64
APOCALIPSIS 1:1 1 APOCALIPSIS 1:5 Apocalipsis Baharopʉre ahri dacho to dohse wahahtore marine masichʉ yoaha Jesucristo 1 Ahri pũi Jesucristo marine to masichʉ yoarire yahu joarocai nija. Cohamacʉ sehe tíre yahu dutiro cũri jire tirore, to yainare tirore dahra cohtainare masichʉ yoa dutiro. Ã jiro michapucacãta to dohse wahahtore ma- sichʉ yoari jire tiro. Mahanocã dʉhsa mʉjano nina to ã wahahto. Jesucristore to ã cũchʉ tiro sehe anjore tíre yʉhʉre Joãore yahu dutiro warocari jire. 2 Ã jicʉ yʉhʉ João jipihtiare yʉ ñʉrire yahu joarocai nija. Cohamacʉ ya durucuare Jesucristo ya buheare yahu joarocai nija. 3 Ahri pũi baharopʉ to dohse wahahtore yahu joai nija. Mahanocã dʉhsa mʉjano nina ahri jipihtia ti ã wahahto. Ã jia jipihtina ahri pũre buheina, yʉ yahuare noano tʉhoina yʉ yahuriro sehe yoaina wahcheina jiahca. Siete curuari macainare Jesu yaina cahmachuinare joaroc- aha João 4 Yʉhʉ, João mʉsare siete curuari macainare Jesu yainare Asia yahpa macainare joarocaja: Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare noa dutija. Ã yoa to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Tiro panopʉta ã jirucuriro jia tiri jire. Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura. Baharopʉ tarohca. To pʉhtoro dujiro panoi jiina siete pjacʉ bajueraina jira. Tina ti cahĩa mehne noano jiga mʉsa tjoa. 5 Jesucristo to cahĩa mehne noano jiga mʉsa tjoa. Cohamacʉ yare mahñono marieno yahuriro jira tiro. Ã jiro to yariari baharo to masa mʉjari baharo ne pari turi yariasi tiro. “Õ sehe masa mʉjaahca yʉ yaina”, ni ñʉ quihõ mʉhtariro jira

Apocalipsis - ebible.org fileAPOCALIPSIS1:1 1 APOCALIPSIS1:5 Apocalipsis Baharopʉre ahri dacho to dohse wahahtore marine masichʉyoahaJesucristo 1AhripũiJesucristomarinetomasichʉyoarireyahu

  • Upload
    lamnhi

  • View
    214

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

APOCALIPSIS 1:1 1 APOCALIPSIS 1:5

ApocalipsisBaharopʉre ahri dacho to dohse wahahtore marine

masichʉ yoaha Jesucristo1 Ahri pũi Jesucristo marine to masichʉ yoarire yahu

joarocai nija. Cohamacʉ sehe tíre yahu dutiro cũri jiretirore, to yainare tirore dahra cohtainare masichʉ yoadutiro. Ã jiro michapucacãta to dohse wahahtore ma-sichʉ yoari jire tiro. Mahanocã dʉhsa mʉjano nina to ãwahahto. Jesucristore to ã cũchʉ tiro sehe anjore tíreyʉhʉre Joãore yahu dutiro warocari jire. 2 Ã jicʉ yʉhʉJoão jipihtiare yʉ ñʉrire yahu joarocai nija. Cohamacʉ yadurucuare Jesucristo ya buheare yahu joarocai nija.

3Ahri pũi baharopʉ to dohse wahahtore yahu joai nija.Mahanocã dʉhsamʉjanonina ahri jipihtia ti ãwahahto. Ãjia jipihtina ahri pũre buheina, yʉ yahuare noano tʉhoinayʉ yahuriro sehe yoaina wahcheina jiahca.

Siete curuari macainare Jesu yaina cahmachuinare joaroc-aha João

4 Yʉhʉ, João mʉsare siete curuari macainare Jesuyainare Asia yahpa macainare joarocaja: Cohamacʉ tocahĩa mehne mʉsare noa dutija. Ã yoa to yoadohoamehne noano jiga mʉsa. Tiro panopʉta ã jirucuriro jiatiri jire. Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura. Baharopʉ tarohca. Topʉhtoro dujiro panoi jiina siete pjacʉ bajueraina jira. Tinati cahĩa mehne noano jiga mʉsa tjoa. 5 Jesucristo to cahĩamehne noano jiga mʉsa tjoa. Cohamacʉ yare mahñonomarieno yahuriro jira tiro. Ã jiro to yariari baharo tomasa mʉjari baharo ne pari turi yariasi tiro. “Õ sehemasa mʉjaahca yʉ yaina”, ni ñʉ quihõ mʉhtariro jira

APOCALIPSIS 1:6 2 APOCALIPSIS 1:11tiro. Ã jiriro jiro jipihtina ahri yahpa macaina pʉhtoati bui pʉhtoro jira tiro. Marine cahĩno to di cohãrimehne mari ñaare cosawere tiro. 6 Ã cosawero marinepʉhtoa sõre tiro. Sacerdotea marine wahachʉ yoaretjoa. Cohamacʉ Jesu Pʉcʉro to yare yoahtinare marinesacerdotea sõre tiro. Jipihtia dachoripe “Tuariro jira”, niwahche payorucunahca mari jipihtina tirore. Jipihtinabui pʉhtoro ã jirucura tiro. Ãta jirucujaro.

7 Noano wacũ masi cohtaga mʉsa. Me curuari watoiduji tarohca Cristo. To ã tachʉ ñʉahca jipihtina. Tirorecjã puha wajãrina cjiri cʉ̃hʉ tirore ñʉahca. To ã tachʉ ñʉaahri yahpa macaina tirore cahmaeraina jipihtia curuarimacaina tuaro cahya, tiiahca. Ãta yoajaro.

8Õ sehe ninamari pʉhtoro Cohamacʉ: “Yʉhʉ jipihtiarebajuamehneriro jija. Ã yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtirojija. Tua yʉhdʉrʉcariro jija yʉhʉ. Panopʉ ã jirucuatii. Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucuja. Baharopʉ taihtja”, ninaCohamacʉ tua yʉhdʉrʉcariro.

Cristore si siterirore to ñʉrire yahuha João9 Yʉhʉ João mʉsa coyeiro Jesu yairo jija. Ã jicʉ mʉsa

yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Jesu yare yʉ yoari buhiri ñanoyʉhdʉhi. Ã yoa mʉsa yoaro seheta yʉhʉre ti ã ñanoyoapachʉta Jesu yoadohoamehne Jesure cohãerahi. Maricʉ̃no potori pʉhtoro to sʉho jiro macaina cjihti jija. Yʉya dihta macaina ti cohãriro jicʉ Patmowama tiri nʉcopʉjihi. Cohamacʉ yare, Jesucristo to buheri cʉ̃hʉre painareyʉ buheri buhiri tópʉ ti cohãriro jihi. 10 Tói yʉ jichʉcʉ̃ dacho domingo jichʉ Espíritu Santo yʉhʉre cahãnopʉñono nihre. To ã ñochʉ yʉ baharo bʉhʉsehei tuarodurucua bisiro coa tahre. Corneta to tuaro bisiro sehetató seheta bisiro coa tahre to durucua. 11 Õ sehe nino coatahre yʉ tʉhochʉ:

APOCALIPSIS 1:12 3 APOCALIPSIS 1:18—Mipʉ mʉ ñʉhtire joari pũi joa õga. Mʉ ã joa

õri baharo siete curuari macainare Cohamacʉ yainarewarocaga tí pũre. Tina siete curuari Asia yahpai jiamacarimacaina jira. Efeso macainare, Esmirna macainare, Pérg-amo macainare, Tiatira macainare, Sardis macainare,Filadelfia macainare, Laodicea macainare mʉ ñʉhtirejoarocaga —nino coa tahre yʉhʉre.

12To ã nichʉ tʉhocʉmajarerʉcahi yʉhʉre durucuriroreñʉi tai. Ã majarerʉcacʉ siete sihãa pocare ti duhu payoayucʉre uru mehne ti yoari yucʉre ñʉhi. 13 Tí yucʉ watoiducuriroremasʉno yoaro sehe bajurirore ñʉhi. Tiro yoarisuhtiro to dahporipʉ sʉri suhtirore sãariro jihre. Ã jirouru mehne ti yoari cahsaro mehne to pẽbuhu bui tʉãdihoriro jihre. 14 Ã yoa to pjoa yaja pjoari yoaro sehenoano yehsehre. To capari pichaca pohna yoaro sehesihre. 15 To dahpori bronce wama tiri comaa siri comaayoaro sehe si sitehre. Broncere pichaca mehne ti noanojʉ̃weri baharo tíre wahtara noano si pa dutia. Ti noanowahtariro yoaro sehe to dahpori noano si sitehre. Ãyoa to durucua payʉ poayeri yoaro sehe tuaro bisiro coatahre. 16 To wamomaca poto bʉhʉsehei siete ñahpichohapocare cjʉahre. Ã yoa to dʉseroi ñosari pjĩ pʉ bʉhʉseherisiori pjĩne cuhcũhre. Ã yoa sʉ̃ dacho macariro to tuarominoano seheta to wʉhdʉa tuaro si sitehre.

17 Ã jicʉ tirore ñʉcʉ to dahpori cahai doca caha sʉhiyariariro yoaro sehe. Yʉ ã doca caha sʉchʉ ñʉno tiro towamomaca poto bʉhʉsehe mehne yʉhʉre duhu payo õsehe nihre:

—Cuii tjiga. Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. Ãyoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija. 18 Catiriro jija yʉhʉ.Yariariro jimai. Mipʉre ñʉga. Jipihtia dachoripe ãcatirucuriro jija yʉhʉ. Ã yoa yariaina ti jiroi pʉhtoro jija.Yariaina ti jiro macari sopaca sawire yʉ cjʉaboriro seheta

APOCALIPSIS 1:19 4 APOCALIPSIS 2:5tópʉ jiinare na wio, pari turi catichʉ yoa masija yʉhʉ.19 Ã jicʉ mipʉ wahahtore ñʉcʉ, joa õga. Baharopʉ todohse wahahto cʉ̃hʉre ñʉcʉ joa õga mʉhʉ. 20 Ahri sieteñahpichoha pocare yʉ poto bʉhʉsehei yʉ cjʉaa pocareyahuihtja mʉhʉre. Siete sihãa pocare ti duhu payoa yucʉuru yucʉ cʉ̃hʉre yahuihtja. Õ sehe jia yahuare panopʉmasare ne yahuera tii. Õ sehe jira tí: Siete ñahpichohapoca siete curuari macaina yʉ yaina cahmachuina pʉhtoajia nina mari piti dahre buhechʉ. Ã jia siete sihãa pocareti duhu payoa yucʉ siete curuarimacaina yʉ yaina jia ninamari piti dahre buhechʉ —nihre yʉhʉre.

2Efeso macainare Jesu yainare joa dʉca dutiha Joãore

1Ã ni tuhsʉ õ sehe ni namohre yʉhʉre joa dutiriro:—Efeso macaina yʉ yaina, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni

joarocaga mʉhʉ: “Yʉ wamomaca poto bʉhʉsehei sieteñahpichoha pocare cjʉariro jija. Ã jicʉ siete sihãa dapoayucʉ uru mehne ti yoaa yucʉ watoi tiniriro jija. Ã tinirirojicʉ mʉsare õ sehe ni yahuja: 2 Jipihtia mʉsa yoariremasi pahñoja. Yʉ ya cjihtire tuaro mʉsa dahrarire,yʉhʉre mʉsa wacũ tua duhuerari cʉ̃hʉre noano masija.Ñaare yoainare mʉsa ñʉ yabichʉ cʉ̃hʉre masija. Ã yoa‘Jesu buhe dutiro to cũrina jija’, nimarinare quihõno tibuherachʉ, quihõno ti yoaerachʉ ñʉna, mahñoina ti jichʉmasire mʉsa. 3 Yʉ yare mʉsa yoari buhiri mʉsa ñanoyʉhdʉpanahta yʉhʉre ne duhuerare mʉsa. 4 Ã noanoyoaina jipanahta cʉ̃nore tó yoaerare mʉsa. Ahri jiratí: Yʉhʉre mʉsa noano cahĩ mʉhtariro seheta mipʉreyoaerara mʉsa. 5 Yʉhʉre mʉsa cahĩ mʉhtarire wacũgamʉsa tjoa. Mipʉre yʉhʉre mʉsa cahĩera curerire wacũga.Ã yoa Cohamacʉ yare tuaro cahmaga tjoa. Ã cahmana,

APOCALIPSIS 2:6 5 APOCALIPSIS 2:11yʉ yare mʉsa yoa mʉhtariro seheta yoaga tjoa. Mʉsa ãyoaerachʉ sihãriare yʉ duhu payodʉ mʉsa ya dʉre yʉdapodʉremʉsare nanocaihtja. (Ã nicʉ õ sehe ni yahui nijamʉsare. Mʉsa tó macaina yʉhʉre cohãboca. Ã cohãna tópurota pihtinahcamʉsa ñaa yoaare duhuerana.) 6Yʉhʉrecahĩera cureina jipanahta ahrire noano yoaremʉsa: Nico-laita wama tiina ti ñaa yoarire ñʉ yabira mʉsa. Yʉhʉcʉ̃hʉ ti yoarire ñʉ yabija. 7 Cahmori tiina jira mʉsa. Ãjina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santoto yahurire tʉhoga mʉsa. Õ sehe nina tiro: ‘JipihtinareJesure wacũ tua duhuerainare Cohamacʉ masare to cũnoparaísowama tiromacadʉ dichare chʉ dutiihtja. Tʉ dichacatichʉ yoaa jira’, nina Espíritu Santo”, ni yahu joarocagaEfeso macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre.

Esmirna macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore8 ’Esmirnamacaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe

ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija.Ã yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija. Yariaa wahai. Parituri catija tjoa. Ã jicʉ õ sehe ni yahuja mʉsare: 9 Mʉsañano yʉhdʉrire masija. Pjacʉoina mʉsa jichʉ cʉ̃hʉremasija. Ã jipanahta Cohamacʉ yare noaare pjíro cjʉaramʉsa. Paina sehe ‘Judio masa jija’, nimarina mahñoinajira. Tina mʉsare ti ñano quiti dahrerire masija. TinaSatana yaina jira. 10 Mipʉre mʉsa ñano yʉhdʉhtirecuiena tjiga. Tʉhoga mʉsa. Watĩno mʉsare Cohamacʉreduhu dutiro cãina mʉsa mehne macainare peresu yoadutirohca. Diez dachori waro ñano yʉhdʉnahca mʉsa. Tiã ñano yoachʉ mʉsare ti ã wajãmoñopachʉta yʉhʉre yʉya cʉ̃hʉre cohãena tjiga. Mʉsa ã yʉhʉre cohãerachʉ ñʉcʉjipihtia dachoripe Cohamacʉ cahapʉ mʉsare ã jirucuchʉyoaihtja. 11 Cahmori tiina jira mʉsa. Ã jina mʉsa yacuruari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire

APOCALIPSIS 2:12 6 APOCALIPSIS 2:17tʉhoga mʉsa. Õ sehe nina tiro: ‘Jipihtina Jesure wacũtua duhueraina pichacapʉ wahasi. Ti yariari baharopichacapʉ wahasi’, nina Espíritu Santo”, ni joarocagaEsmirna macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre.

Pérgamo macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore12 ’Pérgamo macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ

sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ ñosari pjĩ pʉ bʉhʉseherisiori pjĩne cjʉariro jija. Mʉsare õ sehe ni yahuihtja:13 Mʉsa yoarire, mʉsa ya maca macaina ti yoari cʉ̃hʉremasija. Tó macaina pʉhtoro Satana jira. Tó macainaSatanare ño payoina Antipare yʉ yare noano yahurirocjirore wajãre. Tirore ti ã wajãchʉ ñʉpanahta yʉ yareyoarucuna yʉhʉre ne wacũ tua duhuerare mʉsa. 14Mʉsaã wacũ tua duhuerapanahta mahanocã yʉhʉre yʉhdʉrʉ-care mʉsa. Cãina mʉsa mehne macaina Balãa ya buhearecahmana. Panopʉ Balãa pʉhtoro Balac wama tiriroreõ sehe ni buhea tire: ‘Israe masare yʉhdʉrʉca duacʉ“Cohamacʉ jira”, mʉsa nia masʉrine ño payo mʉsa duhupayoa chʉare chʉ dutiga tinare. Ã yoa numiamehne ñanoyoachʉ yoaga tinare’, ni buhea tire Balãa cjiro. Cãinamʉsamehnemacaina to buheare cahmana. 15Ã yoa painamʉsa mehne macaina Nicolaita wama tiina ya buheasehere duhu duaerara. 16 Ã jina mʉsa ñaa tʉhotumaricjirire tʉhotu cohtota, Cohamacʉ yare tuaro cahmagatjoa. Mʉsa ã cahmaerachʉ ñʉcʉ soaro mehne mʉsacahapʉ wahacʉ, ã ñano yoaina mehne cahmacheihca yʉdʉseropʉ jiri pjĩ ñosari pjĩ mehne. 17 Cahmori tiina jiramʉsa. Ã jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainareEspíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa. Õ sehe nina tiro:‘Jipihtinare Jesure wacũ tua duhuerainare maná wamatiri chʉare to nʉori chʉare waihtja. Yehsea tãa cʉ̃hʉrewaihtja tinare. Tí tãare wahma wamare yʉ joa õa tãa

APOCALIPSIS 2:18 7 APOCALIPSIS 2:23jiahca. Paina tí wamare ne masisi. Tí tãare naina dihtatí wamare masiahca’, nina Espíritu Santo”, ni joarocagaPérgamo macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre.

Tiatira macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore18 ’Tiatiramacaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe

ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ Cohamacʉ macʉno yʉ caparipicha pohna yoaro sehe sira. Ã jia yʉ dahpori broncewama tiri comaa ti wahtari comaa yoaro sehe si sitera.Mʉsare õ sehe ni yahuja: 19 Mʉsa yoarire masija yʉhʉ.Cohamacʉre paina cʉ̃hʉre mʉsa cahĩrire, yʉhʉre mʉsacohãerarire, painare mʉsa yoadohorire, ñano yʉhdʉ-panahta yʉhʉre mʉsa duhuerarire masija. Wahmanopʉmʉsa yoariro yʉhdoro mipʉ sehere noano yoa namonaninamʉsa. Tí cʉ̃hʉremasija yʉhʉ. 20Mʉsa ãnoanoyoainajipanahta õ sehe yʉhʉre yʉhdʉrʉcahre mʉsa: Jezabewama tiricoro ‘Cohamacʉ yare yahu mʉhtaricoro jija’, nimahñoricoro mʉsare to ñano buhechʉ tʉhona ticororetuhtierare mʉsa. Mahño buhero yʉ yainare yʉhʉredahra cohtainare numia mehne ñano yoachʉ yoara. Ãjiro ‘Cohamacʉ jira’, ti nia masʉrine paina ño payo tiduhu payoa chʉare chʉ dutira ticoro yʉ yainare. 21 Toñaare to cahyahtore cohtasinimai. Yʉ ã cohtapachʉtamʉa mehne to ñano yoaare duhu duaerare. 22 Yʉhʉretʉhoga mʉsa. Ticorore dohatichʉ yoaihtja. Ticoromehne ñano yoaina cʉ̃hʉre dohatichʉ yoaihtja. Ã jiatina pjíro ñano yʉhdʉahca. Ãta yoaihca tinare ticoromehne ti ñano yoaare ti cahyaerachʉ, tíre ti duhuer-achʉ. 23 Ã yoa ticoro ya buheare cahmainare wajãihtja.Yʉ ã yoachʉ ñʉa jipihtina yʉ yaina yʉ noano masirirojichʉ masiahca. Masa ti tʉhotuare ti goa pjaa cʉ̃hʉremasija. Yʉ ã masiriro jichʉ masiahca tina ticorore yʉbuhiri dahrechʉ ñʉa. Jipihtina mʉsa ñaare yoari buhirire

APOCALIPSIS 2:24 8 APOCALIPSIS 3:2buhiri dahreihtja mʉsare. Ã yoa mʉsa noaare yoari wapasehere noano yoaihtja mʉsare. 24 Paina mʉsa mehnemacaina Tiatira macaina ticoro ya buheare cahmaerare.Mʉsa sehe Satana ya buheare ‘Pano to yahuerari cjiri’,ti nia buheare cahmaerare mʉsa. Ã jicʉ mʉsa sehereduti namosi yʉhʉ. 25 Ahri dihtare yoa duti namoihtjamʉsare: Mʉsa cahapʉ yʉ tahto pano yʉ buheare mʉsamasirire ne mahanocã duhuena tjiga. 26-27 Jipihtina ñaareduhuinare yʉ yare ã yoarucuinare pʉhtoa sõihtja. YʉPʉcʉ yʉhʉre to pʉhto sõriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre pʉhtoasõihtja. Jipihtia yahpari macaina bui pʉhtoa sõihtjamʉsare. Ã pʉhtoa sãana, mʉsa docai jiinare jipihtiayahpari macainare tuaro dutinahca mʉsa. Dihi biatoremari yucʉcʉ mehne pohachʉ dói to wahtiaro sehetaCohamacʉre yʉhdʉrʉcainare ãta yoanahcamʉsa. 28Ã jicʉmʉsare yʉ yare ne duhuerainare bohrea mʉja tachʉmʉjatariare waihtja mʉsare. 29 Cahmori tiina jira mʉsa. Ã jinamʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo toyahurire tʉhoga mʉsa”, ni joarocaga Tiatira macaina yʉyainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre.

