การศกษาทางร

Prevalen

าความชกแระบบโครง

nce and relper

No

และปจจยจงรางและกล

lated factorsonnel, Th

โรงพยาบาThammหนว

Unit Pประจ

นพรตน ชopparat Ch

จากการทางลามเนอในบเฉลมพระ

ors of mushammasat

าลธรรมศาสตmasat Univeวยงาน งานกาPhysical therจาปงบประมา

Fiscal Year

ชพรชน hupeerach

งานทมควาบคลากรโระเกยรต sculoskelet Universi

ตรเฉลมพระเกersity Hospitายภาพบาบดrapy Divisioณ พ.ศ. 2559r 2016

ามสมพนธรงพยาบาล

tal disordity Hospita

กยรต al

on 9

ธกบอาการผธรรมศาส

der in healal

ผดปกตตร

th care

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

โครงการวจยเพอพฒนางานของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital Research Project for Performance Development

ของ Of

นพรตน ชพรชน

Nopparat Chupeerach

เรอง Subject

การศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอใน

บคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Prevalence and related factors of musculoskeletal disorder in health care personnel, Thammasat

University Hospital

ไดผานการตรวจสอบและอนมตทนสนบสนนจาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Be verified and approved by the Thammasat University Hospital ปงบประมาณ 2559 Fiscal Year 2016

เมอวนท 1 ธนวาคม 2558 Date 1 December 2015

ประธานกรรมการโครงการ Chair Of Committee ( ) ผศ.นพ. ฉตรชย มงมาลยรกษ อาจารยทปรกษาโครงการ Project Advisor ( )

อาจารยณฏฐพร ประดษฐพจน ผอนมตโครงการ Project Authorizer ( ) รศ.นพ.พฤหส ตออดม

ก

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอของบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต กลมตวอยางในการศกษาวจยครงนเปนบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตจานวน 368 ราย เครองมอทใชในการศกษาครงนแบงเปน 5 สวนคอ 1) แบบคาถามขอมลสวนบคคล 2) แบบคาถามปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน 3) แบบคาถามขอมลปจจยดานจตสงคม 4) แบบคาถามปจจยดานกจกรรมทางกาย และ 5) แบบคาถามสวนของรางกายทมอาการผดปกตของโครงรางและกลามเนอ โดยเกบขอมลดวยการสมภาษณ ผลการศกษาพบวา จากกลมตวอยาง 368 ราย พบวา 311 ราย (รอยละ 84.51) มอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ แตกลมตวอยางทไมมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมเพยง 57 ราย (รอยละ 15.49) และในชวง 12 เดอนกอนการศกษา พบวาสวนของรางกายทเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสด 3 อนดบแรกคอ ขอไหล (รอยละ 57.88) รองลงมาคอ หลงสวนลาง (รอยละ 48.10) และคอ (รอยละ 47.55)

โดยปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ไดแก อาย โรคประจาตว ดชนมวลกาย สถานภาพสมรส ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย การสบบหร ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) การทางานเปนกะ ทาทางการทางานทไมเหมาะสม ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ และระดบกจกรรมทางกาย และปจจยทไมพบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณ ไดแก เพศ ระดบการศกษา ระยะเวลาการทางาน (ชวโมงตอวน) ระยะเวลาการทางาน (วนตอสปดาห) และปจจยดานจตสงคม

ขอเสนอแนะ: สามารถนาขอมลเกยวกบความชกและปจจยการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมาวเคราะหเพอเปนแนวทางในวางแผนการปองกนและใหการรกษาทเหมาะสมแกบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จะทาใหเพมประสทธภาพในการทางาน พฒนาสขภาพและเพมคณภาพชวตทดของบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

คาสาคญ: อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ,บคลากรในโรงพยาบาล

ข

ABSTRACT This study aimed to determine the prevalence and related factors of musculoskeletal disorder in health care personnel, Thammasat University Hospital. Three hundred and sixty-eight health care personnel were participated in the study. Research instruments were self-reported questionnaires consisted of 1) individual factors 2) ergonomic factor 3) psychosocial factor 4) physical activity factor 5) Standardized Nordic Questionnaire [SNQ]. The data showed that prevalence of musculoskeletal disorder was 84.51%. In the last 12 months, the study found that body parts with the most musculoskeletal disorders were shoulder joint (57.88 %), followed by lower back (48.10 %) and neck (47.55 %), respectively. Factors associated with musculoskeletal disorder in the shoulder joint included age, underlying disease, Body mass index, material status, sufficient income, smoking, work period (hourly), shift work, awkward posture, repetitive work and physical activity. Non-related musculoskeletal disorder factors included gender, education, exercise, working time (hours per day), working time (day per week) and psychosocial factors. Suggestion: From the above mentioned, the results can provide guideline for planning, prevention and appropriate treatment for health care personnel, Thammasat University Hospital. The results could increase the efficiency of work, improve health and enhance the quality of life of health care personnel. Key words: Musculoskeletal disorders, Health care personnel

ค

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนสา เ รจไดดวยความกรณาและความชวยเหลอเปนอยางดย งจาก อาจารยณฏฐพร ประดษฐพจน ทปรกษาวจย กภ.สวรรณา ชยทวทรพย ผอานวยการกลมงานสหเวชศาสตร โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต และกภ.สพรรณ เฉยรอด หวหนางานกายภาพ บาบด โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ทใหการสนบสนนตลอดการศกษาวจย ผวจยขอกราบขอบพระคณมา ณ โอกาสน ขอขอบพระคณคณะกรรมการพจารณาโครงการวจยและสงเสรมการวจยทกทานทกรณาใหขอคดเหน คาแนะนา และคาชแนะทเปนประโยชนแกวจย ขอขอบพระคณโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทใหความอนเคราะหในการเกบขอมลของบคลากรของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ขอขอบพระคณศนยกายภาพบาบด นกกายภาพบาบด และเจาหนาทของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทกทานทใหการสนบสนนเปนอยางด ขอขอบพระคณผเขารวมวจยทกทานทเสยสละเวลาใหความอนเคราะหในการทาวจยจนเสรจสน สดทายนขอกราบขอบพระคณอาจารยทกทานทใหความรและประสบการณตางๆทเปนประโยชนมากมาย ขอบคณครอบครวและผมพระคณทกทานทใหกาลงใจและการสนบสนนตลอดมา

“การวจยครงนไดรบทนสนบสนนการวจยจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ปงบประมาณ 2559”

นพรตน ชพรชน

ง

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ( Abstract Thai) ก

บทคดยอภาษาองกฤษ (Abstract English) ข

กตตกรรมประกาศ (Acknowledgments) ค

สารบญ (Table of Content) ง

สารบญตาราง (List of Tables) จ

สารบญภาพ (List of Figures) ฉ

คาอธบายสญลกษณและคายอ (List of Abbreviations) ช

บทท 1 บทนา (Introduction) 1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 3 1.3 ขอบเขตของการวจย 3 1.4 สมมตฐานงานวจย 4 1.5 คาสาคญของการวจย 4 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ (Literature Review) 2.1 อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 5 2.2 ความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 8 2.3 ปจจยทสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 9 2.3 กรอบแนวความคดในการวจย 21

บทท 3 วธการดาเนนงานวจย (Materials and Methods) 3.1 วธการศกษา 22 3.2 วธการรวบรวมขอมล 23 3.3 เครองมอทใชในการวจย 24 3.4 การวเคราะหขอมล 27

จ

บทท 4 ผลการวจยและอภปราย (Results and Discussion) 4.1 สรปผลการศกษาวจย 28 4.2 อภปรายผล 49

บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ (Conclusion and Suggestion) 5.1 สรปผลการวจย 64 5.2 ขอเสนอแนะ 67

บรรณานกรม (Bibliography) 68

ภาคผนวก (Appendices) ภาคผนวก ก (Appendix A) 79 ภาคผนวก ข (Appendix B) 93

ประวตนกวจย (Curriculum Vitae) 95

ฉ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1. ลกษณะกจกรรม 26 2. วธคานวณระดบกจกรรมทางกาย 26 3. จานวนและรอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง (368 ราย) 28 4. จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ กลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา 31 5. จานวนและรอยระของขอมลปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน (368 ราย) 36 6. จานวนและรอยละของปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบอาการผดปกตทางระบบโครง รางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา 37 7. จานวนและรอยละของขอมลปจจยดานจตสงคม (368 ราย) 38 8. จานวนและรอยละของปจจยดานจตสงคมกบกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ กลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา 39 9. รอยละและจานวนของขอมลระดบกจกรรมทางกาย (368 ราย) 40 10. ความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอตามสวนตางๆของ

รางกายในชวง 12 เดอนและ 7 วน กอนการศกษา (368 ราย) 41 11. อตราความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 42 12. ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอใน ตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความ เชอมน 95% CI 45 13. ระดบความสมพนธของปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบกบอาการผดปกตทางระบบ โครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI 52 14. ระดบความสมพนธของปจจยดานจตสงคมกบกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ กลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ดวย Odds ratio และ ชวงความเชอมน 95% CI 54

15. ระดบความสมพนธของระดบกจกรรมทางกายกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ กลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ดวย Odds ratio และ ชวงความเชอมน 95% CI 56

ช

สารบญภาพ หนา

ภาพท

1. กรอบแนวคดในการวจย 21

 

 

บทท 1 บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ (Musculoskeletal disorders) หมายถง กลมอาการทเกดขนกบระบบกระดก กลามเนอ เอนกลามเนอ เอนขอตอ ขอตอ เยอหมกระดกและหมอนรองกระดก และเสนประสาท โดยเกดการอกเสบหรอเสอม ทาใหเกดอาการเจบปวด เสยว ชา บวม ปวดแสบรอน รวมถงอาการเคลด ตง ทาใหเกดความไมสขสบาย สงผลใหรางกายไมสามารถทางานไดอยางปกต (Jellad, Lajili, Boudokhane, Migaou, Maatallah, & Frih, 2013)

อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนโรคไมตดตอ ซงเปนปญหาสขภาพทสาคญของแรงงาน ทปจจบนมแนวโนมเพมขนในหลายประเทศและทาใหเกดผลเสยตามมาทงตอตวผปฏบตงาน องคกร สงคม และตอประเทศชาต คอทาใหสญเสยรายไดจากการทางาน สงผลใหความสามารถในการทางานลดลง เปนอปสรรคตอการทางาน เกดการขาดงาน ตองมผมาปฏบตงานแทน ทาใหภาระงานของผอนเพมมากขน ปญหาการเจบปวยสงผลใหไมสามารถปฏบตงานหรอดาเนนชวตประจาวนไดตามปกต และตองเสยคาใชจายในการดแลรกษาพยาบาล กรณเกดความพการตองเสยคาใชจายในการฟนฟสมรรถภาพ ซงนาไปสการสญเสยทางเศรษฐกจทสาคญของประเทศ (Gobel, 2001; Noroozi, Hajibabaei, Saki, & Memari, 2015; Badley, Rasooly, & Webster, 1994)

จากสถตสาธารณสขสานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสขของประเทศไทย (2555) สรปอตราผปวยนอกจาแนกตามกลมโรคพบวาในป พ.ศ. 2541 โรคทางระบบกลามเนอมความชกเปนอนดบสามรองจากโรคระบบทางเดนหายใจและโรคระบบยอยอาหารรวมโรคในชองปาก มอตราการปวย 127.4 คน ตอประชากร 1,000 คน ไมรวมประชากรในกรงเทพมหานคร และเพมขนในป พ.ศ. 2554 เปนอตราการปวย 333.39 คน ตอประชากร 1,000 คน โดยปจจยทสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอประกอบดวย ปจจยสวนบคคล เชน เพศ อาย สดสวนรปราง การสบบหร พฤตกรรมการออกกาลงกาย เปนตน ปจจยดานการยศาสตร เชน ทาทางการทางานทไมเหมาะสมหรอทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ ปจจยดานจตสงคม เชน ลกษณะงาน การควบคมงาน และการสนบสนนทางสงคม (Hales & Bernard, 1996; Sha, Srisaenpang, Pinitsoontorn, & Eungpinichpong, 2011) และปจจยดานกจกรรมทางกาย (Bjorck-van Dijken, Fjellman-Wiklund, & Hildingsson, 2008)

2

 

อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนปญหาสาคญทพบในบคลากรทกกลมอาชพรวมทงในบคลากรทปฏบตงานอยในโรงพยาบาล แมวามความรในเรองการดแลสขภาพมากกวาบคลากรดานอนๆ แตมความเสยงตอสขภาพจากการทางานทไมนอยกวาผประกอบอาชพอนๆ อาจเนองมาจากการมองขามหรอละเลยการดแลสขภาพของตนเองและเพอนรวมงาน จากการศกษาทผานมาพบวาผใหบรการดแลสขภาพประชาชนมรายงานความเสยงของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอจากงานประจาททา โดยเฉพาะกลมทตดตอโดยตรงกบผปวย (Jellad et al., 2013; Ryu, Ye, Yi, & Kim, 2014; สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม, 2556) และพบความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรในโรงพยาบาลมจานวนมากถง รอยละ 43-78 (Jellad et al., 2013) จากขอมลของกองทนเงนทดแทน สานกงานประกนสงคม ประเทศไทย (2556) พบวาสถานประกอบกจการประเภทโรงพยาบาลและสถานพยาบาล มผประสบอนตรายจากการทางานจานวน 1,156 คน จากผประสบอนตรายทงหมด 111,894 คน และผลการประเมนความเสยงทางสขภาพในกลมบคลากรสาธารณสข โดยสานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม (2556) พบวาปจจยทมความเสยงสงสดคอ ปจจยดานการยศาสตร มความเสยงถงรอยละ 36.5 โดยสาเหตสาคญคอ การทางานในทาทางทไมเหมาะสม

ในประเทศไทย การศกษาทผานมาสารวจความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรในโรงพยาบาลและพบอาการผดปกตทางกลามเนอในบคลากรในหลากหลายตาแหนง เชน โรงพยาบาลพะเยา จงหวดพะเยา (ศลดา วงศษา, 2555) พบพยาบาล ผชวยพยาบาล ทนตกรรม คนงาน ผชวยเหลอคนไข เภสชกรรม นกรงสเทคนคและเจาหนาทสานกงาน มความชกของอาการปวดหลงในระดบสง การศกษาในโรงพยาบาลศรนครนทร (Sha et al., 2011) พบพยาบาลมความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอสามลาดบแรก คออาการบรเวณขอไหลขางขวา บรเวณหลงสวนลางและสวนบน และรอยละ 60 ของคนงานโรงพยาบาลศรราชมอาการปวดเทา (กลยา กาญจนารายน และนวพร ชชวาลพาณชย, 2554).

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตเปนโรงพยาบาลระดบตตยภมชนสงทมศกยภาพในการใหการรกษาไดครบวงจรทกสาขาวชา รวมทงเปนทรบสงตอผปวยจากโรงพยาบาลอนๆ ใหบรการท งประเภทผ ปวยนอก ผ ปวยใน ผ ปวยฉกเฉน และมศกยภาพในการใหบรการรกษาพยาบาลครบทกสาขา บรการผปวยนอกเฉลยวนละประมาณ 2,000-3,000 คน และรองรบผปวยในได 541 เตยง (โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต, 2557) ซงจากการใหบรการผปวยเปนจานวนมาก รวมถงปจจยสวนบคคล ปจจยดานการยศาสตร ปจจยดานจตสงคมและระดบของกจกรรมทางกาย อาจทาใหเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอได และในปจจบนพบวาบคลากรในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ

3

 

กลามเนอเพมมากขน นลน ทองฉม (2557) ทาศกษาความชกของอาการปวดหลงในพยาบาลโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตจานวน 313 คน พบวาพยาบาลมอาการปวดหลงมากถงรอยละ 80.5

เนองจากอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนอาการทพบไดบอยในประชากรวยทางานและสงผลกระทบคณภาพชวต สงคม เศรษฐกจและประเทศชาต ในขณะนพบเพยงสวนนอยทศกษาเกยวกบความชกและปจจยทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต และการศกษาทผานมาสารวจเพยงบางตาแหนงงานหรอสารวจเพยงสวนใดสวนหนงของรางกาย ดงนนผวจยจงสนใจทาการวจยเกยวกบการหาความชกและปจจยทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต เพอใหทราบถงปญหาทเกดขนและนาขอมลทไดมาวเคราะหเปนแนวทางในวางแผนการปองกนและรกษา เพอเพมประสทธภาพในการทางานและการมคณภาพชวตทดของบคลากรภายในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตตอไป 1.2 วตถประสงคของการวจย 1.2.1 เพอศกษาอตราความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

1.2.2 เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

1.3 ขอบเขตของการวจย ขอบเขตของการวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive) เพอศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ทปฎบตงานในชวงเวลาททาการศกษา จานวน 368 ราย จากจานวน 2,428 ราย 1.4 สมมตฐานงานวจย ปจจยสวนบคคล ปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน ปจจยจากงานดานจตสงคมและปจจยดานกจกรรมทางกาย มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบกลามเนอและกระดกโครงรางในบคลากรในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

4

 

1.5 คาสาคญของการวจย 1.5.1 ระบบระบบโครงรางและกลามเนอ หมายถง ระบบอวยวะทรวมเนอเยอของกลามเนอ เสนเอนกลามเนอ เสนเอนยดขอ เสนประสาทและหลอดเลอดเลยงเนอเยอกระดก เยอหมขอกระดก และขอกระดก หมอนกระดกสนหลงและกระดกโครงสรางรางกาย

1.5.2 อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเนองจากการทางาน (Work-related musculoskeletal disorders) หมายถง ความผดปกตของเนอเยอของกลามเนอ เสนเอนกลามเนอ เสนเอนยดขอ เสนประสาทและหลอดเลอดเลยงเนอเยอกระดก เยอหมขอกระดก และขอกระดก หมอนรองกระดกสนหลงและกระดกโครงสรางรางกาย มกพบวาเกดจากลกษณะการทางานหรอสภาพสงแวดลอม ซงทาใหเกดการบาดเจบเรอรง ซงกจกรรมอนๆ กสงผลใหอาการเปนมากขน ทาใหความสามารถในการทางานลดนอยลง

1.5.3 บคลากรโรงพยาบาล หมายถง บคลากรทกระดบทปฏบตงานในโรงพยาบาล 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.61 ทาใหทราบถงปญหาและปจจยของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

1.6.2 เพอนาขอมลมาวเคราะหเปนแนวทางในวางแผนการปองกนและรกษาอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอทเหมาะสมแกบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

1.6.3 ทาใหผทสนใจไดทราบขอมลและสามารถนาขอมลจากการศกษาวจยทไดเปนพนฐานในการศกษาคนควาตอไป

5  

 

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

2.1 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ การศกษาครงนผวจยไดทาการศกษา คนควา รวบรวมเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอใชเปนแนวทางในการศกษาดงหวขอตอไปน

2.1.1 อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 2.1.2 ความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 2.1.3 ปจจยทสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 2.1.4 การประเมนอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ 2.1.5 การประเมนปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน 2.1.6 การประเมนปจจยดานจตสงคม 2.1.7 การประเมนปจจยดานกจกรรมทางกาย

2.1.1 อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ หมายถงกลมอาการทเกดขนกบระบบ

กระดก กลามเนอ เอนกลามเนอ เอนขอตอ ขอตอ เยอหมกระดก หมอนรองกระดกและเสนประสาท โดยเกดการอกเสบและเสอม ทาใหเกดอาการเจบ อาการปวด ความไมสขสบาย ทาใหระบบดงกลาวไมสามารถทางานไดอยางปกต ระดบความรนแรงของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมตงแตระดบความรนแรงนอยแคเพยงสรางความราคาญ ความไมสขสบาย จนถงระดบความรนแรงมากถงขนพการ Gangopadhyay, Ghosh, Das, Ghoshal, & Das, 2007; Murali, Krishna, Yellamalli, Kumar, & Koshy, 2013; Punnett & Wegman, 2004)

1) อบตการณ อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนโรคไมตดตอทพบไดบอยและ

ทาใหเกดผลเสยตามมาทงตอตวผปฏบตงาน องคกร สงคม และตอประเทศชาต เชนทาใหสญเสยรายได ทาใหความสามารถในการทางานลดลง เปนอปสรรคตอการทางาน เกดการขาดงาน ตองหาคนมาปฏบตงานแทน เปนการเพมภาระงานใหผอน ปญหาการเจบปวยสงผลใหไมสามารถปฏบตงานหรอดาเนนชวตประจาวนไดตามปกต ตองเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาล และเสยคาใชจายในการฟนฟสมรรถภาพกรณเกดความพการ ซงทาใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจทสาคญของประเทศ (Murali et al., 2013; Noroozi et al., 2015)

6

 

จากการศกษาทผานมาพบความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเพมมากขนอยางมาก ดงตวอยางในประเทศสหรฐอเมรกา ในป ค.ศ.1994 รอยละ 13 ของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอทาใหสญเสยวนทางาน รอยละ 62 ของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอทาใหมการจากดการบางการเคลอนไหว และรอยละ 19 ของผทเขารบการรกษาทโรงพยาบาล อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอไมเพยงสงผลเสยทางเศรษฐกจของบคคลแตยงมผลเสยตอองคกรและสงคม ซงการเพมขนของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอสงผลใหคณภาพและปรมาณของงานลดลง การขาดงานเพมขนและเปนอปสรรคตอการทางาน (Gobel, 2001; Noroozi et al., 2015)

จากขอมลในปจจบนของสานกงานประกนสงคมและกองทนเงนทดแทน พบวาปญหาทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนปญหาทสาคญทพบไดบอยและบางครงสงผลกระทบเรอรงตอสขภาพและคณภาพชวตของพนกงาน โดยเกดไดจาก 2 ลกษณะ ลกษณะแรกเกดจากอบตเหตหรออนตรายโดยตรงตออวยวะ ทาใหเกดการบาดเจบทนท เชน โดนบบอด กระแทกทมอหรออาการปวดหลงเฉยบพลนหลงกมหลงหยบของ เปนตน และลกษณะทสอง การบาดเจบสะสมมกจะเกดจากการประกอบอาชพทมปจจยเสยงทางดานการยศาสตร เชน ทาทางการทางานทไมเหมาะสม กมๆ เงยๆ ทางานในระดบไหลหรอสงกวา เออมแขนหยบของ บดขอมอ ทาทาทางซ าๆ หรอตองยกของหนกตลอดเวลา เปนตน (สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, 2555)

จากสถตสาธารณสข สานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข (2555) สรปอตราผปวยนอกจาแนกตามกลมโรคพบวาในป พ.ศ. 2541 โรคทางระบบโครงรางและกลามเนอพบความชกเปนอนดบ 3 รองจากโรคระบบทางเดนหายใจ และโรคระบบยอยอาหารรวมโรคในชองปาก และมอตราการปวย 127.4 คน ตอประชากร 1,000 คน หรอ 7,075,007 คน จากประชากรทงประเทศในป พ.ศ. 2541 ไมรวมประชากรในกรงเทพมหานคร และเพมขนเปนอตราการปวย 333.39 คน ตอประชากร 1,000 คน 19,500,765 คน จากประชากรท งประเทศไมรวมประชากรในกรงเทพมหานครในป พ.ศ. 2554

อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนอาการทพบไดบอยในประชากรวยทางานทกกลมอาชพ รวมถงในบคลากรทปฏบตงานอยในโรงพยาบาล แมวามความรในเรองการดแลสขภาพมากกวาบคลากรดานอนๆ แตมความเสยงตอสขภาพจากการทางานทไมนอยกวาผประกอบอาชพอนๆ เนองจากอาจมองขามหรอละเลยการดแลสขภาพของตนเองและเพอนรวมงานได ปจจยเสยงจากการทางานเชน การเคลอนยายผปวย การนงทางานเปนระยะเวลานานและทาทางในการทางานทไมเหมาะสม สวนปจจยดานจตสงคม เชน ความเครยดจาก

7

 

ลกษณะงานทเรงรบ ปรมาณงานทเพมมากขน ความคาดหวงของผรบบรการและผรวมงาน ความไมพงพอใจของผปวยและญาต เปนตน (สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม, 2556) สาหรบประเทศไทย จากขอมลรายงานของกองทนเงนทดแทน สานกงานประกนสงคม (2556) พบวาสถานประกอบกจการประเภทโรงพยาบาลและสถานพยาบาล มผประสบอนตรายจากการทางานจานวน 1,156 คน จากผประสบอนตรายทงหมด 111,894 คน และจากผลการประเมนความเสยงทางสขภาพในกลมบคลากรสาธารณสข โดยสานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม พ.ศ. 2555 พบวาปจจยทมความเสยงสงสด คอปจจยดานการยศาสตร มความเสยงถงรอยละ 36.5 พบมากจากการทางานในทาทางทไมเหมาะสม

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตเปนโรงพยาบาลระดบตตยภมชนสงทมศกยภาพในการใหการรกษาไดครบวงจรทกสาขาวชา รวมทงเปนทรบสงตอผปวยจากโรงพยาบาลอนๆ ใหบรการทงประเภทผปวยนอก ผปวยใน ผปวยฉกเฉน และมศกยภาพในการใหบรการรกษาพยาบาลครบทกสาขา บรการผปวยนอกเฉลยวนละประมาณ 2,000-3,000 คน และรองรบผปวยในได 541 เตยง (โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต, 2557) ซงจากการใหบรการผปวยเปนจานวนมากแลว ลกษณะปจจยสวนบคคล ปจจยดานการยศาสตร ปจจยดานจตสงคมและระดบกจกรรมทางกาย อาจทาใหเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอได และในปจจบนพบวาบคลากรในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเพมมากขน นลน ทองฉม (2557) ทาศกษาความชกของอาการปวดหลงในพยาบาลโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตจานวน 313 คน พบวาพยาบาลมอาการปวดหลงมากถงรอยละ 80.5

ในประเทศไทย การศกษาทผานมาสารวจความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรในโรงพยาบาลและพบอาการผดปกตทางกลามเนอในบคลากรในหลากหลายตาแหนง เชน โรงพยาบาลพะเยา จงหวดพะเยา (ศลดา วงศษา, 2555) พบพยาบาล ผชวยพยาบาล ทนตกรรม คนงาน ผชวยเหลอคนไข เภสชกรรม นกรงสเทคนคและเจาหนาทสานกงาน มความชกของอาการปวดหลงในระดบสง การศกษาในโรงพยาบาลศรนครนทร (Sha et al., 2011) พบพยาบาลมความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอสามลาดบแรก คออาการบรเวณขอไหลขางขวา บรเวณหลงสวนลางและสวนบน และรอยละ 60 ของคนงานโรงพยาบาลศรราชมอาการปวดเทา (กลยา กาญจนารายน, และนวพร ชชวาลพาณชย, 2554).

