Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Menntamálaráðuneytið
AÐALNÁMSKRÁ TÓNLISTARSKÓLATRÉBLÁSTURSHLJÓÐFÆRI
2000
AÐ
AL
NÁ
MS
KR
Á T
ÓN
LIS
TAR
SK
ÓL
A- T
RÉ
BL
ÁST
UR
SHL
JÓÐ
FÆR
I
KÁPA/TRÉBLÁSTURS.HL./TÓNL 6.3.2001 11:05 Page 1
Auglýsing um gildistöku aðalnámskrár tónlistarskóla
1. gr.
Með vísan til 1. og 12. gr. laga nr. 75/1985 um fjárhagslegan stuðning við tónlistarskóla,með áorðnum breytingum, hefur menntamálaráðherra staðfest nýja aðalnámskrátónlistarskóla sem tekur gildi frá og með 1. júní 2000. Aðalnámskráin kemur tilframkvæmda í tónlistarskólum frá og með skólaárinu 2000-2001 eftir því sem við verðurkomið og skal að fullu vera komin til framkvæmda eigi síðar en að þremur árum liðnumfrá gildistöku. Jafnframt falla úr gildi eldri námskrár í tónlistargreinum.
2. gr.
Aðalnámskrá tónlistarskóla er gefin út í tíu heftum og skiptist í almennan hlutaaðalnámskrár og níu sérstaka greinahluta.
Í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla er meðal annars gerð grein fyrir hlutverkiog meginmarkmiðum tónlistarskóla, skipan tónlistarnáms, greinanámskrám, ogskólanámskrám, fjallað um kennslu og kennsluhætti, þætti í hljóðfæra- og tónfræðanámi,námsmat og próf, tengsl heimila og skóla og samvinnu í skólastarfi. Í bókarlok erumfjöllun um námsumhverfi og mat á skólastarfi. Almennur hluti aðalnámskrártónlistarskóla er birtur sem fylgiskjal með auglýsingu þessari.
Í greinahlutum aðalnámskrár tónlistarskóla, sem gefnir eru út í níu heftum, er fjallað ummarkmið, inntak og skipulag náms á tilteknum námssviðum. Jafnframt er gerð grein fyrirprófum og gefnar ábendingar um viðfangsefni. Heftin bera þessi heiti:
ÁsláttarhljóðfæriEinsöngurGítar og harpaHljómborðshljóðfæriMálmblásturshljóðfæriRytmísk tónlistStrokhljóðfæriTónfræðagreinarTréblásturshljóðfæri
Heftin eru gefin út af menntamálaráðuneytinu á árinu 2000 og dreift jafnóðum til tónlistarskóla.
Menntamálaráðuneytinu 31. maí 2000
Björn Bjarnason
Guðríður Sigurðardóttir
Til foreldra/forráðamanna nemenda ítónlistarskólum
- Mikilvægt er að nemendur búi við jákvætt viðhorf tiltónlistarnámsins, að foreldrar/forráðamenn sýni náminu áhugaog að þeir fylgist með framvindu þess.
- Hljóðfæranám byggist að miklu leyti á daglegri og reglubundinniþjálfun og er því að verulegu leyti heimanám. Án markvissraæfinga verður árangur rýr.
- Nauðsynlegt er að nemendur geti æft sig þar sem þeir verða fyrirsem minnstri truflun og hafa ekki á tilfinningunni að þeir trufliaðra.
- Ungum nemendum þarf að hjálpa við að skipuleggjaæfingatímann.
- Árangursríkara er að ungir nemendur æfi sig oftar og skemur ísenn en sjaldnar og lengur.
- Tónlistarnám þarf að vera ánægjulegt og ánægjan felst ekki síst ístolti nemandans yfir eigin framförum og aukinni færni.
- Eðlilegt er að áhugi nemenda sé ekki alltaf samur og jafn. Ef nemandi sýnir merki um uppgjöf er mikilvægt að kennari ogforeldrar/forráðamenn leiti orsaka og lausna. Stundum er nóg aðskipta um viðfangsefni til að áhuginn glæðist á ný.
- Hlustun er afar mikilvægur þáttur í öllu tónlistarnámi. Með þvíað hlusta á vel flutta tónlist fá nemendur nauðsynlegarfyrirmyndir. Foreldrar/forráðamenn geta lagt sitt af mörkummeð því að hvetja nemendur til að hlusta á fjölbreytta tónlist viðmargs konar aðstæður og með því að fara með þeim á tónleikaþegar tækifæri gefast, bæði innan tónlistarskólans og utan.
KÁPA/TRÉBLÁSTURS.HL./TÓNL 6.3.2001 11:05 Page 2
AÐALNÁMSKRÁ TÓNLISTARSKÓLATRÉBLÁSTURSHLJÓÐFÆRI
2000
Menntamálaráðuneytið
Menntamálaráðuneytið : námskrár 33
September 2000
Útgefandi: MenntamálaráðuneytiðSölvhólsgötu 4150 ReykjavíkSími: 560 9500Bréfasími: 562 3068Netfang: [email protected]: www.mrn.stjr.is
Hönnun og umbrot: XYZETA / SÍALjósmyndun: Kristján MaackMyndskreytingar: XYZETA / SÍAPrentun: Oddi hf.
© 2000 Menntamálaráðuneytið
ISBN 9979-882-55-7
3
Formáli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Blokkflauta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Nokkur atriði varðandi nám á blokkflautu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Markmið í grunnnámi
Verkefnalisti í grunnnámi
Grunnpróf
Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Markmið í miðnámi
Verkefnalisti í miðnámi
Miðpróf
Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Markmið í framhaldsnámi
Verkefnalisti í framhaldsnámi
Framhaldspróf
Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Grunnnám
Miðnám
Framhaldsnám
Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Þverflauta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Nokkur atriði varðandi nám á þverflautu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Markmið í grunnnámi
Verkefnalisti í grunnnámi
Grunnpróf
Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Markmið í miðnámi
Verkefnalisti í miðnámi
Miðpróf
3
EFNISYFIRLITEFNISYFIRLIT
4
Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Markmið í framhaldsnámi
Verkefnalisti í framhaldsnámi
Framhaldspróf
Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Grunnnám
Miðnám
Framhaldsnám
Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Óbó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Nokkur atriði varðandi nám á óbó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Markmið í grunnnámi
Verkefnalisti í grunnnámi
Grunnpróf
Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Markmið í miðnámi
Verkefnalisti í miðnámi
Miðpróf
Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Markmið í framhaldsnámi
Verkefnalisti í framhaldsnámi
Framhaldspróf
Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Grunnnám
Miðnám
Framhaldsnám
Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Klarínetta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101
Nokkur atriði varðandi nám á klarínettu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102
Markmið í grunnnámi
Verkefnalisti í grunnnámi
Grunnpróf
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
4
5
Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Markmið í miðnámi
Verkefnalisti í miðnámi
Miðpróf
Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Markmið í framhaldsnámi
Verkefnalisti í framhaldsnámi
Framhaldspróf
Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Grunnnám
Miðnám
Framhaldsnám
Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Fagott . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Nokkur atriði varðandi nám á fagott . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Markmið í grunnnámi
Verkefnalisti í grunnnámi
Grunnpróf
Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Markmið í miðnámi
Verkefnalisti í miðnámi
Miðpróf
Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Markmið í framhaldsnámi
Verkefnalisti í framhaldsnámi
Framhaldspróf
Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Grunnnám
Miðnám
Framhaldsnám
Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
5
6
Saxófónn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Nokkur atriði varðandi nám á saxófón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Markmið í grunnnámi
Verkefnalisti í grunnnámi
Grunnpróf
Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Markmið í miðnámi
Verkefnalisti í miðnámi
Miðpróf
Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Markmið í framhaldsnámi
Verkefnalisti í framhaldsnámi
Framhaldspróf
Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Grunnnám
Miðnám
Framhaldsnám
Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
6
7
Aðalnámskrá tónlistarskóla skiptist annars vegar í almennan hluta oghins vegar í greinanámskrár fyrir einstök hljóðfæri og námsgreinar í tón-listarskólum. Í þessu riti er að finna greinanámskrár fyrir tréblásturs-hljóðfæri, þ.e. blokkflautu, þverflautu, óbó, klarínettu, fagott og saxófón.Námskrárnar miðast við þá skipan tónlistarnáms sem mælt er fyrir um íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla.
Í almennum hluta aðalnámskrár eru hlutverk og meginmarkmið tónlist-arskóla skilgreind. Náminu er skipt í þrjá námsáfanga, grunnnám,miðnám og framhaldsnám og lögð áhersla á samræmt námsmat við lokáfanganna. Jafnframt er lögð áhersla á sjálfstæði og frumkvæði ein-stakra skóla, skapandi starf og samvinnu í skólastarfi.
Aðalnámskrá tónlistarskóla er ætlað að tryggja fjölbreytni en jafnframtað stuðla að samræmingu þeirra námsþátta sem aðalnámskrá tekur til,bæði innan einstakra tónlistarskóla og á milli skóla.
Almenn atriði varðandi námsþætti og námsmat er að finna í almennumhluta aðalnámskrár. Þar er einnig að finna umfjöllun um áfangapróf,þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra, lengd prófa, prófreglur,prófdæmingu og einkunnagjöf. Því er mikilvægt að allir, sem hlut eiga aðmáli, kynni sér almennan hluta aðalnámskrár tónlistarskóla vandlega.
Í almennum hluta aðalnámskrár er mælst til þess að tónlistarskólar skil-greini starfssvið sitt í eigin skólanámskrám. Við þá námskrárgerð erhverjum skóla ætlað að taka mið af stefnumörkun aðalnámskrár tónlis-tarskóla, ásamt því að sinna sérhæfðum og staðbundnum markmiðum.
Í námskrám fyrir einstök tréblásturshljóðfæri er að finna sértækmarkmið fyrir grunnnám, miðnám og framhaldsnám, sniðin að hverjuhljóðfæri, verkefnalista fyrir einstaka áfanga, prófskýringar og dæmium prófverkefni á áfangaprófum. Auk þess eru birtir listar með sam-leiksverkum og bókum varðandi hljóðfærin.
7
FORMÁLIFORMÁLI
88
9
Í þessum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á blokkflautu. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinnaþriggja megináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Íþessum köflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið semnemendur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtirverkefnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Áeftir verkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.
Nokkur atriði varðandi nám á blokkflautuAlgengustu meðlimir blokkflautufjölskyldunnar eru sópranínó-,sópran-, alt-, tenór- og bassablokkflautur. Talsvert er til af kennsluefniog tónlist fyrir sópranblokkflautu en megnið af tónbókmenntum blokk-flautunnar er fyrir altblokkflautu og því nauðsynlegt að nemendur hafihana sem aðalhljóðfæri þegar á líður í náminu. Mikilvægt er að nem-endur kynnist öðrum blokkflautum eftir því sem aðstæður og líkams-þroski leyfir.
Algengt er að nemendur hefji nám á sópranblokkflautu 6–7 ára gamlir,en 8–9 ára börn eru yfirleitt nógu stór til að hefja altblokkflautunám. Íupphafi blokkflautunáms kemur til greina að ungir nemendur stundinám á sópranínóblokkflautu og skipti síðan yfir á stærra hljóðfæri meðauknum líkamsþroska.
Mikilvægt er að vanda val á hljóðfærum og grundvallaratriði er að nem-endur stundi nám á blokkflautur með barokkgripum, allt frá upphafinámsins.
9
BLOKKFLAUTABLOKKFLAUTA
1010
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
GrunnnámAlmennt er miðað við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8–9ára gamlir, ljúki grunnnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðuner þó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldriog námshraði getur verið mismunandi.
Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok grunnnáms eiga blokkflautunemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- leiki með eðlilegri og áreynslulausri handstöðu
- hafi náð eðlilegri og óþvingaðri munnsetningu
- beiti jöfnum og markvissum fingrahreyfingum og hafi náð góðri
þumalstöðu
- hafi náð góðum grundvallartökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá
f ' til f ''' á altblokkflautu eða frá skráðu c' til c''' á sópranblokkflautu
- hafi náð allgóðum tökum á þindaröndun
- hafi náð allgóðum tökum á inntónun
- leiki án vibrato
- geti gert greinilegan mun á staccato, portato og legato
- ráði yfir eðlilegri tungutækni miðað við þetta námsstig
11
Nemandi
- hafi öðlast allgott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist
eftir um það bil þriggja ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi,annars vegar fyrir sópranblokkflautu og hins vegar fyrir altblokkflautu.Listarnir eru alls ekki tæmandi og er þeim einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val ann-ars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lok grunn-náms.
Hvor listi er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hinsvegar tónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og út-gefanda getið fyrir neðan titil verks eða bókar.
11
Blokkflauta – Grunnnám
12
Kennslubækur og æfingar – sópranblokkflauta
Tónverk og safnbækur – sópranblokkflauta
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir sópranblokkflautu og hljómborðsundirleik nemaannað sé tekið fram.
BERGMANN, WALTERFirst Book of Descant RecorderSolosFaberTwo American SuitesHargail
CLEMENCIC, RENÉ (ÚTS.)Alte Italienische TänzeUniversal Edition
CLEMENCIC, RENÉ (ÚTG.)Country Dances für Sopran-blockflöte[einleiksverk]Universal Edition
CLEMENCIC, RENÉErstes Musizieren auf derSopranblockflöte, 1. hefti[einleiksverk]Universal Edition
AGNESTIG, CARL-BERTILTjo flöjt, for nybörjare i blockflöjtGehrmans
COX, HEATHER / RICKARD, GARTHSing, Clap and Play the Recorder,1. og 2. heftiMusic Sales
DENLEY, IANScales and Arpeggios forRecorder (S/A)Associated Board
DINN, FREDAMy Recorder Tune BookSchottMore Tunes for my RecorderSchott
ENGEL / MEYERS / HÜNTELER /LINDE
Spiel und Spaß mit der Blockflöte,1. og 2. heftiSchott
GREGORY, DAVIDThe Chappell Recorder Book Chappell
HEILBUT, PETERFlötenspielbuch, 1. og 2. heftiNoetzel
JÓN G. ÞÓRARINSSONSópranblokkflautanNámsgagnastofnun
KELLER, GERTRUDEtüden für SopranflöteNoetzel
KROPHOLLER, CORNELISTägliche ÜbungenHeinrichshofen
LINDE, HANS-MARTINDie kleine ÜbungSchott
PEHRSSON, YLVA / SJÖBLOM, BIRGITTA
Blockflöjten och jag. Sopran-blockflöjt, 1. og 2. heftiThore Ehrling Musik AB
PITT, JOHNRecorder for BeginnersMusic Sales
SIGURLÍNA JÓNSDÓTTIRFlautað til leiksMikkolína
TITT, RIGMOR ELISABETH DAVIDSENBlokkflöytegleder, Læreverk forsopranblokkflöyter, Del 1 og 2Norsk Musikforlag
WHITE, FLORENCE / BERGMANN, ANNI
Playing the Recorder – SopranoHal Leonard
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
12
13
CZIDRA, LÁSZLÓ (ÚTG.)Recorder Music for BeginnersEditio Musica Budapest
DINN, FREDATuneful Tunes for my RecorderSchott
DUARTE, JOHN W. Three simple Songs withoutWords [sópranblokkflauta og gítar/píanó]Broekmans & v. Poppel
DUARTE, JOHN W. (ÚTS.)Six early Renaissance Dances[sópranblokkflauta og gítar]Broekmans & v. Poppel
GAULTIER, PIERRESuite für Sopranblockflöte undKlavierNoetzel
HAND, COLINCome and Play, 1. og 2. heftiOxford University Press
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICH12 StückeNoetzel
HECHLER, ILSESpielbuch für Sopranblockflöteund KlavierMoeck
HUNT, EDGAR (ÚTG.)Klassisches Spielbuch, Leichteklassische StückeSchott
KAESTNER / SPITTLER (ÚTG.)Musizierbüchlein für C-Blockflöteund Klavier, Heft I & IISchott
LUTZ (ÚTG.)Das Volkslied auf der BlockflöteSchott
MOZART, WOLFGANG AMADEUSSalzburger MenuetteBärenreiter
ROSENBERG, STEVE (ÚTG.)First Repertoire Pieces forRecorderBoosey & Hawkes
RUNGE, JOHANNES (ÚTG.)Leichte Spielmusik des RokokoSchottSolobuch für Sopranblockflöte, 1. og 2. hefti[einleiksverk]Schott
SANDERS, MARYThe Junior Accompanist for Pianowith Descant RecorderNovello
SCHMIKERER, J. A.Spielstücke aus SuitenBärenreiter
SÖYENEIE, STEINGodt i gang på Blokkflöyta,Spillebok for unge MusikanterNorsk Musikforlag
TELEMANN, GEORG PHILIPPAusgewählte MenuetteBärenreiter
WILLIAMS, R. VAUGHANLinden LeaBoosey & Hawkes
ÝMSIRAltdeutsche TanzmusikBärenreiter
Alte deutsche TänzeSchott
Alte Spielmusik Schott
Aus einem Spielbuch von 1740Bärenreiter
Schöne Menuette aus alter Zeit[einleiksverk]Hug
Spielstücke aus dem FitzwilliamVirginal Book 1625Bärenreiter
13
Blokkflauta – Grunnnám
14
Kennslubækur og æfingar – altblokkflauta
Tónverk og safnbækur – altblokkflauta
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir blokkflautu og hljómborðsundirleik nema annaðsé tekið fram.
BERGMANN, WALTERFirst Book of Treble RecorderSolosFaber
CLEMENCIC, RENÉ (ÚTG.)Alte Italienische Tänze fürBlockflöteUniversal Edition
CORRETTE, MICHELSvíta í C-dúrRicordi
DRING, MADELEINESix Pieces for Treble Recorderand PianoforteLengnick
DUARTE, JOHN W.Three Simple Songs withoutWords[altblokkflauta og gítar/píanó]Broekmans & v. Poppel
CEDERLÖF, EGIL / DAHLSTRÖM, FABIAN
Flauto dolceFazer
DINN, FREDAFirst Study Pieces for TrebleRecorder and PianoforteLengnickSecond Study Pieces for TrebleRecorder and PianoforteLengnickSupplementary Treble RecorderPart to More Tunes for MyRecorder SchottSupplementary Treble RecorderMethod to My Recorder TuneBook Schott
DUSCHENES, MARIOMethod for the Recorder, PartOne (Alto)[undirleiksbók fáanleg]Bernandol
FORSMAN, RABBE / PUHAKKA, JARISFlauto Diritto (Alt)Fazer
GIESBERT, FRANZ JULIUSMethod for the Treble RecorderSchott
HANSEN, PEDERSkolfløjt 4 og 5, AltfløjteskoleEgtved
HELGA SIGHVATSDÓTTIR OGSIGRÍÐUR PÁLMADÓTTIR
Ómblíða flautan. Kennslubók í alt-blokkflautuleik, I og IIMál og menning
HEILBUT, PETERAltflötenspielbuch, I og IINoetzel
HUMBLE, ERICAltflöjtbokenNordiska Musikförlaget
KELLER, GERTRUDEtüden für AltflöteNoetzel
LÜTHI, MARIANNEDie Altblockflöte INoetzel
MATÉRN, GERTRUD VONJag vill spela alt Warner/Chappel
PEHRSSON, YLVABlockflöjten och jag 3Thore Ehrling Musik AB
WHITE, FLORENCE / BERGMANN, ANNI
Playing the Recorder – AltoHal Leonard
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
14
15
GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í blokkflautuleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æf-ingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundir-búinn nótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Ágrunnprófi velja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upp-hafi, einföldu hljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin
DUARTE, JOHN W. (ÚTG.)Folk Songs for Treble Recorderand Guitar NovelloTwelve English Folk Songs[altblokkflauta og gítar]Novello
FISCHER, JOHAN CASPARFERINAND
Spielstücke IBärenreiter
HAND, COLINCome and Play, for TrebleRecorderOxford University Press
HOOK, JAMESSónatína nr. 1 í F-dúrSchottSónatína nr. 2 í C-dúrSchott
MOZART, WOLFGANG AMADEUSSalzburger MenuetteBärenreiter
PEHRSSON, YLVAAltflöjtpopWarner/Chappell
ROSENBERG, STEVE (ÚTG.)First Repertoire Pieces forRecorder Boosey & Hawkes
RUF, HUGO (ÚTG.)Einzelstücke und Suiten, verk I–XII[einleiksverk]Schott
RUNGE, JOHANNES (ÚTG.)Solobuch für Altblockflöte, 1. og2. hefti Schott
SANDERS, MARYThe Junior Accompanist for Pianowith Treble RecorderNovello
VIVALDI, ANTONIOSónata í F-dúrSchott
KAESTNER / SPITTLER (ÚTG.)From Old EnglandSchott
ÝMSIRAus einem Spielbuch von 1740Bärenreiter
Dansvormen (18. Jh.)[einleiksverk]Broekmans & v. Poppel
Fünf leichte Suiten aus demBarockSchott
22 Tunes for the Treble Recorder,from The Compleat Tutor (1770)[einleiksverk]Schott
15
Blokkflauta – Grunnnám
16
útsetningu og (c) leika stutt alþýðulag eða þjóðlag sem þeir hafa lært eftireyra. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hlutaaðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi ein-stakra prófþátta á bls. 37 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk - sópranblokkflauta
Dæmi um æfingar - sópranblokkflauta
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHAllegretto nr. 22Úr: Keller, Gertrud: Etüden fürSopranflöteNoetzel
LINDE, HANS-MARTINEchoübung nr. 13Úr: Die kleine ÜbungSchott
DUARTE, W. JOHN Cradle Song (II)Úr: Three simple Songs withoutWordsBroekmans & v. Poppel
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHBourrée nr. 11Úr: 12 StückeNoetzel
JÓN ÁSGEIRSSONMaístjarnanÚr: Jón G. Þórarinsson: Sópran-blokkflautanNámsgagnastofnun
BEETHOVEN, LUDWIG VANEcossaiseÚr: Hunt, Edgar (útg.): Klassisches Spielbuch, LeichteKlassische StückeSchott
MOZART, WOLFGANG AMADEUSMenúett nr. 2Úr: Salzburger MenuetteBärenreiter
MOZART, LEOPOLDAlter Tanz (Bourrée)Úr: Runge, Johannes (útg.): Solobuch für Sopranblockflöte, 1. heftiSchott
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
16
17
Dæmi um verk - altblokkflauta
Dæmi um æfingar - altblokkflauta
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá skráðu c' til h'' á sópranblokkflautu eða frá
f ' til e''' á altblokkflautu
- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum
- þríhljóma í dúr og moll til og með tveimur formerkjum
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá skráðu c' til h'' á sópranblokk-
flautu og/eða frá f ' til e''' á altblokkflautu
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 80, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Molly McAlpinÚr: Dinn, Freda: More Tunes formy Treble Recorder, nr. 26Schott
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHAllegrettoÚr: Keller, Gertrud: Etüden fürAltflöte, nr. 22Noetzel
DUARTE, W. JOHNCradle Song (II)Úr: Three simple Songs withoutWordsBroekmans & v. Poppel
VAN HEERDE, A.Boree nr. VIII [einleiksverk]Úr: Einzelstücke und Suiten Schott
ÓÞEKKTUR HÖFUNDURAngloise nr. 4 Úr: Fünf leichte Suiten aus demBarock: Svítu nr. ISchott
MOZART, WOLFGANG AMADEUSMenúettÚr: Helga Sighvatsdóttir og Sigríður Pálmadóttir: Ómblíðaflautan II; bls. 78Mál og menning
HOOK, JAMESSónatína nr. 1 í F-dúr, RondóSchott
Ungarischer Tanz[einleiksverk]Úr: Runge, Johannes (útg.): Solobuch für Altblockflöte, 1. hefti, bls. 6Schott
17
Blokkflauta – Grunnnám
18
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnþríhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins og aftur
niður á grunntón
- þríhljóma frá grunntóni beint upp á efsta hljómtón innan tónsviðsins
og niður á grunntón aftur
- ofangreinda tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi – sópranblokkflauta
Krómatískur tónstigi frá c'
G-dúr
d-moll, laghæfur
D-dúr þríhljómur
===================Ä
!
!ä
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
t
tmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmmt
t|
mmmm
c
========================Ä
" ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
t# t
!tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
===================Ä
!
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
tt
|
mmmm c
========================Ä
ä mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t ! tt !t
mmmm
mmm
mmmm
mmmm
tt !t
t
mmmm
mmm
mmm
mmmm
!tt
"t #t mmm
mmm
mmmm
mmmm
t !tt !t m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt !t
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt" t # t
========================Ä
mmmm
mmm
mmmm
mmm
" tt " t
tmmmm
mmmm
mmm
mmm
! t #tt " t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm" t
t "tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!t #tt "t
mmmm
mmmm
t "tt
mmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
18
19
a-moll þríhljómur
Dæmi – altblokkflauta
Krómatískur tónstigi frá f '
C-dúr
g-moll, laghæfur
G-dúr þríhljómur
a-moll þríhljómur
================Ä
ämmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmm
tt
|
mmmm
c
================Ä
!
ä
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
tt
|
mmmm c
=======================Ä
"
"
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
t# t
!tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
===================Ä
ä mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
tt
|mmmm
c
========================Ä
ä
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t !tt !t m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
t" t #t
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt
" t #t mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t !tt !t m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
t" t # t
t mmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
! tt" t # t
========================Ä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
" tt " t
tmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt " t
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
t " tt
t mmmm
mmm
mmmm
mmm
" tt " t
t
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t "tt "t
mmmm
mmmm
t "tt
mmmm
===========Ä
ä
æ
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmmm
mmm
tt
t
mmmm
19
Blokkflauta – Grunnnám
20
MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að nemendur getilokið miðnámi á um það bil fjórum til fimm árum en námshraði getur þóverið mismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroski nem-enda.
Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok miðnáms eiga blokkflautunemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- leiki með eðlilegri og áreynslulausri handstöðu
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti jafnri og lipurri fingratækni
- hafi náð góðum tökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá f ' til g''' á
altblokkflautu og skráðu c' til d''' á sópranblokkflautu
- hafi náð góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður aug-
ljósar
- geti gert skýran greinarmun á staccato, portato og legato
- ráði yfir allgóðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni í
túlkun
- geti beitt helstu trillufingrasetningum
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
20
21
Nemandi
- hafi öðlast gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta miðnáms
- hafi þjálfast í að lesa nótur í F-lykli
- hafi kynnst grundvallaratriðum skreytitækni
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þess-
ari námskrá
Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti
hann sinnir eftirfarandi atriðum:
- leik eftir eyra
- tónsköpun
- spuna
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
sjö til átta ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- ýmis blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi. List-inn er alls ekki tæmandi og er einkum ætlað að vera til viðmiðunar viðskipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annars kennslu-efnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frá kennsluefni,sem hentar við upphaf miðnáms, til efnis sem hæfir við lok námsáfangans.
21
Blokkflauta – Miðnám
22
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Nótnabækur og verk eru fyrir alt-blokkflautu nema annað sé tekið fram.
Kennslubækur og æfingar
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir blokkflautu og hljómborðsundirleik nema annaðsé tekið fram.
