รายงานฉบับสมบูรณ์ต ลาคม 2558 บทสร ปผ บร หาร (Executive Summary) ไก พ นเม องเป นสายพ

1หมบานการผลตไกพนเมองครบวงจร ป 2558 ปท1

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

รายงานฉบบสมบรณ ปงบประมาณ 2558

หมบานผลตไกพนเมองครบวงจร

จงหวด พทลง

จดทาโดย ดร. อจฉรตน สวรรณภกด

สาขาสตวศาสตร คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

หมบานผลตไกพนเมองครบวงจร

บานไสขาม หมท 2 ต. แพรกหา อาเภอควนขนน จงหวดพทลง



คณะทางาน ดร. อจฉรตน สวรรณภกด ผศ.ดร.อมรรตน ถนนแกว ผศ. ดร. อษา อนทอง

คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

วทยาเขตพทลง

เสนอตอ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ตลาคม 2558 บทสรปผบรหาร

(Executive Summary)

ไกพนเมองเปนสายพนธไกทมความนาสนใจ และเปนจดเรมตนทดในการเพมรายไดใหกบเกษตรกรได จงหวดพทลงเปนจงหวดทเกษตรกรมการเลยงไกพนเมองอยอยางหลากหลายเชน ไกตอก ไกแจ ไกชน ไกเกาชง ไกเบตง ไกอ และพนเมองทเรมมการอนรกษสายพนธ ในปจจบน เชนไกคอลอนพทลง ไกแดงสราษฎร ไกศรวชย จดเรมตนเหลานมความนาสนใจพฒนาเปนจดเรมตนในการจดการการผลตไกและมการเพมมลคาตอไปได โดยมขอดของไกพนเมองเนอไกเปนทนยมของผบรโภคเนองจากมเนอแนน ปรมาณไขมนและคอเลสเตอรอลตา มรสชาตดกวาไกเนอสายพนธทางการคา แต ปรมาณไกพนเมองยงมไมเพยงพอตอความ

ก


กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยตองการของตลาด เนองจากเกษตรกรใชวธ การเลยงโดยปลอยใหหากกนตามธรรมชาต ทาใหอตราการเจรญเตบโตตา และอตราการสญเสยสง โดยเฉพาะในภาคใตการเลยงไกพนเมองยงไมสามารถพฒนารปแบบเชนภาคอน ๆ ในประเทศไทย เนองจากภาคใตเปนพนททมฝนตกชก และมปญหานาทวมในหลายพนท ทาใหอาจสงผลตอสมรรถภาพการผลตในไกพนเมอง ดงนนในการพยายามสรางความแขงแขงของการเลยงไกพนเมองใหสามารถเปนรายไดเสรมจากการทานาและสวนยางพารา ของเกษตรกรในหมท 2 ต. แพรกหา อ. ควนขนน จ. พทลงจง มตวแทนหมบานรวมมอกบมหาวทยาลยทกษณ รวมกบดาเนนโครงการหมลานไกพนเมองครบวงจรขน ในป ท 1 ไดดาเนนโครงการถายทอดเทคโนโลยและเพมกจกรรมตาง ๆ ดงตอไปน

เทคโนโลยทมการถายทอด มการดาเนนการตามเปาหมายในการถายทอดเทคโนโลย 4 เรองดงตอไปน 1. เทคโนโลยการสรางตฟกไข 2. เทคโนโลยการฟกไข 3. เทคโนโลยการประกอบสตรอาหารสตว 4. การพฒนาและคดเลอกพนธไกพนเมอง มกจกรรมเสรมเพอการดาเนนการใหครบวงจรในหมบาน 1. การปรบปรงโรงเรอน 2. การสรางเครอขายไกพนเมอง และการประกวดไกพนเมอง 3. การเผยแพรการทาอาหารเมนไกพนเมอง 4. การประสานงานเบองตนดานการตลาด ผลการดาเนนกจกรรม 1. สามารถคดเลอกแกนนาในหมบาน และจดตงจดสาธตในการถายทอดเทคโนโลยในหมบานเพอให

เกดการเรยนรตามอธยาศยใหบรการความรแกผสนใจ ทงในหมบาน และผสนใจอน ๆ ได 2. เกษตรกรเกดการรวมกลมกนในการประกอบอาชพมากขน และสามารถเพมรายไดจากการผลตไก

พนเมองในหมบาน 3. มการเชอมโยงเครอขายกบเกษตรกรกลมผผลตไกพนเมองคอลอนพทลง และเครอขายการตลาดท

พรอมสาหรบการพฒนาการเลยงไกเพอเขาสการคาในปทเปดเขตการคาอาเชยนได ในการดาเนนโครงการในรอบ 1 ปทผานมา พบวาเกษตรกรสวนใหญเลยงไกในระบบการเลยงแบบหลงบาน มความกระตอรอรนในการพฒนาตวเองอยบาง แตยงขาดความตงใจอยางตอเนอง ดงนนการสรางจดสาธตของการใชเทคโนโลยการผลตไกพนเมองครบวงจรในครงนจะเปนสงกระตนใหสมาชกอน ๆ เขาสการเลยงไกพนเมองทสามารถสรางรายไดเสรมแกครวเรอนได

ข



คานา

รายงานหมบานไกพนเมองครบวงจร บานไสขาม ต. แพรกหา อ. ควนขนน จงหวดพทลง เปนการ

สรปผลการถายทอดเทคโนโลยทเกยวของกบการผลตไกพนเมองครบวงจร ในรอบ 1 ป ซงการดาเนนงานในพนทไดรบความสาเสรจและสามรถกอตงจดสาธตได ในป ท 2 จะเปนความกาวหนาในการสรางเครอขาย และทาใหเกดความตอเนองของการพฒนา และมงสความสาเรจดานการตลาดตอไป รายงานฉบบนจงถอดบทเรยนและรวบรวมความรทเปนสวนของเทคโนโลยการเลยงไกพนเมองไวในเอกสารดวย โดยหวงวาหมบานสามารถนาไปใชเปนแผนพฒนาทขบเคลอนตอไป

อยางไรกตามในการดาเนนงานหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในครงน ขอขอบพระคณหนวยงานคลนกเทคโนโลยมหาวทยาลยทกษณ ทไดเปนทปรกษา ชวยเหลอและประสานงานทกเรองเปนอยางด ขอขอบคณ คณะบดคณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน คณาจารย และนสตในสาขาสตวศาสตรทลงพนทแลกเปลยนเรยนรรวมกบเกษตรกร และขอขอบคณผใหญบานหมท 2 บานไสขาม ทไดใหความอนเคราะหดวยด

รายงานฉบบนจงเปนสวนของการทางานรวมกนทเกดการบรณาการระหวาง หมบาน มหาวทยาลย นสต คณาจารย และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอใหเทคโนโลยถกถายทอดเผยแพร ทดลองใช และนากลบมาเขาสกระบวรการพฒนาศกษาวจยตอไป ในขณะเดยวกนเทคโนโลยเหลานกมผลตอการเพมรายยไดหรอคณภาพชวตของชาวบานในชมชน

ค



สารบญ หนา บทสรปผบรหาร ก คานา ค บทท 1 เทคโนโลยทเกยวของ 1. ไกพนเมอง 1 2. ไกชนไทย 2 3. ไกคอลอน 3 4. การเจรญและพฒนาของตวออนสตวปกหลงการปฏสนธ 6 5. การตายของตวออนชวงทนาไขเขาฟก 9

6. การเลอกไขทจะนามาฟก 10 7. อาหารไกพนเมอง 11 8. การตดพยาธในทางเดนอาหารของไก 16 9. การเลยงไกในระบบกงปลอยตอปรมาณโภชนะของเนอ 21 10. รปแบบการผลตสตวแบงได 3 ระดบ ไดแก 22 10. อนาคตการผลตไกพนเมองไทยในลกษณะไกเนอไทย 26

บทท 2 ขอเสนอโครงการทไดรบการอนมต 28 บทท 3 ผลการดาเนนงาน 42 เอกสารอางอง 90 ภาคผนวก 93

จ



1 หมบานการผลตไกพนเมองครบวงจร ป 2558 ปท1 กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

บทท 1 องคความรและเทคโนโลยทเกยวของไกพนเมอง

1. ไกพนเมอง

ไกพนเมองตามประวตศาสตรมการรายงานไววาเปนไกทมตนกาเนดมาจากไกปาในทวปเอเชยโดยเฉพาะในแถบประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน ไทย มาเลเซย และจนตอนใต ซงมนษยไดนามาเปนสตวเลยงเมอประมาณ 3,000 ปกอน แตมเรองเลาขานคประวตศาสตรไทยพอจาประเดนไดคอ เมอสมยสมเดจพระนเรศวรมหาราช พระองคทรงนยมชมชอบการชนไกเปนอยางมาก กคงตองนบยอนอดตขนไปอกมาก เพอคานวณวาพวกไกถกนามาเลยงเปนไกบานจนฝกใหตกนกลายเปนกฬาชนไกได ดงททราบกนดในปจจบน ดงนน ไกพนเมองจงเปนมรดกทางวฒนธรรมและทคงความหลากหลายทางชวภาพอนเปนทรพยสนภมปญญาของชาวบานโดยแท จนถงปจจบนนบไดวาไกพนเมองมหลากหลายสายพนธ เชน ไกแจ ไกชน ไกคอลอน ไกประดหางดา และไกเบตง ลวนเปนไกพนเมอง หรอเรยกวาไกบานทรจกกนดในแตละทองถน ซงเปนไกทเลยงไวตามหลงครวเรอนในชนบททปลอยใหหากนเองตามธรรมชาต เปนไกทเลยงงาย หากนเองเกง ไมตองใชตนทนในการเลยงสง สามารถนาผลพลอยไดจากครวเรอนมาเปนอาหารใหไกได ทสาคญไกพนเมองทนทานตอโรคและแมลง สามารถปรบตวไดดในสภาพแวดลอมของประเทศไทยเปนอยางด นบไดวาไกพนเมองเปนสตวเศรษฐกจทมความสาคญตอประชาชนในเขตชนบทเปนอยางมาก จนกระทงไกพนเมองไดรบความนยมเพมมากขนเนองจากมเนอและรสชาตทอรอย

เนอแนนจงเปนทถกปากของผบรโภคทวไปรวมถงเปนแหลงโปรตนทสาคญ จงกอใหเกดรายไดตอชมชนและประเทศ (สจนต, 2532)

อดตการเลยงไกในประเทศไทย มการเลยงตามบาน เพอกนเนอกนไข คอการเลยงแบบปลอย

ธรรมชาตใหไกอาศยตามใตถนบาน ชายคา โรงนา และตนไม ในป พ.ศ.2567 หมอมเจาสทธพร กฤษดากร ไดนาไกพนธเลกฮอรนมาเลยงแบบทนสมย เพอการคาเปนครงแรก แตการเลยงไกไมพฒนาเทาทควร เนองจากในสมยนนไมมวคซนและยาเพอปองกนและรกษาโรคไก ในป พ.ศ.2484 หลวงสวรรณวาจกกสกจ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และเจาหนาทสตวแพทย ไดรวมมอกนทดลองเลยงไกพนธตาง ๆ ทแผนกสตวเลก บางเขน แตพอมไกเตมโรงเรอนละมการแขงขนไกไขดกเปนทางการขนเปนครงแรก กเกดสงครามมหาเอเชยบรพาขน ทาใหการเลยงไกไขและไกไขดกตองชะงกไประยะหนง ตอมาในป พ.ศ.2492 ไดสงไกพนธโรดไอสแลนดแดง จากประเทศสหรฐอเมรกาและพนธออสตราลอปจากประเทศออสเตรเลย เขามาทดลองเลยงและสงเสรมใหประชาชนเลยงเปนอาชพ รวมทงไดสงไกพนธอนๆ เขามาเลยง เชน พนธบารพลมทรอค พนธนวแฮมเชยร เปนตน และในป พ.ศ.2489 เปนปทมการตนตวในการเลยงไกอยางมาก เนองจากจอมพล ป.พบลสงคราม นายกรฐมนตรในสมยนนและ จอมพลผน ชณหวณ รฐมนตรกระทรวงเกษตรและประธานกรรมการการสงเสรมปศสตวแหงชาต ใหการสนบสนนและสงเสรมการเลยงไกเปนอยางมาก (กรมปศสตว, 2547) พ.ศ.2494-2495 มการเลยงไกลกผสม เพอใหไดไขดกและทนทานตอสภาพดนฟาอากาศของเมองไทย เชน พนธออสตราไวทโรดบาร เปนตน นอกจากนองคการอาหารและเกษตรขององคการสหประชาชาตยงไดสงผเชยวชาญดานการเลยงไกและโรคไกเขามาชวยเหลอและสงเสรมอาชพการเลยงไกไขในประเทศไทย อกทงกรมปศสตวไดทาการศกษา ทดลอง และผลตอปกรณตางๆ ในการเลยงไกไข ตงแตนนเปนตนมา การเลยงไกไขเรมเปนทยอมรบของประชาชนมากขน กลายเปนอาชพทสาคญของคนไทยในปจจบน (กรมปศสตว, 2547)ไกพนเมอง


เปนสตวทไดรบการสงเสรมจากภาครฐใหมการขยายพนธและอนรกษเพอเพมรายไดใหกบเกษตรกร เนองจากเปนสตวทมความทนทามตอโรคและมคาใชจายในการเลยงตากวาการเลยงในระบบฟารม จงเหมาะสมกบเกษตรกรไทยและเขากบวถชวตของสงคมไทย (เชดชย และคณะ, 2524; นพ และคณะ 2525; วจตร, 2526; จนทนา และอาคม, 2536)

ภาคใตเปนพนทหนงทมการเลยงไกหลากหลายพนธ เชนไกบาน ไกชน ไกเบตง และไกเกาชง (นรนาม, 2538) ในการสารวจการเลยงไกพนบานในจงหวดพทลงพบวาเกษตรกรเลยงไกโดยไมมการจาแนกพนธทชดเจนเชนเดยวกบการเลยงไกพนเมองในจงหวดอน ๆ โดยพนธทพบวามการเลยงแบบหลงบานตามครวเรอนของเกษตรกรมไกชน ไกบาน ไกแจ และไกคอลอนซงเปนไกทมลกษณะคอเปลอย การเลยงไกคอลอนในทองถนเนองจากความนยมในการบรโภคเนอ และใหอตราการเจรญเตบโตทเกษตรกรผเลยงมความพอใจ (อจฉรตน, 2544) 2. ไกชนไทย