8

 

2.1.2 ความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ โรคทางระบบโครงรางและกลามเนอเปนโรคทพบไดบอย Jellad et al. (2013) ศกษาความ

ชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการประเมน ในบคลากรของโรงพยาบาลประเทศสาธารณรฐตนเซย จานวน 283 คน จากบคลากร 3 กลม คอเจาหนาททางการแพทย (Paramedical staff) แพทย (Doctor) และคนงาน (Worker) ผลการสารวจพบความชกของอาการผดปกตบรเวณหลงมากเปนอนดบหนง คอรอยละ 87.27 ตามดวยอาการบรเวณคอรอยละ 45.22 ขอเขารอยละ 31.09 ขอไหลรอยละ 28.97 ขอมอรอยละ 27.9 ขอสะโพก รอยละ 14.48 ขอศอกรอยละ 10.3 และขอเทารอยละ 17 บคลากรกลมเจาหนาททางการแพทย (รอยละ 72.09) มความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสด ตามดวยแพทย (รอยละ 60.47) และคนงาน (รอยละ 47.0) ในประเทศไนจเรย (Mbada, Obembe, Alade, Adedoyin, Johnson, & Soremi, 2012) ศกษาในบคลากรจานวน 182 คน คอแพทย พยาบาล เภสชกร นกเทคนคการแพทย นกกายภาพบาบด นกกจกรรมบาบด นกรงสเทคนค และเจาหนาทดานอนๆ ผลการสารวจพบความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสดบรเวณหลงสวนลางรอยละ 50 รองลงมาคอขอไหลรอยละ 27.5 ขอเขารอยละ 18.1 และนอยสดคอขอเทารอยละ 4.9

ในประเทศไทย คนงาน (เชน ขนยายผปวย ทาความสะอาด เดนเอกสาร ซกรดเสอผา เปนตน) ทปฏบตงานในโรงพยาบาลศรราชนานกวา 3 เดอน จานวน 164 คน มอาการปวดเทารอยละ 34.1 โดยปวดเทาทง 2 ขางรอยละ 60.7 คนงานททาหนาทขนยายผปวยพบมอาการปวดเทามากทสด อาจเพราะคนงานตองเคลอนยายผ ปวยไปยงแผนกตางๆ และเดนเปนระยะทางตอเนอง (กลยา กาญจนารายน, และนวพร ชชวาลพาณชย, 2554) บคลากรโรงพยาบาลหาดใหญ จงหวดสงขลา จานวน 534 คน รอยละ 58.4 มอาการปวดหลง (Jongutchariya, 2014) ปานจต วรรณภระ, วโรจน วรรณภระ และกญญารตน คาจน (2550) รายงานผลการศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบอาการปวดหลงสวนลาง/สะโพก/ขา ในบคลากรของโรงพยาบาลพทธชนราชจงหวดพษณโลก รายงานผลดงน บคลากรของโรงพยาบาล 1,615 คน พบความชกของอาการปวดขารอยละ 43.2 หลงสวนลาง/เอวรอยละ 40.9 สะโพกรอยละ 13.5) และบรเวณอนๆพบรอยละ 2.4 โดยอาการปวดพบในเพศชายรอยละ 61 และเพศหญงรอยละ 72.9 โดยอนดบหนงพบในพนกงานเปลรอยละ 80.0 ตามดวยงานการพยาบาลรอยละ 75.3 ผชวยเหลอคนไขรอยละ 74.5 งานทนตกรรมรอยละ 74.1 คนงานรอยละ 70 งานเภสชกรรม/งานเวชศาสตรฟนฟรอยละ 63.6 งานวชาการและสานกงานรอยละ 63.8 งานดานเทคนคการแพทยรอยละ 61.5 และงานแพทยรอยละ 46.9 การศกษาของศลดา (2555) สารวจความชกและปจจยทมความสมพนธกบอาการปวดหลงของบคลากรในโรงพยาบาลพะเยา จงหวดพะเยา จานวน 425 คน พบเพศชายมอาการปวดหลงรอยละ 71.19 และเพศหญงรอยละ 71.86

9

 

โดยพยาบาล/ ผชวยพยาบาลมอาการปวดหลงมากเปนอนดบหนงรอยละ 73.26 รองลงมา คอทนตกรรมรอยละ 78.57 คนงาน/ผชวยเหลอคนไขรอยละ 70.59 เภสชกรรมรอยละ 66.67 สานกงานรอยละ 62.86 งานรงสรอยละ 60.00 ตามลาดบ ธเนศ สงสนสข, วโรจน เจยมจรสรงษ และสสธร เทพตระการพร (2549) ทาการศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบการทางานกบการเกดอาการระบบโครงรางและกลามเนอในพยาบาลวชาชพจานวน 223 คน และผชวยพยาบาลจานวน 143 คน ในโรงพยาบาลจฬาลงกรณ ผลการศกษาพบ รอยละ 33.6 มอาการบรเวณหลงสวนลาง รอยละ 19.1 มอาการบรเวณหลงสวนบน และรอยละ 18.4 มอาการบรเวณขอไหลขางขวา ซงคลายกบการศกษาในโรงพยาบาลศรนครนทรพบพยาบาลวชาชพจานวน 248 คน รอยละ 64.4 มอาการบรเวณขอไหลขางขวา รอยละ 58.5 มอาการบรเวณหลงสวนลาง และรอยละ 44.9 มอาการบรเวณหลงสวนบน ตามดวยขอสะโพก/ขา/ขอเขารอยละ 40.0 ขอมอ/มอรอยละ 36.1 ขอเทา/เทารอยละ 35.1 คอรอยละ 20.0 และขอศอกรอยละ 13.2 (Sha et al., 2011) ธนยาภรณ อรญวาลย, ครนทร เมฆโหรา และชนตถ อาคมานนท (2004) สารวจความผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอในระยะเวลา 12 เดอน ในนกกายภาพบาบดไทย ททางานในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลจานวน 328 คน โดยพบความผดปกตบรเวณคอมากทสดรอยละ 65.5 ตามดวยหลงสวนลางรอยละ 61 ขอไหลรอยละ 60.7 และขอเขารอยละ 38 และความผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอในระยะเวลา 7 วน มบรเวณคอมากเปนอนดบหนง คอรอยละ 45.1 ตามดวยขอไหลรอยละ 39 หลงสวนลางรอยละ 37.2 และหลงสวนบนรอยละ 28.4 ตามลาดบ สาหรบโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต มการศกษาความชกของอาการปวดหลงในพยาบาลจานวน 313 คน รอยละ 80.5 มอาการปวดหลง (นลน ทองฉม, 2557)

1.2.3 ปจจยทสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเกดไดจากหลายปจจย จากการทบทวน

วรรณกรรมพบวาอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอสมพนธกบปจจยดงน 1) ปจจยสวนบคคล (Individual factors) 2) ปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน (Ergonomic factor) 3) ปจจยดานจตสงคม (Psychosocial factor) 4) ปจจยดานกจกรรมทางกาย (Physical activity factor)

10

 

1) ปจจยสวนบคคล (Individual factors) อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอเกดไดจากหลายปจจยหนงในนน

คอปจจยสวนบคคล เชน เพศ อาย นาหนก สวนสง โรคประจาตว ระดบการศกษา สถานภาพ (โสด, หยาราง,มาย) รายไดเฉลยตอเดอน กจกรรมยามวาง ความถของการออกกาลงกาย พฤตกรรมการสบบหร จานวนชวโมงท ชวโมงในการทางานตอวน ทางานกวนตอสปดาห ทานอกเวลากชวโมงตอสปดาห และระยะเวลาทางาน เปนตน (Janwantanakul, Pensri, Jiamjarasrangsi, & Sinsongsook, 2009; Bergqvist, Wolgast, Nilsson, & Voss, 1995; Noroozi et al., 2015)

ก. เพศ การศกษาทผานมาพบวาเพศหญงเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอของระยางคสวนบนมากกวาเพศชาย (Treaster, & Burr, 2004) อาจเนองมาจากเพศหญงมการเปลยนแปลงของฮอรโมนและเกดการเกบน ามากขนขณะต งครรภและวยหมดประจาเดอน ทาใหมแนวโนมการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ สาหรบสาเหตอนๆเชน ความแตกตางในความแขงแรงของกลามเนอ สดสวนรปราง และฮอรโมนเพศ จากการทบทวนวรรณกรรมพบวาเพศหญงเปนกลมโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอ (Carpal tunnel syndrome) มากกวาเพศชาย 3 เทา เพศหญงมความเสยงตอการเกดกลมโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอมากขนเมออายระหวาง 45-54 ป แตอาจเพราะวาเพศหญงมกถกจางทางานทตองใชมอ มรายงานวาเพศชายเกดโรคปลอกหมเอนขอมออกเสบ (De Quervain’s) มากกวาเพศหญง อาจเพราะเพศชายมความถของการใชอปกรณทตองใชแรงจากมอมากกวา (Nunes, & Bush, 2012) ปานจต วรรณภระ และคณะ (2550) รายงานวาเพศหญงมการปวดหลง/สะโพก/ขา มากกวาเพศชาย และเพศมความสมพนธกบอาการปวดอยางมนยสาคญทางสถต (p < 0.001) เชนเดยวกบการศกษาของ Andersen et al. (2002) รายงานพบเพศหญงมปจจยเสยงมากกวาเพศชาย และเพศหญงพบอาการผดปกตมากบรเวณคอและไหล ขณะท Pahlevan, Azizzadeh, Esmaili, Ghorbani, & Mirmohammadkhani. (2014) รายงานอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ เชงกรานขา และขอเขา โดยพบมากในเพศชายมากกวาเพศหญง

ข. อาย ผลของอายทมากขนทาใหความแขงแรงของกลามเนอลดลง เมอมการบาดเจบทางระบบโครงรางและกลามเนอความรนแรงของอาการกจะเพมขนและการฟนตวกจะเปนไปไดชา (Cole, & Rivilis, 2004) ความชกของความผดปกตบรเวณขอมอ/มอ พบมากสดชวงอาย 40-45 ป ความชกของความผดปกตบรเวณหลงสวนบนพบมากสดชวงอาย 20-30 ป ความชกของความผดปกตบรเวณคอพบมากสดชวงอาย 40-45 ป โดยความชกของความผดปกตบรเวณขอมอ/มอ หลงสวนบนและคอลดลงเมออายมากกวา 45 ป (Bork et al., 1996) พยาบาลในประเทศอหรานจานวน 289 คน พบอายทมากกวา 35 ป มอบตการณเกดอาการผดปกตทางระบบโครงราง

11

 

และกลามเนอมากกวาคนทอายนอยกวา 35 ป ยกเวนอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณหลงสวนบนทไมสมพนธกบอาย (Pahlevan et al., 2014) Heiden, Weigl, Angerer, & Müller.(2013) ศกษาความสมพนธระหวางอายกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในพยาบาลประเทศเยอรมนนจานวน 273 คน โดยแบงอายเปน 3 ชวง คอนอยกวา 35 ป 35-44 ป และมากกวา 45 ป ผลการศกษาพบความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหล ขอศอก/แขน/มอ หลงสวนลาง ขอเขา และเทา/ขอเทา มากทสดในผทมอายมากกวา 45 ป ธนยาภรณ อรญวาลย และคณะ (2004) รายงานผลการสารวจพบวาอายมความสมพนธกบความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ (p < 0.05) ขอไหล (p < 0.01) หลงสวนลาง (p < 0.01) ขอสะโพกและขา (p < 0.05) โดยนกกายภาพบาบดทมอายนอยกวา 29 ป จะพบอาการบรเวณคอ ขอไหล หลงสวนลาง ขอสะโพกและขามากทสด

ฃ. ลกษณะทางกาย (Anthropometry) (Nunes, & Bush, 2012) ไดแก น าหนก สวนสง ดชนมวลกาย และความอวน ความเสยงของการเกดกลมโรคการกดทบเสน ประสาทบรเวณขอมอ (Carpal tunnel syndrome) มกพบในผทม BMI มากกวา 29 ถง 2.5 เทาของคนทม BMI นอยกวา 20 เนองจากการเพมขนของไขมนภายในทาใหชองทเสนประสาทบรเวณขอมอผานแคบลงทาใหเพมแรงดนภายในหลอดเลอดทดนน าออกสเนอเยอในชองทเสนประสาทผาน (National Institute for Occupational Safety and Health, 1997) นอกจากกลมโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอแลวความอวนยงเปนปจจยททาใหเกดโรคหมอนรองกระดกบรเวณหลงเคลอนทบเสนประสาท (Herniated disc) (Lake, Power, & Cole, 2000) การศกษาของ Pahlevan et al. (2014) พบวาอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหล ขอมอ ขอสะโพก ขอเขา และหลงสวนลาง พบมากในพยาบาลทมดชนมวลกายมากกวา 25 การศกษาในนกกายภาพบาบดททางานในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลพบวาดชนมวลกายทนอยกวา 25 สมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ (p < 0.01) (Aranyavalai, Mekhora, & Akamanon, 2004) ในประเทศตนเซย Bejia et al. (2005) ทาการศกษาปจจยทมผลตออาการปวดหลงของบคลากรในโรงพยาบาล โดยมอาสาสมครคอ พยาบาลเพศชาย/ผชวยพยาบาล ชางเทคนค (Personal technicians) บคลากรดานการบรหารและคนงาน ผลการสารวจพบวาผทมดชนมวลกายสงมความชกของการเกดอาการปวดหลงมากขน (p = 0.01)

ค. ระดบการศกษา การศกษาทผานมาพบความสมพนธระหวางผทการระดบศกษาตากบการเพมขนของอาการปวดหลงสวนลาง (p < 0.05) (Toroptsova, Benevolenskaya, Karyakin, Sergeev, & Erdesz, 1995) ในประเทศอหรานมการศกษาอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอเทาของพยาบาล พบสมพนธกบระดบการศกษาโดยพบมากในระดบ

12

 

การศกษาตากวาปรญญาตร (Pahlevan et al., 2014) ผทมระดบการศกษาตามความเสยงตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ อาจเปนเพราะผมการศกษาตามแนวโนมทตองทางานทตองใชแรงในการทางานมากกวา และอาจจะมพฤตกรรมในการดแลตนเองนอย

ฅ. สถานะภาพทางการสมรส ผทสถานะภาพสมรสแลวมขอไดเปรยบในเรองของฐานะทางเศรษฐกจ มการชวยเหลอสนบสนนทางดานสงคมและดานจตใจ และไดรบการดแลสขภาพจากคสมรส และผทสขภาพดมกจะแตงงานและครองคกน (Schoenborn, 2004) 3.1.6 พฤตกรรมการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทเกนความสามารถทาใหเกดการบาดเจบได แตอยางไรกตามการขาดการออกกาลงกายอาจเพมความเสยงตอการบาดเจบ และหลงจากการบาดเจบจะทาใหเกดการบาดเจบซ าไดงาย เนองจากการออกกาลงกายอยางสมาเสมอจะชวยใหรางกาย มความยดหยนทดและกลามเนอมความแขงแรงและทนทานมากขน ทาใหเคลอนไหวขอตอและกลามเนอไดคลองตว (National Institute for Occupational Safety and Health, 1997) ปานจต วรรณภระ และคณะ (2550) รายงานพบความสมพนธระหวางพฤตกรรมการออกกาลงกายและอาการปวดหลง/สะโพก/ขา โดยผทไมเคยออกกาลงกายเลยและออกกาลงกายนานๆ ครง ไมสมาเสมอมโอกาสเกดอาการปวดมากกวาผทออกกาลงกายเปนประจาอยางนอย 1-3 ครงตอสปดาห และผทออกกาลงกายเปนประจามากกวา 3 ครงตอสปดาห เชนเดยวกบการศกษาของ Bejia et al. (2005) พบวาบคลากรในโรงพยาบาลทไมออกกาลงกายมความชกของอาการปวดหลงมากกวาผทออกกาลงกาย (p = 0.019)

ฆ. การสบบหร การสบบหรเปนสาเหตของการเสยชวตทสามารถปองกนได ในควนบหรแบงไดเปน 2 สวน คอสวนทระเหย มกาซมากมายกวา 500 ชนด เชน กาซคารบอนมอนอกไซดกาซคารบอนไดออกไซต และกาซไฮโดรเจนไซยาไนด เปนตน และสวนทเปนฝ นละออง มสารเคมประมาณ 3,500 ชนด เชน นโคตนและอนาบาซน เปนตน ซงสารกอมะเรงจะพบในสวนน ซงการดดบหรแตละมวนจะไดรบนโคตน 2-3 มลลกรม และคารบอนมอนอกไซด 20-30 มลลลตร ซงสารนโคตนนนเปนสาเหตของการเกดโรค สารนจะทาใหเกดกระตนการทางานของระบบประสาทซมพาเทตก ทาใหการทางานของหลอดเลอดผดปกตและทาใหเกดการตายของเซลลในรางกาย การสบบหรมผลตอระบบกระดกและกลามเนอ คอทาใหเกดการสญเสยแรธาตในกระดกและเพมอตราการเกดกระดกหก เกดไดจากพษโดยตรงของนโคตนทมผลตอการทางานของเซลลทเปนตวสรางกระดก (Osteoblast) และเซลลททาหนาทสลาย กระดก (Osteoclast) และผลทางออมตอฮอรโมนเพศ ฮอรโมนจากตอมหมวกไต (Adrenocortical) วตามนด การดดซมแคลเซยมในลาไส เสนเลอด และการใชออกซเจน การสบบหรอาจทาใหเกดหรอทาใหอาการของขออกเสบรมาตอยดและอาการปวดหลงรนแรงมากขน และมผลเสยตอกลามเนอและเสนเอน แตขนอยกบปจจย

13

 

อนๆ รวมดวย เชน อาย เพศ กจกรรมทางกาย พฤตกรรม และการไอ ซงอาจสงผลใหอาการรนแรงมากขน ในผรบควนบหรพบความสมพนธกบการเสอมของหมอนรองกระดกสนหลง จากการเพมการสลายคอลลาเจน และการทหลอดเลอดบาดเจบทาใหลดการไหลเวยนเลอดและออกซเจน ทาใหเกดการหดตวของหลอดเลอด (Vasoconstriction) รอบๆหมอนรองกระดกสนหลง ควนบหรนนยงทาใหเกดความบกพรองของกระบวนการเปลยนแปลงพลงงานในกลามเนอ (Muscle metabolism) เพมการอกเสบและสภาวะความเครยดออกซเดชน (Oxidative stress) เพมปจจยเสยงตอการเจบกลามเนอ และนอกจากนยงสงผลถงกระบวนการหายของแผล (Wound healing process) (Abate, Vanni, Pantalone, & Salini, 2013) บหรทาใหเกดอาการปวดหลงไดจากผลของการไอ ซงการไอจะเพมแรงดนในชองทองและแรงดนตอหมอนรองกระดกสนหลงทาใหเกดความตงตวตอตวกระดกสนหลง การสบบหรมผลตอแรงในการเหยยดเขาของผรวมงานวจยเพศชายและหญงทอาย 21, 27, 32 และ 36 ป โดยการสบบหร 100 กรมตอสปดาหทาใหเพศชายมความแขงแรงของกลามเนอในการเหยยดเขาลดลงรอยละ 2.9 และเพศหญงลดลงรอยละ 5.0 นอกจากนการสบบหรยงสงผลตอการเพมขนของระดบอารมณดานลบอกดวย (Nunes & Bush, 2012)

ง. อายการทางาน ระยะเวลาทางานสมพนธกบอาการปวดบรเวณหลงและคอ โดยการศกษาของ Ryu, Ye, Yi, & Kim. (2014) พบวาประชากรททางานมานานกวา 10 ป มความชกของการเกดอาการปวดหลงมากกวาคนททางานมาระยะเวลานอยกวา 10 ป (p < 0.004, OR = 1.85) และมความชกของการเกดอาการปวดคอมากกวาคนททางานมาระยะเวลานอยกวา 10 ป ประมาณ 2 เทา ผททางานมานานมโอกาสเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากกวาอาจเนองมาจากเกดการบาดเจบสะสมเรอรงและมผลเมออายมากขน (สทรรศน สทธศกด, 2557) แตจากการศกษาของ Jang, Chi, Tsauo, & Wang. (2006) พบผมประสบการณทางานมานานมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอนอยกวา อาจเพราะมประสบการณในการทางานมากกวา และรเทคนคในการหลกเลยงสงททาใหบาดเจบ และจากประสบการณการบาดเจบทผานมาทาใหดแลรกษาตนเองไดอยางรวดเรว

จ. การทางานเปนกะ (Shift works) การทางานเปนกะ หมายถง การทางานทไมใชเวลาการทางานปกต (การทางานปกต คอการทางานในตอนกลางวนทไมเกน 8 ชวโมงตอวน) (Alward & Monk, 1995) โรงพยาบาลสวนใหญมปญหาบคลากรไมเพยงพอ จงทาใหบคลากรตองทางานหนกขน ซงการทางานเปนกะหากทาไมเหมาะสมสามารถสงผลเสยตอทงดานรางกาย ดานจตใจและสงคม จากการศกษาทผานมาพบวาจานวนชวโมงในการทางานเปนกะทมากเกนไปสงผลตอการเกดอบตเหต การทางานทเทากบหรอนอยกวา 8 ชวโมง สามารถชวยลดการเกดอบตเหตไดถง 2 เทาของผททางานมากกวา 8 ชวโมง และลดชวยลดการเกดอบตเหตไดถง 3 เทา เมอ

14

 

