บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลม

บรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง

โดย

นางสาวทพยวมล จรล

งานวจยสวนบคคลนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลม

บรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง

โดย

นางสาวทพยวมล จรล

งานวจยสวนบคคลนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

BIG FIVE PERSONALITY TRAITS, ADVERSITY QUOTIENT, AND PERCEIVED ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR OF

EMPLOYEES IN A SMALL POWER PRODUCER GROUP

BY

MISS TIPWIMON JORALEE

AN INDIVIDAUL RESEARCH SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS IN INDUSTRIAL

AND ORGANIZATIONAL PYSCHOLOGY DEPARTMENT OF PSYCHOLOGY

FACULTY OF LIBERAL ARTS THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวของานวจยสวนบคคล บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง

ชอผเขยน นางสาวทพยวมล จรล ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ

คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษางานวจยสวนบคคล ศาสตราจารย ดร. ศรเรอน แกวกงวาล ปการศกษา 2558

บทคดยอ

การวจยเรอง “บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง” เปนการวจยเชงส ารวจ มวตถประสงคเพอศกษาระดบบคลกภาพหาองคระกอบ ระดบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และระดบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ รวมทงเพอสรางสมการท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยใชบคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนตวแปรในการท านาย

กลมตวอยางเปนพนกงานทปฏบตงานในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนงจ านวน 190 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามขอมลสวนบคคล จ านวน 6 ขอ ไดแก เพศ ชวงอาย ชวงอายงาน สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และกลมสงกด แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ มขอค าถาม 60 ขอ ซงเปนแบบสอบวดมาตรฐานจงไมตองหาความเชอมนซ า แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค มขอค าถาม 36 ขอ มคาความเชอมน เทากบ .956 และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มขอค าถาม 33 ขอ มคาความเชอมน เทากบ .949

(2)

สถตทใชในการวเคราะห ไดแก การหาคาความถ รอยละ คาเฉลยเลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาสถตท การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว การวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน และการวเคราะหการถดถอยพหแบบมขนตอน ผลการศกษาสรปไดดงน

1. พนกงานมระดบบคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม และพนกงานมบคลกภาพแบบมจตส านกสง มบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณปานกลาง และมบคลกภาพแบบหวนไหวต า

2. พนกงานมระดบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมสง 3. พนกงานมระดบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมสง 4. ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกน มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการโดยรวมไมแตกตางกน 5. บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม บคลกภาพแบบมจตส านก

มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมอยางมนยส าคญทางสถต (r = 0.344, p < 0.01, r = 0.448, p < 0.01, r = 0.294, p < 0.01 ตามล าดบ) สวนบคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม (r = -0.352, p < 0.01) แตไมพบความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

6. ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมอยางมนยส าคญทางสถต (r = 0.148, p < 0.05) เมอพจารณาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรครายดาน พบวา ดานการควบคม และดานความอดทน มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมอยางมนยส าคญทางสถต (r = 0.197, p < 0.01, r = 0.157, p < 0.05 ตามล าดบ) แตไมพบความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานตนเหตและความรบผดชอบ และดานผลกระทบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

7. บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมอยางมนยส าคญทางสถต (r = -0.132, p < 0.05) แตไมพบความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านก การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

8. ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 3.4

(3)

ผลการวจยครงน สามารถน าไปประยกตใชในการบรหารทรพยากรมนษย โดยการก าหนดการสรรหาคดเลอก การฝกอบรมและพฒนาบคลากร และการประเมนผลการปฏบตงาน เพอสงเสรมใหบคลากรในองคการมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการซงจะชวยน าพาองคการเตบโตและประสบความส าเรจไดอยางยงยน

ค าส าคญ: บคลกภาพ, หาองคประกอบ, อปสรรค, ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค,

พฤตกรรมการเปนสมาชกทด

(4)

Thesis Title BIG FIVE PERSONALITY TRAITS, ADVERSITY QUOTIENT, AND PERCEIVED ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR OF EMPLOYEES IN A SMALL POWER PRODUCER GROUP

Author Miss Tipwimon Joralee Degree Master of Arts Major Field/Faculty/University Industrial And Organizational Psychology

Faculty Of Liberal Arts Thammasat University

Thesis Advisor Professor Dr.Sriruen Kaewkungwal Academic Years 2015

ABSTRACT

Survey research was used to study levels of Big Five personality types, adversity quotient, and perceived organizational citizenship behavior of Employees in a small power producer group. How they predicted perceived organizational citizenship behavior was also noted.

Samples were 190 employees. Questionnaires asked about gender, age, employment experience, marital status, education, and work location. A Big Five personality test of 60 items was included. An Adversity Quotient composed of 36 items (Alpha = .956) was present, as well as test for perceived organizational citizenship behavior with 33 items (Alpha = .949). Statistical analysis was done by frequency, percentage, mean, standard deviation, t-test independent, One-way ANOVA, Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient and Stepwise Multiple Regression Analysis. The results of the study were as follows:

1. Employees had a high level of Extraversion, Agreeableness and Conscientiousness, moderate level of Openness to Experience and low level of Neuroticism.

2. Employee had a high level of Adversity Quotient.

(5)

3. Employee had a high level of Perceived Organizational Citizenship Behavior.

4. No significant differences of Perceived Organizational Citizenship Behavior are found among employees with different personal factors.

5. Significant positive correlations between Extraversion, Agreeableness, and Conscientiousness and Adversity Quotient are found (r = 0.344, p < 0.01, r = 0.448, p < 0.01, and r = 0.294, p < 0.01 respectively) while significant negative correlation between Neuroticism and Adversity Quotient is found (r = -0.352, p < 0.01). There was no significant correlation between Openness to Experience and Adversity Quotient was found.

6. Significant positive correlations between Adversity Quotient and Perceived Organizational Citizenship Behavior were found (r = 0.148, p < 0.05). Although it is found that there are significant positive correlations between Control and Endurance and Perceived Organizational Citizenship Behavior (r = 0.197, p < 0.01, and r = 0.157, p < 0.05 respectively). There were no significant correlations between Origin and Ownership and Perceived Organizational Citizenship Behavior.

7. Significant negative correlation between Neuroticism and Perceived Organizational Citizenship Behavior was found (r = -0.132, p < 0.05) while there were no significant correlations between Extraversion, Openness to Experience, Agreeableness, and Conscientiousness and Perceived Organizational Citizenship Behavior

8. Adversity Quotient on Control could predict Perceived Organizational Citizenship Behavior at 3.4 percentage of coefficient of determination.

Results could be applied to Human Resource Management for recruitment and selection, training and development, and performance evaluation to increase employees’ Organizational Citizenship Behavior, leading the organization towards sustainable growth and success.

Keywords: Personality, Big Five, Five factors, Adversity, Adversity quotient, Behavior, Organizational behavior, Organizational citizenship

(6)

กตตกรรมประกาศ

งานวจยสวนบคคลฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยความกรณาอยางสงจากศาสตราจารย ดร.ศรเรอน แกวกงวาล ทใหความเมตตารบเปนอาจารยทปรกษางานวจยสวนบคคล ไดใหความรขอคดเหน และใหค าแนะน าแกไข เพอใหงานวจยมความถกตองสมบรณ รองศาสตราจารยสเมธ สมภกด ทสละเวลาเปนประธานกรรมการสอบงานวจยสวนบคคลและใหค าแนะน าแกไขทางดานสถตทใชในการวจยโดยละเอยด และรองศาสตราจารย ดร.จรณต แกวกงวาล ไดกรณารบเปนกรรมการงานวจยสวนบคคลและใหค าแนะน าในมมมองทเปนประโยชนตองานวจยฉบบน รวมทงคณาจารยทกทานในภาควชาจตวทยา สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการทไดสงสอนและถายทอดวชาความรแกผวจย ผวจยขอกราบขอบพระคณทกทานเปนอยางสง

ผวจยขอขอบพระคณกรรมการผจดการใหญของบรษทและผบงคบบญชาของผวจยทอนญาตใหผวจยด าเนนการศกษาบรษท เจาหนาทฝายทรพยากรมนษยทโรงไฟฟาทกทานทชวยประสานงานเกบขอมลจากโรงไฟฟา รวมทงขอขอบคณผบงคบบญชาและพนกงานทกทานทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามครงนดวยความกระตอรอรน

ผวจยขอขอบคณเพอน ๆ ในสาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการท เปนกลยาณมตร ใหความชวยเหลอและรวมฝาฟนไปดวยกนตลอดระยะเวลาทท าวจยน ขอขอบคณเพอนรวมงานและเพอน ๆ ทกทานทเปนก าลงใจผลกดนใหงานวจยนส าเรจ ตลอดจนเจาหนาทโครงการจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรท ใหความชวยเหลอและค าแนะน าตลอดระยะเวลาในการศกษา

ทายสดน ผวจยขอขอบพระคณคณพอ คณแม นองชายของผวจย ทคอยเปนก าลงใจ อดทนและใหการสนบสนนเพอใหผวจยท างานวจยในครงนส าเรจลลวงไปดวยด ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

นางสาวทพยวมล จรล

(7)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1)

บทคดยอภาษาองกฤษ (4)

กตตกรรมประกาศ (6)

สารบญตาราง (11)

สารบญภาพ (14)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคในการวจย 7 1.3 สมมตฐานในการวจย 7 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 9 1.5 ขอบเขตการวจย 10 1.6 ค าจ ากดความทใชในการวจย 11

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 15

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบบคลกภาพ 15 2.1.1 ความหมายบคลกภาพ 15 2.1.2 ทฤษฎบคลกภาพ 17 2.1.3 ทฤษฎลกษณะนสย 20 2.1.4 ความเปนมาของบคลกภาพหาองคประกอบ 22 2.1.5 บคลกภาพหาองคประกอบของคอสตาและแมคเคร 27

(8)

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 37

2.2.1 ความเปนมาและความหมายของความสามารถใน การเผชญและฟนฝาอปสรรค 37 2.2.2 แนวคดและทฤษฎความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 39 2.2.3 ความส าคญของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 40 2.2.4 การแบงประเภทของบคคลตามแนวคดของสตอลทซ 40 2.2.5 ประเภทของอปสรรคและวกฤตในชวต 41 2.2.6 มตของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 42 2.2.7 ประโยชนของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 44

2.2.8 เทคนคการพฒนาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 45 2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 47

2.3.1 ความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 47 2.3.2 แนวคดเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 49

2.3.3 ผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 52

2.4 แนวคดลกษณะประชากรศาสตร 54 2.5 ผลงานวจยทเกยวของและเหตผลในการตงสมมตฐานการวจย 55

2.5.1 แนวคด ทฤษฎ ลกษณะสวนบคคลและการรบรพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ 55 2.5.2 แนวคด ทฤษฎ บคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถ ในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 58

2.5.3 แนวคด ทฤษฎ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 60

2.5.4 แนวคด ทฤษฎ บคลกภาพหาองคประกอบกบพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ 62 2.6 กรอบแนวความคด 65

บทท 3 วธการวจย 66

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 66

(9)

3.1.1 ประชากร 66 3.1.2 กลมตวอยาง 66

3.1.2.1 ขนาดของตวอยาง 66 3.1.2.2 การเลอกตวอยาง 67

3.2 ตวแปรทใชในการวจย 68 3.3 เครองมอทใชในการวจย 69 3.4 แนวทางการพฒนาแบบสอบถามใหมคณภาพ 76

3.4.1 แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ 76 3.4.2 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และ แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 77

3.5 การเกบรวบรวมขอมล 79 3.6 การวเคราะหขอมลและการใชสถตในการวเคราะห 80

บทท 4 ผลการวจย 89

4.1 การวเคราะหสถตเชงพรรณนา 90

4.1.1 การวเคราะหขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง 90 4.1.2 การวเคราะหขอมลทวไปของตวแปรทใชในการวจย 95

4.1.2.1 การวเคราะหบคลกภาพหาองคประกอบ 95 4.1.2.2 การวเคราะหความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 97 4.1.2.3 การวเคราะหการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 99

4.2 การทดสอบสมมตฐานการวจย 101 4.2.1 การทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการโดยรวมจากลกษณะสวนบคคลทแตกตางกน 101 4.2.2 การศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ 108 4.2.3 เสนอสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดวยบคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝา อปสรรค 118

(10)

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 121

5.1 สรปผลการวจย 123 5.1.1 การวเคราะหคณลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง 123 5.1.2 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของตวแปรทใชในการวจย 123

5.1.2.1 การวเคราะหบคลกภาพหาองคประกอบ 123 5.1.2.2 การวเคราะหความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 124 5.1.2.3 การวเคราะหการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 126

5.2 การทดสอบสมมตฐาน 128 5.3 อภปรายผลการวจย 131 5.4 ขอเสนอแนะส าหรบองคการ 144 5.5 ขอเสนอแนะส าหรบท าวจยครงตอไป 144

รายการอางอง 146 ภาคผนวก

ก. สตรทใชในการวจย 154 ข. ตารางแสดงคาต าสดของอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาและ จ านวนผประเมน 155 ค. แสดงคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio) คาอ านาจจ าแนก (Discrimination Power) และคาความเชอมน (Reliability) 156 ง. แบบสอบถามเพอการวจย 165

ประวตผเขยน 183

(11)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 รปแบบบคลกภาพหาองคประกอบทศกษาค าศพทพรรณนาลกษณะบคคล ทใชกนทวไป ตงแตป ค.ศ. 1949 – 1989 26 2.2 แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบหวนไหว 29 2.3 แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบแสดงตว 30 2.4 แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพ แบบเปดรบประสบการณ 32 2.5 แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพ แบบประนประนอม 33 2.6 แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบมจตส านก 35 2.7 แสดงลกษณะนสยของบคลกภาพหาองคประกอบตามแนวคดของ คอสตาและแมคเคร 36 3.1 แสดงจ านวนประชากรและกลมตวอยางแบบแบง ตามชนภมตามสดสวนโดยมกลมสงกดเปนชนภม 68 3.2 แสดงขอค าถามของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ 70 3.3 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ 70 3.4 แสดงการแปลระดบคะแนนเฉลยของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ 71 3.5 แสดงขอค าถามของแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 72 3.6 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบวด ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 72 3.7 แสดงการแปลระดบคะแนนเฉลยของแบบสอบวด ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 73 3.8 แสดงขอค าถามของแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 74 3.9 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบวดพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ 75 3.10 แสดงการแปลระดบคะแนนเฉลยของแบบสอบวดพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ 76 3.11 แสดงคาความเชอมนของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ 77

(12)

3.12 แสดงคาความเชอมนของแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 79 3.13 แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถต และสถตทใชทดสอบ 81 4.1 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามลกษณะ สวนบคคลของกลมตวอยาง 90 4.2 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแจกแจง กลมตวอยางของบคลกภาพหาองคประกอบ 95 4.3 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแจกแจง กลมตวอยางของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 97 4.4 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแจกแจง กลมตวอยางของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 99 4.5 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาสถตทของ

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการระหวางเพศชายและเพศหญง 101 4.6 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบร พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามอาย 102 4.7 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามอายงาน 103 4.8 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบร พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามสถานภาพสมรส 104 4.9 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาสถตทของ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการระหวางโสด หยา/หมาย และสมรส/มคครอง 105 4.10 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบร พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามระดบการศกษา 106 4.11 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบร พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามกลมสงกด 107 4.12 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ กบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 110 4.13 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญ และฟนฝาอปสรรคกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 113

(13)

4.14 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ กบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 116 4.15 แสดงตวแปรทมประสทธภาพในการพยากรณการรบรพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ 118 4.16 แสดงรปแบบสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 119 5.1 สมมตฐานการวจยและผลการทดสอบสมมตฐาน 128

(14)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 องคประกอบของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 39 2.2 กรอบแนวคดการวจย 65 3.1 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามเพศของกลมตวอยาง 92 3.2 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามชวงอายของกลมตวอยาง 92 3.3 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามชวงอายงานของกลมตวอยาง 93 3.4 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามสถานภาพการสมรสของ กลมตวอยาง 93 3.5 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามระดบการศกษาของกลมตวอยาง 94 3.6 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามกลมสงกดของกลมตวอยาง 94

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในสภาพเศรษฐกจปจจบนทเปลยนแปลงอยางรวดเรวและทวความรนแรงมากขน ท าให

องคการตาง ๆ ตองปรบตวและพฒนาเพอใหทนตอการเปลยนแปลง ธรกจผลตไฟฟาขนาดเลกเปนอกธรกจทอยทามกลางกระแสการเปลยนแปลงดงกลาว ในอดตการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) เปนผผลตไฟฟาเพยงรายเดยวทสามารถผลตไฟฟาเพอจ าหนายแกการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาคได จนกระทงการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ประกาศนโยบายรบซอไฟฟาจากภาคเอกชนจากกลมผผลตไฟฟาขนาดเลก (Small Power Producer: SPP) ไมเกน 90 เมกกะวตต ภายใตการก ากบดแลและรบซอไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ตามมตคณะรฐมนตร เมอ 17 มนาคม 2535 เพอตอบสนองตอการใชไฟฟาของประเทศไทยทเตบโตสงขนอยางรวดเรว รวมทงเพอลดภาระการลงทนของภาครฐและเพมประสทธภาพในการผลตไฟฟา (การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟานครหลวง การไฟฟาสวนภมภาค , 2541, น. 13) แมธรกจผลตไฟฟาขนาดเลกจะเปนธรกจทมลกษณะคอนขางผกขาดภายใตเงอนไขการขายไฟฟาใหแกการไฟฟาฝายผลตและลกคาอตสาหกรรมในเขตทไดรบสมปทาน มการวดผลส าเรจของธรกจผลตไฟฟาขนาดเลกจากการด าเนนการผลตไฟฟาและเรมจ าหนายไฟฟา เพราะสามารถประมาณการณยอดขายและผลก าไรไดอยางชดเจนตามสญญาทท าไวกบการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) สวนหนง และตามสญญาทท าไวกบลกคาอตสาหกรรมอกสวนหนง (ประเวศน องคดาภา, สมภาษณ อางถงในภวภทร ภทรหรญกนก, 2548 น. 5-6) อยางไรกตาม การเขามาด าเนนธรกจนไดนนกไมใชเรองงาย เนองจากเปนธรกจทตองใชเงนลงทนและเทคโนโลยสง แตใชแรงงานคนในปรมาณนอย อกทง การด าเนนธรกจผลตไฟฟาขนาดเลกจะตองผานเกณฑการคดเลอกจากภาครฐ ผานการขอใบอนญาตประกอบกจการพลงงานมากกวา 40 ใบอนญาต ตองด าเนนการภายใตขนตอนและกรอบเวลาทชดเจนของภาครฐและธนาคารแหลงเงนทน ตงแตการประเมนโอกาสทางธรกจและลกคากลมผรบซอไฟฟา ระยะเวลาของสญญารบซอไฟฟา การท ารายงานประเมนผลกระทบสงแวดลอม ขณะทเงนลงทนโรงฟา 1 โรงกจะใชเมดเงนประมาณ 5,000 ลานบาท ใชเวลาในการกอสรางโรงไฟฟาราว 2 ป (ภชราพร ชางแกว, 2557, น. 71) นอกจากนธรกจผลตไฟฟาขนาดเลกยงเปนธรกจเฉพาะทางทไมหยดนง เนองจากนโยบายเศรษฐกจและการเมองของภาครฐสงผลตอธรกจผลตไฟฟาขนาดเลกไมวาจะเปนการปฏบตตามการก ากบดแลของภาครฐ การปฏบตตามขอสญญากบลกคาอตสาหกรรม การ

2

เปลยนแปลงนโยบายการรบซอไฟฟาตามสภาพเศรษฐกจในแตละชวงเวลา นอกจากนระยะเวลาทจ ากดในการรบซอไฟฟาจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) เปนเหตใหผผลตไฟฟารายเลกตองแสวงหาโอกาสทางธรกจใหมอยเสมอไมวาจะเปนการขอตอสญญารบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาขนาดเลก การใชเชอเพลงผลตไฟฟา ชนดอน ๆ หรอการลงทนทงในและตางประเทศเพอใหสามารถด าเนนกจการไดอยางตอเนอง บคลากรในธรกจผลตไฟฟาจงตองเปนผทมความรเฉพาะทางและเปนผเชยวชาญจากหลายสาขาไมวาจะเปนดานวศวกรรม การเงน กฎหมาย เปนตน

นอกจากบคลากรในธรกจผลตไฟฟาตองเปนผทมความรความสามารถและศกยภาพในการปฏบตงานแลว บคลากรในองคการยงตองมคณลกษณะทสอดคลองกบความเชอ คานยม และวฒนธรรมองคการทเออตอการสนบสนนใหองคการบรรลเปาหมายและประสบความส าเรจ เชน การท างานเปนทม ความทมเทและไมทอถอยตอปญหาและอปสรรค เปนตน องคการจงใหความส าคญในการบรหารทรพยากรมนษยเพอสรางความไดเปรยบจากบคลากรทมความสามารถและศกยภาพดงกลาว การสรรหาคดเลอกนบเปนปจจยแรกของการบรหารทรพยากรมนษยในการแสวงหาผมความรความสามารถและความเหมาะสมเขามาปฏบตงาน องคการหลายแหงจงพฒนาแนวทางและแสวงหาเครองมอทจะใชในการคดกรองบคลากรทมคณสมบตเหมาะสมกบลกษณะงานและวฒนธรรมองคการ (อาภรณ ภวทยพนธ, 2552) การวดความร ทกษะ และความสามารถของบคคลเปนสงทองคการสามารถสงเกตและวดผสมครไดอยางชดเจน เชน การสอบวดความรทางดานวศวกรรม การสอบวดความสามารถทางดานชางฝมอ การสอบวดตรรกะกระบวนการคด เปนตน แตการวดคณลกษณะนสยและทศนคตของผสมครวาสอดคลองกบคานยมและวฒนธรรมองคการหรอไมเปนสงทสงเกตไดยาก เพราะบคลกภาพของแตละบคคลมทงสวนทเปนลกษณะผวเผนและสวนทเปนนสยทแทจรงซงบคคลอาจจงใจหรอไมจงใจปกปดบคลกภาพบางลกษณะ (ศรเรอน แกวกงวาล, 2554) เพอใหไดรบคดเลอกเขามาปฏบตงานในองคการ เชน หวแขง อารมณทางลบ ความไมเอาใจใสตอหนาท เปนตน ซงบคลกภาพทแทจรงบางลกษณะอาจไมสอดคลองกบความเชอ คานยม และวฒนธรรมขององคการ หวหนางานและเพอนรวมงาน ตลอดจนธรรมชาตของลกษณะงาน และอาจขดขวางไมใหองคการประสบความส าเรจ เนองจากบคลกภาพเปนเอกลกษณเฉพาะตวของบคคล ซงเปนตวก าหนดลกษณะพฤตกรรมและความคดเฉพาะบคคลตอสงแวดลอมของบคคลนน ๆ (Allport, 1961) บคลกภาพทแตกตางในแตละบคคลยงท าใหบคคลมปฏกรยาตอบสนองตอองคการ บคลากรในองคการและการปฏบตงานในทศทางทแตกตางกน แมบคคลจะมความร ทกษะ ความสามารถ หรอศกยภาพใกลเคยงกนกตาม

บคลกภาพหาองคประกอบ เปนแนวคดบคลกภาพในกลมทฤษฎลกษณะนสย (Trait theory) ซงจ าแนกบคคลตามแนวโนมลกษณะนสยและศกษาการแสดงพฤตกรรมของบคคลใน

3

สถานการณตาง ๆ รวมทงพยายามคนหาและอธบายลกษณะนสยพนฐานของบคคล บคลกภาพหาองคประกอบ (The Big Five) เปนทยอมรบของนกวจยวาสามารถใชเปนเครองมอแบงหมวดหมบคลกภาพทมความโดดเดนและมองคประกอบทนอยทสดทครอบคลมการอธบายบคลกภาพมากทสด (Mount, Barrick and Strauss, 1994, p.272) องคประกอบแตละดานของบคลกภาพหาองคประกอบเปรยบเสมอนตะกราบรรจกลมคณลกษณะทมแนวโนมเกดรวมกนของมนษย ค าจ ากดความของบคลกภาพทงหาองคประกอบถอเปนตวแทนในการอธบายองคประกอบรวมกนของคณลกษณะหรอองคประกอบยอยทอยในตะกรา โดยค าอธบายคณลกษณะทไดรบการยอมรบรวมกนมากทสดนนคอบคลกภาพหาองคประกอบทพฒนาโดยคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992, quoted in Howard & Howard, 2000) ประกอบดวยบคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) บคลกภาพแบบแสดงตว (Extraversion) บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ (Openness to experience) บคลกภาพแบบประนประนอม (Agreeableness) และบคลกภาพแบบมจตส านก (Conscientiousness) หากเราสามารถคนหา วด และท าความเขาใจลกษณะบคลกภาพของแตละบคคลได กจะชวยใหเราสามารถท านายพฤตกรรมของบคคลในสถานการณ ตาง ๆ ได (Cattell, 1965) จากการศกษางานวจยของ อาทตา กลบเพมพล (2549) เกยวกบ การมองโลกในแงด บคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : ศกษาเฉพาะกรณหนวยงานของรฐแหงหนง พบวา บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดกวางตอประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค แตบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการมองโลกในแงด บคลกภาพแบบหวนไหว บคลกภาพแบบมจตส านก และบคลกภาพแบบแสดงตวสามารถรวมกนท านายความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคได สวนภทรญาณ จงธนะพพฒน (2551) ไดศกษา บคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบการรบรความส าเรจในอาชพในบรษทยาตางชาตชนน า : กรณศกษาพนกงานขายเภสชภณฑ พบวา บคลกภาพแบบแสดงตว แบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค นอกจากน บคลกภาพแบบมจตส านก บคลกภาพแบบประนประนอม บคลกภาพแบบหวนไหว และบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ สามารถรวมกนท านายความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคได นอกจากนบคลกภาพยงเปนตวก าหนดวธการปรบตว การเผชญปญหา และการฝกฝน ซงน าไปสความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคทแตกตางกนดวย (อาทตา กลบเพมพล, 2549)

4

ธรกจผลตไฟฟาเปนธรกจทสงผลกระทบตอสงแวดลอม ชมชน และสงคม เพราะการผลตไฟฟามปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเปนอนดบหนงของการปลอยมลพษทางอากาศจากการใชพลงงานในดานตาง ๆ (กระทรวงพลงงาน, น. 7) ในกรณทเกดการชะลอ หรอระงบการกอสรางโรงไฟฟาอนเนองมาจากการตอตานจากชมชนและสงคมรอบโรงไฟฟา หรอหนวยงานอสระทเกยวของ กจะน ามาซงความเสยหายเปนมลคามหาศาลแกองคการ บคลากรในองคการจงเปนปจจยส าคญทจะชวยใหองคการฝาฟนวกฤตดงกลาว และชวยใหองคการสามารถปรบตวเพอเผชญกบปญหาและอปสรรคเหลานนได แนวคดเรองความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค (Stoltz, 1997) เปนแนวคดในการเผชญกบอปสรรคหรอปญหาตาง ๆ เมอชวตเตมไปดวยอปสรรคนน ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมบทบาทและความส าคญทท าใหบคคลประสบความส าเรจหรอลมเหลว เนองจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนมมมองทบคคลมตอปญหาและอปสรรควาเปนความทาทายทน าไปสโอกาสแหงหนทางสความส าเรจนนเอง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคประกอบไปดวยมต 4 ดาน ไดแก ดานการควบคม (Control) ดานตนเหตและความรบผดชอบ (Origin & Ownership) ดานผลกระทบ (Reach) และดานความอดทน (Endurance) บคคลจะมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนแตกตางกนไปตามคณลกษณะสวนบคคล ประสบการณการเลยงด มมมองทมตอปญหา รวมถงบคลกภาพทแตกตางกนกสงผลใหมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคแตกตางกน

เนองจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนความสามารถทชวยใหบคคลมวธคดวาปญญาตาง ๆ ยอมมจดจบหรอทางออก บคคลจงเปนผควบคมและแกไขสถานการณทเปนอปสรรคหรอความยากล าบากนน หากองคการมบคลากรทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง กจะชวยน าพาองคการประสบความส าเรจ เนองจากบคคลทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงมแนวโนมรบผดชอบตอผลลพธของปญหาทเกดขน โดยมงทจะหาแนวทางในการแกปญหาทเกดขนใหส าเรจ (ศศวมล อปนนไชย, 2551) ดงนน เมอใดทเกดปญหาหรออปสรรคขนในองคการ บคคลทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงยอมมความมงมนทมเทใหความรวมมอกบบคลากรอน ๆ ในองคการเพอใหองคการสามารถฟนฝาปญหาและอปสรรคนน ดงงานวจยของ จรวรรณ ศกดเชดสข (2549) ทศกษา ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณ ความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรค กบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของเจาหนาททปฏบตงานอยในส านกงานประกนสงคม (ส านกงานใหญ) พบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได เชนเดยวกบอ าภาภรณ ชมเชยวชาญ (2552) ทพบวา องคประกอบของความสามารถใน

5

การเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมและทกดานมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม ความฉลาดทางอารมณดานการสรางแรงจงใจใหตนเอง สามารถรวมกนท านายการเปนสมาชกทดขององคการได

“พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ” เปนการแสดงพฤตกรรมบทบาทพเศษ (Extra-Role Behavior) ซงพนกงานเตมใจปฏบตแมองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการ และเปนพฤตกรรมทชวยสนบสนนใหองคการประสบความส าเรจ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) การแสดงพฤตกรรมบทบาทพเศษ เปนหนงในพฤตกรรมพงประสงคทบคลากรทมคณภาพและมประสทธภาพในองคการพงปฏบตนอกเหนอไปจากการแสดงพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-Role Behavior) ซงเปนพฤตกรรมทองคการก าหนดหนาทความรบผดชอบใหพนกงานปฏบตอยางชดเจนและมการประเมนผลการปฏบตงาน ออรแกน (Organ, 1988, quoted in Organ, 1997, p. 86) ไดศกษาพฤตกรรมบทบาทพเศษ โดยเรยกพฤตกรรมดงกลาววา “พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ” (Organizational Citizenship Behavior) และใหความหมายวาเปนพฤตกรรมสวนบคคลทมเกยวของกบบทบาทหนาททก าหนดไวในค าบรรยายลกษณะงาน หรอเกยวของกบระบบการใหรางวลอยางเปนทางการ ซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจะชวยเพมประสทธภาพใหกบองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ประกอบดวย พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) พฤตกรรมความอดทน อดกลน (Sportsmanship) พฤตกรรมการใหความรวมมอ (Civic virtue) และพฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธกบลกษณะสวนบคคล บคลกภาพและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดงงานวจยของจรวรรณ ศกดเชดสข (2549) พบวาความฉลาดทางอารมณโดยรวมและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ สวนศศวมล อปนนไชย (2551) พบวา ระดบการศกษาปรญญาตรและสงกวาปรญญาตร บคลกภาพแบบประนประนอม และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม ดานตนเหตและความรบผดชอบ และดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

เมอบคลากรในองคการมจตส านกทดตอองคการซ งนอกเหนอไปจากความรความสามารถและศกยภาพทจ าเปนตอการปฏบตงานในองคการแลว บคลากรเหลานนจะชวยใหองคการมศกยภาพในการแขงขนสง สามารถเตบโตไดอยางยงยน รวมทงท าใหองคการสามารถฝาฟนวกฤตทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองในโลกปจจบนไดเปนอยางด ซงการใหความรวมมอในองคการดงกลาวเปนพฤตกรรมทบคลากรตองแสดงพฤตกรรมบทบาทพเศษนอกเหนอไปจากบทบาท

6

ความรบผดชอบทองคการก าหนดไวอยางเปนทางการ การทบคลากรจะแสดงพฤตกรรมทมจตส านกในองคการหรอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการหรอไม ขนอยกบบคลกภาพของบคลากรในองคการ เพราะบคลกภาพของแตละบคคลเปนตวก าหนดใหบคคลแสดงพฤตกรรมทแตกตางกน นกวจยพฤตกรรมองคการไดพยายามศกษาคณลกษณะ สมรรถนะ และพฤตกรรมทท าใหพนกงานในองคการชวยเหลอเพอนรวมงาน สรางเครอขายความสมพนธทดระหวางกน และเตบโตในหนาทการงาน ซงหนงในพฤตกรรมดงกลาวนนกคอ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Luthans & Youssef, 2007, Cameron, Dutton & Quinn, 2003, quoted in Bolino, Klotz, Turnley & Harvey, 2013, p. 542)

จากการศกษาคนควาขางตน งานวจยนจงเลอกศกษาบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคและการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานทปฏบตงานในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง ในระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตน โดยพนกงานสงกดส านกงานใหญ จงหวดกรงเทพมหานคร ปฏบตหนาทรบนโยบาย สนบสนน ด าเนนการกอสราง และบรหารจดการโรงไฟฟา ในขณะทพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง ปฏบตหนาทผลตไฟฟาเพอจ าหนายใหแกการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) และลกคากลมอตสาหกรรม รวมทงดแลซอมบ ารงโรงไฟฟาเพอใหสามารถผลตไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ จะเหนวาพนกงานทกทานมหนาทสนบสนนกลยทธและวตถประสงคขององคการใหด าเนนธรกจประสบความส าเรจลลวงไปดวยด หากพนกงานมลกษณะบคลกภาพท พงประสงคและมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงกจะชวยใหพนกงานมจตส านกทมเทใหแกองคการ มความเตมใจปฏบตงานนอกเหนอบทบาทหนาทของตนเอง สงเหลานจะชวยผลกดนใหองคการประสบความส าเรจตามเปาหมายและเตบโตไดอยางยงยน หากการศกษาในคร งนพบวาบคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได กจะชวยพฒนาวธการในการคดเลอกบคลากรทมคณภาพเขามาปฏบตงานในองคการไดเหมาะสมยงขน รวมทงเปนแนวทางส าคญในการพฒนาบคลากร ในองคการใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดวย

7

1.2 วตถประสงคในการวจย 1.2.1 เพอศกษาลกษณะสวนบคคล บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการ

เผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 1.2.2 เพอศกษาลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนทมผลใหเกดการรบรพฤตกรรมการ

เปนสมาชกทดขององคการแตกตางกน 1.2.3 เพอศกษาความสมพนธระหวาง บคลกภาพหาองคประกอบ กบ ความสามารถใน

การเผชญและฟนฝาอปสรรค 1.2.4 เพอศกษาความสมพนธระหวาง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

โดยรวมและแตละดาน กบ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 1.2.5 เพอศกษาความสมพนธระหวาง บคลกภาพหาองคประกอบ กบ การรบร

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 1.2.6 เพอสรางสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจาก

บคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

1.3 สมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.1 เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.2 ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.3 ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.4 สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

8

สมมตฐานการวจยท 1.5 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.6 กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจย ท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมม

ความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สมมตฐานการวจยท 3.1 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการ

ควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สมมตฐานการวจยท 3.2 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดาน

ตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 3.3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 3.4 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

9

สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

นอกจากนผวจยยงสนใจสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมตวแปรตนเปนบคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สามารถท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.4.1 ท าใหทราบถงความแตกตางระหวางลกษณะสวนบคคลทมผลท าใหเกด

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกน 1.4.2 ท าใหทราบถงความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถ

ในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 1.4.3 ท าใหทราบถงความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝา

อปสรรคโดยรวมและแตละดานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 1.4.4 ท าใหทราบถงความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบพฤตกรรมการ

เปนสมาชกทดขององคการ 1.4.5 ท าใหทราบถงอ านาจพยากรณของบคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถ

ในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

10

1.4.6 ท าใหทราบถงลกษณะสวนบคคล รปแบบบคลกภาพของพนกงานในดานตางๆ เพอใชเปนแนวทางในการสรรหาคดเลอกพนกงาน

1.4.7 ทราบถงระดบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เพอเปนแนวทางในการสงเสรมและจดกจกรรมทสงเสรมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคใหแกพนกงาน ซงคาดวาจะชวยใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมากขน 1.5 ขอบเขตการวจย

1.5.1 ประชากรทใชในการวจย คอ พนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง

จ านวน 341 คน ประกอบไปดวยพนกงานส านกงานใหญ และพนกงานโรงไฟฟาในนคมอตสาหกรรมทจงหวดปทมธาน ชลบร และระยอง ผวจยจงแยกศกษาตามสถานทในจงหวดนน ๆ และด าเนนการเกบขอมลในชวงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558

1.5.2 บคลกภาพหาองคประกอบ ศกษาตามแนวคดของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992) โดยผวจยไดใชแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบทปรบปรงมาจากแบบสอบถามของกฤตกา หลอวฒนวงศ (2547) ผแปลแบบสอบวดบคลกภาพ NEO-FFI ของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992) ซงครอบคลมบคลกภาพ 5 องคประกอบ คอ บคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) บคลกภาพแบบแสดงตว (Extroversion) บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ (Openness to experience) บคลกภาพแบบประนประนอม (Agreeableness) และ บคลกภาพแบบมจตส านก (Conscientiousness)

1.5.3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ศกษาตามแนวคดของสตอลทซ (Stoltz, 1997) โดยผวจยไดปรบปรงแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคจากแบบทดสอบของศศวมล อปนนไชย (2551) ซงพฒนามาจากแบบสอบถามของวรรณวภา ตวะนนทกร (2548) ตามกรอบแนวคดของสตอลทซ ครอบคลมองคประกอบของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 4 ดาน คอ การควบคม (Control) ตนเหตและความรบผดชอบ (Origin and Ownership) ผลกระทบ (Reach) และ ความอดทน (Endurance)

11

1.5.4 พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ผวจยปรบปรงแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมาจากแบบสอบถามของทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ซงไดพฒนามาจากแบบสอบถามของอญพร พลทรพย (2546) และของนนดา ชประกอบ (2547) โดยครอบคลมพฤตกรรมทง 5 ดาน คอ พฤตกรรมใหความชวยเหลอ (Altruism) พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) พฤตกรรมการใหความรวมมอ (Civic virtue) และพฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) 1.6 ค าจ ากดความทใชในการวจย

1.6.1 พนกงาน หมายถง พนกงานในระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตน ในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหน ง ประกอบดวยพนกงานสงกดส านกงานใหญ จ งหวดกรงเทพมหานคร พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง

1.6.2 บรษทผลตไฟฟาขนาดเลก (Small Power Producer: SPP) หมายถง โครงการผลตไฟฟาโดยใชระบบการผลตพลงงานความรอนและไอน ารวมกน โดยมการท าสญญาระยะยาว (Firm) กบการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.)

