มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมfic.nfi.or.th/law/upload/file3/TH_microcanfood.doc · Web viewมาตรฐานผล ตภ ณฑ

ฐานขอมลสถาบนอาหาร

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมวธวเคราะหอาหารทางจลชววทยาอาหารกระปอง

(มอก.335 เลม1-2523)

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนกำาหนด วธวเคราะหอาหารทางจลชววทยาสำาหรบอาหาร

กระปองทแบงตามความเปนกรด- ดาง เปน 3 ประเภท ดงน

(1) อาหารทมความเปนกรดตำา (low acid food)(2) อาหารทมความเปนกรด (acid food)(3) อาหารทมความเปนกรดสง (high acid food)

2. บทนยาม ความหมายของคำาทใชในมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน มดงตอไปน

2.1 อาหารกระปอง หมายถง ผลตภณฑตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของอาหาร กระปองนน ๆ โดยจะตองผานกรรมวธใชความรน เพอทำาลายหรอยบยงการขยายพนธของจลนทรย

2.2 อาหารทมความเปนกรดตำา หมายถง อาหารทมความเปนกรดดาง สงกวา 4.5 เชน ปลาทนากระปอง ปลาซารดนกระปอง เปนตน

2.3 อาหารทมความเปนกรด หมายถง อาหารทมความเปนกรด- ดาง ระหวาง 3.7 ถง 4.5 เชน สบปะรดกระปอง ลนจกระปอง เงาะกระปอง เปนตน

2.4 อาหารทมความเปนกรดสง หมายถง อาหารทมความเปนกรด- ดาง ตำากวา 3.7 เชน นำาสบปะรดกระปอง เปนตน

3. เครองมอและอปกรณ เครองมอและอปกรณทใชในการวเคราะห มดงตอไปน

3.1 ตเพาะเชอ (incubator)3.2 เครองฆาเชอความรอนแหง (hot air sterilizer)3.3 หมอนงอด (autoclave)3.4 เครององนำา (water bath)3.5 เครองนบโคโลน (colony counter)

3.6 กลองจลทรรศน (microscope) กระจกสไลด (slide) และกระจกปด (coverslip)3.7 เครองวดความเปนกรด-ดาง (pH meter)

3.8 เครองชง3.9 เครองกรองจลนทรย (micro filter)3.10 ตะเกยง (burner)

3.11 เครองเปดกระปองทสามารถลนไฟฆาเชอได

มาตรฐานผลตภณฑวธวเคราะหอาหาร ทางจลชววทยาสำาหรบอาหารกระปอง (มอก. 335 เลม 1-2523)

1/24


3.12 แผนแกวแบบโฮเวรดสำาหรบนบเชอรา (Howard mold counting chamber)3.13 ภาชนะเพอชงตวอยางอาหาร

3.14 หลอดทดลองหรอขวดแกวทมจกสำาลหรอฝาเกลยว3.15 หลอดทดลองขนาด 13 มลลเมตร x 125 มลลเมตร และ 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร3.16 หลอดแกวเลก (Durham tube) ขนาด 10 มลลเมตร x 75 มลลเมตร

3.17 เครองตปน (blender)3.18 ปเปตทมจกสำาลอยดานในตอนปลายทจะดด (pipette, cotton-plugged)3.19 จานเพาะเชอ (petri dish) ขนาดเสนผานศนยกลาง 90 มลลเมตร หรอ 100 มลลเมตร3.20 ขวดสำาหรบใสสารละลายเพอเจอจาง (dilution bottle)3.21 ขวดแกว (flask)

หมายเหต : ขอ 3.13 ถง 3.19 ตองทำาใหปราศจากเชอ

4. สารละลายเพอเจอจาง อาหารเลยงเชอ และวธเตรยม

4.1 สารละลายเพอเจอจาง (dilution blanks)4.1.1 สารละลายเพอเจอจางธรรมดา (dilution blanks, plain)

ตวงนำากลนปรมาณมากพอทภายหลงจากการฆาเชอแลวจะเหลอปรมาตร 90 ลกบาศก เซนตเมตร ใสในขวดแกวทนความรอน ปดดวยจกหรอฝาเกลยว นำาไปฆาเชอในหมอนงอด

อณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสคาล (15 ปอนดตอตารางนว) นาน 20 นาท

4.1.2 สารละลายเพอเจอจางทใสทราย (dilution blands with sand) เตรยมเชนเดยวกบขอ 4.1.1 แตใสทรายบรสทธประมาณ 10 กรม ในแตละขวดกอนฆาเชอ

4.1.3 สารละลายเปปโตนรอยละ 0.1 ของนำาหนกเพอเจอจาง (peptone dilution blanks 0.1%)

ชงเปปโตนหนก 1 กรม ใสในนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร แลวนำาสารละลายนมา

เตรยมเชนเดยวกบขอ 4.1.14.1.4 สารละลายฟอสเฟตบฟเฟอรเพอเจอจาง (phosphate

buffered dilution blanks)(1) สารละลายทเกบไวใช (stock solution)

ชงโมโนโปตสเซยมฟอสเฟต (monopotassium phosphate) หนก 34 กรม ละลายในนำากลน 500 ลกบาศก

เซนตเมตร ปรบใหมความเปนกรด- ดาง 7.2 ดวยสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดมาตรฐานผลตภณฑวธวเคราะหอาหาร ทางจลชววทยาสำาหรบอาหารกระปอง (มอก. 335 เลม 1-2523)

2/24


ความเขมขน 1 โมลตอลกบาศกเดซเมตร แลวเตมนำากลนใหไดปรมมาตรครบ 1 ลกบาศกเดซเมตร

(2) สารละลายเพอเจอจาง (dilution blanks) ดดสารละลายทเกบไวใช ( ขอ 1) ดวยปเปตมา 1.25 ลกบาศกเซนตเมตร ใส

ขวดแกวปรมาตร เตมนำากลนใหครบ 1 ลกบาศกเดซเมตร แลวนำาสารละลายนมา

เตรยมเชนเดยวกบขอ 4.1.14.1.5 สารละลายเกลอเพอเจอจาง (saline dilution blanks)

ชงโซเดยมคลอไรดหนก 8.5 กรม ใสในนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร แลวนำา

สารละลายนมาเตรยมไวเชนเดยวกบขอ 4.1.14.2 อาหารเลยงเชอและวธเตรยม

4.2.1 คกมตมเดยม (cooked meat medium) หวใจววบด หรอเนอลกววบด (ปราศจากไขมน) 1 000 กรม

สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดความเขมขน 0.05 โมล ตอลกบาศกเดซเมตรจำานวน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นวเตรยนตบรอทหมายเลข 2 บฟเอกซแตรกต (beef extract) 10 กรม

เปปโตน (peptone) 10 กรม

โซเดยมคลอไรด (sodium chloride) 5 กรม

ละลายสวนผสมทงหมดลงในนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร ตมใหเดอด 10 นาท กรอง ปรบใหมความเปนกรด - ดาง ประมาณ 7.5

ตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 1 ลกบาศกเดซเมตร ใหเดอดแลวเตมหวใจววบดหรอเนอ

ลกววบด คนใหเขากนตมใหเดอดนาน 20 นาท คนบอย ๆ ระหวางตม ตกสวนเปนไขมนออก ปรบความเปนกรด- ดาง ใหไดประมาณ 7.5 กรองดวยผาโปรงสำาหรบดดซมหรอผามสลน บบ