ANDRIESSEN, LOUISMelodieSchott
BACH, JOHANN SEBASTIANBach for Recorder and Guitar[sópranblokkflauta]Edward B. Marks MusicCompany
BARSANTI, FRANCESCOSónötur op. 1, nr. 1, 4 og 6Amadeus
BELLINZANI, PAOLO BENEDETTOSonata PrimaSchottSónötur op. 3, nr. 8 og 9Noetzel
BERKELEY, LENNOXSónatínaSchott
BERNSTEIN, LARRY (ÚTG.)Englische Musik um 1600Bärenreiter
BIGAGLIA, DIOGENIOSex sónötur op. 1, 1. heftiSchott
BOISMORTIER, JOSEPH BODIN DE2 sónötur, op. 27[C-dúr, G-dúr]Schott
COLLETTE, JOANNES / OTTEN, KEESTechniek voor Altblokfluit, I, II og IIIBroekmans & v. Poppel
DOPPELBAUER, RUPERTDas tägliche Training[sópranblokkflauta]Doblinger
DUSCHENES, MARIOMethod for the Recorder, PartTwoBernandol
LINDE, HANS-MARTINNeuzeitliche Übungsstücke fürdie AltblockflöteSchott
LÜTHI, MARIANNEDie Altblockflöte, II, III, IV og VNoetzel
ROSENBERG, STEVE (ÚTG.)Scales and Arpeggios[sópranblokkflauta og altblokkflauta]Boosey & Hawkes
STAEPS, HANS ULRICHDas tägliche Pensum[altblokkflauta]Universal Edition
VALK, TON VAN DER11 Studies for Descant RecorderHarmonia-Kalmus11 Studies for Treble RecorderHarmonia-Kalmus
WINTERFELD, LINDE HÖFFER V.12 Studies for Treble RecorderBroekmans & v. Poppel
WINTERFELD, LINDE HÖFFER V. (ÚTG.)40 Studien für Altblockflöte nachden Solfeggien Friedrichs desGroßenSikorski
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
22
23
BONONCINI, FRANCESCODivertimenti da camera I, II, III og IVSchott
BRAUN, GERHARD8 Spielstücke[sópranblokkflauta og slagverk]Moeck
CORELLI, ARCANGELOSónötur op. 5, nr. 9 og 10Moeck
DIEUPART, CHARLES FRANÇOISSónötur 1–5Universal Editional
DOLMETSCH (ÚTG.)Greensleeves to a Ground[12 tilbrigði fyrir sópranblokkflautu og píanó/sembal]SchottGreensleeves to a Ground[15 tilbrigði fyrir altblokkflautu ogpíanó/sembal]Schott
FORTIN, VIKTORHappy Music, 1. og 2. hefti[sópranblokkflauta]Doblinger
GIESBERT, FRANZ JULIUSFifteen Solos for Treble Recorder,nr. 1–4, 7, 9, 11, 12 og 15[einleiksverk]Schott
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHSónötur í g-moll, a-moll, F-dúr ogB-dúrHeinrichshofen
LAVIGNE, DESónötur op. 2, nr. 1–6Noetzel
LECHNER, KONRADTraum und Tag, ZwölfImpressionen [sópranblokkflauta - einleiksverk]Moeck
LINDE, HANS-MARTINMusic for a Bird[einleiksverk]Schott
LINDE, HANS-MARTIN (ÚTG.)The Division Flute (1706)Schott
LOEILLET DE GANT, JEAN BAPTISTESónötur op. 1, nr. 1–12Amadeus
LOEILLET, JEAN BAPTISTE (JOHN)6 sónötur, op. 3, nr. 1, 2, 3 og 5Schott
MANCINI, FRANCESCOSónata nr. 1MoeckSónata nr. 10 í h-mollSchott
MARCELLO, BENEDETTOSónata í d-moll, op. 2, nr. 8SchottSónata í a-moll, op. 2, nr. 10SchottSónötur op. 2, 1. hefti [F-dúr, d-moll]BärenreiterSónötur op. 2, 2. hefti[g-moll, e-moll]BärenreiterSónötur, op. 2, 3. hefti[C-dúr, B-dúr]Bärenreiter
LÜTHI / NOBIS / WALTER / LINDENeuzeitliches Spielbuch für Alt-blockflöte und KlavierSchott
PHILIDOR, ANNE DANICANSvítur I / 2, 3, II / 3Amadeus
ROSENBERG, STEVE (ÚTG.)First Repertoire Pieces forRecorder[tvær bækur, önnur fyrir altblokkflautuen hin fyrir sópranblokkflautu]Boosey & Hawkes
RUF, HUGO (ÚTG.)Einzelstücke und Suiten für Alt-blockflöte[einleiksverk]SchottSonaten alter englischer Meister,nr. 1–3, 5 og 6Bärenreiter
SCARLATTI, DOMENICOSónötur, 1. og 2. heftiMoeck
SCHNEIDER, MICHAEL (ÚTG.)Sonaten alter englischer Meister,nr. 8 og 9Bärenreiter 23
Blokkflauta – Miðnám
24
MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar í hljóð-færaleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í blokkflautuleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æf-ingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbú-inn nótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á mið-prófi velja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali afsambærilegri þyngd og önnur prófverkefni, (b) leika frumsamið verkeða eigin útsetningu og (c) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eða hljóm-ferli með eða án undirleiks. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er aðfinna í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar ergerð grein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 38–39 í sama riti.
Á miðprófi má leika eitt verk á sópranblokkflautu en þess er þó ekkikraftist. Önnur viðfangsefni skulu leikin á altblokkflautu.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
TELEMANN, GEORG PHILIPPSónötur í F-dúr og B-dúrBärenreiterPartítur nr. 1, 2, 4 og 5[sópranblokkflauta]Amadeus
TESCHNER, HANS-JOACHIMHibum o Sorza o Wanz[sópranblokkflauta]Moeck
VERACINI, FRANCESCO MARIASónötur, nr. 3, 5, 7–11Peters
VIVALDI, ANTONIOSónata í d-mollSchott
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
24
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
25
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá f ' til f '''
- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm
formerkjum
- gangandi þríundir í dúr til og með fimm formerkjum
- dúr- og mollþríhljóma til og með fimm formerkjum
- minnkaða sjöundarhljóma frá f ', fís' og g'
LINDE, HANS-MARTINÆfing nr. 11Úr: Neuzeitliche ÜbungsstückeSchott
STAEPS, HANS-ULRICHÆfing nr. 6Úr: Das tägliche PensumUniversal Edition
BONONCINI, FRANCESCODivertimento IIISchott
Einleiksverk nr. 1Úr: Giesbert, Franz Julius: FifteenSolos for Treble RecorderSchott
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHSónata í F-dúrHeinrichshofen
LINDE, HANS-MARTINMusic for a BirdSchott
LOEILLET DE GANT, JEAN BAPTISTESónata op. 1, nr. 1Amadeus
TELEMANN, GEORG PHILIPPPartíta nr. 5[sópranblokkflauta]Amadeus
25
Blokkflauta – Miðnám
26
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá f ' til f '''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 116, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir í dúr frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins,
niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að
fara einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- ofangreinda tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
D-dúr
=======================Ä
!
!ä
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
|mmmm
b
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
26
27
e-moll, hljómhæfur
A-dúr – gangandi þríundir
B-dúr þríhljómur – beint
B-dúr þríhljómur – brotið
Minnkaður sjöundarhljómur frá c''
====================Ä
ä mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
t" t
" t% t m
mmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t" t
tt
æ
mmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
" t" t
t%t
mmmm
mmmm
" tt
tmmmm
=======================Ä
"
"
ä mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
æ
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmm
tt
t
t
|mmmm
===================Ä
"
"
ä mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
tmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
æ
mmmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
t
t
|mmmm
=======================Ä
!
!
!
ämmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
=======================Ä
!
!
!mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ
|
mmmm
b
========================Ä
!
ä
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt! t
tmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
! tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
t!t
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
t!t
æ
|mmmm
b
27
Blokkflauta – Miðnám
28
FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendur séuundir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.
Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklingsbundinnog ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nemenda.Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bil fjórum árum.Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmri tíma en einniggetur lengri námstími verið eðlilegur.
Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hlutaaðalnámskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sér-tækum markmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörf-um nemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendurólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklings-bundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok framhaldsnáms eiga blokkflautunemendur að hafa náð eftirfar-andi markmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- leiki með eðlilegri og áreynslulausri handstöðu
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
- hafi náð tökum á öruggri og vel þroskaðri tónmyndun á öllu tónsvið-
inu frá f ' til g''' á altblokkflautu og c' til d''' á sópranblokkflautu
- hafi náð mjög góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð mjög góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- geti leikið hreint, lagfært einstaka tóna og aðlagað inntónun í samleik
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
28
29
- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður aug-
ljósar
- geti gert skýran mun á staccato, portato og legato
- ráði yfir góðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni
- geti beitt öllum helstu auka- og trillufingrasetningum
- þekki öll helstu skreytitákn barokktónlistarinnar og geti skreytt sjálfur
Nemandi
- hafi öðlast mjög gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við á miðprófi
- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
- hafi kynnst algengustu hljóðfærum blokkflautufjölskyldunnar
- geti lesið nótur í F-lykli
- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt
þessari námskrá
- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almenn-
um hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42
Nemandi sýni með ótvíræðum hætti
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- margvísleg blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
29
Blokkflauta – Framhaldsnám
30
Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera tilviðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni, sem hentar við upphaf framhaldsnáms, til efnis sem hæfirvið lok námsáfangans.
Listinn er tvískiptur; annars vegar æfingar og hins vegar tónverk. Raðaðer eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrir neðan titil verks eðabókar.
Æfingar
Tónverk
Eftirfarandi tónverk eru fyrir blokkflautu og hljómborðsundirleik nema annað sé tekið fram.
BACH, JOHANN SEBASTIANSónata Í F-dúr, BWV 1031NoetzelBach for Treble Recorder[einleiksverk]Schott
BARSANTI, FRANCESCOSónötur op. 1, nr. 3 og 5Amadeus
BELLINZANI, PAOLO BENEDETTOSónötur 3 og 4Noetzel
BIGAGLIA, DIOGENIOSónata í a-moll[sópranblokkflauta]Schott
BOISMORTIER, JOSEPH BODIN DE6 svítur op. 35Schott
BOEKE, KEES3 ExercisesZen-OnThe Complete ArticulatorSchott
BOUSQUET, NARCISSE36 Etudes (1851), I–III[Reyne]Moeck
BRAUN, GERHARD12 EtüdenMoeck
FORTIN, VIKTORTop FourteenDoblinger
LINDE, HANS-MARTINBlockflöte virtuosSchott
MÖNKEMEYER, HELMUTHandleitung für das Spiel der Alt-blockflöteMoeck
STAEPS, HANS ULRICHTonfigurenUniversal Edition
WAECHTER, WOLFRAMStudien und ÜbungenHeinrichshofen
WINTERFELD, LINDE HÖFFER-V. Die Blockflöte in den KantatenBachsSikorski
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
30
31
BONONCINI, GIOVANNI BATTISTADivertimento da camera, VISchott
CORELLI, ARCANGELOSónata op. 5, nr. 7 MoeckSónata op. 5, nr. 8Moeck
DIEUPART, CHARLES FRANÇOISSuiten I–IV Moeck
DORNEL, LOUIS-ANTOINESuite I, II, IIISchott
ELÍN GUNNLAUGSDÓTTIRBlástur[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
EYCK, JR. JACOB VANFluyten-Lusthof I, II og IIIFantasia en echo, Bravade, Onder de Linde groene, BalletteGravesand, Engels Nachtegaeltje, Malle Symen[einleiksverk – sópranblokkflauta]Amadeus
FRESCOBALDI, GIROLAMOFive Canzoni for high instrumentLondon Pro Musica
GIESBERT, FRANZ JULIUS (ÚTG.)Fifteen Solos for Treble Recorder,nr. 5, 6, 8, 10 og 13[einleiksverk]Schott
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHSónötur í C-dúr og d-mollHeinrichshofen
HERVELOIS, LOUIS DE CAIX DESvíta op. 6, nr. 3[sópranblokkflauta]Moeck
HOTTETERRE, JACQUES MARTINPréludes and Traits[einleiksverk]DolceSvíta I í F-dúrPelikanSvítur op. 5[F-dúr, d-moll]Amadeus
LA BARRE, MICHEL DESvíta í G-dúr[sópranblokkflauta]Amadeus
LECHNER, KONRADSpuren im Sand[einleiksverk – tenórblokkflauta]MoeckVom andern Stern[einleiksverk – sópranblokkflauta]Moeck
LOEILLET, JEAN BAPTISTE (JOHN)Sónata op. 3, nr. 4[a-moll]Schott
MANCINI, FRANCESCOSónata IV í a-mollBreitkopf & HärtelSónata XI í g-mollDoblinger
MOSER, ROLANDAlrune[einleiksverk]Hug
ORTIZ, DIEGOVier RecercadenMoeck
PHILIDOR, ANNE DANICANSvítur I / 1, II / 1, 2AmadeusSónata í d-mollAmadeus
PHILIDOR, PIERRESvítur nr. 4, 5 og 6Pelikan
QUANTZ, JOHANN JOACHIMCaprices and Fantasias[einleiksverk]Schott
RICCIO, GIOVANNI BATTISTACanzona 1620/1London Pro Musica
ROMAN, JOHAN-HELMICHSónötur IV, VIILienau
ROSE, PETEI’d rather be in PhiladelphiaUniversal Edition
31
Blokkflauta – Framhaldsnám
32
FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt;hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Umfjöllun umtónleika við lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 í sama riti. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í blokkflautuleik skal nemandi leika þrjú verk og eina æf-ingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á framhalds-prófi velja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sam-bærilegri þyngd og önnur prófverkefni, (b) leika samleiksverk þar sempróftaki gegnir veigamiklu hlutverki og (c) leika tónverk á annað hljóðfæriúr sömu fjölskyldu og aðalhljóðfæri. Frekari umfjöllun um valþátt prófsinser að finna í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 44. Nánar ergerð grein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 41 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi. Síðaneru birt fyrirmæli um leikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist ertil prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd.
RUF, HUGO (ÚTG.)Sonaten alter englischer Meister,nr. 4Bärenreiter
SCHNEIDER, MICHAEL (ÚTG.)Sonaten alter englischer Meister,nr. 7Bärenreiter
TELEMANN, GEORG PHILIPPSónata í f-mollBärenreiterPartítur nr. 3 og 6Amadeus
VERACINI, FRANCESCO MARIASónötur, nr. 1, 2, 4, 6 og 12Peters
VIVALDI, ANTONIOIl pastor fido, nr. 1, 2, 3 og 5Bärenreiter
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
32
33
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá f ' til f '''
- heiltónatónstiga frá f ' og fís '
- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga
- gangandi þríundir í öllum dúrtóntegundum og laghæfum molltón-
tegundum
- alla dúr- og mollþríhljóma
- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er
- minnkaða sjöundarhljóma frá f ', fís' og g'
- stækkaða þríhljóma frá f ', fís', g' og as'
LINDE, HANS-MARTINÆfing nr. 1: Anklänge Úr: Blockflöte virtuosSchott
MÖNKEMEYER, HELMUTÆfing nr. 59Úr: Handleitung für das Spiel derAltblockflöteMoeck
BACH, JOHANN SEBASTIANSónata í F-dúr, BWV 1031Noetzel
EYCK, JACOB VANMalle Symen[einleiksverk]Amadeus
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHSónata í d-mollHeinrichshofen
MOSER, ROLANDAlrune[einleiksverk]Hug
MANCINI, FRANCESCOSónata IV í a-mollBreitkopf & Härtel
PHILIDOR, PIERRESvíta nr. 5Pelikan
33
Blokkflauta – Framhaldsnám
34
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá f ' til f '''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 138, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- heiltónatónstiga frá neðsta tóni upp á efsta mögulegan tón innan
tónsviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að fara
einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- forsjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljóm-
tón innan tónsviðsins, niður á dýpsta hljómtón og aftur upp á grunn-
tón
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta möguleg-
an hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- stækkaða þríhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- alla tónstiga og hljóma portato og legato
- alla tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
34
35
Dæmi
Heiltónatónstigi frá f '
c-moll, laghæfur – gangandi þríundir
Forsjöundarhljómur frá h'
Stækkaður þríhljómur frá g'
SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt; verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta er verkunum raðað eftir stafrófsröð höfunda ogútgefenda getið með sama hætti og annars staðar í námskránni.
================Ä
ä
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt!t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t! t
tt
æ
mmmm
mmmm
! tt
|
mmmm c
===================Ä
ä mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
t!t
!tt m
mmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t! t
tt
æ
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
! t!t
tt
mmmm
mmmm
!tt
t
mmmm
========================Ä
"
"
"ä m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
t# t
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
t# t
# tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
========================Ä
"
"
"
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
# tt
#tt
æ
|mmmm
b
=======================Ä
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmmm
mmmmm
! t!t
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt! t
! tmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t!t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm!t
tt
t
=========Ä
æ|
mmmm b
35
Blokkflauta – Framhaldsnám
36
Grunnnám
S = sópranblokkflauta, A = altblokkflauta, T = tenórblokkflauta, B = bassablokkflauta
BACH, JOHANN SEBASTIAN7 Chorales of J. S. Bach[SS(S) + gítar]Ricordi
BARTÓK, BÉLA5 Ungarische und SlowanischeVolksweisen für BlockflötenchorSirius
BERGMANN, WALTERAccent on Melody[SS]Faber
BERGMANN, WALTER (ÚTS.)Trebles Delight, Country Dancesand Songs[AA]Schott
BOISMORTIER, JOSEPH BODIN DESechs leichte Duette op. 17[AA]Schott
FORTIN, VIKTORHappy Beginner 1[S(S) + píanó]Doblinger
GARSCIA, JANINAFunny Stories for Recorders[2–4 blokkflautur]Polskie Wydawnictwo Muzyczne
HECHLER, ILSESpielbuch für den Anfang, 1. og2. hlutiMoeck
HILLEMANN, WILLI (ÚTG.)Für angehende Bachfreunde[SS] [SA]Noetzel Für angehende Haydnfreunde[SS] [SA]NoetzelFür angehende Händelfreunde[SS] [SA]Noetzel Für angehende Mozartfreunde[SS] [SA]Noetzel Für angehende Telemannfreunde[SS] [SA]Noetzel
KELLER, GERTRUDZieh, Schimmel, zieh, Kinder-spiele für zwei Sopran-Block-flötenHeinrichshofen
PURCELL, HENRYSechs Stücke für zwei Alt-blockflöten und KlavierNoetzel
SONNINEN, AHTI / CEDERLÖF, EGILMusik för Blockflöjttrio[S S/A A]Fazer
ÝMSIRAus fremden Ländern, 1. og 2. hefti[SSS + gítar + slagverk]Schott
Easy Recorder Quartets, fromHaßler to Bach[SATB]Schott
Flötenbüchlein für kleine Leute[SS]Noetzel
Französische Tänze[AA, AT, SS eða TT]Schott
Kleine Werke grosser Meister fürzwei Sopran-BlockflötenMelodie
Meister der Barockzeit, KleineStücke für zwei Blockflöten[SS + píanó/gítar]Bratfisch
Tänze für Anfänger[SS]Noetzel
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
36
37
Miðnám
S = sópranblokkflauta, A = altblokkflauta, T = tenórblokkflauta, B = bassablokkflauta
ANDRESEN, KENThe Boxwood Bounce[SATB]Polyphonic Press
BOISMORTIER, JOSEPH BODIN DE6 sónötur op. 7[AAA]Heinrichshofen
BONSOR, BRIANSimple Samba[SSA + píanó]Egtved
CROFT, WILLIAM6 sónötur op. 3[AA]Amadeus
ELÍAS DAVÍÐSSON20 dúettar og tríó fyrir blokk-flauturTónar og steinar
FORTIN, VIKTORFortin Pieces[SA]Doblinger
HRÓÐMAR INGI SIGURBJÖRNSSONBlokkflautukvartett[SATB]Íslensk tónverkamiðstöð
JOPLIN, SCOTTThe Entertainer[SAT + píanó]Chappell
LOEILLET DE GANT, JEAN BAPTISTE6 sónötur[AA]Amadeus
MATTHESON, JOHANNAcht Sonaten[AAA]Bärenreiter
PRAETORIUS, MICHAELFranzösische Tänze, 1. og 2. hefti[SATB]Moeck
SAMMARTINI, GUISEPPETólf sónötur, þrjú hefti[AA + basso continuo]Schott
SCARLATTI, ALESSANDROSónata[AAA + basso continuo]Heinrichshofen
STRAUSS, JOHANN / BONSORTritsch-Tratsch Polka[SSAA + píanó]Schott
TELEMANN, GEORG PHILIPPTríósónata í a-moll[AA + basso continuo]Bärenreiter
ÝMSIRThe Attaignant Dance Prints,Vol. 1–7[SATB]London Pro Musica
Ensemble for Recorder andGuitar, I, II, III[1–3 blokkflautur]Universal
Musik aus der Vorklassik[SSA]Schott
The Recorder Consort, þrjú hefti[1–6 blokkflautur]Boosey & Hawkes
Tänze des 16. Jahrhunderts,1. og 2. hefti[SATB]Moeck
37
Blokkflauta – Samleikur
38
Framhaldsnám
S = sópranblokkflauta, A = altblokkflauta, T = tenórblokkflauta, B = bassablokkflauta
Auk þess efnis, sem skráð er hér að framan í listum hvers námsstigs, mátil dæmis fá ýmiss konar samleiksnótur í áskrift frá: Moeck Verlag +Musikinstrumentenwerk, Postfach 143, D-3100 Celle 1 (Zeitschrift fürSpielmusik).
BRAUN, GERHARDSulamith[AAA]Heinrichshofen
DANICAN-PHILIDOR, PIERRE6 svítur[AA]Amadeus
FRESCOBALDI, GIROLAMOCanzoni a due canti[SS + basso continuo]SchottCanzoni Francese[SATB]Moeck
GÜMBEL, MARTIN5 kurze Stücke[SATB]Moeck
HOTTETERRE, JACQUES1. Suitte op. 42. Suitte op. 6 3. Suitte op. 8[AA]Amadeus
LECHNER, KONRADLumen in tenebris[3 blokkflautur + slagverk]Moeck
MARAIS, MARINSvíta í g-moll[AA + basso continuo]Schott
MONTÉCLAIR, MICHEL PIGNOLET DE6 konsertar, 1. og 2. hefti[AA]Amadeus
PURCELL, HENRYThree parts upon a ground[AAA + basso continuo]Amadeus
QUANTZ, JOHANN JOACHIM6 Duette op. 2, I og II[AA]Amadeus
SCARLATTI, ALESSANDROKonsert í a-moll[A + 2 fiðlur + basso continuo]Moeck
SCHERER, JOHANNTvær sónötur[AAA]Schott
SEROCKI, KASIMIERZImprovisationen[SATB]Moeck
TELEMANN, GEORG PHILIPPTríósónata í C-dúrBärenreiter6 sónötur op. 2, I og II[AA]Amadeus
VIVALDI, ANTONIOTríó í g-moll[A + óbó + basso continuo]Moeck
ÝMSIRBlockflöten Quartette, fjögur heftiUniversal Edition
Meisterwerke englischer ConsortMusik des frühen 17. Jh.Pelikan
The Schott Recorder ConsortAnthology, sex heftiSchott
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
38
39
Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbók-menntir, tónskáld, leikmáta, flytjendur og kennslu.
Alker, Hugo: Blockflöten-Bibliographie I & II, Heinrichshofen’s Verlag, Wilhelmshaven 1984
Baak Griffioen, Ruth van: Jacob van Eyck’s Der Fluyten Lust-hof, Verenigingvoor Nederlandse Muziekgeschiedenis, Utrecht 1991
Brown, Adrian: The Recorder, A Basic Workshop Manual, Dolce, Brighton 1989
Brown, Howard Mayer: Embellishing 16th-century music, EMS 1, OxfordUniversity Press, 1976
Donington, Robert: The Interpretation of Early Music, New rev. ed., Faber andFaber, London, Boston 1989
Ganassi, Silvestro: La Fontegara Schule des kunstvollen Flötenspiels undLehrbuch des Diminuierens; (1535), Lienau, Berlin 1956
Griscom, Richard og Lasocki, David: The Recorder; A Guide to Writings Aboutthe Instrument for Players and Researchers, Garland Publ., London, NewYork 1994
Hauwe, Walter van: The Modern Recorder Player, Volume I, Schott, London1984
Hauwe, Walter van: The Modern Recorder Player, Volume II, Schott, London1987
Hauwe, Walter van: The Modern Recorder Player, Volume III, Schott, London1992
von Heijne, Ingemar og fleiri: Barockboken, Carl Gehrmans Musikförlag,Stockholm 1985
Hotteterre le Romain, Jacques: Principes de la flûte traversière ou flûte d’Alle-magne, de la flûte à bec ou flûte douce et du hautbois 1728, Bärenreiter-Verlag,Kassel 1982
Hunt, Edgar: The Recorder and its Music, Eulenburg Books, London 1977
39
Blokkflauta – Bækur varðandi hljóðfærið
40
Lasocki, David (útg.): The Recorder in the Seventeenth Century - Proceedings ofthe International Recorder Symposium, STIMU, Utrecht 1995
Linde, Hans-Martin: The Recorder Player’s Handbook, 2nd ed., Schott, London1991
Linde, Hans-Martin: Kleine Anleitung zum Verzieren alter Musik, Schott, Mainz1958
Mather, Betty Bang: The Interpretation of French Music from 1675 to 1775 forWoodwind and other Performers, McGinnis & Marx Publ., New York 1973
Mather, Betty Bang og Lasocki, David: Free ornamentation in Woodwind Music1700-1775, McGinnis & Marx, New York 1976
Mather, Betty Bang og Lasocki, David: The Art of Preluding 1700-1830, McGinnis & Marx, New York
Quantz, Johann Joachim: Versuch einer Anweisung die Flöte traversiere zu spielen(1752), Bärenreiter, Kassel 1974
Quantz, Johann Joachim: On Playing the Flute. Translated with notes andintroduction by Edward R. Reilly, Faber and Faber, London 1966
Thomson, John Mansfield (ritstj.): The Cambridge Companion to the Recorder,Cambridge University Press 1995
Vis, Margret: Wie verziere ich, Noetzel, Wilhelmshaven 1980
TímaritThe Recorder Magazine, Peacock Press, Scout Bottom Farm, Mytholmroyd,
Hebden Bridge, West Yorkshire HX7
40
41
Námskrá þessi er þannig uppbyggð að fyrst er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á þverflautu. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggja megináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Íþessum köflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið semnemendur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtirverkefnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Áeftir verkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.
Nokkur atriði varðandi nám á þverflautuAlgengast er að nemendur hefji þverflautunám 8–10 ára gamlir þó aðdæmi séu um að nám hefjist fyrr. Ungum nemendum reynist oft erfittað halda á þverflautu. Byrji nemendur mjög er nauðsynlegt að notaþverflautu með bognu munnstykki.
Mikilvægt er að nemandinn læri strax í upphafi að beita líkamanum áeðlilegan hátt og nái að halda flautunni í jafnvægi án áreynslu. Góðlíkamsstaða stuðlar m.a. að opnum og óþvinguðum tóni.
Í þverflautufjölskyldunni eru fjórar flautur: piccoloflauta, c-flauta(venjuleg flauta), altflauta í g og bassaflauta í c. Enn dýpri flautur eru tilen eru afar sjaldgæfar. Í framhaldsnámi er æskilegt að nemandinn fái aðkynnast piccoloflautunni enda er hún mikið notuð bæði í sinfóníu-hljómsveitum og lúðrasveitum. Einnig getur verið gott að kynnast alt-flautunni en hún er einkum notuð í 20. aldar tónlist.
GrunnnámAlmennt er miðað við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8–9ára gamlir, ljúki grunnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðuner þó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldriog námshraði getur verið mismunandi.
41
ÞVERFLAUTAÞVERFLAUTA
42
Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbund-in og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok grunnnáms eiga þverflautunemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- haldi rétt á flautunni og hún sé í fullkomnu jafnvægi
- hafi náð eðlilegri munnsetningu
- beiti réttum grunnfingrasetningum á tónsviðinu c' til g'''
- leiki með mjúkum fingrum og hafi góða stjórn á hreyfingum þeirra
- hafi náð góðum grundvallartökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá
c' til g'''
- leiki með hreinum og opnum tóni
- beiti djúpri innöndun og stuðningi
- hafi náð allgóðum tökum á inntónun
- geti gert greinilegar styrkleikabreytingar nema á ystu mörkum tón-
sviðsins
- geti leikið bæði bundið og óbundið
- hafi náð góðum tökum á einfaldri tungu
Nemandi
- hafi öðlast allgott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
42
43
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
um það bil þriggja ára nám
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lokgrunnnáms.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Bækur, sem innihalda að hluta tilerfiðari viðfangsefni en hæfa nemendum í grunnnámi, eru merktar með[ + ].
43
Þverflauta – Grunnnám
44
Kennslubækur og æfingar
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir þverflautu og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
ARRIEU, CLAUDEPièce pour flûte et pianoAmphion
ATLI HEIMIR SVEINSSONMúsíkmínútur: Skýjatónar[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
AGNESTIG / ASPLUNDVi spelar flöjt, I–III [ + ]Gehrmans
ALTÈS, JOSEPH HENRYCélèbre méthode complète deflûte I [ + ]Leduc
ARTAUD, PIERRE-YVESPour la flûte traversièreLemoine
ENGEL, GERHARDDie Flötenmaus, I og IIBärenreiter
FRITZÉN / ÖHMANFlöjten och jag, I–III [ + ]Ehrling
GARIBOLDI, GUISEPPE30 Easy and Progressive Studies IEditio Musica Budapest
GOODWIN / BRIGHTFlute Studies ISunshine
HARRIS / ADAMS76 Graded Studies for Flute I [ + ]Faber
HERFURTH / STUARTA Tune a Day, I og IIChappell/Boston
HUNT, SIMONLearning to play the flute I [ + ]Pan Educational Music63 Easy Melodic Studies for FlutePan Educational Music
LIONS, GRAHAMTake up the Flute IChester
MCCASKILL / GILLIAMFlute HandbookMel Bay
SOLDAN, ROBINFlute Fingers / Tunes for curingFinger Faults [ + ]Pan Educational Music
TAKAHASHI Suzuki Flute School, I og II [ + ]Zen-On
VESTER, FRANS100 Easy Classical Studies forFlute [ + ]Universal Edition125 Easy Classical Studies forFlute [ + ]Universal Edition
WYE, TREVOR A Beginners Book for the Flute, I og IINovello
WASTALL, PETERLearn as you Play FluteBoosey & Hawkes
ÝMSIRThe Complete Flute Scale Book [ + ]Boosey & Hawkes
ZOLTAN, JENEYFuvolaiskola IEditio Musica Budapest
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
44
45
CHARPENTIER, JACQUESPour SyrinxLeduc
DENLEY, IANTime Pieces for Flute, 1–3Associated Board
HONNEGGER, ARTHURRomanceIMC
HINDEMITH, PAULEcho Schott
HARE, NICHOLAS The Magic FluteBoosey & Hawkes
HARRIS / ADAMSMusic through Time, I og IIOxford University Press
HARRISON, HOWARDAmazing SolosBoosey & Hawkes
ISACOFF, STUARTSkillbuilders for FluteSchirmer
LANNING / FRITHMaking the Grade, I–IIIChester
LAURENCE, PETERWinners GaloreBrass Wind Publ.
