UNIVERZITET U SARAJEVU ŠUMARSKI FAKULTET KOMISIJA ZA PRIPREMU PRIJEDLOGA ZA IZBOR NASTAVNIKA SVIH ZVANJA ZA NAUČNU OBLAST "UREĐIVANJE ŠUMA I URBANOG ZELENILA" Sarajevo, 23.05.2018. godine

VIJEĆU ŠUMARSKOG FAKULTETA U SARAJEVU Odlukom Vijeća Šumarskog fakulteta u Sarajevu (broj: 01/6-1120/18 od 26.04.2018. godine) imenovana je Komisija za pripremu prijedloga za izbor nastavnika svih zvanja za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“ u sastavu:

1. dr. Azra Čabaravdić, redovni profesor na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu; naučna oblast Uređivanje šuma i urbanog zelenila, predsjednik;

2. dr. Ahmet Lojo, vanredni profesor na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu; naučna oblast Uređivanje šuma i urbanog zelenila, član i

3. dr. Besim Balić, vanredni profesor na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu; naučna oblast Uređivanje šuma i urbanog zelenila, član.

Na Konkurs za izbor nastavnika svih zvanja za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“, objavljen u dnevnom listu “Nezavisne novine“, od 06.04.2018. godine i na web stranici Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, prijavila se jedna kandidatkinja, dr. sci. Aida Ibrahimspahić, docent na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“ (prijava br. 01/1-1107/18 od 19.04.2018. godine).

Dopisom broj 01/1-1143/18 od 24.04.2018. godine, Sekretar Fakulteta je potvrdio da je prijava dr. sci. Aide Ibrahimspahić blagovremena, potpuna i u skladu s uslovima utvrđenim konkursom. Kandidatkinja se prijavila za izbor u naučno-nastavno zvanje VANREDNI PROFESOR za naučnu oblast “ Uređivanje šuma i urbanog zelenila“.

Komisija je analizirala prijavu Kandidatkinje i o tome podnosi sljedeći

I Z V J E Š T A J

1. BIOGRAFSKI PODACI Dr. sci. Aida Ibrahimspahić, diplomirani inženjer šumarstva rođena je 27.03.1969. godine u Višegradu (BiH), gdje je stekla osnovno obrazovanje i završila srednju školu drvoprerađivačke struke. Šumarski fakultet Univerziteta u Sarajevu završila je u aprilu 1995. godine i stekla akademsko zvanje diplomiranog inženjera šumarstva. Iste godine je zasnovala radni odnos sa JU "Šumska uprava" Visoko, a 1996. godine sa Šumarskim fakultetom Univerziteta u Sarajevu kao asistent na nastavnom predmetu Prirast i prinos šuma na Katedri za uređivanje šuma.

1

Godine 1998. upisala se na postdiplomski studij na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu iz naučne oblasti "Uređivanje šuma na tipološkim osnovama". Magistarski rad pod naslovom "Regresione analize proizvodnih karakteristika jednodobnih nenjegovanih šumskih zasada crnog bora (Pinus nigra Arn.) na karbonatnim supstratima u Bosni" odbranila je 17.06.2004. godine na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, čime je stekla naučno zvanje magistra šumarskih nauka iz naučne oblasti "Uređivanje šuma na tipološkim osnovama". Iste godine je izabrana u zvanje višeg asistenta na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu na predmetu Prirast i prinos šuma, dok je u zvanje višeg asistenta za užu naučnu oblast "Uređivanje šuma" izabrana 11.06.2009. godine.

Doktorsku disertaciju pod naslovom "Prirast i razvoj sastojina bukve, jele i smrče u GJ „Igman“" odbranila je 23.05.2013. godine na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu i time stekla pravo na naučni stepen doktora šumarskih nauka iz naučne oblasti "Uređivanje šuma i urbanog zelenila".

U zvanje docenta za oblast "Uređivanje šuma i urbanog zelenila" na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu izabrana je 25.09.2013. godine (Odluka Senata Univerziteta u Sarajevu broj 01-34-668/13).

2. DOSADAŠNJE NAUČNO, STRUČNO I PEDAGOŠKO OBRAZOVANJE

S ciljem kontinuiranog naučnog i stručnog obrazovanja, Kandidatkinja je pohađala više različitih kurseva, radionica, seminara i edukacionih programa. Kandidatkinja je u cilju unapređenja padagoških i naučno-istraživačkih vještina i kompetencija pohađala sljedeće kurseve:

- Advanced GIS Workshop organised by NIJOS & Noragric, Sarajevo 2003; - Reforma visokog obrazovanja: Implementacija Bolonjskog procesa i primjena

bolonjskih principa na Univerzitetu u Sarajevu, 2007; - Pedagoško obrazovanje nastavnika i saradnika, Univerzitet u Sarajevu, 2008; - GIS and Remote Sensing for Mapping and Monitoring in Firestry and Agriculture,

Sarajevo 2009. Kandidatkinja posjeduje solidno informatičko obrazovanje i znanje engleskog jezika koje koristi u nastavno-naučnom procesu.

3. ANGAŽOVANOST U NAUČNO-ISTRAŽIVAČKIM I STRUČNIM PROJEKTIMA

Kandidatkinja je u svom dosadašnjem angažmanu učestvovala u većem broju naučno-istraživačkih, stručnih projekata i studija.

Do izbora u nastavno-naučno zvanje docent, Kandidatkinja je uspješno koordinirala realizaciju dva dijela naučno-istraživačkog projekata "Prirast i prinos mješovitih šuma bukve, jele i smrče (u najvažnijim osnovnim tipovima ovih šuma na području GJ “Igman”" i učestvovala u realizaciji projekta "Izrada zapreminskih i sortimentnih tablica bukve izdanačkog porijekla kao naučnih uporišta za planiranje gazdovanja izdanačkih šuma bukve u Federaciji BiH".