เอานำาออกแผเนอลงบนกระดาษกรองเพอทำาใหแหงพอหมาด ๆ ทอณหภมไมเกน 50 องศา เซลเซยส แบงเนอใสในหลอดทดลองใหมปรมาณของเนอสง 2.5 เซนตเมตร เตมนวเตรยนตบร

อทหมายเลข 2 ใหสงประมาณ 4 เซนตเมตร ปดฝาฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสคาล นาน 20 นาท

4.2.2 เซเลไนตซสตนบรอท (selenite cystine broth) ทรปโตน (tryptone) 5 กรม แลกโตส (lactose) 4 กรม ไดโซเดยมฟอสเฟต (disodium phosphate) 10 กรม โซเดยมแอซดเซเลไนต (sodium acid selenite) 4 กรม

แอล- ซสตน (L-cystine) 0.01 กรม นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร


3/24


นำาสวนผสมทงหมดละลายในนำากลนตมใหเดอด เทใสหลอดทดลองทปราศจากเชอใหมความสง

อยางนอย 5 เซนตเมตร ปดจก ( ควรมความเปนกรด - ดาง สดทายประมาณ 7.0) ควรใชอาหารเลยงเชอนใหหมดภายในวนทเตรยม

4.2.3 เดกซโตรสทรปโตนบรอมครซอลเพอรเพลบรอท (dextrose trytone bromeresol purple broth)

ทรปโตน หรอทรปตเคส (trypticase) 10 กรม เดกซโตรส (dextrose) 5 กรม

บรอมครซอลเพอรเพล (bromcresol purple) 0.04 กรมนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลนคนใหละลาย แบงใสหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร หลอดละประมาณ 10 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆาเชอในหมอนงอด

อณหภม 121 องศาเซลเซยสความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทาย ประมาณ 6.8)4.2.4 เตตระไทโอเนตบรอท (tetrathionate broth)

โพลเปปโตน (polypeptone) 5 กรมไบลซอลต (bile salts) 1 กรม

คลเซยมคารบอเนต (calcium carbonate) 10 กรม

โซเดยมไทโอซลเฟต (sodium thiosulphate) 30 กรมนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นำาสวนผสมทงหมดละลายในนำากลน ตมใหเดอด ทำาใหเยนลงจนอณหภมตำากวา 45 องศา เซลเซยสแลวเตมสารละลายไอโอดน 20 ลกบาศกเซนตเมตร ( ละลายไอโอดน 6 กรม โปตส

เซยมไอโอไดด 5 กรม ในนำากลน 20 ลกบาศกเซนตเมตร) เขยาใหเขากน หามนำาไปตมอก แลวแบงใสหลอดทดลองทฆาเชอแลวหลอดละ 10 ลกบาศกเซนตเมตร ควรใชอาหารเลยงเชอน

ใหหมดภายในวนทเตรยม

4.2.5 ทรปโตนกลโคสเอกซแตรกตซอลตบรอท (tryptone glucose extract salt broth)

ทรปโตนหรอทรปตเคส 5 กรม กลโคส (glucose) 1 กรม

ยสตเอกซแตรกต (yeast extract) 2.5 กรม โซเดยมคลอไรด 6.5 กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร ละลายสวนผสมทงหมดในนำากลน แบงใสหลอดทดลองหลอดละ 8 ถง 10 ลกบาศก

เซนตเมตร ปดจกฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาลนาน 15 นาท ( ควรมความเปนกรด - ดาง สดทายประมาณ 7.0)

4.2.6 ทรเปลซการไอรออนอะการ (triple sugar iron agar)บฟเอกซแตรกต 3 กรม


4/24


ยสตเอกซแตรกต 3 กรมเปปโตน 15 กรมโปรตโอสเปปโตน 5 กรมแลกโตส 10 กรม

ซกคาโรส (saccharose) 10 กรมเดกซโตรส 1 กรม

ไอรออน (II) ซลเฟต (iron (II) sulphate) 0.2 กรมโซเดยมคลอไรด 5 กรมโซเดยมไทโอซลเฟต 0.3 กรมอะการ 12 กรมฟนอลเรด 0.024 กรมนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร หลอดละ 1 ใน 3 ของหลอด ปดจกฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121

องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท ( ควรมความเปนกรด - ดาง สดทายประมาณ 7.4) วางหลอดใหเอยง (slant) จนอาหารเลยงเชอแขงตว เพอเกบไว

ใชตอไป

4.2.7 ทรปโตนบรอทรอยละ 1 (tryptone btoyh 1%)ทรปโตน 1 กรมนำากลน 100 ลกบาศกเซนตเมตร

นำาทรปโตนใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองหลอดละ 8 ถง 10 ลกบาศก เซนตเมตร ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 10.43

กโลปาสคาล นาน 15 นาท4.2.8 เทลลไรตไกลซนอะการ (tellurite glycine agar)

ทรปโตนหรอทรปตเคส 1.0 กรมยสตเอกซแตรกต 0.5 กรม

แมนนตอล (mannitol) 0.5 กรม

ไดโปตสเซยมฟอสเฟต (dipotassium phosphate) 0.5 กรม

ลเทยมคลอไรต (lithium chloride) 0.5 กรม ไกลซน (glycine) 1.0 กรม อะการ 2.0 กรม

นำากลน 100 ลกบาศกเซนตเมตร

นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศา เซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสคาล นาน 15 นาท ( ควรมความเปนกรด - ดาง

สดทายประมาณ 7.2) ทำาใหเยนประมาณ 45 องศาเซลเซยส เตมสารละลายโปตสเซยมเทลล


5/24


ไรตรอยละ 1 ในนำากลนทปราศจากเชอ 2 ลกบาศกเซนตเมตร จะไดความเขมขนของสารละลายโป

ตสเซยมเทลลไรตรอยละ 0.02 เทใสจานเพาะเชอจานละประมาณ 20 ลกบาศกเซนตเมตร วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

4.2.9 นวเตรยนตอะการ (nutrient agar)บฟเอกซแตรกต 3 กรมเปปโตน 5 กรมอะการ 15 กรมนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลอง ปดจก ฆาเชอในหมอนงอด

อณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดาง สดทายประมาณ 6.8) วางหลอดใหเอยงจนอาหารเลยงเชอแขงตว เพอเกบไวใชตอไป

4.2.10 บรลลแอนตกรนแลกโตสไบลบรอทรอยละ 2 (brilliant green lactose bile broth 2%)เปปโตน 10 กรมแลกโตส 10 กรม

ออกซกอลล (oxgall) 20 กรม บรลลแอนดกรน (brilliant green) 0.013 3

กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร ละลายเปปโตนและแลกโตสในนำากลนประมาณ 500 ลกบาศกเซนตเมตร ละลาย ออกซกอลล

ในนำากลน 200 ลกบาศกเซนตเมตร สารละลายนควรมความเปนกรด - ดาง อยในระหวาง 7.0 ถง 7.5 ผสมสารละลายทง 2 เขาดวยกน แลวเตมนำากลนใหมปรมาตรประมาณ 975 ลกบาศกเซนตเมตร ปรบใหมความเปนกรด - ดางประมาณ 7.4 ใส บรลล