MARCELLO, BENEDETTOSónötur op. 2, I–IVBärenreiter
MCCASKILL / GILLIAMFlute SolosMel Bay
MILFORD, ROBINThree AirsOxford University Press
NIELSEN, CARLBørnene spiller[einleiksverk]Wilhelm Hansen
NORTON, CHRISTOPHERMicrojazz IBoosey & Hawkes
NØRGAARD, PERPastoraleWilhelm Hansen
PHILIDOR, FRANÇOISPièce pour flûte traversière ISchott
PEARCE / GUNNINGThe Really Easy FlutebookFaberFirst Book of Flute SolosFaber
PETROVICS, EMILHungarian Children’s SongsBoosey & Hawkes
ROY, R. LELa flûte classique, I og IICombre
STUART, HUGH M. Flute FanciesBoston Music Company
STREET, KARENEasy Street for Flute and PianoBoosey & Hawkes
WASTALL, PETERFirst Repertoire PiecesBoosey & Hawkes
ÝMSIRBaroque Flute Pieces, I og IIAssociated Board
Flute SolosRubank
Flute SolosAmsco
ZGRAJA, KRYSTOFModern flutist ISchott
45
Þverflauta – Grunnnám
46
GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikilvægt er aðallir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í þverflautuleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æf-ingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbú-inn nótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Ágrunnprófi velja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upp-hafi, einföldu hljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin út-setningu og (c) leika stutt alþýðulag eða þjóðlag sem þeir hafa lært eftireyra. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hlutaaðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi ein-stakra prófþátta á bls. 37 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
46
47
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá f ' til f '''
- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum
- þríhljóma í dúr og moll til og með tveimur formerkjum
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá c' til f '''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 80, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
GARIBOLDI, GIUSEPPE Æfing nr. 27Úr: Harris/Adams: 76 GradedStudies for FluteFaber[sama æfing er nr. 5 í Vester: 100 Easy Classical Studies for FluteUniversal Edition]
SOUSSMANN, HEINRICHÆfing nr. 38Úr: Vester: 125 Easy ClassicalStudiesUniversal Edition
ARRIEU, CLAUDEPièce pour flûte et pianoAmphion
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHBourréeÚr: Baroque Flute Pieces I Associated Board
HAYDN, JOSEPHSerenadeÚr: Flute SolosAmsco
MILFORD, ROBINAir nr. 1Úr: Three AirsOxford University Press
HAROLD ARLENOver the RainbowÚr: Fritzén/Öhman: Flöjten och jag IIIEhrling
ELÍAS DAVÍÐSSONTyrkneskur pipar Úr: Flutes, Duos - triosTónar og steinar
47
Þverflauta – Grunnnám
48
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðsins
og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnþríhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins og aftur
niður á grunntón
- þríhljóma frá grunntóni beint upp á efsta hljómtón innan tónsviðsins
og niður á grunntón aftur
- ofangreinda tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Krómatískur tónstigi frá c'
C-dúr
=======================Ä
ämmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
================Ä
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ
|
mmmm
b
=======================Ä
ä mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t ! tt !t
mmmm
mmm
mmmm
mmmm
tt !t
t
mmmm
mmm
mmm
mmmm
!tt"t #t m
mm
mmm
mmmm
mmmm
t !tt !t m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt !t
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt" t # t
=======================Ä
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
t ! tt ! t m
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
tt
t " tmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t " tt
t mmmm
mmm
mmmm
mmm
" tt " t
tmmmm
mmmm
mmm
mmm
! t #tt " t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt
t
================Ä
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm" t
t "tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!t #tt "t æ
mmmm
mmmm
t "t|
mmmm
c
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
48
49
g-moll, laghæfur
F-dúr þríhljómur
h-moll þríhljómur
MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að nemendur getilokið miðnámi á um það bil fjórum til fimm árum en námshraði geturþó verið mismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroskinemenda.
Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfumnemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendurólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstak-lingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiðahvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
===================Ä
!
!ä m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
|mmmm
b
===================Ä
" ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmm
tt
t
t
æ
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
|
mmmm
===================Ä
"
"
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
t# t
!tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
49
Þverflauta – Grunnnám
50
Við lok miðnáms eiga þverflautunemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti jafnri og lipurri fingratækni
- hafi náð góðum tökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá c' til c''''
- hafi náð djúpri og áreynslulausri innöndun og stuðningur sé góður
- hafi náð fallegum, opnum tóni
- hafi allgóð tök á vibrato og beiti því á eðlilegan og óþvingaðan máta
- hafi náð góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- ráði yfir töluverðu styrkleikasviði nema á allra hæstu tónum
- geti gert greinilegan mun á legato og staccato
- ráði yfir góðri tungutækni og hafi náð góðu valdi á einfaldri og tvö-
faldri tungu
- geti beitt helstu trillufingrasetningum
Nemandi
- hafi öðlast gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta miðnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þessari
námskrá
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
50
51
Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti
hann sinnir eftirfarandi atriðum:
- leik eftir eyra
- tónsköpun
- spuna
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
sjö til átta ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- ýmis blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni, sem hentar við upphaf miðnáms, til efnis sem hæfir viðlok námsáfangans.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Séu viðfangsefni að hluta til léttarien hæfir nemendum í miðnámi eru viðkomandi bækur merktar með [ ÷ ].Þær bækur, sem innihalda að hluta til erfiðari viðfangsefni en hæfanemendum í miðnámi, eru merktar með [ + ].
51
Þverflauta – Miðnám
52
Kennslubækur og æfingar
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir þverflautu og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
ARRIEU, CLAUDESónatína, 1. kafliAmphion
ATLI INGÓLFSSONÞrjár andrárÍslensk tónverkamiðstöð
AGNESTIG / ASPLUNDVi spelar flöjt IVGehrmans
ALTÈS, JOSEPH HENRYCélèbre méthode complète deflûte I [ ÷ ]Leduc
ANDERSEN, JOACHIM24 Studies op. 33Chester
BEEKUM, JAN VANFabulous FlutesHarmonia
BLAKEMAN, EDWARD The Flute Players Companion IChester
FRITZÉN / ÖHMANFlöjten och jag IVEhrling
GARIBOLDI, GIUSEPPI30 Easy and Progressive Studies IIEditio Musica BudapestÉtudes mignonnesUnited Music Publishers
HARRIS / ADAMS76 Graded Studies for Flute I [ ÷ ]Faber76 Graded Studies for Flute II [ + ]Faber
HUNT, SIMONLearning to play the Flute IIPan Educational Music
MCCASKILL / GILLIAMThe Flutist’s CompanionMel Bay
MOYSE, MARCEL50 études mélodiques de Demersseman ILeduc24 petites études mélodiquesLeducDe la sonorité: Art et techniqueLeduc
SOLDAN, ROBINFlute Fingers [ ÷ ]Pan Educational Music
TAFFANEL / GAUBERT17 Daily Exercises [ + ]UMP[einnig í: Méthode complète de flûteeftir Taffanel / Gaubert, útg. Leduc]
VESTER, FRANS100 Classical Studies for Flute [ + ]Universal Edition125 Classical Studies for Flute [ ÷ ]Universal Edition
WYE, TREVORPractice Book for the Flute, 1 Tone [ + ]NovelloPractice Book for the Flute, 2 Technique [ + ]NovelloPractice Book for the Flute, 3 Articulation [ + ]NovelloPractice Book for the Flute, 4 Intonation and Vibrato [ + ]Novello
ÝMSIRThe Complete Flute ScaleBook [ ÷ ] [ + ]Boosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
52
53
ATLI HEIMIR SVEINSSONIntermezzo úr Dimmalimm[flauta + píanó/harpa]Wilhelm HansenMúsíkmínútur, kaflar[einleiksverk]Wilhelm Hansen
BACH, JOHANN SEBASTIANSvíta í h-moll fyrir flautu ogstrengi, kaflar [ + ]Bärenreiter
BARTÓK, BÉLAHárom Chíkmegyei Nepdal [Þrjú þjóðlög frá Chík]Editio Musica Budapest
BERKELEY, LENNOXSónatínaSchott
BLAVET, MICHELSónötur op. 2, I og IIBärenreiter
BOZZA, EUGÈNEFour Easy PiecesUMP
FAURÉ, GABRIELSicilienneChesterBerceuseEditio Musica Budapest
FRITZEN / ÖHMAN21 klassiska perlor för flöjtWarner/Chappell12 klassiska perlor för flöjtWarner/Chappell
GAUBERT, PHILIPPEMadrigalUMP
GODARD, BENJAMINSuite; Allegretto og IdylleChester
GLUCK, CHRISTOPH WILLIBALDDance of the Blessed SpiritsSchott
GRAF, PETER LUKASFlötenmusik II, VorklassikHenle
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHFlautusónötur [ + ]Bärenreiter
HARRIS / ADAMSMusic Through Time IIIOxford University Press
HARRISON, HOWARDAmazing SolosBoosey & Hawkes
JOUBERT, CLAUDE-HENRYBallade de la Rosée de MaiUMP
KESSICK, MARLAENAScene di CampagnaBerben
LECLAIR, JEAN MARIEÞrjár sónötur [ + ]Editio Musica Budapest
LE ROY, R.La flûte classique IIICombre
LOEILLET, JEAN BAPTISTE12 sónötur, I–IV Editio Musica Budapest
MOZART, WOLFGANG AMADEUSAndante K 315[flauta + hljómsveit/píanó]Bärenreiter
PEARCE / GUNNINGSecond Book of Flute SolosFaber
TELEMANN, GEORG PHILIPPDer Getreue Musik-Meister[4 sónötur]Bärenreiter
WASTALL, PETERContemporary Music for Flute [ + ]Boosey & HawkesRomantic Music for Flute Boosey & Hawkes
ÝMSIRBaroque Flute Pieces, II og IIIAssociated Board
ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONTil Manuelu[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
53
Þverflauta – Miðnám
54
MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar í hljóð-færaleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikilvægt er aðallir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í þverflautuleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á miðprófivelja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sambæri-legri þyngd og önnur prófverkefni, (b) leika frumsamið verk eða eiginútsetningu og (c) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eða hljómferli meðeða án undirleiks. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerðgrein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 38–39 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.
Dæmi um tónverk
BLAVET, MICHELSónata op. 2, nr. 4 í g-mollBärenreiter
GAUBERT, PHILIPPEMadrigalUMP
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
54
55
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá c' til c''''
- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm
formerkjum
- gangandi þríundir í dúr til og með fimm formerkjum
- dúr- og mollþríhljóma til og með fimm formerkjum
- minnkaða sjöundarhljóma frá c', cís' og d'
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá c' til b'''; krómatískan tónstiga á
tónsviðinu frá c' til c''''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 116, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
GARIBOLDI, GIUSEPPIÆfing nr. 86Úr: Vester: 100 Classical Studiesfor FluteUniversal Edition
DROUET, LOUISÆfing nr. 53Úr: Harris / Adams: 76 GradedStudies for FluteFaber[sama æfing er nr. 72 í Vester: 100 Classical Studies for Flute]
GODARD, BENJAMINSvíta; Allegretto og IdylleChester
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHSónata í G-dúrBärenreiter
MOZART, WOLFGANG AMADEUSAndante K 315Bärenreiter
DAVIES, PETER MAXWELL Recitando-Andante-AllegroÚr: Wastall: Contemporary Musicfor FluteBoosey & Hawkes
55
Þverflauta – Miðnám
56
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á dýpsta
þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir í dúr frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins,
niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að
fara einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- ofangreinda tónstiga og hljóma legato og staccato
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Es-dúr
fís-moll, hljómhæfur
========================Ä
!
!
!
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt!t
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t! t
tt m
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
tt
t! t
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
=================Ä
!
!
! mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
!tt
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
tæ
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
!tt
t
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
========================Ä
"
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
tt
tt m
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
==================Ä
"
"
"
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t|
mmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
56
57
E-dúr – gangandi þríundir
f-moll þríhljómur – beint
f-moll þríhljómur – brotið
Minnkaður sjöundarhljómur frá d'
=======================Ä
ä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt"t
"t mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt" t
" t mmmmm
mmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmmm
tt" t
tmmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
t" t
æ
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
" tt
tt
mmmm
mmmm" t
tt
mmmm
=======================Ä
"
"
"
"ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
ttt
t
mmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
ttt
t
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmmm
t
tt
t mmmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
=======================Ä
"
"
"
"
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tæ
|
mmmm b
===================Ä
"
"
"
"ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tæ
|
mmmm b
========================Ä
!
!
!
!ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
========================Ä
!
!
!
!
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
========================Ä
!
!
!
!mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ|
mmmm
b
57
Þverflauta – Miðnám
58
FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendur séuundir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.
Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklingsbund-inn og ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nemenda.Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bil fjórum árum.Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmri tíma en einniggetur lengri námstími verið eðlilegur.
Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok framhaldsnáms eiga þverflautunemendur að hafa náð eftirfar-andi markmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
- hafi náð tökum á öruggri og vel þroskaðri tónmyndun á öllu tónsvið-
inu frá c' til d''''
- hafi umtalsvert andrými og öflugan stuðning
- leiki með blæbrigðaríkum tóni
- hafi náð góðum tökum á vibrato og noti það á blæbrigðaríkan hátt
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- leiki hreint, kunni grip til lækkunar og hækkunar tóna og geti aðlagað
inntónun í samleik
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
58
59
- ráði yfir víðu styrkleikasviði nema í fjórðu áttundinni
- geti gert skýran mun á legato og staccato
- hafi náð góðu valdi á einfaldri, tvöfaldri og þrefaldri tungu
- geti beitt öllum helstu auka- og trillufingrasetningum
- kunni skil á ýmiss konar nútímatækni, svo sem fluttertungu („R-
tóni“), yfirtónaspili (flaututónum), hvísltónum, auðveldustu hljómum
(„multitónum“), söng með leik og klappasmellum
Nemandi
- hafi öðlast mjög gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við á miðprófi
- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
- hafi kynnst a.m.k. einum öðrum meðlim þverflautufjölskyldunnar,
s.s. piccoloflautu eða altflautu
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt
þessari námskrá
- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almennum
hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42
Nemandi sýni með ótvíræðum hætti
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- margvísleg blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera
59
Þverflauta – Framhaldsnám
60
til viðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars viðval annars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni, sem hentar við upphaf framhaldsnáms, til efnis semhæfir við lok námsáfangans.
Listinn er þrískiptur; æfingar, tónverk og útdrættir úr hljómsveitar-verkum. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrirneðan titil verks eða bókar. Þær bækur, sem innihalda að hluta tilauðveldari viðfangsefni en hæfa nemendum í framhaldsnámi, eru merktarmeð [ ÷ ].
Æfingar
Tónverk
Eftirfarandi tónverk eru fyrir þverflautu og hljómborðsundirleik nema annað sé tekið fram.
ATLI HEIMIR SVEINSSONMúsíkmínútur[einleiksverk]Wilhelm Hansen
ÁSKELL MÁSSONItys[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
BACH, CARL PHILIPP EMANUELSónata í a-moll[einleiksverk]Bärenreiter
BACH, JOHANN SEBASTIANFlautusónöturBärenreiter
ALTÈS, JOSEPH HENRYCélèbre méthode complète deflûte IILeduc
ANDERSEN, JOACHIM24 Studies op. 15Novello
BERNOLD, PHILIPPELa technique d’embouchureLa Stravaganza
HARRIS / ADAMS76 graded Studies for Flute II [ ÷ ]Faber
MOYSE, MARCELExercices JournaliersLeducTone Development throughInterpretationMcGinnis and Marx
REICHERT, MATHIEU ANDRÉTägliche Übungen für FlöteSchott
TAFFANEL / GAUBERT17 Daily Exercises [ ÷ ]UMP
VESTER, FRANS100 Classical Studies for Flute [ ÷ ]Universal Edition50 Classical Studies for FluteUniversal Edition
WYE, TREVORA Practice Book for the Flute, 5 Breathing and ScalesNovelloA Practice Book for the Flute, 6 Advanced PracticeNovello
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
60
61
BACH, JOHANN SEBASTIANPartíta í a-moll[einleiksverk]Breitkopf & Härtel
BOZZA, EUGÈNEImage[einleiksverk]Leduc
COUPERIN, FRANÇOISConcerts royauxMusica Rara
CHOPIN, FRÉDÉRICTilbrigði við stef eftir RossiniIMC
DEBUSSY, CLAUDESyrinx[einleiksverk]Chester
ENESCO, GEORGESCantabile et PrestoUMP
FAURÉ, GABRIELFantaisieChester
FUKUSHIMA, KAZUORequiem[einleiksverk]ZerboniThree Pieces from Chu-uPeters
GENIN, PIERRECarnaval de VeniseBillaudot
GODARD, BENJAMINSuiteChester
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHFlautusónötur [ ÷ ]Bärenreiter
HONEGGER, ARTHURDanse de la chèvre[einleiksverk]Salabert
HINDEMITH, PAULAct Stücke für Flöte allein[einleiksverk]SchottSónataSchott
IBERT, JACQUESPièce[einleiksverk]Leduc
KUHLAU, FRIEDRICH3 Fantasias op. 38[einleiksverk]Universal Edition
LOCATELLI, PIETROFlautusónöturScelte
MARAIS, MARINLes folies d’Espagne[einleiksverk]Bärenreiter
MARTINU, BOHUSLAVSónataAssociated Music Publishers
MESSIAEN, OLIVIERLe merle noirLeduc
MILHAUD, DARIUSSonatineDurand
MOZART, WOLFGANG AMADEUSFlautukonsertar í D-dúr og G-dúrBärenreiter
MOYSE, MARCEL Golden Age of the Flutists1: Tulou, Reichert, Taffanel,Boehm2: Boehm, Kuhlau, TulouZen-On
LEIFUR ÞÓRARINSSONSjóleiðin til Bagdad[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
POULENC, FRANCISSónataChester
REINECKE, CARLSonata UndineIMC
ROUSSEL, ALBERTJoueurs de flûteDurand
SAINT-SAËNS, CAMILLERomanceZimmermann
61
Þverflauta – Framhaldsnám
62
Útdrættir úr hljómsveitarverkum
FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt;hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Umfjöllun umtónleika við lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 í sama riti.Mikilvægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vand-lega.
BACH, JOHANN SEBASTIANObligatos from the CantatasPeters
CLARKOrchestral ExcerptsTrinity
HOFMEISTEROrchestral Studies, I og IISchott
SMITHOrchestral Studies, I–IVUMP
TORCHIODifficult Passages, I og IINovello
WIONOpera Excerpts, I–VIndependent
WUMMEROrchestral Excerpts, I–IXIMC
WYE / MORRISA Piccolo Practise BookNovello
STAMITZ, CARLKonsert í G-dúrSchott
STOCKHAUSEN, KARLHEINZTierkreis[einleiksverk]Stockhausen Selbstverlag
SVEINN LÚÐVÍK BJÖRNSSONSólstafir[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöðGreinar án stofns[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
VARÈSE, EDGARDensity 21,5[einleiksverk]Elkan
VIVALDI, ANTONIOFlautukonsertar:Tempesta di MareLa NotteIl GardellinoSchott
ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONOslóarræll[einleiksverk]Nordisk MusikforlagFlautukonsert, ColumbineÍslensk tónverkamiðstöð
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
62
63
Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í þverflautuleik skal nemandi leika þrjú verk, útdrættiúr hljómsveitarverkum og eina æfingu. Aðrir prófþættir eru tónstigarog brotnir hljómar, val og óundirbúinn nótnalestur, auk þess sem gefiðer fyrir heildarsvip prófsins. Á framhaldsprófi velja nemendur á milliþess að (a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegri þyngd og önnurprófverkefni, (b) leika samleiksverk þar sem próftaki gegnir veigamikluhlutverki og (c) leika tónverk á annað hljóðfæri úr sömu fjölskyldu ogaðalhljóðfæri. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í al-mennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 44. Nánar er gerð greinfyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 40 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi og út-drætti úr hljómsveitarverkum. Síðan eru birt fyrirmæli um leikmátaþeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk, útdrættir úr hljómsveitarverkum og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
HUGOT, ANTOINEÆfing nr. 20Úr: Vester: 50 Classical Studiesfor Flute Universal Edition
FÜRSTENAU, ANTON BERNHARDÆfing nr. 15Úr: Vester: 50 Classical Studiesfor FluteUniversal Edition
BACH, JOHANN SEBASTIANSónata í E-dúrBärenreiter
COUPERIN, FRANÇOISConcert royal í e-mollMusica Rara
MOZART, WOLFGANG AMADEUSKonsert í D-dúrBärenreiter
POULENC, FRANCISSónataChester
HINDEMITH, PAULSónataSchott
FUKUSHIMA, KAZUORequiem[einleiksverk]Zerboni
63
Þverflauta – Framhaldspróf
64
Dæmi um útdrætti úr hljómsveitarverkum
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá c' til c''''
- heiltónatónstiga frá c' og cís'
- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga
- gangandi þríundir í öllum dúrtóntegundum og laghæfum molltónteg-
undum
- alla dúr- og mollþríhljóma
- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er
- minnkaða sjöundarhljóma frá c', cís' og d'
- stækkaða þríhljóma frá c', cís', d' og dís''
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu c' til c''''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 138, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
BACH, JOHANN SEBASTIAN„Aus Liebe will mein Heiland sterben“ úr Mattheusarpassíunni
MOZART, WOLFGANG AMADEUSSinfónía nr. 41
BEETHOVEN, LUDWIG VANSinfónía nr. 3
BRAHMS, JOHANNESSinfónía nr. 1
TSCHAIKOVSKY, PIOTR ILYITCHSinfónía nr. 4
RAVEL, MAURICEDaphnis et Chloé
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
64
65
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- heiltónatónstiga frá neðsta tóni upp á efsta mögulegan tón innan
tónsviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að fara
einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- forsjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins, niður á dýpsta hljómtón og aftur upp á
grunntón
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta möguleg-
an hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- stækkaða þríhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- alla tónstiga og hljóma legato og staccato
- alla tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
65
Þverflauta – Framhaldspróf
66
Dæmi
Heiltónatónstigi frá des'
f-moll, laghæfur – gangandi þríundir
Forsjöundarhljómur frá f '
Stækkaður þríhljómur frá g'
====================Ä
ä
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt!t
tmmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmmmm
t! t
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
! tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
!tt
t
!tæ
|
mmmm b
=======================Ä
ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
t" t m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
tt
t" t m
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t" t
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t" t
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
t"t
tt æ
|
mmmm b
========================Ä
"
"
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
t#t
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
t# t
#tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
t# t
t# t
========================Ä
"
"
"
"
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
# tt# t
tmmmmmmm
mmmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmmmmm
mmmmmmmm
mmmmmmm
tt
tt m
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
tt
tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
========================Ä
"
"
"
"
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
==========Ä
"
"
"
"
æ
mmmmm
mmm
mmmmm
mmmm
#tt
#tt
|
mmmm
=======================Ä
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" t"t
tt m
mm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt" t
" t mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
" t" t
tt m
mmmmmm
mmmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmm
t" t
tt
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t" t
" tt
=================Ä
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
t" t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
" tt
tt
æ
mmmm
mmmm
t"t
"|
mmmm
c
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
66
67
SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt; verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því á hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta er verkunum raðað eftir stafrófsröð höfunda ogútgefenda getið með skammstöfunum á sama hátt og annars staðar ínámskránni.
Grunnnám
BARTÓK, BÉLA18 Duos für zwei Flöten aus 44 Geigen-DuosUniversal Edition
BEEKUM, JAN VANMini Trios, 1. hefti[3 flautur]Harmonia
ELÍAS DAVÍÐSSONFlutes, Duos – TriosTónar og steinar
EISENHAUERLearn to play Flute DuetsAlfred
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHLa Réjouissance / Royal Fireworks[3 flautur]Fentone
HOVEY, NILODuets for FlutesWarner/Chappell
FRITH, LYNDAMaking the Grade[2 flautur]Chester
JOUBERT, CLAUDE-HENRYOuverture[4 flautur]BillaudotChanson du loustic[4 flautur]CombreSuite de danses[4 flautur]Robert Martin
LYONS, GRAHAMFlute Duets for Teacher and PupilChester
REES-DAVIES, JOTête à tête[2 flautur]Nova Music
ROELCKE, CHRISTAFolklore International I[2 flautur + 3. hljóðfæri ad lib.]Universal Edition
SMET, ROBIN DETeacher and I play Flute Duets IFentone
WANDERS, JOEPHappy Flutes[2 flautur]Broekmans & v. Poppel
WYE, TREVORFlute Duets IChester
ÝMSIRYamaha Flute DuetsAlfred
Three Flutes play Music fromFour CenturiesPan Educational Music
67
Þverflauta – Samleikur
68
Miðnám
ATLI INGÓLFSSONÞríhyrna[2 flautur]Íslensk tónverkamiðstöð
ÁSKELL MÁSSONLagasafn[2 flautur + víbrafónn]Íslensk tónverkamiðstöð
BARTÓK, BÉLA18 Duos für zwei Flöten aus44 Geigen-DuosUniversal Edition
BEDFORD, DAVIDFive Diversions for two FlutesUniversal Edition
BENNET, RICHARD RODNEYConversations for two FlutesUniversal Edition
BLYTON, CAREYAfter Hokusai[2 flautur]Universal Edition
BERLIOZ, HECTORTríó [úr L’Enfance du Christ – 2 flautur + harpa/píanó]IMC
BERTHOMIEU, MARCQuatre miniatures[3 flautur]Combre
BOISMORTIER, JOSEPH BODIN DE6 sónötur op. 7[3 flautur]Schott
CSUPOR, LÁSZLOKönnyü fuvolatriók – Easy Triosfor FlutesEditio Musica Budapest
ELÍAS DAVÍÐSSONFlutes, Duos – TriosTónar og steinar
HÄNDEL, GEORG FRIEDRICHFirework Music[3 flautur]Broadbent & Nunn
HARRISON, HOWARDThe Most Amazing Duet BookEverBoosey & Hawkes
HAYDN, JOSEPHDivertimento II für 3 FlötenAmadeusLondon Trios[2 flautur + selló]Amadeus
HOFFMEISTER, FRANZ ANTONTerzetto für drei FlötenHeinrichshofen
HOOK, JAMESSix Trios for Three FlutesRudall and Cart
JOUBERT, CLAUDE-HENRYSuite barométrique[4 flautur]Robert Martin
KUMMER, CASPARTrio für drei Flöten op. 24Kunzelman
MAGANINI, QUINTO E.Patrol of the Wooden Indians forfour FlutesFischer
TELEMANN, GEORG PHILIP6 sónötur op. 2BärenreiterTríósónata í F-dúr[flauta + fiðla + basso continuo]BärenreiterLa Caccia[4 flautur]Breitkopf & Härtel
TCHEREPNIN, ALEXANDERTríó op. 59[3 flautur]BelaieffKvartett op. 60[4 flautur]Belaieff
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
68
69
Framhaldsnám
ATLI HEIMIR SVEINSSONSchumann ist der Dichter/GrandDuo Concertante[flauta + klarínetta]Íslensk tónverkamiðstöð
BACH, JOHANN SEBASTIANTriósónata í G-dúr BWV 1039[2 flautur + basso continuo]Bärenreiter
BACH, WILHELM FRIEDMANN6 Duette für 2 Flöten, I og IIBreitkopf & Härtel
BERTHOMIEU, MARCChats[4 flautur]UMP
BOZZA, EUGÈNEJour d’été à la montagne[4 flautur]Leduc
DOPPLER, FRANZAndante og Rondo op. 25[2 flautur + píanó]Billaudot
HAFLIÐI HALLGRÍMSSONVerse I fyrir flautu og sellóChester
HAYDN, JOSEPHTríó (Hob XV nr. 15–17)[flauta + selló + píanó]Doblinger
HINDEMITH, PAULKanonische Sonatine[2 flautur]Schott
IBERT, JACQUESEntr’acte[flauta + gítar]Leduc
KESSICK, MARLAENAExotic Perfumes[2 flautur]Peters
KUHLAU, FRIEDRICH3 Duos op. 10Peters3 Duos op. 80Peters
LECLAIR, JEAN MARIETríósónata í D-dúr[flauta + fiðla + basso continuo]Schott
MARTINU, BOHUSLAVTríó[flauta + selló + píanó]Bärenreiter
MOZART, WOLFGANG AMADEUS4 flautukvartettar[flauta + fiðla + víóla + selló]IMC
PIAZZOLLA, ASTORHistoire du tango[flauta + gítar]Lemoine
SJOSTAKOVITS, DMITRI4 Walzer[flauta + klarínetta + píanó]Sikorski
SNORRI SIGFÚS BIRGISSONQuaternio fyrir tvær flauturÍslensk tónverkamiðstöð
SPEIGHT, JOHNTwo for Four[flauta + horn]Íslensk tónverkamiðstöð
VILLA-LOBOS, HECTORAssobio a Jato[flauta + selló]Associated Music Publishers
WEBER, CARL MARIA VONTríó op. 63[flauta + selló + píanó]IMC
69
Þverflauta – Samleikur
70
Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbókmenntir,tónskáld, leikmáta, flytjendur og kennslu.