เทยบกบผททางานมากกวา 12 ชวโมง (De Castro, Fujishiro, Rue, Tagalog, Samaco-Paquiz, & Gee. 2010; Landrigan et al., 2004) จากการศกษาของ Ryu et al. (2014) ทาการศกษาปจจยทมผลตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในพยาบาลทประเทศเกาหลใตพบวาพยาบาลททางานเปนกะมความเสยงของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณเทาและขอเทามากกวาการทางานปกต 4.28 เทา และอาการปวดคอ ขอไหล นวหวแมมอ หลงสวนบนและหลงสวนลางสมพนธกบนกกายภาพบาบดททางานในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลททางานเกนเวลาและทางานนอกเวลา (Aranyavalai et al., 2004)

2) ปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน (Ergonomic factor) การยศาสตร (Ergonomic) หมายถงการศกษาปจจยดานสภาพการทางานและ

สงแวดลอมในการทางาน เพอปรบสงแวดลอมในการทางานใหเหมาะสมกบคนทางาน ชวยลดโอกาสในการสมผสปจจยดานการยศาสตรจากการทางานซงกอใหเกดปญหาระบบโครงรางกลามเนอจากการทางาน (พาวณ ใจบาน, วระพร ศทธากรณและธาน แกวธรรมานกล, 2556) มรายละเอยดดงน

ก. ระยะเวลาทใชในการทางาน กระดกและกลามเนอจะมการบาดเจบหนกหลงจากมความผดปกตสะสมเปนเวลานาน การทางานเปนเวลานานทาใหกลามเนอทางานไดไมปกตและเกดการลา นาไปสการบาดเจบ การนงทางานเปนระยะเวลานาน (Prolonged sitting) ผทมสงแวดลอมในการทางานไมตรงหลกการยศาสตร อาจเปนสาเหตใหกลามเนอหดตวคางไวเปนระยะเวลานาน ความยดหยนของเนอเยอของรางกายลดลง ซงทาใหเกดการเพมขนของแรงกดตอตวหมอนรองกระดกสนหลงและเพมแรงตงทตวเอนยดกระดกและกลามเนอ เกดการเปลยนแปลงความโคงของหลงและกลามเนอหลงออนแรงได ซงการเปลยนแปลงดงกลาวอาจนาไปสการเพมปจจย เ สยงตอการบาดเจบของระบบโครงรางและกลามเ นอบร เวณกระดกสนหลงได (Janwantanakul et al., 2008) เชนเดยวกบการยนทางานนานกสงผลตอการเกดอาการผดปกตของระบบกระดกและกลามเนอ (Jellad et al., 2013)

ข. ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ หมายถงกจกรรมใดๆ ทมรอบของการทางานใหเสรจ 1 หนวย ภายในเวลานอยกวาหรอเทากบ 2 นาท และทาซ าๆอยเชนเดมตลอดเวลาของการทางาน สาหรบงานทมการคลอนไหวซ าๆ มาก (Highly repetitive) จะมรอบของการทางานนอยกวา 30 วนาท (ประดษฐ ประทปะวณช, 2542) การทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ จะทาใหเกดความลา ทาใหกลามเนอเกดการบาดเจบอยางตอเนอง เกดอาการเกรงตวของกลามเนอสงผลใหการไหลเวยนเลอดบรเวณดงกลาวไมสะดวก เกดของเสยคงคางในกลามเนอ สงผลใหเกด

15

 

อาการปวด ทาใหเกดการบาดเจบของกลามเนอ หลอดเลอด และเสนประสาทได (Bernard, 1997; National Institute for Occupational Safety and Health, 1997)

ฃ. ทาทางการทางานทไมเหมาะสม (Awkward posture) หมายถงทาทางททาใหสวนของรางกาย เชน แขน ขา ลาตว เบยงออกจากแนวปกต (Neutral posture) เชน การยกแขนขนเหนอศรษะ การนงยอง การกม/บด/เอยวลาตว การงอหรอการเหยยดมากเกนไป การหยบจบสงของเลกๆ เปนตน ซงสงผลใหกลามเนอตองทางานมากขนเพอพยงรางกายใหอยในสมดล (OSHA, 2003; Ostendorf, Roger, & Bertsche, 2000) ซงการทางานดวยทาทางทไมเหมาะสมทาใหขอตอดานในถกกด ขณะทเอน กลามเนอ เสนเลอดและเสนประสาทดานตรงขามจะยดออก เกดแรงกดตอเนอเยอมากขน สงผลใหการไหลเวยนของเลอดทจะไปเลยงกลามเนอบรเวณนนลดลงทาใหเกดอาการลาและอาการปวดได (Plykaew, Chanprasit, & Kaewthummanuku, 2013) จากขอมลของสานกงานกองทนเงนทดแทน สานกงานประกนสงคม (2556) พบวาระหวางป พ.ศ. 2545- 2549 มผ ประสบอนตรายจากทาทางการทางานและการยกของ เฉลยปละ 6,847 คน

3) ปจจยดานจตสงคม (Psychosocial factor) (Farmer, Monahan, & Hekeler, 1984; Hales & Bernard, 1996; Nunes & Bush, 2012) ความเครยดเปนสงทพบไดบอยในชวตประจาวนและชวตการทางาน โดยคนสวนใหญใชเวลาครงหนงของชวตในการทางาน ทาใหมโอกาสเกดความเครยดจากการทางานซงสงผลกระทบตอบคคลทงรางกาย จตใจและพฤตกรรมรวมทงคณภาพชวต ความเครยดมผลตออาการปวดกลามเนอ โดยความเครยดทาใหเพมการทางานของกลามเนอและเพมการหดเกรงคางของกลามเนอ (Aranyavalai et al., 2004) ซงมผใหความหมายของความเครยดจากการทางาน ดงน

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข (2541) กลาววา ความเครยดเปนเรองของจตใจทเกดความตนตวเตรยมรบเหตการณอยางใดอยางหนงซงไมนาพอใจและเปนเรองทเราคดวาหนกหนาสาหส เกนกาลงความสามารถทจะแกไขได ทาใหเกดความรสกหนกใจและพลอยทาใหเกดอาการผดปกตทางรางกายขนดวย หากความเครยดเหลานนมมากและคงอยเปนเวลานาน ทนงศกด ยงรตนสข และคณะ (2544) ไดใหความหมายของความเครยดจากการทางาน หมายถงปฏสมพนธระหวางปจจยดานขอเรยกรองจากการทางาน อานาจตดสนใจในงานและการ สนบสนนทางสงคม ซงมผลตอการเปลยนแปลงทางดานสรระวทยาของบคคล ทาใหเกดปญหาสขภาพกายและจตตางๆ ในลกษณะผลเรอรง เชน การเจบปวยดวยโรคความดนโลหตสงโรคหวใจ และหลอดเลอดโรคเกยวกบกระเพาะอาหารและลาไสโรคในระบบกลามเนอและโครงราง เปนตน

16

 

แนวคดและรปแบบจาลองความเครยดจากการทางานทใชกนอยางแพรหลายในปจจบน คอแนวคดของ Karasek [demand-control-support model (DCSM)] (1998) การทางานทเกดความไมสมดลระหวางขอเรยกรองจากการทางาน (Job demand) การควบคมหรออานาจตดสนใจในงาน (Job control or Decision latitude) และการสนบสนนทางสงคม (Social support) จะทาใหเกดความเครยด ซงเมอขอเรยกรองจากการทางานสง การควบคมหรออานาจตดสนใจในงานและการสนบสนนทางสงคมตา ซงสงผลกระทบตอรางกาย จตใจ และพฤตกรรม ทาใหเกดความเครยดและเสยงตอการเจบปวยดวยโรคเรอรงตางๆ แตความเครยดจะลดลงถาสนบสนนทางสงคมด Karasek and Theorell’s Model ประเมนในเรองลกษณะงาน (Mental demand) เชน งานหนก งานรบเรงและการมอานาจในการตดสนใจ (Decision latitude) เชน การทางานซ าๆ โอกาสในการเรยนรและการตดสนใจในงานททา ผทมความเครยดสงจะมคะแนนลกษณะงานสงและอานาจในการตดสนใจตา ซงสมพนธกบการเกดอาการทางระบบโครงรางและกลามเนอ และเสยงตอการบาดเจบมากขนหากคนทมความเครยดสงตองทางานทตองออกแรงมาก

ก. ลกษณะงาน (Mental demand) เชน ภาระงาน หนาทในการทางาน สมาธในการทางาน การตดสนใจเรองงานปรมาณงาน เชน

ปรมาณงานหนกเกนไป (Work overload) อาจเปนงานหนกในเชงปรมาณ คอไดรบมอบหมายงานมากเกนไปภายใตความกดดนของเวลา หรออาจเปนงานทหนกในเชงคณภาพ คอการไดรบมอบหมายงานเกนความสามารถหรอตองใชทกษะพเศษ (Gates, 2001)

ปรมาณงานนอยเกนไป (Work underload) ทงเชงปรมาณหรอคณภาพจะทาใหเกดความความเฉอยชา รสกจาเจ ซ าซาก เบอหนาย ขาดความคดรเรมสรางสรรคขาดการพฒนาและไมมโอกาสแสดงความคดเหน (Cooper, El-Batawi, & Kalimo, 1987) 3.3.2 ดานการควบคมหรออานาจตดสนใจในงาน (Job control or Decision latitude) หมายถงการควบคมพฤตกรรมและทกษะของตนเองในการทางาน สามารถตดสนใจและมอสระในงานของตนเอง มความมนใจ เขาใจในเนองาน ซงทาใหเกดแรงจงใจและความพงพอใจในการทางาน (ทนงศกด ยงรตนสข, 2544)

ข. ดานการสนบสนนทางสงคม (Social support) หมายถงการชวยเหลอและสนบสนนจากเพอนรวมงานหรอหวหนางานจะชวยลดความรสกกดดนจากงาน

การสนบสนนทางอารมณ (Emotional support) ทาใหรสกมคณคาจากการเชอวาตนเปนทรกและมคนหวงใย

การสนบสนนดานการยอมรบและเหนคณคา (Esteem support) ทาใหทราบวาตนมความหมายตอบคคลอนและเปนทยอมรบในสงคม

17

 

การสนบสนนดานการเปนสวนหนงในสงคมทมภาระหนาทรวมกน (Mutual obligation) ทาใหรสกเปนสวนหนงของสงคมทมการชวยเหลอและผกพนธกน งานวจยทผานมาแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางความเครยดจากการทางานสงผลตอการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในรางกายอยางนอยหนงตาแหนง เชน สงผลตอการเกดอาการผดปกตบรเวณขอไหล (p = 0.05) หลงสวนบน (p = 0.02) ขอศอก (p = .006) และกระดกเชงกรานและขา (p = 0.04) ความเครยดจากการทางานสงผลตอรางกายสวนใหญ ยกเวน เทาและขอเทา โดยกลมคนทมความเครยดมากจะมอาการผดปกตบรเวณคอ ขอไหล แขน ขอศอก มอ ขอมอ นวมอ หลง เอว และขอเขามากกวาคนทมความเครยดนอย (Pahlevan et al., 2014) Kim และคณะ (2009) รายงานผลการศกษาในพยาบาลพบความเครยดจากการทางานสงผลตอขอไหล แขน มอ ขอมอ และสวนอนๆ ของรางกายอยางมนยสาคญทางสถต

4) ปจจยดานกจกรรมทางกาย (Physical activity factor) กจกรรมทางกาย (Physical Activity) หมายถงการเคลอนไหวใดๆของ

รางกายหรอการทางานของสวนตางๆ ของรางกายโดยใชกลามเนอทาใหเกดการเคลอนไหวและทาใหมการเผาผลาญหรอใชพลงงานของรางกายมากกวาขณะพก

ระดบกจกรรมทางกายทเหมาะสมจะชวยลดอตราการเสยชวตโดยรวม ลดการเกดโรคหวใจ ชะลอและลดความดนโลหตในผทมความดนโลหตสง ลดปจจยเสยงตอการเกดมะเรงลาไส ลดความวตกกงวล ทาใหจตใจแจมใส คงความแขงแรงของกลามเนอ ลดปจจยเสยงของการลม และเพมคณภาพชวต เปนตน (Morrow, Jackson, Bazzarre, Milne, & Blair, 1999) สถาบนเวชศาสตรการกฬาประเทศสหรฐอเมรกา (ACSM) ศนยควบคมและปองกนโรค (Centers for Disease Control and Prevention) ประเทศสหรฐอเมรกา และสมาคมแพทยโรคหวใจอเมรกน (American Heart Association หรอ AHA) แนะนาความเหมาะสมของการออกกาลงกายควรใหไดถงระดบหนกปานกลาง (Moderate) อยางนอยวนละ 30 นาท อยางนอย 5 วนตอสปดาห หรอออกกาลงกายระดบหนกมาก (Vigorous) วนละอยางนอย 20 นาท อยางนอย 3 วนตอสปดาห (Haskell et al., 2007) จากขอมลของกองออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2556) รายงานสถานการณการมกจกรรมทางกาย/ออกกาลงกาย พบวาในป พ.ศ. 2547-2555 คนไทยอาย 15 ป ขนไป มการเคลอนไหวออกแรง/ออกกาลงกายพอเพยงตามเกณฑลดลงอยางตอเนองลงทกป ระดบกจกรรมทางกายทเหมาะสมจะชวยรกษาระดบความแขงแรงของกลามเนอ ขอตอและการทางานของขอตอ โดยระดบของกจกรรมทางกายไมมความสมพนธกบการเกดโรคขอเสอม และกจกรรมทางกายทมการลงน าหนกทกระดกจะชวยใหกระดกของเดกมการเจรญเตบโตทปกตและ

18

 

รกษาระดบมวลกระดกในผใหญ ในประชาชนทวไปพบวาการทากจกรรมทางกายระดบหนกในเวลาพกผอนสมพนธกบการลดลงของอตราการเกดอาการปวดหลงสวนลาง และการศกษาของ Bjorck et al. (2008) รายงานวาการทากจกรรมทางกายระดบหนกในขณะทางานรวมกบการทากจกรรมทางกายระดบเบาในขณะพกผอนสมพนธกบการเพมอตราการเกดอาการปวดหลงสวนลาง การศกษาของ Heneweer et al. (2009) รายงานการเพมขนของอาการปวดหลงสวนลางแบบเรอรงสามารถเกดไดจากการทากจกรรมทางกายทงระดบหนกหรอระดบเบา Mikkelsson et al. (2006) ทาการศกษาในนกเรยนพบวาการทากจกรรมทางกายในระดบหนกในเวลาพกผอนสมพนธกบการลดลงของอตราการเกดอาการปวดหลงสวนลาง และการทากจกรรมทางกายระดบหนกถงหนกมากสมพนธกบการเพมขนของอตราการเกดอาการปวดหลงสวนลาง ขณะทความชกของอาการปวดคอและไหลในเพศหญงมแนวโนมมากขนในผทททากจกรรมทางกายระดบหนก (Auvinen, Tammelin, Taimela, Zitting, & Karppinen, 2007)

1.2.4 การประเมนอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ การประเมนความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอไดใชเครองมอทม

ผนยมใชอยางแพรหลายและมความนาเชอถอ (Kuorinka et al., 1987; Ryu et al., 2014; Sungkhabut & Chaiklieng, 2011; Yasobant & Rajkumar, 2014; ธเนศ สนสงสข และคณะ, 2549; วลาวลย ชยแกน, 2550) คอ Standardized Nordic Questionnaire เปนแบบสอบถามมาตรฐานทพฒนาใชในประเทศยโรปเหนอ ถกสรางขนโดย Kuorinka และคณะ (1987) โดยมการแปลเปนภาษาไทยโดย อรวรรณ แซตน และคณะ (2550) และปรบปรงเพอสะดวกตอการใชงานโดย พชรน พรมอนนต และคณะ (2549) แบบสอบถามนสามารถใหอาสาสมครประเมนตนเองหรอประเมนจากการสมภาษณ อาสาสมครจะตองใหความสนใจตออาการทเปนมากทสดทพบบอยในการทางาน ซงความนาเชอถอ ความถกตอง (Reliability) และความเทยงตรง (Validity) ของแบบสอบถามเปนทยอมรบได แบบสอบถามไดทดสอบความเชอมนโดยใชวธการทดสอบซ า (Test-retest method) ซงพบคาเปลยนแปลงอยระหวางรอยละ 0-23 และผานการทดสอบความตรงกบประวตการเจบปวยทางคลนกพบวาคาความเปลยนแปลงอยระหวางรอยละ 0-20 (Crawford, 2007) แบบสอบถาม Standardized Nordic Questionnaire (SNQ) ไดรบความนยมอยางแพรหลายในหลากหลายประเทศและถกใชกบในหลากหลายอาชพรวมถงบคลากรในโรงพยาบาล เชน แพทย ทนตแพทย นกกายภาพบาบด พยาบาล คนงาน เจาหนาทสานกงาน ในหลายประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ประเทศไนจเรย ประเทศสาธารณรฐตนเซย ประเทศอนเดย ประเทศกรซ และประเทศไทย (Alexopoulos et

19

 

al., 2004; Aranyavalai et al., 2004; Bejia et al., 2005; Bork et al., 1996; Jellad et al., 2013; Sha et al., 2011; Mbada et al., 2012; Yasobant & Rajkumar, 2014)

รปแบบของแบบสอบถามจะมโครงสรางทกาหนดรปแบบและลาดบคาถามไวลวงหนา มการบงคบตอบทกขอ มคาถามในรปแบบคาตอบ ยอมรบและไมยอมรบ และคาถามแบบมตวเลอกหลายตว โดยสวนประกอบแบบสอบถามประกอบดวย 2 สวน คอคาถามทวไปและคาถามทเฉพาะเจาะจงตอสวนของรางกาย วตถประสงคของแบบสอบถามนคอเปนเครองมอสารวจคดกรองอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ใชสาหรบการยศาสตรและสาหรบใหบรการดแลดานอาชวอนามย แบบสอบถามอาจใหขอมลในการวดผลลพธของการศกษาเชงระบาดวทยาในความผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอ โดยแบบสอบถามนจะศกษาความเจบปวดในสวนตางๆ ในรอบ 7 วนทผานมา (ระยะเฉยบพลน) และในรอบ 12 เดอนทผานมา (ระยะเรอรง) โดยใชรปภาพแบงรางกายเปน 9 สวน ไดแก คอ ขอไหล ขอศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง ขอสะโพก/ตนขา ขอเขา และขอเทา/เทา และความผดปกตททาใหตองหยดงานในรอบ 12 เดอนทผานมา (Kuorinka et al., 1987)

1.2.5 การประเมนปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน ในการประเมนการสมผสปจจยดานการยศาสตรจากการทางานมการพฒนาขนโดย Chee &

Rampal (2004) รปแบบเปนแบบประเมนตนเอง โดยประเมนการสมผสปจจยดานการยศาสตรททาใหเกดความเสยงตอสขภาพและการสมผสปจจยดานการยศาสตรทไมเกดความเสยงตอสขภาพ โดยประเมนจากระยะเวลาทสมผสปจจย ในประเทศไทยไดมการประยกตแบบประเมนของ Chee & Rampal (2004) มาใชโดย วลาวลย ชยแกน และคณะ (2550) ใชประเมนปจจยดานการยศาสตรของคนงานโรงงานผลตชนสวนสารกงตวนาในนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ และไดตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ความตรงตามเนอหา (Content Validity) มคา Content Validity Index (CVI) เทากบ 1.00 และหาคาความเชอมนดวยวธแบบคเดอร รชารดสน 20 (Kuder-Richardson 20) ไดเทากบ 0.87 ประณต ปนเกลา และคณะ (2551) ประเมนปจจยดานการยศาสตรในผประกอบอาชพนวดแผนไทย ไดตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ไดคา CVI เทากบ 0.97 และหาคาความเชอมนดวยวธแบบคเดอร รชารดสน 20 ไดเทากบ 0.87 และการหาความเชอมนเชงความสอดคลองภายในแบบสอบถามชดเดยวกน (Internal consistency) พบวาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach's Alpha Coefficient) เทากบ 0.89 และประเมนปจจยดานการยศาสตรบคลากรสายสนบสนนในโรงพยาบาลททางานคอมพวเตอร (พาวณ ใจบาน และคณะ, 2556) ตรวจสอบความตรงของเนอหา ไดคา CVI เทากบ 1.00 และหาคาความเชอมนดวยวธแบบคเดอร รชารดสน 20 ได

20

 

เทากบ 0.8 การประเมนวธนนยมใชกนอยางแพรหลาย เพราะสะดวกและไดขอมลลกษณะงานและปจจยดานการยศาสตรทคนทางานสมผสจรง

1.2.6 การประเมนปจจยดานจตสงคม ในการประเมนปจจยดานจตสงคมหรอความเครยดจากการทางาน เครองมอทใชมาจาก

แนวคดและรปแบบจาลองความเครยดจากการทางานทใชกนอยางแพรหลายและมความนาเชอถอ คอแนวคดของ Karasek [demand-control-support model (DCSM)] ซงถกนามาใชทงในประเทศไทยและตางประเทศ (Devereux, Buckle, & Vlachonikolis, 1999; ธเนศ สนสงสข และคณะ, 2549; สรภย อธงชย, 2556) แบบสอบถามไดทดสอบความเชอมนโดยผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหามคา CVI ของลกษณะงานททา (Demand) การควบคมงาน (Control) การสนบสนนจากสงคม (Support) เทากบ 0.80, 0.84 และ 0.91 ตามลาดบ และมสมประสทธแอลฟาของครอนบาค เทากบ 0.87, 0.85 และ 0.88 ตามลาดบ (สรภย อธงชย, 2556) และการศกษาของ ธเนศ สนสงสข และคณะ (2549) ทดสอบความเชอถอไดของแบบสอบถามโดยการหาความเชอมนเชงความสอดคลองภายในแบบสอบถามชดเดยวกน พบวาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคในสวนของลกษณะงาน การควบคมงาน และการสนบสนนทางสงคมอยระหวาง 0.71-0.83

1.2.7 การประเมนปจจยดานกจกรรมทางกาย (Physical Activity) การประเมนกจกรรมทางกายเปนการประเมนระดบและรปแบบของกจกรรมทางกายใน

ระดบสากล เครองมอทใชสอบถามกจกรรมทางกายไดถกพฒนาขนโดยองคการอนามยโลก คอแบบสอบถามกจกรรมทางกายระดบโลก (Global Physical Activity Questionnaire: GPAQ Version 2) ในประเทศไทยถกนามาใชโดยกองออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสขและมผนาใชอยางแพรหลายและมความนาเชอถอ

1) กจกรรมทางกายสามารถจดหมวดหมไดเปน 3 หมวด ไดแก ก. กจกรรมในการทางาน โดยประเมนจากอรยาบถสวนใหญทใชในการ

ทางาน เชน ยน นง หรอ เดน และประเภทของงานททา โดยดจากลกษณะการออกแรงในการทางานรวมกบระยะเวลาทใชในการทางาน (เปนชวโมงและนาท) ตอวน และจานวนวนตอสปดาห โดยพจารณารวมทงงานทกอใหเกดรายไดและไมเกดรายได

ข. การเดนทางไป-กลบ ทตางๆ เชน การเดนทางไปทางาน ไปซอของ ไปจายตลาด ไปทาธระตางๆ โดยใหความสาคญกบการเดนทางทใชการเดนหรอการขรถจกรยานเปน

21

 

เวลาตงแต 10 นาทขนไป โดยพจารณารวมกบระยะเวลาทใชเดนหรอขจกรยานไปในแตละวน และเปนจานวนวนตอสปดาห

ฃ. กจกรรมเพอการพกผอนหยอนใจ/นนทนาการและสวนพเศษ ท 4 ไดแก พฤตกรรมในการนงๆ นอน ๆ 2.3 กรอบแนวคดในการวจย

ปจจยสวนบคคล

- อาย - เพศ - ขนาดของรางกาย (สวนสงและนาหนก) - การสบบหร - วชาชพ - ระยะเวลาการทางาน เปนตน

ปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน

- ดานทาทางการทางานทไมเหมาะสม - ดานทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ

อาการผดปกตทางระบบโครง

รางและกลามเนอ ปจจยดานจตสงคม

- ลกษณะงาน - การควบคมงาน - การชวยเหลอทางสงคม

ปจจยดานกจกรรมทางกาย

- กจกรรมในการทางาน - การเดนทางไป - กลบ ทตางๆ - กจกรรมนนทนาการ

22  

บทท 3 วธการดาเนนงานวจย

3.1 วธการศกษา การศกษานเปนการวจยเชงพรรณนาเพอศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต 3.1.1 ประชากรและตวอยาง