2

Kandidatkinja je učestvovala u Projektu Druge nacionalne inventure šuma na velikim površinama za Federaciju BiH i Bosnu i Hercegovinu, u obradi i interpretaciji podataka. Koautor je publikacije u pripremi pod nazivom "Stanje šuma i šumskih zemljišta u BiH nakon provedene druge inventure šuma na velikim površinama u periodu 2006. do 2009. godine", oblast Poređenje rezultata dvije inventure šuma.

Nakon izbora u zvanje docent, Kandidatkinja je bila koordinator naučnog projekta "Istraživanje kvalitetne strukture drvne zapremine, starosti stabala i doznaka i sječa stabala na stalnim oglednim plohama u šumama buve, jele i smrče u GJ “Igman”" i učesnik u projektu "Razvoj inventurnog metoda za procjenu vrsnog, strukturnog i prostornog diverziteta šumskog drveća u funkciji očuvanja i zaštite okoliša na području Kantona Sarajevo".

4. DOPRINOS INSTITUCIONALNOM RAZVOJU ŠUMARSKOG FAKULTETA U SARAJEVU

Kandidatkinja je kroz svoj dosadašnji angažman na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu dala značajan doprinos institucionalnom razvoju, unapređenju konkurentskih prednosti i ugledu Fakulteta i Univerziteta u Sarajevu. Učestvovala je u radu većeg broja naučnih i stručnih skupova u BiH i inostranstvu, od čega treba pomenuti COST akcije, Erasmus +, simpozijume poljoprivrede, veterinarstva, šumarstva i biotehnologije u BiH, naučne konferencije u organizaciji Akademije, nauka i umjetnosti BiH, seminare, savjetovanja o reformi visokog obrazovanja na Univerzitetu u Sarajevu i dr. Takođe je kroz naučno - stručni rad, putem projekata, seminara i savjetovanja ostvarivala saradnju sa šumarskom privredom i dala svoj doprinos za rješavanje problema u ovoj djelatnosti.

Pored provođenja nastavnih aktivnosti i rada sa studentima te provođenja naučno-istraživačkih aktivnosti, Kandidatkinja je učestovala u radu mnogobrojnih komisija na Šumarskom fakultetu, a neke od njih su: Odbor za osiguranje kvaliteta, Disciplinska komisija za studente, povremeno je član Komisije za prijem studenata (I, II i III ciklus) i nekih privremenih komisija.

Aktivno učestvuje u radu Vijeća Fakulteta i Vijeća Doktorskog studija na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu. Član je readakcionog odbora časopisa Radovi Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu. Aktivan je član strukovnog Udruženja inženjera i tehničara šumarstva Federacije Bosne i Hercegovine (ranije: delegat Šumarskog fakulteta). Takođe je član organizacije IUFRO (International Union of Forest Research Organizations).

Trenutno obavlja funkciju šefa Katedre za uređivanje šuma i urbanog zelenila.

3

5. PREGLED BIBLIOGRAFSKIH JEDINICA KANDIDATKINJE

5.1. Bibliografske jedinice objavljene prije izbora u zvanje vanrednog profesora

A) Naučni radovi

1. IBRAHIMSPAHIĆ, A., BALIĆ,B., LOJO, A. (2012): Homogeneity of fir and spruce forest stands in the management unit “Igman”. International Scientific Conference “Forests In Future - Sustainable Use, Risks And Challenges”. Belgrade, Republic of Serbia. P. 115-121.

2. IBRAHIMSPAHIĆ, A., BALIĆ,B., LOJO, A. (2010): Debljinska i visinska struktura jednodobnih zasada crnog bora (Pinus nigra Arn.) na karbonatnim supstratima u Bosni. Radovi Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Vol. 40, Br. 2, S. 37-53.

3. BALIĆ, B., LOJO, A., IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2007): Utvrđivanje bonitetne dispozicije staništa izdanačkih šuma bukve na području Kantona Sarajevo. Radovi Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Knj. XXXVII, Br. 1, S. 67-79.

4. IBRAHIMSPAHIĆ, A., BALLIAN, D., GURDA, S. (2006): Analiza uspijevanja šest vrsta četinara na području Gostovićke Rijeke. Radovi Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Knj. XXXVI, Br. 1, S. 57-67.

5. IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2005): Debljinska raspodjela zapremine i zapreminskog prirasta jednodobnih zasada crnog bora (Pinus nigra Arn.) na karbonatnim supstratima u Bosni. Radovi Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Knj. XXXV, Br. 1, S. 33-42.

6. IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2004): Izrada dispozicije visinskih bonitetnih razreda staništa jednodobnih nenjegovanih šumskih zasada crnog bora (Pinus nigra Arn.) na karbonatnim supstratima u Bosni. Radovi Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Knj. XXXIV, Br. 1, S. 95-112.

B) Objavljeni rezimei naučnih radova prezentirani na naučnim konferencijama, simpozijima i sl.

1. ČABARAVDIĆ, A., IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2008): Analiza procjena nadzemne biomase u mješovitim šumama bukve, jele i smrče u jugoistočnoj Bosni na bazi daljinske detekcije za različite nivoe. International Scientific Conference „Forestry Science Between Economy and Society Demands“, Book of Abstracts, Sarajevo.