1.6.3 บคลกภาพหาองคประกอบ หมายถง คณลกษณะเฉพาะบคคลทมผลตอการแสดงพฤตกรรมทงสวนท เปนลกษณะภายในและภายนอก โดยศกษาลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบตามแนวคดของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992) ประกอบดวยบคลกภาพ 5 ดาน ไดแก

1.6.3.1 บคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) คอ ผทมความวตกกงวลงาย มกมแนวคดไมสมเหตผล ถกกระตนไดงาย และมกเครยดอยเสมอ ประกอบดวยลกษณะยอย 6 ดาน คอ ความวตกกงวล (Worry) ความโกรธ (Anger) ความทอแท (Discouragement) การค านงถงแตตนเอง (Self-Consciousness) การมความกระตนรนแรง (Impulsiveness) และมความอารมณเปราะบาง (Vulnerability)

1.6.3.2 บคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) คอ ผทมความวตกกงวลงาย มกมแนวคดไมสมเหตผล ถกกระตนไดงาย และมกเครยดอยเสมอ ประกอบดวยลกษณะยอย 6 ดาน คอ ความวตกกงวล (Worry) ความโกรธ (Anger) ความทอแท (Discouragement) การค านงถงแตตนเอง (Self-Consciousness) การมความกระตนรนแรง (Impulsiveness) และมความอารมณเปราะบาง (Vulnerability)

12

1.6.3.3 บคลกภาพแบบแสดงตว (Extraversion) คอ แนวโนมของบคคลทม

ความสขเมอไดอยกบบคคลอน เรยกรองในสทธของตนเอง มความกระตอรอรน ชอบความตนเตนและแรงกระตน และมนสยคดในเชงบวก ประกอบดวยลกษณะยอย 6 ดาน คอ ความอบอน (Warmth) ความชอบอยรวมกบผอน (Gregariousness) การแสดงออกแบบตรงไปตรงมา (Assertiveness) การชอบมกจกรรม (Activity) การแสวงหาความตนเตน (Excitement-Seeking) และการมอารมณทางบวก (Positive Emotions)

1.6.3.4 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ (Openness to experience) คอ แนวโนมของบคคลทมความกระตอรอรนในการแสดงจนตนาการ มความสงสยใครร ใสใจความรสกของตนเองและบคคลอน ประกอบดวยลกษณะยอย 6 ดาน คอ การเปนคนชางฝน (Fantasy) การซาบซงในความงาม(Aesthetics) การเปดเผยความรสก (Feelings) การปฏบต (Actions) การใชความคด (Ideas) และการยอมรบคานยม (Values)

1.6.3.5 บคลกภาพแบบประนประนอม (Agreeableness) คอ แนวโนมของผทมความเหนอกเหนใจผอน ใหความรวมมอ ชอบท างานเปนทม ประกอบดวยลกษณะยอย 6 ดาน คอ การไววางใจผอน (Trust) ความตรงไปตรงมา (Straightforwardness) ความรสกเออเฟอ (Altruism) การยอมตามผอน (Compliance) ความออนนอมถอมตน (Modesty) และความมจตใจออนโยน (Tender-Mindedness)

1.6.3.6 บคลกภาพแบบมจตส านก (Conscientiousness) คอ แนวโนมของผทมเปาหมายของตนเอง เปนทพงพาได ควบคมตนเองได และมวธการบรหารจดการในเรองตาง ๆ ไดด ประกอบดวยลกษณะยอย 6 ดาน คอ การมความสามารถ (Competence) ความมระเบยบ (Order) ความรบผดชอบตอหนาท (Dutifulness) ความตองการใฝสมฤทธ (Achievement Striving)ความมวนยในตนเอง (Self-Discipline) และความสขมรอบคอบ (Deliberation)

1.6.4 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค หมายถง ความสามารถของบคคลในการตอบสนองหรอเอาชนะเหตการณทยากล าบาก บคคลทไมสามารถรบมอกบอปสรรคไดจะรสกทอถอยและเกดอารมณทางลบจนตองหนปญหาหรอลมเลกไป ในขณะบคคลทสามารถรบมอกบอปสรรคไดอยางดจะสามารถกาวผานปญหา ไมยอมพายแพตออปสรรคทเกดขน (Stoltz, 1997) มมต 4 ดาน ไดแก

1.6.4.1 การควบคม (Control) หมายถง ระดบการรบรถงความสามารถในการควบคมตวเองใหสามารถกาวผานอปสรรคหรอเหตการณทยากล าบากได

13

1.6.4.2 ตนเหตและความรบผดชอบ (Original and Ownership) หมายถง ระดบความสามารถในการวเคราะหหาสาเหตของปญหาและการเปนเจาของปญหาเพอรวมรบผดชอบและแกไขปญหานน

1.6.4.3 ผลกระทบ (Reach) หมายถง การวดผลกระทบของปญหาและความยงยากทมตอการด าเนนชวตวามมากนอยเพยงใด พรอมมสตรบรวาอกนานเทาไรปญหาหรออปสรรคจะเขามาในชวต

1.6.4.4 ความอดทน (Endurance) หมายถง การรบรถงความคงอยของปญหาหรออปสรรค และความสามารถในการจดการกบความยดเยอของปญหา และขจดอปสรรคนนใหหมดไป

1.6.5 การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ หมายถง ความคดเหนของผบงคบบญชาทมตอพนกงานวามการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการหรอไม โดยศกษาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามแนวคดของออรแกน (Organ, 1988, quoted in Organ, 1997, p. 86) โดยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ หมายถง พฤตกรรมบทบาทพเศษซงองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการและไมขนอยกบการประเมนผลการปฏบตงานและการใหรางวล เปนพฤตกรรมทเปนประโยชนตอองคการทบคคลเตมใจปฏบต ประกอบดวยพฤตกรรมดงตอไปน

1.6.5.1 พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) หมายถง การชวยเหลอผรวมงานทนททเพอนรวมงานเกดปญหาในการปฏบตงาน หรอเมอเพอนรวมงานยงปฏบตงานไมเสรจสมบรณ

1.6.5.2 พฤตกรรมการค านงถงผ อน (Courtesy) หมายถง พฤตกรรมการค านงถงผอน เพอปองกนการเกดปญหาอนเนองมาจากการปฏบตงาน เนองจากในการปฏบตงานนนตองมการพงพาอาศยซงกนและกน การกระท าหรอการตดสนใจของบคคลหนงอาจสงผลตอบคคลอน ดงนน ผปฏบตงานจงควรค านงถงบคคลอนเมอปฏบตงานดวย

1.6.5.3 พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) หมายถง พฤตกรรมการมความอดทนอดกลนตอสงทเกดขน อดทนตอความคบของใจ ความไมสะดวกสบายหรอความกดดนตาง ๆ ดวยความเตมใจถงแมจะมสทธเรยกรองความเปนธรรมไดแตกไมกระท า เนองจากมองวาความไมสบายใจดงกลาวจะคงอยเพยงระยะสนเทานน

1.6.5.4 พฤตกรรมการใหความรวมมอ (Civic virtue) หมายถง พฤตกรรมทแสดงถงความรบผดชอบและมสวนรวมในการด าเนนงานในองคการ เชน การเขารวมประชม การยดแนวปฏบตในการพฒนาองคการ การแสดงความคดเหน เปนตน

14

1.6.5.5 พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) หมายถง พฤตกรรมทปฏบตตามกฎระเบยบและนโยบายขององคการ การตรงตอเวลา การปฏบตตามระเบยบขอบงคบ การค านงถงทรพยสนขององคการ เปนตน

15

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดศกษาคนควาแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของกบงานวจย โดย

แบงเปนหวขอไดดงตอไปน

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบบคลกภาพ

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดในองคการ

2.4 แนวคดลกษณะประชากรศาสตร 2.5 ผลงานวจยทเกยวของและสมมตฐานงานวจย

2.6 กรอบแนวคดงานวจย

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบบคลกภาพ

2.1.1 ความหมายของบคลกภาพ

บคลกภาพ หรอ Personality มรากศพทมาจากภาษาลาตน คอ ค าวา Persona หมายถง หนากากทตวละครชาวกรกในสมยกอนสวมในขณะแสดงละคร เพอใหผชมเหนถงความแตกตางของบทบาททแสดงอย (Engler, 2006, p.2) บคลกภาพเปนลกษณะสวนบคคลทแสดงใหเหนถงตวตนของบคคลนน โดยสามารถแสดงออกใหเหนไดจากภายนอก เชน รปราง หนาตา ทาทาง และค าพด และสงทเปนตวตนภายในซงสามารถสงเกตเหนไดยาก เชน อารมณ ความคด ความเชอ สตปญญา เปนตน

เนองจากมการศกษาคนควาเกยวกบเรองบคลกภาพอยางแพรหลาย จงท าใหเกดแนวคดทฤษฎและแงมมในการศกษาบคลกภาพจากนกวชาการและนกจตวทยาอยางหลากหลายดงตอไปน

อลพอรท (Allport, 1961, p.28) ใหความหมายของบคลกภาพวา บคลกภาพเปนเอกลกษณเฉพาะตวของบคคล ซงเปนตวก าหนดลกษณะพฤตกรรมและความคดเฉพาะบคคลตอสงแวดลอมของบคคลนน ๆ

16

แคทเทลล (Cattell, 1965) ใหความหมายของบคลกภาพวา เปนสงทสามารถท านายไดวาบคคลจะกระท าพฤตกรรมอะไรในสถานการณตาง ๆ ทประสบ

นพมาศ องพระ (ธรเวคน) (2551, น. 4) ไดกลาวถงค านยามของบคลกภาพวาคอโครงสรางทางจตวทยา (Psychological construct) เปนมโนคตทสลบซบซอนซงไดรวมถงภมหลงพเศษทางยนสของบคคลและประวตการเรยนร รวมทงวธทความซบซอนเหลานรวมองคและประสานกนท าใหเกดพฤตกรรมสนองตอสงเหลานเฉพาะในสงแวดลอม ดงนน การศกษาเกยวกบบคลกภาพจงเปนการวเคราะหเชงวทยาศาสตรเกยวกบความหลากหลายของพฤตกรรม ซงจะท าใหทราบวาบคคลจะมปฏกรยาในเหตการณตาง ๆ ไดอยางไร

ศรเรอน แกวกงวาล (2554, น. 7-8) ใหความหมายของ บคลกภาพ วาเปนลกษณะเฉพาะตวของบคคลในดานตาง ๆ ทงสวนภายนอก คอ สวนทมองเหนชดเจน เชน รปราง หนาตา กรยามารยาท การแตงตว วธพดจา เปนตน และสวนภายใน คอ สวนทมองเหนไดยาก แตอาจทราบไดโดยการอนมาน เชน สตปญญา ความถนด ลกษณะอารมณประจ าตว ปรชญาชวต คานยม ความสนใจ เปนตน ลกษณะตาง ๆ ของบคลกภาพไมสามารถแยกออกเปนสวน ๆ จากกนไดโดยเดดขาด เพราะทก ๆ ลกษณะของบคลกภาพตางมความสมพนธตอกนและกน และมผลกระทบตอกนเปนลกโซ บคลกภาพของมนษยถกหลอหลอมและผสมผสานกนดวยพนธกรรม วฒนธรรม การเรยนร และวธปรบตวของบคคลตอสงแวดลอมรอบตว โดยบคลกภาพของมนษยเปนสงไมตายตว เปลยนแปลงไปตามกาลเวลา การเรยนร และสงแวดลอมทงทางสงคมและทางวตถธรรม บคลกภาพของแตละบคคลมทงสวนทเปนลกษณะผวเผนและสวนทเปนนสยทแทจรงซงบคคลอาจจงใจหรอไมจงใจปกปดบคลกภาพบางลกษณะกได นอกจากน บคลกภาพยงมทงสวนรวมทเปนลกษณะสากลของมนษยทกชาตทกภาษา และมสวนทเปนลกษณะ “เฉพาะตว” ทงนการศกษาเพอเขาใจบคลกภาพของตนเองและบคคลอน จะชวยใหสามารถท านายลกษณะนสย ความสามารถ ความถนดความเปนเอกลกษณของบคคล และสามารถท านายพฤตกรรมของตนเองและบคคลอนไดคอนขางแมนย า ซงจะมประโยชนตอการด าเนนชวต และการประกอบภารกจทงสวนตวและอาชพไดในชวตประจ าวน

นอกจากนศรเรอน แกวกงวาล (2550, น. 322) ยงไดเพมเตมความหมายของบคลกภาพวาเปน

1. การผสมผสานระบบตาง ๆ ภายในตวบคคล ทงสวนทมองเหนไดชดเจน เชน รปรางหนาตา การแตงกาย การพดจา และระบบภายในทเหนไดไมชดเจน เชน อารมณ ความคด ความเชอ ความรสก เปนตน โดยประสบการณ พนธกรรม การเรยนรประสบการณในวยเดก ลกษณะสงคมวฒนธรรม จะหลอหลอมใหบคคลมบคลกภาพทแตกตางกนออกไปจนกลายเปนเอกลกษณ

17

เฉพาะตน นอกจากนยงมลกษณะองครวมทเปนเอกลกษณเฉพาะกลมคนในส งคมวฒนธรรมของบคคลนน

2. บคลกภาพมสวนทเปนโครงสราง (Construct) ซงเปนบคลกภาพของบคคลใดบคคลหนงทสามารถสงเกตและวดไดทงทางตรงและทางออม เชน ความเฉลยวฉลาด ความถนด นสยสวนลก โดยสวนโครงสรางนจะแตกตางกนไปในแตละบคคล

3. บคคลแตละคนมบคลกลกษณะเฉพาะตวบางประการทคอนขางคงรป โดยบคคลจะแสดงบคลกลกษณะดานนนออกมาในสถานการณตาง ๆ กน เชน ความเพอฝน ถอด เหนแกตว มกใหญใฝสง เปนตน

4. เมอเขาใจรปแบบของบคลกภาพของบคคลแลว เราสามารถอธบาย เขาใจ และท านายพฤตกรรมของบคคลในสถานการณตาง ๆ ได

5. วธการปรบตวและวถชวตของบคคลจะเปนเชนไร ขนอยกบลกษณะเฉพาะตวของบคลกภาพของบคคลนน

จากความหมายของบคลกภาพดงกลาว สามารถสรปไดวา บคลกภาพ คอ ลกษณะเฉพาะตวทประกอบขนมาเปนบคคล ท าใหเกดรปแบบพฤตกรรมทบคคลแสดงออก ทงสวนทเปนลกษณะภายนอก และสวนทเปนลกษณะภายใน บคลกภาพนนเกดมาจากพนธกรรม การเลยงด การเรยนร และประสบการณในวยเดก ซงเราสามารถวดบคลกภาพไดทงทางตรงและทางออม อนจะชวยใหสามารถอธบาย เขาใจ และท านายพฤตกรรมของบคคลได ในการศกษาครงนผวจยใชความหมายของบคลกภาพตามแนวคดบคลกภาพหาองคประกอบของคอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992) ซงหมายถง องคประกอบแตละดานของบคลกภาพหาองคประกอบเปรยบเสมอนตะกราทบรรจกลมของคณลกษณะทมแนวโนมเกดรวมกนของมนษย (Howard and Howard, 2000)

2.1.2 ทฤษฎบคลกภาพ

การศกษาบคลกภาพในวงการจตวทยา เปนการศกษาความคงท (Consistency) ความซบซอน (Complexity) ความหลากหลาย และความเปนเอกลกษณเฉพาะตวของบคคลและกลมบคคล ซงมการศกษามาอยางยาวนานเนองจากความซบซอนและความหลากหลายของบคลกภาพท าใหเกดแนวคดหลากหลายทฤษฎทแตกตางกน โดยแนวคดทฤษฎทส าคญแบงเปน 5 กลม ไดแก (ศรเรอน แกวกงวาล, 2550, น. 322-333)

18

2.1.2.1 ทฤษฎบคลกภาพกลมจตวเคราะห (Psychoanalytic theory) มแนวคดวา บคลกภาพเกดจากจตใตส านกของมนษยซงคอยควบคมและบงการพฤตกรรมของบคคลใหแสดงออกในรปแบบตาง ๆ โดยขนอยกบอารมณความรสกมากกวาการตระหนกรตน ประสบการณในวยเดกมผลตอพฤตกรรมปจจบนและอนาคตอยางยากจะเปลยนแปลงไดและจะพฒนาเปนบคลกภาพในเวลาตอมา เมอบคคลมสต สงบ สบาย จตส านกจะคอยควบคมพฤตกรรมทแสดงออกภายนอก สวนจตใตส านกซงมพลงในการขบดนใหแสดงพฤตกรรมตาง ๆ มากทสดจะแสดงพฤตกรรมกตอเมอจตส านกไมสามารถควบคมจตใตส านกได เชน เมอบคคลเกดความเครงเครยด ตนตระหนก กลว เปนตน หากตองการเขาใจมนษยอยางแทจรง จะตองเขาใจหยงรถงจตใตส านกทเปนตนเหต นกจตวทยาในกลมน ไดแก ซกมนด ฟรอยด (Sigmund Freud), คารล จง (Carl Jung), อลเฟรด แอดเลอร (Alfred Adler), และคาเรน ฮอรนาย (Karen Horney)

2.1.2.2 ทฤษฎบคลกภาพกลมพฤตกรรมนยม (Behavior Theory) มแนวคดวาบคลกภาพของมนษยปรบเปลยนตามอทธพลของสงแวดลอมซงเกดจากการเรยนร เนองจากเชอวาพฤตกรรมของมนษยขนอยกบสงเราภายนอกและกระบวนการใหการเสรมแรงทเปนปจจยส าคญก าหนดลกษณะพฤตกรรมและบคลกภาพ โดยมแนวคดวาบคคลจะมบคลกภาพเชนไรขนอยกบการเสรมแรงจากบคคลและกลมสงคมในอดต เชน บคคลทเคยแสดงพฤตกรรมกาวราวแลวไดรบการเสรมแรงทางบวกดวยการชนชม เขากจะแสดงพฤตกรรมกาวราวอกจนกลายเปนคนทมนสยหรอบคลกภาพกาวราว อยางไรกด นกทฤษฎกลมนมกถกวพากษวา อธบายบคลกภาพของบคคลอยางผวเผน โดยไมสนใจเรองพลงขบดานชวภาพและความรสกนกคดซงเปนพลงขบทส าคญในการก าหนดลกษณะพฤตกรรมและบคลกภาพของบคคลเชนกน นกจตวทยาในกลมน ไดแก เบอรอส สกนเนอร (Burhus Skinner), และพาฟลอฟ (Pavlov)

2.1.2.3 ทฤษฎบคลกภาพกลมมนษยนยม (Humanistic Theory) มแนวคดวาธรรมชาตของมนษยมความดงาม มความใฝด รบรคณคาในตนเอง มความรบผดชอบในชวตและหนาทของตนเอง มความตองการพฒนาตนเองใหดยงกวาปจจบน โดยมเปาหมายพฒนาศกยภาพทมในตวตนใหถงจดสงสด มแนวคดวาบคลกภาพของบคคลเปนองครวมของหนวยตาง ๆ ทประกอบเปนมนษย ไดแก สวนรวมของหนวยยอยตาง ๆ ของสงทเรยกวาบคลกภาพ และความเปนเอกตบ คคลทหนวยยอยตาง ๆ ท างานรวมกนอยางเปนเอกภาพ และพฤตกรรมหรอบคลกภาพของบคคลเปนผลมาจากการทบคคลรบรสงแวดลอมรอบตวเขาไมวาการรบรสงแวดลอมนนจะเปนไปตามขอเทจจรงหรอไมกตาม นกจตวทยากลมน ไดแก อบราฮม มาสโลว (Abrahum Masslow) และคารล โรเจอร (Carl Rogers)

19

2.1.2.4 ทฤษฎบคลกภาพกลมจตวทยาในเชงรคด (Cognitive Theory) มแนวคดวาพฤตกรรมของมนษยเกดจากกระบวนสงเกตตวแบบ การคด ความเชอ และการรบรสมรรถภาพของตน แนวคดนเชอวาความส าเรจทบคคลไดรบเกดมาจากการทบคคลมความเชอมนในสมรรถนะแหงตน (Bandura, 1977 อางถงในศรเรอน แกวกงวาล, 2550, น. 333) โดยมหลกการวาบคคลมสมรรถภาพ และรบรสรรถภาพนน บคคลจงมความเชอมนในสมรรถภาพและมงมนประกอบกจตามสมรรถภาพนน โดยบคคลจะสามารถใชสมรรถภาพแหงตนมากแคไหนขนอยกบประสบการณความส าเรจในอดต การศกษาประสบการณของบคคลอน การถกชกจงโดยตนเอง โดยหลกการ หรอโดยบคคลอน และลกษณะอารมณทพงประสงคตอการเออใหเกดการรบรสมรรถภาพแหงตนซงจะท าใหบคคลมงมนแสดงพฤตกรรมใหประสบความส าเรจ นกจตวทยาในกลมน ไดแก อลเบรต แบนดรา (Albert Bandura)

2.1.2.5 ทฤษฎบคลกภาพกลมลกษณะนสย (Trait Theory) มแนวคดวามนษยมลกษณะนสยหรอคณลกษณะทแตกตางกน จงอาจจ าแนกบคคลตามแนวโนมลกษณะนสย เชน คนขเหนยว จะมความมงมนในการใชจายใหนอยทสด และเนนรกษาผลประโยชนเรองเงนทองทกวถทาง ลกษณะเดนของทฤษฎลกษณะนสย คอ 1) มความคงท (Consistency) ซงแตละบคคลมคณลกษณะโดดเดนหลาย ๆ อยางภายในตวและจะแสดงคณลกษณะนนออกมาในสถานการณตางๆ กนซงเปนลกษณะนสยทคอนขางถาวร และ 2) มความแตกตางระหวางบคคล (Individual differences) ซงบคคลแตละคนประกอบดวยกลมลกษณะหลายอยางซงเปนลกษณะเฉพาะตวทไมเหมอนใคร โดยทฤษฎลกษณะนสยมงคนหาและอธบายลกษณะนสยพนฐานของบคคลเพออธบายและท านายบคลกภาพของบคคลนน นกจตวทยากลมน ไดแก กอรดอน อลพอรต (Gordon Allport), เรมอนด แคทเทล (Raymond Cattell), แฮนส ไอแซงค (Hans Eysenck), และคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae)

เนองจากการศกษาวจยในครงนเปนการศกษาแนวคดบคลกภาพหาองคประกอบของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992) ซงไมใชทฤษฎโดยตรง แตเปนการใหค าอธบาย “ลกษณะบคลกภาพของบคคล 5 มต” (Feist & Fiest, 2006; Ryckman, 2008 อางถงใน ศรเรอน แกวกงวาล, 2558, น. 66) อนมฐานแนวคดมาจากทฤษฎลกษณะนสย ดงนน การจะเขาใจแนวคดและแบบวดบคลกภาพของเขาจะตองมความรเกยวกบทฤษฎลกษณะนสยตามสมควร (ศรเรอน แกวกงวาล, 2558, น. 66)

20

2.1.3 ทฤษฎลกษณะนสย (Trait Theory)

ทฤษฎลกษณะนสยเปนแนวคดทจ าแนกบคคลตามแนวโนมลกษณะนสย โดยรวบรวมและจดระบบลกษณะนสยทมความใกลเคยงกนเขาประกอบเปนบคลกภาพ (กนกพร, 2556, น. 16) ทฤษฎลกษณะนสยมลกษณะเดน ดงตอไปน (ศรเรอน แกวกงวาล, 2554, น. 177-178)

2.1.3.1 ความคงท (Consistency) บคคลแตละคนลวนมคณลกษณะโดดเดนหลาย ๆ อยางภายในตว และจะแสดงคณลกษณะนนออกมาในสถานการณตางๆ หากเรารจกลกษณะนสยของบคคลใด เรากสามารถท านายพฤตกรรมเขาในสถานการณตางๆ ได เชน หากเรากลาววาคนนนเปนคนสะอาด เรยบรอย ขอาย กาวราว เปนตน แสดงวาเราก าลง “ตตรา” เขาดวย ทฤษฎลกษณะนสยจงอธบายวาบคคลมพฤตกรรมอยางไรมาตงแตอดตจนถงปจจบน ซงจะชวยใหเราสามารถคาดเดาวาบคคลจะแสดงพฤตกรรมอะไรในอนาคต

2.1.3.2 เนนความแตกตางระหวางบคคล (Individual difference) ทฤษฎลกษณะนสยมความคดวาแตละคนประกอบดวยกลมลกษณะนสยหลายอยางรวมเปนลกษณะเฉพาะตว ท าใหแตละบคคลมความแตกตางกน โดยทไมมใครเหมอนใคร

2.1.3.3 ทฤษฎลกษณะนสยมหลายกลม และทกกลมมแนวคดรวมกน คอ คนหาและอธบายลกษณะนสยพนฐานของบคคล เพออธบายบคลกภาพของบคคลนนทท าใหบคคลแตละคนแตกตางกน

2.1.3.4 เนนการท านาย กลมนเนนการวดบคลกภาพดวยแบบทดสอบ โดยน าผลการวดไปใชในดานตางๆ เชน การเลอกอาชพ การมอบหมายงานใหเหมาะกบลกษณะนสย การปรบตวในองคการ การศกษาและพฒนาตนเอง การท านายผลการปฏบตงาน เปนตน

ศรเรอน แกวกงวาล (2558, น. 66 – 68) ยงสรปเพมเตมวาเทรทหรอลกษณะนสยโดยรวมหมายถงลกษณะนสยทคอนขางถาวร (Consistency) ในตวบคคลทมกแสดงออกในสถานการณตางๆ ตามเอกลกษณเฉพาะตน เชน คนทมนสยเจาอารมณ กจะอารมณเสยไดงายในแทบทกสถานการณ และแตละบคคลกมนสยประจ าตวหลายอยาง โดยเปาหมายของการศกษาทฤษฎลกษณะนสยเพอท านาย อธบาย ควบคม และจดการกบพฤตกรรมทงดานบวกและลบของตนเองและผอน เนองจากทฤษฎลกษณะนสยตงอยบนฐานความเชอวา แตละคนมลกษณะนสยทคอนขางถาวรประจ าตวหลายลกษณะ จงสามารถ “ท าการวด” ไดแมนย า เทยงตรง ทฤษฎนจงเนนการวดบคลกภาพดวยแบบทดสอบ และถอเปนทฤษฎทท าใหเกดการบกเบกวธการศกษาบคลกภาพของบคคลใหเขาใจงายและเปนรปธรรม ท าใหการประเมนลกษณะบคลกภาพของบคคลมการขยายออกไปจากกลมนกจตวทยาสบคคลทวไปดวยแบบทดสอบทมความเทยงตรงและเชอถอได และยงได

21

น าความรเรองบคลกภาพไปใชในการบ าบดรกษา การด าเนนชวตประจ าวน และในทท างาน (Work place) ดวย

อลพอรท (Allport, 1937) เชอวา บคลกภาพของมนษยถกก าหนดดวยบคลกลกษณะนสย (Trait) ซงเปนลกษณะนสยหรอความเคยชน เปนโครงสรางของระบบจตประสาท (Neuropsychic Structures) ของแตละบคคลทสามารถท าใหสงเราท าหนาทไดอยางสมดล และเปนตวเรมใหเกดการปรบตวใหบคคลแสดงพฤตกรรมอยางสมดล ลกษณะนสยของมนษยมมากมายและในแตละบคคลกไมมบคลกลกษณะใดตายตว แตจะแสดงลกษณะนสยนนออกมาตามสงแวดลอมและความกดดนของสงคมในขณะนน อลพอรท ไดแบงคณลกษณะของบคลกภาพเปน 3 ประเภท คอ 1) คณลกษณะเดน (Cardinal trait) เปนคณลกษณะทมอทธพลและควบคมการแสดงพฤตกรรมของบคคลแทบทกดาน เปนลกษณะเดนของบคคลทปรากฏออกมาชดเจนเหนอบคลกภาพอน เราจะรจกตวตนและนกถงบคคลจากคณลกษณะเฉพาะเหลานน เชน ความตองการชอเสยงเงนทอง ความเผดจการ เปนตน 2) คณลกษณะรวม (Central trait) เปนลกษณะนสยทพบมากบางนอยบางในตวบคคลรวมกนกบบคคลอนหลอรวมเปนพนฐานบคลกภาพของแตละบคคล แมจะไมมอทธพลตอบคคลเทา Cardinal trait แตกเปนลกษณะนสยหลกทใชในการอธบายบคคลแตละคนทสามารถสงเกตไดอยางชดเจน เชน ความซอสตย ความขอาย และความวตกกงวล เปนตน และ 3) คณลกษณะทตยภม (Secondary trait) เปนคณลกษณะทมอยผวเผนภายในตวบคคลซงงายตอการเปลยนแปลง เนองจากเปนทศนคตหรอความนยมชมชอบของบคคลในการตอบสนองตอสถานการณตาง ๆ ภายใตเหตการณเฉพาะ ซงแมบคคลจะมบคลกลกษณะนสยเหมอนกนแตอาจมระดบความรนแรงในการแสดงออกในแตละสถานการณแตกตางกน เชน ความรสกเครยดเมอตองพดตอหนาชมชน หรอกระสบกระสายเมอตอแถว เปนตน

แคทเทลล (Cattell, 1965) เชอวา บคลกภาพเปนผลมาจากความรสกและสตปญญา เขาจงศกษาบคลกคณลกษณะตางๆ เพอดวาบคลกลกษณะนสยใดทเปนบคลกลกษณะนสยกลางทสามารถอธบายบคลกภาพของบคคลทวไปได แคทเทลลไดน าบคลกลกษณะนสยตาง ๆ มาจ าแนกดวยวธการทางสถตทเรยกวา การวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) ไดบคลกภาพคณลกษณะ 2 กลม คอ บคลกนสยคณลกษณะพนผว (Surface traits) เปนชดนสยหรอลกษณะพฤตกรรมทเกาะกลมกน โดยการสรปจากลกษณะตาง ๆ ทปรากฏรวมกนและทสงเกตเหนไดโดยตรง เชน การไมมสมาธท างาน การตดสนใจไมได การไมสามารถหยดนงอยกบท หลกหลก และเปนลกษณะทอาจเปลยนแปลงได แคทเทลลจงไมถอวาคณลกษณะพนผวสามารถอธบายบคลกภาพของบคคลทแทจรง (ศรเรอน แกวกงวาล, 2554, น. 231) อกกลม คอ บคลกนสยคณลกษณะพนฐาน (Source traits) เปนลกษณะโครงสรางพนฐานทเปนองคประกอบหลกของบคลกภาพของบคคล เปน

22

ลกษณะทมความมนคงเปนพนฐานของบคลกภาพ มทงดานบวกและลบอยลกภายในบคคล และเปนตวก าหนดพฤตกรรมหลากหลายในสถานการณและเวลาทแตกตางกน โดยบคลกนสยนถกแบงออกเปนบคลกภาพ 16 ลกษณะ ดวยการวเคราะหองคประกอบ

ไอแซงค (Hans Eysenck) อธบายบคลกภาพโดยจดกลมตามบคลกภาพคณลกษณะ ดวยวธการวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) เชนเดยวกบแคทเทลล ไดกลมลกษณะนสย 2 กลมใหญ เรยกวา Big Two ประกอบดวย เกบตวกบแสดงตว (introvert-extrovert) และอารมณมนคงกบอารมณหวนไหว (emotional stability-neuroticism) โดยความสมพนธของสองกลมนสามารถก าหนดเปนนสยได 32 ลกษณะนสย ซงไอแซงคไดน าบคลกนสยเหลานมาพฒนาเปนแบบวดบคลกภาพ MPI (Maudsley Personality Inventory) ทฤษฎของไอแซงคคลายกบทฤษฎลกษณะนสยของนกจตวทยาอนในเรองการวเคราะหบคลกภาพดวยกระบวนการทางสถต แตเขาไดใหความส าคญตอตอปจจยทางชวภาพวาเปนตวก าหนดลกษณะบคลกภาพของบคคลมากกวาปจจยทางสงแวดลอมซงเปนจดส าคญในทฤษฎลกษณะนสยอน ๆ (อญพร พลทรพท, 2546, น. 13)

เนองจากแนวคดของทฤษฎลกษณะนสยมงเนนการวดลกษณะนสยและการท านายพฤตกรรมของมนษย จงมการน ามาประยกตใช ดงน (กฤตกา หลอวฒนวงศ, 2547, น. 21)

1. ในแงตวบคคล การวดลกษณะนสยหรอบคลกภาพจะชวยใหบคคลทราบวาตวเองเปนคนอยางไร มความชอบ ความถนด และความสนใจในดานใด สงเหลานจะชวยใหบคคลสามารถตดสนใจเลอกศกษาและประกอบอาชพทเหมาะสมกบบคลกภาพของบคคลนน

2. ในแงขององคการ การวดลกษณะนสยหรอบคลกภาพจะชวยท านายพฤตกรรมในอนาคตของบคลากรในองคการ ท าใหทราบวาบคคลนนมลกษณะนสยและบคลกภาพทเหมาะสมกบงานทท าหรอไม หากองคการสามารถท านายพฤตกรรมของบคลากรทจะเขาปฏบตงานในอนาคตไดจะชวยเพมประโยชนในกบองคการในการคดเลอกบคลากรทสามารถแสดงพฤต กรรมทพงประสงคในองคการได

2.1.4 ความเปนมาของบคลกภาพหาองคประกอบ (The Big Five)

ดกแมน (Digman, 1990, pp. 418-426) ไดอธบายความเปนมาของแนวคดบคลกภาพหาองคประกอบ ดงน

จากการศกษาทบทวนวรรณกรรมของจอหนและคณะ (John et al, 1988) ไดกลาวถงความพยายามจดค าศพททเกยวกบบคลกภาพอยางเปนระบบซงเรมตนหลงจากทเขาไดศกษาบทความและขอเสนอแนะของแมคโดกลล (McDougall, 1932) แมวาความพยายามดงกลาวจะเปนผลสบเนองมาจากงานของเคลกจ (Klages, 1926) และบอมการเทน (Baumgarten, 1933)

23

นกจตวทยาชาวเยอรมนมากกวางานของแมคโดกลล เคลกจเสนอวาการวเคราะหค าศพทอยางละเอยดจะชวยใหเขาใจบคลกภาพมากขน สงนชวยกระตนใหบอมการเทนทดสอบค าศพททเกยวกบบคลกภาพในภาษาเยอรมนอยางรอบคอบ

จอหนและคณะกลาววาความพยายามของบอมการเทนมผลกระทบตอวงการจตวทยาในเยอรมนเพยงเลกนอย แตกลบมอทธพลตออลพอรทและออดเบรต (Allport & Odbert, 1936) ในการจดระบบและรวบรวมค าศพททใชอธบายลกษณะบคลกภาพไดมากกวา 3,000 ค า (Organ & Bateman, 1991, p. 195) ซงผลงานของพวกเขามผลโดยตรงตอความพยายามศกษาค าศพททเกยวของกบบคลกภาพในเวลาตอมา เรมตนจากงานศกษาค าศพทอยางเปนระบบของแคทเทลล (Cattell, 1943, 1946, 1947, 1948)

แคทเทลล (Cattell) ไดรวบรวมค าศพทภาษาองกฤษหรอภาษาอน ๆ ทอธบายลกษณะบคลกภาพของบคคล มาแยกแยะดวยวธการทางสถตเรยกวา การวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) ไดขอสรปวาลกษณะนสยของบคคลมบางอยางคลายคลงกน จงสามารถรวมเปนกลมใหญจนพบวาบคลกภาพของบคคลมโครงสรางหลกของบคลกภาพพนฐาน 16 องคประกอบ โดยแคทเทลลไดน าการศกษานไปพฒนาชดแบบสอบถามบคลกภาพ 16 องคประกอบ (Sixteen Personality Factors Questionnaire หรอ 16 PF) (Cattell, 1970) ตอมา ฟสค (Fiske, 1949) ไดน ามาตรวดคขนานของแคทเทลลจ านวน 21 ค มาศกษาซ า และไมพบองคประกอบใดทซบซอนมากไปกวาบคลกภาพ 5 องคประกอบดงกลาว

ในชวงทศวรรษท 1950 กองทพอากาศอเมรกามความพยายามในการหาวธท านายประสทธภาพของบคลากรในกองทพ ทพสและครสทล (Tupes & Christal, 1961) จงเลอกค ารายการแสดงนสยดวยมาตรวดคขนานของแคทเทลลจ านวน 30 คมาศกษา เมอว เคราะหองคประกอบแลวพบผลลพธเชนเดยวกบฟสค คอไมพบองคประกอบใดทมความซบซอนมากกวาองคประกอบ 5 องคประกอบ (Five Factors) จากนนพวกเขาจงวเคราะหสหสมพนธระหวางงานกอนนของแคทเทลลและของฟคสพบ 5 องคประกอบทเปนทยอมรบรวมกน ไดแก การแสดงออก (Surgency) การประนประนอม (Agreeableness) การพงพาได (Dependability) ความมนคงทางอารมณ (Emotional stability) และวฒนธรรม (Culture) แตเนองจากการศกษาของทพสและครสทลมการตพมพเผยแพรเฉพาะในวารสารของกองทพและมไดเปดเผยรายละเอยดเชงลกตอนกวจยทศกษาทางดานบคลกภาพมากนก ในขณะทงานตพมพของแคทเทลลและไอแซงคกลบมอทธพลตองานศกษาโครงสรางบคลกภาพในฐานะตนแบบในการศกษาดวยวธการวเคราะหองคประกอบ

24

ตอมา นอรแมน (Norman, 1963) ไดศกษาผลงานของทพสและครสทลซ า และใชแบบสอบถามแบบประเมนตนเอง (Self Report Questionnaire) เพอวดบคลกภาพตามแนวคดบคลกภาพหาองคประกอบ ผลการศกษายงยนยนวาบคลกภาพหาองคประกอบเปนโครงสรางหลกของลกษณะบคลกภาพทว ไป ไดแก การแสดงออก (Surgency) การประนประนอม (Agreeableness) การมจตส านก (Conscientiousness) ความแปรปรวนทางอารมณ (Emotional instability) และวฒนธรรม (Culture) และประกาศผลการศกษานตอวงการจตวทยา จงเปนทรจกทวไปวาคอ แนวคดหาองคประกอบของนอรแมน (Norman’s Big Five) นอกจากน ยงมการศกษาของนกวจยทานอนๆ ทยนยนวา บคลกภาพสามารถแบงออกไดเปนหาองคประกอบใหญ ไดแก การศกษาของบอรกตตา (Bogatta, 1964) สมธ (Smith, 1967) โคนลย (Conley, 1985) ดกแมน (Digman, 1988) และบอทวนและบส (Botwin & Buss, 1989) เปนตน

คอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1985) ไดรวมกนศกษาแนวคดทฤษฎของไอแซงค (Eysenck, 1970) รวมกบแนวคดหาองคประกอบของนอรแมน (Norman, 1963) และไดพฒนาขนเปนบคลกภาพหาองคประกอบ และจากการวเคราะหบคลกภาพ 16 ลกษณะนสย พบองคประกอบบคลกภาพทส าคญสามกลม ไดแก มตความหวนไหว (Neuroticism) และมตการแสดงตว (Extroversion) ของไอแซงค สวนองคประกอบทสาม คอ การเปดรบประสบการณ (Openness to experience) จากองคประกอบแรกทมเพยง N, E และ O ภายหลงพบวาองคประกอบทพฒนาขนนนมความคลายคลงกบบคลกภาพหาองคประกอบมาก จงเพมองคประกอบขนอกสององคประกอบ คอ การประนประนอม (Agreeableness) และการมจตส านก (Conscientiousness) จนกลายเปนบคลกภาพหาองคประกอบ ตอมาไดพฒนาเปนแบบทดสอบบคลกภาพชอ NEO Personality Inventory (NEO-PI) ขนในป 1985 ซงแบบทดสอบบคลกภาพ NEO-PI เปนแบบทดสอบทสรางขนเพอการประเมนลกษณะนสยบคลกภาพพนฐานอยางถกตองครบถวนและสามารถใชประโยชนในการบรรจต าแหนง การคดเลอก การบ าบดจต การแนะน า หรองานใด ๆ ทตองการขอมลเกยวกบบคลกภาพได (Costa & McCrae, 1991, p. 369) จากนนพวกเขาไดพฒนาแบบทดสอบบคลกภาพหาองคประกอบฉบบยอชอ NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) ขนในป 1989 และเพมองคประกอบ A และ C ในป 1992 ในแบบทดสอบทปรบปรงใหมชอ The Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) (Costa & McCrae, 1997, pp. 86 – 87) มจ านวนขอค าถาม 240 ขอ และลดลงเหลอ 60 ขอ ในแบบทดสอบ NEO-FFI (Costa & McCrae, 1997, p. 91)

จากการศกษาซ าอยางตอเนองเปนระยะเวลายาวนาน ท าใหบคลกภาพหาองคประกอบ (The Big Five) เปนทยอมรบของนกวจยวาสามารถใชเปนเครองมอแบงหมวดหมบคลกภาพทมความโดดเดนและมองคประกอบทนอยทสดทครอบคลมการอธบายบคลกภาพมากทสด

25

และมความคงทในการศกษาภายในกลมตวอยางทมลกษณะสวนบคคลแตกตางกนในดานอาย เพศ เชอชาต และภาษา (Mount, Barrick and Strauss, 1994, p.272) นอกจากน งานวจยบคลกภาพหาองคประกอบยงท าใหทราบถงมตของบคลกภาพอยางกวาง ๆ ทแสดงถงคณลกษณะทแตกตางกนระหวางบคคล โดยมตบคลกภาพเหลานนสามารถวดไดโดยมคาความเชอมนและความเทยงตรงสง และท าใหทราบเกยวกบโครงสรางบคลกภาพไดเปนอยางด (Digman, 1990, p. 436) และเนองจากแบบทดสอบบคลกภาพหาองคประกอบของคอสตาและแมคเครสามารถอธบายลกษณะบคลกภาพของผทถกวดไดคอนขางแมนย า ใชไดกบคนทกวย และมความคงทคอนขางสง อกทงการบรหารแบบทดสอบและการตรวจวดเพอประเมนลกษณะของผตอบแบบทดสอบกท าไดงายไมยงยาก จงท าใหแบบทดสอบบคลกภาพหาองคประกอบนถกน าไปใชในการท านายบคคลในองคการในการคดเลอกบคคลเขาท างาน การแยกแยะผมแนวโนมจะเปนโรคประสาท โรคจต การแกไขปญหาสมพนธภาพกบบคคลอน การพฒนาองคการ และการเลอกบคคลใหท างานทเหมาะสมได จงมนกวชาการบางทานใหความเหนวาแบบทดสอบบคลกภาพหาองคประกอบของคอสตาและแมคเครเปนแบบทดสอบวดมตหลกของลกษณะนสยทโดดเดนของบคคลทดทสดเทาทเคยมมาแลวในอดต (ศรเรอน แกวกงวาล, 2558, น. 83 – 84)

เพอใหเขาใจรปแบบบคลกภาพหาองคประกอบทแตกตางกนไปตามแนวคดของนกจตวทยาแตละทาน (Digman, 1990, p. 423) ไดสรปรปแบบบคลกภาพหาองคประกอบทเรมศกษาโดย Fiske ตงแตปค.ศ. 1949 จงถงปค.ศ. 1989 ซงพบวามมตทคลายคลงกน ดงตารางท 2.1

26

ตารางท 2.1

รปแบบบคลกภาพหาองคประกอบทศกษาค าศพทพรรณนาลกษณะบคคลทใชกนทวไป ตงแตป ค.ศ. 1949 – 1989

ผศกษา องคประกอบท 1

องคประกอบท 2

องคประกอบท 3

องคประกอบท 4

องคประกอบท 5

Fiske (1949)

Social adaptability

Conformity Will to achieve*

Emotional control

Inquiring Intellect

Ensenck (1970)

Extraversion Psychoticism Neuroticism -

Tupes & Christal (1963)

Surgency Agreeableness Dependability Emotionality Culture

Norman (1963)

Surgency Agreeableness Conscientiousness

Emotional Culture

Borgattan (1964)

Assertiveness Likeability Task Interest Emotionality Intelligence

Cattell (1957)

Exvia Cortertia Superego Strength

Anxiety Intelligence

Guilford (1975)

Social Activity

Paranoid Disposition

Thinking Introversion

Emotional Stability

-

Digman (1988)

Extraversion Friendly Compliance

Will to Achieve

Neuroticism Intellect

Hogan (1986)

Sociability & Ambition

Likeability Prudence Adjustment Intellectance

Costa & McCrae (1985)

Extraversion Agreeableness Conscientiousness

Neuroticism Openness

27

ตารางท 2.1 (ตอ)

รปแบบบคลกภาพหาองคประกอบทศกษาค าศพทพรรณนาลกษณะบคคลทใชกนทวไป

ตงแตป ค.ศ. 1949 – 1989

ผศกษา องคประกอบท 1

องคประกอบท 2

องคประกอบท 3

องคประกอบท 4 องคประกอบท 5

Peabody & Goldberg (1989)