3Sardis macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore

1 ’Sardis macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õsehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ siete pjacʉ bajuerainareCohamacʉ yainare dutiriro jija. Ã yoa siete ñahpichohapocare cjʉariro jija. Mʉsare õ sehe ni yahuja: Mʉsayoarire masija. Õ sehe ni tʉhotumana paina mʉsare:‘Tina Cohamacʉ yare noano yoa pahñoina jira’, ni tʉho-tumana mʉsare paina. Ti ã ni tʉhotupachʉta Cohamacʉyare noano yoaerara mʉsa. 2 Ã jina noano yoaga mʉsa‘Ñaare yoari’, nina. Cohamacʉ yare mʉsa masirire noano

APOCALIPSIS 3:3 9 APOCALIPSIS 3:8wacũga, ‘To yare duhuri’, nina. Cohamacʉ to ñʉchʉnoano yoa pahñoerasinire mʉsa. 3 Ã jina yʉ yare mʉsatʉho mʉhtarire noano wacũga mʉsa. Ã wacũna yʉyare yoaga tjoa. Cohamacʉ yare pari turi cahmagatjoa. Yʉ nino sehe mʉsa yoaerachʉ wacũenoca mʉsarebuhiri dahreihtja. Yacariro wacũenoca to yacaro sãariroseheta mʉsare wacũenoca buhiri dahreihtja. 4 Cãinamʉsa mehne macaina Sardis macaina ñaare yoarucuinajierara. Wete marieni suhtirore mʉsa sãaboriro seheta tísuhtirore mʉsa wete piho duaeraro seheta ti ñaa yoaarepiha duaerare mʉsa. Ã noaina jina, yehseri suhtiro sãainayʉhʉ mehne tininahca mʉsa sehe. Ã yoahtina cjihtijira mʉsa. 5 Jipihtina yʉ yare duhueraina ãta yehseasuhti sãaina jiahca. Ã yoa yʉhʉ mehne ã jirucuhtina tiwamare to joa õri pũi tina cʉ̃hʉ ti wamare joa õina jiahca.Ti wamare to joa õrire pahã cohãsi yʉhʉ. Yʉ Pʉcʉ toñʉrocaroi, anjoa cʉ̃hʉ ti ñʉrocaroi yʉ yaina mʉsa jirireyahuihtja tinare. 6Cahmori tiina jiramʉsa. Ã jinamʉsa yacuruari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahuriretʉhoga mʉsa”, ni joarocaga Sardis macaina yʉ yainare, tipʉhtoro cʉ̃hʉre.

Filadelfia macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore7 ’Filadelfia macaina yʉ yaina, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe

ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ ñaa marieriro jija. Yʉ ninoseheta yoariro jija. Davi cjiro panopʉ macariro pʉhtorodutiriro waro sawire cjʉariro jiro masare to dutiriro se-heta tuaa mehne dutiihtja yʉhʉ cʉ̃hʉ. Tí tuaa mehneyʉ yoa dutichʉ ne paina tíre dʉcata masierara. Yʉ yoadutierachʉ ne paina tíre yoa masierara. 8 Jipihtiare mʉsayoaare masija yʉhʉ. Wacũ tuaera cureina jipanahta yʉbuheare noano tʉho, tíre ne duhuerare mʉsa. Ã jicʉyʉ yare cũi mʉsare tíre buhe duticʉ. Ã jia paina ‘Tíre

APOCALIPSIS 3:9 10 APOCALIPSIS 3:14buhena tjiga’, ni dʉcata masierara mʉsare. 9Ã jicʉ õ seheyoaihtja: Paina mʉsa cahai jiina Satana yaina jira. ‘Judiomasa jija’, nipahta judio masa waro jierara. Tinare mʉsapanoi na tuhcua caha sʉ mʉsare ño payochʉ yoaihtjatinare. Yʉ ã yoachʉ ñʉa mʉsare yʉ cahĩare masiahcatina. 10Mʉsare yʉ yare yʉ duhu dutierachʉ tʉhona noanoyʉhtire mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ ñʉcʉ ahri yahpa macainajipihtina ti ñano yʉhdʉhti pja jichʉ mʉsare dʉcataihtjamʉsa ñano yʉhdʉerahto sehe. Tí pja jipihtina ti ñanoyʉhdʉhti pja jirohca. 11Mahanocã dʉhsara ahri yahpapʉyʉ tjua tahto. Yʉ yare mʉsa masirire boena tjiga. Ãyoa yʉhʉre ã yʉhtirucuga, mʉsa noano yoari wapare‘Butiri’, nina. 12Ã jicʉ yʉ yare ã yoarucuinare yʉ Pʉcʉ yawʉhʉ macaina cjihtire cũihtja tinare. To ya wʉhʉ macaabotari ti yoari pja ti jirucuro seheta Cohamacʉ mehnejirucuchʉyoaihtja tinare. Ã jia Cohamacʉmehnemacainaã jirucuahca. Ã jicʉ Cohamacʉ wʉhʉ macaa botaripʉ yʉjoa õno seheta tinare ti pjacʉripʉ õ sehe ni joa õihtja:Cohamacʉ yʉ Pʉcʉ wamare, to ya maca wama cʉ̃hʉrejoa õihtja. To ya maca wahma maca Jerusalẽ jirohca.Tí maca mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ tari maca jirohca.Yʉhʉ wahma wama cjʉaihca. Tí wama cʉ̃hʉre joa õihtjati pjacʉripʉ. 13 Cahmori tiina jira mʉsa. Ã jina mʉsa yacuruari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahuriretʉhogamʉsa”, ni joarocaga Filadelfiamacaina yʉ yainare,ti pʉhtoro cʉ̃hʉre.

Laodicea macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore14 ’Laodicea macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre

õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ Cohamacʉ jipih-tia to yoarire, to yoahti cʉ̃hʉre yoa sohtori tiriro jija.Yʉhʉ potocã yoariro jija. Ã jicʉ mahñono marieno yʉñʉrire ã yahurucuriro jija. Jipihtiare yʉ Pʉcʉ to yoarire

APOCALIPSIS 3:15 11 APOCALIPSIS 3:19yoabasariro jija yʉhʉ. 15 Jipihtia mʉsa dohse yoariremasija yʉhʉ. Yʉhʉre wacũ tuaina jipanahta mahanocãwacũ tuaina jira mʉsa. Õ sehe jira tí: Co yʉsʉera cosʉ̃ mehne pjiroca si putia co yoaro sehe jira mʉsa. Tósehe jia core mari ji coaeraro seheta yʉhʉre wacũ tuaeracureinamʉsa jichʉ yʉhʉ cʉ̃hʉmʉsare ji coaeraja. Yʉhʉremʉsa noano wacũ tuachʉ noaboa yʉhʉre. Yʉhʉre mʉsawacũ tuaerachʉ ña niboa yʉhʉre. Yʉhʉre mʉsa wacũtuaerari yʉhdoro mahanocã wacũ tuaina mʉsa jichʉ ñayʉhdʉara. 16 Mʉsa ã jichʉ ñʉcʉ ñʉ yabi yʉhdʉaja yʉhʉ.Ñaa core yʉ cho cohãno seheta yʉhʉre mahanocã wacũtuainare ñʉ yabi yʉhdʉaja yʉhʉ. 17 Ã jina õ sehe nitʉhotumana mʉsa: ‘Jipihtiare cjʉaja. Ne yaba dʉhsaeraramarine’, ni tʉhotumana mʉsa. Ã nipanahta pjacʉoinayoaro sehe jira mʉsa. Ã jina capari ñʉeraina ti ñʉ duaareti masieraro seheta Cohamacʉ yare ne masierara mʉsa.Ã jina suhti marieina ti bʉo tiro seheta Cohamacʉ toñʉrocaroimʉsa ñaa yoarire bʉo tihtina jiramʉsa. 18Mʉsaã jiina jichʉ ñʉcʉ õ sehe ni yahuihtja mʉsare: Uru waroremʉsa nuchʉboro seheta noaare yʉ cjʉaare naga mʉsa.Mʉsare yʉhʉre wacũ tuachʉ yoaihtja. Ã jina potocãtaCohamacʉ ya mehne pjíro cjʉanahca. Ã yoa yehserisuhtirore mʉsa nuchʉ mʉsa sãano seheta yʉ di cohãrimehne yʉ yariaro mehne mʉsa ñaa yoaare cosawerinajiga. Ã yoana noaa suhti sãaina ti bʉo tieraro seheta mʉsañaare cosawerina jina bʉo tisi mʉsa cʉ̃hʉ. Ã yoa mʉsacaparire mʉsa co tiri baharo noano mʉsare bajuro sehetaCohamacʉ yare noano tʉhoga, mʉsa noanomasihto sehe.19 Jipihtina yʉ cahĩinare yahuja. Ã jicʉ yʉ cahĩina ti jichʉñʉcʉ, ti tʉhoerachʉ tinare quihõno yoa dutija, tinareyoadohocʉ tacʉ. Ã jina yʉ ya sehere tuaro cahmaga. Ã yoamʉsa ñaare tʉhotumari cjirire cohtota, tí ñaare duhuga.

APOCALIPSIS 3:20 12 APOCALIPSIS 4:420Tʉhoga yʉhʉre. Mʉsa wʉhʉre bihari wʉhʉre yʉ sʉrʉcayʉ sãa dua yʉ pisurucuboro seheta,mʉsamehnemacariroji duai nija. Yʉ ã ji duachʉ tʉhoina jina yʉhʉre mʉsamehne ji dutiga. Yʉ yaina jiga. Mʉsa ã ji dutichʉ mʉsamehne jiihtja. Ã jicʉmari sʉho chʉro sehetamʉsamehnenoano jiihtja. Ã jina yʉhʉ mehne macaina jinahca mʉsa.21 Watĩnore yʉ yʉhdʉrʉcari baharo yʉ Pʉcʉ pʉhtoro todujiro cahai dujija, yʉhʉ cʉ̃hʉ duticʉ tacʉ. Tó sehetamʉsa cʉ̃hʉ ñaa yoarire mʉsa yʉhdʉrʉcari baharo yʉpʉhtoro dujiro cahai dujinahca, mʉsa cʉ̃hʉ dutina tana.Mʉsare yʉ cahai dujichʉ yoaihtja. 22 Cahmori tiina jiramʉsa. Ã jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainareEspíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa”, ni joarocagaLaodicea macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre —nihreyʉhʉre joa dutiriro.

4Mʉanopʉ Cohamacʉre na tuhcua caha sʉ ti ño

payoare ñʉha João1 Yʉhʉre to ã ni yahuri baharo mʉanopʉ pjõari

sopacare ñʉhi. Pari turi corneta to tuaro bisiro sehetatuaro durucua bisiro coa tahre yʉ tʉhochʉ. Õ sehe nihreyʉ tʉhochʉ:

—Õpʉ mʉja taga. Ahri yʉ yahuhti cjihti baharopʉrewahahtoremʉhʉre ñoihtja. Yʉ niriro seheta ãwaharohca—nino coa tahre mʉanopʉ.

2To ã ni yahuchʉta tópʉ mʉja sʉcʉ Espíritu Santo tuaamehne ñʉi nihi. Ã jicʉ pʉhtoro dujirore mʉanopʉ ñʉhi.Tói cʉ̃iro dujihre. 3 Noano si siteriro dujihre. Diamantewama tia tãa yoaro seheta, rubí wama tia tãa yoaro sehetanoano si siteriro dujihre tiro. Ã jiro buhini soro esmeraldayoaro sehe si siteri soro dacho macai dujihre tiro. 4 Ã

APOCALIPSIS 4:5 13 APOCALIPSIS 4:10yoa to dujiro cahai veinticuatro dujiare ñʉhi. Tí dujiapʉhtoa dujia yʉ ñʉ mʉhtarirore duji soroahre. Tí dujiapʉveinticuatro Jesu yaina pʉhtoa dujihre. Yehsea suhti tiinajihre. Ã yoa pʉhtoa ti pisaa sorori uru sororire pisainajihre tina. 5 Yʉ ñʉ mʉhtariro dujiroi orocasitehre. Ã yoasoro sehe jiro choro bisiro coa tahre. Wʉpo cʉ̃hʉ bisirocoa tahre. Tí dujiro panoi siete sihãa poca jihre. Sietesihãa poca mehne to piti dahre buhechʉ Cohamacʉ yainasiete pjacʉ bajueraina jihre. 6 Ã yoa to dujiro panoi pjirima yoaro sehe vidro yoaro sehe sipari ma jihre. Noano cositiri ma yoaro sehe jihre.

Ti dujiro cahai pititiaro soro sehe bajuina jihre. Tipjacʉri panoi ti baharo bʉhʉsehe cʉ̃hʉre payʉ capari tiinajihre tina. 7Yʉ ñʉ mʉhtariro soro bajuriro yairo sohãriroyoaro sehe bajuhre. To baharo jiriro wachʉ yoaro sehebajuhre. Ti baharo jiriro masʉno wʉhdʉa sehe wʉhdʉatiriro jihre. Tina tiaro baharo jiriro cja to cjãmʉadʉpʉriresaño dujiriro yoaro sehe bajuhre. 8 Tina seis dʉpʉri wʉadʉpʉri tiina jihre. Ã jia ti wʉa dʉpʉri pʉ bʉhʉseheripʉtapayʉ capari tia dʉpʉri jihre. Ã yoa dachoripe, ñaminipeã dururucua nihre. Ne durucu duhuerare. Õ sehe nidurucuhre:“Noariro, noariro, noariro Cohamacʉ mari pʉhtoro tua

yʉhdʉariro jira.Tiro panopʉta ã jirucua tiri jire.Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura.Baharopʉ tarohca”,ni durucurucua nihre.

9 Ã ni durucua tina pititiaro soro bajuina to tuaare du-rucua nihre pʉhtoro dujiroi dujirirore. Ã durucua, tirorejipihtia dachoripe jirucurirore wahche payoa “Noana”,nia nihre. 10Ti ã yoa payochʉ ñʉa veinticuatro Jesu yainapʉhtoa sehe pʉhtoro dujiroi dujiriro panoi na tuhcua

APOCALIPSIS 4:11 14 APOCALIPSIS 5:5caha sʉ, tirore ño payohre. Tiro jipihtia dachoripe jiru-curiro jira. Ã ño payoa ti pʉhtoa pisaa sororire to dujiropanoi doca payohre. Ã doca payoa õ sehe nihre tina:11 “Mʉhʉ Cohamacʉ sã pʉhtoro waro jira.Tuariro, noariro jira mʉhʉ.Mʉhʉ sã ño payoriro jii nina.Mʉhʉre ã ño payorucuro cahmana sãre.Jipihtiare bajuamehneriro jira mʉhʉ.Mʉ cahmariro seheta tí jipihtiare bajuamehnea tiri jire

mʉhʉ”,nihre tina Cohamacʉre, tói dujirirore.

5Joari pũre turẽri tiare cordero cʉ̃hʉre yahuha João

1 Baharo tói dujiriro to wamomaca poto bʉhʉsehei tocjʉari pũre joari pũre ñʉhi. Tí pũ pʉ bʉhʉseheri to joaripũ to turẽri tia jihre. Ã yoa siete wihtã ñahaa mehne towihtã ñahari tia jihre. 2 Tí tiare turẽri tiare ñʉ tuhsʉ,tuariro anjore ñʉhi. Tiro tuaro durucua mehne õ sehe niyahuhre:

—¿Ahri tiare wihtã ñahaare pahrẽboriro ñaa buhirimarieriro diro sehe jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? —nihre tiroanjo.

3Ã niparota tí tiare pahrẽhtirore bocaerare. Mʉanopʉ,ahri yahpapʉ, catiina watoi, yaria tuhsʉina watoi ne títiare ñahaare pahrẽhtiro mariahre. Ã jiro tí tiare buhe-htiro mariahre. 4Ã jicʉ pahrẽhtirore, tí pũre ñʉhtirore tibocaerachʉñʉcʉ tuaro tiihi yʉhʉ. 5Yʉ ã tiichʉñʉno cʉ̃iroJesu yaina pʉhtoa mehne macariro õ sehe nihre yʉhʉre:

—Tiiecʉ tjiga. Tí tiare ñahaare cʉ̃iro pahrẽmasina. TiroJuda ya curua macariro tuariro jira. Tuariro jiro “Yairosohãriro”, ti ni pisuriro jira. Tiro pʉhtoro Davi panaminoji turiariro jira. Watĩnore yʉhdʉrʉcariro jira tiro. Ã jiro

APOCALIPSIS 5:6 15 APOCALIPSIS 5:9-10tiro tí tiare siete ñahaare pahrẽ masiriro jira —nihre tiroyʉhʉre.

6 To ã nichʉ tʉhocʉ pʉhtoro dujiro panoi cordero toducuchʉ ñʉhi. Cuatro soro bajuina, Jesu yaina pʉhtoatinawatoi ducuhre tiro cordero. Tiro ti wajãriro cjiro sehebajuhre. Siete sahari tiriro, siete capari tiriro jihre. Tí si-ete sahari ã yoa siete capari mehne to piti dahre buhechʉCohamacʉ yaina pjacʉ bajueraina siete bajueraina yoarosehe jira. Tina to yaina pjacʉ bajueraina jipihtiro ahriyahpapʉ Cohamacʉ to warocarina jihre. 7 Ã jiro corderosehe pʉhtoro dujiro cahapʉ sʉro, tirore to poto bʉhʉseheito cjʉari tiare tʉãwe nahre. 8To ã tʉãwe nachʉ ñʉa cuatrosoro bajuina, veinticuatro pʉhtoa cʉ̃hʉ cordero panoi natuhcua caha sʉ, tirore ño payohre. Tina pʉhtoa jipihtinaarpa wama tia bʉapʉtẽare, uru wahwari cʉ̃hʉre cjʉahre.Tí wahwari incienso noano wahpaa posa tia wahwarijihre. Tí inciensomehne to piti dahre buhechʉ Cohamacʉyaina tirore ti sini payori yoaro sehe jihre. 9-10Ã tirore ñopayoa õ sehe ni wahmaa basaare tina basa payohre tirore:“Mʉhʉ ti wajãriro cjiro jira.Ã jicʉ mʉ di cohãri mehne sã ñaa yoari buhirire cohãre

mʉhʉ Cohamacʉ yaina sã jihto sehe.Ã jicʉ jipihtia curuari macainare cãinare, jipihtia dʉseri

durucuinare cãinare, jipihtia yahpari macainarecãinare sã ñaa yoari buhirire mʉ di cohãri mehnecosawere mʉhʉ Cohamacʉ yaina sã jihto sehe.