2. BALLIAN, D., ČENGIĆ, I., VIŠNJIĆ, Ć., VOJNIKOVIĆ, S., BALIĆ, B., KUNOVAC, S., IBRAHIMSPAHIĆ, A., TREŠTIĆ, T. (2003): Uporedba strukture zaštićene bukove šume Tisovac i prašume bukve Kakanj. Proceedings of Natural Forests in the Temperate Zone of Europe - Values and Utilisation. International Conference in Mukachevo, Transcarpathia, Ukraine, Abstracts, P. 160. UDK 630*182:630*907.32:582.632.2

C) Stručni radovi u zbornicima radova

1. IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2003): Primjena metoda jednakih relativnih uticaja za procjenu veličine nekih taksacionih elemenata visokih i izdanačkih šuma u Bosni i Hercegovini.

4

Prvi simpozij poljoprivrede, veterinarstva i šumarstva – Neum. Zbornik radova – šumarstvo i hortikultura, Šumarski fakultet Univerziteta u Sarajevu. Sarajevo. S. 121-128.

5.2. Pregled bibliografskih jedinica Kandidatkinje objavljenih nakon izbora u zvanje docenta

A) Naučne knjige, univerzitetski udžbenici, monografije

1. ČABARAVDIĆ, A., IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2017): Planiranje eksperimenata u šumarstvu i hortikulturi. Šumarski fakultet Univerziteta u Sarajevu. S. (naučna knjiga, recenzenti: prof.dr. Faruk Mekić, prof.dr. Rabija Somun - Kapetanović, prof.dr. Besim Balić)

U ovoj knjizi su predstavljane odabrane teme planiranja eksperimenata (primjenjene eksperimentalne statistike) koje su važne za stručne i naučne analize numeričkih podataka iz oblasti šumarstva i hortikulture. Odabrane teme su opisane kroz dvanaest poglavlja: (I) Osnove eksperimentalnog istraživanja, (II) Formulisanje i testiranje statističkih hipoteza, (III) Jednostavni komparativni eksperimenti, (IV) Jednofaktorijalni eksperimenti – potpuno slučajni plan, (V) Višestruka testiranja, (VI) Model slučajnih blokova, (VII) Analiza kovarijanse, (VIII) Model latinskog kvadrata, (IX) Hijerarhijska analiza varijanse, (X) Faktorijalni eksperimenti, (XI) Analiza varijanse ponovljenih mjerenja i (XII) Testiranje hipoteza o raspodjelama između kategorija.

U uvodnom poglavlju su predstavljeni i opisani osnovni pojmovi i etape eksperimentalnog istraživanja relevantne za statističko planiranje i analizu rezultata ekspeksimenata. U drugom poglavlju su objašnjene osnove i načini formulisanja statističkih hipoteza te opšti koncept testiranja statističkih hipoteza. U trećem poglavlju su date procedure testiranja hipoteza za male uzorke i to za tzv. jednostavne komparativne eksperimente (eksperimente na bazi jednog i dva uzorka). Procedure za analizu faktorijalnih eksperimenata opisane su kroz tri poglavlja (četvrto, peto i šesto). U četvrtom poglavlju je predstavljen primjer analize za jednofaktorijalni eksperiment realizovan po potpuno slučajnom planu, u petom su dati testovi koji se koriste za višestruka testiranja faktorijalnih eksperimenata, a u šestom je dat opis procedura za složeniji i efikasniji plan jednofaktorijalnog eksperimenta tzv. slučajni blok plan. U sedmom poglavlju je opisana analiza kovarijanse, odnosno mogućnost povećanja efikasnosti eksperimentalnog istraživanja uvođenjem pomoćnih varijabli. Mogućnost reduciranja nekontrolisanih uticaja u eksperimentima gdje je moguće primjeniti plan kvadratnog rasporeda eksperimentalnih jedinica tzv. model latinskog kvadrata opisana je u osmom poglavlju. U devetom poglavlju su opisane hijerarhijska analiza varijanse i komponente varijanse kao rezultat eksperimentalnog istraživanja. Načini analize rezultata dvofaktorijalnih eksperimenata različitih karakteristika detaljno su razrađeni u desetom poglavlju. U jedanaestom poglavlju je opisana analiza varijanse ponovljenih mjerenja koja je od praktične važnosti za istraživanja u šumarstvu i hortikulturi. Na kraju, u dvanaestom poglavlju je opisano korištenje tabela kontigencije za formulisanje i testiranje hipoteza o raspodjelama podataka (rezultata eksperimenata). U Prilogu rukopisa su data numerička rješenja zadataka, statističke tablice, liste primjera, tabela i grafikona.

5

Knjiga je strukturno i sadržajno u skladu sa nastavnim planom predmeta Planiranje eksperimenata koji se realizuje na II ciklusu studija Održivo upravljanje šumskim ekosistemima i Pejzažna arhitektura na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu pa se kao takva može koristiti u nastavnom procesu. Predstavljene sadržaje mogu koristiti i studenti I i III ciklusa studija, kao i studenti i istraživači drugih oblasti kojima je potrebna edukacija vezana za primjenu složenijih statističkih metoda.

B) Naučni radovi u časopisima koji prate relevantnu bazu podataka

1. ČABARAVDIĆ, A., IBRAHIMSPAHIĆ, A., STARČEVIĆ, M. (2017): The Post-Hoc Power Analysis of Forest Productivity Attributes in Experimental Study in Central Bosnia. Agriculture & Forestry. Vol. 63 Issue 4: 227-242. DOI: 10.17707/AgricultForest.63.4.23 Podgorica. (Agricola, CABI, CAB Abstracts, COBISS, DOAJ, DRJI, EBSCO, Google Scholar, Index Copernicus, KoBSON)