Power Love Work Affect Intellect

Buss & Plomin (1984)

Activity Sociability Impulsivity Emotionality -

Tellegen (1985)

Positive Emotionality

- Constraint Negative Emotionality

-

Lorr (1986) Interpersonal Involvement

Level of socialization

Self-control Emotional stability

Independent

*มใชองคประกอบทไดจากการวเคราะหในครงดงเดม แตเปนการวเคราะหใหมโดย Digman & Takemoto-Chock (1981)

2.1.5 บคลกภาพหาองคประกอบของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992)

องคประกอบแตละดานของบคลกภาพหาองคประกอบเปรยบเสมอนตะกราทบรรจกลมของคณลกษณะทมแนวโนมเกดรวมกนของมนษย ค าจ ากดความของบคลกภาพทงหาองคประกอบถอเปนตวแทนในการอธบายองคประกอบรวมกนของคณลกษณะหรอองคประกอบยอยทอยในตะกรา โดยค าอธบายตะกราของคณลกษณะทไดรบการยอมรบรวมกนมากทสดนนคอ การพฒนาของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992, quoted in Howard and Howard, 2000)

28

2.1.5.1 บคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) คอ สงเราทมจ านวนและความเขมขนมากพอทสามารถกระตนใหบคคลแสดงอารมณทางลบออกมา บคคลทมความยดหยน (Resilient person) จะถกกระตนใหเกดอารมณทางลบจากสงเราในสงแวดลอมของเขาไดนอย และสงเรานนจะตองมความเขมขนมากพอจงจะกระตนบคคลนนใหเกดอารมณทางลบได ในขณะทบคคลทมปฏกรยาโตตอบ (Reactive person) จะถกกระตนจากสงเราไดหลากหลาย และสงเรานนไมจ าเปนตองมความเขมขนมากกสามารถกระตนใหบคคลเกดอารมณทางลบไดงาย

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนต า เรยกวา Resilient คอ ผทมความยดหยน เปนผซงมแนวโนมทใชเหตผลในชวตมากกวาคนสวนใหญ และเปนผทไมถกกระทบกระเทอนจากสงทเกดขนรอบตวมากนก สงเราทจะมผลกระทบจะตองมปรมาณมากเพยงพอ จงจะท าใหเกดความรสกกงวลใจ อาชพทมลกษณะพนฐานดงกลาว ไดแก ผควบคมการจราจรทางอากาศ นกบนสอดแนมของกองทพ ผจดการทางการเงน และวศวกร เปนตน

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนสง เรยกวา Reactive คอ ผทมปฏกรยาโตตอบตอสงเราทนท เปนผทประสบกบอารมณทางลบมากกวาคนสวนใหญ และพบวาเปนผทมความพงพอใจตอชวตนอยกวาคนสวนใหญ อาชพทมลกษณะพนฐานดงกลาว ไดแก พยาบาล ผเชยวชาญงานบรการลกคา และนกวชาการ เปนตน

สวนผทไดคะแนนอยตรงกลางซงเปนคนสวนใหญ เรยกวา Responsive เปนผทสามารถปรบพฤตกรรมไดเหมาะสมตามสถานการณ แตผทไดคะแนนอยตรงกลางจะสามารถรกษาอารมณสงบสขมไดนอยกวาผทไดคะแนนต า แตกไมไดมความตนเตนงายเทาผทไดคะแนนสง เชน นกลงทนอาจมอารมณหวนไหวสงหรอต าตามชวงเวลาในแตละสถานการณทประสบ

ลกษณะสดขวของผทมคะแนนต าและสงในแตละลกษณะยอยของบคลกภาพแบบหวนไหว แสดงในตารางท 2.2

29

ตารางท 2.2

แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบหวนไหว

ลกษณะยอยของบคลกภาพแบบหวนไหว

ลกษณะของผทไดคะแนนต า ลกษณะของผทไดคะแนนสง

ความวตกกงวล (Worry) ผอนคลาย สงบ วตกกงวล กระสบกระสาย

ความโกรธ (Anger) สขม โกรธชา โกรธงาย

ความทอแท (Discouragement) ทอแทยาก ทอแทงาย

การค านงถงแตตนเอง (Self-Consciousness)

อดอดยาก อดอดงาย

การมความกระตนรนแรง (Impulsiveness)

ทนตอสงทมากระตน ถกกระตนไดงาย

อารมณเปราะบาง (Vulnerability) รบมอกบความเครยดไดด รบมอกบความเครยดไดยาก

ทมา : คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992 ; quoted in Howard and Howard, 2000)

2.1.5.2 บคลกภาพแบบแสดงตว (Extraversion) หมายถง จ านวนของสมพนธภาพทบคคลรสกสบายใจเมออยกบบคคลอน บคคลทมบคลกภาพแบบแสดงตว (Extroversion) สงจะชอบสรางความสมพนธกบผอนมาก ชอบใชเวลาสวนมาอยในสงคม ชอบพบปะผคน บคคลทมบคลกภาพแบบเกบตว (Introversion) จะมจ านวนสมพนธภาพกบผอนนอยและไมชอบใชเวลาในการสานสมพนธกบผอน

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนต า เรยกวา Introvert จะมบคลกภาพแบบเกบตว เปนผทชอบความอสระ สงบเสงยม มนคง และรสกสบายใจเมอไดอยตามล าพงมากกวาคนทวไป บคลกภาพแบบเกบตวเปนลกษณะพนฐานของอาชพผจดการฝายผลต นกฟสกส และนกวทยาศาสตรธรรมชาต

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนสง เรยกวา Extravert จะมบคลกภาพแบบแสดงตว มแนวโนมทจะมความเปนผน า มความกระฉบกระเฉง พดจาฉะฉาน มความเปนมตร

30

และชอบออกสงคมมากกวาคนทวไป บคลกภาพแบบแสดงตวเปนลกษณะพนฐานของอาชพนกขาย นกการเมอง นกสงคมศาสตร เปนตน

สวนผทไดคะแนนอยตรงกลางระหวางลกษณะสดขวสงและต า เรยกวา Ambivert คอ ผทสามารถปรบตวจากการเขาสงคมไปสการแยกตวออกจากสงคมเพอท างานตามล าพงไดอยางสบาย เชน ผฝกสอนนกกฬาสามารถปรบเปลยนตามความตองการจากความเปนผน าในฐานะผฝกสอนกลายเปนนกกฬาผเลนไดอยางด

ลกษณะสดขวของผทมคะแนนต าและสงในแตละลกษณะยอยของบคลกภาพแบบแสดงตว แสดงในตารางท 2.3

ตารางท 2.3

แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบแสดงตว

ลกษณะยอยของบคลกภาพ

แบบแสดงตว

ลกษณะของผทไดคะแนนต า ลกษณะของผทไดคะแนนสง

ความอบอน (Warmth) สงบเสงยม เปนพธการ ความออนโยน ความเปนมตร ความสนทสนม

ความชอบอยรวมกบผอน (Gregariousness) ไมชอบเขาสงคม ชอบเขาสงคม

การแสดงออกแบบตรงไปตรงมา (Assertiveness)

ชอบอยเบองหลง เปนผน า ชางพด มนใจ

การชอบมกจกรรม (Activity) ไมรบรอน สบาย ๆ มชวตชวา กระฉบกระเฉง

การแสวงหาความตนเตน (Excitement-Seeking)

ตองการความตนเตนต า กระหายความตนเตน

การมอารมณทางบวก (Positive Emotions) ไมคอยราเรง ราเรง มองโลกในแงด

ทมา : คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992 ; quoted in Howard and Howard, 2000)

2.1.5.3 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ (Openness to experience) หมายถง จ านวนสงทดงดดความสนใจจากบคคล และความเขมขนทบคคลมตอสงทสนใจนน ๆ บคคล

31

ทมบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณสง คอ บคคลทมสงทสนใจเปนจ านวนมากและเกดความสนใจในสงนน ๆ บอยครง แตมความเขมขนในสงทสนใจเพยงผวเผน ในขณะบคคลทมบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณต า จะเปนบคคลทมสงทสนใจเปนจ านวนนอย แตมความเขมขนในสงทสนใจสง คณลกษณะของบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมไดเกยวของกบระดบความฉลาด หากแตเปนสวนส าคญทเกยวของกบปจจยดานความคดสรางสรรค

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนต า เรยกวา Preserver หรอนกอนรกษนยม มความสนใจในสงตาง ๆ นอย มพธรตอง และรสกสบายใจกบบคคลทคนเคย ผทมบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณต า คอ ผทถกมองวาหวโบราณแตอาจไมจ าเปนตองเปนพวกเผดจการ บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณต าเปนลกษณะพนฐานของอาชพผจดการฝายการเงน นกปฏบต ผจดการโครงการ และนกวทยาศาสตรประยกต เปนตน

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนสง เรยกวา Explorer หรอนกส ารวจ จะมความสนใจกวางหลากหลาย ชนชอบความแปลกใหม และนวตกรรม เปนผมอสระ ชอบทบทวนความรสก และสะทอนตวตนของตนเอง ผทมคะแนนสง คอ ผทไมเครงครดกฎเกณฑ แตมแนวโนมทจะเปดรบแนวคดใหม ๆ บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณสงเปนลกษณะพนฐานของอาชพผประกอบการ นกสถาปนก นกศลปะ และนกทฤษฎทางสงคม เปนตน

ผทไดคะแนนอยตรงกลาง เรยกวา Moderate เปนผทสามารถใหความสนใจในสง ตาง ๆ ไดเมอเกดความจ าเปน แตหากตองใหความสนใจในสงนนมากเกนไปกอาจเกดความเบอหนายได ในทางตรงกนขามผทเปน Moderate สามารถยดเวลาในการใหความสนใจในสงทคนเคยใหนานขนได แตสดทายแลวพวกเขากยงคงตองการความแปลกใหมอยด

ลกษณะสดขวของผทมคะแนนต าและสงในแตละลกษณะยอยของบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ แสดงในตารางท 2.4

32

ตารางท 2.4

แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ

ลกษณะยอยของบคลกภาพ

แบบเปดรบประสบการณ

ลกษณะของผทไดคะแนนต า ลกษณะของผทไดคะแนนสง

การเปนคนชางฝน (Fantasy) ใหความส าคญกบปจจบน ชอบจนตนาการ ฝนกลางวน

การซาบซงในความงาม(Aesthetics) ไมสนใจในศลปะ ชนชมศลปะและความงาม

การเปดเผยความรสก (Feelings) เพกเฉยและระงบความรสก ใหคณคากบอารมณดานตาง ๆ

การปฏบต (Actions) ท าในสงทคนเคย ทดลองสงแปลกใหมหลากหลาย

การใชความคด (Ideas) เขาใจเหตผลในมมมองแคบ ใชเหตผลในมมมองกวาง

การยอมรบคานยม (Values) ยดตดกฎเกณฑความคดตน พรอมจะพจารณาคานยมใหม ๆ

ทมา : คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992 ; quoted in Howard and Howard, 2000)

2.1.5.4 บคลกภาพแบบประนประนอม (Agreeableness) หมายถง จ านวนของสงของหรอแหลงทบคคลจะยอมรบบรรทดฐานของบคคลอนเพอยดถอปฏบตวาเปนพฤตกรรมทถกตอง ผทมบคลกภาพแบบประนประนอมสง คอ บคคลทอางองและปฏบตตามแหลงบรรทดฐานของผอนเปนจ านวนมาก เชน คสมรส ศาสนา ผน า เพอน เจานาย หรอ ตวแบบทเปนวฒนธรรมรวมสมย ผทมบคลกภาพแบบประนประนอมต า จะกระท าตามความคดความเชอของตนเองอยางสดโตง หรอจะกระท าเฉพาะสงทตรงกบบรรทดฐานของตนเองเทานน ในขณะผทมบคลกภาพแบบประนประนอมสงจะกระท าตามบรรทดฐานของผอนซงอาจแตกตางจากของบคคลนนกได

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนต า เรยกวา Challenger หรอ นกทาทาย คอ ผทมงเนนเฉพาะบรรทดฐานและความตองการของตนเองมากกวาตามกลม นกทาทายจะสนใจในเรองการไดมาและการใชอ านาจมากกวา พวกเขาจะกระท าตามบรรทดฐานของตวเองมากกวากระท าตามกลม บคลกภาพแบบประนประนอมต าเปนลกษณะพนฐานของอาชพนกโฆษณา นกบรหารจดการ และผน าทางการทหาร เปนตน

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนสง เรยกวา Adapter หรอ นกปรบตว คอ ผมแนวโนมกระท าตามความตองการของกลม ยอมรบบรรทดฐานของกลมมากกวายนหยดตาม

33

บรรทดฐานของตนเอง ความสมดลเปนสงทส าคญส าหรบนกปรบตว บคลกภาพแบบประนประนอมสงเปนลกษณะพนฐานของอาชพนกสงคมสงเคราะห และนกจตวทยา เปนตน

ผทไดคะแนนอยตรงกลาง เรยกวา Negotiator หรอ นกตอรอง เปนผซงสามารถปรบตวจากการเปนผน ามาเปนผตามไดตามแตสถานการณ คาเรน ฮอรนาย (Karen Horney, quoted in Howard and Howard 2000, p. 7) ไดอธบายคณลกษณะสดขวของบคลกภาพแบบประนประนอมวาเปนการ “เขาหาผคน” (นกปรบตว) และ “ตอตานผคน” (นกทาทาย) เรารบรวานกปรบตวเปนผมจตใจออนโยน มบคลกแบบชอบพงพงผอนโดยไมมความเปนตวของตวเอง สวนนกทาทายเปนพวกหวแขง ในทางสดโตงพวกเขาอาจเปนคนหลงตวเอง ตอตานสงคม เผดจการ หรอมบคลกภาพแบบหวาดระแวง ในอกแงหนง บคลกภาพแบบประนประนอมนนเกยวของกบการพงพงผอนของนกปรบตว การเปนเอกเทศของนกทาทาย และการพงพาอาศยซงกนและกนของนกตอรองนนเอง

ลกษณะสดขวของผทมคะแนนต าและสงในแตละลกษณะยอยของบคลกภาพแบบประนประนอม แสดงในตารางท 2.5

ตารางท 2.5

แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบประนประนอม

ลกษณะยอยของบคลกภาพ

แบบประนประนอม

ลกษณะของผทไดคะแนนต า ลกษณะของผทไดคะแนนสง

การไววางใจผอน (Trust) ชอบเยาะเยยถากถาง ชางระแวง ตรงไปตรงมา เปดเผย

ความตรงไปตรงมา(Straightforwardness)

ระวงรอบคอบ พดเกนจรง ตรงไปตรงมา เปดเผย

ความรสกเออเฟอ (Altruism) ลงเลทจะเขาไปชวยเหลอ มความตงใจทจะชวยผอน

การยอมตามผอน (Compliance) กาวราว ชอบการแขงขน ประนประนอม คลอยตาม

ความออนนอมถอมตน (Modesty) รสกวาตนเหนอผอน ถอมตว สงบเสงยม

ความมจตใจออนโยน (Tender-Mindedness)

หวแขง ยดตดกบเหตผล จตใจออนโยน เปลยนแปลงงาย

ทมา : คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992 ; quoted in Howard and Howard, 2000)

34

2.1.5.5 บคลกภาพแบบมจตส านก (Conscientiousness) หมายถง จ านวนเปาหมายทบคคลตองการมงเนนเพอใหประสบความส าเรจ บคคลทมบคลกภาพแบบมจตส านกสง คอ บคคลทมงเนนไปทเปาหมายจ านวนนอยและมวนยในการมงใหเปาหมายนนประสบผลส าเรจ บคคลทมบคลกภาพแบบมจตส านกต า คอ บคคลทใหความสนใจกบเปาหมายจ านวนมากและแสดงใหเหนถงความวอกแวก ไขวเขวเมอเจอเปาหมายหลายเปาหมาย

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนต า เรยกวา Flexible person หรอ ผยดหยน จะวอกแวกและไขวเขวงาย ไมคอยมงเนนเปาหมาย ชอบแสวงหาความสขใหตนเอง และคอนขางละเลยเปาหมาย ผมความยดหยนมแนวโนมทจะปลอยใหความคด กจกรรม และผอนมาชกจงใหละจากงานทก าลงท าอยไดงาย อาชพทมลกษณะพนฐานดงกลาว ไดแก นกโฆษณา นกบรหารจดการ และผน าทางการทหาร เปนตน

ลกษณะสดขวของผทไดคะแนนสง เรยกวา Focused person หรอ ผมงเปาหมาย จะแสดงถงความสามารถในการควบคมตวเองในระดบสงซงท าใหสามารถสนใจในเปาหมายสวนตวและอาชพไดอยางคงเสนคงวา โดยปกตบคลกภาพแบบมจตส านกสงจะเหนไดจากการประสบความส าเรจทางการศกษาและหนาทการงาน แตหากสดโตงเกนไปกจะท าใหเกดอาการบาคลงการท างานอยางหนก บคคลทมงเปาหมายจะวอกแวกจากเปาหมายไดยาก อาชพทมลกษณะพนฐานดงกลาว ไดแก ผน า ผบรหาร และผประสบความส าเรจในระดบสง เปนตน

ผทไดคะแนนอยตรงกลาง เรยกวา Balanced หรอ ผมความสมดล เปนผซงสามารถปรบเปลยนจากการมงเนนเปาหมายสการผอนปรนเปาหมายไดอยางงายดาย บคลกแบบผมความสมดลมลกษณะเปนผจดการในอดมคตส าหรบกลมผยดหยนหรอกลมผมงเนนเปาหมายกได เพราะเขาจะชวยกระตนผยดหยนใหรกษาจดมงหมายทตงไวใหประสบความส าเรจโดยไมท าใหเกดความบาดหมางกน และยงชวยใหผมงเนนเปาหมายเกดความผอนคลายในการท างานอกดวย

ลกษณะสดขวของผทมคะแนนต าและสงในแตละลกษณะยอยของบคลกภาพแบบมจตส านก แสดงในตารางท 2.6

35

ตารางท 2.6

แสดงลกษณะของผทไดคะแนนต าและคะแนนสงของบคลกภาพแบบมจตส านก

ลกษณะยอยของบคลกภาพ

แบบมจตส านก

ลกษณะของผทไดคะแนนต า ลกษณะของผทไดคะแนนสง

การมความสามารถ (Competence) รสกวาไมไดเตรยมตว รสกมความสามารถและมประสทธภาพ

ความมระเบยบ (Order) ไมมระเบยบ และไมมขนตอน มการจดการทด มระเบยบเรยบรอย

ความรบผดชอบตอหนาท (Dutifulness)

ไมเอาใจใสตอหนาท มจตส านกรบผดชอบตอหนาท

ความตองการใฝสมฤทธ (Achievement Striving)

ความตองการใฝสมฤทธต า มงมนเพอใหส าเรจ

ความมวนยในตนเอง (Self-Discipline)

ผดวนประกนพรง มงปฏบตภารกจใหส าเรจ

ความสขมรอบคอบ (Deliberation) ปฏบตงานโดยปราศจากการไตรตรอง

คดอยางรอบคอบกอนปฏบตงาน

ทมา : คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992 ; quoted in Howard and Howard, 2000)

สามารถสรปลกษณะนสยของบคลกภาพหาองคประกอบตามแนวคดของคอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992) ไดดงตารางท 2.7

36

ตารางท 2.7

แสดงลกษณะนสยของบคลกภาพหาองคประกอบตามแนวคดของคอสตาและแมคเคร

องคประกอบ คะแนนต า คะแนนปานกลาง คะแนนสง

Neuroticism

บคลกภาพแบบหวนไหว

Resilient: หนกแนน ผอนคลายทามกลางสถานการณตงเครยด

Responsive: สงบ รบมอกบความเครยด อาจมความรสกผด โกรธหรอเสยใจ

Reactive: ออนไหว มแนวโนมทจะผดหวงเสยใจ

Extraversion

บคลกภาพแบบ

แสดงตว

Introvert: เกบตว เครงเครยด ตองการอยกบบคคลทคนเคย

Ambivert: กระตอรอรนปานกลาง ชอบอยกบคนหมมากแตกยงตองการความเปนสวนตว

Extrovert: ชอบสงคม ชอบสงสรรค เปดเผย กระตอรอรนทจะพบปะผคนตลอดเวลา

Openness to experience

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ

Preserver: เนนการปฏบตทท าไดจรง มแนวทางเปนของตนเอง

Moderate: เนนการปฏบต พจารณาความคดใหม ๆ ในการท างาน แสวงหาความสมดลระหวางสงเกาและสงใหม

Explorer: เปดกวางตอประสบการณ มความสนใจหลากหลาย มจนตนาการกวางไกล

Agreeableness

บคลกภาพแบบประนประนอม

Challenger: หวแขง ชางสงสย ชอบแขงขน อาจแสดงความโกรธออกมาตรง ๆ

Negotiator: ไวใจผอน เปนมตรกบคนอน บางครงอาจดอรน

Adapter: จตใจด หลกเลยงขอขดแยง

Conscientiousnessบคลกภาพแบบ

มจตส านก

Flexible: ไมคอยมการวางแผน ไมเรยบรอย ชอบท าอะไรแบบงาย ๆ

Balanced: เชอถอได พงพาได มเปาหมายชดเจน จดการสงตาง ๆ อยางเปนขนตอนไดปานกลาง

Focused: มจตส านก จดการสงตาง ๆ ไดด มาตรฐานสง มงมนไปสเปาหมาย

ทมา : คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrae, 1992 ; อางถงใน อาทตยา กลบเพมพล, 2549, น. 34)

37

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

2.2.1 ความเปนมาและความหมายของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค (Adversity Quotient: AQ) เปนแนวคดทพอล สตอลทซ (Stoltz, 1997, p.7) น าเสนอในป 1997 โดยสตอลทซเรมสนใจในเรองของ “อปสรรค” (Adversity) เนองจากเขาตองเกบรวบรวมขอมลเกยวกบความส าเรจของผประกอบการ เพอน าไปประกอบการเขยนหนงสอของนายจาง สตอลทซพบวาผประกอบการทประสบความส าเรจตองมอยางนอย 1 ครงในชวตทประสบความยากล าบากในชวต เชน ความทกขสาหสในวยเดก การเรยนหนงสอทไมประสบความส าเรจ การตดยาเสพตด การไมประสบความส าเรจในชวตสมรส หรอ ความลมเหลวในการท างาน เปนตน ท าใหสตอลทซเกดแรงบนดาลใจในการศกษาบทบาทของอปสรรคทอยในความส าเรจของบคคล จากการวจยและน าแนวคดไปประยกตใชในองคกรมากวา 20 ป ท าใหสตอลทซสรปไดวา ในเวลาทชวตเตมไปดวยอปสรรคนน ความส าเรจในชวตจะถกก าหนดดวยความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคของบคคลนน ดงนน ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค จงเปนความสามารถทท าใหบคคลมวธคดวาปญญาตาง ๆ ยอมมจดจบหรอทางออก บคคลจงเปนผควบคมและแกไขสถานการณทเปนอปสรรคหรอความยากล าบากนน ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมบทบาทและความส าคญทท าใหบคคลประสบความส าเรจหรอลมเหลว เนองจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนมมมองทบคคลมตออปสรรควาเปนความทาทายทน าไปสโอกาส ซงโอกาสกคอหนทางสความส าเรจนนเอง

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคท าใหสามารถบอกไดวาบคคลสามารถเอาชนะวกฤตไดดเพยงใด เปนความสามารถของบคคลในการเผชญกบอปสรรคหรอความยากล าบากตางๆ ในการด าเนนชวต มความสามารถในการควบคมสถานการณหรออปสรรคทเกดขนและเปลยนวกฤตใหเปนโอกาส สามารถพยากรณไดวาใครจะลมเลกหรอท างานไดส าเรจและมศกยภาพมากกวากน

สตอลทซ (Stoltz, 1997, p. 7) กลาววา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค คอ ความสามารถของบคคลในการตอบสนองหรอเอาชนะเหตการณทยากล าบาก บคคลทไมสามารถรบมอกบอปสรรคไดจะรสกทอถอยและเกดอารมณทางลบจนตองหนปญหาหรอลมเลกไป ในขณะบคคลทสามารถรบมอกบอปสรรคไดอยางดจะสามารถกาวผานปญหา ไมยอมพายแพตออปสรรคทเกดขน

38

อาทตา กลบเพมพล (2549, น. 36) ไดใหความหมายของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค วาเปนแนวคดทบคคลพยายามท าความเขาใจอปสรรค เผชญหนากบสถานการณทยากล าบากในชวตดวยความอดทนพากเพยรเพอใหบรรลผลส าเรจตามทตงเปาหมายไว

ปลนา บางกรวย (2550, น. 11) ไดใหความหมายของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค วาเปนความสามารถในการแกไขปญหาและอปสรรค อนเนองมาจากกระบวนการคดทไดฝกฝนและสงสมมาจากการเรยนรในอดต

ทศนย หอมกลน (2551, น. 21) กลาววา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค คอ ความเพยรพยายามและความอดทนของบคคลทมตอปญหาหรออปสรรครวมทงความยากล าบากในชวต ทสามารถแกไขปญญาไดส าเรจ

ศศวมล อปนนไชย (2551, น. 30) กลาววา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค คอ ความสามารถของบคคลในการเผชญ และเอาชนะตอปญหา ความทกขยาก หรออปสรรคตางดวยความมงมน ไมยอมแพตอสงทเกดขน

ชอกาญจน สขสลาภ (2553, น. 24) ไดใหความหมายของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรควา เปนความสามารถของบคคลในการเผชญหนากบปญหาอปสรรคตาง ๆ ดวยความอดทน เขมแขง และมงมนตอความยากล าบากเพอใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทมงหวงไว

จากความหมายทกลาวมาขางตน ผวจยขอสรปความหมายของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค วาเปนความสามารถของบคคลทมมมมองตอปญหา อปสรรค หรอความยากล าบากในชวตวาเปนสงทสามารถแกไขฝาฟนได ท าใหบคคลเกดความพยายามหาวธการเอาชนะปญหาและอปสรรคดงกลาว อนเปนหนทางทจะน าบคคลไปสความส า เรจในทสด ในการศกษาครงนผวจยศกษาความหมายของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคตามแนวคดของสตอลทซ (Stoltz, 1997) ซงหมายถงความสามารถของบคคลในการตอบสนองหรอเอาชนะเหตการณทยากล าบากอนน าไปสหนทางสความส าเรจ

39

2.2.2 แนวคดและทฤษฎความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

สตอลทซ (Stoltz, 1997, p. 53-83) กลาวถง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค วามาจากแนวคดพนฐานทางวทยาศาสตร 3 สาขา ดงน

ภาพท 2.1 องคประกอบของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

1. จตวทยาการรคด (Cognitive psychology) อธบายวา เมอบคคลคดวาอปสรรคเปนสงทเกดขนภายในจตใจตวเอง ท าใหเกดความคดทอแท หมดหวง ไมสามารถจดการควบคมปญหาทเกดขนได เมอความคดเชนนสะสมเปนเวลานาน จะท าใหบคคลนนกลายเปนผพายแพ จมอยกบความทกขและปญหา และเกดการเรยนรเชนนนตลอดเมอตองเผชญกบปญหา /อปสรรค ในทางตรงขามหากบคคลคดวาอปสรรคเปนสงทเกดขนชวคราว มขอบเขต เปนสงทอยภายนอกสามารถควบคมไดและเปนสงทตองเผชญเพอใหเตบโตตอไป คนกลมนจะมความหวง มก าลงใจทจะฟนฝาอปสรรคไปสความส าเรจตอไป ในอนาคตหากตองเผชญกบอปสรรคกจะมการรบรอปสรรคในแงบวก

2. จตประสาทและภมคมกนวทยา (Psychoneuroimmunology) ไดอธบายวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมความเกยวของกบสขภาพกายและสขภาพจตของคนโดยตรง โดยความเขมแขงทางจตใจและการควบคมตนเองจะสงผลตอภมตานทานโรคภยของรางกาย การฟนตวจากการผาตด และความสามารถตอโรคทคกคามชวตได

3. สรรวทยาประสาทวทยา (Neuro-physiology) อธบายวา สมองของคนเราประกอบดวยโครงสรางทสามารถสรางความเคยชนได เนองจากสมองถกจดเตรยมไวเพอการสรางนสยทเราตองการ และนสยกลายเปนขดเสนประสาทในสวนทเปนจตใตส านก เมอเราสรางจตส านก

AQ

จตวทยาการรคด

สรรวทยาประสาทวทยา จตประสาทและภมคมกนวทยา

40

ใหม สรางทศนคตดานบวก จะท าใหเกดความเคยชนใหม และจะชวยพฒนาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคใหกลายเปนนสยใหมทคงอยถาวร

2.2.3 ความส าคญของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

สตอลทซ (Stoltz, 1997, p. 7) กลาววา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เปนแนวคดวทยาศาสตรและสามารถน าไปประยกต ใชในโลกความเปนจรงได โดยมคณสมบตทส าคญ ดงน

1. ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เปนแนวคดทท าใหเราเขาใจและขยายขอบเขตความส าเรจ

2. ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เปนเครองประเมนวาบคคลจะตอบสนองตออปสรรคอยางไร

3. ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เปนเครองมอทมพนฐานมาจากวทยาศาสตร สามารถพสจนได และสามารถน ามาใชเพมประสทธภาพในการตอบสนองตออปสรรคของบคคล

นอกจากน ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สามารถท านายไดวา

1. บคคลใดจะสามารถอดทนตอความยากล าบาก และสามารถฟนฝาอปสรรคไดดเพยงใด

2. บคคลใดจะเปนผชนะหรอผพายแพ 3. บคคลใดจะมศกยภาพในการท างานทเหนอกวาความคาดหวง 4. บคคลใดจะลมเลกและบคคลใดจะฟนฝาอปสรรคจนประสบความส าเรจ

2.2.4 การแบงประเภทของบคคลตามแนวคดของสตอลทซ

สตอลทซ (Stoltz, 1997, pp. 13-15) เปรยบเทยบชวตคนเหมอนการปนเขา คนทจะประสบความส าเรจสามารถขนไปสยอดเขาไดตองมความมงมนและอดทน เพราะบางครงอาจปนชาและอาจเจบปวยเหนอยลา ซงสามารถเปรยบเทยบไดกบทมงานและองคการทตองการพฒนาและเพมประสทธภาพขององคการใหกาวหนาตอไป สตอลทซ แบงบคคล ทมงาน และองคการออกเปน 3 ประเภท คอ

1. ผยอมแพ (The Quitter) คอ หลกเลยงการปนเขา ยอมแพงาย ๆ ไมยอมรบค าแนะน าหรอค าเตอนของผ อน ไมกลาเสยงหรอเผชญอปสรรค ใชชวตไปวน ๆ เหนความส าคญตอการลงทน เวลา เงน และแรงใจในการพฒนาตนเองเพยงเลกนอย ยกเวนวาสงดงกลาว

41

จะท าใหเขาสามารถหลกเลยงความยากล าบากได ไมกระตอรอรน ชอบความสบายเรยบงาย ไมชอบสรางความสมพนธ ลงทนลงแรงในท างานใหนอยทสดเทาทสามารถเปนไปได มกซมเศรา หดห มองโลกในงายราย ถอเปนตวถวงความเจรญในองคการ

2. ผพกแรม (The Camper) คอ คนทจ ากดระยะทางในการปนเขา เมอเดนไปไดสกระยะนงหรอพบเจออปสรรคจะหยดกลางทาง พยายามหาหนทางทเรยบสบายกวาเพอใชชวตทเหลออยางสงบนง อาจมความคดวา “เรามาไดไกลทสดเทาทจะท าไดแลว” ความพยายามเพยงระยะสนนท าใหคนสวนใหญหลงผดคดวาไดประสบความส าเรจแลว แตความเปนจรงเปนเพยงความส าเรจในวงจ ากดเทานน ยงมใชความส าเรจทแทจรง คนกลมนอาจเคยเปนคนทประสบความส าเรจมากอน แตเมอตองเผชญกบการทดสอบหรอความทาทายใหม จะขาดความกลาหาญและความมงมนทจะเผชญหนาและเอาชนะอปสรรคอกครง ศนสนย ฉตรคปต (2544, อางถงใน ภทรญาณ จงธนะพพฒน, 2551, น. 25) เปรยบเทยบวา ผพกแรม เหมอนบคคลทท างานตามหนาทความรบผดชอบเทานน ไมเพมความพยายามเพอท างานใหดขนทงทยงสามารถท าเพมไดอก

3. นกปนเขา (The Climber) คอ คนทพยายามปนใหถงยอดเขา ไมยอทอตออปสรรค มงมนปนปายอยางไมหยดยง ชอบความทาทาย ไมวาจะพบอปสรรคหรอความยากล าบากมากเทาไร กยงมงหนาตอไปไมลดละ พฒนาตนเองตลอดเวลา มความเชอมนและศรทธาในชวตและอนาคต มชวตทกระตอรอรนพรอมเผชญกบอปสรรค มวสยทศนกวางไกลและมแรงบนดาลใจสง สามารถสรางความสมพนธไดกบคนทกระดบ ชวตจงประสบความส าเรจสง

2.2.5 ประเภทของอปสรรคและวกฤตในชวต

อปสรรคหรอความยากล าบากในชวตเปนปจจยหลกและเปนองคประกอบทท าใหบคคลลมเลกหรอเพยรพยายามกระท าตอไป หากบคคลทราบวาตองการสงใดหรอตองใชความพยายามอยางไรในการเอาชนะอปสรรคไดนน บคคลจะก าหนดจดมงหมายและพยายามเพอบรรลจดมงหมายนน สตอลทซ (Stoltz, 1997) ไดเสนอแนวคดวา อปสรรคและวกฤตในชวต สามารถแบงได 3 ระดบ คอ

1. วกฤตทางสงคม (Social Adversity) คอ ความทกขทเกดภายในสงคมทเราอาศยอย เชน อนตรายจากอาชญากรรม ปญหาครอบครว ความเสอมทางศลธรรม และการขาดศรทธาในธรรมเนยม รวมถงระบบการศกษา

2. วกฤตทท างาน (Workplace Adversity) คอ ความทกขทเกยวของกบชวตการท างาน เชน ความไมมนคงในอาชพการงาน อนเนองมาจากการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทางเศรษฐกจ ท าใหองคการตองปรบตวตาม เชน การจดการใหม (Re-engineering) การปรบโครงสราง

42

องคกร (Restructuring) การปรบขนาดองคการ (Resizing) การปรบขนาดใหเลกลง (Downsizing) การฟนฟใหม (Revitalizing) และการกระจายอ านาจ (Decentralizing) การเปลยนแปลงเหลานสบเนองมาจากสมมตฐานวาการเปลยนแปลงดงกลาวจะชวยเพมประสทธภาพขององคการ เชน ลดจ านวนคนลงแตท างานมประสทธภาพมากขน ตนทนกต าลงท าใหไดก าไรเพมขน การเปลยนแปลงองคการดงกลาวท าใหเกดผลกระทบกบการจางงาน การเลกจาง การก าหนดอตราก าลงคนใหม อนมผลกระทบตอบคคลทไดรบการเปลยนแปลงดงกลาว

3. วกฤตระดบปจเจกบคคล (Individual Adversity) เปนความทกขและอปสรรคทเปนผลกระทบเปนขน ๆ ถายทอดมาจากวกฤตทางสงคมและวกฤตทท างาน การเอาชนะปญหาและอปสรรคในระดบปจเจกบคคลสามารถปรบเปลยนไดโดยการสรางวกฤตใหเปนโอกาส และการพฒนาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคใหมระดบทสงมากเพยงพอ

ปญหาและอปสรรคเหลานเปนตวบนทอนความหวง ความมานะพยายามของบคคล ดงนน เราตองไมสญเสยความหวง หรอหลกหนจากชะตากรรม เมอประสบปญหา ควรท าความเขาใจ ประเมนสถานการณทเกดขน พรอมทงพฒนาตนเองใหมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคในระดบทสงขนไปอกดวย

2.2.6 มตของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

สตอลทซ (Stoltz, 1997, p. 56-73) เสนอวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ประกอบดวยมตส าคญ 4 มต (CO2RE) คอ

2.2.6.1 การควบคม (C = Control) เปนระดบการรบรความสามารถในการควบคมตนเองเพอใหผานพนอปสรรคความยากล าบากหรอเหตการณทคบขน หรอเปนความสามารถของบคคลในการควบคมสถานการณ

ผท ไดคะแนนมต ด านความสามารถในการควบคมส ง จะรบรความสามารถทจะควบคมตวเองใหผานพนเหตการณและความยากล าบากไดมากกวา เปนผทมความคดเชงรกตอปญหา ไมยอทอ มความตงใจและความกระตอรอรนในการเผชญกบปญหาและพยายามหาทางออกใหกบปญหาทเกดขนเสมอ แสดงความแขงแกรงและฟนตวจากปญหาไดเรว กลาตดสนใจ มความคดเชงบวกและควบคมปญหาไดจงสงผลดตอการท างานระยะยาว

ผทไดคะแนนมตดานความสามารถในการควบคมต า จะมความสามารถในการควบคมภาวะวกฤตต า เพกเฉยและเยนชาเมอเผชญปญหาจนสงผลใหเกดการลมเลก มจตใจเปราะบางเมอพบเจออปสรรค ไมกระตอรอรนในการใชชวต มกมความคดวาตวเองไมสามารถท า

43

อะไรได หรอไมจ าเปนตองพยายามในการแกไขปญหาใหเหนอย ผทมความสามารถในการในการควบคมต า จงเปรยบเสมอนพวกขแพ (Quitter)

2.2.6.2 ตนเหตและความรบผดชอบ (O2 = Origin and ownership) คอ การรบรสาเหตและความรบผดชอบตอปญหาของบคคล หรอการททกคนในทมงานคดและถอเอาปญหาขององคการเปนปญหาของตนเอง จงพยายามคดแกไขปญหา มตนเปนตวกระตนใหเกดพลงทน ามาสการปรบปรงแกไขปญหา โดยใหพจารณาจากค าถามวา 1) อะไรเปนสาเหตของปญหา และ 2) ระดบความรบผดชอบของตนเองตอปญหาและผลของปญหานนมากนอยแคไหน โดยมตสาเหตของปญหา คอ แนวโนมทบคคลจะบอกวาปญหาทเกดมาจากตนเองหรอสงแวดลอมภายนอก สวนมตความรบผดชอบ คอ ความคดวาปญหาทเกดขนอยในความรบผดชอบของบคคลนนมากนอยแคไหน อนจะสงผลตอการมสวนรวมในการแกไขปญหาทเกดขน หากบคคลตระหนกวาปญหานนเปนความรบผดชอบของตนเอง บคคลจงหาทางแกปญหาโดยไมผลกภาระความรบผดชอบไปใหผอน

ผทไดคะแนนมตดานตนเหตและความรบผดชอบสง เปนผทมแนวคดในการคนหาสาเหตของปญหาและอปสรรคทเกดขนวามาจากสาเหตใด โดยจะวเคราะหทงตนเองและสงแวดลอมภายนอก และก าหนดบทบาทใหตนเองเปนเจาของปญหา มหนาทรบผดชอบในการแกปญหานน จงน าไปสการศกษาเรยนรจนสามารถแกไขปญหานนได การ พจารณาสงแวดลอมภายนอกเปนการมองโลกในแงด สวนการพจารณาตนเอง เปนการต าหนตนเองในระดบทเหมาะสมเพอกระตนใหเกดการเรยนรทจะแกไขปรบปรงตนเองจากความผดพลาดทเกดขน มความรสกผดในระดบทเหมาะสม ไมโทษตวเองพร าเพรอจนท าใหหมดก าลงใจ

ผทไดคะแนนมตดานตนเหตและความรบผดชอบต า มกเหนวาอปสรรคมพนฐานมาจากความรบผดชอบของตนเอง ชอบต าหนหรอโทษตวเองมากเกนควร อนจะท าใหเสยก าลงใจและท าลายความหวงและพลงใจในตนเอง ความรสกนหากสะสมเปนเวลานานจะท าใหหมดก าลงใจ ทอถอย ซมเศราและยอมแพในทสด การต าหนหรอกลาวโทษตนเอง หากอยในระดบทพอดจะท าใหเกดการเรยนรและปรบปรงพฤตกรรมใหดขน ในขณะเดยวกนหากกลาวโทษตวเองมากไปกจะน ามาซงความเสยใจ โดดเดยว และมโอกาสท ารายผอนได

2.2.6.3 ผลกระทบ (R = Reach) เปนการวดผลกระทบของปญหาและอปสรรคทเจอนนวาจะขยายไปสสวนอน ๆ ของชวตไดมากนอยเทาไร หากยงปลอยใหผลกระทบของปญหาทเกดกระจายออกไป จะท าใหความสขและสงบของจตใจลดนอยลง ดงนน บคคลควรระวงและมสตอยเสมอวาอกนานเทาไรปญหาหรออปสรรคจะเขามาในชวต

ผทไดคะแนนมตดานผลกระทบสง จะเปนบคคลทสามารถควบคมอารมณดานลบ ควบคมผลกระทบและความเสยหายตอการด าเนนชวตไดด เมอเกดปญหาจะเปนผท

44

พรอมรบความยากล าบากทกสถานการณ ไมหวนไหวหรอคดมาก หรอจมอยกบความทกข แตคดวาอปสรรคเปนเพยงเหตการณหนงทผานเขามาในชวตและกจะผานไป บคคลเหลานจะตอบสนองตอปญหาดวยความฉลาด มองเหนหนทางในการจดการกบปญหาและอปสรรค มความอดทนไมลมเหลวหรอละเลกงาย ๆ อกทงยงสามารถรกษาสมพนธภาพกบผอนไดอยางด

