Embed Size (px)
Citation preview
22.10.2017
1
Prof. Dr. Gökhan Aksoy
DĠġ ANATOMĠSĠ VE FĠZYOLOJĠSĠ
TERMĠNOLOJĠ
22.10.2017
2
DĠġLERĠN ĠġLEVLERĠ Çiğneme
Yutkunma
Konuşma
Estetik
Psikolojik Kriterler
Sosyolojik Kriterler
Beslenme
Alt çene kemiği (Latince Mandibula)
tek parça at nalı Ģeklinde bir kemiktir.
22.10.2017
3
Üst çene kemiği ( Latince Maksilla) Ġki parçadan oluĢur.
Bu kemikler orta eksende birleĢir.
Mandibüler; alt çeneye ait
alt çene kemiğiyle ilgili
Örnek; - mandibular kanal - mandibular diĢ
Maksiller; üst çeneye ait
üst çene kemiğiyle ilgili
Örnek; - maksiller sinüs - maksiller diĢ
22.10.2017
4
DiĢler kemiklerde `alveoler kemik (pars alveolaris) `
bölümüne yerleĢir.
Alveoler kemikteki diĢlere ait boĢluklara
`alveoler kemik (alveolus dentis) `denir.
DiĢler `periodontal ligament veya
periodontal membran` ile kemiğe bağlanır.
DiĢ arkı `dental ark` DiĢ sürme `erupsiyon`
22.10.2017
5
DĠġLENME DÖNEMLERĠ
Süt DiĢleri `dentes decidai` Sürekli DiĢler `dentes permenantes`
SÜT DĠġLERĠ
Ġntrauterin 6. haftada oluĢur
Ġntrauterin 3– 4. aylarda
Ģekillenir
Doğumdan sonra 6– 7. ayda
ağızda görülür
Süt diĢi arkı 2 yaĢında
tamamlanır
22.10.2017
6
SÜREKLĠ DĠġLER
Doğumdan sonra 3– 4. ayda Ģekillenir
Ġlk diĢ 6 yaĢında sürer
12 yaĢında diĢ arkı tamamlanır
SÜT DĠġĠ
FORMÜLÜ
SÜREKLĠ DĠġ
FORMÜLÜ
22.10.2017
7
KARIġIK DĠġLENME DÖNEMĠ
6 – 12 yaĢ arasındaki diĢlenme dönemidir
Mix Dentisyon
DENTAL ARKTAKĠ MUTASYONLAR
Alt-üst arktaki 3. azı diĢi
Üst çene 2. keser diĢ
Alt çene 1. küçük azı diĢi
22.10.2017
8
DĠġ ARKI
Ön DiĢler (dentes anteriores)
22.10.2017
9
Arka Grup DiĢler
Ağız BoĢluğu
Vestibülüm Oris: Ön ağız boĢluğu
Cavum Oris Proprium: Asıl ağız boĢluğu
22.10.2017
10
Cavum Oris Propium
Vestibulum Oris
DiĢlerin ve Çevre Dokuların
Morfolojileri
22.10.2017
11
DENTĠS: DiĢ
DENTAL: DiĢlere ait
DENTĠSTRY: DiĢ Hekimliği
DiĢin Bölümleri
22.10.2017
12
Furkasyon Alanları
Collum Dentis DiĢ Boyunu
Servikal çizgi DiĢ Kolesi
22.10.2017
13
DiĢ Dokuları
Sert Dokular
Mine Dokusu Substantia adamantina dentis
Sement Dokusu Substantia ossea dentis
Dentin Dokusu Substania eburnea dentis
YumuĢak Dokular
Pulpa Dokusu
DiĢ Dokuları
22.10.2017
14
Mine Dokusu
Dentin Dokusu
22.10.2017
15
Sement Dokusu
Sement
Mine
Mine Sement BirleĢme Sınırı
22.10.2017
16
Pulpa Dokusu
DiĢin Tutucu Dokuları
Periodonsium
DĠġ ETĠ (GĠNGĠVA)
DĠġ – DĠġETĠ BAĞLANTISI (dentogingival bağlantı)
PERĠODONTAL MEMBRAN (periodontal ligament)
SEMENT DOKUSU
ALVEOL KEMĠĞĠ
22.10.2017
17
DiĢeti Dokusu
DiĢ-DiĢeti Bağlantı Bölümü
22.10.2017
18
Periodontal Membran
DiĢlerin Morfolojileri Ġle Ġlgili Yapılar
DĠġLERE AĠT YÜZEYLER
DĠġLERE AĠT KENARLAR
DĠġLERE AĠT KÖġELER
22.10.2017
19
DiĢlere Ait Yüzeyler LABĠAL YÜZ
BUKKAL YÜZ
VESTĠBÜLER YÜZ
FASĠAL YÜZ
LĠNGUAL YÜZ
ORAL YÜZ
APROKSĠMAL YÜZ
MEZĠAL YÜZ
DĠSTAL YÜZ
DEĞĠM YÜZEYĠ
ĠNSĠZAL YÜZ
OKLÜZAL YÜZ
Labial Yüz
Alt-üst çene ön diĢlerin dudağa bakan yüzleridir.