แอนตกรน แลวเตมนำากลนใหครบ 1 ลกบาศกเดซเมตร แบงสารละลาย 10 ลกบาศก เซนตเมตร ใสหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร ซงมหลอดแกวเลกควำา

อยภายใน ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโล ปาสกาล นาน 15 นาท

4.2.11 บรลลแอนตกรนอะการ (brilliant green agar) โพลเปปโตนหรอโปรตโอสเปปโตนหมายเลข 3

(polypeptone or proteose peptone) 10 กรม

โซเดยมคลอไรด 5 กรมยสตเอกซแตรกต 3 กรมแลกโตส 10 กรมซกคาโรส 10 กรมฟนอลเรด 0.08 กรมบรลลแอนตกรน 0.012 5 กรม


6/24


อะการ 20 กรมนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองหรอขวดแกว ฆาเชอในหมอนง

อดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท ( ควรมความเปนกรด - ดางสดทายประมาณ 6.9) ทำาใหมอณหภมประมาณ 45 องศา

เซลเซยส เทใสจานเพาะเชอจานละประมาณ 20 ลกบาศกเซนตเมตร วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

4.2.12 บฟฮารตอนฟวชนมเดยม (beef heart infusion medium)

เปปโตน 10 กรมโซเดยมคลอไรด 5 กรม

หวใจวว (ปราศจากไขมน) 500 กรม นำาหวใจววมาบด เตมนำากลนลงไป 1 ลกบาศกเดซเมตร เกบไวในตเยนหนงคน ตมใหเดอด นาน

15 นาท หรอผานไอนำา 30 นาท แยกเอาสวนทเปนเนอและเปนนำาออกจากกนโดยกรองผานผาหนา ๆ 2 ครง เตมเปปโตนและโซเดยมคลอไรดลงในสวนทเปนนำา เตมนำาจนมปรมาตรครบ 1 ลกบาศกเดซเมตร

ปรบใหมความเปนกรด - ดาง 7.6 ดวยสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดความเขมขน 1 โมลตอลกบาศก เดซเมตร ตมใหเดอดนาน 15 ถง 20 นาท หรอผานไอนำา 30 นาท

แบงสวนทเปนเนอลงในหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร ใหมปรมาณของเนอสง 2 เซนตเมตร แลวเตมสวนทเปนนำาลงไปครงหลอด ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศา

เซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 20 นาท ถาไมใชอาหารเลยงเชอในวนทเตรยม กอน

4.2.13 บสมทซลไฟตอะการ (bismuth sulphite agar)บฟเอกซแตรกต 5 กรมเปปโตน 10 กรมแลกโตส 10 กรม

ออกซกอลล (oxgall) 20 กรม

บรลลแอนตกรน (brilliant green) 0.013 3 กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

นำาสวนผสมทงหมดละลายในนำากลน ตมใหละลายแลวใหเดอดตอไปอก 1 นาท คนอยาง

สมำาเสมอเพอกนไมใหไหม ( ควรมความเปนกรด - ดางสดทายประมาณ 7.7) ทำาใหเยน ประมาณ 45 องศาเซลเซยส เขยาเบา ๆ แลวเทใสจานเพาะเชอจานละประมาณ 20 ลกบาศก

เซนตเมตร วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

4.2.14 บฟเฟอรอะไซดกลโคสกลเซอรอลบรอท (buffered azide glucose glycerol broth)ทรปโตสหรอโพลเปปโตน 20 กรมกลโคส 5 กรม


7/24


ไดโปตสเซยมฟอสเฟต 4 กรม โมโนโปตสเซยมฟอสเฟต

(monopotassium phosphate) 1.5 กรม

โซเดยมคลอไรด 5 กรม โซเดยมอะไซด (sodium azide) 0.5 กรม

กลเซอรอล (glycerol) 5 ลกบาศกเซนตเมตร

บอรมครซอลเพอรพรล 0.015 กรมนำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร

ใสกลเซอรอลลงในนำากลนเขยาใหเขากน เตมสวนผสมทเหลอลงไปอนใหละลาย แบงใสหลอด

ทดลองหลอดละ 8 ถง 10 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 117 องศาเซลเซยส ความดน 69 กโลปาสคาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด-ดาง

สดทาย ประมาณ 6.9)4.2.15 เบรนฮารตอนฟวชนบรอท (brain heart infusion

broth)นำาซปจากสมองลกวว

(calf brain, infusion from) 200 กรมนาซปจากหวใจวว

(beef heart, infusion from) 250 กรม

โปรตโอสเปปโตน 10 กรม

เดกซโตรส 2 กรม

โซเดยมคลอไรด 5 กรม

ไดโซเดยมฟอสเฟต 2.5กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหเดอด แบงใสหลอดทดลองหรอขวดแกว ปดจก ฆาเชอในหมอ

นงอดอณหภม121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสคาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 7.4)หมายเหต 1. วธเตรยมนำาซปจากสมองลกวว นำาสมองลกววทบดละเอยดแลว 200 กรม

ใสนำากลน 200 ลกบาศกเดซเมตร ตมใหเดอด

ประมาณ 30 นาทกรองใหใส แลวนำานำาซปทงหมดมาใช2. วธเตรยมนำาซปจากหวใจวว นำาหวใจววทบดละเอยดแลว 250 กรม ใสนำากลน

250 ลกบาศกเดซเมตร ตมใหเดอดประมาณ 30 นาท นำานำาซปทงหมดมาใช

3. ถาไมใชอาหารเลยงเชอในวนทเตรยม กอนนำาไปใชจะตองตมไลอากาศออกท

อณหภม 100 องศาเซลเซยสประมาณ 3 นาท แลวทำาใหเยนทนท

4.2.16 โปเตโตเดซโตรสอะการ (potato dextrose agar) เดกซโตรส 20 กรม

อะการ 15 กรม


8/24


นำาซปจากมนฝรง(potato, infusion from) 200 กรม

นำากลน 800 ลกบาศกเซนตเมตร นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดแกวหรอขวดแกว ปดจก ฆาเชอในหมอนง

อดอณหภม 121- องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสคาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 5.6) เมอจะใชตองปรบใหมความเปนกรด- ดาง ประมาณ 3.5 ดวยกรดตารตารก 0.696 โมลตอลกบาศกเดซเมตร ( รอยละ 10 )ทปราศจากเชอ

หมายเหต : วธเตรยมนำาซปจากมนฝรง นำามนฝรงทหนแลว 200 กรม ใสนำากลน 500 ลกบาศกเซนตเมตร ตมให

เดอด

ประมาณ 15 นาท หรอจนกระทงออนนม กรองผานผาฝาย

4.2.17 เพลตเคานตอะการ (plate count agar)ทรปโตน 5 กรม

ยสตเอกซแตรกต 2.5 กรม



นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลายหมดแบงใสหลอดทดลองหรอขวดแกว ปดจก ฆาเชอใน

หมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 7.0)7.2.18 แมนนตอลซอลตเอกโยลกอะการ 1 กรม

(manntiol salt egg yolk agar)บฟเอกซแตรกต 1 กรม

โปรตโอสเปปโตน หรอ โพลเปปโตน 10 กรม

โซเดยมคลอไรด 75 กรม

ด- แมนนตอล (d-mannitol) 10 กรม

ฟนอลเรต 0.025 กรม



นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แลวใหเดอดตอไปอก 1 นาท แบงใสหลอดทดลอง

หรอขวดแกวปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 7.4) ทำาใหอณหภม

ลดลงจนเหลอประมาณ 45 องศาเซลเซยส แลวเตมไขแดงดบทปราศจากเชอ รอยละ 3 ของ ปรมาตร เขยาใหเขากน เทใสจานเพาะเชอ วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

4.2.19 มอลตอะกา (malt agar)มอลตเอกซแตรกต 30 กรม




9/24


นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองหรอขวดแกว ปดจก ฆาเชอใน

หมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสคาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 5.5) เมอจะใชตองปรบใหมความเปนกรด-ดาง

ประมาณ 3.5 ดวยกรดแลกตก 1.132 โมลตอลกบาศกเดซเมตร ( รอยละ 10) ทปราศจากเชอ

4.2.20 ยเรยบรอท (ures broth)ยสตเอกซแตรกต 0.1 กรม

โมโนโปตสเซยมฟอสเฟต 9.1 กรม

ไดโซเดยมฟอสเฟต 9.5 กรม

ยเรย 20 กรม

ฟนอลเรด 0.01กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร นำาสวนผสมทงหมดละลายในนำากลน ทำาใหปราศจากเชอโดยผานเครองกรองจลนทรย แบงใสหลอด

ทดลองขนาด 13 มลลเมตร x 125 มลลเมตร ทปราศจากเชอ หลอดละ 3 ลกบาศก เซนตเมตร (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 6.8)

4.2.21 ลวายนอเอมบอะการ (Levine eosin methylene blue agar or Levine EMB agar)เปปโตน 10 กรม

แลกโตส 10 กรม

ไดโปตสเซยมฟอสเฟต 2 กรม


อโอซน วาย (eosin Y) 10 กรม

เมทลนบล (methylene blue) 0.4 กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองหรอขวดแกว ปดจก ฆาเชอใน

หมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 7.1) เทใสจานเพาะเชอจานละประมาณ 20

ลกบาศกเซนตเมตร วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

4.2.22 ลอรลทรปโตสบรอท (lauryl tryptose broth) ทรปโตส (tryptose) 20.0กรม

แลกโตส 5.0 กรม

ไดโปตสเซยมฟอสเฟต 2.75กรม

โมโนโปตสเซยมฟอสเฟต 2.75กรม

โซเดยมคลอไรด 5.00กรม

โซเดยมลอรลซลเฟต (sodium lauryl sulphate) 0.1 กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร ละลายสวนผสมทงหมดในนำากลน แบงใสหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150

มลลเมตร ซงมหลอดแกวเลกควำาอยภายใน หลอดละ 10 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆาเชอใน


10/24


หมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 6.8)4.2.23 แลกโตสบรอท (lactose broth)

บฟเอกซแตรกต 3 กรม

เปปโตน 5 กรม



นำาสวนผสมทงหมดละลายในนำากลน แบงใสขวดแกวขวดละ 80 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆา

เชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 6.9)

4.2.24 ไลซนไอรออนอะการ (lysine iron agar)เปปโตน 5 กรม

ยสตเอกซแตรกต 3 กรม


แอล- ไลซน (L-lysine) 10 กรม

ไอรออน (III) อมโมเนยมซเตรต(iron (III)ammonium citrate) 0.5 กรม

โซเดยมไทโอซลเฟต 0.04กรม

บรอมครซอลเพอรเพล 0.02กรม

อะการ 14.5กรม


นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองขนาด 13 มลลเมตร x 125 มลลเมตรหลอดละ 4 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121

องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาลนาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด-ดาง สดทายประมาณ 6.7) วางหลอดใหเอยงจนอาหารเลยงเชอแขงตวเพอเกบไวใชตอไป

4.2.25 เอสเอสอะการ (S.S. agar)บฟเอกซแตรกต 5 กรม

โปรตโอสเปปโตน หรอโพลเปปโตน 5 กรม


ไบลซอลต 8.5 กรม

โซเดยมซเตรต (sodium citrate) 8.5 กรม

โซเดยมไทโอซลเฟต 8.5 กรม

ไอรออน (III) ซเตรต (iron (III) citrate) 1 กรม

บรลลแอนตกรน 0.0000 33 กรม

นวตรลเรด (neutral red) 0.025 กรม



11/24



นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แลวใหเดอดตอไปอก 1 นาท (ควรมความเปนกรด- ดาง สดทายประมาณ 7.0) ทงใหเยนประมาณ 45 องศาเซลเซยส เทใสจานเพาะเชอจานละ

ประมาณ 20 ลกบาศกเซนตเมตร วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

4.2.26 เอนโดอะการ (endo agar)เปปโตน 10 กรม


ไดโปตสเซยมฟอสเฟต 3.5 กรม


โซเดยมซลไฟต (sodium sulphite) 2.5 กรม

เบสกฟคซน (basic fuchsin) 0.5 กรม

นำากลน 1 ลกบาศกเดซเมตร นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองหรอขวดแกว ปดจก ฆาเชอใน

หมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทายประมาณ 7.5) เทใสจานเพาะเชอจานละประมาณ 20

ลกบาศกเซนตเมตร วางไวใหผวหนาแหงกอนใช

หมายเหต : ถาใชหมดในวนทเตรยมไมตองฆาเชอในหมอนงอด

4.2.27 แอซดบรอท (acid broth)โปรตโอสเปปโตน 5 กรม





นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร หลอดละ 12 ถง 15 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆาเชอในหมอนงอด

อณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด- ดางสดทาย 5.0)4.2.28 ออเรนจเซรมบรอท (orange serum broth)

ทรปโตนหรอทรปตเคส 10 กรม




ออเรนจเซรม 200 ลกบาศกเซนตเมตรนำากลน 800 ลกบาศกเซนตเมตร

นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ละลายใหเขาดวยกน แบงใสหลอดทดลองขนาด 16 มลลเมตร x 150 มลลเมตร ซงมหลอดแกวเลกควำาอยภายใน ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121


12/24


องศาเซลเซยส ความดน 103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท (ควรมความเปนกรด-ดาง สดทายประมาณ 5.5)

หมายเหต : วธเตรยมออเรนจเซรม

ตมนำาสมทคนใหม ๆ 1 ลกบาศกเดซเมตร ทอณหภม 93 องศาเซลเซยส เตมสารชวย

ในการกรอง (filter aid) 30 กรม คนใหทว กรองผานกระดาษกรองหยาบ ซง

มสารชวยในการกรองอยดวย โดยใชเครองดดชวย ทงสงกรอง 2 ถง 3 ลกบาศกเซนตเมตรแรกทกรองได

4.2.29 ไอรออนซลไฟตอะการ (iron sulphite agar)ทรปโตนหรอทรปตเคส 10 กรม

โซเดยมซลไฟต (sodium sulphite) 0.5 กรม

ไอรออนซเตรต (iron citrate) 0.5 กรม



นำาสวนผสมทงหมดใสในนำากลน ตมใหละลาย แบงใสหลอดทดลอง หลอดละประมาณ 15 ลกบาศกเซนตเมตร ปดจก ฆาเชอในหมอนงอดอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน

103.4 กโลปาสกาล นาน 15 นาท หมายเหต : อาหารเลยงเชอนเกบไวใชไดไมเกน 7 วน

5. การตรวจสอบลกษณะทวไปของตวอยาง

5.1 ใชจำานวนตวอยางตามทไดระบไวในแตละมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมอาหารกระปอง

นน ๆ ( ไมนอยกวา 8 กระปอง)5.2 ตรวจลกษณะภายนอกของกระปอง กอนจะลอกฉลากใหบนทกรายละเอยดบนฉลากไวกอน

พรอมทงทำาเครองหมายไวบนกระปอง

5.3 ตรวจสอบความผดปกตภายนอกของกระปอง เชน บวม บบ เปนสนท เปนตน (ถากระปองบวมไม

ตองอบและไมตองวเคราะหถอวาไมเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน)5.4 เกบตวอยางไวทอณหภมหอง 2 กระปอง5.5 นำาตวอยางผลตภณฑทเหลอ ซงผานการตรวจขอ 5.3 เขาอบเพาะเชอดงน

5.5.1 อาหารทมความเปนกรดตำา ใหนำาตวอยางสวนหนงมาอบทอณหภม 35 ถง 37 องศาเซลเซยส เปนเวลา 14 ถง 30 วน และสวนทเหลออบทอณหภม 55

องศาเซลเซยส เปนเวลา 7 ถง 10 วน5.5.2 อาหารทมความเปนกรด และกรดสง ใหนำาตวอยางมาอบทอณหภม 35 ถง

37 องศาเซลเซยส เปนเวลา 14 วนหมายเหต : ตวอยางทอบแตละอณหภมตองไมนอยวา 3 กระปอง

5.6 ในกรณทกระปองบวม หรอมลกษณะผดปกตเกดขนระหวางการอบเพาะเชอ ไมตองนำามา

วเคราะห (ถอวาไมเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน)5.7 หลงจากอบจนครบตามกำาหนดแลว ใหทำาการตรวจสอบดงน


13/24


5.7.1 ลางตวอยางใหสะอาดดวยสบและนำา เชดใหแหงดวยผาสะอาด เชดฝากระปองดา นทไมมรหสใหทวดวยเอทานอลแลวลนดวยเปลวไฟจากตะเกยง ใชเครองเปดกระปองทลน

ไฟรอนจดเพอฆาเชอ เปดกระปองออกใหกวางพอทจะนำาอาหารออกมาวเคราะหได ถาเปน

ของเหลว ใหเจาะรโดยมขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 1 ถง 2 เซนตเมตร5.7.2 ดลกษณะอาหารทวไปภายหลงการอบ ดงน

(1) ส

(2) กลน

(3) ลกษณะอาหาร

(4) ความเปนกรด-ดาง ถาอาหารมลกษณะดงกลาวขางตนเปลยนไปจากเดมจนผดปกตอยางเหนไดชด ใหถอวา

ผลตภณฑอาหารกระปองทงหมดไมเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมน5.8 ถาอาหารผานการตรวจสอบตาม ขอ 5.7 แลวไมผดปกต ใหนำาไปวเคราะหทางจลนทรย

ตอไป

6. การเตรยมตวอยางทใชในการวเคราะห

6.1 ใชเครองมอทเหมาะสมซงผานการฆาเชอแลว แบงตวอยางปรมาณพอควรจากสวนกลาง

ของกระปองใสลงในหลอดแกวหรอขวดแกวปราศจากเชอ แลวเกบในตเยนทอณหภม 4 องศา เซลเซยส เพอใชในการวเคราะหซำาหรอทดสอบพษซงอาจมในอาหารนน สวนทเหลอใชสำาหรบวเคราะห จลนทรย ตวอยางทใชในการวเคราะหตองนำามาจากสวนกลางของกระปองทกครง ในกรณทอาหาร

กระปองไมเปนเนอเดยวกนใหใชเครองตปน กอนนำาไปวเคราะห

7. วธวเคราะห

7.1 อาหารทมความเปนกรดตำา ใหวเคราะหดงน

7.1.1 จำานวนจลนทรยทงหมด (total plate count)7.1.1.1 ชงตวอยางจากกระปอง 10 กรม หรอดดตวอยางจากกระปองดวยป

เปตมา 10 ลกบาศกเซนตเมตร ใสในขวดทมสารละลายเพอเจอจาง 90 ลกบาศกเซนตเมตร ผสมใหเขากน จะไดความเขมขน 1 ตอ 10 หรอใหเจอจางตอ

ไปจนกวาจะอานจำานวนจลนทรยได 30 ถง 300 โคโลน7.1.1.2 ใชปเปตดดสารละลายตวอยาง จากขอ 7.1.1.1 ทมความเขมขน

ตาง ๆ 1 ลกบาศกเซนตเมตร ใสลงในจานเพาะเชอ ความเขมขนละ 2 จาน สำาหรบ

ของเหลวใหใชปเปตดดโดยตรงจากตวอยางมา 1 ลกบาศกเซนตเมตร ใสในจานเพาะ

เชอ 2 จานดวย7.1.1.3 เทอาหารเลยงเชอเพลตเคานตอะการ ทหลอมเหลวแลวมอณหภม

ประมาณ 45 องศาเซลเซยส ลงในจานเพาะเชอ จานละประมาณ 10 ถง 15 ลกบาศกเซนตเมตรผสมใหเขากน

7.1.1.4 ตงทงไวใหแขง กลบจานเพาะเชอ แลวนำาไปอบเพาะเชอ (incubate) ทอณหภม35 ถง 37 องศาเซลเซยส นาน 48 ชวโมง


14/24


7.1.1.5 นบจำานวนโคโลนในจานเพาะเชอซงมปรมาณ 30 ถง 300 โคโลน หาคาเฉลย แลวคำานวณเปนจำานวนโคโลนตอกรมหรอลกบาศกเซนตเมตร

7.1.2 โคลฟอรม (coliform)7.1.2.1 ทดสอบขนแรก (presumptive test)

(1) นำาตวอยางประมาณ 1 กรม หรอ 1 ลกบาศกเซนตเมตร มาเพาะ (inculate) ลงในหลอดทมอาหารเลยงเชอบรลลแอนตกรนแลกโตสไบล

บรอทรอยละ 2 หรอ ลอรลทรปโตสบรอท จำานวน 2 หลอด(2) อบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 องศาเซลเซยส เมอครบ 24

ชวโมง และ 48 ชวโมง ถามกาซเกดขนนำาไปทดสอบตอตามขอ 7.1.2.27.1.2.2 ทดสอบขนสมบรณ (completed test)

(1) นำาหลอดทมกาซจากขอ 7.1.2.1 (2) มาเขยาเบา ๆ แลวใชท

เขยเชอ (loop) ซงผานการฆาเชอแลวจมลงในอาหารเลยงเชอในหลอดทม กาซ นำาไปขดเปนเสน ๆ (streak) บนผวหนาของอาหารเลยงเชอเอนโดอะ

การหรอลวายนอเอมบอะการ ในลกษณะทจะใหโคโลนแยกจากกนหลงการอบเพาะเชอ

(2) อบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ตรวจดโคโลนทมลกษณะเฉพาะของโคลฟอรมในอาหารเลยงเชอเอนโดอะ

การ จะมลกษณะสแดงและโคโลนเฉพาะของโคลฟอรม ในอาหารเลยงเชอลวายอ เอมบอะการ จะมลกษณะเปนสเขม อาจเปนสแดงเขมหรอมวงเขมกได

