ndryshueshme interesimbartin rrezikunendryshimit të bazës që shërben për të përcaktuar normat e interesit.



PozicioniindjeshmërisësëBankësndajnormëssëinteresit,ndarësipasriçmimitkontraktual jepet në tabelën pasardhëse, e cila përfshin instrumentet financiare mevlerëtëmbarturtëklasifikuarsipasriçmimitkontraktualosedatëssëmaturitetit.

31 dhjetor 2016Totali

Norma interesi të ndry-

shueshme

Instrumentemenormafikseinteresi Instrumenteqë nuk mbartin interes

Derinë1muaj

Nga 1 deri më 3 muaj Mbi3muaj

Aktiveinteres-prurëseParajadheekuivalentetesaj 105,490 77,659 15,943 10,667 370 851 Aktivetëtregtueshme 16,183 1,234 - - 14,949 -LlogarimeFMN-në 43,683 19,697 - - - 23,986Kredindajbankave 29,934 - 24,155 5,779 - -Investimetëvlefshmepërshitje 298,930 1,960 9,622 14,468 272,880 -Aktivetëtjera(Shënimi15) 1,718 - - - 1,718 -Totali 495,938 100,550 49,720 30,914 289,917 24,837

DetyrimeqëmbartininteresParanëqarkullim 258,821 - - - - 258,821Detyrimetëtregtueshme 2 - - - - 2Detyrimevendajbankave 152,352 - 142,358 - - 9,994Depozitadhehuangapalëtëtreta 3,310 - 3,119 - - 191 DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore 19,892 500 - - - 19,392

DetyrimendajFMN-së 28,078 8,292 - - - 19,786Detyrimetëtjera 78 - - - - 78Totali 462,533 8,792 145,477 - - 308,264

Hendekuiinstrumenteveqëmbartininteres 33,405 91,758 (95,757) 30,914 289,917 (283,427)

31 dhjetor 2015Totali

Norma interesi të ndry-

shueshme

Instrumentemenormafikseinteresi Instrumenteqë nuk mbartin interes

Derinë1muaj

Nga 1 deri më 3 muaj Mbi3muaj

Aktiveinteres-prurëseParajadheekuivalentetesaj 93,477 69,989 6,003 17,160 - 325Aktivetëtregtueshme 15,870 817 - - 14,923 130LlogarimeFMN-në 34,403 23,817 - - - 10,586Kredindajbankave 12,987 - 12,987 - - -Investimetëvlefshmepërshitje 307,939 2,961 - 1,638 303,340 -Aktivetëtjera(Shënimi15) 1,646 - - - 1,646 -Totali 466,322 97,584 18,990 18,798 319,909 11,041

DetyrimeqëmbartininteresParanëqarkullim 239,191 - - - - 239,191Detyrimetëtregtueshme 16 - - - - 16Detyrimevendajbankave 142,967 - 55,297 - - 87,670Depozitadhehuangapalëtëtreta 3,361 - 1,603 - 1,215 543DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore 27,451 500 - - - 26,951

DetyrimendajFMN-së 18,711 8,698 - - - 10,013Detyrimetëtjera 72 - - - - 72Totali 431,769 9,198 56,900 - 1,215 364,456

Hendekuiinstrumenteveqëmbartininteres 34,553 88,386 (37,910) 18,798 318,694 (353,415)



Kontratat e ardhshme

Kontratateardhshmejanëkontratastandardepërblerjenoseshitjeneaktivevefinanciare ose jofinanciare, në një datë të caktuar dheme një çmim tregutë paracaktuar. Për të minimizuar rrezikun e kredisë, në varësi të llojit tëinstrumentit, investitorëtduhet të lënënjëmarzhpranëzyrës së ‘clearing’-ut,si garanci financiare. Kymarzh ose bono performance vlerësohet çdo ditësipastregut,qëdotëthotëseçdondryshimnëvlerëtregohetnëllogarinëeinvestitoritnëfundtëçdoditetregtimiderinëskadiminekontratës.

Vleranetoedrejtëe kontratave tëardhshmemë31dhjetor2016është2milionëlekë(2015:16milionëlekë)(shihShënimin12).

Vleranominaleekëtyrekontratavepër31dhjetor2016paraqitet:

• kontratat në blerje janë në vlerën 695milionë lekë (2015: 1,180milionëlekë);dhe

• kontratatnëshitje janënëvlerën1,474milionë lekë (2015:6,128milionëlekë).

ii) rreziku i kurseve të këmbimit

Rrezikuikursittëkëmbimitvjensipasojëediferencësnëstrukturënemonedhavemidisaktivevedhedetyrimeve.Nganjëkëndvështrimkontabël,Bankaështëeekspozuarndajrrezikuttëkëmbimitpërshkaktërealizimittëfunksionevetësajsi bankë qendrore.

Kyrrezikmundtëndikojëmadhësinëekapitalittësaj.Përtëadministruarkëtëlloj ekspozimi ndër vite është vepruarme shtim të kapitalit, të fondeve dhenërastetëveçanta,atëherëkurrezervaerivlerësimittëvalutavekarezultuarnegative,meemetimtëinstrumentevengaQeveriaeRepublikëssëShqipërisë,sikurseparashikohetnëligjin‘PërBankëneShqipërisë’.

Kontratat forward

Derivativëte tregtueshëmpërfshijnëkontratatekëmbimeve forward, që janë tëlidhurandërmjetBankësdheQeverisëShqiptare.Këtoinstrumentezakonishtnuk mbyllen përpara maturitetit kontraktual.

Vleraedrejtëekontratave forward më 31 dhjetor 2015 është 130 milionë lekë(shihShënimin12).Më31dhjetor2016nukkatëtillakontrata.

EkspozimiiBankësndajrrezikuttëkursevetëkëmbimitmë31dhjetor2016dhe 31 dhjetor 2015 është si më poshtë:



31 dhjetor 2016 Lek USD EURO GBP Të tjera Totali

AktiveParajadheekuivalentetesaj - 12,876 78,428 1,778 12,408 105,490Aktivetëtregtueshme - 16,183 - - - 16,183LlogarimeFMN-në - - - - 43,683 43,683Kredindajbankave 29,934 - - - - 29,934Investimetëvlefshmepërshitje 53,235 60,339 171,078 9,446 4,832 298,930Aktivetëtjera 1,718 - - - - 1,718Totaliiaktiveve 84,887 89,398 249,506 11,224 60,923 495,938

DetyrimeParanëqarkullim 258,821 - - - - 258,821Detyrimetëtregtueshme - 2 - - - 2Detyrimendajbankave 57,981 14,038 80,333 - - 152,352Depozitadhehuangapaletëtreta 3,309 - 1 - - 3,310DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore 9,088 119 7,281 1 3,403 19,892DetyrimendajFMN-së - - - - 28,078 28,078Detyrimetëtjera - 78 - - - 78Totaliidetyrimeve 329,199 14,237 87,615 1 31,481 462,533

Pozicionivalutor,neto (244,312) 75,161 161,891 11,223 29,442 33,405

31 dhjetor 2015 Lek USD EURO GBP Të tjera Totali

AktiveParajadheekuivalentetesaj - 3,848 78,252 3,103 8,274 93,477Aktivetëtregtueshme - 15,740 - - 130 15,870LlogarimeFMN-në - - - - 34,403 34,403Kredindajbankave 12,987 - - - - 12,987Investimetëvlefshmepërshitje 53,226 57,448 186,417 10,012 836 307,939Aktivetëtjera 1,646 - - - - 1,646Totaliiaktiveve 67,859 77,036 264,669 13,115 43,643 466,322

DetyrimeParanëqarkullim 239,191 - - - - 239,191Detyrimetëtregtueshme - 16 - - - 16Detyrimendajbankave 66,119 5,876 70,972 - - 142,967Depozitadhehuangapaletëtreta 2,147 - 1,214 - - 3,361DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore 14,252 170 12,215 1 813 27,451DetyrimendajFMN-së - - - - 18,711 18,711Detyrimetëtjera - 72 - - - 72Totaliidetyrimeve 321,709 6,134 84,401 1 19,524 431,769

Pozicionivalutor,neto (253,850) 70,902 180,268 13,114 24,119 34,553

(e) Vlera e drejtë e instrumenteve financiare

Teknikatvlerësuesepërfshijnëvlerënnetotëaktualizuardhemodeleteskontimittëflukseve,krahasuarmeinstrumentetengjashëmpërtëcilënekzistojnëçmimetëvëzhgueshmetregu,dhemodeletëtjeravlerësimi.Supozimetdheburimetepërdorura në teknikat vlerësuesepërfshijnë norma interesibenchmark dhe norma interesi pa rrezik, shtesat e kreditimit dhe shtesa të tjera të përdorura në vlerësiminefaktoritskontues,çmimetekapitalitdhetëobligacioneve,kursete këmbimeve valutore, çmimet e indeksuara të kapitalit dhe pritshmëria ekorrelacionevedheluhatshmërisësëçmimeve.



Qëllimi i teknikave vlerësuese është që të realizohet një matje me vlerë tëdrejtëqë reflektonçmiminqëdo tëarkëtohejngashitjaenjëaktivioseqëdo të paguhej për të transferuar një detyrim në një transaksion të rregullt midis pjesëmarrësvetëtregut,nëdatënematjes.

Bankapërdormetodagjerësishttënjohuratëvlerësimitpërpërcaktiminevlerëssëdrejtëtëinstrumentevetëthjeshtafinanciare,tëtillasikontratateshkëmbimittëmonedhavetëhuajadhetënormavetëinteresit,tëcilatpërdorinvetëmtëdhënatëvrojtueshmenëtregdheqëkërkojnëpakgjykimdhevlerësim.Çmimetevrojtueshmedhe tëdhënatemodeleve janë tëdisponueshmenëbursateletravemevlerëtëborxhitdhetëletravemevlerëtëkapitalit.DisponibilitetiiçmimevetëvrojtueshmetëtregutzvogëlonnevojënpërgjykimdhevlerësimngadrejtimiiBankës,dheulpasigurinëelidhurmepërcaktiminevlerëssëdrejtë.Disponibiliteti i çmimeve të tregut dhe të dhënave të vrojtueshme, ndryshonsipas produkteve dhe tregjeve dhe ndikohet prej ngjarjeve të veçanta dhekushtevetëpërgjithshmetëtregjevefinanciare.

Vlerësimetevlerëssëdrejtëtëpërftuarangamodeletrregullohenpërfaktorëtëtjerë,siçjanërrezikuilikuiditetitosepasiguritëemodeleve,nëatëmasëqëBankabesonqënjëpjesëmarrësitretënëtregdot’imarrëatoparasyshnëvendosjeneçmimittënjëtransaksioni.Vleraedrejtëreflektonrrezikunekredisësë instrumentit dhe përfshin rregullime për të marrë parasysh rrezikun e kredisë të Bankës dhe të kundërpartisë kur është e përshtatshme.

Tëdhënatemodelevedhevleratkalibrohenpërkundrejttëdhënavehistorikedheparashikimevetëpublikuaradhekurështëemundurpërkundrejttransaksionevekorrenteapotëfundittëvëzhguaranëinstrumentetëndryshmedhepërkundrejtkuotimevetëndërmjetësuesve.Kyproceskalibrimiështëshumësubjektivdhejepnjëbashkësizgjedhjeshtëtëdhënavetëmundshmedhetëvlerësimevetëvlerëssëdrejtë,dhegjykimi imenaxhimitështë inevojshëmpër tëzgjedhurpikën më të përshtatshme në këtë bashkësi.

Vlerat e drejta të aktiveve financiare dhe detyrimeve financiare që tregtohennëtregjeaktivejanëbazuarnëçmimetekuotuaratëtregutosetëçmimevetëkuotuarngatregtarët.Përtëgjithainstrumentetetjerafinanciare,Bankapërcaktonvlerënedrejtë,dukepërdorurteknikavlerësimi.Teknikatevlerësimitpërfshijnëvlerënaktualenetodhemodeleteskontuara të fluksevemonetare,krahasiminmeinstrumente tëngjashmepër tëcilatekzistojnëçmime tregu tëvrojtueshmedhemodeletëtjeratëvlerësimit.Objektiviiteknikavetëvlerësimitështëtëarrijënënjëpërcaktimtëvlerëssëdrejtë,qëreflektonçmimineinstrumentitfinanciarnënjëtransaksiontërregulltmidispjesëmarrësvetëtregutnëdatëneraportimit.

Bankapërdormodelevlerësimigjerësishttënjohurapërpërcaktiminevlerëssëdrejtëtëinstrumentevefinanciaretëzakonshëmetëthjeshtë,qëpërdorinvetëmtëdhënatregutëvëzhgueshmedhekërkojnëpakgjykimdhevlerësim.Çmimetevëzhgueshmedhetreguesitemodelevejanëzakonishttëdisponueshëmnëtregpërletratmevlerëtëlistuara,përderivativëtekursit tëkëmbimit,sidhe



përkontratatesëardhmestënormavetëinteresitdhederivativëtëthjeshtëmbibanak.Disponueshmëriaeçmimevetëvëzhgueshmetëtregutdhetreguesvetëmodeleveulnevojënpërgjykimdhevlerësimdhegjithashtureduktonpasigurinëqë shoqëronpërcaktimin e vlerës sëdrejtë.Disponueshmëria e çmimeve tëvrojtueshmetëtregutdhetëdhënavendryshonsipasproduktevedhetregjevedheështëeprirurqëtëndryshojënëbazëtëngjarjevetëveçantadhekushtevetëpërgjithshmetëtregjevefinanciare.

Instrumentet financiare të matura me vlerën e drejtë - hierarkia e vlerës së drejtë

Tabelaemëposhtmeanalizon instrumentet financiare tëmaturamevlerënedrejtënëdatëneraportimit,nganiveliihierarkisënëtëcilënmatjamevlerëne drejtë kategorizohet. Shumat bazohen në vlerën e njohur në pasqyrën epozicionit financiar.

31 dhjetor 2016 Shënime Niveli1 Niveli2 Niveli3 Totali AktivefinanciareAktivetëtregtueshmejoderivative 12 16,183 - - 16,183Investimenëletramevlerë 13 232,149 66,781 - 298,930Totali 248,332 66,781 - 315,113DetyrimetëtregtueshmeDetyrimetëtregtueshmederivative 12 2 - - 2Totali 2 - - 2

31 dhjetor 2015 Shënime Niveli1 Niveli2 Niveli3 Totali AktivefinanciareAktivetëtregtueshmejoderivative 12 15,740 - - 15,740Aktivetëtregtueshmederivative 12 - - 130 130Investimenëletramevlerë 13 249,907 58,032 - 307,939Totali 265,647 58,032 130 323,809DetyrimetëtregtueshmeDetyrimetëtregtueshmederivative 12 16 - - 16Totali 16 - - 16

Instrumente financiare që nuk maten me vlerën e drejtë

Tabelaemëposhtmeparaqetvlerënedrejtëtëdisainstrumentevefinanciareqënukmatenmevlerënedrejtënëniveletehierarkisësëvlerëssëdrejtënëtëcilënçdomatjeevlerëssëdrejtëkategorizohet.

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015

Shënime VleraedrejtëNiveli2

Vlerakontabël

VleraedrejtëNiveli2

Vlerakontabël

2016 2016 2015 2015AktiveParajadheekuivalentetesaj 8 105,490 105,490 93,477 93,477Kredindajbankave 11 29,934 29,934 12,987 12,987Tëdrejtaspecialetëtërheqjes(‘SDR’)tëmbajtura 10 43,683 43,683 34,403 34,403Aktivetëtjerafinanciare 15 1,718 1,718 1,646 1,646DetyrimeDetyrimendajFMN-së 10 28,078 28,078 18,711 18,711Detyrimendajbankave 17 152,352 152,352 142,967 142,967Depozitadhehuangapalëtetreta 18 3,310 3,310 3,361 3,361DetyrimendajQeverisëdheinstitucioneveshtetërore 19 19,892 19,892 27,451 27,451



(e) Rreziku operacional

Rreziku operacional është rreziku i humbjes së drejtpërdrejtë dhe jo tëdrejtpërdrejtë si rezultat i një shumëllojshmërie shkaqesh të lidhura me operacionet e Bankës, personelin, teknologjinë dhe infrastrukturën, si dhe me faktorëtëjashtëmpërveçrrezikuttëkredisë,rreziqevetëtregutdhetëlikuiditetit,të lindura nga kërkesat ligjore dhe rregullatore si dhe standardet përgjithësisht tëpranuara tësjelljesorganizative.Rrezikuoperacional rrjedhnga tëgjithaoperacionet e Bankës.

MenaxhimiirrezikutoperacionalmbështetetnësistemetekontrollittëbrendshëmpërnjësërëaktiviteteshtëBankësdhenëstandardetpërmenaxhiminerrezikutoperacional si dhe në një sërë politikash të përgjithshme, rregullore të drejtimit të stafit dhe kërkesa rregullatore.

8. Paraja dhe ekuiValentet e saj

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Mjetemonetare 24 66Llogari rrjedhëse 78,493 70,252Depozitaafatshkurtra 26,973 23,159Totali 105,490 93,477

Normavjetoreeinteresitpërdepozitatafatshkurtrajanësimëposhtë:

Në% EUR USD AUD CNHMë31dhjetor2016 (0.45)–(0.35) 0.46 1.41 – 1.42 3.35 – 6.45Më31dhjetor2015 (0.30)-0.00 0.36 n/a n/a

9. ari monetar

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Arimonetar 7,516 6,762Totali 7,516 6,762

Arimonetarështëvendosurnëllogarirrjedhësedhedepozitapranëbankavekorrespondente të huaja.

Rritjaprej754milionëlekëshnëkrahasimmevitinekaluar(2015:rënieme231milionëlekëkrahasuarmevitin2014)ështërezultat i rivlerësimit tëaritmonetarmevlerëtregunëdatëneraportimitdhenjihetfillimishtnëpasqyrënetëardhuravedheshpenzimevedhemëpastransferohetngafitimiipashpërndarënërezervënerivlerësimit(shihShënimin21).



10. lloGari me/detyrime ndaj Fondit monetar ndërkombëtar (Fmn)

LlogarimeFMN-në 31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015KuotanëFMN 23,986 10,586Tëdrejtaspecialetëtërheqjes(‘SDR’)tëmbajtura 19,697 23,817Totaliiaktiveve 43,683 34,403

DetyrimendajFMN-së 31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015ShpërndarjeteSDR-ve 7,978 8,104LlogariaeletravemevlerëmeFMN-në 17,258 7,422Llogarianr.1eFMN-së 2,524 2,587Llogarianr.2eFMN-së 1 1HuajaeUljessëVarfërisëdheZhvillimit(‘PRGF’) 314 595Interesipërllogaritur 3 2Totaliidetyrimeve 28,078 18,711

Kuotat në FMNprej 23,986milionë lekësh ose140milionë SDR (2015:10,586 milionë lekë ose 60 milionë SDR) rezultojnë nga anëtarësimi iRepublikëssëShqipërisënëFMN,nëpërputhjemeligjinnr.8269,datë23dhjetor1997‘PërBankëneShqipërisë’.

Të drejtat speciale të tërheqjes në shumën prej 19,697 milionë lekësh ose 115 milionëSDR(2015:23,817milionëlekëose137milionëSDR)përfaqësojnëdepozita të vendosura me FMN-në. SDR-të e mbajtura sjellin interes, i cilipërcaktohet në baza javore.Më 31 dhjetor 2016, norma e interesit ishte0.246%nëvit(2015:0.05%nëvit).

ShpërndarjeteSDR-veprej7,978milionëlekëshose46milionëSDR(2015:8,104milionëlekëose46milionëSDR)përfaqësojnëshumatëhuazuarangaFMN-jamedy transhenëgushtdheshtator tëvitit2009,qëllimi i tëcilaveështë të sigurojnë njëpërgjigje tëmenjëhershmendaj nevojaveafatshkurtradheafatgjatapërlikuiditettëvendeveanëtare.

Llogaritë e FMN-së përfaqësojnë detyrime përkundrejt pjesëmarrjes sëShqipërisënëFMN.Këtollogarinukkanëmaturitettëpërcaktuar.Epërfshirënë llogaritë e letraveme vlerë të FMN-së është dhe huaja sipas programit‘LehtësiaeFinancimitAfatmesëm’(EFF).HuatëEFFprej261milionëlekëshose1.5milionëSDR(2015:496milionëlekëose3milionëSDR)janëdisbursuargjatëperiudhës2006derimë2009.Pasnjëperiudhemospagimiprejpesëviteshegjysmë,huajaështëepagueshmebrenda10viteve.Interesiikëtyrehuaveështë i luhatshëmdheështë ipagueshëmnëbazatremujore.Më31dhjetor2016,normaeinteresitvjetorishte1.247%(2015:1.05%nëvit).

FMN-ja paguan shpërblim për anëtarët me pozicion shpërblimi të transhittë rezervës,me0.241% në vit (2015: 0.044% në vit). Pozicioni i transhittërezervës llogaritetsidiferencëndërmjetkuotavenëFMNdhegjendjessëllogarivetëFMN-së,dukepërjashtuarmbajtjeteardhurasirezultatipërdorimittëkredivetëakorduarangaFMN-jadheatonëllogarinënr.2.



HuajaPRGFnëshumënprej314milionëlekëshose2milionëSDR(2015:595milionëlekëose3milionëSDR)përfshinhuanëPRGF4,ecilauakorduanëvitin2006dhekanjënormëinteresivjetoreprej0.5%.Pasnjëperiudheprejpesëviteshegjysmë,huajanistëpaguhetme10këstetënjëjtagjashtëmujore.

Mbështetja e drejtpërdrejtë e buxhetit nga FMN-ja

Mbështetjaedrejtpërdrejtëebuxhetit e siguruar ngaFMN-japërQeverinëShqiptare,kuQeveriamerrpërsipërdetyriminndajFondit,nuknjihetsidetyrimiBankësndajFMN-së,edhepseparatëdepozitohenfillimishtnëllogaritëeQeverisëpranëBankës.Nëvitet2014-2016,FMN-jakadisbursuartranshemenjëshumëtotaleprej41,029milionëlekësh(2015:21,743milionëlekë)sipjesëeprogramitEFFtëmiratuarngaFMN-janëfavortëShqipërisë.Këtotranshe janë përdorur për të siguruar financim të drejtpërdrejtë të buxhetit të QeverisësëShqipërisë,tëpërfaqësuarngaMinistriaeFinancave.Huamarrjaështëepagueshmebrenda3vitevengaQeveriaShqiptare,nëpërmjetllogarivetëBankësmeFMN-në.Qeveriakadetyrimintëpaguajëprincipalin,interesatdheçdoshpenzimtjetërtëlidhurmetranshetemësipërmedheatoqëpritettëdisbursohennëtëardhmenpërkëtëhua.Nëlidhjemekëtëkredi,MinistriaeFinancavekalëshuarnotapremtiminëfavortëFMN-së.

11. kredi ndaj bankaVe

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Marrëveshjeteanasjelltatëriblerjes 29,934 12,987Total 29,934 12,987

Më31dhjetor2016,marrëveshjeteanasjellta të riblerjesndërmjetBankësdhebankavetregtarekanëmaturiteteorigjinaleqëvariojnënganjëjavënëtremuaj(2015:nganjëjavënënjëmuaj).

12. inVestime të treGtueshme

Aktivetëtregtueshme 31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Joderivativë:NotaThesaritëQeverivetëHuaja 10,755 11,996LetramevlerëtëAgjencivedheKorporatave 5,428 3,744Derivativë:Kontrata forward të kursit të këmbimit - 130Totali 16,183 15,870

Investimet e tregtueshme administrohen nga Banka Ndërkombëtare përRindërtim dhe Zhvillim (‘IBRD’), në kuadrin e marrëveshjes së Bankës sëShqipërisëmeIBRD-në‘PëradministrimindheasistencënteknikembiinvestiminerezervësvalutoretëBankëssëShqipërisë’(ProgramMenaxhimipërRezervadheKëshillim)tëlidhurmëdatë23shtator2005.InvestimetnëkëtëportofolmbahennëmonedhënUSD.



Detyrimetëtregtueshme 31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Derivativë:Kontratatësëardhmestënormavetëinteresit 2 16Totali 2 16

Normatvjetoretëinteresitpëraktivetetregtueshmejoderivativemë31dhjetor2016 dhe 2015 janë si më poshtë:

Në% USDMë31dhjetor2016 0.625 - 2.875Më31dhjetor2015 0.38 - 2.75

13. letra me Vlere të VleFshme Për shitje

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015NotaThesaritëQeverivetëHuaja 149,299 163,734BonoThesaritëQeverivetëHuaja 3,389 2,905LetramevlerëafatgjatatëAgjencivedheKorporatave 77,486 81,408LetramevlerëafatshkurtratëAgjencivedheKorporatave 15,521 6,667BonoThesaritëQeverisëShqiptare 53,235 53,225Totali 298,930 307,939

Normatvjetoretëinteresitpërçdomonedhëmë31dhjetor2016dhe2015janë si më poshtë:

Në% LEK USD GBP AUD JPY EURMë31dhjetor2016 1.23-3.17 0.50-3.65 0.00-0.48 1.73-2.04 n/a (0.80)-1.73Më31dhjetor2015 1.75-2.56 0.22-3.76 0.32-1.62 n/a 0.006 (0.39)-3.38

Investimetevlefshmepërshitjenëmonedhëvendasemë31dhjetor2016,përfaqësohenngabonothesaritëQeverisëShqiptaremeafatmaturiminga3muajderinë12muaj(2015:nga3muajderinë12muaj).

Sirezultat injëpolitikemonetarelehtësuesetëdisabankaveqendroregjatëvitit2016dhe2015enëvazhdim,normatekthimittëdisaprejinstrumenteve,pjesëpërbërëseeportofolevenëEurojanënegativemë31dhjetor2016.KëtoinstrumentepërfaqësojnëkryesishtemetimethesaritëqeverivetëEurozonësmecilësitëlartëkrediti,dukepërfshirëatotëqeverivetëGjermanisëdheFrancësmeafatematurimipërkatësishtprej8dhe6vjet.



14. aktiVe të qëndrueshme të truPëzuara dhe të PatruPëzuara

Toka, ndërtesa

dhe in-stalime

Mobiljedhe

pajisje

MjeteTrans-porti

Ndërtime në

proces

Moned-ha dhe objekte

numizma-tike

Totali i ndërte-

savedhepajisje

Programekomp-

juterike

Punimenë

proces

Totali i aktiveve

të pa-trupëzuara

Totali

Kosto ose kosto e supozuarGjendjamë1janar2015 9,402 2,520 275 213 10,392 22,802 496 43 539 23,341

Shtesa - 87 5 75 60 227 31 - 31 258Transferime - 119 - (119) - - 43 (43) - -Pakësime (5) (90) - - - (95) (2) - (2) (97)Gjendjamë31dhjetor 2015 9,397 2,636 280 169 10,452 22,934 568 - 568 23,502

Shtesa 1 58 46 38 80 223 14 7 21 244Transferime 1 2 - (3) - - 1 (1) - -Pakësime (15) (78) (33) - - (126) (1) - (1) (127)Korrigjime 22 - - - - 22 - - - 22Gjendjamë31dhjetor 2016 9,406 2,618 293 204 10,532 23,053 582 6 588 23,641

Zhvlerësim/AmortizimidhehumbjetngazhvlerësimiGjendjamë1janar2015 - 1,532 188 - - 1,720 461 - 461 2,181

Amortizimiivitit 145 338 15 - - 498 64 - 64 562Pakësime (5) (89) - - - (94) (2) - (2) (96)Gjendjamë31dhjetor 2015 140 1,781 203 - - 2,124 523 - 523 2,647

Amortizimiivitit 145 308 20 - - 473 15 - 15 488Pakësime (15) (71) (33) - - (119) (1) - (1) (120)Korrigjime 22 - - - - 22 - - - 22Gjendjamë31dhjetor 2016 292 2,018 190 - - 2,500 537 - 537 3,037

VlerakontabëlnetoGjendjamë31dhjetor 2015 9,257 855 77 169 10,452 20,810 45 - 45 20,855

Gjendjamë31dhjetor 2016 9,114 600 103 204 10,532 20,553 45 6 51 20,604

15. aktiVe të tjera

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Kredi për punonjësit 1,718 1,646Numizmatika(monedhadhekartëmonedha) 304 304Kosto printimi dhe stampimi 228 230Inventarë 26 43Të tjera 40 36Totali 2,316 2,259

Më31dhjetor2016,kreditëepunonjësveparaqitennetongaprovigjonetpërçështjegjyqësoreqëlidhenmeto,nëvlerënprej8milionëlekësh(2015:8milionëlekë).



16. Para në qarkullim

Bankakatëdrejtënekskluzivetëemetimittëmonedhësshqiptare.KyzëpërfshinkartëmonedhadhemonedhavendasenëqarkullimtëemetuarangaBanka.Më31dhjetor2016dhe31dhjetor2015,gjendjaekartëmonedhavedhemonedhavenëqarkullimështësimëposhtë:

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015VleraNominaleLekë Numri në mijë TotaliLekë(milionë) Numri në mijë TotaliLekë(milionë)

Kartëmonedha:100 3,404 340 3,409 341200 11,399 2,280 10,525 2,105500 19,343 9,671 19,046 9,5231,000 39,658 39,658 40,817 40,8172,000 28,075 56,149 24,994 49,9885,000 29,325 146,625 26,524 132,618

Monedha 4,098 3,799258,821 239,191

17. detyrime ndaj bankaVe

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Rezervaedetyrueshmedhellogaritërrjedhëse 135,602 132,145Rezervaedetyrueshme-parajanëkujdestari 9,990 10,822Depozita 6,760 -Totali 152,352 142,967

NëpërputhjemevendimineKëshillitMbikëqyrëstëBankëssëShqipërisënr.39,datë25qershor2014,ndryshuarmevendiminnr.76,datë06korrik2016, rezerva e detyrueshme në monedhën EUR përfiton interes negativmenormë0.4%,ecilaështënormaedepozitës tëpërcaktuarngaBQE-ja(2015:zero),ndërsa rezervaedetyrueshmenëmonedhënUSDnukpërfitoninteres. Rezerva në monedhën vendase përfiton interes me normë 0.875%(2015:1.225%).

Sipas vendimit të Këshillit Mbikëqyrës nr. 29, datë 16 maj 2012 ‘MbiminimuminerezervëssëdetyruarmbajturnëBankëneShqipërisëngabankat’,ndryshuarmevendiminnr.75,datë6korrik2016,Bankalejonbankattregtaretëmbajnërezervënedetyrueshmeedhenëformëneparasënëkujdestari.

18. dePozita dhe kredi nGa Palë të treta

31 dhjetor 2016

31 dhjetor 2015

HuangaRepublikaeGreqisë - 1,215Depozitangaindividëtpërpjesëmarrjennëankandetebonossë thesarit 122 364

Depozitatngafondiipensionit 47 31DepozitangaAgjenciaeSigurimittëDepozitave 3,141 1,751Totali 3,310 3,361



HuajaeRepublikës sëGreqisë,edhënëmeqëllim financiminebilancit tëpagesavetëRepublikëssëShqipërisë,ecilanëfundtëvitit2015rezultontenë1,215milionëlekëose8.8milionëEURështëshlyerplotësishtgjatëvitit2016.