22.10.2017
20
Bukkal Yüz
Alt-üst çene arka diĢlerin yanağa bakan yüzleridir.
Vestibüler Yüz
Alt-üst çene diĢlerinin vestibulum orise bakan yüzleridir.
22.10.2017
21
Fasial Yüz
Alt-üst çene diĢlerinin yüze (sima-çehre) bakan yüzleridir.
Lingual Yüz
Alt-üst çene diĢlerinin dile bakan yüzleridir.
22.10.2017
22
Palatinal Yüz
Üst çene diĢlerinin damağa bakan yüzleridir.
Oral Yüz
Alt-üst çene diĢlerinin cavum oris propriuma bakan yüzleridir.
22.10.2017
23
Aproksimal Yüz
Birbirine komĢu olan diĢlerin komĢuluk yaptıkları yüzleridir.
Proksimal Yüz
Ara Yüz
İnterproksimal Yüz
Orta Eksen
Median Eksen
22.10.2017
24
Mezyal Aproksimal Yüz
DiĢlerin orta hatta yakın yan yüzleridir.
Distal Aproksimal Yüz
DiĢlerin orta hattan uzak yan yüzleridir.
22.10.2017
25
Değim Yüzeyi
Birbirine komĢu olan diĢlerin yan yüzleri ile birbirlerine değim
yaptıkları alandır.
Ġnsizal Yüz
Ön diĢlerin labial ve lingual yüzlerinin çiğneme düzleminde
birleĢerek oluĢturdukları yüzlerdir.
22.10.2017
26
Okluzal Yüz
Arka grup diĢlerin bukkal, lingual, mezyal ve distal yüzlerinin
çiğneme düzleminde birleĢerek oluĢturdukları alanlardır.
Okluzyon
Alt üst çene diĢlerinin insizal-okluzal yüzleriyle gerçekleĢtirdikleri
değim iliĢkisidir.
22.10.2017
27
DiĢlere Ait Kenarlar
Ön Grup DiĢlerdeki Kenarlar Arka Grup DiĢlerdeki Kenarlar
DiĢlere Ait KöĢeler
Ön Grup DiĢlerdeki KöĢeler Arka Grup DiĢlerdeki Kenarlar
22.10.2017
28
Yüzeydeki OluĢumların Morfolojileri
Çıkıntı –yükselti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin pozitif elemanları
Çöküntü –girinti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin negatif elemanları
Tüberkül
Sırt (ridge)
Kenar Sırtlar (marginal ridge)
Üçgensel Sırt ( triangular ridge)
-- Transvers Sırt -- Oblik Sırt
Oklüzal Tabla
Singulum
Ekvator Ekseni
Fossa
Sulkus (sulcus)
GeliĢim Oluğu (developmental
groove)
Yan Oluklar (supplemental groove)
Pit
Çıkıntı –yükselti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin pozitif elemanları
Tüberkül
Sırt (ridge)
Kenar Sırtlar (marginal ridge)
Üçgensel Sırt ( triangular ridge)
-- Transvers Sırt -- Oblik Sırt
Oklüzal Tabla
Singulum
Ekvator Ekseni
Bir diĢi oluĢturan lobların geliĢimi ile
oluĢan dıĢbükey formda çeĢitli büyüklük ve Ģekilde çıkıntılı alanlardır.
TÜBERKÜL
22.10.2017
29
Bir dişin kronunun çeşitli
yüzeylerinde yer alan Mezio-distal
yönde ve vestibülo-lingual yönde
dışbükey formda şekillenmiş olan
doğrusal çıkıntılı alanlardır.
Çıkıntı –yükselti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin pozitif elemanları
Tüberkül
Sırt (ridge)
Kenar Sırtlar (marginal ridge)
Üçgensel Sırt ( triangular ridge)
-- Transvers Sırt -- Oblik Sırt
Oklüzal Tabla
Singulum
Ekvator Ekseni
SIRT
Oklüzal (Lingual)
Yüzleri
Şekillendiren
Sırtlar
Tüberkülleri
Şekillendiren
Sırtlar
Sırt Tüberkülleri ġekillendiren Sırtlar
Bukkal veya Lingual –palatinal- Sırt
Mezyal Sırt – Distal Sırt
Üçgensel –triangular- Sırt
Okluzal –lingual- Yüzü ġekillendiren Sırtlar
Kenar – marginal- Sırtlar
DiĢlerin kronundaki doğrusal yükseltiler.