(3) ถายโคโลนทมลกษณะเฉพาะจากขอ 7.1.2.2 (2) ลงในอาหารเลยงเชอ บรลลแอนตกรนแลกโตสไบลบรอทรอยละ 2 หรอลอรลทรปโต

สบรอท และบนอาหารเลยงเชอนวเตรยนตอะการ

(4) อบเพาะเชอท 35 ถง 37 องศาเซลเซยสนาน 24 ชวโมง ดการเกดกาซในหลอดทมอาหารเลยงเชอบรลลแอนตกรนแลกโตสไบลบรอทหรอลอรล

ทรปโตสบรท ถามกาซเกดขนใหนำาเชอทขนในอาหารเลยงเชอนวเตรยนตอะการ ไปยอมสดวยวธกรมสเตน (gram stain) ดดวยกลองจลทรรศน ถา

มเชอซงเปนกรมลบ (gram negative) มรปรางเปนแทงสน ๆ ไมมสปอรแสดงวาเปนบกเตรชนดโคลฟอรม

7.1.3 แฟลตซาวร (flat sour) ชนดเทอรโมฟลก (thermophilic) และชนดมโซฟลก (mesophilic)

นำาตวอยาง 2 กรม หรอ 2 ลกบาศกเซนตเมตร เพาะลงในอาหารเลยงเชอเดกซโตรส

ทรปโตนบรอมครซอลเพอรเพลบรอท จำานวน 4 หลอด และในอาหารเลยงเชอเดกซโตรส

ทรปโตนบรอมครซอลเพอรเพลอก 4 จาน อบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 และ 55 องศาเซลเซยส อยางละ 2 หลอด และ 2 จาน เปนเวลา 48 ชวโมง ถามเชอ

พวกแฟลตซาวร จะทำาใหเกดกรดขน ซงจะเปลยนสของอาหารเลยงเชอจากสมวงเปนสเหลอง

7.1.4 เทอรโมฟลกแอนแอโรบส (thermophilic anaerobes)7.1.4.1 นำาตวอยางประมาณ 2 กรม หรอ 2 ลกบาศกเซนตเมตร เพาะลงใน

อาหารเลยงเชอบฟฮารตอนฟวชนมเดยมหรอคกมตมเดยม ซงไดตมไลอากาศออก

และทำาใหเยนแลวจำานวน 4 หลอด แบงไปตมท 80 องศาเซลเซยส 20 นาท 2


15/24


หลอด ทำาใหเยนแลวเทพาราฟนหรออะการทปราศจากเชอทบผวหนาอาหารในหลอดทง 4 หรอจะใสในแอนแอโรบกจาร (anaerobic jar) กได

7.1.4.2 อบเพาะเชอทอณหภม 55 องศาเซลเซยส นาน 48 ถง 72 ชวโมง ถามกาซเกดขนนำาไปยอมสดวยวธกรมสเตน ถามเชอซงเปนกรมบวก

(gram positive) มรปรางเปนแทง มสปอรอยปลายหรอคอนไปทางปลายแสดงวาเปนเชอพวกเทอรโมฟลกแอนแอโรบส

7.1.5 พวทรแฟกตฟแอนแอโรปส (putrefactive anaerobes) วเคราะหเชนเดยวกบขอ 7.1.4 แตอบเพาะเชอท 35 ถง 37 องศาเซลเซยส

72 ถง 96 ชวโมง7.1.6 ซลไฟดสปอยเลจ (sulphide spoilage)

นำาตวอยางประมาณ 1 กรม หรอ 1 ลกบาศกเซนตเมตร เพาะลงในหลอดทมอาหาร

เลยงเชอไอรออนซลไฟดอะการซงหลอมเหลว และทำาใหเยนทอณหภม 45 องศา เซลเซยส ผสมใหเขากนทงไวใหแขง แลวนำาไปอบทอณหภม 55 องศาเซลเซยสนาน

24 ถง 48 ชวโมง นำามาตรวจดอาหารเลยงเชอ ถาโคโลนเปนสดำาแสดงวาเปนบกเตรพวกซลไฟดสปอยเลจ

7.1.7 สตาฟโลคอกคส (Staphlococcus)7.1.7.1 หยดตวอยางประมาณ 0.1 ลกบาศกเซนตเมตร ลงบนผวหนาของ

อาหารเลยงเชอแมนนตอลลซอลตเอกโยลกอะการและเทลลไรตไกลซนอะการอยางละ 2 จาน ใชแทงแกวปลายงอเกลย (spread) ไปใหทวผวหนา

7.1.7.2 อบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 องศาเซลเซยส 24 ถง 48 ชวโมง ตรวจดถามโคโลนเปนสเหลองรอบ ๆ โคโลนมลกษณะขนบนอาหารเลยงเชอ

แมนนตอลตซอลตเอกโยลกอะการหรอโคโลนเปนสดำาบนอาหารเลยงเชอเทลลไรตไกล ซนอะการ ใหนำาไปยอมสดวยวธกรมสเตน แลวตรวจดดวยกลองจลทรรศน ถาพบวา

ตดสกรมบวก มลกษณะกลม อยรวมกนเปนกลมคลายพวงองน แสดงวาเปนบกเตรชนดสตาฟโลคอกคส

7.1.7.3 นำาโคโลนซงมลกษระเฉพาะตามขอ 7.1.7.2 เพาะลงในอาหารเลยงเชอ เบรนฮารตอนฟวชนบรอท นำาไปอบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37

องศาเซลเซยส 24 ชวโมง แลวตรวจดโคอะกเลส (coagulase) ตอไปการทดสอบโคอะกเลส

ละลายโคอะกเลสปลาสมา (coagulase plasma) ขนาด 100 มลลกรมในนำากลน 3 ลกบาศกเซนตเมตร ใชปเปตดดปลาสมา 0.5 ลกบาศก

เซนตเมตรใสลงในหลอดแกวเลก ๆ เตมเชอทเพาะในอาหารเลยงเชอทเพาะในอาหาร

เลยงเชอเบรนฮารตอนฟวชนบรอทจากขอ 7.1.7.3 ลงไป 2 หยด อบเพาะเชอ

ท 35 ถง 37 องศาเซลเซยส ตรวจดการแขงตวของปลาสมาทก ๆ ชวโมง เปน

เวลา 3 ชวโมง ถามการแขงตวของปลาสมาเกดขนแสดงวามบกเตรชนด สตาฟโลคอกคสทอาจทำาใหอาหารเปนพษได

7.1.8 ซาลโมเนลลา (Salmonella)7.1.8.1 ชงตวอยาง 20 กรมใสลงในแลกโตสบรอท ผสมใหเขากน อบเพาะ

เชอท 35 ถง 37 องศาเซลเซยสนาน 24 ชวโมง


16/24


7.1.8.2 ใชปเปตดดตวอยางจากขอ 7.1.8.1 จำานวน 1 ลกบาศก เซนตเมตร ใสลงใน เซเลไนตซสตนบรอทหรอเตตระไทโอเนตบรอท อบเพาะเชอท

35 ถง 37 องศาเซลเซยสนาน 24 ชวโมง7.1.8.3 ใชทเขยเชอจมอาหารเลยงเชอจากขอ 7.1.8.2 แลวขดเปนเสน ๆ

