62
การใช้โปรแกรม smart PLS สําหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง บรรยายในงาน มหกรรมวิจัยแห่งชาติ 2562 (Thailand Research Expo 2019) 10 เมษายน 2562 ณ โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซ็นทรัลเวิลด์ กรงเทพมหานคร โดย รองศาสตราจารย์ ดร.มนตรี พิริยะกุล ภาควิชาสถิติ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคําแหง Email: [email protected] line ID: mpiriyakul รองศาสตราจารย์ ดร.มนตรี พิริยะกุล ภาควิชาสถิติ มหาวิทยาลัยรามคําแหง 1

การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

  • Upload
    others

  • View
    66

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

การใชโปรแกรม smart PLS สาหรบการวจยดวยตวแบบสมการโครงสราง

บรรยายในงาน มหกรรมวจยแหงชาต 2562 (Thailand Research Expo 2019)

10 เมษายน 2562 ณ โรงแรมเซนทาราแกรนด เซนทรลเวลด กรงเทพมหานคร

โดย

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล

ภาควชาสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง

Email: [email protected] line ID: mpiriyakul

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 1

Page 2: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

PLS คออะไร

PLS (partial least square) เปนซอฟทแวรทรนชดของสมการถดถอยวนเวยนจนไดรบคาตอบ (convergence) ดวยวธ least square พฒนาอลกอรธมโดย Herman Wold (1982) โปรแกรม Smart PLS พฒนาโดย Christian M. Ringle, Sven Wende, and Alexander Will เวอรชน 2.0 ในป 2005

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 2

Page 3: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Smart PLS คออะไร

โปรแกรม smart PLS 3 เปนหนงในหลายโปรแกรมในกลม variance-based SEM ดาวนโหลดมาทดลองใชไดฟรนาน 1 เดอนจาก https://www.smartpls.com/downloads แต smart PLS 2 สามารถดาวนโหลดมาใชไดนาน 3 เดอนและจะตอไลเซนสใหฟร

หมายเหต Variance-based คอสถานการณทเราหาคาประมาณการถดถอยจากการ minimize ∑in ei2

ei2 = (Yi − �Yi)2 โดยท �Yi= �βo+�β1X1+�β2X2 + �β3X3 + ⋯+ �β1X1 + uiทงน∑in ei2 คอ sum square error ถาหารดวย degree of freedom คอ n-(k-1) กคอ variance เรยกวา error variance

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 3

Page 4: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

โปรแกรม PLS บางสวนPLS-Graph (Chin, 2003),

Visual PLS (Fu, 2006),

SPAD-PLS (Test & Go, 2006),

XLSTAT (Henseler & Dijkstra, 2015),

PLS-GUI (Hubona, 2015),

Warp PLS (Kock, 2015),

Smart PLS (Ringle et al., 2015),

semPLS (Monecke & Heisch, 2012),

plspm (Sanchez, Trinchera and Russolillo, 2015)

LVPLS (Lohm¨oller, 1984),

PLSPath (Sellin, 1989)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 4

Page 5: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

PLS algorithm

PLS จะการวนเวยนคานวณดวยวธ least square estimation ซ าจนกวาจะไดรบคาตอบโดยกระทากบสมการถดถอยทมจานวนมากเทากบจานวนสมการโครงสราง (structural model, inner model) และจานวนสมการมาตรวด (measurement model, outer model) รวมกน

1) ประมาณคาสมประสทธถดถอยสมการมาตรวดโดยรนทละบลอก 2) สรางคาของตวแปรแฝงของบลอก คาของ LV ถกสรางขนจาก MV ในบลอกของตนและให

นอรมอลไลซใหม SD =1 3) ประมาณคาสมประสทธเสนทางของสมการโครงสราง 4) พยากรณคาตวแปรแฝงขนมาใหมจากสมการโครงสราง 5) ประมาณคาสมประสทธถดถอยสมการมาตรวดใหมระหวาง LV คาใหมกบ MV เดม6) ทาขอ 2) ถง 5)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 5

Page 6: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Formative-Reflective indicator

MV (manifest variable) หรอ indicator มได 2 แบบคอ formative indicator กบ reflective indicator1. formative indicator ตวชวดจะเปนตวแทนจากทกสวน (domain/dimension/reality/parcel) ของตวแปรแฝงนน ขอถามตองมาจากตางสวนกนของตวแปรแฝง จงไมสมพนธกนและตดทงไมไดเพราะเทากบกบตดโดเมนทงไป ขอทเหลอไมอาจใหสารสนเทศแทนกนได