U ovom radu je prezentirana mogućnost analize dinamičkih promjena produkcionih karakteristika mješovitih sastojina praćenih kroz dugotrajno eksperimentalno istraživanje primjenom tzv. analize snage statističkih testova (power analysis). Primjenom post-hoc analize snage statističkih testova analizirane su dinamičke promjene u vremenu i razlike u produkcionim karakteristikama dva seta trajnih eksperimentalnih ploha (dva tipa šume). Korišteni su podaci prikupljeni na deset trajnih eksperimentalnih ploha koje su postavljene sredinom prošlog vijeka na planini Igman u centralnoj Bosni, pet u mješovitim šumama jele i smrče i pet u mješovitim šumama bukve i jele sa smrčom i na njima je realizovano pet periodičnih totalnih premjera. Post-hoc analiza snage statističkih testova se odnosila na razlike temeljnice (G), zapremine (V) i zapreminskog prirasta (Iv) po ha kroz vrijeme, između dva tipa šuma i pri interakciji tipa šume i vremena. Primjenjena je analiza varijanse s ponovljenim mjerenjima i evaluirane veličine efekata produkcionih karakteristika.ANOVA je pokazala statistički visoko značajne razlike prosjeka istraživanih taksacionih elemenata između perioda posmatranja (α = 0.05, p < 0.001). U svim slučajevima je snaga statističkih testova bila visoka (od 82% do 99%). ANOVA između dva tipa šuma je rezultirala sa različitom signifikntnošću za istraživane produkcione karakteristike (α = 0.0; pG = 0.25; pV = 0.23 i pIv = 0.02). Vjerovatnoće statističkih grešaka II tipa bile su visoke za G i V (od 66% do 72%) dok je statistička značajnost razlike zapreminskog prirasta s veoma niskim rizikom od pogrešnog zaključivanja (4%). U radu je dato poređenje navednih produkcionih karakteristika sa sličnim istraživanjima u regionu i evaluacija veličine efekata (razlika u statističkim pokazateljima). Ustanovljeno je da razlike prosječne V nisu signifikantne između ploha na Igmanu i u Crnoj Gori (Ljubišna i Biogradska Gora) dok su signifikantne u odnosu na slične plohe u Hrvatskoj, Srbiji i Sloveniji.

2. LOJO, A., MUSIĆ, J., BALIĆ, B., BAJRIĆ, M., SOKOLOVIĆ, DŽ., IBRAHIMSPAHIĆ, A., AVDAGIĆ., A. (2017): Analiza stanja i dugoročna projekcija korištenja i konverzije državnih izdanačkih šuma u funkciji unapređenja proizvodnje i stanja šuma na području Kantona Sarajevo. Naše šume. Udruženje inženjera i tehničara šumarstva Federacije

6

Bosne i Hercegovine (UŠIT FBiH) i Hrvatsko šumarsko društvo BiH (HŠD). Godina XVI. Broj 46-47. P. 12-29 (CAB Abstracts, EBSCO)

U radu su predstavljeni rezultati više analiza stanja državnih izdanačkih šuma u Kantonu Sarajevo, s ciljem izrade prijedloga realnog dinamičkog plana konverzije ovih šuma u visoke šume. Analizom su obuhvaćene samo šume koje se prema kvalitetu staništa mogu svrstati u šume proizvodnog karaktera. Prevođenje ovih šuma u viši uzgojni oblik, bez obzira na njihovu primarnu funkciju u budućnosti, imaće za posljedicu efikasnije ispunjavanje svih funkcija šuma, kako proizvodne tako i zaštitnih, estetske i drugih funkcija. Objedinjavanjem podataka o stanju šuma u jedinstvenu GIS bazu podataka i kombinovanjem podataka o nagibima terena, geološkoj podlozi, tipovima zemljišta, pozicijama kamionskih puteva i inventurnih podataka o pojedinim sastojinama omogućene su različite prostorne analize. Sastojine su prema prioritetu konverzije u visoke šume razvrstane na 4 decenije unaprijed i to tako da ukupni obimi sječa, odnosno prihodi budu ujednačeni iz godine u godinu. Pri tome je troškove konverzije u velikoj mjeri moguće pokriti ostvarenim prihodima od drveta. Dati prijedlog dinamičkog plana prvenstveno treba da posluži kao dobar osnov za izradu strateškog plana konverzije izdanačkih šuma u visoke.

3. DELIĆ, S., KEČA LJ., IBRAHIMSPAHIĆ A., ČABARAVDIĆ A., BEHLULOVIĆ D. (2017): Value chain analysis of non-wood forest products in function of sustainable development of forest resources and rural development in Bosnia and Herzegovina, Agriculture and Forestry, Vol. 63(1):277-290.DOI:10.17707/ AgricultForest.63.1.3011. Podgorica. (Agricola, CABI, CAB Abstracts, COBISS, DOAJ, DRJI, EBSCO, Google Scholar, Index Copernicus, KoBSON)

U ovom radu je analizran lanac vrijednosti nedrvnih šumskih proizvoda u Bosni i Hercegovini s ciljem identifikacije učesnika u lancu vrijednosti, njihovih međusobnih odnosa, te analize organizacionih i institucionalnih pitanja koja utiču na ekonomske aspekte u pojedinim fazama lanca vrijednosti. Primarni podaci su prikupljeni metodom anketiranja, a za njihovu obradu i interpretaciju su korištene klasične metode analize, sinteze, indukcije, dedukcije i komparacije, te statistička metoda analize trenda. Za identifikaciju pozitivnih i negativnih faktora, kao osnove za definisanje stateškog pravca razvoja sektora nedrvnih šumskih proizvoda, korištena je tehnika SWOT analize. Utvrđeni rezultati ukazuju na prisustvo mnogobrojnih problema u lancu vrijednosti. Udio pojedinih grupa nedrvnih šumskih proizvoda u analiziranom periodu je: 50% jagodičastog voća, 40% ljekovitog i aromatskog bilja i 10% gljiva. Prosječna godišnja stopa rasta otkupljene i prerađene količine ljekovitog i aromatskog bilja je iznosila 17%, šumskog jagodičastog voća 28 %, a gljiva 34%. Oko 93% ovih proizvoda je plasirano na inostrano tržište, a ostvarene cijene su veće dva puta u odnosu na domaće tržište. Trend prodaje je bio rastući i na domaćem i na inostranom tržištu. Prosječna godišnja stopa rasta prodaje na domaćem tržištu je za gljive 120%, za šumsko jagodičasto voće 85%, a za ljekovito i aromatsko bilje 64%. Prosječna godišnja stopa rasta prodaje ljekovitog i aromatskog bilja na inostranom tržištu je iznosila 15%, jagodičastog voća 26% i gljiva 33%. Najvažnija inostrana tržišta su Njemačka, Italija i Austrija, te USA i Kanada za eterična