1) ประชากร คอบคลากรของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตท ปฎบตงานในชวงเวลาททาการศกษา จานวน 368 ราย จากจานวน 2,428 ราย

2) การสมตวอยาง ทาการสมตวอยางดวยวธการสมตวอยางแบบเปนระบบ (Systematic Random

Sampling) โดยกลมตวอยางคดเลอกโดยการเรยงรายชอบคลากรในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตตามลาดบตวอกษร ก-ฮ กาหนดชวงของการสมเทากบ 7 จากนนทาการสมหาหมายเลขลาดบเรมตน และสมเลอกลาดบถดไปจาก 7 ลาดบ จนครบจานวน 368 คน และตรวจสอบคณสมบตของกลมตวอยาง ตามเกณฑการคดเลอกอาสาสมครในการเขารวมโครงการวจย ในกรณทกลมตวอยางไมสมครใจผวจยจะใชลาดบถดไปของลาดบทสมได เพอใหไดกลมตวอยางครบตามจานวนทตองการ

3) เกณฑการเลอกเขา บคลากรทปฏบตงานอยในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตในชวงเวลาท

ทาการศกษา 4) เกณฑการคดออก

ก. เคยมประวตไดรบอบตเหตทสงผลถงอาการผดปกตทางระบบโครงราง

และกลามเนอและมผลตอการทางาน

ข. เคยมประวตการผาตดหรอโรคทสงผลตอระบบโครงรางและกลามเนอ

และมผลตอการทางาน

5) ขนาดของตวอยาง งานวจยนศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการ

ผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ในป

23  

พ.ศ. 2558 มบคลากรทปฏบตงานในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตจานวน 2,428 คน ดงนนใน การกาหนดขนาดของกลมตวอยางใชสตรคานวณของ Krejcie และ Morgan (1970)

n = Z2

α/2 NP (1-P) e2 (N-1) + Z2

α/2 P (1-P) โดยกาหนดให n = ขนาดของกลมตวอยาง Z α/2 = Z0.05/2 = 1.96 N = ขนาดของประชากร P = ความชกของอาการทางระบบกลามเนอและกระดกโครงรางท

ไดจากการศกษากอนหนาน (Jellad et al., 2013) e = คาความคลาดเคลอนของการเลอกตวอยางกาหนดระดบความ

เชอมนท 95% คอยอมใหคลาดเคลอนรอยละ 5 n = Z2

α/2 NP (1-P) = (1.96)2 (2,428) (0.65) (1-0.65) e2 (N-1) + Z2

α/2 P (1-P) (0.05)2 (2,428-1) + (1.962) (0.65) (1-0.65)

จากการคานวณ n = 306 คน คด Non response rate รอยละ 20 = 62 คน ดงนน ขนาดตวอยางทนามาศกษา คอ 306 + 62 = 368 คน

3.2 วธการรวบรวมขอมล (Data collection method)

3.2.1 ผวจยยนเรองขอรบการพจารณาดานจรยธรรมของการวจยในมนษยตอคณะกรรมการดานจรยธรรมของการวจยในมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

3.2.2 ผวจยทาการสมกลมตวอยางไวลวงหนากอนวนตอบแบบสอบถาม 3.2.3 ผวจยดาเนนการตดตอกบเจาหนาทหนวยงานภายในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลม

พระเกยรต เพอขอความอนเคราะหในการใชพนททเปนสวนตวหรออาสาสมครรสกสะดวกสบายในการเกบขอมล

24  

3.2.4 ผวจยดาเนนการตดตอกลมตวอยางเพออธบายใหทราบถงวตถประสงคของการวจย ขนตอนการวจย วธการตอบแบบสอบถามของการศกษาน ความเสยง รวมทงประโยชนทอาจเกดขนจากการวจยอยางละเอยด

3.2.5 ผวจยเปดโอกาสใหอาสาสมครทจะเขารวมการวจยสอบถามในสวนทยงไมเขาใจหรอนาเอกสารชแจงผเขารวมการวจยไปปรกษาบคคลทตองการได

3.2.6 อาสาสมครลงนามยนยอมเขารวมการวจยเมอตดสนใจเขารวมการวจย 3.2.7 ผวจยดาเนนการเกบขอมลจากอาสาสมครโดยใชแบบประเมนตนเองเปนเครองมอใน

การเกบขอมล อาสาสมครจะตองตอบแบบสอบถาม 1 ครง ใชเวลาตอบแบบสอบถามประมาณ 30 นาท ในสถานททรสกถงความเปนสวนตวหรอสถานททอาสาสมครรสกสะดวกสบาย ซงในขณะตอบแบบสอบถาม ผวจยจะสงเกตอาการของอาสาสมครขณะตอบแบบสอบถามตลอดเวลา หากพบวาอาสาสมครแสดงอาการเหนอยลา จะหยดพกทนท และถาอาสาสมครเกดความอดอดใจ ไมสบายใจ อาสาสมครสามารถหยดตอบแบบสอบถามไดทนทและออกจากการวจยไดทกเมอ

3.2.8 เมอดาเนนการเกบขอมลเปนทเรยบรอยแลว จากนนดาเนนการวเคราะหขอมล ขอมลเกยวกบอาสาสมครจะเปดเผยเฉพาะในรปทเปนสรปผลการวจย หากมการเปดเผยขอมลเกยวกบอาสาสมครตอหนวยงานตางๆทเกยวของ ผวจยจะกระทาไดเฉพาะกรณจาเปนดวยเหตผลทางวชาการเทานน และจะตองไดรบคายนยอมจากอาสาสมครเปนลายลกษณอกษร 3.3 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาครงนแบงเปน 5 สวน โดยมสาระสาคญดงน

3.3.1 สวนท 1 แบบคาถามขอมลสวนบคคลและการทางาน เชน อาย เพศ สถานภาพสมรส ขนาดของรางกาย (สวนสงและนาหนก) การสบบหร การออกกาลงกาย วชาชพ และระยะเวลาการทางาน เปนตน

3.3.2 สวนท 2 แบบคาถามปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน อางองจากแบบคาถามของวลาวลย ชยแกน และคณะ (2550) ประณต ปนเกลา และคณะ (2551) ภาวณ ใจบาน (2555) ทประยกตมาจากแบบสอบถามปจจยดานการยศาสตรของ Chee & Rampal (2004) ประกอบดวย ทาทางการทางานทไมเหมาะสม 11 ขอ และทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ 6 ขอ คะแนนทไดนาไปจดเปนกลมทมปจจยเสยงหรอไมมปจจยเสยง

1) เกณฑการใหคะแนน ก. ไมเคยปฏบตกจกรรมทเปนปจจยดานการยศาสตร หรอมการปฏบต

ตดตอกนนอยกวาหรอเทากบ 2 ชวโมงตอวน ใหเทากบ 0 คะแนน

25  

ข. ปฏบตกจกรรมทเปนปจจยดานการยศาสตรตดตอกนมากกวา 2 ชวโมงตอวน ใหเทากบ 1 คะแนน

ฃ. ผลรวมคะแนนการสมผสปจจยดานการยศาสตรมากกวาหรอเทากบรอยละ 50 ของคะแนนเตมในแตละดาน แปลผล คอกลมตวอยางมการสมผสปจจยการยศาสตรในดานนนๆ ในระดบเสยงตอการเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอ และคะแนนการสมผสปจจยดานการยศาสตรนอยกวารอยละ 50 ของคะแนนเตมในดานนนๆ ถอวามการสมผสปจจยการยศาสตรในดานนนๆ ในระดบทไมเสยงตอการเกดอาการผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอ (Chee & Rampal, 2004)

3.3.3 สวนท 3 แบบคาถามขอมลปจจยดานจตสงคม ตามแนวคดของ Karasek (1998) [demand-control-support model (DCSM)] โดยอางองจากแบบคาถามของ ธเนศ สนสงสข และคณะ (2549) ประกอบดวย ลกษณะงานททา (Demand) 6 ขอ การควบคมงาน (Control) 6 ขอ การสนบสนนจากสงคม (Support) 6 ขอ ขอคาตอบทไดเปนการวดแบบอนดบ (Ordinal scale) จะมการจดเปนกลมทมปจจยเสยงสงหรอตาในแตละปจจย

1) เกณฑการใหคะแนน ก. ลกษณะงานททา (Demand) มปจจยสง (High mental demand) ถาคาถามขอ 1-4 ตอบ เหนดวย

อยางมากและคาถามขอ 5-6 ตอบ ไมเหนดวยอยางมาก มปจจยตา (Low mental demand) ถาคาถามขอ 1-4 ไมไดตอบเหน

ดวยอยางมากและคาถามขอ 5-6 ไมไดตอบไมเหนดวยอยางมาก จดกลมไมได (Unclassified) เมอไมเขาเกณฑของการมปจจยสงหรอตา ข. การควบคมงาน (Control) มปจจยตา (Low job control) เมอทกขอ ตอบนอยมาก ตอบนอยหรอตอบ

ปานกลาง มปจจยสง (High job control) เมอไมเขาเกณฑของการมปจจยตา (Low job

control) จะถกจดอยในกลมทมปจจยสง (High job control) ฃ. การสนบสนนจากสงคม (Support) มปจจยตา (Low social support) เมอทกขอ ตอบบางครง ตอบนอยหรอ

ตอบไมมเลย มปจจยสง (High social support) เมอไมเขาเกณฑของการมปจจยตา

(Low social support) จะถกจดอยในกลมทมปจจยสง (High social support)

26  

3.3.4 สวนท 4 แบบคาถามปจจยดานกจกรรมทางกาย อางองจากกองออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โดยนามาจากแบบสอบถามกจกรรมทางกายระดบโลก (Global Physical Activity Questionnaire: GPAQ Version 2) ทพฒนาขนโดยองคการอนามยโลก ประกอบดวยขอคาถาม 16 ขอ จาก 4 หมวด คอ 1. กจกรรมในการประกอบอาชพการงาน 2. กจกรรมในการเดนทางในชวตประจาวน 3. กจกรรมทางกายในเวลาวางจากการทางาน 4. พฤตกรรมนงๆนอนๆ โดยกจกรรมทางกายแบงเปน 3 ระดบ คอ กจกรรมทางกายระดบสง ระดบปานกลางและระดบตา เกณฑการใหคะแนน ตารางท 1 ลกษณะกจกรรมตอการใชพลงงานตอหนงหนวยเวลา

ลกษณะกจกรรม คาพลงงานตอหนงหนวยเวลา [Metabolic Equivalent (MET)]

กจกรรมในการทางาน กจกรรมทมความหนกคอนขางมาก MET = 8 กจกรรมทมความหนกปานกลาง MET = 4

การเดนทาง ไป-กลบ ทตางๆ ปนจกรยานและเดน MET = 4 กจกรรมนนทนาการ กจกรรมทมความหนกคอนขางมาก MET = 8

กจกรรมทมความหนกปานกลาง MET = 4 ตารางท 2 วธคานวณระดบกจกรรมทางกาย

ระดบ กจกรรมทางกาย

วธคานวณ (P=ขอท)

ระดบสง - (P2 + P11) ≥ 3วน และคา MET ตอสปดาห ≥ 1,500 - (P2 + P5 + P8 + P11 + P14) ≥7 วน และคา MET ตอสปดาห ≥ 3,000

ระดบ ปานกลาง

- (P2 + P11) ≥ 3 วน และ ((P2 × P3) + (P11 × P12)) ≥ 3×20นาท - (P5 + P8 + P14) ≥ 5 วน และ (P5 × P6) + (P8 ×P9) + (P14 ×P15) ≥ 150 นาท - (P2 + P5 + P8 + P11 + P14) ≥ 5 วน และ คา MET ตอสปดาห ≥ 600

ระดบตา คาระดบกจกรรมทางกายทไมเขาเงอนไขทกขอของระดบปานกลางและระดบสง

27  

3.3.5 สวนท 5 แบบคาถามสวนของรางกายทมอาการผดปกตของโครงรางและกลามเนอ อางองจากแบบคาถามของพชรน พรมอนนต และคณะ (2549) ทประยกตมาจาก แบบสอบถาม Standardized Nordic Questionnaire[SNQ] ของ Kuorinka et al. (1987) โดยแบบคาถามนถามถงอาการปวดหรอไมสบายในสวนตางๆ ในรอบ 7 วนทผานมา (ระยะเฉยบพลน) และในรอบ 12 เดอนทผานมา (ระยะเรอรง) และอาการในชวง 12 เดอนทผานมา ททาใหไมสามารถทางานประจาวนไดตามปกต โดยใชรปภาพแบงรางกายเปน 9 สวน ไดแก คอ ขอไหล ขอศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง ขอสะโพก/ตนขา ขอเขา และขอเทา/เทา และความผดปกต ททาใหตองหยดงานในรอบ 12 เดอนทผานมา

3.4 การวเคราะหขอมล (Data analysis)

ขอมลทเกบรวบรวมทงหมดนามาวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม SPSS Version 16.0มหาวทยาลยธรรมศาสตร โดยมแนวทางในการวเคราะหขอมลดงน

3.4.1 ใชสถตเชงพรรณนาในการบรรยายลกษณะกลมตวอยาง โดยวเคราะหและนาเสนอในรปแบบคาความถ รอยละ

3.4.2 การหาความชกของอาการทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 7 วน และ 12 เดอนกอนการศกษาของอาสาสมคร วเคราะหและนาเสนอในรปแบบความถและรอยละ โดยใชสตรหาความชกของกลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอดงน = จานวนผทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอทงหมดในจดเวลาทกาหนด X 100

จานวนกลมตวอยางทเสยงทงหมดทจดเวลานน 3.4. การหาความชกและปจจยทสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ

จะนาความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษามาทาการวเคราะหขอมล โดยความชกจะนาขอมลจากแบบสอบถามบรเวณของรางกายทพบอาการผดปกตทางระบบกระดกและกลามเนอ ในหวขอ ในชวง 12 เดอนทผานมาทานมอาการเจบ ปวด ในตาแหนงตอไปนของรางกายหรอไม) ใชสถต Chi-square test โดยกาหนดระดบนยสาคญทางสถตท 0.05 และใช crosstabs ในการหาคาความเสยงสมพนธ หรอ Odds Ratio (OR) รวมกบ 95% ชวงความเชอมน (95% Confident Interval; 95%CI)

28

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

4.1 สรปผลการศกษาวจย งานวจยนศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทปฎบตงานในชวงเวลาททาการศกษา จานวน 368 ราย จากจานวน 2,428 ราย การหาความชกและปจจยทสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ จะนาความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษามาทาการวเคราะหขอมล โดยความชกจะนาขอมลจากแบบสอบถามบรเวณของรางกายทพบอาการผดปกตทางระบบกระดกและกลามเนอ ในหวขอ ในชวง 12 เดอนทผานมาทานมอาการเจบ ปวด ในตาแหนงตอไปนของรางกายหรอไม

4.1.1 ขอมลดานประชากรของกลมตวอยาง ขอมลจานวนและรอยละดานประชากรของกลมตวอยางทงหมด (368 ราย) แสดงในตารางท 3 ไดแก เพศ อาย นาหนก สวนสง ดชนมวลกาย โรคประจาตว สถานภาพสมรส ระดบการศกษา รายไดสวนตวตอเดอน ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย ความสมาเสมอของการออกกาลงกาย การสบบหร ระยะเวลาการทางานในอาชพปจจบน ระยะเวลาการทางาน (ชวโมง/วน) ระยะเวลาการทางาน (วน/สปดาห) และการทางานทตองหมนเวยนกะ/ผลด

ขอมลจานวนและรอยละดานประชากรของกลมตวอยางเมอจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 4 ตารางท 3 จานวนและรอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง (368 ราย)

ขอมล จานวน (รอยละ) เพศ

- ชาย - หญง

40 (10.87) 328 (89.13)

อาย (ป) - 20-30 - 30.01-40 - 40.01-50 - 50.01-60

139 (37.77) 115 (30.98) 66 (18.21) 48 (13.04)

29

ตารางท 3 จานวนและรอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง (368 ราย) ขอมล จานวน (รอยละ)

นาหนก - นอยกวา 50.1 กโลกรม - 50.1-60 กโลกรม - 60.1-70 กโลกรม - มากกวา 70 กโลกรม

89 (24.18) 140 (38.04) 63 (17.12) 76 (20.65)

สวนสง - 1.40-1.50 เมตร - 1.51-1.60 เมตร - 1.61-1.70 เมตร - มากกวา 1.70 เมตร

30 (8.15)

209 (56.79) 110 (29.89) 19 (5.16)

โรคประจาตว - ไมม - ม

267 (72.55) 101 (27.45)

ดชนมวลกาย - นอยกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 - 18.5-24.9 กโลกรม/เมตร2 - 25-29.9 กโลกรม/เมตร2 - มากกวา 30 กโลกรม/เมตร2

32 (8.70)

223 (60.60) 80 (21.74) 33 (8.97)

สถานภาพสมรส - โสด - ค - มายแยกหยาราง

164 (44.57) 181 (49.18) 23 (6.25)

ระดบการศกษา - มธยมศกษาตอนตนหรอตากวา - มธยมศกษาตอนปลาย/อาชวศกษา - ปรญญาตรหรอสงกวา

40 (10.87) 116 (31.52) 211 (57.61)

 

30

ตารางท 3 จานวนและรอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง (368 ราย) ขอมล จานวน (รอยละ)

ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย - ไมเพยงพอ - เพยงพอ

208 (56.52) 160 (43.48)

ความถของการออกกาลงกาย - นานๆครงไมสมาเสมอ - เปนประจาอยางนอย 1-3 ครง/สปดาห

324 (88.04) 44 (11.96)

การสบบหร

- ไมเคยสบ - เคยสบเปนประจา/สบเปนประจา

351 (95.38) 17 (4.62)

ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) - 0.1-10 ป - 10.01-20 ป - 20.01-30 ป - 30.01-40ป

200 (54.35) 99 (26.90) 62 (16.58) 8 (2.17)

ระยะเวลาการทางาน (ชวโมงตอวน) - 1-8 ชวโมงตอวน - มากกวา 8

246 (66.85) 122 (33.15)

ระยะเวลาการทางาน (วนตอสปดาห) - 1-5 วนตอสปดาห - มากกวา 5 วนตอสปดาห

249 (67.66) 119 (32.34)

การทางานเปนกะ - ไมไดทา - ทา

193 (52.45) 175 (47.55)

 

ตารางท 4 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ขอมล

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา

เพศ - ชาย - หญง

14 (35.00) 161 (49.09)

15 (37.5) 198 (60.4)

8 (20.0) 35 (10.7)

15 (37.5) 99 (30.2)

13 (32.5) 154 (47.0)

24 (60.0) 153 (46.6)

10 (25.0) 94 (28.7)

10 (25.0) 106 (32.3)

14 (35.0) 77 (23.5)

อาย - 20-30 ป - 30.01-40 ป - 40.01-50 ป - 50.01-60 ป

77 (55.40) 54 (47.37) 22 (32.84) 22 (45.83)

91 (65.47) 53 (46.49) 41 (61.19) 28 (58.33)

17 (12.23)

9 (7.89) 9 (13.43) 8 (16.67)

50 (35.97) 31 (27.19) 22 (32.84) 11 (22.92)

68 (48.92) 52 (45.61) 28 (41.79) 19 (39.58)

62 (44.60) 61 (53.51) 34 (50.75) 20 (41.67)

45 (32.37) 20 (17.54) 26 (38.81) 13 (27.08)

43 (30.9) 29 (25.4) 22 (32.8) 22 (45.8)

37 (26.62) 25 (21.93) 15 (22.39) 14 (29.17)

โรคประจาตว - ไมม - ม

119 (44.61) 56 (55.42)

152 (56.87) 61 (60.40)

30 (11.21) 13 (12.86)

84 (31.47) 30 (29.72)

117 (43.83) 50 (49.51)

116 (43.44) 61 (60.40)

68 (25.51) 36 (35.62)

78 (29.23) 38 (37.64)

59 (22.10) 32 (31.68)

31

ตารางท 4 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ขอมล

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ดชนมวลกาย

- นอยกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 - 18.5 – 24.9 กโลกรม/เมตร2 - 25 – 29.9 กโลกรม/เมตร2 - มากกวา 30 กโลกรม/เมตร2

19 (59.41) 111(49.82) 27 (33.81) 18 (54.53)

22 (68.83) 128 (57.43) 42 (52.51) 21 (63.62)

6 (18.74) 21 (9.38) 10 (12.52) 6 (18.24)

8 (25.02) 74 (33.23) 21 (26.34) 11 (33.28)

13 (40.61) 109 (48.90) 35 (43.82) 10 (30.33)

11 (34.43) 106 (47.53) 38 (47.52) 22 (66.70)

6 (18.75) 67 (30.00) 15 (18.80) 16 (48.52)

7 (21.84) 61 (27.43) 25 (31.32) 23 (69.68)

7 (21.88)

55 (24.71) 16 (20.00) 13 (39.43)

สถานภาพสมรส - ค - มายแยกหยาราง - โสด

74 (40.87) 9 (39.12) 92 (56.13)

97 (53.64) 8 (34.82)

108 (65.86)

22 (12.32) 3 (11.51) 18 (11.00)

54 (29.79) 3 (13.02) 57 (34.81)

84 (46.43) 12 (52.22) 71 (43.31)

88 (48.62) 14 (60.93) 75 (45.70)

55 (30.42) 6 (26.13) 43 (26.24)

62 (34.41) 3 (13.01) 51 (31.10)

37 (20.40) 5 (21.67) 49 (29.89)

ระดบการศกษา - มธยมศกษาตอนตนหรอตากวา - มธยมศกษาตอนปลาย/

อาชวศกษา - ปรญญาตรหรอสงกวา

10 (25.01)

45 (38.82) 120 (56.63)

24 (60.00)

59 (50.88) 130 (61.32)

10 (25.03)

11 (9.51) 22 (10.44)

11 (27.52)

38 (32.83) 65 (30.72)

17 (42.52)

49 (42.22) 101 (47.61)

15 (37.50)

52 (44.81) 110 (51.87)

12 (30.01)

34 (29.32) 58 (27.43)

15 (37.50)

42 (36.24) 59 (27.79)

9 (22.53)

35 (30.22) 47 (22.23) 32

ตารางท 4 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ขอมล

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย

- ไมเพยงพอ - เพยงพอ

109 (52.41) 66 (41.33)

118 (56.67) 95 (59.44)

20 (9.56) 23 (14.44)

57 (27.42) 57 (35.56)

90 (43.33) 77 (48.10)

98 (47.10) 79 (49.42)

59 (28.44) 45 (28.12)

76 (36.52) 40 (25.02)

53 (25.54) 38 (23.83)

ความถในการออกกาลงกาย - นานๆครงไมสมาเสมอ - เปนประจาอยางนอย 1-3 ครง/สปดาห

153 (47.21)

22 (50.02)

188 (58.04) 25 (56.80)

37 (11.40) 6 (13.63)

101 (31.21) 13 (29.50)

153 (47.23) 14 (31.80)

164 (50.62) 13 (29.51)

94 (29.00) 10 (22.72)

101 (31.23) 15 (34.10)

80 (24.66) 11 (25.01)

การสบบหร - ไมเคยสบ - เคยสบเปนประจา/สบเปนประจา

168 (47.86) 7 (41.18)

208 (59.3) 5 (29.4)

38 (10.8) 5 (29.4)

107 (30.5) 7 (41.2)

160 (45.6) 7 (41.2)

166 (47.3) 11 (64.7)

99 (28.2) 5 (29.4)

110 (31.3) 6 (35.3)

83 (23.6) 8 (47.1)

33

ตารางท 4 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ขอมล

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป)

- 0.1-10 ป - 10.01-20 ป - 20.01-30 ป - 30.01-40 ป

103 (51.52) 46 (46.53) 22 (36.10) 4 (50.04)

118 (59.04) 53 (53.52) 36 (59.01) 6 (75.00)

26 (13.00) 7 (7.14) 9 (14.75) 1 (12.46)

64 (32.00) 26 (26.33) 20 (32.82) 4 (50.00)

98 (49.03) 38 (38.42) 28 (45.90) 3 (37.54)

91 (45.53) 55 (55.63) 27 (44.34) 4 (50.01)

62 (31.04) 18 (18.19) 21 (34.42) 3 (37.53)

58 (29.04) 26 (26.33) 27 (44.33) 5 (62.50)