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 6

Page 7: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Formative-Reflective indicator

2. reflective indicator ตวชวดจะเปนตวแทนของตวแปรแฝง เปนตวอยางสวนหนงของตวชวดของแปรแฝงจงมความสมพนธกนสง (co-vary) เพราะวดเรองเดยวกนและสามารถทดแทนกน (interchangeability) ได คอตดทงไปบางขอไดโดยขอทเหลออยซงสมพนธกนกบขอทถกตดทงไป (ทจรงคอสมพนธกบตวแปรแฝง) กสามารถใหสารสนเทศแทนขอทตดทงไปได เรากาหนดวาตวชวดแบบนมความสมพนธทางบวกกบตวแปรแฝง คา loading จงตองเปนปรมาณบวก

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 7

Page 8: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Formative-Reflective indicator

ตวอยางเชน มาตรวดความพงพอใจในโรงแรมทพก กรณ reflective indicator จะวดรวมๆ ทวไปหมด เชน ความชอบ ความรสกสะดวกสบาย ความตงใจบอกตอ แตในกรณ formative indicator จะวดแยกเปนโดเมน เชนดานพนกงาน ดานหองพก ดานความสงบ ดานสงบรการเสรมเชนฟตเนส

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 8

Page 9: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Research Design

1. Causality ตวแปรแฝงโยงถงกนเปนเครอขายโดยแตละเสนทางมทฤษฎกากบ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 9

Page 10: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Research Design

2. non-recursive model/reciprocal model ตวแปรแฝงโยงถงกนเปนเครอขายโดยทแตละเสนทางมทฤษฎกากากบ บางเสนทางเปนความสมพนธยอนกลบ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 10

Page 11: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Research Design

3. Second order model ตวแปรแฝงโยงถงกนเปนเครอขายโดยแตละเสนทางมทฤษฎกากากบ ตวแปรแฝงบางตวหรอทกตวม sub-construct ซงกคอ sub-domain ของเนอหา

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 11

Page 12: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Research Design

4. Mediation model ตวแบบมตวแปรคนกลาง ตวแปรคนกลางเปนตวแปรทซอนเรนเชอมโยงระหวางตวแปรตนทางกบตวแปรปลายทาง (hidden transmitting variables) ซงนกวจยขดคนนามาแสดงใหประจกษ เปนตวแปรทมอทธพลตอตวแปรปลายทางแตอาจไมคอยเกยวของกบตวแปรตนทาง ถามหลายตวเรยกวา multiple mediation model อาจเปน parallel mediation หรอ serial mediation ขนอยกบทฤษฎหรอ sequential exploratory analysis

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 12

Page 13: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Research Design5. Moderation model ตวแบบมตวแปรกากบ ตวแปรกากบเปนตวแปรทซอนเรนควบคมความสมพนธระหวางตวแปรตนทางกบตวแปรปลายทาง คอมปฏสมพนธกบตวแปรตนทางแลวสงผลตอตวแปรปลายทางซงนกวจยขดคนนามาแสดงใหประจกษ ตวแปรกากบมกขนอยกบ sequential exploratory analysis มไดหลายลกษณะตามประสบการณของผเชยวชาญ

ถาเปนตวแปรนามบญญตใหวเคราะหแบบพหกลม ถาเปนตวแปรปรมาณใหวเคราะหตามปกตแตตองจดรปกรอบการวจยเปน statistical model เสยกอนและตองวเคราะห conditional effect ดวย

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 13

Page 14: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

PLS running process

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 14

Page 15: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

การรน smart PLS 3

1. การเตรยมขอมล อาจเตรยมผาน SPSS หรอ Excel ไฟลใชงานจะเปน text file จงใหเซฟเปน filename.csv หรอ filename.raw

2. ตองไมม missing data หากมใหแกปญหาใหเสรจกอน

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 15

Page 16: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

เกณฑคณภาพ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 16

Page 17: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Cronbach’s alpha และ Composite reliability