ไกพนเมองเปนสตวเลยงทมการปรบตวเขากบสภาพแวดลอมของประเทศไทยมาชานาน จงมลกษณะทดเดนมากมาย เชน มความสามารถในการปรบตวเขากบสภาพแวดลอมในหมบาน มสญชาตญาณในการปองกนตว ตวเมยสามารถฟกไขไดเอง มคณภาพเนอในดานรสชาตและความนากนสง หรอถาหากปลอยเลยงอยางอสระไกสามารถหากนเอง โดยมความสามารถในการเลอกหากนตามความตองการของรางกายได ฉะนนการเลยงไกพนเมองจงไมจาเปนตองคานงถงอาหารไกมากนก หากพนทเลยงมความอดมสมบรณ ไกทเลยงจะโตเรว ตวใหญ แตถาพนทเลยงมอาหารไมสมบรณไกจะโตชา ตวเลก ซงเปนหลกการตามธรรมชาต ไกพนเมองจงมความสามารถในการมชวตรอดในสภาพขาดแคลนอาหารคณลกษณะพเศษเหลานเปนคณสมบตทถายทอดไปยงรนลกหลาน เปนผลทาใหสามารถดารงเผาพนธมาจนถงปจจบน ไกชนเปนไกพนเมองมตนกาเนดมาจากไกปา ถกนามาเลยงเปนไกบานจนฝกใหตกนกลายเปนกฬาไกชน ไกชนจงเปนมรดกทางวฒนธรรมและยงคงความหลากหลายทางชวภาพอนเปนทรพยสนภมปญญาของชาวบานในประเทศไทยจนถงปจจบน (สจนต 2532) ไกพนเมองนนเปนไกทเกษตรกรนยมเลยงกนอยทวไปสวนใหญเปนไกอ ซงเปนไกพนธหนก ลาตวใหญ เนอมาก นาหนกตวมาก ตวเมยขนสดาปกคลมทวทงตว สวนตวผมลกษณะเปนไกชน มขนาดใหญ แขงแรง ไกชนสายพนธทพบมความนยมเลยง เชน เหลองหางขาว ประดหางดา เหลองเลา ประดเลา แสมดา สแขงมสเหลอง และดา เพศเมยแขงคลายกบเพศผ พอพนธหนกประมาณ 3.5 กโลกรม แมพนธหนกประมาณ 2.5 กโลกรม (ไสว และคณะ, 2544)

2.1.ไกพนธเหลองหางขาว ลกษณะเดนประจาพนธ เพศผ : ลาตวส ออกเหมอนดอกโสน ขาวอมแดง ขาวอมเหลอง ปากใหญขาว มรองนาเหนไดอยางชดเจน ตรงกลางนนเปนสนราง ตาขาวจะมเสนสแดงๆ เรยกวาตาเพชร ตาเปนลกษณะตาเหยยวรอบตาดาสขาวอมเหลอง ขนหางกระรวยมสขาว พงออกยาวมองเหนไดเดนชด ขาแขงและเดอย มสขาวอมเหลอง เปนสเดยวกบปาก เกลดมลกษณะแขงและหนาแนนเรยบ เดอยใหญแขงแรง นวยาว เลบสขาวอมเหลองทกเลบ ไมมสอนๆปนเลย ดานบนของหงอนจะบาง เรยบ ปลายหงอนยาวเลยตา โคนหงอนทตดกบหนงศรษะหนาแนน ตมห จะมสแดงสเดยวกบหงอน ไมมสขาวเลย ตมหมขนาดเลก เหนยงเลกรดตดกบคาง ไมยานหรออาจไมมเหนยง รปหนาเลก แหลม ยาว มเนอแนน ผวหนาเรยบเปนมน กะโหลกศรษะหนาและยาว อกไกจะแนนกลม มเนอเตม กระดกอกหนา ยาว และตรง หลง เปนแผนกวาง มกลามเนอมาก มองดแลวเรยบตรง ไม


โคงนน สรอยคอเหลอง หรอเหลองแกมสม สรอยหลง เปนสเดยวกบสรอยคอ ควรเรยงกนเตมแผนหลง เรมตงแตโคนคอจนถงโคนหาง เสนขนละเอยดยาวเปนระยา สรอยปกสเดยวกบสรอยคอ เรยงกนแนนเตมบรเวณหวปกจนถงปกชย มองดเปนแผน (อภชย, 2534)

2.2. ไกพนธช ลกษณะเดนประจาพนธ เพศผ : มรปรางสงโปรง อกกวาง วองไวปราดเปรยว ขนลาตว สรอยคอสรอยหลงและขนหางมสขาว ขนปดหสขาว หนาสแดง ตาสเหลอง ปาก-แขงสเหลอง ผวหนงสขาวอมเหลอง หงอนถวหรอหงอนหน ขนสรอยคอ สรอยปก สรอยหลง เปนระยาสขาว แขง เลบ และมเดอย สขาวอมเหลอง หางดด กางกะลวยเปนสขาว (อภชย, 2534)

2.3 ไกพนธพมาลกผสม ลกษณะเดนประจาพนธ เพศผ : ปากแหลมสดา ขนสดอกหมาก สรอยคอสรอยปกเปนสดอกหมาก หางสดา แขงเลกสดา ตวตองหนา ไหลกวางบนทายใหญ หางกระดก วงคอเชดแบบพญาหงส หงอนชอช ความสงดสมสวน ขาจะสนๆ แตแขงจะยาว (อภชย, 2534) 3. ไกคอลอน 3.1 ประวตความเปนมาของไกคอลอนพทลง

การเลยงไกคอลอนในภาคใตจากขอมลพบวา เกดจากการผสมขามพนธระหวางไกคอลอนกบไกพนเมองของจงหวดพทลง (ไกชน) “ไกคอลอน” เชอวาเปนไกทมสายพนธมาจากไกของฝรงเศส ทนามาเลยงในประเทศเวยดนามและกมพชา เมอสมยสงครามโลกครงท 2 โดยทหารญปนไดนาไกคอลอนจากประเทศเวยดนามและกมพชามาเปนอาหารในกองทพ โดยทหารญปนไดยกพลขนบกท จงหวดนครศรธรรมราชและจงหวดสงขลา มการจดสรางถนนยทธศาสตรสายสงขลา–พทลง ทาใหไกคอลอนแพรหลายในพนทดงกลาว โดยเฉพาะจงหวดพทลงและจงหวดในภาคใตตอนลาง และไดมการคดเลอกปรบปรงสายพนธจนเรยกวาไกคอลอนพทลง (กรมปศสตว ม.ป.ป)

กรมปศสตว ม.ป.ป รายงานไววา ไกคอลอน จงหวดพทลง หรอบางคนเรยกวา ไกคอเปลอย เปนไกท

มรปรางลกษณะหลายสวนคลายไกบานหรอไกอ เชนมขนสดาเหลอบเขยว แตจะมลกษณะพเศษทแตกตางไดแก ทบรเวณไหล ลาคอไปถงศรษะไมมขน จงเรยกวา "ไกคอลอน" ตรงบรเวณดานหลงศรษะ (ทายทอย) จะมขนเปนกระจกคลายสวมหมวก และบรเวณตนคอดานหนาทงซายและขวาจะมปอยขนอยขางละกระจกเลก ๆ ถาเปนไกแบบคอลอนแทจะพบวาบรเวณตนคอ หนาอก หลง และนอง กจะไมมขนดวย ลกษณะขน มกมสดาเหลอบเขยวทงตวเปนสวนใหญ ขนปกและหาง อาจมสขาวแซมบาง ลกษณะหงอน มลกษณะแบบมงกฎแตมขนาดใหญกวาไกชน ลกษณะเหนยง จะไมเปนเหนยงทชดเจนเหมอนของไกฝรงแตจะมผวหนงทใตคางจนถงลาคอสวนบนเปนแผนยวยหอยลงมาคลายหนงคอววอนเดย ขนาดและนาหนกตว เมอวยเจรญพนธ เพศผหนก 2.5–3.0 กโลกรม เพศเมยหนก 1.5–2.0 กโลกรม เมอโตเตมท เพศผหนก 3.0–3.5 กโลกรม เพศเมยหนก 2.0–2.8 กโลกรม รปรางของไกคอลอน รปรางลาตวคลายไกชนแตมบางลกษณะเดนกวาไกชน เชน มหนาอกกวาง เนอหนาอกเปนมดใหญมาก ถาเทยบกบไกชน ถายงเปน ๆ ผบรโภคอาจรงเกยจบางเพราะสวนทไมมขน

จะมหนงไกคอลอกนมากในตอนลางสวนตวผปละ 4–5

พทลงใหคลมถามถงเหนยงลกษณะห4–4.5 กโ

ทมา : สบ

งสแดงดรปรางนเพราะมรปรนอาเภอตาง แตไมหนาจะใชทาพนธไ5 ชด ชดละ 1 3.2 ลกษณะบวรศกด (25การยอมรบแองเผน ๆ จะมงกงกลางระหหงอนตองเปนโลกรม เพศเม

ภาพท 1 พ

บคนจาก htt

งไมสวยงามเหรางดดมเนอมๆ ของจงหวดาแนนเทาทจงไดเมออาย 7–12–15 ฟอง ฟ

ประจาพนธไ545) กลาววาและนยมมากทมลกษณะคลาหวางโคนปากนหงอนกหลาบมย (แมพนธ)

พอพนธไกคอล

p://www.dl

หมอนไกชน แมากกวาไกบานดพทลง แตจางหวดพทลงไก– 8เดอน พอพฟกเปนตว 10

ไกคอลอน าลกษณะขนขทสดคอ ไกขนายใบโพธหรอไกลางถงเหนยบหรอหงอนถมนาหนกเฉล

ลอน

ld.go.th/regi

แตถาทาการฆน (ชน) ทไดากการสารวจใกคอลอนแมพพนธ 1 ตว สา–12 ตว เลยง

ของไกคอลอนสดา หรอขนไกสวมหมวก งอาจมขนขนถวเทานน สาหย 2–2.5 กโล

ภาพท 3 ลกไion8/Web/O

หมบานการผล

ฆาถอนขนแลวชอวาไกคอลอในเบองตนพบ

พนธ สามารถผามารถ คมแมงรอด 8–10 ต

นจะมลกษณมสเขยว โดยบตลอดลาคอข

นเปนกระจกบหรบไกคอลอนลกรม

ภาพท

ไกคอลอน Other/kroi.ht

ลตไกพนเมองคกระทรวงวทย

ววางคกบไกบอน (พทลง) กบวามการเลยผสมพนธไดเมพนธได 7–10ตว (แมไกฟกแ

ณะคลายไกพนบรเวณหวแลของไกคอลอนบาง ความหนนเพศผ (พอพ

2 แมพนธไก

tml.

ครบวงจร ป 25าศาสตรและเท

บาน (ชน) คนกเพราะเปนทงกนอยทวไปใมออาย 5–5.50 ตว อตรากาและเลยงลกเอ

นเมองทวไป ะหลงหงอนมน คอตงแตโคนนาประมาณ 1พนธ) จะมนาห

คอลอน

4558 ปท1 ทคโนโลย

กจะเลอกนยมเลยงในภาคใต5 เดอน ารไขเฉลยอง)

แตทชาวมสขนปลกนปากลาง1–1.5 นว หนกเฉลย


3.3 ลกษณะคณสมบตทดของไกคอลอน 1. การเจรญเตบโตเรว เนอแนน นาหนกตวด 2. ทนทานตอโรค ปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดด โดยเฉพาะพนททมอากาศรอน 3. ใหเนอมากและนมกวาไกพนเมองทวไป 4. เนอลอนไมตดกระดก เหมาะทจะนาไปบรโภค 5. ตลาดมความตองการ นยมบรโภค 6. ขนทคอและลาตวมนอย การชาแหละใชเวลานอย 7. เลยงลกเกง อารมณด ไมดราย 8. เหมาะทจะเลยงรวมเปนฝง ในทโลงกวาง 9. ผสมกบไกพนธอนจะไดลกษณะเดนลกออกมาเปนคอลอน

ทมา : สบคนจาก http://www.dld.go.th/region8/Web/Other/kroi.html 4. การเจรญและพฒนาของตวออนสตวปกหลงการปฏสนธ

การเจรญของตวออนลกไกเกดขนหลงจากเกดการปฏสนธ โดยเรมตงแตในขณะทไขแดงกาลงผานเขาสทอนาไขโดยอสจจะเจาะผานเยอหมไขแดง ( vitelling membrane ) ในบรเวณทใกลกบสวนของเซลลสบพนธทเรยกวา บลาสโตดสก ( blastodisc ) โดยจะเขาไปและทงเฉพาะสวนหางไวทาใหเกดการรวมเอานวเคลยสทมจานวนโครโมโซมเพยงครงหนง ( haploid ) ของอสจและอกครงหนงของไข หลงจากนนไซโตพลาซมของเซลลไขจะเกดการเปลยนแปลงเพอปองกนสเปรมตวตอไปเขาผสม ทาใหไดเอมบรโอทมจานวนโครโมโซมเปนค ( diploid ) คอ 39 ค การปฏสนธจะเกดขนในสวนของทอนาไขสวนปากแตร ( infundibulum ) เทานน จะไมสามารถเกดขนถาไขแดงผานเขาสสวนทสรางไขขาว เมอไขไดรบการปฎสนธแลวกจะมการการเจรญของตวออน(ประภากร, 2537 )ซงแบงออกได 2 ระยะคอ 1.การเจรญของตวออนภายในภายในตวแมไก ในระยะเรมตนของของการเจรญเตบโตและการพฒนาของตวออนเกดขนในระหวางการสรางไขขาวในขณะทไขแดงผานไปตามทอนาไขสวนตาง ๆ ซงมการสรางไขขาว เยอหมไข และเปลองไข โดยใชเวลานานถง 24 ชวโมง ในกรณทไขฟองนนพรอมจะวางกอนเวลา 16.00 น. จะไมมปญหาในการเกบรกษาแตถาการวางไขเกดขนชากวานไขฟองนนจะถกวางในวนรงขน ซงจะทาใหอายของเอมบรโอมากขน ซงจะมผลตอการเกบรกษา และการฟกในเวลาตอมา โดยทวไปขณะวางไขการเจรญของเอมบรโอจะผานระยะตน ๆ ของ gastrula ไปแลว ขนอยกบระยะเวลาทไขอยในสวนของทอนาไข ถาตวออนนนคางอยในมดลก ( uterus ) เปนเวลานานจนมการเจรญถงระยะหนงแลวจะเกดผลเสยได หากนามาเกบในหองเยน (ประภากร, 2537 )