Depozitatngafondiipensionitlidhenmefondinepensionit,qëbazohetnëkontributinepunonjësve,sidhenëkontributinepunëdhënësit.Mbështeturnëvendiminnr.17,datë26shkurt2014tëKëshillitMbikëqyrës,fondiipensionitraportonpozicioninetijfinanciarmëvetengaaiiBankëssëShqipërisë.

19. detyrime ndaj qeVerisë dhe institucioneVe shtetërore

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Fitimpërt’iushpërndarëQeverisë 908 1,095DepozitanëemërtëQeverisë 17,975 22,144Detyrimendajinstitucioneveshtetërorë 1,009 4,212Totali 19,892 27,451

Banka e Shqipërisë nuk paguan interes për llogaritë e mbajtura në emër të QeverisëShqiptaremepërjashtimtënjëdepozitegarancienëshumën500milionë lekë (2015:500milionë lekë), për të cilën normae interesit është1.25%(2015:1.75%),bazuarnëmarrëveshjenndërmjetBankësdheMinistrisësëFinancave.

20. detyrime të tjera

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Detyrimendajinstitucionevendërkombëtarefinanciare 871 323Shpenzime të përllogaritura 253 179Provigjonepërpretendimedhepërçështjeligjore 139 65Totali 1,263 567

Nëdetyrimendaj institucionevendërkombëtare financiarepërfshihen shumatëpagueshmendaj IBRD-sëmevlerë793milionë lekë (2015:251milionëlekë)përblerje të letravemevlerë tëadministruarangaIBRD-ja,dheshumatë tjera të pagueshme ndaj IBRD-së, AgjencisëNdërkombëtare të Zhvillimit(‘IDA’), Agjencisë sëGarantimit Shumëpalësh të Investimeve (‘MIGA’), dheBankësIslamikepërZhvillim(‘IDB’)përnjëshumëtotaleprej78milionëlekësh(2015:72milionëlekë).

Përvitetqëpërfundojnëmë31dhjetor2016dhe31dhjetor2015,lëvizjetnëprovigjonetpërpretendimedhepërçështjeligjorejanësimëposhtë:

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015Gjendjamë1janar 65 70Provigjonshtesëpërvitin 83 46Rimarrjedhepagesagjatëvitit (9) (51)Gjendjamë31dhjetor 139 65



21. rezerVat

31 dhjetor 2016

31 dhjetor 2015

Rezervaligjore 12,500 12,500Rezervarivlerësimi 23,240 24,206Rezervapërvlerënedrejtë(letramevlerëtëvlefshmepërshitje) 531 995Rezervatëtjera 16,548 16,548Rezervaetranzicionit 5,619 5,539Totali 58,438 59,788

Sipaskërkesave tënenit9 të ligjit ‘PërBankatnëRepublikëneShqipërisë’,Bankamban25përqindtëfitimitnetotëvititnëRezervënLigjorederisaajotëarrijënë500%tëkapitalit.Bankakapërmbushurkëtëkërkesëqënga31dhjetori2011,merezervatligjorederinëshumënprej12,500milionëlekësh.Fitimi/(humbja)netongandryshiminëvlerënedrejtëtëaritmonetar(Shënimi9)dhefitimet/(humbjet)netongakëmbimetvalutorenjihenfillimishtnëfitimosehumbjedhepastajtransferohennërezervaterivlerësimit.

Rezervae tranzicionitështëkrijuarsi rezultat iadoptimitpërherë tëparë tëStandardeveNdërkombëtaretëRaportimitFinanciar.Dataetranzicionitishte1 janar 2014.

Rezervatëtjerapërfshijnësamëposhtë:

31 dhjetor 2016 31 dhjetor 2015RezervapërBilancinePagesave 7,209 7,209Rezervanëardhemetaletëçmuara 7,042 7,042Të tjera 2,297 2,297Totali 16,548 16,548

RezervapërbilancinepagesavekatëbëjëmegrantetëdhënangaKomunitetiEvropian përgjatë viteve 1992 dhe 1993.Në këtë rezervë nuk ka pasurndryshimeqëngaviti1995.

Rezervanëardhemetaletëçmuarapërfaqësonrezervënekrijuarbazuarnëligjinnr.9862,datë24janar2008‘PërtransferiminepronësisësëaritdhemetalevetëtjeratëçmuarangaKëshilliiMinistraveteBankaeShqipërisë’.

Tëtjerapërfshijnërezervanëshumënprej2,297milionëlekësh(2015:2,297milionëlekë)tëkrijuarangashpërndarjaefitimitgjatëviteve2004-2016mevendimetëKëshillitMbikëqyrëstëBankës.



22. të ardhura nGa interesa, neto

2016 2015Të ardhura nga interesatInvestimetëvlefshmepërshitje 1,957 2,893Huandajbankave 300 631Depozitamebankat 52 12LlogaritëmeFMN-në 21 12Të tjera 164 65Totali 2,494 3,613

Shpenzime për interesaRezervaedetyrueshme 380 530HuatëngaRepublikaeGreqisë 9 15LlogaritëeFMN-së 10 10LlogaritëeQeverisëShqiptare 62 14Depozitatëpalëvetëtreta 19 19Interesanegativengallogaritëdhedepozitatmeinstitucionetfinanciare 257 56

Totali 737 644Të ardhura nga interesat, neto 1,757 2,969

Interesat negative nga llogaritëdhedepozitatme institucionet financiare nëshumën257milionë lekë (2015:56milionë lekë)përfaqësojnë shpenzimeqëvijnënganormatnegative tëdepozitavedhe llogarive të vendosurameinstitucionet financiare të huaja.

Tëardhuratngainteresii letravemevlerëtëvlefshmepërshitjepërfshijnëtëardhuratemarrangaletratmevlerëtëemetuarangaQeveriaShqiptaremenjëvlerëtotaleprej1,012milionëlekësh(2015:2,016milionëlekë).

23. të ardhura nGa treGtimi, neto

2016 2015Tëardhurangainteresateletravemevlerëtëtregtueshme 176 143Humbjenetongashitjaeletravemevlerëtëtregtueshme (2) (26)Humbjeeparealizuarngarivlerësimi 3 (18)Fitimi neto nga kontratat e së ardhmes dhe kontratat forward 859 404Totali 1,036 503

24. të ardhura të tjera

2016 2015Fitimnetongashitjaeletravemevlerëtëvlefshmepërshitje 470 751Të tjera 10 58Totali 480 809

25. shPenzime Për Personelin

2016 2015Pagatdheshpërblimetepersonelit 1,040 882Kontribut për sigurimet shëndetësore dhe shoqërore 91 88Kontributpërfondpensioni(shihsSënimin18) 107 83Totali 1,238 1,053

Më31dhjetor2016,Bankapunëson509punonjës(2015:502punonjës).



26. anGazhime dhe Garanci

(i) Marrëveshje të anasjella riblerjeje

Marrëveshjeteanasjellatëriblerjesmë31dhjetor2016përfaqësojnëkreditëkolateralizuara(Shënimi11).Vleranominaleeletravemevlerëtëpërdorurasikolateralmë31dhjetor2016ishte31,860milionëlekë(2015:14,380milionëlekë).

(ii) Marrëveshjet e qirasë

Banka është e përfshirë në marrëveshje të qirasë për ambiente zyrash.Marrëveshjet e qirasë në fuqi më 31 dhjetor 2016, përfundojnë më 31dhjetor2018.Angazhimipërpagesaderinënjëvitpërllogaritet36milionëlekë,ndërsaangazhimipërpagesanganjëderinëpesëvjetpërllogaritet36milionëlekë(2015:73milionëlekëepagueshmebrendanjëviti).

(iii) Angazhimet kapitale

Më 31 dhjetor 2016 dhe 2015, Banka nuk rezulton të ketë angazhimekapitale.

(iv) Angazhimet e kredisë dhe kolateralet e marra nga punonjësit

Më31 dhjetor 2016, vlera e regjistruar e kolateralit për kreditë afatgjatadhënëpunonjësvetëBankës(shihShënimin15)arrinshumën2,414milionëlekë(2015:2,233milionëlekë).Më31dhjetor2016,vleraeangazhimevetëkrediveende tëpadisbursuaranë favor tëpunonjësveështë171milionëlekë(2015:58milionëlekë)

27. aktiVe të administruara

Më31dhjetor2016,Bankavepronsikujdestarepërbonothesariafatshkurtrameafatmaturiminga3deri12muajnëvlerënnominale213miliardëlekë(2015: 227 miliardë lekë dhe 24 milionë Euro), si dhe për obligacioneafatgjatameafatmaturiminga2deri10vjetnëvlerënnominaleprej311miliardë lekësh (2015: 286 miliardë lekë) dhe 78 milionë EUR (2015:81milionëEUR).Këto instrumente financiarepërfaqësojnë letrame vlerë tëemetuarangaQeveriaShqiptare.

28. Palët e lidhura

Palëtkonsiderohensitëlidhuranëqoftësenjërapalëkaaftësinëtëkontrollojëtjetrën apo të ushtrojë një influencë domethënëse mbi palën tjetër në marrjen e vendimevefinanciareapotëtjeravendime.



Duke marrë në konsideratë çdo palë të lidhur të mundshme, vëmendje ikushtohet përmbajtjes së marrëdhënies dhe jo thjesht formës ligjore.

PalëtelidhuratëBankëspërfshijnëdrejtuesitdheanëtarëteKëshillitMbikëqyrës.Më31dhjetor2016dhe2015,transaksioneterealizuaramepalëtelidhurapërfshijnë:

2016 2015Kredi për stafin drejtuesStaf drejtues 91 56Totali 91 56

Kreditëkanënormëinteresivjetore0.5%,njëperiudhëprejdyviteshmospagimidhejanëtëpagueshmepër30vjetmekëstetëbarabartamujore.Kreditëpërstrehim janë të kolateralizuara.

Rritjaprej35milionëlekësh(2015:rënieprej67milionëlekësh)ekredivetëstafitdrejtuesnëvitin2016,ështëndikuarngadhëniaekredivetërejaprej35milionëlekësh(2015:zero),shlyerjetnormaletëkrediveprej3milionëlekësh(2015: rënieprej3milionë lekësh)dhenga riklasifikimi i nivelit të kredisë,sipasndryshimevenëstrukturënhierarkiketëstafitdrejtuesgjatëvitit2016,rritjeprej3milionëlekësh(2015:64milionëlekëtëriklasifikuarasijotëlidhura).

2016 2015ShpenzimeadministrativeDrejtorëtdheanëtarëteKëshillitMbikëqyrësShpenzime telefoni 4 4Pagadheshpërblime 125 98Dieta 6 6DrejtorëtKompensim karburanti 3 3Kontributi i Bankës në skemën e fondit të pensionit 12 9Totaliishpenzimeveadministrativepërpalëtelidhura 150 120

Llogaritë me/(ndaj) Qeverisë Shqiptare dhe institucioneve shtetërore janëparaqitur në shënimet 13 dhe 19, si dhe të ardhurat e interesit nga letrat me vlerëpërkatësedheshpenzimeteinteresit janëtëpërfshiranëShënimin22.PremtimpagesateemetuarangaQeveriaShqiptarenëfavortëFMN-sëjanëtëdetajuaranëShënimin10,ndërsaletratmevlerëtëemetuarangaQeveriaShqiptare dhe menaxhuar nga Banka janë detajuar në Shënimin 27.

29. nGjarje Pas datës së raPortimit

Nuk ka ngjarje të rëndësishme pas datës së raportimit, të tilla që mund të ketë nevojëpërrregullimeoseshënimeshpjeguesenëkëtopasqyrafinanciare.



shtojca statistikore





perMBajtja Fq/no contents

tregues të përgjithshëm makroekonomikë 172 Main macroeconomic indicators1. Zhvillimet monetare dhe normat e interesit 172 Monetary developments and interest rates 1.2. prodhimi i brendshëm bruto, indekset e çmimeve dhe tregu i punës 172 Gross domestic product, price indexes and labor market 2.3. Bilanci i pagesave, rezerva dhe kursi i këmbimit 173 Balance of payments, reserves and exchange rate 3.4. Bilanci fiskal, stoku i borxhit të brendshëm dhe borxhi i jashtëm 173 Fiscal balance, domestic debt stock and external debt 4.

1731. sektori Financiar 174 Financial sector 1.1-1 Bilanci sektorial i Bankës së shqipërisë 174 sectoral balance sheet of Bank of albania 1-11-2.a Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ Mjetet 175 sectoral balance sheet of deposit money banks/ assets 1-2.a1-2.b Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ detyrimet 176 sectoral balance sheet of deposit money banks/ liabilities 1-2.b1-3 agregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 177 Monetary aggregates and their components 1-31-4 kundërpartitë e agregatëve monetarë 178 counterparts of monetary aggregates 1-41-5 llogaritë rrjedhëse dhe depozitat pa afat në lekë sipas sektorit 179 lek denominated current account and sight deposits by sector 1-51-6 depozitat me afat në lekë sipas sektorit 179 lek denominated time deposits by sector 1-61-7 llogari rrjedhëse dhe depozita pa afat në valutë sipas sektorit

180 Foreign currency denominated current account and sight deposits by sector 1-7

1-8 depozitat në valutë sipas sektorit 180 Foreign currency denominated deposits by sector 1-81-9.a huatë e korporatave jofinanciare sipas aktivitetit ekonomik 181 loans of non-financial corporations by economic activity 1-9.a1-9.b huatë e korporatave jofinanciare sipas aktivitetit ekonomik 181 loans of non-financial corporations by economic activity 1-9.b1-10a huatë e korporatave jofinanciare private sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës

182 private non-financial corporations loans by purpose and currency 1-10a

1-10b huatë e korporatave jofinanciare publike sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës

183 public non-financial corporations loans by purpose and currency 1-10b

1-11 huatë e individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës

184 households + non-profit institutions serving households loans by purpose and currency 1-11

1-12 huatë sipas rretheve 185 loans by districts 1-121-13 normat e interesit për huatë e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave

186 interest rates on new loans of non-financial corporations, households and npish by currency 1-13

1-13a normat e interesit për huatë e reja të e korporatave jofinanciare private sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës

187 average monthly interest rates for new loans to private non-financial corporations by purpose and currency 1-13a

1-13b normat e interesit për huatë e reja të individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve, sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës

188 average monthly interest rates for new loans to households and npish by purpose and currency 1-13b

2. norMat e interesit të instruMenteve të politikës Monetare

189 interest rates oF Monetary policy instruMents 2.

2-1 normat e interesit të Bankës së shqipërisë 189 Bank of albania interest rates 2-13. treGjet Financiare 190 Financial Markets 3.3-1 normat e interesit për depozitat e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave

190 interest rates on new deposits of non-financial corporations, households and npish by currency 3-1

3-2 normat e interesit për huatë e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave

191 interest rates on new loans of non-financial corporations, households and npish by currency 3-2

3-3 normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 192 Maturity breakdown of treausury bills yields 3-34. kursi i keMBiMit 193 eXhanGe rate 4.4-1 kursi i këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 193 exchange rate 4-1 2 sektori i jashtëM 193 eXternal sector 25-1 Bilanci i pagesave 193 Balance of payments 5-15-2 eksporti sipas grup mallrave 194 export by commodity groups 5-25-3 importi sipas grup mallrave 194 import by commodity groups 5-35-4 pozicioni i investimeve ndërkombëtare 195 international investment position 5-45-4 pozicioni i investimeve ndërkombëtare 196 international investment position 5-45-5 Borxhi i jashtëm 196 external debt 5-56. Financat e qeverisë 197 GovernMent Finance 6.6-1 të ardhurat e buxhetit të qeverisë 197 Government budget revenue 6-16-2 shpenzimet e buxhetit të qeverisë 198 Government budget expenditure 6-26-3 Financimi i deficitit buxhetor 199 Fiscal deficit and its financing 6-36-4 stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve 199 domestic debt stock by instruments 6-47 sektori real 200 real sector 77-1 prodhimi i brendshëm bruto sipas klasifikimit të aktivitetit ekonomik 200 Gross domestic product by economic activities 7-17-2 indeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit në ndërtim 201 producer price index and construction cost index 7-2 ndryshimet në % të indeksit të çmimeve të prodhimit dhe të indeksit të kushtimit në ndërtim (për banesa)

201 change in % of producer price index and construction cost index (for dwellings)

7-3 indeksi i çmimeve të konsumit 202 consumer price index 7-37-4 punësimi, papunësia dhe pagat 203 employment, unemployment and wages 7-4



treG

ues

të

përG

jith

shëM

Ma

kro

eko

no

Mik

ë1.

Zh

vill

iMet

Mo

net

are

dh

e n

orM

at e

inte

resi

tn

ë m

iliar

dë le

kë, p

ërve

ç ra

steve

kur

shë

nohe

t ndr

yshe

, fun

d pe

riudh

e

Ma

in M

ac

roec

on

oM

ic in

dic

ato

rsM

on

eta

ry d

evel

opM

ents

an

d in

tere

st r

ates

1.

in b

illio

ns a

ll, u

nles

s ot

herw

ise

indi

cate

d, e

nd o

f per

iod

Ag

rega

tëtm

onetarë/Mon

etaryag

greg

ates

Dep

ozitat2 /

Dep

osits

2Kr

edia

3 /

Credit3

Normatein

teresit12m

/12m

interestrates(%)

Normaemarrëveshjessëriblerjejesnjëjavore

5 /

W

eekly

repu

rcha

seagree

mentrate5

M1

M2

M3

Dep

ozita

4 /Dep

osits

4 Hua

4 /

Loan

s4 Bo

no T

hesa

ri/ T

. Bills

1

23

45

67

89

2013

295.

969

3.2

1,14

9.0

950.

154

7.9

4.1

7 9

.52

3.6

6 3

.00

2014

353.

372

2.4

1,19

5.1

977.

456

0.0

1.9

2 7

.66

3.3

3 2

.25

2015

138

4.1

723.

01,

216.

298

5.6

546.

8 1

.35

7.7

9 2

.40

1.7

5 20

1643

5.4

736.

91,

263.

51,

014.

254

7.6

0.8

0 5

.89

2.9

2 1

.25

Burim

i: Ba

nka

e sh

qipë

risë.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

2. p

rod

hiM

i i B

ren

dsh

ëM B

ruto

6 , in

dek

set

e Ç

MiM

eve

dh

e tr

eGu

i pu

nës

Gro

ss d

oM

esti

c p

rod

uc

t6 , p

ric

e in

deX

es a

nd

laBo

r M

ark

et 2

.

RritjarealevjetoreePB

Bmeçm

imekonstante(%)/

Annualre

algrowthof

GDPatcon

stantprices(%

)

Meçm

imekorre

nte,nëmilion

ëlekë7/Atcurrentprices,inmillion

ALL7

Ndryshimetvjetoretë

Inde

ksittëÇ

mimevetë

konsum

it(%)/

Yea

rly

chan

gesinC

PI(%

)

NdryshimetM

esatareVjetoretë

Inde

ksittëÇ

mimevetëProdh

imit

(NVE

Rev.2)%

Av

erag

eAn

nualC

hang

esofP

ro-

ducerP

riceInde

x(N

ACERev.2)%

Treg

u i p

unës

7 /

Labo

r mar

ket7

Prod

uktiBrendshëmBruto

(PBB

)/G

rossdom

estic

prod

uct(GDP)

Paga

tetë

punësua

rve,

neto/Com

pensationof

empl

oyee

s, n

et

TëArdhuranga

prona

,neto/Prope

rtyin

come,

net

TëArdhuratK

ombë

tare

Bruto/GrossN

ationa

lInco

me

Shka

lla e

pun

ësim

it /

Em

ploymentrate(%)

Shka

lla e

pap

unës

isë

/Unemployment

rate(%

)

12

34

5=2+

3+4

67

89

2012

1.4

1,33

2,81

1.0

12,4

41.5

-22,

369.

01,

322,

883.

52.

41.

155

.913

.820

131.

01,

350,

052.

61,

793.

91,

648.

91,

353,

495.

51.

9-0

.449

.916

.420

141.

81,

394,

419.

31,

224.

9-1

7,93

0.9

1,37

7,71

3.3

0.7

-0.5

50.5

17.9

2015

2.6

1,43

4,73

9.5

3,40

5.4

-24,

206.

41,

413,

938.

52.

0

52.9

17.5

2016

Bu

rimi:

inst

At.

sour

ce: i

nst

At.



3. B

ilan

ci i

pa

Ges

ave,

reZ

erva

dh

e ku

rsi i

këM

BiM

itn

ë m

ilion

ë eu

ro, p

ërve

ç ra

steve

kur

shë

nohe

t ndr

yshe

Bala

nc

e o

F pa

yMen

ts, r

eser

ves

an

d e

Xch

an

Ge

rate

3.

in m

illio

ns e

ur,

unl

ess

othe

rwis

e in

dica

ted

Bila

nci i

llog

arisë

korre

nte/Current

acco

unt

Investimetdire

kte

neto/Dire

ctin

vest-

men

ts, n

et

Rezervatvalutore

(stok)/Reserves

(stoc

k)

Rezervatnëmua

jimpo

rte/Reservesin

mon

ths

of im

port

Kurs

i i k

ëmbi

mit

/ Ex

chan

ge ra

te

Nga

të c

ilat:

Bila

nci t

regt

ar /

Ofw

hich:Trade

balan

ce(3

-4)

Nga

tëcilat:Remitancat

/Ofw

hich:R

emittan

ces

Mesatareepe

riudh

ës/Periodaverag

eEk

spor

ti /

Expo

rtImpo

rti/Im

port

ALL/

EUR

ALL/

USD

12

34

56

78

910

2011

-1,1

97.2

-2,5

11.3

693.

73,

205.

066

4.5

-608

.91,

912.

54.

414

0.3

100.

920

12-9

78.0

-2,2

26.2

875.

93,

102.

167

5.3

-647

.91,

972.

54.

713

9.0

108.

220

13-1

,049

.1-1

,979

.31,

050.

63,

029.

954

3.8

-923

.22,

015.

35.

414

0.3

105.

720

14-1

,287

.2-2

,215

.693

1.7

3,14

7.3

591.

9-8

11.5

2,19

1.7

5.6

140.

010

5.5

2015

-1,1

04.6

-2,2

98.9

771.

13,

070.

159

7.1

-818

.42,

880.

07.

613

9.7

126.

0Bu

rimi:

Bank

a e

shqi

përis

ë.so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.

4. B

ilan

ci F

iska

l, s

toku

i Bo

rXh

it t

ë Br

end

shëM

dh

e Bo

rXh

i i ja

shtë

M n

ë m

iliar

dë le

këFi

sca

l Ba

lan

ce,

do

Mes

tic

deB

t st

oc

k a

nd

eXt

ern

al

deB

t 4.

in b

illio

ns a

ll

TëArdhura/

Revenue

Sh

penz

ime

/

Expe

nditu

re

Deficiti/Deficit

Stokuib

orxhittëQ

everisë

Qëndrore/Centra

lgovernm

entd

ebtstock

Nga

të c

ilat:

Të a

rdhu

ra ta

ti-more/O

fwhich:T

axre

venue

Shpe

nzim

e ka

pita

le /

Cap

itale

xpenditure

Fina

ncim

i br

ends

hëm

/

Dom

esticfina

ncing

Fina

ncim

i hu

aj /

For

eign

fin

anci

ngSt

oku

i bor

xhit

të b

rend

shëm

/

Dom

esticdeb

tstock

Stok

u i b

orxh

it të

jash

tëm

/ E

xter

nal

debt

sto

ck

12

34

56

78

920

1233

0.4

300.

937

6.2

61.7

-45.

926

.519

.447

0.4

357.

620

1332

7.2

299.

939

4.1

65.5

-66.

956

.110

.852

0.8

363.

920

1436

6.7

335.

943

8.8

60.7

-72.

142

.229

.956

4.7

412.

420

1537

9.2

342.

343

7.4

63.1

-58.

2-6

.464

.655

1.4

490.

920

1640

5.0

369.

943

1.2

57.0

-26.

29.

316

.956

1.1

504.

5

Burim

i: M

inist

ria e

Fin

anca

ve, s

ipas

pub

likim

eve

"sta

tistik

at fi

skal

e m

ujor

e, v

iti 2

016"

dhe

tre

gues

it e

Borx

hit,

viti

2016

".pu

blik

imi :

exce

l par

apra

ketr

egue

sit fi

skal

ë sip

as b

uxhe

tit të

kon

solid

uar (

vjet

or).

shën

ime:

1) p

ërdi

tësu

ar të

dhë

nat p

ër D

hjet

or 2

015

sipas

esA

201

0.2)

për

fshih

en v

etëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

.3)

për

faqë

son

kred

inë

për e

kono

min

ë.4)

nor

ma

mes

atar

e e

pond

erua

r vje

tore

e d

epoz

itave

dhe

hua

ve të

reja

12

muj

ore

në le

kë p

ër s

istem

in b

anka

r.5)

të

dhën

at i

refe

rohe

n no

rmës

në

fund

të p

eriu

dhës

.6)

të

dhën

at s

ipas

inst

At: l

loga

ritë

Kom

bëta

re v

jeto

re; l

loga

ritë

Kom

bëta

re v

jeto

re (M

etod

a e

prod

him

it), s

ipas

nve

rev

2 (t

abel

a 1)

; llo

garit

ë Ko

mbë

tare

vje

tore

(Met

oda

e sh

penz

imev

e) (t

abel

a G

ni);

201

4 gj

ysëm

- fin

ale;

201

5 të

dhë

na p

arap

rake

. 7)

të

dhën

at s

ipas

info

rmac

ioni

t në

faqe

n e

inte

rnet

it të

inst

At d

atë

10.0

3.20

17:

tem

at/

tre

gu i

punë

s/ A

nket

a e

Forc

ave

të p

unës

/ v

jeto

re/

shk

alla

e p

unës

imit

2007

-201

5 (g

rupm

osha

15-

64 v

jeç)

; shk

alla

e

papu

nësis

ë 20

07-2

015

(gru

pmos

ha 1

5-64

vje

ç).

sour

ce: M

inist

ry o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

"Fisc

al s

tatis

tics

mon

thly,

yea

r 201

6 an

d "D

ebt i

ndic

ator

s, a

s of

Dec

embe

r 31,

201

6"

publ

icat

ions

. pu

blic

atio

n :

exce

l par

apra

ke C

onso

lidat

ed g

ener

al b

udge

t (A

nnua

l).

Foot

note

:1)

rev

ised

the

data

of D

ecem

ber 2

015

acco

rdin

g to

esA

201

0.2)

Dep

osits

incl

uded

in b

road

mon

ey.

3) C

redi

t to

econ

omy.

4)

the

ann

ual w

eigh

ted

aver

age

rate

of t

he 1

2 m

onth

s ne

w d

epos

its a

nd lo

ans

in A

ll fo

r the

ban

king

sys

tem

.5)

end

of p

erio

d da

ta.

6) t

he d

ata

as o

f in

stAt

: Ann

ual n

atio

nal A

ccou

nts

, Ann

ual n

atio

nal A

ccou

nts

(pro

duct

ion

Met

hod)

, by

nA

Ce

rev

2 (ta

ble

1); A

nnua

l nat

iona

l Acc

ount

s (e

xpen

ditu

re M

etho

d) (G

ni t

able

); 20

14 s

emi f

inal

; 20

15 p

relim

inar

y da

ta7)

Dat

a as

of i

nst

At w

eb p

age

tabl

es, d

ate

10.0

3.20

17:

Figu

res/

Fig

ures

by

them

e/ l

abou

r mar

ket/

lab

our F

orce

sur

vey/

yea

rly/

em

ploy

men

t rat

e 20

07-2

015

(age

gro

up 1

5-64

ye

ars):

une

mpl

oym

ent r

ate

2007

-201

5 (a

ge g

roup

15-

64 y

ears

).



1. s

ekto

ri F

ina

nc

iar

1-1

Bila

nc

i sek

tori

al

i Ba

nkë

s së

sh

qip

ëris

ën

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

Fin

an

cia

l se

cto

r 1.

se

cto

ral

Bala

nc

e sh

eet

oF

Ban

k o

F a

lBa

nia

1-1

in M

illio

ns

all

, en

d o

F pe

rio

d

Totaliim

jeteve/

Totala

ssets(2+3+

4+

5+

8+ 1

2+

13+14

)

Arim

onetardhe

mba

jtjeteSDR*

/

Mon

etarygo

ldand

SD

Rho

ldings*

Arkanë

valutë/

Fore

ign

curre

ncy

Dep

ozi-

ta**

/

Dep

osits**

Letra

tmevle

rëtë

nd

rysh

me

nga

ak-

sione

t / S

ecur

ities

ot

her t

han

shar

es

(6+7

)

Hua

të/Loan

s(9+1

0+11

)

Derivatet

finan

ciar

e/

Fina

ncia

l de

rivatives

Lloga

ri të

ar

këtu

eshm

e/

Receivab

le

acco

unts

Mjete

jofin

anci

are/

N

onfin

anci

al

asse

tsJorezide

ntë/

N

onre

siden

ts QeveriaQ

ën-

drore/

Centra

lGovernm

ent

QeveriaQ

ën-

drore/

Centra

lGovernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozituese/

Other

depo

sitor

y co

rpor

atio

ns

Sekto

rë të

tjer

ë rezide

ntë/

Other

resid

ent s

ecto

rs

12

34

56

78

910

1112

1314

2014

/12

433,

878.

019

,299

.756

.232

,524

.032

0,74

4.6

256,

796.

763

,947

.927

,286

.3_

25,5

47.8

1,73

8.5

17.4

18,1

97.8

15,7

52.1

2015

/12

516,

357.

930

,578

.884

.993

,147

.132

3,67

9.0

270,

453.

653

,225

.514

,641

.1_

12,9

87.1

1,65

4.0

27.7

32,7

41.6

21,4

57.8

2016

/12

524,

730.

827

,211

.852

.010

4,62

2.9

315,

112.

726

1,87

7.5

53,2

35.2

31,6

60.3

_29

,934

.41,

725.

915

.825

,094

.120

,961

.220

16/0

151

6,79

5.0

31,0

22.2

24.9

87,1

39.9

330,

929.

727

7,67

3.6

53,2

56.1

13,8

84.5

_12

,237

.01,

647.

517

.032

,812

.420

,964

.502

535,

438.

728

,058

.624

.688

,505

.033

0,09

3.3

276,

817.

253

,276

.110

,697

.3_

9,05

7.2

1,64

0.1

25.0

57,0

96.2

20,9

38.8

0352

4,63

2.4

27,3

50.0

24.2

76,5

64.5

331,

814.

328

0,66

5.7

51,1

48.7

10,2

48.2

_8,

624.

81,

623.

518

.457

,705

.620

,907

.104

516,

371.

127

,502

.949

.371

,702

.532

3,20

0.8

272,

010.

351

,190

.515

,791

.8_

14,1

61.8

1,63

0.0

20.4

57,0

51.1

21,0

52.3

0552

7,52

3.0

32,4

83.6

18.8

72,9

27.1

324,

334.

127

3,16

4.0

51,1

70.1

21,0

47.7

_19

,410

.71,

637.

123

.655

,828

.320

,859

.806

505,

436.

632

,805

.648

.481

,457

.532

0,68

9.8

269,

492.