1. Cronbach’s alpha

Cronbach’s alpha ≥ 0.60 for exploratory purpose

Cronbach’s alpha ≥ 0.70 acceptable scale

Cronbach’s alpha ≥ 0.80 good scale

2. Composite reliability (CR)

CR ≥ 0.60 for exploratory purpose

CR ≥ 0.70 acceptable confirmatory purpose

CR ≥ 0.80 good confirmatory purpose

CR ≥ 0.90 check for minor wording invariant

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 17

Page 18: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Average Variance Extract (AVE)

3. Average variance extracted (AVE) = 1mi∑jmi loadingj2 คอคาเฉลยความผนแปรใน

กลมตวชวดท LV สามารถอธบายตวชวดได

AVE ใชแสดง LV reliability

เกณฑคอ AVEi ≥ 0.50 และตองมากกวา cross loading

AVEi = 0.50 แสดงวา LV อธบายความผนแปรตวชวดไดโดยเฉลยรอยละ 50

(Note: Reliability is a capability to measure the right concept. Reliability is the accuracy in measurements when the measurements are repeated)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 18

Page 19: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Loading

4. Loading คออทธพลท LV ถายทอดไปยงตวชวด

1) ตองเปนปรมาณบวก เพราะ SEM ถอวา MV ตองมความสมพนธทางบวกกบ LV

2) ตองมคาขนตา 0.707 และตองมนยสาคญ (Henseler, Ringle and Sarstedt, 2012)

อาจตากวา 0.707 ไดแตตองไมตากวา 0.50 และ AVEi ตองไมตากวา 0.50 (Hair et al., 2014)

ทงน loadingj2 ใชแสดง indicator reliability เฉพาะขอท j (Hair et al., 2014)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 19

Page 20: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

loading

5. Indicator reliability ใหพจารณาทง loading และ weigh รวมกน

1) Loading ตองมคาไมตากวา 0.707 และมนยสาคญ (คอ loadingj2 ≥ 0.50)

2) ถา loading ตากวา 0.50 แตมนยสาคญ และ weight ไมมนยสาคญใหทง

ขอถามนนถาเหนวาไมใชขอทมความสาคญ (theoretical importance)

3) ถา loading สงและมนยสาคญ แต weight ไมมนยสาคญใหคงขอถามนนถา

เหนวามความสาคญ (theoretical importance)

หมายเหต ตวอยางของ theoretical importance เชนมาตรวดของความตงใจจะตองม

เงอนไขอยดวย ถามบางขอไมมเงอนไขอยในเนอความกใหพจารณาตดทง

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 20

Page 21: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

data cleaning

โดยปกต เมอพบเหตการณตามขอ 2) นกวจยตองพจารณาดาเนนการ data cleaning กอน เชน

แกปญหา outlier ตามวธ Winsorizing หรอแทนทขอมลสญหายดวยวธทเหมาะสมกวาเดม หรอพจารณาตดหนวยวเคราะหทมขอมลไมนาเชอถอทงไป เชนกรณแบบสอบถาม

เปนชนดไลเกอรท 5 คาตอบ ถาขอมลรายการใด (case, record) มคาเฉลยประมาณ 3 และ CV ตามากใหตดหนวยนนทง

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 21

Page 22: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Standardized Root Mean Square Residual

6. Standardized Root Mean Square Residual (SRMR) คอ mean square ของผลตางของสหสมพนธระหวาง observed correlation กบ model-implied correlation เกณฑ

ขนสงคอ SRMR ≤ 0.08 (Smart PLS กาหนดใหใช SRMR ≤ 0.12)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 22

Page 23: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Cross –loading

7. Cross –loading ใชเปนทางเลอกของการใช AVE ในการวเคราะหความเทยงตรง

เชงจาแนก (discriminant validity)

เกณฑคอ cross-loading ≤ 0.30, 0.40

ถามากกวานแสดงวามาตรวดขาดความเทยงตรงเชงจาแนก ทงนเพราะตวแบบทดนน

ตวชวดจะตองสมพนธ (load) กบ LV ของตนเองมากกวากบ LV อน คา cross-loading

จงควรมคาตา

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 23

Page 24: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Heterotrait-Monotrait Correlation Ratio (HTMT)

8. Heterotrait-Monotrait Correlation Ratio (HTMT) ใชวดความเทยงตรงเชงจาแนกโดยเปรยบเทยบเปนคๆระหวางคตวแปรแฝง คานตองนอยกวา 1 ถามากกวา 1 แสดงวาขาดความเทยงตรงเชงจาแนก