2.การเจรญของตวออนหลงจากวางไข การเจรญเตบโตและการพฒนาของเอมบรโอในระยะแรกขนอยกบอณหภม การเจรญและการพฒนาของตวออนจะยงคงดาเนนตอไปตราบใดทอณหภมยงคงสงกวา 70 องศาฟาเรนไฮต ดงนน การเกบไขไวในสถานททมอณหภมตากวานจะทาใหตวออนหยดเจรญเตบโตและพฒนาจนกวาจะไดรบความอบอนอก ตวออนทฟกอยสามารถมชวตรอดในชวงหนงสปดาหแรก แตถาไขถกทงอยในมดลกนานเกนไปการเจรญของตวออนจะมาถงในระยะทไมสามารถเกบรกษาได ถงแมจะใชอณหภมในการเกบรกษาทเหมาะสมกตาม (ประภากร, 2537 )

ตวออนแกสตรลาของไก เกดโดยกลมเซลลบลาสตลา แยกตวออกเปน 2 ชน(Delamination) คอ ชนนอก ( Epiblast ) จะเปลยนแปลงไปเปน Ectoderm และ Mesoderm สวนเนอเยอชนใน ( Hypoblast )


จะเปลยนไปเปน Endoderm เนอเยอ Epiblast ทงดานซายและขวา จะเคลอนเขาสสวนกลางเกดเปน Primitive Streak Epiblast สวนทจะกลายเปน Mesoderm จะมวนตวแทรกเขาไปอยเหนอกลมเซลล Hypoblast บรเวณหนาสดของ Primitive Streak เรยกวา Hensen’s Node จะเคลอนเขาขางในเกดเปนแทง Notochord

รปท 4 การเจรญระยะตวออนของไก ตวออนระยะ 72 ชวโมงแรก ( Tracy I. storrer & Robert L. Usinger, 1965 )

รปท5 ตวออนระยะทมการพฒนาของเนอเยอแตละชน ทมา: Tracy I. storrer & Robert L. Usinger, ( 1965 )

4.1 ปจจยทสาคญตอการฟกไข ในกระบวนการฟกไขมปจจยหลายอยางทมผลตอการฟกออกเปนตวของลกไก อาทเชน อณหภม

ความชน การระบายอากาศ และการกลบไข เปนตน ( อาวธ. 2539 ) ปจจยทสาคญในการฟกไข ประกอบดวย


1.อณหภม ( Temperature ) อณหภมเปนปจจยสาคญในการฟกไข อณหภมฟกทเหมาะสมมความแตกตางกนตามชนดของ สตว

ปก ทงนขนอยกบอณหภมภายในตวสตว ขนาดไข ความพรนของเปลองข และระยะเวลาในการฟกไข อณหภมฟกไขไกแบงออกเปน 2 ระยะ คอ ระยะ 18 วนแรกจะใชอณหภมประมาณ 99.5-100 องศาฟาเรนไฮด และในระยะ 3 วนหลงใชอณหภมประมาณ 99-99.5 องศาฟาเรนไฮต อณหภมในฟองไขทเพงฟกใหม ๆ จะแปรผนไปตามอณหภมของสภาพแวดลอมภายในตฟก ในขณะทตวออนภายในฟองไขฟกเรมมการพฒนาจะมความรอนเกดขนภายในฟองไข ดงนนจงตองควบคมอณหภมภายในตฟกไมใหสงเกนไป โดยใหเพมการระบายอากาศและถาสามารถนาประโยชนของความรอนจากไขฟกมารวมกบการใชความรอนจากตฟกได จะชวยใหประหยดกระแสไฟฟาได ในตฟกบางชนดมชดทาความเยน ( cooling unit ) ไวปองกนอณหภมภายในตฟกทสงเกนไป การควบคมอณหภมใหสมาเสมอจะตองควบคมการหมนเวยนของอากาศภายในตฟก เพราะถามการหมนเวยน หรอการระบายอากาศมากเกนไป จะทาใหอณหภมภายในตฟกลดลง และยงมผลตอความชน และระเหยของนาภายในตฟกอกดวย ( ประภากร. 2537 )

2.ความชน ( Humidity ) ในระหวางการเจรญของตวออนจาเปนตองไดรบความชนทเหมาะสม เพอทาใหกระบวนการตาง ๆ

ดาเนนไปไดตามปกต ไขฟกจะสญเสยความชนตลอดเวลาในระหวางการฟก อตราการสญเสยความชนประมาณ 11 - 13 % การสญเสยความชนจะมากในระยะแรกและจะลดลงเรอย ๆ แลวจะเพมขนอกครงในชวงทายของการฟก โดยทวไปในชวง 19 วนแรกของการฟก ไขฟกตองการความชนสมพทธประมาณ 60 % แตในชวง 3 วนสดทายของการฟก ไขฟกตองการความชนสมพทธประมาณ 70 - 75 % เพอใหลกไกสามารถเจาะเขาไปในชองอากาศไดสะดวก และชวยใหขนฟหลงจากฟกออกแลว อตราการระเหยของนาถกควบคมโดยปรมาณของพนผวเปลอกไข ลมทพดผาน อณหภมและความอมตวของนาในอากาศในระหวางการฟก ดงนน ในระหวางการฟกจาเปนตองมการควบคมการระเหยนาโดยการปรบหรอเตมนาในถาดในตฟก เพอควบคมความชนใหเหมาะสม คณภาพของเปลอกไขมผลตอการสญเสยนาจากฟองไขดวย ไขเปลอกบางไมแขงแรงหรอมรพรนมากเกนไปจะสญเสยนาจากฟองไขมากกวาไขทมเปลอกหนา ( ประภากร. 2537)

3.การระบายอากาศ อากาศทไหลเวยนบนฟองไขเปนปจจยสาคญในการออกแบบตฟก ในตฟกไขแบบไมมพดลมระบาย

อากาศภายในตฟกจะเคลอนทโดยอาศยหลกการพาความรอน ( convention ) การตดตงพดลมจะชวยใหความรอนกระจายอยางสมาเสมอ ตฟกไขจาเปนตองตดตงพดลมระบายอากาศเพราะฟกไขจานวนมากในเวลาเดยวกน ตฟกไขขนาดใหญ ( large scale ) เชน แบบ walk - in ทฟกไขครงละ 100,000 ฟองซงจะตองคงสภาพแวดลอมในการฟกใหเหมาะสม โดยใชพดลมความเรวสงทาหนาทหมนเวยนอากาศรวมทงกระจายอณหภมและความชนภายในตฟกและตเกดใหมความเหมาะสม อากาศจะไหลเวยนโดยตรงจากทอทอยในเพดาน อากาศสวนหนงจะไหลเวยนอยภายในและบางสวนจะผานออกทางทอดดอากาศ ถาเปนตฟกขนาดเลกจะตองมรระบายอากาศทผนงตดานบน ดานขาง หรอดานลางการปรบปรมาณอากาศทผานเขาออก โดยการปรบขนาดของรจากแผนปด ถาการระบายอากาศไมเพยงพอจะสงผลกระทบตออตราการฟกออกของไข


ฟก นอกจากนการไหลเวยนของอากาศบรสทธจะชวยใหอณหภมและออกซเจนกระจายทวทกจดของตฟกอยางสมาเสมอ ( อาวธ. 2539 )

4.การวางไขในตฟก การวางไขฟกใหอยในตาแหนงหรอทาทถกตอง ( proper position ) จะทาใหอตราการฟกออก

เปนไปตามปกต โดยวางเอาทางดานปานของฟองไขขนดานบน ( large end up ) เพราะวาในสปดาหท 2 ของการฟกไขตวออนจะหมนลาตวใหขนานกบแกนยาวของฟองไข และสวนของศรษะจะพฒนาใกลกบบรเวณชองอากาศของฟองไข ดงนนถาหากวางผดตาแหนงโดยเอาทางดานปลายแหลมของฟองไขขนดานบน ( small ends up ) จะทาใหตวออนประมาณ 60 % อยในทาทผดปกตโดยหนเอาศรษะไปทางดานปลายแหลมของฟองไขจงไมสามารถหายใจเอาออกซเจนจากชองอากาศในระหวางวนท 18 - 20 ได และตวออนจะตายคาฟองในทสด ( อนชา. 2544 )

5.การกลบไขฟก การกลบไขสาหรบตฟกทมอปกรณสาหรบกลบไขอตโนมต ควรกลบไขทก ๆ ชวโมง การกลบไขเปนสงทจาเปนมากสาหรบการฟกไขในระยะแรก ๆ และจะหยดกลบไขใน 3 วนสดทาย การกลบไขบอยครงเกนไป ไมมผลทาใหการฟกออกสงขนแตอยางใด แตจะทาใหสนเปลองเวลาและแรงงาน มมของการกลบไขทเหมาะสมคอ มม 45 องศาจากแนวดงกลบไปมา การใชมมกลบไขในระดบอนจะมผลทาใหผลการฟกออกลดลง (ประภากร, 2537 )

5. การตายของตวออนชวงทนาไขเขาฟก

การตายของตวออนแบงออกเปน 3 ระยะ คอ 1. การตายของตวออนระยะแรก ตวออนทตายในชวง 3 วนแรกของการฟก ไขบางฟองจะไมมการเจรญเมอนาเขาฟกซงเปนผลมาจาก

สภาพการเกบรกษาไขทไมดในชวงเวลาทไขถกวางออกมาและระยะเวลากอนทจะนาเขาฟกทาใหการมชวตของตวออนตาลง แตการตายของตวออนระยะแรกสวนใหญจะจาแนกโดยดจากการปรากฏของเลอดทตกตะกอนอยทาใหไมสามารถแยกหรอพสจนไดจนกวาระบบเลอดจะเจรญ ถาระบบเสนเลอดเจรญดแลวในขณะทตวออนตายเลอดจะยงคงหมนเวยนอยทขอบนอกของเสนเลอดและจบเปนกอนวงเลอด ในการรมควนดวยกาซฟอรมาลดไฮดทมากเกนไประหวางการเกบรกษาไขจะเปนสาเหตใหการตายระยะนเพมมากขน

2. การตายของตวออนในระยะท 2 ชวงอาย 8 - 18 วน การตายในแตละวนของตวออนในระยะท 2 จะคอนขางตาแตบางทอาจจะสง ในชวงนการขาดโภชนะ

สวนใหญในอาหารไกพนธมผลอยางมากตอตวออน ระดบวตามนเอทนอยเกนไปจะทาใหตวออนตายมากในระยะท 2 เพราะวตามนเอชวยในการพฒนาระบบเสนเลอด นอกจากนการขาดโภชนะยงมผลทาใหตวออนผดปกตได เชน นวงอ ตวแคระแกรน กระดกสน ปากแบบนกแกว จงอยปากและกระดกผดปกต มจดเลอด และตวบวมนา

3.การตายของตวออนในระยะท 3 ชวงอาย 19 - 21 วน ในชวง 3 วนสดทายเปนระยะวกฤตอกระยะหนง มการเปลยนแปลงหลายอยางเกดขนใน

ระยะน การตายสวนใหญเกดจากปจจยทมผลตอระยะเวลาทยาวนาน ลกไกทฟกไมออกจะเกดจากการจดทาผดตาแหนงถง 50 % ซงเกดจากการวางไขโดยเอาดานแหลมขน (มานตย, 2538 )


แสงธฌาและคณะ ( 2546 ) ศกษาการเปรยบเทยบผลการฟกไขดวยตฟกไฟฟากบแมฟกเองตาม

ธรรมชาตปรากฏวา การฟกดวยตฟกมลกไกเกดเฉลย 6.3 ตว/ชดหรอเทากบมอตราการฟกออกเปนตว 56.2% ของไขฟกทงหมด โดยเปนไขไมมเชอและเชอตายรวมกบไขตายโคมเทากบ 9.9 และ 34.1% ตามลาดบ เมอเปรยบเทยบกบการใหแมไกฟก ปรากฏวา ในการใชตฟกใชเวลาในแตละรอบการผลตลดลง 20 วน (24 vs. 44 วน) ดวยเหตนใน 1 ป โดยเฉลยแมไกแตละตวจะสามารถผลตลกไดเพมขนจาก 8.4 เปน 15.0 ชด คดเปนจานวนลกไกทเพมขนปละ 31 ตว/แม หรอเทากบเพมขน 48% ดงนนจงควรสงเสรมใหมการใชตฟกอยางมประสทธภาพเพมขน

สชาวลย และอรษา ( 2553 ) ศกษาความสมพนธการกระจายตวของอณหภมและแรงลมในตฟกไฟฟาแบบมลตสเตท จากการศกษาความสมพนธของความเรวลมและการกระจายตวของอณหภมภายในตฟก โดยทาการตดเครองบนทกอณหภมไวทฟองไขตามชนทกาหนดและแบงการวดความเรวลมเปน 6 ตาแหนง พบวาแตละตาแหนงของไขฟกมความเรวลมไมสมาเสมอกนเนองมาจากตฟกมขนาดใหญ และอณหภมบรเวณชนบน (ชนท 15) กบชนลาง (ชนท 1) ของรถตฟกมอณหภมทแตกตางกบชนอนๆ จงสงผลใหมเปอรเซนตไขฟกมเชอทฟกไมออกตามเวลาแตกตางกนในแตละชน โดยชนกลางมเปอรเซนตไขฟกมเชอทฟกไมออกตามเวลาเสยหายนอยกวาชนบนและชนลาง

การฟกไขในธรรมชาต แมไกจะออกจากรงไขเพอไปหาอาหาร ในชวงนนจะทาใหอณหภมของไขฟกเยนลง เชอวาจะเปนการชวยใหการฟกออกของไขดขน 2-3% (North, 1984) 6. การเลอกไขทจะนามาฟก

สงทจะพจารณาในการเลอกไขทจะนามาฟก คอ ควรเปนไขทมาจากฝงพนธทปราศจากโรค พอแมพนธทนาไขมาฟกควรแขงแรงสมบรณเพอใหไดไขททมเชอดและฟกออกด ไขฟกทดตองมลกษณะดงน 1. ภายนอกสะอาด 2. ขนาดไมใหญหรอเลกเกนไป 3. ไขรปทรงปกต ไมราว ไมเบยว 4. ลกษณะเปลอกไมบางหรอไมหนาจนเกนไปและตองไมขรขระ 5. คณภาพภายในตองไมมจดเลอดจดเนอ หรอเยอกนระหวางชองอากาศฉกขาด 7. อาหารไกพนเมอง