251

,197

.724

,782

.6_

23,1

24.2

1,65

8.3

12.1

24,6

63.7

20,9

77.0

0750

9,55

0.5

32,4

55.7

113.

182

,092

.131

5,17

0.6

263,

165.

052

,005

.634

,330

.5_

32,6

14.3

1,71

6.2

14.8

24,3

97.5

20,9

76.3

0850

9,28

0.8

37,3

78.1

30.5

68,7

44.0

319,

878.

026

7,06

5.6

52,8

12.5

37,9

14.3

_36

,204

.91,

709.

417

.524

,343

.320

,975

.109

501,

411.

429

,592

.512

.283

,819

.031

4,90

7.7

261,

695.

853

,211

.927

,724

.0_

26,0

04.8

1,71

9.2

16.7

24,3

15.7

21,0

23.6

1050

2,63

2.1

29,2

82.7

21.7

75,8

00.4

321,

099.

226

7,16

4.0

53,9

35.3

30,8

92.2

_29

,171

.71,

720.

516

.624

,535

.420

,983

.811

504,

121.

527

,433

.378

.080

,068

.631

5,65

6.1

262,

344.

753

,311

.435

,149

.3_

33,4

33.6

1,71

5.7

18.0

24,7

76.2

20,9

41.9

1252

4,73

0.8

27,2

11.8

52.0

104,

622.

931

5,11

2.7

261,

877.

553

,235

.231

,660

.3_

29,9

34.4

1,72

5.9

15.8

25,0

94.1

20,9

61.2

Detyrimetto

tale/

Tota

l lia

biliti

es

(2+3+

4+10

+14

+15

+16

)

Parajanë

qark

ullim

/

Currencyin

circ

ulat

ion

Dep

ozitatë

pë

rfshi

ra n

ë pa

ranë

e

gjerë/

Dep

os-

its in

clud

ed in

br

oad

mon

ey

Dep

ozitatë

pa

përfs

hira

në

para

në e

gje

rë/

Dep

ositsexclud-

ed fr

om b

road

mon

ey(5

+6+

7+

8+9)

Hua

të

/ Lo

ans

(11+

12+

13

)

Llo

gari

të

pa-

gues

hme/

Other

acco

unts

paya

ble

Alokimi

iSDR/

SD

Rallo

-ca

tion

Aksio

nedhe

instr

umen

te

të tj

erë

të

kapi

talit/

Sh

ares

and

ot

her e

quity

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Qeveria

Qën

dror

e/

Centra

lGovernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Otherdep

osito

-ry

cor

pora

tions

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ciare/

Other

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sek

torë

të

tjer

ë re

zide

ntë/

Otherre

si-de

nt s

ecto

rs

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Qeveria

Qën

dror

e/

Centra

lGovernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Otherdep

ository

corp

orat

ions

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2014

/12

433,

878.

022

6,43

4.1

154.

214

0,56

9.3

16,5

64.1

16,6

00.5

106,

310.

985

.01,

008.

82,

294.

22,

294.

2_

_88

9.8

7,75

3.2

55,7

83.2

2015

/12

516,

357.

923

9,21

8.1

1,78

7.9

201,

585.

631

,826

.226

,340

.814

2,96

6.8

87.4

364.

41,

809.

61,

809.

6_

_46

1.3

8,10

4.4

63,3

91.1

2016

/12

524,

730.

825

8,84

8.0

3,18

3.2

191,

379.

719

,860

.918

,975

.115

2,34

9.7

72.1

121.

931

4.2

314.

2_

_1,

164.

67,

981.

261

,859

.920

16/0

151

6,79

5.0

235,

588.

81,

442.

420

2,35

1.3

31,7

54.5

26,7

69.0

143,

652.

188

.087

.71,

784.

91,

784.

9_

_40

7.6

8,15

9.9

67,0

60.2

0253

5,43

8.7

234,

131.

631

4.9

222,

832.

652

,414

.940

,647

.912

9,59

8.7

87.6

83.5

1,68

8.7

1,68

8.7

__

677.

98,

164.

967

,628

.103

524,

632.

423

3,53

7.2

1,54

7.6

213,

918.

852

,444

.337

,272

.912

4,04

0.8

79.3

81.5

1,68

4.8

1,68

4.8

__

877.

67,

988.

865

,077

.704

516,

371.

123

3,79

4.7

265.

720

8,43

6.1

52,4

12.8

39,8

51.7

115,

839.

879

.025

2.7

1,66

0.7

1,66

0.7

__

462.

47,

982.

163

,769

.305

527,

523.

023

6,71

7.5

373.

221

4,47

5.5

51,1

04.7

54,4

81.4

108,

742.

374

.872

.31,

668.

21,

668.

2_

_62

8.5

8,10

7.3

65,5

52.7

0650

5,43

6.6

239,

141.

91,

137.

819

0,22

4.6

19,9

51.1

54,4

36.6

115,

542.

274

.422

0.2

1,65

5.7

1,65

5.7

__

553.

28,

008.

264

,715

.207

509,

550.

524

3,31

3.9

2,29

7.1

191,

549.

419

,880

.053

,137

.511

8,26

0.4

72.1

199.

41,

600.

61,

600.

6_

_46

0.3

7,91

8.4

62,4

10.8

0850

9,28

0.8

245,

911.

83,

155.

418

7,08

2.0

19,8

88.4

55,0

70.9

111,

876.

573

.917

2.4

335.

633

5.6

__

197.

07,

997.

264

,601

.809

501,

411.

424

6,69

1.6

3,46

7.2

178,

478.

319

,870

.349

,501

.210

8,88

6.4

73.7

146.

633

5.5

335.

5_

_58

2.9

7,97

2.3

63,8

83.7

1050

2,63

2.1

246,

793.

74,

415.

417

9,94

6.2

19,8

75.5

42,1

30.5

117,

732.

073

.213

5.1

313.

031

3.0

__

451.

67,

944.

462

,767

.911

504,

121.

524

9,26

0.7

3,76

8.8

179,

211.

719

,876

.036

,157

.712

2,97

9.7

72.3

126.

031

5.2

315.

2_

_70

1.6

8,01

2.0

62,8

51.5

1252

4,73

0.8

258,

848.

03,

183.

219

1,37

9.7

19,8

60.9

18,9

75.1

152,

349.

772

.112

1.9

314.

231

4.2

__

1,16

4.6

7,98

1.2

61,8

59.9

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

për

per

iudh

ën D

hjet

or 2

002-

prill

2014

ësh

të b

ërë

rikla

sifik

imi i

arit

mon

etar

nga

zër

i "D

epoz

ita" n

ë zë

rin "A

ri m

onet

ar d

he m

bajtj

et e

sD

r".

**pë

r per

iudh

ën D

hjet

or 2

015-

prill

2016

ësh

të b

ërë

rikla

sifik

im i

arit

jo m

onet

ar n

ga z

ëri "

Dep

ozita

" në

zërin

"Mje

te jo

fina

ncia

re".

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

* th

e da

ta o

f Dec

embe

r 200

2-A

pril

2014

refle

ct a

recl

assif

icat

ion

of m

onet

ary

gold

from

“D

epos

its "

to "

Mon

etar

y go

ld a

nd s

Dr

hold

ings

".**

the

data

of D

ecem

ber 2

015-

Apr

il 20

16 re

flect

a re

clas

sific

atio

n of

non

-mon

etar

y go

ld fr

om “

Dep

osits

"to

" non

-fin

anci

al a

sset

s".



1-2.

a B

ilan

ci s

ekto

ria

l i B

an

kave

pa

rad

epo

Zitu

ese/

Mje

tet

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

ese

cto

ral B

ala

nc

e sh

eet

oF

dep

osi

t M

on

ey B

an

ks/

ass

ets

1-2.

ain

mill

ions

all

, end

of p

erio

d

Totaliim

jeteve/

Totala

ssets(2+

3+ 4

+ 8+

11+

21

+ 24

+ 25

+ 26

)

Arkanëlekë/

Nat

iona

l cur

renc

y Arkanëvalutë/

Fore

ign

curre

ncy

Dep

ozita/De-

posits(5+6

+7)

Le

tram

evle

rëtë

nd

rysh

me

nga

aksio

-ne

t/ S

ecur

ities

oth

ers

than

sha

res

Nga

të

cila

t/ o

f which:

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Bank

a Q

ëndr

ore/

Centra

lBan

kBa

nkat

par

ade-

pozituese/

Dep

osit

mon

ey b

anks

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

QeveriaQ

ëndrore/

Centra

lGovernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e

12

34

56

78

9 1

011

2014

/12

1,35

4,70

8.0

8,76

5.4

11,0

55.4

245,

965.

913

0,18

3.8

106,

632.

09,

150.

142

4,28

3.6

87,3

49.5

336,

934.

2_

2015

/12

1,36

5,62

7.6

8,61

0.0

10,6

50.1

301,

970.

914

7,56

3.2

144,

219.

210

,188

.537

8,35

6.7

64,9

27.3

313,

429.

5_

2016

/12

1,44

6,66

0.1

9,58

3.5

13,6

85.4

302,

574.

914

0,17

4.1

151,

987.

310

,413

.542

6,18

4.9

92,0

42.2

334,

002.

014

0.7

2016

/01

1,38

0,26

0.4

10,1

60.4

10,0

43.5

303,

562.

715

0,44

5.8

143,

407.

99,

709.

038

5,56

3.1

67,2

75.1

318,

288.

0_

021,

373,

553.

910

,388

.011

,273

.328

3,35

7.3

145,

024.

713

0,67

0.9

7,66

1.6

394,

826.

378

,330

.331

6,49

6.0

_03

1,37

5,98

3.8

10,0

60.9

11,7

53.9

282,

248.

414

7,56

9.4

127,

396.

57,

282.

539

8,44

4.0

77,6

69.7

320,

774.

3_

041,

375,

810.

79,

302.

911

,185

.828

0,26

3.5

155,

377.

911

6,17

6.9

8,70

8.8

400,

506.

277

,522

.732

2,98

3.5

_05

1,37

7,52

3.1

10,0

87.9

12,5

17.6

275,

207.

715

5,55

6.5

111,

622.

08,

029.

240

7,58

8.4

80,2

16.4

327,

372.

0_

061,

378,

413.

99,

904.

513

,179

.726

9,60

8.9

144,

481.

811

5,91

8.7

9,20

8.4

404,

711.

476

,778

.332

7,86

2.9

70.1

071,

380,

506.

19,

396.

114

,263

.727

5,99

0.8

151,

538.

711

8,39

4.4

6,05

7.7

396,

832.

767

,538

.532

9,15

3.7

140.

508

1,41

5,99

9.8

9,76

6.0

19,4

54.8

294,

754.

217

3,76

8.7

113,

033.

87,

951.

740

9,50

3.4

77,8

58.4

331,

504.

114

0.8

091,

420,

003.

610

,531

.215

,147

.029

2,08

8.0

168,

473.

411

3,35

7.8

10,2

56.8

408,

086.

677

,916

.233

0,02

9.6

140.

910

1,42

2,89

1.4

10,7

54.5

14,7

25.0

302,

486.

517

4,25

9.9

119,

867.

18,

359.

540

5,80

4.2

75,6

64.7

330,

048.

790

.811

1,43

6,64

4.1

12,4

30.6

13,3

10.6

309,

343.

217

4,47

8.7

123,

973.

510

,891

.040

4,33

9.4

75,1

20.3

329,

078.

014

1.1

121,

446,

660.

19,

583.

513

,685

.430

2,57

4.9

140,

174.

115

1,98

7.3

10,4

13.5

426,

184.

992

,042

.233

4,00

2.0

140.

7

Hua

të/Loan

s(12+

13+

14

+ 15

+ 16

+ 17

+ 18

+ 19

+ 20

)

Ak

sionedhe

instr

umen

te të

tje

rë të

kap

italit

/ Sh

ares

and

ot

her e

quity

(22+

23)

Derivatet

finan

ciar

e/

Fina

ncia

l de

rivatives

Lloga

ri të

Arkëtueshm

e/

Otheraccou

nts

receivab

le

Mjetejo

fi-na

ncia

re/

N

onfin

an-

cial

ass

ets

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Bank

a Q

ëndr

ore/

Centra

lBa

nk

Bank

at

para

de-

pozi

tues

e/

Dep

osit

mon

ey b

anks

Korp

orat

a të

tje

ra fi

nanc

-iare/Other

finan

cial

co

rpor

atio

ns

Qeveria

Qën

dror

e/

Centra

lGovernm

ent

Qeverialo

-ka

le /

Loca

l go

vernment

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blike/Public

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ciare/

Other

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sek

torë

të

tjer

ë re

zide

ntë/

Otherre

sident

sect

ors

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Rezide

ntë/

Resid

ents

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

2526

2014

/12

614,

230.

053

,447

.7_

6,01

1.6

8,27

0.3

1,26

3.2

777.

727

,328

.237

2,16

6.6

144,

964.

85,

858.

95,

020.

083

8.9

_7,

551.

936

,997

.020

15/1

261

3,28

3.4

68,1

77.5

_3,

700.

19,

537.

71,

099.

588

7.7

27,5

00.5

346,

210.

115

6,17

0.4

7,22

3.3

6,52

9.9

693.

4_

8,11

4.2

37,4

18.9

2016

/12

638,

296.

594

,431

.0_

2,56

1.2

8,68

7.6

947.

584

5.5

26,8

63.9

343,

483.

116

0,47

6.8

8,02

3.0

7,19

2.2

830.

8_

8,94

9.2

39,3

62.6

2016

/01

617,

754.

170

,731

.9_

9,10

8.8

8,43

4.0

1,11

1.8

880.

227

,497

.934

3,80

4.2

156,

185.

47,

211.

56,

506.

270

5.4

_8,

938.

837

,026

.402

620,

927.

872

,890

.1_

8,98

0.3

8,76

3.2

1,10

6.1

878.

527

,690

.234

4,48

6.5

156,

133.

07,

437.

16,

732.

370

4.8

_8,

655.

136

,689

.003

620,

861.

472

,809

.8_

6,25

1.9

9,04

0.4

1,11

1.3

872.

027

,510

.134

6,06

2.8

157,

203.

17,

243.

56,

544.

969

8.5

_8,

604.

036

,768

.004

620,

815.

172

,756

.1_

6,11

8.2

8,83

2.8

969.

986

6.1

27,4

90.3

346,

880.

715

6,90

1.2

7,70

2.3

7,00

4.3

698.

0_

9,18

2.7

36,8

52.2

0561

8,92

7.5

69,5

25.2

_3,

809.

98,

742.

596

8.2

884.

127

,005

.835

0,00

8.4

157,

983.

57,

506.

06,

808.

169

8.0

_8,

972.

636

,715

.206

627,

181.

677

,538

.3_

3,05

9.0

9,05

1.9

962.

387

9.9

26,3

50.7

350,

669.

915

8,66

9.8

8,01

2.9

7,30

6.9

706.

0_

8,77

4.0

37,0

40.9

0762

9,18

4.0

83,9

62.1

_1,

415.

09,

351.

295

5.0

873.

427

,102

.634

6,72

7.2

158,

797.

58,

096.

57,

391.

970

4.7

_9,

155.

837

,586

.408

627,

706.

080

,945

.4_

2,09

4.7

9,22

3.4

962.

887

0.0

27,0

46.3

346,

453.

816

0,10

9.6

8,12

9.2

7,42

3.0

706.

3_

8,86

9.4

37,8

17.0

0964

0,05

9.2

93,7

73.6

_2,

663.

69,

019.

196

2.5

862.

426

,871

.234

5,52

4.3

160,

382.

57,

918.

87,

212.

870

6.0

_8,

597.

137

,575

.710

634,

904.

186

,755

.7_

3,50

3.3

8,87

9.4

957.

885

5.0

26,9

98.1

346,

276.

916

0,67

8.0

7,82

8.4

6,99

6.1

832.

4_

9,03

0.5

37,3

58.2

1164

2,97

7.2

94,1

77.1

_1,

599.

78,

857.

095

1.5

852.

727

,027

.034

8,43

3.6

161,

078.

77,

852.

97,

021.

383

1.6

_8,

816.

737

,573

.512

638,

296.

594

,431

.0_

2,56

1.2

8,68

7.6

947.

584

5.5

26,8

63.9

343,

483.

116

0,47

6.8

8,02

3.0

7,19

2.2

830.

8_

8,94

9.2

39,3

62.6

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.



1-2.

B Bi

lan

ci s

ekto

ria

l i B

an

kave

pa

rad

epo

Zitu

ese/

det

yriM

etn

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

sec

tora

l Ba

lan

ce

shee

t o

F d

epo

sit

Mo

ney

Ba

nks

/ lia

Bilit

ies

1-2.

Bin

mill

ions

all

, end

of p

erio

d

Detyrimet

tota

le /

Tot

al

liabilities(2

+8+

17+

18+

26

+27

)

Dep

ozitatë

pë

rfshi

ra n

ë pa

ranë

e

gjerë/

Dep

os-

its in

clud

ed in

br

oad

mon

ey

(3+4

+5+6

+7)

Dep

ozitatë

pap

ërf-

shira

në

para

në e

gjerë/

Dep

ositsnot

incl

uded

in b

road

mon

ey(9

+10

+11

+ 12

+ 13

+ 14

+15

+16

)

Ko

rpor

ata

të

tjera

fina

nc-

iare/Other

finan

cial

co

rpor

atio

ns

Qeveria

loka

le/

Loca

lGov

-er

nmen

ts

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blike/Pub-

lic n

onfin

anci

al

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ciare/

Other

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sekto

rë

të tj

erë

rezi

dent

ë/

Otherre

si-de

nt se

ctors

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Bank

a Q

ëndr

ore/

Centra

lBa

nk

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Otherdep

osito

-ry

cor

pora

tions

Qeveria

Qën

dror

e/

Centra

lGovernm

ent

Korp

orat

a të

tje

ra fi

nanc

-iare/Other

finan

cial

co

rpor

atio

ns

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blike/Pub-

lic n

onfin

anci

al

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ciare/

Other

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sekto

rë

të tj

erë

rezi

dent

ë/

Otherre

si-de

nt s

ecto

rs

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2014

/12

1,35

4,70

8.0

973,

776.

88,

398.

52,

286.

618

,067

.010

5,80

4.8

839,

219.

997

,149

.323

,988

.81,

014.

813

,793

.74,

203.

464

.583

.17,

828.

646

,172

.620

15/1

21,

365,

627.

698

0,02

7.7

12,8

61.5

1,71

3.2

14,5

37.7

113,

245.

283

7,67

0.1

112,

215.

716

,693

.71,

892.

811

,914

.96,

749.

81,

136.

928

5.7

7,85

3.9

65,6

88.1

2016

/12

1,44

6,66

0.1

1,00

6,12

9.7

11,9

97.6

2,29

2.5

13,1

54.1

136,

883.

984

1,80

1.6

138,

410.

114

,902

.535

6.2

13,7

71.4

9,27

7.4

938.

933

8.3

8,10

6.7

90,7

18.7

2016

/01

1,38

0,26

0.4

979,

115.

811

,012

.81,

798.

712

,811

.110

9,06

3.5

844,

429.

812

1,66

1.9

15,6

97.9

127.

716

,774

.812

,253

.01,

042.

929

5.8

8,77

0.6

66,6

99.3

021,

373,

553.

997

6,42

3.3

11,2

79.2

1,78

2.1

13,6

60.8

108,

783.

984

0,91

7.4

119,

416.

315

,330

.31,

700.

113

,455

.311

,192

.71,

031.

928

9.7

8,42

0.1

67,9

96.2

031,

375,

983.

897

6,22

5.0

11,3

18.2

1,81

3.9

13,8

45.7

110,

299.

683

8,94

7.6

123,

535.

716

,627

.73,

791.

911

,436

.214

,448

.61,

041.

028

7.7

8,29

2.4

67,6

10.3

041,

375,

810.

797

1,41

0.4

10,6

06.9

1,86

7.4

13,5

99.2

110,

432.

683

4,90

4.4

118,

595.

116

,660

.032

2.0

10,4

21.2

13,6

74.0

1,05

3.1

282.

17,

911.

268

,271

.505

1,37

7,52

3.1

968,

894.

410

,436

.11,

920.

813

,703

.910

6,40

5.0

836,

428.

612

2,44

0.3

17,3

62.0

3,42

0.0

10,7

67.9

12,7

21.9

998.

428

2.7

8,47

6.3

68,4

11.2

061,

378,

413.

996

9,08

1.6

10,7

83.3

1,93

1.3

13,6

66.9

106,

709.

883

5,99

0.2

121,

441.

218

,622

.767

5.0

10,6

76.4

12,7

12.6

1,01

0.7

300.

57,

683.

769

,759

.707

1,38

0,50

6.1

971,

696.

210

,828

.32,

033.

013

,032

.611

0,38

2.5

835,

419.

910

8,58

5.4

16,1

50.3

483.

65,

979.

39,

614.

099

5.4

300.

96,

166.

068

,896

.008

1,41

5,99

9.8

985,

994.

710

,570

.42,

207.

114

,028

.111

9,61

8.6

839,

570.

511

9,42

0.4

14,5

86.8

1,54

3.0

9,32

7.4

9,79

7.7

1,00

3.6

298.

96,

226.

176

,637

.009

1,42

0,00

3.6

987,

156.

911

,292

.02,

116.

613

,944

.712

1,05

6.9

838,

746.

713

0,90

0.4

15,3

09.5

5,09

3.2

12,2

79.5

10,8

20.2

1,00

3.6

298.

66,

581.

579

,514

.510

1,42

2,89

1.4

983,

578.

311

,846

.92,

100.

014

,368

.712

1,31

0.7

833,

952.

113

6,98

4.6

14,6

62.0

2,87

4.5

12,8

30.6

11,4

10.0

998.

927

7.8

7,07

3.0

86,8

57.8

111,

436,

644.

198

8,61

9.1

12,1

00.6

2,34

4.4

14,9

43.5

124,

236.

983

4,99

3.8

137,

452.

114

,722

.11,

565.

112

,553

.811

,312

.11,

008.

530

5.2

6,89

5.2

89,0

90.1

121,

446,

660.

11,

006,

129.

711

,997

.62,

292.

513

,154

.113

6,88

3.9

841,

801.

613

8,41

0.1

14,9

02.5

356.

213

,771

.49,

277.

493

8.9

338.

38,

106.

790

,718

.7

Letra

tmevle

rëtë

nd

rysh

me

nga

aksio

-ne

t/ S

ecur

ities

oth

ers

than

sha

res

Kor

pora

ta

të tj

era

jofi-

nanc

iare

Sek

torë

të

tjer

ë re

zide

ntë

Hua

të/Loan

s(19+

20+

21

+ 22

+ 23

+ 24

+25

+26

)

Llog

ari t

ë pa

gues

hme/

Otheraccou

nts

paya

ble

Aksio

nedhein

stru-

men

te të

tjer

ë të

ka

pita

lit/ S

hare

s an

d ot

her e

quity

Jorezide

ntët/

Non

resid

ents

Bank

a Q

ëndr

ore/

Centra

lBan

k

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Otherdep

ository

corp

orat

ions

QeveriaQ

ën-

drore/

Centra

lGovernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a finan

ciare/

Otherfi

-na

ncia

l cor

pora

tions

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/

Othernon

finan

cial

corp

orat

ions

Sek

torë

të tj

erë

rezide

ntë/

Other

resid

ent s

ecto

rs

Derivatet

finan

ciar

e/

Fina

ncia

l de

rivatives

1718

1918

1920

2122

2324

2526

2728

2014

/12

__

_59

,855

.425

,672

.325

,549

.44,

114.

373

0.6

661.

9_

3,12

6.9

_10

6,27

3.4

117,

653.

220

15/1

24,

284.

910

8.8

4,17

6.1

41,2

48.7

21,5

89.7

12,9

87.7

4,09

6.5

750.

01,

797.

3_

27.5

_92

,758

.213

5,09

2.4

2016

/12

5,22

4.5

108.

65,

115.

959

,400

.823

,590

.429

,936

.33,

450.

563

5.6

1,76

0.8

_27

.1_

92,6

17.0

144,

877.

920

16/0

14,

294.

299

.74,

194.

443

,501

.121

,852

.612

,238

.76,

822.

375

7.9

1,80

1.8

_27

.7_

94,5

93.4

137,

094.

202

4,30

5.7

99.9

4,20

5.8

40,5

06.3

21,8

60.2

9,05

7.6

7,00

8.6

755.

81,

796.

4_

27.7

_95

,541

.913

7,36

0.5

034,

297.

110

9.0

4,18

8.1

38,0

01.6

21,2

47.5

8,62

5.2

5,52

2.3

782.

11,

810.

6_

13.9

_99

,780

.313

4,14

4.3

044,

290.

010

9.8

4,18

0.2

44,9

41.3

21,1

59.0

14,1

62.9

7,00

2.0

779.

71,

797.

60.

040

.2_

101,

757.

113

4,81

6.9

054,

327.

610

8.1

4,21

9.5

47,6

65.2

21,3

62.5

19,4

11.3

4,28

2.4

780.

01,

801.

4_

27.7

_96

,250

.313

7,94

5.2

064,

701.

610

8.8

4,59

2.8

51,0

35.5

20,6

87.9

23,1

24.9

4,66

1.8

742.

11,

791.

3_

27.5

_94

,752

.413

7,40

1.6

074,

672.

410

9.5

4,56

2.9

58,4

06.6

19,0

61.5

32,6

17.6

4,19

5.6

729.

51,

775.

2_

27.3

_97

,497

.613

9,64

7.8

084,

716.

010

9.9

4,60

6.0

65,9

05.3

23,1

15.7

36,2

05.8

4,70

9.0

736.

91,

110.

3_

27.6

_98

,711

.914

1,25

1.6

094,

701.

910

8.9

4,59

3.0

55,3

62.3

22,6

78.4

26,0

05.6

3,64

5.2

690.

41,

789.

6_

553.

1_

99,7

73.4

142,

108.

710

5,25

9.9

109.

65,

150.

357

,888

.222

,631

.229

,172

.63,

593.

568

6.7

1,77

6.8

_27

.4_

95,7

32.3

143,

448.

111

5,28

1.2

107.

85,

173.

463

,502

.323

,871

.933

,434

.63,

715.

368

3.5

1,76

9.7

0.0

27.2

_99

,169

.314

2,61

9.9

125,

224.

510

8.6

5,11

5.9

59,4

00.8

23,5

90.4

29,9

36.3

3,45

0.5

635.

61,

760.

8_

27.1

_92

,617

.014

4,87

7.9

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.



1-3

aG

reG

atët

Mo

net

arë

dh

e pë

rBër

ësit

e t

yre

Mo

net

ary

aG

Gre

Gat

es a

nd

th

eir

co

Mpo

nen

ts 1

-3

M3(2+7

)

M2(3+6

)

Dep

ozitatnëvalutë/

Dep

ositsin

foreign

curre

ncy

M1(4+5

)

Dep

ozitatm

eafatnëlekë/Timede

posits

in n

atio

nal c

urre

ncy

Parajaja

shtëkorpo

ratavedep

ozituese/

Currencyou

tside

dep

ositorycorpo

rations

Lloga

rirrjed

hësedhedep

ozitatp

aafatnëlekë/Current

acco

unts

and

non-

term

dep

osits

in n

atio

nal c

urre

ncy

12

34

56

7

Gjend

janëfund

tëperiudh

ës(n

ëmilion

ëLekë)/Stockate

ndofp

eriod(inm

illion

sALL)

2014

/12

1,19

5,08

6.3

722,

356.

735

3,32

1.7

217,

665.

613

5,65

6.1

369,

035.

047

2,72

9.6

2015

/12

1,21

6,17

5.3

722,

954.

138

4,10

6.9

230,

601.

515

3,50

5.5

338,

847.

249

3,22

1.2

2016

/12

1,26

3,45

3.8

736,

944.

143

5,43

2.3

249,

256.

518

6,17

5.9

301,

511.

752

6,50

9.7

2016

/01

1,20

9,73

8.4

711,

478.

737

4,87

6.5

225,

421.

814

9,45

4.7

336,

602.

249

8,25

9.7

021,

204,

233.

570

7,25

7.6

375,

147.

822

3,73

7.0

151,

410.

833

2,10

9.9

496,

975.

903

1,20

5,29

8.5

707,

669.

037

7,33

6.0

223,

466.

115

3,86

9.9

330,

333.

049

7,62

9.5

041,

200,

217.

670

8,15

7.1

382,

986.

922

4,48

1.7

158,

505.

232

5,17

0.1

492,

060.

505

1,19

9,94

6.8

710,

574.

038

5,03

5.3

226,

619.

515

8,41

5.8

325,

538.

748

9,37

2.9

061,

203,

622.

871

2,77

9.9

389,

630.

122

9,22

9.0

160,

401.

032

3,14

9.8

490,

842.

907

1,21

2,07

7.2

717,

659.

139

7,86

1.5

233,

909.

516

3,95

2.0

319,

797.

649

4,41

8.1

081,

229,

461.

871

3,31

6.4

402,

936.

723

6,13

7.4

166,

799.

331

0,37

9.7

516,

145.

509

1,23

1,35

7.1

716,

024.

540

5,88

6.5

236,

152.

016

9,73

4.5

310,

138.

051

5,33

2.6

101,

228,

605.

571

2,10

9.6

407,

921.

223

6,03

0.8

171,

890.

330

4,18

8.4

516,

495.

911

1,23

3,79

0.8

711,

789.

540

9,88

0.0

236,

821.

817

3,05

8.1

301,

909.

552

2,00

1.3

121,

263,

453.

873

6,94

4.1

435,

432.

324

9,25

6.5

186,

175.

930

1,51

1.7

526,

509.

7

N

dryshimivjetorn

ëpë

rqindje/

Annua

lpercentag

echan

ges

2014

/12

4.0

4.2

19.4

9.4

39.9

-7.1

3.7

2015

/12

1.8

0.1

8.7

5.9

13.2

-8.2

4.3

2016

/12

3.9

1.9

13.4

8.1

21.3

-11.

06.

720

16/0

11.

8-0

.48.

34.

813

.9-8

.55.

202

1.0

-1.5

7.3

3.0

14.4

-9.8

4.8

031.

2-1

.28.

43.

317

.0-1

0.2

4.8

040.

6-1

.39.

23.

318

.8-1

1.4

3.5

050.

1-1

.97.

31.

816

.3-1

1.0

3.2

060.

5-1

.77.

21.

217

.2-1

0.7

3.9

071.

1-1

.18.

11.

519

.0-1

0.5

4.4

082.

2-1

.29.

13.

318

.5-1

1.9

7.2

092.

7-0

.110

.24.

619

.2-1

1.1

6.9

102.

6-0

.211

.14.

920

.8-1

2.1

6.8

113.

00.

111

.65.

820

.7-1

2.2

7.2

123.

91.

913

.48.

121

.3-1

1.0

6.7

Burim

i :Ba

nka

e sh

qipë

risë.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.



1-4

kun

dër

part

itë

e a

Gre

Gat

ëve

Mo

net

arë

co

un

terp

art

s o

F M

on

eta

ry a

GG

reG

ates

1-4

M

jetetvalutoreneto/NetForeign

Assets

Mjetete

brend

shme/

Dom

esticassets(3+4

)Tëtjeraneto/

Otheritem

snet

Pretend

imetnda

jQeverisë

Qëndroreneto/

Netclaimson

Centra

lGovernm

ent

Pretend

imend

ajsektorëvetë

tjerë*

/Claimson

other

sectors*

1

2

3

4

5

G

jend

janëfund

tëperiudh

ës(m

ilion

ëLekë)/Stockate

ndofp

eriod(inm

illion

sALL)

2014

/12

524,

997.