7

ulja. Rezultati istraživanja pokazuju da je neophodno poduzimanje određenih mjera za unapređenje institucionalnog i proceduralnog okvira relevantnog za sektor nedrvnih šumskih proizvoda u cilju njegove afirmacije i doprinosa ukupnoj nacionalnoj ekonomiji.

4. ČABARAVDIĆ, A., IBRAHIMSPAHIĆ, A., OSMANOVIĆ, M., STARČEVIĆ, M. (2016): Evaluation of MLR and GWR regression models of current annual increment predected by growing stock, topografhical and Landsat 8 spectral data in the northeast Bosnian mixed forest. Works of the Faculty of Forestry University of Sarajevo, Vol. 46, Issue 2. P. 10-25. (CAB Abstracts, Forestry Abstracts, Index Copernicus, EBSCO)

Zapreminski prirast sastojine zavisi od strukture sastojine, odnosno taksacionih elemenata koji je karakterišu, ali i od topografskih karakteristika, količine sunčevog zračenja i ostalnih okolišnih varijabli. Višestruka linearna regresija (MLR) integrira značajne prediktore ali daje globalne tendencije promjena zavisne varijable. Poznato je da se u šumskim sastojinama javlja komponenta prostornog varijabiliteta značajnih prediktora, stoga su u ovom istraživanju određeni regresioni modeli pomoću geografski ponderisane regresije (GWR) i idenifikovani prediktori čiji je uticaj lokalni. Materijal istraživanja je sačinjavao uzorak procjena zapreminskog prirasta i drvne zapremine izračunatih za skup od 270 premjernih površina na području gazdinske klase mješovitih šuma bukve i jele na dubokim tlima u sjeveroistočnoj Bosni. Na georeferenciranim tačkama ekstrahovane su vrijednosti nadmorske visine, nagiba i ekspozicije, te 2 PCA komponente dobijene redukcijom digitalnih brojeva seta kanala Landsat 8 satelitskog snimka za dva odvojena dijela površine jedinstvene gazdinske klase: na nižem brdskom dijelu i višem planinskom dijelu. Za određivanje regresionih veza zapreminskog prirasta sastojine i navedenih prediktora primjenjeni su MLR i GWR. Regresionom analizom je ustanovljeno da su uticaji značajnih prediktora na brdskim predjelima globalni, dok su se na planinskim predjelima ispoljili lokalni karakteri uticaja drvne zapremine lišćara i prve PCA komponente koja se odnosi na zelenu biomasu. Geografski ponderisanom regresijom je ostvareno statistički visoko signifikantno poboljšanje procjene tekućeg zapreminskog prirasta lišćara od drvne zapremine (p<0.001), povećanje procenta objašnjenja varijabiliteta za oko 11% i redukcija relativne greške procjene od oko 6%, dok ispoljeni lokalni uticaj prve glavne komponente (zelene biomase) na tekući zapreminski prirast četinara nije značajno poboljšao procjenu. Ovo istraživanje ukazuje na mogućnost povećanja zapreminskog prirasta sastojina prilagođavanjem uzgojno-tehničkih mjera lokalnim prilikama koje bi omogućile skupinama lišćarskih vrsta drveća da u većoj mjeri koriste proizvodni potencijal staništa i ostvare veće priraste zapremine.

5. IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2016): Dinamika debljinske strukture i visine stabala u raznodobnoj višespratnoj sastojini bukve (Fagus sylvatica L.), jele (Abies alba Mill.) i smrče (Picea abies Karst.). Naše šume. Udruženje inženjera i tehničara šumarstva Federacije Bosne i Hercegovine (UŠIT FBiH) i Hrvatsko šumarsko društvo BiH (HŠD). Godina XV. Broj 42-43. P. 39-52. (CAB Abstracts, EBSCO)

U ovom radu su analizirane debljinske strukture i visinske krive raznodobne višespratne sastojine bukve, jele i smrče u kojoj se provode preborne sječe zasnovane na principu

8

pozitivne selekcije i njihove promjene u vremenskom periodu od 50 godina. Podaci za analizu su prikupljeni periodičnim premjerima na stalnoj oglednoj plohi u šumskom odjeljenju 142, GJ "Igman", ŠGP "Igmansko". Utvrđeno je da je tokom perioda posmatranja došlo do promjene debljinskih struktura u smislu smanjenja udjela stabala u višim i povećanja udjela u nižim debljinskim stepenima, dok su se visinske pomjerile prema većim visinama u cijelom intervalu empirijskih podataka. Zaključeno je da su prebornim sječama, kojim su najvećim dijelom obuhvaćena stabla viših debljinskih stepeni, stvoreni uslovi za pojavu novog i razvoj postojećeg podmlatka, te su prvobitne debljinske strukture oblika karakterističnog za jednodobne sastojine postepeno prevedene u oblik karakterističan za preborne sastojine. Pri tome je zbog povećanja konkurencije između stabala nižih debljinskih stepeni i sječe nižih i nekvalitenijih stabala u višim debljinskim stepenima došlo do povećanja visina stabala istog prsnog prečnika.