การเลยงไกพนเมองควรมการใหอาหารและการจดการดานอาหารทแตกตางกนในแตละชวงอาย เพอใหการใชโภชนะเกดความสมดล และสงผลตอประสทธภาพการผลตทด ในไกพนเมองอาย0-6 สปดาหอาจใชวธการใหอาหารตามตารางท 1 ตารางท 1 นาหนกและการใหอาหารลกไกพนเมอง อาย 0-6 สปดาห

ไกอาย นาหนกตว (กรม/ตว) อาหารทให (กรม/ตว) หมายเหต 1 สปดาห 49 7 2 สปดาห 76 11 3 สปดาห 115 21 4 สปดาห 185 30 5 สปดาห 250 32 6 สปดาห 370 33


ทมา: กรมปศสตว, (2546) ตารางท 2 ตวอยางสตรอาหารผสม (กก)ทใชเลยงไกพนเมองในระยะ0-6 สปดาห โปรตน 18 % พลงงานทใชประโยชนได 2900 Kcal/กก

สตร 1 (กก) สตร 2 (กก) ขาวโพด 63.37 55.75

ราละเอยด 10.00 15 กากถวเหลอง 10.88 21 ใบกระถนปน 4.00 - ปลาปน 55% 10.00 5 เปลอกหอย 1 0.5 ไดแคลเชยม - 1

เกลอ 0.5 0.5 พรมกซลกไก 0.25 0.25

สมนไพร (กรม) 180 180 รวม 100 100

ทมา: กรมปศสตว, (2546)

การเลยงไกพนเมองอาย 7-16 สปดาห การเลยงไกระยะเจรญเตบโตระหวาง 7-16 สปดาห มกใช

การเลยงบนพนดนปลอยฝงๆ การเลยงไกระยะนไมตองแยกไกตวผออกจากไกตวเมย เลยงปนกน สงทเกษตรกรจะตองคานงหามการเลยงในปรมาณมากคอ การใชพนท อตราสวนไก 1 ตว ตอพนท

1.4 ตารางฟต หรอไก 8 ตว ตอตารางเมตร แตสาหรบเกษตรกรทมพนทกวาง เชน ในไรนา หรอทสวนปลกไมผลหรอมแปลงหญา กสามารถเลยง

แบบปลอยใหหากนเองตามธรรมชาตแลวเสรมอาหารผสมในเวลาเยนใกลคา การเลยงไกพนเมองแบบปลอยงดใหอาหารเชาเพอบงคบใหไกไปหากนเอง ถาเราใหอาหารเชาไกจะไม

ออกหากน ดงนนจงเปลยนใหอาหารเวลาเยนเวลาเดยวใหกนจนอมเตมกระเพาะ สวนนาจะตองมใหกนตลอดเวลา ตารางท 3 นาหนกและการใหอาหารลกไกพนเมอง อาย 7-16 สปดาห

ไกอาย นาหนกตว (กรม/ตว) อาหารทให (กรม/ตว) หมายเหต 7 สปดาห 443 38 8 สปดาห 363 55 9 สปดาห 676 50 10 สปดาห 872 55 11 สปดาห 901 57 12 สปดาห 1,146 64


13 สปดาห 1,248 66 14 สปดาห 1,386 69 15 สปดาห 1,490 73 16 สปดาห 1,689 80


ตารางท 4 ตวอยางสตรอาหารผสม (กก) ทใชเลยงไกพนเมองอาย 7-16 สปดาห โปรตน 14.7 % พลงงานทใชประโยชนได 2900-3000 Kcal/กก

สตร 1 (กก) สตร 2 (กก) ขาวโพด 73 63.75

ราละเอยด 5 18 กากถวเหลอง 4 - ใบกระถนปน 12.5 11 ปลาปน 55% 3 5 เปลอกหอย 1 0.5 ไดแคลเชยม 1 1


สมนไพร (กรม) 180 180 รวม 100 100


การเลยงไกสาว อาย 17-26 สปดาห เลยงในคอกบนพนดนเลยงปลอยเปนฝงๆ พนท 1 ตารางเมตร

เลยงไกสาวได 5-6 ตว คอกไกไมควรจะมดทบ อบลม อบแสง สาหรบเกษตรกรทมพนทเลยงกวาง เชน ในไรนา สวน สามารถปลอยไกได

การปลอยหากนเองตามธรรมชาตจะชวยลดคาใชจายดานอาหารลงมาก และจะใชวธการเพยงเสรมอาหารเฉพาะในเวลาเยนครงเดยวกพอ เสรมในปรมาณ 70-75% ของอาหารทเลยงแบบขงคอก แตจะตองม


นาใสภาชนะใหไกไดกนตลอดเวลา การเลยงปลอยแปลงไกจะแขงแรง และไมจกขนกน ไกจะดสวยงามขนเปนมน เลยงปลอยแปลงไปจนกวาแมไกเรมไข จงเปลยนสตรอาหารเปนอาหารไกไขหรอไกพนธ

ตารางท 5 นาหนกและการใหอาหารลกไกพนเมอง อาย 17-26 สปดาห ไกอาย นาหนกตว (กรม/ตว) อาหารทให (กรม/ตว) หมายเหต

17 สปดาห 1,662 68 18 สปดาห 1,737 70 19 สปดาห 1,784 70 20 สปดาห 1,861 70 21 สปดาห 1,870 70 22 สปดาห 1,880 70 23 สปดาห 1,889 80 24 สปดาห 1,898 80 25 สปดาห 1,980 80 26 สปดาห 1,981 80


ตารางท 6 ตวอยางสตรอาหารผสม (กก)ทใชเลยงไกพนเมองใน 17-26 สปดาหโปรตน 12. % พลงงานทใชประโยชนได 2900-3000 Kcal/กก

สตร 1 (กก) สตร 2 (กก) สตร 3 (กก) ขาวเปลอก 62 ขาวโพด 76 67.5 -

ราละเอยด 10 20 18 กากถวเหลอง 7 5 - ถวเหลองเมด 16 ใบกระถนปน ปลาปน 55% 5 เปลอกหอย 1 0.5 1.2 ไดแคลเชยม 1 1 1.7

เกลอ 0.25 0.5 0.5 พรมกซลกไก 0.25 0.25 0.25


สมนไพร (กรม) 180 180 180 รวม 100 100 100


การเลยงไกพอแมพนธอาย 26-72 สปดาห ไกสาวจะเรมไขฟองแรกเมออายประมาณ 6-7 เดอน

เมอไกเรมไขใหเปลยนสตรอาหารใหม ใหมโภชนะอาหารเพมขน เพอไกนาไปสรางไข รวมทงเพมแคลเซยม จากเดม 0.90% เปน 3.75% ฟอสฟอรสใชประโยชน 0.35% เพอนาไปสรางเปลอกไข

สวนไกพอพนธนนใหอาหารเชนเดยวกบแมพนธ แตมธาตแคลเซยมตากวา คอ 0.90% และฟอสฟอรส 0.45% เทาๆ กบอาหารไกรนหนมสาว เพราะไกพอพนธไมไขจงไมจาเปนจะตองใหแคลเซยมและฟอสฟอรสสง และอกประการหนง การใหธาตแคลเซยมสงเชนเดยวกบแมพนธหรอใหอาหารสตรเดยวกบแมพนธนน มผลตอการผลตนาเชอมปรมาณลดลง มเปอรเซนตการผสมตดลดลง ดงนนการจดการทดจงควรแยกสตรอาหารไกพอแมพนธ จานวนอาหารทแมไกกนอยระหวาง 70-80 กรม/ตว/วน การใหอาหารมากกวาน เชน วนละ 90-100 กรม แมไกจะอวนมาก ไขลดลง ตารางท 7 ตวอยางสตรอาหารผสม (กก) สตรอาหารทใชเลยงไกพนเมองแมไกผสมพนธ ในระยะน โปรตน 15-16. % พลงงานทใชประโยชนได 2900- Kcal/กก

สตร 1 (กก) สตร 2 (กก) สตร 3 (กก) ขาวโพด 60.5 63.5 66.06

ราละเอยด กากถวเหลอง 24 21 14.63 ถวเหลองเมด ใบกระถนปน 4 4 4 ปลาปน 55% 5 เปลอกหอย 8.5 8.5 8.5 ไดแคลเชยม 2.1 2.1 1

เกลอ 0.5 0.5 0.5 DL –เมทไธโอนน 0.1 0.1 0.06

พรมกซไกไข 0.3 0.3 0.25 สมนไพร (กรม) 180 180 180

รวม 100 100 100



8. การตดพยาธในทางเดนอาหารของไก ไกเปนสตวปกทมโอกาสไดรบหนอนพยาธในทางเดนอาหารไดเนองจากวธการเลยงทมกจะเปนแบบ

ปลอยใหสตวหาอาหารกนเองจากพนตามธรรมชาต เมอไกตดพยาธกอาจเปนอปสรรคสาคญในการพฒนาเพอเพมผลผลตในปจจบนจากไกทมพยาธจะมการเจรญเตบโตชา หนอนพยาธในทางเดนอาหาร (Intestinal helminths) เปนปจจยสาคญในการทาใหสตวมสขภาพออนแอ ทรดโทรม และนาไปสปญหาสขภาพอนๆ เชน ตดเชอโรคอนๆ หรอแสดงอาการของโรคแทรกซอนตาง ๆ ทมความรนแรงมากขน นอกจากนการทสตวตดพยาธจะทาใหผลผลตของสตวลดลง เนองจากพยาธจะแยงใชสารอาหารจากตวสตวเพอความอยรอดและสบพนธ หนอนพยาธทพบในทางเดนอาหารของสตว ไดแก พยาธไสเดอน (Round worm), พยาธปากขอ (Hook worm), พยาธเสนดาย (Thread worm), พยาธแสมา (Whip worm), พยาธตวตด (Tape worm) และพยาธใบไม (Fluke) พยาธเหลานจะใชสตวเลยงลกดวยนมรวมทงสตวปกเปนโฮสต สดทายเพอเจรญเปลยนแปลงและแพรพนธ

ภาพท 2.1 การตดพยาธในไก

ทมา : http://dc391.4shared.com/doc/Kz_c9KRf/preview.html พยาธตวกลม (Nematodes หรอ Roundworm) หนอนพยาธตวกลมเปนกลมสตวหลายเซลล

(Metazoa) ทถกจดอยใน Phylum Nemathelminthes, Class Nematoda บางชนดดารงชวตอยเปนอสระ (Free-living form) ตามพนดนแหลงนาจดและนาทะเลบางชนดเปนปรสตของพชอาศยอยตามสวนตาง ๆ เชน ราก ลาตน เมลดพช เปนตน และบางชนดเปนปรสตของสตวไมมกระดกสนหลงและสตวมกระดกสนหลงรวมทงคนดวย มลกษณะ ลาตวกลม หวทายเรยว ลาตวไมเปนปลอง มสมมาตรแบบ bilateral symmetry ตวผมขนาดเลกกวาตวเมย (สานกงานสารนเทศ, 2550)

เปนพยาธทพบมากในทางเดนอาหารของสกรและสตวปก โดยเฉพาะไกพนเมองทเลยงปลอยใหหากนเองตามธรรมชาต พยาธในกลมนมหลายชนดขนกบทอยของพยาธในลาไส และชนดของโฮสตทพยาธอาศยอย (MMM)

ขนตอนการเจรญเตบโตของพยาธตวกลม (Developmental stage) พยาธตวกลมสวนใหญออกลกเปนไข เมอปนออกมาสสงแวดลอมภายนอกไขจะมการเจรญและฟกตว (Hatching) เปนตวออนระยะท 1 ม


การเจรญเตบโตและลอกคราบ (Molt) เปนตวออนระยะท 2, 3, 4 และ 5 ตามลาดบโดยจะมการลอกคราบเกดขนทกครงในการเปลยนจากตวออนระยะหนงเขาสตวออนระยะถดไป รวมทงหมด 4 ครง ตวออนระยะท 5 คอ Immature adult มรปรางลกษณะและอวยวะตางๆ เหมอนตวเตมวยและจะเจรญเปนตวเตมวยตอไปโดยไมมการลอกคราบเกดขนในพยาธทออกลกเปนตวออน (Larva) ตวออนทออกมากจะมขนตอนการเจรญเตบโตเชนเดยวกน ( สานกงานสารนเทศ , 2550 )

1. พยาธไสเดอน (Ascaridia galli) เปนพยาธไสเดอนทพบในสตวปก (อาคม, 2541) Ascaridia galli เปนพยาธตวกลมขนาดกลางถงขนาดใหญอาศยอยในสวนตนของลาไสเลก บางครงอาจพบในกระเพาะอาหาร หลอดอาหารและลาไสใหญ ตวเตมวยมความยาว 75 – 88 ไมครอน กวาง 40 – 50 ไมครอน ลาตวสขาวหรอเหลอง ไขมขนาด 73-92 x 45 x 57 ไมครอน เปลอกไขเรยบ ความหนาสมาเสมอ ไขมเปลอก 3 ชน ผนงเปลอกไขตอนกลางโปงออกเลกนอย เปลอกของไขชนกลางจะเจรญดทสด ไขประกอบดวยเซลลเดยวขณะปะปนออกมากบอจจาระใหม ๆ (จนทนาและอาคม, 2536)

ตวแกของพยาธอาศยในลาไสผสมพนธออกไขปนมากบอจจาระลงบนดนทชนแฉะไขฟกตวในดน หากรบประทานอาหารหรอนาดมทมไขพยาธระยะตดตอปนอย เปลอกไขพยาธแตกในลาไสเลกตวออนของพยาธไชออกจากผนงลาไสเขาสกระแสเลอดสปอดตวออนออกจากปอดผานหลอดลมไปยงหลอดอาหารและถกกลนเขาไปในกระเพาะอาหารและลงสลาไส เมอพยาธมการผสมพนธกนแลวพยาธตวเมยจะออกไขปนออกมาในอจจาระของเมอลงสพนดนเฉพาะ Fertilized egg เทานนทมการเจรญเตบโตตอไปในสภาวะแวดลอมทเหมาะสมประมาณ 10-14 วน ไขจะเจรญเปนไขระยะตดตอทมตวออนระยะท 3 อยภายในเมอคนไดรบไขระยะตดตอโดยการกลนลงไปในระบบทางเดนอาหารนายอยจากกระเพาะอาหารและลาไสจะยอยเปลอกไขทาใหตวออนฟกออกจากไขบรเวณลาไสเลกตอนตนไชผานผนงลาไสเลกเขาสกระแสเลอด เดนทางเขาสตบเพอไปยงหวใจซกขวาและปอดในทสด ตวออนอยในปอดประมาณ 10-15 วนมการลอกคราบและเจรญเตบโตจากนนตวออนจะไชผานผนงถงลมในปอด เขาถงลมในปอดเขาส หลอดลมเลกมายงหลอดลมใหญ เดนทางมาทหลอดลม (Trachea) Epiglottis แลวถกกลนกลบลงไปในระบบทางเดนอาหารอกครง เมอพยาธเดนทางมาถงลาไสเลกเกดการลอกคราบครงสดทาย เจรญเตบโตเปนพยาธตวเตมวยและมการแพรพนธตอไป (วฑรย และพรพรรณ, 2537)