ผทไดคะแนนมตดานผลกระทบต า จะมองวาอปสรรคเปนสงททาทายชวตและกอใหเกดวกฤตกบตนเอง ท าใหหนาทการงานลมเหลว สญเสยเงนทอง เสยก าลงใจ หลกหนผคน นอนไมหลบ การตดสนใจในเรองตาง ๆ ไมด

2.2.6.4 ความอดทน (E = Endurance) เปนการรบรถงความคงทนของปญหาและอปสรรคทเกดขนวาจะคงอยยาวนานเทาไร และการรบมอกบความยดเยอของปญหา หากบคคลคดวาปญหาและสาเหตของปญหาทเกดขนจะอยยาวนาน กจะไมหาหนทางแกปญหาทเกด

ผทไดคะแนนมตดานความอดทนสง จะรบรวาอปสรรคจะคงอยชวคราวเทานน เปนผมความหวงในชวต พยายามหาหนทางแกไขปญหาและอปสรรคใหหมดไปโดยเรว หากแกไขไมส าเรจกปรบแนวคดพจารณาวาปญหาเปนเรองธรรมดา สามารถแกไขใหผานพนไปไดอยางรวดเรวและไมกลบมาอก โดยเราสามารถแกไขโดยการฝกฝนทกษะและความรความสามารถของตนเองเพมขนได

ผทไดคะแนนมตดานความอดทนต า เปนผทรบรวาปญหาและอปสรรคจะคงอยถาวรยาวนาน เปนผทสนหวงในชวต คดวาปญหายงคงเปนปญหาและจะอยกบตนตลอดไป คนทมมตดานนต ามกคดวา “สงนเกดขนกบฉนเสมอ” สงตาง ๆ ไมมทางดขน” “ฉนไมประสบความส าเรจ” เปนตน ความคดเหลานสงผลใหการท างานเกดความลมเหลว ไมสามารถเปลยนแปลงอะไรใหดขนได

2.2.7 ประโยชนของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

แมวาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคจะเรมตนมาจากการทสตอลทซศกษาผประกอบการซงเปนปจเจกชน แตกพบวาทฤษฎการประเมนและเครองมอสามารถน ามาใชเพอสงเสรมประสทธภาพของทมงาน ความสมพนธ ครอบครว องคการ ชมชน วฒนธรรม และสงคมได นอกจากน ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคยงสามารถท านายความส าเรจได 17 ประการ (Stoltz, 1997, p. 9) ไดแก

1) ผลการปฏบตงาน (Performance) 2) แรงจงใจ (Motivation) 3) การมอบอ านาจใหผปฏบตงาน (Empowerment)

45

4) ความคดสรางสรรค (Creativity) 5) การเพมผลผลต (Productivity) 6) การเรยนร (Learning) 7) พลงงาน (Energy) 8) ความหวง (Hope) 9) ความสข ความสดชน สนกสนาน (Happiness, vitality, and Joy) 10) สขภพทางอารมณ (Emotional health) 11) สขภาพทางกาย (Physical health) 12) ความมนคง (Persistence) 13) ความสามารถในการฟนตว (Resilience) 14) การพฒนาตนเอง (Improvement over time) 15) ทศนคต (Attitude) 16) การมอายยนยาว (Longevity) 17) การตอบสนองตอการเปลยนแปลง (Response to change)

ดงนน หากมการพฒนาบคคลใหเปนผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง กนาจะท าใหบคคลนนเปนผประสบความส าเรจทงในชวตสวนตวและชวตการท างาน

2.2.8 เทคนคการพฒนาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

สตอลทซ (Stoltz, 1997, p. 154) ไดเสนอวธการพฒนาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เรยกวา LEAD Sequence ดงน

L (Listen to your adversity response) เปนการฟงการตอบโตตอภาวะวกฤตโดยการพดหรอบอกตนเองใหรวา ขณะนเกดปญหาหรออปสรรคใดขน และตองตอบสนองตออปสรรคนนดวยความเขมขนระดบใดจงจะแกไขไดส าเรจ

E (Explore all origins and your ownership of the result ส ารวจสาเหตของภาวะวกฤตและความรบผดชอบตอปญหา เปนการคนหาวาสงใดคอจดเรมตนและสาเหตของอปสรรคทเกดขน ระบสงทตองกระท าใหชดเจนและเฉพาะเจาะจงลงไปเพอท าใหสถานการณดขน ตดสนวาสงใดอยภายใตความรบผดชอบ สงใดอยนอกเหนอความรบผดชอบหรอการตดสนใจของตนเอง

A (Analyze the evidence) วเคราะหเหตการณเพอใหเกดความชดเจน โดยการคนหาหลกฐานหรอภาวะแวดลอมทมาชวยสนบสนนวาสงทอยนอกเหนอการควบคมมอะไรบาง

46

และอปสรรคจะเขามาสชวตอกนานเทาใด ท าอยางไรจงไมท าใหปญหาหรออปสรรคอยในชวตนานเกนไป รวมทงวเคราะหความเปนไปไดในการแกไขปญหาดวยศกยภาพของตนเอง

D (Do something) ลงมอกระท า โดยการเลอกวธการและลงมอปฏบตเพอใหอปสรรคอยกบเรานอยทสด ดวยการหาขอมลทจ าเปนและวธทสามารถควบคมไมใหอปสรรคเขามามบทบาทตอชวตเรา

นอกจากนสตอลทซยงเสนอแนวคดทชวยสงเสรม พฒนาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ในกรณทบคคลเรมมความคดเร องความลมเหลวทจะเกดขน โดยใหด าเนนการควบคไปกบขนตอน LEAD คอ การหยดความคดในทางหายนะ ม 2 องคประกอบ 8 เทคนคยอย ดงน

องคประกอบท 1 ตวเบยงเบน (Distracters) เปนสงทชวยขดขวางการตอบสนองทางลบไดทนทและชวยเปลยนแปลงอารมณและกายภาพของบคคล มเทคนคดงน

1. หยดการแพรกระจายของปญหา มใหปญหามผลกระทบตอการด าเนนชวตมากกวาน ดวยการตบมอลงบนพนผลของแขงแลวตะโกนวา “หยด” ซงใชไดดกบผมปญหาสวนตว หรอกระตนใหผอนหยดการตอบสนองหรอมความคดในทางลบ

2. การใหความสนใจ หรอจองดสงทไมเกยวของกบความคดของเราในขณะนนดวยความสงบ เชน การหยบปากกาหรอดนสอขนมาพจารณา 30 นาท การกระท าเชนนจะชวยเบยงเบนความคดในสมองเพอมใหฟงซานถงปญหา หรอคดถงแตความลมเหลวเพยงอยางเดยว

3. ดดมนอยางแรง ใชยางรดขอมอ หมนแขนดานในเขาหาตวเอง ยดหนงยางแลวปลอยใหดดตวเอง ความเจบปวดจะชวยใหบคคลเลกครนคดถงความเสยหายของเหตการณทก าลงเผชญอย

4. ปรบเปลยนภาวะรางกายดวยการออกก าลงกาย การออกก าลงกายเปนวธทมประสทธภาพทสดในการสรางความรสกด สรางพลง ก าลงใจใหตวอง เนองจากรางกายจะหลงสาร เอนโดฟนหรอสารสขออกมา นอกจากนยงชวยลดความเครยด ท าใหอารมณสงบไดอยางรวดเรว

องคประกอบท 2 จดโครงสรางใหม (Reframes) เปนการจดโครงสรางทางความคดใหม เปลยนมมมองกรอบความคดใหเกดความรสกทสมดลแทนการคดถ งภาวะวกฤตเพยงอยางเดยว โดยมเทคนคดงน

1. ก าหนดวตถประสงคของตวเองใหม พจารณาวาอะไรคอจดมงหมายของตวเอง ซงจะชวยเตอนตวเองใหนกถงเหตผลทตองเกยวของกบปญหาน และชวยใหคนพบความตองการและจดมงหมายทแทจรงในชวตได

47

2. ท าตวใหเลกลง คอ การท าใหตวเองกลายเปนคนแคระทอยทามกลางสถานการณ มองปญหาของตวเองเปนเรองเลกนอยเมอเทยบกบสงแวดลอมรอบตว ไปในสถานททไมเคยไป การอยในสถานททมคนจ านวนมาก สงเกตการณด าเนนชวตของผอน ท าใหเราเขาใจไดวาทกคนตางเผชญปญหาและอปสรรคเหมอนกน มใชเราเพยงคนเดยว วธนจะชวยดงตวเองออกจากปญหา ดงมมมองกรอบแนวคดทดของปญหากลบมาใหม ถงแมปญหาจะคงอยเรากสามารถด าเนนชวตอยได

3. การชวยเหลอผอนทมปญหามากกวาตนเอง การชวยเหลอคนทตกทกขไดยากหรอล าบากกวาเรา จะท าใหเราตระหนกวายงมคนมากมายตองเผชญความทกขยาก จนปญหาของเราอาจกลายเปนเรองเลกนอยไปเลย สงนจะชวยเบยงเบนความรสก ความคดทหมกมนกบเคราะหรายของตนเอง และชวยสรางภมคมกนทางรางกายและจตใจ

การเพมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคจะท าใหบคคลสรางความแขงแกรงและความสามารถในการจดการกบปญหา จงชวยพฒนาความสามารถของบคคลใหปนสงขนไป และยงสามารถน าบคคลอนไปในทศทางเดยวกน (Stoltz, 2000, p. 7)

2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดในองคกร

2.3.1 ความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

คาทซ (Katz, 1964, quoted in Borman, Penner, Allen & Motowidlo, 2001, p. 52) กลาววา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ หมายถง พฤตกรรมการใหความชวยเหลอซงนอกเหนอไปจากบทบาททก าหนดไวอยางเปนทางการและเปนสงส าคญส าหรบการปฏบตงานในองคการ

บรฟ และโมโตวดโล (Brief & Motovidlo, 1986) ใหความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวาเปนพฤตกรรมทางสงคมในทางบวก (Prosocial Behavior) ซงจะท าใหเกดความรสกทดและคงความรสกทดนนไวระหวางสมาชกในองคการ ตลอดจนมความรสกเปนพวกพองเดยวกน

ออรแกน (Organ, 1988, quoted in Organ, 1997, p. 86) กลาววา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ หมายถง พฤตกรรมสวนบคคลทมเกยวของกบบทบาทหนาททก าหนดไวในค าบรรยายลกษณะงาน หรอเกยวของกบระบบการใหรางวลอยางเปนทางการ ซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจะชวยเพมประสทธภาพใหกบองคการ

48

ฟารห, พอดซาคอฟฟ และออรแกน (Farh, Podsakoff & Organ, 1990, pp. 705-706) ไดสรปความหมายของ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ วาคอการสนบสนนของบคคลทไมไดก าหนดไวอยางชดเจนหรอเกยวของกบการใหรางวลอยางเปนทางการ ซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เปนการกระท าทเกดประโยชนตอองคการ เชน การชวยเหลอเพอนรวมงาน การตรงตอเวลา ซงนอกเหนอไปจากบรรทดฐานปกตขององคการ รวมถงการอาสาท า งานพเศษทมากขน และมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบงานดวยความเตมใจ

ออรแกน, พอดซาคอฟฟ และแมคเคนซ (Organ, Podsakoff, & MacKenzie, 2006, quoted in Bolino, Klotz, Turnley & Harvey, p. 542) เพมเตมความหมายของ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ วาเปนพฤตกรรมทบคคลเตมใจแสดงออก และไมเกยวของกบระบบการใหรางวลและการลงโทษในองคการแบบงานตามหนาท หรออาจกลาวไดวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนพฤตกรรมทอยนอกเหนองานตามค าบรรยายลกษณะงาน รวมทงพฤตกรรมการชวยเหลอผอน การอาสาท างานมากกวาหนาทความรบผดชอบ การสละเวลาพเศษเพอปกปองหรอเปนปากเสยงในเรองทส าคญใหแกองคการ

ดายน (Dyne, 1995, quoted in Chien, 2004, p. 428) กลาววา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เปนพฤตกรรมในบทบาทพเศษ ซงนอกเหนอจากบทบาททก าหนด เปนพฤตกรรมทกอใหเกดผลประโยชนหรอมแนวโนมกอใหเกดประโยชนตอองคการ

ตลยา เหรยญทอง (2550, น. 26) ไดใหความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ วาเปนพฤตกรรมของพนกงานทนอกเหนอจากงานในหนาท และไมเกยวของกบระบบการใหรางวล เปนสงทพนกงานเตมใจปฏบต และท าใหเกดประสทธภาพในการด าเนนงาน และองคการประสบความส าเรจ

ทศนา เจนวณชสถาพร (2553, น. 24) ศกษาการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดในองคการ จงศกษาในแงมมของความคดเหนของบคลากรทมตอตนเอง วาตนเองมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการหรอไม จงไดใหความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ คอ พฤตกรรมของบคลากรทอยนอกเหนอจากบทบาทหนาททเปนทางการ เปนพฤตกรรมทางบวกทเปนประโยชนตอองคการ โดยบคลากรเตมใจท าดวยตนเองและการแสดงพฤตกรรมนน ไมไดมาจากการตอบแทนตามระบบการประเมนผลการปฏบตงาน

จากการศกษาความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดงทกลาวมาขางตน ผวจยไดศกษาในแงมมของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานจากผบงคบบญชา ดงนน ผประเมนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ

49

พนกงาน กคอผบงคบบญชาของพนกงาน ผวจยจงขอก าหนดความหมายของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ วาเปนการรบรหรอความคดเหนของผบงคบบญชาทรบรพฤตกรรมเชงบวกทพนกงานเตมใจกระท าใหแกองคการ โดยเปนพฤตกรรมทไมไดถกก าหนดไววาเปนบทบาทหนาทของพนกงานอยางเปนทางการ และไมเกยวของกบระบบการใหรางวลอยางเปนทางการขององคการ ทงน พฤตกรรมดงกลาวเปนพฤตกรรมทชวยสงเสรมใหองคการมประสทธภาพและประสบความส าเรจ เนองจากผวจยเหนวา แนวคดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของออรแกนไดรบการศกษาและน ามาใชในการอางองในงานวจยมากมาย ในการศกษาครงนผวจยจงศกษาความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามแนวคดของออรแกน (Organ, 1988)

2.3.2 แนวคดเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

คาทซ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) กลาววา องคกรมกประเมนผลการปฏบตงานจากผลการท างานทวดตามพฤตกรรมการท างานตามความรบผดชอบและหนาททตองปฏบต แตบทบาทการท างานยงครอบคลมพฤตกรรมทมความหลากหลาย รวมถงพฤตกรรมทไมเกยวของกบงานในหนาททตองปฏบตโดยตรงแตเกยวพนกบงาน จากแนวคดเรองพฤตกรรมการท างานตามหนาทความรบผดชอบ และพฤตกรรมการท างานทเกยวกบงานในหนาททตองปฏบต คาทซจงแบงพฤตกรรมการท างานของพนกงานในองคการออกเปน 2 ลกษณะ ดงน

1. พฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-Role Behavior) เปนพฤตกรรมทองคการก าหนดหนาทความรบผดชอบใหพนกงานปฏบตอยางชดเจน และอยภายใตเงอนไขการใหรางวล ซงเปนพฤตกรรมทองคการใชในการประเมนผลปฏบตงาน

2. พฤตกรรมบทบาทพเศษ (Extra-Role Behavior) เปนพฤตกรรมทพนกงานปฏบตโดยทองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการ และไมไดระบในค าบรรยายลกษณะงาน ซงเปนพฤตกรรมทมประโยชนตอองคการ และสงคมการท างานในองคการใหคณคาและใหการยอมรบ

ประสทธภาพขององคการนอกจากจะขนอยกบพฤตกรรมตามบทบาทหนาทแลว ความเตมใจของพนกงานในการปฏบตงานตามพฤตกรรมบทบาทพเศษยงสงผลตอประสทธภาพขององคการเชนกน ตอมาออรแกนไดศกษาพฤตกรรมบทบาทพเศษ ซงตอมาเรยกวา “พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior: OCB)”

คาทซ (Katz, 1964, quoted in Bolon, 1997) น าเสนอรปแบบพฤตกรรมของพนกงานทมความส าคญตอประสทธภาพขององคการ ประกอบดวย 3 รปแบบ คอ

50

1. พนกงานตองเขามาอยภายใตระบบงาน รบรวาตนเองเปนสวนหนงของระบบงาน

2. พนกงานตองปฏบตตามบทบาททองคการตองการ 3. พนกงานตองมความพรอมทจะเปลยนแปลงตนเอง มความคดสรางสรรค

และท ากจกรรมนอกเหนอจากงานในหนาทดวยตนเอง

วลเลยม (Williams, 1988, quoted in Bolon, 1997) ไดแบงแนวคดเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกเปน 2 มต คอ

1. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทเกยวเนองกบบคคลโดยตรง (Organization Citizenship Behavior Directed Toward Individuals: OCBI) เปนพฤตกรรมของบคคลทเปนประโยชนตอบคคลโดยตรง เชน การชวยเหลอเพอนรวมงานในเรองทเกยวของกบการปฏบตงานหรอปญหาจากการปฏบตงาน เปนตน

2. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทเกยวเนองกบองคการโดยตรง (Organization Citizenship Behavior Directed Toward Organization: OCBO) คอ พฤตกรรมของบคคลทเปนประโยชนกบองคการโดยตรง เชน การเขารวมกจกรรมตาง ๆ ขององคการ การใชทรพยากรขององคการอยางประหยดเกดประโยชนสงสด เปนตน

เกรแฮม (Graham, 1991 quoted in Bolino, Turnley, & Bloodgood, 2002, p. 508) น าเสนอรปแบบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององค ประกอบดวย

1. การคลอยตาม (Obedience) คอ ความเตมใจของพนกงานในการยอมรบและปฏบตตามขอบงคบ กฎระเบยบ หรอแนวปฏบตขององคการ

2. ความจงรกภกด (Loyalty) คอ ความเตมใจของพนกงานในการสนบสนนในสงทบคคลใหความสนใจซงเปนประโยชนตอองคการ และชวยสนบสนนและปกปององคการ

3. การมสวนรวม (Participation) คอ ความเตมใจของพนกงานในการเขารวมทก ๆ กจกรรมขององคการอยางกระตอรอรน ไมวาจะเปนการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ขององคการ (Social participation) การแสดงความคดเหนหรอแนวคดใหม ๆ เพอพฒนาองคการ รวมทงกระตนใหพนกงานอนน าเสนอความคดเหนทมประโยชนตอองคการ (Advocacy participation) และการปฏบต งานนอกเหนอไปจากบทบาททองคการก าหนดไวอย าง เปนทางการ (Functional participation)

บอรแมนและโมโตวโดล (Borman & Motowidlo, 1993, quoted in Organ, 1997, pp. 89-90) ไดแจกแจงองคประกอบของการปฏบตงานวาจะตองมพฤตกรรม ดงตอไปน

51

1. การอาสากระท ากจกรรมทอยนอกเหนอจากบทบาทหนาทอยางเปนทางการในองคการ (Volunteering for activities beyond a person’s formal job expectations)

2. มความกระตอรอรนและการพลกแพลงเมอไดรบการมอบหมายใหปฏบตงานทส าคญใหส าเรจ (Persistence of enthusiasm and application when needed to complete important task requirements)

3. ใหความชวยเหลอผอน (Assistance to others) 4. ปฏบตตามกฎและขอก าหนดแมจะไมสะดวกกตาม (Following rules

and prescribed procedures even when it is inconvenient) 5. สนบสนนและปกปองหลกการขององคการอยางเปดเผย (Openly

espousing and defending organization objectives)

จากองคประกอบดงกลาวนนพบวาสอดคลองกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดงการน าเสนอมตของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 5 ดานของออรแกน (Organ, 1997) ไดแก

1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) เปนพฤตกรรมในการชวยเหลอเพอนรวมงานใหสามารถแกไขปญหาในการปฏบตงานได หรอการใหความชวยเหลอเพอนรวมงานทยงปฏบตงานไมเสรจสมบรณ

2. พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) เปนการปองกนปญหา การใหค าเตอนหรอแจงขอมลใหผอนระมดระวงเกยวกบปญหาทเกดจากการปฏบตงาน การปรกษาหารอกบผทไดรบผลกระทบจากการกระท าของตน เนองจากการปฏบตงานในองคการตองอาศย พงพากน และการปฏบตงานหรอการตดสนใจของบคคลหนงยอมสงผลตอบคคลอน ดงนน ในการปฏบตงานจงควรค านงถงบคคลอน

3. พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) การมความอดทนอดกลนตอสงทความคบของใจหรอความเครยดกดดนตาง ๆ ดวยความเตมใจ ทงทมสทธเรยกรองความเปนธรรม แตมความเขาใจสถานการณวาการรองทกขเปนการเพมภาระใหผบรหารและอาจเกดการโตเถยงจนละเลยการปฏบตงาน ดงนน พนกงานจงอดทนอดกลนดวยความเตมใจ

4. พฤตกรรมการใหความรวมมอ (Civil virtues) คอ พฤตกรรมทแสดงออกถงความรบผดชอบและมสวนรวมในการด าเนนงานในองคการ การเขารวมประชม การเกบความลบ การยดถอแนวปฏบตเพอพฒนาองคการไปในทศทางเดยวกน การแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะทเปนประโยชนและเหมาะสมกบองคการ

52

5. พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) หมายถง พฤตกรรมการปฏบตตามระเบยบและนโยบายขององคการ ตรงตอเวลา ค านงถงทรพยสนขององคการ และไมใชเวลาในการปฏบตงานในเรองสวนตว

กรนเบรก (Greenberg, 2002, pp. 148-149) ไดเสนอการสรางพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงน

1. ออกจากวธการของตนเองเพอชวยเหลอผอน (Go out your way to help others) ยงเราชวยเหลอผอนมากเทาไรกยงท าใหเราไดรบความชวยเหลอกลบมามากเทานน หากการชวยเหลอซงกนและกนของสมาชกในองคการเปนสงททกคนปฏบตจนเปนนสยกจะกลายเปนบรรทดฐานททกคนยดถอปฏบต

2. เปนตวอยางในความส านกในหนาท (Be an example of conscientiousness) พนกงานมแนวโนมมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามหวหนา หากหวหนาแสดงพฤตกรรมตระหนกในหนาท ใหความส าคญกบองคการ กจะเปนตวแบบใหพนกงานปฏบตตาม

3. ท าใหการอาสาเปนเรองสนก (Make voluntary functions fun) การสรางบรรยากาศใหพนกงานรสกมความสขในการชวยเหลอหรออาสาท ากจกรรมตาง ๆ ขององคการ ท าใหเปนเรองเปนเรองสนก องคการจะตองแสดงใหพนกงานเหนถงความส าคญของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

4. แสดงตวอยางของพฤตกรรมการค านงถงผอนและพฤตกรรมความอดทนอดกลน (Demonstrate courtesy and good sportsmanship) เมอเกดความผดพลาดอยาหนหรอหลกเลยงปญหา เราควรแสดงตวอยางในการเผชญกบปญหา แสวงหาแนวทางแกไขโดยไมยอทอ พฤตกรรมดงกลาวจะชวยสงเสรมใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

2.3.3 ผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

โบลโน เทรนเลย และบลดกด (Bolino, Turnley, & Bloodgood, 2002, p. 508) กลาวถงประโยชนของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมผลตอประสทธภาพองคการจากการศกษาของออรแกน; พอดซาคอฟฟ และแมคเคนซ (Organ, 1988; Podsakoff & MacKenzie, 1997) วา

1. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจชวยเพมประสทธภาพในการท างานของเพอนรวมงานหรอผบรหาร

53

2. พฤตกรรมการเปนสมาชกขององคการอาจชวยเพมสงเสรมศกยภาพของทรพยากรในองคการใหมประสทธภาพมากยงขน

3. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจชวยลดความตองการใชทรพยากรทหายากดวยการบ ารงรกษาทรพยากรทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด

4. พฤตกรรมการเปนสมาชกขององคการอาจชวยอ านวยความสะดวกในการประสานงานในกจกรรมระหวางสมาชกในทมและระหวางกลมผปฏบตงาน

5. พฤตกรรมการเปนสมาชกท ดขององคการอาจช วยใหองคการมความสามารถในการดงดดและรกษาพนกงานทมคณภาพสงดวยการสรางสภาพแวดลอมในการท างานทชวยสนบสนนบรรยากาศในการท างานทด

6. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจชวยเพมความประสทธภาพขององคการไดอยางยงยนดวยการลดความไมเสถยรในประสทธภาพของกลมผปฏบตงาน

7. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจชวยเพมความสามารถขององคการในการปรบตวตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในการท างาน

ทศนา เจนวณชสถาพร (2553, น. 24) ไดศกษาผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกร พบวางานวจยเปนจ านวนมากมกศกษาเกยวกบปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ แตพบการศกษาทเกยวกบผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนจ านวนไมมากนก แตเชอวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมประโยชนตอองคการเปนอยางมาก ดงน

1. เปนพฤตกรรมทท าใหระบบการท างานทางสงคมขององคการมความคลองตว เนองจากเปนพฤตกรรมทท าใหเกดความยดหยนทจ าเปนตอการท างานจากเหตการณทอยนอกเหนอความคาดหมาย

2. ชวยปรบปรงการประสานงานกนในกลม จงชวยลดความขดแยงและเพมประสทธภาพในองคการ

3. ชวยสงเสรมความสามารถขององคการในการดงและรกษาบคลากรทดไวโดยการสรางสถานทท างานทนาดงดดมากขน

อยางไรกตาม ทศนา เสนอวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจกอใหเกดผลเสยตอการปฏบตงานขององคการไดเชนกน เนองจากพนกงานบางคนอาจทมเทแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมากเกนไป จนท าใหละเลยหรอขาดความเอาใจใสในการปฏบตหนาทในความรบผดชอบของตนเองจนอาจเกดความบกพรองได ดงนน องคการตาง ๆ ควร

54

สงเสรมใหพนกงานแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการควบคไปกบการปฏบตหนาทตามความรบผดชอบใหสมดลดวย

2.4 แนวคดลกษณะประชากรศาสตร

แนวคดดานประชากรศาสตรเปนแนวคดทเชอในหลกการของความเปนเหตเปนผลวา บคคลจะแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ตามแรงผลกดนจากภายนอก (Exogenous Factor) และพฤตกรรมโดยสวนใหญจะเปนไปตามแนวทางทสงคมก าหนดไว และสงคมทว ๆ ไป มกก าหนดใหบคคลทมลกษณะประชากรทแตกตางกน มแบบแผนพฤตกรรมทแตกตางกน (กาญจนา แกวเทพ, 2541) ซงแนวคดดานประชากรศาสตร ยงเชอวาบคคลทมลกษณะประชากรทแตกตางกน ความคด การแสดงพฤตกรรมกมแนวโนมแตกตางกนดวย

ปรมะ สตะเวทน (2539) เสนอวา บคคลทมลกษณะประชากรศาสตรตางกนจะมลกษณะทางจตวทยาแตกตางกน ซงมผลตอการแสดงพฤตกรรมและการตดสนใจทแตกตางกน โดยสามารถจ าแนกลกษณะประชากร (Demographic Characteristics) ดงน

1. อาย (Age) อายท าใหบคคลมความแตกตางกน ทงดานความคดและการแสดงพฤตกรรม เนองจากอายเปนตวก าหนดหรอบงบอกเกยวกบความมประสบการณในเรองตาง ๆ ของบคคล ปรมะ สตะเวทน (2539) อธบายวา โดยทวไปบคคลทมอายนอยมกมความความคดเสรนยม ยดถออดมการณ ใจรอน และมองโลกในแงดมากกวาคนทอายมาก ในขณะทคนทมอายมากมกมความคดอนรกษนยม ยดถอการปฏบตระมดระวง และมองโลกในแงรายมากกวา เนองจากคนทมอายมากเคยผานประสบการณชวตและปญหาตาง ๆ รวมทงมความผกพนทยาวนาน และมประโยชนในสงคมมากกวาคนทมอายนอย นอกจากน อายยงเปนตวก าหนดความยากงายในการชกจงใจดวย โดยบคคลทมอายมากขน มกเปลยนใจหรอถกชกจงใจไดยากกวาบคคลทมอายนอย เพราะโดยทวไปแลวบคคลเมอมอายเพมขน ประสบการณมากขน กจะมความฉลาดรอบคอบเพมขน รวมทงวธคดและสงทสนใจกเปลยนแปลงไปดวย

2. เพศ (Sex) เนองจากเพศชายและเพศหญงมความแตกตางกนในดานสรระ ความถนด ความสนใจ และสภาวะทางจตใจและอารมณ จากงานวจยทางจตวทยาไดแสดงใหเหนถงความแตกตางในเรองความคด คานยม และทศนคตของเพศชายและเพศหญง ทงนเพราะวฒนธรรมและสงคมไดก าหนดบทบาทและกจกรรมของบคคลทงสองเพศไวตางกน จงท าใหเพศชายและเพศหญงมการแสดงพฤตกรรมแตกตางกน โดยพบวาเพศหญงมกถกโนมนาวใจไดมากกวาเพศชาย และ

55

มกเผยแพรความคดเหนทไดรบสงผานไปยงผอนตออกดวย ในขณะทเพศชายจะใชเหตผลมากกวาเพศหญง และจะเปลยนใจไดยากกวาเพศหญง (ปรมะ สตะเวทน, 2539)

3. การศกษา (Education) การศกษาหรอความร คออกหนงปจจยทท าใหบคคลมการแสดงพฤตกรรมทแตกตางกน บคคลทไดรบการศกษาทตางกน ในยคสมยทตางกน ระบบการศกษาทแตกตางกน ยอมมความรสกนกคด อดมการณ และความตองการทแตกตางกน โดยบคคลมกสนใจหรอยดถอแนวความคดในสาขาทตนเองศกษามาเปนส าคญ และบคคลยงมลกษณะบางประการทแสดงหรอบงชถงพนฐานการศกษาหรอสาขาวชาทเรยนมา เนองจากสถาบนการศกษากเปนสถาบนทกลอมเกลาใหบคคลมบคลกภาพไปในทศทางทแตกตางกน รวมทงครผสอนกมอทธพลตอความคดของผเรยน โดยการสอดแทรกความรสกนกคดของตนใหแกผเรยน สงผลใหเกดการแสดงพฤตกรรมทแตกตางกน

4. สถานภาพการสมรส (Marital Status) สถานการการสมรสเปนคณลกษณะทางประชากรทส าคญเกยวกบเรองทางเศรษฐกจ สงคม กฎหมาย โดยบคคลทมสถานภาพการสมรสทแตกตางกน เชน โสด สมรส หยาราง มกมการตดสนใจทแตกตางกน คนโสดจะมอสระทางความคดมากกวาคนทแตงงานแลว การตดสนใจในเรองตาง ๆ กใชเวลานอยกวาคนทแตงงานแลว เนองจากไมมภาระผกพน หรอมคนทตองรบผดชอบเหมอนคนทแตงงานแลว (ศรวรรณ เสรรตน และคณะ, 2541 อางถงใน วรรณนภา มหาวงศ, 2555) กลาววา จงท าใหการแสดงพฤตกรรมของบคคลทมสถานภาพการสมรสตางกนมพฤตกรรมแตกตางกน

2.5 ผลงานวจยทเกยวของและเหตผลในการตงสมมตฐานการวจย

2.5.1 แนวคด ทฤษฎ ลกษณะสวนบคคลและการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ปรมะ สตะเวทน (2539) เสนอวา บคคลทมลกษณะประชากรศาสตรตางกนจะมลกษณะทางจตวทยาแตกตางกน ซงมผลตอการแสดงพฤตกรรมและการตดสนใจทแตกตางกน บคคลทมอายแตกตางกนจะมความคดและพฤตกรรมทแตกตางกน คนทมอายนอยมกมความคดเสรนยม ยดถออดมการณ ใจรอน และมองโลกในแงดมากกวาคนทอายมาก ในขณะทคนทมอายมากมกมความคดอนรกษนยม ยดถอการปฏบตระมดระวง และมองโลกในแงรายมากกวา เพราะคนทมอายมากเคยผานประสบการณชวตและปญหาตาง ๆ รวมทงมความผกพนกบสงรอบตวมากกวาคนทมอายนอย นอกจากนเพศกเปนปจจยทท าใหบคคลมพฤตกรรมแตกตางกน เนองจากสงคมไดก าหนด

56

บทบาทและกจกรรมของเพศชายและเพศหญงไวตางกน โดยพบวาเพศหญงมกถกโนมนาวใจไดมากกวาเพศชาย และเพศชายจะใชเหตผลมากกวาเพศหญง และจะเปลยนใจไดยากกวาเพศหญง รวมทงสถานภาพการสมรสกท าใหบคคลมการแสดงพฤตกรรมทแตกตางกน โดยคนโสดมกมอสระทางความคดและการตดสนใจมากกวาบคคลทสมรสแลว เนองจากไมมผทตองรบผดชอบดแล ซงสอดคลองกบงานวจยทพบลกษณะสวนบคคล ไดแก เพศ กลมอาย สถานภาพ กลมอายงาน ต าแหนง และระดบการศกษา ท าใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกน แตกยงมงานวจยบางสวนทไมพบวาลกษณะสวนบคคลทแตกตางกน ท าใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกน ดงงานวจยตอไปน

ปนปทมา ครฑพนธ (2550) ศกษา ความสมพนธระหวางคณภาพชวตการท างาน ความผกพนตอองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาของกลมบรษทเคมแหงหนงในประเทศไทย พบวา ลกษณะสวนบคคล ไดแก เพศ ระดบสายงานปฏบตการ อายงาน และระดบเงนเดอนทแตกตางกนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน

ศศวมล อปนนไชย (2551) ไดศกษา ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาในส านกงานอธการบดมหาวทยาลยแหงหนง พบวา ระดบการศกษาตางกนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกนอยางมนยส าคญ โดยเจาหนาททมการศกษาระดบปรญญาตรและสงกวาปรญญาตรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวา

ทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ไดศกษา ความสมพนธระหวางการรบรการสนบสนนจากองคการ การมองโลกในแงด และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาหนวยงานในก ากบของรฐแหงหนง พบวา เพศหญงมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวาเพศชาย กลมอายระหวาง 31 – 35 ป มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.79 สถานภาพหยา/หมาย มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด มคาเฉลยเทากบ 4.07 กลมอายงานระหวาง 4 – 6 ป มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด มคาเฉลยเทากบ 3.81 ต าแหนงเจาหนาทมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวาต าแหนงอน ๆ โดยมคาเฉลยเทากบ 3.81 และระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด มคาเฉลยเทากบ 3.85

อคมยสร ลยาชย (2555) ไดศกษา บคลกภาพหาองคประกอบ ความฉลาดทางอารมณ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาพนกงานบรษทคอมพวเตอรแหง

57

หนงในกรงเทพมหานคร พบวา ลกษณะสวนบคคลทางดานเพศ และอายงาน มผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยเพศหญง มพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวาเพศชาย ชวงอายงานนอยกวา 10 ป และชวงอายงานมากกวา 15 ปขนไป มพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวาชวงอายงาน ระหวาง 11 – 15 ป

แมงานวจยของปทมา ครฑพนธ (2550) จะไมพบวาลกษณะสวนบคคลมผลใหพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกน แตงานวจยอน ๆ กลบพบวาลกษณะสวนบคคลกลบมผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมวาจะเปนเพศ อายงาน ระดบการศกษา หรอสถานภาพการสมรส

ดงนน ผวจยจงสนใจศกษาลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกนหรอไม จงตงสมมตฐานการวจยท 1 ดงน

สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.1 เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.2 ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.3 ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.4 สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.5 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.6 กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

58

2.5.2 แนวคด ทฤษฎ บคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

บคลกภาพหาองคประกอบ (The Big Five) เปนแนวคดบคลกภาพในกลมทฤษฎลกษณะนสย (Trait theory) ซงจ าแนกบคคลตามแนวโนมลกษณะนสยและศกษาการแสดงพฤตกรรมของบคคลในสถานการณตาง ๆ รวมทงพยายามคนหาและอธบายลกษณะนสยพนฐานของบคคล บคลกภาพทแตกตางในแตละบคคลท าใหบคคลมปฏกรยาตอบสนองตอองคการ บคลากรในองคการและการปฏบตงานในทศทางทแตกตางกน จากการศกษางานวจยตาง ๆ พบวาบคคลทม บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดกวางตอประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคคลทมบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ซงหากบคคลมบคลกภาพทมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค บคคลเหลานนยอมชวยใหองคการสามารถฝาฟนอปสรรคตาง ๆ และน าพาองคการสความส าเรจได

จากการศกษางานวจยทเกยวของพบความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดงน

ศรมา รชตารมย (2549) ไดศกษา ความสมพนธระหวางลกษณะบคลกภาพตามทฤษฎหาองคประกอบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : กรณศกษาพนกงานฝายลกคาสมพนธ บรษท ทเอ ออเรนจ จ ากด พบวา ลกษณะบคลกภาพตามทฤษฎหาองคประกอบ ไดแก บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

สภาวด นวลเนตร (2549) ศกษา ความสมพนธระหวางบคลกภาพและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคทมตอการขาดงาน ของพนกงานระดบปฏบตการของรฐวสาหกจแหงหนง พบวา บคลกภาพหาองคประกอบไดแก บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

อาทตยา กลบเพมพล (2549) ศกษา การมองโลกในแงด บคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : ศกษาเฉพาะกรณหนวยงานของรฐ

59

แหงหนง พบวา ลกษณะสวนบคคลไดแก อายตว อายงาน และต าแหนงงานทแตกตางกนมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคแตกตางกน บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดกวางตอประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค แตบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการมองโลกในแงด บคลกภาพแบบหวนไหว บคลกภาพแบบมจตส านก และบคลกภาพแบบแสดงตวสามารถรวมกนท านายความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคได

ภทรญาณ จงธนะพพฒน (2551) ศกษา บคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบการรบรความส าเรจในอาชพในบรษทยาตางชาตชนน า : กรณศกษาพนกงานขายเภสชภณฑ จากงานวจยพบวา บคลกภาพแบบแสดงตว แบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค นอกจากน บคลกภาพแบบมจตส านก บคลกภาพแบบประนประนอม บคลกภาพแบบหวนไหว และบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ สามาร ถรวมกนท านายความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคได

รตนากร กจขนธ (2552) ศกษาเรองความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ การรบรความสามารถของตนเอง และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : กรณศกษาพนกงานบรษทรถยนตแหงหนง พบวา บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

จากงานวจยขางตน แสดงใหเหนวางานวจยสวนใหญพบวาบคลกภาพหาองคประกอบมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝ าอปสรรค ซงผวจยมความเหนเชนเดยวกนวาบคลกภาพหาองคประกอบบางบคลกภาพและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคนาจะมความสมพนธกนในทางบวก ดงนน ผวจยจงสนใจศกษาความสมพนธของบคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค จงตงสมมตฐานการวจยท 2 ดงน

60

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

2.5.3 แนวคด ทฤษฎ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค (Adversity Quotient) เปนแนวคดในการเผชญกบอปสรรคหรอปญหาตาง ๆ เมอชวตเตมไปดวยอปสรรคนน ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมบทบาทและความส าคญทท าใหบคคลประสบความส าเรจหรอลมเหลว เนองจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนมมมองทบคคลมตอปญหาและอปสรรควาเปนความทาทายทน าไปสโอกาสแหงหนทางสความส าเรจ (Stoltz, 1997) บคคลทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงมแนวโนมรบผดชอบตอผลลพธของปญหาทเก ดขน โดยมงทจะหาแนวทางในการแกปญหาทเกดขนใหส าเรจ (ศศวมล อปนนไชย, 2551) ดงนน บคคลทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงยอมแสดงออกถงความมงมนทมเทใหความรวมมอกบบคลากรอน ๆ อนเปนการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนนเอง

จากการศกษางานวจยทเกยวของพบความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค กบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงน

จรวรรณ ศกดเชดสข (2549) ไดศกษา ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณ ความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรค กบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของเจาหนาททปฏบตงานอยในส านกงานประกนสงคม (ส านกงานใหญ) จ านวน 188 คน

61

พบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได

จรนนท วงษไทยวรรณ (2551) ศกษา ความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค การรบรการสนบสนนจากองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาพยาบาลวชาชพของโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในจงหวดนครปฐม พบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมและรายดานทกดาน และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคและการรบรการสนบสนนจากองคการ สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 20

ศศวมล อปนนไชย (2551) ศกษา ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาในส านกงานอธการบดมหาวทยาลยแหงหนง พบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม ดานตนเหตและความรบผดชอบ และดานความอดทน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

อ าภาภรณ ชมเชยวชาญ (2552) ศกษา ความสมพนธระหวางเชาวอารมณ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพยาบาล: กรณศกษาโรงพยาบาลรฐแหงหนง พบวา องคประกอบของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมและทกดานมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม รวมกบความฉลาดทางอารมณดานการสรางแรงจงใจใหตนเอง สามารถรวมกนท านายโอกาสการเปนสมาชกทดขององคการได

จากงานวจยดงกลาว แสดงใหเหนวาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงนน ผวจ ยจงสนใจศกษาความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค กบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จงตงสมมตฐานการวจยท 3 ดงน

สมมตฐานการวจยท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 3.1 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

62

สมมตฐานการวจยท 3.2 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 3.3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 3.4 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