Artaud, Pierre Yves: Present Day Flutes, Jobert, Société des Editions, París
Baines, A.C.: Woodwind Instruments and their History, Faber and Faber, London1967
Boehm, Theobald: Die Flöte und das Flötenspiel, München 1871
Boehm, Theobald: The Flute and Flute Playing in Acoustical, Technical, and ArtisticAspects, Dover Publications, Inc., New York 1964
Dick, Robert: The Other Flute, Oxford University Press, London 1975
Hotteterre, Jacques-Martin: Principles of the Flute, Recorder and Oboe, DoverPublications, Inc., New York 1983
Hotteterre, Jacques-Martin: Principes de la flûte traversière ou flûte d´Allemagne,París 1707
Fairley, A.: Flutes, Flautists and Makers, Pan Publications
Floyd, Angeleita: The Gilbert Legacy, Winzer Press, Cedar Falls 1990
Galway, James: Yehudi Menuhin Music Guides: Flute, McGinnis & Marx
Kofler, L.: Die Kunst des Atmens, Bärenreiter
Howell, Thomas: The Avant-garde Flute, University of California Press
Kaebitzsch: 22 Flute Repair Tips, Henry Elkan, Philadelphia Pa.
Mather/Lasocki: Classical Woodwind Cadenzas, McGormick, New York 1977
Mather/Lasocki: Free Ornamentation in Woodwind Music 1700–1750, McGinnis & Marx, New York 1976
Mather/Lasocki: The Interpretation of French Music 1675–1775, McGinnis &Marx, New York 1973
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
70
71
Meylan, Reymond: Die Flöte, Hallwag Verlag
Moyse, Marcel: How I stayed in Shape, Muramatsu
Pellerite, J.J.: A Modern Guide to Flute Fingering, Henry Elkan, Philadelphia Pa.
Quantz, Johann Joachim: On playing the Flute, translated with notes andintroduction by Edward Reilly, Faber and Faber, London 1966/1976/1985
Quantz, Johann Joachim: Versuch einer Anweisung die Flöte traversière zuspielen, Berlin 1752), Bärenreiter, Kassel 1974
Rampal/Wise: Music, My Love - an Autobiography, Independent
Vester, Franz: Flute Repertoire Catalogue, Musica Rara, London 1967
Wye, Trevor: Moyse - an Extraordinary Man, Wind Music
71
Þverflauta – Bækur varðandi hljóðfærið
7272
73
Námskrá þessi er þannig uppbyggð að fyrst er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á óbó. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggjamegináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Í þessumköflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið sem nem-endur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtirverkefnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Áeftir verkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.
Nokkur atriði varðandi nám á óbóÞegar borinn er saman fjöldi nemenda í óbóleik og nemendafjöldi á flestönnur blásturshljóðfæri kemur óneitanlega í ljós að óbóið hefur veriðeftirbátur. Margar skýringar eru á þessu, svo sem fæð góðra hljóðfæra,hátt verð á byrjendahljóðfærum og ef til vill ónóg kynning á þessu söng-ræna hljóðfæri. Algengast er að nám í óbóleik hefjist þegar nemendureru 9 til 12 ára, þó að allmörg dæmi séu þess að nemendur hafi byrjaðfyrr. Telji kennari að nemandi hafi ekki næga líkamsburði til að leika áóbó má brúa bilið með öðru hljóðfæri um stundarsakir.
Nám á óbó er lítt frábrugðið námi á önnur hljóðfæri. Þó hlýtur að verðaað geta um óbóblaðið, eða tóngjafann, sem með sanni má segja að gegnistóru hlutverki í framgangi námsins. Því er mikilvægt að nemandinnnjóti góðrar aðstoðar og leiðsagnar í meðferð óbóblaðsins. Á efri stigumnámsins er mikilvægt að nemandinn fái þjálfun í blaðasmíði ef þess ernokkur kostur.
Systurhljóðfæri óbósins eru englahornið (Cor Anglais) og óbó d’amore.Bæði þessi hljóðfæri lifa sjálfstæðu lífi í tónbókmenntunum og er þvímikilvægt að nemendur kynnist þeim af eigin raun ef mögulegt er.
73
ÓBÓÓBÓ
74
GrunnnámAlmennt er miðað við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8 til 9ára gamlir, ljúki grunnnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðuner þó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldriog námshraði getur verið mismunandi.
Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok grunnnáms eiga óbónemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- hafi náð eðlilegri munnsetningu
- beiti jöfnum og markvissum fingrahreyfingum
- hafi náð góðum grundvallartökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá
c' til d'''
- hafi náð allgóðum tökum á þindaröndun
- hafi náð allgóðum tökum á inntónun
- geti gert greinilegar styrkleikabreytingar
- geti leikið bæði bundið og óbundið
- ráði yfir eðlilegri tungutækni miðað við þetta námsstig
- hafi tök á aukafingrasetningum fyrir f (gaffal f) og es (hægri og vinstri)
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
74
75
Nemandi
- hafi öðlast allgott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist
eftir um það bil þriggja ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lokgrunnnáms.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. 75
Óbó – Grunnnám
76
Kennslubækur og æfingar
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir óbó og hljómborðsundirleik nema annað sé tekiðfram.
ARNE, M.PastoraleChester
BACH, J. S. / LAWTONJesu, Joy of Man's Desiring[Slá þú hjartans hörpustrengi]Oxford University Press
CHANDLER, MARYThree Dance StudiesNovaHoliday TunesNovello
CORELLI / BARBIROLLIKonsert í F-dúrBoosey & Hawkes
CRAXTON, J.First Solos for the Oboe PlayerFaberSecond Book of Oboe Solos[safnbók]Faber
FINNUR TORFI STEFÁNSSONHerkonanÍslensk tónverkamiðstöð
ANDRAUDFirst Book of StudiesLeduc
BEEKUMCon Amore, 24 easy pieces byclassical composersHarmoniaOrnamental Oboes, 35 studiesbased on scales and chordsHarmonia
BLEUZET, L.La technique du hautbois, 1. heftiLeduc
DAVIS / HARRIS80 Graded Studies, 1. heftiFaber
EAST, R.Technical Exercises for the OboeSchott
GIAMPIERIMethodo ProgresivoRicordi
HERFURTH, C. P.A Tune a DayChappell/Boston
HINKEElementary MethodPeters
HOVEY, N. Elementary MethodRubank
JOPPIG / MCCOLL100 Easy Classical StudiesUniversal Edition
LANGLEYOboe TutorBoosey & Hawkes
PUSHECHNIKOV60 Easy StudiesMusica Rara
ROTHWELL, E.Book of ScalesBoosey & Hawkes
SKORNICKA, J. E. / KOEBNER, R. Intermediate MethodRubank
SOUS, A.Neue OboenschulePeters
WASTALL, P.Learn as you play Oboe[píanóundirleikur fáanlegur]Boosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
76
77
GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–34, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
FINNUR TORFI STEFÁNSSONTregaslagurÍslensk tónverkamiðstöð
FORBES (ÚTS.)Classical and Romantic Piecesfor Oboe, 1. og 2. hefti[safnbók]Oxford University Press
FRANCIS / GRAY (ÚTS.)Oboe Music to Enjoy, 3. heftiNova
FRANCK, C.Pièce VLeduc
GRIEG, E.9 Norwegian Folk-SongsOxford University Press
HANDEL, G. F.Air & RondoChester
HEAD, M.3 Hill SongsEM
HINCHLIFFE, R.The Really Easy Oboe Book[safnbók]Faber
HINCHLIFFE, R. (ÚTS.)Oboe Carol TimeFaber
LAWTON, S.The Young Oboist, 1., 2. og 3. heftiOxford University Press
MARCELLO, A.Largo & AllegrettoChester
MOFFATOld Masters for Young Players,2. heftiSchott
NICHOLASMelody & RhapsodyChester
NORTON, C.Stepping Out [safnbók]Boosey & Hawkes
POGSON, S.The Way to Rock[safnbók]Boosey & Hawkes
THACKRAY (ÚTS.)9 Short Pieces from ThreeCenturiesOxford Univeristy Press
VERALL (ÚTS.)12 Airobics for OboeSimrock
ÝMSIRSounds Good for OboeAssociated Board
New Pieces for the Oboe, 1. og 2. heftiAssociated Board
77
Óbó – Grunnnám
78
Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í óbóleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á grunn-prófi velja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upphafi, ein-földu hljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin útsetninguog (c) leika stutt alþýðulag eða þjóðlag sem þeir hafa lært eftir eyra.Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hlutaaðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi ein-stakra prófþátta á bls. 37 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Æfing nr. 17Úr: Hinke: Elementary MethodPeters
Æfing nr. 28 Úr: Joppig og McColl: 100 EasyClassical StudiesUniversal Edition
HANDEL, G. F.Air & RondoChester
CRAXTON, J.Nr. 12Úr: Second Book of Oboe SolosFaber
FRANCK, C.Pièce VLeduc
MARCELLOLargo & AllegrettoChester
CORELLI / BARBIROLLIKonsert í F-dúrBoosey & Hawkes
Lag nr. 5Úr: Sounds Good for OboeAssociated Board
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
78
79
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá c' til d'''
- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum
- þríhljóma í dúr og moll til og með tveimur formerkjum
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá c' til d'''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 80, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnþríhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins og aftur
niður á grunntón
- þríhljóma frá grunntóni beint upp á efsta hljómtón innan tónsviðsins
og niður á grunntón aftur
- ofangreinda tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
79
Óbó – Grunnnám
80
Dæmi
Krómatískur tónstigi frá c'
G-dúr
a-moll, laghæfur
F-dúr þríhljómur
d-moll þríhljómur
===================Ä
" ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmm
tt
t
t
æ
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
|
mmmm
===================Ä
" ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmmt
t|
mmmm c
=======================Ä
ämmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
t!t
!tt m
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
tt
|
mmmm
c
===================Ä
!
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
=======================Ä
ä mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t ! tt !t
mmmm
mmm
mmmm
mmmm
tt !t
t
mmmm
mmm
mmm
mmmm
!tt"t #t m
mm
mmm
mmmm
mmmm
t !tt !t m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt !t
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt" t # t
=======================Ä
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
t ! tt " t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
# tt " t
t mmmm
mmmm
mmm
mmmm
" tt!t #t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt " t
mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt " t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm" t
t!t #t
==========Ä
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t "tt "t
|
mmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
80
81
MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að nemendur getilokið miðnámi á um það bil fjórum til fimm árum en námshraði geturþó verið mismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroskinemenda.
Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfumnemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendurólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstak-lingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiðahvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok miðnáms eiga óbónemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti jafnri og lipurri fingratækni
- hafi náð góðum tökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá b til f '''
- hafi náð góðum tökum á þindaröndun
- hafi allgóð tök á vibrato og noti það smekklega
- hafi náð góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- ráði yfir töluverðu styrkleikasviði
- geti gert greinilegan mun á legato og staccato
- ráði yfir allgóðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni í
túlkun
- geti beitt aukafingrasetningum fyrir f (gaffal f), es (hægri og vinstri)
og helstu trillufingrasetningum
81
Óbó – Miðnám
82
Nemandi
- hafi lært undirstöðuatriði í blaðasmíði
- hafi öðlast gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta miðnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þessari
námskrá
Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti
hann sinnir eftirfarandi atriðum:
- leik eftir eyra
- tónsköpun
- spuna
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
sjö til átta ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- ýmis blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi. List-inn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til viðmiðun-ar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annarskennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni, sem hentar við upphaf miðnáms, til efnis sem hæfir við loknámsáfangans.
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
82
83
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar.
Kennsluefni og æfingar
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir óbó og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
ATLI H. SVEINSSONIntermezzo úr DimmalimmÍslensk tónverkamiðstöð
BESOZZI, ALESSANDROSónata í C-dúrChester
BROWN, J. (ÚTG.)Oboe Solos, 1. heftiChester
CIMAROSAKonsertBoosey & Hawkes
CLEWS, E.Kaleidoscope[safnbók]Paterson
WASTALL (ÚTG.)First Repertoire Pieces for Oboe[safnbók]Boosey & Hawkes
FRANCIS / GRAY (ÚTS.)Oboe Music to Enjoy, 4. hefti[safnbók]Nova
GEMINIANI, FRANCESCOSónata í e-mollBärenreiter
HÄNDEL, G. F.Konsertar nr. 1, 2 og 3Boosey & Hawkes
LABATE, B. (ÚTG.)Oboists Repertoire AlbumCarl Fischer
LOEILLET, J. B.Sónata í C-dúrChester
MARAISThree Old French DancesChester
BLEUZET, LOUISLa technique du hautbois, 2. hefti Leduc
BROD, H.Études et sonatesLeducHuit étudesLeduc
EAST, R.Technical Exercises for the OboeSchott
FERLING48 Studies for Oboe, op. 31Universal Edition
GIAMPIERI16 Studi Giornalieri di Perfezionamente OboeRicordiMetodo ProgressivoRicordi
JOPPIG / MCCOLL100 Easy Classical StudiesUniversal Edition
LANGEYOboe TudorBoosey & Hawkes
VOXMAN / GOWERAdvanced Method for the OboeRubank
83
Óbó – Miðnám
84
MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar í hljóð-færaleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikilvægt er aðallir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í óbóleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu. Aðrirprófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinn nótna-lestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á miðprófi veljanemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegriþyngd og önnur prófverkefni, (b) leika frumsamið verk eða eigin útsetn-ingu og (c) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eða hljómferli með eða ánundirleiks. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennumhluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægieinstakra prófþátta á bls. 38–39 í sama riti.
NIELSEN, CARLFantasiestücke op. 2Wilhelm Hansen
NICHOLAS, MORGANMelodyChester
PERGOLESI / BARBIROLLIKonsertOxford University Press
PIERNÉ, GABRIELPièceLeduc
RICHARDSON, ALANRoundelayOxford University Press
ROTHWELL, E. (ÚTS.)Three French PiecesChester
SCHUMANN, R.Rómansa nr. 1Peters
TELEMANN, G. PH.Sónata í a-mollLeduc
WASTALL (ÚTG.)First Repertoire Pieces for Oboe[safnbók]Boosey & Hawkes
WALMISLEY, T. A.SónatínaSchott
TUSTIN, W. (ÚTG.)Solos for the Oboe PlayerSchirmer
ÝMSIRNew Pieces for Oboe[safnbók]Associated Board
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
84
85
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá c' til f '''
- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm
formerkjum
- gangandi þríundir í dúr til og með fimm formerkjum
- dúr- og mollþríhljóma til og með fimm formerkjum
- minnkaða sjöundarhljóma frá c', cís' og d'
Æfing nr. 50Úr: Joppig og McColl: 100 EasyClassical StudiesUniversal Edition
Æfing nr. 9Úr: Brod, H.: Études et sonatesLeduc
ATLI HEIMIR SVEINSSONIntermezzo úr DimmalimmÍslensk tónverkamiðstöð
NIELSEN, CARLFantasiestücke op. 2Wilhelm Hansen
RICHARDSON, A.RoundelayOxford University Press
ROTHWELL, E. (ÚTS.)Three French PiecesChester
SCHUMANN, R.Rómansa nr. 1Peters
TELEMANN, G. PH.Sónata í a-moll, 1. og 2. kafliBärenreiter
85
Óbó – Miðnám
86
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá b til f '''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 116, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir í dúr frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins,
niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að
fara einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- ofangreinda tónstiga og hljóma legato og staccato
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
As-dúr
=======================Ä
"
"
"
"ä
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
t
=================Ä
"
"
"
"mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
|
mmmm
b
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
86
87
c-moll, hljómhæfur
D-dúr – gangandi þríundir
E-dúr þríhljómur – beint
E-dúr þríhljómur – brotið
Minnkaður sjöundarhljómur frá c'
=======================Ä
ä
mmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
t"t
"t%t m
mm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
t" t
" t% t m
mmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t% t
" t" t
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
t%t
"t"t æ
|
mmmm
b
=======================Ä
!
!
!
!ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
ttt
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
ttt
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
ttt
t mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
ttt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
ttt
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
ttt æ
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
ttt
t
|
mmmm
===================Ä
ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t!t
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmm
! tt
t
t
æ
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
! tt
t!t
mmmm
mmmmmt
t
t
mmmm
=======================Ä
!
!ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
=======================Ä
!
!
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ
|
mmmm
b
=======================Ä
"
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt#t
t mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
t# t
tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t# t
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
=================Ä
"
"
"
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt#t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ
|
mmmm
b
87
Óbó – Miðnám
88
FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendur séuundir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.
Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklingsbund-inn og ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nemenda.Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bil fjórumárum. Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmri tíma eneinnig getur lengri námstími verið eðlilegur.
Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hlutaaðalnámskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sér-tækum markmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörf-um nemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendurólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstak-lingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiðahvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok framhaldsnáms eiga óbónemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
- hafi náð tökum á öruggri og vel þroskaðri tónmyndun á öllu tónsvið-
inu frá b til g'''
- hafi náð mjög góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð góðum tökum á vibrato og noti það smekklega
- hafi náð mjög góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
88
89
- leiki hreint, kunni grip til lækkunar og hækkunar tóna og geti aðlagað
inntónun í samleik
- ráði yfir víðu styrkleikasviði hvar sem er á tónsviði hljóðfærisins
- geti gert skýran mun á legato og staccato
- ráði yfir góðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni
- geti beitt öllum helstu auka- og trillufingrasetningum
Nemandi
- hafi þekkingu og þjálfun í blaðasmíði
- hafi öðlast mjög gott hrynskyn
- hafi kynnst grundvallaratriðum skreytitækni barokktímabilsins
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við á miðprófi
- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
- hafi kynnst öðrum meðlim óbófjölskyldunnar, þ.e. englahorni eða
óbó d’amore
- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt
þessari námskrá
- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almennum
hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42
Nemandi sýni með ótvíræðum hætti
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- margvísleg blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
89
Óbó – Framhaldsnám
90
Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera tilviðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni, sem hentar við upphaf framhaldsnáms, til efnis sem hæfirvið lok námsáfangans.
Listinn er þrískiptur; æfingar, tónverk og útdrættir úr hljómsveitarverkum.Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrir neðan titilverks eða bókar.
Æfingar
Tónverk
Eftirfarandi tónverk eru fyrir óbó og hljómborðsundirleik nema annað sé tekið fram.
ARNOLD, M.KonsertPatersonSónatínaLengnick
BACH, J. S.Sónötur í g-moll, BWV 1030b og 1020Peters
BLEUZET, LOUISLa technique du hautbois, 3. heftiLeduc
BOZZA, E.Dix-huit études pour hautboisLeduc
BROWN, J.370 ExercisesLeduc
FERLING48 Etudes, op. 31Universal Edition
GILLET, FERNANDVingt minutes d’étudesLeducStudies for the advanced teaching of the oboeLeduc
GILLET, FERNANDExercises sur les gammes, lesintervalles et le staccato pourhautboisLeduc
LAMOTTE18 StudiesBillaudot
LUFTEtudes for OboePeters
SALVIANIStudies for the Oboe, tvö heftiRicordi
WILLIAMS, JOHNThe Essential OboistCinque Port Music Publ.
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
90
91
BELLINI, V.KonsertRicordi
BERKELEY, L.SónatínaChester
BRITTEN, B.Six Metamorphoses after Ovidop. 49Boosey & HawkesTwo Insect PiecesFaberTemporal Variations Faber
DONIZETTIConcertino[englahorn]Peters
HANDEL, G. F.3 Authentic SonatasNova
HERBERT H. ÁGÚSTSSONSónataÍslensk tónverkamiðstð
HINDEMITH, P.SónataSchottSónata [englahorn]Schott
HUMMEL, J. N.Introduction, theme and variationsMusica Rara
IBERT, JACQUESEscalesLeduc
MARTINU, B.KonsertSchott
MOZART, W. A. Sónata[kvartett, úts. f. óbó + píanó]Boosey & HawkesKonsertBärenreiter
POULENC, F.SónataChester
RÁNKI, GYÖRGYDon Quijote y DulcineaBoosey & Hawkes
REIZENSTEIN, F.SónatínaBoosey & Hawkes
RICHARDSON, A.Aria & AllegrettoChester
SAINT-SAËNSSónataDurand
SEIBER, M.ImprovisationSchott
SCHICKHARDTSónata í g-moll op. 2, nr. 5Nova
SCHUMANN, R.Drei Romanzen, op. 9Peters
STRAUSS, R.KonsertBoosey & Hawkes
TELEMANN, G. PH.Sechs Fantasien für AltblockflötesoloSchott
VIVALDI, A.Konsert í a-mollBoosey & HawkesSónata í c-mollSchott
ÞORKELL SIGUBJÖRNSSONInvocation (Bænaávarp) fyrir einleiks óbóÍslensk tónverkamiðstöð
91
Óbó – Framhaldsnám
92
Útdrættir úr hljómsveitarverkum
FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt;hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Umfjöllun umtónleika við lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 í sama riti. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í óbóleik skal nemandi leika þrjú verk, útdrætti íhljómsveitarverkum og eina æfingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar ogbrotnir hljómar, val og óundirbúinn nótnalestur, auk þess sem gefið er fyr-ir heildarsvip prófsins. Á framhaldsprófi velja nemendur á milli þess að(a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegri þyngd og önnur prófverk-efni, (b) leika samleiksverk þar sem próftaki gegnir veigamiklu hlutverkiog (c) leika tónverk á annað hljóðfæri úr sömu fjölskyldu og aðalhljóðfæri.Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hluta aðal-námskrár tónlistarskóla, bls. 44. Nánar er gerð grein fyrir vægi einstakraprófþátta á bls. 40 í sama riti.
Æskilegt er að nemandi leiki prófverkefnin á eigið blað en ekki erugerðar kröfur til þess. Eins er nemanda heimilt að leika eitt prófverkefniá annað hljóðfæri úr óbófjölskyldunni, þ.e. englahorn eða óbó d’amore,en þess er ekki krafist.
BACH / ROTHWELLDifficult Passages Boosey & Hawkes
BAJEAUXDifficult Orchestral PassagesLeduc
CROZZOLISoli and difficult passages fromthe symphonic repertoire, fimm hefti Sonz
NAGY, STEPHANOrchestral Extracts - OboeLeduc
ROTHWELL, EDifficult Orchestral Passages, 1., 2. og 3. heftiBoosey & Hawkes
STRAUSS, R.OrchesterstudienPeters
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
92
93
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi. Síðaneru birt fyrirmæli um leikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist ertil prófs.
Tónverk, útdrættir úr hljómsveitarverkum og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um útdrætti úr hljómsveitarverkum
Ofangreind dæmi eru úr: Rothwell, E.: Difficult Passages 1–3, útg. Boosey & Hawkes.
Dæmi um æfingar
Æfing nr. 6Úr: Bozza, E.: Dix-huit étudespour hautboisLeduc
Æfing nr. 35Úr: Ferling: 48 Studies for Oboe, op. 31UMP
BEETHOVEN, L. VANSinfóníur nr. 3 og 7
BRAHMS, J.Sinfónía nr. 1 Fiðlukonsert
BARTÓKKonsert fyrir hljómsveit
STRAVINSKYPulcinella svíta
HÄNDEL, G. F.Sónata í B-dúrSchott/Nova
BRITTEN, B.Þrír kaflarÚr: Six Metamorphoses after Ovid op. 49Boosey & Hawkes
BELLINI, V.Konsert í Es-dúrRicordi
GROVLEZ, G.Sarabande et AllegroLeduc
SEIBER, M.ImprovisationSchott
HERBERT H. ÁGÚSTSSONSónataÍslensk tónverkamiðstöð
93
Óbó – Framhaldsnám
94
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá b til g'''
- heiltónatónstiga frá b og h
- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga
- gangandi þríundir í öllum dúrtóntegundum og laghæfum molltónteg-
undum
- alla dúr- og mollþríhljóma
- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er
- minnkaða sjöundarhljóma frá b, h' og c'
- stækkaða þríhljóma frá b, h, c' og cís'
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá b til g'''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 138, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- heiltónatónstiga frá neðsta tóni upp á efsta mögulegan tón innan
tónsviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að fara
einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
94
95
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- forsjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins, niður á dýpsta hljómtón og aftur upp á
grunntón
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta möguleg-
an hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- stækkaða þríhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- alla tónstiga og hljóma legato og staccato
- alla tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Heiltónatónstigi frá b
c-moll, laghæfur – gangandi þríundir
========================Ä
"
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
t#t
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
t#t
#tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
t# t
t# t
========================Ä
"
"
"
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
# tt# t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
========================Ä
"
"
"
mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt# t
|
mmmm
=======================Ä
ä mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
!t!t
"tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt!t
!tmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
" tt
tt m
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
! tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmm
" t!t
!tt
=================Ä
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt" t
!t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm!t
tt
tæ
" |
mmmm
b
95
Óbó – Framhaldsnám
96
Forsjöundarhljómur frá h
Stækkaður þríhljómur frá c'
SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt; verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því á hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta er verkunum raðað eftir stafrófsröð höfunda ogútgefenda getið með skammstöfunum á sama hátt og annars staðar ínámskránni.
Grunnnám
BARTHALAY4 Pastorales pour la nuit de noël[3 óbó]Mart
BROWNOboe Duets, tvö heftiChesterOboe Trios[3 óbó]Chester
DELBECQAccord tripartite[3 óbó]Mart
ELÍAS DAVÍÐSSONDúettar og tríó fyrir óbóTónar og steinar
GORDONA Little Suite[2 óbó]Jan12 Oboe DuetsJanA Book of RoundsJan
HÄNDEL, G. F.Sónata í D-dúr [2 óbó + píanó]IMCSónata í d-moll[2 óbó + píanó]IMCSónata í Es-dúr[2 óbó + píanó]IMCSónata í g-moll[2 óbó + píanó]IMC
===================Ä
ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
!t
tmmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t!t
tt
æ
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
!tt
t
mmmm
mmmm!t
tt
mmmm
=======================Ä
ä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t!t
!tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
t!t
!tt m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
t! t
! tt
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt!t
!t
æ
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
tt!t
!t|
mmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
96
97
Miðnám
BACH, J. CH.Kvartett í B-dúr[óbó + fiðla + víóla + selló]Eulenburg
BEETHOVEN, L. VANDúó[óbó + bassethorn]Kunzelmann
BOISMORTIERSechs Sonaten für 3 Flöten ohneBaß, tvö heftiSchott
HANDEL, G. F. / LANNINGThe Arrival of the Queen ofSheba[2 óbó]Fentone
HAYDN, J.Kvartett í B-dúr[óbó + fiðla + víóla + selló]Wollenweber
JÓN NORDALTríó[óbó + klarínetta + horn]Íslensk tónverkamiðstöð
MAGNÚS BLÖNDAL JÓHANNSSONDúett[óbó + klarínetta]Íslensk tónverkamiðstöð
MOZART, W. A. / THURNERSónata í F-dúr K. 374d [útsett fyrir 2 óbó]Universal EditionGrand Duo for two OboesUniversal Edition
ROBBINS, GEOFFREYBagatella[flauta + óbó + píanó]Universal Edition
SELLNER, J.Douze duosBillaudot
SMYTH, ETHELTwo Interlinked French Folk-melodiesOxford University Press
STAMITZ, KARLKvartett í F-dúr[óbó + fiðla + víóla + selló]Musica RaraKvartett í Es-dúr[óbó + fiðla + víóla + selló]Breitkopf & Härtel
STILL, WILLIAM GRANTMiniatures[flauta + óbó + píanó]Oxford University Press
SÜSSMAYER, FRANZ XAVERQuintetto[flauta + óbó + fiðla + víóla + selló]Doblinger
HARRIS30 Miniature Fun DuetsFentone
HINCHLIFFE, R.Two by twoFaber
MAGANINIThe Troubadours[2 óbó + englahorn]EmersonBeginners' Luck[4 óbó]Emerson
ÝMSIROboenduos für AnfängerEditio Musica Budapest
97
Óbó – Samleikur
98
Framhaldsnám
ADDISON, JOHNTríó[flauta + óbó + píanó]Augener
ARNOLD, MALCOLMDivertimento[flauta + óbó + klarínetta]Paterson
BACH, J. S. Konsert í d-moll[óbó + fiðla]Bärenreiter
BEETHOVEN, L. VANTríó[2 óbó + englahorn]Boosey & Hawkes
BEETHOVEN, L. VANVariationen über 'La ci darem' a 'Don Giovanni' [2 óbó + englahorn]Breitkopf & Härtel
BOUTRY, ROGERToccata, Saraband et Gigue[2 óbó]Leduc
BRITTEN, BENJAMINPhantasy Quartet[óbó + fiðla + víóla + selló]Boosey & Hawkes
FIALA, JOSEPHDuetto für Oboe & ViolaDoblinger
FJÖLNIR STEFÁNSSONDúó fyrir óbó og klarinettÍslensk tónverkamiðstöð
GINASTERA, ALBERTODúó[flauta + óbó]Mercury
HAYDN, MICHAELKvartett í C-dúr[englahorn+ fiðla + víóla + kontrabassi]Doblinger
HINDEMITH, P.Die Serenaden für Sopran, Obo,Viola und CelloSchott
MOZART, W. A.Kvartett í F-dúr[óbó + fiðla + víóla + selló]Bärenreiter
PÁLL PAMPICHLER PÁLSSONSeptembersonet[óbó + 2 fiðlur + víóla + selló]Íslensk tónverkamiðstöðLantao[óbó + harpa + slagverk]Íslensk tónverkamiðstöð
POULENC, FRANCISTríó[óbó + fagott + píanó]Wilhelm Hansen
ZELENKA, J. D.Sónata ll í g-moll[2 óbó + fagott + basso continuo]Bärenreiter
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
98
99
Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbók-menntir, tónskáld, leikmáta, flytjendur og kennslu.
