Upload
judson
View
67
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
ANALIZA POPYTU KONSUMPCYJNEGO. prof. dr hab. Grażyna Karmowska. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
1
ANALIZA POPYTU ANALIZA POPYTU KONSUMPCYJNEGOKONSUMPCYJNEGO
prof. dr hab. Grażyna Karmowska
2
PopytPopyt,, ilość towaru, którą nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie przy ustalonej cenie. Przy niezmienności innych warunków rynkowych wzrost ceny powoduje zmniejszenie wielkości popytu, a obniżka ceny wywołuje wzrost wielkości popytu.
Dla danego towaru rozróżnia się: popyt indywidualnypopyt indywidualny - ze strony określonego
nabywcy popytpopyt rynkowyrynkowy - ze strony wszystkich jego
nabywcówPopyt wszystkich nabywców na wszystkie towary
to popyt globalnypopyt globalny (zagregowany).
3
Zasadniczym celem analizy popytu jest estymacja funkcji popytu.
Funkcja popytu wyraża zależność Funkcja popytu wyraża zależność poziomu popytu od zespołu czynników poziomu popytu od zespołu czynników ekonomicznych i pozaekonomicznych ekonomicznych i pozaekonomicznych wpływających na kształtowanie się wpływających na kształtowanie się decyzji konsumentów co do zakupu dóbr decyzji konsumentów co do zakupu dóbr konsumpcyjnych. konsumpcyjnych.
4
• Funkcje popytu można klasyfikować odpowiednio do różnych kryteriów merytorycznych i formalnych. Zasadnicze znaczenie ma podział na mikro- i makroekonomiczne funkcje popytu.
• Na podstawie funkcji popytu, oblicza się zwykle elastyczność popytu względem poszczególnych czynników (dochodową, cenową itd.)
5
makroekonomiczne i makroekonomiczne i mikroekonomiczne funkcje popytumikroekonomiczne funkcje popytu Mikroekonomiczne funkcje popytu
wyrażają prawidłowości kształtowania się popytu pojedynczych konsumentów lub pojedynczych rodzin w zależności od poziomu dochodu, składu demograficznego oraz profilu zawodowego i społecznego rodziny. Mają one charakter statyczny; źródłem materiału statystycznego są tu przede wszystkim wyniki badania budżetów rodzinnych.
6
Najczęściej funkcje mikroekonomiczne mają postać krzywych EnglaEngla (krzywych potrzebkrzywych potrzeb) wyrażających zależność pomiędzy popytem (wydatkami) na dane dobro lub usługę, a dochodami konsumentów.
7
Wielkość wpływu zmian popytu, wynikającego z oddziaływania czynników pozacenowych,pozacenowych, na zmianę ceny określa wskawskaźźnik fleksybilnonik fleksybilnośścici (giętkości) cen.
Wzrost popytu - przy innych warunkach rynkowych niezmiennych - powoduje podwyżkę ceny, zmniejszenie popytu jest przyczyną obniżki ceny.
Wpływ zmian dochodów na popyt mierzy się wskawskaźźnikiem dochodowej elastyczności popytunikiem dochodowej elastyczności popytu,, będącym relacją procentowej zmiany popytu do procentowej zmiany dochodów.
8
Elastyczność popytuElastyczność popytu
Stopień reakcji wielkości popytu na zmiany ceny towaru określa wskaźnik cenowej elastyczności popytuwskaźnik cenowej elastyczności popytu (EE), będący relacją procentowej zmiany wielkości popytu do procentowej zmiany ceny.
W zależności od jego poziomu wyróżnia się popyty: -sztywnysztywny E = 0E = 0, -mało elastycznymało elastyczny 0 < E < 10 < E < 1, -proporcjonalnyproporcjonalny E = 1E = 1, -elastyczny elastyczny E > 1E > 1,, -doskonale elastycznydoskonale elastyczny E → ∞.E → ∞.
9
Przyjmuje się, przy tym, że jeżeli:
|e| > 1,|e| > 1, popyt jest doskonale elastyczny (dotyczy zwykle artykułów luksusowych, głównie dóbr trwałego użytku);
e=1e=1 popyt reaguje proporcjonalnie (dotyczy dóbr względnie luksusowych);
0 < |e| < 10 < |e| < 1, popyt jest mało elastyczny (dotyczy artykułów pierwszej potrzeby),
|e| = 0|e| = 0, popyt jest sztywny (dotyczy dóbr najbardziej podstawowych).
10
Dla funkcji popytu:
Y = f (XY = f (X11, X, X
22,........, X,........, Xkk))
gdzie:
YY jest popytem, XX11, X, X
22,........, X,........, Xkk są czynnikami określającymi go
(np. dochody konsumentów, cena danego dobra, ceny dóbr pokrewnych),
11
i
k
x
XXXf
),...,,( 21
),...,,(
)...,,(
21
,21/
k
i
i
kxy XXXf
X
X
XXXfi
współczynnik elastyczności popytu względem i-tego czynnika (εy/xi; i = 1, 2, ...., k) oblicza się ze wzoru:
w którym
jest pierwszą pochodną funkcji popytu względem
i-tego czynnika.