2. พยาธไสตน (Heterakis gallinarum) เปนพยาธตวกลมทพบไดทวไปและเปนปรสตทพบในลาไสใหญสวนตนของนก มากมายรวมทงไกและไกฟา ไขของพยาธไสตนจะถกสงผานจากสภาพแวดลอมในลาไสของสตวปก ดนผานทางอจจาระของสตวปก ไขสามารถอยรอดในดนเปนเวลานาน โดยเฉพาะอยางยงใน พนทของดนปาดบ สาหรบไขของพยาธไสตนจะอยในกระเพาะอาหารของสตวปก ( Kaufmann, 1996 ; Lund, 1960 ) ตวเตมวยตวเมยจะมขนาดใหญกวาตวผ โดยตวเมยมขนาด (10-15 มม. ) และตวผมขนาด (7-13 มม. )ไขมขนาดประมาณ 65-77 ×35-48 ไมโครเมตร เปลอกไขจะเรยบและหนา ( Kaufmann, 1996 ; Olsen, 1986 ) ตดตอโดยการกนอาหารทปนเปอนไขพยาธในระยะตดตอ หรอกนตวออนระยะตดตอเขาไป ไกทตดโรคมกไมแสดงอาการ แตอาจพบวามการถายอจจาระออกมาเปนสเขยว

3. พยาธปากขอ (Ancylostomiasis) หรอ (Hook worm) ลกษณะพยาธปากขอ เปนกลมพยาธตวกลมในลาไสซงจดอยใน Superfamily Anclostomatoidea ไขพยาธมลกษณะร หว ทายมน ขนาด 65×40 ไมโครเมตร เปลอกบางใส ภายในมเซลลไขทแบงตวเปนหลาย ๆ เซลล ไขพยาธปากขอ Necator americanus ตวเมยไขไดประมาณวนละ 6,000 - 20,000 ฟอง (สวนใหญประมาณ 9,000 ฟอง) สวนพยาธ Ancylostoma duodenale ตวเมยไขไดประมาณ วนละ 25,000 - 30,000 ฟองจานวนไขอาจแตกตางกนไดตามอายของพยาธรวมทงภมตานทานของโฮสตดวย (ศรญา และ สรางค, 2549)


ภาพท 2.2 ไขของพยาธปากขอ ทมา : ศรญา และสรางค, (2549)

5. พยาธเสนดายหรอพยาธสตรองจลอยดส (Strongyloides stercoralis ) พบมากในเขต

รอนทมฝนตกชกในแหลงเดยวกบทมการระบาดของพยาธปากขอ พยาธเสนดาย มขนาด 1-1.7 มม.ตวเมยมขนาดใหญกวาตวผ ไขมลกษณะร มขนาด 50×30 ไมโครเมตร โดยดานหนงของไขจะคอนขางแบน คลายรปตว “D” คอนขางใส เปลอกไขจะหนา พยาธเสนดายเปนพยาธตวกลมเพยงชนดเดยวทสามารถเจรญเปนพยาธตวเตมวยได ทงในรางกายและนอกรางกาย พยาธตวเตมตวฝงตวอยในเยอบผนงลาไสเลกเปนสวนใหญโดยมแหลงรงโรคอยทคน สนข แมว ลง ชะน เปนตน (สรมา, 2553)

ตวแกพยาธตวผและตวเมยผสมพนธกน ตวเมยออกไข และฟกเปนตวออน ในลาไสแลวปนออกมากบอจจาระเมอถงพนดนพยาธตวออนจะเจรญเปนระยะตดตอพรอมทจะไชเขาผวหนงตอไป (สรสทธ และพทยา, 2548)

4. พยาธเสนผม (Capillaria spp.) พยาธตวเตมวยถกพบพรอมทงอธบายรปรางลกษณะของพยาธเปนครงแรกโดย Linnaeus เมอป ค.ศ. 1771 Grassi ไดศกษาวงจรชวตเปนครงแรกเมอป ค.ศ. 1887 และศกษาตอมาโดย Fulleborn ป ค.ศ. 1923 และ Hasegawa ป ค.ศ. 1924 (ประยงค, 2541)

สวนใหญมกพบพยาธตวเตมวยบรเวณลาไสใหญตอนปลายอาจพบไดบางบรเวณลาไสใหญตอนตนลาไสเลกตอนปลายและไสตง พยาธใชสวนหวชอนไชฝงตวอยในชนเยอผนงลาไสโดยสวนทายพยาธหอยอยในชองลาไสไดรบอาหารจากเนอเยอและเลอดของโฮสตโดยการหลงเอนไซม ออกมายอยเนอเยอบรเวณทสวนหวฝงอย (ประยงค, 2541)

ตวเตมวยมลกษณะเรยว ยาวประมาณ 1.5 – 2 นว ไขมลกษณะคลายถงเบยร (Barrel shape) มขนาด 20 - 35×43 – 65 ไมโครเมตร เปลอกไขเรยบหนาม 3 ชนสเหลองปนนาตาลซงเปนส Bile pigment ของโฮสตมจกใสอยทขวทง 2 ขาง (Mucoid plugs) ไขทปนออกมาจากอจจาระใหมๆ ภายในเปนเซลลไขซงมกเปนเซลลเดยวและไมใชไขระยะตดตอ สภาวะแวดลอมทเหมาะสมตอการเจรญเปนไขระยะตดตอ คอ พนดนทรม ชนแฉะ อากาศมความชนสงและอณหภมระหวาง 22 - 35 องศาเซลเซยสพบวาเซลล ไขจะเจรญไปเปนตวออนแลวเกดการลอก (ประยงค, 2541)

5. พยาธเขมหมด Enterobius vermicularis หรอ (Pin worm, seatworm) มการระบาดทวโลก (Cosmopolitan) แตพบอตราการเปนโรคพยาธในเขตอบอนมากกวาในเขตรอน (ประยงค, 2541)


ตวเตมวยบรเวณสวนหวมผนงแผเปนปกทงสองขางคลายหวเขมหมด รปรางเรยวเลก ตวผ ยาว 2-5 มม. ปลายหางงอ ตวเมย ขนาดใหญกวาตวผ ยาวประมาณ 6-12 มม. ปลายหางแหลมตรง ไขขนาด 50x20 ไมโครเมตรเปนรปไขทดาน Ventral แบนราบ ดาน Dorsal โคงนน (Plano-convex) ดคลายอกษรตว “D” เปลอกไขเรยบใส ไมมสและหนา ประกอบดวยผนง 3 ชนซงภายในไขอาจพบเปนเซลลไขหรอตวออนกได (ประยงค, 2541)

ไขพยาธจะเจรญไปเปนไขระยะตดตอ ซงมตวออนอยภายใน (Mature egg) ไดตอง อาศยการกระตนจากออกซเจนในอากาศ ดงนนไขจะไมสามารถเจรญไปเปนไขระยะตดตอและฟกเปนตวออนภายในรางกายโฮสตเนองจากในลาไสมปรมาณออกซเจนตามากจนถอวาไมมการตดเชอพยาธ (Autoinfection) จงไมเกดขนในรางกายดวย (ประยงค, 2541)

พยาธใบไม (Trematoda) หรอ (Fluke) เปนพยาธชนดหนงซงมรปรางแบนราบเหมอนรปใบไม

จงเรยกวา พยาธใบไม ในแตละตวจะมทง 2 เพศรวมกน จงสามารถผสมพนธในตวเอง และใหไขออกมา ไขนจะฟกออกเปนตวออนเรยกวา ไมราซเดยม (miracidium) ซงเขาไปเจรญเตบโตในหอยแลวกลายเปนตวออนอกมากมายเรยกวาเซอรคาเรย (cercaria) ซงตอมาอาจตองอาศยอยในโฮสตอนอกกได จนกวาคนจะไปกนจงจะตดเชอพยาธน สวนพยาธใบไมเลอดไมตองอาศยโฮสตอนอกสามารถไชเขาไปทางผวหนงของคนได โรคพยาธใบไมลาไสทพบบอยในประเทศไทยเกดจากพยาธชนดฟสซโอลอบซส บสไค (Fasciolopsis buski) ซงมขนาดโตมาก ยาวประมาณ 3-5 เซนตเมตร กวาง 1-1.5 เซนตเมตร มสนาตาลแดง ตวแกของพยาธนอาศยอยในลาไสเลกสวนตนโดยใชปากดดตดกบเยอบผนงลาไสใหไขออกมาในอจจาระลงไปในนา ฟกตวเปนไมราซเดยมแลวไชเขาในหอยนาจดบางชนด เจรญเตบโตเปนเซอรคาเรย ออกจากหอยวายนาไปยดเกาะพชนาบางชนด เชน กระจบเจรญเปนซสต ซงเปนระยะตดตอ เมอคนกนกระจบดบๆ กจะไดรบเชอไปเจรญเตบโตเปนตวแกตอไป (อาคม, 1994)

ไข (Egg) ไขของพยาธใบไมจะมฝาปด (Operculum) ไขทปฏสนธแลวจะมการพฒนาเปนตวออนระยะแรก โดยตวออนจะยงอยในเปลอกไข ไขจะหลดปนออกมากบอจจาระของโฮสตสภายนอก หากสภาพแวดลอมภายนอกยงไมเหมาะสมตวออนกยงไมฟกออกมาและจะมชวตอยไดนานเปนปๆ ถาไขตกลงสนากจะฟกออกเปนตวออน (อาคม, 1994) พยาธใบไม พบจานวน 4 สกล ไดแก

1. สกล Echinostoma ตวแกจะมลกษณะเดนคอ รอบๆ oral sucker มแผน disc และมหนามอยโดยรอบ ลาตวมหนามปกคลม ไขมรปร สนาตาลปนเหลอง ขนาดใหญ 120×80 ไมโครเมตร มฝาปด และชนดทเคยมรายงานพบในไกพนเมองในเขตภาคกลางของประเทศไทยไดแก E. revolutum (อาคม, 1994)

2. สกล Prosthogonimus (oviduct flukes) (อาคม, 1994; พน และคณะ, 1997; สวรรณ และคณะ, 2003) ตวเตมวยมขนาดประมาณ 1 ซม. รงไขมการแตกแขนง ไขรปร ขนาด 100×50 ไมโครเมตร สนาตาลปนเหลอง มฝาปด สวนบนจะกวาง ฝาปดใหญ เปลอกหนา สนาตาลทอง โดยสวนทายหนากวาสวนอน ๆ (สรมา, 2553) และชนดทเคยมรายงานพบในไกพนเมองในเขตภาคกลางของประเทศไทยไดแก P. pellucidus (อาคม, 1994)

วจตร (2536) ไดรายงานชนดของพยาธตวตดในสกล Raillietina ทตดตามธรรมชาตในไกพนเมอง 2

ชนด ซงไดแก Raillietina tetragona และ R. echinobothrida การศกษาพยาธภายในของไกพนเมอง


หรอไกเลยง สวนใหญเปนการศกษาพยาธทพบภายในของทอทางเดนอาหาร ใตหนงตาทสามและบนลกตาของของไกพนเมอง

Molin (1858) กลาววา พยาธตวตดชนด R. cesticillus พบในเปอรเซนตตาสดในไกพนเมอง โดยผลจากการศกษาในครงนพบการตดพยาธชนดนในไกพนเมองเพยง 18 ราย (8.4 เปอรเซนต) พยาธตวตดชนดน พบอาศยสวนใหญบรเวณลาไสเลกเชนเดยวกบทพบในพยาธ Raillietina ชนดอนๆ การตดพยาธตวตดชนดนเปนการตดพยาธเพยงเลกนอยเทานน พยาธตวตดชนดนมลกษณะสาคญซงไดแก สวนหวทมขนาดใหญและม rostellum กวางทประกอบดวย hooks ขนาดเลกจานวนมาก suckers ของพยาธชนดนจะไมม spines และเหนไดไมชดเจน พยาธตวตดชนด Hymenolepis carioca มขนาดเลก พบสวนใหญในลาไสเลกของไกพนเมองและสวนนอยจะพบพยาธตวตดชนดนในลาไสใหญดวย จากการศกษาครงนพบ พยาธตวตดชนดนในไกพนเมอง จานวน 81 ราย (37.9 เปอรเซนต) ขนาดของการตดพยาธน พบวาการตดพยาธเพยงเลกนอยจะพบ 65.4 เปอรเซนต สาหรบการตดพยาธนในขนาดปานกลางและหนกจะพบประมาณ 24.7 เปอรเซนต และ 9.9 เปอรเซนต ตามลาดบ การศกษาครงนเปนการรายงานครงแรกของพยาธตวตดชนดนในไกพนเมองในประเทศไทย

อาคม (1994) กลาววา ผลการศกษาชนดของหนอนพยาธทพบในไกพนเมองในเขตภาคกลางของประเทศไทย พบพยาธใบไม 3 ชนด พยาธตวตด 7 ชนด และพยาธตวกลม 8 ชนด (หามาหนอย มอะไรบาง ) สาหรบพยาธโปรโตซวทเคยมรายงานพบในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใตของประเทศไทย ไดแก เชอบดไสตนของไก (caecal coccidian) (Eimeria tenella)

นพและคณะ (2525) สารวจหนอนพยาธของไกพนเมองในเขตจงหวดสกลนคร นครพนม สรนทร ชยภม เพชรบรณ กาญจนบร และนครปฐม พบพยาธตวกลม 5 ชนด Ascaridia galli, Oxyspirura mansoni, Acauria spiralis, Heterakis gallinarum และ Tetrameres sp. พบพยาธใบไม Prosthogonimus sp. พบพยาธตวตด Raillietina ssp. และ Cotugnia sp.