Bartolozzi, Bruno: New Sounds for Woodwinds, Oxford University Press, London1967
Bate, Philip: The Oboe, Ernest Benn Limited 1956
Browne Geoffrey: The art of Cor Anglais, Sycamore Publishing
Goossens, L. & Roxburgh, E.: Oboe, MacDonald and Jane's Publishers Limited1977
Hedrick, Peter and Elizabeth: Oboe Reed Making, Swift-Dorr
Hentschel, Karl: Das Oboenrohr, Eine Bauanleitung, Edition Moeck
Hosek: Oboen Bibliographie, Hein
Joppig, Gunther: The Oboe and The Bassoon, B.T. Batsford Limited 1988
Mayer and Rohner: Oboe Reeds, how to make them and adjust them, Inst.
Rothwell, E.: The Oboist’s Companion, Oxford University Press
Rothwell, E.: Oboe Technique, Oxford University Press, London 1953, aukin1962
Sprenkle & Ledet: The Art of Oboe Playing, Summy-Birchard Publ. Comp.
Tímarit og félögBritish Double Reed Society, Membership Secretary, 18 Penrith Avenue, Dunstable,
Bedfordshire LU6 3AN, U. K. Félögum þessa félagsskapar berst reglulega ritfélagsins, „Double Reed News“ með fréttum og ýmsum öðrum fróðleik.
99
Óbó – Bækur varðandi hljóðfærið
100100
101
Námskrá þessi er þannig uppbyggð að fyrst er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á klarínettu. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggja megináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Íþessum köflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið semnemendur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtirverkefnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Áeftir verkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.
Nokkur atriði varðandi nám á klarínettuKlarínettan er mjög fjölhæft hljóðfæri. Hún er einkum notuð í klassískritónlist en einnig í margs konar annarri tónlist. Tónsviðið er mikið —tæplega fjórar áttundir — og styrkleikasviðið einnig mjög breitt. Klarí-nettufjölskyldan er stór, 12 hljóðfæri talsins: As-sópranínóklarínetta, Es-sópranklarínetta, D-, C-, B-, A-klarínettur, A-bassetklarínetta, F-basset-horn, Es-altklarínetta, B-bassaklarínetta, Es-kontraaltklarínetta og B-kontrabassaklarínetta. Tónsvið klarínettufjölskyldunnar nær yfir umþað bil sjö áttundir alls. Langalgengust þessara hljóðfæra er B-klarínettanen mikill meirihluti klarínettunemenda byrjar að læra á það hljóðfæri.A-klarínettan er oft notuð í klassískri tónlist og er því nauðsynleg langtkomnum nemendum og atvinnuhljóðfæraleikurum. Einnig er æskilegtað nemendur á efri stigum kynnist og sérhæfi sig e.t.v. á eitthvert eftir-talinna hljóðfæra: Es-sópran, bassaklarínettu og bassethorn.
Flest börn geta hafið nám á B-klarínettu um 8–9 ára gömul, þó fer það eftir líkamsburðum og fingrastærð hvers og eins. Einnig eru fáanlegminni hljóðfæri, léttar og meðfærilegar C-klarínettur sem gefa nemendummöguleika á að byrja nokkru fyrr, eða um 7 ára aldur. Þeir sem byrja aðlæra á slík hljóðfæri geta síðan skipt yfir á venjulega B-klarínettu.
101
KLARÍNETTAKLARÍNETTA
102
Grunnnám Almennt er miðað við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8–9ára gamlir, ljúki grunnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðun erþó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldri ognámshraði getur verið mismunandi.
Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok grunnnáms eiga klarínettunemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi náð eðlilegri og óþvingaðri munnsetningu
- beiti jöfnum og markvissum fingrahreyfingum
- hafi náð góðum grundvallartökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá
e til d'''
- hafi náð allgóðum tökum á þindaröndun
- hafi náð allgóðum tökum á inntónun
- geti leikið með greinilegum styrkleikabreytingum
- geti leikið bæði bundið og óbundið
- ráði yfir eðlilegri tungutækni miðað við þetta námsstig
- hafi tök á aukafingrasetningum fyrir h/fís'' (gaffall) og fís'
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
102
103
Nemandi
- hafi öðlast allgott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist
eftir um það bil þriggja ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til viðmið-unar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annarskennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lok grunnnáms.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Bækur sem innihalda að hluta tilerfiðari viðfangsefni en hæfa nemendum í grunnnámi eru merktar með[ + ].
103
Klarínetta – Grunnnám
104
Kennslubækur og æfingar
AGNESTIG / PETTERSSONVi spelar klarinett, 1., 2. og 3. heftiGehrmans
AXELSSON / ENBERGKlarinetten och jag, fjögur heftiEhrling
BEEKUMPoco a poco - 113 short studiesHarmonia
DAVIES / HARRIS80 Graded Studies for Clarinet, 1. hefti [ + ]Faber
DEMNITZElementarschule für Klarinette [ + ]Peters
GOODMANBenny Goodman´s Clarinet Method [ + ]Leonard
HARRISCambridge Clarinet TutorCambridge
HÅKONSSON / RUDNERSpel på svart pipaSvensk Skolmusik
HERFURTHA Tune a Day, 1. og 2. hefti + samspilsheftiChappell/Boston
HOVEYFirst Book of Practical Studies forthe Clarinet [ + ]Belwin MillsSecond Book of Practical Studiesfor the Clarinet [ + ]Belwin Mills
HOVEYRubank Elementary Method [ + ]Rubank
JETTELKlarinettenschüle, hefti 1aDoblinger
KLOSÉComplete Method [ + ]Carl Fisher
LAZARUSComplete Method, 1. og 2. hefti [ + ]Carl Fisher
LEFÈVRE60 Esercizi [ + ]Ricordi
MCLEODThe Clarinetist´s Technique Book [ + ]Barnhouse
NORRBINJag lär mej spela klarinettEhrling
SKORNICKA / MILLERRubank Intermediate Method [ + ]Rubank
THURSTON / FRANKThe Clarinet [ + ]Boosey & Hawkes
VOXMAN / GOWERRubank Advanced Method, 1. og2. hefti [ + ]Rubank
ÝMSIRPro Art Clarinet MethodWarner
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
104
105
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir klarínettu og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
AGAYThe Joy of ClarinetYorktown
BENOY / BRYCEFirst Pieces for Bb ClarinetOxford University Press
BEECHEYSix Romantic PiecesOxford University Press
BOLTONOpera HighlightsCramer
CORELLIGigueIMC
DAVIES / READEFirst Book of Clarinet SolosFaber
DAVIES / HARRISSecond Book of Clarinet SolosFaberThe Really Easy Clarinet BookFaber
DEXTERA Tune a Day, repertoire book 1Chappell/Boston
FAURÉBerceuseEditio Musica Budapest
FRAZERBelow the BreakKendor
HARRISMusic Through TimeOxford University Press
HARVEYClarinet à la Carte[án undirleiks]Ricordi
HEIMFamous MelodiesKendorSolo Pieces for the BeginningClarinetistMel BaySolo Pieces for the IntermediateClarinetistMel Bay
HODGSONClarinet Album of Well-KnownPieces[tvö hefti - klarínetta + píanó / 2 klarínettur]Hinrichsen
KINGClarinet Solos, 1. heftiChester
LANCELOT / CLASSENSLa Clarinette Classique, hefti a og bCombre
LANNINGThe Classic ExperienceCramerClassic Experience EncoresCramer
LANNING / FRITHMaking the Grade, þrjú heftiCramer
LAWTONA Wagner Clarinet AlbumNovello
LAWTONThe Young Clarinetist, 1. og 2. heftiOxford University Press
MOZARTSónatínaEditio Musica Budapest
RICHARDSONThe Clarinettist's Book of ClassicsBoosey & Hawkes
105
Klarínetta – Grunnnám
106
GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í klarínettuleik skal nemendi leika þrjú verk og einaæfingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundir-búinn nótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Ágrunnprófi velja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upp-hafi, einföldu hljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin út-setningu og (c) leika stutt alþýðulag eða þjóðlag sem þeir hafa lært eftireyra. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hlutaaðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi ein-stakra prófþátta á bls. 37 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
SIMONFirst Solos for the ClarinetSchirmerGreat Clarinet ClassicsSchirmer
STUARTClarinet FanciesBoston Music Co.
VAUGHAN WILLIAMSSix Studies in English Folk SongGalaxy
WASTALLFirst Repertoire Pieces for theClarinetBoosey & HawkesLearn as You Play ClarinetBoosey & HawkesPractice SessionsBoosey & Hawkes
WESTONFirst Clarinet AlbumSchottSecond Clarinet AlbumSchottThird Clarinet AlbumSchott
WILLNERClassical AlbumBoosey & Hawkes
ÝMSIRNew Pieces for Clarinet, 1. heftiAssociated Board
Clarinet SolosAmsco
Elementary Clarinet SolosAmsco
Rubank Book of Clarinet SolosRubank
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
106
107
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá skráðu e til d'''
- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum
- þríhljóma í dúr og moll til og með tveimur formerkjum
Æfing nr. 1 í C-dúrÚr: Demnitz: Elementarschule für Klarinette, bls. 24Peters
Æfing nr. 25Úr: Lefèvre: 60 EserciziRicordi
Gypsy Life, nr. 34Úr: Agay: The Joy of ClarinetYorktown
HAYDNAndante cantabileÚr: Heim (úts.): Solos for theBeginning ClarinettistMel Bay
MOZARTSónatína, 1. og 2. þáttur Editio Musica Budapest
2-3 kaflar, t.d. nr. 2, 3 og 6Úr: Vaughan Williams: Six Studiesin English Folk SongGalaxy
DEBUSSYLe petit nègreÚr: Wastall (úts.): Practice SessionsBoosey & Hawkes
BLASIUSGrazioso, nr. 25Úr: Lancelot/Classens: La clarinette classique, hefti aCombre
107
Klarínetta – Grunnnám
108
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá skráðu e til d'''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 80, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnþríhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins og aftur
niður á grunntón
- þríhljóma frá grunntóni beint upp á efsta hljómtón innan tónsviðsins
og niður á grunntón aftur
- ofangreinda tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Krómatískur tónstigi frá e
=======================Ä
ä mmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt ! t
t
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
! tt ! t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t ! tt !t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt !t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!tt !t
t mmm
mmm
mmmm
mmmm
t !tt !t
=======================Ä
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt !t
t mmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt ! t
t mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
t ! tt
t mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
# tt " t
tmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
! t #t!t #t
mmmm
mmm
mmmm
mmm
t!t #t
!t
=======================Ä
mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt " t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!t #t!t #t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmt
!t #t! t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm# t
t " tt
æ
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
! t # t! t # t
|
mmmmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
108
109
F-dúr
d-moll - laghæfur
B-dúr þríhljómur
d-moll þríhljómur
MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að nemendur getilokið miðnámi á um það bil fjórum til fimm árum en námshraði geturþó verið mismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroskinemenda.
===================Ä
" ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmm
tt
t
t
æ
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
|
mmmm
====================Ä
"
"
ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
æ
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmt
tt
mmmm
=======================Ä
" ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
t#t
!tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
# t! t
t# t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
ttt
|
mmmm
=======================Ä
" ämmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
========Ä
"
æ
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
t|
mmmmmm
109
Klarínetta – Grunnnám
110
Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok miðnáms eiga klarínettunemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti jafnri og lipurri fingratækni
- hafi náð góðum tökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá e til g'''
- hafi náð góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður aug-
ljósar
- geti gert greinilegan mun á legato og staccato
- ráði yfir allgóðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni í
túlkun
- sé jafnvígur á notkun vinstri- og hægrihandarfingrasetninga
- geti beitt helstu trillufingrasetningum
Nemandi
- hafi öðlast gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta miðnáms
- geti tónflutt létt verkefni upp um heiltón, án undirbúnings
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
110
111
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti
hann sinnir eftirfarandi atriðum:
- leik eftir eyra
- tónsköpun
- spuna
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
sjö til átta ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- ýmis blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni, sem hentar við upphaf miðnáms, til efnis sem hæfir viðlok námsáfangans.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Séu viðfangsefni að hluta til léttarien hæfir nemendum í miðnámi eru viðkomandi bækur merktar með [ ÷ ].Þær bækur sem innihalda að hluta til erfiðari viðfangsefni en hæfa nem-endum í miðnámi eru merktar með [ + ].
111
Klarínetta – Miðnám
112
Kennslubækur og æfingar
BACEWICZEasy PiecesPolskie Wydawnictwo Muzyczne
BAERMANNComplete Method [ + ]Carl Fisher
CAVALLINI / GIAMPIERI30 Caprici [ + ]Ricordi
DAVIES / HARRIS80 Graded Studies for Clarinet, 1. og 2. hefti [ ÷ ]Faber
DEMNITZElementarschule für Klarinette [ ÷ ]Peters
GABUCCI20 Etudes of Medium DifficultyRicordi
GOODMANBenny Goodman's Clarinet Method [ ÷ ]Leonard
JEANJEANVade Mecum du ClarinettisteLeduc
JETTELKlarinettenschule, hefti 1bDoblinger
KLOSÉComplete MethodThe Cundy Bettony Co.Characteristic StudiesThe Cundy Bettony Co.
KLOSÉ / JEANJEANExercices journaliers [ + ]Leduc
KROEPSCH416 Studies, fjögur hefti [ + ]IMC
LAZARUSComplete Method, 1. og 2. hefti [ ÷ ]Carl Fisher
MCLEODThe Clarinetist's Technique BookBarnhouse
PÉRIERVingt études faciles et progressivesLeduc331 exercices journaliers demécanisme [ + ]Leduc
ROSE26 étudesLeduc32 Etudes [ + ]Carl Fisher40 Etudes, tvö hefti [ + ]Carl Fisher
VOXMAN / GOWERRubank Advanced Method, 2. heftiRubank
THURSTONPassage Studies, 1. og 2. hefti [ ÷ ] [ + ]Boosey & Hawkes
THURSTON / FRANKThe Clarinet [ ÷ ] [ + ]Boosey & Hawkes
UHL48 Etudes, 1. og 2. hefti [ + ]Universal Edition
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
112
113
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir klarínettu og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
BAERMANNAdagioBreitkopf & Härtel
BARTÓKRoumanian DancesUniversal EditionThree Hungarian Folk SongsEditio Musica Budapest
BENTZONTema med variationer op. 14[einleiksverk]Chester
BERIOLied[einleiksverk]Universal Edition
BUSONIElegieBreitkopf & Härtel
CHRISTMANNSolos for the Clarinet PlayerSchirmer
DAVIES / HARRISSecond Book of Clarinet SolosFaber
DEBUSSYPetite pièceLeduc
DIMLERKonsert í B-dúrEulenburg
DONIZETTIConcertinoPetersStudie[einleiksverk]Peters
DUNHILLPhantasy SuiteBoosey & Hawkes
ELÍAS DAVÍÐSSONLegende 1996Tónar og steinar
FASCHKonsert í B-dúrHofheim-Leipzig
FERGUSONFour Short PiecesBoosey & Hawkes
FINZIFive BagatellesBoosey & Hawkes
GADEFantasistykker op. 43 Wilhelm Hansen
GILLIAM / MCCASKILLFrench Pieces for Clarinet and PianoMel Bay
HEIMSolo Pieces for the AdvancedClarinetistMel Bay
JACOBFive Pieces[einleiksverk]Oxford University Press
KINGClarinet Solos, 1. og 2. heftiChester
KÜFFNER / WEBERIntroduction, Theme and VariationsBote & Bock
LANCELOT / LASSENSLa clarinette classique, hefti c og dCombre
LAWTONThe Young Clarinetist, 2. og 3. hefti Oxford University Press
113
Klarínetta – Miðnám
114
MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar í hljóð-færaleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna
LEFÈVRESónata í B-dúr op. 12, nr. 1Oxford University Press
MENDELSSOHNSónataSchirmer
MOLTERKonsert nr. 3[útsett fyrir B-klarínettu]Schott
NIELSEN FantasyChester
PIERNÉCanzonettaLeduc
REGERRomanceBoosey & Hawkes
ROSSINIFantaisieZerboni
ROUSSELAriaLeduc
SACHSEN / MEININGENRomanzeLienau
SCHMITTAndantinoLeduc
SCIRGLISónataSchott
SEIBERAndantino PastoraleSchott
STAMITZ, JOHANNKonsert í B-dúrSchott
STRAUSS, R.RomanzeSchott
TAKÁCSKlarinetten Studio op. 97Doblinger
TARTINI / JACOBConcertinoBoosey & Hawkes
TELEMANNSónatínaBoosey & Hawkes
TURNERRagtime FunNovello
VON EINENTitbits, op. 98[einleiksverk]Doblinger
WASTALLBaroque Music for ClarinetBoosey & HawkesClassical Music for ClarinetBoosey & HawkesFirst Repertoire Pieces for theClarinetBoosey & HawkesContemporary Music for ClarinetBoosey & Hawkes
WEBERSeven Variations op. 37Peters
ÝMSIRClassical Repertory for Clarinet,1. og 2. heftiEditio Musica Budapest
New Pieces for Clarinet, 2. heftiAssociated Board
Rubank Book of Clarinet Solos,intermediate levelRubank
ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONFjögur íslensk þjóðlögNorsk Musikforlag
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
114
115
umfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í klarínettuleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á miðprófivelja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sam-bærilegri þyngd og önnur prófverkefni, (b) leika frumsamið verk eðaeigin útsetningu og (c) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eða hljómferlimeð eða án undirleiks. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finnaí almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerðgrein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 38–39 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.
Dæmi um tónverk
JACOB2., 3. og 5. kafliÚr: Five Pieces[einleiksverk]Oxford University Press
FERGUSONFour Short PiecesBoosey & Hawkes
GADEFantasistykker op. 43Wilhelm Hansen
BAERMANAdagioBreitkopf & Härtel
ROUSSELAriaLeduc
ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONFjögur íslensk þjóðlögNorsk Musikforlag
115
Klarínetta – Miðnám
116
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá e til g'''
- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm for-
merkjum
- gangandi þríundir í dúr til og með fimm formerkjum
- dúr- og mollþríhljóma til og með fimm formerkjum
- minnkaða sjöundarhljóma frá e, f, og fís
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá e til g'''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 116, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
Nr. 9 Úr: Thurston: Passage Studies, 2. hefti Boosey & Hawkes
Nr. 7Úr: Cavallini / Giampieri: 30 CapriciRicordi
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
116
117
- gangandi þríundir í dúr frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins,
niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó
að fara einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón
niður fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- ofangreinda tónstiga legato og staccato
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
H-dúr
a-moll, hljómhæfur
========================Ä
ä mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
!tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
t!t
tt m
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
t!t
========================Ä
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
t!t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmt
! tt
t
æ
mmmmmm
mmmmm
t! t
|
mmmmm
c
=======================Ä
!
!
!
!
!ä m
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
=======================Ä
!
!
!
!
!
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmt
tt
t
æ
mmmmm
mmmmm
tt
|
mmmm
c
117
Klarínetta – Miðnám
118
D-dúr - gangandi þríundir
f-moll þríhljómur - beint
f-moll þríhljómur - brotið
eða
f-moll þríhljómur - brotið
=======================Ä
"
"
"
"ä
mmmm
mmmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
t
t
tt
mmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
t
ttt
mmmmmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
t
tt
tmmmmmmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
t
tt
mmmmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
t
tt
t
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
ttt
=======================Ä
"
"
"
"
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t
æ|
mmmm b
=======================Ä
"
"
"
" mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
=======================Ä
"
"
"
"
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t
æ
|
mmmmmm
b
===================Ä
" ämmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
t
t
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
tt
tæ
mmmm
mmmmmt
t|
mmmmmm
c
=======================Ä
!
!ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
=======================Ä
!
!
mmmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
==================Ä
!
!mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmt
tt
t
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
|
mmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
118
119
Minnkaður sjöundarhljómur frá e
FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendurséu undir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.
Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklings-bundinn og ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nem-enda. Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bilfjórum árum. Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmritíma en einnig getur lengri námstími verið eðlilegur.
Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hlutaaðalnámskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sér-tækum markmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga ogþörfum nemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi ognemendur ólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verðaeinstaklingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara aðleiða hvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok framhaldsnáms eiga klarínettunemendur að hafa náð eftirfar-andi markmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
- hafi náð tökum á öruggri og vel þroskaðri tónmyndun á öllu tónsvið-
inu frá e til b'''
=======================Ä
ä mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt" t
"t
mmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
tt"t
"t mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
tt" t
" t mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
" tt
t" t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
" tt
t"t
æ
mmmm
mmmmm" t
t|
mmmmmm
c
119
Klarínetta – Miðnám
120
- hafi náð mjög góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð mjög góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- leiki hreint, kunni grip til lækkunar og hækkunar tóna og geti aðlagað
inntónun í samleik
- ráði yfir víðu styrkleikasviði hvar sem er á tónsviði hljóðfærisins
- geti gert skýran mun á legato og staccato
- ráði yfir góðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni
- geti beitt öllum helstu auka- og trillufingrasetningum
- hafi kynnst flutter- og tvítungutækni og glissando
Nemandi
- hafi öðlast mjög gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við á miðprófi
- geti tónflutt einfaldar laglínur án undirbúnings upp um heiltón og upp
og niður um hálftón
- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
- hafi kynnst a.m.k. einum meðlim klarínettufjölskyldunnar öðrum en
B- eða A-klarínettu
- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt
þessari námskrá
- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almennum
hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42
Nemandi sýni með ótvíræðum hætti
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- margvísleg blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
120
121
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að veratil viðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars viðval annars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni, sem hentar við upphaf framhaldsnáms, til efnis semhæfir við lok námsáfangans.
Listinn er þrískiptur; æfingar, tónverk og útdrættir úr hljómsveitarverk-um. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrir neðan titilverks eða bókar. Þær bækur sem innihalda að hluta til auðveldari við-fangsefni en hæfa nemendum í framhaldsnámi eru merktar með [ ÷ ].
Æfingar
BAERMANNComplete Method [ ÷ ]Carl Fisher
CAVALLINI / GIAMPIERI30 Caprici [ ÷ ]Ricordi
GIAMPIERI12 Studi ModerniRicordi
JEANJEAN18 étudesAlfredÉtudes progressives et mélodiques, þrjú hefti Leduc
JETTELDer Vollkommene Klarinettist,þrjú heftiWeinbergerKlarinettenschule, 2. og 3. heftiDoblingerSpezial EtüdenWeinberger
RHODES / BIERSEssential Technique [tvær bækur; fyrir altklarínetta ogbassaklarínettu]Kjos
ROSE32 Etudes [ ÷ ]Carl Fisher40 Etudes, tvö hefti [ ÷ ]Carl Fisher
STARK24 Studies in all KeysIMCGrand Virtuoso Studies op. 51,tvö hefti IMC
THURSTONPassage Studies, 2. og 3. hefti [ ÷ ]Boosey & Hawkes
THURSTON / FRANKThe Clarinet [ ÷ ]Boosey & Hawkes
UHL48 Etudes, tvö hefti [ ÷ ]Universal Edition 121
Klarínetta – Framhaldsnám
122
Tónverk
Eftirfarandi tónverk eru fyrir klarínettu og hljómborðsundirleik nema annað sé tekið fram.
ARNOLDSónatínaLengnick
ATLI INGÓLFSSONTvær bagatellur (1986)[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
ÁSKELL MÁSSONBlik (1979)[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöðSónatína (1987)Íslensk tónverkamiðstöðÞrjú smálög (1991)[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
BAXSónataChappell
BENJAMINLe tombeau de RavelBoosey & Hawkes
BERGVier Stücke op. 5Universal Edition
BERNSTEINSónataWarner
BRAHMSSónata í f-moll op. 120, nr. 1Boosey & HawkesSónata í Es-dúr op. 120, nr. 2Boosey & Hawkes
BURGMÜLLERDuo for Clarinet and PianoSimrock
BUSONIConcertino op. 48Breitkopf & Härtel
COPLANDKonsertBoosey & Hawkes
CRUSELLKonsert í f-moll op. 5Sikorski
DEBUSSYPremière rhapsodieDurand
FINZIKonsertBoosey & Hawkes
FRANÇAIXTema con variazioni[A-klarínetta]Eschig
GAUBERTFantaisieCarl Fisher
GUNNAR REYNIR SVEINSSONSónata (1960)Íslensk tónverkamiðstöð
HINDEMITHSónataSchott
HONEGGERSónatína[A-klarínetta]Chester
HOROVITZSónatínaNovello
JOHN ANTON SPEIGHTAubade[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
JÓN NORDALRistur (1985)Íslensk tónverkamiðstöð
JÓN ÞÓRARINSSONSónataÍslensk tónverkamiðstöð
KARÓLÍNA EIRÍKSDÓTTIRHringhenda (1989)[einleiksverk]Íslensk tónverkamiðstöð
KROMMERKonsert í Es-dúr op. 56Eulenburg
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
122
123
LUTOSLAWSKIDance PreludesChester
MARTINUSónatínaLeduc
MESSAGERSolo de concoursLeduc
MILHAUDDuo concertantPresser
MOZARTKonsert í A-dúr, K. 622[A- eða B-klarínetta]Ýmsar útgáfur
NIELSENKonsert op. 57Chester
PATTERSONConversations op. 25Weinberger
PENDERECKI3 MiniaturiPolskie Wydawnictwo Muzyczne
PISTONKonsertAssociated Music Publishers
PLEYELKonsert í B-dúrMusica Rara
POULENCSónataChester
RIVIERLes trois “S”[einleiksverk]Editions Transatlantiques
ROSSINIIntroduction, Theme and VariationsOxford University Press
SAINT-SAËNSSónata op. 167Durand
SCHUMANNFantasiestücke op. 73[A- eða B-klarínetta]Schirmer
SEIBERConcertinoSchott
SNORRI SIGFÚS BIRGISSONCantilenaÍslensk tónverkamiðstöð
SPOHRKonsert nr. 1, op. 26Peters
STANFORDSónata, op. 129Galaxy
STRAVINSKYThree Pieces[einleiksverk]IMC
WEBERConcertino op. 26KendorKonsert nr. 1, op. 73PetersKonsert nr. 2, op. 74PetersGrand Duo Concertante op. 48IMC
ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONRek (1984)Íslensk tónverkamiðstöð
123
Klarínetta – Framhaldsnám
124
Es-sópranklarínetta, altklarínetta og bassaklarínetta
Útdrættir úr hljómsveitarverkum
FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt;hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf í al-mennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Umfjöllun umtónleika við lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 í sama riti. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í klarínettuleik skal nemandi leika þrjú verk, útdrættiúr hljómsveitarverkum og eina æfingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar ogbrotnir hljómar, val og óundirbúinn nótnalestur, auk þess sem gefið erfyrir heildarsvip prófsins. Á framhaldsprófi velja nemendur á milli þess
ARMATOThe Opera ClarinetistCarl Fisher
DRAPKINSymphonic Repertoire for theBass ClarinetRonc
DRUCKER / MCGINNISOrchestral Excerpts, átta heftiIMC
GIAMPIERIPassi difficili e „a solo“, tvö heftiRicordi
HOFMEISTEROrchester Studien, tólf hefti Hofmeister
TEMPLE / SAVAGEDifficult Passages, þrjú heftiBoosey & Hawkes
ANDRIEUFirst Contest Dolo[Es-sópranklarínetta + píanó]Alfred
BOZZABallade[bassaklarínetta + píanó]Southern Music
BOZZA / HITEDivertissement[bassaklarínetta + píanó]Southern Music
MASSENETValse des Esprits[Es-sópranklarínetta + píanó]Edition Musicus
MOZARTAdagio úr klarínettukonsert[altklarínetta + píanó]Belwin Mills
MOZART / DAHMKonsert, K. 191[bassaklarínetta + píanó]Edition Musicus
WEBER / MCCATHRENConcertino op. 26[altklarínetta + píanó]KendorConcertino op. 26[bassaklarínetta + píanó]Kendor
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
124
125
að (a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegri þyngd og önnur próf-verkefni, (b) leika samleiksverk þar sem próftaki gegnir veigamiklu hlut-verki og (c) leika tónverk á annað hljóðfæri úr sömu fjölskyldu og aðal-hljóðfæri. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennumhluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 44. Nánar er gerð grein fyrirvægi einstakra prófþátta á bls. 40 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi og út-drætti úr hljómsveitarverkum. Síðan eru birt fyrirmæli um leikmátaþeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk, útdrættir úr hljómsveitarverkum og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um útdrætti úr hljómsveitarverkum
BEETHOVENSinfónía nr. 6, op. 68
BRAHMSSinfónía nr. 3, op. 90
TCHAIKOVSKYSinfónía nr. 5, op. 64
KODÁLYGalanta Dances
MENDELSSOHN-BARTHOLDYOverture to Fingal's Cave, op. 26
RIMSKY-KORSAKOFFScheherezade, op. 35
BRAHMSSónata í f-moll op. 120, nr. 1,1. og 2. þáttur Henle
STRAVINSKYÞrjú stykki fyrir einleiksklarínettuIMC
WEBERKonsert í Es-dúr nr. 2, op. 74,2. og 3. þátturPeters
ÁSKELL MÁSSONBlikÍslensk tónverkamiðstöð
POULENCSónataChester
COPLANDKonsertBoosey & Hawkes
125
Klarínetta – Framhaldsnám
126
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um. Í prófinu velur prófdómari þá tónstiga og hljómasem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá e til b'''
- heiltónatónstiga frá e og f
- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga
- gangandi þríundir í öllum dúrtóntegundum og laghæfum molltónteg-
undum
- alla dúr- og mollþríhljóma
- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er
- minnkaða sjöundarhljóma frá e, f og fís
- stækkaða þríhljóma frá e, f, fís og g
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá e til b''' ; gangandi þríundir á tón-
sviðinu e til g'''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 138, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Æfing nr. 5Úr: Jettel: Der Vollkommene Klarinettist, 2. heftiWeinberger
Æfing nr. 11Úr: Giampieri: 12 Studi ModerniRicordi
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
126
127
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- heiltónatónstiga frá neðsta tóni á efsta mögulegan tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að fara
einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- forsjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
innan tónsviðsins, niður á dýpsta hljómtón og aftur upp á grunntón
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- stækkaða þríhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- alla tónstiga og hljóma legato og staccato
- alla tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Heiltónatónstigi frá e
=======================Ä
ä mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
t! t
! t! t
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
! t$ t
t!t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!t!t
!t$t
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
t!t
!t! t m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
! t$ t
t! t m
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
! t! t
tt
=======================Ä
mmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
t$ t
! t! t
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
! t!t
t$t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm!t
!t!t
!t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
t$ t
! t! t
æ
mmmmm
mmmmmm
! t! t
|
mmmmmm
c
127
Klarínetta – Framhaldsnám
128
c-moll, laghæfur - gangandi þríundir
Forsjöundarhljómur frá e
Stækkaður þríhljómur frá f
Óundirbúinn nótnalestur og tónflutningurAuk hefðbundins óundirbúins nótnalestrar skal nemandinn tónflytja létttóndæmi upp um heilan tón og upp og niður um hálfan tón. Tónflutnings-dæmið skal vera af sambærilegri þyngd og lestrardæmi á miðprófi. Sjáenn fremur prófreglur og skýringar í almennum hluta aðalnámskrár tón-listarskóla, bls. 36 og 44.