52 (26.03) 20 (20.23) 14 (23.01) 5 (62.50)

ระยะเวลาการทางาน (ชวโมงตอวน)

- 1-8 ชวโมงตอวน - มากกวา 8 ชวโมงตอวน

110 (44.68) 65 (53.33)

139 (56.53) 74 (60.68)

34 (13.81) 9 (7.40)

84 (34.14) 30 (24.56)

112 (45.50) 55 (45.10)

125 (50.81) 52 (42.60)

66 (26.82) 38 (31.12)

82 (33.33) 34 (27.92)

62 (25.20) 29 (23.81)

ระยะเวลาการทางาน (วนตอสปดาห)

- 1-5 วนตอสปดาห - มากกวา 5 วน/สปดาห

118 (47.40) 57 (47.90)

143 (57.41) 70 (58.82)

34 (13.73) 9 (7.60)

77 (30.89) 37 (31.08)

109 (43.84) 58 (48.67)

122 (49.01) 55 (46.20)

69 (27.70) 35 (29.42)

79 (31.73) 37 (31.12)

67 (26.93) 24 (20.20)

34

ตารางท 4 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ขอมล

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา การทางานเปนกะ

- ไมไดทา - ทา

85 (44.00) 90 (51.44)

107 (55.42) 106 (60.60)

25 (13.04) 18 (10.32)

51 (26.37) 63 (36.04)

77 (39.92) 90 (51.40)

83 43.01) 94 53.71)

53 (27.53) 51 (29.10)

51 (26.44) 65 (37.11)

47 (24.40) 44 (25.11)

35

36

4.1.2 ปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน ขอมลจานวนและรอยละของปจจยดานการยศาสตรจากการทางานของกลมตวอยางทงหมด (368 ราย) ไดแก ขอมลดานลกษณะการทางาน ประกอบดวยทาทางการทางานทไมเหมาะสมและทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ แสดงในตารางท 5 พบวากลมตวอยางทงหมด สวนใหญมการสมผสปจจยการยศาสตรในดานทาทางการทางานทไมเหมาะสมและดานทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆอยในระดบทไมเสยงตอการเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอ

จานวนและรอยละของปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 6 พบวากลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนกอนการศกษา สวนใหญมการสมผสปจจยการยศาสตรในดานทาทางการทางานทไมเหมาะสมและดานทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆอยในระดบทเสยงตอการเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอ

ตารางท 5 จานวนและรอยระของขอมลปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน (368 ราย)

ขอมลดานลกษณะการทางาน จานวน (รอยละ)

เสยง ไมเสยง ทาทางการทางานทไมเหมาะสม 132 (35.87) 236 (64.13) ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ 178 (48.37) 190 (51.63)

ตารางท 6 จานวนและรอยละของปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ขอมลดานลกษณะ

การทางาน กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน

หลงสวนลาง

สะโพก/ตนขา

เขา ขอเทา/เทา

ทาทางการทางานทไมเหมาะสม - เสยง - ไมเสยง

62 (47.02) 113 (47.91)

91 (68.90) 122 (51.74)

20 (15.20) 23 (9.67)

51 (38.62) 63 (26.69)

81 (61.44) 86 (36.41)

78 (59.13) 99 (41.91)

61 (46.21) 43 (18.19)

55 (41.74) 61 (25.77)

38 (28.8) 53 (22.5)

ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ - เสยง - ไมเสยง

84 (47.22) 91 (47.93)

117 (65.74) 96 (50.55)

25 (14.03) 18 (9.50)

68 (38.21) 46 (24.22)

92 (51.70) 75 (39.52)

100 (56.22) 77 (40.53)

66 (37.13) 38 (20.00)

65 (26.81) 51 (26.81)

65 (36.51) 51 (26.84)

37

38

4.1.3 ปจจยดานจตสงคม ขอมลจานวนและรอยละของปจจยดานจตสงคมของกลมตวอยางทงหมด (368 ราย) ไดแก ลกษณะงานททา (Mental demand) การควบคมงาน (Job control) และการสนบสนนทางสงคม (Social support) แสดงในตารางท 7 พบวากลมตวอยางทงหมด สวนใหญมปจจยดานลกษณะงานททาในระดบตา ดานการควบคมงานและดานการสนบสนนทางสงคมอยในระดบสง

จานวนและรอยละของปจจยดานจตสงคมกบกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 8 พบวากลมตวอยางทอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนกอนการศกษา สวนใหญมปจจยดานลกษณะงานททาในระดบสง ดานการควบคมงานระดบสง และดานการสนบสนนทางสงคมอยในระดบตา ตารางท 7 จานวนและรอยละของขอมลปจจยดานจตสงคม (368 ราย)

ปจจยดานจตสงคม จานวน (รอยละ) ลกษณะงานททา (Mental demand) - มปจจยสง (High Low mental demand) - มปจจยตา (Low mental demand)

40 (10.87) 190 (51.63)

การควบคมงาน (Job control) - มปจจยสง (High job control) - มปจจยตา (Low job control)

312 (84.78) 56 (15.22)

การสนบสนนทางสงคม (Social support) - มปจจยสง (High social support) - มปจจยตา (Low social support)

253 (68.75) 115 (31.25)

28

ตารางท 8 จานวนและรอยละของปจจยดานจตสงคมกบกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ปจจยดานจตสงคม

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ลกษณะงานททา (Mental demand) - มปจจยสง - มปจจยตา

31 (77.51) 75 (39.52)

29 (72.53) 102 (53.69)

6 (15.00) 17 (8.92)

15 (37.5) 55 (28.9)

24 (60.04) 88 (46.31)

21 (52.48) 98 (51.62)

7 (17.52) 56 (29.51)

18 (45.03) 50 (26.32)

14 (35.03) 34 (17.90)

การควบคมงาน (Job control) - มปจจยสง - มปจจยตา

145 (46.53) 30 (53.62)

186 (59.60) 27 (48.23)

186 (59.62) 27 (48.21)

37 (11.9) 6 (10.7)

98 (1.40) 16 (28.61)

143 (45.79) 24 (42.86)

147 (47.13) 30 (53.61)

98 (31.43) 18 (32.11)

80 (26.53) 11 (19.64)

การสนบสนนทางสงคม (Social support) - มปจจยสง - มปจจยตา

114 (45.11) 61 (53.02)

149 (58.89) 64 (55.74)

24 (9.50) 19 (16.52)

71 (28.1) 43 (37.4)

109 (43.11) 58 (50.42)

117 (46.20) 60 (52.20)

66 (26.13) 38 (33.02)

81 (32.00) 35 (30.34)

51 (20.21) 40 (34.80)

39

40

4.1.4 ปจจยดานระดบกจกรรมทางกาย ขอมลจานวนและรอยละของปจจยดานระดบกจกรรมทางกายของกลมตวอยางทงหมด (368 ราย) ไดแก ระดบตา ระดบปานกลาง และสง แสดงในตารางท 9 พบวากลมตวอยางทงหมดสวนใหญมปจจยดานระดบกจกรรมทางกายในระดบตา

จานวนและรอยละของระดบกจกรรมทางกายกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 10 พบวากลมตวอยางทอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนกอนการศกษา สวนใหญมปจจยดานระดบกจกรรมทางกายในระดบสง ตารางท 9 รอยละและจานวนของขอมลระดบกจกรรมทางกาย (368 ราย)

ระดบกจกรรมทางกาย จานวน (รอยละ) ระดบตา

ระดบปานกลาง ระดบสง

160 (43.48) 85 (23.10) 123 (33.42)

28

ตารางท 10 จานวนและรอยละของระดบกจกรรมทางกายกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

ระดบกจกรรมทางกาย

กลมตวอยางทมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ [จานวน (รอยละ)]

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา

ระดบตา ระดบปานกลาง

ระดบสง

79 (49.44) 36 (42.42) 60 (48.84)

75 (46.92) 56 (65.87) 82 (66.68)

16 (10.04) 13 (15.29) 14 (11.44)

43 (26.90) 25 (29.44) 46 (37.40)

62 (38.83) 36 (42.18) 69 (56.10)

72 (45.03) 38 (44.70) 67 (54.52)

38 (23.81) 32 (37.62) 34 (27.63)

33 (20.60) 36 (42.41) 47 (38.22)

33 (20.62) 33 (38.83) 25 (20.31)

41

42

4.1.5 อตราความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอตามสวนตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนและ 7 วนกอนการศกษา แสดงในตารางท 11 กลมตวอยางทงหมด 368 ราย พบ 311 ราย (รอยละ 84.51) มอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ และกลมตวอยางทไมมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมเพยง 57 ราย (รอยละ 15.49) ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา พบวาสวนของรางกายทเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอไหล (รอยละ 57.88) รองลงมาคอ หลงสวนลาง (รอยละ 48.10) และคอ (รอยละ 47.55) ในชวง 7 วนกอนการศกษาพบวาสวนของรางกายทเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอไหล (รอยละ 33.42) รองลงมาคอ หลงสวนลาง (รอยละ 33.15) และคอ (รอยละ 26.63)

ตารางท 11 ความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนและ 7 วนกอนการศกษา (368 ราย) บรเวณของรางกายทพบอาการผดปกตทาง

ระบบโครงรางและกลามเนอ 12 เดอนกอนการศกษา

[จานวน (รอยละ)] 7 วนกอนการศกษา [จานวน (รอยละ)]

- คอ - ไหล - ศอก - ขอมอ/มอ - หลงสวนบน - หลงสวนลาง - สะโพก/ตนขา - เขา - ขอเทา/เทา

175 (47.55) 213 (57.88) 43 (11.68) 114 (30.98) 167 (45.38) 177 (48.10) 104 (28.26) 116 (31.52) 91 (24.73)

98 (26.63) 123 (33.42) 15 (4.08) 46 (12.50) 86 (23.37) 122 (33.15) 49 (13.32) 60 (16.30) 42 (11.41)

43

4.1.6 ความสมพนธระหวางปจจยดานขอมลทวไปกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ขอมลปจจยดานขอมลทวไปใช crosstabs ในการหาคาความเสยงสมพนธ หรอ Odds Ratio (OR) และ 95%CI และใชสถต Chi-square test ในการทดสอบความสมพนธระหวางปจจยดานขอมลทวไปกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 12

ปจจยดานขอมลทวไปทพบวามความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 กบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ไดแก อาย โรคประจาตว ดชนมวลกาย สถานภาพสมรส ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย การสบบหร ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) และการทางานเปนกะ

พบวาอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณคอ ขอไหล และสะโพก/ตนขา มความเสยงเกดในกลมตวอยางทมชวงอาย 20-30 ป มากทสด

กลมตวอยางทมโรคประจาตวมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณหลงสวนลาง ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา มากกวาผไมมโรคประจาตว 1.95 เทา (95 %CI, 1.20-3.17)

เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมดชนมวลกายนอยกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 กลมตวอยางทมดชนมวลกายมากกวา 30 กโลกรม/เมตร2 มความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณหลงสวนลาง ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา 3.81 เทา (95 %CI, 1.36-10.66) สะโพก/ตนขา 6.58 เทา (95 %CI, 1.88-23.00) ขอเทา/เทา 4.55 เทา (95 %CI, 1.29-16.02) และกลมตวอยางทมดชนมวลกายมากกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 มความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณเขาเพมขน 3.97 เทา - 22.23 เทา (95 %CI, 1.17-13.51, 5.47-90.29)

พบวากลมตวอยางทมสถานภาพสมรสโสดมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณคอ 1.84 เทา (95 %CI, 1.20-2.83) ขอไหล 1.67 เทา (95 %CI, 1.08-2.58) และขอเทา/เทา ในชวง 1.65 เทา (95 %CI, 1.01-2.71) ในชวง12 เดอนกอนการศกษา มากกวากลมตวอยางทมสถานภาพสมรสค

กลมตวอยางทมรายไดไมเพยงพอมความเสยงเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา เปน 1.51 เทา (95 %CI, 1.02-2.33) ของผมรายไดเพยงพอ

กลมตวอยางทมระยะเวลาทางานในอาชพ 0.1-1 ป มความเสยงของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณคอ และสะโพก/ตนขามากทสด และ

44

กลมตวอยางททางานมานานกวา 30 ป มความเสยงของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณเขา และขอเทา/เทา มากกวา 4.05 เทา และ 4.73 เทา (95 %CI, 0.91-17.65, 1.02-20.50) เมอเทยบกบระยะเวลาทางานในอาชพ 0.1-1 ป ตามลาดบ

เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทไมไดทางานเปนกะ พบวากลมตวอยางททางานเปนกะมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณขอมอ/ มอ ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา 1.56 เทา (95 %CI, 1.07-2.48) หลงสวนบน 1.52 เทา (95 %CI, 1.06-2.4) หลงสวนลาง 1.57 เทา (95 %CI, 1.06-2.34) และเขา 1.68เทา (95 %CI, 1.04-2.55)

ตารางท 12 ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ขอมล

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา เพศ - ชาย - หญง

1

1.79 (0.9-3.55)

1

2.53 (1.29-4.99)

1

0.47 (0.20-1.11)

1

0.72 (0.36-1.42)

1

1.83 (0.91-3.68)

1

0.58 (0.29-1.13)

1

1.20 (0.56-2.56)

1

1.43 (0.67-3.03)

1

0.57 (0.28-1.14)

อาย (ป) - 20-30 - 30.01-40 - 40.01-50 - 50.01-60

1

0.71 (0.45-1.17)

0.32 (0.24-0.77)*

0.63 (0.32-1.30)

1

0.44 (0.26-0.74)*

0.84 (0.40-1.54)

0.75 (0.35-1.44)

1

0.66 (2.64-1.45)

1.17 (0.44-2.66)

1.43 (0.57-3.56)

1

0.61 (0.31-1.10)

0.84 (0.40-1.65)

0.56 (0.24-1.15)

1

0.87 (0.57-1.45)

0.73 (0.45-1.36)

0.62 (0.34-1.35)

1

1.44 (0.82-24)

1.27 (0.72-2.24)

0.82 (0.44-1.73)

1

0.43 (0.24-0.82)*

1.32 (0.70-2.40)

0.73 (0.30-1.68)

1

0.71 (0.40-1.34)

1.02 (0.54-2.0)

1.83 (0.97-3.60)

1

0.74 (0.43-1.34)

0.75 (0.41-1.51)

1.12 (0.52-2.33)

* Chi-squared test, p-value < 0.05

45

ตารางท 12 ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ขอมล

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา โรคประจาตว - ไมม - ม

1

1.54 (0.92-2.43)

1

1.13 (0.70-1.81)

1

1.14 (0.51-2.34)

1

0.92 (0.85-1.13)

1

1.24 (0.70-1.90)

1

1.95 (1.20-3.17)*

1

1.67 (0.91-2.66)

1

1.44 (0.95-2.3)

1

1.60 (0.90-2.76)

ดชนมวลกาย (กโลกรม/เมตร2) - นอยกวา 18.5 - 18.5 – 24.9 - 25 – 29.9

- มากกวา 30

1 0.67

(0.31-1.43) 0.34

(0.15-0.81) 0.82

(0.30-2.19)

1

0.61 (0.27-1.35)

0.50 (0.21-1.19)

0.79 (0.28-2.22)

1

4.09 (0.53-31.24)

4.42 (0.54-36.11)

6.88 (0.78-60.87)

1 1.49

(0.63-3.47) 1.06

(0.41-2.74) 1.50

(5.10-4.41)

1

1.39 (0.65-2.96)

1.13 (0.49-2.61)

0.63 (0.22-1.77)

1

1.73 (0.79-3.75)

1.72 (0.73-4.04)

3.81 (1.36-10.66)*

1 3.13

(1.05-9.28) 1.61

(0.49-5.30) 6.58

(1.88-23.00)*

1

3.97 (1.1713.51)*

4.39 (1.22-15.79)*

22.23 (5.47-90.29)*

1

2.46 (0.82-7.31)

1.75 (0.53-5.70)

4.55 (1.29-16.02)*

46 * Chi-squared test, p-value < 0.05

ตารางท 12 ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ขอมล

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา สถานภาพสมรส - ค - มายหยาราง - โสด

1

1.07 (0.44-2.61)

1.84 (1.20-2.83)*

1

0.44 (1.87-0.96)

1.67 (1.08-2.58)*

1

0.86 (0.21-3.11)

0.76 (0.40-1.46)

1

0.54 (0.14-1.55)

1.25 (0.79-1.97)

1

1.46 (0.62-3.35)

0.88 (0.57-1.34)

1

1.58 (0.86-3.50)

0.89 (0.58-1.36)

1

1.45 (0.66-3.37) 0.81

(0.50-1.33)

1

0.43 (0.14-1.25) 0.86

(0.55-1.36)

1

1.43 (0.55-3.65)

1.65 (1.01-2.71)*

ระดบการศกษา - มธยมศกษาตอนตน

หรอตากวา - มธยมศกษาตอนปลาย/

อาชวศกษา - ปรญญาตรหรอสงกวา

1

1.93

(0.82-4.23) 3.92

(1.8-8.4)

1

0.64

(0.35-1.46) 1.04

(0.55-2.17)

1

0.31

(0.12-0.81) 0.34

(0.15-0.80)

1

1.24

(0.52-2.84) 1.14

(0.52-2.45)

1

0.91

(0.40-2.03) 1.24

(0.64-2.42)

1

1.34

(0.65-2.81) 1.75

(0.81-3.67)

1

0.91

(0.43-2.13) 0.84

(0.45-1.81)

1

0.93

(0.44-1.95) 0.61

(0.33-1.35)

1

1.46 (0.63-3.41)

0.96 (0.45-2.22)

47

* Chi-squared test, p-value < 0.05

ตารางท 12 ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ขอมล

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย - เพยงพอ - ไมเพยงพอ

1

1.51 (1.02-2.33)*

1

0.84 (0.55-1.37)

1

0.62 (0.36-1.27)

1

0.66 (0.45-1.02)

1

0.81 (0.52-1.24)

1

0.92 (0.61-1.34)

1

1.15 (0.67-1.68)

1

1.72 (1.04-2.77)*

1

0.88 (0.51-1.22)

ความถในการออกกาลงกาย - นานๆครงไมสมาเสมอ - เปนประจาอยางนอย 1-3 ครง/สปดาห

1

1.13 (0.52-2.01)

1

0.95 (0.52-1.76)

1

1.21 (0.46-3.07)

1

0.92 (0.44-1.87)

1

0.51 (2.62-1.04)

1

0.46 (0.26-0.82)

1

0.77 (0.32-1.55)

1

1.17 (0.52-2.25)

1

1.01 (0.42-2.11)

การสบบหร - ไมเคยสบ - เคยสบเปนประจา/สบเปน

ประจา

1

0.74 (0.25-2.06)

1

0.21 (0.15-0.89)*

1

1.06 (0.28-4.50)

1

1.57 0.50-4.34)

1

0.83 (0.35-2.27)

1

2.03 (0.78-5.66)

1

1.03 (0.32-3.00)

1

1.12 (0.48-3.36)

1

2.88 (1.05-7.62)

48 * Chi-squared test, p-value < 0.05

ตารางท 12 ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ขอมล

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) - 0.1-10 - 10.01-20 - 20.01-30

- 30.01-40

1

0.82 (0.55-1.37)

0.56 (0.21-0.95)*

0.95 (0.22-3.86)

1

0.83 (0.47-1.38)

1.03 (0.56-1.79)

2.01 (0.44-10.55)

1

0.53 (0.22-1.21)

1.12 (0.54-2.67)

0.91 (0.16-8.07)

1

0.70 (0.45-1.26)

1.05 (0.58-1.98)

2.13 (0.58-8.75)

1

0.61 (0.35-1.03)

0.84 (0.42-1.56)

0.62 (0.13-2.66)

1

1.4 3 (0.96-2.45)

0.93 (0.51-1.66)

1.12 (0.21-4.96)

1

0.47 (0.29-0.83)*

1.13 (0.62-2.17)

1.38 (0.34-5.78)

1

0.81 (0.52-1.45)

1.94 (1.04-3.51)*

4.05 (0.91-17.65)*

1

0.76 (0.45-1.21)

0.87 (4.33-1.62)

4.73 (1.02-20.50)*

ระยะเวลาการทางาน (ชวโมงตอวน) - 1-8 ชวโมงตอวน - มากกวา 8 ชวโมงตอวน

1

1.41 (0.92-2.14)

1

1.12 (0.72-1.84)

1

0.41 (0.25-1.04)

1

0.63 (0.34-1.0)

1

0.94 (0.63-1.55)

1

0.72 (0.46-1.17)

1

1.28 (0.72-1.93)

1

0.74 (0.46-1.20)

1

0.96 (5.55-1.56) 49 * Chi-squared test, p-value < 0.05

ตารางท 12 ระดบความสมพนธของขอมลทวไปกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ขอมล

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ระยะเวลาการทางาน (วนตอสปดาห) - 1-5 วนตอสปดาห - มากกวา 5 วนตอสปดาห

1

1.03 (0.60-1.53)

1

1.06 (0.60-1.66)

1

0.56 (0.23-1.12)

1

1.00 (0.63-1.60)

1

1.26 (0.74-1.80)

1

0.84 (0.56-1.38)

1

1.04 (0.63-1.70)

1

0.96 (0.63-1.52)

1

0.61 (0.47-1.18)

การทางานเปนกะ - ไมไดทา - ทา

1

1.31 (0.81-2.02)

1

1.23 (0.83-1.84)

1

0.74 (0.41-1.44)

1

1.52 (1.06-2.47)*

1

1.56 (1.07-2.48)*

1

1.57 (1.06-2.34)*

1

1.02 (0.65-1.70)

1

1.68 (1.04-2.55)*

1

1.09 (0.64-1.68)

* Chi-squared test, p-value < 0.05

50

51 4.1.7 ความสมพนธระหวางปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ขอมลปจจยดานการยศาสตรจากการทางานใช crosstabs ในการหาคาความเสยงสมพนธ หรอ Odds Ratio (OR) และ 95 %CI และใชสถต Chi-square test ในการทดสอบความสมพนธระหวางปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 13 ปจจยดานการยศาสตรจากการทางานพบวามความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตทระดบp < 0.05 กบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และเขา ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา โดยกลมตวอยางทมทาทางการทางานทไมเหมาะสมในระดบเสยงมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล 2.01 เทา (95 %CI, 1.32-3.26) ขอมอ/มอ 1.72 เทา (95 %CI, 1.02-2.75) หลงสวนบน 2.74 เทา (95 %CI, 1.74-4.21) หลงสวนลาง 1.94 เทา (95 %CI, 1.26-3.06) สะโพก/ตนขา 3.82 เทา (95 %CI, 2.34-6.28) และเขา 2.02 เทา (95 %CI, 1.33-3.22) ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมทาทางการทางานในระดบทไมเสยง กลมตวอยางทมทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆในระดบเสยงมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล 1.83 เทา (95 %CI, 1.23-2.84) ขอมอ/มอ 1.95 เทา (95 %CI, 1.24-3.04) หลงสวนบน 1.61 เทา (95 %CI, 1.01-2.44) หลงสวนลาง 1.82 เทา (95 %CI, 1.25-2.82) สะโพก/ตนขา 2.31 เทา (95 %CI, 1.48-3.75) และเขา 1.53 เทา (95 %CI, 1.01-2.04) ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆในระดบไมเสยง

ตารางท 13 ระดบความสมพนธของปจจยดานการยศาสตรจากการทางานกบกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI ขอมลดานลกษณะการ

ทางาน OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ทาทางการทางานทไมเหมาะสม - เสยง - ไมเสยง

1

0.91 (0.62-1.43)

1

2.01 (1.32-3.26)*

1

1.62 (0.85-3.14)

1

1.72 (1.02-2.75)*

1

2.74 (1.74-4.21)*

1

1.94 (1.26-3.06)*

1

3.82 (2.34-6.28)*

1

2.02 (1.33-3.22)*

1

1.33 (0.81-2.23)

ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ - เสยง - ไมเสยง

1

0.91 (0.62-1.43)

1 1.83

(1.23-2.84)*

1 1.55

(0.82-2.92)

1

1.95 (1.24-3.04)*

1

1.61 (1.01-2.44)*

1

1.82 (1.25-2.82)*

1

2.31 (1.48-3.75)*

1

1.53 (1.01-2.40)*

1

1.52 (0.90-2.51)