บนผวหนาทแหงแลวของอาหารเลยงเชอเอสเอสอะการ และอาหารเลยงเชอบสมทซลไฟตอะการหรออาหารเลยงเชอเอสเอสอะการและอาหารเลยงเชอ บรลล

แอนตกรนอะการ ในลกษณะทจะใหโคโลนแยกจากกนหลงการอบเพาะเชอ นำาไปอบ

เพาะเชอท 35 ถง 37 องศาเซลเซยสนาน 24 ถง 48 ชวโมง ตรวจดโลโลนไมมสบนอาหารเลยงเชอเอสเอสอะการหรอโคโลนมสดำาหรอสเขยวบนอาหารเลยงเชอบทมทซบไฟตอะการและโคโลนมสแดงหรอสชมพบนอาหารเลยงเชอบรลลแอนตกร

นอะการ ซงเปนลกษณะเฉพาะของ ซาลโมเนลลา7.1.8.4 นำาเชอทมลกษณะของซาลโมเนลลาทบรสทธแลวมาตรวจสอบเพอ

ยนยนในอาหารเลยงเชอ 4 ชนดดงน(1) เพาะเชอลงในทรเปลชการไอรออนอะการโดยขดบนอาหารเลยงเชอและ

แทง (stab) ลงในอาหารเลยงเชออบเพาะเชอท 35 ถง 37 องศา เซลเซยสนาน 24 ชงโมง ถามซาลโมเนลลา จะทำาใหสวนบนของอาหารเลยงเชอ

เปนสแดง สวนภายในอาหารเลยงเชอเปนสเหลอง อาจเปนสดำาถาเปนชนดทสราง ไฮโดรเจนซลไฟต และมกจะมกาซดไดจากรอยแยกของอาหารเลยงเชอ

(2) เพาะเชอลงในไลซนไอรออนอะการ โดยทำาเชนเดยวกบขอ 7.1.8.4 (1) ถามซาลโมเนลลาอาหารเลยงเชอจะเปนสมวงอยางเดม

หลงจาก 24 ชวโมงแลวอาจมสดำาบางถาสรางไฮโดรเจนซลไฟดและอาจมกาซ ดวย ดไดจากรอยแยกของอาหารเลยงเชอ

(3) เพาะเชอลงในยเรยบรอท อบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 องศา เซลเซยส นาน 48 ชวโมง ถาเปนซาลโมเนลลาจะไมเปลยนสอาหารเลยงเชอ

( คอยสงเกตดสของอาหารเลยงเชอ ถามการเปลยนสระหวางการอบแสดงวาไม

ใชซาลโมเนลลา)(4) เพาะเชอลงในทรปโตนบรอทรอยละ 1 อบเพาะเชอทอณหภม 35

ถง 37 องศาเซลเซยส นาน 48 ชวโมง แลวเตมโคแวกสรเอเจนต (Kovac's reagent) ลงไป ถาเปนซาลโมเนลลาจะเกดปฏกรยา

อนโดล (indole) ลบ (negative) จะไมเปลยนสของโคแวกสรเอเจนต

7.1.8.5 นำาเชอทผานการตรวจสอบตามขอ 7.1.8.4 ไปทดสอบการจบ ตวเปนกอน (agglutination) กบโพลวาเลนตโอ

(polyvalent O) และโพลวาเลนต เอช. แอนตเซรา (polyvalent H. antisera) ถาใหผลบวกแสดงวาเปนซาลโมเนลลา

7.1.9 สเตรปโตคอกคส (Streptococcus) นำาตวอยางประมาณ 2 กรม หรอ 2 ลกบาศกเซนตเมตร มาเพาะลงในอาหารเลยงเชอ

บฟเฟอรอะไซดกลโคสกลเซอรอลบรอท แลวอบเพาะเชอท 35 ถง 37 องศาเซลเซยส นาน 48 ชวโมง ถามสเหลองเกดขน ถายเชอลงในอาหารเลยงเชอ ทรปโตนกลโคส


17/24


เอกแตรกตซอลตบรอท อบเพาะเชอท 35 ถง 37 องศาเซลเซยส นาน 48 ชวโมง ถาขนนำาไปยอมสดวยวธกรมสเตน ดดวยกลองจลทรรศน ถาพบบกเตรซงเปนกรมบวก ม

รปรางกลม แสดงวามบกเตรพวกเอนเทอโรคอกไค (enterococci)7.2 อาหารทมความเปนกรด ใหวเคราะหดงน

7.2.1 จำานวนจลนทรยทงหมดวธวเคราะหเชนเดยวกบการวเคราะหอาหารกระปองทมความเปนกรดตำา

7.2.2 โคลฟอรม วธวเคราะหเชนเดยวกบการวเคราะหอาหารกระปองทมความเปนกรดตำา

7.2.3 แฟลตซาวร

นำาตวอยางประมาณ 2 กรมหรอ 2 ลกบาศกเซนตเมตร เพาะลงในอาหารเลยงเชอแอซด

บรอทหรอออเรนจเซรมบรอทจำานวน 4 หลอด อบเพาะเชอท 35 ถง 37 และ 55 องศาเซลเซยส อยางละ 2 หลอด เปนเวลา 48 ชวโมง ถามบกเตรพวกแฟลตซาวร

อาหารเลยงเชอจะขน ทดสอบใหแนใจโดยถายเชอ (subculture) ลงในอาหาร เพาะเชอชนดเดมแลวอบเพาะเชอเชนเดยวกน ถาอาหารเลยงเชอขนแสดงวามบกเตรชนด

แฟลตซาวร

7.2.4 อะซดรกสปอยเลจบกเตร (aciduric spoilage bacteria)

นำาตวอยางประมาณ 1 กรม หรอ 1 ลกบาศกเซนตเมตรมาเพาะลงในอาหารเลยงเชอออ เรนจเซรมบรอท จำานวน 2 หลอด อบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 องศาเซลเซยส

เปนเวลา 48 ชว โมง ตรวจดกาซทก 24 ชวโมง ถาพบวาขนและมกาซเกดขนแสดงวาเปนบกเตรชนดอะซ

ดรกสปอยเลจ

7.2.5 ยสตและรา

7.2.5.1 วธเพาะเชอ

วเคราะหเชนเดยวกบการวเคราะหหาจำานวนจลนทรยทงหมด ( ขอ 7.1.1) ของ อาหารทมความเปนกรดตำา แตอาหารเลยงเชอใชมอลตอะการหรอโปเตโตเดกซโตรสอะ

การทปรบความเปนกรด- ดาง เปน 3.5 แลว และอบเพาะเชอทอณหภม 35 ถง 37 องศาเซลเซยส นาน 3 ถง 5 วน แลวนบจำานวนโคโลนของยสตและรา คดเปนจำานวนโคโลนตอกรมหรอลกบาศกเซนตเมตร

7.2.5.2 วธใชกลองจลทรรศนการนบจำานวนเชอราโดยวธโฮเวรด

(1) ทำาความสะอาดแผนแกว โฮเวรด (Howard chamber) และกระจกปดดวยกรดไฮโดรคลอรก (strong hydrochloric acid) หรอสารละลายอมตวของโซเดยม

ไฮโดรเจนคารบอเนต (saturated solution of sodium hidrogen carbonate) แลวเชดใหเแหง

(2) วางกระจกปดลงบนแผนแกวโฮเวรดทนทโดยจบเฉพาะทขอบกระจกปด ถาทำาความสะอาดอยางด เมอกระจกปดสมผสกบแผนแกวจะเกดเปน วงแหวน