========================Ä
äÛ
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt! t
Ûmmmmm
mmmm
mmmm
tt
!t
Û
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt! t
Û
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
tt
t
æÛ
mmmmm
mmmm
mmmm
! tt
t
Ûmmmm
mmmmm
mmmmm
!tt
t
Ûmmmm
mmmmm
mmmmmm
! tt
t t
mmmmmm
========================Ä
ä mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t! t
tt
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t!t
tt m
mm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
t!t
tt m
mmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
t! t
tt
mmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
t!t
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
t!t
tt
æ
mmmm
mmmmmt
! t|
mmmmmm
c
========================Ä
"
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
t#t
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
t#t
#tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
t# t
t# t
========================Ä
"
"
"
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
# tt# t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
========================Ä
"
"
"
mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
==========Ä
"
"
"
æ
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
# tt# t
t|
mmmm
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
128
129
SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt; verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því á hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta eru verkin flokkuð eftir fjölda flytjenda og síðanraðað eftir stafrófsröð höfunda. Útgefenda er getið á sama hátt og ann-ars staðar í námskránni.
Grunnnám
Dúettar
Tríó
CAMPBELLNativity Suite nr. 1KendorNativity Suite nr. 2Kendor
MOORETwenty Trios for ClarinetEnsle Willis
RIDDERSTRÖMMusicera meraGehrmans
ROSENTHALClarinet Trios from Corelli toBeethovenLeonardClarinet Trios from the 18th CenturyLeonard
SOBAJEGreensleevesKendor
STOUFFERContrapuntal Six for ThreeKendor
VOXMANChamber Music for Three Clarinets, tvö heftiRubank
ELÍAS DAVÍÐSSONDúettar og tríóTónar og steinar
KINGClarinet Duets, 1. og 2. heftiChester
STOUFFEREasy Six for TwoKendor
VOXMANDuetist FolioRubankSelected Duets, 1. heftiRubankSeventy-Eight Duets for flute andclarinet, 1. heftiRubank
129
Klarínetta – Samleikur
130
Kvartettar
BACHAir on a G String[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]KendorMinuets[3 B-klarínettur + bassaklarínetta / 4 B-klarínettur]KendorWachet Auf[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
BOTSFORD / MCLEODBlack and White Rag[4 B-klarínettur]Kendor
BRADÁC / VOXMANBohemian Suite[4 B-klarínettur]Rubank
BURGSTAHLERLet's Play Quartets[4 B-klarínettur]Belwin Mills
CHOPINMinute Waltz[4 B-klarínettur]Rubank
GOUNODFuneral March of a Marionette[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
GLUCK / JOHNSONAndante and Caprice[4 B-klarínettur]Rubank
GRIEG / DELONGElfin Dance[2 flautur + 2 B-klarínettur] Kendor
HANDELHallelujah Chorus[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
MORLEYMy Bonny Lass[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
MOZART / DORFFAve Verum Corpus[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
MOZARTFinale, K. 385[4 B-klarínettur]Kendor
ROSENTHALClarinet Quartets, 18th CenturyBelwin Mills
THOMPSONCaptain Morgan's March and sixother pieces[4 B-klarínettur]Schott
SATIE / DORFFGymnopedie nr. 1[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
SCHUMANN / DORFFTräumerei[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
VOXMANEnsemble Classics for ClarinetQuartet, 1. hefti[4 B-klarínettur]RubankEnsemble Classics for ClarinetQuartet, 2. hefti[2 B-klarínettur + altklarínetta +bassaklarínetta]Rubank
ÝMSIREverybody's Favorite Series nr. 122Clarinet QuartetsAmsco
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
130
131
Miðnám
Dúettar
Tríó
BJORN / JARVISAlley Cat[flauta + óbó + klarínetta]Kendor
CARTERCanon for 3[fyrir þrjú eins hljóðfæri]Associated Music Publishers
CRUSELLRondo[2 B-klarínettur + píanó]Musica Rara
HANDELAdagio and Allegro[2 B-klarínettur + píanó]IMC
KURI-ALDANACantares[flauta + klarínetta + píanó]Musica Rara
MENDELSSOHNKonzertstück nr. 1, op. 113[2 B-klarínettur + píanó / B-klarínetta +bassaklarínetta + píanó / B-klarínetta +fagott + píanó / B-klarínetta + selló +píanó]IMCKonzertstück nr. 2, op. 114[2 B-klarínettur + píanó / B-klarínetta +bassaklarínetta + píanó / B-klarínetta +fagott + píanó / B-klarínetta + selló +píanó]IMC
MOZARTDivertimenti nr. 1-5, K. 439b[3 B-klarínettur /2 B-klarínettur +bassaklarínetta / 2 B-klarínettur +fagott / 3 bassethorn]Breitkopf & Härtel
SHOSTAKOVICH / ATOUMYANFour Waltzes[flauta + klarínetta + píanó]Musica Rara
BEETHOVEN3 Duos[klarínetta + fagott]IMC
CRUSELL3 DuetsPeters
EVANSDuet Suite[flauta + klarínetta]Associated Music Publishers
HARVEYSatirical SuiteSchott
HODGSONClarinet Album, tvö heftiHinrichsen
KUHLAU3 Duos op. 81Carl Fisher
PLEYELSix Little DuetsCarl Fisher
REYNOLDSAirs and Dances[flauta + klarínetta]Pan
TELEMANNSix Canonic SonatasIMC
131
Klarínetta – Samleikur
132
Kvartettar og kvintettar
Framhaldsnám
Dúettar
Tríó
BEETHOVENTríó, op. 11[B-klarínetta + selló + píanó]IMC
BRUCHAcht Stücke, op. 83[klarínetta + víóla + píanó]Simrock
POULENCSónata fyrir tvær klarínettur[B- og A-klarínettur]Chester
VILLA-LOBOSChoros nr. 2[flauta + A-klarínetta]Esching
CLAYPOLE / MCLEODRagging the Scale[4 B-klarínettur]Kendor
HANDELHallelujah Chorus[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
HANDYSt. Louis Blues[4 B-klarínettur / 2 B-klarínettur + alt-klarínetta + bassaklarínetta]Musicians Publ.
JESSEL / HALFERTYParade of the Wooden Soldiers[4 B-klarínettur]Kendor
MOZART / KENNYNon Più Andrai[breytileg hljóðfæraskipan fyrir ýmisEs-, B-, og C-hljóðfæri]Universal Edition
MOZART / VOXMANAllegro úr kvartett í C-dúr k. 157[2 B-klarínettur + altklarínetta +bassaklarínetta]Rubank
TCHAIKOVSKY / DORFFDance of the Sugar Plum Fairy[3 B-klarínettur + bassaklarínetta]Kendor
VOXMANClarinet Choir Repertoire[4 B-klarínettur + bassaklarínetta / 3 B-klarínettur + altklarínetta +bassaklarínetta]RubankEnsemble Classics for ClarinetQuartet, 2. hefti[2 B-klarínettur + altklarínetta +bassaklarínetta]Rubank
VOXMAN / HERVIGEnsemble Repertoire for Wood-wind Quintet[flauta + óbó + klarínetta + horn +fagott/bassaklarínetta]Rubank
WIGGINSThree Czechoslovakian Dances[flauta/óbó + 2 B-klarínettur + trompet+ básúna]Ricordi
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
132
133
Kvartettar
BOZZASónatína[Es-sópranklarínetta + 2 B-klarínettur +bassaklarínetta]Leduc
CRUSELLKvartett op. 2[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Kvartett op. 4[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Kvartett op. 7[klarínetta + fiðla + víóla + selló]
HUMMELKvartett[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Schirmer
KROMMERKvartett op. 69 í Es-dúr[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Musica RaraKvartett op. 82 í D-dúr[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Musica RaraKvartett op. 95 í B-dúr[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Musica Rara
MARTINUKvartett[klarínetta + horn + selló + slagverk]
PENDERECKIKvartett[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Schott
STAMITZKvartett op. 8[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Musica RaraKvartett op. 19[klarínetta + fiðla + víóla + selló]Musica Rara
TAKÁCSSerenade[3 B-klarínettur + bassaklarínetta / 4 B-klarínettur]Doblinger
CRUSELLRondo[2 B-klarínettur + píanó]Musica Rara
KHACHATURIANTríó[klarínetta + fiðla + píanó]IMC
MILHAUDSuite[klarínetta + fiðla + píanó]Salabert
MOZARTTrio „Kegelstatt“[klarínetta + víóla + píanó]IMC
SAINT-SAËNSTarantella[flauta + A-klarínetta + píanó]IMC
SCHUBERTDer Hirt auf dem Felsen op. 129[sópran + B-klarínetta + píanó]Boosey & Hawkes
SCHUMANNMärchenerzählungen op. 132[klarínetta + víóla + píanó]Boosey & Hawkes
STRAVINSKYL'histoire du soldat[A-klarínetta + fiðla + píanó]IMC
133
Klarínetta – Samleikur
134
Kvintettar
Sextettar, septettar, oktettar
Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbókmenntir,tónskáld, leikmáta, flytjendur og kennslu.
Bartolozzi, Bruno: New Sounds for Woodwind, Oxford University Press, 1967[bókin er sem stendur ófáanleg nema á bókasöfnum/fornsölum]
Blom, Eric (ritsj.): Grove's Dictionary of Music and Musicians
Brymer, Jack: The Clarinet, Kahn and Averill, 1976
Farkas, Philip: The Art of Musicianship, Musical Publications, Bloomington
Geiringer, Karl: Brahms: His Life and Work, London, 1961
Gibson, Lee: Clarinet Acoustics, Indiana University Press, Bloomington
BEETHOVENSeptett, op. 20[klarínetta + fagott + horn + fiðla + víóla+ selló + kontrabassi]Boosey & Hawkes
COPLANDSextett[klarínetta + strengir + píanó]Boosey & Hawkes
SCHUBERTOktett op. 166[klarínetta + fagott + horn + strengja-kvartett + kontrabassi]Boosey & Hawkes
STRAVINSKYOktett[flauta + klarínetta + 2 fagott + 2 trompetar + 2 básúnur]Boosey & Hawkes
BRAHMSKvintett í h-moll, op. 115Bärenreiter
HINDEMITHKvintett op. 30[B- + Es-klarínetta + strengir]Schott
MOZARTKvintett í A-dúr, K. 581[A klarínetta + strengir]Bärenreiter
NIELSENSerenata Ivans[klarínetta + fagott + horn + selló +kontrabassi]
REICHAKvintett í B-dúrMusica Rara
WEBERKvintett í B-dúr, op. 34[klarínetta + strengir]Boosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
134
135
Guy, Larry: Intonation Training for Clarinetists, Rivernote Press, New York
Heim, Norman: Clarinet Handbook, Mel Bay [bók og snælda fáanlegar]
Kronthaler, Otto: Das Klarinetten Blatt, Moeck
Pino, David: The Clarinet and Clarinet Playing[uppselt hjá fyrsta útgefanda; endurútgáfa væntanleg frá Dover]
Rehfeldt, Philip: New Directions for Clarinet, University of California Press
Rice, Albert R.: The Baroque Clarinet, Oxford University Press
Ridenour, Thomas: Clarinet Fingerings: A Comprehensive Guide for the Performerand Educator, Leblanc Educational Publications
Russianoff, Leon: Clarinet Method, G. Schirmer, New York [tvö hefti - bókin er sem stendur ófáanleg nema á bókasöfnum/fornsölum]
Solomon, Maynard: Mozart: A Life, Harper Collins, New York
Stier, Charles: Clarinet Reeds: Definitive Instruction in an Elusive Art, HalcyonProductions, Olney
Vázquez, Ronald V.: A Book for the Clarinet Reed Maker, RV Publishing, Anna-polis
Weston, Pamela: Clarinet Virtuosi of the Past, Egon Publishers Ltd.
Weston, Pamela: More Clarinet Virtuosi of the Past, Egon Publishers Ltd.
Weston, Pamela: Clarinet Virtuosi of Today, Egon Publishers Ltd.
Weston, Pamela: The Clarinetist´s Companion, Egon Publishers Ltd.
White, Eric W.: Stravinsky: The Composer and His Works, Faber
Tímarit, félög og vefslóðir
International Clarinet Association The Clarinet (tímarit gefið út ársfjórðungslega). International Clarinet Association, c/o James Gillespie, 405 Santiago Place, Denton, TX 76205 USA
Ýmsar upplýsingar má finna á vefslóðinni: www.clarinet.org135
Klarínetta – Bækur varðandi hljóðfærið
136136
137
Námskrá þessi er þannig uppbyggð að fyrst er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á fagott. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggjamegináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Í þessumköflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið sem nem-endur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtirverkefnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Áeftir verkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.
Nokkur atriði varðandi nám á fagottFagottið er stórt hljóðfæri og þurfa nemendur að hafa náð vissum líkam-legum þroska til að ráða við það. Þetta á sérstaklega við um hendur semþurfa að hafa náð lágmarksstærð. Til að hefja nám á fagott þarf nemandiyfirleitt að hafa náð 12–13 ára aldri. Mörg dæmi eru þó um að nemend-ur byrji eldri en þetta að læra á fagott með góðum árangri en þá er mjögæskilegt að nemandinn hafi lært á annað hljóðfæri áður. Hið sama gildirum þá sem yngri eru.
Mælt er með að nemendur, sem hyggjast leika á fagott, læri á annaðhljóðfæri áður til þess meðal annars að þjálfast í nótnalestri. Fjórtán tilfimmtán ára nemandi, sem lokið hefur t.d. grunnprófi eða miðprófi áannað hljóðfæri og skiptir yfir á fagott, er mjög fljótur að verða liðtækurí alls konar samspili. Ekki er hægt að mæla með neinu sérstöku byrjunar-hljóðfæri. Klarínetta og þverflauta eru algengust þótt mörg dæmi séuum að píanó- eða strengjanemendur skipti yfir á fagott með góðum ár-angri.
Þar sem fagottið er dýrt hljóðfæri er algengast að tónlistarskólar eigihljóðfæri fyrir þá sem eru að hefja fagottnám. Fagott eru ýmist gerð úrtré eða plasti, plasthljóðfærin eru ódýrari og því heppileg sem skóla-hljóðfæri. Öll fagott eru af sömu stærð en til eru fagott sem hönnuð eru
137
FAGOTTFAGOTT
138
fyrir smáar hendur og því góð fyrir yngstu nemendurna. Kontrafagott ermun stærra en fagottið, æskilegt er að nemendur kynnist því á síðaristigum námsins. Fagottið er einkum notað í sinfóníuhljómsveitum,lúðrasveitum og alls konar kammertónlist.
GrunnnámAlmennt er miðað við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8–9ára gamlir, ljúki grunnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðun erþó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldri ognámshraði getur verið mismunandi. Ætla má að nemendur sem hefjafagottnám 12–13 ára geti lokið grunnnámi á tveimur árum.
Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklingsbundinog viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvern nem-anda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok grunnnáms eiga fagottnemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- hafi náð eðlilegri og óþvingaðri munnsetningu
- beiti jöfnum og markvissum fingrahreyfingum
- hafi náð góðum grundvallartökum á tónmyndun á tónsviðinu frá 'B til
g'
- hafi náð allgóðum tökum á þindaröndun
- hafi náð allgóðum tökum á inntónun
- geti leikið með greinilegum styrkleikabreytingum
- geti leikið bæði bundið og óbundið
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
138
139
- ráði yfir eðlilegri tungutækni miðað við þetta námsstig
- þekki aukafingrasetningu fyrir litla es, svokallað langt es
- þekki notkun hjálparklappa fyrir a, b, h, c' og d' (halda niðri eða
snerta)
Nemandi
- hafi öðlast allgott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
- hafi kynnst nótnalestri í tenórlykli
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemandi sýni eftirfarandi í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir um
það bil þriggja ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
139
Fagott – Grunnnám
140
Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lok grunn-náms.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Bækur, sem innihalda að hluta tilerfiðari viðfangsefni en hæfa nemendum í grunnnámi, eru merktar með[ + ].
Kennslubækur og æfingar
DAVIES / HARRISImprove your Sight-ReadingFaber
GIAMPIERIProgressive MethodRicordi
HARABassoon School, 1. heftiEditio Musica Budapest
HERFURTHA Tune a DayChappell/Boston
JOHNSON / POLYHARPractical Hints on Playing theBassoonBelwin Mills
OUBRADOUSComplete Method, 1. hefti [ + ]Leduc
LANGEYThe BassoonBoosey & Hawkes
SELTMANN / ANGERHÖFERFagott-Schule, 1. hefti [ + ]Schott
SLAMA66 StudiesIMC
SPARKEScales and Arpeggios, Grade 1–8Associated Board
VOXMANElementary MethodRubankIntermediate MethodRubankAdvanced Method [ + ]Rubank
WEISSENBORNBassoon Studies op. 8, II [ + ]PetersMethod for Bassoon [ + ]Carl Fischer
WASTALLLearn as you PlayBoosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
140
141
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir fagott og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
BACH, J. S.SicilienneLeduc
BENSONSong and DanceBoosey & Hawkes
BOISMORTIER8 Kleine StückePetersTvær sónötur op. 50Musica Rara
BOYLELittle SuiteBoosey & Hawkes
CORELLIAdagioRicordi
CECCONIConcertinoConsolidated Music Publishers
DAMASEBasson JuniorLemoine
ELLIOTTIvor the EnginePaterson
FOSTERSerenade & RondoStainer & Bell
GALLIARD6 sónöturIMC
GOOSSENSOld Drinking SongLeduc
GOUNOD / EMERSONFuneral March of a MarionetteEmerson
HARAMusic for BassoonEditio Musica Budapest
HILLING / BERGMANNBassoon First Book of SolosFaberBassoon Second Book of SolosFaber
HUGHES Six Low SolosEmerson
JACOBFour SketchesEmerson
MARCELLOSónötur í a-moll, e-moll, C-dúr ogG-dúrIMC
NORTONMicrojazz for BassoonBoosey & Hawkes
PAINEArabesqueBelwin Mills
SELTMAN / ANGERHÖFERFagott-Schule, 5. hefti [ + ][verk með undirleik]Schott
SHEENThe Really Easy Bassoon BookFaberGoing Solo BassoonFaber
WEISSENBORNArioso og HumoreskeForbergSix Recital Pieces, tvö heftiForbergRomanceRubank
WILLNERClassical Album for Bassoon andPianoBoosey & Hawkes
ÝMSIRNew Pieces for Bassoon, 1. heftiAssociated Music Publishers
141
Fagott – Grunnnám
142
GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf í al-mennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikilvægt er aðallir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í fagottleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á grunn-prófi velja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upphafi, ein-földu hljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin útsetninguog (c) leika stutt alþýðulag eða þjóðlag sem þeir hafa lært eftir eyra.Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hlutaaðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi ein-stakra prófþátta á bls. 37 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
BARTÓKEvening in the CountryÚr: Sheen: Going Solo BassoonFaber
GALLIARD, J. E.Sónata nr. 5, Allegro e spiritosoIMC eða úr: Seltmann/Angerhöfer:Fagott-Schule, 5. heftiSchott
GOUNODFuneral March of a MarionetteEmerson
GRANADOSAndaluzeÚr: Hilling/Bergmann: BassoonSecond Book of SolosFaber
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
142
143
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá 'B til g'
- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum
- þríhljóma í dúr og moll til og með tveimur formerkjum
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá 'B til g'
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 72, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnþríhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins og aftur
niður á grunntón
Æfing nr. 10Úr: Weissenborn: Bassoon Studies op. 8, IIPeterseða úr Weissenborn: Method forBassoon, 50 Bassoon Studies,op. 8Carl Fischer
Æfing nr. 21Úr: Voxmann: Advanced Method,bls. 36Rubank
MOZART, W. A.Aría, Dalla sua pace(úr Don Giovanni)Úr: Hilling/Bergmann: BassoonSecond Book of SolosFaber
STOLTE6 minus 1Úr: Seltmann/Angerhöfer: Fagott-Schule, 5. heftiSchott
143
Fagott – Grunnnám
144
- þríhljóma frá grunntóni beint upp á efsta hljómtón innan tónsviðsins
og niður á grunntón aftur
- ofangreinda tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Krómatískur tónstigi frá 'B
C-dúr
g-moll, laghæfur
=======================
Å
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
t# t
!tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
# t! t
t# t
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
==========
Å
"
"
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t|
mmmm
=======================
Åä m
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
========
Å
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t|
mmmmm
=======================
Åä m
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
" t # tt ! t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t" t # t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!tt !t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" t #tt !t m
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
t" t #t
t mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt !t
t
=======================
Å
mmm
mmm
mmmm
mmmm
" t # tt ! t m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
t" t # t
t mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmm
! tt " t
# tmmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
t " tt " t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt " t
t mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" tt " t
t
=======================
Åmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt " t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmt
t "tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm" t
t "tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt " t
æ
mmmmm
mmmmm
tt " |
mmmmm
c
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
144
145
G-dúr þríhljómur
h-moll þríhljómur
MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að fagottnemendur getilokið miðnámi á um það bil þremur árum en námshraði getur þó veriðmismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroski nemenda.
Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfumnemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendurólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstak-lingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiðahvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok miðnáms eiga fagottnemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti jafnri og lipurri fingratækni
- hafi náð góðum tökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá 'B til c''
===================
Å !
!ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
æ
|
mmmmm
b
===================
Å !ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmmm
mmmmm
tt
t
t
æ
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
|
mmmm
145
Fagott – Grunnnám
146
- hafi náð góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður aug-
ljósar
- geti gert greinilegan mun á legato og staccato
- ráði yfir allgóðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni í
túlkun
- hafi tök á aukafingrasetningum fyrir Fís, fís, fís' (stutt fís'), Gís, gís,
cís, cís' (langt cís') og helstu trillufingrasetningum
Nemandi
- hafi lært undirstöðuatriði í blaðasmíði
- hafi öðlast gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta miðnáms
- hafi náð góðum tökum á nótnalestri í tenórlykli
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þessari
námskrá
Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti
hann sinnir eftirfarandi atriðum:
- leik eftir eyra
- tónsköpun
- spuna
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
146
147
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
sjö til átta ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- ýmis blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni sem hentar við upphaf miðnáms til efnis sem hæfir viðlok námsáfangans.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Séu viðfangsefni að hluta til léttari enhæfir nemendum í miðnámi eru viðkomandi bækur merktar með [ ÷ ]. Þærbækur, sem innihalda að hluta til erfiðari viðfangsefni en hæfa nemend-um í miðnámi, eru merktar með [ + ].
Kennslubækur og æfingar
GIAMPIERIProgressive MethodRicordi16 Daily Studies for the Perfection [ + ]Ricordi
HARABassoon School, 1. heftiEditio Musica Budapest
JANCOURTGrande méthode théorique etpratique, op. 15Costallat Editions/Billaudot26 Melodic Studies [ + ]IMC
LANGEYThe BassoonBoosey & Hawkes
MILDEConcert Studies op. 26, 1. hefti [ + ]IMCStudies in Scales and Chords op. 24 [ ÷ ]IMC
OREFICI20 Melodic StudiesIMC
147
Fagott – Miðnám
148
Tónverk og safnbækur
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir fagott og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
BACH, J. S.Solo Suites (Cello)[einleiksverk]Peters
BACH / GATTThree Movements (from cello suites)[einleiksverk]Associated Board
BERTOLIÞrjár sónöturBaron
BOISMORTIER8 Kleine Stücke aus op. 40PetersTvær sónötur op. 50, nr. 1 og 2Musica RaraTvær sónötur op. 50, nr. 4 og 5Musica Rara
BONDKonsert nr. 6 í B-dúrBoosey & Hawkes
CORELLI Sónata í h-moll op. 5/8IMC
CORRETTESix Sonatas “Les delices de lasolitude”, tvö heftiSchott
DAVIDConcertino op. 4IMC
DUNHILL Lyric SuiteBoosey & Hawkes
GALLIARDSex sónötur, tvö heftiIMC
HERTELFagottkonsert í a-mollNoetzel
HILLING / BERGMANNSecond Book of SolosFaber
HINDEMITHSónataSchott
OUBRADOUSEnseignement complet du basson, þrjú heftiLeduc
OZI42 CapricesIMC
PIVONKARythmical Etudes for BassoonEditio Suprophon
SATZENHOFERNeue Praktische Fagottschule,tvö heftiZimmerman24 StudiesIMC
SLAMA66 StudiesIMC
SELTMANN / ANGERHÖFERFagott-Schule, 1. og 2. hefti [ ÷ ]Schott
SPARKEScales and Arpeggios, Grade 1–8Studio (June Emerson)
VOXMANAdvanced Method [ ÷ ]Rubank
WEAITBassoon Warm-upsEmerson
WEISSENBORNComplete Method for Bassoon [ ÷ ]Carl Fischer
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
148
149
MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangaprófí almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í fagottleik skal nemandi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á miðprófivelja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sam-bærilegri þyngd og önnur prófverkefni, (b) leika frumsamið verk eðaeigin útsetningu og (c) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eða hljómferlimeð eða án undirleiks. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finnaí almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerðgrein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 38–39 í sama riti.
HURLESTONESónata í F-dúrEmerson
JACOBFour SchetchesEmerson
KOZELUCHKonsert í C-dúrIMC/Musica Rara/Emerson
MARCELLOSónötur í a-moll, e-moll, C-dúr ogG-dúrIMC
OROMZEGI15 Caracteristic Pieces in Hungarian Style[einleiksverk]Editio Musica Budapest
PIERNÉSolo de consert op. 35IMC/Leduc
SCHOENBACHSolos for the Bassoon PlayerSchirmer
SELTMAN / ANGERHÖFERFagott-Schule, 5. hefti[verk með píanóundirleik]Schott
STAMITZKonsert í F-dúr, 1. kafliSikorski
TELEMANNSónata í f-mollAmadeus
VANHALKonsert í C-dúrSimrock
VIVALDI10 konsertar, tvö heftiSchirmerSónata nr. 3 í a-mollIMC
WEISSENBORNCapriccio op. 14IMCSix Recital Pieces, tvö heftiForberg
149
Fagott – Miðnám
150
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.