094

8,44

2.2

386,

037.

356

2,40

4.9

42,3

53.5

2015

/12

614,

571.

790

2,96

8.4

354,

036.

854

8,93

1.6

18,1

91.3

2016

/12

696,

884.

690

5,53

5.7

356,

680.

454

8,85

5.3

22,8

66.1

2016

/01

623,

573.

189

8,28

6.0

352,

853.

454

5,43

2.6

21,9

84.9

0262

3,50

1.0

895,

631.

334

9,05

6.7

546,

574.

622

,743

.903

616,

710.

089

6,80

7.7

348,

459.

254

8,34

8.5

23,6

06.8

0461

1,20

3.5

899,

159.

035

0,52

0.6

548,

638.

426

,152

.405

619,

604.

789

3,17

4.7

340,

876.

155

2,29

8.5

22,8

94.0

0665

1,71

8.8

863,

175.

330

9,78

0.8

553,

394.

521

,874

.907

654,

640.

386

7,13

0.0

316,

378.

755

0,75

1.3

22,7

65.8

0868

3,23

7.6

869,

690.

631

8,09

2.9

551,

597.

725

,574

.609

686,

477.

987

2,26

8.7

321,

491.

855

0,77

6.9

24,8

03.4

1068

7,08

9.6

879,

734.

232

7,85

1.9

551,

882.

327

,494

.011

689,

712.

288

6,77

6.9

332,

288.

455

4,48

8.5

30,7

76.7

1269

6,88

4.6

905,

535.

735

6,68

0.4

548,

855.

322

,866

.1

Ndryshimivjetorn

ëpë

rqindje/

Annua

lpercentag

echan

ges

Mjetetvalutoreneto/Netfo

reignassets

Mjetete

brend

shme/

Dom

esticassets(3+4

)Pretend

imetnda

jqeverisë

qendroreneto/Netclaimson

Centra

lGovernm

ent

Pretend

imend

ajsektorëvetë

tjerë*

/Claimson

othersectors*

1

2

3

4

2014

/12

9.6

3.8

5.8

2.5

2015

/12

17.1

-4.8

-8.3

-2.4

2016

/12

13.4

0.3

0.7

0.0

2016

/01

14.7

-4.4

-6.9

-2.6

0213

.8-5

.1-9

.3-2

.203

9.4

-4.2

-7.4

-2.0

049.

6-4

.4-8

.1-1

.805

11.2

-6.0

-12.

3-1

.706

17.0

-8.5

-20.

3-0

.207

10.4

-4.4

-10.

5-0

.508

12.7

-3.6

-9.1

-0.1

0912

.8-3

.0-8

.30.

410

11.7

-2.1

-5.9

0.3

119.

7-0

.3-1

.70.

612

13.4

0.3

0.7

0.0

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *p

ërfsh

in k

redi

në p

ër e

kono

min

ë dh

e pr

eten

dim

e të

tjer

a nd

aj s

ekto

rëve

mba

jtës

së p

aras

ë së

gje

rë.

sou

rce:

Ban

k of

Alb

ania

. *

incl

ude

cred

it to

eco

nom

y an

d ot

her c

laim

s on

bro

ad m

oney

hol

ding

sec

tors

.



1-5

llo

Ga

ritë

rrj

edh

ëse

dh

e d

epo

Zita

t pa

aFa

t n

ë le

kë s

ipa

s se

kto

rit*

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

ele

k d

eno

Min

ated

cu

rren

t a

cc

ou

nt

an

d s

iGh

t d

epo

sits

By

sec

tor*

1-5

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Llog

ari r

rjedh

ëse

dhe

depo

zita

pa

afat/Currentaccou

ntand

sightdep

osits

(2+3

+4+5

+6)

Qeverialo

kale/Loca

lgo

vernment

Korp

orat

at jo

finan

ciar

e pu

blik

e/

Publicnon

finan

cialcorpo

rations

Korpo

ratatë

tjerafinan

ciare/

Other

finan

cial

cor

pora

tions

Korpo

ratatë

tjerajofinan

ciare/

Other

nonf

inan

cial

cor

pora

tions

Sekto

rëtë

tjerërezide

ntë/

Otherre

sident

sect

ors

12

3

4

5

6

2014

/12

135,

656.

12,

047.

59,

799.

51,

919.

838

,198

.683

,690

.620

15/1

215

3,50

5.5

1,47

3.8

8,32

9.0

1,97

9.5

39,8

48.3

101,

874.

920

16/1

218

6,17

5.9

1,90

7.5

6,78

6.0

2,07

1.0

46,0

51.0

129,

360.

420

16/0

114

9,45

4.7

1,53

0.5

7,55

2.4

2,03

4.3

34,5

55.7

103,

781.

802

151,

410.

81,

488.

68,

373.

12,

033.

133

,891

.310

5,62

4.7

0315

3,86

9.9

1,55

6.4

8,30

2.2

3,00

0.5

34,2

89.6

106,

721.

104

158,

505.

21,

585.

98,

710.

41,

817.

136

,377

.211

0,01

4.7

0515

8,41

5.8

1,61

5.6

8,70

1.6

1,87

0.6

34,8

95.9

111,

332.

106

160,

401.

01,

580.

18,

283.

41,

892.

134

,391

.111

4,25

4.4

0716

3,95

2.0

1,65

2.2

8,02

1.3

1,84

3.9

35,8

42.6

116,

592.

008

166,

799.

31,

781.

88,

327.

81,

878.

238

,095

.711

6,71

5.8

0916

9,73

4.5

1,71

7.3

7,89

1.1

1,83

0.7

39,0

01.9

119,

293.

410

171,

890.

31,

749.

27,

792.

71,

723.

139

,862

.012

0,76

3.3

1117

3,05

8.1

1,98

9.4

8,42

9.5

2,11

5.4

38,9

22.2

121,

601.

812

186,

175.

91,

907.

56,

786.

02,

071.

046

,051

.012

9,36

0.4

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

për

fshih

en v

etëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*

Dep

osits

incl

uded

in b

road

mon

ey.

1-6

dep

oZi

tat

Me

aFa

t n

ë le

kë s

ipa

s se

kto

rit*

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

ele

k d

eno

Min

ated

tiM

e d

epo

sits

By

sec

tor

* 1-

6in

mill

ions

all

, end

of p

erio

d

Dep

ozitatm

eafat/Timede

posits(2+

3+4+5

+6)

Qeverialo

kale/Loca

lgovernm

ent

Korporatatjo

finan

ciarepu

blike/

Pub

lic

nonf

inan

cial

cor

pora

tions

Korpo

ratatë

tjerafinan

ciare/

Other

finan

cial

cor

pora

tions

Ko

rporatatëtjerajofinan

ciare/

Other

nonf

inan

cial

cor

pora

tions

Se

ktorëtë

tjerërezide

ntë/

Other

resid

ent s

ecto

rs

12

3

4

5

6

2014

/12

369,

035.

07.

81,

167.

91,

730.

111

,772

.035

4,35

7.3

2015

/12

338,

847.

229

.979

3.0

5,57

5.9

8,72

3.4

323,

725.

020

16/1

230

1,51

1.7

18.9

976.

87,

553.

46,

502.

228

6,46

0.4

2016

/01

336,

602.

219

.382

9.1

4,91

3.2

10,0

60.2

320,

780.

502

332,

109.

919

.489

0.2

3,81

0.2

9,81

2.2

317,

577.

903

330,

333.

019

.773

5.3

3,97

7.7

10,4

97.8

315,

102.

504

325,

170.

114

.876

6.0

3,54

1.0

8,24

6.1

312,

602.

305

325,

538.

719

.886

8.3

3,63

9.3

9,17

7.2

311,

834.

106

323,

149.

833

.897

3.2

4,50

9.7

7,57

6.1

310,

057.

107

319,

797.

633

.889

2.8

5,69

6.8

6,93

2.1

306,

242.

208

310,

379.

733

.991

7.8

4,54

3.8

7,03

6.4

297,

847.

809

310,

138.

033

.91,

014.

05,

817.

47,

417.

729

5,85

5.1

1030

4,18

8.4

33.9

1,14

0.9

7,20

6.6

5,78

1.2

290,

025.

911

301,

909.

518

.91,

046.

06,

575.

65,

571.

428

8,69

7.6

1230

1,51

1.7

18.9

976.

87,

553.

46,

502.

228

6,46

0.4

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

për

fshih

en v

etëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*

Dep

osits

incl

uded

in b

road

mon

ey.



1-7

llo

Ga

ri r

rjed

hës

e d

he

dep

oZi

ta p

a a

Fat

në

valu

të s

ipa

s se

kto

rit*

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

Fore

iGn

cu

rren

cy

den

oM

inat

ed c

urr

ent

ac

co

un

t a

nd

siG

ht

dep

osi

ts B

y se

cto

r* 1

-7 in

mill

ions

all

, end

of p

erio

d

Llog

ari r

rjedh

ëse

dhe

depo

zita

pa

afat/Currentaccou

ntand

sight

depo

sits(2+3

+4+5

+6)

Qeverialo

kale/Loca

lgo

vernment

Korp

orat

at jo

finan

ciar

e pu

blik

e/

Publicnon

finan

cialcorpo

rations

Korpo

ratatë

tjerafinan

ciare/

Otherfina

ncial

corp

orat

ions

Korpo

ratatë

tjerajofinan

ciare/

Othernon

finan

-ci

al c

orpo

ratio

nsSe

ktorëtë

tjerërezide

ntë/

Otherre

sidentsectors

12

3

4

5

6

2014

/12

147,

856.

923

1.3

4,10

4.4

1,73

3.2

44,8

06.0

96,9

82.0

2015

/12

193,

918.

320

9.5

3,44

4.2

2,79

7.1

52,9

76.4

134,

491.

120

16/1

225

0,12

0.5

366.

12,

999.

41,

815.

473

,325

.017

1,61

4.8

2016

/01

195,

881.

024

9.0

2,43

6.5

1,47

7.2

51,8

30.9

139,

887.

502

197,

702.

227

4.1

2,45

1.5

1,88

8.9

52,0

38.6

141,

049.

003

200,

807.

923

7.8

2,82

6.6

2,13

3.7

52,4

26.5

143,

183.

304

199,

711.

326

6.7

2,21

4.5

1,82

3.6

53,9

05.8

141,

500.

805

198,

238.

028

5.5

2,20

0.8

1,53

9.5

50,9

34.1

143,

278.

106

204,

055.

031

7.5

2,48

9.2

1,64

8.4

53,4

60.3

146,

139.

707

211,

688.

234

6.9

2,17

1.4

1,80

7.9

56,4

54.6

150,

907.

408

231,

091.

639

1.4

3,01

1.9

2,10

1.5

63,3

14.3

162,

272.

509

231,

321.

036

5.4

3,16

9.1

1,84

7.9

63,2

97.4

162,

641.

310

234,

712.

731

6.8

3,17

7.1

1,97

6.1

64,9

79.3

164,

263.

411

242,

544.

433

6.2

3,21

0.1

2,17

7.6

68,7

04.0

168,

116.

512

250,

120.

536

6.1

2,99

9.4

1,81

5.4

73,3

25.0

171,

614.

8

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

për

fshih

en v

etëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*

Dep

osits

incl

uded

in b

road

mon

ey.

1-8

dep

oZi

tat

në

valu

të s

ipa

s se

kto

rit*

në

Mili

on

ë le

kë, F

un

d p

eriu

dh

eFo

reiG

n c

urr

enc

y d

eno

Min

ated

dep

osi

ts B

y se

cto

r* 1

-8in

mill

ions

all

, end

of p

erio

d

Dep

ozitatm

eafat/Timede

posits

(2+3

+4+5

+6)

Qeverialo

kale/Loca

lgovernm

ent

Korporatatjo

finan

ciarepu

blike/

Pub

lic

nonf

inan

cial

cor

pora

tions

Korpo

ratatë

tjerafinan

ciare/

Other

finan

cial

cor

pora

tions

Ko

rporatatëtjerajofinan

ciare/

Other

nonf

inan

cial

cor

pora

tions

Se

ktorëtë

tjerërezide

ntë/

Other

resid

ent s

ecto

rs

12

3

4

5

6

2014

/12

324,

872.

7_

2,99

5.2

3,13

9.7

11,0

28.2

307,

709.

620

15/1

229

9,30

2.9

_1,

971.

54,

260.

211

,697

.228

1,37

4.0

2016

/12

276,

389.

2_

2,39

1.9

3,69

8.7

11,0

05.7

259,

292.

920

16/0

130

2,37

8.7

_1,

993.

13,

986.

312

,616

.728

3,78

2.5

0229

9,27

3.8

_1,

945.

93,

816.

813

,041

.828

0,46

9.2

0329

6,82

1.6

_1,

981.

63,

708.

613

,085

.827

8,04

5.7

0429

2,34

9.2

_1,

908.

33,

607.

011

,903

.527

4,93

0.5

0529

1,13

4.9

_1,

933.

23,

707.

911

,397

.827

4,09

6.1

0628

6,78

7.9

_1,

921.

13,

770.

011

,282

.526

9,81

4.4

0728

2,72

9.9

_1,

947.

23,

724.

811

,153

.326

5,90

4.7

0828

5,05

3.8

_1,

770.

65,

151.

511

,172

.226

6,95

9.6

0928

4,01

1.5

_1,

870.

55,

210.

911

,339

.926

5,59

0.2

1028

1,78

3.2

_2,

258.

05,

263.

410

,688

.226

3,57

3.7

1127

9,45

7.0

_2,

257.

94,

949.

211

,039

.226

1,21

0.6

1227

6,38

9.2

_2,

391.

93,

698.

711

,005

.725

9,29

2.9

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

për

fshih

en v

etëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*

Dep

osits

incl

uded

in b

road

mon

ey.



1-9.

a h

uat

ë e

korp

ora

tave

joFi

na

nc

iare

sip

as

akt

ivit

etit

eko

no

Mik

(nve

- re

v.1)

*n

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

loa

ns

oF

no

n-F

ina

nc

ial

co

rpo

rati

on

s By

ec

on

oM

ic a

cti

vity

(n

ac

e - r

ev.1

) * 1

-9.a

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Totaliih

uavepërkor

-po

rata

t jof

inan

ciar

e /

To

tal l

oans

to n

on-fi

-na

ncia

l cor

pora

tions

(2+3+

4+5+

6+

7+ 8

+ 9+

10+

11+

12

+ 13

+ 14

+ 15

+ 16

+17

)

Bujq

ësia

, gj

uetia

dhe

silvikultura/

Agriculture,

hunt

ing

and

fore

stry

Peshkimi

/ Fi

shin

g

Indu

stria

nxje

rrëse

/Mining

and

quar

ryin

g

Indu

stria

përp

unue

se

/Man

u-fa

ctur

ing

Prod

himi,

shpë

rnda

rja

e en

ergj

isë

elek

trike

, e

gazi

t dhe

e u

jit

/ El

ectri

city

, ga

san

dwater

supp

ly

Ndë

rtim

i /

Con

struc

-tio

n

Treg

tia, r

ipar

imi i

au

tomjetevedhe

artikujveshtëp

iakë

/ Tr

ade,

repa

ir ofm

otorvehicles

and

pers

onal

and

ho

useh

old

good

s

Hoteletdhe

resto

rant

et /

Hotelsan

dre

staur

ants

Tran

spor

ti,

mag

azin

imi

dhe

tele

ko-

mun

ikac

ioni

/

Tran

spor

t, sto

rage

and

te

leco

mm

uni-

catio

ns

Ndë

rmje

të-

sim m

on-

etar

dhe

fin

anci

ar /

Fi

nanc

ial

inte

rmed

i-at

ion

Pasuritëe

pa-

tund

shm

e,

dhën

ia m

e qi

ra, e

tj. /

Realesta

te,

rent

ing,

et

c.

Adminis-

trim

i pub

lik

/Public

adm

inist

ra-

tion

Arsim

i/

Educ

a-tio

n

Shën

deti

dhe

veprimtaritë

soci

ale

/Hea

lth

and

soci

al

work

Shër

bim

e kolektive,

soci

ale

dhe

individu

ale/

Othercom

mu-

nity

, soc

ial a

nd

person

alservice

activities

Të tj

era

/

Other

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

15/1

237

3,71

0.6

5,83

5.2

531.

39,

892.

454

,887

.549

,953

.049

,433

.113

0,27

1.2

12,7

29.7

10,8

89.0

4,31

5.0

4,36

9.9

586.

65,

449.

63,

401.

620

,840

.310

,325

.320

16/0

337

3,57

2.9

5,12

7.0

530.

910

,106

.155

,232

.749

,424

.950

,164

.612

8,85

5.2

13,1

53.6

10,9

16.4

4,25

2.9

4,34

1.0

729.

85,

374.

03,

603.

321

,238

.110

,522

.304

374,

370.

95,

091.

053

9.3

10,2

94.7

55,3

64.1

49,6

06.4

49,8

51.7

129,

012.

413

,136

.710

,845

.74,

368.

74,

301.

772

8.9

5,34

2.0

3,67

5.1

21,5

15.3

10,6

97.2

0537

7,01

4.2

5,10

1.3

537.

59,

301.

654

,178

.250

,212

.250

,082

.313

2,36

4.7

13,1

88.9

11,3

29.6

4,27

3.9

4,39

9.7

921.

65,

899.

43,

418.

720

,661

.211

,143

.406

377,

020.

65,

295.

053

7.8

9,18

9.4

51,9

16.3

50,1

92.3

49,3

68.8

135,

161.

613

,093

.411

,315

.74,

310.

64,

427.

591

9.3

6,08

3.8

3,49

4.4

20,7

10.1

11,0

04.6

0737

3,82

9.9

5,00

7.9

551.

49,

112.

251

,181

.152

,043

.148

,837

.813

3,28

3.9

13,0

15.1

11,1

79.1

3,82

0.7

4,34

4.3

845.

26,

072.

53,

441.

421

,343

.69,

750.

508

373,

500.

05,

246.

352

8.6

9,76

3.9

51,8

92.6

50,2

64.9

48,6

52.1

131,

530.

313

,066

.611

,082

.02,

787.

36,

549.

295

1.1

6,11

8.9

3,48

5.2

21,5

16.7

10,0

64.5

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

të

dhën

at e

hua

ve p

ërfsh

ijnë

inte

resa

t e p

ërllo

garit

ur.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia*

Dat

a on

loan

s in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.

1-9.

B h

uat

ë e

korp

ora

tave

joFi

na

nc

iare

sip

as

akt

ivit

etit

eko

no

Mik

(nve

- r

ev.2

) *n

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

loa

ns

oF

no

n-F

ina

nc

ial

co

rpo

rati

on

s By

ec

on

oM

ic a

cti

vity

(na

ce

- rev

.2) *

1-9

.B in

mill

ions

all

, end

of p

erio

d

Totaliih

uavepërkorpo

ratat

jofin

anci

are

/ To

tal l

oans

to

non-

finan

cial

cor

pora

tions

(2+3+

4+5+

6+7+

8+

9+ 1

0+ 1

1+ 1

2+ 1

3+ 1

4+

15+

16+

17+

18+

19+

20+21

+22

)

Bujqësia,P

yjet,

Peshkimi/

Ag-

ricul

ture

, for

estry

an

d fis

hing

Indu

strianxjer

-rëse/M

ining

and

quar

ryin

g

Indu

stria

përp

unue

se /

Man

ufac

turing

Ener

gjia

ele

ktrik

e,

furn

izim

i me

gaz,

avulld

heajërikon

di-

cion

uar/

Elec

trici

ty,

gas,

ste

am a

nd a

ir co

nditi

onin

g su

pply

Furn

izim

i me

ujë,

aktivitetetë

trajtim

itdh

em

enax

him

it të

mbe

turi-

nave,m

betjeve/W

ater

supp

ly;sew

erag

e,

wastem

anag

ementa

nd

remed

iationac

tivities

Ndë

rtim

i /

Con

struction

Tre

gtia

me

shum

icë

dhe

mepa

kicë;R

iparimii

automjetevedhem

o-toçikle

tave/W

holesale

and

reta

il tra

de; r

epai

r ofm

otorvehiclesan

dm

otor

cycl

es

Tran

spor

ti dh

e m

agaz

inim

i/Tr

ansp

orta

tion

and

stora

ge

Akom

odimid

he

shër

bim

i ush

qi-

mor/A

ccom

mo-

datio

n an

d fo

od

serviceac

tivities

Informac

ionidhe

kom

unik

acio

ni/

Informationan

dco

mm

unic

atio

n

12

34

56

78

910

1120

16/1

237

0,34

6.9

5,19

2.1

7,20

1.7

59,6

25.0

48,9

50.3

179.

146

,975

.412

5,80

6.3

6,99

9.8

13,6

88.1

4,52

3.6

2016

/09*

*37

2,39

5.5

4,92

3.6

6,73

0.3

63,6

04.5

49,8

43.5

187.

448

,404

.312

2,67

4.2

6,93

0.2

13,9

28.1

4,49

5.1

2016

/10

373,

274.

95,

424.

06,

651.

763

,176

.349

,531

.118

5.7

48,7

65.9

123,

535.

56,

974.

713

,847

.14,

151.

720

16/1

137

5,46

0.6

5,33

6.2

7,34

2.3

61,4

99.5

49,7

00.6

182.

548

,280

.012

6,82

5.4

7,05

1.1

13,7

08.3

3,98

5.5

2016

/12

370,

346.

95,

192.

17,

201.

759

,625

.048

,950

.317

9.1

46,9

75.4

125,

806.

36,

999.

813

,688

.14,

523.

6

Ak

tivitetefina

nciare

dhe

të s

igur

imit/

Fina

ncia

l and

insu

r-an

ceactivities

Aktivitetetë

pa

surivetë

paluajtëshme/

Rea

lestateactivities

Aktiviteteprofesio

-na

le, s

hken

core

dh

e te

knik

e/Professio

nal,scien-

tific

and

tech

nica

l ac

tivities

Shër

bim

e ad

ministrativedh

em

bësh

tetë

se/

Administrativean

dsupp

ortservice

activities

Administrim

ipu

blik

dhe

mbr

ojtja

; Si

gurim

i soc

ial i

de

tyrueshëm/P

ublic

adm

inist

ratio

n an

d de

fenc

e; c

ompu

lsory

so

cial

sec

urity

Arsim

i/Ed

ucation

Shën

detë

sia d

he

aktivitetetë

punës

sociale/

Hum

an

heal

th a

nd s

ocia

l workac

tivities

Arte,a

rgëtimdhe

çlod

hje/

Arts,

ente

rtain

men

t and

re

crea

tion

Aktivitetetë

tjera

shërbimi/Other

serviceac

tivities

Aktivitetetë

familjevesi

punëdh

ënës;A

ktivitetetë

prod

himittëm

allra

veeshër-

bimevetëfa

miljevepë

rpërd.

evet/Ac

tivitiesofh

ouseho

lds

as e

mpl

oyer

s; u

ndiff

eren

tiate

d go

ods-an

dservices-produ

cing

ac

tivitiesofH

hforo

wnuse

Aktivitetetë

orga

niza

tavedhe

orga

nizm

avend

ër-

kombë

tare/A

ctivities

of e

xtra

terri

toria

l or

gani

satio

ns a

nd

bodi

es

12

1314

1516

1718

1920

2122

2016

/12

1,66

1.2

4,91

9.9

879.

844

4.8

1,62

2.4

5,58

2.7

2,84

4.6

5,17

0.5

24,2

75.7

3,66

5.7

138.

520

16/0

9**

1,70

6.2

5,80

8.7

1,08

0.6

459.

072

1.6

5,94

0.4

2,81

4.9

4,87

7.1

23,3

41.3

3,78

2.6

142.

020

16/1

01,

610.

55,

857.

01,

075.

043

4.6

914.

55,

810.

62,

805.

14,

758.

123

,851

.33,

773.

514

1.2

2016

/11

1,53

5.6

4,78

6.1

1,09

9.5

452.

01,

394.

65,

826.

52,

827.

35,

289.

624

,583

.93,

614.

613

9.6

2016

/12

1,66

1.2

4,91

9.9

879.

844

4.8

1,62

2.4

5,58

2.7

2,84

4.6

5,17

0.5

24,2

75.7

3,66

5.7

138.

5

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

të

dhën

at e

hua

ve p

ërfsh

ijnë

inte

resa

t e p

ërllo

garit

ur.

** t

ë dh

ënat

fillo

jnë

nga

mua

ji sh

tato

r 201

6.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia*

Dat

a on

loan

s in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.

**th

e da

ta s

tart

from

sep

tem

ber 2

016.



1-10

a h

uat

ë e

korp

ora

tave

joFi

na

nc

iare

pri

vate

sip

as

qël

liMit

të

përd

ori

Mit

d

he

Mo

ned

hës

*n

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

priv

ate

no

n-F

ina

nc

ial

co

rpo

rati

on

s lo

an

s By

pu

rpo

se a

nd

c

urr

enc

y* 1

-10a

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Hua

tëpërkorpo

ratat

jofinan

ciareprivate/

Private

non-

finan

cial

cor

pora

tions

loan

s(2+9+

16+

23)

Nëlekë/InALL(3

+4+

5+

6+7+8)

Ovërdraft/Overdraft

Kapitalq

arkullues/W

ork-

ing

capi

tal

Hua

përçeljebiznesi/

Lo

ans

for s

tarti

ng u

p a

busin

ess

Blerjepajisjesh/Mac

hiner-

ies

and

appl

ianc

es

Pasuritëpalua

jtshm

e/

Realesta

teHua

përin

vestimenëin

strum

en-

tafina

nciare/Loan

sforinvest-

men

ts in

fina

ncia

l ins

trum

ents

12

34

56

78

2015

/12

346,

210.

112

2,16

6.0

33,1

75.9

29,9

80.8

2,26

4.1

27,0

67.2

29,5

38.4

139.

720

16/1

234

3,48

3.0

131,

743.

535

,650

.430

,592

.03,

730.

432

,431

.829

,220

.011

9.1

2016

/01

343,

804.

212

0,62

8.4

30,7

58.5

31,3

08.0

2,28

9.6

26,7

69.6

29,3

69.2

133.

502

344,

486.

512

0,81

1.8

32,8

43.3

29,4

06.3

2,37

2.3

26,6

99.1

29,4

68.8

22.1

0334

6,06

2.8

123,

338.

132

,069

.132

,104

.02,

486.

126

,874

.429

,675

.012

9.6

0434

6,88

0.7

125,

292.

734

,944

.430

,144

.12,

782.

426

,965

.830

,328

.512

7.6

0535

0,00

8.4

126,

136.

633

,165

.932

,413

.63,

007.

627

,200

.130

,223

.912

5.6

0635

0,66

9.9

126,

617.

033

,551

.532

,283

.83,

262.

627

,237

.530

,146

.113

5.4

0734

6,72

7.3

125,

907.

335

,700

.130

,529

.33,

343.

827

,044

.229

,168

.412

1.5

0834

6,45

3.8

126,

462.

233

,582

.432

,238

.23,

462.

727

,125

.429

,924

.612

8.9

0934

5,52

4.2

128,

596.

034

,922

.032

,370

.74,

163.

328

,158

.728

,860

.612

0.6

1034

6,27

6.9

128,

864.

935

,290

.832

,051

.53,

505.

828

,668

.729

,228

.012

0.1

1134

8,43

3.6

131,

471.

935

,494

.330

,808

.53,

640.

931

,844

.429

,670

.113

.612

343,

483.

013

1,74

3.5

35,6

50.4

30,5

92.0

3,73

0.4

32,4

31.8

29,2

20.0

119.

1

Nëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

(10+

11+

12+

13+

14+

15)


Kapitalq

arkullues/W

orking

ca

pita

lHua

përçeljebiznesi/

Loan

sfo

r sta

rting

up

a bu

sines

sBlerjepajisjesh/Mac

hinerie

san

d ap

plia

nces

Pa

suritëpalua

jtshm

e/Real

esta

teHua

përin

vestimenëin

strum

entafina

nciare/

Loan

sforinvestmentsinfina

ncialinstruments

910

1112

1314

1520

15/1

238

,407

.919

,760

.07,

359.

71,

171.

37,

135.

92,

981.

1_

2016

/12

32,7

38.4

16,5

42.3

6,19

6.1

597.

76,

846.

02,

556.

2_

2016

/01

35,2

65.3

16,6

73.1

8,32

8.3

636.

26,

637.

32,

990.

4_

0235

,317

.418

,049

.87,

405.

762

7.0

6,31

4.6

2,92

0.4

_03

34,3

18.0

17,0

48.9

7,81

6.4

595.

06,

071.

72,

786.

0_

0433

,535

.116

,959

.87,

228.

458

6.5

6,33

0.0

2,43

0.4

_05

32,2

86.1

14,9

65.4

7,74

0.2

705.

16,

431.

82,

443.

7_

0633

,767

.816

,270

.17,

659.

965

3.7

6,70

9.4

2,47

4.7

_07

33,2

32.4

16,2

91.9

7,29

2.5

641.

46,

607.

82,

398.

8_

0833

,416

.215

,973

.87,

712.

763

1.2

6,69

5.1

2,40

3.5

_09

31,3

19.0

14,1

76.8

7,70

9.2

624.

96,

634.

62,

173.

5_

1032

,100

.914

,486

.28,

150.

862

4.8

6,68

5.3

2,15

3.8

_11

34,5

31.0

17,8

19.1

7,04

9.2

626.

36,

822.

32,

214.

1_

1232

,738

.416

,542

.36,

196.

159

7.7

6,84

6.0

2,55

6.2

_

Nëeuro/InEUR(17+

18

+19

+20

+21

+22

)Hua

nëmon

edha

tëtjera/Inother

curre

ncie

sOvërdraft/

Overdraft

Kapitalq

arkullues/W

ork-

ing

capi

tal

Hua

përçeljebiznesi/

Loan

sfo

r sta

rting

up

a bu

sines


hiner-

ies

and

appl

ianc

es

Pasuritëpalua

jtshm

e/

Realesta

teHua

përin

vestimenëin

strum

entafina

nciare/Loa

ns

forinvestmentsinfina

ncialinstruments

1617

1819

2021

2223

2015

/12

185,

611.

043

,026

.925

,260

.313

0.8

61,0

81.4

56,1

11.7

_25

.220

16/1

217

8,98

0.3

40,6

40.9

24,7

32.7

475.

260

,186

.152

,945

.6_

20.8

2016

/01

187,

886.

042

,189

.128

,078

.213

1.2

60,2

42.5

57,2

45.1

_24

.502

188,

332.

843

,568

.325

,817

.413

0.2

60,1

61.3

58,6

55.5

_24

.403

188,

382.

541

,330

.128

,663

.513

0.3

61,1

74.0

57,0

84.6

_24

.104

188,

029.

244

,512

.425

,978

.215

9.9

61,8

63.5

55,5

15.2

_23

.705

191,

562.

544

,440

.027

,409

.119

7.7

62,8

71.4

56,6

44.3

_23

.206

190,

262.