Sãre jipihtinare Cohamacʉ yaina cjihtire cũre mʉhʉ.Ã jicʉ sacerdotea cũhre mʉhʉ sãre Cohamacʉre dahra

cohtaina sã jihto sehe.Ã yoacʉ ahri yahpa macaina bui pʉhtoa sõhre mʉhʉ sãre.Ã yoariro jicʉ tí tiare wihtã ñahaare pahrẽhtiro jira

mʉhʉ”,ni basa payohre tina corderore.

APOCALIPSIS 5:11 16 APOCALIPSIS 6:1

11 Pari turi ñʉcʉ millones anjoa perire ñʉhi. Pʉhtorodujirore cuatro soro bajuinare, veinticuatro pʉhtoareanjoa sehe tinare soroa dʉcʉ sʉhre. Tina anjoa peri tuaroti sañurucu payochʉ ñʉhi. 12 Õ sehe ni tuaro sañurucupayohre tina:“Cordero ti wajãriro mʉhʉ jipihtinare dutiriro, jipih-

tiare cjʉariro, masi pahñoriro, tua yʉhdʉariro jiramʉhʉ.

Masa ti ñaa buhiri ti wajãriromʉ jichʉ ñʉna ã ni ño payojamʉhʉre.

‘Noabiariro jira’, ninahca mʉhʉre.Mʉhʉre noano durucunahca”,ni sañurucu payohre anjoa peri.

13 Ã jicʉ paina cʉ̃hʉre ti sañurucu payoa coa tachʉtʉhohi. Jipihtina mʉano macaina, ahri yahpa macaina,catiina, yariaina cahapʉ jiina cʉ̃hʉ, pjiri ma macaina,jipihtiropʉ jiina õ sehe ni durucu payoa coa tahre:“Cohamacʉre to dujiropʉ dujirirore, Cordero cʉ̃hʉre

mʉsare pʉarore noano durucunahca.Mʉsare wahche payonahca.‘Noa Yʉhdʉaina, Tua Yʉhdʉaina jira’ nina, jipihtia da-

choripe ã nirucunahca mʉsare”,ni durucu payoa coa tahre.

14 Ã jia tina cuatro soro bajuina ti ã durucu payochʉtʉhoa “Ãta ni durucu payojaro”, nihre. Ã jia Jesu yainapʉhtoa sehe na tuhcua caha sʉ Cohamacʉre, Corderocʉ̃hʉre ño payohre.

6Papera tiare to nari tiare wihtã ñaharire pahrẽna Cordero

1 Baharo papera tiare to nari tiare Cordero wihtã ñahamʉhtanore pahrẽhre. To ã pahrẽchʉ ñʉhi. To ã pahrẽri

APOCALIPSIS 6:2 17 APOCALIPSIS 6:8baharo cʉ̃iro soro bajuina mehne macariro, “Ñʉna taga”,nihre. Ã nino wʉpo yoaro sehe bisihre tiro.

2 To ã niri baharo ñʉhi yʉhʉ. Yehseriro cawalore ñʉhi.Tiro bui pisariro bʉedʉre cjʉahre. Tirore pʉhtoro pisarisorore wahre pairo sehe. To ã wari baharo tiro sehe tiroreñʉ tuhtiinare yʉhdʉrʉcaro wahahre.

3 Baharo cʉ̃ wihtã ñahanore pahrẽ tuhsʉ Cordero pawihtã ñahanore pahrẽhre tjoa. To ã pahrẽri baharopairo soro bajuina mehnemacariro “Ñʉna taga”, to nichʉtʉhohi tjoa.

4 Ã jicʉ pairo cawalore sohãrirore ñʉhi tjoa. Tiro buipisarirore tuaarewahre pairo sehe. Ahri yahpamacainarecahma wajã dutihtirore cũhre tirore. Ã jia jipihtiromacaina cahma wajãahca ahri yahpapʉ. Ã yoa pjiri pjĩñosari pjĩne wahre tirore.

5Baharo pʉarore pahrẽ tuhsʉ Cordero parore pahrẽhretjoa. Ã jicʉ pʉaro ti durucuri baharo pairo soro bajuinamehne macariro “Ñʉna taga”, to nichʉ tʉhohi.

To ã niri baharo ñiriro cawalore ñʉhi. Tiro bui pisarirobalanza quihõnore cjʉahre. 6 Tirore yʉ ñʉri baharo sorobajuina watoi õ sehe nino coa tahre:

—Cʉ̃ dacho dahrari wapa mehne trigore cʉ̃ kilotanuchʉahca masa. Cʉ̃ dacho dahrari wapa mehne cebadawama tia yaparire tia kilota nuchʉahca masa. (Trigo,cebada cʉ̃hʉ pihtia wahaahca. Ã jia tí wapa bʉjʉ niahca.)Wiho mejeta chʉa dahrea sere, vino cʉ̃hʉre dojochʉyoaena tjiga —nino coa tahre.

7 Baharo tiarore pahrẽ tuhsʉ Cordero parore pahrẽhretjoa. To ã pahrẽri baharo pairo soro bajuina mehnemacariro ji bato tiriro “Ñʉna taga”, nihre tjoa.

8 To ã nichʉ tʉhocʉ wapoariro cawalore ñʉhi. Tiro buipisariro “Yariachʉ yoariro” wama tihre. Ã yoa to baharo

APOCALIPSIS 6:9 18 APOCALIPSIS 6:14tariro “Yariaina ti jiro” wama tihre. Ã jiro tinare tuaarewahre pairo sehe. Ahri yahpapʉre cuarta parte masarewajã dutihre. Cahma wajãa mehne, jʉca baa mehne,dohatia mehne, wahiquina nʉcʉri macaina suainamehnetópeina masare ti wajãhtore cũhre tinare.

9 Baharo pititiaro wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉ Corderoparo ñahanore pahrẽhre tjoa. To ã pahrẽchʉ altar docaiJesu yaina ti wajãrina ti catiri yajeripohnarine ñʉhi. Co-hamacʉ yare ti yahuri buhiri, “Jesu yaina jija”, ti ni yahuribuhiri tinare wajãri jire. 10 Tina sañurucua õ sehe nihreCohamacʉre:

—Mʉhʉ sã pʉhtoro, ñaa marieriro, mahñono marieno,mʉ niriro seheta yoariro jira mʉhʉ. ¿Ahri yahpamacainare, sãrewajãrinare dohse jichʉbuhiri dahreihcarimʉhʉ? —ni sañurucuhre tina.

11Ã jiro tinare yehsea suhti yoaa suhtire wahre. Tinareã waro õ sehe nihre tinare:

—Sosiniga. Paina mʉsa coyea Jesu yaina mʉsayoariro sehetamipʉ cʉ̃hʉre noaa buheare buhesinia nina.Mʉsare ti wajãriro seheta tina cʉ̃hʉre ti wajã pahñohtodʉhsasinina. Ã jina tinare jipihtinare ti wajãhto panomahanocã sosiniga mʉsa —nihre tinare.

12 Baharo cinco wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉ Corderoparo wihtã ñahanore pahrẽhre tjoa. Tóre to ã pahrẽchʉtatuaro yahpa ñuhmihre. To ñuhmini baharo sʉ̃ dachomacariro ñiriro choro wahahre. Ñiri suhtiro yoaro se-heta ñiriro choro wahahre. Ã yoa sʉ̃ ñami macarirodi yoaro sehe sohãriro wahahre. 13 Ã yoa ñahpichohapoca yahpapʉ boraa wahahre. Yucʉcʉ dicha yahsaarewihnono to wã bure bororo seheta ñahpichoha pocaboraa wahahre. 14 Ti ã wahari baharo mʉano butiawahahre. Papera tiare mari turẽchʉ to bajueraro sehetabajuerare mʉano. Ã yoa jipihtia tʉ̃yucʉ cʉ̃hʉ nʉcopo

APOCALIPSIS 6:15 19 APOCALIPSIS 7:3cʉ̃hʉ pa sehepʉ sʉrʉcahre. 15 To ã wahachʉ ñʉa, ahriyahpa macaina bui pʉhtoa coparipʉ tʉ̃yucʉ macaa tãadocapʉ cʉ̃hʉre duhtihre. Paina pʉhtoa, surara pʉhtoa,pache pʉa, tuaina, jipihtina tinare dahra cohtaina, dahracohtaina jieraina cʉ̃hʉ tóihta duhtimahre. 16 Ã duhtiatʉ̃yucʉre, tãa cʉ̃hʉre õ sehe nihre:

—Sã bui bora pjaga. Sãre nʉoga. Siro pʉhtorore todujiroi dujirirore cui yʉhdʉaja. Cordero suaro, sãre ñanobuhiri dahrerohca. “Ã buhiri dahreri”, nina nʉoga sãre.17 Jipihtinare tuaro ti buhiri dahrehti dacho ji tuhsʉra. Ãjia ti buhiri dahrehtore ne cʉ̃iro duhtiro bihoeraro, cʉ̃nopjasi —nihre tina jipihtina.

7Israe masa pjacʉrire Cohamacʉ to wama ña õhtore

yahuha João1 Baharo pititiaro anjoare ñʉhi. Tina jipihtiropʉ wa-

hahre. Cʉ̃iro nortepʉ waharo tópʉ tari wihnonore taer-achʉ yoahre. Pairo surpʉ, pairo sʉ̃ mʉja taropʉ, pairosʉ̃ sãanopʉ wahahre. Nortepʉ wahariro yoaro sehetayoahre tina cʉ̃hʉ. Ã jiro ahri yahpapʉ, pjiri mapʉ cʉ̃hʉrene wihnono taerare. Ne cʉ̃dʉ yucʉcʉre wihnono wãñuhmichʉ yoaerare. 2 Ã yoa pairo anjore ñʉhi tjoa. Sʉ̃mʉja taropʉ taro nihre tiro. Cohamacʉ catiriro to wamaña õnore na taro nihre tiro. Ã na taro paina pititiaroanjoare tiro sañurucuhre. Tina anjoa sehe ahri yahpare,pjiri ma cʉ̃hʉre Cohamacʉ to dojomehne dutiina jihre.3 Tinare sañurucuro õ sehe nihre anjo:

—Cohtasiniga. Cohamacʉre dahra cohtaina ti wʉhdʉapocare to wamare õna tana nija. Sã ã õhto pano ahriyahpare, pjiri mare, yucʉri cʉ̃hʉre dojomehnesinienatjiga mʉsa —nihre tiro paina pititiaro anjoare.

APOCALIPSIS 7:4 20 APOCALIPSIS 7:114 Ã jiro Cohamacʉ to wama mehne ti wʉhdʉa pocare

ti õhtinare “Õpeina jira”, ni yahuhre yʉhʉre cʉ̃iro. Israemasa doce curuari macaina ciento cuarenta y cuatro milmasa ti õhtina jiyuhti. 5Ahrina jiyuhti ti õhtina: Doce milmasa Juda panamana ji turiaina ti õhtina jihre. Paina docemil masa Rubẽ panamana ji turiaina ti õhtina jihre. Painadoce mil masa Gad panamana ji turiaina ti õhtina jihre.6 Paina doce mil masa Aser panamana ji turiaina, painadoce mil masa Neftalí panamana ji turiaina, paina docemil masa Manase panamana ji turiaina ti õhtina jihre.7 Paina doce mil masa Simeo panamana ji turiaina, painadoce mil masa Leví panamana ji turiaina, paina doce milmasa Isacar panamana ji turiaina ti õhtina jihre. 8 Painadoce mil masa Zabulõ panamana ji turiaina, paina docemil masa José panamana ji turiaina, paina doce mil masaBenjami panamana ji turiaina ti õhtina jihre. Tópeinatajipihtina masa ciento cuarenta y cuatro mil to wamamehne ti õhtina jihre.

Payʉ yehsea suhti tiinare yahuha João marine9Baharo payʉmasare ñʉhi. Jipihtia yahparimacainare,

jipihtia curuari macainare, jipihtia dʉseri durucuinare,jipihtia macari macainare cãinare Cristore cahmaina di-htare tói ducuinare ñʉhi. Pʉhtoro to dujiro panoi,Cordero panoi ducuhre tina masa. Payʉ masa jihre. Ã jiaquihõ bihoina jierare. Yehsea suhti tiina jihre tina. Ã yoapjaa põ pũrine cjʉahre. 10 Ã jia tina jipihtina õ sehe nituaro sañurucuhre:“Cohamacʉ jira sãre yʉhdʉchʉ yoariro.Tiro to dujiroi dujiriro jira.Cordero cʉ̃hʉ sãre yʉhdʉchʉ yoariro jira”,ni sañurucuhre tina. 11 Ã jia jipihtina anjoa, Jesu yainapʉhtoa cʉ̃hʉ, soro bajuina mehne pʉhtoro to dujiro cahai

APOCALIPSIS 7:12 21 APOCALIPSIS 7:17ducuhre. Ã ducua to dujiro panoi doca caha sʉ, Co-hamacʉre wahche payohre. 12Õ sehe ni wahche payohretina:“Ã tjira.Cohamacʉ sã pʉhtoro mʉhʉre noano durucuja.Noa yʉhdʉariro, masi pahñoriro jira mʉhʉ.Mʉhʉre ‘Noana’, nija.Mʉhʉre ño payoja.Tua yʉhdʉariro jira mʉhʉ.Mʉ tuaa mehne yoariro jira mʉhʉ.Tó seheta jirucuriro jira mʉhʉ jipihtia dachoripe.Ã tjira”,ni wahche payohre tina.

13 Ti ã nichʉ tʉhoro cʉ̃iro Jesu yaina pʉhtoa mehnemacariro yʉhʉre õ sehe ni sinituhre:

—¿Ahrina yehsea suhti tiinare masijari mʉhʉ? ¿Titarirore masijari mʉhʉ? —ni sinitu ñʉhre yʉhʉre.

14 To ã nichʉ tʉhocʉ:—Masieraja —ni yʉhtihi.—¿Noa jijari tina? —ni sinituhi tirore.Yʉ ã nichʉ tʉhoro õ sehe nihre yʉhʉre:—Ahrina ñabiaro yʉhdʉri dacho jichʉ cʉ̃no pjaina jira.

Ti suhti cosawerina ti jiro seheta Cordero to di cohãnomehne ti ñaa buhirire cosawerina jira. Ã jia noano yehseasuhti tiina jira. 15Ã to cosawerina jia Cohamacʉ to dujiropanoi tirore ã ño payorucura. Dachoripe, ñaminipe tiroreã ño payorucura, sacerdotea Cohamacʉ wʉhʉi ti yoariroseheta. Ã jiro tinamehne ã jirucuro, tinare yoadohorohcaCohamacʉ “Soro wahari”, nino. 16Ne pari turi jʉca baasitina. Ã jia ñahma yapiosi tina. Ne sʉ̃ dacho macarirosiro tinare ne jʉ̃ pjasi. Tuaro sia tinare ñano yʉhdʉchʉyoasi. 17 Pʉhtoro dujiro potoi ducuriro Cordero tinareñʉ wihborohca. Ovejare ñʉ wihboriro yoaro sehe tinare

APOCALIPSIS 8:1 22 APOCALIPSIS 8:7ñʉ wihborohca. Ã ñʉ wihboro mári pohtaripʉ catichʉyoaamári pohtaripʉ tinaremʉ tãwahcãnohca, ovejare ñʉwihboriro to mʉ tãno seheta. Ã yoaro ã wahcherucuchʉyoarohca tinare. Ã jia ne pari turi tiisi tina —ni yahuhreJesu yaina pʉhtoa mehne macariro yʉhʉre.

8Seis papera ti wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉro parore

pahrẽha Cordero1 Seis papera ti wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉro parore

pahrẽhre tjoa Cordero. To ã pahrẽ tuhsʉchʉ cʉ̃ horadacho macai tópʉ mʉanopʉ noano dihta marieaa wa-hahre. 2 To ã wahari baharo siete anjoare Cohamacʉpanoi ducuinare ñʉhi. Tinare siete cornetarire wahrepairo. 3Pairo anjo uruwahware inciensore posa tihti wah-ware cjʉariro altar cahapʉ sʉ, ducuhre. Tói to ducuchʉpayʉ inciensore tirore wahre, jipihtina Cohamacʉ yainatirore ti siniri mehne morehtire. Ã jiro uru altarpʉCohamacʉ to dujiro panoi jiri altarpʉ tí inciensore jʉ̃mʉohre Cohamacʉre. 4 Ã jia anjo to cjʉari wahwa macaainciensore altarpʉ to poho siteri baharo tí inciensomacaameCohamacʉ yaina tirore ti sinirimehnemʉjaawahahre.5Ãwahari baharo altarmacaa nitimehne tí wahwawahpawahachʉ, yahpai poho cũnocahre. To ãpoho cũnocachʉtawʉpo pja, soro sehe jiro bisi mʉa, oroca site mʉa, yahpañuhmi mʉahre.

Cornetarire yahuha João6Baharo siete anjoa cãina ti cornetarire putia taa nihre.7 Cʉ̃iro anjo to yariare puti mʉhtahre. To ã putichʉ co

poca yʉsʉa poca pichaca mehne, di mehne morea pocayahpapʉ bora sʉ cahahre. Ti bora sʉ cahachʉta yahpajʉ̃a wahahre. Õ puro jʉ̃hre: Ahri yahpa dacho maca sʉro

APOCALIPSIS 8:8 23 APOCALIPSIS 8:13caharoi jʉ̃a wahahre. Ã jiro tó puro posata yucʉri cʉ̃hʉjʉ̃a wahahre. Tó puro posata tja cʉ̃hʉ jʉ̃a wahahre.

8Anjo cʉ̃iro to ã putimʉhtari baharo pairo anjo to yariacornetare putihre tjoa. To ã putichʉ pjidʉ tʉ̃cʉ yoarosehe bajudʉ noano jʉ̃rucudʉ pjiri mapʉrewaharoca ñojaawahahre. Ã jiro yahpa to jʉ̃riro puro tó purota pjiri ma dima dojoa wahahre. 9 Ã jia pjiri ma macaina wahi dachomaca mahano sʉboro waroi yariaa wahahre. Tópe bʉsotadohoa bʉso cʉ̃hʉ minia wahahre pjiri mapʉre.

10 Pʉaro anjoa ti putiri baharo pairo anjo cʉ̃hʉ to yariacornetare putihre tjoa. To ã putichʉ pjiria ñahpichohaca,sihãria yoaro sehe siria yahpapʉ bora sʉ cahaa wahahre.Ahri yahpa macaa mári dacho macabo cureroi tópe máribui bora sʉ cahaa wahahre ñahpichohaca. Tópe co wijaacopari bui cʉ̃hʉre bora sʉ cahaa wahahre. 11 Tópe máritasʉẽa mári wahahre. To ã wahachʉ payʉ masa tí márimacaa core, tí copari macaa co cʉ̃hʉre sihnimaa, yariaawahahre. Tia ñahpichohaca “Sʉẽnia”, wama tihre.