HTMT(ij ) ≤ 1.00, 0.90, 0.85; i ≠ j

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 24

Page 25: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Fornell-Larcker Criterion

9. Fornell-Larcker Criterion

Average variance extracted (AVE) = 1mi∑jmi loadingj2

loadingj2 คอคาเฉลยของ indicator reliability ใชเปน LV reliability

ถาให rij คอสหสมพนธของคะแนนปจจยระหวางตวแปรแฝงท i กบตวแปรแฝงท j ดงนน rij2 คอสดสวนความผนแปรทตวแปรแฝงทงสองตางอธบายกนและกน

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 25

Page 26: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

การแปลผล Fornell-Larcker Criterion

1. AVEi > rij ; all i ≠ j แสดงวาความสมพนธระหวางตวชวดภายในกลมเดยวกนสง

กวาความสมพนธระหวางคะแนนปจจยของตวแปรแฝงทสนใจกบตวแปรแฝงอน

แสดงวามความเทยงตรงเชงจาแนก หรอ

2. AVEi > rij2 แสดงถง indicator reliability (คอคาถวเฉลย loadingj2ภายในกลมตวแปร

แฝงท i คอ AVEi) สงกวาสดสวนความผนแปรทตวแปรแฝงท i กบตวแปรแฝงท j ตาง

ควบคมความผนแปรของกนและกน แสดงวามความเทยงตรงเชงจาแนก

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 26

Page 27: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

multicollinearity

10. ภาวะรวมเสนตรงพห (multicollinearity) ใชแสดงใหเหนวาตวแบบมตวแปรสาเหตทสมพนธกนสงเกนไป ถาปรบแกแลวจงจะเปน well-fitting model เกณฑคอ

VIFj = 11−Rj

2 < 4 หรอ 5

เกณฑนกาหนดคอนขางเครงครดเพราะกาหนดให Rj2= 0.75, 0.80 (สามารถผอนผน

ลงไดเปน 0.90) โดยวดกบตวแปรผลลพธทกตวในตวแบบ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 27

Page 28: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

multicollinearity

Multicollinearity คอความสมพนธเชงเสนระหวางปจจยสาเหต หากเกดปญหานขนแสดงวาปจจยสาเหตมความสมพนธกนสงเกนระดบยนยอม

ผลกระทบ เราไมอาจใชปจจยสาเหตนนเปนสงอธบายปจจยผลลพธไดอยางถกตอง และไมอาจแนใจไดวาตวแปรสาเหตคทสมพนธกนสงนนตวใดกนแนทมอทธพลตอตวแปรผลลพธ หรอหรอตวชวดคทสมพนธกนสงนนตวใดกนแนทมอทธพลตอตวแปรแฝง (formative measurement model) หรอเปนผลสะทอนของตวแปรแฝง (reflective measurement model)

อาการทแสดงออก คอ t-statistics มคาตา (เพราะ SE มคาสงมากจงทาให tj=βjse�βj

มคาตา)

ทาใหสมประสทธเสนทางหลายเสนทางไมมนยสาคญ หรอเครองหมายผด

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 28

Page 29: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

วธแกปญหา multicollinearity

วธแกปญหา multicollinearity คอ1) รวมตวแปรแฝงทสมพนธกนสงเปนกลมเดยวกน อาจรวมในชอใหมและจด

ใหตวแปรแฝงเดมแตละตวทาหนาทเปน parcel/sub-construct/sub-domain คอแกใหเปนการวจยแบบ second order model

2) ตดตวแปรแฝงทซ าซอนกนทงไป 3) ตามไปด multicollinearity ของตวชวดแลวหาทางตดตวชวดทสมพนธกน

สงเกนไปทง (item/indicator/MV) 4) ตดรายการขอมล (case/record) 5) ถาเปน path model อาจใชวธ mean-centered

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 29

Page 30: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Residual variance

12. Residual variance ตองมคาตาและไมมนยสาคญ (Ho:σe2 = 0 vs H1:σe2 ≠ 0) ถามคาสงและมนยสาคญแสดงวาตกหลนตวแปรสาคญ ใหตรวจสอบวรรณกรรม

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 30

Page 31: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Goodness of fit ของ PLS-PM