144

,698

.327

,089

.825

0.5

62,0

98.8

56,1

10.3

14.4

23.0

0718

7,56

5.0

46,0

19.5

24,5

00.9

250.

460

,830

.855

,963

.5_

22.5

0818

6,55

3.3

43,0

18.2

26,8

80.1

258.

561

,609

.754

,786

.8_

22.1

0918

5,58

7.4

43,8

15.9

26,2

05.9

3,18

2.7

62,2

75.0

50,0

39.2

68.8

21.9

1018

5,28

9.6

43,2

20.9

25,8

20.2

341.

661

,685

.554

,153

.068

.421

.511

182,

409.

541

,735

.825

,636

.441

5.7

61,9

65.8

52,6

55.9

_21

.212

178,

980.

340

,640

.924

,732

.747

5.2

60,1

86.1

52,9

45.6

_20

.8

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

të d

hëna

t e h

uave

për

fshijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*D

ata

on lo

ans

incl

ude

accr

ued

inte

rests

.



1-10

B h

uat

ë e

korp

ora

tave

joFi

na

nc

iare

pu

Blik

e si

pas

qël

liMit

të

përd

ori

Mit

dh

e M

on

edh

ës*

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

puBl

ic n

on

-Fin

an

cia

l c

orp

ora

tio

ns

loa

ns

By p

urp

ose

an

d c

urr

enc

y* 1

-10B

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Hua

tëpërkorpo

ratatjofinan

cia-

repub

like/

Pub

licnon

-fina

ncial

corporationslo

ans(2+9+

15

+21

)Nëlekë/InALL(3

+4+

5+

6+7+8)


Kapitalq

arkullues/W

orking

cap

ital

Blerjepajisjesh/Mac

hinerie

san

dap

pliancesPa

suritëpalua

jtshm

e/Realesta

teHua

tëtjera/Otherlo

ans

12

34

67

820

15/1

227

,500

.522

,406

.921

,028

.111

.01,

313.

554

.30.

020

16/1

226

,863

.923

,993

.921

,895

.928

6.4

1,10

7.5

704.

00.

020

16/0

127

,497

.922

,336

.320

,694

.829

2.9

1,29

4.3

54.3

0.0

0227

,690

.222

,547

.620

,921

.329

3.8

1,27

8.2

54.3

0.0

0327

,510

.122

,989

.121

,383

.229

0.2

1,26

1.5

54.3

0.0

0427

,490

.322

,639

.821

,332

.010

.61,

242.

954

.30.

005

27,0

05.7

22,7

65.5

21,1

92.0

292.

11,

227.

154

.30.

006

26,3

50.7

22,8

44.4

21,1

68.1

288.

41,

210.

217

7.6

0.0

0727

,102

.622

,940

.021

,166

.028

9.7

1,19

1.7

292.

70.

008

27,0

46.3

23,0

58.4

21,0

94.3

290.

41,

175.

749

7.9

0.0

0926

,871

.223

,356

.921

,254

.128

7.5

1,15

8.8

656.

40.

010

26,9

98.1

23,6

30.7

21,4

96.8

288.

71,

140.

270

5.0

0.0

1127

,027

.023

,545

.821

,428

.228

9.4

1,12

3.8

704.

30.

012

26,8

63.9

23,9

93.9

21,8

95.9

286.

41,

107.

570

4.0

0.0

Nëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

(9+

10+11

+12

+13

+14

)Ovërdraft/Overdraft

Kapitalq

arkullues/W

orking

cap

ital

Blerjepajisjesh/Mac

hinerie

san

dap

pliances

Pasuritëpalua

jtshm

e/Realesta

teHua

tëtjera/Otherlo

ans

910

1112

1314

2015

/12

0.1

0.1

__

_0.

020

16/1

20.

10.

1_

__

0.0

2016

/01

0.1

0.1

__

_0.

002

0.1

0.1

__

_0.

003

0.1

0.1

0.0

__

0.0

040.

10.

1_

__

0.0

050.

10.

1_

_0.

00.

006

0.1

0.1

__

_0.

007

0.1

0.1

__

_0.

008

0.1

0.1

__

_0.

009

0.1

0.1

__

_0.

010

0.1

0.1

__

_0.

011

0.1

0.1

__

_0.

012

0.1

0.1

__

_0.

0

Nëeuro/InEUR(16+

17

+18

+19

+20

)Ovërdraft/Overdraft

Kapitalq

arkullues/W

orking

cap

ital

Blerjepajisjesh/Mac

hinerie

san

dap

pliancesPa

suritëpalua

jtshm

e/Realesta

teHua

tëtjera/

Otherlo

ans

Hua

nëmon

edha

tëtjera/Inothercurrencies

1516

1718

1920

2120

15/1

2 5

,093

.5

5,0

93.5

_

_

_

0

.0

0.0

20

16/1

2 2

,869

.9

2,8

69.9

_

_

_

0

.0

0.0

20

16/0

1 5

,161

.5

5,1

61.5

_

_

_

0

.0

_

02 5

,142

.5

5,1

42.5

_

_

_

0

.0

_

03 4

,520

.9

4,5

20.8

0

.0

_

_

0.0

_

04

4,8

50.4

4

,850

.3

_

_

_

0.0

_

05

4,2

40.1

4

,240

.0

_

_

_

0.0

0

.0

06 3

,506

.2

3,5

06.1

_

_

_

0

.0

_

07 4

,162

.4

4,1

62.4

_

_

_

0

.0

0.0

08

3,9

87.8

3

,987

.8

_

_

_

0.0

0

.0

09 3

,514

.3

3,5

14.3

_

_

_

0

.0

0.0

10

3,3

67.3

3

,367

.2

_

_

_

0.0

0

.0

11 3

,481

.1

3,4

81.1

_

_

_

0

.0

0.0

12

2,8

69.9

2

,869

.9

_

_

_

0.0

0

.0

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

të d

hëna

t e h

uave

për

fshijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*D

ata

on lo

ans

incl

ude

accr

ued

inte

rests

.



1-11

hu

atë

e in

div

idëv

e d

he

inst

itu

cio

nev

e jo

Me

qël

liM F

itiM

i që

u

shër

Bejn

ë in

div

idëv

e si

pas

qël

liMit

të

përd

ori

Mit

dh

e M

on

edh

ës*

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

ho

use

ho

lds

+ n

on

-pro

Fit

inst

itu

tio

ns

serv

inG

ho

use

ho

lds

loa

ns

By p

urp

ose

an

d c

urr

enc

y* 1

-11

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Hua

tëpërIndividë

tdheInstitucion

et

jo m

e që

llim fi

timi q

ë u

shër

bejn

ë individë

ve/Hou

seho

lds+

Non

-profitin

stitutionsserving

hou

se-

holdsloan

s(2+9+

16+

23)

Nëlekë/InALL(3

+4+

5+

6+7)

ng

atëcilat:pë

rtëvetëpu

nësuarit/of

which:soleprop

rietorships;p

artnerships

withou

tleg

alstatus


Mallra

jotë

qëndrueshëm

/

Non

dura

ble

good

sMallra

tëqëndrueshëm

/

Durab

legoo

dsHua

përblerje

ban

esash

/ Lo

ans

for h

ouse

pu

rcha

se

Hua

përqëllim

etë

tjera

/Loa

ns fo

r oth

er

purp

oses

12

34

56

78

2015

/12

156,

170.

483

,799

.67,

339.

616

,624

.111

,465

.142

,427

.55,

943.

42,

008.

420

16/1

216

0,47

6.9

91,4

76.7

6,64

9.9

19,5

11.2

12,7

35.5

46,7

01.9

5,87

8.1

1,78

7.3

2016

/01

156,

185.

383

,471

.67,

035.

316

,729

.611

,454

.742

,359

.55,

892.

52,

014.

002

156,

133.

083

,752

.07,

070.

316

,819

.011

,546

.842

,491

.05,

824.

91,

940.

403

157,

202.

984

,629

.87,

173.

617

,237

.311

,519

.942

,856

.15,

842.

91,

659.

004

156,

901.

285

,534

.27,

384.

417

,252

.011

,681

.942

,743

.66,

472.

41,

671.

305

157,

983.

586

,386

.07,

252.

717

,664

.811

,941

.843

,705

.15,

821.

72,

030.

106

158,

669.

787

,967

.27,

304.

818

,148

.912

,139

.244

,530

.55,

843.

71,

752.

307

158,

797.

588

,805

.36,

997.

318

,676

.712

,234

.445

,073

.75,

823.

21,

791.

008

160,

109.

589

,675

.77,

098.

118

,996

.612

,321

.845

,459

.65,

799.

81,

792.

309

160,

382.

690

,315

.87,

023.

819

,180

.512

,408

.145

,898

.95,

804.

41,

817.

810

160,

678.

190

,916

.47,

021.

919

,425

.312

,605

.946

,129

.95,

733.

41,

768.

311

161,

078.

791

,811

.17,

071.

019

,722

.912

,625

.746

,557

.75,

833.

81,

756.

712

160,

476.

991

,476

.76,

649.

919

,511

.212

,735

.546

,701

.95,

878.

11,

787.

3

Nëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

(10+

11+

12+

13+

14)

ngatëcilat:pë

rtëvetëpu

nësuarit/of

which:soleprop

rietorships;p

artnerships

withou

tleg

alstatus


Mallra

jotë

qëndrueshëm

/

Non

dura

ble

good

sMallra

tëqëndrueshëm

/

Durab

legoo

dsHua

përblerje

ban

esash/

Loan

s fo

r hou

se p

urch

ase

Hua

përqëllim

etëtjera/

Loan

sfo

r oth

er p

urpo

ses

9

1011

1213

1415

2015

/12

1,4

66.2

1

03.9

1

33.3

1

60.0

7

98.8

2

70.2

1

82.9

20

16/1

2 1

,174

.5

134

.0

102

.2

167

.4

611

.9

159

.1

136

.1

2016

/01

1,4

15.3

9

9.9

136

.9

159

.2

796

.6

222

.7

186

.2

02 1

,296

.2

91.

8 1

09.1

1

79.9

7

12.6

2

02.8

1

85.0

03

1,2

12.5

7

8.2

105

.5

171

.3

663

.3

194

.2

153

.9

04 1

,192

.6

67.

1 1

10.2

1

68.7

6

67.4

1

79.4

1

49.3

05

1,1

98.1

7

3.4

119

.6

140

.6

682

.2

182

.2

157

.5

06 1

,182

.4

79.

5 1

15.6

1

58.1

6

50.8

1

78.5

1

48.5

07

1,1

75.6

8

3.6

113

.1

156

.8

648

.4

173

.8

144

.7

08 1

,162

.0

82.

3 1

06.1

1

59.5

6

44.5

1

69.6

1

40.8

09

1,1

38.2

7

7.3

104

.0

159

.9

628

.6

168

.4

140

.0

10 1

,192

.7

132

.5

103

.7

161

.0

625

.5

170

.0

141

.4

11 1

,197

.5

135

.8

102

.7

170

.6

621

.5

167

.0

138

.0

12 1

,174

.5

134

.0

102

.2

167

.4

611

.9

159

.1

136

.1



Nëeuro/InEUR

(17+

18+1

9+20

+21)

nga

tëcilat:pë

rtëvetëpu

nësuarit

/ofw

hich:soleprop

rietorships;

partnershipswithou

tleg

alstatus

Hua

nëmon

edha

tëtjera/Inother

curre

ncie

s Ovërdraft/Overdraft

Mallra

jotë

qëndrueshëm

/

Non

dura

ble

good

sMallra

tëqëndrueshëm

/

Durab

legoo

dsHua

përblerje

ban

esash/

Loan

s fo

r hou

se p

urch

ase

Hua

përqëllim

etëtjera/

Loan

s fo

r oth

er p

urpo

ses

16

1718

1920

2122

2320

15/1

2 7

0,57

8.5

1,9

92.4

1

,699

.4

4,4

17.0

5

8,88

8.4

3,5

81.3

8

02.6

3

26.1

20

16/1

2 6

7,55

0.6

1,1

46.8

1

,574

.7

4,5

63.1

5

6,35

6.4

3,9

09.7

5

74.1

2

75.1

20

16/0

1 7

0,97

9.6

1,9

41.2

1

,679

.3

4,2

22.7

5

9,47

1.3

3,6

65.2

8

79.0

3

18.8

02

70,

765.

8 1

,933

.7

1,6

47.9

4

,167

.1

59,

396.

0 3

,620

.9

884

.9

319

.1

03 7

1,04

1.3

2,0

36.8

1

,703

.3

4,1

55.7

5

9,53

6.9

3,6

08.7

5

80.6

3

19.3

04

69,

861.

4 1

,060

.6

1,6

57.8

4

,228

.4

59,

282.

2 3

,632

.5

575

.8

312

.9

05 7

0,09

4.9

1,0

77.7

1

,634

.2

4,4

96.5

5

9,10

9.1

3,7

77.4

8

65.0

3

04.6

06

69,

217.

1 1

,064

.8

1,6

31.9

4

,490

.6

58,

319.

7 3

,710

.0

561

.0

303

.0

07 6

8,52

0.9

1,0

69.6

1

,657

.6

4,4

85.1

5

7,64

9.4

3,6

59.3

5

34.5

2

95.7

08

68,

981.

8 1

,072

.5

1,6

41.0

4

,523

.1

58,

070.

2 3

,675

.1

529

.8

290

.0

09 6

8,64

1.0

1,0

49.0

1

,576

.4

4,4

42.2

5

7,90

0.9

3,6

72.4

4

38.8

2

87.6

10

68,

287.

7 1

,103

.7

1,5

59.7

4

,510

.9

57,

460.

4 3

,653

.1

507

.7

281

.4

11 6

7,79

2.7

1,1

10.2

1

,561

.5

4,5

15.2

5

6,85

4.2

3,7

51.8

5

37.3

2

77.5

12

67,

550.

6 1

,146

.8

1,5

74.7

4

,563

.1

56,

356.

4 3

,909

.7

574

.1

275

.1

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

të d

hëna

t e h

uave

për

fshijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*D

ata

on lo

ans

incl

ude

accr

ued

inte

rests

.

1-12

hu

atë

sipa

s rr

eth

eve*

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

elo

an

s By

dis

tric

ts*

1-12

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Totaliikredisë/Totallo

ans(2+

3+4+5+

6+7+

8+9+

10)

T

iranë

/ T

irana

Durrës/Durrës

Elb

asan

/ E

lbas

an

Shk

odër

/ S

hkod

ra

Korçë/Korca

Vlorë/Vlora

Fie

r / F

ier

Lezh

ë /

Lezh

a Tëtjera/O

ther

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2015

/IV

545,

106.

040

1,55

1.2

37,4

05.3

15,6

47.9

11,4

17.2

7,35

7.5

12,6

19.8

13,2

83.5

6,52

4.4

39,2

99.3

2016

/IV

543,

865.

639

8,85

8.9

38,7

02.4

14,8

46.5

11,0

97.3

7,53

6.9

12,3

62.0

13,7

53.0

6,17

8.6

40,5

30.1

2016

/I54

8,05

1.4

404,

526.

037

,125

.115

,400

.611

,076

.37,

351.

512

,735

.613

,574

.26,

460.

439

,801

.620

16/II

549,

643.

440

4,01

7.4

38,1

20.2

15,4

66.7

11,2

10.4

7,53

5.4

13,0

31.8

13,8

49.8

6,31

9.1

40,0

92.5

2016

/III

546,

285.

640

2,51

3.6

36,7

96.9

15,5

21.6

10,9

21.2

7,63

0.2

12,8

40.8

13,7

45.2

6,22

3.6

40,0

92.5

2016

/IV

543,

865.

639

8,85

8.9

38,7

02.4

14,8

46.5

11,0

97.3

7,53

6.9

12,3

62.0

13,7

53.0

6,17

8.6

40,5

30.1

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

të d

hëna

t e h

uasë

për

fshijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. s

ourc

e: B

ank

of A

lban

ia

*Dat

a on

loan

s in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.



1-13

no

rMat

e in

tere

sit

për

hu

atë

e re

ja t

ë ko

rpo

rata

ve jo

-Fin

an

cia

re, i

nd

ivid

ëve

dh

e in

stit

uc

ion

eve

jo M

e q

ëlliM

Fit

iMi q

ë u

sh

ërBe

jnë

ind

ivid

ëve

sipa

s M

on

edh

ave*

në

përq

indj

e

inte

rest

rat

es o

n n

eW l

oa

ns

oF

no

n-F

ina

nc

ial

co

rpo

rati

on

s, h

ou

seh

old

s a

nd

npi

sh B

y c

urr

enc

y* 1

-13

in p

erce

ntag

e

N

ëlekë/InALL

Derin

ë6mua

j/Upto6m

onths

6mua

j-1vit/

6m

onths-1

yea

r1-3vjet/1-3years

3-5vjet/3-5

yea

rsMbi5vjet/O

ver5

yea

rs20

15/1

2 8

.91

7.7

7 9

.24

8.8

3 6

.92

2016

/12

9.5

2 5

.89

8.2

9 8

.04

5.9

0 20

16/0

1 9

.24

8.5

1 9

.42

9.4

0 6

.74

02 9

.46

7.4

5 8

.56

8.9

1 6

.34

03 9

.29

7.6

8 9

.05

8.0

7 6

.00

04 9

.67

4.2

7 7

.73

8.1

8 6

.12

05 9

.79

8.4

1 7

.53

7.5

1 5

.58

06 1

0.08

7

.32

7.8

8 7

.89

5.9

2 07

9.3

0 7

.19

8.2

8 7

.92

6.0

6 08

11.

04

7.7

2 9

.47

8.0

0 5

.86

09 9

.54

4.6

7 8

.71

8.1

3 5

.64

10 1

0.82

6

.79

7.7

1 7

.67

5.7

0 11

12.

09

6.2

6 8

.37

7.9

7 5

.61

12 7

.01

4.5

4 8

.41

7.8

1 6

.01

N

ëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

20

15/1

2 4

.84

5.1

8 5

.66

6.0

7 4

.58

2016

/12

4.8

9 5

.43

6.2

5 7

.07

5.4

5 20

16/0

1 3

.31

7.3

0 4

.37

7.0

0 4

.25

02 5

.73

5.6

8 5

.28

7.2

4 5

.72

03 4

.50

6.4

7 1

5.53

6

.99

4.8

5 04

4.5

5 5

.71

6.6

8 -

4.3

6 05

3.3

9 4

.05

5.6

8 5

.00

6.6

8 06

5.4

6 5

.35

5.7

8 8

.02

5.0

8 07

4.3

2 6

.90

7.4

4 -

6.6

4 08

5.2

6 5

.19

4.5

5 -

6.0

5 09

5.4

7 3

.86

6.0

5 -

6.0

8 10

8.5

2 6

.33

7.7

2 -

- 11

4.7

7 3

.75

6.9

7 -

6.2

5 12

6.0

4 5

.38

9.9

6 -

5.9

4

NëEuro/InEUR

2015

/12

6.6

4 5

.71

6.5

2 5

.79

5.2

1 20

16/1

2 6

.09

4.7

5 4

.83

5.0

9 4

.58

2016

/01

7.2

9 6

.29

6.2

2 6

.32

4.3

3 02

5.4

4 6

.28

5.0

7 4

.70

4.8

8 03

5.5

1 5

.58

5.1

1 5

.56

5.0

5 04

7.2

7 5

.02

5.3

7 6

.05

5.0

2 05

7.0

2 2

.83

4.9

7 4

.80

4.6

4 06

6.7

3 5

.35

5.2

8 5

.02

4.6

5 07

6.4

7 3

.91

4.3

6 5

.09

6.1

3 08

5.9

2 6

.61

4.9

3 5

.38

3.3

4 09

5.5

9 3

.42

4.3

7 5

.00

3.6

7 10

5.5

4 4

.73

4.7

4 5

.79

4.5

7 11

5.8

0 5

.23

4.1

9 4

.12

4.0

8 12

5.6

2 5

.15

4.4

9 5

.03

3.8

9

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *n

orm

at v

jeto

re p

ërfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a vj

etor

e, n

dërs

a no

rmat

muj

ore

përfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a m

ujor

e. s

ourc

e: B

ank

of A

lban

ia.

*yea

rly d

ata

pres

ent t

he a

nnua

l wei

ghte

d av

erag

e ra

te, w

hile

the

mon

thly

dat

a pr

esen

t the

mon

thly

wei

ghte

d av

erag

e ra

te.



1-13

a n

orM

at e

inte

resi

t pë

r h

uat

ë e

reja

të

e ko

rpo

rata

ve

joFi

na

nc

iare

pri

vate

sip

as

qël

liMit

të

përd

ori

Mit

dh

e M

on

edh

ës *

në

përq

indj

e

aver

aG

e M

on

thly

inte

rest

rat

es F

or

neW

lo

an

s to

pri

vate

no

n-

Fin

an

cia

l c

orp

ora

tio

ns

By p

urp

ose

an

d c

urr

enc

y *

1-13

ain

per

cent

age

Normaeinteresitehua

vetë

rejapërkorpo

rata

jofinan

ciareprivate/

Average

mon

thlyin

terestrates

ofnew

loan

stoprivateno

n-finan

cialcorpo

rations


Kapi

tal q

arku

llues

/

Working

cap

ital

Hua

përçeljebiznesi/

Loan

sfo

r sta

rting

up

a bu

sines


hinerie

san

d ap

plia

nces

Pa

suritëpalua

jtshm

e/Realesta

teHua

përin

vestimenëin

strum

entafina

nciare/

Loan

sforinvestmentsinfina

ncialinstruments

Nëlekë/InALL

20

15/1

2**

8.17

8.30

7.22

7.99

9.98

6.98

_20

16/1

27.

678.

417.

207.

767.

016.

68_

2016

/01

8.07

8.01

7.97

6.11

10.4

97.

93_

027.

968.

737.

097.

628.

017.

36_

037.

358.

957.

517.

696.

925.

77_

045.

645.

267.

097.

916.

706.

75_

057.

518.

947.

127.

905.

515.

78_

067.

658.

067.

217.

996.

986.

73_

077.

507.

697.

068.

037.

547.

57_

088.

869.

638.

088.

016.

868.

84_

097.

387.

497.

507.

827.

296.

06_

108.

859.

567.

327.

886.

205.

76_

117.

849.

936.

248.

085.

575.

53_

127.

418.

776.

057.

476.

526.

04_

Nëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

2015

/12*

*5.

514.

946.

992.

507.

206.

75_

2016

/12

5.36

4.88

6.21

1.38

5.26

2.96

_20

16/0

15.

363.

487.

35-

7.00

-_

025.

775.

527.

51-

7.00

-_

035.

674.

546.

921.

616.

71-

_04

4.56

4.50

5.84

-5.

13-

_05

3.86

3.47

6.14

7.00

4.92

6.00

_06

5.55

5.21

6.14

-7.

006.

25_

075.

534.

426.

957.

00-

-_

085.

325.

274.

99-

6.02

6.25

_09

5.02

4.63

5.10

-6.

516.

25_

107.

327.

397.

06-

--

_11

4.73

4.72

4.49

-6.

256.

25_

125.

695.

595.

73-

6.72

6.25

_

N

ëEuro/InEUR

20

15/1

2**

6.33

6.06

6.54

7.50

6.43

6.40

_20

16/1

25.

145.

095.

705.

164.

885.

02_

2016

/01

5.88

6.01

6.92

-4.

425.

10_

025.

535.

376.

68-

4.98

5.71

_03

5.47

5.25

5.84

-5.

466.

01_

045.

755.

755.

446.

006.

145.

75_

054.

173.

154.

795.

504.

684.

84_

065.

555.

815.

365.

505.

324.

93_

075.

614.

914.

376.

004.

787.

07_

084.

765.

776.

895.

004.

513.

06_

094.

234.

135.

165.

474.

034.

25_

105.

094.

806.

135.

555.

354.

46_

114.

615.

354.

766.

144.

143.

92_

125.

004.

865.

965.

214.

814.

90_

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

nor

mat

muj

ore

përfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a m

ujor

e.

**

të d

hëna

t fillo

jnë

nga

mua

ji dh

jeto

r 201

5.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

*Mon

thly

dat

a pr

esen

t the

mon

thly

wei

ghte

d av

erag

e ra

te.

**th

e da

ta s

tart

from

Dec

embe

r 201

5.



1-13

B n

orM

at e

inte

resi

t pë

r h

uat

ë e

reja

të

ind

ivid

ëve

dh

e in

stit

uc

ion

eve

jo M

e q

ëlliM

Fit

iMi q

ë u

sh

ërBe

jnë

ind

ivid

ëve,

sip

as

qël

liMit

të

përd

ori

Mit

dh

e M

on

edh

ës *

në

përq

indj

e

aver

aG

e M

on

thly

inte

rest

rat

es F

or

neW

lo

an

s to

ho

use

ho

lds

an

d

npi

sh B

y pu

rpo

se a

nd

cu

rren

cy

* 1-

13B

in p

erce

ntag

e

Normaeinteresitehua

vetë

rejapërin

dividë

tdhe

insti

tuci

onet

jo m

e që

llim fi

timi q

ë u

shër

bejn

ë in

di-

vidë

ve/Av

erag

emon

thlyin

terestratesofnew

loan

stohou

seho

ldsan

dNPISH

Overdraft/

Overdraft

Mallra

jotë

qëndrue

-shëm

/Con

sumingof

non

dura

ble

good

sMallra

tëqëndrueshëm

/C

on-

sum

ing

of d

urab

le g

oods

Hua

përblerje

ban

esash/

Loan

s fo

r hou

se p

urch

ase

Hua

përqëllim

etëtjera/

Loan

s fo

r oth

er p

urpo

ses

ngatëcilat:pë

rtëvetëpu

nësuarit/ofw

hich:sole

prop

rietorships;partnershipswithou

tleg

alstatus

Nëlekë/InALL

20

15/1

2**

8.63

14.1

59.

059.

615.

079.

088.

0520

16/1

27.

2110

.63

8.16

8.13

3.91

8.79

7.58

2016

/01

8.23

11.7

28.

969.

954.

218.

868.

2002

7.76

11.8

98.

448.

924.

349.

557.

4803

7.31

11.3

88.

237.

694.

188.

758.

4604

7.23

11.1

07.

828.

164.

068.

937.

0905

7.04

11.7

27.

917.

893.

968.

906.

9506

6.93

10.5

88.

168.

253.

739.

008.

2107

7.06

10.8

77.

977.

933.

699.

057.

8608

6.89

10.1

37.

947.

513.

608.

607.

2909

6.98

8.67

8.06

7.94

3.95

8.58

7.00

106.

898.

758.

077.

333.

588.

717.

5911

6.98

9.64

8.12

8.00

3.90

8.32

7.50

127.

3011

.05

8.29

8.21

3.84

8.26

7.34

Nëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

2015

/12*

*6.

937.

276.

807.

156.

50_

_20

16/1

25.

427.

563.

722.

592.

730.

56_

2016

/01

5.33

5.65

2.91

--

5.50

-02

4.29

5.16

3.64

4.20

--

-03

8.16

9.26

3.10

-7.

60-

-04

5.67

8.06

4.74

3.00

5.40

--

055.

587.

584.

464.

005.

00-

-06

4.60

8.72

4.34

3.00

5.00

--

075.

5411

.87

-4.

005.

06-

-08

6.26

8.79

2.71

3.00

4.80

--

093.

644.

315.

703.

00-

--

103.

113.

115.

15-

--

-11

5.49

8.20

3.34

3.97

--

-12

7.40

10.9

04.

943.

00-

--

NëEuro/InEUR

20

15/1

2**

5.34

6.07

6.00

5.99

4.59

5.73

_20

16/1

24.

297.

474.

824.

693.

545.

623.

4520

16/0

14.

606.

576.

235.

473.

684.

975.

0202

4.10

7.32

5.20

5.54

3.62

3.93

4.40

034.

7611

.19

5.15

4.50

3.61

6.62

5.50

044.

559.

215.

164.

623.

825.

945.

4705

4.43

5.98

5.65

4.82

3.52

5.83

5.32

064.

498.

145.

174.

993.

785.

79-

074.

085.

284.

514.

393.

526.

89-

084.

368.

453.

724.

233.

784.

37-

093.

817.

173.

454.

773.

196.

04-

104.

205.

824.

324.

583.

605.

33-

114.

526.

524.

924.

243.

397.

216.

7412

3.50

5.71

4.21

4.22

2.98

4.58

5.04

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

nor

mat

muj

ore

përfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a m

ujor

e.

**

të d

hëna

t fillo

jnë

nga

mua

ji dh

jeto

r 201

5.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

*Mon

thly

dat

a pr

esen

t the

mon

thly

wei

ghte

d av

erag

e ra

te.

**th

e da

ta s

tart

from

Dec

embe

r 201

5.



2. n

orM

at e

inte

resi

t të

inst

ruM

ente

ve t

ë po

litik

ës M

on

eta

re2-

1 n

orM

at e

inte

resi

t të

Ba

nkë

s së

sh

qip

ëris

ë *

në

përq

indj

e

inte

rest

rat

es o

F M

on

eta

ry p

olic

y in

stru

Men

ts 2

.Ba

nk

oF

alB

an

ia in

tere

st r

ates

* 2-

1in

per

cent

age

Dep

ozitanjëditore/O

vernightdep

osit

Marrëveshjeriblerjejenjëjavore/W

eekly

repu

rcha

seagree

ment

Kred

ianjëditore/O

vernightcredit

Kred

iapërm

bështetjem

elikuiditet**/Liq

uiditysup

porting

loan

**Vlera/Level

Ndryshimi/

Cha

nge

Vlera/Level

Ndryshimi/

Cha

nge

Vlera/Level

Ndryshimi/

Cha

nge

Vlera/Level

Ndryshimi/

Cha

nge

12

34

56

78

2004

29/0

43.

25_

6.25

_8.

75_

12.2

5_

12/0

53.

00-0

.25

6.00

-0.2

58.

50-0

.25

12.0

0-0

.25

24/0

62.

75-0

.25

5.75

-0.2

58.

25-0

.25

11.7

5-0

.25

28/0

72.

50-0

.25

5.50

-0.2

58.

00-0

.25

11.5

0-0

.25

04/1

12.

25-0

.25

5.25

-0.2

57.

75-0

.25

11.2

5-0

.25

2005

31/0

32.

00-0

.25

5.00

-0.2

57.

50-0

.25

11.0

0-0

.25

27/0

73.

251.

255.

00_

6.75

-0.7

511

.00

_20

0612

/07

3.50

0.25

5.25

0.25

7.00

0.25

11.2

50.

2530

/11

3.75

0.25

5.50

0.25

7.25

0.25

11.5

00.

2520

0728

/06

4.00

0.25

5.75

0.25

7.50

0.25

11.7

50.

2527

/09

4.25

0.25

6.00

0.25

7.75

0.25

12.0

00.

2530

/11

4.50

0.25

6.25

0.25

8.00

0.25

12.2

50.

2520

0824

/12

4.50

_6.

25_

7.00

-1.0

012

.25

_20

0928

/01

4.50

_6.

25_

7.00

_12

.25

_29

/01

4.00

-0.5

05.

75-0

.50

6.50

-0.5

011

.75

-0.5

028

/10

3.50

-0.5

05.

25-0

.50

6.00

-0.5

011

.25

-0.5

020

1029

/07

3.25

-0.2

55.

00-0

.25

5.75

-0.2

511

.00

-0.2

520

1103

/01

3.25

_5.