2.5.4 แนวคด ทฤษฎ บคลกภาพหาองคประกอบกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior) เปนพฤตกรรมสวนบคคลทมเกยวของกบบทบาทหนาททก าหนดไวในค าบรรยายลกษณะงาน หรอเกยวของกบระบบการใหรางวลอยางเปนทางการ ซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจะชวยเพมประสทธภาพใหกบองคการ (Organ, 1988, quoted in Organ, 1997) บคลากรจะแสดงพฤตกรรมทมจตส านกในองคการหรอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการหรอไม ขนอยกบบคลกภาพของบคลากรในองคการ เพราะบคลกภาพเปนเอกลกษณเฉพาะตวของบคคล ซงเปนตวก าหนดลกษณะพฤตกรรมและความคดเฉพาะบคคลตอส งแวดลอมของบคคลนน ๆ (Allport, 1961) บคลกภาพทแตกตางในแตละบคคลยงท าใหบคคลมปฏกรยาตอบสนองตอองคการ บคลากรในองคการและการปฏบตงานในทศทางทแตกตางกน จากงานวจยตาง ๆ พบวาบคลกภาพหาองคประกอบมผลตอการปฏบตงานและความส าเรจในงาน เชน กรนเบรก (Greenberg, 2002, p.56) พบวา บคคลทมบคลกภาพแบบมจตส านกสงจะมแนวโนมปฏบตงานไดดกวาบคคลทมบคลกภาพแบบมจตส านกต า และบคคลทมบคลกภาพแบบแสดงตวจะประสบความส าเรจในงานบรการและงานขาย สวนนล, โย, คอย และเซยว (Neal, Yeo, Koy & Xiao, 2012) พบวา บคลกภาพแบบมจตส านกสามารถท านายประสทธภาพในการท างานของบคคลได

จากการศกษางานวจยทเกยวของพบความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ กบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงน

ออรแกน และลงล (Organ and Lingl, 1995 อางถงใน ศศวมล อปนนไชย, 2551, น. 43) ศกษาบคลกภาพหาองคประกอบดานประนประนอม และดานจตส านก ทมผลตอความพงพอใจในงานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานโรงงานเครองจกรใน Midlands ขององกฤษและพนกงานโรงงานผลตเครองอปโภคใน Midwest ของสหรฐอเมรกา พบวา บคลกภาพทงสองตวสามารถน ามาท านายความพงพอใจในงานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดใน

63

องคการได โดยเฉพาะบคลกภาพแบบมจตส านกสามารถอธบายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดดทสด

นอแมนและคกคล (Neuman and Kickul, 1998) ศกษาผลของบคลกภาพทสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากพนกงานขายปลก พบวา บคลกภาพแบบประนประนอมและบคลกภาพแบบมจตส านก สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดครบทกดาน

ไชอะบร, โอห, เบอรร, ล, และการดเนอร (Chiaburu, Oh, Berry, Li, & Gardner, 2011) ไดท าการวเคราะหอภมาน (Meta-Analysis) ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงมทงหมด 87 ตวอยาง พบวา บคลกภาพแบบมนคงทางอารมณ บคลกภาพแบบแสดงตว และบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ ชวยเพมความเทยงตรงใหแกบคลกภาพแบบมจตส านกและบคลกภาพแบบประนประนอมในการท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงการคนพบดงกลาวชวยสนบสนนแนวคดวาคณลกษณะบคลกภาพมผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Chiaburu, Oh, Berry, Li, & Gardner, 2011)

ศศวมล อปนนไชย (2551) ศกษา ความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาในส านกงานอธการบดมหาวทยาลยแหงหนง พบวา บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และบคลกภาพแบบหวนไหวสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 2

อคมยสร ลยาชย (2555) ไดศกษา บคลกภาพหาองคประกอบ ความฉลาดทางอารมณ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาพนกงานบรษทคอมพวเตอรแหงหนงในกรงเทพมหานคร พบวา บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม และพบวาความฉลาดทางอารมณและบคลกภาพหาองคประกอบสามารถรวมกนท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 65.6

ดงนน ผวจยจงสนใจศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จงตงสมมตฐานการวจยท 4 ดงน

64

สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบแตละดาน ตางมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

จากการวจยท เก ยวของกบลกษณะสวนบคคล บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดในองคการ ท าใหผวจยมความสนใจวาตวแปรใดบางทสามารถท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได ผวจยจงน าตวแปรตน ไดแก บคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคมาสรางสมการณพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงกรอบแนวความคดในหวขอถดไปซงแสดงความสมพนธระหวางตวแปรทใชในการวจย

65

2.6 กรอบแนวความคด

ดฟ

ภาพท 2.2 กรอบแนวคดการวจย

H3

H2

บคลกภาพหาองคประกอบ (Costa & McCrae, 1992)

- บคลกภาพแบบหวนไหว

- บคลกภาพแบบแสดงตว

- บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ

- บคลกภาพแบบประนประนอม

- บคลกภาพแบบมจตส านก

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค (Stoltz, 1997)

- การควบคม

- ตนเหตและความรบผดชอบ

- ผลกระทบ

- ความอดทน

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

(Organ, 1988)

- การใหความชวยเหลอ

- การค านงถงผอน

- ความอดทนอดกลน

- การใหความรวมมอ

- ความส านกในหนาท

ลกษณะสวนบคคล

- เพศ - อาย - อายงาน - สถานภาพการสมรส - ระดบการศกษา - กลมสงกด

H1

H4

66

บทท 3 วธการวจย

การวจยในครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เพอศกษาบคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยศกษากบพนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง มรายละเอยดในการด าเนนการวจย ดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

3.1.1 ประชากร

ประชากรทใชในการศกษาวจยในครงนเปนพนกงานทปฏบตงานในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง ซงประกอบดวยพนกงานจาก 4 กลมสงกด คอ พนกงานสงกดส านกงานใหญ จงหวดกรงเทพมหานคร พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง จ านวนทงสน 341 คน

3.1.2 กลมตวอยาง

3.1.2.1 ขนาดของตวอยาง

ก าหนดขนาดตวอยางโดยค านวณจากสตรการหาจ านวนกลมตวอยางจากประชากรของยามาเน (Yamane, 1973, p. 725) ดวยคาความเชอมน 95% โดยยอมใหมความคลาดเคลอน 0.05 จากการค านวณพบวาตองใชขนาดกลมตวอยาง ดงน

n =

เมอ n = ขนาดตวอยาง

N = ขนาดประชากร

ขนาดกลมตวอยาง =

e = ความคลาดเคลอน

ของการสม

= 184.07

ผลจากการค านวณไดขนาดตวอยางอยางนอยจ านวน 185 คน

67

จากสตรค านวณพบวาขนาดกลมตวอยางทใชในการศกษาอยางนอยจ านวน 185 คน ผวจยไดเพมขนาดของกลมตวอยางอกรอยละ 10 เพอปองกนการสญหายและความไมสมบรณของแบบสอบถาม ผวจยจงสงแบบสอบถามทงหมด 204 ฉบบ ไปยงกลมตวอยาง

3.1.2.2 การเลอกตวอยาง เนองจากประชากรทใชในการวจยครงนเปนพนกงานทปฏบตงานใน

กลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง ซงประกอบดวยพนกงานจาก 4 กลมสงกด คอ พนกงานสงกดส านกงานใหญ จงหวดกรงเทพมหานคร พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง ดงนน ในการวจยครงน พนกงานใดถกเลอกมาเปนตวอยาง ใชการเลอกตวอยางแบบชนภมอยางงาย (Stratified Random Sampling) โดยมขนตอน ดงน

ขนท 1 การเลอกตวอยางแบบแบงชนภม (Stratified Sampling) เนองจากพนกงานทตองการศกษาวจยครงนมทงหมด 341 คน แบงเปนชนภม (กลมสงกด) ได 4 ชนภม (กลมสงกด) คอ พนกงานสงกดส านกงานใหญ จงหวดกรงเทพมหานคร พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟานคมบางกะด จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟานคมอมตะนคร จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟานคมอมตะซต จงหวดระยอง และมพนกงานแตละชนภม ดงแสดงในตารางท 3.1

ขนท 2 การหาขนาดตวอยางแตละชนภม (กลมสงกด) การไดจ านวนพนกงานตวอยางในแตละชนภม (กลมสงกด) ใชแบบสดสวน (Proportion) โดยใหจ านวนพนกงานตวอยางในแตละชนภม เปนสดสวนกบจ านวนพนกงานทงหมดในชนภม (กลมสงกด) นน ๆ ไดจ านวนตวอยางพนกงานในแตละชนภม (กลมสงกด) ดงแสดงในตารางท 3.1

จ านวนตวอยางในแตละชนภม = จ านวนตวอยางทงหมด จ านวนพนกงานในแตละชน

จ านวนพนกงานทงหมด

ขนท 3 การเลอกตวอยางพนกงาน โดยการสมตวอยางอยางงาย

(Simple Random Sampling) การไดพนกงานคนใดถกเลอกเปนตวอยางในแตละชนภม (กลมสงกด) ใชวธการสมตวอยางโดยวธการจบฉลาก

68

ตารางท 3.1 แสดงประชากรและกลมตวอยางแบบแบงตามชนภมตามสดสวนโดยมกลมสงกดเปนชนภม

ชนภม (กลมสงกด)

จ านวนขนาดทงหมด (คน)

จ านวนตวอยาง (คน)

ส านกงานใหญ จงหวดกรงเทพมหานคร 120 72

กลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน 47 28

กลมโรงไฟฟา จงหวดชลบร 120 72

กลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง 54 32

รวม 341 204

3.2 ตวแปรทใชในการวจย จากสมมตฐานการวจย ผวจยก าหนดตวแปร ดงน สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมตวแปรตน คอ ลกษณะสวนบคคล และ ตวแปรตาม คอ พฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior)

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

โดยมตวแปร คอ บคลกภาพหาองคประกอบ (Big Five) และ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค (Adversity Quotient)

สมมตฐานการวจยท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมตวแปร คอ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค (Adversity Quotient)

และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior)

69

สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมตวแปร คอ บคลกภาพหาองคประกอบ (Big Five) และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior)

สมการพยากรณ ในการหาสมการถดถอยเพอท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมตวแปรตน คอ บคลกภาพหาองคประกอบซงมทงหมด 5 ดาน และ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคซงมทงหมด 4 ดาน และมตวแปรตามคอ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

3.3 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยน เปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ประกอบดวยแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 2 ชด ดงน

ชดท 1 เปนแบบสอบถามส าหรบพนกงานระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตน ประกอบดวยแบบสอบถาม 3 สวน ไดแก

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล เปนขอค าถามเกยวกบขอมลสวนบคคลทผวจยสรางขนมาเอง ไดแก เพศ อาย อายงาน สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และกลมสงกด

สวนท 2 แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ ผวจยไดน ามาจากแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบมาจากแบบสอบถามของกฤตกา หลอวฒนวงศ (2547) ผแปลแบบสอบวดบคลกภาพ NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) ของคอสตาและแมคเคร (Costa & McCrae, 1992) มขอค าถาม 60 ขอ แบงเปน 5 ดาน แตละดานมขอค าถาม 12 ขอ ดงแสดงในตารางท 3.2

70

ตารางท 3.2 แสดงขอค าถามของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ

บคลกภาพหาองคประกอบ ขอค าถาม

บคลกภาพแบบหวนไหว - เชงบวก ไดแก ขอ 6, 11, 21, 26, 36, 41, 51, 56 - เชงลบ ไดแก ขอ 1, 16, 31, 46

บคลกภาพแบบแสดงตว - เชงบวก ไดแก ขอ 2, 7, 17, 22, 32, 37, 47, 52 - เชงลบ ไดแก ขอ 12, 27, 42, 57

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ - เชงบวก ไดแก ขอ 13, 28, 43, 53, 58 - เชงลบ ไดแก ขอ 3, 8, 18, 23, 33, 38, 48

บคลกภาพแบบประนประนอม - เชงบวก ไดแก ขอ 4, 19, 34, 49 - เชงลบ ไดแก ขอ 9, 14, 24, 29, 39, 44, 54, 59

บคลกภาพแบบมจตส านก - เชงบวก ไดแก ขอ 5, 10, 20, 25, 35, 40, 50, 60 - เชงลบ ไดแก ขอ 15, 30, 45, 55

ลกษณะแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบเปนมาตรวดการประมาณคาแบบลเครต

(Likert Scale) แบงเปน 5 ระดบ โดยใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมายถก () ลงในชองค าตอบทตรงกบผตอบมากทสด โดยมการใหคะแนนดงตารางท 3.3 ตารางท 3.3 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ

ค าตอบ คะแนน

เชงบวก เชงลบ

เหนดวยอยางยง 5 1

เหนดวย 4 2 ไมแนใจ 3 3

ไมเหนดวย 2 4 ไมเหนดวยอยางยง 1 5

71

การวดระดบคะแนนของบคลกภาพหาองคประกอบ ผวจยพจารณาจากคาเฉลยของแบบสอบวด และแบงคะแนนออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบสง ระดบปานกลาง และระดบต า ดวยวธหาความกวางของอนตรภาคชน จากสตรค านวณหาความกวางของอนตรภาคชน ดงน

อนตรภาคชน =

= = = 0.8

จากหลกเกณฑดงกลาว ผวจยสามารถแบงระดบคะแนนทไดจากแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ ดงแสดงในตารางท 3.4

ตารางท 3.4 แสดงการแปลระดบคะแนนเฉลยของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ

คะแนนเฉลย องคประกอบบคลกภาพ

4.21 – 5.00 ระดบสง

3.41 – 4.20 2.61 – 3.40 ระดบปานกลาง

1.81 – 2.60 ระดบต า

1.00 – 1.80

สวนท 3 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ผวจยได

ปรบปรงแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค มาจากแบบทดสอบของศศวมล อปนนไชย (2551) ซงพฒนามาจากแบบสอบถามของวรรณวภา ตวะนนทกร (2548) ตามกรอบแนวคดของสตอลทซ มขอค าถาม 40 ขอ แบงเปน 4 ดาน ดงแสดงในตารางท 3.5

คะแนนสงสด – คะแนนต าสด จ านวนชน

พสย จ านวนชน

5 - 1 5

72

ตารางท 3.5 แสดงขอค าถามของแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

องคประกอบความสามารถใน การเผชญและฟนฝาอปสรรค

จ านวนขอค าถาม

ขอค าถาม

ดานการควบคม 9 - เชงบวก ไดแก ขอ 1, 3, 4, 5, 7 - เชงลบ ไดแก ขอ 2, 6, 8, 9

ดานตนเหตและความรบผดชอบ 12 - เชงบวก ไดแก ขอ 10, 11, 14, 16, 18, 19 - เชงลบ ไดแก ขอ 12, 13, 15, 17, 20, 21

ดานผลกระทบ 10 - เชงบวก ไดแก ขอ 26, 27, 29, 30 - เชงลบ ไดแก ขอ 22, 23, 24, 25, 28, 31

ดานความอดทน 9 - เชงบวก ไดแก ขอ 32, 36, 38 - เชงลบ ไดแก ขอ 33, 34, 35, 37, 39, 40

ลกษณะแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนมาตรวดการ

ประมาณคาแบบลเครต (Likert Scale) แบงเปน 5 ระดบ โดยใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมายถก () ลงในชองค าตอบทตรงกบผตอบมากทสด โดยมการใหคะแนนดงตารางท 3.6

ตารางท 3.6 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

ค าตอบ คะแนน

เชงบวก เชงลบ

เหนดวยอยางยง 5 1 เหนดวย 4 2

ไมแนใจ 3 3

ไมเหนดวย 2 4 ไมเหนดวยอยางยง 1 5

73

การแปลผลจากคะแนนของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค จะรวมคะแนนจากแบบสอบวดของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคแตละดานทกขอเขาดวยกน โดยผวจยพจารณาจากคาเฉลยของแบบสอบวด และแบงคะแนนออกเปน 3 ระดบ ดวยวธหาความกวางของอนตรภาคชน จากสตรค านวณหาความกวางของอนตรภาคชน ดงน

อนตรภาคชน = = = = 0.8

จากหลกเกณฑดงกลาว ผวจยสามารถแบงระดบคะแนนทไดจากแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดงแสดงในตารางท 3.7

ตารางท 3.7 แสดงการแปลระดบคะแนนเฉลยของแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

คะแนนเฉลย ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค 4.21 – 5.00

ระดบสง (กลมนกปนเขา) 3.41 – 4.20

2.61 – 3.40 ระดบปานกลาง (กลมผพกแรม) 1.81 – 2.60

ระดบต า (กลมผยอมแพ) 1.00 – 1.80

ชดท 2 เปนแบบสอบถามส าหรบผบงคบบญชาเพอประเมนการรบรพฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการ ของพนกงานใตบงคบบญชา โดยเปนแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการส าหรบผบงคบบญชาประเมนผใตบงคบบญชา โดยผวจยไดปรบปรงมาจากแบบสอบวด

คะแนนสงสด – คะแนนต าสด จ านวนชน

พสย จ านวนชน

5 - 1 5

74

ของทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ซงไดพฒนามาจากแบบสอบถามของอญพร พลทรพย (2546) และของนนดา ชประกอบ (2547) มขอค าถาม 38 ขอ แบงเปน 5 ดาน ดงแสดงในตารางท 3.8 ตารางท 3.8 แสดงขอค าถามของแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

จ านวน ขอค าถาม

ขอค าถาม

การใหความชวยเหลอ 8 - เชงบวก ไดแก ขอท 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8

การค านงถงผอน 9 - เชงบวก ไดแก ขอท 9, 10, 14, 15, 16 - เชงลบ ไดแก ขอท 11, 12, 13, 17

ความอดทนอดกลน 7 - เชงบวก ไดแก ขอท 18, 20, 23 - เชงลบ ไดแก ขอท 19, 21, 22, 24

การใหความรวมมอ 7 - เชงบวก ไดแก ขอท 25, 26, 27, 29, 31 - เชงลบ ไดแก ขอท 28, 30

ความส านกในหนาท 7 - เชงบวก ไดแก ขอท 32, 33, 37, 38 - เชงลบ ไดแก ขอท 34, 35, 36

ลกษณะแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนมาตรวดการ

ประมาณคาแบบลเครต (Likert Scale) แบงเปน 5 ระดบ โดยใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมายถก () ลงในชองค าตอบทตรงกบผตอบมากทสด โดยมการใหคะแนนดงตารางท 3.9

75

ตารางท 3.9 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ระดบการแสดงพฤตกรรม คะแนน

เชงบวก เชงลบ

สม าเสมอ 5 1 บอยครง 4 2

บางครง 3 3

นอยมาก 2 4 ไมไดปฏบต 1 5

การวดระดบคะแนนของการพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ผวจยพจารณา

จากคาเฉลยของแบบสอบวด และแบงคะแนนออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบสง ระดบปานกลาง และระดบต า ดวยวธหาความกวางของอนตรภาคชน จากสตรค านวณหาความกวางของอนตรภาคชน ดงน

อนตรภาคชน = = = = 0.8

จากหลกเกณฑดงกลาว ผวจยสามารถแบงระดบคะแนนทไดจากแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงแสดงในตารางท 3.10

คะแนนสงสด – คะแนนต าสด จ านวนชน

พสย จ านวนชน

5 - 1 5

76

ตารางท 3.10 แสดงการแปลระดบคะแนนเฉลยของแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

คะแนนเฉลย พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

4.21 – 5.00 ระดบสง 3.41 – 4.20

2.61 – 3.40 ระดบปานกลาง

1.81 – 2.60 ระดบต า 1.00 – 1.80

3.4 แนวทางการพฒนาแบบสอบถามใหมคณภาพ

3.4.1 แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ เนองจากแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบเปนแบบสอบวดมาตรฐาน จง

ไมจ าเปนตองหาความเชอมนซ าอก ในงานวจยครงน ผวจยใชแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบทแปลโดยกฤตกา หลอวฒนวงศ (2547, น. 84) พบวามคาความเชอมนอยในระดบทสามารถยอมรบได โดยคาความเชอมนทยอมรบไดตองมคาไมต ากวา 0.65 (ประคอง กรรณสต, 2538) ดงแสดงในตารางท 3.11

77

ตารางท 3.11 แสดงคาความเชอมนของแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ

องคประกอบของบคลกภาพ คาความเชอมน ครงท 1

คาความเชอมน ครงท 2

บคลกภาพแบบหวนไหว .75 .80 บคลกภาพแบบแสดงตว .82 .82

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ .54 .62 บคลกภาพแบบประนประนอม .79 .76

บคลกภาพแบบมจตส านก .82 .89

รวมทกดาน .89 .92 ทมา : กฤตกา หลอวฒนวงศ (2547)

3.4.2 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และ แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ผวจยไดน าแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มาหาคณภาพของเครองมออกครง ดงขนตอนตอไปน

3.4.2.1 น าแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไปท าการทดสอบคาความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio: CVR) โดยใหนกศกษาปรญญาโท สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร จ านวน 15 คน พจารณาขอค าถามแตละขอวามความสอดคลองกบแนวคดทตองการศกษาหรอไม แลวน าผลทไดไปค านวณตามสตรของลอวช (Lawshe, 1975) แลวเปรยบเทยบคาทไดกบตารางของลอวชทระดบนยส าคญ .05 ผประเมนจ านวน 15 คน จะตองมคาความเทยงตรงตามเนอหาต าสดเทากบ 0.49 (รายละเอยดในภาคผนวก ข) จงสามารถน ามาใชวดได หากขอค าถามใดมคาความเทยงตรงตามเนอหาต ากวา 0.49 จะตดขอค าถามนนทงไป ดงน

(1) แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค มขอค าถามจ านวน 40 ขอ ไมพบขอค าถามทมคาความเทยงตรงตามเนอหานอยกวา 0.49 จงมขอค าถามจ านวน 40 ขอดงเดม

78

(2) แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มขอค าถามจ านวน 38 ขอ มคาความเทยงตรงตามเนอหานอยกวา 0.49 และตดออกจ านวน 1 ขอ ไดแก ขอ 15 ดงนน จงเหลอขอค าถามจ านวน 37 ขอ

3.4.2.2 น าแบบสอบวดทไดหลงจากหาคาความเทยงตรงตามเนอหาแลว มาวเคราะหขอค าถามเปนรายขอ (Item Analysis) เพอหาคาอ านาจจ าแนก (Discrimination Power) ดวยการทดสอบคาสถตท (t-test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลมสงและกลมต า โดยเรยงล าดบคะแนนจากคนทไดคะแนนสงสดจนถงต าสด แลวแบงเปน กลมสงคอผไดคะแนนสงสด 25 เปอรเซนตจากขางบน และกลมต าคอผไดคะแนนต าสด 25 เปอรเซนตจากขางลาง ตอมา หาคาเฉลยและคาความแปรปรวนของขอค าถามแตละขอของกลมสงและกลมต า จากนนท าการทดสอบความแตกตางของคะแนนขอค าถามรายขอระหวางกลมสงและกลมต าดวยการทดสอบคาท (t-test) ขอค าถามทมคา t ตงแต 1.75 ขนไป ถอวามอ านาจจ าแนกสงอยในเกณฑทสามารถน าไปใชได (รตนา ศรพานช, 2535) และตดขอค าถามทมคา t นอยกวา 1.75 ทงไป (รายละเอยดในภาคผนวก ค) ดงน

(1) แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค มขอค าถามทถกตดออกไปจ านวน 4 ขอ ไดแก ขอ 1, 3, 19, และ 20 ดงนนจงเหลอขอค าถามจ านวน 36 ขอ

(2) แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มขอค าถามทถกตดออกไปจ านวน 3 ขอ ไดแก ขอ 1, 8 และ 36 ดงนนจงเหลอขอค าถามจ านวน 34 ขอ

3.4.2.3 น าผลทไดจากการทดสอบกอนใชจรงมาหาคาความเชอมน (Reliability) ดวยวธการวดคาคงทภายใน (Internal Consistency) โดยใชคาสมประสทธอลฟา (Coefficient Alpha) ทระดบนยส าคญ .05 โดยคาความเชอมนทยอมรบไดตองมคาไมต ากวา 0.65 (ประคอง กรรณสต, 2538) ไดคาความเชอมนของแบบสอบถาม (รายละเอยดในภาคผนวก ค) ดงน

(1) แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ไมพบขอค าถามทมคาความเชอมนต ากวา 0.65 ดงนนจงมขอค าถามคงเหลอจ านวน 36 ขอ

(2) แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มขอค าถามทถกตดออกไปจ านวน 1 ขอ ไดแก ขอ 24 ดงนนจงเหลอขอค าถามจ านวน 33 ขอ ดงแสดงในตารางท 3.12

79

ตารางท 3.12 แสดงคาความเชอมนของแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

แบบสอบถาม จ านวน (ขอ) คาความเชอมน

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค - ดานการควบคม - ดานตนเหตและความรบผดชอบ - ดานผลกระทบ - ดานความอดทน

36 7 10 10 9

.956

.792

.835

.843

.902

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ - การใหความชวยเหลอ - การค านงถงผอน - ความอดทนอดกลน - การใหความรวมมอ - ความส านกในหนาท

33 6 8 6 7 6

.949

.801

.805

.720

.833

.883

3.5 การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยท าหนงสอในนามโครงการปรญญาโท สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เพอขออนญาตจากกรรมการผจดการใหญ กลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง เพอเกบรวบรวมขอมลในการวจยจากพนกงานระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตน โดยผวจยไดจบคกบแบบสอบถามทใหผบงคบบญชาประเมนผใตบงคบบญชา จ านวน 341 คน แบงเปน 2 ชด โดยชดท 1 เปนแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ใหพนกงานระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตน และชดท 2 เปนแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ใหผบงคบบญชาประเมนพนกงานระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตนดงกลาว

ผ ว จ ย เปนผ แจกแบบสอบถามใหแกพนกงานส งกดส าน กงานใหญ จ งหวดกรงเทพมหานครดวยตนเอง และประสานงานผจดการฝายทรพยากรบคคลในแตละโรงไฟฟาชวยแจกแบบสอบถามใหแกพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา

80

จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง โดยเรมสงแบบสอบถามดงกลาวในวนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2558 และใชเวลาในการเกบรวบรวมขอมล 30 วน จากนนผวจยจงน าแบบสอบถามทไดกลบคนไปวเคราะหขอมลทางสถตตอไป

3.6 การวเคราะหขอมลและการใชสถตในการวเคราะห

การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส าเรจรปส าหรบการวจยทางสงคมศาสตร โดยใชคาสถตในการวเคราะหดงน

สวนท 1 สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) ประกอบดวย 1. การวเคราะหขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง สถตทใชคอ การหา

คาความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage) 2. การวเคราะหขอมลทวไปของตวแปรทใชในการศกษา ไดแก บคลกภาพหา

องคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ สถตทใช คอ จ านวน รอยละ คาเฉลยเลขคณต (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(Standard Deviation)

สวนท 2 สถตเชงสรปผล (Inferential Statistics) โดยใชคาสถตในการทดสอบสมมตฐาน คอ การทดสอบคาสถตท (t-test independent) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปร 2 กลม และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) โดยใช F-test เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรมากกวา 2 กลม การวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient) โดยใช t-test ทดสอบ และการหาสมการถดถอยเชงซอน โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหแบบมขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)

81

ตารางท 3.13 แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.1 เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน H1: เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

t-test Independent

สมมตฐานการวจยท 1.2 ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน H1: ชวงอายทแตกตางกนอยางนอย 2 ชวง มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

F-test (One-Way ANOVA)

สมมตฐานการวจยท 1.3 ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน H1: ชวงอายงานทแตกตางกนอยางนอย 2 ชวง มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

F-test (One-Way ANOVA)

82

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 1.4 สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน H1: สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

t-test Independent

สมมตฐานการวจยท 1.5 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน H1: ระดบการศกษาทแตกตางกนอยางนอย 2 ระดบ มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

F-test (One-Way ANOVA)

สมมตฐานการวจยท 1.6 กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน H1: กลมสงกดทแตกตางกนอยางนอย 2 สงกด มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

F-test (One-Way ANOVA)

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

83

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 2.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบแสดงตวไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 2.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 2.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบประนประนอมไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

t-test

(Pearson’s Product Moment Correlation

Coefficient)

84

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 2.4 บคลกภาพแบบมจตส านกตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบมจตส านกไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 2.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบหวนไหวไมมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

85

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 3.1 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 3.2 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

86

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 3.3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 3.4 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบแตละดาน ตางมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

87

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 4.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบแสดงตวไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 4.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 4.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบประนประนอมไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

88

ตารางท 3.13 (ตอ) แสดงสมมตฐานการวจย สมมตฐานทางสถตและสถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจย สถตทใชทดสอบ

สมมตฐานการวจยท 4.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบมจตส านกไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

สมมตฐานการวจยท 4.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต คอ H0: บคลกภาพแบบหวนไหวไมมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

t-test (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient)

ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาสมการพยากรณโดยมตวแปรตน ไดแก บคลกภาพหา

องคประกอบซงมทงหมด 5 ดาน และ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคซงมทงหมด 4 ดาน และมตวแปรตามคอ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยใชสถตการวเคราะหการถดถอยพหแบบมขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)

89

บทท 4 ผลการวจย

การวจยเรอง “บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝา

อปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง” ผวจยไดสงแบบสอบถามไปยงพนกงานระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตนในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง โดยจบคกบแบบสอบถามทใหผบงคบบญชาประเมนผใตบงคบบญชา จ านวนทงสน 204 ชด ไดรบแบบสอบถามทตอบสมบรณและน ามาใชในการวจยครงนจ านวน 190 ชด คดเปนรอยละ 93.14 ของจ านวนแบบสอบถามทแจกทงหมด จากนนผวจยไดวเคราะหขอมลและน าเสนอผลการวจย แบงออกเปน 2 สวน ดงน

สวนท 4.1 การวเคราะหสถตเชงพรรณนา ประกอบดวย 4.1.1 การวเคราะหขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง 4.1.2 การวเคราะหขอมลทวไปของตวแปรทใชในการศกษา ไดแก บคลกภาพ

หาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

สวนท 4.2 การทดสอบสมมตฐานการวจย 4.2.1 การทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของพฤตกรรมการเปนสมาชกทด

ขององคการโดยรวมจากลกษณะสวนบคคลทแตกตางกน 4.2.2 การศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถ

ในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 4.2.3 เสนอสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ดวยบคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

90 4.1 การวเคราะหสถตเชงพรรณนา

4.1.1 การวเคราะหขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

ตารางท 4.1 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

ปจจยสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

1. เพศ ชาย หญง รวม

123 67 190

64.7 35.3 100.0

2. ชวงอาย ต ากวา 31 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป รวม

79 87 24 190

41.6 45.8 12.6 100.0

3. ชวงอายงาน ต ากวา 5 ป 5 – 10 ป มากกวา 10 ป รวม

99 55 36 190

52.0 29.0 19.0 100.0

4. สถานภาพการสมรส โสด สมรส/มคครอง หยา/หมาย

รวม

103 85 2 190

54.2 44.7 1.1 100.0

91 ตารางท 4.1 (ตอ) แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

ปจจยสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

5. ระดบการศกษา ต ากวาอนปรญญา/ปวส. อนปรญญา/ปวส. ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร รวม

7 40 118 25 190

3.7 21.0 62.1 13.2 100.0

6. กลมสงกด กรงเทพมหานคร ปทมธาน ชลบร ระยอง รวม

65 22 71 32 190

34.2 11.6 37.4 16.8 100.0

จากตารางท 4.1 เปนการแสดงขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง จ านวน 190

คน พบวาพนกงานรอยละ 64.7 เปนเพศชาย สวนใหญมชวงอายระหวาง 31 – 40 ป คดเปนรอยละ 45.8 รองลงมามชวงอายต ากวา 31 ป คดเปนรอยละ 41.6 ซงเปนจ านวนใกลเคยงกน พนกงานสวนใหญมชวงอายงานต ากวา 5 ป คดเปนรอยละ 52 รองลงมามชวงอายงานระหวาง 5 – 10 ป คดเปนรอยละ 29 โดยมชวงอายงานมากกวา 10 ป เปนจ านวนนอยทสด คดเปน 19 พนกงานทมสถานภาพโสดมจ านวนมากทสด คดเปนรอยละ 54.2 และรองลงมาอยในสถานภาพสมรส/มคครอง คดเปนรอยละ 44.7 และมสถานภาพหยา/หมายนอยทสด คดเปนรอยละ 1.1 โดยสวนใหญมการศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 62.1 รองลงมามการศกษาระดบอนปรญญา/ปวส. รอยละ 21 มการศกษาระดบสงกวาปรญญาตร รอยละ 13.2 และมการศกษาระดบต ากวาอนปรญญา/ปวส. รอยละ 3.7 ซงเปนจ านวนนอยทสด โดยพนกงานกลมตวอยางสวนใหญเปนพนกงานในกลมสงกดชลบร และกรงเทพมหานคร ซงมจ านวนใกลเคยงกน คดเปนรอยละ 37.4 และ 34.2 ตามล าดบ เปนพนกงานกลมสงกดระยอง รอยละ 16.8 และเปนพนกงานกลมสงกดบางกะด รอยละ 11.6

92

ภาพท 3.1 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามเพศของกลมตวอยาง

ภาพท 3.2 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามชวงอายของกลมตวอยาง

ชาย, 123 คน

(64.7%)

หญง, 67 คน

(35.3%)

เพศ

ต ากวา 31 ป, 79 คน (41.6%)

31-40 ป, 87 คน

(45.8%)

41-50 ป, 24 คน

(12.6%)

ชวงอาย

93

ภาพท 3.3 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามชวงอายงานของกลมตวอยาง

ภาพท 3.4 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามสถานภาพสมรสของกลมตวอยาง

ต ากวา 5 ป, 99 คน

(52.0%)

5-10 ป, 55 คน

(29.0%)

มากกวา 10 ป, 36 คน (19.0%)

ชวงอายงาน

โสด, 103 คน

(54.2%)

สมรส/มคครอง, 85

คน

(44.7%)

หยา/หมาย, 2 คน

(1.1%)

สถานภาพสมรส

94

ภาพท 3.5 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามระดบการศกษาของกลมตวอยาง

ภาพท 3.6 แสดงการแจกแจงความถ และคารอยละ จ าแนกตามกลมสงกดของกลมตวอยาง

ต ากวาอนปรญญา/ปวส., 7 คน

(3.7%)

อนปรญญา/ปวส., 40 คน

(21.0%)

ปรญญาตร, 118 คน

(62.1%)

สงกวาปรญญาตร, 25 คน

(13.2%)

ระดบการศกษา

กรงเทพฯ,

65 คน

(34.2%)

ปทมธาน,

22 คน

(11.6%)

ชลบร, 71

คน

(37.4%)

ระยอง, 32

คน

(16.8%)

กลมสงกด

95

4.1.2 การวเคราะหขอมลทวไปของตวแปรทใชในการวจย

4.1.2.1 การวเคราะหบคลกภาพหาองคประกอบ

ตารางท 4.2 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแจกแจงกลมตวอยางของบคลกภาพหาองคประกอบ

ตวแปรทใชในงานวจย คาเฉลย

(x )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD)

ระดบคะแนน

ระดบคะแนน

ต า (1.00-2.60)

ปานกลาง (2.61-3.40)

สง (3.41-5.00)

บคลกภาพหาองคประกอบ

บคลกภาพแบบหวนไหว 2.54 0.452 ต า 108 (56.8)

76 (40.0)

6 (3.2)

บคลกภาพแบบแสดงตว 3.54 0.424 สง 5 (2.6)

55 (29.0)

130 (68.4)

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ

2.96 0.345 ปานกลาง

28 (14.7)

96 (50.6)

66 (34.7)

บคลกภาพแบบประนประนอม

3.66 0.373 สง - 38 (20.0)

152 (80.0)

บคลกภาพแบบมจตส านก

3.73 0.409 สง - 41 (21.6)

149 (78.4)

จากตารางท 4.2 พบวากลมตวอยางมบคลกภาพแบบมจตส านก บคลกภาพแบบ

ประนประนอม และบคลกภาพแบบแสดงตวในระดบสง โดยมคาเฉลยเทากบ 3.73, 3.66 และ 3.54 ตามล าดบ มบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณอยในระดบปานกลาง มคาเฉลยเทากบ 2.96 และมบคลกภาพแบบหวนไหวอยในระดบต า มคาเฉลยเทากบ 2.54 โดยบคลกภาพแบบมจตส านกมคาเฉลยสงสด คอ 3.73 และบคลกภาพแบบหวนไหวมคาเฉลยต าสด คอ 2.54 นอกจากนยงพบวาบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมคาเบยงเบนมาตรฐานต าสด คอ 0.345 กลาวคอ มการกระจายของขอมลการตอบแบบสอบถามต าสด สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมคาเบยงเบนมาตรฐานมากทสด คอ 0.452 กลาวคอ มการกระจายของขอมลการตอบแบบสอบถามมากทสด

96

จ านวนผทมคะแนนบคลกภาพในระดบสง คอ บคลกภาพแบบหวนไหว จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 3.2 บคลกภาพแบบแสดงตว จ านวน 130 คน คดเปนรอยละ 68.4 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ จ านวน 66 คน คดเปนรอยละ 34.7 บคลกภาพแบบประนประนอม จ านวน 152 คน คดเปนรอยละ 80 และบคลกภาพแบบมจตส านก จ านวน 149 คน คดเปนรอยละ 78.4 จ านวนผทมคะแนนบคลกภาพในระดบปานกลาง คอ บคลกภาพแบบหวนไหว จ านวน 76 คน คดเปนรอยละ 40 บคลกภาพแบบแสดงตว จ านวน 55 คน คดเปนรอยละ 29 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ จ านวน 96 คน คดเปนรอยละ 50.6 บคลกภาพแบบประนประนอม จ านวน 38 คน คดเปนรอยละ 20 และบคลกภาพแบบมจตส านก จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 21.6 จ านวนผทมคะแนนบคลกภาพในระดบต า คอ บคลกภาพแบบหวนไหว จ านวน 108 คน คดเปนรอยละ 56.8บคลกภาพแบบแสดงตว จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 2.6 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 14.7 สวนบคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกไมมผทไดคะแนนในระดบต า

97

4.1.2.2 การวเคราะหความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ตารางท 4.3 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแจกแจงกลมตวอยางของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

ตวแปรทใชในงานวจย คาเฉลย

(x )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD)

ระดบคะแนน

ระดบคะแนน

ต า (1.00-2.60)

ปานกลาง (2.61-3.40)

สง (3.41-5.00)

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

3.64 0.343 สง 2 (1.1)

37 (19.4)

151 (79.5)

ดานการควบคม 3.71 0.457

สง 2 (1.1)

39 (20.5)

149 (78.4)

ดานตนเหตและความรบผดชอบ

3.83 0.377 สง - 24 (12.6)

166 (87.4)

ดานผลกระทบ 3.46 0.400 สง 4 (2.1)

79 (41.6)

107 (56.3)

ดานความอดทน 3.57 0.434 สง 3 (1.6)

52 (27.4)

135 (71.0)

จากตารางท 4.3 พบวากลมตวอยางมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

โดยรวมและรายดานในระดบสง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมคาเฉลยเทากบ 3.64 โดยมคาความเบยงเบนมาตรฐานในระดบต าเมอเทยบกบคาเฉลยรายดาน คอ 0.343

เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมคาเฉลยในระดบสงสด เทากบ 3.83 และมคาเบยงเบนมาตรฐานต าสด คอ 0.37 กลาวคอ มการกระจายของขอมลการตอบแบบสอบถามต าสด สวนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม ดานความอดทน และดานผลกระทบสงมคาเฉลยความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรครองลงมา โดยมคาเฉลยเทากบ 3.71, 3.57 และ 3.46 ตามล าดบ โดยความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมคาเบยงเบนมาตรฐานมากทสด คอ 0.457 กลาวคอ มการกระจายของขอมลการตอบแบบสอบถามมากสด

98

จ านวนผทมคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมระดบสง จ านวน 151 คน คดเปนรอยละ 79.5 ซงมจ านวนมากกวากงหนงของกลมตวอยาง เมอพจารณาคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนรายดาน พบวา ดานการควบคม จ านวน 149 คน คดเปนรอยละ 78.4 ดานตนเหตและความรบผดชอบ จ านวน 166 คน คดเปนรอยละ 87.4 ดานผลกระทบ จ านวน 107 คน คดเปนรอยละ 56.3 ดานความอดทน จ านวน 135 คน คดเปนรอยละ 71.0 จ านวนผทมคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมระดบปานกลาง มจ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 19.4 เมอพจารณาคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนรายดาน พบวา ดานการควบคม จ านวน 39 คน คดเปนรอยละ 20.5 ดานตนเหตและความรบผดชอบ จ านวน 24 คน คดเปนรอยละ 12.6 ดานผลกระทบ จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 41.6 ดานความอดทน จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 27.4 จ านวนผทมคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมระดบต า มจ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.1 เมอพจารณาคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนรายดาน พบวา ดานการควบคม จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.1 ดานผลกระทบ จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.1 ดานความอดทน จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.6 และไมมผทไดคะแนนดานตนเหตและความรบผดชอบในระดบต า

99

4.1.2.3 การวเคราะหการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ตารางท 4.4 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแจกแจงกลมตวอยางของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปรทใชในงานวจย คาเฉลย

(x )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD)

ระดบคะแนน

ระดบคะแนน

ต า (1.00-2.60)

ปานกลาง (2.61-3.40)

สง (3.41-5.00)

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

3.97 0.471 สง - 26 (13.7)

164 (86.3)

การใหความชวยเหลอ 3.71 0.632

สง 8

(4.2) 48

(25.3) 134

(70.5)

การค านงถงผอน 4.04 0.534 สง 3

(1.6) 19

(10.0) 168

(88.4)

ความอดทนอดกลน 4.11 0.556 สง 1

(0.5) 23

(12.1) 166

(87.4)

การใหความรวมมอ 3.98 0.571 สง 1

(0.5) 27

(14.2) 162

(85.3)

ความส านกในหนาท 3.95 0.537 สง 2

(1.1) 28

(14.7) 160

(84.2)

จากตารางท 4.4 พบวาผบงคบบญชาของกลมตวอยางมการรบรพฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการโดยรวมและรายดานของกลมตวอยางในระดบสง โดยการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม มคาเฉลยเทากบ 3.97 และมคาความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.471

เมอพจารณาเปนรายดานพบวา การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดานความอดทนอดกลนมระดบสงสด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.11 สวนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดานการค านงถงผอน ดานการใหความรวมมอ ดานความส านกในหนาท และดานการใหความชวยเหลอมระดบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงรองลงมา โดยมคาเฉลย

100 เทากบ 4.04, 3.98, 3.95 และ 3.71 ตามล าดบ โดยการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดานการค านงถงผอนมคาเบยงเบนมาตรฐานต าสด คอ 0.534 คอ มการกระจายของขอมลการตอบแบบสอบถามต าสด และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดานการใหความชวยเหลอมคาเบยงเบนมาตรฐานมากสด คอ 0.632 กลาวคอ มการกระจายของขอมลการตอบแบบสอบถามมากสด

จ านวนผทมคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมระดบสง จ านวน 164 คน คดเปนรอยละ 86.3 ซงมจ านวนมากกวากงหนงของกลมตวอยาง เมอพจารณาคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนรายดาน พบวา ดานการใหความชวยเหลอ จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 70.5 ดานการค านงถงผอน จ านวน 168 คน คดเปนรอยละ 88.4 ดานความอดทนอดกลน จ านวน 166 คน คดเปนรอยละ 87.4 ดานการใหความรวมมอ จ านวน 162 คน คดเปนรอยละ 85.3 ดานความส านกในหนาท จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 84.2 จ านวนผทมคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมระดบปานกลาง มจ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 13.7 เมอพจารณาคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนรายดาน พบวา ดานการใหความชวยเหลอ จ านวน 48 คน คดเปนรอยละ 25.3 ดานการค านงถงผอน จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 10 ดานความอดทนอดกลน จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 12.1 ดานการใหความรวมมอ จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 14.2 ดานความส านกในหนาท จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 14.7 และไมมผทมคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมในระดบต า แตหากพจารณาคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนรายดาน พบวา จ านวนผทมคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบต า ดานการใหความชวยเหลอ จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 4.2 ดานการค านงถงผอน จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.6 ดานความอดทนอดกลน จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.5 ดานการใหความรวมมอ จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.5 ดานความส านกในหนาท จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.1

101 4.2 การทดสอบสมมตฐานการวจย

ในการทดสอบสมมตฐานก าหนดระดบความมนยส าคญทางสถตท 0.01 และ 0.05 ผล

การทดสอบสมมตฐานเปนดงน 4.2.1 การทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการโดยรวมจากลกษณะสวนบคคลทแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.1 เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

H1: เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ตารางท 4.5

แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาสถตทของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการระหวางเพศชายและเพศหญง

การรบรพฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการ

n (x ) SD t p-value

เพศชาย 123 3.92 0.455 -1.644 0.102

เพศหญง 67 4.04 0.492

รวม 190

p-value คอ Sig. (2-tailed)

102

จากตารางท 4.5 เปนการทดสอบคาสถตท (t-test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมระหวางพนกงานเพศชายและเพศหญง พบวาคา t เทากบ -1.644 และ p-value เทากบ 0.102 มากกวาระดบนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 1.1 สรปไดวา เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.2 ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

H1: ชวงอายทแตกตางกนอยางนอย 2 ชวง มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ตารางท 4.6

แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามชวงอาย

ชวงอาย การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

n (x ) SD F p-value

ต ากวา 30 ป 79 3.94 0.490 0.322 0.725

31 – 40 ป 87 3.99 0.430

41 – 50 ป 24 3.94 0.554

รวม 190

p-value คอ Sig.