22.10.2017
30
Üçgensel Sırt
Büyük ve küçük azı diĢlerinin tüberkül tepesinden okluzal
yüzün merkezine doğru uzanan dıĢbükey formundaki doğrusal
çıkıntılardır.
Sonlanmayan Üçgensel Sırtlar
Çıkıntı –yükselti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin pozitif elemanları
Tüberkül
Sırt (ridge)
Kenar Sırtlar (marginal ridge)
Üçgensel Sırt ( triangular ridge)
-- Transvers Sırt -- Oblik Sırt
Oklüzal Tabla
Singulum
Ekvator Ekseni
Tüberkül tepesinden baĢlayıp mezial ve
distal yönde uzanan sırtlar ile, oklüzal
yüzün diĢin mezial ve distal yüzleri ile
birleĢmesi sonucu Ģekillenen mezial ve
distal kenar sırtlar bir diĢin “oklüzal
tabla”sını oluĢturur.
OKLÜZAL TABLA
22.10.2017
31
Çıkıntı –yükselti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin pozitif elemanları
Tüberkül
Sırt (ridge)
Kenar Sırtlar (marginal ridge)
Üçgensel Sırt ( triangular ridge)
-- Transvers Sırt -- Oblik Sırt
Oklüzal Tabla
Singulum
Ekvator Ekseni
SĠNGULUM
Çıkıntı –yükselti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin pozitif elemanları
Tüberkül
Sırt (ridge)
Kenar Sırtlar (marginal ridge)
Üçgensel Sırt ( triangular ridge)
-- Transvers Sırt -- Oblik Sırt
Oklüzal Tabla
Singulum
Ekvator Ekseni
EKVATOR EKSENĠ
22.10.2017
32
Çöküntü –girinti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin negatif elemanları
Fossa
Sulkus (sulcus)
GeliĢim Oluğu (developmental
groove)
Yan Oluklar (supplemental groove)
Pit
Ön diĢlerin lingual yüzlerinde, arka
grup diĢlerin ise oklüzal yüzünde
yer alan yuvarlak kenarlı, içbükey
formdaki düzensiz çukurcuklardır.
FOSSA
Lingual Fossa Okluzal Fossa
Merkezi Fossa Üçgensel Fossa
Mezyal Üçgensel
Distal Üçgensel
Lingual Fossa Oklüzal Fossa
22.10.2017
33
Çöküntü –girinti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin negatif elemanları
Fossa
Sulkus (sulcus)
GeliĢim Oluğu (developmental
groove)
Yan Oluklar (supplemental groove)
Pit
Arka grup diĢlerin oklüzal yüzünde
tüberkül ve kenar sırtların
eğimlerinin bir açı altında
birleĢmesi sonucu oluĢan uzun vadi
Ģeklindeki oluĢumlardır.
SULCUS
Çöküntü –girinti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin negatif elemanları
Fossa
Sulkus (sulcus)
GeliĢim Oluğu (developmental
groove)
Yan Oluklar (supplemental groove)
Pit
GELĠġĠM OLUĞU
DiĢlerin geliĢim döneminde gözlenen lob
Ģeklindeki oluĢumların birbirleriyle birleĢtikleri alanlarda oluĢan sığ oluk
tarzındaki girintilerdir.
22.10.2017
34
Çöküntü –girinti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin negatif elemanları
Fossa
Sulkus (sulcus)
GeliĢim Oluğu (developmental
groove)
Yan Oluklar (supplemental groove)
Pit
YAN OLUKLAR
Oklüzal yüzde geliĢim oluklarından
ayrılan ve tüberküllerin iniĢ yüzeylerinde
yer alan, kısa ve sığ çizgisel formda,
kesitleri genelde yuvarlak veya “U”
Ģeklindeki girintilerdir.
Çöküntü –girinti- tarzındaki oluĢumlar
DiĢin negatif elemanları
Fossa
Sulkus (sulcus)
GeliĢim Oluğu (developmental
groove)
Yan Oluklar (supplemental groove)
Pit
PĠT
Arka grup diĢlerin oklüzal yüzünde
geliĢim oluklarının kesiĢtiği yerlerde
görülen iğne ucu Ģeklindeki sivri
çukurcuklardır.
22.10.2017
35
YAPAY BÖLÜNMELER
Yatay Yöndeki Bölünme
Labial – Lingual Yüzde
Yatay Yöndeki Bölünme
Mezial – Distal Ara Yüzde
YAPAY BÖLÜNMELER
Dikey Yöndeki Bölünme
Labial – Lingual Yüzde
Dikey Yöndeki Bölünme
Mezial – Distal Ara Yüzde
22.10.2017
36
DĠġLERDEKĠ METRĠK KAVRAMLAR
Kron Boyu
Kök Boyu
Mezio-distal çap
Labio (bukkal)-lingual çap
DiĢ boyu
Bir dişin servikal çizgi ile insizal kenar
(arka grup dişlerde oklüzal yüz) arasındaki
dikey yöndeki boyutuna kron boyu adı
verilir. Bu kavrama aynı zamanda
“anatomik kron boyu” adı verilir.