หรอแถบสรง (Newton rings) ซงจะเหนอยระหวางกระจกปดกบแผนแกว


18/24


(3) นำาแผนแกวโฮเวรดพรอมกระจกปดวางบนแทน (stage) ของ กลองจลทรรศน แลวปรบแตละพนททมองเหนใหเปน 1.5 ตารางมลลเมตร

โดยปรบใหวงกลมทเกดขน (field of view) อยระหวางเสนคขนาน บนแผนแกวโฮเวรด ซงจะมเสนผานศนยกลางของพนทเทากบ 1.382

มลลเมตร เมอใชอายพซ (eyepiece) ทมกำาลงขยาย 10 เทา และ เลนส อะโครมาตกออบเจกตฟ (achromatic objective)

ขนาด 16 มลลเมตร

(4) ยกกระจกปดขน ใชสปาตลา (spatula) หรอใบมดตกตวอยาง ทผสมเขากนดแลวหยดลงตรงกลางแผนแกวโฮเวรด แผใหกระจายออกไป แลว

คอย ๆ วางกระจกปดทบ นำาไปวางบนแทนของกลองจลทรรศน คอย ๆ ปรบใหม

พนทตามขอ (3) ( ในแตละพนทจะมตวอยาง 0.000 15 ลกบาศกเซนตเมตร)

(5) ตรวจเสนใยของราในแตละพนทอยางนอย 25 พนท เมอพบเสนใย

ของรา ใหนำาความยาวของสวนเสนใยไมเกน 3 เสนมาตอกน ความยาวตองไม

นอยกวา 1 ใน 6 ของเสนผานศนยกลางของพนท ใหรายงานเปนบวก (positive) ถาไมเปนดงทกลาวมานใหรายงานเปนลบ (negative)

(6) ใหตรวจสอบซำาโดยเตรยมแผนแกวโฮเวรดดงกลาวขางตนอยางนอยอกหนงครง

(7) นำาผลการตรวจสอบทรายงานเปนบวกทงหมดมารวมกน แลวคำานวณ

เปนรอยละดงน x = 100 y z

เมอ x คอ รอยละของจำานวนทเปนบวกตอจำานวนพนททงหมดทตรวจสอบ

y คอ จำานวนพนททรายงานเปนบวกทงหมด

z คอ จำานวนพนททงหมดทตรวจสอบไมนอยกวา 257.3 อาหารทมความเปนกรดสง ใหวเคราะหจลนทรยเชนเดยวกบขอ 7.2 การวเคราะหอาหาร

กระปองทมความเปนกรด


19/24


ผนวก ก.วธใชแผนแกวแบบโฮเวรด

(Howard counting chamber, modified type) การใชแผนแกวโฮเวรด ในการนบจลนทรยในอาหาร เชน เชอราในมะเขอเทศและผลตภณฑ

มะเขอเทศ เนยเหลว (butter) และครม เปนตน จะตองใชกลองจลทรรศน ทอาชพซและออบเจกตฟท

ใหกำาลงขยายประมาณ 90 180 และ 500 เทา กำาลงขยายหาไดจากคของอายพซและออบเจกตฟ ( ตารางท ก.1) ซงมอยใน

กลองจลทรรศนททนสมยอาจเปนแบบโมโนคลา (monocular) หรอไบโนคลา (binocular) กได และมความยาวหลอดคงท (fixed tube length) ขนาด

มาตรฐานยาว 160 มลลเมตร การใชแผนแกวโฮเวรด ในการตรวจสอบ ใหใชกลองจลทรรศนทมกำาลงขยายดงน

การตรวจขยมรา (mold mycelia) ใชกำาลงขยาย 40 เทา การนบจำานวนรา ใชกำาลงขยาย 100 เทา

การตรวจดยสตและสปอร ใชกำาลงขยายประมาณ 200 ถง 430 เทา การตรวจดบกเตร ใชกำาลงขยาย 500 เทาขนไป

แตออบเจกตฟแบบจมนำามน (oil immersion objective) ขนาด 90 เทารวมกบ แอบเบ คอนเดนเซอร (Abbe condenser) และอายพชขนาด 10 เทา โดยทวไปใชในการศกษาและบงชเฉพาะชนดของ บกเตรแมวาระยะทำางาน (working distance) ของออบเจกตฟอนหลงจะสนมากในการนบควรใช เลวเคานตงแชมเบอร (Levy counting chamber) กบเพตรอฟฟฮอสเซอร บกเตรเคานเตอร (Petroff Hausser bacteria counter) สำาหรบนบจำานวนทงยสตและบกเตร

ตามวธมาตรฐานแผนกลมโฮเวรตอายพซไมโครมเตอร (Howard eyepiece micrometer) ตเปนตารางจงมขนาดชอง ๆ ละ 1 ใน 6 เทาของเสนผานศนยกลางของแผน

อายพซ เพอสะดวกในการคาดคะเนความยาวของเสนใยของรา การทำางานรวมกนของอายพซ อายพซไดอะ

เฟรมชนดพเศษ (special eyepiece diaphram) หรอ ดรอวทวบเอกซเทน ชน (draw tube extension) กบออบเจกตฟทมกำาลงขยายตำา ตองสามารถปรบพนท

ทปรากฏบนแผนสไลดใหได 1.5 ตารางมลลเมตร หรอปรบใหไดวงกลมทมขนาดเสนผานศนยกลาง 1.382 มลลเมตร ถาใชออบเจกตฟทมกำาลงขยายสง ตองมระยะทำางานมากพอหรอมความลกของโฟกส


20/24


(focus) พอทจะปรบใหเหนเสนใยซงอยตรงกลาง หรอดานบนของเคานตงแชมเบอร (counting chamber) โดยไมจำาเปนตองหมนหรอปรบปมละเอยด (fine adjustment) และไมสมผสกระจกปด แผนแกวโฮเวรดนมผวหนาเรยบ ขนาด 15 มลลเมตร x 20 มลลเมตร ไมมตาราง ม

แตเสนขนาน 2 เสนหางกน 1.382 มลลเมตร ในการนบจำานวนเชอรา เชน ผลตภณฑมะเขอเทศ ตวอยางทใชไมตองเตรยมพเศษ ยกเวนเมอตองการตรวจนบความสมำาเสมอ (uniform

count) ตองนำาตวอยางทขนมาก มาเจอจางจนไดปรมาณของแขง (total solid) รอยละ 8.37 ถง 9.37 ถาใสเกนไปกทำาใหขนขนดวย กม (gum) ทสะอาดและปราศจากเชอรา ในการ

นบขยมราในเนยเหลวใชเนยเหลว 1 กรม ผสมสารละลายกมทรอน 7 ลกบาศกเซนตเมตร (ใชสารละลาย คารอบปนกม (carob bean gum) รอยละ 0.75 ผสมกบฟอรมลดไฮดรอยละ 2)

ถาเปนครมนำาไปกวนหรอเขยา (churned) ใหเปน เนยเหลว แลวตรวจนบจำานวนเชอรา


21/24

Documents

มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมfic.nfi.or.th/law/upload/file3/TH_microcanfood.doc · Web viewมาตรฐานผล ตภ ณฑ