00_

6.75

1.00

11.0

0_

24/0

33.

500.

255.

250.

257.

000.

2511

.25

0.25

30/0

93.

25-0

.25

5.00

-0.2

56.

75-0

.25

11.0

0-0

.25

01/1

23.

00-0

.25

4.75

-0.2

56.

50-0

.25

10.7

5-0

.25

2012

26/0

12.

75-0

.25

4.50

-0.2

56.

25-0

.25

10.5

0-0

.25

29/0

32.

50-0

.25

4.25

-0.2

56.

00-0

.25

10.2

5-0

.25

10/0

52.

50_

4.25

_6.

00_

8.25

-0.2

025

/07

2.25

-0.2

54.

00-0

.25

5.75

-0.2

58.

00-0

.25

2013

31/0

12.

00-0

.25

3.75

-0.2

55.

50-0

.25

7.75

-0.2

501

/08

1.75

-0.2

53.

50-0

.25

5.25

-0.2

57.

50-0

.25

02/1

21.

50-0

.25

3.25

-0.2

55.

00-0

.25

7.25

-0.2

516

/12

1.25

-0.2

53.

00-0

.25

4.75

-0.2

57.

00-0

.25

2014

27/0

21.

00-0

.25

2.75

-0.2

54.

50-0

.25

6.75

-0.2

502

/06

0.75

-0.2

52.

50-0

.25

4.25

-0.2

56.

50-0

.25

27/1

10.

50-0

.25

2.25

-0.2

54.

00-0

.25

6.25

-0.2

520

1529

/01

0.25

-0.2

52.

00-0

.25

3.75

-0.2

56.

00-0

.25

05/1

10.

00-0

.25

1.75

-0.2

53.

50-0

.25

5.75

-0.2

520

1606

/04

0.25

0.25

1.50

-0.2

52.

75-0

.75

5.50

-0.2

505

/05

0.25

_1.

25-0

.25

2.25

-0.5

05.

25-0

.25

Burim

i: Ba

nka

e sh

qipë

risë

*tab

ela

para

qet n

drys

him

in e

nor

mav

e ba

zë të

inte

resit

sip

as v

endi

mit

të p

oliti

kës

mon

etar

e.**

Me

hyrje

n në

fuqi

të v

endi

mit

nr. 1

6 da

të 1

3.03

.201

2, p

ër m

iratim

in e

rreg

ullo

res

"për

kre

dinë

për

m

bësh

tetje

me

likui

dite

t", in

strum

enti

"Kre

dia

lom

bard

" do

të p

asoh

et n

ga "K

redi

a pë

r mbë

shte

tje m

e lik

uidi

tet".

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia*t

he ta

ble

pres

ents

the

chan

ge o

f key

inte

rest

rate

s ac

cord

ing

to th

e m

onet

ary

polic

y de

cisio

ns o

n in

tere

st ra

tes.

** u

pon

the

entry

into

forc

e of

Dec

ision

no.

16,

dat

ed 1

3 M

arch

201

2, o

n th

e ap

prov

al o

f the

reg

ulat

ion

“on

the

liqui

dity

sup

porti

ng lo

an”,

the

instr

umen

t "lo

mba

rd l

oan"

will

be fo

llow

ed b

y th

e "li

quid

ity s

uppo

rting

loan

".



3. t

reG

jet

Fin

an

cia

re3-

1 n

orM

at e

inte

resi

t pë

r d

epo

Zita

t e

reja

të

korp

ora

tave

jo-

Fin

an

cia

re, i

nd

ivid

ëve

dh

e in

stit

uc

ion

eve

jo M

e q

ëlliM

Fit

iMi q

ë u

sh

ërBe

jnë

ind

ivid

ëve

sipa

s M

on

edh

ave

*n

ë pë

rqin

dje

Fin

an

cia

l M

ark

ets

3.in

tere

st r

ates

on

neW

dep

osi

ts o

F n

on

-Fin

an

cia

l c

orp

ora

tio

ns,

h

ou

seh

old

s a

nd

npi

sh B

y c

urr

enc

y *

3-1

in p

erce

ntag

e

Nëlekë/InALL

Lloga

rirrjed

hëse/Currentaccou

nts

Dep

ozitapaafat/Dem

andde

posits

1 m

ujor

e/ 1

mon

ths

3 m

ujor

e/ 3

mon

ths

6 m

ujor

e/ 6

mon

ths

12 m

ujor

e/ 1

2 m

onth

s24

muj

ore/

24

mon

ths

2014

/12

0.05

2.04

1.11

1.53

1.92

3.27

2015

/12

0.05

_1.

440.

741.

121.

352.

3820

16/1

20.

040.

360.

400.

350.

680.

801.

7620

16/0

10.

030.

450.

220.

500.

901.

182.

4102

0.03

0.47

0.13

0.51

0.74

1.14

2.01

030.

030.

410.

500.

390.

761.

072.

0704

0.04

0.35

0.72

0.33

0.65

0.93

1.83

050.

040.

360.

670.

290.

670.

831.

6806

0.04

0.29

0.72

0.28

0.53

0.71

1.46

070.

040.

330.

710.

280.

590.

691.

3608

0.04

0.39

0.57

0.29

0.67

0.54

1.41

090.

030.

200.

790.

270.

540.

721.

4310

0.03

0.29

0.62

0.38

0.47

0.69

1.46

110.

030.

310.

910.

330.

740.

691.

3412

0.10

0.52

0.87

0.27

0.78

0.78

1.23

N

ëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

20

14/1

20.

040.

630.

470.

710.

961.

1920

15/1

20.

04_

0.24

0.20

0.33

0.46

1.06

2016

/12

0.02

0.13

0.23

0.15

0.31

0.45

0.73

2016

/01

0.03

0.27

0.23

0.13

0.61

0.45

0.56

020.

020.

170.

270.

130.

180.

351.

1203

0.02

0.18

0.24

0.13

0.20

0.62

1.10

040.

020.

200.

290.

230.

220.

510.

8805

0.02

0.19

0.17

0.11

0.26

0.44

0.63

060.

030.

190.

210.

160.

200.

420.

7207

0.02

0.08

0.18

0.12

0.39

0.43

0.89

080.

020.

120.

220.

160.

220.

431.

0309

0.02

0.07

0.23

0.16

0.22

0.36

0.70

100.

020.

120.

270.

170.

270.

421.

2011

0.02

0.06

0.18

0.12

0.26

0.50

0.78

120.

010.

060.

200.

110.

210.

540.

77

NëEuro/InEUR

2014

/12

0.05

0.60

0.44

0.65

0.86

1.63

2015

/12

0.05

_0.

160.

130.

220.

350.

7720

16/1

20.

040.

110.

090.

060.

120.

190.

5620

16/0

10.

040.

200.

110.

090.

140.

290.

8402

0.04

0.16

0.11

0.09

0.11

0.33

0.71

030.

040.

150.

080.

070.

130.

250.

7604

0.04

0.12

0.07

0.05

0.15

0.24

0.60

050.

040.

140.

070.

040.

190.

210.

4706

0.04

0.12

0.10

0.03

0.11

0.17

0.42

070.

040.

090.

070.

040.

110.

170.

4508

0.03

0.12

0.07

0.05

0.07

0.14

0.48

090.

040.

070.

070.

060.

070.

140.

5010

0.04

0.10

0.09

0.04

0.13

0.17

0.41

110.

040.

080.

160.

040.

130.

140.

7612

0.04

0.09

0.07

0.04

0.09

0.19

0.25

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *

nor

mat

vje

tore

për

faqë

sojn

ë no

rmat

mes

atar

e të

pon

deru

ara

vjet

ore,

ndë

rsa

norm

at m

ujor

e pë

rfaqë

sojn

ë no

rmat

mes

atar

e të

pon

deru

ara

muj

ore.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

*yea

rly d

ata

pres

ent t

he a

nnua

l wei

ghte

d av

erag

e ra

te, w

hile

the

mon

thly

dat

a pr

esen

t the

mon

thly

wei

ghte

d av

erag

e ra

te.



3-2

no

rMat

e in

tere

sit

për

hu

atë

e re

ja t

ë ko

rpo

rata

ve jo

-Fin

an

cia

re, i

nd

ivid

ëve

dh

e in

stit

uc

ion

eve

jo M

e q

ëlliM

Fit

iMi q

ë u

sh

ërBe

jnë

ind

ivid

ëve

sipa

s M

on

edh

ave*

në

përq

indj

e

inte

rest

rat

es o

n n

eW l

oa

ns

oF

no

n-F

ina

nc

ial

co

rpo

rati

on

s, h

ou

seh

old

s a

nd

npi

sh B

y c

urr

enc

y* 3

-2in

per

cent

age

N

ëlekë/InALL

Derin

ë6mua

j/Upto6m

onths

6mua

j-1vit/6mon

ths-1

yea

r1-3vjet/1-3yea

rs3-5vjet/3-5years

Mbi5vjet/

Over5

yea

rs20

14/1

2 8

.55

7.6

6 1

1.86

1

0.35

8

.09

2015

/12

8.9

1 7

.77

9.2

4 8

.83

6.9

2 20

16/1

2 9

.52

5.8

9 8

.29

8.0

4 5

.90

2016

/01

9.2

4 8

.51

9.4

2 9

.40

6.7

4 02

9.4

6 7

.45

8.5

6 8

.91

6.3

4 03

9.2

9 7

.68

9.0

5 8

.07

6.0

0 04

9.6

7 4

.27

7.7

3 8

.18

6.1

2 05

9.7

9 8

.41

7.5

3 7

.51

5.5

8 06

10.

08

7.3

2 7

.88

7.8

9 5

.92

07 9

.30

7.1

9 8

.28

7.9

2 6

.06

08 1

1.04

7

.72

9.4

7 8

.00

5.8

6 09

9.5

4 4

.67

8.7

1 8

.13

5.6

4 10

10.

82

6.7

9 7

.71

7.6

7 5

.70

11 1

2.09

6

.26

8.3

7 7

.97

5.6

1 12

7.0

1 4

.54

8.4

1 7

.81

6.0

1

Nëdo

llarëamerikan

ë/InUSD

20

14/1

2 6

.50

6.1

4 5

.47

6.8

9 6

.94

2015

/12

4.8

4 5

.18

5.6

6 6

.07

4.5

8 20

16/1

2 4

.89

5.4

3 6

.25

7.0

7 5

.45

2016

/01

3.3

1 7

.30

4.3

7 7

.00

4.2

5 02

5.7

3 5

.68

5.2

8 7

.24

5.7

2 03

4.5

0 6

.47

15.

53

6.9

9 4

.85

04 4

.55

5.7

1 6

.68

- 4

.36

05 3

.39

4.0

5 5

.68

5.0

0 6

.68

06 5

.46

5.3

5 5

.78

8.0

2 5

.08

07 4

.32

6.9

0 7

.44

- 6

.64

08 5

.26

5.1

9 4

.55

- 6

.05

09 5

.47

3.8

6 6

.05

- 6

.08

10 8

.52

6.3

3 7

.72

- -

11 4

.77

3.7

5 6

.97

- 6

.25

12 6

.04

5.3

8 9

.96

- 5

.94

N

ëEuro/InEUR

2014

/12

7.1

1 6

.61

7.1

7 6

.88

6.2

5 20

15/1

2 6

.64

5.7

1 6

.52

5.7

9 5

.21

2016

/12

6.0

9 4

.75

4.8

3 5

.09

4.5

8 20

16/0

1 7

.29

6.2

9 6

.22

6.3

2 4

.33

02 5

.44

6.2

8 5

.07

4.7

0 4

.88

03 5

.51

5.5

8 5

.11

5.5

6 5

.05

04 7

.27

5.0

2 5

.37

6.0

5 5

.02

05 7

.02

2.8

3 4

.97

4.8

0 4

.64

06 6

.73

5.3

5 5

.28

5.0

2 4

.65

07 6

.47

3.9

1 4

.36

5.0

9 6

.13

08 5

.92

6.6

1 4

.93

5.3

8 3

.34

09 5

.59

3.4

2 4

.37

5.0

0 3

.67

10 5

.54

4.7

3 4

.74

5.7

9 4

.57

11 5

.80

5.2

3 4

.19

4.1

2 4

.08

12 5

.62

5.1

5 4

.49

5.0

3 3

.89

Bur

imi:

Bank

a e

shqi

përis

ë *n

orm

at v

jeto

re p

ërfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a vj

etor

e, n

dërs

a no

rmat

muj

ore

përfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a m

ujor

e.

sou

rce:

Ban

k of

Alb

ania

.*y

early

dat

a pr

esen

t the

ann

ual w

eigh

ted

aver

age

rate

, whi

le th

e m

onth

ly d

ata

pres

ent t

he m

onth

ly w

eigh

ted

aver

age

rate

.



3-3

no

rMat

e in

tere

sit

për

Bon

ot

e th

esa

rit

sipa

s a

Fati

t*

në

përq

indj

eM

atu

rity

Bre

akd

oW

n o

F tr

eau

sury

Bill

s yi

eld

s* 3

-3in

per

cent

age

Normatein

teresitpërbon

otethesarit/

Maturitybreakdo

wnofTreau

surybillyields

3 m

ujor

/ 3

mon

ths

6 m

ujor

/ 6

mon

ths

12 m

ujor

/ 12

mon

ths

2009

/12

6.30

7.

52

9.14

20

10/1

25.

29

6.41

7.

09

2011

/12

5.31

6.

23

6.95

20

12/1

25.

03

5.65

6.

37

2013

/12

3.40

3.

54

3.66

20

14/0

13.

36

3.71

3.

82

023.

24

3.52

3.

79

033.

14

3.40

3.

66

04_

3.32

3.

56

053.

05

3.27

3.

40

063.

02

3.14

3.

26

072.

95

3.16

3.

23

083.

05

3.14

3.

20

093.

08

3.13

3.

20

103.

08

3.13

3.

25

113.

11

3.15

3.

29

123.

15

3.16

3.

33

2015

/01

3.23

3.

23

3.50

02

3.19

3.

23

3.58

03

3.11

3.

25

3.59

04

3.00

3.

14

3.50

05

2.90

3.

11

3.42

06

2.79

3.

04

3.29

07

2.71

2.

97

3.24

08

2.66

2.

90

3.22

09

2.61

2.

87

3.21

10

2.57

2.

82

3.18

11

_2.

82

2.97

12

_2.

46

2.40

20

16/0

11.

45

1.99

2.

10

02_

1.36

1.

78

03_

1.26

1.

63

040.

90

1.15

1

.52

05_

0.99

1.

35

06_

0.95

1.

28

070.

88

0.94

1.

29

'08

_0.

86

1.46

'0

9_

0.90

1.

60

'10

1.22

0.

90

1.94

'1

1_

1.57

2.

47

'12

_2.

00

2.92

B

urim

i: Ba

nka

e sh

qipë

risë

* pë

rfaqë

sojn

ë no

rmat

mes

atar

e të

pon

deru

ara

të p

eriu

dhës

. s

ourc

e: B

ank

of A

lban

ia.

* W

eigh

ted

aver

age

inte

rest

rate

s.



4. k

urs

i i k

eMBi

Mit

4-1

kurs

i i k

ëMBi

Mit

të

leku

t ku

nd

rejt

Mo

ned

hav

e kr

yeso

rele

kë p

ër n

jësi

të m

oned

hës

së h

uaj

eXh

an

Ge

rate

4.

eXc

ha

nG

e ra

te 4

-1a

ll p

er u

nit o

f for

eign

cur

renc

ies

Mon

edha

tkryesore/

Mainforeign

curre

ncie

s

Mesatarjaeperiudh

ës/Av

erag

eofperiod

Fund

i i p

eriu

dhës

/ En

d of

per

iod

Dollariam

erikan

/

USdo

llar(USD

)Mon

edha

evrop

i-an

e/ E

urop

ean

curre

ncy(EUR)

Pound-ib

ritan

ik/

Briti

sh p

ound

ste

rling

(GBP

)

Fran

gazvicer-

ane/

SwissFranc

(CHF)

JeniJa

ponez/

Japa

neseyen(p

er

100)(JPY

)

DollariKa

nade

z/

Can

adiando

llar

(CAD

)Dollariam

erikan

/

USDollar(USD

)Mon

edha

evrop

i-an

e/ E

urop

ean

curre

ncy(EUR)

Pound-ib

ritan

ik/

Briti

sh p

ound

ste

rling

(GBP

)

Fran

gazvicer-

ane/

Swissfran

c(CHF)

JeniJa

ponez/

Japa

neseyen(p

er

100)(JPY

)

DollariKa

nade

z/

Can

adiando

llar

(CAD

)

12

34

56

78

910

1112

2014

105.

4813

9.97

173.

6211

5.26

99.7

895

.49

115.

2314

0.14

179.

4811

6.52

96.4

999

.55

2015

125.

9613

9.74

192.

5413

1.09

104.

1298

.72

125.

7913

7.28

186.

5912

6.74

104.

5090

.53

2016

124.

1413

7.36

168.

1712

6.02

114.

4193

.68

128.

1713

5.23

157.

5612

6.05

109.

7595

.09

2016

/01

127.

3713

8.35

183.

1412

6.48

107.

8889

.42

127.

0613

8.68

181.

6112

5.01

105.

3290

.27

0212

4.70

138.

3317

8.48

125.

5510

8.69

90.3

412

6.59

138.

2417

5.48

126.

5611

2.11

93.4

003

124.

5613

8.22

176.

9812

6.63

110.

3194

.03

122.

2613

8.77

175.

8812

6.94

108.

8094

.45

0412

2.21

138.

5117

4.80

126.

7811

1.54

95.2

212

1.56

138.

2917

7.19

126.

1911

3.53

97.1

205

122.

3513

8.32

177.

7412

5.10

112.

2394

.49

124.

1513

8.29

181.

2512

5.20

111.

7695

.04

0612

2.76

137.

9217

4.49

126.

5711

6.47

95.2

512

3.50

137.

3316

6.00

126.

3812

0.11

95.4

307

123.

3713

6.57

162.

2312

5.65

118.

5794

.67

122.

6013

6.18

161.

4012

5.76

118.

3793

.20

0812

1.79

136.

5115

9.73

125.

5412

0.30

93.7

812

3.34

137.

5216

2.04

125.

5011

9.63

94.2

909

122.

5013

7.34

161.

0312

5.81

120.

2993

.63

122.

7413

7.33

159.

1412

6.59

121.

4293

.32

1012

4.04

136.

8515

3.14

125.

7211

9.51

93.6

712

4.66

136.

5415

1.75

126.

1111

8.78

93.1

011

125.

7713

6.18

156.

2312

6.56

116.

7593

.56

127.

5513

5.86

158.

6312

5.91

112.

8895

.11

1212

8.29

135.

2716

0.04

125.

8011

0.42

96.1

112

8.17

135.

2315

7.56

126.

0510

9.75

95.0

9Bu

rimi:

Bank

a e

shqi

përis

ë.so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.

2 s

ekto

ri i

jash

tëM

5-1

Bila

nc

i i p

aG

esav

en

ë m

ilion

ë eu

ro

eXte

rna

l se

cto

r 2

Bala

nc

e o

F pa

yMen

ts 5

-1in

mill

ions

eu

r

Llo

garia

korrente/Current

acco

unt(2+

5+8+

11)

Mallra

t/G

oods

(3-4)

Kred

i /

Credit

Deb

i/

Deb

itSh

ërbi

met

/

Services(6

-7)

Kred

i /

Credit

Deb

i/

Deb

itTë

ard

hura

par

ësor

e /

Primaryinco

me(9-10)

Kred

i /

Credit

Deb

i/

Deb

itTë

ard

hura

dyt

ësor

e /

Seco

nd-

aryinco

me(12-13

)Kr

edi /

Credit

Deb

i/

Deb

itLlo

garia

kap

itale

/

Cap

itala

ccou

nt

12

34

56

78

910

1112

1314

2013

-104

9.1

-197

9.3

1050

.630

29.9

225.

717

14.9

1489

.124

.513

7.8

113.

367

9.9

810.

413

0.5

47.8

2014

-128

7.2

-221

5.6

931.

731

47.3

323.

218

81.4

1558

.2-1

19.4

125.

624

5.0

724.

685

1.7

127.

186

.720

15-1

104.

6-2

298.

977

1.1

3070

.152

4.7

2028

.015

03.3

-98.

715

4.8

253.

576

8.4

921.

515

3.1

125.

720

15/IV

-397

.7-7

05.5

171.

487

6.9

141.

154

3.3

402.

2-3

4.2

43.9

78.1

201.

024

7.2

46.2

32.8

2016

/I-2

24.2

-579

.312

5.5

704.

817

6.0

483.

030

7.0

10.0

50.8

40.7

169.

120

5.0

35.9

6.6

2016

/II

-353

.8-6

77.0

194.

387

1.3

121.

852

2.5

400.

7-1

5.1

44.9

60.1

216.

624

9.7

33.2

7.2

2016

/III

-207

.6-6

80.0

172.

885

2.7

269.

175

4.1

485.

1-6

.542

.749

.220

9.8

250.

340

.53.

1

Lloga

ria fi

nanc

iare

/

Fina

ncia

l acc

ount

(16+

19+2

2-28

)

Gab

imedh

eha

rresa

net

o /

N

et e

rrors

and

om

issio

ns

Mjeteere

zervës

dhe

të li

dhur

a m

e to

/R

eserveassetsan

drelatedItems(27-28

)

Investimetdire

kte/

Dire

ctin

vestm

ent

(17-18

)

Investimepo

rtofoli/

Portfolioin

vestm

ent

(20-21)

Investimetë

tjera*/

Other

investm

ent*

(23-24

)Mjete/

Assets

Detyrime/

Liabi

lities

Mjete/

Assets

Detyrime/

Liabi

lities

Mjete/

Assets

Detyrime*

*/

Liabilities**

Mjetete

rezervës/

Reserveassets

Kred

i dhe

hua

nga

FM

N/C

redita

nd

loan

sfro

mtheIM

F

15

1617

1819

2021

2223

2425

2627

2820

13-9

11.8

-923

.221

.694

4.8

115.

412

7.4

12.0

-111

.921

0.5

322.

419

3.8

112.

210

4.4

-7.8

2014

-103

1.7

-811

.557

.786

9.2

122.

113

0.2

8.1

-295

.8-3

5.3

260.

526

5.9

50.7

97.2

46.5

2015

-132

0.0

-818

.471

.989

0.4

-324

.8-1

80.6

144.

2-8

6.8

216.

230

3.0

268.

451

9.6

609.

589

.920

15/IV

-412

.4-1

20.0

42.4

162.

4-1

72.1

-41.

913

0.2

-120

.6-7

7.3

43.3

121.

516

9.3

169.

1-0

.320

16/I

-114

.1-1

43.6

13.6

157.

310

7.5

93.0

-14.

5-7

.044

.951

.954

.0-1

20.5

-49.

670

.920

16/II

-253

.6-2

40.1

20.9

261.

0-8

.7-3

.94.

930

.736

.76.

093

.0-3

5.5

0.0

35.5

2016

/III

-15.

8-2

76.4

11.7

288.

1-2

.14.

26.

329

6.9

306.

49.

513

2.7

-90.

3-5

6.1

34.2

Burim

i: Ba

nka

e sh

qipë

risë.

* n

ë ka

tego

rinë

22 p

ërfsh

ihen

edh

e de

rivat

ivat

fina

ncia

rë.

** n

uk p

ërfsh

ihet

zër

i 28.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

* o

ther

inve

stmen

t (22

) inc

lude

fina

ncia

l der

ivat

ives

.**

exc

ludi

ng C

redi

t and

loa

ns fr

om th

e iM

F 28

.



5-2

eksp

ort

i sip

as

Gru

p M

all

rave

*n

ë m

ilion

ë le

këeX

port

By

co

MM

od

ity

Gro

ups

* 5-

2in

mill

ions

all

Gjithsej/Total(2+

3+

4+

5+ 6

+ 7+

8+

9+10

)Ushqim,p

ije

duha

n/Foo

d,bev

-er

ages

, tob

acco

Minerale,lë

ndëdjeg

ëse,

ener.e

lek./Minerals,

fuel

s, e

lect

ricity

Prod

uktekimikedh

eplastike/

Chemical

and

plas

tic p

rodu

cts

Lëku

re d

he a

rtiku

j pre

j lë

kure

/ Le

athe

r and

le

athe

r man

ufac

ture

s

Prod

himedrurid

hele

tre/

Woo

dman

ufac

turesan

dar

ticle

s of

pap

er

Teks

tile d

he

këpu

cë/

Text

ile a

nd

footwea

r

Materialendë

rtimid

he

metale/

Con

struction

mat

eria

ls an

d m

etal

s

Makineri,pa

jisjedhepjesë

këmbimi/M

achinerie

s,

equi

pmen

ts an

d sp

are

parts

Tëtjera/

Others

12

34

56

78

910

2014

/12

255,

759.

016

,746

.685

,884

.53,

393.

63,

076.

39,

180.

985

,935

.937

,102

.59,

235.

05,

203.

720

15/1

224

3,18

3.0

21,0

66.3

64,5

05.1

3,96

1.3

2,89

7.3

8,33

6.4

90,0

91.0

35,2

79.5

10,7

89.0

6,25

6.9

2016

/12

243,

496.

925

,347

.046

,562

.94,

358.

02,

596.

57,

764.

210

6,60

7.7

31,8

90.8

11,2

72.3

7,09

7.5

2016

/01

16,3

79.7

1,46

2.5

2,04

7.8

247.

427

4.7

591.

48,

439.

42,

023.

081

9.0

474.

502

17,5

92.0

1,66

1.6

2,33

1.5

289.

524

3.0

629.

58,

889.

42,

111.

289

2.2

544.

003

19,3

60.8

1,58

3.1

3,60

2.8

458.

825

3.7

629.

98,

883.

32,

422.

496

6.6

560.

204

21,1

36.2

2,17

2.4

4,22

6.0

385.

020

4.6

665.

88,

840.

73,

162.

487

7.6

601.

805

20,5

25.6

2,65

9.0

3,06

9.1

349.

122

1.3

665.

09,

236.

12,

598.

61,

115.

661

1.8

0622

,603

.12,

485.

15,

325.

936

6.9

279.

164

0.2

9,37

5.5

2,54

6.6

934.

764

9.1

0722

,504

.81,

786.

14,

413.

737

2.4

246.

359

3.1

10,6

06.0

2,82

9.8

955.

470

2.0

0816

,431

.31,

644.

43,

828.

735

4.6

58.7

491.

26,

619.

12,

307.

364

2.3

485.

109

20,5

76.9

1,52

9.6

3,92

5.4

376.

021

6.7

653.

69,

442.

22,

777.

91,

042.

061

3.5

1021

,681

.03,

443.

23,

197.

343

5.6

216.

369

9.0

8,92

0.4

3,06

9.5

1,09

4.9

604.

911

22,8

69.6

2,77

5.2

5,14

4.1

414.

623

8.0

797.

49,

049.

62,

743.

61,

068.

363

8.5

1221

,835

.82,

144.

75,

450.

830

8.1

143.

970

8.0

8,30

6.1

3,29

8.5

863.

661

2.1

Burim

i: in

stAt

.*

eksp

orte

t jan

ë në

vle

rën

F.o.B

.të

dhë

nat v

jeto

re s

ipas

tabe

lës

"tre

gtia

e ja

shtm

e sip

as p

rodu

kteve

(199

3-20

16)"

në fa

qen

e in

tern

etit

të in

stAt

.të

dhë

nat m

ujor

e sip

as "D

atab

aza

stat

istik

ore"

tabe

la "e

kspo

rti s

ipas

gru

pmal

lrave

200

5-01

- 20

16-1

2" d

he "t

regt

ia e

jash

tme

sipas

gru

p m

allra

ve" n

ë fa

qen

e in

tern

etit

të in

stAt

, dat

ë 12

.03.

2017

.

sour

ce: i

nst

At.

* ex

ports

are

val

ued

in F.

o.B

. A

nnua

l dat

a as

of t

able

"For

eign

trad

e ac

cord

ing

to th

e pr

oduc

ts (1

993-

2016

), in

stAt

web

pag

e.M

onth

ly d

ata

as o

f "st

atist

ical

Dat

abas

e", t

able

"exp

ort b

y gr

oup

of c

omm

oditi

es 2

005-

01 -

2016

-12"

and

"For

eign

tra

de b

y gr

oup

com

mod

ities

", in

stAt

web

pag

e on

12.

03.2

017.

5-3

iMpo

rti s

ipa

s G

rup

Ma

llra

ve*

në

mili

onë

lekë

iMpo

rt B

y c

oM

Mo

dit

y G

rou

ps*

5-3

in m

illio

ns a

ll

Gjithsej/Total(2+

3+

4+

5+ 6

+ 7+

8+

9+10

)Ushqim,p

ije

duha

n/Foo

d,bev

-er

ages

, tob

acco

Minerale,lë

ndëdjeg

ëse,

ener.e

lek./Minerals,

fuel

s, e

lect

ricity

Prod

uktekimikedh

eplastike/

Chemical

and

plas

tic p

rodu

cts

Lëku

re d

he a

rtiku

j pre

j lë

kure

/ Le

athe

r and

le

athe

r man

ufac

ture

s

Prod

himedrurid

hele

tre/

Woo

dman

ufac

turesan

dar

ticle

s of

pap

er

Teks

tile d

he

këpu

cë/

Text

ile a

nd

footwea

r

Materialendë

rtimid

he

metale/

Con

struction

mat

eria

ls an

d m

etal

s

Makineri,pa

jisjedhepjesë

këmbimi/M

achinerie

s,

equi

pmen

ts an

d sp

are

parts

Tëtjera/

Others

12

34

56

78

910

2014

/12

552,

281.

193

,971

.490

,225

.172

,920

.714

,319

.822

,921

.763

,003

.870

,805

.110

5,69

2.4

18,4

21.2

2015

/12

544,

605.

596

,896

.660

,164

.574

,925

.915

,915

.721

,736

.169

,299

.667

,540

.811

7,28

0.3

20,8

46.0

2016

/12

579,

247.

610

0,36

4.9

49,8

41.6

80,0

08.0

17,3

78.4

23,3

56.7

79,9

70.6

76,0

02.0

130,

953.

521

,372

.020

16/0

134

,878

.66,

428.

64,

541.

93,

929.

31,

018.

11,

323.

24,

874.

63,

753.

58,

055.

895

3.6

0241

,841

.37,

157.

93,

480.

76,

516.

81,

163.

91,

669.

06,

127.

25,

053.

69,

206.

71,

465.

703

46,9

37.6

8,38

6.0

3,96

9.6

6,85

8.4

1,21

7.4

2,08

3.3

6,43

3.9

6,26

5.4

10,0

37.1

1,68

6.6

0451

,978

.78,

877.

13,

244.

97,

462.

21,

681.

01,

888.

97,

036.

110

,394

.29,

719.

41,

675.

005

51,8

04.9

8,43

4.3

3,84

8.4

7,23

7.2

1,93

5.3

1,87

6.4

7,61

1.1

8,19

4.6

10,4

53.4

2,21

4.2

0652

,000

.68,

404.

73,

967.

07,

133.

11,

951.

22,

060.

27,

319.

85,

804.

713

,168

.22,

191.