12 Tiaro anjoa ti putiri baharo pairo anjo cʉ̃hʉ to yariacornetare putihre tjoa. To ã putichʉ sʉ̃ dacho macariro,ñami macariro cʉ̃hʉ dacho maca sʉboro waroi dojoawahahre. Ñahpichoha peri cʉ̃hʉ dacho maca sʉborowaroi jia poca tópe pocata dojoa wahahre. Tópe pocamʉano macaa poca noano buhrierare. Dachopʉ pititiahorari waro sʉ̃ dacho macariro ne buhrierare. Ñaminepititia horari waro sʉ̃ ñami macariro, ñahpichoha pocacʉ̃hʉ ne buhrierare.

13 Baharo ñʉroca mʉohi tjoa. Mʉanopʉ wʉrirore cjareñʉhi. Ã jicʉ to sañurucuchʉ tʉhohi. Õ sehe nihre tiro:

—Ñabiara. Ñabiara. Tiaro anjoa mipʉ putierasiniina tiputiri baharo pinihtare ñabiarowaharohca. To ãwahachʉahri yahpai jiina ñabiaro yʉhdʉahca —nihre tiro.

APOCALIPSIS 9:1 24 APOCALIPSIS 9:109

1 Baharo pititiaro anjoa ti putiri baharo pairo anjo toyaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉ ñahpichohacayoaro sehe jiriro anjo mʉanopʉ bora tarirore ñʉhi. Yʉã ñʉno watoi tirore cʉãri copa macari sawire wahre.2 Ã jiro tiro tí copare to pjõochʉ pichaca me wijaahre.Pjiri pichaca macaa me yoaro seheta pjíro me wijaahretí copare. Ã wijaaro tí me dóihta sʉ̃ dacho macarirore,mʉano cʉ̃hʉre butia wahachʉ yoahre. 3 Ã yoa tí mepuhichai jiina poreroa yahpapʉ tahre. Pichõno soroa tituaro purĩno seheta tina cʉ̃hʉ tuaro purĩhre. 4Ã jiro tjare,yucʉrire, paye toaare ñano yoa dutierare tinare. Masadihtare ñano yoa dutihre tinare. Cohamacʉ to wamare tiwʉhdʉa pocare õmahnoeraina dihtare ñano yoa dutihretinare poreroare. 5 Ã ñano yoa dutiparota tinare wajãdutierare. Tinare wajã dutieraparota cinco sʉ̃ri warotinare ñano purĩchʉ yoa dutihre. Pichõno soroa tjoaa tipurĩno seheta purĩchʉ yoaina jihre poreroa cʉ̃hʉ. 6Tinareti ã purĩchʉ yoachʉ masa yariaa waha duaahca. Ti ã yariaduapachʉta tinare yaria dutisi.

7 Poreroa sehe cawaloa yoaro sehe bajuhre. Ti cahmawajãhto pano cawaloare ti suhti sãariro seheta tó sehetabajuina jihre tina poreroa cʉ̃hʉ. Ti dapu pocai pʉhtoa tipisaa sorori uru sorori yoaro sehe bajuhre. Ti wʉhdʉapoca masa yoaro sehe bajuhre. 8 Ti pjoari numia pjoariyoaro sehe jihre. Ã yoa ti piri yaya piri yoaro sehe jihre.9 Pẽ buhu dʉcatari cahsaro comaa cahsaro yoaro sehebajuhre ti cutiro. Ã yoa tina ti wʉchʉ payʉ cawaloamʉro-caina ti mʉrocaro sehe ti wʉa dʉpʉri bisihre. Cawaloatunua bʉsore wajaina ti cahma wajãnopʉ wahaa, ti bisiroseheta bisihre poreroawʉa dʉpʉri. 10Ãyoa pichõno soroati pichõno tiro seheta, tjoariaca ti cjʉaro seheta jihre tinaporeroa. Ti pichõri mehne tjoaa, cinco sʉ̃ri waro masare

APOCALIPSIS 9:11 25 APOCALIPSIS 9:19purĩchʉ yoahre. 11Tina pʉhtoro cjʉaina jihre. Cʉãri copapʉro jihre ti pʉhtoro. Tiro anjo jihre. Hebreo ya mehneAbadón wama tihre tiro. Griego ya mehne Apolión wamatihre. (Apolión “Pihtichʉ yoariro”, nino nina.)

12 Poreroa masare ñano ti purĩno yoari baharo ahri tiñano yʉhdʉ mʉhtariro cjiro pihtia wahahre. Tó baharopʉa taha pari turi ñano yʉhdʉsiniahca masa.

13 Baharo cʉ̃ wamomaca pihtiina anjoa ti putiri baharopairo anjo to yaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉCohamacʉ panoi ducuri altarpʉ uru altarpʉ durucua bisiwijaro coa tahre. Tí altar macaa sahari pititia saharipʉdurucua bisi wijaro coa tahre. 14 Ã durucuro cornetareputiriro anjore yahuhre:

—Eufrates wama tiri ma pjiri mapʉ peresupʉ jiinareanjoare wioga. Tina pititiaro anjoa jira —nino coa tahre.

15 Ã nino coa tachʉ tʉhoro anjo sehe tinare pititiarorewiohre, payʉ masare wajãhtinare. Ahri horare, ahridachore, ahri sʉ̃re, ahri cʉhmare quihõno cohtaa nihretina pititiaro anjoa. Ti cohtariro mʉ sʉra. Ã jia wajãa taanina. Jipihtina dachomaca doca curero masare wajãahca.16 Ã yoa ti surarare “Õpeina jira”, ti nichʉ tʉhohi. Tinacawaloa bui pisaina jihre. Doscientos millones surarajihre.

17 Ã yoa cawaloare tina bui pisaina cʉ̃hʉre ñʉhi. Tinacawaloa bui pisaina ti pẽ buhure dʉcataa suhti, comaasuhti, sohãa suhti, yahsaa suhti, ewʉ sehe bajua suhtijihre. Ã jia cawaloa ti dapu poca yaya sohãina yoarosehe bajuhre. Ti dʉseripʉ pichaca, me, azufre wama tiame cʉ̃hʉ wijaahre. 18 Ã jia cawaloa dʉseri wijaa masarewajãhre. Jipihtina dacho maca mahano sʉboro waroitópeina masare wajãhre. Pichaca mehne, me mehne,azufre mehne payʉ masare wajãhre. 19 Tina cawaloa ti

APOCALIPSIS 9:20 26 APOCALIPSIS 10:5dʉseri mehne wajãhre. Ã yoa ti pichõri mehne wajãhretjoa. Ti pichõri sohtoapʉ agãa dapu poca yoaro sehebajuhre. Ã jia ti pichõri mehne ñano yoahre tina masare.

20 Payʉ masa yariaeraina ti wajã dʉharina sehe ti ñaayoarire ne duhuerare. Watĩare ño payo duhuerare. “Co-hamacʉ jira”, ti nia masʉri cʉ̃hʉre ño payo duhuerare. Tímasʉri uru mehne, plata mehne, bronce wama tiri comaamehne, tãa mehne, yucʉri mehne ti yoari masʉri jihre.Tí masʉri sehe ñʉerare. Tʉhoerare. Tinierare. 21 Payeñaa cʉ̃hʉre tina ne cahyaerare. Masare ti wajãrire, numiamehne ti ñano yoarire, ti yacari cʉ̃hʉre ne cahyaeraretina. Ã jia yaya ti yoaro sehe yoaa, tí cʉ̃hʉre ne cahyaeraretina.

10Mahari tiacãre papera tiacãre na taha anjo

1Baharo pairo tuariro anjomʉanopʉ to duji tachʉ ñʉhi.Me curua watoi tahre. Ã yoa buhini soro to dapu buipisahre. To wʉhdʉa sʉ̃ dacho macariro yoaro sehe sisitehre. To ñʉchʉa pichaca yoaro sehe bajuhre. 2 Ã yoamahari tiacã papera tiacãre to pjãri tiacãre cjʉahre tiro.To dahporo poto bʉhʉsehe macari dahporo mehne pjirimápʉ tʉ cũhre. To dahporo cõ bʉhʉsehe macari dahporosehe macarocai tʉ cũhre. 3 Ã ducuro yaya ti sañurucuroseheta tiro tuaro sañurucuhre. To ã sañurucuri baharosiete wʉpoa yahua coa tamahre. 4 Ti ã yahuchʉ tʉhocʉjoa dʉcamahi. Yʉ ã joa dʉcapachʉta mʉanopʉ yʉhʉre õsehe ni durucuro coa tahre:

—Siete wʉpoa ti nirire painare yahui tjiga. Ã jicʉ tírejoa nai tjiga —nino coa tahre yʉhʉre.

5 To ã niri baharo pjiri mapʉ ducuriro, macarocaiducuriro anjo to wamomaca poto bʉhʉsehe siõroca

APOCALIPSIS 10:6 27 APOCALIPSIS 10:11mʉohre mʉanopʉ. 6Ã siõroca mʉono Cohamacʉ ã catiru-curiro wama mehne wama payohre. Tiro Cohamacʉ sehejipihtiare mʉanore, mʉano macaare, ahri yahpare, ahriyahpa macaare, pjiri mare, pjiri ma macaare yoariro jira.Ã wama payoro õ sehe nihre anjo:

—Cohamacʉ mehne potocã nii nija. Tó purota co-htanahca. 7 Seis anjoa cornetarire ti putiri baharo pairoanjo to putichʉ Cohamacʉ panopʉ “Õ sehe yoaihtja”, toniriro seheta ã yoarohca. Panopʉ masare tíre noanoyahuera tiri jire. Baharo tirore dahra cohtainare, to yareyahumʉhtaina sehere noano yahu pahñoa tiri jire tiro. Títo yahu cũrire mipʉre yoarohca tiro —nihre anjo.

8To ã niri baharomʉanopʉ yʉhʉre durucuro coa tariropari turi durucuro coa tahre tjoa. Õ sehe nino coa tahreyʉhʉre:

—Pjiri mápʉ ducuriro macarocai ducuriro siro anjocahapʉwahaga. Ã wahacʉ papera tiacãre to cjʉari tiacãrenaga —nino coa tahre yʉhʉre.

9 To ã nino coa tachʉ tʉhocʉ anjo cahapʉ wahahi.Tirore papera tiacãre yʉ sinichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtihreyʉhʉre:

—Naga. Ã jicʉ ahri tia papera tiacãre chʉga. Mʉwahmachʉchʉ mi yoaro sehe noano bisirohca. Mʉ pjaropʉ mʉbʉrori baharo sʉẽa waharohca —nihre yʉhʉre.

10 To ã nichʉ tʉhocʉ tí tiacãre anjore yʉ nari baharochʉhi. Yʉ wahma chʉchʉ mi yoaro sehe bisihre. Yʉ chʉbʉrori baharo yʉ pjaropʉ sʉẽa wahahre. 11 Yʉ ã chʉribaharo õ sehe nihre yʉhʉre:

—Pari turi macari macaina, yahpari macaina, payʉdʉseri durucuina, tina bui pʉhtoa cʉ̃hʉ baharo ti dohsewahahtore, Cohamacʉ tinare to dohse yoahto cʉ̃hʉreyahuyuga mʉhʉ —nihre yʉhʉre.

APOCALIPSIS 11:1 28 APOCALIPSIS 11:711

Pʉaro Cohamacʉ yare yahuhtinare yahu joaha Joãomarine

1 Baharo yʉhʉre quihõdʉre wahre Cohamacʉ. Tjuadʉpuro yoadʉ jihre tʉ. Tʉre waro õ sehe nihre yʉhʉre:

—Yʉ ya wʉhʉre quihõi wahaga. Tí wʉhʉ macarialtar cʉ̃hʉre quihõga. Ã yoa tuhsʉ, tí wʉhʉi yʉhʉre ñopayoinare quihõga. 2 Sopaca wija sʉrʉcari wapare noariwapare quihõi tjiga. Tí wapa yʉhʉre cahmaerainare ticũri wapa jira. Tina cuarenta y dos sʉ̃ri waro Cohamacʉya macare tí maca macaina cʉ̃hʉre ñano yoaahca. Ã jicʉquihõi tjiga ti ya wapare noari wapare. 3 Ã jicʉ yʉ yareyahuinare pʉarore warocaihtja. Mil doscientos sesentadachori waro yʉ yare yahuahca. Masa ti coyea ti yariaribaharo ti sãa suhti barore sãaina jiahca tina yʉ yahudutiina —ni yahuhre yʉhʉre.

4 Ahri yahpa macaina bui pʉhtoro Cohamacʉ panoipʉadʉ Olivo wama tia yucʉ ducura. Pʉadʉ sihã payoayucʉ cʉ̃hʉ tí yucʉ cahai ducura. Tí yucʉmehne piti dahreto buhechʉ ahrina pʉaro to yare yahuina tí yucʉ yoarosehe jira. 5 Ã jia tinare ñʉ tuhtiina tinare ti ñano yoaduachʉ tina sehe ti dʉsero macaa picha pohna mehne jʉ̃pahñoahca tinare ñʉ tuhtiinare. Õ seheta tinare ñanoyoainare wajãahca tina pʉaro Cohamacʉ yare yahuina.6 Ã yoa tina pʉaro ti coro ta dutierachʉ coro tasi. Ã jiroCohamacʉ yare ti yahuro puro coro tasi. Ã jia márinedi mári wahachʉ yoaahca tina. Ã jia ahri yahpare ñanowahachʉ yoaahca. Jipihtia dohse jiare, jipihtina dohsejiinare masare ñano wahachʉ yoaahca. Ti dohse yoaduaro puro ã ñano wahachʉ yoaahca ahri yahpare. 7 Tiã yoa pahñochʉ waro cʉãri copapʉ jiriro ñariro nʉcʉmacariro wijaarohca. Ã wijaaro Cohamacʉ yare yahuina

APOCALIPSIS 11:8 29 APOCALIPSIS 11:14mehne cahmachenohca. Ã cahmacheno tua yʉhdʉrʉcarotinare wajãnohca. 8To ã wajãri baharo ti pjacʉri cjiri pjirimaca macari mahapʉ coãahca. Yahuina pʉhtorore ti cjãpuha wajãri maca jira tí maca. Tí maca macaina ñainajia Sodoma macaina, Egipto macaina yoaro seheta jia, típjare Sodoma, Egipto cʉ̃hʉwama tirohca tímacamari pitidahre buhechʉ. 9 Ã coãa tia nʉmʉ noano coãa, pa nʉmʉdacho macai ti pjacʉri tí mahai coãahca. Ã jia jipihtiayahpari macaina, jipihtia curuari macaina, jipihtia dʉseridurucuina tópe nʉmʉri waro ti pjacʉrire ñʉrucuahca. Ãñʉrucua tópe nʉmʉri waro ti pjacʉrire ya dutisi. 10 Tiã yariarina jichʉ ñʉa ahri yahpa macaina wahcheahca.Ã wahchea bose nʉmʉre yoaa, ti basi paye barore ãwanocaahca. Tina pʉaro Cohamacʉ yare yahuina masareñano yʉhdʉchʉ yoarina jiri jire. Ã jia ti ã yariachʉ ñʉawahche yʉhdʉahca ahri yahpamacaina. 11Ã jiro tia nʉmʉbaharoi pa nʉmʉ dacho macai Cohamacʉ ti pjacʉrire ma-sonohca. To ã masochʉ tina pari turi wahcãrʉcʉ sʉahca.Ti ã wahcãrʉcʉ sʉchʉ ñʉa jipihtina cui yʉhdʉahca tinare.12 Baharo tina pʉaro mʉanopʉ tuaro durucuro coa tachʉtʉhoahca. Õ sehe ninohca tinare:

—Õpʉ mʉja taga mʉsa —nino coa tarohca.To ã nichʉ tʉhoa me curua watoi mʉjaa wahaahca. Ti

yabirina cjiri ti mʉjachʉ ñʉahca. 13 Ti ã mʉjachʉta yahpatuaroñuhminohca. To ãñuhmichʉ tímacamacaawʉhʉsedécima parte boraa wahaahca. Ã jia yahpa ñuhminomehne siete mil masa yariaa wahaahca. Paina dʉhsainasehe cʉaa wahaa, Cohamacʉre mʉano macarirore “Tu-ariro jira”, ni ño payoahca tirore.

14 Ahri jipihtia ti ã wahari baharo pʉa taha masa ñanoyʉhdʉ tuhsʉina jiahca. Ti ã yʉhdʉri baharocãta pari turidóihta masa ñano yʉhdʉahca tjoa.

Seis cornetarire ti putiri baharo pairo putiha

APOCALIPSIS 11:15 30 APOCALIPSIS 11:1915Baharo seis cornetarire ti putiri baharo pairo anjo to

yariare putihre. To ã putichʉmʉanopʉ tuaro durucua coatahre. Õ sehe nia coa tahre:“Mipʉ Cohamacʉ Cristo mehne ahri yahpa macaina bui

pʉhtoa jiahca.Ã jia jipihtina bui pʉhtoa ã jirucuahca”,nia coa tahre. 16 Ã yoa Cohamacʉ panoi pʉhtoa dujiapʉdujiina veinticuatro Jesu yaina pʉhtoa Cohamacʉ panoicaha sʉ, tirore ño payohre. 17Ã ño payoa õ sehe nihre:“Sã pʉhtoro Cohamacʉ, tua yʉhdʉariro jira mʉhʉ.Mʉhʉ panopʉ ã jirucua tiri jire.Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura mʉhʉ.Mʉ tuaa mehne masa ti pʉhtoro mʉ jirʉcachʉ ‘Noana’,

nija mʉhʉre.18 Jipihtina ahri yahpa macaina mʉhʉre cahmaeraina

mʉhʉ mehne suamare.Mipʉre tinare mʉ buhiri dahrehti pja jira.Yariaina cʉ̃hʉre mʉ buhiri dahrehti pja jira.Ã jiro mʉ yaina sehere noaare ti yoari wapare mʉ wahti

pja jira.Cãina tina mʉhʉre dahra cohtaina mʉ yare yahu mʉh-

taina jira.Ã yoa tina, paina mʉ yaina mehne jipihtina mʉhʉre ño

payoina jira.Ã jicʉ pʉhtoare, wiho jiina cʉ̃hʉre mʉ yaina ti jiri wapa

noano yoaihca mʉhʉ.Ã jiro ahri yahpa macainare dojomehne cohtainare mʉ

cohãhti pja jira mipʉre”,ni ño payohre pʉhtoa Cohamacʉre.

19 Ti ã yoari baharo mʉano macari wʉhʉ Cohamacʉ yawʉhʉ to pjõori wʉhʉ jihre. Ã jina tí wʉhʉi jiri carore ñʉhisã. Tí caro puhichapʉ Cohamacʉ masare to dutiare joa õapjĩni tãa pjĩni sãahre. Sã ã ñʉchʉta orocasite mʉa, wʉpo

APOCALIPSIS 12:1 31 APOCALIPSIS 12:8pja mʉa, soro jiro bisi mʉa, yahpa ñuhmi mʉa, co pocayʉsʉa poca mʉanopʉ payʉ bora tahre.

12Numinore pinono cʉ̃hʉre yahuha João

1 Baharo ahri yahpa to dohse wahahtore mʉanopʉñohre. To ã ñori wiho waro jierara. Õ sehe ñʉ mʉhtahi:Mʉanopʉ numinore ñʉhi. Ticoro to suhtiro sʉ̃ dachomacariro yoaro sehe si sitehre. Sʉ̃ ñami macariro buiducuhre. Pʉhtoro to pisari soro barore doce ñahpichohapoca cjʉari sorore pisaricoro ducuhre. 2 Ã ducuro ma-hanocã dʉhsahre to pohna tihto. Ã jiro ticoro sañuru-cuhre. 3Baharo pari turi ñʉhi mʉanopʉ: Pjiriro pinonoresohãrirore ñʉhi. Siete dapu poca tiriro jihre. Jipihtia todapu poca pʉhtoa ti pisaa sorori barore pisaa dapupocajihre. Ã jiro diez sahari tiriro jihre tiro. 4 To pichõnomehne ñahpichoha pocare wahba siteroca borohre. Jip-ihtia ñahpichohare dachomacabo cureroi wahba siterocaborohre. Ã jiro numino pohna tihticoro panoi ducuhrepinono. To macʉnocã to bajuachʉ chʉro taro nimahre.5Baharocãta cjʉa tuhsʉhre wihãrirocãre. Jipihtia yahparimacaina ti pʉhtoro cjihto jihre tirocã. To ã pʉhtorotuariro jichʉ, masa tirore yʉhdʉrʉcaa cʉ̃no pjasi. Toã masa bajuachʉta Cohamacʉ to dujiro cahapʉ tirocãrenaa wahcãa wahahre. 6 To ã yoachʉ numino sehe masamarienopʉ duhti wahcãa wahahre. Cohamacʉ to cah-noyuriropʉduhtiwahcãhre ticoro. Tópʉremil doscientossesenta dachori waro Cohamacʉ ticorore ñʉ wihborohca.