103

จากตารางท 4.6 เปนการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมของชวงอายทแตกตางกน พบวาคา F เทากบ 0.322 และ p-value เทากบ 0.725 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 1.2 สรปไดวาชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.3 ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

H1: ชวงอายงานทแตกตางกนอยางนอย 2 ชวง มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ตารางท 4.7

แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามชวงอายงาน

ชวงอายงาน การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

n (x ) SD F p-value

ต ากวา 5 ป 99 3.95 0.449 0.173 0.841

5 – 10 ป 55 4.00 0.476

มากกวา 10 ป 36 3.95 0.530

รวม 190

p-value คอ Sig.

104

จากตารางท 4.7 เปนการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมของชวงอายงานทแตกตางกน พบวาคา F เทากบ 0.173 และ p-value เทากบ 0.841 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 1.3 สรปไดวาชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.4 สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

H1: สถานภาพการสมรสทแตกตางกน มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ตารางท 4.8

แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามสถานภาพการสมรส

สถานภาพการสมรส การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

n (x ) SD

โสด 103 3.97 .477

สมรส/มคครอง 85 3.97 .467

หยา/หมาย

รวม

2

190

3.58 .219

105

จากตารางท 4.8 เนองจากในการทดสอบโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) จ านวนคนในแตละสถานภาพการสมรส ควรมคาไมต ากวา 5 คน การทดสอบจงจะมความนาเชอถอ ดงนน ผวจยจงรวมจ านวนคนหยา/หมาย กบ โสด ไวดวยกน นนคอ มจ านวน 105 คน และเนองจากมสถานภาพการสมรสเพยง 2 กลมเทานน ดงนน ในการทดสอบจงใช t-test independent ดงตารางท 4.9

ตารางท 4.9

แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาสถตทของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการระหวางโสด หยา/หมาย และสมรส/มคครอง

การรบรพฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการ

n (x ) SD t p-value

โสด หยา/หมาย 105 3.96 0.476 -0.048 0.962

สมรส/มคครอง 85 3.97 0.467

รวม 190

p-value คอ Sig. (2-tailed)

จากตารางท 4.9 เปนการทดสอบคาสถตท (t-test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมระหวางโสด หยา /หมาย และสมรส/มคครอง พบวาคา t เทากบ -0.048 และ p-value เทากบ 0.962 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 1.4 สรปไดวาสถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

106

สมมตฐานการวจยท 1.5 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

H1: ระดบการศกษาทแตกตางกนอยางนอย 2 ระดบ มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ตารางท 4.10

แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

n (x ) SD F p-value

ต ากวาอนปรญญา/ปวส. 7 4.07 0.237 1.743 0.160

อนปรญญา/ปวส. 40 3.82 0.446

ปรญญาตร 118 4.01 0.462

สงกวาปรญญาตร 25 3.95 0.5634

รวม 190

p-value คอ Sig.

จากตารางท 4.10 เปนการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมของระดบการศกษาทแตกตางกน พบวาคา F เทากบ 1.743 และ p-value เทากบ 0.160 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท

107 1.5 สรปไดวาระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.6 กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

H1: กลมสงกดทแตกตางกนอยางนอย 2 สงกด มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ตารางท 4.11

แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามกลมสงกด

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

n (x ) SD F p-value

กรงเทพมหานคร 65 4.02 0.473 2.268 0.082

ปทมธาน 22 3.78 0.358

ชลบร 71 4.02 0.514

ระยอง 32 3.86 0.400

รวม 190

p-value คอ Sig.

จากตารางท 4.11 เปนการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมของกลมสงกดทแตกตางกน พบวาคา F เทากบ 2.268 และคา p-value เทากบ 0.082 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 1.6 สรป

108 ไดวากลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน

4.2.2. การศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบแสดงตวไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบประนประนอมไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

109

สมมตฐานการวจยท 2.4 บคลกภาพแบบมจตส านกตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบมจตส านกไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบหวนไหวไมมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม H1: บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

110 ตารางท 4.12

แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญ และฟนฝาอปสรรค

p-value

บคลกภาพแบบแสดงตว 0.344 0.000**

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ -0.030 0.658** บคลกภาพแบบประนประนอม 0.448 0.000**

บคลกภาพแบบมจตส านก 0.294 0.000**

บคลกภาพแบบหวนไหว -0.352 0.000**

p-value คอ Sig. (1-tailed), **p < 0.01 จากตารางท 4.12 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient) ระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ กบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม ซงผลการทดสอบสมมตฐานการวจย มดงน

บคลกภาพแบบแสดงตว มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม เทากบ 0.344 และ p-value เทากบ 0.000 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.01 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 2.1 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบแสดงตว มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมบคลกภาพแบบแสดงตวสง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมจงสงตามไปดวย

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม เทากบ -0.030 และ p-value เทากบ 0.658 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 2.2 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ ไมมความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

111

บคลกภาพแบบประนประนอม มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม เทากบ 0.448 และ p-value เทากบ 0.000 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.01 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 2.3 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบประนประนอม มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมบคลกภาพแบบประนประนอมสง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมจงสงตามไปดวย

บคลกภาพแบบมจตส านก มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม เทากบ 0.294 และ p-value เทากบ 0.000 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.01 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 2.4 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบมจตส านก มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมบคลกภาพแบบมจตส านกสง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมจงสงตามไปดวย

บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม เทากบ -0.352 และ p-value เทากบ 0.000 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.01 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 2.5 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมบคลกภาพแบบหวนไหวต า ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมจงสงตามไปดวย

จากผลการศกษาพบวา บคลกภาพหาองคประกอบ ไดแก บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านก มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค จงยอมรบสมมตฐานการวจยท 2.1, 2.3, 2.4 และ 2.5 ดงนน สรปไดวา พนกงานระดบปฏบตการและผบรหารระดบตนทมบคลกภาพแบบแสดงตวสง บคลกภาพแบบประนประนอมสง และบคลกภาพแบบมจตส านกสง จะมแนวโนมมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมสง และพนกงานระดบปฏบตการและผบรหารระดบตนทมบคลกภาพแบบหวนไหวต า จะมแนวโนมมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงเชนเดยวกน สมมตฐานการวจยท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน

112 H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สมมตฐานการวจยท 3.1 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สมมตฐานการวจยท 3.2 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 3.3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

113

สมมตฐานการวจยท 3.4 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ตารางท 4.13 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

p-value

ดานการควบคม 0.197 0.003** ดานตนเหตและความรบผดชอบ 0.066 0.184

ดานผลกระทบ 0.082 0.131

ดานความอดทน 0.157 0.016* โดยรวม 0.148 0.021*

p-value คอ Sig. (1-tailed), **p < 0.01, * p < 0.05

จากตารางท 4.13 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient) ระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค กบ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงผลการทดสอบสมมตฐานการวจย มดงน

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.148 และ p-value เทากบ 0.021 นอยกวาระดบความมนยส าคญ 0.05 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 3 ดงนน สรปวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม มความสมพนธทางบวกกบการ

114 รบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมสง การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมจงสงตามไปดวย ส าหรบผลของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรครายดาน มดงน

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.197 และ p-value เทากบ 0.003 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.01 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 3.1 ดงนน สรปวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ด านการควบคม มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสง การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมจงสงตามไปดวย

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานตนเหตและความรบผดชอบ มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.066 และ p-value เทากบ 0.184 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.01 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 3.2 ดงนน สรปวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม ไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานผลกระทบ มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.082 และ p-value เทากบ 0.131 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 3.3 ดงนน สรปวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานผลกระทบ ไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานความอดทน มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.157 และ p-value เทากบ 0.016 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 3.4 ดงนน สรปวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานความอดทน มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานความอดทนสง การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมจงสงตามไปดวย

จากผลการศกษาพบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม และเมอพจารณา

115 เปนรายดาน พบวาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม และดานความอดทน มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม จงยอมรบสมมตฐานการวจยท 3, 3.1, และ 3.4 ดงนน สรปไดวา พนกงานระดบปฏบตการและผบรหารระดบตนทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง โดยเฉพาะดานการควบคม และดานความอดทน จะมแนวโนมมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบแตละดาน ตางมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สมมตฐานการวจยท 4.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบแสดงตวไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบประนประนอมไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

116

สมมตฐานการวจยท 4.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบมจตส านกไมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

โดยมสมมตฐานทางสถต ดงน H0: บคลกภาพแบบหวนไหวไมมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม H1: บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ตารางท 4.14 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

บคลกภาพหาองคประกอบ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

p-value

บคลกภาพแบบแสดงตว 0.094 0.099

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ -0.011 0.558** บคลกภาพแบบประนประนอม 0.074 0.155

บคลกภาพแบบมจตส านก 0.107 0.071

บคลกภาพแบบหวนไหว -0.132 0.035*

p-value คอ Sig. (1-tailed), *p < 0.05

117

จากตารางท 4.14 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient) ระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ กบ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม ซงผลการทดสอบสมมตฐานการวจย มดงน

บคลกภาพแบบแสดงตว มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.094 และ p-value เทากบ 0.099 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 4.1 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบแสดงตว ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ -0.011 และ p-value เทากบ 0.558 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 4.2 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

บคลกภาพแบบประนประนอม มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.074 และ p-value เทากบ 0.155 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 4.3 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบประนประนอม ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

บคลกภาพแบบมจตส านก มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ 0.107 และ p-value เทากบ 0.071 มากกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงยอมรบสมมตฐานวาง H0 และปฏเสธสมมตฐานการวจยท 4.4 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบมจตส านก ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เทากบ -0.132 และ p-value เทากบ 0.035 นอยกวาระดบความมนยส าคญทางสถต 0.05 จงปฏเสธสมมตฐานวาง H0 และยอมรบสมมตฐานการวจยท 4.5 ดงนน สรปวา บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม นนคอ ถาพนกงานมบคลกภาพแบบหวนไหวต า การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมจงสงตามไปดวย

จากผลการศกษาพบวา บคลกภาพหาองคประกอบ ไดแก บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม จงยอมรบสมมตฐานการวจยท 4.5 ดงนน สรปไดวา พนกงานระดบปฏบตการและผบรหารระดบตนทม

118 บคลกภาพแบบหวนไหวต า จะมแนวโนมมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมสง

4.2.3 เสนอสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดวยบคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

นอกจากการทดสอบสมมตฐานการวจยขางตน ผวจยมความสนใจวาตวแปรตน ไดแก บคลกภาพหาองคประกอบ ซงมทงหมด 5 ดาน คอ บคลกภาพแบบหวนไหว บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านก และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ซงมทงหมด 4 ดาน คอ ดานการควบคม ดานตนเหตและความรบผดชอบ ดานผลกระทบ และดานความอดทนอดกลน รวมทงหมด 9 ดาน จะสามารถน ามาสรางสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดหรอไม โดยใชสถตการวเคราะหการถดถอยพหแบบมขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) เพอหาอทธพลของตวแปรทสามารถพยากรณการเกดการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ผลการวเคราะหแสดงในตารางท 4.15 – 4.16

จากการวเคราะห พบวา ตวแปรบคลกภาพหาองคประกอบและตวแปรความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค รวมทงหมด 9 ดาน มตวแปรทมประสทธภาพในการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพยง 1 ตวแปร คอ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายไดรอยละ 3.4 ถอวานอยมาก สมการนจงไมนาจะน าไปพยากรณ ตารางท 4.15 แสดงตวแปรทมประสทธภาพในการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร R R2 Adjusted R2 F p-value

ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม

.197 .039 .034 7.616 .006**

p-value คอ Sig., **p < 0.01

119 ตารางท 4.16 แสดงรปแบบสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร B SE.B Beta t p-value

(คาคงท) 3.210 .276 11.637 .000**

ความสามารถในการเผชญและ ฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม

.203 .074 .197 2.760 .006**

p-value คอ Sig., **p < 0.01

จากตารางท 4.16 สามารถสรางสมการพยากรณในรปแบบของคะแนนดบ ไดดงน

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม)

จากสมการท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ สามารถอธบายไดวา ถาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม เพมขน 1 คะแนน จะท าใหคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมขน .203 คะแนน ดงตวอยางตอไปน ตวอยางท 1 ผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสง (5) สามารถแทนคาในสมการดงน

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม)

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (5) = 4.225

ดงนน ผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสง จะมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง (ระดบสง 3.41 – 5.00)

120 ตวอยางท 2 ผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมปานกลาง (3) สามารถแทนคาในสมการดงน

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม)

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (3) = 3.819

ดงนน ผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมปานกลาง จะมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง (ระดบสง 3.41 – 5.00) ตวอยาง ท 3 ผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมต า (1) สามารถแทนคาในสมการดงน

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม)

การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = 3.210 + .203 (1) = 3.413

ดงนน ผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมต า จะมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง (ระดบสง 3.41 – 5.00)

จากตวอยางการแทนคาคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม เพอพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา ทงผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสง และผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมต า มคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยในระดบสง เนองจากผลการศกษา พบวา ตวแปรทมประสทธภาพในการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ คอ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายไดรอยละ 3.4 ซงเปนคาทต ามาก ท าใหสมการพยากรณไมนาเชอถอ กลาวคอ ตวแปรตน คอ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายตวแปรตาม คอ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดเพยงรอยละ 3.4 แตมปจจยอนนอกจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมทใชพยากรณตวแปรตามไดถงรอยละ 96.6 ทไมไดน ามาศกษาในการวจยครงน ดงนน จงไมควรน าตวแปรความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม ไปใชพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เนองจากสมการพยากรณไมนาเชอถอ

121

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) ศกษาเรอง บคลกภาพหา

องคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง มวตถประสงคดงน

1. ศกษาลกษณะสวนบคคล บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

2. เพอศกษาลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนทมผลใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแตกตางกน

3. เพอศกษาความสมพนธระหวาง บคลกภาพหาองคประกอบ กบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

4. เพอศกษาความสมพนธระหวาง ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมและแตละดาน กบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

5. เพอศกษาความสมพนธระหวาง บคลกภาพหาองคประกอบ กบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

6. เพอสรางสมการพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจากบคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พนกงานทปฏบตงานในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาด

เลกแหงหนง ซงประกอบดวยพนกงานจาก 4 กลมสงกด คอ พนกงานสงกดส านกงานใหญ จงหวดกรงเทพมหานคร พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดปทมธาน พนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดชลบร และพนกงานสงกดกลมโรงไฟฟา จงหวดระยอง จ านวนทงสน 341 คน คดเปนกลมตวอยางจ านวน 185 คน

เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) จ านวน 2 ชด ชดท 1 เปนแบบสอบถามส าหรบพนกงานระดบปฏบตการถงผบรหารระดบตน แบงออกเปน 3 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล จ านวน 6 ขอ ไดแก เพศ ชวงอาย ชวงอายงาน สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และกลมสงกด สวนท 2 แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ แบงเปน 5 ดาน มขอค าถาม 60 ขอ สวนท 3 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค แบงออกเปน 4 ดาน มขอค าถาม 36 ขอ และชดท 2 เปนแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

122 องคการส าหรบผบงคบบญชาเพอประเมนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานใตบงคบบญชา แบงเปน 5 ดาน มขอค าถาม 33 ขอ เนองจากแบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบเปนแบบสอบวดมาตรฐาน จงไมจ าเปนตองหาความเชอมนซ าอก ผวจยจงน าแบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และแบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มาหาคณภาพของเครองมอดวยการทดสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) โดยใหนกศกษาปรญญาโทสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการมหาวทยาลยธรรมศาสตร จ านวน 15 คน พจารณาขอค าถามแตละขอวามความสอดคลองกบแนวคดทตองการศกษาหรอไม จากนนจงน ามาวเคราะหขอค าถามเปนรายขอ (Item Analysis) เพอหาคาอ านาจจ าแนก (Discrimination Power) ดวยการทดสอบคาสถตท (t-test) และหาคาความเชอมน (Reliability) โดยชดท 1 สวนท 3 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค มคาความเชอมน เทากบ .956 และชดท 2 แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มคาความเชอมน เทากบ .949

ผวจยไดสงแบบสอบถามใหกบกลมตวอยางจ านวน 185 คน โดยไดเพมจ านวนอกรอยละ 10 เพอปองกนการสญหายและความไมสมบรณของแบบสอบถาม โดยจบคกบแบบสอบถามทผบงคบบญชาประเมนพนกงานคนดงกลาว รวมเปนจ านวนทงสน 204 ชดและไดรบแบบสอบถามกลบคนมา 190 ชด คดเปนรอยละ 93 ของจ านวนแบบสอบถามทแจกไปทงหมด จากนนจงน าขอมลทไดมาวเคราะหโดยใชโปรแกรมส าเรจรปส าหรบการวจยทางสงคมศาสตร มาวเคราะหสถตเชงพรรณนา ไดแก การหาคาความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) คาเฉลยเลขคณต (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และสถตเชงสรปผล ไดแก การทดสอบคาสถตท (t-test independent) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปร 2 กลม และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) โดยใช F-test เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรมากกวา 2 กลม คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient) เพอทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรตน คอ บคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และตวแปรตาม คอ การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และใชการวเคราะหการถดถอยพหแบบมขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) เพอศกษาสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดวยบคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ผลการศกษาสรป ดงน

123 5.1 สรปผลการวจย

5.1.1 ผลการวเคราะหคณลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

ขอมลคณลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยางจ านวน 190 คน สวนใหญเปนพนกงานเพศชาย คดเปนรอยละ 64.74 มชวงอายระหวาง 31 – 40 ป คดเปนรอยละ 45.79 มชวงอายงานต ากวา 5 ป คดเปนรอยละ 52.11 สถานภาพโสด คดเปนรอยละ 54.21 มการศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 62.11 และพนกงานสวนใหญอยกลมสงกดชลบร คดเปนรอยละ 37.37 เนองจากกลมบรษทผผลตไฟฟาขนาดเลกทผวจยศกษาเปนบรษททท าธรกจเกยวกบการสรางโรงไฟฟาและการผลตไฟฟา ซงสวนใหญจะใชทกษะทางดานวศวกรรมและชาง เพอดแลงานดานการกอสราง การผลตไฟฟา และการบ ารงรกษา จงท าใหพนกงานสวนใหญเปนเพศชาย เนองจากบรษทมการเตบโตอยางรวดเรวในชวง 5 ปทผานมาท าใหมจ านวนพนกงานใหมเพมขน 3 เทาในชวงระยะเวลาดงกลาว ดงนน พนกงานทเขามาปฏบตงานในโรงไฟฟาจงมชวงอายเฉลยอยในชวง 31 – 40 ป ซงเปนชวงอายทเปนแรงงานส าคญของบรษท สงผลใหพนกงานสวนใหญมชวงอายงานนอยคอ ต ากวา 5 ป และมสถานภาพโสด เนองจากพนกงานอยในวยท างาน หรอชวง Mid-Career คอ ชวงคนหาสายอาชพและบรษททตรงกบวตถประสงคและเปาหมายของตนเอง และเนองจากโรงไฟฟาแรกของบรษทอยทจงหวดชลบร และเปนกลมสงกดทมโรงไฟฟายอยซงบรหารดวยบคคลกลมเดยวกน ถง 5 โรง จงท าใหมพนกงานอยในกลมสงกดชลบรมากทสด

5.1.2 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของตวแปรทใชในการวจย 5.1.2.1 การวเคราะหบคลกภาพหาองคประกอบ

จากการวเคราะหลกษณะบคลกภาพ พบวาพนกงานมบคลกภาพแบบมจตส านก บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบแสดงตวในระดบสง โดยมคาเฉลยเทากบ 3.73, 3.66 และ 3.54 ตามล าดบ สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.409, 0.373, และ 0.424 ตามล าดบ มบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณอยในระดบปานกลาง มคาเฉลยเทากบ 2.96 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.345 และมบคลกภาพแบบหวนไหวอยในระดบต า มคาเฉลยเทากบ 2.54 และมสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.452

เนองจากกลมบรษททผวจยศกษานนเปนบรษททท าธรกจเกยวกบการสรางโรงไฟฟาและการผลตไฟฟา พนกงานในส านกงานใหญมหนาทหาโอกาสทางธรกจเพอขออนญาตสรางโรงไฟฟา ด าเนนการผลตไฟฟาและขายใหแกการไฟฟาฝายผลตและกลมลกคาในนคมอตสาหกรรม และพนกงานในโรงไฟฟามหนาทผลตไฟฟาขายใหแกการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยและกลมลกคาในนคมอตสาหกรรม ซงเปนงานทตองใชทกษะความสามารถ และความรบผดชอบ

124 สง จงท าใหพนกงานสวนใหญมบคลกแบบมจตส านกสงเพอด าเนนการสงมอบไฟฟาไดตามสญญาทใหแกลกคา จากผลการศกษายงพบวาพนกงานมบคลกภาพแบบประนประนอมสง ซงบคคลทมบคลกภาพแบบประนประนอมมแนวโนมเปนผทมความเหนอกเหนใจผอน ใหความรวมมอ ชอบท างานเปนทม (Costa & McCrae, 1992) กเปนพฤตกรรมทสอดคลองกบปรชญาในการด าเนนธรกจขององคการ คอ ความโอบออมอาร และสอดคลองกบคานยมองคการในหวขอ “ความรวมมอกน” ซงไดก าหนดพฤตกรรมความรวมมอกนไววาคอ การรบฟงความคดเหนและเขาใจความรสกของผอน สนบสนน ใหเกยรต และไววางใจผรวมงาน ตลอดจนการสรางและรกษาความสมพนธรวมถงการสนบสนนและแลกเปลยนขอมลกบแผนกตาง ๆ (บ.กรม, 2558) องคการจงมการหลอหลอมพนกงานใหมการแสดงพฤตกรรมดงกลาว นอกจากนพนกงานยงมบคลกภาพแบบแสดงตวสง เนองจากพนกงานสวนใหญมความเปนมออาชพเชยวชาญในสายงานของตนเอง และท าหนาทตดตอประสานงานทงภายในและภายนอกบรษท ไมวาจะเปนดานการพฒนาธรกจ รฐกจและชมชนสมพนธ การกอสราง หรอการผลตไฟฟา เปนตน ดงนน พนกงานจงตองพบปะและท างานรวมกบบคคลทเกยวของ รวมทงตดตามความคบหนาเพอใหงานส าเรจตามเปาหมายทก าหนด ดงนน พนกงานจงมบคลกภาพแบบแสดงตวสง คอ มความมนใจในตนเอง กลาแสดงออก และมความเปนผน า ในกระบวนการท างาน พนกงานในส านกงานใหญตองรบผดชอบดานการพฒนาธรกจเพอใหเกดงานโครงการใหมทสอดคลองกบนโยบายการผลตไฟฟาของภาครฐ สวนพนกงานในโรงไฟฟาท าหนาทผลตไฟฟาตามกระบวนการผลตไฟฟาอยางเขมงวด เพอปองกนความเสยงอนอาจกอใหเกดความเสยหายมลคามหาศาล จงเปนเหตใหพนกงานมบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณอยในระดบปานกลาง เพราะตองท างานอยภายใตขนตอนและกรอบเวลาทชดเจนของภาครฐและธนาคารแหลงเงนทน (ภชราพร ชางแกว, 2557, น. 71) หรอตามกระบวนการท างานมาตรฐาน มใชงานทใชความคดสรางสรรค หรอทดลองสงแปลกใหม และจากลกษณะงานทตองตดตอประสานงานกบบคคลตาง ๆ ทงการท างานแบบขามสายงานในสงกดของตนเอง แบบขามสงกดภายในกลมบรษท หรอแบบประสานงานกบภาครฐ ชมชน สงคม และหนสวน พนกงานจงมบคลกภาพแบบหวนไหวต า โดยตองด าเนนงานดวยความสงบสขม ยดหยน ไมแสดงอารมณทางลบออกมา เพอไมใหเปนเหตทอาจขดขวางการด าเนนงาน หรอท าใหงานหยดชะงกได

5.1.2.2 การวเคราะหความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค จากการวเคราะหระดบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

พบวาพนกงานมระดบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมอยในระดบสง โดยมคาเฉลยเทากบ 3.64 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.343 เมอวเคราะหรายดาน พบวา พนกงานมระดบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานตนเหตและความรบผดชอบสงสด โดยม

125 คาเฉลยเทากบ 3.83 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.377 และมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม ดานความอดทน และดานผลกระทบสงเชนกน โดยมคาเฉลยเทากบ 3.71, 3.57 และ 3.46 ตามล าดบ และมคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.457, 0.434 และ 0.400 ตามล าดบ ดงทกลาวขางตนวากลมบรษทมหนาทในการพฒนางานโครงการใหมเพอใหไดรบอนญาตผลตไฟฟาไมวาจะเจอกบอปสรรคใด เพอใหบรรลเปาหมายการสรางโรงไฟฟาและมก าลงการผลตตามจ านวนทก าหนด รวมทงในกระบวนการผลตไฟฟากตองใชความเชยวชาญและความระมดระวงอยางสงเพอปองกนมใหเกดความเสยหายตอธรกจผลตไฟฟา ดงนน พนกงานสวนใหญจงมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงเพอใหงานส าเรจลลวงไดตามเปาหมายทตงไว

พนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานตนเหตและความรบผดชอบสง เพราะพนกงานตางตระหนกถงหนาทความรบผดชอบตามสายอาชพของตน ไมวาจะเปนฝายการเงน ฝายกฎหมาย ฝายพฒนาธรกจ ฝายรฐกจและชมชนสมพนธ ฝายผลตไฟฟาและฝายซอมบ ารง ทกคนตางเปนสวนส าคญทท าใหงานประสบความส าเรจ เมอประสบปญหา พนกงานจงมความกระตอรอรนแกไขปญหาใหหมดสนเพราะถอวาเปนงานในสวนความรบผดชอบของตน และเพอปองกนไมใหปญหานนมผลกระทบตอการท างานของผอน ซงเมอเกดปญหาใด ๆ ขนนน พนกงานทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสงยอมมความเขาใจถงความสามารถของตนเอง และสามารถควบคมตนเองใหผานพนอปสรรคปญหาทประสบได พนกงานดงกลาวจะเปนผทมความคดเชงรกตอปญหา ไมยอทอ มความตงใจและความกระตอรอรนในการเผชญกบปญหาและพยายามหาทางออกใหกบปญหาทเกดขนเสมอ แสดงความแขงแกรงและฟนตวจากปญหาไดเรว กลาตดสนใจ มความคดเชงบวกและควบคมปญหาไดจงสงผลดตอการท างานระยะยาว (Stoltz, 1997) ดงพนกงานทปฏบตการในโรงไฟฟา เมอเกดเหตทท าใหการผลตไฟฟาหยดชะงก พนกงานจะรบหาวธแกไขปญหาดวยทกษะความรความเชยวชาญในโรงไฟฟาเพอใหกลบมาเดนไฟฟาไดตอไป ดวยเหตทพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานความอดทนสง ขณะทพนกงานก าลงเผชญกบปญหาใด ๆ เชน การหยดเดนเครองเนองจากความผดพลาดในการผลตไฟฟา พนกงานกสามารถรบรไดวาปญหานจะสามารถก าจดใหหมดไปดวยความรความสามารถของตนเองและทมงานในไมชาและไมยดเยอ พนกงานจงชวยกนหาหนทางซอมเครองทใชผลตไฟฟาเพอใหเครองกลบมาด าเนนการผลตไดตามปกต ทายทสดน ผลการศกษาพบวาพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานผลกระทบสง ซงผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานผลกระทบสงจะสามารถควบคมอารมณดานลบ ควบคมผลกระทบและความเสยหายตอการด าเนนชวตไดด เมอเกดปญหาจะเปนผทพรอมรบความยากล าบากทกสถานการณ ไมหวนไหวหรอคดมาก หรอจมอยกบความทกข แตคดวาอปสรรคเปนเพยงเหตการณหนงทผานเขามา

126 ในชวตและกจะผานไป (Stoltz, 1997) พนกงานกลมน จงสามารถตอบสนองตอปญหาดวยความฉลาด สามารถมองทะลจนพบวธการจดการกบปญหาไดโดยไมลมเลกงาย เชน เมอไดรบมอบหมายใหด าเนนการโครงการกอสรางโรงไฟฟาในททรกนดาร ตองหางไกลจากครอบครวและตองพบกบความแตกตางทางวฒนธรรมในตางประเทศ แตพนกงานกยงสามารถด าเนนการกอสรางโรงไฟฟาใหประสบความส าเรจไดโดยไมยอทอตออปสรรคทพบ และยงสามารถรกษาสมพนธภาพทดระหวางชวตการท างานและชวตสวนตวไดดวย

5.1.2.3 การวเคราะหการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากการวเคราะหระดบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการจากผบงคบบญชา พบวา มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมในระดบสง โดยมคาเฉลยเทากบ 3.97 และมคาความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.471 เมอพจารณาเปนรายดานพบวา การรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทง 5 ดาน ไดแก ความอดทนอดกลน การค านงถงผอน การใหความรวมมอ ความส านกในหนาท และการใหความชวยเหลอ มระดบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยในระดบสง โดยมคาเฉลยเทากบ 4.11, 4.04, 3.98, 3.95 และ 3.71 ตามล าดบ สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.556, 0.534, 0.571, 0.537 และ 0.632 ตามล าดบ

จากผลการศกษาพบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดานความอดทนอดกลนของพนกงานสง เมอพนกงานตองเผชญกบปญหาและท าใหเกดเปนความคบของใจ หรอเกดสภาวะเครยดจากการท างาน พนกงานกสามารถอดทนตออปสรรคดงกลาว ไมรองเรยนเพราะมองวาเปนสงทตองรวมกนฝาฟนปญหาและอปสรรคนนทงองคการ ดงทพนกงานไดรบมอบหมายโครงการกอสรางในถนทรกนดารในตางประเทศ พนกงานประสบกบความล าบากขาดแคลนตาง ๆ แตพนกงานกพยายามอดทนตอสงนนไมรองเรยนเพอเพมปญหาใหแกองคการมากขน เพราะมองวาองคการกตองรวมกนปรบตวและหาวธการแกไขเพอไมใหปญหานนคงอยยาวนานเชนกน นอกจากน ยงพบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดานการค านงถงผอนของพนกงานสงเชนกน โดยพนกงานจะมการปองกนปญหา การใหค าเตอนหรอแจงขอมลใหผ อนระมดระวงเกยวกบปญหาทเกดจากการปฏบตงาน การปรกษาหารอกบผทไดรบผลกระทบจากการกระท าของตน (Organ, 1997) เมอพนกงานในแตละสายงานเขาปฏบตหนาทและไดพบปญหาอปสรรคตาง ๆ พนกงานจะแบงปนขอมล ขอทควรระมดระวงเพอใหพนกงานทเขาปฏบตงานในภายหลงไดเตรยมพรอมรบมอตอสถานการณนน ๆ ซงจะชวยใหพนกงานสามารถปฏบตหนาทไดอยางราบรน เพราะพนกงานไมตองเสยเวลาเรยนรปญหานนใหมอกครง นอกจากลกษณะขององคการทมธรกจทอาศยความรความสามารถ และความเชยวชาญในการปฏบตงานขนสงและเฉพาะ

127 ดาน องคการยงมหนงในคานยมองคการทเกยวกบการใหความรวมมอกน สงนจงอาจชวยหลอหลอมใหเกดการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดานการใหความรวมมอสงไดเชนกน เพราะพนกงานไดรบการอบรม การประเมน และการสนบสนนใหมสวนรวมในการจดกจกรรมตาง ๆ ของบรษท เชน กจกรรมกฬาส กจกรรมสงสรรคปใหม อกทงพนกงานยงแสดงพฤตกรรมการใหความรวมมอดวยการแสดงความคดเหนทสรางสรรคในงานดวยความเตมใจ สาเหตทคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกในองคการ ดานความส านกในหนาทสงนนเนองจากพนกงานเปนผทท างานแบบมออาชพ จงตระหนกถงหนาทความรบผดชอบของตนเองเปนอยางด สามารถปฏบต ตามกฎระเบยบ นโยบายขององคการเพอใหอยรวมกนไดอยางปราศจากขอขดแยงอนจะเปนอปสรรคขดขวางไมใหงานส าเรจได ดงพนกงานทตองเขากะเพอปฏบตการในโรงไฟฟา ตางตระหนกถงความส าคญของตนวาหากมาเขากะไมตรงเวลา กจะท าใหเพอนรวมงานทถงเวลาเปลยนกะแลว ยงตองท างานตอไป อนจะท าใหเกดความเหนอยลาจากการเขากะอยางตอเนองยาวนานและอาจสงผลกระทบตอการผลตไฟฟาหรอกอใหเกดความผดพลาดจากความเหนอยลาในการปฏบตงานนนได พนกงานจงมาเขากะตรงเวลาเพอเปลยนกะใหเพอนกะทแลวไดพกผอน เปนตน นอกจากน องคการยงมปรชญาในการด าเนนธรกจทจะด าเนนธรกจดวยความโอบออมอาร จงชวยหลอหลอมใหเกดวฒนธรรมองคการแหงความเหนอกเหนใจ ใหการชวยเหลอเกอกลกน และสงเสรมสนบสนนเพอใหงานประสบความส าเรจ จงท าใหผลคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดานการใหความชวยเหลอของพนกงานอยในระดบสง ซงแสดงถงความเปนมตรเกอกลกนในองคการ

128 5.2 การทดสอบสมมตฐาน

จากการวเคราะหทางสถตเพอทดสอบสมมตฐาน ผวจยไดผลการทดสอบ ดงน

ตารางท 5.1

สมมตฐานการวจยและผลการทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานการวจย ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.1 เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 1.2 ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 1.3 ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 1.4 สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 1.5 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 1.6 กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 2.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ 0.344, p < 0.01)

129 ตารางท 5.1 (ตอ)

สมมตฐานการวจยและผลการทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานการวจย ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานการวจยท 2.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 2.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ 0.448, p < 0.01)

สมมตฐานการวจยท 2.4 บคลกภาพแบบมจตส านกตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ 0.294, p < 0.01)

สมมตฐานการวจยท 2.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ -0.352, p < 0.01)

สมมตฐานการวจยท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ 0.148, p < 0.05)

สมมตฐานการวจยท 3.1 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ 0.197, p < 0.01)

สมมตฐานการวจยท 3.2 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 3.3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

130 ตารางท 5.1 (ตอ)

สมมตฐานการวจยและผลการทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานการวจย ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานการวจยท 3.4 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ 0.157, p < 0.05)

สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบแตละดาน ตางมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

สมมตฐานการวจยท 4.1 บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 4.2 บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 4.3 บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 4.4 บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจยท 4.5 บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

ยอมรบสมมตฐานการวจย (r เทากบ -0.132, p < 0.05)

131

นอกจากน ผวจยไดศกษาสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดวยบคลกภาพหาองคประกอบซงมทงหมด 5 ดาน และ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคซงมทงหมด 4 รวมทงหมด 9 ดาน โดยใชสถตการวเคราะหการถดถอยพหแบบมขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) พบวา ตวแปรทมอทธพลในการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการม 1 ตวแปร คอ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 3.4

5.3 อภปรายผลการวจย

ผลการศกษาบคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง อภปรายผล ดงน

สมมตฐานการวจยท 1 ลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

ในการวจยครงน ผวจยวเคราะหลกษณะสวนบคคลทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน จากการวเคราะหขอมลทางสถตพบวา ปฏเสธสมมตฐานการวจยนทงหมด กลาวคอ ตวแปรดานเพศ ชวงอาย ชวงอายงาน สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และกลมสงกด ไมมผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

สมมตฐานการวจยท 1.1 เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา พนกงานทมเพศตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน สอดคลองกบงานวจยของปนปทมา ครฑพนธ (2550) และศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวา เพศชายและเพศหญงมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน แตไมสอดคลองกบงานวจยของ ทศนา เจนวณชสถาพร (2553) และอคมยสร ลยาชย (2555) ทพบวา เพศหญงมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวาเพศชาย

ผลการวจยพบวา เพศทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน โดยมคาเฉลยของคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทงเพศชาย เทากบ 3.92 และเพศหญง เทากบ 4.04 ซงอยในระดบสงใกลเคยงกน อาจเนองมาจากการ

132 แสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เปนพฤตกรรมทมใชบทบาททองคการก าหนดใหพนกงานปฏบตอยางเปนทางการ แตเปนการแสดงพฤตกรรมบทบาทพเศษ (Extra-Role Behavior) ซงพนกงานเตมใจปฏบตแมองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการ และเปนพฤตกรรมทชวยสนบสนนใหองคการประสบความส าเรจ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) ในยคปจจบนเพศหญงไดมบทบาทและหนาทการท างานทดเทยมเทยบเพศชาย แมปรมะ สตะเวทน (2539) ไดกลาวถงความแตกตางในเรองความคด คานยม และทศนคตของเพศชายและเพศหญง ทงนเพราะวฒนธรรมและสงคมไดก าหนดบทบาทและกจกรรมของบคคลทงสองเพศไวตางกน จงท าใหเพศชายและเพศหญงมการแสดงพฤตกรรมแตกตางกน โดยพบวาเพศหญงมกถกโนมนาวใจไดมากกวาเพศชาย และมกเผยแพรความคดเหนทไดรบสงผานไปยงผอนตออกดวย ในขณะทเพศชายจะใชเหตผลมากกวาเพศหญง และจะเปลยนใจไดยากกวาเพศหญง แตในองคการทผวจยศกษานนกลบพบวา เพศหญงไดรบการยอมรบ การเลอนขน และการด ารงต าแหนงส าคญในระดบทเทาเทยมกบเพศชาย กลาวคอ ในการประเมนผลการปฏบตงานมไดน าปจจยทางเพศมาเกยวของในการประเมน อกทงเพศหญงยงสามารถพสจนตวเองไดวามความสามารถในการปฏบตงานทดเทยมกบเพศชาย ดงนน เพศชายและเพศหญงในองคการจงไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน ท าใหทงเพศชายและเพศหญงสามารถมองเหนโอกาสทจะประสบความส าเรจในองคการไดไมวาจะเปนเพศไหนกตาม พนกงานเพศชายและเพศหญงจงแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน เพราะพวกเขาเลงเหนวาการแสดงพฤตกรรมดงกลาวจะชวยสงเสรมใหงานประสบความส าเรจและชวยเพมประสทธภาพใหกบองคการ (Organ, 1988, quoted in Organ, 1997, p. 86) ซงกจะสะทอนกลบไปยงความสามารถในการปฏบตงานของแตละบคคลไดดวย