707

50,0

67.4

9,53

7.7

3,94

9.7

7,24

4.1

1,65

2.6

2,13

8.8

6,89

2.9

5,04

8.6

11,7

46.9

1,85

6.2

0846

,515

.29,

379.

24,

897.

96,

541.

692

0.5

2,05

7.4

4,29

4.5

5,38

2.3

11,5

27.5

1,51

4.2

0948

,115

.68,

271.

64,

393.

06,

529.

21,

187.

01,

847.

46,

520.

08,

023.

79,

751.

21,

592.

410

49,8

24.7

7,86

3.0

4,74

3.9

6,94

8.6

1,57

9.2

2,21

5.6

8,07

4.8

5,16

9.6

11,2

44.4

1,98

5.6

1149

,500

.78,

402.

74,

493.

06,

101.

81,

539.

92,

205.

17,

266.

85,

554.

711

,862

.22,

074.

312

55,7

82.3

9,22

2.0

4,31

1.6

7,50

5.6

1,53

2.4

1,99

1.4

7,51

9.0

7,35

6.9

14,1

80.8

2,16

2.5

Burim

i: in

stAt

.*

impo

rtet j

anë

në v

lerë

n C

.i.F.

të d

hëna

t vje

tore

sip

as ta

belë

s "t

regt

ia e

jash

tme

sipas

pro

dukte

ve (1

993-

2016

)" në

faqe

n e

inte

rnet

it të

inst

At.

të d

hëna

t muj

ore

sipas

"Dat

abaz

a st

atist

ikor

e" ta

bela

"im

porti

sip

as g

rupm

allra

ve 2

005-

01 -

2016

-12"

dhe

"tre

gtia

e ja

shtm

e sip

as g

rup

mal

lrave

" në

faqe

n e

inte

rnet

it të

inst

At, d

atë

12.0

3.20

17.

sour

ce: i

nst

At.

* im

ports

are

val

ued

in C

.i.F.

Ann

ual d

ata

as o

f tab

le "F

orei

gn tr

ade

acco

rdin

g to

the

prod

ucts

(199

3-20

16),

inst

At w

eb p

age.

Mon

thly

dat

a as

of "

stat

istic

al D

atab

ase"

, tab

le "

impo

rt by

gro

up o

f com

mod

ities

200

5-01

- 20

16-1

2" a

nd "F

orei

gn t

rade

by

gro

up c

omm

oditi

es",

inst

At w

eb p

age

on 1

2.03

.201

7.



5-4

poZi

cio

ni i

inve

stiM

eve

nd

ërko

MBë

tare

*n

ë m

ilion

ë eu

roin

tern

atio

na

l in

vest

Men

t po

siti

on

* 5-

4in

mill

ions

eu

r

Pozicion

ii

investimeve

ndër

kom

-bë

tare

/

Internationa

linvestm

entp

o-sition(2-16)

Mjetet/

Assets

(3+6+

9+

10+15

)

Investimedirekte

jashtë/Dire

ctin

vestm

enta

broa

dInvestimepo

rtofoli/Po

rtfolioin

vestm

ent

Derivativa

finan

ciar

ë/

Fina

ncia

l de

rivatives

Investimetëtjera/

Otherin

vestm

ents

Mjetete

rezervës/

Reserve

asse

ts(4+5

)Ka

pitaliivetdhefitim

ii

riinvestuar/Eq

uitycap

ital

andreinveste

dea

rnings

Kapi

tale

të

tjera/Other

capi

tal

(7+8

)Letra

mevle

rëtë

ka

pita

lit/

Equi

ty s

ecur

ities

Letra

mevle

rë

tëborxhit/

Deb

tse

curit

ies

(11+

12+

13

+14

)Kr

edi t

reg-

tare

/ Tr

ade

cred

itsHua

/

Loan

sMon

edha

dhe

depo

zita/Currency

and

depo

sits

Mjetetë

tjera/Oth

-er

ass

ets

12

34

56

78

910

1112

1314

1520

10-2

,979

.47

2,91

9.57

115.

1910

9.63

5.56

180.

990.

4618

0.53

_71

8.64

_14

9.19

543.

2626

.19

1,90

4.75

2011

-4,2

40.3

23,

323.

7313

3.15

112.

1820

.97

254.

829.

1024

5.72

_1,

023.

27_

272.

6872

5.17

25.4

21,

912.

4920

12-4

,031

.14

3,83

5.42

147.

1712

3.31

23.8

638

9.17

23.0

636

6.10

_1,

326.

63_

330.

0697

4.11

22.4

71,

972.

4520

13-3

,425

.03

4,24

9.43

173.

9914

7.82

26.1

749

6.18

24.3

047

1.88

_1,

563.

9812

9.90

320.

061,

094.

9119

.12

2,01

5.27

Detyrimet/

Liabi

lities

(17+

20+

23

+24

)

Derivativa

finan

ciar

ë/

Fina

ncia

l de

rivatives

Investimedirekte

nëSh

qipë

ri/Dire

ctin

vestm

entintherepo

rting

eco

nomy

Investimepo

rtofoli/

Portfolioin

vestm

ent

Investimetëtjera/

Otherin

vestm

ents

Detyrimetë

tjera

/

Otherliab

ilities

(18+

19)

Kapitaliivetdhefitim

ii

riinvestuar/Eq

uitycap

ital

andreinveste

dea

rnings

Kapi

tale

të tj

era/

Othercap

ital

(21+

22)

Letra

mevle

rëtë

ka

pita

lit/ E

quity

se

curit

ies

Letra

mevle

rë

të b

orxh

it/

Deb

tsecurities

(25+

26+

27

+28

)Kr

edi t

regt

are/

Tr

ade

cred

itsHua

/

Loan

sMon

edha

dhe

depo

zita/Currency

and

depo

sits

1617

1819

2021

2223

2425

2627

2820

105,

899.

02,

436.

02,

290.

314

5.6

441.

173

.736

7.3

_3,

022.

010

8.6

2,42

5.2

420.

667

.720

117,

564.

13,

399.

93,

149.

725

0.2

595.

887

.150

8.7

_3,

568.

412

2.0

2,68

0.6

693.

971

.920

127,

866.

63,

261.

52,

844.

641

6.9

650.

210

1.4

548.

82.

43,

952.

411

5.7

2,81

2.5

949.

674

.720

137,

674.

52,

850.

22,

466.

938

3.3

657.

210

2.6

554.

6_

4,16

7.1

314.

02,

802.

498

1.5

69.2

Burim

i: Ba

nka

e sh

qipë

risë.

* të

dhë

nat j

anë

hartu

ar s

ipas

man

ualit

BpM

5 të

bila

ncit

të p

ages

ave.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

* D

ata

pres

ente

d in

the

tabl

e ar

e co

mpi

led

acco

rdin

g to

BpM

5 iM

F M

anua

l.



5-4

poZi

cio

ni i

inve

stiM

eve

nd

ërko

MBë

tare

*n

ë m

ilion

ë eu

roin

tern

atio

na

l in

vest

Men

t po

siti

on

* 5-

4in

mill

ions

eu

r

Pozicion

ii

investimeve

ndër

kom

-bë

tare

/

Internationa

linvestm

ent

posit

ion

(2-17)

Mjetet/

Assets

(3+6+

9+

10+16

)

Investimedirekte

jashtë/Dire

ctin

vestm

enta

broa

dInvestimepo

rtofoli/Po

rtfolioin

vestm

ent

Derivativa

finan

ciar

ë/

Fina

ncia

l de

rivatives

Investimetëtjera/

Otherin

vestm

ents

Mjetete

rezervës/

Reserve

asse

ts(4+5

)

Kapi

tali

dhe

aksio

net n

ë fo

ndet

e

investimeve/Eq

uity

andinvestm

entfund

shar

es

Instrum

entet

e bo

rxhi

t /Deb

tin

strum

ents

(7+8

)

Kapi

tali

dhe

aksio

net n

ë fo

ndet

e

investimeve/Eq

uity

andinvestm

entfund

shar

es

Titu

j bor

xhi

/Deb

tse

curit

ies

(11+

12+

13

+ 14

+ 15

)

Kapi

tale

të

tjera/Other

equi

ty

Mon

edha

dh

e de

pozi

-ta/Cur

-re

ncy

and

depo

sits

Hua

/

Loan

s

Kred

i tre

gtar

e dh

e pa

radh

ënie

/

Trad

e cr

edit

andad

vances

Lloga

ri të

tje

ra të

ar

këtu

eshm

e/

Otherre

ceiv

-ab

les

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2014

/IV

(4,466

.2)

5,63

0.1

1,22

9.7

172.

71,

057.

064

6.7

23.4

623.

3-

1,56

2.0

4.0

1,03

1.0

395.

811

2.8

18.4

2,19

1.7

2015

/IV

(4,656

.1)

6,56

7.4

1,41

4.2

302.

61,

111.

649

7.3

25.6

471.

7-

1,77

5.9

-1,

144.

851

0.6

103.

317

.22,

880.

020

15/IV

(4,656

.1)

6,56

7.4

1,41

4.2

302.

61,

111.

649

7.3

25.6

471.

7-

1,77

5.9

-1,

144.

851

0.6

103.

317

.22,

880.

020

16/I

(4,723

.5)

6,61

6.0

1,42

3.2

318.

11,

105.

158

4.5

24.8

559.

7-

1,80

4.4

-1,

140.

853

8.4

109.

615

.62,

803.

820

16/II

(4,852

.9)

6,71

0.4

1,44

8.4

342.

41,

106.

058

9.2

30.1

559.

1-

1,84

5.4

-1,

142.

757

8.3

111.

113

.32,

827.

420

16/III

(4,762

.6)

6,89

2.3

1,38

3.5

337.

91,

045.

759

5.5

28.1

567.

4-

2,14

9.2

-1,

343.

269

6.3

104.

75.

02,

764.

1

Detyrimet/

Liabi

lities

(18+

21+

24

+25

)

Investimedirekte

nëSh

qipë

ri/Dire

ctin

vestm

entintherepo

rting

eco

nomy

Investimepo

rtofoli/

Portfolioin

vestm

ent

Derivativa

finan

ciar

ë/

Fina

ncia

l de

rivatives

Investimetëtjera/

Otherin

vestm

ents

(19+

20)

Kapi

tali

dhe

aksio

net n

ë fond

etein

vestimeve/

Equityand

investm

entfund

shar

es

Instrum

entete

bo

rxhit/Deb

tin

strum

ents

(22+

23)

Kapi

tali

dhe

aksio

net

nëfo

ndetein

vesti

-meve/

Equ

ityand

investm

entfundshares

Titu

j bor

xhi

/Deb

tse

curit

ies

(26+

27+

28

+ 29

+ 30

+31

)

Kapi

tale

të

tjer

a/

Other

equi

ty

Mon

edha

dh

e de

pozi

-ta/Currency

and

depo

sits

Hua

/

Loan

s

Kred

i tre

gtar

e dh

e pa

radh

ënie

/

Trad

e cr

edit

andad

vances

Lloga

ri të

tjer

a të

pag

uesh

me/

Otherpay

ables

SDR/

SD

Rs

1718

1920

2122

2324

2526

2728

2930

3120

14/IV

10,0

96.3

4,56

3.5

2,93

6.5

1,62

7.0

801.

223

2.3

568.

9-

4,73

1.6

-1,

017.

33,

299.

830

4.8

54.3

55.3

220

15/IV

11,2

23.5

5,00

5.2

3,23

5.7

1,76

9.5

922.

730

1.9

620.

8-

5,29

5.7

-1,

055.

93,

802.

630

8.2

70.0

59.0

420

15/IV

11,2

23.5

5,00

5.2

3,23

5.7

1,76

9.5

922.

730

1.9

620.

8-

5,29

5.7

-1,

055.

93,

802.

630

8.2

70.0

59.0

420

16/I

11,3

39.4

5,07

2.3

3,25

1.1

1,82

1.2

895.

929

8.8

597.

0-

5,37

1.3

-1,

064.

83,

852.

732

0.1

76.1

57.6

2016

/II

11,5

63.3

5,22

8.7

3,37

9.2

1,84

9.4

901.

430

3.4

598.

1-

5,43

3.2

-1,

090.

33,

891.

833

1.1

61.7

58.3

2016

/III

11,6

54.9

5,24

7.1

3,42

6.0

1,82

1.2

890.

830

4.8

586.

0-

5,51

7.0

-1,

129.

23,

939.

231

4.2

76.4

58.1

Burim

i: Ba

nka

e s

hqip

ërisë

.*

të d

hëna

t jan

ë ha

rtuar

sip

as m

anua

lit B

pM6

të b

ilanc

it të

pag

esav

e.so

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*

Dat

a pr

esen

ted

in th

e ta

ble

are

com

pile

d ac

cord

ing

to B

pM6

iMF

Man

ual.

5-5

BorX

hi i

jash

tëM

n

ë m

ilion

ë eu

roeX

tern

al

deB

t 5-

5in

mill

ions

eur

Borx

hi i

jash

tëm

br

uto/

Grossexterna

ldeb

t (2+5+

8+11

+14

)

Qeveriaepërg-

jiths

hme/

GeneralG

overn-

men

t (3+4

)

Bank

a Q

en-

drore/

Centra

lBa

nk

(6+7

)

Ko

rporataDep

ozituese,

me

përja

shtim

të B

ankë

s Qëndrore/

Dep

osit-taking

corporations,e

xcep

tCentra

lBa

nk(9

+10)

Se

ktorë

të

Tjer

ë/

OtherSectors

(12+

13)

InvestimiD

irekt:

Hua

tëN

dërkom

pa-

ni/D

irectInvestm

ent:

Intercom

pany

Lend

ing

Afatsh

-ku

rtër/

Sh

ort-te

rmAfatgjatë/

Lo

ng-te

rmAfatsh

-ku

rtër/

Sh

ort-te

rmAfatgjatë/

Lo

ng-te

rmAfatshkurtër/

Shor

t-term

Afatgjatë/

Lo

ng-te

rmAfatsh

-ku

rtër/

Sh

ort-te

rmAfatgjatë/

Lo

ng-te

rm

12

34

56

78

910

1112

1314

2013

/IV

6,36

8.2

2,28

9.5

_2,

289.

579

.1_

79.1

1,07

5.4

1,00

1.8

73.6

1,27

7.6

342.

893

4.7

1,64

6.6

2014

/IV

6,92

7.5

2,64

7.6

_2,

647.

676

.7_

76.7

1,25

0.7

1,10

1.5

149.

21,

325.

433

5.8

989.

61,

627.

020

15/IV*

7,68

6.0

3,29

2.6

_3,

292.

675

.8_

75.8

1,28

1.5

1,12

6.8

154.

71,

266.

632

6.7

939.

91,

769.

520

15/IV*

7,68

6.0

3,29

2.6

_3,

292.

675

.8_

75.8

1,28

1.5

1,12

6.8

154.

71,

266.

632

6.7

939.

91,

769.

520

16/I*

7,78

9.5

3,31

7.9

_3,

317.

972

.5_

72.5

1,28

9.0

1,13

8.4

150.

61,

288.

934

3.1

945.

81,

821.

220

16/II

7,88

0.7

3,36

0.8

_3,

360.

873

.0_

73.0

1,29

7.2

1,14

9.1

148.

01,

300.

335

5.6

944.

71,

849.

420

16/III

7,92

4.2

3,37

2.9

_3,

372.

962

.4_

62.4

1,36

7.2

1,23

0.3

136.

91,

300.

633

4.6

966.

01,

821.

2

Burim

i: Ba

nka

e sh

qipë

risë.

për d

etaj

e re

fero

huni

tek

"shp

jegu

es p

ër n

drys

him

et n

ë sta

tistik

at e

sek

torit

të ja

shtë

m s

ipas

BpM

6 (q

ersh

or 2

014)

".*

janë

rish

ikua

r të

dhën

at p

ër v

itin

2015

dhe

trem

ujor

in e

par

ë 20

16.

sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

For d

etai

ls re

fer t

o: "C

omm

enta

ry fo

r cha

nges

in th

e pu

blic

atio

n of

ext

erna

l sec

tor s

tatis

tics

acco

rdin

g to

BpM

6 (ju

ne 2

014)

"*

Dat

a ar

e re

vise

d fo

r the

yea

r 201

5 an

d th

e fir

st qu

arte

r 201

6.



6. F

ina

nc

at e

qev

eris

ë 6-

1 të

ard

hu

rat

e Bu

Xhet

it t

ë q

ever

isë

1

(të

dhën

a pr

ogre

sive

, në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

)

Go

vern

Men

t Fi

na

nc

e 6.

Go

vern

Men

t Bu

dG

et r

even

ue1

6-1

( pro

gres

sive

dat

a in

mill

ions

all

, end

of p

erio

d)

Totaliitë

ardhurave/Total

revenue(2+3

+7)

Të a

rdhu

ra ta

timor

e/ T

ax

revenue(4+5

+6)

Të

ard

hura

jo ta

timor

e/ N

on

taxrevenue

Të

ardh

ura

nga

ndihmat/Grants

Të

ardh

urat

nga

tatim

et d

he d

ogan

at /

Revenuefro

mta

xofficesand

customs

Tëardhuranga

pushtetivendo

r/

Revenuefro

mlo

calg

overnm

ent

Të a

rdhu

ra n

ga fo

ndet

spe

cial

e/

Socialin

st.C

ontribu

tions

12

34

56

720

1436

6,72

110

,186

335,

868

253

,413

12

,447

70,0

0820

,667

2015

379,

206

11,2

1534

2,30

8 2

58,8

82

11,7

0071

,726

25,6

8320

1640

4,97

212

,719

369,

897

275

,776

14

,951

79,1

7022

,356

2016

/ 0

132

,829

335

29,7

99 2

1,35

5 64

37,

801

2,69

502

61,7

251,

655

55,7

28 4

0,94

4 1,

202

13,5

824,

342

0396

,638

2,54

288

,165

66,

559

2,21

719

,389

5,93

104

131,

302

3,30

311

9,58

3 8

8,24

1 4,

193

27,1

498,

416

0516

4,32

33,

895

150,

151

110

,315

6,

784

33,0

5210

,277

0619

8,31

54,

149

180,

716

133

,627

8,

125

38,9

6413

,450

0723

3,20

25,

189

213,

226

157

,489

9,

139

46,5

9814

,787

0826

6,45

35,

989

244,

517

181

,643

10

,234

52,6

4015

,947

0929

8,47

66,

575

274,

316

203

,977

11

,625

58,7

1417

,585

1033

4,72

18,

944

306,

567

226

,980

13

,070

66,5

1719

,210

1136

8,30

510

,573

336,

984

250

,394

13

,953

72,6

3720

,748

1240

4,97

212

,719

369,

897

275,

776

14,9

5179

,170

22,3

56Bu

rimi:

Min

istria

e F

inan

cave

.1

të d

hëna

t jan

ë sip

as p

ublik

imev

e në

faqe

n e

inte

rnet

it të

Min

istris

ë së

Fin

anca

ve n

ë da

tën

07.0

3.20

17:

rapo

rtim

e/ p

rogr

amim

i eko

nom

iko-

fiska

l, ra

porte

dhe

sta

tistik

a/ r

apor

te d

he s

tatis

tika

fiska

le m

ujor

e;pu

blik

imi :

exce

l par

apra

ke"t

regu

esit

fiska

lë s

ipas

bux

hetit

të k

onso

lidua

r 201

6 (p

rogr

esiv

për

çdo

mua

j)"tr

egue

sit fi

skal

ë sip

as b

uxhe

tit të

kon

solid

uar (

vjet

or) n

ë m

iliar

d le

k.-ja

nar -

Dhj

etor

201

5, t

ë dh

ëna

para

prak

e-ja

nar -

Dhj

etor

201

6, t

ë dh

ëna

para

prak

e.

sour

ce: M

inist

ry o

f Fin

ance

. 1

Dat

a as

of M

inist

ry o

f Fin

ance

web

pag

e pu

blic

atio

ns o

n 07

.03.

2017

:re

ports

/ F

iscal

and

eco

nom

ic p

rogr

amm

ing,

repo

rts a

nd s

tatis

tics/

Fisc

al a

nd s

tatis

tical

repo

rts;

publ

icat

ion

: ex

cel p

arap

rake

"Con

solid

ated

gen

eral

bud

get 2

016

(cum

ulat

ive

data

)""C

onso

lidat

ed g

ener

al b

udge

t (A

nnua

l)" in

billi

on le

k.-ja

nuar

y - D

ecem

ber 2

015,

pre

limin

ary

data

.-ja

nuar

y - D

ecem

ber 2

016,

pre

limin

ary

data

.



6-2

shpe

nZi

Met

e B

uXh

etit

të

qev

eris

ë1

të d

hëna

pro

gres

ive,

në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

Go

vern

Men

t Bu

dG

et e

Xpen

dit

ure

1 6-

2pr

ogre

ssiv

e da

ta, i

n m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Tota

li i s

hpen

-zimeve/

Total

expe

nditure(2

+10

+11

)

Shpe

nzim

et

korente/

Current

expe

nditure(3

+4+

5+

6+7+

8+9)

Sh

penz

ime

kapitale/Cap

ital

expe

nditu

re

Shpe

nzim

e të

tjera/Other

expe

nditure*

Shpe

nzim

e pë

r per

-sonelin/Person

nel

expe

nditu

reInteresat/Interest

Shpe

nzimeop

erative

mirë

mba

jtje/

Ope

rationa

l&m

aintenan

ceSu

bvencion

et

/ Su

bsid

ies

Shpe

nzim

e pë

r fon

de

spec

iale

/ So

cial

in

sura

nce

outla

ys

Shpe

nzim

e pë

r bux

hetin

vend

or/Loca

lbud

get

expe

nditu

re

Shpe

nzim

e ko

rent

e të

tjera/Othercurrent

expe

nditu

re

12

34

56

78

910

1120

1443

8,84

934

1,01

271

,373

40,0

7533

,124

1,59

913

6,33

632

,985

25,5

2060

,749

37,

088

2015

437,

408

350,

752

72,4

8938

,643

42,4

091,

735

141,

166

34,0

6620

,244

63,0

5923

,597

2016

431,

209

368,

711

67,5

4036

,259

44,3

431,

725

152,

590

43,5

5822

,696

56,9

995,

499

2016

/01

23,8

0322

,489

5,43

03,

305

1,21

254

10,2

641,

399

825

976

338

02

51,5

1848

,532

10,9

176,

576

3,48

310

021

,510

3,36

62,

580

2,43

9 5

47

0383

,277

75,3

1316

,464

9,28

26,

260

273

32,8

565,

729

4,44

97,

265

699

04

115,

508

103,

953

22,0

6212

,174

9,08

033

944

,843

9,12

26,

333

10,6

00 9

55

0514

5,99

013

1,64

627

,623

14,7

7611

,879

417

56,9

5811

,761

8,23

212

,906

1,4

38

0618

1,06

416

2,02

033

,221

17,4

5115

,246

631

70,1

2815

,366

9,97

716

,939

2,1

05

0721

4,76

819

2,30

538

,908

20,5

6118

,584

811

82,5

1719

,002

11,9

2219

,916

2,5

47

0825

2,85

422

3,50

844

,547

23,4

7421

,749

972

96,3

3822

,694

13,7

3426

,322

3,0

24

0928

6,64

225

2,87

350

,096

25,7

4525

,589

1,12

010

8,78

826

,047

15,4

8830

,602

3,1

67

1032

0,16

828

2,93

355

,596

28,4

9429

,088

1,24

712

0,62

430

,234

17,6

5033

,657

3,5

78

1135

9,67

231

6,43

561

,336

34,0

7032

,934

1,44

113

2,71

034

,428

19,5

1639

,390

3,8

47

1243

1,20

936

8,71

167

,540

36,2

5944

,343

1,72

515

2,59

043

,558

22,6

9656

,999

5,4

99

Burim

i: M

inist

ria e

Fin

anca

ve.

1 të

dhë

nat j

anë

sipas

pub

likim

eve

në fa

qen

e in

tern

etit

të M

inist

risë

së F

inan

cave

në

datë

n 07

.03.

2017

:ra

porti

me/

pro

gram

imi e

kono

mik

o-fis

kal,

rapo

rte d

he s

tatis

tika/

rap

orte

dhe

sta

tistik

a fis

kale

muj

ore;

publ

ikim

i :ex

cel p

arap

rake

"tre

gues

it fis

kalë

sip

as b

uxhe

tit të

kon

solid

uar 2

016

(pro

gres

iv p

ër ç

do m

uaj)"

"tre

gues

it fis

kalë

sip

as b

uxhe

tit të

kon

solid

uar (

vjet

or) n

ë m

iliar

d le

k".

shën

ime:

* n

ë ko

lonë

n "s

hpen

zim

e të

tjer

a" ja

në p

ërfsh

irë z

ërat

: Fo

ndi r

ezer

vë, K

ontig

jenc

a/ D

etyr

imet

e p

rapa

mbe

tura

/ t

rans

ferta

(të

tjera

/ të

ndr

yshm

e)/

Fo

nd s

hpro

nësim

i/h

uadh

ënie

net

o .

-jana

r - D

hjet

or 2

015,

të

dhën

a pa

rapr

ake

-jana

r - D

hjet

or 2

016,

të

dhën

a pa

rapr

ake.

sour

ce: M

inist

ry o

f Fin

ance

.1

Dat

a as

of M

inist

ry o

f Fin

ance

web

pag

e pu

blic

atio

ns o

n 07

.03.

2017

:re

ports

/ F

iscal

and

eco

nom

ic p

rogr

amm

ing,

repo

rts a

nd s

tatis

tics/

Fisc

al a

nd s

tatis

tical

repo

rts;

publ

icat

ion

: ex

cel p

arap

rake

"Con

solid

ated

gen

eral

bud

get 2

016

(cum

ulat

ive

data

)""C

onso

lidat

ed g

ener

al b

udge

t (A

nnua

l)" in

billi

on le

k.n

otes

:*i

n th

e co

lum

n "o

ther

exp

ense

s" a

re in

clud

ed v

oice

s: r

eser

ve F

und,

Con

tinge

ncy/

Arre

ars/

oth

er/

Diff

eren

t/tr

ansfe

rs/

ex

prop

riatio

n Fu

nd/

net

len

ding

.-ja

nuar

y - D

ecem

ber 2

015,

pre

limin

ary

data

.-ja

nuar

y - D

ecem

ber 2

016,

pre

limin

ary

data

.



6-3

Fin

an

ciM

i i d

eFic

itit

Bu

Xhet

or

1

të d

hëna

pro

gres

ive,

në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

Fisc

al

deF

icit

an

d it

s Fi

na

nc

inG

1 6-

3pr

ogre

ssiv

e da

ta, i

n m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod

Deficiti/

Deficit

Fina

ncim

i i d

efic

itit /

Deficitfinan

cing

(3+8

)

Fina

ncim

i i b

rend

-sh

ëm/

Dom

esticfina

ncing

(4+5

+6+7

)

Fi

nanc

im i

huaj

/

Fore

ign

finan

cing

(9+1

0+11

+12)

Të a

rdhu

ra n

ga

privatizimi/Privat

-iz

atio

n re

ceip

ts

Hua

marrje

e

brendshm

e/Do-

mesticborrowing

Page

saeprapa

mbe

ture

TVS

hsërimbu

rsueshme/

Paym

entsof

arrearson

VatRefund

Të tj

era

/

Other

Hua

afatgjatë

(marrë)/Lo

ngte

rm

loan

(drawings)

Ndr

yshi

mi i

gje

ndje

s sëarkës/Cha

ngeof

state

men

t acc

ount

sRipa

gesat/

Repa

yments

Mbë

shtetje

Buxh

etor

e/Bu

d-ge

tary

sup

port

12

34

56

78

910

1112

2014

-72,

128

72,1

2842

,237

3538

,212

_3,

990

29,8

9119

,130

-1,8

54-1

7,84

5 3

0,46

0 20

15-5

8,20

258

,202

-6,4

0387

7-1

7,26

8_

9,98

864

,605

17,8

32-2

,992

-61,

693

111,

458

2016

-26,

237

26,2

379,

316

2,75

010

,602

_-4

,036

16,9

2118

,629

-836

-21,

998

21,1

2620

16 /

01

9,02

6-9

,026

-9,2

4920

4.0

2,50

3_

-11,

956

223

4,21

0-3

,182

-805

_02

10,2

07-1

0,20

7-1

9,68

520

73,

818

_-2

3,71

09,

478

3,04

0-2

,020

-1,5

8410

,042

0313

,361

-13,

361

-22,

423

358

5,24

9_

-28,

030

9,06

23,

879

-1,9

83-2

,876

10,0

4204

15,7

94-1

5,79

4-2

0,44

836

49,

435

_-3

0,24

74,

654

4,99

2-1

,860

-8,5

2010

,042

0518

,333

-18,

333

-27,

192

385

13,9

20_

-41,

497

8,85

95,

903

-2,0

49-1

0,02

115

,026

0617

,251

-17,

251

-27,

011

2,60

914

,017

_-4

3,63

79,

760

8,34

5-2

,496

-12,

283

16,1

9407

18,4

34-1

8,43

4-2

7,98

92,

611

13,7

03_

-44,

303

9,55

59,

387

-2,8

32-1

3,19

416

,194

0813

,599

-13,

599

-29,

686

2,61

212

,456

_-4

4,75

416

,087

11,3

44-2

,352

-14,

031

21,1

2609

11,8

34-1

1,83

4-2

9,84

22,

614

8,47

4_

-40,

930

18,0

0812

,512

-2,3

03-1

5,14

222

,941

1014

,553

-14,

553

-29,

032

2,62

95,

424

_-3

7,08

514

,479

13,5

90-1

,960

-18,

277

21,1

2611

8,63

3-8

,633

-23,

283

2,72

45,

621

_-3

1,62

814

,650

14,8

90-1

,730

-19,

636

21,1

2612

-26,

237

26,2

379,

316

2,75

010

,602

_-4

,036

16,9

2118

,629

-836

-21,

998

21,1

26

Burim

i: M

inist

ria e

Fin

anca

ve.

1 të

dhë

nat j

anë

sipas

pub

likim

eve

në fa

qen

e in

tern

etit

të M

inist

risë

së F

inan

cave

në

datë

n 10

.03.

2017

:ra

porti

me/

pro

gram

imi e

kono

mik

o-fis

kal,

rapo

rte d

he s

tatis

tika/

rap

orte

dhe

sta

tistik

a fis

kale

muj

ore;

publ

ikim

i :ex

cel p

arap

rake

"tre

gues

it fis

kalë

sip

as b

uxhe

tit të

kon

solid

uar 2

016

(pro

gres

iv p

ër ç

do m

uaj)"

"tre

gues

it fis

kalë

sip

as b

uxhe

tit të

kon

solid

uar (

vjet

or) n

ë m

iliar

d le

k".

-jana

r - D

hjet

or 2

015,

të

dhën

a pa

rapr

ake

-jana

r - D

hjet

or 2

016,

të

dhën

a pa

rapr

ake.

sour

ce: M

inist

ry o

f Fin

ance

.1

Dat

a as

of M

inist

ry o

f Fin

ance

web

pag

e pu

blic

atio

ns o

n 10

.03.

2017

:re

ports

/ F

iscal

and

eco

nom

ic p

rogr

amm

ing,

repo

rts a

nd s

tatis

tics/

Fi

scal

and

sta

tistic

al re

ports

;pu

blic

atio

n :

exce

l par

apra

ke"C

onso

lidat

ed g

ener

al b

udge

t 201

6 (c

umul

ativ

e da

ta)"

"Con

solid

ated

gen

eral

bud

get (

Ann

ual)"

in b

illion

lek.