7 Wahmanore mʉanopʉ cahma wajã dʉcaa tiri jire.Miguel wama tiriro anjo to yaina anjoa cʉ̃hʉ pinonomehne cahmachea tiri jire. Ti ã cahmachechʉ pinono toyaina anjoa mehne Miguere cahmachea tiri jire. 8 Ã yoaMiguel cʉ̃hʉ pinonore yʉhdʉrʉcaa tiri jire. Ã jiro pinono

APOCALIPSIS 12:9 32 APOCALIPSIS 12:14yaina anjoa cʉ̃hʉre mʉanopʉ ji namo dutiera tiri jire.9 Ã jiro pjiriro pinonore cohãnocaa tiri jire Cohamacʉ.Tiro pinono watĩnota jiro nina. Satana wama tiriro jira.Panopʉ tiro pinono pjacʉ tiriro jia tiri jire. Tiro jipihtiroyahpa macainare mahñoriro jira. Tirore to yaina anjoamehne mʉanopʉ jirirore yahpapʉ cohã boroa tiri jire.

10 Baharo mʉanopʉ sañurucuro coa tachʉ tʉhohi:—Mipʉre Cohamacʉ masare yʉhdʉchʉ yoahre jʉna.

Mipʉ pinihtare Cohamacʉ mari pʉhtoro jiro tahre totuaare ñono taro. To warocariro Cristo cʉ̃hʉ to pʉhtorojiare to tuaare ñohre jipihtinare. Watĩnore mʉanopʉjirirore yahpapʉ cohã borohre. Ã cohã bororo to tuaareñohre Cohamacʉ. Tiro watĩno sehe dachoripe, ñaminipeJesu yainare “Ahrina ñaina jira”, ni yahusãno niri jire Co-hamacʉre. Ã jiromari coyeare Jesu yainare yahusãriro jirijire. 11Cristo Corderowama tiriro to di cohãrimehnemaricoyea Jesu yaina tirore wacũ tuaina ti ñaa yoari buhirirecohãre tiro. Ã wacũ tuaina jia watĩnore yʉhdʉrʉcare. Ãyoa Cohamacʉ yare yahua, watĩnore yʉhdʉrʉcare. Toyare ti yahuri buhiri paina tinare ti wajã duapachʉta, tinacuieraa, Cristo yare duhuerare. 12 Ã jina mʉsa mʉanomacaina wahchega. Watĩnore yahpapʉ to cohã borochʉñʉna wahchega. Wiho mejeta ahri yahpa macaina, pjirima macaina cʉ̃hʉ pjacʉoina wahanahca mʉsa sehe. Ahriyahpapʉ tirore to cohã borori baharo mʉsa cahapʉ jirawatĩno. Tirore to buhiri dahrehto mahanocã dʉhsara.Ã jiro sua yʉhdʉara tiro. Mʉsa cahapʉ sʉro, pjacʉoinamʉsare tjuachʉ yoarohca tiro —ni sañurucuro coa tachʉtʉhohi.

13 Pinonore yahpapʉ to cohã borochʉ ñʉno, pinonosehe numinore, wihãrirocã pocorore nʉnʉ ti wahcãhre.14 Ã jiro ticorore pjiriro cja to wʉa dʉpʉrire wahre Co-hamacʉ, masa marienopʉ to wʉ duhti wahcãhto sehe.

APOCALIPSIS 12:15 33 APOCALIPSIS 13:4Tópʉ to sʉri baharo tia cʉhma noano pa cʉhma dachomaca waroi ticorore ñʉ wihbohre Cohamacʉ. To ã ñʉwihbochʉ pinono ticorore ñano yoa masierare. 15 Tóito jichʉ ñʉno pinono pjíro core cho cohãhre ticororemʉroca bʉrochʉ yoaro taro. 16 To ã yoachʉ yahpa seheticorore yoadohohre. Pinono to dʉseroi wijaa core yahpasehe wihmi na pahñonocahre. 17 To ã wahachʉ ñʉnopinono sua yʉhdʉahre. Ã suaro cãina ticoro panamanaji turiaina mehne cahmacheno wahahre pinono. Tinasehe Cohamacʉ dutiare yoaina jia, Jesu ya buheare noaabuheare ne duhueraina jihre. 18 Ã yoa pinono pjiri madʉhtʉ cahai ducuhre.

13Pʉaro nʉcʉ macainare yahuha João

1Ãyoanʉcʉmacarirore tímai jirirore towahcãwihichʉñʉhi. Tiro sehe siete dapu poca, diez sahari tiriro jihre.To sahari pʉhtoa ti pisaa sorori barore pisahre. To dapupocare to wamare joa õri dapu poca jihre. Tí wama to ñariwama jichʉ ñʉ yabira Cohamacʉ. 2 Tiro nʉcʉ macariroyairo dohroriro yoaro sehe bajuhre. Ã jiro oso yoarosehe dahpori tiriro jihre. Yairo sohãriro pjiriro wʉrʉyoaro sehe dʉsero tiriro jihre. Ã yoa pinono sehe totuaare wahre nʉcʉ macarirore. Ã waro tirore to pʉhtorodujiroi cũno, tiro yoaro sehe payʉ masare dutichʉ yoahrepinono nʉcʉ macarirore. 3 Cʉ̃ dapu nʉcʉ macariro daputi wajãmariro dapu yoaro sehe bajuhre. To ã bajupachʉtato camino sehe yatia wahahre. Tí dapu to catichʉ ñʉa,cʉaa wahahre jipihtina ahri yahpa macaina. Ã cʉaa,nʉcʉ macarirore ño payohre. Ã jia tiro mehne macainawahahre masa. 4Ã yoa nʉcʉ macarirore pinono to tuaareto wachʉ ñʉa masa sehe tirore pinonore na tuhcua caha

APOCALIPSIS 13:5 34 APOCALIPSIS 13:11sʉ, ño payohre. Ã jia nʉcʉ macariro cʉ̃hʉre na tuhcuacaha sʉ, tirore ño payohre. Ã ño payoa õ sehe nihre:

—Ne pairo mʉ yoaro sehe tuariro mariahna. Pairomʉhʉre ne yʉhdʉrʉca masierara —ni ño payohre masanʉcʉ macarirore.

5Ã yoa tiro nʉcʉ macariro “Tua yʉhdʉrʉcariro jija”, tonipachʉta Cohamacʉre to ñano durucupachʉta ã tʉho-tunocasinihre Cohamacʉ sehe. Ã jiro cuarenta y dossʉ̃ri waro tiro nʉcʉ macariro masare dutisinimahre. Tópurota to pʉhtoro jihtore cũre Cohamacʉ. 6 Ã jiro tiroCohamacʉre ñano durucuhre. To wamare, to wʉhʉre,mʉanopʉ to jiro macaina cʉ̃hʉre ñano durucuhre nʉcʉmacariro. 7 Ã yoaro Cohamacʉ yainare cahma wajãnotinare yʉhdʉrʉcahre. To ã yoapachʉta ã ñʉnocasinihreCohamacʉ. Cohamacʉ to ã yoa dutierachʉ yoaeraboa.Ã jiro jipihtina ahri yahpa macaina bui pʉhtoro sãasin-imahre nʉcʉ macariro. Jipihtina yahpari macaina bui,macari macaina bui, jipihtia dʉseri durucuina bui pʉh-toro sãasinimahre tiro. 8 Ã jia jipihtina ahri yahpamacaina tiro nʉcʉ macariro panoi na tuhcua caha sʉtirore ño payohre. Ahri yahpare Cohamacʉ to ba-juamehnehto pano to yaina cjihtire ã jirucuhtinare tiwamare joa õ tuhsʉa tiri jire. Tí tju to ã joa õri tju Corderoti wajãriro ya tju jira. Tí tjui ti wamare joa õeraina dihtanʉcʉ macarirore ño payohre.

9 Cahmori tiina jira mʉsa. Ã jina tʉhoga. 10 JipihtinaCohamacʉ yaina peresu wahahtina, baharo peresu wa-haahca. Jipihtina tina ñosari pjĩ mehne ti ñosa wa-jãahtina, baharo tí pjĩ mehne yariaahca. Tíre masinamari Cohamacʉ yaina ñano yʉhdʉpanahta tirore cohãenatjijihna. Ã yoa tirore wacũ tuarucujihna.

11 Baharo pairo nʉcʉ macarirore ñʉhi tjoa. Yahpapuhichapʉ jiriro to wijaachʉ ñʉhi. Pʉa saharo oveja

APOCALIPSIS 13:12 35 APOCALIPSIS 13:18

sahari yoaro sehe bajua sahari sahari tiriro jihre. Ã yoapinono yoaro sehe durucuhre. 12 Ã jiro nʉcʉ macariroji mʉhtariro sehe baharo jiriro sehere pʉhtoro sõhre.To ã pʉhtoro sõriro sehe jipihtia yahpari macainare jimʉhtarirore ño payochʉ yoahre. Ji mʉhtariro nʉcʉmacariro ti wajãmariro camino yatiriro jihre. 13 Ã yoabaharo jiriro nʉcʉ macariro bajuamehneare yoahre masati ñʉ cʉahto sehe. Ã yoaro masa ti ñʉrocaroi pichacapjiri pichaca mʉanopʉ bora tachʉ yoahre. 14 Ã yoa jimʉhtariro to ñʉrocaroi pairo nʉcʉ macariro sehe ba-juamehnea mehne masare mahñohre “Ahriro mʉsa ñopayohtiro jira”, nino. Tiro masare mahñono, ji mʉhtariromasʉre masare yoa dutihre tirore ti ño payohto sehe.Tiro ji mʉhtariro ñosari pjĩ mehne ti ñosariro jiparotacatiriro jihre. Tiro yoaro sehe bajurimasʉreta yoa dutihrepairo nʉcʉ macariro masare. 15 Ã yoa baharo jirironʉcʉ macariro sehe ji mʉhtariro masʉre catichʉ yoahremasare to dutihto sehe. Ã jiro tí masʉre ño payoerainarewajã dutihre masare masʉ sehe. 16 Ã yoaro jipihtinareti wamomacari poto bʉhʉsehei ti wʉhdʉa poca cʉ̃hʉrejoa õ dutihre nʉcʉ macariro baharo jiriro. Wiho jiinare,pʉhtoare, pache pʉare, pjacʉoinare, dahra cohtainare,dahra cohtaina jierainare, jipihtinare ti wamomacarine tiwʉhdʉa poca cʉ̃hʉre joa õ dutihre. 17 Tiro ji mʉhtarironʉcʉ macariro to wamare, to númerore joa õerainare nenuchʉ dutierare. Tuhsʉ, tinare dua dutierare. 18 Tírenoano wacũ masiga mʉsa. Tʉho masiina jina nʉcʉmacariro to númerore noano ñʉmasiga. Tí númeromʉnowama yoaro sehe jira. Tí número seis cientos sesenta yseis jira.

14Cohamacʉ to yʉhdʉchʉ yoaina cʉ̃nota wahma basaare

APOCALIPSIS 14:1 36 APOCALIPSIS 14:7

basaha1 Baharo Siõ wama tidʉ tʉ̃cʉ bui ducurirore Corderore

ñʉhi. Tiro mehne ciento cuarenta y cuatro mil masajihre. Tina to ya wamare to Pʉcʉro ya wama cʉ̃hʉre tiwʉhdʉa pocare ti joa õrina jihre. 2 Tinare yʉ ñʉchʉtamʉanopʉ durucuro coa tahre. Pjiri poaye to bisiro sehetawʉpo pjíro to bisiro seheta bisiro coa tahre to durucua. Ãyoa arpa wama tiare ti bʉapʉtẽno seheta bisiro coa tahreto durucua. 3 Tói pʉhtoro to dujiro cahai pititiaro sorobajuina, Jesu yaina pʉhtoa cʉ̃hʉ paina jihre. Ã jia tinapanoi ciento cuarenta y cuatro mil masa ducuhre. Tóiducua cʉ̃nota wahma basaare basaa nihre. Tí basaare tinadihta masihre. Ahri yahpai jiina ciento cuarenta y cuatromil Cristo to yʉhdʉchʉ yoaina dihta tí basaare masihre.4 Ne tina cʉ̃ tahacã numino mehne ñano yoaerare. Ãyoa Corderore ñʉ cũina jia, to yare ã yoarucuina jihre. Ãjiro tinare ñaina mehne jiinare to yʉhdʉchʉ yoahtinarenaahre Cohamacʉ sehe. Ã to yʉhdʉchʉ yoarina jia, Co-hamacʉ yaina cjihti, Cordero yaina cjihti cʉ̃hʉ jimʉhtainajihre. 5 Tina mehne macaina ne cʉ̃iro mahñoriro mari-ahna. Ã jia Cohamacʉ to tʉhotuchʉ ñaa buhiri marieinajihre tina.

Tiaro anjoa yahuroca boroha6 Baharo mʉanopʉ wʉrirore anjore ñʉhi. Tiro ahri

yahpa macainare jipihtia curuari macainare, jipihtiadʉseri durucuinare, jipihtia yahpari macainare noaa bu-heare yahuhtiro jihre. Tí buhea ne cohtotaeraa, ã jiru-cura. 7Ã jiro anjo sañurucuro õ sehe niroca borohre:

—Cohamacʉre cui, ño payoga. “Tua yʉhdʉariro, noayʉhdʉariro jira”, niga tirore. Mipʉre tiromasare to buhiridahrehti pja jiro nina. Tiro mʉanore, yahpare, pjiri mare,

APOCALIPSIS 14:8 37 APOCALIPSIS 14:13mári pohtari cʉ̃hʉre yoariro jira. Ã jina tirore na tuhcuacaha sʉ, wahche payoga —ni sañurucuhre anjo.

8 To ã niri baharo pairo anjo mʉanopʉ wʉriro õ seheniroca borohre:

—Tinare cohãnocahre. Pjiri maca Babilonia wamatiri maca macainare cohãnocahre Cohamacʉ. Tina tocohãrina sehe jipihtina painare ñano yoachʉ yoare. Masatinare ñʉ cũa ñaare goa pjaa, tíre yoare. Cahaina vinoreti tuaro goa pjaro seheta tina ñaare tuaro goa pjareBabilonia macainare ñʉ cũa —ni yahuroca borohre pairoanjo.

9-10Tina pʉaro anjoa ti ã niri baharo pairo anjo ti baharowʉriro õ sehe tuaro niroca borohre:

—Jipihtina nʉcʉ macarirore ño payoinare, to masʉreño payoinare, ti wʉhdʉa pocare, ti wamomacarine towamare joa õrina cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca Cohamacʉ.Tina mehne suaro, tina pinine tuaro waro buhiri dahre-rucurohca Cohamacʉ. Nʉcʉ macarirore ño payoina jipi-htina pichacapʉ wahaahca. Tópʉ tuaro purĩnohca tinarepichaca mehne, azufre wama tia mehne ti wijãri pichacamehne. Noaina anjoa, Cordero cʉ̃hʉ ti ñʉrocaroi ñanoyʉhdʉahca tina. 11Tí pichaca ã me tirucurohca. Ne yatisi.Tinare ã purĩrucuchʉ yoara. Jipihtina nʉcʉmacarirore natuhcua caha sʉ ño payoinare ã purĩrucurohca. Dachoripe,ñaminipe ã purĩrucunocanohca. To masʉre ño payoina,to wamare ti joarina cʉ̃hʉ tó seheta ñano yʉhdʉahca —niroca borohre anjo.

12Ti ã ñano yʉhdʉchʉ ñʉna Cohamacʉ yaina to dutiareyoaina, Jesure cohãeraina jina, to yare duhuena tjiga.Ñano yʉhdʉpanahta Cohamacʉ yare cohãena tjiga.

13Baharomʉanopʉ yʉhʉre durucuro coa tachʉ tʉhohi.Õ sehe nihre yʉhʉre:

APOCALIPSIS 14:14 38 APOCALIPSIS 14:18—Ahrire joaga mʉhʉ. Cohamacʉ yaina tirore co-

hãeraina jina mipʉre mʉsa yariari baharopʉ cʉ̃hʉrewahcheina jira mʉsa —niroca borohre yʉhʉre.

To ã niri baharo Espíritu Santo sehe õ sehe ni namohretjoa:

—Ã tjira. Potocã tjira. Tina tuaro ti dahraare duhu,soahca. Mʉanopʉ ti wahachʉ noano ti yoarirewacũnohcaCohamacʉ. Ã yoa ti ã yoari wapa tinare noano yoarohca.Ã jia tina wahcheina jira —ni namohre Espíritu Santo.

Wese macaa toaa dichare mari bese nano seheta Cohamacʉto yainare bese nanohca. Ñaina sehere soro bese daporo-hca

14 Baharo me curua yehseri curuare ñʉhi. Tí curuabui masʉno yoaro sehe bajuriro dujihre. Tiro uru soropʉhtoro to pisari soro barore pisahre. Ã yoa yoari pjĩsiori pjĩne cjʉahre tiro. 15 Baharo pairo anjo Cohamacʉwʉhʉi jiriro wijaa tahre. Ã wijaa taro tuaro sañurucuhreme curua bui dujirirore:

—Mʉ yoari pjĩ mehne wese macaa dichare ahri yahpamacaa dichare dʉte naa pahñoga. Mipʉre to quihõri pjasʉra. Mipʉ dicha sehe sohã tuhsʉhre —nihre anjo.

16 To ã nichʉ tʉhoro to yoari pjĩ mehne ahri yahpamacaa dichare naa dʉcahre me curua bui dujiriro.

17 Baharo pairo anjo cʉ̃hʉ mʉano macari wʉhʉi Co-hamacʉ wʉhʉi jiriro wijaa tahre. Tiro cʉ̃hʉ yoari pjĩ sioripjĩne cjʉahre. 18Ã yoa pairo anjo altar cahapʉ jiriro wijaatahre. Tiro sehe altar macari pichacare ñʉ wihborirojihre. Ã wijaa taro yoari pjĩ siori pjĩne cjʉarirore õ seheni sañurucuhre:

—Mʉ yoari pjĩ mehne ahri yahpai jiri wese, se wesemacaa dichare naaga. Se sehe ñi tuhsʉhre —ni sañuru-cuhre.

APOCALIPSIS 14:19 39 APOCALIPSIS 15:419 To ã nichʉ tʉhoro anjo to yoari pjĩ mehne ahri

yahpa macaa se tõhorine yihso nahre. To ã yoari baharotí tõhorine se tõhorine to tʉ tihãhtoi cohãhre. To ãcohãriro seheta Cohamacʉ tirore cahmaerainare tuarosuaro, cohãnohca. 20 Tí maca dʉhtʉ cahai ti tʉ tihãhtoití se tõhorine tʉ tihãhre. Tói ti tʉ tihãchʉ di wijaahre. Dima yoaro sehe jihre tí di. Tres cientos kilómetros yoarima, cʉ̃ metro noano pametro dachomacai cʉãri ma jihre.