* Chi-squared test, p-value < 0.05

52

53 4.1.8 ความสมพนธระหวางปจจยดานจตสงคมกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ขอมลปจจยดานจตสงคมใช crosstabs ในการหาคาความเสยงสมพนธ หรอ Odds Ratio (OR) และ 95%CI และใชสถต Chi-square test ในการทดสอบความสมพนธระหวางปจจยดานปจจยดานจตสงคมกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 14

ปจจยดานลกษณะงานททา ปจจยดานการควบคมงาน และปจจยดานการสนบสนนทางสงคม พบวาไมมความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p > 0.05 กบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา

โดยกลมตวอยางสวนใหญมปจจยดานลกษณะงานททาสง ปจจยดานการควบคมงานสง และปจจยดานการสนบสนนทางสงคมตา

ตารางท 14 ระดบความสมพนธของปจจยดานจตสงคมกบกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI ปจจยดานจตสงคม

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา ลกษณะงานททา (Mental demand) - มปจจยสง - มปจจยตา

1

5.25 (2.31-11.73)

1

2.22 (1.01-4.80)

1

1.7 (0.61-4.84)

1

1.4 (0.77-3.04)

1

1.7 (0.84-3.48)

1

1.07 (5.21-2.05)

1

0.52 (0.24-1.21)

1

2.22 (1.13-4.64)

1

2.42 (1.12-5.20)

การควบคมงาน (Job control) - มปจจยสง - มปจจยตา

1

0.73 (0.43-1.32)

1

1.52 (0.8-2.8)

1

1.16 (0.47-2.72)

1

1.10 (0.60-2.13)

1

1.10 (0.63-2.08)

1

0.71 (0.40-1.32)

1

1.91 (0.93-4.04)

1

0.93 (0.50-1.71)

1

1.47 (0.63-2.83)

การสนบสนนทางสงคม (Social support) - มปจจยสง - มปจจยตา

1 0.71

(0.43-1.12)

1 1.14

(0.76-1.74)

1 0.59

(0.23-1.06)

1 0.62

(0.40-1.05)

1

0.76 (0.47-1.14)

1

0.72 (0.55-1.29)

1

0.72 (0.45-1.18)

1

1.02 (0.60-1.73)

1 0.41

(0.24-0.75) * Chi-squared test, p-value < 0.05

54

55

4.1.9 ความสมพนธระหวางระดบกจกรรมทางกายกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ขอมลปจจยดานระดบกจกรรมทางกายใช crosstabs ในการหาคาความเสยงสมพนธ หรอ Odds Ratio (OR) และ 95%CI และใชสถต Chi-square test ในการทดสอบความสมพนธระหวางปจจยดานระดบกจกรรมทางกายกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษา แสดงในตารางท 15 ปจจยดานระดบกจกรรมทางกาย พบวามความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 กบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล หลงสวนบน และเขา ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา พบวากลมตวอยางทมกจกรรมทางกายในระดบสงมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณขอไหล 2.23 เทา (95%CI, 1.34-3.66) หลงสวนบน 2.04 เทา (95%CI, 1.20-3.21) และเขา 2.35 เทา (95%CI, 1.46-4.08) เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมกจกรรมทางกายในระดบตา

ตารางท 15 ระดบความสมพนธของระดบกจกรรมทางกายกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกาย ในชวง 12 เดอนกอนการศกษา ดวย Odds ratio และชวงความเชอมน 95% CI

ระดบ กจกรรมทางกาย

OR (95%CI)

คอ ไหล ศอก ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา ขอเทา/เทา

ระดบตา ระดบปานกลาง

ระดบสง

1 0.72

(0.41-1.22) 0.91

(0.62-1.5)

1 2.12

(1.20-3.73)* 2.23

(1.34-3.66)*

1 1.64

(0.77-3.50) 1.15

(0.53-2.40)

1 1.13

(0.61-2.06) 1.66

(0.97-2.60)

1 1.17

(0.66-1.91) 2.04

(1.20-3.21)*

1 0.93

(0.57-1.60) 1.47

(0.90-2.30)

1 1.90

(1.03-3.48) 1.22

(0.77-2.02)

1 2.84

(1.50-5.06)* 2.35

(1.46-4.08)*

1 2.47

(1.32-4.35) 0.94

(0.55-1.70) * Chi-squared test, p-value < 0.05

56

57

4.2 อภปรายผล การศกษาครงนพบวาบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จานวน 368 ราย พบ 311 ราย (รอยละ 84.51) มอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ และกลมตวอยางทไมมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมเพยง 57 ราย (รอยละ 15.49)โดยพบความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ในชวงระยะเวลา 12 เดอนกอนการศกษามากทสด คดเปนรอยละ 57.88 เมอเปรยบเทยบกบบรเวณอนของรางกาย ซงมความสอดคลองกบการศกษาทผานมาททาการศกษาความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรของโรงพยาบาล เชน การศกษาในโรงพยาบาลศรนครนทรพบพยาบาลวชาชพจานวน 248 คน พบมอาการปวดบรเวณขอไหลมากทสด (รอยละ 64.40) (Sha et al., 2011) และสวนใหญพบอาการผดปกตบรเวณขอไหลอยใน 3 ลาดบแรกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ เชนการศกษาของ ธนยาภรณ อรญวาลย และคณะ (2004) สารวจความผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอในระยะเวลา 12 เดอน ในนกกายภาพบาบดไทยททางานในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลจานวน 328 คน โดยพบความผดปกตบรเวณคอมากทสด คอรอยละ 65.50 ตามดวยบรเวณหลงสวนลาง (รอยละ 61.00) และขอไหล (รอยละ 60.70) และธเนศ สงสนสข และคณะ (2549) ทาการศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบการทางานกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในพยาบาลวชาชพจานวน 223 คน และผชวยพยาบาลจานวน 143 คน ในโรงพยาบาลจฬาลงกรณ ผลการศกษาพบ รอยละ 33.60 มอาการบรเวณหลงสวนลาง รอยละ 19.10 มอาการบรเวณหลงสวนบน และรอยละ 18.40 มอาการบรเวณขอไหล หรอในประเทศไนจเรย (Mbada et al., 2012) ศกษาในบคลากรโรงพยาบาลจานวน 182 คน คอแพทย พยาบาล เภสชกร นกเทคนคการแพทย นกกายภาพบาบด นกกจกรรมบาบด นกรงสเทคนค และเจาหนาทดานอนๆ ผลการสารวจพบความชกของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสดบรเวณหลงสวนลางรอยละ 50 รองลงมาคอขอไหลรอยละ 27.50 เขารอยละ 18.10 และนอยสดคอขอเทารอยละ 4.90 4.2.1 ปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ไดแก อาย โรคประจาตว ดชนมวลกาย สถานภาพสมรส ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย การสบบหร ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) การทางานเปนกะ ทาทางการทางานทไมเหมาะสม ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ และระดบกจกรรมทางกาย

58

1) อาย มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหล และสะโพก/ตนขา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 โดยพบวาชวงอาย 20-30 ป มความเสยงมากกวาชวงอายอนๆ ซงสอดคลองกบการศกษาของธนยาภรณ อรญวาลย และคณะ (2004) รายงานผลการสารวจพบวานกกายภาพบาบดในปรมณฑลทมอายนอยกวา 29 ป มความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหลและสะโพก/ตนขา (p < 0.05) และการศกษาของศครนทร นามคา (2554) ทาการศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบอาการปวดคอ บาและไหลในบคลากรโรงพยาบาลวงเหนอจงหวดลาปาง ผลการศกษาพบวากลมตวอยางมอาการปวดคอ บาและไหลมากทสดในชวงอายระหวาง 21-40 ป (รอยละ 82.60) และการศกษาของนงลกษณ ทศทศ และคณะ (2553 และ 2554) ศกษาพบวากลมตวอยางอาชพตดเยบของโรงงานตดเยบเสอผา อาเภอบานไผ จงหวดขอนแกน พบวาอายสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณบรเวณขอไหล โดยพบมากในชวงอาย 20-39 ป (รอยละ 75.90) และพบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณสะโพกมากในชวงอาย 20-30 ป อาจเพราะอายเปนปจจยทมอทธพลตอการรบร ความคด ทศนคตทมตอสงตางๆ หรอสถานการณรอบตว บคคลจะมพฒนาการทางดานตางๆ เปลยนไปตามวย เมออายมากขน จะมการเรยนร มความเขาใจ ความชานาญและประสบการณทางานจะเพมขน (วรวฒน ทางธรรม, 2557) ดงนนผมอายนอยอาจมประสบการณในการทางานและประสบการณในการบาดเจบนอยกวา และผทมอายมากกวาอาจเคยมประสบการณการบาดเจบทผานมาทาใหดแลรกษาตนเองไดอยางรวดเรวและผทมอายมากกวาอาจมการปรบการทางานใหใชแรงลดลงหรอการหาผมาชวยงานทาใหการบาดเจบลดลง (Bork et al., 1996) 2) โรคประจาตว พบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณหลงสวนลางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 โดยกลมตวอยางมโรคประจาตวจะมความเสยงตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณหลงสวนลาง มากกวาผทไมมโรคประจาตว ซงสอดคลองกบการศกษาทผานมาของสนสา ชายเกลยง และรชตญา นธธรรมธาดา (2559) พบความสมพนธระหวางทนตบคลากรทมโรคประจาตวจะมความเสยงตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณหลง มากกวาผทไมมโรคประจาตว เชน ในกลมผปวยเบาหวานมความเสยงทจะเกดอาการปวดหลงมากกวาคนปกต จากการทเบาหวานทาใหเกดความเสอมของคอลลาเจนในเนอเยอเกยวพน (connective tissue) จงทาใหอาการปวดหลงหายไดยาก (Eivazi, M., & Abadi L, 2012)

59

3) ดชนมวลกาย พบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณหลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา และขอเทา/เทา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p <0.05 กลมตวอยางทมดชนมวลกายมากกวา 30 กโลกรม/เมตร2 มความเสยงในการเกดอาการผดปกตของหลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และขอเทา/เทาเพมขน เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมดชนมวลกายนอยกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 และกลมตวอยางทมดชนมวลกายมากกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 มความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง 12 เดอนกอนการศกษาบรเวณเขาเพมขน สอดคลองกบการศกษาของสนสา ชายเกลยง และรชตญา นธธรรมธาดา (2559) รายงานผลพบทนตบคลากรในโรงพยาบาลของรฐ ทมดชนมวลกายมากกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 มความเสยงตออาการปวด หลงมากกวาผทมดชนมวลกายนอยกวา 18.5 กโลกรม/เมตร2 ผทมดชชนมวลกายมากในระดบอวนทาใหความโคงของหลง (lumbar lordosis) เพมมากขน ทาใหเกดแรงกดตอตวหมอนรองกระดกเพมขนซงสงผลใหเกดอาการปวดหลงได และยงทาใหสะโพก/ตนขา เขา และขอเทา/เทา ตองรบแรงกดทมาก ทาใหกลามเนอและขอตอตองทางานหนกมากขน สงผลใหเกดอาการปวดได

4) สถานภาพสมรส มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหล และขอเทา โดยพบวากลมตวอยางทมสถานภาพสมรสโสดมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากกวากลมตวอยางทมสถานภาพสมรสคอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 อาจเพราะวาผทสถานะภาพสมรสแลวมขอไดเปรยบในเรองของฐานะทางเศรษฐกจ มการชวยเหลอสนบสนนทางดานสงคมและดานจตใจ และไดรบการดแลสขภาพจากคสมรส และผทสขภาพดมกจะแตงงานและครองคกน (Schoenborn, 2004) และอาจเพราะผทมสถานภาพสมรสโสดมกใชเวลาไปกบการทางานจงทาใหเกดการบาดเจบของระบบโครงรางและกลามเนอเพมขน

5) ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย พบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณคออยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.5 โดยกลมตวอยางทมรายไดไมเพยงพอมความเสยงตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณคอมากกวากลมตวอยางทมความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย ซงสอดคลองกบผลการศกษากอนหนานทพบวารายไดทไมเพยงพอมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณคอ (ณรงค เบญสอาด, พชญา ตนตเศรณ และสทธโชค อนนตเสร, 2547; สนสา ชายเกลยง และรชตญา นธธรรมธาดา, 2559) อาจเนองจากการมรายไดไมเพยงพอ

60

สงผลใหตองทางานมากขน เนองจากตองการรายไดเพม ทาใหเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอตามมา

6) การสบบหร มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหลอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 โดยพบวาผทไมสบบหรมความชกของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ในชวงระยะเวลา 12 เดอนมากกวาผเคยสบเปนประจา/สบเปนประจา เนองจากมจานวนผตอบแบบสอบถามทมการสบบหรจานวนนอยมาก จงไมสามารถนามาวเคราะหผลได

7) ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ สะโพก/ตนขา เขา และขอเทา/เทา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 พบวากลมตวอยางทมระยะเวลาทางานในอาชพ 0.1-1 ป มความเสยงของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ และสะโพก/ตนขาเพมขน เมอเปรยบเทยบกบระยะเวลาการทางาน 20.01-30 ป และ 30.01-40 ป ตามลาดบ ผมประสบการณทางานมานานมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอนอยกวา อาจเพราะมประสบการณในการทางานมากกวา และรเทคนคในการหลกเลยงสงททาใหบาดเจบ และจากประสบการณการบาดเจบทผานมาทาใหเรยนรสภาพรางกายตนเองและดแลรกษาตนเองเมอรางกายบาดเจบไดอยางรวดเรว (Jang, Chi, Tsauo, & Wang., 2006) แตกลมตวอยางททางานมานานกวา 30 ป มอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณเขา และขอเทา/เทา มากกวาเมอเปรยบเทยบกบระยะเวลาทางานในอาชพ 0.1-1 ป อาจเพราะผททางานมานานมการบาดเจบสะสมเรอรงและมผลเมออายมากขน (สทรรศน สทธศกด, 2557)

8) การทางานเปนกะ มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอมอ หลงสวนบน หลงสวนลาง และเขา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 พบวากลมตวอยางททางานเปนกะมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอมอ หลงสวนบน หลงสวนลาง และเขาเพมขน เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทไมไดทางานเปนกะ จากการศกษาของ Ryu et al. (2014) ทาการศกษาปจจยทมผลตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในพยาบาลทประเทศเกาหลใต พบวาพยาบาลททางานเปนกะมความเสยงของการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอเทา/เทา มากกวาการทางานปกต 4.28 เทา และอาการบรเวณคอ ขอไหล มอ หลงสวนบนและหลงสวนลาง สมพนธกบนกกายภาพบาบดททางานในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลททางานเกน

61

เวลาและทางานนอกเวลา (Aranyavalai et al., 2004) อาจเพราะการทางานทมากเกนไปทาใหรางกายเมอยลาและเกดการบาดเจบไดงาย

9) ทาทางการทางานทไมเหมาะสม มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และเขา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 โดยกลมตวอยางทมทาทางการทางานทไมเหมาะสมในระดบเสยงมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณดงกลาวเพมขน เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมทาทางการทางานในระดบทไมเสยง เนองจากทาทางการทางานทไมเหมาะสมสงผลใหกลามเนอตองทางานมากขน เพอพยงรางกายใหอยในสมดล (OSHA, 2003; Ostendorf, Roger, & Bertsche, 2000) ซงการทางานดวยทาทางทไมเหมาะสมทาใหขอตอดานในถกกด ขณะทเอน กลามเนอ เสนเลอดและเสนประสาทดานตรงขามจะยดออก เกดแรงกดตอเนอเยอมากขน สงผลใหการไหลเวยนของเลอดทจะไปเลยงกลามเนอบรเวณนนลดลงทาใหเกดอาการลาและอาการปวดได (Plykaew, Chanprasit, & Kaewthummanuku, 2013)

10) ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และขอเทา/เทา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 กลมตวอยางทมทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆในระดบเสยงมความเสยงในการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณดงกลาวเพมขน เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆในระดบไมเสยง เนองจากการทางานดวยทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ มแนวโนมทจะเกดการบาดเจบสะสม (cumulative trauma) เพราะจากกลามเนอมระยะฟนตวไมเพยงพอ (Kirkhorn, Earle-Richardson, & Banks, 2010) และการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ จะทาใหเกดความลา ทาใหกลามเนอเกดการบาดเจบอยางตอเนอง เกดอาการเกรงตวของกลามเนอ สงผลใหการไหลเวยนเลอดบรเวณดงกลาวไมสะดวก เกดของเสยคงคางในกลามเนอสงผลใหเกดอาการปวด ทาใหเกดการบาดเจบของกลามเนอ หลอดเลอด และเสนประสาทได (Bernard, 1997; National Institute for Occupational Safety and Health, 1997) ซงสอดคลองกบการศกษาของ วลาวลย ชยแกน และคณะ (2550) และประณต ปนเกลา และคณะ (2551) และพาวณ ใจบาน และคณะ (2556) พบวาการทางานในทาทางทไมเหมาะสมรวมกบทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซ าๆ มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนออยางมนยสาคญทางสถต

62

11) ระดบกจกรรมทางกาย มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล หลงสวนบนและเขา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 โดยพบวากลมตวอยางทมระดบกจกรรมทางกายในระดบสง มความเสยงของการเกดอาการเพมขน เมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมกจกรรมทางกายระดบตา สอดคลองกบการศกษาทผานมาของ Auvinen et al. (2007) ทาการศกษาความสมพนธของระดบกจกรรมทางกายตออาการปวดคอและขอไหล ผลการศกษาพบความสมพนธของอาการปวดขอไหลกบผทมระดบกจกรรมทางกายในระดบสงอยางมนยสาคญทางสถต Bjorck et al. (2008) รายงานวาการทากจกรรมทางกายระดบหนกสมพนธกบการเพมอตราการเกดอาการปวดหลง อาจเนองจากกลมตวอยางมระดบกจกรรมทางกายในระดบสงทากจกรรมทหนกเกนความสามารถของรางกายตนเอง จงอาจทาใหกลามเนอเกดความเมอยลาและบาดเจบได 4.2.2 ปจจยทไมมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ปจจยทไมมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ ไดแก อาย เพศ ระดบการศกษา ) ความถของการออกกาลงกาย ระยะเวลาการทางาน (ชวโมงตอวน) และระยะเวลาการทางาน (วนตอสปดาห) และปจจยดานจตสงคม

1) เพศ ไมพบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนออยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p > 0.05 สอดคลองกบการศกษาทผานมาพบวาทงเพศหญงและชายมโอกาสเกดการบาดเจบไดเหมอนกน จากการศกษาของ Treaster & Burr (2004) พบวาเพศหญงเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอของระยางคสวนบนมากกวาเพศชาย ขณะท Pahlevan et al. (2014) รายงานอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ เชงกรานขา และเขา โดยพบมากในเพศชายมากกวาเพศหญง

2) ระดบการศกษา ไมพบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนออยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p > 0.05 ขดแยงกบการศกษาทผานมาทพบวาผทมระดบการศกษาตามความเสยงตออาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ เพราะผ มการศกษาตามแนวโนมทตองทางานทตองใชแรงในการทางานมากกวา และอาจจะมพฤตกรรมในการดแลตนเองนอย โดยพบความสมพนธระหวางผทการระดบศกษาตากบการเพมขนของอาการปวดหลงสวนลาง (p < 0.05) (Toroptsova, Benevolenskaya, Karyakin, Sergeev, & Erdesz, 1995) ในประเทศอหรานมการศกษาอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอเทาของพยาบาล พบสมพนธกบระดบการศกษาโดยพบมากในระดบการศกษาตากวาปรญญาตร (Pahlevan

63

et al., 2014) ขดแยงกบการศกษาในครงนอาจเพราะกลมตวอยางสวนใหญมการศกษาระดบปรญญาตร

3) ความถของการออกกาลงกาย ไมพบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนออยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p > 0.05 สอดคลองกบการศกษาของ ศครนทร นามคา (2554) ทาการศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบอาการปวดคอ บาและไหลในบคลากรโรงพยาบาลวงเหนอจงหวด ลาปาง ผลการศกษาพบวาความถของการออกกาลงกายไมมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ

4) ระยะเวลาการทางาน (ชวโมงตอวน) และระยะเวลาการทางาน (วนตอสปดาห) พบวาไมมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนออยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p > 0.05 ซงสอดคลองกบการศกษาของทผานมาของ Ando et al. (2000) และ ธเนศ สงสนสข และคณะ (2549) รายงานวาไมพบความสมพนธของระยะเวลาการทางานกบการเกดอาการทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณหลงสวนลาง

5) ปจจยดานจตสงคม พบวาไมมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบ

โครงรางและกลามเนอในบรเวณขอไหลอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p > 0.05 ซงสอดคลองกบ

การศกษาของ ธเนศ สงสนสข และคณะ (2549) จากทฤษฏของ Karasek‘s job strain model พบวา

ปจจยทางจตสงคม ถาลกษณะงานททามปจจยสง (High mental demand) รวมกบการควบคมงานม

ปจจยตา (Low job control) หรอลกษณะงานททามปจจยสง (High mental demand) รวมกบการ

ควบคมงานมปจจยตา (Low job control) และสนบสนนทางสงคมตา (Low social support) จะทาให

มความเสยงตอการเกดความเครยดจากการทางานสง แตจากผลการศกษาในครงนกลมตวอยางสวน

ใหญมปจจยดานลกษณะงานททาสง (High mental demand) การควบคมงานมปจจยสง (High job

control) และการสนบสนนทางสงคมตา (Low social support) จงทาใหไมเสยงตอการเกด

ความเครยดจากการทางาน (Andersen et al.,2002)

64  

 

บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย การวจยเชงพรรณนาครงนศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต กลมตวอยาง คอบคลากรของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทปฎบตงานในชวงเวลาททาการศกษา จานวน 368 ราย เครองมอทใชในการศกษาครงนแบงเปน 5 สวน คอ สวนท 1 แบบคาถามขอมลสวนบคคลและการทางาน สวนท 2 แบบคาถามปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน อางองจากแบบคาถามของวลาวลย ชยแกน และคณะ (2550) ประณต ปนเกลา และคณะ (2551) ภาวณ ใจบาน (2555) ทประยกตมาจากแบบสอบถามปจจยดานการยศาสตรของ Chee & Rampal (2004) สวนท 3 แบบคาถามขอมลปจจยดานจตสงคม ตามแนวคดของ Karasek (1998) [demand-control-support model (DCSM)] โดยอางองจากแบบคาถามของ ธเนศ สนสงสข และคณะ (2549) สวนท 4 แบบคาถามปจจยดานกจกรรมทางกาย อางองจากกองออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โดยนามาจากแบบสอบถามกจกรรมทางกายระดบโลก (Global Physical Activity Questionnaire: GPAQ Version 2) ทพฒนาขนโดยองคการอนามยโลก สวนท 5 แบบคาถามสวนของรางกายทมอาการผดปกตของโครงรางและกลามเนอ อางองจากแบบคาถามของพชรน พรมอนนต และคณะ (2549) ทประยกตมาจาก แบบสอบถาม Standardized Nordic Questionnaire[SNQ] ของ Kuorinka et al. (1987) โดยสรปผลการศกษาไดดงน สวนท 1 แบบคาถามขอมลสวนบคคลและการทางาน พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย เปนเพศหญง รอยละ 89.13 และเพศชาย รอยละ 10.87 กลมตวอยางสวนใหญอยในชวงอาย 20-30 ป (รอยละ 37.77) น าหนกระหวาง 50.1-60 กโลกรม (รอยละ 38.04) สวนสง 1.51-1.60 เมตร (รอยละ 56.79) ดชนมวลกายระหวาง 18.5-24.9 กโลกรม/เมตร2 (รอยละ 60.60) ไมมโรคประจาตว (รอยละ 72.55) สถานภาพสมรถค (รอยละ 49.18) ระดบการศกษาปรญญาตรหรอสงกวา (รอยละ57.61) รายไดตอคาใชจายไมเพยงพอ (รอยละ 56.52) ออกกาลงกายนานๆครงไมสมาเสมอ (รอยละ88.04) ไมเคยสบบหร (รอยละ 95.38) ระยะเวลาการทางานในอาชพ 0.1-

65  

 