Jull (1951) รายงานวาพยาธตวกลมพวก Heterakis gallinae ทพบในปรมารมากๆ ทาใหสตวปกมการเจรญชาลงและขนรวง เกดการสญเสยทางเศรษฐกจในสตวปก เนองจากพยาธน ทาใหไกมการเจรญชา ออกไขชา ไกทโตแลวหยดออกไข มปญหาตอการเลยงทว ๆ ไป และทาใหเกดโรคอน ๆ ไดงายตามมา เชน การขาดวตามน A เปนตน นอกจากน Hungerford (1969) ยงไดอางอง Lindsay ในป 1968 วา Heterakis gallinae ทพบในไสตงของไกตงแต 100 – 500 ตว ทาใหเกดการอกเสบในไสตง เปนแผลทาใหไสมเลอดออกในรายงานเดยวกนนยงกลาววา Dispharynx nasuta ปรมาณมากจะทาใหเกดแผลในบรเวณทมนฝงตวอย เปนเหตใหเกดการอกเสบและทาลายอวยวะในสวนทมนอย ทาใหออนแอ เลอดจาง นาหนกลด และกนอาหารบอย 9. ผลของการเลยงไกในระบบกงปลอยตอปรมาณโภชนะของเนอ

Castellini et al. (2002) พบวาระบบกงปลอยทาใหมไขมนสะสมในเนอตาลงซงอาจเกดจากการทไกไดม การเคลอนไหวหรอการออกกาลงกาย ทาใหรางกายตองม การเผาผลาญแหลงคารโบไฮเดรตและไขมนท สะสมในรางกายใหไดพลงงานออกมาเพอนามาใชเปนแหลงพลงงานใหกบกลามเนอ ซงการเคลอนไหวหรอการออกกาลงกายทสงขน จะม ผลตอขนาดของกลามเนอทใหญขนและการเพมขนาดของกลามเนอจะทาใหมความตองการใชพลงงานสงขนดวยจงม ผลในการชวยลดการสะสมไขมนในเนอ แตในการทดลองอน ๆ นน พบวาระดบของไขมนทสะสมในเนอไมมความแตกตางกน แตมระดบของโปรตนในเนอทเพมสงขน (Fanatico et al., 2008; Husak et al., 2008) ซงการเพมของโปรตนอาจเกดจากการเพมขนาดของเสนใยกลามเนอ


หรอเกดการซอมแซมเสนใยกลามเนอทไดรบความเสยหายหรอบาดเจบในระหวางการเคลอนไหว โดยในการสรางกลามเนอจะนาโปรตนทสตวไดรบจากอาหารไปใชในการสงเคราะห เสนใยโปรตนซงเปนองคประกอบของกลามเนอทาใหเสนใยกลามเนอหนาขน และมผลในการเพมโปรตนซงเปนองคประกอบของเสนใยกลามเนอใหสงขน

ตารางการรายงานผลของการเลยงไกในระบบกงปลอยตอปรมาณโภชนะของเนออก สายพนธ จานวน

วน ทรทเมนท วตถแหง

(%) เถา(%)

โปรตน(%)

ไขมน(%) อางอง

Ross 56 ควบคม 24.46ab 0.61 22.36 1.46b Castellini อนทรย 23.72c 0.65 22.35 0.72a et al.(2002) Ross 81 ควบคม 25.15a 0.64 22.34 2.37b Castellini อนทรย 24.22bc 0.72 22.76 0.74a et al.(2002) Slow-growth 91 ควบคม 25.99 4.10 13.56b 5.25b Fanatico ปลอยอสระ 26.37 4.00 13.90a 4.47b et al. (2008) Fast-growth 63 ควบคม 25.50 4.00 13.00c 8.86a Fanatico ปลอยอสระ 26.56 4.10 13.45b 7.90a et al. (2008) Broiler ควบคม 27.7b 22.26b 1.92 Husak et al. ปลอยอสระ 25.19a 23.26a 1.80 (2008) อนทรย 25.02a 23.31a 2.08 Slow-growth 112 ควบคม 28.60 24.26 0.86 Wang et al. ปลอยอสระ 28.08 24.49 0.54 (2009) a,b,c,d Means with different superscripts in a column are significantly different (P<0.05) 10. รปแบบการผลตสตวแบงได 3 ระดบ ไดแก

1. การเลยงสตวหลงบาน ปลกพช- เลยงสตวผสมผสาน เชน ไกพนเมอง โค กระบอ และเลยงปลา ในนาขาว ตามศกยภาพของทรพยากรทมอยในพนทและแรงงานในครอบครว หมนเวยนใชทรพยากรทเกดจากการผลตในฟารม มการเลยงสตวเปนออมทรพยของครอบครวใชมลเปนปย และเปนแหลงอาหารของครอบครวไมตองใชเงนสดซอหา ไมองตลาด ลงทนตา สามารถปรบเขาสระบบเกษตรอนทรยไดเนองจากเกษตรกรคนเคยวธการผลต อาจกลาวไดวาเปนเกษตรอนทรยแบบเศรษฐกจพอเพยง พงพาตนเองในปจจยการผลต ผลผลตทเหลอจงขายภายในชมชนเดยวกน (กรมปศสตว, 2549)

2. ระดบธรกจชมชน เลยงสตวขนาดเลก ขนาดกลางรวมกบการปลกพช อาจทานาเปนหลก เชน การเลยงไก เปด สกร โคเนอ โคนมแพะ เปนการเลยงสตวเพอเปนรายไดหลก มระดบการจดการเลยงสตว ไดแก พนธสตว คอกสตว ใชอาหารสตวจากภายนอกฟารม ยาปองกนและรกษาโรค การเลยงสตวเหลานสามารถปรบเขาสระบบเกษตรอนทรยได โดยการรณรงคการจดการฟารมเลยงสตวทด ลดความเครยดสตวให


เกดนอยทสด การเลยงแบบปลอยไมหนาแนน การใชเรยนรการใชสมนไพร สารทไดจากการหมกบมดวยจลนทรยตามธรรมชาต ผสมอาหารหรอนาดมทาใหลดการใชยาเคมเทาทจาเปน หรองดใชในทสด จดสาคญคออาหารสตวทใชจะตองมาจากการผลตแบบเกษตรอนทรย ดงนนจะตองสรางเครอขาย ผผลตอาหารสตวอนทรย เชน ขาวเปลอก รา ปลายขาว ขาวโพด ถวตางๆ หรอผลตอาหารสตวใชเองในฟารมหรอในกลมสมาชก (กรมปศสตว, 2549)

3. ระดบการเลยงสตวอตสาหกรรม เปนการเลยงสตวทตองการผลผลตจากสตวสงสด เพอการคา มการเลยงตอพนทหนาแนน ใชเทคโนโลย และปจจยการผลตพนธสตว อาหารสตว ยาปองกนรกษาโรคตามโปรแกรมของบรษท ปรบระบบการผลตเปนโรงเรอนปด ปองกนการสมผสเชอโรค ฟารมในรปแบบนสามารถลดการใชสารเรงการเจรญเตบโตในอาหาร และยาปฏชวนะได โดยการพฒนาผลตภณฑทมคณภาพ ประสทธผล และมเพยงพอตออตสาหกรรม จากสมนไพร และโปรไบโอตก หรอสารอนทรย เชนเอนไซม จากกระบวนการหมกบมดวยจลนทรย เปนสารเสรมในอาหารสตวจากสารธรรมชาต จะเปนโอกาสหนงในการผลตสนคาทสามารถแขงขนไดในอนาคต (กรมปศสตว, 2549)

หลกการผลตปศสตวอนทรย เกษตรอนทรยในประเทศไทยในระยะแรกผคนจะรจกแตการผลตพช เชน ขาวหอมมะลอนทรย

เนองจากเปนการกระตนใหเกดจากตลาดสงออก มบรษทเอกชน และองคกรอสระสงเสรมการผลตเพอสงออก ขาวอนทรย และพชผกอนทรยบางชนด เชน ขาวโพดฝกออน หนอไมฝรง กระเจยบเขยว รปแบบการผลตปศสตวอนทรยเปนรปแบบทเหมาะสาหรบเกษตรกรในประเทศไทย และการเกษตรผสมผสาน ใชทรพยากรพช สตวทเหมาะกบทองถน แตวธการปฏบตในแตละทองถนอาจแตกตางกนไปและไมสามารถเปรยบเทยบไดกบการทาปศสตวอนทรยแบบเขมขน intensive organic livestock system เพอขาย เนอ นม ไข เชน แถบอเมรกา ยโรป และออสเตรเลย เนองจากเกษตรกรตางประเทศมขนาดฟารมใหญ มพนทมากจงสามารถทาครบวงจรโดยการผลตอาหารสตวในฟารมได ปศสตวอนทรยในประเทศไทยจงเหมาะกบระบบการเลยงสตวแบบหลงบาน และระบบการผลตในชมชนขนาดเลก แตการผลต เนอ นมไข อนทรยเพอการคานนกสามารถทาได หากมการจดการระบบเครอขาย (กรมปศสตว, 2549)

ผผลตอาหารสตวในระบบเกษตรอนทรย ความหมายของเกษตรอนทรยสาหรบประเทศไทย ตามมาตรฐานของสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตมดงน เกษตรอนทรย (organic agriculture) หมายถง ระบบการจดการการผลตดานการเกษตรแบบ องครวม ทเกอหนนตอระบบนเวศ รวมถงความหลากหลายทางชวภาพ วงจรชวภาพ โดยเนนการใชวสด ธรรมชาต หลกเลยงการใชวตถดบจากการสงเคราะห และไมใช พช สตว หรอ จลนทรย ทไดมาจากเทคนคการดดแปลงพนธกรรม (genetic modification) หรอพนธวศวกรรม (genetic engineering) มการจดการกบผลตภณฑ โดยเนนการแปรรปดวยความระมดระวง เพอรกษาสภาพการเปนเกษตรอนทรย และคณภาพทสาคญของผลตภณฑในทกขนตอน ( มกอช.9000 เลม 1-2546)

ปศสตวอนทรย (Organic livestock) หมายถง ระบบการจดการผลตปศสตวทมความสมพนธกลมกลนระหวางผนดน พช สตวทเหมาะสม เปนไปตามความตองการทางสรระวทยาและพฤตกรรมสตว ททาใหเกดความเครยดตอสตวนอยทสด สงเสรมใหสตวมสขภาพด เนนการปองกนโรคโดยการจดการฟารมทด หลกเลยงการใชยาและสารเคม ( มกอช.9000 เลม 2-2548)

หลกการจดการเลยงสตวอนทรย มกอช.9000 (2548) กลาวถงรายละเอยดการจดการปศสตวอนทรยเปนการจดการเลยงสตวทปฏบตตามหลกการเกษตรอนทรยสากล ไมแยกกจกรรมการปลกพชอาหารสตวและการเลยงสตวออกจากกน สตวเปนสวนหนงของระบบนเวศนเกษตรในฟารม เปนระบบการจดการ


ฟารมทเกอกลกน เรมจาก ดนทอดมสมบรณ ปราศจากการใชสารเคมใดๆททาลายดนและสงมชวตในดน ปลกพชโดยไมใชสารเคมกาจดศตรพช ดงนนการผลตปศสตวอนทรยมหลกการจดการและเทคนคทสาคญ ดงน

1. เปนระบบการผลตปศสตวทคานงถงความสมดลของ ดน พช สตว ใชหลกการของความหลากหลายทางชวภาพ พช สตว จลนทรย และระบบนเวศน สงแวดลอมทเกอกลกน เชนการปลกพช เลยงสตว พชและเศษเหลอเปนอาหารสตว มลสตวเปนอาหารของพช และจลนทรย เปนตน มการจดการระบบของเสยจากฟารม เชน ปลกพชทใชเปนอาหารสตวโดยใชมลสตวในฟารมปรบปรงดน หรอจดการหมนเวยนบาบดนาเสยจากฟารมนามาใชกบพช

2. หลกเลยงการใชสารเคมและสารสงเคราะหใดๆและอาหารสตวทมาจากการตดตอพนธกรรม ทมผลกระทบตอสงแวดลอม

3. การจดการฟารมทสมดลระหวางการปลกพชและการเลยงสตว ใหเกดความสมดลระหวางจานวนสตวและอาหารสตวในฟารม

4. เนนการเลอกใชพนธสตว พนธพชอาหารสตวทเหมาะสม กบทรพยากร อากาศ สงแวดลอมในทองถน เชน ไก เปด โค กระบอ แพะพนเมอง และพนธสตวทพฒนาคดเลอกสายพนธในประเทศ เนองจากทนทานตอโรค และกนอาหารสตวในทองถนไดด

5.เนนการจดการเลยงสตวใหอยสขสบายตามธรรมชาตและพฤตกรรมของสตว เพอสงเสรมสขภาพ ใหแขงแรงมภมตานทานโรคโดยธรรมชาต โดยการ

การจดระบบสวสดภาพสตว จดสภาพแวดลอมทเหมาะสม ความหนาแนน การระบายอากาศ เชน เลยงสตวแบบปลอย ใหสตวไดสมผส ดน แสงแดด มคอก โรงเรอนใหคมแดด ฝน และความรอนได และมพนทใหสตวออกกาลง ลกษณะการจดการคอกโรงเรอนเปนไปตามความเหมาะสม โดยการใชภมปญญาทองถน สอดคลองกบวฒนธรรมการปฏบตทดตอสตว ทาใหสตวไมเครยด มภมคมกนโรคตามธรรมชาต

การจดการอาหารสตว โดยการจดสดสวนอาหารทเหมาะสม พจารณาปลกพชอาหารสตวทางเลอกทปลกงายในทองถน มคณคาทางอาหารสง เชน ธญพช พชสกดนามนทไมใชสารเคม ถวตางๆ ใบมนสาปะหลง ใบกระถน สาหราย การเบยร สาเหลา การหมกชวภาพดวยจลนทรย การปลกตนกลวย มประโยชนทกสวนเปนทงอาหารและยา การเลยงสกรและไกในแปลงหญา หาพชทดแทนการใชอาหารสาเรจรปจากโรงงานเนองจากขาวโพด กากถวเหลองนาเขามาจากการตดตอพนธกรรม

6. มการจดการปองกนโรค เพอลดความเสยงตอการตดโรค ไดแก ความสะอาด สขอนามยของอปกรณและบรเวณเลยงสตว การควบคมยานพาหนะและคนเขาออกฟารม การกกสตวใหมเขาฟารม หรอเลยงสตวในทหางไกลจากชมชน เปนตน