15Masa ti ñano yʉhdʉhtore anjoa cũ batoaha masare

1 Baharo mʉanopʉ soro jirore ñʉhi. Tíre ñʉa masacʉaawahaca. Ahri yahpapʉre to dohsewahahtoremarineñohre. Ã jiro tí wiho waro jia nierara. Õ sehe ñʉhi: Sieteanjoa jihre. Cohamacʉ suaro, siete tahari masare buhiridahre batoaro taro nihre. Ã jia tina siete anjoa sehe buhiridahre dutiro to cũhtina jihre.

2 Anjoare yʉ ñʉri baharo pjiri mare noano co sitirima yoaro sehe jiri mare ñʉhi. Tí ma pichaca mehnejiri ma jihre. Ã yoa nʉcʉ macarirore to masʉ cʉ̃hʉreyʉhdʉrʉcainare ñʉhi. Tina to wamare to númerorecjʉaeraina jihre. Tina yʉ ñʉchʉ pjiri ma co sitiri madʉhtʉ cahai ducuhre. Tói ducuina arpa wama tiarebʉapʉtẽare cjʉahre. Tí bʉapʉtẽa Cohamacʉ to wari jihre.3Ã jia Cohamacʉre dahra cohtariroMoise cjiro ya basaarecʉ̃nota basaa nihre tina. Cordero ya basaa cʉ̃hʉre basaanihre. Õ sehe ni basahre:“Sã pʉhtoro mʉhʉ Cohamacʉ tua yʉhdʉariro jira.Mʉ yoarire ñʉna ñʉ cʉaa wahaja sã.Mʉ yoari noa yʉhdʉara.Mʉhʉ jipihtia yahpari macaina bui pʉhtoro jira.Noano mahñono marieno, quihõno yoarucura mʉhʉ.4 Jipihtina mʉhʉre wahche payoahca.

APOCALIPSIS 15:5 40 APOCALIPSIS 16:1Jipihtina mʉhʉre ‘Tuariro jira’, niahca.Mʉhʉ dihta ñaa marieriro jira.Jipihtia yahpari macaina mʉ cahapʉ sʉa, na tuhcua caha

sʉ, mʉhʉre wahche payoahca.Ãta yoaahca tina jipihtina noano mʉ yoarire ñʉa”,ni basaa nihre tina.

5 Baharo mʉanopʉ ñʉroca mʉocʉ, Cohamacʉ wʉhʉrepjõori wʉhʉre ñʉhi. Tói Cohamacʉ to ya tahtia waroito dutia to joaa pjĩni tãa pjĩni ti wihbori pjĩni jihre. 6 Tíwʉhʉre yʉ ñʉchʉta siete anjoa tí wʉhʉ puhichapʉ jirinawijaa tahre. Tina Cohamacʉ to buhiri dahre dutiro tocũhtina jihre. Tinape ti buhiri dahrehtire cjʉahre tinasiete anjoa. Noaa suhti, wete maria suhti, si sitea suhtitiina jihre. Ã jia ti cutiro bui uru cahsaro mehne tʉãdihorina jihre. 7 Tí wʉhʉpʉ jirina ti wijaa tachʉ pititiarosoro bajuina mehne macariro tinare siete anjoare sieteuru wahwarire wahre. Tí wahwari Cohamacʉ suaa tobuhiri dahrehti mehne noano wahpaa wahwari jihre tíwahwari. Tiro Cohamacʉ ã jirucuriro jira. 8 To ã wachʉCohamacʉ wʉhʉ puhichapʉ to si sitea mehne to tuaamehne me ti sahsea wahahre. To ã me wʉhʉ wahachʉ nemasa tí wʉhʉre sãa masierare. Siete anjoare Cohamacʉbuhiri dahre dutiro to cũriro seheta masare ti buhiridahre batoari baharo pari turi tí wʉhʉpʉ sãa masina tjoa.To buhiri dahrehto pano sãa masierare.

16Cohamacʉ masare to buhiri dahrehtore yahuha

1 Baharo Cohamacʉ wʉhʉi tuaro durucuro coa tahre.Siete anjoare yahuro nihre:

—Siete wahwarihi posa tiare yahpapʉ pio siterocaborona wahaga. Yahpa macainare Cohamacʉ to niriro se-heta buhiri dahresiniga mipʉre —ni durucuro coa tahre.

APOCALIPSIS 16:2 41 APOCALIPSIS 16:92To ã nino coa tachʉ tʉhoro ji mʉhtariro anjo to cjʉari

wahwai posa tiare yahpapʉ pio siteroca borohre. To ã piositechʉ nʉcʉ macariro wamare joa õrina, to masʉre ñopayoina ñano cami tihre. Tí cami tuaro purĩhre tinare.

3To ã pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari wahwaiposa tiare pio siteroca borohre tjoa pjiri mapʉ. To ã piositechʉta tí ma di ma wahahre. Yariariro di yoaro sehejihre tí di. Ã wahachʉ tí ma puhichapʉ jiina yaria pihtiawahahre.

4 Pʉaro ti ã pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉariwahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa máripʉ, tímári pohtaripʉ cʉ̃hʉre. To ã pio sitechʉ mári di máridihta wahahre. 5 To ã wahachʉ ñʉno pairo anjo márirecohtariro õ sehe nihre:

—Cohamacʉ mʉhʉ ñaa marieriro jira. Mipʉ cʉ̃hʉreã jirucuriro jira mʉhʉ. Panopʉ cʉ̃hʉre ã jirucua tíremʉhʉ. Ã jicʉ masa ti ñano yoachʉ ñʉcʉ quihõno tinarebuhiri dahrehre mʉhʉ. Di márine yoacʉ noano yoahremʉhʉ. 6 Nʉcʉ macariro yaina sehe mʉ yainare wajãa,di cohãchʉ yoahre. Mʉ yare yahuina cʉ̃hʉre wajãa, dicohãchʉ yoahre. Ti ã wajãri buhiri mári di mári wahahre.Ã yoa tinare diremʉ ã sihnichʉ yoachʉ noa nina. Õ sehetamʉ yoachʉ cahmahre tina —nihre márine cohtariro anjo.

7 To ã niri baharo altarpʉ durucuro coa tahre:—Ã tjira. Cohamacʉ sã pʉhtoro tua yʉhdʉariro jira

mʉhʉ. Mahñono marieno, quihõno masare bese, buhiridahrera mʉhʉ —ni durucuro coa tahre.

8 Tiaro anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo to cjʉariwahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa sʉ̃ dachomacariro bui. To ã pio sitechʉta sʉ̃re masare tuaro sichʉyoahre Cohamacʉ. 9 Ã jiro sʉ̃ dacho macariro masaretuaro sihre. Ã jia Cohamacʉ tinare to buhiri dahre dutichʉmasia, tirore ñano durucuhre masa. Ã ñano yʉhdʉpahta

APOCALIPSIS 16:10 42 APOCALIPSIS 16:16Cohamacʉre maca duaerare. Cohamacʉre “Tuariro jira”,ni wahche payo duaerare.

10 Pititiaro anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo tjoa tocjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa nʉcʉmacariro to dujiro bui. Pʉhtoro dujiro jihre to dujiro.To ã pio siteri baharo nʉcʉ macariro to yaina ti jiriyahpapʉ nahitiano wahahre. Ã jia to yaina masa ñanopurĩchʉ bahca dihohre. 11Tinare ñano purĩpachʉta, ñanocami tipahta, ne ti ñaa yoarire cahyaerare. Ã yoa tíreduhuerare. Ã jia Cohamacʉ tinare to cami dahrechʉmasiatirore mʉano macarirore ñano durucuhre.

12Cʉ̃wamomacapihtiina anjoa ti pio siteri baharopairoanjo tjoa to cjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohretjoa Eufrates wama tiri ma pjiri mapʉ. To ã pio sitechʉtatí ma sihbi cahaa wahahre. Sʉ̃ mʉja taro macaina pʉhtoati yaina masa mehne tí máre ti pahã tahto sehe ã yoahre.

13 Baharo tiaro watĩare taharo bʉcʉna yoaro sehe ba-juinare ñʉhi. Cʉ̃iro pinono puhichapʉ jiriro to dʉseropʉwijaa tahre. Pairo watĩno nʉcʉ macariro dʉseropʉ wijaatahre. Pairo watĩno “Cohamacʉ yare yahuriro jija”, nimahñoriro dʉseropʉ wijaa tahre. 14 Tina tiaro watĩabajuamehneare yoaina jihre. Jipihtiro macaina pʉhtoarecahmachuchʉ yoahre tina cahma wajã dutia taa. Tiã cahma wajãhti dacho Cohamacʉ tua yʉhdʉariro jipi-htinare to dutihti dacho, pihtihti dacho jira. 15 Õ sehenihre Jesu: “Ñʉga mʉsa. Yacariro wacũenoca to yacarotaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ wacũenoca taihtja. Yʉ tahtorenoano cohtariro wahcheriro jirohca. To yare noanocahnoriro, to suhti sãariro jira wahcheriro. Ã yoariro jiroyʉ tachʉ bʉo tisi tiro suhti marieriro yoaro sehe jieraro”,nihre Jesu. 16 Baharo tiaro watĩa yahpari macaina buipʉhtoare cahmachuchʉ yoahre tinare. Ti cahmachunoHebreo ya dʉsero mehne “Armagedon” wama tihre.

APOCALIPSIS 16:17 43 APOCALIPSIS 17:217 Seis anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari

wahwai posa tiareme curuari cahapʉpio siteroca borohretjoa. To ã pio siteri baharo pʉhtoro dujiropʉ Cohamacʉwʉhʉi jiri dujiropʉ tuaro durucuro coa tahre:

—Tó puro tjica —nino coa tahre.18 To ã nichʉta orocasite mʉa, wʉpo pja mʉa, soro jiro

bisi mʉa, cuaro yahpa ñuhmihre. Ahri yahpai masa tiji dʉcari baharo ne tó sehe ñaca yahpa ñuhmiera tihre.Paye ñuhmia yʉhdoro cuaro yahpa ñuhmihre. 19 Ã toñuhmichʉ pjiri macare tia maha yihti mʉaa wahahre. Ãjia bʉjʉa macari ahri yahpai jia macari boraa wahahre.Ã jiro Babilonia wama tiri maca pjiri maca macainarewacũhre Cohamacʉ tinare buhiri dahrero taro. Ti ñaareyoari buhiri tina mehne tuaro suahre. Ã suaro tinaretuaro buhiri dahrehre. 20 To ã yoachʉ jipihtia nʉcopo,tʉ̃yucʉ cʉ̃hʉ cohõ pihtia wahahre. Ã jia ne mariahre. 21Ãyoa bʉjʉa poca co poca yʉsʉa poca yahpapʉ masa buibora tahre. Jipihtia poca co poca cuarenta kilos nʉcʉapoca jihre. Tina bui ti ã bora tachʉ Cohamacʉ masareto tuaro buhiri dahrechʉ masia ñano durucuhre masaCohamacʉre.

17Mʉa mehne ñano yoarucuricorore ñabiaro yoari-

corore buhiri dahre dutirohca1 Baharo siete wahwarire cjʉaina anjoa mehne

macariro yʉ cahapʉ wihiro õ sehe nihre yʉhʉre:—Ñʉi taga. Payʉ mári bui dujiricorore mʉa mehne

ñano yoarucuricorore ñabiaro yoaricorore Cohamacʉ tobuhiri dahrehtore ñʉihca mʉhʉ. 2 Ahri yahpa macainapʉhtoa ticoro mehne ti ñano yoaboro seheta ticoro yoaroseheta yoare tina. Cohamacʉ ya sehere cahmaerare. Ahriyahpa macainare to cahachʉ yoaboro seheta tina mehne

APOCALIPSIS 17:3 44 APOCALIPSIS 17:8to ñano yoaboro seheta ticoro masare ñaare goa pjachʉyoare. Ã yoaro ñaare yoachʉ yoare masare —ni yahuhreanjo yʉhʉre.

3To ã niri baharo Espíritu Santo sehe to bajuamehneareyʉhʉreñohre. Anjo sehemasamarienopʉnaahre yʉhʉre.Tói numinore ñʉhi. Ticoro nʉcʉ macariro sohãriro buipisaricoro jihre. Nʉcʉmacariro sehe to pjacʉi payʉwamati joa õriro jihre. Tí wama ñaa wama Cohamacʉ to ñʉyabia wama jihre. Ã yoa siete dapu poca tiriro, diezsahari tiriro jihre nʉcʉ macariro. 4 Tuhsʉ, numino sehenoano yahsaa suhti pʉhtoa ti sãa suhti sehe jiare sãaricorojihre. Sohãa suhti cʉ̃hʉre sãaricoro jihre. Payʉ urure,wapa tia tãare, perla yapari cʉ̃hʉre õa suhtire sãaricorojihre ticoro. Uru wahware cjʉahre ticoro. Tí wahwaiposa tia ñaa to yoari jihre. Mʉa mehne ñano yoaropjíro ñano yoahre ticoro. Tí ñaare ñʉ yabira Cohamacʉ.5 To wʉhdʉai to wama ti joa õricoro jihre. Tí wamarenoano masieraja mari. Tí wama piti dahre buheri wamajira. Ahri jira tí wama: “Pjiri maca Babilonia wama tirimaca jira. Jipihtia ñaa yoaare goa pjaare yoa dʉcaricoro,Cohamacʉre cahmaerachʉ yoaricoro jira” ni, to wʉhdʉaiti joa õricoro jihre. 6Ã jicʉ ticoro payʉ Cohamacʉ yainarewajãricoro to jichʉ masihi. Cahaare to wahchero sehetatinare wajãno ti di cohãchʉ wahchehre ticoro. Jesu yareti yahuri buhiri ticoro wajãhre tinare. Ticorore ñʉcʉ, ñʉcʉaa wahahi.

7 —¿Dohseacʉ mʉhʉ ñʉ cʉaa waharide? —nihre anjoyʉhʉre—. Mʉ masierarire mʉhʉre yahuihtja. Numinoremʉhʉre yahuihtja. To pisariro cʉ̃hʉre yahuihtja. Tironʉcʉ macariro, siete dapu poca tiriro, diez sahari tirirojihre. 8 Tiro panopʉ jiriro jire. Mipʉre mariahna tiro.Baharo tiro cʉãri copapʉ jiriro wijaa tarohca. To ã wijaatari baharo pichacapʉ waharohca. Ahri yahpa macaina

APOCALIPSIS 17:9 45 APOCALIPSIS 17:15tirore ñʉ cʉa, ño payore tirore. Ahri yahpa to jihto panoCohamacʉ to yaina cjihtire ã jirucuhtinare ti wamarejoa õa tiri jire. To joa õeraina jire nʉcʉ macarirore ñopayoina. Tiro sehe panopʉ jia tiri jire. Mipʉ seheremariahna. Baharo pari turi bajuarohca tjoa. Ã jia tobajuachʉ ñʉa masa tirore ñʉ cʉaa wahaahca.

9 ’Mipʉre yʉ yahuhtire masi duana, noano tʉhonahcamʉsa. Ã yoana noano masiina jiga. Nʉcʉ macariro dapupoca siete dapu poca siete tʉ̃yucʉ jira, mari piti dahrebuhechʉ. Tí tʉ̃yucʉ bui pisara ticoro mʉa mehne ñanoyoarucuricoro. Tí dapu poca siete pʉhtoa yoaro sehejira, mari piti dahre buhechʉ. Payʉ masa bui pʉhtoajira. 10 Cinco pʉhtoare cohã tuhsʉre. Pairo tina baharojiriro pʉhtoro jira mipʉre. Pairo sehe baharo pʉhtorosãanohca. Ã sãano mahanocã pʉhtoro jirohca tiro. 11 Ãjiro nʉcʉ macariro panopʉ ji mʉhtariro, mipʉ marierirotina siete pʉhtoa baharo pʉhtoro jirohca. Siete pʉhtoamehne macariro jira. Baharo pichacapʉ waharohca.

12 ’Nʉcʉ macariro sahari diez sahari diez pʉhtoa yoarosehe jira mari piti dahre buhechʉ. Payʉ masa bui pʉhtoajira. Tina pʉhtoa sãaerasinihre. Baharopʉ pʉhtoa sãamahanocã pʉhtoa jiahca. Yoari pja ji dutisi tinare. Ã pʉh-toa jia nʉcʉ macariro mehne pʉhtoa jiahca. 13 Tina diezpʉhtoa cʉ̃no potori tʉhotuina jira. Tina nʉcʉ macariroreti ya yahpari macaina bui pʉhtoro sõahca. 14Ã jia Corderomehne cahmawajãahca. Ti ã cahmawajãpachʉta Corderoto beseina mehne tirore ne cohãeraina mehne tinareyʉhdʉrʉcaahca. Tiro jipihtina paina pʉhtoa bui pʉhtorojira. Ã jiro tinare yʉhdʉrʉcarohca —ni yahuhre yʉhʉreanjo.

15Ahrire yʉhʉre yahu namohre anjo:—Mʉa mehne ñano yoarucuricoro mári bui dujire.

Tí mári ahri yoaro sehe jira mari piti dahre buhechʉ:

APOCALIPSIS 17:16 46 APOCALIPSIS 18:3Yahpari macaina, payʉ curuari macaina, payʉ dʉseriredurucuina yoaro sehe jira tí mári. 16 Nʉcʉ macariro,diez pʉhtoa mehne mʉamehne ñano yoarucuricorore ñʉyabiahca. Tina diez pʉhtoa nʉcʉ macariro mehne ticoroyare ma pahño, suhti marienicoro cohãahca ticorore. Ãyoaa to pjacʉre chʉahca. Ti ã yoari baharo ticorore jʉ̃pahñoahca. 17Tina diez pʉhtoa cʉ̃no potori tʉhotua nʉcʉmacarirore ti ya yahpari macaina bui pʉhtoro sõahca.Tinare ã yoachʉ yoare Cohamacʉ, to cahmano sehetayoaro taro. Ã jiro nʉcʉ macariro sehe pʉhtoro jirohca.Jipihtia Cohamacʉ panopʉ to yahuriro seheta to yoari ba-haro nʉcʉ macarirore cohãnohca. 18 Ticoro mʉ ñʉricoromehne õ sehe ni piti dahre buhera: Ticoro pjiri macaBabilonia wama tiri maca yoaro sehe jira. Jipihtina painapʉhtoa bui jira tí maca macaina —nihre anjo yʉhʉre.

18Babilonia wama tiri maca to cohãri maca jira

1 Baharo pairo anjo mʉanopʉ dujiarirore ñʉhi. Tiropʉhtoro waro jihre. To si sitea jipihtiropʉ noano buhriasahsea wahahre. 2 To ã dujiari baharo õ sehe ni tuarosañurucu yahuhre:

—Cohãri jihre. Babilonia wama tiri maca pjiri macamacainare cohãri jihre. Mipʉre watĩa, payʉ ñaina pjacʉbajueraina cʉ̃hʉ tí macai jia nina. Ñaina baro wahiquinawʉina peri cʉ̃hʉ masa ti ñʉ yabiina tí macai jia nina.3 Jipihtia yahpari macaina tí maca macainare ñainare ñʉcũa, tina cʉ̃hʉ ñano yoare. Ã yoa yahpari macaina buipʉhtoa tímacamacaina numiamehne ñano yoare. Ticoroã mʉa mehne ñano yoarucuricoro jiro wapa tiare nuchʉatire. Pjíro to ã nuchʉchʉ ahri yahpa macaina pacheduaina pjíro wapatare —ni yahuhre anjo.