10 ป (รอยละ 54.35) ทางาน 1-8 ชวโมงตอวน (รอยละ 66.85) ทางาน 1-5 วนตอสปดาห (รอยละ 67.66) และไมไดทางานเปนกะ (รอยละ 52.45) สวนท 2 แบบคาถามปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน จากขอมลของดานลกษณะการทางานพบวากลมตวอยาง รอยละ 64.13 มทาทางการทางานทไมเหมาะสมในระดบทไมเสยง และรอยละ 51.63 มทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆในระดบทไมเสยง สวนท 3 แบบคาถามขอมลปจจยดานจตสงคม ลกษณะงานททา (Mental demand) มปจจยตา (Low mental demand) (รอยละ 51.63) การควบคมงาน (Job control) มปจจยสง (High job control) (รอยละ 84.78) และการสนบสนนทางสงคม (Social support) มปจจยสง (High job control) (รอยละ 68.75) สวนท 4 แบบคาถามปจจยดานกจกรรมทางกาย กลมตวอยางสวนใหญมระดบกจกรรมทางกายอยในระดบตา สวนท 5 แบบคาถามสวนของรางกายทมอาการผดปกตของโครงรางและกลามเนอ จากกลมตวอยางทงหมด 368 ราย พบ 311 ราย (รอยละ 84.51) มอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ และกลมตวอยางทไมมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมเพยง 57 ราย (รอยละ 15.49)

ในชวง 12 เดอนกอนการศกษาพบวา สวนของรางกายทเกดอาการผดปกตทางระบบโครง

รางและกลามเนอมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอไหล (รอยละ 57.88) รองลงมาคอ หลงสวนลาง

(รอยละ 48.10) และคอ (รอยละ 47.55) และในชวง 7 วนกอนการศกษาพบวาสวนของรางกายทเกด

อาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอไหล (รอยละ 33.42)

รองลงมาคอ หลงสวนลาง (รอยละ 33.15) และคอ (รอยละ 26.63)

กลมตวอยางทอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของ

รางกายในชวง 12 เดอนกอนการศกษา สวนใหญมการสมผสปจจยการยศาสตรในดานทาทางการ

ทางานทไมเหมาะสมและดานทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆอยในระดบทเสยงตอการเกด

กลมอาการผดปกตของระบบโครงรางและกลามเนอ

กลมตวอยางทอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนกอนการศกษา สวนใหญมปจจยดานลกษณะงานททาในระดบสง ดานการควบคมงานระดบสงและดานการสนบสนนทางสงคมอยในระดบตา

กลมตวอยางทอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในตาแหนงตางๆของรางกายในชวง 12 เดอนกอนการศกษา สวนใหญมปจจยดานระดบกจกรรมทางกายในระดบสง

66  

 

ปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอ

ปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนออยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.05 ไดแก อาย โรคประจาตว ดชนมวลกาย สถานภาพสมรส ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย การสบบหร ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) การทางานเปนกะ ทาทางการทางานทไมเหมาะสม ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ และระดบกจกรรมทางกาย

1. อาย มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหล และสะโพก/ตนขา

2. โรคประจาตว พบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณหลงสวนลาง

3. ดชนมวลกาย พบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณหลงสวนลาง สะโพก/ตนขา เขา และขอเทาและขอเทา/เทา

4. สถานภาพสมรส มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ ขอไหล และขอเทา

5. ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย พบวามความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบรเวณคอ

6. การสบบหร มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล

7. ระยะเวลาการทางานในอาชพ (ป) มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณคอ สะโพก/ตนขา เขา และขอเทา/เทา

8. การทางานเปนกะ มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอมอ หลงสวนบน หลงสวนลาง และเขา

9. ทาทางการทางานทไมเหมาะสม มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และเขา

10. ทาทางการทางานทมการเคลอนไหวซาๆ มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และขอเทา/เทา

11. ทาทางการทางานทไมเหมาะสม มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล ขอมอ/มอ หลงสวนบน หลงสวนลาง สะโพก/ตนขา และเขา

12. ระดบกจกรรมทางกาย มความสมพนธกบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอบรเวณขอไหล หลงสวนบนและเขา

67  

 

5.2 ขอเสนอแนะ 5.3.1 ขอเสนอแนะในการนาผลวจยไปใช 1) ผลวจยทาใหทราบถงปญหาและปจจยของอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

2) สามารถนาขอมลเกยวกบความชกและปจจยการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอมาวเคราะห เพอเปนแนวทางในการวางแผนปองกนและใหการรกษาทเหมาะสมแกบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ชวยเพมประสทธภาพในการทางาน พฒนาสขภาพและเพมคณภาพชวตทดของบคลากรตอไป 5.3.2 ขอเสนอแนะในการทาวจยตอไป ขอจากดดานกลมตวอยางทมความหลากหลายทางดานลกษณะการทางาน การศกษาตอไปอาจจาเพาะเจาะจงตอลกษณะงาน เชน กลมสานกงานหรองานบรการผปวย เพอขอมลทไดจะถกนามาวเคราะหเพอเปนแนวทางในการวางแผนการปองกนและใหการรกษาทเหมาะสมทเฉพาะเจาะจงมากขน

 

บรรณานกรม

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. คมออยอยางมความสขในเรอนจา. 2. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด, 2547.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2541). คมอคลายเครยดดวยตนเอง. 1. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กองออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2556). สถานการณการมกจกรรมทางกาย/ ออกกาลงกาย ของคนไทย. คนเมอ 20 พฤศจกายน 2558, จากhttps://sites.google.com/site/exercisemoph/sthankarn-kar-xxk-kalang-kay.

กลยา กาญจนารายนและนวพร ชชวาลพาณชย. (2554). ความชกของอาการปวดเทของคนงานโรงพยาบาล ศรราช. วารสารเวชศาสตรฟนฟสาร.21(1),21-27.

ณรงค เบญสอาด, พชญา ตนตเศรณ และสทธโชค อนนตเสร. (2547). สภาพการทางานและความชกของกลมอาการปวดกลามเนอและกระดกในผประกอบอาชพกรดยางพารา: กรณศกษา ตาบลนาเกลอ อาเภอกนตง จงหวดตรง. วารสารสงขลานครนทรเวชสาร, 22(2), 101-111.

ทนงศกด ยงรตนสข, พศมย เสรขจรกจเจรญ และจตรพรรณ ภษาภกดภพ. (2544). การประเมนความเครยดจากการทางานของพนกงานในสานกงานของโรงงานอตสาหกรรมในนคมอตสาหกรรมแหลมฉบง อาเภอศรราชา จงหวดชลบร. วารสารสาธารณสขศาสตร, 31(3), 186-196.

ธเนศ สนสงสข, วโรจน เจยมจรสรงษและสสธร เทพตระการพร. (2549). การศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบการทางานกบการเกดอาการทางระบบกลามเนอและกระดกโครงรางในบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลจฬาลงกรณ. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาอาชวเวชศาสตร คณะคณะแพทยศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นงลกษณ ทศทศ รงทพย พนธเมธากล วชย องพนจพงศ พรรณ ปงสวรรณ และทพาพร กาญจนราช

(2553). ความชกและปจจยทสมพนธกบอาการปวดคอ ปวดไหล ในกลมอาชพตดเยบ

อาเภอบานไผ ขอนแกน. วารสารกายภาพบาบดแหงประเทศไทย, 32(3), 162-172.

นงลกษณ ทศทศ รงทพย พนธเมธากล วชย องพนจพงศ พรรณ ปงสวรรณ และทพาพร กาญจนราช

(2553). ความชกของความผดปกตทางระบบกระดกและกลามเนอในกลมอาชพตดเยบ

จงหวดขอนแกน. วารสารวจย มข. (บศ.), 11(2), 47-54.

69

 

นลน ทองฉม. (2557). ความชกและปจจยการยศาสตรของการปวดหลงสวนลางจากการทางานในพยาบาลโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการอนามยสงแวดลอมและความปลอดภย คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ประณต ปนเกลา. (2551). ปจจยดานการยศาสตรและอตราความชกกลมอาการปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในผประกอบอาชพนวดแผนไทย. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลอาชวอนามย คณะพยาบาลศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม.

ประดษฐ ประทปะวณช. (2542). Myofascial pain syndrome: a common problem in clinical practice. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

ปานจต วรรณภระ, วโรจน วรรณภระและกญญารตน คาจน. (2550). ความชกและปจจยทเกยวของกบอาการปวดหลงสงนลาง/สะโพก/ขา ในบคลากรโรงพยาบาล. วารสารพทธชนราชเวชสาร, 24(2), 181-186.

พาวณ ใจบาน, วระพร ศทธากรณและธาน แกวธรรมานกล. (2556). ปจจยดานการยศาสตรและอาการผดปกตโครงรางกลามเนอของบคลากรสายสนบสนนในโรงพยาบาลททางานกบคอมพวเตอร. วารสารพยาบาลสาร, 40, 1-11.

พชรน พรมอนนต. (2549). ปจจยดานการยศาสตรและอตราความชกของกลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในพนกงานโรงงานเฟอรนเจอร. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลอาชวอนามย คณะพยาบาลศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม.

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต. (2557). ปจจบน. คนเมอ 12 กรกฎาคม 2558, จาก http://www.hospital.tu.ac.th/ku-future.htm.

วลาวลย ชยแกน, ชวพรพรรณ จนทรประสทธ และธาน แกวธรรมานกล. (2550). ปจจยดานการยศาสตรและอตราความชกของอาการปวดทางโครงรางและกลามเนอในคนงานโรงงานผลตชนสวนสารกงตวนาในนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ. วารสารวชาการสาธารณสข, 16(2), 226-233.

วรวฒน ทางธรรม. (2557). ความเครยดจากการทางานของพยาบาลชายในประเทศไทย และปจจยทเกยวของ. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร)

สาขาวชาเอกการพยาบาลสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร, มหาวทยาลยมหดล.

70

 

ศครนทร นามคา. (2554, พฤศจการยน). การศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบอาการปวดคอ บาและไหลในบคลากรโรงพยาบาลวงเหนอจงหวดลาปาง. การประชมวชาการมหกรรมคณภาพ, คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม.

ศลดา วงศษา. (2555). ความชกอาการปวดหลงของบคลากรโรงพยาบาลพะเยา. วารสารเชยงรายเวชสาร. 4 (2), 35-42.

สานกงานประกนสงคม สานกงานกองทนเงนทดแทน. (2556). รายงานประจาป 2556 กองทนเงนทดแทน. คนเมอ 5 กรกฎาคม 2559, จาก http://www.sso.go.th/wpr/category.jsp?lang=th&cat=912.

สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2555). สถตสาธารณสข. คนเมอ 12 กรกฎาคม 2558, จาก http://203.157.7.46/display_document.jsp?id=D00000000224.

สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม. (2556). การประเมนความเสยงจากการทางานของบคลากรในโรงพยาบาล (ฉบบปรบปรงแกไข พ.ศ.2554). คนเมอ 12 สงหาคม 2558,จาก http://db.kmddc.go.th/detail.aspx?id=929.

สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2555). แนวทางการวนจฉยโรคและภยจากการประกอบอาชพเบองตนสาหรบหนวยบรการสาธารณสข. พมพครงท 1 . กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

สทรรศน สทธศกด. (2557). ความชกและปจจยทเกยวของกบความผดปกตของระบบกลามเนอและกระดกโครงรางในพนกงานเกบขยะเทศบาลนครพษณโลก. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยและการจดการดานสขภาพ คณะเวชศาสตรปองกนและสงคม, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรภย อธงชย, ชนจตร โพธศพทสข และธนพร แยมสดา. (2556). ความสมพนธระหวางปรมาณงาน การควบคมงาน การสนบสนนทางสงคมในการปฏบตงาน กบความผาสกทางใจในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลทวไป เขตตรวจราชการสาธารณสขท 5. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร,มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สนสา ชายเกลยง และรชตญา นธธรรมธาดา. (2559). ปจจยทมความสมพนธกบการปวดคอ ไหล หลงของทนตบคลกรในโรงพยาบาลของรฐ จงหวดขอนแกน. วารสารสาธารณสขศาสตร, 46(1), 42-56.

71

 

อรวรรณ แซตน. (2550). ภาวะสขภาพทางระบบโครงรางและกลามเนอในแรงงานกอสรางภาคตะวนออกเฉยงเหนอยายถนชวคราว. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาชวสถตและประชากรศาสตร คณะคณะสาธารณสขศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน.

Abate, M., Vanni, D., Pantalone, A., & Salini, V. (2013). Cigarette smoking and musculoskeletal disorders. Muscle, Ligaments and Tendons Journal, 3(2), 63-69.

Alexopoulos, E. C., Stathi, I. C., & Charizani, F. (2004). Prevalence of musculoskeletal disorders in dentists. BMC Muscoskel Disord, 5, 16.

Alward, R., & Monk, T. (1995). Around-the-clock'profession: coping with the effects of shift work. The American nurse, 27(5), 18-19.

Andersen, J. H., Kaergaard, A., Frost, P., Thomsen, J. F., Bonde, J. P., Fallentin, N., . . . Mikkelsen, S. (2002). Physical, psychosocial, and individual risk factors for neck/shoulder pain with pressure tenderness in the muscles among workers performing monotonous, repetitive work. Spine, 27(6), 660-667.

Aranyavalai, T., Mekhora, K., & Akamanon, C. (2004). Survey of work-related musculoskeletal disorders among Thai physical therapisls in Bangkok and perimeter Bress. Thai Journal of Physical Therapy, 26(3), 10-26.

Auvinen, J., Tammelin, T., Taimela, S., Zitting, P., & Karppinen, J. (2007). Neck and shoulder pains in relation to physical activity and sedentary activities in adolescence. Spine, 32(9), 1038-1044.

Badley, E. M., Rasooly, I., & Webster, G. K. (1994). Relative importance of musculoskeletal disorders as a cause of chronic health problems, disability, and health care utilization: findings from the 1990 Ontario Health Survey. Journal of Rheumatology, 21(3), 505-514.

Bejia, I., Younes, M., Jamila, H. B., Khalfallah, T., Salem, K. B., Touzi, M., . . . Bergaoui, N. (2005). Prevalence and factors associated to low back pain among hospital staff. Joint Bone Spine, 72(3), 254-259.

Bergqvist, U., Wolgast, E., Nilsson, B., & Voss, M. (1995). Musculoskeletal disorders among visual display terminal workers: individual, ergonomic, and work organizational factors. Ergonomics, 38(4), 763-776.

72

 

Bernal, D., Campos-Serna, J., Tobias, A., Vargas-Prada, S., Benavides, F. G., & Serra, C. (2015). Work-related psychosocial risk factors and musculoskeletal disorders in hospital nurses and nursing aides: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Nursing Studies, 52(2), 635-648.

Bernard, B. P. (1997). Musculoskeletal disorders and workplace factors: a critical review of epidemiologic evidence for work-related musculoskeletal disorders of the neck, upper extremity, and low back. Retrieved 12 July, 2015, from http://www.cdc.gov/niosh/docs/97-141/pdfs/97-141.pdf.

Bjorck-van Dijken, C., Fjellman-Wiklund, A., & Hildingsson, C. (2008). Low back pain, lifestyle factors and physical activity: a population based-study. J Rehabil Med, 40(10), 864-869

Bork, B. E., Cook, T. M., Rosecrance, J. C., Engelhardt, K. A., Thomason, M.-E. J., Wauford, I. J., & Worley, R. K. (1996). Work-related musculoskeletal disorders among physical therapists. Physical Therapy, 76(8), 827-835.

Bureau of Labor Statistics. (2014). Non fatal occupational injuryies and illness requiring days away from work. Retrieved 15 July, 2015, from http: //www.bls.gov/news.release/osh2.nr0.htm.

Chee, H. L., & Rampal, K. G. (2004). Work-related musculoskeletal problems among women workers in the semiconductor industry in Peninsular Malaysia. Journal of Occupational and Environmental Health, 10(1), 63-71.

Cole, A. J. (2003). A theoretical overview of the diagnosis and management of low back pain. The Low Back Pain Handbook, 2, 39-42.

Cole, D. C., & Rivilis, I. (2004). Individual factors and musculoskeletal disorders: a framework for their consideration. Journal of Electromyography and Kinesiology, 14(1), 121-127.

Cooper, C. L., El-Batawi, M. A., & Kalimo, R. (1987). Psychosocial factors at work and their relation to health. Retrieved 5 july, 2015, from http://apps.who.int/iris/handle/10665/40996.

Crawford, J. O. (2007). The nordic musculoskeletal questionnaire. Occupational Medicine, 57(3), 300-301.

73

 

De Castro, A., Fujishiro, K., Rue, T., Tagalog, E., Samaco-Paquiz, L., & Gee, G. (2010). Associations between work schedule characteristics and occupational injury and illness. International Nursing Review, 57(2), 188-194.

Devereux, J. J., Buckle, P. W., & Vlachonikolis, I. G. (1999). Interactions between physical and psychosocial risk factors at work increase the risk of back disorders: an epidemiological approach. Occupational and Environmental Medicine, 56(5), 343-353.

Eivazi, M., & Abadi L. (2012). Low back pain in diabetes mellitus and importance of preventive approach. Health Promotion Perspectives, 2(1), 80-88.

Farmer, R. E., Monahan, L. H., & Hekeler, R. W. (1984). Stress management in human services. (1 ed.). London: SAGE Publications.

Gangopadhyay, S., Ghosh, T., Das, T., Ghoshal, G., & Das, B. B. (2007). Prevalence of upper limb musculo skeletal disorders among brass metal workers in West Bengal, India. Ind Health, 45(2), 365-370.

Gates, M. D. (2001). Stress and coping: a modeling for the workplace. American Association of Occupational Health Nursing, 49(8), 391-398.

Gobel, H. (2001). Epidemiology and costs of chronic pain syndromes exemplified by specific and unspecific low back pain. Schmerz, 15(2), 92-98.

Hales, T. R., & Bernard, B. P. (1996). Epidemiology of work-related musculoskeletal disorders. Orthopedic Clinics of North America, 27(4), 679-709.

Haskell, W. L., Lee, I. M., Pate, R. R., Powell, K. E., Blair, S. N., Franklin, B. A., . . . Bauman, A. (2007). Physical activity and public health: updated recommendation for adults from the American College of Sports Medicine and the American Heart Association. Med Sci Sports Exerc, 116(9), 1081-1093.

Heiden, B., Weigl, M., Angerer, P., & Müller, A. (2013). Association of age and physical job demands with musculoskeletal disorders in nurses. Applied ergonomics, 44(4), 652-658.

Heneweer, H., Vanhees, L., & Picavet, H. S. (2009). Physical activity and low back pain: a U-shaped relation?. Pain, 143(1-2), 21-25.

74

 

Jang, Y., Chi, C. F., Tsauo, J. Y., & Wang, J. D. (2006). Prevalence and risk factors of work-related musculoskeletal disorders in massage practitioners. J Occup Rehabil, 16(3), 425-438.

Janwantanakul, P., Pensri, P., Jiamjarasrangsi, W., & Sinsongsook, T. (2009). Associations between prevalence of self-reported musculoskeletal symptoms of the spine and biopsychosocial factors among office workers. Journal of Occupational Health, 51(2), 114-122.

Janwantanakul, P., Pensri, P., Jiamjarasrangsri, V., & Sinsongsook, T. (2008). Prevalence of self-reported musculoskeletal symptoms among office workers. Journal of Occupational Medicine, 58(6), 436-438.

Jellad, A., Lajili, H., Boudokhane, S., Migaou, H., Maatallah, S., & Frih, Z. B. S. (2013). Musculoskeletal disorders among Tunisian hospital staff: Prevalence and risk factors. The Egyptian Rheumatologist, 35(2), 59-63.

Sha, J., Srisaenpang, S., Pinitsoontorn, S., & Eungpinichpong, W. (2011). Prevalence of work-related musculoskeletal disorders among registered nurses in Srinagarind hospital. Thailand. Journal of Health Research, 25(2), 61-68.

Jones, J. R., Huxtable, C. S., & Hodgson, J. T. (2004). Self-reported work-related illness in 2003/2004 Results from the Labour force survey. (1 ed.). Sudbury: HSE Books.

Jongutchariya, T. (2014). Prevalence and risks factors of low back pain among hospital personnel. Rawal Medical Journal, 24(2), 22-27.

Karasek, R. (1998). Demand/control model: a social, emotional, and physiological approach to stress risk and active behaviour development. Encyclopaedia of occupational health and safety, 2, 6-13.

Kim, Y. S., Park, J. Y., & Park, S. Y. (2009). Relationship between job stress and work-related musculoskeletal symptoms among hospital nurses. Journal of muscle and joint health, 16(1), 13-25.

Kirkhorn SR, Earle-Richardson G, Banks RJ. (2010) Ergonomic risks and musculoskeletal disorders in production agriculture: recommendations for effective research to practice. Journal of Agromedicine, 15(3), 281-299

75

 

Kuorinka, I., Jonsson, B., Kilbom, A., Vinterberg, H., Biering-Sørensen, F., Andersson, G., & Jørgensen, K. (1987). Standardised nordic questionnaires for the analysis of musculoskeletal symptoms. Applied ergonomics, 18(3), 233-237.

Kurumatani, N., Iki, M., & Katagi, K. (1984). Occupational cervicobrachial disorder (OCD) of nursery school teachers based on subjective symptoms related to OCD. Journal of industrial health, 26(5), 389-396.

Lake, J. K., Power, C., & Cole, T. J. (2000). Back pain and obesity in the 1958 British birth cohort: cause or effect. Journal of Clinical Epidemiology, 53(3), 245-250.

Landrigan, C. P., Rothschild, J. M., Cronin, J. W., Kaushal, R., Burdick, E., Katz, J. T., . . . Bates, D. W. (2004). Effect of reducing interns' work hours on serious medical errors in intensive care units. The New England Journal of Medicine, 351(18), 1838-1848.

Leigh, J., Macaskill, P., Kuosma, E., & Mandryk, J. (1999). Global burden of disease and injury due to occupational factors. Epidemiology, 10(5), 626-631.

Magnavita, N., Elovainio, M., De Nardis, I., Heponiemi, T., & Bergamaschi, A. (2011). Environmental discomfort and musculoskeletal disorders. Journal of Occupational Medicine, 61(3), 196-201.

Mbada, C. E., Obembe, A. O., Alade, B. S., Adedoyin, R. A., Johnson, O. E., & Soremi, O. O. (2012). Work-related musculoskeletal disorders among health workers in a Nigerian Teaching Hospital. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(5), 583-588.

Mikkelsson, L. O., Nupponen, H., Kaprio, J., Kautiainen, H., Mikkelsson, M., & Kujala, U. M. (2006). Adolescent flexibility, endurance strength, and physical activity as predictors of adult tension neck, low back pain, and knee injury: a 25 year follow up study. British Journal of Sports Medicine, 40(2), 107-113.

Morrow, J. R., Jr., Jackson, A. W., Bazzarre, T. L., Milne, D., & Blair, S. N. (1999). A one-year follow-up to physical activity and health. A report of the Surgeon General. American Journal of Preventive Medicine, 17(1), 24-30.

Murali, R., Krishna, M., Yellamalli, M., Kumar, V., & Koshy, S. (2013). Prevalence and contributing factors of musculoskeletal pain among a group of dentists in bengaluru. Journal of Indian Academy of Oral Medicine and Radiology, 25(4), 278-280.

76

 

National Institute for Occupational Safety and Health. (1997). Facts work-related musculoskeletal disorder. Retrieved from http://www.cdc.gov/niosh/docs/97-141/pdfs/97-141.pdf.

Noroozi, M. V., Hajibabaei, M., Saki, A., & Memari, Z. (2015). Prevalence of musculoskeletal disorders among office workers. Jundishapur Journal of Health Sciences, 7(1).

Nunes, I. L., & Bush, P. M. (2012). Work-related musculoskeletal disorders assessment and prevention. (1 ed.). Croatia: InTech.

Pahlevan, D., Azizzadeh, M., Esmaili, A., Ghorbani, R., & Mirmohammadkhani, M. (2014). Association of musculoskeletal complaints with psychosocial factors among nurses in semnan hospitals. Middle East Journal of Rehabilitation and Health, 1(1).

Plykaew, R., Chanprasit, C., & Kaewthummanuku, T. (2013). Working posture and musculoskeletal disorders among rubber plantation workers. Nursing Journal, 40(1), 1-10.