Goodness of fit ของ PLS-PM วดแบบเดยวกบในสมการถดถอย ดงน

1. R2 เรยกวา overall effect size เกณฑคอ R2 = 0.19, 0.33, 0.67 แสดงวาปจจยสาเหตมอทธพลรวมกนตอปจจยผลลพธตา ปานกลาง และสงตามลาดบ (Chin, 1998; Hock and Ringle, 2006)

2. Effect size (f2) ใชแสดงอทธพลของตวแปรสาเหตทมตอตวแปรผลลพธเดยวกน คานสามารถใชรวมกบคาสมประสทธเสนทาง (โดยปกตจะเสนอเปนคาปรบมาตรฐาน) ตวแปรใดมคาสมประสทธเสนทางสงกวาแสดงวามอทธพลตอตวแปรผลลพธมากกวา

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 31

Page 32: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Effect size

Effect size ของปจจยใดมคา fi2 สงกวาแสดงวาปจจยนนมอทธพลมากกวา เกณฑ

ระดบอทธพลคอ fi2 = 0.02, 0.15, 0.35 แสดงวามอทธพลนอย ปานกลาง และสง

ตามลาดบ (Cohen, 1988)

ขอควรระวง การตดตวแปรกรณ multicollinearity โดยเฉพาะตวแปรทมคา fi2 สงจะ

กอใหเกดความเสยหายมาก

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 32

Page 33: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

ตวอยางการคานวณหาคา fi2

antecedent R2 ∆Ri2 fi2

X1, X2 0.4308 - -

X1 (X2 omitted) 0.3828 0.4328-0.3828 = 0.0480 0.04800.5692

= 0.0843

X2 (X1 omitted) 0.2186 0.4328-0.2186 = 0.2122 0.21220.5692

= 0.3728

1 − Roriginal2 = 1- 0.4308 = 0.5692

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

จากสมการ Y= f(X1, X2) + u สามารถคานวณหาคา fi2 ตามสตร fi2= Roriginal2 −Romitted

2

1−Roriginal2 ไดดงน

33

Page 34: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

residual

3. Standardized residual ถาพบวามคาเกนขอบเขต ±1.96 คอม outlier แสดงวาตกหลน

ตวชวดทสาคญ

4. Residual covariance ควรมคาตาและไมมนยสาคญ หากมคาสงและมนยสาคญแสดง

วาตกหลนตวชวดทสาคญ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 34

Page 35: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Vanishing Tetrad/Confirmatory Tedtrad Analysis (CTA-PLS)

5. Vanishing tetrad ใชรวมพจารณาตดสนวาตวชวดควรเปนแบบใด

1) ถา Vanishing tetrad ไมมนยสาคญแสดงวาตวชวดเปน reflective indicator

2) ถา Vanishing tetrad มนยสาคญแสดงวาวาตวชวดเปน formative indicator

สมมตทางสถตคอ Ho: reflective indicator vs H1: formative indicator

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 35

Page 36: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Stone-Gleisser Q2

6. Stone-Gleisser Q2 ใชชวยประเมนวาตวแปรสาเหตตวใดมผลในทางชวยพยากรณคาตวชวด

ของตวแปรผลลพธ (predictive relevance) มากนอยเพยงใด

Q2 = 1 − SSESSO

โดยท SSE = sum square error และ SSO = sum square observed

เกณฑตดสนใจคอ Q2 = 0.02, 0.15, 0.35

(เรยกวา effect size) แสดงวาตวแปรสาเหตมผลในทางชวยการพยากรณคาตวชวดของตวแปร

ผลลพธ (indicator cross-validated redundancy) หรอตวแปรผลลพธ (construct cross-validated