APOCALIPSIS 18:4 47 APOCALIPSIS 18:104Baharo pari turi mʉanopʉ durucuro coa tahre. Õ sehe

nihre:—Yʉ yaina ahricoro mʉa mehne ñano yoarucuricoro

mehne jiena tjiga mʉsa. Ticoro mehne mʉsa jichʉ mʉsacʉ̃hʉre buhiri dahrerohca. Ã jina to ñano yoaare ñʉ cũenatjiga. 5Toñanoyoari payʉ jinocahna. Toñanoyoarire paritju mari duhu payo mʉochʉ tí tju sehe mʉanopʉ wahãsʉnocaboa. Ã jia to ñano yoari payʉ jinocahna. Ã jiroto ñano yoarire wacũna Cohamacʉ. Ã wacũno ticororebuhiri dahre dutirohca. 6 Ticoro tuaro to buhiri dahre-hticoro jijaro. Masare to ñano yoachʉ yoariro sehetaticoro cʉ̃hʉre ñano yʉhdʉchʉ yoajaro. Masare ã ñano toyoariro seheta tí yʉhdoro ticorore ñano buhiri dahrejaro.7 Ticoro “Noaricoro jija”, ni tʉhotumare. Ã ni tʉhoturo,wapa bʉjʉare pjíro cjʉare ticoro. To wapa bʉjʉare pjíroto cjʉaro purota ticorore pjíro ñano yʉhdʉchʉ yoajaro.Tó purota ticorore cahyachʉ yoajaro. To basi õ sehe nitʉhotumana ticoro: “Õi pʉhtorocoro yoaro sehe jiricorodujija. Wapewahyoro jieraja. Ã jico ne ñano yʉhdʉsiyʉhʉ”, ni tʉhotumana ticoro. 8 Ã ni tʉhoturicoro tojichʉ wacũenoca ticorore buhiri dahrehto jirohca. Ticorodohati, yariainare yahco tii, jʉca barohca. Tuhsʉ, ticororejʉ̃ borohca. Mʉsa pʉhtoro Cohamacʉ ticorore buhiridahre dutiriro tua yʉhdʉariro jira. Ã jiro tó seheta yʉniriro seheta ticorore buhiri dahre dutirohca —nino coatahre mʉanopʉ.

9 Ã jia ticoro yoaro sehe jiri macare Babiloniare Co-hamacʉ to buhiri dahreri baharo ahri yahpa macainapʉhtoa tuaro cahya, tiiahca. Tí maca macaina mehneñano yoaina jire. Ã jia tí maca to jʉ̃chʉ ñʉa tiiahca tina.10 To ã jʉ̃chʉ ñʉa tina pʉhtoa yoaropʉ ñʉrocarucuahca,“Mari cʉ̃hʉre buhiri dahreri”, nia. Tói ñʉrocarucua õ seheniahca:

APOCALIPSIS 18:11 48 APOCALIPSIS 18:15—Cue, pjacʉori maca jira, Babilonia. Sí maca pjiri

maca tuari maca jimahre. Wacũenoca sí macare buhiridahrehre —niahca tina.

11 Jipihtiropʉ macaina pache duaina tí macare ñʉatuaro cahya tiiahca. Tí maca to pihtichʉ ñʉa, ti pacherenuchʉina mariachʉ ñʉa cahyaahca tina. Ã jia tiiahca.12 Ti na tarire urure, platare, wapa bʉjʉa tãare, perlawama tia poca cʉ̃hʉre nuchʉina mariahca. Ã yoa payeti na tari cjirire suhti noaa suhtire, yahsaa suhti pʉhtoati sãa suhti yoaro sehe jia suhtire, seda wama tia suhtire,sohãa suhtire nuchʉina mariahca. Ã yoa paye ti na tarireyucʉri me sitia yucʉrire nuchʉina mariahca. Ã yoa payeti na tariremarfil wama tiromehne ti yoarire, wapa bʉjʉayucʉri mehne ti yoarire, bronce wama tiri comaa mehneti yoarire, comaa mehne ti yoarire, marmol wama tiromehne ti yoarire nuchʉina ne mariahca. 13 Ã yoa paye tina tarire canela wama tiare ti chʉare coachʉ yoaare, payeti chʉare coachʉ yoaare, inciensore, mirra wama tia mesitiare, paye me sitiare nuchʉina mariahca. Ã yoa paye tina tarire vinore, chʉa wajaa sere, trigo pohcare noano tisʉhaweri pohcare, trigo yaparire, wachʉare, corderoare,cawaloare, tunua bʉso cawaloa ti wajaa bʉsore nuchʉinamariahca. Dahra cohtainare nuchʉ tinare cjʉaina cʉ̃hʉmariahca. Masa ti jipachʉta tinare nuchʉina jimahre.Mipʉre mariahca. Ã jia cahyaahca pache duaina. 14Ã jia õsehe niahca tina tí maca macaina cjirire:

—Ade, ñacaro wahajari. Jipihtia mʉsa cahĩri cjiri pihtiawahahre. Ã yoa jipihtia noaa mʉsa cjʉari cjiri pihtiawahahre. Ã ti pihtia wahachʉ tíre pari turi bocasi mʉsa—niahca pache duaina.

15 Tina tí macare pachere duaa, pjíro wapatamare. Ãjia tina tí macare yoaropʉ ñʉrocarucuahca, “Mari cʉ̃hʉre

APOCALIPSIS 18:16 49 APOCALIPSIS 18:22buhiri dahreri”, nia. Ã ñʉrocarucua tí macare tuarocahya, tiiahca. 16Õ sehe niahca tí macare:

—Cue, pjacʉoina jira sí maca pjiri maca noari macamacaina cjiri. Sí maca numino yoaro seheta noaarecjʉahre. Numino sehe noaa suhtire, yahsaa suhti pʉhtoati sãa suhti yoaro sehe jia suhtire, sohãa suhti cʉ̃hʉresãahre. Ã yoa uru, wapa bʉjʉa tãa, perla wama tia pocaõa suhtire sãahre. Tó seheta yoahre sí maca macaina.17 Ã jia wacũenoca sí maca buti pihtia wahahre —niahcatí macare.

à yoa jipihtina dohoa bʉso mehne tiniina, tí bʉso pʉa,ti mʉa, paina pjiri mapʉ dahra wapataina cʉ̃hʉ tí macareyoaropʉ ñʉrocarucuahca. 18Tói ñʉrocarucua tí macare tojʉ̃chʉ ñʉa õ sehe ni sañurucuahca:

—Noaa macari sí maca yoaro sehe jia macari ne payemacari mariahna —ni sañurucuahca tina.

19Ã cahyaina jia ti dapu poca bui dihtare orẽ payoahca.Ã jia tuaro yahco tiia õ sehe niahca:

—Cue, pjacʉoina jira sí maca macaina cjiri. Noari macajimare. Jipihtina dohoa bʉso cjʉaina pjiri mapʉ tiniina símacamacaa pachemehne noanowapatamahimari. Ã yoadóihta sí maca macaa buti pihtia wahahre —niahca bʉsomacaina.

20 Tí macare to cohãchʉ ñʉna wahchega mʉsa mʉanomacaina. Cohamacʉ yaina, Jesu to cũrina, to yare yahumʉhtaina jipihtina mʉsa wahchega. Tí maca macainamʉsare ñano yʉhdʉchʉ yoare. Ti ã yoari buhiri buhiridahrehre Cohamacʉ. Ã jina wahchega mʉsa.

21 Ã yoa tuariro anjo pjiria tãcare arẽni soro puro jiriatãcare na wahcõ, pjiri mapʉ doca ñohre. Ã doca ñono õsehe nihre:

—Ahria tãca to bora ñojariro seheta pjiri maca Ba-bilonia wama tiri maca tuaro boraro bisirohca. To ãborari baharo tí macare pari turi ñʉsi masa. 22 Tí macare

APOCALIPSIS 18:23 50 APOCALIPSIS 19:3butia wahachʉ yoarohca. Ã jia tí macai basaare mʉsabasarucuriro sehe ne coa tasi. Arpa wama tiare mʉsabʉapʉtẽrucuriro sehe, flauta wama tia pocare, cornetacʉ̃hʉre mʉsa putirucuriro sehe pari turi tí macai coatasi. Ã yoa tí maca mariachʉ pari turi tí macai dahrainadahrasi. Ã yoa tãca mehne mʉsa soari cʉ̃hʉre tʉhomah-nosi. 23 Ne tí maca to buhria coãriro sehe ne jisi. Ã yoawamomaca dʉhteina mʉsa bose nʉmʉre mʉsa dahrerirosehe pari turi ne coa tasi. Tí maca macaina pache duainanuchʉina mehne paina yʉhdoro cjʉahre mʉsa. Ã jinayaya wijõ wijĩina yoaro sehe yoana jipihtiro macainaremahñohre mʉsa. Mʉsa ã yoarire ñʉ cʉaa, Cohamacʉsehere cahmaerare masa —nihre tuariro anjo.

24 Tí maca macaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtainarepaina to yaina cʉ̃hʉre jipihtiro macainare wajãri jire.

191 Babilonia to dohse wahahtore yʉ ñʉri baharo

mʉanopʉ payʉ masa sañurucua coa tahre yʉ tʉhochʉ. Õsehe ni sañurucuhre:“Aleluya.Cohamacʉre noano durucujihna.Cohamacʉ marine yʉhdʉchʉ yoariro jira.Tirore noano ño payojihna.Tua yʉhdʉariro jira tiro.2Mahñono marieno quihõno masare buhiri dahrera tiro.Ñaricorore mʉa mehne ñano yoarucuricorore ñʉ cũa jip-

ihtiro macaina, ahri yahpa macaina ñano yoahre.Ticoro sehere buhiri dahrehre Cohamacʉ.Ã jiro tirore dahra cohtainare ticoro to wajãri buhiri

buhiri dahrehre tiro”,ni sañurucua coa tahre.

3 Pari turi sañurucua coa tahre:

APOCALIPSIS 19:4 51 APOCALIPSIS 19:9“Aleluya. Cohamacʉre noano durucujihna. Tí maca ñari

maca to jʉ̃ri maca ã me tirucurohca”,ni sañurucua coa tahre.

4 Ã yoa veinticuatro Jesu yaina pʉhtoa, pititiaro sorobajuina mehne na tuhcua caha sʉ, Cohamacʉre to dujiroidujirirore wahche payohre. Õ sehe ni wahche payohretina: “Amén. Aleluya. Ã tjira. Cohamacʉre noanodurucujihna”, nihre tina.

5 Baharo pʉhtoro dujiropʉ õ sehe nino coa tahre:“Mari pʉhtoro Cohamacʉre wahche payoga.Tirore dahra cohtaina, tirore ño payoina, wiho jiina, pʉh-

toa cʉ̃hʉ jipihtina mʉsa tirore noano durucuga”,nino coa tahre.

Cordero to wamomaca dʉhtehti nʉmʉ bose nʉmʉreyahuha João

6 Baharo payʉ masa ti durucuchʉ tʉhohi. Pjiri poaye,wʉpo mehne to bisiro coa taro seheta durucua coa tahreyʉ tʉhochʉ:“Aleluya.Cohamacʉre noano durucujihna.Tiro mari pʉhtoro sehe pʉhtoro sãa tuhsʉre.Tua yʉhdʉariro jira tiro.7-8 Cordero to wamomaca dʉhtehti pja jira mipʉre.To wamomaca dʉhtehticoro noano ti cahno tuhsʉri-

coropʉ jira.Ticorore noari suhtiro wete marieni suhtirore wahre.Tí suhtiro Cohamacʉ yaina noaare ti yoari yoaro sehe jira,

mari piti dahre buhechʉ.Ã jina ti wamomaca dʉhtehti pja to jichʉ wahchejihna

mari.Cohamacʉre ‘Tua yʉhdʉariro jira’, nijihna”,ni durucua coa tahre.

9 Ti ã niri baharo anjo õ sehe nihre yʉhʉre:

APOCALIPSIS 19:10 52 APOCALIPSIS 19:15—Ahrire joa naga: “Cordero to wamomaca dʉhteri

nʉmʉ bose nʉmʉre to pjirocarina wahcheina jira”, ni joanaga —nihre anjo yʉhʉre.

à ninota õ sehe ni namohre:—Potocã tjira ahri yʉ yahuri. Cohamacʉ ya durucua jira

—ni namohre yʉhʉre.10 To ã nichʉ tʉhocʉta tiro panoi na tuhcua caha sʉ,

tirore ño payoi tai nimahi. Yʉ ã yoai cahachʉ waro õ sehenihre tiro yʉhʉre:

—Tíre yoai tjiga. Mʉ yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Co-hamacʉre dahra cohtarirota jija. Mʉ coyea Jesu yainajipihtina to ya buheare duhueraina yoaro sehe yʉhʉ cʉ̃hʉCohamacʉre dahra cohtarirota jija. Ã jicʉ Cohamacʉrena tuhcua caha sʉ, tiro sehere ño payoga —nihre anjoyʉhʉre.

Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ macainaEspíritu Santo to yoadohoro mehne Jesu ya buhearetayahuyua tiri jire.

Cawalo yehseriro bui pisarirore yahuha João11 Baharo mʉano parĩ mʉa wahachʉ ñʉhi. Tói cawalo

yehseriro jihre. Tiro bui pisariro õ sehe wama tihre:To niriro seheta yoariro potocã yoariro wama tihre tiro.Quihõno masare ñaina, noainare bese, tirore ñʉ tuhtiinamehne cahma wajãna. 12 To capari picha pohna yoarosehe jihre. Ã yoa to dapui payʉ pʉhtoa pisaa sorori jihre.Ã jiro to pjacʉi wama joa õriro jihre. Tí wamare tirodihta masihre. Paina masierare. 13 To sãari suhtiro yoarisuhtiro di wahãri suhtiro jihre. Tiro õ sehe wama tihre:Cohamacʉ ya dʉserore yahuriro wama tihre tiro. 14 Ãjia to yaina surara mʉano macaina tiro baharo wahare.Yehseina cawaloa bui pisaina noano yehsea suhtire, wetemariea suhtire sãaina jihre. 15Todʉseroi ñosari pjĩne siori

APOCALIPSIS 19:16 53 APOCALIPSIS 19:21pjĩne cuhcũhre. Tí pjĩ yahparimacainare to yʉhdʉrʉcahtipjĩ jihre. Ã jiro to tuaa mehne to dutichʉ ne cʉ̃irotirore yʉhdʉrʉcaro bihosi. Cohamacʉ tua yʉhdʉariropayʉ yahpari macaina mehne sua yʉhdʉara. To ã suachʉcawalo bui pisariro tinare tuaro buhiri dahrerohca. 16 Tosuhtiroi, to ñʉchʉcʉ cʉ̃hʉre ahri wamare joa õri jihre:“Jipihtina paina pʉhtoa bui pʉhtoro”, ni joa õri jihre.

17 Baharo sʉ̃ siroi ducurirore anjore ñʉhi. Jipihtinamʉanopʉ wʉinare yucaa perire sañurucu mʉohre tiro. Õsehe ni tuaro sañurucu mʉohre:

—Cahmachuna taga. Cohamacʉ to bose nʉmʉi chʉnataga. 18 Payʉ yahpari macaina bui pʉhtoare, surarapʉhtoare, surara perire, cawaloare, tina bui pisainare,jipihtina paina masare, dahra cohtainare, dahra cohtainajierainare, paina pʉhtoare, wiho jiinare tina jipihtina tipjacʉri cjirire chʉna taga —nihre anjo yucaare.

19 Baharo nʉcʉ macarirore, ahri yahpa macaina buipʉhtoa ti surara peri cʉ̃hʉre ñʉhi. Tina cahmachuhrecawalo bui pisariro mehne to yaina surara peri mehnecahma wajãa taa. 20 Ti ã cahma wajãchʉ cawalo buipisariro nʉcʉ macarirore peresu yoahre. Pairo “Co-hamacʉ yare yahu mʉhtariro jija”, ni mahñoriro cʉ̃hʉreperesu yoahre. Tiro mahñoriro sehe nʉcʉ macariro toñʉrocaroi bajuamehneare yoariro jihre. To bajuamehneamehne nʉcʉ macariro to wamare wahãinare to masʉreño payoinare mahñohre “Ahri Cohamacʉ ya jira”, nino.Tina pʉarore to peresu yoari baharo tinare catiinaretapichacapʉ cohãhre. Tí pichaca pjiri ma puro jiri pichacapjiri pichaca azufre mehne jʉ̃ri pichaca jihre. 21 Ã jirodʉhsainare ti surara peri cjirire ñosari pjĩ mehne todʉseroi jiri pjĩ mehne wajãhre cawalo bui pisariro sehe.Ã to wajãri baharo yucaa peri ti pjacʉri cjirire chʉa, yapiyʉhdʉa wahahre.

APOCALIPSIS 20:1 54 APOCALIPSIS 20:620

Mil cʉhmari waro Cristo to yaina mehne masare du-tirohca

1Baharo pairo anjomʉanopʉ to dujia tachʉ ñʉhi. Cʉãricopa macari sawire, pjiri da, comaa da cʉ̃hʉre cjʉahretiro. 2 Ã duji wihiro pinonore ñahahre tiro. Tiro pinonopanopʉ pinono sehe pjacʉ tiriro jiro, watĩno Satanawamatiriro jihre. Tirore ñahano tirore dʉhtehre mil cʉhmariwaro peresu yoaro taro. 3 Ã dʉhte tuhsʉ, cʉãri copapʉcohãhre tirore jipihtia yahpari macainare mil cʉhmariwaro tomahñoerahto sehe. Ã cohã tuhsʉro tí copare biha,wihtã ñahanocahre. Ã jiro mil cʉhmari baharo pari turimahaa dachoricã tirore wiosininohca.

4 Baharo pʉhtoa dujiare ñʉhi. Tí dujiai dujiina cʉ̃hʉreñʉhi. Tinare masa bui dutihtinare cũhre Cristo. Painacʉ̃hʉre ñʉhi. Tina sehe Jesu yare Cohamacʉ yare tiyahuri buhiri ti dapu pocare dʉte cohãrina cjiri jihre.Nʉcʉ macarirore to masʉ cʉ̃hʉre ne na tuhcua caha sʉño payoerare. Ã yoa ti wʉhdʉa pocare ti wamomacaricʉ̃hʉre to wamare joa õ dutierare tina. Ã jia paina tinareti wajãri baharo masaa wahahre tjoa. Masahre tina milcʉhmari waro Cristo mehne pʉhtoa jia taa. 5 Paina Cristoyaina yariaina cjiri sehe masaerasinire. Ti wajãrina timasari baharo mil cʉhmari pʉhtoa ti jiri baharo painacʉ̃hʉ masaa wahaahca. Ã jia ti wajãrina cjiri Cristo yainato baharo masa mʉhtaina jihre. 6To maso mʉhtaina sehetuaro wahcheina jiahca. Ñaa marieina jiahca tina. Ã jiapichacapʉ wahasi tina. Masa pichacapʉ wahaa, pari turiti yariaro sehewahara. Ã jia tina tomasomʉhtaina picha-capʉ wahaerara. Tina yaria masa mʉhtaina sacerdoteajiahca, Cohamacʉre, Cristo cʉ̃hʉre ño payoa taa. Ã jia milcʉhmari waro Cristo mehne masa bui pʉhtoa jiahca.

APOCALIPSIS 20:7 55 APOCALIPSIS 20:147 Mil cʉhmari baharo Satanare peresui jirirore wioro-

hca. 8 To ã wiori baharo ahri yahpa macainare mahñonowaharohca tiro. Gog wama tiinare, Magog wama tiinacʉ̃hʉre mahñono waharohca. Ã jia tina to mahñoaretʉhoa, ti surara perire cahmachuahca cahma wajãa taa.Tina surara peri payʉ jiahca. Pjiri ma macaa padʉpohcaricã payʉ ti jiro seheta payʉ surara jiahca. 9 Tinaahri yahpapʉre waha sitea, Cohamacʉ yaina ti jiri macareCohamacʉ to cahĩri macare soroa wahaahca. Ti ã soroaribaharo Cohamacʉ tinare mʉano macari pichaca mehnejʉ̃roca bororohca. 10 Ã wahari baharo watĩnore tinaremahñorirore pichacapʉ cohãnohca. Tí pichaca pjiri mapuro jiri pichaca azufre mehne jʉ̃ri pichaca jira. Tópʉnʉcʉ macarirore “Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jija”,nimahñorirore cohã tuhsʉhre. Tói ti jichʉ dacho, ñamipʉcʉ̃hʉre ã ñano purĩrucurohca tinare.