7. การใชสมนไพร นาหมกชวภาพทมาจากสารธรรมชาต เปนการปองกนโรคและเสรมสขภาพ เชน การใช สวนผสมของสมนไพรผง ฟาทะลายโจร ไพล ขมนชน ในอตรา 0.1-0.2 % ในอาหารไก หรอ สกร สามารถทดแทนการใชสารปฏชวนะเรงการเจรญเตบโต และปองกนโรคทางเดนหายใจและทางเดนอาหารในสตวได นอกจากนมภมปญญาทองถนการใชสมนไพรปองกนและรกษาโรคสตวมากมายหลายตารบ เชน การถายพยาธดวยมะเกลอ หญายาง เปนตน

8. เนนการพงพาตนเองใชปจจยการผลตภายในใหมากทสด เชน พนธสตว อาหารสตว ทผลตไดเอง หรอเครอขายทอยใกล การใชภมปญญาทองถนเพอลดตนทนการผลต เรยนรการทานาหมกชวภาพ เพอใชผสมนาใหสตวกน และทาความสะอาดคอก กาจดกลนในมลสตว

9. เนนสงเสรมเศรษฐกจทองถนของผลต และกระตนจตสานกของผบรโภค การผลตเพอการบรโภคตลาดในชมชนและเครอขายชมชนใกลเคยง เปนการผลตในขนาดเลกทพอเหมาะ สนบสนนโรงฆาขนาด


เลกในชมชนทถกสขอนามยทาให ลดการขนสง การตลาดและการกระจายสนคาทตองใชพลงงานสง เมอผลตไดมากกสามารถผลตขายเปนรายได เปนการลดปญหาความยากจนในชนบท

10. มมาตรฐานปศสตวอนทรยเปนกรอบนาในการปฏบต โดยผลตตามความตองการของผบรโภคแตละตลาด ไดแกตลาดระดบชมชน ระดบประเทศ และระดบประเทศคคา

11. มการบนทกรายละเอยดการปฏบตงานในฟารมทละเอยด รวมทงแผนผงฟารมโรงเรอน แหลงนา เพอรอการตรวจรบรอง

12. ปองกนการปนเปอนสนคา เนอ นม ไข อนทรยทออกสตลาด ทกขนตอนตลอดสายพานการผลตจนถงผบรโภค จะตองปองกนการปนเปอนกบสนคาทผลตในระบบปกต เชน แยกการผลตอาหารสตว การวางวตถดบ การผลต การแปรรป การขนสง และการจดวางจาหนาย

ประเภทปศสตวทมโอกาสสงในการพฒนาเปนสนคาปศสตวอนทรย 1. เนอ นม ไข ทเลยงแบบฟารมเปนการคา ไดแก ไกเนอ ไกไข สกร โคขน และโคนม (เนอ นม

ไข) เปนสนคาทมกตรวจพบสารเคมตกคางในผลตภณฑเปนอนตรายตอผบรโภค การผลตในระบบเกษตรอนทรยจงเปนแนวทางการเพมมลคา ฉะนนในระยะเรมตนควรลดการใชสารเคม โดยใชสมนไพรและชวภาพทดแทนการใชปฏชวนะสารเรงการเจรญเตบโต ( antibiotic growth promoter) และ สารเคมเสรมในอาหาร(feed additives) ซงมรายงานการวจยสนบสนนวาไดผลด ตอมาพฒนาการผลตใหเขากบหลกการผลตปศสตวอนทรยจนสามารถตรวจรบรองได (วทธวช และ ปภาพนท, 2553)

2. ปศสตวอนทรยเพอการพงพาตนเองในชมชน ไดแก ไกพนเมอง สกร โดยการรวมกลมผลตและพฒนาไปสการผลตตามมาตรฐานปศสตวอนทรย และเชอมโยงหาชองทางตลาดขายในชมชน ในจงหวดทงนจาเปนตองมการจดหาชองทางตลาดทแยกจากผลผลตปกตเพอกลมเปาหมายโดยเฉพาะ (บญญต และมนตชย, 2555)

3. โคกระบอ ทเลยงโดยเกษตรรายยอย เปนสวนหนงทสนบสนนใหเกดการผลตเกษตรอนทรยครบวงจร โดยใชมลโคกระบอทาเปนปยอนทรยสาหรบพช เชน ขาว ผก ผลไม สวนเนอโคกระบอทเลยงในแหลงทไมไดใชสารเคม ปลอยใหกนตามธรรมชาตจะมความเปนอนทรยโดยอตโนมต แตหากตองการแปรรปขายเปนเนอโคกระบออนทรยจะตองขอรบการตรวจรบรองจากหนวยรบรอง โดยเฉพาะ (บญญต และมนตชย, 2555) การเลยงไกใหเปนไปตาม มาตรฐานปศสตวอนทรย(มกอช.9000เลม2-2548) นนยงทาไดยาก เนองจากมขอจากดหลายประการ ไดแก การทจะตองหาลกไกทเกดจากพอแมพนธทม การจดการตามระบบอนทรยตองใชวตถดบอาหาร จากพชท ผลตในระบบอนทรยและหามใชวตถดบอาหารทไดจากสงมชวตดดแปรพนธกรรม (Genetically Modified Organisms, GMOs) การหามใช วตถดบทไดจากสตวเลยงลกดวยนม การหามใชยา ปฏชวนะ ยากนบดสารเรงการเจรญเตบโต หรอสาร อนใดในอาหารสตวเพอวตถประสงคในการเรงการ เจรญเตบโตหรอเพมผลผลตเปนตน ขอจากดดงกลาว ขางตนจาเปนทจะตองไดรบการแกไขและปรบปรง โดยเฉพาะในเรองของการผลตวตถดบอาหารทจะ ตองเปนระบบอนทรยและการใหการรบรองวาวตถ ดบทใชไมเปนพชทเปน GMOs ดงนนกอนทจะไปถง ขนตอนของการเลยงไกระบบอนทรยจงควรจะเรม ตนจากระบบการเลยงไกแบบปลอย (Free-range chicken) ซงเปนระบบทสามารถทาไดทนทและม ความใกลเคยงกบระบบอนทรย(Organic chicken) แมวามาตรฐานการเลยงไกแบบปลอยจะไมเขมงวด เทากบการเลยงไกแบบอนทรยแตกมนใจไดวาเนอไก ทไดจะมคณภาพดมความปลอดภยสาหรบผบรโภค คานงถงหลกสวสดภาพของสตวและการเลยงใน ระบบนจะเปนพนฐานในการกาวไปสการเลยงไกใน ระบบอนทรยตอไป(วทธวช และ ปภาพนท, 2553)


10. อนาคตการผลตไกพนเมองไทยในลกษณะไกเนอไทย หลงจากเกดวกฤตไขหวดนกระบาด และมการทาลายสตวปกตงแตป พ.ศ. 2549 เปนตนมา จานวนไกพน

เมอจากตนป พ.ศ. 2547 (กอนการทาลาย) มจานวน 66,834,535 ตว แตตนปพ.ศ. 2548 (หลงจากการทาลายเมอเดอนกมภาพนธ 2547 และการขายพนธตงแตกมภาพนธ 2547 ถงปลายเดอนธนวาคม 2547) ไกพนเมองในประเทศไทยมจานวนลดลงเหลอ 54,394,705 ตว จากนนจานวนไกพนเมองกคงท และเรมเพมขนเปน 57,017,133 ตว และ 61,613,546 ตว ในปพ.ศ. 2551 และ 2552 ตามลาดบ จนกระทงป พ.ศ. 2553 จงมจานวนไกพนเมองเพมขนจาก ป 2547 ได โดยมจานวน 71,207,090 ตว และเพมขนอกในป พ.ศ. 2554 โดยมจานวน 76,115,430 ตว (กรมปศสตว, 2554) ในกรณเชนนแสดงใหเหนวาหากเกดวกฤตการณทตองมการทาลายไกพนเมองเปนจานวนมาก ไกพนเมองไทยจะยงคงไมสญพนธไปจากโลก แตตองการเวลาในการเพมจานวน ใหไดใกลเคยงกบกอนเกดวกฤตการณทผานมา หากพจารณาในชวงปพ.ศ. 2551 ถง 2554 จะพบวา 1) ไกพนเมองไทยมจานวนเพมขนทกป 2) จานวนครวเรอนเกษตรกรทเลยงไกพนเมอง มจานวนแตกตางกนขนๆ ลงๆ ในแตละป 3) จานวนเฉลยประชากรไกตอจานวนประชากรคนไทยเพมขน ทกป และ 4) จานวนไกพนเมองตอครวเรอนไทยเพมขนทกป (กรมปศสตว, 2554) จะเหนไดวาไกพนเมองไทยเปนสวนหนงของความมนคงดานอาหารของประเทศ จากการประมาณการป พ.ศ. 2554 มการบรโภคไกพนเมอง 293,580,946 ตว มมลคาประมาณ 34,936 ลานบาท ขณะทในป ดงกลาวประเทศไทยมประชากร 64,076,033 คน (กรมการปกครอง, 2554) ทาใหคาเฉลยจานวนไกบรโภคตอคนตอปเทากบ 4.58 ตว 312 ตว จานวนไก พนเมองกบจานวนไกท ไดมาจากการเลยงแบบหลงบาน ซงเปนการเลยงท เหมาะสมกบสภาพแวดลอม และเหมาะสมกบประชากรไทยในชนบท แตจากนยามความมนคงทางอาหาร (food security) ทผลตอาหารตองเพยงพอตอการดารงชวต ทงในดานปรมาณและคณภาพ ตองสามารถคาดการณผลผลตลวงหนาไดและยงยน ตลอดจนประชากรตองไดรบ อาหารทงในแงของผลผลตกาลงซอ และในแงของการตลาดซงผลผลตจะมปรมาณเพยงพอตอความตองการ และความตอเนอง ในอนาคตไกพนเมอง ไทยนาจะเปนอาชพของเกษตรกรได แตจะตองเปลยนระบบการผลตจากเลยงหลงบานเพอบรโภคใน ครวเรอนเหลอบรโภคจงจะขาย มาเสรมเปนระบบการเลยงแบบกงขงกงปลอย หรอเลยงแบบขงคอก ภายใตการวางแผนการผลตและการวางแผนการตลาด การวางแผนการผลตเปนการวางแผนเพอเลยงไกพนเมอง ตามความตองการของตลาดอยางตอเนอง จะตองมการวางแผนใหมการผลตไกทกสปดาห เพอสงตามความตองการของตลาดเปนรายวนอยางตอเนอง ซงไมสามารถผลตโดยคนๆ เดยวได จะตองมการรวมกลมกนผลต สลบกนคนละหนงสปดาห หมนเวยนกนแลวแตความตองการของตลาดและผวางแผนการผลต (บญญต และมนตชย, 2555)

ตลาดไกเนอไทย (Thai broiler) เปนไกลกผสมทเกดจากพอพนธไกเนอกบไกพนเมองไทย เปนไกทม รสชาตอรอยกวาไกเนอตางประเทศ ซงในอนาคตอาจจะขาดแคลนไกเนอจากตางประเทศได จงนาจะเปนโอกาสของไกเนอไทยไดทดแทนไกเนอตางประเทศในทกเมนอาหารโดยเฉพาะอยางยงสามารถเลยงเปน Roaster เพอใชเปนเมนขาวมนไกรสชาตอรอยและเปนเมนพเศษตางๆ ในอนาคตอนใกลน เชน ตมยาไกพนเมอง แกงออมไกพนเมอง ไกนงไกพนเมอง และลาบ จะเปนอาหารไทยทนกทองเทยวอยากจะลองชม เมอมาทองเทยวประเทศไทย (เปนอาหารเยน) ไกยางเลศรส สมตา ขาวผด ขาวกระเพราไก จากไกบานไทยตลอดจนไกทอด ขาวมนไกเนอไทย จะเปนเมนชวนชมสาหรบนกทองเทยวทงไทยและตางประเทศตอไป (อาหารเทยง) สาหรบชดอาหารเชาอาจเปนไขดาว สขภาพ ขาวเหนยวดา และไกทอดไกพนเมองไทย งานวจยประเภทงานวจยและพฒนา จะมการวจยบางชนมความลกขน เพอกาหนดอตลกษณของไกพนเมองไทย ไกบานไทย และไกเนอไทย (บญญต และมนตชย, 2555)


บทท 2 ขอเสนอโครงการทไดรบอนมต

1. ชอหนวยงานหรอสถาบนการศกษา : มหาวทยาลยทกษณ

2. ชอหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย : หมบานการผลตไกพนเมองครบวงจร

(ตงชอหมบานใหสอตอการนาองคความรดาน วทน. หลกไปพฒนาหมบาน สนกระชบ ไดใจความ) 3. ผรบผดชอบและผรวมโครงการ (หากเปนหมบาน วท.ใหม ตองแนบประวตการศกษา ประสบการณ ความเชยวชาญของหวหนาโครงการ ผรวมรบผดชอบ)

3.1 หวหนาโครงการ ชอ – นามสกล ดร. อจฉรตน สวรรณภกด ตาแหนง อาจารย สถานทตดตอ คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ อ. ปาพะยอม จ. พทลง โทรศพท(มอถอ/ททางาน) 0968814353 อเมล adcharatt @gmail.com

3.2 ผรบผดชอบรวมคนท 1 ชอ – นามสกล ผศ. ดร. อษา อนทอง ตาแหนง ผชวยศาสตราจารย สถานทตดตอ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ อ. ปาพะยอม จ. พทลง โทรศพท(มอถอ/ททางาน) 086-9614556 /074-693995

อเมล [email protected] 3.3 ผรบผดชอบรวมคนท 2

ชอ – นามสกล ผศ. ดร อมรรตน ถนนแกว ตาแหนง ผชวยศาสตราจารย


สถานทตดตอ คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ อ. ปาพะยอม จ. พทลง โทรศพท(มอถอ/ททางาน) 074-693996 อเมล [email protected]

3.4 ผนา/แกนนา/ ชมชนหรอประธานกลมทเขารวมโครงการ ชอ – นามสกล นายประสพ สทธชย ตาแหนง ผใหญบาน สถานทตดตอ 129 หม 2 อ. ควนขนน จ. พทลง โทรศพท(มอถอ/ททางาน) 0862926682

3.5 เจาหนาทในทองถนทเขารวมโครงการ ชอ – นามสกล นายสตวแพทย จรวฒน พฒนพงศ ตาแหนง นายสตวแพทยชานาญการ สถานทตดตอ กลมยทธศาสตรและสารสนเทศการพฒนาปศสตว ปศสตว จ.