6. BALIĆ, B., VIŠNJIĆ, Ć., VOJNIKOVIĆ, S., IBRAHIMSPAHIĆ, A., LOJO, A., AVDAGIĆ., A. (2015): Ecological, productive and silvicultural categorisation of coppice beech stands in area of Sarajevo Canton. Works of the Faculty of Forestry University of Sarajevo, Vol. 45, Issue 2. P. 83-99. . (CAB Abstracts, Forestry Abstracts, Index Copernicus, EBSCO)

U radu je predstavljen metodološki pristup kategorizacije izdanačkih sastojina bukve na području Kantona Sarajevo s obzirom na ekološko-proizvodne, strukturne i uzgojne karakteristike. Za prikupljanje potrebnih podataka primijenjen je metod privremenih oglednih površina koje su sistematski raspoređene u kvadratnoj mreži na međusobnoj udaljenosti od 200 metara, a prema dizajnu jednostavnog sistematskog uzorka. Kao jedinice uzorka izabrani su koncentrični krugovi čiji radijusi zavise od debljine stabala. Snimanja su provedena na 659 stajališta. Sastojine su prema unaprijed definisanim kriterijima kategorizacije, s obzirom na stanišne uslove, proizvodnost, strukturu, ekonomsku vrijednosti i uzgojne zahvate koje u njima treba provoditi, svrstane u tri kategorije. Za svaku kategoriju utvrđene su prosječne veličine osnovnih proizvodnih pokazatelja sastojina: broj stabala, temeljnica, zapremina i godišnji zapreminski prirast za stanje sa i bez doznačenih stabala, te istih pokazatelja doznačene drvne mase kao i intenzitet zahvata. Statistička značajnost razlika između procjenjenih veličina osnovnih proizvodnih pokazatelja testirana je metodom analize varijanse. Na bazi dobijenih rezultata za sve sastojine koje pripadaju prvoj kategoriji preporučena je indirektna konverzija, za najveći broj sastojina iz druge kategorije predložena je direktna i kombinovana konverzija, dok je za sastojine treće kategorije ocijenjeno da nije potrebna konverzija jer imaju isključivo zaštitni karakter.

7. IBRAHIMSPAHIĆ, A., BALIĆ, B., LOJO, A. (2015): Diameter structure and height of trees dynamics of fir (Abies alba Mill.) and spruce (Picea abies Karst.) stands in management unit „Igman“ (permanent sample plots 43 and 58). Works of the Faculty of Forestry University of Sarajevo, Vol. 45, Issue 1. P. 21-37. . (CAB Abstracts, Forestry Abstracts, Index Copernicus, EBSCO)

U radu je analizirana dinamika debljinskih struktura i visinskih krivih, kao osnovnih pokazatelja jednostavne strukture sastojina, raznodobnih višespratnih sastojina jele i

9

smrče u GJ „Igman“ u kojim se provode preborne sječe bazirane na principu pozitivne selekcije. Podaci za analizu su prikupljeni periodičnim premjerom tokom 50 godina na dvije stalne ogledne plohe u šumskim odjeljenjima 43 i 58. Utvrđeno je da je tokom perioda posmatranja došlo do promjene debljinskih struktura u smislu povećanja udjela stabala u nižim, a smanjenja udjela u višim debljinskim klasama i do povećanja visina stabala u cijelom intervalu empirijskih podataka. Zaključeno je da su prebornim sječama, kojim su najvećim dijelom obuhvaćena stabla viših debljinskih klasa, stvoreni uslovi za pojavu novog i razvoj postojećeg podmlatka te su debljinske strukture oblika karakterističnog za jednodobne sastojine postepeno prevedene u oblik karakterističan za preborne sastojine. Pri tome je zbog povećanja konkurencije između stabala nižih debljinskih klasa i sječe nižih i nekvalitenijih stabala viših debljinskih klasa došlo do povećanja visina stabala istog prečnika.

C) Objavljeni sažeci naučnih radova prezentiranih na naučnim konferencijama, simpozijima i sl.

1. IBRAHIMSPAHIĆ, A., ČABARAVDIĆ, A., STARČEVIĆ, M. (2017): Diversity in mixed uneven aged forest of beech, fir and spruce on mountain Igman. International Congress on Advances in Bioscience and Biotechnology (ICABB 2017), October 25 - 29, 2017. Sarajevo, Bosnia and Herzegovina. Book of Abstracts. ISBN: 978-605-67206-1-1. P. 79. (https://www.icabb.eu/sites/default/files/icabb_2017_book_of_abstracts_v3.pdf)