-janu

ary

- Dec

embe

r 201

5, p

relim

inar

y da

ta.

-janu

ary

- Dec

embe

r 201

6, p

relim

inar

y da

ta.

6-4

sto

ku i

BorX

hit

të

Bren

dsh

ëM s

ipa

s in

stru

Men

teve

1

në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e, të

dhë

na p

rogr

esiv

ed

oM

esti

c d

eBt

sto

ck

By in

stru

Men

ts 6

-4 1

in m

illio

ns a

ll, e

nd o

f per

iod,

pro

gres

sive

dat

a

Stok

u i b

orxh

it të

bre

nd-

shëm

/Dom

esticdeb

tsto

ck(2

+9)

Borxhishtetëror/Public

debt(3

+4+

5+6+

7+

8)

Borx

hi i

gara

ntua

r /

Publiclygua

rantee

dde

bt

Bono

The

sari

/ Tr

easu

ry

bills

Obligac

ionedyvjeçare/2

year

s N

ote

Obligac

ionetrevjeçare/

3 ye

ars

Not

eObligac

ionepesëvjeçare

/ 5

year

s N

ote

Obligac

ioneshtatë

vjeçare/7yearsNote

Obligac

ionedhjetë

vjeçare/10

yea

rsN

ote

Garan

ciTreg.Brend./

Dom

esticG

uarantee

s

12

34

56

78

920

1456

4,67

353

8,64

126

0,59

985

,358

34,2

7893

,760

43,5

4421

,102

26,0

3320

1555

1,37

452

0,93

522

3,82

480

,983

36,6

7790

,851

54,9

2733

,673

30,4

3920

1656

1,12

053

0,83

420

9,40

983

,674

28,9

2098

,428

63,2

3247

,173

30,2

8620

16/I

556,

913

526,

364

217,

702

84,1

2936

,485

93,4

4857

,927

36,6

7330

,549

2016

/II

564,

734

534,

292

218,

871

85,7

5033

,627

95,4

4559

,927

40,6

7330

,442

2016

/III

559,

172

528,

731

210,

285

77,9

9033

,305

100,

242

62,2

3644

,673

30,4

4120

16/IV

561,

120

530,

834

209,

409

83,6

7428

,920

98,4

2863

,232

47,1

7330

,286

Burim

i: M

inist

ria e

Fin

anca

ve.

të d

hëna

t jan

ë sip

as in

form

acio

nit t

ë pu

blik

uar n

ë fa

qen

e in

tern

etit

të M

F në

07.

03.2

017.

rapo

rtim

e/ B

orxh

i/tr

egue

sit e

bor

xhit:

-treg

uesit

e b

orxh

it 3/

M i-

rë 2

016

-treg

uesit

e b

orxh

it 6/

M i-

rë 2

016

-treg

uesit

e b

orxh

it 9/

M 2

016

-treg

uesit

e b

orxh

it vi

ti 20

16sh

ënim

e: -B

onot

e th

esar

it ja

në ra

portu

ar m

e çm

im b

lerje

1) n

uk p

ërfsh

ihet

rivle

rësim

i i v

alut

ës d

he g

aran

citë

e b

rend

shm

e

sour

ce: M

inist

ry o

f Fin

ance

.D

ata

are

as o

f MoF

web

pag

e in

form

atio

n on

07.

03.2

017.

repo

rts/

Deb

t/ D

ebt i

ndic

ator

s:

-Deb

t ind

icat

ors

as o

f Mar

ch 3

1, 2

016.

-Deb

t ind

icat

ors

as o

f jun

e 30

, 201

6.-D

ebt i

ndic

ator

s as

of s

ept 3

0, 2

016.

-Deb

t ind

icat

ors

as o

f Dec

31,

201

6n

otes

:-t

he tr

easu

ry b

ills a

re re

porte

d in

disc

ount

ed v

alue

1) F

orei

gn e

xcha

nge

rese

rve

eval

uatio

n an

d do

mes

tic g

uara

ntie

s ar

e no

t inc

lude

d



7 se

kto

ri r

eal

7-1

pro

dh

iMi i

Bre

nd

shëM

Bru

to s

ipa

s kl

asi

Fiki

Mit

të

akt

ivit

etit

eko

no

Mik

, (M

eto

da

e p

rod

hiM

it n

ve r

ev 2

) 20

12 –

201

5, m

e çm

ime

korr

ente

, në

mili

onë

lekë

rea

l se

cto

r 7

Gro

ss d

oM

esti

c p

rod

uc

t By

ec

on

oM

ic a

cti

viti

es, (

pro

du

cti

on

M

eth

od

na

ce

rev

2) 7

-120

12 -

2015

at c

urre

nt p

rices

, in

mill

ions

all

Kodi

NVE

Rev.2

Aktivitetiekon

omik

Vitet/Ye

ars

Econ

omicactivities

Cod

eNac

eRev.2

2012

2013

2014

*20

15**

A101

-03

Bujq

ësia

, pyj

et d

he p

eshk

imi

250

,126

2

64,1

40

278

,924

2

91,6

01

Agriculture,forestryand

fishing

A205

-09

Indu

strianxjerrëse

60,

195

66,

516

69,

085

43,

106

Miningan

dqu

arrying

A310

-33

Indu

striapërpu

nuese

61,

502

68,

310

73,

603

77,

396

Man

ufac

turing

A435

Energjiaelektrike,gaz

i,avullidh

efurnizimim

eajërtë

kon

dicion

uar

22,

298

27,

795

25,

850

36,

853

Elec

trici

ty, g

as, s

team

and

air

cond

ition

ing

supp

lyA5

36-3

9Furnizimim

eujë,aktivitetete

trajtim

itdh

emenaxhimittëm

beturinave,m

betjeve

9,6

73

9,8

41

10,

005

10,

920

Watersup

ply;sew

erag

e,w

astem

anag

ementa

ndre

med

iationac

tivities

A641

-43

Ndë

rtim

i 1

51,7

93

138

,878

1

21,4

02

138

,658

Con

struction

A745

-47

Treg

tiam

eshum

icëdh

emepa

kicë;riparimiiautom

jetevedhem

otorcikle

tave

143

,570

1

47,9

32

154

,294

1

51,2

76

Who

lesaleand

retailtra

de;rep

airo

fmotorvehiclesan

dmotorcycles

A849

-53

Tran

spor

ti dh

e m

agaz

inim

i 5

6,16

9 4

2,56

9 4

1,59

4 4

3,89

0 Tr

ansp

orta

tion

and

stora

geA9

55-5

6Ak

omod

imid

heshërbimiu

shqimor

24,

533

23,

214

24,

342

25,

168

Acco

mmod

ationan

dfood

serviceactivities

A10

58-6

3Informac

ionidhekom

unikac

ioni

41,

735

37,

807

38,

849

41,

237

Informationan

dco

mmunication

A11

64-6

6Ak

tivitetefina

nciaredhetë

sigurimit

32,

133

30,

359

35,

160

38,

975

Fina

nciala

ndin

suranceac

tivities

A12

68Ak

tivitetetë

pasurivetëpalua

jtshm

e 7

9,88

3 8

5,84

3 8

5,81

6 8

5,90

5 Realesta

teactivities

A13

69-7

5Ak

tiviteteprofesio

nale,shkenco

redhete

knike

28,

268

29,

453

35,

098

41,

206

Professio

nal,scientifican

dtechnica

lactivities

A14

77-8

2Sh

ërbimead

ministrativedh

embë

shtetëse

23,

578

29,

000

35,

292

40,

024

Administrativean

dsupp

ortserviceactivities

A15

84Ad

ministrim

pub

likdhem

brojtja;sigurimisoc

ialidetyrueshëm

53,

716

54,

086

57,

149

59,

266

Publicadm

inistrationan

dde

fence;com

pulso

rysoc

ialsecurity

A16

85Arsim

imi

57,

694

60,

873

59,

797

61,

179

Educ

atio

nA1

786

-88

Shënde

tësia

dheaktivitetetë

punëssoc

iale

33,

255

34,

984

38,

114

41,

158

Hum

anhea

lthand

soc

ialw

orkac

tivities

A18

90-9

3Arte,a

rgëtimdheçlodh

je 1

1,80

9 1

1,33

1 1

7,12

1 1

6,76

1 Arts,entertainmenta

ndre

crea

tion

A19

94-9

8Ak

tivitetetë

tjerashërbimi;

12,

818

14,

767

15,

439

18,

165

Otherserviceactivities

VleraeSh

tuarBrutom

eçm

imeba

zë1,

154,

747

1,17

7,69

81,

216,

933

1,26

2,74

4GVA

atb

asicprices

Taks

a ne

to m

bi p

rodu

ktet

178

,064

1

72,3

54

177

,487

1

71,9

96

Net

taxe

s on

pro

duct

s

PB

BMEÇMIM

ETETREGUT

1,33

2,81

11,

350,

053

1,39

4,41

91,

434,

740

GDPatm

arketp

rices

Burim

i: in

stAt

.të

dhë

nat j

anë

sipas

tabe

lave

në

faqe

n e

inte

rnet

it të

inst

At n

ë da

tën

07.0

3.20

17.

tem

at/

llo

garit

ë Ko

mbë

tare

/ s

hifra

t/ l

loga

ritë

Kom

bëta

re v

jeto

re:

- llo

garit

ë Ko

mbë

tare

vje

tore

(Met

oda

e pr

odhi

mit)

. rez

ulta

tet s

ipas

kla

sifik

imit

nve

rev

2, n

ë ni

vel A

19

(inst

At).

- tab

ela

5: p

rodh

imi i

bre

ndsh

ëm b

ruto

sip

as a

ktivi

tetit

eko

nom

ik (1

996-

2015

me

çmim

e ko

rrent

e).

shën

ime:

-*20

14 G

jysë

m-fi

nale

-**2

015

të d

hëna

par

apra

ke

sour

ce: i

nst

At.

Dat

a as

of i

nst

At w

eb p

age

tabl

es o

n 07

.03.

2017

.th

emes

/ n

atio

nal a

ccou

nt/

Fig

ures

/A

nnua

l nat

iona

l Aco

unt:

Ann

ual n

atio

nal A

ccou

nts

(pro

duct

ion

App

roac

h). r

esul

ts as

of n

AC

e re

v 2

clas

sific

atio

n, a

t A 1

9 le

vel (

inst

At).

- tab

le 5

: Gro

ss d

omes

tic p

rodu

ct b

y ec

onom

ic a

ctiv

ities

(199

6-20

15 a

t cur

rent

pric

es).

not

es:

- *20

14 s

emi-F

inal

.- *

*201

5 pr

elim

inar

y da

ta.



7-2

inde

ksi i

ÇM

iMev

e të

pro

dhiM

it dh

e in

deks

i i k

ush

tiMit

në

ndë

rtiM

(për

Ba

nes

a)

inde

kspr

odu

cer

pri

ce

inde

X a

nd

co

nst

ruc

tion

co

st in

deX

7-2

(Fo

r dW

ellin

Gs)

inde

x

IÇPInde

ksiTotal1/PPITotalInde

x1

2010

=100

Inde

kseteçmimevetëprodh

imitdu

kepërjashtuarndë

rtimin*/Prod

ucerpriceinde

x,excluding

con

struction*

Inde

ksiikushtimitnëndë

rtim(p

ër

banesa)2 /Con

structionco

stinde

x(fo

rdwellings)2

I/201

1=10

0Indu

strianxjerrëse/M

iningan

dqu

arry

ing

Indu

striapërpu

nuese/

Man

ufac

-tu

ring


,avulldh

eajër

i kon

dici

onua

r /El

ectri

city

,gas

, ste

am

and

air c

ondi

tioni

ng

Furnizimim

eujë,aktivitetetë

trajtim

itdh

emenax

-himittëm

beturinave,m

betjeve/W

atersup

ply,

treatmenta

ctivitiesand

wastem

anag

ement

12

34

56

2013

103.

310

3.7

104.

710

0.1

103.

310

1.8

2014

102.

910

1.6

104.

310

0.2

103.

810

2.0

2015

10

2.3

2016

/I

97.4

82.3

103.

299

.110

0.3

101.

920

16/II

99.7

90.2

104.

398

.999

.010

2.2

2016

/III

99.1

89.0

103.

798

.998

.210

2.6

2016

/IV

100.

592

.810

4.5

99.1

98.9

102.

7

nd

rysh

iMet

në

% t

ë in

dek

sit

të Ç

MiM

eve

të p

rod

hiM

it d

he

të in

dek

sit

të

kush

tiM

it n

ë n

dër

tiM

(për

Ba

nes

a) 3

)n

ë pë

rqin

dje

ch

an

Ge

in %

oF

pro

du

cer

pri

ce

ind

eX a

nd

co

nst

ruc

tio

n c

ost

in

deX

(Fo

r d

Wel

linG

s) 3

)in

per

cent

age

IÇPInde

ksiTotal/PPITotalInde

x


inde

ksittëçmimevetëprodh

imitdu

kepërjashtuarndë

rtimin/Annua

lcha

ngesofp

rodu

cerp

riceinde

x,excluding

con

struction


inde

ksittë

kush

timit

në n

dërti

m

(përban

esa)/

Annualcha

ngesofthecon

struc

-tionco

stinde

x(fo

rdwellings)

Indu

strianxjerrëse/M

iningan

dqu

arry

ing

Indu

striapërpu

nuese/Man

ufac

-tu

ring


,avulldh

eajëri

kond

icio

nuar

/

Elec

trici

ty,g

as, s

team

and

air

cond

ition

ing

Furnizimim

eujë,aktivitetetë

trajtim

itdh

emenax

-himittëm

beturinave,m

betjeve/W

atersup

ply,

treatmenta

ctivitiesand

wastem

anag

ement

12

34

56

2013

-0.4

-0.9

-0.5

0.0

-0.3

0.98

2014

-0.5

-2.1

-0.3

0.1

0.5

0.23

2015

4

-9.8

0.3

-0.8

-0.5

0.31

2016

/I

-4.1

-12.

6-1

.6-0

.3-2

.1-0

.18

2016

/II

-2.0

-5.7

-0.2

-0.5

-5.4

-0.2

020

16/III

-0.8

0.4

-1.0

-0.5

-6.3

0.10

2016

/IV

0.9

5.5

-0.1

-0.3

-2.4

0.40

Burim

i: in

stAt

. *

inde

ksi i

Çm

imev

e të

pro

dhim

it, ll

ogar

itur n

ga in

stAt

, ësh

të m

bësh

tetu

r në

nom

enkla

turë

n e

Akti

vite

teve

eko

nom

ike,

nve

rev

2. m

e pe

riudh

ë re

feru

eses

201

0=10

0 -të

dhë

nat t

rem

ujor

e të

iÇp

sipas

pub

likim

it “in

deks

i i Ç

mim

eve

të p

rodh

imit”

, in

stAt

.-in

stAt

pub

likon

inde

ksin

e ç

mim

eve

të p

rodh

imit

(iÇp)

mbë

shte

tur n

ë n

ve r

ev 2

. iÇ

p ës

htë

inde

ks m

e pe

riudh

ë ba

zë v

itin

2010

(2

010=

100)

. Met

oda

e llo

garit

jes

së in

deks

it ës

htë

met

oda

zinx

hir.

(inst

At).

1) t

ë dh

ënat

vje

tore

të iÇ

p pë

rfaqë

sojn

ë in

deks

e m

esat

are

vjet

ore.

2) D

uke

fillu

ar n

ga t

1 20

11, i

nst

At-i

lloga

rit iK

n (p

ër b

anes

a) m

e sh

portë

n e

re të

mat

eria

leve

dhe

shp

enzi

mev

e dh

e m

e pe

riudh

ë ba

zë t

1 20

11=1

00.

3) n

drys

him

i për

të d

hëna

t vje

tore

për

faqë

son

ndry

shim

in e

çm

imit

të in

deks

eve

mes

atar

e vj

etor

e të

viti

t kor

rent

me

vitin

e m

ëpar

shëm

, ndë

rsa

ndry

shim

i vje

tor p

ër të

dhë

nat t

rem

ujor

e të

inde

ksit

mat

ndr

yshi

min

e ç

mim

it të

trem

ujor

it ko

rent

me

trem

ujor

in e

një

jtë të

viti

t të

mëp

arsh

ëm.

4) in

stAt

: vj

etar

i sta

tistik

or 2

011-

2015

sou

rce:

inst

At.

* pr

oduc

tion

pric

e in

dex

by in

stAt

, is

base

d on

thë

nom

encl

atur

e of

eco

nom

ic A

ctiv

itys,

nA

Ce

rev

2. w

ith th

ë re

fere

nce

erio

d 20

10=1

00- q

uate

rly d

ata

of p

pi a

ccor

ding

to “

prod

ucer

pric

e in

dex”

pub

licat

ion,

inst

At.

-inst

At, p

ublis

h th

e pr

oduc

er p

rice

inde

x (p

pi),

base

d on

the

nA

Ce

rev.

2. p

pi b

ase

year

inde

x is

the

year

201

0 (2

010=

100)

. Cal

cula

tion’

s m

etho

d us

ed in

com

pilin

g of

this

inde

x is

chai

n - i

ndex

. (in

stAt

). 1)

ppi

ann

ual d

ata

repr

esen

t yea

rly a

vera

ge in

dexe

s.2)

sta

rting

from

q1

2011

, in

stAt

cal

cula

tes

CC

i (fo

r dw

ellin

gs) r

efer

ring

to th

e ne

w b

aske

t of m

ater

ials

and

expe

nditu

res,

w

ith b

ase

perio

d q

1 20

11=1

00.

3) A

nnua

l dat

a ch

ange

repr

esen

ts pr

ice

chan

ges

of a

nnua

l ave

rage

inde

xes

of th

e cu

rrent

yea

r with

the

prev

ious

one

, whi

le

the

annu

al c

hang

e fo

r qua

rterly

dat

a m

easu

res

the

pric

e ch

ange

s of

the

curre

nt q

uarte

r with

the

sam

e qu

arte

r of t

he p

revi

ous

year

.4)

inst

At :

stat

istic

al y

earb

ook

2011

-201

5



7-3

ind

eksi

i Ç

MiM

eve

të k

on

suM

it

co

nsu

Mer

pri

ce

ind

eX 7

-3

IÇK1

Tota

li dh

jeto

r 20

15=1

00

/CPI1

TotalD

ecem

ber

2015

=100

Ushqimedh

epije

jo-a

lkool

ike

/ Fo

od

and

non-

alco

holic

be

verage

s

Pijealko

olikedh

edu

han/Alco

holic

beverage

san

dto

bacc

o

Veshjedhekë-

pucë/C

lothing

andfootwea

r

Qira

, ujë

lënd

ë dj

egës

e dh

e en

ergj

i/

Rent,w

ater,fuela

nd

power

Mob

ilim,p

ajisjeshtëpie

dhe

mirë

mba

jtje

e sh

tëpi

së /

Fur

nitu

re h

ouse

-ho

ld a

nd m

aint

enan

ce

Shën

deti

/Med

ical

care

Tran

spor

ti /

Tran

spor

tKo

mun

ikim

i /Com

mu-

nica

tion

Argë

timdhekulturë

/Recrea

tionan

dcu

lture

Shër

bim

i ar

simor

/

Educ

atio

n service

Hotele,kafenedh

eresto

rante/Hotels,

coffe

e-ho

use

and

resta

uran

ts

Mallra

dheshërbime

të n

drys

hme

/

Goo

dsand

various

services

12

34

56

78

910

1112

1320

1498

.18

95.9

193

.64

101.

8910

1.11

99.6

310

3.00

103.

1199

.11

98.9

388

.84

98.6

010

0.61

2015

100.

0410

0.02

99.1

210

0.15

100.

5799

.49

101.

0510

1.06

100.

6199

.52

96.6

799

.34

100.

1520

1610

1.32

103.

2710

0.94

99.0

710

0.62

100.

2310

0.10

98.1

410

0.18

100.

9110

0.16

100.

0410

1.18

2016

/01

100.

8810

2.52

100.

4799

.35

100.

7310

0.35

100.

0096

.69

100.

0010

0.19

100.

0110

0.00

100.

0302

102.

0110

5.91

100.

8198

.05

100.

7210

0.31

100.

0995

.79

100.

0210

0.12

100.

0399

.99

100.

1303

102.

4710

7.05

101.

2298

.41

100.

6910

0.02

100.

1596

.26

100.

2910

0.15

100.

0399

.96

100.

0704

102.

0310

5.92

100.

8298

.33

100.

5810

0.26

100.

2196

.28

99.9

110

0.19

100.

0310

0.06

100.

1805

100.

8010

2.36

100.

9098

.43

100.

5110

0.28

99.9

797

.17

99.8

710

0.20

100.

0310

0.06

100.

2906

100.

1910

0.39

100.

9698

.33

100.

4310

0.28

100.

1698

.61

100.

0310

0.85

100.

0310

0.06

100.

2407

100.

2410

0.45

100.

9598

.07

100.

2910

0.50

100.

1499

.36

99.9

010

1.68

100.

0310

0.06

100.

0408

101.

1010

2.79

100.

8998

.11

100.

2510

0.46

99.9

999

.77

99.8

810

1.42

100.

0310

0.06

100.

3909

101.

4510

3.08

100.

9299

.90

100.

4410

0.24

100.

1399

.47

100.

5110

1.72

99.8

810

0.06

103.

2710

101.

2010

2.40

101.

1210

0.32

100.

5099

.64

99.9

699

.60

100.

4810

1.20

100.

3810

0.10

103.

1511

101.

2510

1.87

100.

8610

0.62

101.

4610

0.21

100.

2499

.46

100.

6710

0.93

100.

7110

0.01

103.

0712

102.

1810

4.57

101.

3110

0.91

100.

8910

0.19

100.

1899

.19

100.

6210

2.33

100.

7010

0.05

103.

28

N

dryshimetvjetoretë

inde

ksittëçmimevetëkon

sumitsip

asgrupe

vekryesore2/

(në%)/

Yea

ronyearcon

sumerpriceinde

x,m

aingrou

ps(in%)

Inflacion

im

esat

ar

vjetor3/

An

nual

averag

ein

flatio

n 3

IÇKTotali/

CPIto

tal

Ushqimedh

epije

jo-a

lkool

ike/

Foo

d an

d no

n-al

coho

lic

beverage

s

Pijealko

olikedh

edu

han/

Alcoh

olic

beverage

san

dto

bacc

o

Veshjedhe

këpu

cë/

Clothingan

dfootwea

r

Qira

, ujë

lënd

ë dj

egës

e dh

e en

erg-

ji/Rent,water,fuel

andpo

wer

Mob

ilim,p

ajisjeshtëpie

dhe

mirë

mba

jtje

e sh

tëpi

së/

Furn

iture

hou

se-

hold

and

mai

nten

ance

Shën

deti/

Med

ical

care

Tran

spor

ti/

Tran

spor

tKo

mun

ikim

i/

Com

muni-

catio

n

Argë

timdhe

kultu

rë/

Recrea

tionan

dcu

lture

Shër

bim

i ar

simor

/

Educ

atio

n service

Hotele,kafenedh

eresto

rante/

Hotels,

coffe

e-ho

use

and

resta

uran

ts

Mallra

dheshër-

bim

e të

ndr

yshm

e/

Goo

dsand

various

services

12

34

56

78

910

1112

1314

2014

0.66

0.37

7.06

0.06

0.46

-0.3

2-5

.59

-1.0

73.

850.

1211

.18

1.49

3.15

1.63

2015

1.96

5.09

3.28

-3.2

3-1

.96

0.58

-0.9

3-0

.64

-1.0

51.

134.

791.

06-0

.24

1.89

2016

2.18

4.57

1.31

0.91

0.89

0.19

0.18

-0.8

10.

622.

330.

700.

053.

281.

2820

16/0

11.

474.

283.

26-3

.73

-1.3

40.

94-1

.60

-2.4

9-1

.11

1.15

4.80

1.03

-0.1

21.

9102

0.22

2.16

2.59

-3.3

8-1

.33

1.07

-2.2

4-4

.07

-0.9

70.

674.

821.

020.

181.

7403

0.26

2.24

2.65

-2.3

2-0

.89

0.72

-2.1

9-4

.51

-0.7

00.

764.

821.

000.

221.

5804

0.32

2.01

1.72

-2.2

90.

480.

83-2

.53

-5.2

5-1

.12

0.85

4.82

1.09

-0.1

31.

4205

0.71

2.30

1.58

-1.9

40.

490.

71-2

.78

-4.6

6-1

.18

0.81

4.82

1.09

-0.1

21.

3306

1.18

2.69

1.37

-1.5

10.

220.

860.

53-3

.62

-1.0

31.

574.

821.

01-0

.09

1.31

071.

924.

341.

67-1

.26

0.04

1.00

0.08

-3.2

7-1

.15

2.84

4.82

1.01

0.12

1.37

082.

014.

711.

43-0

.36

-0.0

10.

82-0

.08

-2.1

6-0

.10

2.36

4.45

0.84

0.69

1.37

091.

763.

731.

441.

390.

150.

78-0

.18

-1.6

70.

521.

723.

810.

062.

631.

3310

1.50

3.10

1.55

1.02

0.49

0.26

-0.5

1-1

.54

0.49

0.98

0.38

0.10

2.96

1.28

111.

883.

161.

510.

771.

490.

750.

24-0

.54

0.67

0.81

0.71

0.09

2.68

1.26

122.

184.

571.

310.

910.

890.

190.

18-0

.81

0.62

2.33

0.70

0.05

3.28

1.28

Burim

i: in

stAt

. 1)

të

dhën

at v

jeto

re të

inde

ksit

të Ç

mim

eve

të K

onsu

mit

janë

inde

kse

mes

atar

e vj

etor

e të

çm

imev

e të

kon

sum

it sip

as g

rupe

ve k

ryes

ore,

nd

ërsa

të d

hëna

t muj

ore

pasq

yroj

në in

deks

in e

çm

imev

e të

kon

sum

it.2)

të

dhën

at v

jeto

re m

atin

var

iaci

onin

e in

deks

eve

të m

uajit

dhj

etor

të v

itit n

me

inde

ksin

e m

uajit

dhj

etor

të v

itit n

-1, n

dërs

a të

dhë

nat

muj

ore

mat

in n

drys

him

et v

jeto

re të

inde

ksev

e, n

ë pë

rqin

dje.

3) e

shtë

mes

atar

ja a

ritm

etik

e e

thje

shtë

e in

flaci

onev

e vj

etor

e të

dym

bëdh

jetë

mua

jve

të fu

ndit

(llog

aritj

e e

B.sh

).

sou

rce:

inst

At

1) t

he C

onsu

mer

pric

e in

dex

year

ly d

ata

(for t

his

and

cons

ecut

ive

year

s), re

pres

ent y

early

ave

rage

con

sum

er p

rice

inde

xes

by m

ain

grou

ps, w

hile

mon

thly

dat

a re

pres

ent c

onsu

mer

pric

e in

dex.

2)

yea

rly d

ata

mea

sure

the

varia

tion

of D

ecem

ber i

ndex

of y

ear n

with

Dec

embe

r ind

ex o

f yea

r n-1

whi

le, m

onth

ly d

ata

mea

sure

ye

arly

inde

x ch

ange

s in

per

cent

age.

3)

sim

ple

arith

met

ic a

vera

ge o

f ann

ual i

nfla

tion

of la

test

twel

ve m

onth

s (c

alcu

latio

n of

BoA

).



7-4

pun

ësiM

i, pa

pun

ësia

dh

e pa

Gat

1

në

mijë

, ose

në

rast

të k

undë

rt, s

ikur

se p

ërca

ktoh

eteM

plo

yMen

t, u

neM

plo

yMen

t a

nd

Wa

Ges

1 7-

4in

thou

sand

s, u

nles

s ot

herw

ise

indi

cate

d

Tëpunësua

rsipassektorëve

2 ;3

/ Em

ploy

ed b

y se

ctor

s2 ;3

Punëkërkuestëpap

unëtëre

gjistruar

2 /Registe

redjobsee

kers

2

Paga

t3 (nëLekë)/

Wag

es3 (inALL)

Në

sekto

rin s

htet

ëror

/

Inpub

licsector

Nësekto

rinprivatjo

-bujqë

sor/

Innon

agriculturalp

rivatesector

Nësekto

rinprivatbujqë

sor4

/

Inagriculturalp

rivatesector

4Pa

gam

esataremujorenësektorinshtetëror/

Averag

emon

thlyw

ageinpub

licsector

Paga

minimaleemira

tuar/

Ap

proved

minimum

mon

thlyw

age

12

34

56

2014

164

291

462

143

52,1

5022

,000

2015

164

319

443

142

53,0

2522

,000

2016

164

360

448

149

54,0

0022

,000

2016

/I16

440

046

013

954

,300

22,0

0020

16/II

164

410

464

124

54,5

0022

,000

2016

/III

165

417

475

115

54,5

5022

,000

2016

/IV

165

423

464

101

54,6

0022

,000

Burim

i: in

stAt

.1

të d

hëna

t jan

ë sip

as in

form

acio

nit t

ë pu

blik

uar n

ë fa

qen

e in

tern

etit

të in

stAt

në

datë

n 10

.03.

2017

. -te

mat

/ t

regu

i pu

nës/

shi

frat/

të

dhën

a ad

min

istra

tive

të tr

egut

të p

unës

/ v

jeto

re.

-tem

at/

tre

gu i

punë

s/ s

hifra

t/ t

ë dh

ëna

adm

inist

rativ

e të

treg

ut të

pun

ës/

tre

muj

ore.

-tem

at/

pag

at d

he K

osto

e p

unës

/ s

hifra

t.2.

Mes

atar

e vj

etor

e (të

dhë

nat v

jeto

re)

3 të

dhë

na a

dmin

istra

tive

(të d

hëna

t vje

tore

)4

punë

simi n

ë se

ktorin

priv

at b

ujqë

sor ë

shtë

vle

rësim

i m

arrë

nga

Ank

etat

e F

orca

ve të

pun

ës (i

nst

At)

sour

ce: i

nst

At1

the

data

are

afte

r the

info

rmat

ions

pub

lishe

d in

inst

At w

eb p

age

on 1

0.03

.201

7,-t

hem

es/

lab

our M

arke

t/ F

igur

es/

Adm

inist

rativ

e da

ta fo

r lab

our M

arke

t/ y

early

. -t

hem

es/

lab

our M

arke

t/ F

igur

es/

Adm

inist

rativ

e da

ta fo

r lab

our M

arke

t/ q

uarte

rly.

-the

mes

/ W

ages

and

lab

our C

ost/

Fig

ures

.2

Ann

ual a

verg

e (a

nnua

l dat

a)3

Adm

inist

rativ

e da

ta (a

nnua

l dat

a)4

the

empl

oym

ent i

n ag

ricul

tura

l priv

ate

sect

or w

as e

stim

ated

from

revi

sed

labo

ur F

orce

sur

vey



Documents

BANKA E SHQIPËRISË RAPORTI VJETOR · Grafik 15. kursi efektiv i këmbimit dhe kurset eur/lek dhe usd/lek 47 Grafik 16. ecuria e kredisë për ekonominë 48 Grafik 17. Zbërthimi