Punnett, L., & Wegman, D. H. (2004). Work-related musculoskeletal disorders: the epidemiologic evidence and the debate. Journal of Electromyography and Kinesiology, 14(1), 13-23.

Ryu, E., Ye, B., Yi, Y., & Kim, J. (2014). Risk factors of musculoskeletal symptoms in university hospital nurses. Annals of Occupational and Environmental Medicine, 26(1), 47.

Schoenborn, C. A. (2004). Marital status and health: United States, 1999-2002. Adv Data(351), 1-32.

Smith, D. R., Mihashi, M., Adachi, Y., Koga, H., & Ishitake, T. (2006). A detailed analysis of musculoskeletal disorder risk factors among Japanese nurses. Journal of Safety Research, 37(2), 195-200.

Sungkhabut, W., & Chaiklieng, S. (2011). Musculoskeletal disorders among informal sector workers of hand-operated rebar bender: a pilot study. Srinagarind Medical Journal, 26(3), 225-232.

77

 

Tanaka, K., Takahashi, M., Hiro, H., Kakinuma, M., Tanaka, M., Kamata, N., & Miyaoka, H. (2010). Differences in medical error risk among nurses working two-and three-shift systems at teaching hospitals: a six-month prospective study. Industrial Health, 48(3), 357-364.

The Langley Memorial Hospital. (2000). Ergonomic (musculoskeletal) risk assessment project. Retrieved 12 July, 2015, from http://www.healthandsafetycentre.org/pdfs/healthcare/ Ergonomics_Risk_Assessment.pdf.

Toroptsova, N. V., Benevolenskaya, L. I., Karyakin, A. N., Sergeev, I. L., & Erdesz, S. (1995). Cross-sectional" study of low back pain among workers at an industrial enterprise in Russia. Spine, 20(3), 328-332.

Treaster, D. E., & Burr, D. (2004). Gender differences in prevalence of upper extremity musculoskeletal disorders. Ergonomics, 47(5), 495-526.

Troussier, B., Lamalle, Y., Charruel, C., Rachidi, Y., Jiguet, M., Vidal, F., . . . Phelip, X. (1993). Socioeconomic incidences and prognostic factors of low back pain caused by occupational injuries among the hospital personnel of Grenoble University Hospital Center. Revue du Rhumatisme, 60(2), 144-151.

Yasobant, S., & Rajkumar, P. (2014). Work-related musculoskeletal disorders among health care professionals: A cross-sectional assessment of risk factors in a tertiary hospital, India. Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine, 18(2), 75.

Yu, I., & Wong, T. (1996). Musculoskeletal problems among VDU workers in a Hong Kong bank. Journal of Occupational Medicine, 46(4), 275-280.

S. Ando, Y. Ono, M. Shimaoka, S. Hiruta, Y. Hattori, F. Hori & Y. Takeuchi. (2000). Associations of self estimated workloads with musculoskeletal symptoms among hospital nurses. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 57, 211-216

ภาคผนวก

79

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย

80

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาครงนแบงเปน 5 สวน สวนท 1 แบบคาถามขอมลสวนบคคลและการทางาน สวนท 2 แบบคาถามปจจยดานการยศาสตรจากการทางาน สวนท 3 แบบคาถามขอมลปจจยดานจตสงคม สวนท 4 แบบคาถามปจจยดานกจกรรมทางกาย สวนท 5 แบบคาถามสวนของรางกายทมอาการผดปกตของโครงรางและกลามเนอ

81

แบบสอบถาม โครงการวจยเรอง: การศกษาความชกและปจจยจากการทางานทมความสมพนธกบอาการผดปกตทาง

ระบบโครงรางและกลามเนอในบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต “Prevalence and Related Factors of Musculoskeletal Disorder in Health Care Personnel, Thammasat University

hospital ศนยกายภาพบาบด โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

*********************************** สวนท 1 ขอมลทวไป

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน หนาขอความทตองการตอบ หรอเตมขอความลงในชองวาง ขอคาถาม สาหรบผวจย

1. เพศ ชาย หญง 2. อาย....................ป 3. นาหนก…………………กก 4. สวนสง…………………………… ซม. 5. โรคประจาตว ไม มระบ…………………………… 6. สถานภาพสมรส โสด ค จานวนบตร………คน มายแยกหยารางจานวนบตร………คน 7. ระดบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย/อาชวศกษา ปรญญาตร ปรญญาโทหรอสงกวา อนๆ ระบ..................................... 8. รายไดสวนตวตอเดอน นอยกวา 10,000 บาท 10,000 – 15,000 บาท 15,001 – 20,000 บาท มากกวา 20,000 บาท 9. ความเพยงพอของรายไดตอคาใชจาย ไมเพยงพอ เพยงพอ 10. ทานประกอบอาชพประเภทไหน (เชน แพทย พยาบาล เภสชกร ผปฏบตงานบรหาร (พนกงานธรการ) โปรดระบตาแหนงงาน......................................................................... หนวยงาน/กลมงาน........................................................................................................ 11. ทานเคยประสบอบตเหตรนแรงจนทาใหเกดการบาดเจบของอวยวะตางๆ หรอไม ไมเคย เคย และมผลตอการทางาน เคย แตไมมผลตอการทางาน

SEX……....…. AGE…….…… WEI……….… HEI….…….… UD………….. STA…..…….. EDU………….. INM…………. REL………….. OCC1………….. INJ…………….

เอกสารเลขท…………………

82

ขอคาถาม สาหรบผวจย 12. ทานเคยไดรบการผาตดหรอเปนโรคทสงผลตอระบบโครงรางและกลามเนอหรอไม � ไมเคย � เคย และมผลตอการทางาน � เคย แตไมมผลตอการทางาน 13. ทานออกกาลงกายบอยแคไหน ไมเคยเลย นานๆครงไมสมาเสมอ เปนประจาอยางนอย 1 - 3 ครง/สปดาห เปนประจา > 3 ครง/สปดาห 14. ทานสบบหรหรอไม ไมเคยสบ เคยสบเปนประจาแตเลกไปแลว ปรมาณ..................มวน/วน สบมานานเทาไร...................................เลกมานานเทาไร............................. สบเปนประจา ปรมาณ........มวน/วน สบมานานเทาไร................................... 15. ระยะเวลาการทางานในอาชพนรวม............... ป………………..เดอน 16. ระยะเวลาการทางาน ................ ชวโมงตอวน 17.ระยะเวลาการทางาน ................ วนตอสปดาห 18. ทานทางานลวงเวลาหรอไม ไมม มระยะเวลาการทางานลวงเวลา ............ ชวโมงตอสปดาห 19. ทานทางานทตองหมนเวยนกะ / ผลด ไมม ม ระยะเวลาทางาน............... ชวโมงตอกะ / ผลด

OR…………….. EXS……………. CIG……..……… OCY…………… OCH…………… OCD…………… OCO………… OCT…………….

สคป

1

2

3ก

4

5

สวนท 2 ปจจยคาชแจง โปรดปฏบตงานจรง

ทาท

1. การงอหรอก

2. การบดหรอห

3. การหยบของกามอ

4. การออกแรง

5. การเคลอนไห

ดานการยศาสตตอบคาถามใน

ทาง /ลกษณะกา

กระดกขอมอ

หมนขอมอ

งดวยปลายนวห

กดจากขอมอห

หวขนลงของแข

ตรจากการทางาตารางตามลาด

ารทางาน

หรอการออกแรง

รอมอ

ขนสวนลาง

าน บขอ โดยทาเค

ไมเคยปฏบต

งบบ/

รองหมาย

ระย

ยต

นอยกวาหรอเทากบ 2 ชวโมง

ลงใน ให

ยะเวลาปฏบตต

มากกวา 2 ถง4 ชวโมง

หตรงกบระยะเ

ตอวน

มากกวา 4

ชวโมง

สผ

ER…

ER…

ER…

ER…

ER…

83

เวลาททาน

สาหรบผวจย

RG1 …..

RG2 …..

RG3 …..

RG4 …..

RG5 …..

7ล

8

9

1ด

ทาท

6. การหมนขอ

7. การไขวกลางลาตวของแขนส

8. การเออมมอเ

9. การกมหรอเง

10. การหมนขอดานขาง

ทาง /ลกษณะกา

องหวไหล

งลาตวหรอการสวนลาง

เพอหยบสงของ

งยของศรษะ

องศรษะะหรอก

ารทางาน

กางออกดานขา

ง

การเอยงคอไป

ไมเคยปฏบต

าง

ระย

ยต

นอยกวาหรอเทากบ2 ชวโมง

ยะเวลาปฏบตต

บ ง

มากกวา 2 ถง 4 ชวโมง

ตอวน

มากกวา 4

ชวโมง

ส

E…

E…

E…

E…

E…

84

สาหรบผวจย

ERG6 ……..

ERG7 ……..

ERG8 ……..

ERG9 ……..

ERG10 ……..

1

1

1

1

1

ทาท

11. การกมตวเพ

12. การยกของข

13. การโนมลา

14. นงหลงเหย

15. การบดเอยว

ทาง /ลกษณะกา

พอยกของ

ขนสงกวาระดบ

ตวไปดานหนา

ยดตรงโดยไมม

วลาตวไปดานข

ารทางาน

บศรษะ

หรอเอนไปดาน

มพนกพง

ขาง

ไมเคปฏบ

นหลง

ระย

คยบต

นอยกวหรอเทากบ2 ชวโม

ยะเวลาปฏบตต

า

ง

มากกวา 2 ถง 4 ชวโมง

ตอวน

มากกวา 4

ชวโมง

ส

E…

E…

E…

E…

E…

85

สาหรบผวจย

ERG11 ……..

ERG12 ……..

ERG13 ……..

ERG14 ……..

ERG15 ……..

1

1

ทาท

16. ยนทางานโ

17. ยนทางานใน

ทาง /ลกษณะกา

ดยไมมทพกเท

นลกษณะทเขา

ารทางาน

า

งอ

ไมเคยปฏบต

ระย

ยต

นอยกวาหรอเทากบ2 ชวโมง

ยะเวลาปฏบตต

บ ง

มากกวา 2 ถง 4 ชวโมง

ตอวน มากกวา

4 ชวโมง

ส

E…

E…

86

สาหรบผวจย

ERG16 ……..

ERG17 ……..

87

สวนท 3 ปจจยดานจตสงคม คาชแจง โปรดตอบคาถามในตารางตามลาดบขอ โดยทาเครองหมาย ลงใน ทตรงกบความรสกหรอความนกคดของทานมากทสด

ลกษณะงานททา เหนดวยอยางมาก

(4)

เหนดวยเลกนอย

(3)

ไมเหนดวยเลกนอย

(2)

ไมเหนดวยอยางมาก

(1)

สาหรบผวจย

1. ตองใชสมาธในการทางานมาก SOC1……..

2. ตองใชความจาในการทางานมาก SOC2……..

3. ตองการความตงใจอยางจดจอในการทางานตลอดเวลา

SOC3……..

4. ตองการความรบผดชอบในการทางานสง SOC4……..

5. ไมซบซอนและสามารถทาใหสาเรจโดยงาย SOC5……..

6. ไมตองการความตงใจมากและสามารถทางานไดเปนปกตโดยไมผดพลาด

SOC6……..

การควบคมงาน นอยมาก

(1) นอย (2)

ปานกลาง (3)

มาก (4)

มากทสด (5)

สาหรบผวจย

7.ทานสามารถควบคมจดการงานทมความหลากหลายได

SOC7……..

8.ทานสามารถจดลาดบงานททาได SOC8……..

9.ทานสามารถคมอตราเรวในการทางานได SOC9……..

10.ทานสามารถตดสนใจในการจดสรรงานใหแตละคนในหนวยงานได

SOC10……

11.ทานสามารถตดสนใจวางานใดควรทา ณ เวลาใด SOC11……

12.ทานมสวนในการกาหนดนโยบายแนวทางการปฏบตงานในหนวยงาน

SOC12……

88

การสนบสนนจากสงคม

ไมมเลย (1)

นอย (2)

บางครง (3)

มากทสด (4)

สาหรบผวจย

13. มการใหความชวยเหลอในการแกปญหาจากหวหนางาน

SOC13……

14. มการใหความชวยเหลอในการแกปญหาจากเพอนรวมงาน

SOC14……

15. สามารถพดคยปรกษากบหวหนางานได SOC15……

16. สามารถพดคยปรกษากบเพอนรวมงานได SOC16……

17. เมอเกดปญหาสามารถไววางใจหวหนางานไดในการแกปญหาได

SOC17……

18. เมอเกดปญหาสามารถไววางใจเพอนรวมงานไดในการแกปญหาได

SOC18……

89

สวนท 4 แบบสมภาษณกจกรรมทางกาย คาชแจง โปรดตอบคาถามตามลาดบขอ ทตรงกบความเปนจรงมากทสด

คาถาม คาตอบ สาหรบผวจย

กจกรรมในการทางาน 1 งานของทานมสวนเกยวของกบ “กจกรรมทมความหนกคอนขางมาก”

จนเปนเหตใหตองหายใจถขนมาก หรออตราการเตนของหวใจเพมสงขนอยางมาก เชน งานยก/ แบก /หามของหนก งานขดดน หรอ งานกอสราง ตดตอกนอยางนอย 10 นาท

�1.ใช �2. ไมใช ถาไมใช ขามไปขอ 4

P1…...

2 ทานตองทา “กจกรรมทมความหนกคอนขางมาก” ซงเปนสวนหนงของงานของทาน สปดาหละกวน

………………….. จานวนวน/ สปดาห

P2…...

3 ทานใชเวลานานเพยงใดในการทา “กจกรรมทมความหนกคอนขางมาก” ในการทางานแตละวน

……. : ……… ชวโมง : นาท

P3…... (a-b)

4 งานของทานมสวนเกยวของกบ “กจกรรมทมความหนกปานกลาง” ททาใหทานมการหายใจถขนเลกนอย หรออตราการเตนของหวใจเพมขนเลกนอย เชน เดนเรวๆ หรอมการยกของเบาๆ ตดตอกนเปนเวลาอยางนอย 10 นาท

�1.ใช �2. ไมใช ถาไมใช ขามไปขอ 7

P4…...

5 ทานตองทา “กจกรรมทมความหนกปานกลาง” ซงเปนสวนหนงของงานของทาน สปดาหละกวน

………………….. จานวนวน/ สปดาห

P5…......

6 ทานใชเวลานานพยงใดในการทา “กจกรรมทมความหนกปานกลาง” ในการทางานแตละวน

……. : ……… ชวโมง : นาท

P6…... (a-b)

การเดนทางไป - กลบ ทตางๆ 7 ทานเดนทางไป-กลบ ยงทตางๆโดยการเดน หรอขจกรยาน

ตดตอกนอยางนอย 10 นาท หรอไม? �1.ใช �2. ไมใช ถาไมใช ขามไปขอ 10

P7…...

8 ในแตละสปดาห มกวนททานไดเดนหรอขจกรยานไป-กลบ ยงทตางๆตดตอกนอยางนอย 10 นาท?

………………….. จานวนวน/ สปดาห

P8…...

9 ในแตละวน ทานใชเวลาเพอการเดน หรอขจกรยานนานพยงใด?

……. : ……… ชวโมง : นาท

P9…... (a-b)

90

คาถาม คาตอบ สาหรบผวจย

กจกรรมนนทนาการ 10 ทานไดเลนกฬา หรอฝกหนกเพอเสรมสรางความแขงแรง หรอ

ทากจกรรมนนทนาการยามวาง ทตองออกแรงหนกคอนขางมาก จนทาใหทานตองหายใจถขน หรอหวใจเตนเรวขนอยางมาก เชน วง หรอเลนฟตบอล ตดตอกนอยางนอย 10 นาท

�1.ใช �2. ไมใช ถาไมใช ขามไปขอ 13

P10….

11 ทานไดเลนกฬา หรอฝกหนกเพอเสรมสรางความแขงแรง หรอทากจกรรมนนทนาการยามวาง ทตองออกแรงหนกคอนขางมาก สปดาหละกวน?

………………….. จานวนวน/ สปดาห

P11….

12 ทานไดเลนกฬา หรอฝกหนกเพอเสรมสรางความแขงแรง หรอทากจกรรมนนทนาการยามวางทตองออกแรงหนกคอนขางมาก นานเทาไรในแตละวน?

……. : ……… ชวโมง : นาท

P12…. (a-b)

13 ทานไดเลนกฬา หรอฝกเพอเสรมสรางความแขงแรง หรอทากจกรรมนนทนาการยามวาง ทออกแรงปานกลาง ทาใหทานหายใจถขนหรอหวใจเตนเรวขนเลกนอย เชน เดนเรว ขจกรยาน วายนา ฟตบอล ตดตอกนอยางนอย 10 นาท

�1.ใช �2. ไมใช ถาไมใช ขามไปขอ 16

P13….

14 ทานไดเลนกฬา หรอฝกเพอเสรมสรางความแขงแรง หรอทากจกรรมนนทนาการยามวาง ทออกแรงปานกลาง สปดาหละกวน?

………………….. จานวนวน/ สปดาห

P14….

15 ทานไดเลนกฬา หรอฝกเพอเสรมสรางความแขงแรง หรอทากจกรรมนนทนาการยามวาง ทออกแรงปานกลาง นานเทาไรในแตละวน?

……. : ……… ชวโมง : นาท

P15…. (a-b)

พฤตกรรมการนง 16 ในแตละวน ทานใชเวลาไปกบการนงๆนอนๆนานเพยงใด? ……. : ………

ชวโมง : นาท P16…. (a-b)

สคอเ

ในชวอากาตอไป

คอ � ไหล

ขอศอ

สวนท 5 แบบสคาชแจง โปรดทอาการผดปกต เลกดานลางซาย

วง 12 เดอนทผารเจบ ปวด ในตปนของรางกาย

1.ไมม �

� 1. ไมม � 2. ม ทง � 3. ม ขาง � 4. ม ขาง

อก � 1. ไมม � 2. ม ทง � 3. ม ขาง � 4. ม ขาง

สอบถามบรเวณทาเครองหมาย เชน อาการเจบยมอ และใชแผ

านมาทานมตาแหนงยหรอไม

2. ม

งสองขาง งซาย งขวา

งสองขาง งซาย งขวา

ณของรางกายทพ ลงในแผนภ ปวด ไมสบาย นภาพนประกอ

ในชวง 12 เดออาการเจบ ปวกจกรรมตางๆงานบาน งานอตอไปนของราคอ � 1.ไมม

ไหล � 1. � 2.

� 3. � 4.

ขอศอก � 1. � 2.

� 3. � 4.

พบอาการผดปกภาพแสดงสวน ทเกดขน ในชวอบการตอบคาถ

อนทผานมาทานด จนไมสามาร ไดตามปกต (เอดเรก) ในตาแหางกายหรอไม

� 2. ม

ไมม . ม ทงสองขาง ม ขางซาย ม ขางขวา

. ไมม

. ม ทงสองขาง ม ขางซาย ม ขางขวา

ซาย

กตทางระบบกรตางๆ ของรางกวง 12 เดอนทผถามในตารางดา

นมรถทาชน หนง

ในชวอากาตอไป

คอ � 1

ไหล

ขอศ

ระดกและกลามกายขางลางน ใหานมาจนถงปจจนลาง

วง 7 วนทผานมารเจบ ปวด ในตปนของรางกาย

.ไมม � 2

� 1. ไมม � 2. ม ทง � 3. ม ขาง � 4. ม ขาง

อก � 1. ไมม � 2. ม ทง � 3. ม ขาง � 4. ม ขาง

เนอ หตรงกบบรเวณจบน ดงตวอยา

มาทานมตาแหนงยหรอไม

2. ม

งสองขาง งซาย งขวา

ม งสองขาง งซาย งขวา

ข

91

ณทมางในกรอบ

สาหรบผวจย

NEC1……. NEC2…….

SHO1…… SHO2…… SHO3…… SHO4……

ELB1……. ELB2……. ELB3……. ELB4…….

ขวา

92

ในชวง 12 เดอนทผานมาทานมอาการ เจบ ปวด ในตาแหนงตอไปนของรางกายหรอไม

ในชวง 12 เดอนทผานมาทานมอาการเจบ ปวด จนไมสามารถทากจกรรมตางๆ ไดตามปกต (เชน งานบาน งานอดเรก) ในตาแหนงตอไปนของรางกายหรอไม

ในชวง 7 วนทผานมาทานมอาการเจบ ปวด ในตาแหนงตอไปนของรางกายหรอไม

สาหรบผวจย

ขอมอ � 1. ไมม /มอ � 2. ม ทงสองขาง � 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

ขอมอ � 1. ไมม /มอ � 2. ม ทงสองขาง � 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

ขอมอ � 1. ไมม /มอ � 2. ม ทงสองขาง � 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

WRI1…….. WRI2…….. WRI3…….. WRI4……..

หลงสวนบน � 1.ไมม � 2. ม

หลงสวนบน � 1.ไมม � 2. ม

หลงสวนบน � 1.ไมม � 2. ม

UB1…….. UB2……...

หลงสวนลาง � 1.ไมม � 2. ม

หลงสวนลาง � 1.ไมม � 2. ม

หลงสวนลาง � 1.ไมม � 2. ม

LB1……… LB2………

สะโพก � 1. ไมม /ตนขา � 2. ม ทงสองขาง

� 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

สะโพก � 1. ไมม /ตนขา � 2. ม ทงสองขาง

� 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

สะโพก � 1. ไมม /ตนขา � 2. ม ทงสองขาง

� 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

HIP1….….. HIP2….….. HIP3….….. HIP4….…..

เขา � 1. ไมม � 2. ม ทงสองขาง

� 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

เขา � 1. ไมม � 2. ม ทงสองขาง

� 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

เขา � 1. ไมม � 2. ม ทงสองขาง

� 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

KNE1……. KNE2……. KNE3……. KNE4…….

ขอเทา � 1. ไมม /เทา � 2. ม ทงสองขาง � 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

ขอเทา � 1. ไมม /เทา � 2. ม ทงสองขาง � 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

ขอเทา � 1. ไมม /เทา � 2. ม ทงสองขาง � 3. ม ขางซาย � 4. ม ขางขวา

ANK1……. ANK2……. ANK3……. ANK4…….

5.2 ทานมอาการปวดในตาแหนงใดของรางกายมากทสดและบอยครงทสดในชวง 12 เดอนทผานมา…………… 5.3 ทานมอาการปวดในตาแหนงใดของรางกายมากทสดและบอยครงทสดในชวง 7 วนทผานมา……………….....

ขอขอบคณทกทานทแสดงความคดเหน

93

ภาคผนวก ข หนงสอรบรองการพจารณาดานจรยธรรมการวจยในคน

หนงสออรบรองการรพจารณาดาานจรยธรรมมการวจยในนคน

94

1 2345 6

7

1. ชอ – นามส 1.1 ภ 1.2 ภ2. ตาแหนงท3. ตาแหนงท4. สงกดหนว5. ทอยทตดต บาน แขวง จงหว โทรศ โทรศ6. วฒการศกษ

7. สาขาวชาท

สกล ภาษาไทย ภาษาองกฤษ างวชาการ างการบรหารวยงาน ตอได เลขท 89/242ง/ตาบล ควด ปศพท 0ศพทมอถอ 0ษา ว

สวส

ทเชยวชาญ ก

โรงพยาบาล

นางส Miss นกกร - ศนย

2 หมทคลองสาม ปทมธาน 029269101 0865597699 วทยาศาสตรมสถานทศกษาวทยาศาสตรบสถานทศกษากายภาพบาบด

ประวตนลธรรมศาส

สาวนพรตน ชs. Nopparat Cกายภาพบาบด

ยกายภาพบาบ

ท 6 ตรอก/ซอ

มหาบณฑต (า มหาวทยาลยบณฑต (กายภา มหาวทยาลยดในผปวยระ

นกวจย ตรเฉลมพร

ชพรชน Chupeerach ดปฏบตการ

ด กลมงานสห

อย - ถนนเขต/อาเภอ รหสไปรษณโทรสาร อเมล กายภาพบาบยมหดล ประเภาพบาบด) ยศรนครนทรบบกระดกแล

ะเกยรต

หเวชศาสตร

น เลยบคลองคลองหล

ย 12120 - nopparat

ด) เทศ ไทย

รวโรฒ ประเทละกลามเนอ

สาม ลวง

t.chu@gmail

ทศ ไทย

95

.com