S ciljem spoznaje i razumijevanja komplikovanih zakonitosti procesa rasta stabala i sastojina, i precizne prognoze njihovog razvoja u okviru savremenih istraživanja posebna se pažnja posvećuje prostornoj konfiguraciji i različitosti individua. Pri strukturnim analizama se utvrđuju brojni pokazatelji tzv. prostorne strukture koji su pored opisa horizontalne i vertikalne izgrađenosti (građe) sastojina pogodni i za opis diverziteta vrsta, pozicija i dimenzija na nivou sastojine ili u neposrednoj blizini referentnih stabala. U ovom radu je na osnovu podataka prikupljenih na osam trajnih oglednih ploha u mješovitim raznodobnim šumama bukve, jele i smrče na planini Igman opisan njihov vrsni, pozicioni i dimenzioni diverzitet, odnosno njihova prostorna struktura. Utvrđene veličine Shannon-Weaver (H': 0,68-1,12) i Simpson (λ: 0,34-0,57) indeksa ukazuju na visok nivo vrsnog diverziteta. Horizontalna raspodjela stabala prema utvrđenim veličinama indeksa Clarka i Evansa (CE: 1,10-1,40) teži ka pravilnoj, a vertikalna struktura s obzirom na veličine indeksa profila vrsta (A: 1,24-1,95) i indeksa po Kotaru (B: 0,16-0,40) je za pet oglednih ploha ravnomjerna, dok je za preostale tri neravnomjerna. Miješanje vrsta drveća na oglednim plohama prema veličinama Mi indeksa (jela 0,24-0,61; smrča 0,28-0,75; bukva 0,18-0,76; sve zajedno: 0,27-0,58;) je različito. Za četiri ogledne plohe je utvrđeno stablimično miješanje vrsta drveća i to na dvije intenzivno, a na dvije su stabla manje zastupljene vrste drveća stablimično izmiješana sa stablima zastupljenije vrste. Miješanje grupa stabala zastupljenih vrsta drveća je utvrđeno za tri ogledne plohe, dok je za jednu utvrđeno i stablimično i grupimično miješanje. Utvrđene veličine indeksa diferencijacije prečnika (T: 0,31-0,44) ukazuju da su prečnici referentnih i susjednih stabala u takvoj relaciji da manji prečnik

10

iznosi 60-70 % većeg. Prema veličinama indeksa dominantnosti (U: fir 0,31-0,67, spruce 0,38-0,70, beech 0,33-0,73 alltogether 0,39-0,57) referentna stabla jele su dimenziono relativno dominantnija u odnosu na stabla ostalih vrsta drveća na četiri ogledne plohe, referentna stabla smrče su relativno dominantnija na dvije i referentna stabla bukve na preostale dvije.

2. AVDAGIĆ, A., BALIĆ, B., LOJO, A., ČABARAVDIĆ, A., IBRAHIMSPAHIĆ, A. (2016): Improving the sample plan for the assessment index of site productivity based on height in uneven-aged mixed beech and fir forests (with spruce). "Integrating Scientific Knowledge in Mixed Forests", EuMIXFOR Final Conference COST Action FP 1206. Praque. Czech Republic. Book of Abstracts. P. 48.

U radu je provjeravana indikatorska vrijednost visine stabala različitih debljina za procjenu proizvodnog potencijala staništa. Analiziran je odnos visina i visinskih krivih za bukvu, jelu i smrču (30110 stabala) na tri privremene eksperimentalne plohe (površine po 9 ha) prema odgovarajućim dispozicijama bonitetnih krivih. Za modeliranje visinskih krivih, nakon provjere kvaliteta većeg broja regresionih modela, kao najbolji odabran je Prodanov model. U analizi indikatorske vrijednosti visina stabala korištene su korelaciona analiza, analiza varijanse, višestruki testovi, metod poređenja i GIS prostorna analiza. Utvrđen je veliki varijabilitet visina stabala tanjih od 30 cm i njihovo veliko rasturanje oko dispozicije bonitetnih krivih. Na osnovu ovih rezultata je predložen novi plan za mjerenje visina stabala za potrebe procjene proizvodnog potencijala staništa. Predloženo je da se mjere visine stabla prsnih prečnika u intervalu od 30-70 cm na svakoj drugoj premjernoj plohi.

6. NASTAVNO - PEDAGOŠKI RAD

Kandidatkinja dr. sci. Aida Ibrahimspahić izvodi nastavu na I, II i III ciklusu studija odsjeka Šumarstvo i Hortikultura na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu na predmetima koji pripadaju naučnoj oblasti "Uređivanje šuma i urbanog zelenila" i to:

- Prirast i prinos šuma (I ciklus, obavezni predmet, šumarstvo), - Prostorna struktura šumskih sastojina (I ciklus, izborni predmet, šumarstvo) - Dinamika rasta i razvoja stabala (I ciklusobavezni predmet, hortikultura) - Dinamika prirasta stabala i šumskih sastojina (II ciklus, izborni predmet, šumarstvo), - Osnove modeliranja prirasta stabala i šumskih sastojina (II ciklus, izborni predmet, šumarstvo). - Osnove modeliranja rasta stabala (II ciklus, izborni predmet, hortikultura). - Dinamika prirasta šumskih stabala i sastojina (III ciklus, izborni predmet), - Multifunkcionalno planiranje gazdovanja šumama u BiH (III ciklus, učesnik u realizaciji, interdisciplinarni predmet), - Bioraznolikost šumskih ekosistema u BiH (III ciklus, učesnik u realizaciji, interdisciplinarni predmet).

11

Pored navedenog, Kandidatkinja redovno učestvuje u izvođenju terenske nastave drugih nastavnih predmeta iz oblasti "Uređivanje šuma i urbanog zelenila" (Dendrometrija i Inventure u šumama).

U realizaciji nastave Kandidatkinja prenosi studentima najnovija saznanja, zasnovana na rezultatima naučnih i stručnih istraživanja uz primjenu savremenih didaktičkih metoda. Nastavnu materiju nastoji izlagati na razumljiv način, promovirajući koncept interaktivnog učenja. Pokazatelji uspjeha u tome su visok stepen prolaznosti, korektna komunikacija i odnosi sa studentima, a što se potvrđuje interesovanjem za izradu završnih radova I i II ciklusa pod njenim mentorstvom. Do sada je uspješno realizirala sljedeća mentorstva:

- 4 odbranjena završna (master) rada na II ciklusu studija Održivo upravljanje šumskim ekosistemima (zapisnici u prilogu 7);

- 2 završna rada I ciklusa studija Šumarstva.

Imenovana je za mentora za izradu još 2 završna rada II ciklusa studija koji su u fazi izrade.