สมมตฐานการวจยท 1.2 ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา พนกงานทมชวงอายตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน สอดคลองกบงานวจยของศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวา เจาหนาททมชวงอายตางกนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน แตไมสอดคลองกบงานวจยของ ทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ทพบวา กลมชวงอายระหวาง 31 – 35 ป มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด

ผลการวจยพบวา ชวงอายทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน โดยมคาเฉลยของคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามชวงอายของพนกงานอยในระดบสงใกลเคยงกน คอ ชวงอายต ากวา 30 ป เทากบ

133 3.94 ชวงอาย 31 – 40 ป เทากบ 3.99 และชวงอาย 41 – 50 ป เทากบ 3.94 อาจเนองมาจากลกษณะวฒนธรรมองคการของกลมบรษททผวจยศกษาในครงนนน มวฒนธรรมองคการแบบการท างานเปนพนองครอบครวเดยวกน มการชวยเหลอซงกนและกน ซงสอดคลองกบปรชญาขององคการ คอ ด าเนนธรกจดวยความโอบออมอาร พนกงานทมชวงอายแตกตางกน จงสามารถปฏบตงานรวมกนไดแบบชวยเหลอเกอกลกน มการใหค าแนะน า และการสอนงานในระหวางผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา หรอระหวางพนกงานทมชวงอายแตกตางกน อกทง พนกงานยงเปนผทมความเปนมออาชพสง โดยพนกงานแตละคนจะใหความเคารพในความรความเชยวชาญของพนกงานอน ๆ ทมบทบาทหนาทหรอสายงานแตกตางกน เพอใหเกดการแสดงความคดเหน และการเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด ท าใหพนกงานซงมชวงอายทแตกตางกนสามารถรวมมอกนท างานในกลมกนไดดขน เมอพนกงานแตละชวงอายมความเขาใจในบทบาทหนาทของตนเองและของผอน มความเคารพในความรความสามารถของกนและกน กจะสงเสรมใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงเปนพฤตกรรมทพนกงานเตมใจปฏบตแมองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการ และเปนพฤตกรรมทชวยสนบสนนใหองคการประสบความส าเรจ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) นอกจากน ดวยความทธรกจมลกษณะทตองการคนทมความรความสามารถเฉพาะทาง ท าใหพนกงานปจจบนมกชกชวนเพอนรวมงานจากองคการเกาใหมาท างานในแผนกหรอภายในองคการเดยวกน ท าใหพนกงานหลายทานเปนผทรจกกนมากอน และมการท างานทเขากนไดด จงท าใหพนกงานดงกลาวมกแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดวยการชวยเหลอกน โดยเฉพาะพนกงานทชกชวนพนกงานจากองคการเกามานนสวนใหญ เคยเปนหวหนางานของพนกงานทไดรบชกชวนอยแลวซงพนกงานในระดบหวหนางานกมกมอายในระดบอาวโสกวา จงท าใหชวงอายทแตกตางกนของพนกงานมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน

สมมตฐานการวจยท 1.3 ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา พนกงานทมชวงอายงานตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน สอดคลองกบงานวจยของปนปทมา ครฑพนธ (2550) และศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวา ชวงอายงานทแตกตางกนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน แตไมสอดคลองกบงานวจยของ ทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ทพบวากลมชวงอายงานระหวาง 4 – 6 ป มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด และอคมยสร ลยาชย (2555) ทพบวา ชวงอายงานนอยกวา 10 ป และชวงอายงาน

134 มากกวา 15 ปขนไป มพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกวาชวงอายงาน ระหวาง 11 – 15 ป

ผลการวจยพบวา ชวงอายงานทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน โดยมคาเฉลยของคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามชวงอายงานของพนกงานอยในระดบสงใกลเคยงกน คอ ชวงอายงานต ากวา 5 ป เทากบ 3.95 ชวงอายงาน 5 – 10 ป เทากบ 3.40 และชวงอายงานมากกวา 10 ป เทากบ 3.95 ซงหากพจารณาจากนยามของ “พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ” ซงเปนการแสดงพฤตกรรมบทบาทพเศษ (Extra-Role Behavior) ซงพนกงานเตมใจปฏบตแมองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการ และเปนพฤตกรรมทชวยสนบสนนใหองคการประสบความส าเรจ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) การแสดงพฤตกรรมบทบาทพเศษ เปนหนงในพฤตกรรมพงประสงคทบคลากรทมคณภาพและมประสทธภาพในองคการพงปฏบตนอกเหนอไปจากการแสดงพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-Role Behavior) ซงเปนลกษณะพฤตกรรมสวนบคคลทแตละบคคลสามารถตดสนใจในการแสดงพฤตกรรมดงกลาวไดดวยตวเองขนอยกบความเตมใจความสมครใจในการแสดงพฤตกรรมนน โดยไมเกยวของกบการมประสบการณหรอความเชยวชาญในการท างาน แตเกดขนจากภายในตวของพนกงาน (ศศวมล อปนนไชย, 2551, น. 112) นอกจากน พนกงานทมชวงอายงานนอยแตแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนน อาจเปนเพราะเปนพนกงานทเพงเขามาท างาน ยงตองอาศยค าแนะน า การสอนงานจากพนกงานทมประสบการณมากกวา อกทงพนกงานบางทานทไดรบการชกชวนจากพนกงานปจจบนใหมาท างานในองคการน อาจเปนผใตบงคบบญชาของพนกงานอาวโสทเปนผชกชวนมาท างาน พนกงานดงกลาวจงปฏบตตนโดยการใหความชวยเหลอ และอาสาท างานในกจกรรมตางๆ ทนอกเหนอจากบทบาทหนาททองคการก าหนดอยางเตมใจ เพอใหเกดการยอมรบภายในองคการและท างานรวมกนไดอยางราบรน สวนพนกงานทมชวงอายงานมากกสามารถแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได ผานความรสกผกพนองคการซงอธบายโดยทฤษฎการเปรยบเทยบผลได – ผลเสย (side-bet theory) ในความผกพนองคการเชงพฤตกรรมของ เบคเคอร (Becker, 1960 อางถงในเปรมจตต คลายเพชร, 2548, น. 50) วา คนบางคนอาจยดตดในสงทเขาลงทนใหกบองคการ เชน เวลา ความพยายาม รางวล ดงนน เขาจะรสกวาสงทเขาลงทนไว รวมทงผลตอบแทนทไดรบ เชน บ าเหนจบ านาญ ความอาวโส ความรเฉพาะทางจะหายไปเมอเขาตองออกจากองคการ จงท าใหเขาเกดความรสกผกพนตอองคการและจะแสดงพฤตกรรมทเหนอความคาดหมายของบรรทดฐานขององคการ นอกจากน การทพนกงานมชวงอายงานมากแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจเกดขนเนองจากพนกงานท างานกบองคการมาอยางยาวนานจนรสกเปนสวนหนงขององคการ มการหลอหลอมเปาหมายและคานยมองคการมาเปนของตนเอง ท าให

135 เกดความทมเทและตงใจท าเพอองคการ จงเปนผลใหพนกงานแสดงพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาทเพอชวยใหองคการประสบความส าเรจและเตบโตอยางยงยนไปพรอมกน

สมมตฐานการวจยท 1.4 สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา พนกงานทมสถานภาพการสมรสตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน สอดคลองกบงานวจยของศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวา สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน แตไมสอดคลองกบงานวจยของ ทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ทพบวา สถานภาพหยา/หมาย มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด

ผลการวจยพบวา สถานภาพการสมรสทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน โดยมคาเฉลยของคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดจ าแนกตามสถานภาพการสมรส คอ โสด หยา/หมาย เทากบ 3.96 และสมรส/มคครอง เทากบ 3.97 ซงอยในระดบสงใกลเคยงกน อนเนองมาจากพนกงานทกคนตางมภาระหนาทหารายไดเพอเลยงดตนเองหรอบคคลในครอบครว พนกงานทเปนโสดอาจตองดแลพอแมพนอง แตพวกเขามอสระทางความคดมากกวาคนทแตงงานแลว (ปรมะ สตะเวทน, 2539) พวกเขาจงทมเทท างาน และแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางเตมท พนกงานทสมรส /มคครองจะตองดแลรบผดชอบครอบครว คสมรสและบตร จงตองทมเทท างานเพอมรายไดพอเลยงครอบครว พวกเขาจงเตมใจปฏบตหนาท และแสดงพฤตกรรมนอกเหนอบทบาททองคการก าหนดเพอใหไดรบการยอมรบจากองคการและท างานในองคการรวมกนไดด มตางกบพนกงานทมสถานภาพหยา/หมาย อาจเปนพอแมเลยงเดยวจงทมเทท างานและแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เพอใหงานประสบความส าเรจ พนกงานจงตองปฏบตหนาทใหเตมทเพอประสบความส าเรจในหนาทการงาน ซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนพฤตกรรมชวยสนบสนนใหองคการประสบความส าเรจ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) เมอองคการประสบความส าเรจ องคการกมความมนคงอนสงผลตอหนาทการงานและรายไดทมนคงของพนกงานเชนกน

สมมตฐานการวจยท 1.5 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา พนกงานทมระดบการศกษาแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบงานวจยของศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวา ระดบการศกษาตางกนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

136 แตกตางกนและทศนา เจนวณชสถาพร (2553) ทพบวา ระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร มการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงทสด

ผลการวจยพบวา ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน โดยมคาเฉลยของคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจ าแนกตามระดบการศกษาของพนกงานอยในระดบสงใกลเคยงกน คอ ต ากวาอนปรญญา/ปวส. เทากบ 4.07 อนปรญญา/ปวส. เทากบ 3.82 และปรญญาตร เทากบ 4.01 และสงกวาปรญญาตร เทากบ 3.95 ระดบการศกษาทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกนอาจเนองมาจากลกษณะการท างานในกลมบรษททศกษานนเปนลกษณะธรกจโรงไฟฟา พนกงานทมระดบการศกษาต ากวาอนปรญญา/ปวส. และระดบอนปรญญา/ปวส. เปนพนกงานปฏบตการ (Operator) ในโรงไฟฟาซงเปนต าแหนงทมบทบาทหนาทความรบผดชอบทสง เนองจากการผลตไฟฟาตองอาศยทงทกษะประสบการณ และความรบผดชอบทสง อกทงหากเกดความผดพลาดในการปฏบตงานขนจะท าใหเกดความเสยหายเปนมลคามหาศาล ดงนน นอกจากพนกงานจะตองมความรบผดชอบแลว ยงตองแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เพอใหความรวมมอใหการปฏบตหนาทในโรงไฟฟา เชน นโยบายเรองความปลอดภย อาชวอนามย และสงแวดลอม บรรลเปาหมายทตงไว เพอก าจดและลดความเสยงจากภยคกคามโรงไฟฟาและการปฏบตงานในดานตางๆ สวนพนกงานในระดบปรญญาตร และระดบสงกวาปรญญาตร เปนพนกงานในสวนสนบสนน และพนกงานในส านกงานใหญ ซงตองปฏบตงานใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคขององคการเพอใหองคการเตบโตไดอยางยงยน ซงสอดคลองกบการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงเปนพฤตกรรมทชวยสนบสนนใหองคการประสบความส าเรจ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998)

สมมตฐานการวจยท 1.6 กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมแตกตางกน

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมแตกตางกน ในการศกษากลมสงกดนนผวจยมเปาหมายเพอหาความแตกตางระหวางสถานทปฏบตงานทแตกตางกนซงพนกงานทปฏบตงานในสถานททแตกตางกน แมจะมการบรหารงานตามนโยบายหลกเดยวกน แตกจะมการบรหารงานยอยแตกตางกนไปตามผบรหารของแตละกลมสงกด

ผลการวจยพบวา กลมสงกดทแตกตางกนมการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมไมแตกตางกน โดยมคาเฉลยของคะแนนการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

137 องคการจ าแนกตามกลมสงกดอยในระดบสงใกลเคยงกน คอ กรงเทพมหานคร เทากบ 4.02 ปทมธาน เทากบ 3.78 ชลบร เทากบ 4.02 และระยอง เทากบ 3.86 ทงนอาจเปนเพราะสาเหตทกลาวมาขางตน คอ พนกงานทปฏบตงานในกลมสงกดตางกน จะไดรบนโยบายการบรหารงานหลกเดยวกน ซงกลมบรษทไดมการอบรมและใชหลกการบรหารงานดวยปรชญาองคการและคานยมองคการเดยวกน สงเหลานอาจชวยหลอหลอมพนกงานใหมการแสดงพฤตกรรมทคลายคลงกน นนคอ การแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงพนกงานทกคนจะไดรบทราบถงเปาหมาย กลยทธองคการ และการปฏบตงานไปในทศทางเดยวกนเพอใหบรษทสามารถบรรลวตถประสงคทตงไวได ดงนน พนกงานจงมการตระหนกรถงการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการซงจะชวยผลกดนใหองคการประสบความส าเรจไดนนเอง

สมมตฐานการวจยท 2 บคลกภาพหาองคประกอบ มความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา บคลกภาพแบบหาองคประกอบมความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม ถง 4 ดาน คอ บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม บคลกภาพแบบมจตส านก และบคลกภาพแบบหวนไหว โดยพบวา บคลกภาพแบบแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม (r เทากบ 0.344, p < 0.01) บคลกภาพแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม (r เทากบ 0.448, p < 0.01) บคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม (r เทากบ 0.294, p < 0.01) และ บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม (r เทากบ -0.352, p < 0.01) แตผลการทดสอบพบวาบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม ซงผลการทดสอบสมมตฐานพบวาคลายคลงกบงานวจยสวนใหญ ไดแก งานวจยของศรมา รชตารมย (2549) สภาวด นวลเนตร (2549) อาทตยา กลบเพมพล (2549) และ ภทรญาณ จงธนะพพฒน (2551) ทพบวา บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

ผลการวจยพบวา บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สวนบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

138 ซงสอดคลองกบแนวคดของสตอลท (Stoltz, 1997) ทวาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนมมมองทบคคลมตอปญหาและอปสรรควาเปนความทาทายทน าไปสโอกาสแหงหนทางสความส าเรจ ซงการทบคคลจะมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงหรอต านนยอมแตกตางกนในบคคลทมลกษณะบคลกภาพทแตกตางกน บคลกภาพแบบมจตส านกยอมเปนผทมแนวโนมรบผดชอบตอผลลพธของปญหาทเกดขน โดยมงทจะหาแนวทางในการแกปญหาทเกดขนใหส าเรจ (ศศวมล อปนนไชย, 2551) โดยมองวาปญหาเปนสงทสามารถจดการแกไขได มความกลาเปดเผยตวตนเพอขอแนวทางในการแกไขปญหาหรอค าแนะน าจากผอน บคคลทมบคลกภาพแบบแสดงตวจะกลาจะเปดเผยจดออนของตนเพอถามและขอค าแนะน าในสงทไมทราบหรอตดขดเพอใหสามารถแกปญหาทเผชญใหส าเรจลลวงไปได และบคลกภาพแบบประนประนอมเปนผมความออนนอมถอมตนเพอขอค าแนะน าจากบคคลอนถงวธการแกไขปญหาหรออปสรรคตางๆ แตกตางจากบคคลทมบคลกภาพแบบหวนไหวทจะมอารมณโกรธงาย ทอแท สงบยาก ซงเมอเผชญกบปญหา อาจไมสามารถมองเหนแนวทางในการแกไขปญหาได ดงนน พนกงานซงมบคลกภาพแบบแสดงตว และบคลกภาพแบบประนประนอมสง และมบคลกภาพแบบหวนไหวต า จงเปนผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงซงสอดคลองกบทพนกงานในกลมบรษทผผลตไฟฟาขนาดเลกซงตองมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง เพอใหงานส าเรจลลวงไปดวยด

แตจากผลการวจยพบวาพนกงานท มบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค อาจเนองมาจากพนกงานในกลมธรกจผลตไฟฟาเปนพนกงานทตองปฏบตตามกระบวนการ มาตรฐานการปฏบตงานทก าหนดอยางชดเจน มความอดทนเมอเจอปญหาหรออปสรรค และเนองจากกระบวนการในการยนขอใบอนญาต ยนประมล การกอสรางโครงการ และการแกไขปญหาจากการผลตไฟฟาตองปฏบตตามขอก าหนดอยางเครงครด มงเนนไปทการปฏบตงานเพอใหบรรลเปาหมายทก าหนด จงท าใหไมสามารถทดลองสงแปลกใหมอนอาจสงผลใหเกดความเสยหายมลคามหาศาลกบโรงไฟฟาได สอดคลองกบงานวจยของภทรญาณ จงธนะพพฒน (2551, น. 136) ทพบวาบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธกบการรบรความส าเรจในอาชพ เนองจากพนกงานขายยาจะตองสอสารขอมลยาไปยงลกคาไดอยางถกตองและเปนไปในทศทางเดยวกนตามทบรษทไดก าหนดรปแบบและวธการท างานทชดเจนเอาไว นอกจากน อาจเปนไปไดทลกษณะการศกษาของไทยไมคอยสงเสรมใหบคคลกลาแสดงออกเพอเปดรบประสบการณมากนก ดงนน เมอพนกงานมความสนใจในสงแปลกใหม มแนวคดทแตกตางจากผอน หรอมจนตนาการความสงสยใครรในสงใด พนกงานกอาจไมกลาแสดงออก โดยเฉพาะเมอพบเจอปญหาหรออปสรรคจากการปฏบตงาน พนกงานทอาจมแนวคดหรอมวธการปฏบตงานใหมๆ กไมกลาน าเสนอ หรอปฏบตตามแนวคดใหมนนเนองจากอาจเหนวาไมสอดคลองกบ

139 กระบวนการ มาตรฐานการปฏบตงาน หรอขอก าหนดในการปฏบตงานหรอการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ องคการ เพราะเกรงวาแนวคด หรอวธการใหมทแตกตางไปจากเดมนนอาจสงผลใหเกดความเสยหายมลคามหาศาลตอลกษณะธรกจผลตไฟฟาได

สมมตฐานการวจยท 3 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม และดานความอดทนมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม โดยพบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (r เทากบ 0.148, p < 0.05) ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม (r เทากบ 0.197, p < 0.01) และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานความอดทน มความสมพนธทางบวกกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม (r เทากบ 0.157, p < 0.05) แตพบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานตนเหตและความรบผดชอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานผลกระทบ ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สอดคลองกบงานวจยของศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม ดานตนเหตและความรบผดชอบ และดานความอดทน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

จากผลการวจยพบวา เปนไปตามทผวจยคาดการณ ซงสอดคลองกบแนวคดของสตอลท (Stoltz, 1997) ทวาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคเปนมมมองทบคคลมตอปญหาและอปสรรควาเปนความทาทายทน าไปสโอกาสแหงหนทางสความส าเรจ สตอลทซ (Stoltz, 1997, p. 7) กลาววา ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค คอ ความสามารถของบคคลในการตอบสนองหรอเอาชนะเหตการณทยากล าบาก บคคลทไมสามารถรบมอกบอปสรรคไดจะรสกทอถอยและเกดอารมณทางลบจนตองหนปญหาหรอลมเลกไป ในขณะบคคลทสามารถรบมอกบอปสรรคไดอยางดจะสามารถกาวผานปญหา ไมยอมพายแพตออปสรรคทเกดขน ซงพนกงานทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานควบคม จะมระดบการรบรถงความสามารถในการควบคมตวเองใหสามารถกาวผานอปสรรคหรอเหตการณทยากล าบากได และผทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานความอดทน จะสามารถรบรถงความคงอยของปญหาหรออปสรรค และสามารถจดการกบความยดเยอของปญหา และขจดอปสรรคนนใหออกไปได จงยอมสามารถเขาใจถงวธในการขจด

140 ปญหาและอปสรรคใหผานพนไป ซงการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจะมความเขาใจในความสามารถของตนเอง อนจะชวยขจดปญหาและอปสรรค รวมทงชวยสนบสนนใหความคงอยของปญหาสนลง เนองจากการแสดงพฤตกรรมทนอกเหนอจากบทบาทหนาททองคการก าหนด จะชวยใหพนกงานชวยเหลอ รวมมอกนในการฝาฟนอปสรรคทเผชญอยจนประสบความส าเรจได สวนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวมนน อาจเนองมาจากพนกงานบางคนเมอตองเผชญกบปญหาหรออปสรรคใดๆ อาจมองวาตนเองเปนเจาของปญหานนจงมความพยายามหาหนทางแกไขปญหาดวยตนเอง มความรบผดชอบตอการกระท าของตนเองและไดเรยนรจากผลลพธของเหตการณนน (Chin & Hung, 2013) ไมตองอาศยความชวยเหลอจากพนกงานอน หรอพนกงานทมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานตนเหตและความรบผดชอบสงกอาจมองวาปญหาหรออปสรรคในบางเรองของพนกงานอนเปนเรองเฉพาะของหนวยงานหรอสาขาอาชพนน ซงพนกงานตางมความเคารพในความสามารถของเพอนพนกงานวาสามารถแกไขปญหาหรออปสรรคนนใหส าเรจลลวงไปไดดวยดอยแลว จงมไดอาสาใหความชวยเหลอแตอยางใด ในขณะเดยวกนผลการศกษากพบวาความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานผลกระทบไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม อาจเปนเพราะพนกงานสามารถคาดการณถงความยงยาก ระยะเวลาหรอผลกระทบของปญหาทจะเกดขนกบตนเองได เมอเกดปญหาอปสรรคใด ๆ พนกงานจงมงแกไขปญหา โดยเฉพาะปญหาทเกดในโรงไฟฟาจะตองเรงแกไขเพอไมใหเกดผลกระทบอนๆ ตามมา เชน ความเสยหายในตวเครองจกรทเพมขน หรอคาปรบจากการไมสามารถผลตไฟฟาไดตามก าหนด จงอาจมไดใหความสนใจในการใหความรวมมอหรอแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมากนก ในขณะทพนกงานบางทานกอาจใหความสนใจหรอมงเนนทงการแกไขปญหาทเขามามบทบาทในชวตของตนเองไดดเทากบการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตอพนกงานอน สมมตฐานการวจยท 4 บคลกภาพหาองคประกอบมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา บคลกภาพหาองคประกอบ ไดแก บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม (r เทากบ -0.132, p < 0.05) แตพบวา บคลกภาพแบบแสดงตว ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม บคลกภาพแบบประนประนอม ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม

141 บคลกภาพแบบมจตส านก ไมมความสมพนธกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม สอดคลองกบงานวจยของศศวมล อปนนไชย (2551) ทพบวาบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และ อาทตยา กลบเพมพล (2549) พบวา การมองโลกในแงดมความสมพนธทางลบกบบคลกภาพแบบหวนไหว

จากผลการวจยเปนไปตามทผวจยคาดการณ พนกงานทมบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม เพราะพนกงานทมบคลกภาพแบบหวนไหวสงมกมความวตกกงวลงาย มแนวคดไมสมเหตผล ถกกระตนไดงาย และมกเครยดอยเสมอ จงมกมองโลกในแงราย (Costa & McCrae, 1992) ชอบตอตานนโยบายขององคการ เพราะอาจมองวาองคการเอารดเอาเปรยบโดยไมไดมองในแงขององคการ บางครงอาจชอบนนทา และยยงใหพนกงานอนเกดความคดในแงลบตอองคการ แตจากการศกษาพบวา พนกงานในกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกทผวจยศกษาครงนสวนใหญมบคลกภาพแบบหวนไหวต า และพนกงานสวนใหญมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง กลาวคอ พนกงานสวนใหญมแนวโนมทใชเหตผล ไมถกกระทบกระเทอนจากสงเราภายนอกมากนก มความสงบ ผอนคลาย ทอแทยาก และรบมอกบความเครยดไดด (Costa & McCrae, 1992, quoted in Howard and Howard, 2000) พวกเขาจงเลงเหนถงประโยชนของการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทชวยสนบสนนใหงานประสบความส าเรจไดอยางราบรนจากการประสานงานและรวมมอกนทกฝาย และจากคณลกษณะของพนกงานทปฏบตงานในธรกจบรษทผลตไฟฟาทตองเปนผมความรเฉพาะทางและเปนผเชยวชาญจากหลายสาขา พวกเขาจงเปนบคลากรทมประสทธภาพในองคการททราบถงภารกจหนาททตนตองปฏบตอยางชดเจนเพอใหบรรลเปาหมายขององคการ พวกเขาจงเตมใจแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงเปนการปฏบตนอกเหนอไปจากการพฤตกรรมตามบทบาทหนาท เนองจากเปนหนงในพฤตกรรมพงประสงคทบคลากรทมคณภาพและมประสทธภาพในองคการพงปฏบต (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) เพอชวยใหองคการประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว

แตเนองจากบคลกภาพเปนเอกลกษณเฉพาะตวของบคคล ซงเปนตวก าหนดลกษณะพฤตกรรมและความคดเฉพาะบคคลตอสงแวดลอมของบคคลนน ๆ (Allport, 1961) และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนคณลกษณะสวนบคคลทพนกงานเตมใจปฏบตแมองคการไมไดก าหนดไวอยางเปนทางการ (Katz, 1964, quoted in Neuman and Kickul, 1998) ดงนน บคลกภาพของแตละบคคลจงเปนตวก าหนดใหบคคลแสดงพฤตกรรมตามบคลกภาพทแตกตางกน จงมความเปนไปไดทพนกงานทมบคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบมจตส านก อาจไมสนใจแสดงพฤตกรรมการเปน

142 สมาชกทดขององคการ เนองจากพนกงานทมบคลกภาพแบบแสดงตว เปนผทแสดงพฤตกรรมอยางเปดเผยตรงไปตรงมา เรยกรองในสทธของตนเอง มความกระตอรอรน (Costa & McCrae, 1992) เมอพนกงานทมบคลกภาพแบบแสดงตวมความคดเหนหรอแนวคดทไมสอดคลองกบบคคลอนกอาจแสดงความคดเหนออกไปอยางเปดเผยตรงไปตรงมาโดยมงเนนไปทผลลพธจากการปฏบตงาน จงอาจท าใหผบงคบบญชาของพนกงานดงกลาวมองวาพนกงานผนนมไดแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พนกงานทมบคลกภาพแบบประนประนอม มกเปนผทมความเหนอกเหนใจผอน ใหความรวมมอ และชอบท างานเปนทม (Costa & McCrae, 1992) อยแลว แตพนกงานทมบคลกภาพแบบประนประนอมอาจใหความส าคญกบความรสกของพนกงานอนมากเกนไป และในการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการบางอยางอาจท าใหพนกงานทมบคลกภาพแบบประนนอมเกดความรสกวาพฤตกรรมดงกลาวอาจท าใหพนกงานบางคนเกดความไมสบายใจ หรออดอดในจากการแสดงพฤตกรรมนน พนกงานทมบคลกภาพแบบประนประนอมจงอาจเกดการลงเลหรอชะลอการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกไป สวนพนกงานทมบคลกภาพแบบมจตส าน กอาจมงแสดงพฤตกรรรมตามบทบาทหนาททองคการก าหนดไวเทานนเพราะคดวาเปนสงทเพยงพอในการท าใหองคการประสบความส าเรจได นอกจากน องคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทศกษาตามแนวคดของออแกน ไดแก การใหความชวยเหลอผอน การค านงถ งผอน ความอดทนอดกลน การใหความรวมมอ และความส านกในหนาท เปนพฤตกรรมทมไดก าหนดอยางเปนทางการจากองคการและไมไดใชวดการประเมนผลการปฏบตงาน พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจงเปนพฤตกรรมทสามารถรบรดวยตนเองไดงายกวาการสงเกตจากห วหนางาน หรอเพอนรวมงาน เนองจากบางพฤตกรรมเปนพฤตกรรมทไมสามารถสงเกตเหนไดอยางชดเจน และอาจเกดขนไดทงตอหนาและลบหลงผ อน ผบงคบบญชาผประเมนพนกงานจงอาจไมสามารถสงเกตพฤตกรรมดงกลาวไดอยางชดเจนและตลอดเวลา จงมไดประเมนพนกงานในพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใหแกพนกงาน สอดคลองกบผลการวจยของแอลเลน , บารนารด, รสช และรสเซลล (Allen, Barnard, Rush and Russell, 2000 อางถงในทศนา เจนวณชสถาพร, 2553, น. 31) พบวา การประเมนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในทกมตโดยหวหนางานและการประเมนตนเองไมมความแตกตางกน และยงไมมขอสรปวาผประเมนทเหมาะสมทสดคอใคร (ทศนา เจนวณชสถาพร, 2553, น. 31)

นอกจากนผวจยยงสนใจสมการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมตวแปรตนเปนบคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค สามารถท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได โดยพบวา ตวแปรทมอทธพลในการพยากรณการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการม 1 ตวแปร คอ

143 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 3.4 นนคอ หากพนกงานมคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสง จะมแนวโนมแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง

แตเนองจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสามารถท านายการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดเพยงรอยละ 3.4 ดงนน สมการพยากรณดงกลาวจงไมควรน ามาท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เนองจากมปจจยอนนอกจากความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมทสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดถงรอยละ 96.6 ดงนน องคการควรมองหาตวแปรอนทอาจสงผลตอการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการรวมดวย

สาเหตทมเพยงความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคม สามารถท านายการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดนน ผวจยคดวา อาจเปนเพราะพนกงานสวนใหญมลกษณะใกลเคยงกน คอ มบคลกภาพแบบแสดงตว แบบประนประนอม และแบบมจตส านกสง มบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณปานกลาง และมบคลกภาพแบบหวนไหวต า มความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมสง และมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสง ซงลกษณะพนกงานทมความคลายคลงกนนเกดจากการสรรหาคดเลอกพนกงานซงเปนผมความเชยวชาญเฉพาะทาง ท าใหพนกงานปจจบนมกชกชวนพนกงานทเคยรวมงานกนในองคการกอนหนา เขามารวมงานกนในองคการทผวจยศกษาในครงน การชกชวนเพอนรวมงาน การแนะน าผบงคบบญชาหรอผ ใตบงคบบญชาจากองคการเกามาท างานนน เปนการคดเลอกบคคลทมคณลกษณะเหมอนกนเพอใหท างานรวมมอกนไดอยางราบรนทางออม จงท าใหลกษณะประชากรและกลมตวอยางทศกษาไมมความแตกตางกนมากนก สงผลใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงเพราะบคคลทรจกสนทสนมกนอยแลวยอมแสดงพฤตกรรมการเสนอความชวยเหลอ การใหความรวมมอ การท างานแบบรใจเขากนไดงายกวาบคคลทรจกกนเพยงผวเผน สาเหตทความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ดานการควบคมสามารถท านายการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดเพยงรอยละ 3.4 ซงท าใหสมการพยากรณไมนาเชอถอนนเพราะพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงอยแลว ดงนน ไมวาพนกงานจะมลกษณะบคลกภาพแบบใด หรอมระดบคะแนนความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง ปานกลาง หรอต ากตาม พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานกสงดวยตวของพนกงานเองอยแลว อยางไรกด จากผลการศกษาวา บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอม บคลกภาพแบบมจตส านก และบคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธกบ

144 ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ซงความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวมมความความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงนน ลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบอาจเปนปจจยทท าใหพนกงานมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงซงอาจไปสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงได จงนาสนใจทจะศกษาตวแปรบคลกภาพหาองคประกอบในลกษณะของตวแปรก ากบ (Moderator variable) ทท าใหความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง ซงมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 5.4 ขอเสนอแนะส าหรบองคการ

5.4.1 องคการควรก าหนดกระบวนการสรรหาคดเลอกบคคลใหสอดคลองกบผลการศกษาครงน กลาวคอ ลกษณะบคลกภาพแบบแสดงตว แบบประนประนอม และแบบมจตส านกมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคโดยรวม ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคดานการควบคม และดานความอดทน และบคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงนน องคการควรหาเครองมอทชวยในการสรรหาคดเลอกบคคลทมบคลกภาพแบบแสดงตว แบบประนประนอม และแบบมจตส านกสง และบคคลทมบคลกภาพแบบหวนไหวต า มความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสง ซงบคคลทมคณลกษณะดงกลาวจะชวยสงเสรมและน าพาองคการไปสความส าเรจ รวมทงมพฤตกรรมการท างานทองคการพงประสงคได

5.4.2 องคการควรพฒนาบคลากรในองคการใหมความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคสงผานการฝกอบรม และการประเมนผลการปฏบตงานเพอใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

5.5 ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยครงตอไป

5.5.1 ควรท าการศกษาตวแปรอน ๆ ทอาจสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมเตม เชน การรบรการสนบสนนจากองคการ การรบรความยตธรรมในองคการ การท างานเปนทม เปนตน เพอดวาตวแปรใดท าใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได

145

5.5.2 ควรท าการศกษาซ าตวแปรเดม ไดแก บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยแยกตามระดบพนกงาน หรอแยกตามแผนกทสงกด เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางระดบพนกงาน หรอแผนกทแตกตางกน

5.5.2 ควรท าการศกษาซ าตวแปรเดม ไดแก บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ในองคการอนทเปนธรกจเดยวกน เพอเปรยบเทยบ

5.5.3 ควรศกษาบคลกภาพหาองคประกอบในลกษณะของตวแปรตวแปรก ากบ (Moderator variable) ของความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค เพอศกษาบคลกภาพหาองคประกอบอาจสงผลทางออมผานความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคตอการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

146

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ

กาญจนา แกวเทพ. (2541). สอสารมวลชน : ทฤษฎและแนวทางการศกษา. กรงเทพมหานคร : ภาพพมพ.

นพมาศ องพระ (ธรเวคน). (2551). ทฤษฎบคลกภาพและการปรบตว . พมพคร งท 4. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ประคอง กรรณสต. (2538). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปรมะ สตะเวทน. (2539). การสอสารมวลชน : กระบวนการและทฤษฎ. กรงเทพมหานคร : ภาพพมพ

รตนา ศรพานช . (2535). หลกการสรางแบบสอบวดทางจตวทยาและทางการศกษา . กรงเทพมหานคร : เจรญวทยาการพมพ.

ศรเรอน แกวกงวาล. (2550). บคลกภาพ ในจตวทยาทวไป. รวบรวมและจดพมพโดย ผศ. จราภา เตงไตรรตน และคณาจารยภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร . พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ศรเรอน แกวกงวาล. (2554). ทฤษฎจตวทยาบคลกภาพ. พมพครงท 16. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพหมอชาวบาน

ศรเรอน แกวกงวาล. (2558). จตวทยาบคลกภาพรวมสมยและจตบ าบด. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพหมอชาวบาน

อาภรณ ภวทยพนธ. (2552). Competency based interview questions ตวอยางค าถามตามหลก Competency เพอการสมภาษณคดเลอกบคลากร. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บรษท เอช อาร เซนเตอร จ ากด

บทความวารสาร ภชราพร ชางแกว. (ตลาคม 2557). Special Interview : นกบรหารหญงในธรกจไฟฟาของกลม

บ.กรม. Money & Wealth, 138(12), 68-71.

147

วทยานพนธ กฤตกา หลอวฒนวงศ. (2547). การศกษาเปรยบเทยบบคลกภาพตามแนวคดหาองคประกอบ เชาว

อารมณตามแนวคดโกลแมนและความพงพอใจในลกษณะงาน ของผปฏบตงานฝายขายของโรงแรมในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

กนกพร วรยะโพธชย. (2556). บคลกภาพหาองคประกอบ การรบรบรรยากาศองคการ และความสขในการท างาน : กรณศกษาพนกงานขายรถยนตของบรษทจ าหนายรถยนตแหงหนง. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

จรวรรณ ศกดเชดสข. (2549). ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณ ความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรค กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กรณศกษา ส านกงานประกนสงคม (ส านกงานใหญ ). วทยานพนธมหาบณฑต , มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร , สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

จรนนท วงษไทยวรรณ. (2551). ความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค การรบรการสนบสนนจากองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาพยาบาลวชาชพของโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในจงหวดนครปฐม. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ชอกาญจน สขสลาภ. (2553). การมองโลกในแงด ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และความสขในการท างานของพยาบาลในสถาบนของรฐแหงหนงในจงหวดนนทบร. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ตลยา เหรยญทอง. (2550). ความสมพนธระหวางการรบรความยตธรรมในองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความเครยดในการท างาน : กรณศกษาพนกงานการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยส านกงานใหญสวนกลาง. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

148

ทศนา เจนวณชสถาพร. (2553). ความสมพนธระหวางการรบรการสนบสนนจากองคการ การมองโลกในแงด และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาหนวยงานในก ากบของรฐแหงหนง. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ทศนย หอมกลน. (2551). ความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบเชอในปจจยควบคม ความสามารถในการเผชญ และฟนฝา อปสรรคและพฤตกรรมการเผชญความเครยด โดยมการรบรความสามารถของตนเองเปนตวแปรก ากบความสมพนธระหวางความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบพฤตกรรมการเผชญความเครยด : กรณศกษาการไฟฟานครหลวงเขตมนบรและเขตลาดกระบง. งานวจยสวนบคคลมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร , สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ปลนา บางกรวย . (2550). ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค บคลกการเปนผประกอบการ ภมความรความสามารถ และความส าเรจในการประกอบธรกจของผประกอบการประเภททพกในเขตพนทประสบภยสนาม พ.ศ. 2547 ประเทศไทย. วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ปนปทมา ครฑพนธ. (2550). ความสมพนธระหวางคณภาพชวตการท างาน ความผกพนตอองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาของกลมบรษทเคมแหงหนงในประเทศไทย. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

เปรมจตต คลายเพชร. (2548). การความรบรการสนบสนนจากองคการ ความยตธรรมองคการทมผลต อความผ ก พนองค กา ร และต ง ใ จลาออก . ว ทยานพนธปรญญา มหาบณฑต .มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ภทรญาณ จงธนะพพฒน. (2551). บคลกภาพหาองคประกอบและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบการรบรความส าเรจในอาชพในบรษทยาตางชาตชนน า : กรณศกษาพนกงานขายเภสชภณฑ. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

149

ภวภทร ภทรหรญกนก. (2548). ภาวะผน าแบบบารม และ การจงใจของผน าทมบรหาร ทมผลตอ แรงจงใจในการท างาน ความพงพอใจในงาน ความผกพนตอองคกร และ การรบรประสทธภาพของทมบรหารในธรกจผผลตไฟฟาขนาดเลก : ระบบโคเจนเนอเรชน. วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

รตนากร กจขนธ. (2552). ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบ การรบรความสามารถของตนเอง และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : กรณศกษาพนกงานบรษทรถยนตแหงหนง. งานวจยสวนบคคลมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร , สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ศศวมล อปนนไชย. (2551). ความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาในส านกงานอธการบดของมหาวทยาลยแหงหน ง . งานวจยสวนบคคลมหาบณฑต . มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

ศรมา รชตารมย. (2549). ความสมพนธระหวางลกษณะบคลกภาพตามทฤษฎหาองคประกอบกบความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : กรณศกษาพนกงานฝายลกคาสมพนธ บรษท ทเอ ออเรนจ จ ากด. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

สภาวด นวลเนตร. (2549). ความสมพนธระหวางบคลกภาพและความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรคทมตอการขาดงาน ของพนกงานระดบปฏบตการของรฐวสาหกจแหงหนง . วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

อคมยสร ลยาชย. (2555). บคลกภาพหาองคประกอบ ความฉลาดทางอารมณ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษาพนกงานบรษทคอมพวเตอรแหงหนงในกรงเทพมหานคร. งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

อญพร พลทรพย. (2546). บคลกภาพหาองคประกอบ (The Big Five) กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ : กรณศกษา กองรายได การประปานครหลวง. วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

150

อาทตยา กลบเพมพล. (2549). การมองโลกในแงด บคลกภาพหาองคประกอบ และความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค : ศกษาเฉพาะกรณหนวยงานของรฐแหงหนง. วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

อ าภาภรณ ชมเชยวชาญ. (2552). ความสมพนธระหวางเชาวอารมณ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการของพยาบาล : กรณศกษาโรงพยาบาลรฐแหงหนง. งานวจยสวนบคคลมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

สออเลกทรอนกส กระทรวงพลงงาน. ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน. (2554). การใชไฟฟาและการผลตไฟฟาของ

ประเทศไทย . สบคน เม อวนท 25 กรกฎาคม 2558, จาก http://www.eppo.go.th/power/powerN/PICP/File/(24).pdf

บ.กรม. ฝายทรพยากรมนษย. (2558). เอกสารปฐมนเทศพนกงานใหม. 22-24.

Books Allport, G.W. (1937). Personality: A Psychological Interpretation. New York : Holt,

Rinehart and Winston. Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York : Rinehart and

Winston. Cattell, R. B. (1965). The Scientific Analysis of Personality. London : Penguin. Engler, B. (2006). Personality Theories an Introduction. 7th ed. New York : Houghton

Mifflin Company. Greenberg, J. (2002). Managing Behavior in Organizations. 3rd ed. United State of

America : Prentice Hall. Organ, D.W., & Bateman, T.S. (1991). Organizational Behavior. 4th ed. Massachusetts :

Richard D. Irwin, Inc.