Dæmi um tónverk
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um. Í prófinu velur prófdómari þá tónstiga og hljómasem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá 'B til c''
- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm for-
merkjum
- gangandi þríundir í dúr til og með fimm formerkjum
- dúr- og mollþríhljóma til og með fimm formerkjum
- minnkaða sjöundarhljóma frá 'B 'H og C
Æfing nr. 3Úr: Milde: Concert Studies op. 26, 1. heftiIMC
Æfing nr. 7Úr: Orefici: 20 Melodic StudiesIMC
HINDEMITHSónata, öllSchott
HURLSTONESónata í F-dúr, 1. þátturEmerson
PIERNÉSolo de concert op. 35IMC
STAMITZKonsert í F-dúr, 1. kafliSikorski
TELEMANNSónata í f-moll, 1. og 2. kafliAmadeus
VIVALDIKonsert í a-moll F VIII nr. 7Schirmer, IMC eða Ricordi
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
150
151
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá 'B til c''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 108, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir í dúr frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins,
niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó
að fara einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón
niður fyrir dýpsta þríhljómstón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta möguleg-
an hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- ofangreinda tónstiga legato og staccato
- ofangreinda tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
A-dúr
=======================
Å !
!
!
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
=================
Å !
!
!
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
tæ
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
151
Fagott – Miðnám
152
g-moll, hljómhæfur
G-dúr – gangandi þríundir
F-dúr þríhljómur – beint
F-dúr þríhljómur – brotið
=======================
Å
"ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t
mmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
Ç
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t
=======================
Ç"
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
Å
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
tt
t
==========
Å
"æ
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
|
mmmm
=======================
Å
"ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
Ç
tt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t Å
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmmmt
t
|
mmmm
c
=======================
Å !ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
Ç mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
=======================
Ç
!
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
Å
mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
=======================
Å ! mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
==========
Å !
æ
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
|
mmmm
=======================
Å
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt!t
t mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
Ç
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
t!t
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
t!t
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
Å
=======================
Å
"
"
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt!t
tmmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
!tt
t
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
t!t
|
mmmm
c
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
152
153
Minnkaður sjöundarhljómur frá 'B
FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendurséu undir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.
Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklings-bundinn og ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nem-enda. Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bil fjórumárum. Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmri tíma eneinnig getur lengri námstími verið eðlilegur.
Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hlutaaðalnámskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sér-tækum markmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörf-um nemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nem-endur ólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða ein-staklingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara aðleiða hvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok framhaldsnáms eiga fagottnemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
=======================
Åä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
" t" t
"t%t m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
" t" t
" t%t
Çmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
" t" t
" t% t m
mmmm
mmmmm
mmmm
mmm
" tt
ttÅ
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
" t% t
" t" t
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
" t%t
"t" t
=========
Å
æ
" |
mmmmm
b
153
Fagott – Miðnám
154
- hafi náð tökum á öruggri og vel þroskaðri tónmyndun á öllu tónsvið-
inu frá 'B til d''
- hafi náð mjög góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð góðum tökum á vibrato og noti það smekklega
- hafi náð mjög góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- leiki hreint, kunni grip til lækkunar og hækkunar tóna og geti aðlag-
að inntónun í samleik
- ráði yfir víðu styrkleikasviði hvar sem er á tónsviði hljóðfærisins
- geti gert skýran mun á legato og staccato
- ráði yfir góðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni
- geti notað tvöfalda og þrefalda tungu
- kunni fingrasetningar fyrir es'' og e''
- geti beitt öllum helstu auka- og trillufingrasetningum
- hafi kynnst nútímatækni svo sem fluttertungu, klappasmellum og
einföldum hljómum (multiphonics)
Nemandi
- hafi náð góðum tökum á blaðasmíði
- hafi öðlast mjög gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við á miðprófi
- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
- hafi kynnst kontrafagottinu
- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt
þessari námskrá
- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almenn-
um hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
154
155
Nemandi sýni með ótvíræðum hætti
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- margvísleg blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að veratil viðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars viðval annars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni, sem hentar við upphaf framhaldsnáms, til efnis semhæfir við lok námsáfangans.
Listinn er þrískiptur; æfingar, tónverk og útdrættir úr hljómsveitarverk-um. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrir neðan titilverks eða bókar. Þær bækur, sem innihalda að hluta til auðveldari við-fangsefni en hæfa nemendum í framhaldsnámi, eru merktar með [ ÷ ].
Æfingar
BITCHVingt études pour le bassonLeduc
BIANCHITwelve Etudes for BassoonSchirmer
BOZZA15 études journalières pour bassonLeduc
GIAMPIERI16 Daily Studies for the Perfection[ ÷ ]Ricordi
JANCOURT26 Melodic Studies [ ÷ ]IMC
MILDEConcert Studies op. 26, tvö hefti [ ÷ ]IMC25 Studies in Scales and Cordsop. 24 [ ÷ ]IMC
OREFICIBravoura StudiesIMC
OUBRADOUSEnseignement complet du basson, þrjú heftiLeduc
RODE15 CapricesIMC
155
Fagott – Framhaldsnám
156
Tónverk
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir fagott og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
ARNOLDFantasy[einleiksverk]Faber
BACH, J. C.Konsertar í B-dúr og Es-dúrEditio Musica Budapest/Sikorski
BACH, J. S.Partíta BWV 1013[einleiksverk]Universal Edition
BENTZONStudie i variationsform[einleiksverk]Skandinaviska Musikförlaget
BÖDDECKERSonata Sopra “La Monica”Universal Edition
BOZZAFantaisieLeducRécit, sicilienne et rondoLeduc
CORRETTESónata í d-moll op. 20/2Willy Müller
DANZIKonsert í F-dúrLeuckart
DAVIDKonsertino op. 4IMC
DUTILLEUXSarabande et cortègeLeduc
ELGARRomance op. 62Novello
ETLERSónataAssociated Music Publishers
FASCHSónata í C-dúrUniversal Edition
GLINKASónata í g-mollZimmerman
GROVLEZSicilienne et allegro giocosoLeduc
HINDEMITHSónataSchott
HURLSTONESónata í F-dúrEmerson
JACOBPartíta[einleiksverk]Oxford University Press
KALLIWODAVariations and RondoEulenburg
LARSSON KonsertinoGehrmans
MOZART, W. A.Konsert í B-dúr, K 191Bärenreiter
OSBORNERhapsody[einleiksverk]Peters
PIERNÉSolo de concert op. 35Leduc
RÍKHARÐUR Ö. PÁLSSONFagottsónataÍslensk tónverkamiðstöð
SAINT-SAËNSSónata op. 168Durand
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
156
157
Útdrættir úr hljómsveitarverkum
FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt;hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Umfjöllun umtónleika við lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 í sama riti. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
PIESKOrchester Studien, BeethovenSinfonienZimmerman
RIGHINIIl Fagotto in Orchestra (1971)Edizione a cura dell’Autore
SCHOENBACH20th Century Orchestra StudiesSchirmer
STADIOPassi Difficili e „a Solo“Ricordi
STRAUSS, R.Orchesterstudien aus den Symphonischen WerkenPeters
WAGNEROrchestral ExcerptsIMC
SCHUMANNFantasiestücke op. 73[selló]Henle
SOMMERFELDTDivertimento op. 25[einleiksverk]Norsk Musikforlag
SPOHRAdagioSimrock
STAMITZKonsert í F-dúrSikorski
STOCKHAUSENIm Freundschaft[einleiksverk]Stock (Emerson)
TANSMANSonatineEsching
TELEMANNSónötur í e-moll og Es-dúrEditio Musica Budapest
VANHALKonsert í C-dúrSimrock
VILLA-LOBOSCiranda Das Sete NotasSouthern Music Publ.
VIVALDI10 konsertar, tvö heftiSchirmer
WEBERAndante and Hungarian RondoUniversal Edition/IMCKonsert í F-dúrUniversal Edition/Musica Rara
YUNMonolog 1983/4[einleiksverk]Bote & Bock
ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONÚr rímum af RollantÍslensk tónverkamiðstöð
157
Fagott – Framhaldsnám
158
Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í fagottleik skal nemandi leika þrjú verk, útdrætti úrhljómsveitarverkum og eina æfingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar ogbrotnir hljómar, val og óundirbúinn nótnalestur, auk þess sem gefið erfyrir heildarsvip prófsins. Á framhaldsprófi velja nemendur á milli þessað (a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegri þyngd og önnur próf-verkefni, (b) leika samleiksverk þar sem próftaki gegnir veigamiklu hlut-verki og (c) leika tónverk á annað hljóðfæri úr sömu fjölskyldu og aðal-hljóðfæri. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennumhluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 44. Nánar er gerð grein fyrir vægieinstakra prófþátta á bls. 40 í sama riti.
Æskilegt er að nemandi leiki prófverkefni sín á eigið blað. Þó eru ekkigerðar kröfur til þess.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi ogútdrætti úr hljómsveitarverkum. Síðan eru birt fyrirmæli um leikmátaþeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk, útdrættir úr hljómsveitarverkum og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk
DUTILLEUXSarabande et cortègeLeduc
FASCHSónata í C dúr, 1. og 2. kafliUniversal Edition
ELGARRomance op. 62Novello
MOZARTKonsert í B-dúr, K 191, 1. kafliBärenreiter
SAINT-SAËNSSónata op. 168, 1. og 2. kafliDurand
WEBERAndante and Hungarian RondoUniversal Edition/IMC
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
158
159
Dæmi um útdrætti úr hljómsveitarverkum
Dæmi um æfingar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um. Í prófinu velur prófdómari þá tónstiga og hljómasem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá 'B til d''
- heiltónatónstiga frá 'B og 'H
- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga
- gangandi þríundir í öllum dúrtóntegundum og laghæfum molltón-
tegundum
- alla dúr- og mollþríhljóma
- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er
- minnkaða sjöundarhljóma frá 'B 'H og C
- stækkaða þríhljóma frá 'B 'H C og Cís
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá 'B til d'' nema annað sé tekið
fram
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 138, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Æfing nr. 31Úr: Milde: Concert Studies op. 26, 2. heftiIMC
Æfing nr. 13Úr: Bozza: 15 études journalièrespour bassonLeduc
BARTÓKKonsert fyrir hljómsveit, 2. kafli
BEETHOVENFiðlukonsert, 2. og 3. kafli
BRAHMSFiðlukonsert, 2. fagott, 2. kafli
MOZARTForleikur að Brúðkaupi Fígarós
TSJAIKOVSKYSinfónía nr. 5, 3. kafli
SCHOSTAKOVITCHSinfónía nr. 9, 4. og 5. kafli
159
Fagott – Framhaldsnám
160
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tónsviðs-
ins og niður á neðsta tón aftur
- heiltónatónstiga frá neðsta tóni upp á efsta mögulegan tón innan
tónsviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á dýpsta
þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón; heimilt er þó að fara
einn tón upp fyrir efsta mögulegan þríhljómstón og einn tón niður
fyrir dýpsta þríhljómstón; tónsvið 'B til c'' nema í þeim tóntegundum
sem byrja á d, des eða cís þá er tónsviðið 'B til d''
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- forsjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljóm-
tón innan tónsviðsins, niður á dýpsta hljómtón og aftur upp á grunn-
tón
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- stækkaða þríhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- alla tónstiga og hljóma legato og staccato
- tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
160
161
Dæmi
Heiltónatónstigi frá 'B
d-moll, laghæfur – gangandi þríundir
Forsjöundarhljómur frá F
Stækkaður þríhljómur frá C
=======================
Åä
Ûmmmmm
mmmm
mmmm
tt
!t
Û
mmm
mmmm
mmmmm
tt!t
Û
mmmmm
mmmm
mmmmm
t
Ç
t! t
Û
mmmmmm
mmmm
mmmm
t
tt
Å
æ
Û
mmmmm
mmmm
mmm
t
!tt
Ûmmmm
mmmmm
mmmmmm
t
!tt
|
mmmmm
=======================
Åä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t"t m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
t" t
Ç
mmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t" t
tt
Å
æ
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t" t
tt
|
mmmm
========================
Å
"ä m
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmm
mmmmm
mmmm
tt
t#t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t!t
#tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
t# t
t! t
========================
Å
"
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
# tt! t
t
Çmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
t# t
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
t! t
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
ttÅ
========================
Å
"
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
================
Å
"
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt! t
æ
|
mmmm
b
========================
Åä m
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
" tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
!t!t
"tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
!t!t
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
" tt
tt
Ç
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
! t! t
" tt m
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
========================
Ç
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt
tt Å
mmmmm
mmmm
mmmm
mmm
" t!t
!tt
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt" t
!t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmm!t
tt
t
æ
" |
mmmmm
b
161
Fagott – Framhaldsnám
162
SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt; verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því á hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta er verkunum raðað eftir stafrófsröð höfunda ogútgefenda getið með skammstöfunum á sama hátt og annars staðar ínámskránni.
Grunnnám
BEETHOVENTwo German Dances[flauta + óbó/klarínetta + klarínetta +fagott]Belwin Mills
BOISMORTIERRokoko-Duette, tvö heftiMoeck
DUSSEKRondo[flauta + óbó/klarínetta + klarínetta +fagott]Belwin Mills
ELÍAS DAVÍÐSSONDúettar og tríó fyrir fagottTónar og steinar
HÄNDELMinuet[flauta + klarínetta + fagott]Carl Fischer
HUMPERDINCKHansel & Gretel Melodies[flauta + óbó/klarínetta + klarínetta +fagott]Carl Fischer
MARIASSAYChamber Music for Beginners[flauta + óbó + klarínetta + fagott + píanó]Editio Musica BudapestChamber Music II[flauta + klarínetta + fagott]Editio Musica Budapest
RICCIO / ELLITwo Canzonas[flauta/óbó + flauta/óbó + fagott + píanó]Novello
SATZENHOFER24 dúettarIMC
SELTMAN / ANGERHÖFERFagott-Schule, 4. hefti[dúettar]Schott
TCHAIKOVSKYChanson Triste[flauta + óbó + klarínetta + fagott]AmadeusFolksongs from Tchaikovsky[flauta + óbó + klarínetta + fagott]Belwin Mills
TELEMANNTelemann Minuets[flauta + óbó + klarínetta + fagott]Elkan Vogel
TOESCHISechs duetteSchott
VIVALDIGiga[flauta + óbó + klarínetta + fagott]Emerson
VOXMANChamber Music for three Wood-winds[flauta + klarínetta + fagott]RubankEnsemble Repertorie for Wood-wind QuintetRubankSelected Duets, 1. hefti[fyrir básúnu]Rubank
WHISTLER / HUMMELEnsemble Time[4 fagott]Rubank
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
162
163
Miðnám
BEETHOVENThree Duos[klarínetta + fagott]Doblinger
BIZETLítill dúett í c-moll[fagott + selló]Musica Rara
BONNEAUTrois noëls anciens[óbó + klarínetta + fagott]Leduc
DEVIENNETríó op. 61/5[flauta + klarínetta + fagott]Musica Rara
DONIZETTITríó[flauta + fagott + píanó]Peters
ELÍAS DAVÍÐSSONDúettar og tríó fyrir fagottTónar og steinar
HAYDN, J.Divertimento[blásarakvintett]Boosey & Hawkes
KUMMERZwölf Stücke op. 11[3 fagott]Hofmeister
MOZART, W. A.German Dance[flauta + óbó + fagott + píanó]Peters6 Divertimento[2 klarínettur + fagott]Boosey & Hawkes
OROMZEGIFagott DuosEditio Musica Budapest
PROKOFIEVHumorous Scherzo op.12, nr. 8[4 fagott]Forberg
PIERNÉPastorale[blásarakvintett]Leduc
RIDOUTPigs[4 fagott]Emerson
SELTMAN / ANGERHÖFERFagott-Schule, 4. hefti[dúettar]Schott
TELEMANN6 Canonic Sonatas[2 fagott]Editio Musica Budapest
VOXMANSelected Duets, 2. hefti[fyrir básúnu]RubankEnsemble Repertorie for Wood-wind QuintetRubank
WANHAL Konsert í F-dúr fyrir tvö fagottMusica Rara
WATERHOUSEBassoon Duets[tvö hefti]Chester
163
Fagott – Samleikur
164
Framhaldsnám
BEETHOVENTríó[flauta + fagott + píanó]IMC
BOZZADivertissements[3 fagott]Leduc
BOZZADuettino[2 fagott]LeducSónatína[flauta + fagott]Leduc
CORRETTELe Phenix[4 fagott + semball]Novello
DANZIKvartett í B-dúr op. 40, nr. 2[fagott + strengjatríó]Musica RaraKvintett í g-moll[blásarakvintett]Leuckart
GLINKATrio Pathetique[klarínetta + fagott + píanó]IMC
HAYDN, J.Sinfonie Concertante op. 84[fiðla + selló + óbó + fagott + píanó/hljómsveit]Kalmus
HINDEMITHKonsert[fagott + trompet + strengir]SchottKleine Kammermusik op. 24, nr. 2[blásarakvintett]Schott
IBERTTrois pièces brèves[blásarakvintett]Leduc
MOZART, W. A.Sónata K 292 [fagott + selló]LeducKvintett K 452[óbó + klarínetta + fagott + horn + píanó]Musica RaraSinfonia Concertante[óbó + klarínetta + fagott + horn + píanó/hljómsveit]Musica Rara
POULENCSónata[klarínetta + fagott]ChesterTríó[óbó + fagott + píanó]Wilhelm Hansen
VILLA-LOBOSBachianas Brasileiras nr. 6[flauta + fagott]Associated Music PublishersDuo[óbó + fagott]Max Esching
WEISSENBORNSix Trios[3 fagott]Musica Rara
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
164
165
Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbók-menntir, leikmáta, blaðasmíði og kennslu.
Baines, Anthony: Woodwind Instruments and their History, Faber and Faber,London 1962
Bartholomaus, Helge: Das Fagottensemble, Feja, Berlin 1992
Bartolozzi, Bruno: New Sounds for Woodwind, Oxford University Press, London1967
Biggers, C: The Contrabassoon, a guide to performance, Elkan Vogel Co. Inc.Philadelphia
Bulling: Bassoon Bibliography, Florian Noetzel Verlag [listi yfir nótur]
Camden, Archie: Bassoon Technique, Oxford University Press, London 1962
Cooper/Toplansky: Essentials of Bassoon Technique, Howard Toplansky Union,N.J. 1968
Jopping, Gunther: The Oboe and the Bassoon, Batsford, London 1988
Langwill, Lyndesay G.: The Bassoon and Contrabassoon, Benn/Norton, London1965
Penazzi, Sergio: Il Fagotto Altre Tecniche, Ricordi, Milano 1982
Popkin/Glickman: Bassoon Reedmaking, The Instrumentalist PublishingCompany, Northfield Illinois 1987
Seltmann/Angerhöfer: Fagott-Schule, 1. og 3. hefti, Schott, Leipzig 1978
Spencer, William: The Art of bassoon playing, Summy-Birchard Co. Evanston,Ill. 1958
Wilkins: Index of bassoon Music, incl. index of Baroque trios, Mus (June Emerson)
Weisberg, Arthur: The Art of Wind Playing, Schirmer Books, New York 1975
TímaritThe Double Reed, International Double Reed SocietyThe Double Reed News, British Double Reed Society 165
Fagott – Bækur varðandi hljóðfærið
166166
167
Námskrá þessi er þannig uppbyggð að fyrst er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á saxófón. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggjamegináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Í þessumköflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið sem nem-endur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtirverkefnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Áeftir verkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.
Nokkur atriði varðandi nám á saxófónNám á saxófón getur hafist þegar nemendur hafa líkamlega burði til aðleika á og ferðast með hljóðfærið. Algengast er að saxófónnám hefjistþegar nemendur eru 10–12 ára gamlir þó að dæmi séu þess að nemend-ur hafi byrjað fyrr. Oft þykir æskilegt að nemendur læri á annað minnaog meðfærilegra tréblásturshljóðfæri fyrst og skipti svo þegar kennar-inn telur henta. Þetta getur verið heppilegt en er þó alls ekki nauðsyn-legt.
Algengustu meðlimir saxófónfjölskyldunnar eru sópran-, alt-, tenór- ogbarítónsaxófónar.
Megnið af klassískum tónbókmenntum saxófónsins er skrifað fyrir alt-saxófón. Algengast er því að nemendur læri á það hljóðfæri, einkumþeir sem áhuga hafa á klassískri tónlist. Nemendur, sem hyggja á fram-haldsnám í saxófónleik á klassísku sviði, ættu að nota altsaxófón semaðalhljóðfæri, a.m.k. frá miðprófi.
167
SAXÓFÓNNSAXÓFÓNN
168
Val á saxófóni er ekki í jafn föstum skorðum þegar kemur að djass-,popp- og rokktónlist. Nemendur, sem leggja áherslu á slíka tónlist, getahaft hvaða saxófón sem er sem aðalhljóðfæri en alt- og tenórsaxófónareru þó algengastir. Nám í djass-, popp- og rokktónlist fer fram sam-kvæmt námskrá í rytmískri tónlist.
Öllum saxófónnemendum er hollt að kynnast fleiri en einum af meðlim-um saxófónfjölskyldunnar einhvern tíma á námsferlinum.
GrunnnámAlmennt er miðað er við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8–9ára gamlir, ljúki grunnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðun erþó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldri ognámshraði getur verið mismunandi. Ætla má að nemendur sem hefjasaxófónnám 10–12 ára geti lokið grunnnámi á skemmri tíma.
Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólík-ir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklings-bundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok grunnnáms eiga saxófónnemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- hafi náð eðlilegri munnsetningu
- beiti jöfnum og markvissum fingrahreyfingum
- hafi náð góðum grundvallartökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá
b til f '''
- hafi náð allgóðum tökum á þindaröndun
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
168
169
- hafi náð allgóðum tökum á inntónun
- geti leikið með greinilegum styrkleikabreytingum
- geti leikið bæði bundið og óbundið
- geti gert greinilegan mun á staccato og legato og ráði yfir eðlilegri
tungutækni miðað við þetta námsstig
- hafi tök á aukafingrasetningum fyrir b', b'' (hliðar b og bis1), fís', fís''
(venjulegt og hliðar) og c'', c''' (venjulegt og hliðar)
Nemandi
- hafi öðlast allgott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt
þessari námskrá
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist
eftir um það bil þriggja ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til viðmið-unar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annars
169
Saxófónn – Grunnnám
1 Vísifingur vinstri handar á tveimur samhliða klöppum.
170
kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lok grunnnáms.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Listi yfir tónverk og safnbækur er flokkaður ítvennt, þ.e. fyrir alt- og tenórsaxófón. Raðað er eftir stafrófsröð höfundaog útgefanda getið fyrir neðan titil verks eða bókar. Bækur sem inni-halda að hluta til erfiðari viðfangsefni en hæfa nemendum í grunnnámieru merktar með [+].
Kennslubækur og æfingar, allir saxófónar
BUERKTechnical Studies for BeginningSaxophone, Level 1Mel BayEasy Solos for Beginning Saxophone, Level 1Mel Bay
DAVIES / HARRIS80 Graded Studies for Saxophone, 1. heftiFaber
ENDERSENSupplementary Studies for SaxophoneRubank
HARRYSONJag lär mej spela saxofon, tvöheftiEhrling
HERFURTHA Tune a DayChappell/Boston Music Co.
HOVEYFirst Book of Practical Studies forSaxophoneBelwin MillsSecond Book of Practical Studiesfor SaxophoneBelwin Mills
LACOUR50 études faciles et progressives, tvö hefti [ + ]Billaudot24 études atonales facilesBillaudot
PETERSON / STALSPETSSaxofonen och jag, fjögur heftiEhrling
ROUSSEAUPractical Hints on Playing the AltoSaxophoneBelwin MillsPractical Hints on Playing theTenor SaxophoneBelwin MillsThe Eugène Rousseau Method,tvö heftiKjos
SAMIE / MULEVingt-quatre études faciles [ + ]Leduc
SKORNICKAElementary Method for SaxophoneRubankIntermediate Method for SaxophoneRubank
WASTALLLearn as You Play SaxophoneBoosey & HawkesPractice Sessions[alt eða tenór]Boosey & Hawkes
ÝMSIRThe Complete Saxophone ScaleBookBoosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
170
171
Tónverk og safnbækur - altsaxófónn
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir altsaxófón og hljómborðsundirleik nema annaðsé tekið fram.
BACH, J. S.AriosoCarl Fischer
BARNESThe Clifford Barnes SaxophoneAlbumBoosey & Hawkes
BARRETT / JENKINSSounds for Sax, 1. heftiChester
BEDFORDFive Easy PiecesUniversal Edition
BESWICKSix for SaxUniversal Edition
BOTHKlassische Saxophon-SoliSchott
BULLARDWeekendAssociated Board
DAVIES / HARRISThe Really Easy Sax BookFaber
EDMONDSONInstrumental Solos – 4 ChristmasJoysHal Leonard/Schott17 Super Christmas HitsHal Leonard/Schott
FRICKSaxpopWarner/Chappell
GRANTDots and Dashes, a Jazz SuiteAssociated Board
HARLEClassical AlbumUniversal Edition
HARRISONAmazing Solos[alt eða tenór]Boosey & Hawkes
HINCHLIFFESaxophone Carol Time[jólalög]Faber
JACQUESSounds GoodAssociated Board
LAMB Classic Festival Solos[alt, tenór eða barítón]Belwin Mills
LANNINGThe Classic ExperienceCramer
LANNING / FRITHMaking the Grade 1, 2, 3Chester
LAWTONThe Young Saxophone PlayerOxford University Press
LENNON / MCCARTNEYGoldHal Leonard/Schott
LEWINStarters for SaxophoneAssociated Board
171
Saxófónn – Grunnnám
172
Tónverk og safnbækur - tenórsaxófónn
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir tenórsaxófón og hljómborðsundirleik.
GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikilvægt er aðallir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
BARRETT / JENKINS / PEPPER /GRANT / BOYLE
Sounds for Sax, fjögur heftiChester
BOTHKlassische Saxophon-SoliSchott
FRICKSax PopWarner/Chappell
HARLEClassical AlbumUniversal Edition
HARRISONAmazing SolosBoosey & Hawkes
HARVEYSaxophone Solos, 1. heftiChester
LEWINStarters for SaxophoneAssociated Board
LYONSNew Tenor Sax SolosUseful Music
POGSONThe Way to RockBoosey & Hawkes
ROSEA Miscellany for Saxophone, tvöheftiAssociated Board
WASTALLFirst Repertoire PiecesBoosey & Hawkes
LYONSNew Alto Sax SolosUseful Music
MANCINIThe Pink PantherKendor
MULEPièces classiques célèbres, tvöheftiLeduc
NORTONMicrojazz for Alto SaxophoneBoosey & Hawkes
POGSONThe Way to RockBoosey & Hawkes
ROSEA Miscellany for Saxophone, tvöheftiAssociated Board
WASTALLFirst Repertoire Pieces for SaxophoneBoosey & Hawkes
ÝMSIRElementary Alto Saxophone Solos, Everybody’s Fav. Vol. 35Amsco
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
172
173
Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í saxófónleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á grunnprófivelja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upphafi, einfölduhljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin útsetningu og (c)leika stutt alþýðulag eða þjóðlag sem þeir hafa lært eftir eyra. Frekariumfjöllun um valþátt prófsins er að finna í almennum hluta aðalnámskrártónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi einstakra prófþátta ábls. 37 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.
Dæmi um tónverk - altsaxófónn
BACH, J. S.Air úr hljómsveitarsvítu nr. 3Úr: Both: Klassische Saxophon-SoliSchott
BIZETSeguidilla (úr Carmen)Úr: Harrison: Amazing solosBoosey & Hawkes
FAURÉPavaneÚr: Lanning: The ClassicExperienceCramer
MARTINIRomance célèbreÚr: Mule: Pièces classiquescélèbres, 1. heftiLeduc
MOZART, W. A.Turkish RondoÚr: Lanning: The ClassicExperienceCramer
POGSONSlow Train BluesÚr: The Way to Rock [bók fyrir altsaxófón]Boosey & Hawkes
173
Saxófónn – Grunnnám
174
Dæmi um tónverk - tenórsaxófónn
Dæmi um æfingar, allir saxófónar
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá b til f '''
- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum
- þríhljóma í dúr og moll til og með tveimur formerkjum
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá skráðu b til f '''
- tónstiga og brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 80, miðað við
að leiknar séu áttundapartsnótur
Æfing nr. 41Úr: Davies/Harris: 80 Graded Studies for Saxophone, 1. heftiFaber
Æfing nr. 17Úr: Samie/Mule: Vingt-quatre études facilesLeduc
BACH J. S.Air úr hljómsveitarsvítu nr. 3Úr: Both: Klassische Saxophon-SoliSchott
EVANSSweet CornÚr: Wastall: First Repertoire Pieces [bók fyrir tenórsaxófón]Boosey & Hawkes
HAYDNSerenadeÚr: Harle: Classical AlbumUniversal Edition
POGSONSlow Train BluesÚr: The Way to Rock [bók fyrir tenórsaxófón]Boosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
174
175
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnþríhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins og aftur
niður á grunntón
- þríhljóma frá grunntóni beint upp á efsta hljómtón innan tónsviðsins
og niður á grunntón aftur
- tónstiga og hljóma bundið og óbundið
- tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Krómatískur tónstigi frá b
G-dúr
d-moll, laghæfur
========================Ä
" ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
t# t
!tt m
mm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
# t! t
tt m
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
=================Ä
"
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmt
tt
t æ|
mmmm
b
===================Ä
!