Pored navedenog, Kandidatkinja je bila član Komisije za odbranu 1 magistarskog rada (predbolonjski sistem), 12 završnih radova II ciklusa, te više od 10 završnih radova I ciklusa.

7. SARADNJA SA MEĐUNARODNIM I DOMAĆIM NAUČNO-ISTRAŽIVAČKIM I STRUČNIM INSTITUCIJAMA

U svojoj dosadašnjoj akademskoj karijeri Kandidatkinja je sarađivala sa različitim institucijama, koje se bave problematikom šumarstva, posebno uređivanja šuma. Učestvovala je u radu naučnih i stručnih skupova u BiH i inostranstvu (COST akcije, Erasmus +, Simpozijume poljoprivrede, veterinarstva, šumarstva i biotehnologije u BiH, naučne konferencije u organizaciji Akademije, nauka i umjetnosti BIH, seminari, savjetovanja o reformi visokog obrazovanja na Univerzitetu u Sarajevu i dr.).

Saradnju sa šumarskom privredom, u cilju rješavanja aktuelnih pitanja iz šumarske prakse u BiH iz oblasti dinamike prirasta šuma, Kandidatkinja ostvaruje kroz naučno - stručni rad putem projekata, seminara, okruglih stolova, te savjetovanja.

Do izbora u zvanje docenta učestovala je na sljedećim naučnim konferencijama: - International Scientific Conference “Forests In Future - Sustainable Use, Risks And

Challenges”, Belgrade, Republic of Serbia, 2012. - Međunarodna naučna konferencija “Forestry Science Between Economy and Society

Demands“, Sarajevo, 2008. - Četvrti simpozijum poljoprivrede, veterinarstva, šumarstva i biotehnologije - Zenica,

2006. - Treći simpozijum poljoprivrede, veterinarstva i šumarstva - Sanski Most, 2005. - Prvi simpozijum poljoprivrede, veterinarstva i šumarstva - Neum, 14-17. Maj, 2003.

Nakon izbora u zvanje docenta, Kandidatkinja je učestvovala na sljedećim naučnim skupovima:

12

- Erasmus +, Call 2016 – KA1 – International Mobility for Staff teaching and training activities, MEDfOR SUMMER EVENT - 2017, Pieve Tesino (Trento), Italy

- EuMIXFOR Final Conference, COST Action FP 1206, "Integrating Scientific Knowledge in Mixed Forests", Praque, Czech Republic, 2016.

Kandidatkinja je nakon izbora u zvanje docent bila recenzent priručnika Snimanje taksacionih podataka na terenu za potrebe izrade šumskogospodarske osnove. Udruženje inženjera i tehničara šumarstva Federacije Bosne i Hercegovine i Ústav pro hospodářskou úpravu lesů - ÚHÚL -Brandýs nad Labem, Czech Republik, autora Lojo, A., Balić, B., Pikula, T. (2017).

Kandidatkinja je recenzirala i radove časopisa:

- Naše šume, Udruženje inženjera i tehničara FBiH, Sarajevo - SEEFOR, Croatian Forest Research Institute, Jastrebarsko, Croatia

PRIJEDLOG SA OBRAZLOŽENJEM Na osnovu analize cjelokupnog obima i rezultata nastavno-pedagoškog i naučno-istaživačkog rada, te drugih oblika aktivnosti dr. sci. Aide Ibrahimspahić, Komisija može konstatovati da je Kandidatkinja u dosadašnjem radu ostvarila značajne rezultate. U naučnoj i stručnoj javnosti cijenjena je i priznata kao vrstan univerzitetski nastavnik i stručnjak iz naučne oblasti “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“.

Ukupni naučni i stručni rezultati Kandidatkinje obuhvataju:

- 1 naučnu knjigu i - 18 naučnih i stručnih radova.

U toku prethodnog izbornog perioda, provedenog u naučno-nastavnom zvanju docent, dr. sci. Aida Ibrahimspahić je, kao autor ili koautor, objavila sljedeće bibliografske jedinice, relevantne za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“:

- 1 naučnu knjigu, - 7 naučnih radova u časopisima koji prate relevantnu bazu podataka i - 2 sažetka naučnih radova objavljenih u zbornicima sažetaka sa kongresa, simpozijuma

i konferencija.

Kandidatkinja je u toku prethodnog izbornog perioda, provedenog u naučno-nastavnom zvanju docent, uspešno realizovala mentorstvo pri izradi 4 završna rada na II ciklusu studija.

Kandidatkinja je u toku posljednjeg izbornog perioda bila koordinator 1 domaćeg projekata i učestvovala je u realizaciji 1 domaćeg projekta. Učestovala je na više naučnih i stručnih skupova s međunarodnim učešćem (kongresi, simpoziji, naučne konferencije).

Imajući u vidu navedene činjenice, uslove navedene u Konkursu te odredbe Zakona o visokom obrazovanju Kantona Sarajevo, član 96. stav (f), Komisija za pripremu prijedloga za izbor nastavnika svih zvanja za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“ smatra da kandidatkinja dr. sci. Aida Ibrahimspahić, docent na Šumarskom fakultetu Univerziteta u

13

Sarajevu, ispunjava sve uslove za izbor u naučno-nastavno zvanje VANREDNI PROFESOR za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“.

Na osnovu svega navedenog, članovi Komisije imaju čast i zadovoljstvo da predlože Vijeću Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu da se dr. sci. Aida Ibrahimspahić izabere u naučno-nastavno zvanje VANREDNI PROFESOR za naučnu oblast “Uređivanje šuma i urbanog zelenila“ i da se time omogući dalja, zakonom utvrđena procedura, do okončanja postupka.

KOMISIJA:

Prof. dr. Azra Čabaravdić, predsjednik Prof. dr. Ahmet Lojo, član

Prof. dr. Besim Balić, član

14