Cohamacʉ masare buhiri dahre batoara11 Baharo pjíro pʉhtoro to dujirore noano yehserore

ñʉhi. Tí dujiro bui dujiriro cʉ̃hʉre ñʉhi. Tói to dujichʉ,ahri yahpa macaa cʉ̃hʉ mʉano macaa cʉ̃hʉ pihtia wa-hahre. Ã pihtia wahaa pari turi ji namoerare. 12 Ã yoapʉhtoro panoi yariaina cjiri ti ducuchʉ ñʉhi. Tina wihojiina, pʉhtoa cjiri cʉ̃hʉ jihre. Tói ti ducuchʉ joa õa tjurirepjõohre. Tí tjuri masa ti yoarire ti joa õa tjuri jihre. Ãjiro beseriro tí tjurire ñʉ tuhsʉ ti yoarire masihre. Tíremasino yariainare besehre ñaina, noainare. Baharo pa tjucʉ̃hʉre pjõohre. Tí tju Cohamacʉ mehne ã jirucuhtinareti wamare joa õri tju jihre. 13 Baharo pjiri mapʉ yariaminiina, diapʉ ti cohãrina cʉ̃hʉ wahcã mʉjaa wahahre. Ãyoa yahpa puhichapʉ jiina, yariaina ti jiropʉ jiina cʉ̃hʉmʉjaa wahahre. Ti ã mʉja sʉchʉ tói dujiriro ti yoariremasi pahñono, tinare besehre ñaina, noainare. 14 Baharo

APOCALIPSIS 20:15 56 APOCALIPSIS 21:5yariarore, yariaina ti jiro cʉ̃hʉre cohãnocahre Cohamacʉpari turi mari yariaerahto sehe. Pichacapʉ cohãnocahre.Tí pichaca pjiri ma puro jiri pichaca pjiri pichaca jihre.Pichacapʉ wahaina sehe pari turi yariaina seheta wahara.15 Ã jiro ã jirucuhtina ti wamare Cohamacʉ to joa õri tjuijipihtina ti wamare joa õmahnoeraina sehere pichacapʉcohãhre tiro.

21Mʉano, yahpa cʉ̃hʉre wahmaare cohtotarohca Co-

hamacʉ1 Baharo mʉano, ahri yahpa cʉ̃hʉre wahmaare to co-

htotarire ñʉhi. Mʉanopʉ ji mʉhtari, yahpapʉ ji mʉhtari,pjiri mapʉ ji mʉhtari cʉ̃hʉ pihtia wahahre. Mariahre. 2Ãyoa yʉhʉ João noari macare, wahma macare Jerusalẽneñʉhi. Tí maca mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ to duji tachʉñʉhi. Wamomaca dʉhtehticorore noaa suhti mehnewahma sʉora wamomaca dʉhtehtirore wahchechʉ yoarotaro. Tó seheta tí macare cahnoyure Cohamacʉ, toyainare wahchechʉ yoaro taro. 3 Tíre yʉ ñʉri baharopʉhtoro dujiropʉ to sañurucuro coa tachʉ tʉhohi:

—Ñʉga. Mipʉre masa watoi jiro nina Cohamacʉ. Tinamehne jirohca tiro. Ã jia to yaina jiahca tina. Ã yoaCohamacʉ to basi tina mehne macariro jiro, ti yairoCohamacʉ jirohca. 4 Ã jiro ã wahcherucuchʉ yoarohcatiro tinare. Ã jia pari turi cahyasi tina. Ã jia ne pari turiyariasi tina. Ne ñano yajeripohna tia, yahco tia, purĩacʉ̃hʉ mariahca tinare. Ahri jipihtia panopʉ macaa cjiripihtia wahaahca —ni sañurucuro coa tahre.

5 Baharo pʉhtoro dujiropʉ dujiriro õ sehe nihre:—Ñʉga. Jipihtiare wahma cohtotachʉ yoaihca —nihre.To ã niri baharo yʉhʉre õ sehe nihre tjoa:

APOCALIPSIS 21:6 57 APOCALIPSIS 21:11—Ahri yʉ niare joa naga. Yʉ nia potocã tjira. Ã jiro yʉ

niriro seheta ãwaharohca. Ã jicʉ yʉniare joa naga—nihreyʉhʉre.

6 Baharo õ sehe nihre tjoa yʉhʉre:—Tó puro tjica. Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. Ã

yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija tjoa. Ñahma yapioinatuaro ti core cahmano seheta yʉ cahapʉ waha duainaJesure cahmaahca. Ã jia Jesure yʉhtiahca. Tiro catichʉyoaa co yoaro sehe jira. Tirore cahmainare wapa cah-mano marieno yʉhʉ mehne ã jirucuchʉ yoaihtja tinare.7 Jipihtina yʉhʉre wacũ tua duhuerainare õ sehe yoaihtja:Ti yairo Cohamacʉ jiihtja. Ã jia tina sehe yʉ pohna jiahca.8Wihomejeta cuia yʉ yare duhuina, yʉhʉre cahmaeraina,ñabiaare yoaina, masare wajãina, numia mehne ñanoyoaina, mʉa mehne ñano yoaa numia, yaya, “Cohamacʉjira”, ti nia masʉrine ño payoina, jipihtina mahñoinapichacapʉ wahaahca. Tói pjiri ma puro jiri pichaca pjiripichaca azufre mehne jʉ̃no nina. Tópʉ wahaina pari turiti yariaro sehe wahaa nina —nihre yʉhʉre.

Wahma maca Jerusalẽne yahuha9 Baharo cʉ̃iro anjo yʉ cahapʉ wihihre. Tiro siete

wahwari cjʉaina, to buhiri dahre dutiro to cũina anjoamehne macariro jihre. Ã wihiro, õ sehe nihre yʉhʉre:

—Ñʉi taga. Cordero to wamomaca dʉhtericorore ñoi-hca mʉhʉre —nihre anjo yʉhʉre.

10To ã nini baharo Espíritu Santo yʉhʉre Cohamacʉ yamacare ñohre. Õ sehe bajuro ñohre yʉhʉre: Mʉadʉ tʉ̃cʉbuipʉ yʉhʉre na mʉjahre. Tópʉ Jerusalẽne Cohamacʉya macare noari macare ñohre yʉhʉre. Cohamacʉ ca-hapʉ mʉanopʉ jiri maca duji taro nihre ahri yahpapʉ.11Cohamacʉ to si sitea mehne si siteri maca jihre tí maca.Wapa tia tãa yoaro sehe si sitehre. Diamante wama tia tãa

APOCALIPSIS 21:12 58 APOCALIPSIS 21:20yoaro sehe si sitehre. Ã yoa vidro yoaro sehe noano cositiri maca jihre tí maca. 12 Pjiri sahrĩno mʉari sahrĩnoti sahrĩ sãari maca jihre tí maca. Doce sopacari tihre tísahrĩno. Tí sopacaripe cohtahre anjoa. Tí maca macaasopa pahmaripʉ Israe masa curuari doce curuaripe tiwama wahãhre. 13 Sʉ̃ mʉja taro sehe tí sahrĩno cjʉahretia sopaca. Norte sehe tia sopaca jihre. Sur sehe tia sopacajihre. Sʉ̃ sãano sehe cʉ̃hʉre tia sopaca jihre. Jipihtiro docesopacari waro cjʉahre tí sahrĩno. 14 Tí sahrĩno doce tãabui pisahre. Tí tãape Cordero to cũrina doce to cũrina sãcãina wama wahãhre.

15 Ã yoa anjo yʉhʉre yahuriro quihõdʉ uru mehne tiyoadʉre cjʉahre. Tí macare, tí maca macaa sopacarire,sahrĩno cʉ̃hʉre quihõno taro nihre. 16 Tí maca to yoaropurota sahre. Mʉano cʉ̃hʉ tó purota mʉahre. Ã yoa anjoto quihõdʉ mehne tí macare quihõhre. Tí maca dos mildoscientos kilómetros yoari maca jihre. Tó purota sarimaca jihre. Tó purota mʉari maca jihre. 17 Ã jiro tí macamacari sahrĩnore quihõhre anjo. Sesenta y cinco metrosmʉari sahrĩno jihre. Masa mari quihõno seheta quihõnonihre tiro anjo.

18 Tí sahrĩno diamante wama tia tãa mehne to yoarisahrĩno jihre. Ã yoa tímaca sehe urumehne to yoarimacajihre. Tí uru wete mariea jia vidro yoaro sehe noano cositihre. 19 Tí sahrĩno docai jia tãare payʉ soro jia wapatia tãa wahãhre. Tí tãa sahrĩnoi pisaa tãa doce tãa jihre.Ji mʉhtaria tãcare diamante wama tia tãa wahãhre. Tobaharo jiria tãcare zafiro wama tia tãa wahãhre. Pʉariabaharo jiria tãcare ágata wama tia tãa wahãhre. Tiariabaharo jiria tãcare esmeralda wama tia tãa wahãhre.20 Pititia poca baharo jiria tãcare ónice wama tia tãawahãhre. Cʉ̃ wamomaca pihtia poca baharo jiria tãcarerubí wama tia tãa wahãhre. Seis poca baharo jiria tãcare

APOCALIPSIS 21:21 59 APOCALIPSIS 21:27crisólito wama tia tãa wahãhre. Siete poca baharo jiriatãcare berilo wama tia tãa wahãhre. Ocho poca baharojiria tãcare topacio wama tia tãa wahãhre. Nueve pocabaharo jiria tãcare crisoprasa wama tia tãa wahãhre. Diezpoca baharo jiria tãcare jacinto wama tia tãa wahãhre.Once poca baharo jiria tãcare amatista wama tia tãa wahãbatoahre. 21 Ã yoa doce sopa pahmari doce perla mehneto yoaa pahmari jihre. Tí pahmaripe cʉ̃ yapa perla yapamehne to yoaa pahmari jihre. Ã jiro tí maca macari mahauru mehne to yoari maha jihre. Tí uru wete marieni urujihre. Ã jiro vidro yoaro sehe noano co sitiri maha jihre tímaha.

22 Tí macai Cohamacʉ wʉhʉre ñʉerahi. Mariahre.Tí macai jipihtiropʉ mari pʉhtorore Cohamacʉ tuayʉhdʉarirore, Cordero cʉ̃hʉre ño payora masa. Ã jiro tímaca jipihtiro Cohamacʉ wʉhʉ yoaro sehe jihre. 23 Tímacai Cohamacʉ to si sitea noano buhriahre. Corderocʉ̃hʉ sihãria yoaro sehe buhriahre. Ã jia sʉ̃ dachomacariro cʉ̃hʉre ñami macariro cʉ̃hʉre tói ti buhriachʉcahmaerare. 24 Ã yoa ahri yahpai ti buhria mehne jiahcajipihtiro macaina. Ã jia jipihtia yahpari macaina pʉhtoatí macapʉ noa yʉhdʉa ti cjʉaare na wihiahca. 25 Ã yoadachore tí maca macaa sopacari pjõori sopacari jiahca.Tópʉ ne ñami marianohca. Ã jia ti sopacarire ne bihasi.Ã susurucuahca. 26Ã yoa jipihtia yahpari macaina noaareti cjʉaare tímacapʉnaawihiahca. 27Ñaa sehere tímacapʉne naa wihisi. Bʉo tichʉ yoaina, ñaare yoaina cʉ̃hʉ tímacapʉ ne wahasi. Mahñoina cʉ̃hʉ wahasi. Cordero tojoari tjui ti wama wahãina dihta tí macapʉ wahaahca. Títju to yʉhdʉchʉ yoaina ti wamare to joa õri tju jira. Tí tjuiti wama wahãina ã jirucuahca.

APOCALIPSIS 22:1 60 APOCALIPSIS 22:822

1 Baharo noari mare catichʉ yoari mare ñohre yʉhʉreanjo. Tí ma noano co sitiri ma Cohamacʉ, Cordero cʉ̃hʉ tidujiropʉ tari ma jihre. 2Ã yoa tí macamacari maha dachomacai bʉrʉahre tí ma. Tí ma pʉ bʉhʉseheri dʉhtʉ cahaicatichʉ yoaa yucʉ ducuhre. Tí yucʉ sʉ̃ripe dicha tihre.Cʉ̃ cʉhmare doce tahari dicha tihre. Ã yoa tí yucʉ macaapũri mehne noano co tiahca jipihtia yahpari macaina.3 Tí macare ne ñaa marianohca. Tí macai Cohamacʉ todujiro jirohca. Cordero to dujiro cʉ̃hʉ jirohca tói. Ã jiajipihtina masa tói jiina tinare dahra cohtaina tina panona tuhcua caha sʉ, tinare wahche payoahca. Ã jiro tói ñaamarianohca. 4 Tina Cohamacʉre ñʉ piti boca dujiahca. Ãyoa ti wʉhdʉa pocai to wama wahãina jiahca. 5 Tópʉreñami marianohca. Ã jia sihãa pocare cahmasi tói jiina. Sʉ̃to buhriachʉ cʉ̃hʉre cahmasi. Mari pʉhtoro Cohamacʉ tobuhriaro jirohca. Ã jia tí macai jiina pa sehe macaina buipʉhtoa ã jirucuahca.

Jesucristo ahri yahpapʉ to tjua tahtomahanocã dʉhsara6 Baharo anjo yʉhʉre õ sehe nihre:—Jipihtia ahri ti yahuri cjiri potocã tjira. Ã jia ti niriro

seheta waharohca. Mari pʉhtoro Cohamacʉ to yare yahumʉhtainare masichʉ yoariro jira. Tiro sehe mipʉre toyairo anjore warocahre tirore dahra cohtainare masichʉyoaro taro. Baharocã to dohse wahahtore masichʉ yoarotaro to yairo anjore warocahre —nihre anjo yʉhʉre.

7 Jesu sehe õ sehe nihre:—Tʉhoga mʉsa. Mahanocã dʉhsara yʉ tjua tahto. Ahri

tju macaa yahuare yʉhdʉrʉcaeraina wahcheina jiahca —nihre Jesu.

8 Yʉhʉ João ahri jipihtiare yʉ joa narire tʉhohi. Ã yoatíre ñʉhi. Ã jicʉ yʉ tʉhori baharo, yʉ ñʉri baharo yʉhʉre

APOCALIPSIS 22:9 61 APOCALIPSIS 22:16ñoriro anjo panoi na tuhcua caha sʉmahi. Tirore ño payoitai nimahi. 9Yʉ ã yoachʉ ñʉno õ sehe nihre yʉhʉre:

—Tíre yoai tjiga. Mʉ jiro seheta jiriro yʉhʉ cʉ̃hʉCohamacʉre dahra cohtarirota jija. Mʉ coyea Cohamacʉyare yahu mʉhtaina, jipihtina ahri tju macaa dutiareyoaina cʉ̃hʉ ti jiro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉre dahracohtarirota jija. Ã jicʉ Cohamacʉ panoi na tuhcua cahasʉ, tiro sehere ño payoga —nihre anjo yʉhʉre.

10Ã yoa õ sehe ni yahu namohre yʉhʉre:—Ahri tjui baharo to dohse wahahtore yahura. To ã

wahahto mahanocã dʉhsara. To ã mahanocã dʉhsachʉahri tjui yahurire nʉoi tjigamʉhʉ. 11Tí pja yʉ yahuri pjareñaina sehe ã yoarucuwahnojaro ñaare. Ñaputiina cʉ̃hʉñabiaro yoarucuwahnojaro. Noaina sehe noano yoarucu-jaro. Ã yoaga ñaa marieina ã ñaa marieina jirucujaro típjare —nihre anjo yʉhʉre.

12Õ sehe nihre Jesu:—Tʉhoga mʉsa. Mahanocã dʉhsara yʉ tjua tahto.

Mʉsare yʉ yainare yʉ wahtore na tai tai nija. Ã jicʉnoaare mʉsa yoari wapa mʉsare noano yoaihtja. 13 Yʉhʉjipihtiare bajuamehneriro jija. Ã yoa jipihtiare pihtichʉyoahtiro jija tjoa.

14 ’Jipihtina wete mariea suhtire sãaina ti jiro seheta tiñaa yoari buhirire cosaweina tí macapʉ sʉahca. Ã sʉa,tí maca macaa yucʉ catiare waa yucʉ dichare chʉahca.Ã jia wahcheina jiahca tina. 15 Tí macapʉ sʉerainasehe ahrina jira: Ñabiaina, yaya, numia mehne ñanoyoaina, mʉa mehne ñano yoaa numia, masare wajãina,“Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoina, mahño jicoaina, mahñoa payʉina cʉ̃hʉ jira tí macapʉ sʉeraina —nihre Jesu.

16Ã yoa õ sehe ni yahu namohre Jesu:

APOCALIPSIS 22:17 62 APOCALIPSIS 22:21—Yʉhʉ, Jesu yʉ yairo anjore warocahi mʉsare yʉ

yainare ahri tju macaare yahui tai. Pʉhtoro Davipanamino ji turiariro jija yʉhʉ. Yʉhʉ bohrea mʉja tachʉmʉja taria noano si siteria ñahpichoca yoaro sehe jirirojija —ni yahu namohre Jesu.

17 Espíritu Santo Jesure “Tjua taga”, nina. Jesu yainato wamomaca dʉhtehticoro yoaro sehe jiina cʉ̃hʉ “Tjuataga”, nina. Jipihtina ti “Tjua taga”, nirire tʉhoina cʉ̃hʉ“Tjua taga”, nijaro Jesure.

Ñahma yapioina core tuaro ti cahmano seheta Co-hamacʉ cahapʉ waha duana Jesure tuaro cahmaga. Tirocatichʉ yoaa co yoaro sehe jira. Tirore cahmainare wapacahmano marieno ã jirucuchʉ yoarohca Cohamacʉ.

18 Yʉhʉ João, jipihtina ahri tju macaare Cohamacʉyare tʉhorinare mʉsare õ sehe ni cua pisaro mehneyahuihtja. Ahri buhea mehne paye buhea mehne moresuhu yahu namoina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaa nina. Ti ãyʉhdʉrʉcachʉñʉno jipihtia ahri tjui to buhiri dahrehtoreto yahuriro seheta cũnohca tina cʉ̃hʉre. Ã jiro tó sehetatina cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca. 19 Ã yoa ahri tju macaayahuare yahu dʉhaina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina jira. Tiã yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno catichʉ yoaa yucʉ dichare tinarechʉ dutisi. Ã jia ã jirucusi tina. Tuhsʉ, to yamacapʉ noarimacapʉ waha dutisi. Tí yucʉ, tí maca cʉ̃hʉ ahri tjui tiyahuripʉ jira.

20 Jipihtia ahri tju macaare yahuriro õ sehe nina:—Ã tjira. Mahanocã dʉhsara yahpapʉ yʉ tjua tahto —

nina tiro.Ã tjia. Sã pʉhtoro Jesu tjua tahga.21 Mari pʉhtoro Jesu to cahĩa mehne jipihtina mʉsa

noano jiga.

63Cohamacʉ Yare Yahari Tjuel

New Testament in Guananocopyright © 2007 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: GuananoTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2007, Bible League International. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Guanano

© 2007, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-08-06Updates

64eBible.orgPDF generated using Haiola and XeLaTeX on 3 Jul 2018 from source files dated 14 Jun20181f3a4366-edba-553b-a17f-bc47c9049c98