redundancy) ไดนอย ปานกลาง และมาก ตามลาดบ

Q2 ≤ 0 แสดงวาตวแปรสาเหตไมมสวนชวยคาดคะเนเลย

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 36

Page 37: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Stone-Gleisser Q2

เราจะคานวณหาคา Q2 ของทกตวแปรทเปนสาเหตของทกตวแปรผลลพธทมในตวแบบ

กระบวนการวเคราะหใชวธ blindfolding cross validation โดย

1. ทาใหคาสงเกตจรงของตวชวดทกตวของตวแปรผลลพธหายไปชวคราว D หนวย

2. แทนท missing data ดวย mean

3. รน SEM แลวพยากรณคาทสญหายไปนดวยคาตวแปรตนทางคณกบคาสมประสทธเสนทาง

แลวพยากรณตอไปจนถงคาของตวชวดทเปนคาสญหายแลวหาคาผลตางระหวางคาจรง (ทสง

ใหหายไปชวคราวเรยกวาคา observe) กบคาทพยากรณได เรยกวา error

4. วนทาเชนนทกระยะเวนระหวาง case โดยแนะนาใหเวน D = 7 case วนเวยนเรอยไปจน

สนสดไฟลและครบทก case

5. คานวณหา Q2 = 1 − SSESSO

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 37

Page 38: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

𝐐𝐐𝟐𝟐 vs 𝐑𝐑𝟐𝟐

Q2 ใชแสดงวาตวแปรสาเหตทกตวชวยกนพยากรณคาของตวชวดของตวแปรผลลพธไดดเพยงใด

q2 ใชแสดงวา ตวแปรสาเหตแตละตวสามารถพยากรณคาของตวชวดของตวแปรผลลพธไดดเพยงใด

Q2 และ q2 คดตามแนวทางเดยวกบกบ R2 และ f2 ตางกนท

R2 ใชแสดงวาตวแปรสาเหตทกตวชวยกนอธบายความผนแปรของตวแปรผลลพธไดดเพยงใด

f2 ใชแสดงวาตวแปรสาเหตแตละตวอธบายความผนแปรของตวแปรผลลพธไดดเพยงใด

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 38

Page 39: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Importance-Performance Map Analysis (IPMA)

7. Importance-Performance Map Analysis (IPMA) ใชชวยตรวจสอบวาตวแปรสาเหต

ตวใดมความสาคญหรอไม

ตวแปรท large Importance แต low performance จะตองไดรบการปรบปรงแกไข

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 39

Page 40: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Importance-Performance Map Analysis (IPMA)

Importance = absolute total effect (คอไมตองสนใจเครองหมายวาลบหรอบวก สนใจ

แตปรมาณ) ของตวแปรสาเหตของตวแปรผลลพธ

Performance = คาเฉลยของ unstandardized latent variable score ทได normalize และ

ทาเปนรอยละแลว กลาวคอ

Normalized latent score variable = x−minmax−min

* 100

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 40

Page 41: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Importance-Performance Map Analysis (IPMA)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Construct performance

Incentives 16.558

SES 33.030

Construct importance

Incentives 0.502

SES -0.628

41

Page 42: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Goodness of Fit (GoF)

8. GoF = R2 com (Tenenhaus et al., 2005) โดยท com = AVE เปน global criteria และ R2 คอ global effect size

ใชแสดงวาตวแปรตนทางทงหมดสามารถคาดคะเนความผนแปรตวชวดของตวแปรผลลพธไดดเพยงใด

จดออน ไมเหมาะใชแสดงความเหมาะสมของตวแบบ (Henseler & Sarstedt, 2013) และใชไมดกบตวแบบทไมถกตอง (mispecified model) (Hair et al., 2014)

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 42

Page 43: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Goodness of Fit (GoF)

GoF มเกณฑดงน

GoF = R2 com = 0.19 ∗ 0.50 = 0.308 ตวแบบมความเหมาะสมตา

GoF = R2 com = 0.35 ∗ 0.50 = 0.406 ตวแบบมความเหมาะสมปานกลาง

GoF = R2 com = 0.67 ∗ 0.50 = 0.578 ตวแบบมความเหมาะสมสง

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 43

Page 44: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Redundancy

9. Redundancy ของตวแปรผลลพธท i ใชแสดงวาตวแปรตนทางสามารถคาดคะเน

ความผนแปรตวชวดของตวแปรผลลพธท i ไดดเพยงใด

Redundancyi = Comi*Ri2

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 44

Page 45: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Redundancy criterion

Redundancy of ith endogenous variable

ตวแปรตนทางสามารถคาดคะเน

ความผนแปรตวชวดของตวแปร

ผลลพธท i ได

Redundancyi = Comi*Ri2 = 0.50 * 0.19 = 0.095 ตา

Redundancyi = Comi*Ri2 = 0.50* 0.35 = 0.175 ปานกลาง

Redundancyi = Comi*Ri2 = 0.50 * 0.67 = 0.335 สง

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

หมายเหต Redundancy และ GoF ไมมแสดงใน smart PLS3

45

Page 46: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

การรนโปรแกรม Smart PLS

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 46

Page 47: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

คลกทไอคอนซอฟทแวร จะพบหนาซอฟทแวร ม 3 หนาตาง

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 47

Page 48: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

กด New Project > พมพชอโครงการ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 48