12
Współczynnik elastyczności określa, o ile procent o ile procent śśrednio wzrasta lub maleje popyt, gdy rednio wzrasta lub maleje popyt, gdy
czynnik xczynnik xii wzrasta o 1%, przy zało wzrasta o 1%, przy założżeniu stałoeniu stałośści ci
pozostałych czynników. pozostałych czynników.
Z reguły elastyczność dochodowa popytu jest dodatnia, a elastyczność cenowa ujemna
Z wyjątkiem paradoksów. Dwa najbardziej znane paradoksy cenowe to:
•paradoks Giffena (pomimo wzrostu cen wzrasta popyt na artykuły stanowiące podstawę egzystencji ludności ubogiej)
•paradoks Veblena (przy wzroście cen artykułów luksusowych wzrastają ich zakupy jako rezultat chęci wyróżnienia się).
13
Dobra i usługi konsumpcyjne można podzielić na dwie grupy:
• niższego rzędu, niższego rzędu, jeżeli e<0e<0, gdy wzrost dochodu konsumenta powoduje zmniejszenie popytu na ten towar
• wyższego rzędu, wyższego rzędu, jeżeli e>0e>0, gdy wzrost dochodu konsumenta powoduje zwiększenie popytu na ten towar
14
Elastyczność prosta a rodzaj towaru
• Towar normalny:normalny: jeżeli e<0e<0, tzn. gdy popyt na ten towar maleje wraz ze wzrostem jego ceny.
• Towar Giffena Giffena jeżeli e>0e>0, tzn. popyt na towar rośnie wraz ze wzrostem jego ceny.
15
• Towar ii komplementarnykomplementarny względem towaru jj, gdy e<0e<0, tzn. wzrost ceny towaru jj powoduje spadek popytu na towar ii.
• Towar ii substytucyjny substytucyjny względem towaru j j gdy e>0e>0, tzn. gdy wzrost ceny towaru jj powoduje wzrost popytu na towar ii.
Elastyczność krzyżowa a rodzaj towaru
16
Funkcja liniowaFunkcja liniowa(dobra i usługi pierwszej potrzeby)(dobra i usługi pierwszej potrzeby)
XY 10
0
01
y
x
y
x
01
17
Współczynnik elastycznościWspółczynnik elastyczności
x
x
y
x
dx
dy
101
gdzie:Y – wydatki na dane dobro lub grupę dóbr czy usług, (może być również w jednostkach naturalnych (kg, szt.), tj. jako spożycie). X – dochody (lub wydatki ogółem) gospodarstw domowych.
18
FUNKCJE FUNKCJE POTĘGOWO-WYKŁADNICZEPOTĘGOWO-WYKŁADNICZE
Zwykle przy wzroście dochodów konsumentów popytna niektóre artykuły lub grupy artykułów wykazuje coraz wolniejsze przyrosty lub spadki
01 01
x
x
y y
Artykuły konsumpcyjne niższego rzędu
19
Funkcja potęgowaFunkcja potęgowa
10
XY
Współczynnik elastycznościWspółczynnik elastyczności
10
110
1
1
x
xx
y
x
dx
dy
20
Funkcja semilogarytmicznaFunkcja semilogarytmiczna
xy log10
01
x
y
mx
mx minimalny dochód
21
XY
1exp 10
Funkcja wykładnicza z odwrotnościąFunkcja wykładnicza z odwrotnością
22
Współczynnik elastycznościWspółczynnik elastyczności
x
x
x
xx
y
x
dx
dy
1
10
21
10 1exp
1exp
23
Funkcje TörnquinstaTörnquinsta (funkcje popytu)
X
XY
1limlimx
H
x X
X
Punkt nasyceniaPunkt nasycenia
Dla dóbr pierwszej potrzebyDla dóbr pierwszej potrzeby
24
ElastycznośćElastyczność
xx
x
xx
x
xx
y
x
dx
dy2
)(
25
Dla dóbr wyższego rzęduDla dóbr wyższego rzędu
X
XY
)(
1lim
)(lim
x
H
x X
X
Punkt nasyceniaPunkt nasycenia
26
ElastycznośćElastyczność
))((
)(
)(
)(
)()()(
2
xx
x
xx
x
x
xx
x
xx
y
x
dx
dy
27
Dla dóbr luksusowychDla dóbr luksusowych
X
XXY
X
X
X
XX
X
XX
x
xx
1lim
lim)(
lim2
Punkt nasyceniaPunkt nasycenia
28
ElastycznośćElastyczność
))((
2
)(
)()()]()([
22
2
xx
xx
xx
xxx
xxxx
x
xxxxx
y
x
dx
dy
29
Przykład 1.
• Niech funkcja f(x) będzie dochodową funkcją popytu na pewną grupę dóbr. Wykaż, że wraz ze wzrostem dochodu popyt rośnie coraz szybciej
),)(
21
42
xdla x
xxxf
Przykłady zaczerpnięte ze Zbioru zadań z ekonomii matematycznej pod red. H. Zawadzkiego, wyd. AE Katowice 2006
30
Przykład 2.
• Jeśli krzywa popytu dana jest wzorem
D(p)=3000-3p,
to jaka cena maksymalizuje przychody
R(p)=D(p)*p