DĠġLERDEKĠ METRĠK KAVRAMLAR
Kron Boyu
Kök Boyu
Mezio-distal çap
Labio (bukkal)-lingual çap
DiĢ boyu
Kron Boyu
22.10.2017
37
Bir diĢin servikal çizgi ile apeks
arasındaki dikey yöndeki boyutuna kök
boyu adı verilir.
DĠġLERDEKĠ METRĠK KAVRAMLAR
Kron Boyu
Kök Boyu
Mezio-distal çap
Labio (bukkal)-lingual çap
DiĢ boyu
Kök Boyu
Bir diĢin mezial ve distal yüzlerdeki en
geniĢ olduğu alanlar arasındaki yatay
yöndeki boyuttur.
DĠġLERDEKĠ METRĠK KAVRAMLAR
Kron Boyu
Kök Boyu
Mezio-distal çap
Labio (bukkal)-lingual çap
DiĢ boyu
Mezio-distal çap
22.10.2017
38
Bir dişin labial (arka grup dişlerde bukkal)
ve lingual yüzlerindeki en geniş olduğu
alanlar arasındaki dikey yöndeki boyuttur.
DĠġLERDEKĠ METRĠK KAVRAMLAR
Kron Boyu
Kök Boyu
Mezio-distal çap
Labio (bukkal)-lingual çap
DiĢ boyu
Labio-lingual çap
DĠġLERDEKĠ METRĠK KAVRAMLAR
Kron Boyu
Kök Boyu
Mezio-distal çap
Labio (bukkal)-lingual çap
DiĢ boyu
DiĢ Boyu
Ön grup diĢlerde insizal kenar ile apeks
arasındaki dikey yöndeki boyuttur. Arka
grup diĢlerde ise oklüzal yüz ile apeks
arasındaki dikey yöndeki boyuta diĢ boyu
adı verilir.
22.10.2017
39
NUMARALANDIRMA SĠSTEMLERĠ
Chevron Sistemi FDI Sistemi
Sanal orta ekseni temel alan ve bu
eksenin sağına ve soluna diĢlerin numara
ile sıralandırılması esasına dayanır.
Öncelikle bir kadran vardır. Kadranın
üst bölümünün kesiĢme noktası üst çene
santral diĢlerinin değim noktasını, alt
bölümünün kesiĢme noktası ise alt çene
santral diĢlerinin değim noktasını temsil
eder.
FDI sisteminde Chevron
sistemindeki olası hataları en
aza indirgemek planlanmıĢtır.
Bu sistemde her bir diĢ ikili
numara sistemiyle kodlanmıĢtır.
Bu numaralardan ilki diĢin
ağızda yerleĢmiĢ olduğu
bölgeyi, ikincisi ise diĢin türünü
göstermektedir.
NUMARALANDIRMA SĠSTEMLERĠ
22.10.2017
40
Chevron Sistemi
Sanal orta ekseni temel alan ve bu
eksenin sağına ve soluna diĢlerin
numara ile sıralandırılması esasına
dayanır.
Öncelikle bir kadran vardır. Kadranın
üst bölümünün kesiĢme noktası üst çene
santral diĢlerinin değim noktasını, alt
bölümünün kesiĢme noktası ise alt çene
santral diĢlerinin değim noktasını temsil
eder.
Chevron Sistemi
Sanal orta ekseni temel alan ve bu
eksenin sağına ve soluna diĢlerin
numara ile sıralandırılması esasına
dayanır.
Öncelikle bir kadran vardır. Kadranın
üst bölümünün kesiĢme noktası üst çene
santral diĢlerinin değim noktasını, alt
bölümünün kesiĢme noktası ise alt çene
santral diĢlerinin değim noktasını temsil
eder.
22.10.2017
41
FDI Sistemi
FDI sisteminde Chevron
sistemindeki olası hataları en
aza indirgemek planlanmıĢtır. Bu
sistemde her bir diĢ ikili numara
sistemiyle kodlanmıĢtır. Bu
numaralardan ilki diĢin ağızda
yerleĢmiĢ olduğu bölgeyi, ikincisi
ise diĢin türünü
göstermektedir.
FDI Sistemi
FDI sisteminde Chevron
sistemindeki olası hataları en
aza indirgemek planlanmıĢtır. Bu
sistemde her bir diĢ ikili numara
sistemiyle kodlanmıĢtır. Bu
numaralardan ilki diĢin ağızda
yerleĢmiĢ olduğu bölgeyi, ikincisi
ise diĢin türünü
göstermektedir.
22.10.2017
42