Page 49: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

ม 2 ไอคอนเพมเขามาคอ Double click to import data กบ ไอคอนชอโปรเจค

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 49

Page 50: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Dbl click ทไอคอน double click to import data > ใสชอแฟมขอมล

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 50

Page 51: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

คลกไอคอนชอแฟมขอมลจะแสดงขอมล ถาไมแสดงแปลวาแฟมขอมลมปญหา missing data หรอมขอมลผดปกต เชนมขอความปนอย

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 51

Page 52: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

คลกไอคอนชอโปรเจค ขอมลหนาตางท 2 จะแสดงเปนชอตวแปรและหนาตางท 3 พรอมใชงาน ถาหนาตางท 2 ไมแสดงอะไรแปลวามปญหาเรองขอมลหรอไลเซนต

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 52

Page 53: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

Shift click ตวชวดของตวแปรในหนาตางท 2 แลวลากไปวางในหนาตางท 3 เชอมโยงและตงชอตวแปรแฝง

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 53

Page 54: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

กด calculation แนะนาใหเลอกใช Consistent PLS Algorithm

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 54

Page 55: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

ไดอะลอก setting เปดขนใหกาหนดเอง ถาไมประสงคจะกาหนดกปลอยใหทางานตาม default แตควรกาหนดจานวนการวนหาคาตอบเปน 5,000-10,000 รอบ

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 55

Page 56: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

กด start calculation จากนใหดผลจากภาพและ report วาตรงตามเกณฑคณภาพหรอไม ถาไมตรงเกณฑตองปรบแกใหตรงเกณฑและตรงตามวรรณกรรม

ผลการรน consistent PLS Algorithm ปรากฏดงน

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 56

Page 57: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

ผลการรน consistent PLS Algorithm

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 57

Page 58: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

กด calculation เลอก Bootstrapping

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 58

Page 59: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

ผลการรน Bootstrapping

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 59

Page 60: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

ผลการรน Bootstrapping

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 60

Page 61: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

เอกสารอางองChin, W. W. (1998). The partial least squares approach for structural equation modeling. Pp. 295-336 in

Macoulides, G. A., ed. Modern methods for business research. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum

Garson, G. D. (2016). Partial Least Squares: Regression and Structural Equation Models. Asheboro, NC:

Statistical Associates Publishers.

Hair, Joseph F., Jr.; Hult, G. Tomas M.; Ringle, Christian M.; & Sarstedt, Marko (2014). A primer on

partial least squares structural equation modeling (PLSSEM). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Henseler, Jörg; Ringle, C. M.; & Sarstedt, M. (2016). Testing measurement invariance of composites using

partial least squares. International Marketing Review. Forthcoming

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 61

Page 62: การใช้โปรแกรม smart PLS สำหรับการวิจัยด้วยตัวแบบสมการโครงสร้าง · การใช้โปรแกรม

เอกสารอางองHenseler, Jörg & Sarstedt, Marko (2013). Goodness of fit indices for partial least squares path modeling.

Computational Statistics 28(2): 565-580.

Höck, Michael & Ringle, Christian M. (2006). Strategic networks in the software industry: An empirical

analysis of the value continuum. IFSAM VIIIth World Congress, Berlin 2006. Retrieved 2/22/2009 from

http://www.iblunihh.de/IFSAM06.pdf.

Tenenhaus M., Esposito Vinzi V., Chatelin Y.M., Lauro N.C. (2005): PLS Path Modeling. Computational

Statistics and Data Analysis, 48, 159-205.

Temme, D., Kreis and Hildebrandt, L. (2010). A Comparison of Current PLS Path Modeling Software:

Features, Ease-of-Use, and Performance. In book: Handbook of Partial Least Squares.

Wold, Herman (1982). Soft modeling: The basic design and some extensions. Pp. 1-54 in Jöreskog, K. G. & Wold, H., eds., Systems under indirect observations:, Part II. Amsterdam: North-Holland.

รองศาสตราจารย ดร.มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 62