151

Stoltz, P.G. (1997). Adversity Quotient : Turning obstacles into opportunities. New York : John Wiley & Son, Inc.

Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis. 3rd ed. New York : Harper and Row.

Research and Articles

Bolino, M.C., Turnley, W.H., & Bloodgood, J.M. (2002). Citizenship Behavior and the Creation of Social Capital in Organzitions. Academy of Management Review. 27(4), 505 – 522.

Bolino, M.C., Klotz, A.C., Turnley, W.H., & Harvey, J. (2013). Exploring the dark side of organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior. 34, 542 – 559.

Bolon, D.S. (1997). Organizational Citizenship Behavior among Hospital Employee : A Multidimensional Analysis involving Job Satisfaction and Organizational Commitment. Hospital & Health Service Administration. 42, 221– 242.

Borman, W.C., Penner, L.A., Allen, T.D., & Motowidlo, S.J. (2001). Personality Predictors of Citizenship Performance. International Journal of Selection and Assessment. 9, 52 – 69.

Brief, A.P. & Motowidlo, S.J. (1986). Prosocial Organizational Behavior. Academy of Management Review. 11, 710 – 725.

Chiaburu, D.S, Oh, I.S., Berry, C.M., Li, N. & Gardner, R.G. (2011). The Five-Factor Model of Personality Traits and Organizational Citizenship Behaviors : A Meta-Analysis. Journey of Amplified Psychology. 96, 1140 – 1166.

Chien, H. M., (2004). An Investigation of The Relationship of Organizational Structure, Employee’s Personality and OCBs. Journal of American Academy of Business. 5, 428.

152

Chin, P.L., & Hung, M.L. (2013). Psychological Contract Breach and Turnover Intention: The Moderating Roles of Adversity Quotient and Gender. Social Behavior and Personality. 41(5), 843 – 860.

Costa, P.T., & McCrae, R.R. (1997). Stability and Change in Personality Assessment: The Revised NEO Personality Inventory in the Year 2000. Journal of Personality Assessment. 68(1), 86 – 94.

Dentrick, P., & Chibnall, J.T. (2013). Revised NEO Personality Inventory Normative Data for Police Officer Selection. Psychological Services. 10(4), 372 – 377.

Digman, J. M. (1990). Personality Structure : Emergence of the Five-Factor Model. Annual Review of Psychology. 41, 417 – 440.

Farh, J.L., Podsakoff, P.M., & Organ, D.W. (1990). Accounting for Organizational Citizenship Behavior: Leader Fairness and Task Scope versus Satisfaction. Journal of Management. 16(4), 705 – 706.

Lawshe, C.H. (1975). A Quantitative Approach to Content Validity. Personnel Management, 28, 563 – 575.

McCrae R.R., & Costa, P.T. (1991). The NEO Personality Inventory: Using the Five-Factor Model in Counseling. Journal of Counseling & Development. 69, 367 – 372.

Mount, M.K., Barrick, M.R., & Strauss, J.P. (1994). Validity of Observer Rating of the Big Five Personality Factors. Journal of Applied Psychology, 79, 272 – 280.

Neuman, G. & Kickul, J. (1998). Organizational Citizenship Behaviors : Achievement Orientation and Personality. Journal of Business and Psychology, 13(2), 263 – 279.

Neal, A., Yeo, G., Koy, A., & Xiao, T. (2012). Predicting the form and direction of work role performance from the Big 5 model of personality traits. Journal of Organizational Behavior, 33, 175 – 192.

Organ, D.W. (1997). Organizational Citizenship Behavior : It’s Construction Clean-Up Time. Human Performance. 10, 85 – 97.

153

Other Materials

Howard, J.P. & Howard, M.J. The Big Five Quickstart : An Introduction to The Big Five Model of Personality for Human Resource Professional. Retrieved June 28, 2015, from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED384754.pdf

154

ภาคผนวก

154

ภาคผนวก ก สตรทใชในการวจย

การหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio) ใชสตร

ของลอวช (Lawshe, 1975) คอ

CVR = Ne – N/2 N/2

เมอ CVR = คาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio) Ne = จ านวนผประเมน (Rater) ทเหนวามความส าคญ N = จ านวนผประเมนทงหมด

155

ภาคผนวก ข ตารางแสดงคาต าสดของอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาและจ านวนผประเมน

Lawshe (1975) ไดแสดงตารางคาต าสดของอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา

(Content Validity Ratio: CVR) ทระดบนยส าคญ .05 และแสดงจ านวนผประเมน (Number of Panelists) ดงน

จ านวนผประเมน คาต าสด 5 0.99

6 0.99

7 0.99 8 0.78

9 0.75

10 0.62 11 0.59

12 0.56 13 0.54

14 0.51

15 0.49 20 0.42

25 0.37

30 0.33 35 0.31

40 0.29

156

ภาคผนวก ค

แสดงคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio) คาอ านาจจ าแนก (Discrimination Power) และคาความเชอมน (Reliability)

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

แบบสอบวดความสามารถใน การเผชญและฟนฝาอปสรรค

คาความเชอมนทงฉบบ 36 ขอ = .956

1. การควบคม (Control) คาความเชอมน 7 ขอ = .792 1 ถาบายนหวหนาสงงานดวนใหท าเพอน าเสนอ

ในการประชมวนพรงนตอนเชา ขณะทฉนมเรองอนมากมายตองท า ฉนจะพยายามอยางสดความสามารถทจะท างานนนใหเสรจเรยบรอยทนเวลา

1.00 .000 - -

2 ถาไดรบมอบหมายใหท างานรวมกบเพอรวมงานทไมชอบ ฉนมกจะท างานเพยงแคใหงานนนผานไปไดเทานน

0.73 2.449 .265 .805

3 ถามเหตการณทท าใหตองเปลยนงาน ฉนพรอมทจะปรบตวเขากบทท างานแหงใหม

0.87 -.264 - -

4 ถงแมวาฉนตองท างานใหเสรจภายในระยะเวลาทจ ากด แตฉนกสามารถท างานนนไดอยางมประสทธภาพ

1.00 6.928 .624 .748

5 ถาแฟมขอมลรายงานทจะตองน าเขาทประชมในวนพรงนสญหาย ฉนจะคดวา “ไมเปนไร ถารบท าตอนนนาจะเสรจทนเวลา”

1.00 6.267 .533 .763

6 ถาหวหนามอบหมายงานทไมถนดให ฉนมกจะปฏเสธไมยอมรบงานนน

0.73 3.618 .596 .749

157

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 7 ถงแมฉนตองประสบกบภาวะหนสนรงรง แต

ฉนยงคงสามารถฟนฝาใหพนวกฤตครงนได 0.87 6.267 .510 .767

8 ถาเกดไฟฟาขดของจนไมสามารถใชคอมพวเตอรและอปกรณอน ๆ ฉนจะขอเลอนการน าเสนอผลงานออกไป

0.73 3.333 .609 .748

9 เมอตองท างานทอยในความรบผดชอบมากมาย ฉนมกจะรสกเหนอยหนายกบการท างานเหลานนใหเสรจทนตามก าหนด

0.87 3.536 .514 .767

2. ตนเหตและความรบผดชอบ (Origin and Ownership

คาความเชอมน 10 ขอ = .835

10 ถางานทรบผดชอบเกดความผดพลาดขนมา ฉนพรอมทจะยอมรบความผดพลาดและรบแกไขใหเสรจลลวงในทนท

1.00 6.025 .769 .796

11 ถาเกดความผดพลาดในการท างาน ฉนจะรบหาสาเหตและหาทางในการแกไขปญหานนอยางเรงดวน

1.00 6.025 .758 .797

12 ถาถกหวหนาต าหนเรองการท างาน ฉนมกจะคดวาหวหนาจงใจหาเรองกลนแกลง

0.60 2.887 .318 .843

13 ถางานของกลมไมบรรลผลตามเปาหมาย ฉนมกจะคดวาปจจยภายนอกเปนตนเหตใหงานไมส าเรจตามเปาหมาย

0.73 8.000 .599 .816

14 ถาเกดความผดพลาดภายในหนวยงาน ฉนมกจะรสกวาความผดพลาดทเกดขนมสาเหตมาจากฉนเอง

1.00 6.351 .597 .812

158

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 15 ถาตองท างานรวมกบผอน ฉนจะเลอกท างาน

เฉพาะทก าหนดอยในความรบผดชอบของตนเองเทานน

0.87 7.778 .687 .803

16 ถาเกดความผดพลาดในการท างานของทมงานซงแมฉนไมไดเปนผกอใหเกดความผดพลาดนน ฉนยนดทจะรวมรบผดชอบและชวยแกไขปญหาทเกดขน

1.00 6.789 .639 .807

17 ถาเกดความบกพรองในการท างานของหนวยงาน ฉนมกจะคดวามนไมใชหนาทของฉนทตองรบผดชอบ เพราะฉนไดท าในสวนทรบผดชอบดอยแลว

1.00 2.378 .400 .833

18 ถาหนวยงานขอความรวมมอในการประหยดคาใชจาย ฉนยนดทจะลดความสะดวกสบายสวนตวเพอชวยในการประหยดพลงงาน เชน การตงอณหภมเครองปรบอากาศใหสงขน

0.73 2.611 .389 .831

19 ถาเกดปญหาการสงงานลาชาภายในหนวยงาน ฉนมกจะโทษตวเองทไมไดดแลการท างานในหนวยงานใหด

1.00 1.485 - -

20 ถาเพอนรวมงานทะเลาะเบาะแวงกน ฉนมกจะเดนเลยงหนไป เพราะไมใชปญหาของฉน

0.60 1.387 - -

21 เมองานเกดความบกพรอง ฉนมกจะคดวาเปนเรองทหวหนาจะตองรบผดชอบ

1.00 2.573 .212 .848

159

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 3. ผลกระทบ (Reach) คาความเชอมน 10 ขอ = .843

22 ถาฉนถกต าหนเรองงาน ฉนจะรสกทอแทเหนอยหนาย

1.00 3.162 .368 .844

23 ถาหวหนาน างานทควรจะเปนความรบผดชอบของฉนไปใหเพอนรวมงานคนอนท าแทน ฉนจะรสกดทมคนมาแบงเบาภาระงานไปบาง

0.87 5.284 .567 .823

24 ถาฉนตองถกยายไปท างานทสาขาตางจงหวดซงท าใหฉนตองแยกจากครอบครว ฉนจะรสกกงวลทไมสามารถดแลสมาชกในครอบครวได

1.00 5.461 .503 .833

25 ถาฉนตองท างานรวมกบคนทไมชอบหนา ฉนจะรสกเบอหนาย เออมระอาและคดวาชวตคงจะไมมความสขอกแลว

1.00 15.000 .618 .820

26 ถงแมฉนไดพยายามท างานอยางดทสดแลวแตไมมคนเหนความด ฉนกยงคงมก าลงใจทจะท างานตอไปอยางมความสข

0.87 9.899 .499 .832

27 ถงแมฉนไมไดรบเลอกใหเปนหวหนาโครงการทฉนตองการ ฉนกสามารถยอมรบไดวาเปนเพราะฉนยงมคณสมบตไมเพยงพอกบงานนน

1.00 1.867 .327 .844

28 ถาเพอนรวมงานทสนทมากทสดลาออกจากงาน ฉนจะรสกขาดความสขในการท างาน

1.00 6.124 .602 .824

29 ถาเพอนรวมงานรนนองไดเลอนต าแหนงเปนหวหนางาน ฉนสามารถยอมรบไดวาเขามความสามารถเหมาะสมทจะไดรบต าแหนงนน

1.00 4.763 .608 .822

160

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 30 หวหนาไมเคยชนชมผลงานของฉนเลย ทงท

ฉนมกจะไดรบการยอมรบจากบคคลอน ฉนสามารถเขาใจไดวาอาจเปนเพราะหวหนาเปนคนทไมคอยชมใคร

1.00 6.789 .744 .809

31 ถาฉนไมเคยไดรบการพจารณาความดความชอบเปนพเศษเลย ฉนจะรสกผดหวงทอแท คดวาชวตนท าดไมมคนเหน

1.00 1.934 .547 .828

4. ดานความอดทน (Endurance) คาความเชอมน 9 ขอ = .902

32 ถงแมมคนวพากษวจารณผลงานอยางรนแรง แตฉนพรอมทจะรบฟงดวยความสงบโดยไมโตแยง

1.00 6.971 .509 .902

33 ถาเพอนรวมงานแอบอางเอาผลงานของฉนไปเปนผลงานของเขา ฉนคดวาฉนจะตองถกกระท าเชนนตลอดไป

0.87 4.500 .645 .893

34 ถาผลงานของฉนไมไดรบการคดเลอก ฉนคดวาฉนคงจะไมไดรบการคดเลอกอกตลอดไป

0.87 2.705 .644 .893

35 ถาฉนถกใหออกจากงานบรษทอางวาประสบภาวะวกฤต แตเพอนรวมงานคนอน ยงคงท างานตอไป ฉนจะรสกวาชวตนคงไดรบการกลนแกลงจากผอนอยเสมอ

1.00 12.021 .739 .886

36 ถงแมผลงานของฉนถกตองตามมาตรฐาน แตยงไมไดดงใจทตองการเพราะมอปสรรคบางอยาง แตฉนคดวาไมชาอปสรรคคงไดรบการแกไข

1.00 6.351 .630 .894

161

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 37 ฉนถกปฏเสธจากงานทหมายมนปนมอ ฉนจะ

รสกเสยใจมากเพราะโอกาสทจะไดงานด ๆ มไมบอยนก

0.87 4.178 .671 .895

38 ถาถกหวหนาต าหนถงการปฏบตงาน ฉนไมเสยใจและพรอมน าความคดเหนของหวหนากลบมาแกไขงานใหดขน เพราะเปนการต าหนแคครงนเทานน

1.00 5.284 .739 .887

39 ฉนท าอะไรไมเคยถกใจหวหนาเลยและฉนรสกวาตนเองไมเหมาะสมกบงานนตงแตแรกและตอ ๆ ไป

1.00 6.584 .799 .881

40 ถาถกต าหนเรองการท างานตอหนาลกนองของตนเอง ฉนจะรสกขาดความมนใจทจะสอนงานลกนองตอไป

0.87 6.301 .744 .886

แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการ

คาความเชอมนทงฉบบ 33 ขอ = .949

1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism)

คาความเชอมน 6 ขอ = .801

1 ปฏบตงานแทนเพอนรวมงานทไมไดมาท างาน 1.00 .0000 - -

2 ใหความชวยเหลอเพอนรวมงานทท างานไมทน หรอมงานลนมอ

1.00 3.216 .454 .795

3 ใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน าแกเพอนรวมงานทประสบปญหาในการท างาน

1.00 7.361 .841 .688

4 ใหความชวยเหลอ ใหค าปรกษาแกเพอนรวมงานทมปญหาสวนตว ดวยความปรารถนาดและเตมใจ

0.87 1.987 .456 .791

162

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 5 เปนผไกลเกลย เมอเกดปญหาระหวางเพอน

รวมงาน 1.00 6.500 .767 .718

6 เปนอาสาสมครท างานอน ๆ ทไมใชหนาทความรบผดชอบของตน โดยทหวหนางาน หรอเพอนรวมงานไมตองรองขอ

1.00 4.330 .640 .753

7 ถงแมวาเปนเวลาเลกงาน มกเสนอใหความชวยเหลอ เมอเหนหวหนางาน หรอเพอนรวมงานยงคงปฏบตงาน

1.00 1.917 .218 .833

8 ใหค าแนะน าและใหความชวยเหลอแกพนกงานใหม แมวาไมใชงานในหนาท

0.87 .934 - -

2. พฤตกรรมค านงถงผอน (Courtesy) คาความเชอมน 8 ขอ = .805 9 หลงจากปฏบตงานเสรจสน จะจดโตะท างาน

และอปกรณใหมความเรยบรอย เพอใหคนอนพรอมปฏบตงานตอไดทนท

1.00 2.573 .478 .789

10 เมอหยบของสวนรวมไปใช หลงท าภารกจเสรจสน ฉนจะน ามาวางไวทเดมอยางเปนระเบยบ

1.00 3.118 .456 .792

11 มกท าเสยงดงในทท างาน 1.00 6.971 .737 .763

12 เมอถงเวลานดหมายการประชมหรอท างานรวมกบผอน มกมาชากวาเวลาทก าหนด

0.87 3.363 .654 .770

13 มกใชค าพดโดยไมคด ซงค าพดนนอาจท าใหเพอนรวมงานเดอดรอน

1.00 3.674 .250 .822

14 วางแผนพฒนาระบบวธการท างาน เพอปองกนไมใหเกดปญหาทจะเกดกบการท างาน

0.87 3.653 .652 .763

15 ศกษาหาความรเพมเตม เพอปรบปรงงานใหมคณภาพดขน

0.47 - - -

163

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 16 รบฟงความคดเหนของเพอนรวมงาน 1.00 3.693 .663 .761

17 ลอเลยนหรอวจารณเพอนรวมงานทท างานผดพลาด

1.00 2.079 .420 .798

3. พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship)

คาความเชอมน 6 ขอ = .720

18 อดทนตอขอจ ากดและความไมสะดวกตาง ๆ ทเกดขนภายในหนวยงาน

1.00 4.919 .512 .663

19 มกพดวาอยากลาออกเนองจากไมพอใจหนวยงาน เพอนรวมงาน หวหนา หรอผรบบรการ

0.87 4.763 .587 .643

20 มความตงใจทอยากจะปรบปรงการท างานมากกวาทจะวจารณ

0.73 2.976 .339 .724

21 หลกเลยงการปฏบตงานนอกสถานทซงมความทรกนดาร ไมสะดวกสบาย

0.87 5.284 .409 .699

22 มกแสดงอารมณหรอความคบของใจตอตวงาน เพอนรวมงาน หรอสถานการณทไมพงประสงค

0.87 3.250 .580 .651

23 เมอไดรบค าต าหนเกยวกบผลการปฏบตงาน จะน ามาแกไข

0.87 3.133 .378 .705

24 ชอบรองเรยน หรอวจารณในเรองทไมเกดประโยชนตอการท างาน

0.87 2.121 - -

4. พฤตกรรมการใหความรวมมอ (Civic virtue)

คาความเชอมน 7 ขอ = .833

25 มสวนรวมในการจดกจกรรมหรอเขารวมกจกรรมของหนวยงาน

1.00 15.000 .637 .802

26 ใหความรวมมอกบกจกรรมของหนวยงาน 1.00 2.465 .543 .818

164

ขอ ขอความ คา CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted 27 เสนอความคดเหนในทางทสรางสรรค เพอ

ปรบปรงประสทธภาพการท างานในทประชม 1.00 4.700 .527 .820

28 เมอมการใหเสนอความคดเหน จะเปนผฟงมากกวาจะเปนผแสดงความคดเหน

1.00 3.612 .638 .803

29 อาสาชวยเหลอท ากจกรรมทจะชวยสรางภาพพจนใหแกหนวยงาน โดยไมตองรองขอ

1.00 5.461 .590 .809

30 เมอมการประชม มกเขาประชมชา หรอขาดการประชม

1.00 2.079 .537 .817

31 ตดตามขาวสารความเคลอนไหว ประกาศ ตาง ๆ ของหนวยงาน

0.73 3.873 .628 .804

5. พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness)

คาความเชอมน 6 ขอ = .883

32 ตรงตอเวลาในการมาท างานทงตอนเชาและตอนพกกลางวน

1.00 20.000 .652 .893

33 หากงานไมเสรจ จะท างานเลยเวลาพกหรอเวลาเลกงาน หรอน างานกลบไปท าตอทบาน

0.87 4.583 .668 .872

34 ใชโทรศพทในเรองสวนตวในเวลาปฏบตงาน 1.00 5.765 .921 .825

35 คยเรองสวนตวกบเพอนรวมงานในเวลาปฏบตงาน

0.87 3.873 .576 .883

36 น างานสวนตวมาท าในเวลาปฏบตงาน 1.00 1.277 - - 37 ใชอปกรณและทรพยสนของหนวยงานอยาง

ระมดระวง และคมคา 1.00 4.583 .668 .872

38 ปฏบตตามระเบยบขอบงคบของหนวยงานโดยเครงครด แมไมมใครเหน

1.00 5.765 .921 .825

165

ภาคผนวก ง

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง

การวจยนเปนสวนหนงของหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและองคการ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร จงขอความรวมมอทานตอบแบบสอบถามใหครบทกขอตามความเปนจรง โดยขอมลจากการวจยครงนเพอประโยชนทางการศกษาเทานน การวเคราะหขอมลจะท าโดยภาพรวม ไมวเคราะหเปนรายบคคล และค าตอบของทานจะถกเกบเปนความลบ ไมมผลกระทบตอตวทานทงสน ค าชแจง แบบสอบถามแบงออกเปน 3 สวน คอ

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ สวนท 3 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

กรณาท าเครองหมาย ลงใน หนาค าตอบทตรงกบทานตามความเปนจรง 1. เพศ ชาย หญง 2. อาย ต ากวา 31 ป 31 – 40 ป

41 – 50 ป 3. อายงาน ต ากวา 5 ป 5 – 10 ป มากกวา 10 ป 4. สถานภาพการสมรส โสด สมรส/มคครอง หยา/หมาย 5. ระดบการศกษา ต ากวาอนปรญญา/ปวส. อนปรญญา/ปวส.

ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร 6. กลมสงกด กรงเทพ ปทมธาน ชลบร ระยอง

166

สวนท 2 แบบสอบวดบคลกภาพหาองคประกอบ

กรณาตอบค าถามใหครบทกขอตามความเปนจรง โดยพจารณาวาขอความแตละขอตรงกบตวทานหรอเปนความสามารถของทานมากนอยเพยงใด และท าเครองหมายกากบาท ลงในชองทตรงกบตวทานมากทสด

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

1. ฉนไมใชคนชางวตกกงวล

2. ฉนชอบใหมคนอยรอบ ๆ ขาง

3. ฉนไมชอบเสยเวลาไปกบการคดเพอฝน

4. ฉนพยายามสภาพกบทกคนทฉนพบ

5. ฉนเกบสงของตาง ๆ ใหสะอาดเรยบรอยอยเสมอ

6. บอยครงทฉนรสกวาตวเองดอยกวาคนอน

7. ฉนเปนคนหวเราะงาย

8. เมอฉนพบวาวธใดทเปนวธการทถกตองในการท าสงตาง ๆ ฉนกมกจะใชวธนนอยเปนประจ า

9. บอยครงทฉนมเรองโตเถยงหรอขดแยงกบในครอบครวหรอเพอนรวมงาน

10. ฉนสามารถบงคบตวเองใหท าสงตาง ๆ ใหเสรจภายในเวลาทก าหนดไดเสมอ

167

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

11. เมอฉนตกอยภายใตความกดดนมาก ๆ บางครงฉนรสกเหมอนตวเองจะแตกเปนเสยง ๆ

12. ฉนไมคดวาตวเองเปนคนราเรง

13. ฉนมกจะใชวธการแกปญหาดวยวธทฉนพบจากศลปะหรอในธรรมชาต

14. บางคนคดวาฉนเปนคนเหนแกตวและถอตวเองเปนใหญ

15. ฉนไมใชคนทท าอะไรเปนระบบแบบแผน

16. ฉนไมคอยรสกเหงาหรอซมเศรา

17. ฉนชอบพบปะพดคยกบคนอน

18. ฉนเชอวาการปลอยใหเดกฟงคนเถยงกน จะมแตท าใหเดกเกดความสบสนและเหนตวอยางผด ๆ

19. ฉนชอบการรวมมอกนท างานมากกวาการแขงขนกนท างาน

20. ฉนพยายามท างานทไดรบมอบหมายดวยความตงใจสง

21. บอยครงทฉนรสกเครยดและกระวนกระวายใจ

22. ฉนชอบเขารวมท ากจกรรมตาง ๆ

168

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

23. บทกวสงผลตอความรสกของฉนนอยมากหรอไมมผลเลย

24. ฉนคอนขางทจะดถกหรอสงสยในเจตนาของคนอน

25. ฉนจะตงเปาหมายการท างานอยางชดเจน และมการปฏบตเพอมงสเปาหมายอยางเปนขนตอน

26. บางครงฉนรสกวาตวเองไมมคณคาเลย

27. ปกตแลวฉนชอบทจะท าอะไรตามล าพง

28. บอยครงทฉนชอบชมอาหารใหม ๆ และอาหารตางชาต

29. ฉนเชอวาคนสวนใหญจะเอาเปรยบคนอนเมอพวกเขามโอกาส

30. ฉนมกเสยเวลานานกบการบงคบใหตวเองเรมลงมอท างานอยางจรงจง

31. ฉนไมคอยรสกหวาดกลวหรอหวาดวตกกงวล

32. บอยครงทฉนรสกวาตวฉนเตมไปดวยพลงความสามารถ

33. ฉนไมคอยสงเกตเหนถงอารมณหรอความรสกทเกดขนในสถานการณตาง ๆ

34. คนสวนใหญทฉนรจกรสกชอบฉน

169

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

35. ฉนพยายามท างานอยางหนกเพอใหส าเรจตามเปาหมายทตงไว

36. บอยครงทฉนรสกโกรธจากการกระท าของคนอนทแสดงตอฉน

37. ฉนมกเปนคนราเรงแจมใสและมขวญก าลงใจสง

38. ฉนเชอวาเราควรยดค าสงสอนทางศาสนาเพอใชในการตดสนเรองศลธรรมจรรยา

39. บางคนคดวาฉนเปนคนเยนชาและมงแตประโยชนสวนตน

40. เมอฉนตงใจจะท าอะไรแลว ฉนจะพยายามท ามนใหส าเรจลลวงไปดวยด

41. บอยครงทเมอเกดความผดพลาดขน ฉนมกรสกทอแทและยอมแพมน

42. ฉนไมใชคนมองโลกในแงด มความสข

43. บางครงเมอฉนอานบทกวหรอดงานศลปะ ฉนจะรสกสนสะทานหรอเกดคลนแหงความเรารอน

44. ฉนมกจะเปนคนหวแขงและยดตดกบทศนคตของตวเอง

45. บางครง ฉนไมใชคนทผอนพงพาหรอไวใจไดอยางทควรจะเปน

170

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

46. ฉนไมคอยรสกเศราโศกหรอหดหใจ

47. ชวตฉนเตมไปดวยกจกรรม

48. ฉนมความสนใจเกยวกบการคาดเดาถงปรากฏการณทางธรรมชาตหรอความรสกของคนนอยมาก

49. ปกตฉนจะเปนคนทคดพจารณาสงตาง ๆ อยางละเอยดรอบคอบ

50. ฉนเปนคนทมผลงานทสามารถท าใหงานตาง ๆ ส าเรจเสมอ

51. บอยครงทฉนรสกออนแอ และตองการใหคนอนมาชวยแกปญหาตาง ๆ แทน

52. ฉนเปนคนกระฉบกระเฉงอยางมาก

53. ฉนมความสนใจใครรเกยวกบเรองทประเทองปญญา

54. ถาฉนไมชอบใครแลว ฉนมกจะแสดงออกใหเขาร

55. ฉนไมมความสามารถในการจดสงตาง ๆ ใหเปนระบบระเบยบ

56. ในบางครงฉนรสกอบอายมาก จนอยากจะหลบหนาจากคนอน

57. ฉนชอบทจะท าอะไรตามวธของฉนเองมากกวาการเปนผน าคนอน

171

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

58. บอยครงทฉนรสกสนกกบเรองทตองพสจนหรอความคดทเปนนามธรรม

59. ถาจ าเปน ฉนกเตมใจทจะบงการใหคนอนท าตามความตองการของตวเขาเอง

60. ฉนกระหายถงความเปนเลศในทกสงทฉนท า

………………………………………………………………………………………….

กรณาตอบแบบสอบถามสวนท 3

(หนาถดไป)

172

สวนท 3 แบบสอบวดความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

กรณาตอบค าถามใหครบทกขอตามความเปนจรง โดยพจารณาวาขอความแตละขอวาทานมความคด ความรสก หรอพฤตกรรมอยในระดบใด และท าเครองหมายกากบาท ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

1. ถาไดรบมอบหมายใหท างานรวมกบเพอนรวมงานทไมชอบ ฉนมกจะท างานเพยงแคใหงานนนผานไปไดเทานน

2. ถงแมวาฉนตองท างานใหเสรจภายในระยะเวลาทจ ากด แตฉนกสามารถท างานนนไดอยางมประสทธภาพ

3. ถาแฟมขอมลรายงานทจะตองน าเขาทประชมในวนพรงนสญหาย ฉนจะคดวา “ไมเปนไร ถารบท าตอนนนาจะเสรจทนเวลา”

4. ถาหวหนามอบหมายงานทไมถนดให ฉนมกจะปฏเสธไมยอมรบงานนน

5. ถงแมฉนตองประสบกบภาวะหนสนรงรง แตฉนยงคงสามารถฟนฝาใหพนวกฤตครงนได

6. ถาเกดไฟฟาขดของจนไมสามารถใชคอมพวเตอรและอปกรณอน ๆ ฉนจะขอเลอนการน าเสนอผลงานออกไป

173

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

7. เมอตองท างานทอยในความรบผดชอบมากมาย ฉนมกจะรสกเหนอยหนายกบการท างานเหลานนใหเสรจทนตามก าหนด

8. ถางานทรบผดชอบเกดความผดพลาดขนมา ฉนพรอมทจะยอมรบความผดพลาดและรบแกไขใหเสรจลลวงในทนท

9. ถาเกดความผดพลาดในการท างาน ฉนจะรบหาสาเหตและหาทางในการแกไขปญหานนอยางเรงดวน

10. ถาถกหวหนาต าหนเรองการท างาน ฉนมกจะคดวาหวหนาจงใจหาเรองกลนแกลง

11. ถางานของกลมไมบรรลผลตามเปาหมาย ฉนมกจะคดวาปจจยภายนอกเปนตนเหตใหงานไมส าเรจตามเปาหมาย

12. ถาเกดความผดพลาดภายในหนวยงาน ฉนมกจะรสกวาความผดพลาดทเกดขนมสาเหตมาจากฉนเอง

13. ถาตองท างานรวมกบผอน ฉนจะเลอกท างานเฉพาะทก าหนดอยในความรบผดชอบของตนเองเทานน

174

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

14. ถาเกดความผดพลาดในการท างานของทมงานซงแมฉนไมไดเปนผกอใหเกดความผดพลาดนน ฉนยนดทจะรวมรบผดชอบและชวยแกไขปญหาทเกดขน

15. ถาเกดความบกพรองในการท างานของหนวยงาน ฉนมกจะคดวามนไมใชหนาทของฉนทตองรบผดชอบ เพราะฉนไดท าในสวนทรบผดชอบดอยแลว

16. ถาหนวยงานขอความรวมมอในการประหยดคาใชจาย ฉนยนดทจะลดความสะดวกสบายสวนตวเพอชวยในการประหยดพลงงาน เชน การตงอณหภมเครองปรบอากาศใหสงขน

17. เมองานเกดความบกพรอง ฉนมกจะคดวาเปนเรองทหวหนาจะตองรบผดชอบ

18. ถาฉนถกต าหนเรองงาน ฉนจะรสกทอแทเหนอยหนาย

19. ถาหวหนาน างานทควรจะเปนความรบผดชอบของฉนไปใหเพอนรวมงานคนอนท าแทน ฉนจะรสกดทมคนมาแบงเบาภาระงานไปบาง

175

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

20. ถาฉนตองถกยายไปท างานทสาขาตางจงหวดซงท าใหฉนตองแยกจากครอบครว ฉนจะรสกกงวลทไมสามารถดแลสมาชกในครอบครวได

21. ถาฉนตองท างานรวมกบคนทไมชอบหนา ฉนจะรสกเบอหนาย เออมระอาและคดวาชวตคงจะไมมความสขอกแลว

22. ถงแมฉนไดพยายามท างานอยางดทสดแลวแตไมมคนเหนความด ฉนกยงคงมก าลงใจทจะท างานตอไปอยางมความสข

23. ถงแมฉนไมไดรบเลอกใหเปนหวหนาโครงการทฉนตองการ ฉนกสามารถยอมรบไดวาเปนเพราะฉนยงมคณสมบตไมเพยงพอกบงานนน

24. ถาเพอนรวมงานทสนทมากทสดลาออกจากงาน ฉนจะรสกขาดความสขในการท างาน

25. ถาเพอนรวมงานรนนองไดเลอนต าแหนงเปนหวหนางาน ฉนสามารถยอมรบไดวาเขามความสามารถเหมาะสมทจะไดรบต าแหนงนน

176

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

26. หวหนาไมเคยชนชมผลงานของฉนเลย ทงทฉนมกจะไดรบการยอมรบจากบคคลอน ฉนสามารถเขาใจไดวาอาจเปนเพราะหวหนาเปนคนทไมคอยชมใคร

27. ถาฉนไมเคยไดรบการพจารณาความดความชอบเปนพเศษเลย ฉนจะรสกผดหวงทอแท คดวาชวตนท าดไมมคนเหน

28. ถงแมมคนวพากษวจารณผลงานอยางรนแรง แตฉนพรอมทจะรบฟงดวยความสงบโดยไมโตแยง

29. ถาเพอนรวมงานแอบอางเอาผลงานของฉนไปเปนผลงานของเขา ฉนคดวาฉนจะตองถกกระท าเชนนตลอดไป

30. ถาผลงานของฉนไมไดรบการคดเลอก ฉนคดวาฉนคงจะไมไดรบการคดเลอกอกตลอดไป

31. ถาฉนถกใหออกจากงานบรษทอางวาประสบภาวะวกฤต แตเพอนรวมงานคนอน ยงคงท างานตอไป ฉนจะรสกวาชวตนคงไดรบการกลนแกลงจากผอนอยเสมอ

177

ขอความ

ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ปานกลาง

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

32. ถงแมผลงานของฉนถกตองตามมาตรฐาน แตยงไมไดดงใจทตองการเพราะมอปสรรคบางอยาง แตฉนคดวาไมชาอปสรรคคงไดรบการแกไข

33. ฉนถกปฏเสธจากงานทหมายมนปนมอ ฉนจะรสกเสยใจมากเพราะโอกาสทจะไดงานด ๆ มไมบอยนก

34. ถาถกหวหนาต าหนถงการปฏบตงาน ฉนไมเสยใจและพรอมน าความคดเหนของหวหนากลบมาแกไขงานใหดขน เพราะเปนการต าหนแคครงนเทานน

35. ฉนท าอะไรไมเคยถกใจหวหนาเลยและฉนรสกวาตนเองไมเหมาะสมกบงานนตงแตแรกและตอ ๆ ไป

36. ถาถกต าหนเรองการท างานตอหนาลกนองของตนเอง ฉนจะรสกขาดความมนใจทจะสอนงานลกนองตอไป

178

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง บคลกภาพหาองคประกอบ ความสามารถในการเผชญและฟนฝาอปสรรค และการรบรพฤตกรรมการเปนสมาชทดขององคการ ของพนกงานกลมบรษทผลตไฟฟาขนาดเลกแหงหนง

การวจยนเปนสวนหนงของหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาอตสาหกรรม

และองคการ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร จงขอความรวมมอทานผบงคบบญชาประเมนผใตบงคบบญชาของทานใหครบทกขอตามความเปนจรง โดยขอมลจากการวจยครงนเพอประโยชนทางการศกษาเทานน การวเคราะหขอมลจะท าโดยภาพรวม ไมวเคราะหเปนรายบคคล และค าตอบของทานจะถกเกบเปนความลบ

ชอผใตบงคบบญชาทถกประเมน _____________________________ ค าชแจง แบบสอบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

กรณาตอบค าถามใหครบทกขอตามความเปนจรง โดยพจารณาขอความแตละขอตาม “ลกษณะพฤตกรรมของผใตบงคบบญชาในสงกดของทาน” ทถกประเมนในครงนวาอยในระดบใด และท าเครองหมายกากบาท ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ขอความ

ระดบการปฏบต

ไมไดปฏบต

ปฏบตนอยมาก

ปฏบตบางครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตสม าเสมอ

1. ใหความชวยเหลอเพอนรวมงานทท างานไมทน หรอมงานลนมอ

2. ใหความชวยเหลอ ใหค าปรกษาแกเพอนรวมงานทมปญหาสวนตว ดวยความปรารถนาดและเตมใจ

179

ขอความ

ระดบการปฏบต

ไมไดปฏบต

ปฏบตนอยมาก

ปฏบตบางครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตสม าเสมอ

3. เปนผไกลเกลย เมอเกดปญหาระหวางเพอนรวมงาน

4. เปนอาสาสมครท างานอน ๆ ทไมใชหนาทความรบผดชอบของตน โดยทหวหนางาน หรอเพอนรวมงานไมตองรองขอ

5. ถงแมวาเปนเวลาเลกงาน มกเสนอใหความชวยเหลอ เมอเหนหวหนางาน หรอเพอนรวมงานยงคงปฏบตงาน

6. ใหค ำแนะน ำและใหควำมชวยเหลอแกพนกงำนใหม แมวำไมใชงำนในหนำท

7. หลงจากปฏบตงานเสรจสน จะจดโตะท างานและอปกรณใหมความเรยบรอย เพอใหคนอนพรอมปฏบตงานตอไดทนท

8. เมอหยบของสวนรวมไปใช หลงท าภารกจเสรจสน จะน ามาวางไวทเดมอยางเปนระเบยบ

9. มกท ำเสยงดงในทท ำงำน

10. เมอถงเวลำนดหมำยกำรประชมหรอท ำงำนรวมกบผ อน มกมำชำกวำเวลำทก ำหนด

180

ขอความ

ระดบการปฏบต

ไมไดปฏบต

ปฏบตนอยมาก

ปฏบตบางครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตสม าเสมอ

11. มกใชค ำพดโดยไมคด ซงค ำพดนนอำจท ำใหเพอนรวมงำนเดอดรอน

12. วำงแผนพฒนำระบบวธกำรท ำงำน เพอปองกนไมใหเกดปญหำทจะเกดกบกำรท ำงำน

13. รบฟงควำมคดเหนของเพอนรวมงำน

14. ลอเลยนหรอวจำรณเพอนรวมงำนทท ำงำนผดพลำด

15. อดทนตอขอจ ำกดและควำมไมสะดวกตำง ๆ ทเกดขนภำยในหนวยงำน

16. มกพดวำอยำกลำออกเนองจำกไมพอใจหนวยงำน เพอนรวมงำน หวหนำ หรอผ รบบรกำร

17. มควำมตงใจทอยำกจะปรบปรงกำรท ำงำนมำกกวำทจะวจำรณ

18. หลกเลยงกำรปฏบตงำนนอกสถำนทซงมควำมทรกนดำร ไมสะดวกสบำย

19. มกแสดงอำรมณหรอควำมคบของใจตอตวงำน เพอนรวมงำน หรอสถำนกำรณทไมพงประสงค

181

ขอควำม

ระดบกำรปฏบต

ไมไดปฏบต

ปฏบตนอยมำก

ปฏบตบำงครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตสม ำเสมอ

20. เมอไดรบค ำต ำหนเกยวกบผลกำรปฏบตงำน จะน ำมำแกไข

21. มสวนรวมในกำรจดกจกรรมหรอเขำรวมกจกรรมของหนวยงำน

22. ใหควำมรวมมอกบกจกรรมของหนวยงำน

23. เสนอควำมคดเหนในทำงทสรำงสรรค เพอปรบปรงประสทธภำพกำรท ำงำนในทประชม

24. เมอมกำรใหเสนอควำมคดเหน จะเปนผ ฟงมำกกวำจะเปนผแสดงควำมคดเหน

25. อำสำชวยเหลอท ำกจกรรมทจะชวยสรำงภำพพจนใหแกหนวยงำน โดยไมตองรองขอ

26. เมอมกำรประชม มกเขำประชมชำ หรอขำดกำรประชม

27. ตดตำมขำวสำรควำมเคลอนไหว ประกำศตำง ๆ ของหนวยงำน

28. ตรงตอเวลำในกำรมำท ำงำนทงตอนเชำและตอนพกกลำงวน

182

ขอควำม

ระดบกำรปฏบต

ไมไดปฏบต

ปฏบตนอยมำก

ปฏบตบำงครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตสม ำเสมอ

29. หำกงำนไมเสรจ จะท ำงำนเลยเวลำพกหรอเวลำเลกงำน หรอน ำงำนกลบไปท ำตอทบำน

30. ใชโทรศพทในเรองสวนตวในเวลำปฏบตงำน

31. คยเรองสวนตวกบเพอนรวมงำนในเวลำปฏบตงำน

32. ใชอปกรณและทรพยสนของหนวยงำนอยำงระมดระวง และคมคำ

33. ปฏบตตำมระเบยบขอบงคบของหนวยงำนโดยเครงครด แมไมมใครเหน

ขอบคณทตอบแบบสอบถาม

ทพยวมล จรล

183

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวทพยวมล จรล วนเดอนปเกด 16 ตลาคม 2525 วฒการศกษา ต าแหนง

ปการศกษา 2548 ศลปศาสตรบณฑต (จตวทยา) คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ผชวยผจดการฝาย ทรพยากรมนษย

ประสบการณท างาน 2559 – ปจจบน ผชวยผจดการฝาย ทรพยากรมนษย 2556 – 2559 ผจดการแผนกอาวโส ทรพยากรมนษย 2554 – 2556 ผชวยผจดการแผนก ทรพยากรมนษย บรษท อมตะ บ.กรม เพาเวอร จ ากด 2549 – 2553 หวหนางาน ทรพยากรมนษย บรษท โตโยตา ทโช อเลคทรอนคส (ไทยแลนด) จ ากด 2548 – 2549 เจาหนาท ทรพยากรมนษย บรษท แดนเทรม ฟลเทรชน จ ากด