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
========================Ä
ä mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" t # tt ! t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t"t #t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
!tt !t
t mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" t # tt !t m
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
t" t #t
t mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
! tt !t
t
========================Ä
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
" t # tt ! t m
mmmm
mmmmmm
mmmmmm
mmmmmm
t" t # t
tmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
t " tt " t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt " t
t mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" tt " t
tmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t " tt " t
=================Ä
mmmm
mmm
mmmm
mmm
tt " t
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm" t
t "tt
æ
mmmm
mmmm
mmmm
mmmm
t "tt "t
mmmm
mmmm
tt " t
mmmm
175
Saxófónn – Grunnnám
176
B-dúr þríhljómur
h-moll þríhljómur
MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að nemendur getilokið miðnámi á um það bil fjórum til fimm árum en námshraði getur þóverið mismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroski nemenda.
Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólík-ir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklings-bundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok miðnáms eiga saxófónnemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á
hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti jafnri og lipurri fingratækni
- hafi náð góðum tökum á tónmyndun á öllu tónsviðinu frá b til f '''
- hafi náð góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð allgóðum tökum á vibrato og noti það smekklega
===================Ä
!
!ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
æ
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
mmmm
mmmmt
tt
mmmm
===================Ä
"
"
ä
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
tmmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
æ
|
mmmm
b
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
176
177
- hafi náð góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri
- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður aug-
ljósar
- geti gert greinilegan mun á legato og staccato
- ráði yfir allgóðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni í
túlkun
- hafi tök á aukafingrasetningum fyrir b', b'' (hliðar, bis og 1/1), fís', fís''
(venjulegt og hliðar), c'', c''' (venjulegt og hliðar), cís'' (venjulegt og
langt2) og helstu trillufingrasetningum
Nemandi
- hafi öðlast gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við í fyrri hluta miðnáms
- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þess-
ari námskrá
Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti
hann sinnir eftirfarandi atriðum:
- leik eftir eyra
- tónsköpun
- spuna
Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir
sjö til átta ára nám:
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- ýmis blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik177
Saxófónn – Miðnám
2 Eins og á d' en vísifingri og löngutöng vinstri handar lyft, áttundaklappi niðri.
178
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi. List-inn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til viðmið-unar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annarskennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni, sem hentar við upphaf miðnáms, til efnis sem hæfir við loknámsáfangans.
Listinn er tvískiptur; annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Listi yfir tónverk og safnbækur er flokkaður ítvennt, þ.e. fyrir alt- og tenórsaxófón. Raðað er eftir stafrófsröð höfundaog útgefanda getið fyrir neðan titil verks eða bókar. Séu viðfangsefni aðhluta til léttari en hæfir nemendum í miðnámi eru viðkomandi bækurmerktar með [÷]. Þær bækur sem innihalda að hluta til erfiðariviðfangsefni en hæfa nemendum í miðnámi eru merktar með [+].
Kennslubækur og æfingar - allir saxófónar
BRAUDer Saxophonist im modernenTanzorchesterZimmerman
CALLIETCalliet Method, 2. heftiBelwin Mills
DAVIES / HARRIS80 Graded Studies for Saxophone, 2. heftiFaber
DEBONDUE50 études déchiffragesLeduc
ENDERSENSupplementary StudiesRubank
FERLING / MULE48 Studies [ + ]Leduc
HARLEEasy Classical StudiesUniversal Edition
KLOSE25 Daily Exercises for SaxophoneCarl Fischer
LACOUR50 études faciles et progressives, 2. hefti [ ÷ ]Billaudot24 études atonales facilesBillaudot
LEFÈVRE20 Melodious StudiesRicordi
LONDEIXPlaying the Saxophone, 3. heftiLemoine
MULEExercises journaliers [ + ]Leduc
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
178
179
Tónverk og safnbækur - altsaxófónn
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir altsaxófón og hljómborðsundirleik nema annaðsé tekið fram.
ALBENIZTango op. 165, nr. 2Cundy Bettony Co.
ARNOLDSaxophone Solos, Everybody’sFavorite No. 30Amsco
BACH J.S. / MULESónata nr. 4Leduc
BEZOZZISónata nr. 2IMC
BIZETIntermezzo[Úr L’Arlésienne svítu nr. 2]Carl Fischer
BONNEAUSuiteLeduc
BOTHKlassiche Saxophon–SoliSchott
BOZZAAriaLeduc
CHOPIN / ROUSSEAULargo, op. 65Etoile
DUBOISDix figures à danserLeducPièces caractéristiques en formede suite1: À l’Espagnole, 2: À la Russe, 3:À la Française, 4: À l’Hongroise,5: À la Parisienne[Þessir kaflar eru aðeins fáanlegir hverí sínu lagi.]Leduc
ECCLES / RASCHERSónataElkan Vogel
ELGARSalut d’amourSchott
FESCHSónata í F-dúrEtoile
GLASER / RASCHERVariations on a Gavotte by CorelliChappell
HARLEClassical Album[sópran, alt eða tenór]Universal EditionJohn Harle’s Sax AlbumBoosey & Hawkes
HARVEYSaxophone Solos, tvö heftiChester
PETERSON / STALSPETSSaxofonen och jag, 4. heftiEhrling
SAMIE / MULE24 études faciles [ ÷ ]Leduc
RAE20 Modern StudiesUniversal Edition
TEAL Daily StudiesEtoile
VOXMANAdvanced Method, 2. heftiRubankSelected StudiesRubank
ÝMSIRThe Complete Saxophone ScaleBookBoosey & Hawkes
179
Saxófónn – Miðnám
180
Tónverk og safnbækur - tenórsaxófónn
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir tenórsaxófón og hljómborðsundirleik.
BLAVET / MERRIMANAdagio og PrestoSouthern Music Co.
BORODIN / WALTERPolovetsian DanceRubank
HÄNDEL / LONDEIXSónata nr. 1Leduc
HARTLEYPoemTenuto
HARVEYSaxophone Solos, tvö heftiChester
LAMBClassic-Festival SolosBelwin Mills
OSTRANSKY / LEROYContest CapriceRubank
PIERNÉ / GEECanzonetta Southern Music Co.
TEALSolos for the Tenor SaxophonePlayerSchott
TELEMANNSónata í c-mollRubank
IBERTHistoiresLeduc
JOLIVETFantaisie impromtu Leduc
LANTIERSicilienneLeduc
LEWIN22 Unaccompanied Pieces forSaxophone[einleiksverk]Associated Board
MAURICETableaux de ProvenceLemoine
MULEPièces classiques célèbres, tvöheftiLeduc
NIEHAUSHarlequinadeKendor
RASCHERThe Rascher CollectionChappell
SEIBERDance SuiteSchott
TEALSolos for the Alto SaxophonePlayerSchirmerMaster Solos, Intermediate LevelHal Leonard
VON KOCHMonolog [einleiksverk]Gehrmans
WASTALLFirst Repertoire Pieces for AltoSaxophoneBoosey & Hawkes
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
180
181
MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar í hljóð-færaleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í saxófónleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á miðprófivelja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sam-bærilegri þyngd og önnur prófverkefni, (b) leika frumsamið verk eðaeigin útsetningu og (c) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eða hljómferlimeð eða án undirleiks. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finnaí almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43. Nánar er gerðgrein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 38–39 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.
Dæmi um verk - altsaxófónn
BACH Sicilienne og AllegroÚr: Teal: Solos for the Alto Saxophone Player Schott
BONNEAUSuiteLeduc
IBERTHistoires, 1. og 2. kafliLeduc
MAURICETableaux de Provence, 3. og 4. kafliLemoine
181
Saxófónn – Miðnám
182
Ef miðpróf er leikið á tenórsaxófón skulu verkin vera af sambærilegriþyngd og miðprófsverkefni fyrir altsaxófón.
Dæmi um æfingar, allir saxófónar
Tónstigar og brotnir hljómar, allir saxófónarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um. Í prófinu velur prófdómari þá tónstiga og hljómasem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá b til f '''/fís'''
- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm
formerkjum
- gangandi þríundir í dúr til og með fimm formerkjum
- dúr- og mollþríhljóma til og með fimm formerkjum
- minnkaða sjöundarhljóma frá b, h og c'
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- tónstiga og hljóma á tónsviðinu frá skrifuðu b til f '''/fís'''
- tónstiga og hljóma eigi hægar en M.M. C = 116, miðað við að leiknar
séu áttundapartsnótur
DAVIES / HARRISÆfing nr. 79Úr: 80 Graded Studies for Saxophone, 2. heftiFaber
FERLING / MULEÆfing nr. 36Úr: 48 StudiesLeduc
SCHUMANNFantasy PieceÚr: Teal: Solos for the Alto Saxophone PlayerSchott
VON KOCHMonolog[einleiksverk] Gehrmans
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
182
183
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir í dúr frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins,
niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan
hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- tónstiga og hljóma legato og staccato
- tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Es-dúr
g-moll, hljómhæfur
=======================Ä
"
"
ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt!t
t mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
! tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt!t
=================Ä
"
" mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
t!t
æ|
mmmm b
=======================Ä
"
"
"ä
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt m
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmm
tt
tt m
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmm
mmmm
mmmm
mmm
tt
tt
=================Ä
"
"
"
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
æ
mmmm
mmmm
tt
|
mmmm
c
183
Saxófónn – Miðnám
184
A-dúr – gangandi þríundir
As-dúr þríhljómur – beint
As-dúr þríhljómur – brotið
Minnkaður sjöundarhljómur frá h
=======================Ä
ä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t"t m
mmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
t" t m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
tt
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t" t
tt
æ
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
t"t
tt
|
mmmm
=======================Ä
"
"
"
"ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmm
mmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
t
tt
t mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmm
tt
t
t
mmmmmmm
mmmmmm
mmmm
mmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmm
mmm
t
tt
t
=======================Ä
"
"
"
"
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t
tt
t
æ
|
mmmm
b
===================Ä
"
"
"
"ä
mmm
mmmm
mmmmm
mmmmmmm
tt
t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
æ
mmmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmmm
tt
t
t
mmmm
mmmm
tt
t
mmmm
=======================Ä
!
!
!
ämmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
=======================Ä
!
!
!mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt m
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
=================Ä
!
!
!
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
tt
tt
æ
|
mmmm
b
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
184
185
FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendurséu undir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.
Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklings-bundinn og ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nem-enda. Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bil fjórum árum. Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmri tíma eneinnig getur lengri námstími verið eðlilegur.
Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hlutaaðalnámskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sér-tækum markmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga ogþörfum nemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi ognemendur ólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verðaeinstaklingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara aðleiða hvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.
Við lok framhaldsnáms eiga saxófónnemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:
Nemandi
- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er
á hljóðfærið
- hafi tileinkað sér eðlilega og vel þjálfaða munnsetningu
- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
- hafi náð tökum á öruggri og vel þroskaðri tónmyndun á tónsviðinu
frá b til f '''/ fís'''
- hafi hlotið nokkra þjálfun í altissimo-tónsviðinu
- hafi náð mjög góðum tökum á þindaröndun
- hafi náð góðum tökum á vibrato og noti það smekklega
- hafi náð mjög góðum tökum á inntónun
- geti stillt hljóðfærið við annað hljóðfæri 185
Saxófónn – Framhaldsnám
186
- leiki hreint, kunni grip til lækkunar og hækkunar tóna og geti aðlag-
að inntónun í samleik
- ráði yfir víðu styrkleikasviði hvar sem er á tónsviði hljóðfærisins
- geti gert skýran mun á legato og staccato
- ráði yfir góðri tungutækni bæði hvað varðar hraða og fjölbreytni
- geti beitt öllum helstu auka- og trillufingrasetningum
- hafi kynnst nútímatækni svo sem fluttertungu, klappasmellum og
einföldum hljómum (multiphonics)
Nemandi
- hafi öðlast mjög gott hrynskyn
- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem
fengist var við á miðprófi
- geti tónflutt létt verkefni um stóra sexund / litla þríund, þ.e. úr C í Es,
án undirbúnings
- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
- hafi kynnst a.m.k. einum meðlim saxófónfjölskyldunnar öðrum en
altsaxófóninum
- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari
námskrá
- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt
þessari námskrá
- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almenn-
um hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42
Nemandi sýni með ótvíræðum hætti
- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
- margvísleg blæbrigði og andstæður
- þekkingu og skilning á stíl
- tilfinningu fyrir samleik
- öruggan og sannfærandi leik
- persónulega tjáningu
- viðeigandi framkomu
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
186
187
Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að veratil viðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars viðval annars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni, sem hentar við upphaf framhaldsnáms, til efnis semhæfir við lok námsáfangans.
Listinn er þrískiptur; æfingar, tónverk og útdrættir úr hljómsveitar-verkum. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrir neðantitil verks eða bókar. Þær bækur sem innihalda að hluta til auðveldariviðfangsefni en hæfa nemendum í framhaldsnáni eru merktar með [÷].
Æfingar
Tónverk
Eftirfarandi tónverk og safnbækur eru fyrir saxófón og hljómborðsundirleik nema annað sétekið fram.
BACH / HARLESónata í g-moll BWV 1020Universal Edition
BACH / LONDEIXSuite No. 3[einleiksverk]Lemoine
BACH / MULESónata nr. 4LeducSónata nr. 6Leduc
BONNEAUCaprice en forme de valse[einleiksverk]Leduc
BERBIGUIER / MULEDix-huit exercices ou étudesLeduc
BOZZADouze études-capricesLeduc
DEBONDUE48 études-déchiffragesLeduc
FERLING / MULE48 études [ ÷ ]Leduc
GIAMPIERI16 Daily StudiesRicordi
KARG-ELERT25 Capricen und eine Sonate,tvö heftiZimmerman
LACOURHuit études brilliantesLeduc28 étudesBillaudot
MULE (ÚTG.)Études variéesLeduc53 études d‘aprés Boehm,Terschack et Fürstenau, þrjúheftiLeduc
187
Saxófónn – Framhaldsnám
188
BOURRELSónataBillaudot
BOZZAAriaLeducConcertinoLeducImprovisation et caprice[einleiksverk]Leduc
CRESTON SónataShawnee Press Inc.SvítaShawnee Press Inc.
DEBUSSYRhapsodieDurand
DEBUSSY / ROUSSEAURhapsodieEtoile
DECENCLOSPrélude, cadence et finaleLeduc
DUBOISConcertstückLeducDivertissementLeducSuite française[einleiksverk] Leduc
EYCHENNESónataBillaudot
FRANÇAIXCinq dances éxotiquesSchott
GLAZOUNOVKonsertLeduc
HÄNDEL / MULESónata nr. 1Leduc
HEIDENSónataSchott
HINDEMITHSónataSchott
HUSAÉlégie et rondeauLeduc
IBERTConcertino da cameraLeduc
KOECHLINTvær sónatínur[sópran]Esching
LARSSONKonsertElkan Vogel
MARKOVITCHComplainte et danseLeduc
MAURICE Tableaux de ProvenceLemoine
MILHAUDScaramoucheSalabertDanseIMC
NODAImprovisation 1[einleiksverk]LeducMai[einleiksverk]Leduc
PASCALSónatínaDurand
PLATTISónata í G-dúr[sópran]Etoile
RUEFFConcertinoLeduc
TCHEREPNINESonatine sportiveLeduc
TOMASIIntroduction et danseLeduc
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
188
189
Bækur með útdráttum úr hljómsveitarverkum
FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt;hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Um-fjöllun um tónleika við lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 ísama riti. Mikilvægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessiatriði vandlega.
Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í saxófónleik skal nemandi leika þrjú verk, útdrætti úrhljómsveitarverkum og eina æfingu. Aðrir prófþættir eru tónstigar ogbrotnir hljómar, val og óundirbúinn nótnalestur, auk þess sem gefið erfyrir heildarsvip prófsins. Á framhaldsprófi velja nemendur á milli þessað (a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegri þyngd og önnur próf-verkefni, (b) leika samleiksverk þar sem próftaki gegnir veigamikluhlutverki og (c) leika tónverk á annað hljóðfæri úr sömu fjölskyldu ogaðalhljóðfæri. Frekari umfjöllun um valþátt prófsins er að finna íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 44. Nánar er gerðgrein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 40 í sama riti.
Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi ogútdrætti úr hljómsveitarverkum. Síðan eru birt fyrirmæli um leikmátaþeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.
RONKIN / FRASCOTTIThe Orchestral Saxophonist, 1. og 2. hefti Roncorp
VAN DELDENSónatínaDonemus
VILLA-LOBOSFantasia[sópran]Southern Music Co.
189
Saxófónn – Framhaldsnám
190
Tónverk, útdrættir úr hljómsveitarverkum og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd. Öll dæmi, sem talin eru upp hér á eftir, eru fyrir alt-saxófón nema annað sé tekið fram.
Dæmi um tónverk
Dæmi um útdrætti úr hljómsveitarverkum
Dæmi um æfingar
LACOURÆfing nr. 1Úr: Huit études brilliantesLeduc
BOZZAÆfing nr. 7Úr: Douze études-capricesLeduc
BIZETL’Arlésienne, svítur 1 og 2
KHACHATURIANSabre Dance
KODÁLYHáry Janos Suite
MUSSORGSKY / RAVELMyndir á sýningu
PROKOFIEFFRómeó og Júlía, svítur 1 og 2[tenór]
RAVELBolero[sópran og tenór]
BACH / MULESónata nr. 6Leduc
CRESTONSónata, 1. þátturShawnee Press Inc.
GLAZOUNOVKonsertLeduc
IBERTConcertino da camera, 1. þátturLeduc
MILHAUDScaramouche, 1. þátturSalabert
NODAImprovisation 1[einleiksverk] Leduc
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
190
191
Tónstigar og brotnir hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um. Í prófinu velur prófdómari þá tónstiga og hljómasem leiknir eru.
Efni
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá b til f '''/fís'''
- heiltónatónstiga frá b og h
- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga
- gangandi þríundir í öllum dúrtóntegundum og laghæfum molltón-
tegundum
- alla dúr- og mollþríhljóma
- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er
- minnkaða sjöundarhljóma frá b, h og c'
- stækkaða þríhljóma frá b, h, c' og cís'
Hraði og tónsvið
Nemandi leiki
- alla tónstiga og hljóma á venjulegu tónsviði, frá skráðu b til f '''/fís'''
- tónstiga og brotna hljóma eigi hægar en M.M. C = 138, miðað við að
leiknar séu áttundapartsnótur
Leikmáti
Nemandi geti leikið
- krómatískan tónstiga frá neðsta tóni upp á efsta tón innan tón-
sviðsins og niður á neðsta tón aftur
- heiltónatónstiga frá neðsta tóni upp á efsta mögulegan tón innan
tónsviðsins og niður á neðsta tón aftur
- dúr- og molltónstiga frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
- gangandi þríundir frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljómtón
grunnhljóms viðkomandi tóntegundar innan tónsviðsins, niður á
dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón
191
Saxófónn – Framhaldsnám
192
- þríhljóma frá grunntóni upp á efsta mögulegan þríhljómstón innan
tónsviðsins, niður á dýpsta þríhljómstón og aftur upp á grunntón,
bæði beint og brotið
- forsjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan hljóm-
tón innan tónsviðsins, niður á dýpsta hljómtón og aftur upp á grunn-
tón
- minnkaða sjöundarhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögu-
legan hljómtón innan tónsviðsins og aftur niður á grunntón
- stækkaða þríhljóma beint frá grunntóni upp á efsta mögulegan þrí-
hljómstón innan tónsvið aftur niður á grunntón
- alla tónstiga og hljóma legato og staccato
- tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar
Dæmi
Heiltónatónstigi frá b
cís-moll, laghæfur – gangandi þríundir
========================Ä
!
!
!
!ä
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
tt
t!t
mmmmm
mmmm
mmmmm
mmmm
t!t
!tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
tt
tt
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
t! t
t! t
========================Ä
!
!
!
!
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmm
! tt! t
tmmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmm
tt
t# t m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt m
mmm
mmm
mmmm
mmm
tt
tt
=================Ä
!
!
!
!
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
t
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt
tæ
mmmm
mmmmm
mmmm
mmmmmt
tt! t
|
mmmm
=======================Ä
ä mmmmm
mmmm
mmmm
mmmm
" tt
tt
mmmmm
mmmmm
mmmm
mmmm
!t!t
"tt m
mmm
mmmm
mmmm
mmmmm
tt!t
!tmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmmmm
" tt
tt m
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
! tt
tt
mmmmm
mmmm
mmmm
mmm
" t!t
!tt
=================Ä
mmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt
" t!t
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmm!t
tt
tæ
" |
mmmm
b
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
192
193
Forsjöundarhljómur frá h
Stækkaður þríhljómur frá c'
Óundirbúinn nótnalestur og tónflutningurAuk hefðbundins óundirbúins nótnalestrar skal nemandinn tónflytja úrC í Es, sbr. þegar altsaxófónleikari þarf að lesa nótur skrifaðar fyrir C-hljóðfæri. Dæmið skal vera af sambærilegri þyngd og lestrardæmi á mið-prófi. Sjá enn fremur prófreglur og skýringar í almennum hluta aðal-námskrár tónlistarskóla, bls. 36 og 44.
SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt; verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því á hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta er verkunum raðað eftir stafrófsröð höfunda ogútgefenda getið með skammstöfunum á sama hátt og annars staðar ínámskránni.
===================Ä
ä
Ûmmmmm
mmmm
mmmm
tt!t
Û
mmm
mmmm
mmmmm
tt!t
Û
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
tt
t
Û
mmmmm
mmmm
mmm
tt
t
æ
Ûmmmm
mmmmm
mmmmm
!tt
t |
mmmm
c
====================Ä
ä
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
t!t
!tt m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmmm
t!t
!tt m
mmm
mmmmm
mmmmmm
mmmmm
t! t
! tt
mmmmmm
mmmmm
mmmmm
mmmm
tt!t
!t
æ
mmmm
mmmm
mmmmm
mmmmmm
tt!t
!t|
mmmm
193
Saxófónn – Framhaldsnám
194
Grunnnám
S = sópransaxófónn, A = altsaxófónn, T = tenórsaxófónn og B = barítónsaxófónn
ARMITAGEChristmas Joy, tvö hefti[tveir eins saxófónar]Reift (Emerson)
BACH / GORDONFugue No. 7[A A T B]Kendor
CACAVASTrios for Saxophones[þrír eins saxófónar]Alfred Music
COWLES25 Saxophone Trios[A A A eða T T T]Stu (Emerson)
DVORÀKLargo from New World Symphony[A A T B]Rubank
ELÍAS DAVÍÐSSONDúettar og tríó fyrir saxófón[ýmsar samsetningar af saxófónum]Tónar og steinarDúettar og tríó fyrir altsaxófón ogklarinett Tónar og steinar
HARRISON The Most Amazing Duet BookEver[tveir eins]Boosey & Hawkes
HARVEYEqual Partners[A T]Casc (Emerson)Saxophone Quartets Vol. 1[S A T B]Chester
PETERSSON / STALSPETSEnsemble 1[fylgirit með Saxofonen och jag, 1. hefti– A A A/T B]EhrlingEnsemble 2[fylgirit með Saxofonen och jag, 2.hefti – A A A/T B]Ehrling
RIDDERSTRÖMMusicera mera[A A T]Gehrmans
SNELLBelvin Master Duets[tveir eins]Belwin Mills
STOUFFEREasy Classics for Two[tveir eins]KendorContrapuntal Six for Three[þrír eins]Kendor
VOXMANSelected Duets for Saxophone, 1. hefti[tveir eins]RubankChamber Music for Three Saxophones[A A T]RubankQuartet RepertoireRubank
WHISTLEREnsemble Time[fjórir eins saxófónar]Rubank
ÝMSIRMagic 50 Solos and Duets[tveir eins]Warner Bros.
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
194
195
Miðnám
S = sópransaxófónn, A = altsaxófónn, T = tenórsaxófónn og B = barítónsaxófónn
BENNETTSaxophone Symphonette[A A T B]Carl Fischer
BOCCERINI / CALLIETMenuet for Saxophone Quartet[S A T B]Southern Music Co.
ELÍAS DAVÍÐSSONDúettar og tríó fyrir saxófón[ýmsar samsetningar af saxófónum]Tónar og steinarÞegar amma var ung[S A T B]Tónar og steinar
HARRISONThe Most Amazing Duet BookEver[tveir eins]Boosey & Hawkes
HARVEYSaxophone Quartets, 2. hefti[S A T B]ChesterConcert Duets[A T]Chester
HÄNDEL / VOXMANTriósónata nr. 1[A A + píanó]Southern Music Co.
MANCINI / FRANCKENPOLThe Pink Panther[A A T B]Kendor
NIEHAUSSix Jazz Duets[A A eða A T]KendorSaxophonics[S/A A T B]KendorBallade and Caprice for Claire[A A T T B]Kendor
PETERSSON / STALSPETSEnsemble 4[fylgirit með Saxofonen och jag, 4. hefti, ýmsar samsetningar af saxófónum]Ehrling
PROKOFIEFF / JOHNSONRomance and Troika[A A T B]Rubank
ROSEA Miscellany for Saxophone[A T + píanó]Associated Board
SCHMIDTPlay Ensamble Book 5[afmælislagið með 6 tilbrigðum ogklarínettupolki - tríó, ýmsar samsetn-ingar mögulegar]Bosworth EditionPlay Ensamble Book 6[In the Mood og La Cucaracha - tríó,ýmsar samsetningar mögulegar]Bosworth Edition
SINGELEEPremier Quatuor Op. 53[S A T B]Mol (Emerson)
VOXMANSelected Duets for Saxophone, 2. hefti[tveir eins]RubankChamber Music for Three Saxophones [A A T]Rubank
ÝMSIRMagic 50 Solos and Duets[tveir eins]Warner Bros.
195
Saxófónn – Samleikur
196
Framhaldsnám
S = sópransaxófónn, A = altsaxófónn, T = tenórsaxófónn og B = barítónsaxófónn
ALBENIZTrois pièces[S A T B]Leduc
ARMA Petite suite[S A T B]Lemoine
BOZZAAndante et scherzo[S A T B]Leduc
DECENCLOSQuatuor[S A T B]Leduc
DUBOISCircus Polka[saxófónn + slagverk]LeducSinfonia da Camera[A + blásarakvintett]LeducQuatuor[S A T B]Leduc
FRANÇAIXPetit quatuor[S A T B]Schott
GLAZUNOVQuatuor op. 109[S A T B]Boosey & Hawkes
HEIDENIntrada[A + blásarakvintett]Southern Music Co.
HINDEMITHConcert Piece[tveir eins]Schott
IBERT / CLERISSEHistoires[S A T B]Leduc
JACOBDuo[A + klarínetta]Emerson
KOECHLINEpitaphe de Jean Harlow[A + flauta + píanó]Esching
LANTIERAndante et scherzo[S A T B]Billaudot
NESTICOA Study in Contrasts[S A T B]Kendor
PIERNÉChanson d’autrefois[S A T B]LeducChanson de gran’maman[S A T B]Leduc
VELLONESPrélude et rondo français[S A T B]Lemoine
VOXMANSelected Duets for Saxophone, 2. hefti[tveir eins]Rubank
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
196
197
Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbók-menntir, tónskáld, leikmáta, flytjendur og kennslu.
Paul Harvey: The Saxophonist’s Beadside Book, Fentone, London 1981
Wally Horwood: Adolphe Sax - His Life and Legasy, EGON, Baldock, Herts1983
Leon Kochnitzky: Sax and his Saxophone, North American Saxophone Alliance1985
J. M. Londeix: 125 ans de musique pour saxophone, Alphonse Leduc & Cie.,París 1971
J. M. Londeix: Musique pour saxophone, Volume II, Ronc
Eugene Rousseau: Marcel Mule: His Life and the Saxophone, Etoile, Schell Lake,Wi 1982
Larry Teal: The Art of Saxophone Playing, Summy-Birchard Co., Princeton N.J.1963
Tímarit Saxophone Journal, Inc. PoBox 206, Medfield, Massachusetts 02052, U.S.A.
197
Saxófónn – Bækur varðandi hljóðfærið
198
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
198
199199
200
Aðalnámskrá tónlistarskóla – Tréblásturshljóðfæri
200