พทลง โทรศพท(มอถอ/ททางาน) 0891348632 อเมล [email protected]

4. ลกษณะโครงการ : โปรดใสเครองหมาย ใน ทตองการและใหขอมลใหครบถวน 1) หมบาน วท. (ตอเนอง) ใหระบปทเรมดาเนนการ 2) หมบาน วท. (แมขายขยายลก) ระบปแรกทเปนแมขาย (แนบแบบสารวจความพรอมและความตองการของหมบานลกขาย) 3) หมบาน วท.(ใหม) (แนบแบบฟอรมแสดงเจตจานงฯ) 5. หลกการและเหตผล

คาอธบาย : หมบาน วท.(ใหม) ใหกรอกขอมลขอ 5.1-5.2 หมบาน วท.(ตอเนอง) ทดาเนนการเปนปท 2 หรอปท 3 และหมบาน วท.(แมขายขยายลก) ใหกรอกขอมล 5.3

5.1 ความเปนมาหมบาน ใหขอมลพนฐานของหมบาน เชน ภมประเทศ จานวนประชากร อาชพหลก อาชพรอง รายไดประชากร การศกษา

การไดรบความชวยเหลอในดานตาง ๆ และขอมลทจาเปนอน ๆ บานไสขาม เปนหมบานทตงอยในหมท 2 ตาบลแพรกหา อ. ควนขนน จงหวดพทลง พนทของ

หมบานสวนใหญเปนทราบ บรเวณรอบนอกเปนทสง อาชพของประชากรจงเปนอาชพทานาและทาสวนยางพารา อยในสถานทไมรอนจด และไมหนาวจด อณหภม 27-28 องศาเซลเซยส อณหภมสงสดเฉลย 30-35 องศาเซลเซยส ฤดกาลแบงออกเปน 2 ฤดกาล คอ ฤดรอน เรมตงแตเดอนกมภาพนธ ถง พฤษภาคม ฤดฝน จะเรมตงแตเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกมภาพนธ

ขอมลจาการสารวจ จปฐ. ป 2553 พบวาจานวนประชากรของบานไสขามมทงสน 133 ครวเรอน

ประชากรเพศชาย จานวน 329 คน เพศหญง 383 คน รวม 712 คน การตงถนฐาน/การประกอบอาชพ ลกษณะการประกอบอาชพของประชากรรในพนทสวนใหญ

ประกอบอาชพเกษตรกรรม คาขาย รบจาง และรบราชการ รายไดสวนใหญจงมาจากภาคการเกษตร แต


เนองจากในสภาวะปจจบนราคาสนคาทางการเกษตรมราคาไมแนนอนโดยเฉพาะราคายางพารา ซงเคยมราคาสงและตกตาลงอยางตอเนองในป พ.ศ. 2556 จงทาใหคาครองชพสง ซงไมพอกบรายรบในปจจบน ดงนนเมอหมดหนาเกษตรกรรมจงมราษฎรบางสวนออกไปหางานทาตางจงหวด ทงนเนองจากวาในหมบาน และในตาบลมปรมาณงานรองรบนอย เพราะเปนเมองเกษตรกรรม

หมบานไสขามมการจดตงกลมสตรทอผาบานแพรกหา โดยภาคประชาชนในทองถนขนมาเมอวนท 15 มกราคม 2522 เรมดวยสมาชก 15 คน โดยรวมตวกนจากกลมสนใจเกยวกบอาชพเสรมเพอเพมรายไดใหกบครอบครว สมาชกรวมกนลงหนเพอลงทนในการจดซออปกรณเกยวกบการทอผา มการคดเลอกคณะกรรมการบรหารกลม ปจจบนผาทอแพรกหาเปนสนคา OTOP ในระดบ 4 ดาวของจงหวดพทลง และมกลมแมบานทมความถนดในการทอผาดาเนนการในนามกลมสตรทอผาแพรกหา

5.2 เหตผล ความตองการหรอประเดนปญหาทตองการนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขาไปแกไขหรอพฒนาหมบาน

ประชากรในหมบานประกอบอาชพการเกษตรและสวนใหญจะมอาชพหลกในการปลกพชคอการทานา การทาสวนยางพารา และสวนปาลมนามน การเลยงไกพนเมองเปนสตวเลยงทเกษตรกรสวนใหญมระบบการเลยงแบบหลงบาน ซงเปนสายพนธททนทานโรค และมความนยมดานการบรโภคมาก เนองจากรสชาตของไกพนเมอง มเนอแนน ปรมาณไขมนและคอเลสเตอรอลตา มรสชาตดกวาไกเนอสายพนธทางการคา แต ปรมาณไกพนเมองยงมไมเพยงพอตอความตองการของตลาด เนองจากเกษตรกรใชวธ การเลยงโดยปลอยใหหากกนตามธรรมชาต ทาใหอตราการเจรญเตบโตตา และอตราการสญเสยสง โดยเฉพาะในภาคใตการเลยงไกพนเมองยงไมสามารถพฒนารปแบบเชนภาคอน ๆ การพฒนาใหเกดความยงยนในการเลยงไกพนเมองขนในหมบาน จงตองใชเทคโนโลยทเกยวของและการใหความรแกเกษตรกรดานการจดการไกพนเมองอยางถกวธ จงจะสามารถพฒนารปแบบการเลยงไกพนเมองอยางครบวงจรขนในหมบาน ประเดนปญหาทตองการนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขาไปพฒนาหมบาน

1. การพฒนาสายพนธไกพนเมองทเลยงในหมบาน ใหมการคดเลอกและจดการผสมพนธทถกตองตามหลกวชาการ โดยมสายพนธทมคณคาอยแลวในทองถน เชน ไกคอลอนพทลง และไกพนเมองอน ๆ ทนยมบรโภค ปรบปรงรกษาสายพนธ และหาลกผสมทตรงกบความตองการของเกษตรกร และตลาด

2. การจดทาตฟกไข เพอใชในชมชน ทเกษตรกรสามารถนาความรทางวชาการไปพฒนาและประกอบตฟกไขใชในทองถนได ประหยดตนทนในการจดการ และสามารถเพมจานวนลกไกตอแม/ป ไดจากการใชเทคโนโลยการฟกไข

3. เทคโนโลยดานอาหารสตว และการประกอบสตรอาหารไกพนเมอง ซงมการนาวตถดบอาหารสตวในทองถนมาใชเพอลดตนทนคาอาหาร

4. เพมกระบวนการจดการอน ๆ เชนการคานวณตนทน การวเคราะหการตลาด การพฒนาดานตลาดไกพนเมอง ทเกษตรกรสามารถประกอบอาชพการเลยงไกพนเมองเปนอาชพทสรางรายไดใหแกประชากรในชมชนได


5.3 รายงานความกาวหนาในการดาเนนงานหมบานตงแตปแรกทเรมดาเนนการจนถงปลาสดทรบงบประมาณ

(ไดแกไขปญหา พฒนาและสรางความเชยวชาญทางดานเทคโนโลยใหกบหมบานฯ ในเรองใดบาง มผลลพธทางเศรษฐกจ สงคมทเกดขนจากผลทากจกรรมตาง ๆ เทาไหร อยางไร และมเหตผลความจาเปนและเรองใดทตองดาเนนการตอไปเพอการพฒนา) โครงการใหม 6. วตถประสงค

ระบเทคโนโลยหลกทจะนาไปพฒนาหมบานและมความสอดคลองกบความตองการ ในขอ 5 ไมควรเกน 3 ขอ 6.1 การสรางตฟกไข การฟกไข และการผลตลกไกพนเมองเพอการเพาะเลยงและเพมจานวนลกไกพนเมองใหเกษตรสามารถประกอบเปนอาชพเสรมได แทนการเลยงไกแบบหลงบานแบบเดม 6.2การผลตและการจดการอาหารไกพนเมองในชมชน 6.3การวเคราะหตนทนและการวางแผนการตลาด 7. แนวคดในการพฒนาหมบานดาน วทน. นาเสนอแผนผง กรอบความคด เปาหมายสดทายของการพฒนาหมบานโดยใชองคความรดาน วทน. สาหรบการพฒนาหมบาน 3 ปบนพนฐานการพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง(เขาใจ เขาถง พฒนา) ป 2558 ป 2559 ป 2560


พฒนา

เขาถง

เขาใจ

8. พนทดาเนนการ (ระบพนทเปาหมายของการสรางหมบานตนแบบ พนทเดยว)

หมบาน วท.(ใหม) ระบ(หมบาน ตาบล อาเภอ จงหวด) หม 2 ต. แพรกหา อ. ควนขนน จ. พทลง 93110

9. ระยะเวลาดาเนนการ หมบาน วท. (ใหม) ระบปเรมตน และปสนสด เรมตนในปงบประมาณ 2558 สนสดในป 2560 10. ขอเสนอ/เปาหมายการพฒนาหมบาน

โครงการ การผลตไกพนเมองครบวงจร วตถประสงค

การพฒนาสายพนธไกพนเมอง ณ บานไสขาม

พฒนาระบบตฟกไขทเหมาะกบเกษตรกร

เทคโนโลยการฟกไข

เทคโนโลยการประกอบสตรอาหารสตว

เทคโนโลยการผลตลกไกพนเมอง

การศกษาตนทน และการลดตนทนการผลต/เพมประสทธภาพในการเลยง

การบรหารจดการฟารมแบบไมมของเสย

การพฒนาดานตลาดสความยงยนในการประกอบอาชพ

การศกษาตลาดและกลไกตลาด

การพฒนาสรางเครอขายการผลตไกพนเมองในระบบการเกษตรแบบอนทรย รวมกบระบบการผลตไกแบบปลอดสารพษ


1. ถายทอดองคความรการผลตไกพนเมองครบวงจร โดยเทคโนโลยการผลตตฟกไขในชมชน การฟกไข และการอนบาลลกไก

2. ถายทอดเทคโนโลยอาหารสตว และการผลตอาหารสตวโดยใชวตถดบทหาไดในชมชน 3. เพมประสทธภาพการผลตไกบานของเกษตรกรจากการเลยงแบบหลงบานสการเลยงแบบ

เปนอาชพสรางรายไดแกครวเรอน 4. พฒนากระบวนการรวมกลมของประชาชนในพนท กระบวนการทางการตลาดเพอให

ผผลตไดรบผลตอบแทนทดและผบรโภคมความพงพอใจในคณภาพของสนคา 5. สงเสรมใหชมชนมความมนคงในการจดการอาหารทปลอดภยตอผผลตและผบรโภค ปจจยนาเขา (Input) 1. องคความรเกยวกบการเลยงไกพนเมอง เชนเทคโนโลยการสรางตฟกไข สาหรบใชใน

ชมชน เทคโนโลยการจดการอาหารสตว การจดบนทก 2. องคความรดานการบรหารจดการกลม กระบวนการเรยนรรวมกนในชมชน กระบวนการ

ถอดบทเรยน 3. ความรดานตนทน และระบบบญชฟารม 4. ความรดานกระบวนการตลาด การวเคราะหและการวางแผนการตลาดสนคาเกษตร 5. แนวความคดดานความมนคงของอาหาร และการเกษตรแบบอนทรยทยกระดบความ

ปลอดภยของสนคาเกษตรเขาสการการตลอดแบบมคณภาพ กจกรรม 1. การประชาสมพนธโครงการ การประชม การชแจงวตถประสงค การจดการเรยนรใน

ชมชน 2. กระบวนการการจดการเรยนรในชมชน การถายทอดเทคโนโลยและการบรณาการรวมกบ

องคความรในทองถนเพอใหเกดความเหมาะสม 3. กระบวนการศกษาวจย 4. กระบวนการ

ผลผลต 1. ตฟกไข 2. ไกพนเมอง 1. สตรอาหารไกพนเมองสาหรบการเลยงไกระยะตาง ๆ ทมความเหมาะสมกบวตถดบอาหาร

สตวทมอยในชมชน ของ หม 2 บานไสขาม 3. วงจรการผลตและ วงจรตลาดไกพนเมอง 4. ผลลพธ 2. เพมรายไดใหแกผเขารวมโครงการใน หม 2 บานไสขาม 3. อนรกษและใชประโยชนจากพนธสตวในทองถน


4. เพมมลคาเศษอาหารหรอวตถดบในภาคการเกษตรทสามารถใชเลยงสตวไดใหเกดมลคาเพมสงสด

5. สรางความเขมแขงและทกษะการทางานเปนทมของกลมประชาชนผเขารวมโครงการ 6. มแนวทางการตลาดและการสรางมลคาเพมดานการตลาดไกพนเมอง 7. ผบรโภคมความพงพอใจ และไดรบสนคาการเกษตรทมคณภาพ

หมบาน วท.(ใหม) นาเสนอเปาหมายในระยะเวลา 3 ป

ปท

ทรพยากร (สงทตองใชในการพฒนา

หมบาน)

กระบวนการหรอกจกรรม (ขนตอน/วธการในการดาเนนการ)

ผลผลต (สงทไดออกมาเปนรปธรรม หรอรบรได)

ผลลพธ (ผลประโยชนทไดจาก

ผลผลตและผลกระทบทมตอผทเกยวของ)

งบประมาณ(บาท)

ปท 1 -วสดคอมพวเตอรและวสดสานกงาน -วสดอปกรณในการประกอบตฟกไข -แมไกและพอไกพนเมอง -ไขไกฟก -วตถดบอาหารสตว -วสดอปกรณในการประกอบอาหารสตว -ยาวคซน และอปกรณการแพทย

-ประชาสมพนธชแจง และจดตงกลม การเลยงไกพนเมองแบบครบวงจร บานไสขาม -ถายทอดความรการสรางตฟกไข -ถายทอดความรเทคโนโลยการฟกไข -ถายทอดความรการใชวคซนในสตวปก -ถายทอดความรเทคโนโลยอาหารสตว -แลกเปลยนเรยนรการใชวตถดบอาหารสตวเลยงไกพนเมองใชชมชน

-กลมผสนใจเลยงไกพนเมองแบบครบวงจร -ตฟกไข -ลกไกพนเมองสายพนธทเปนทนยมในทองถน

-พฒนารปแบบการเลยงไกพนเมองแบบหลงบาน ใหเปนการประกอบอาชพทสามารถสรางรายไดใหเกดขน -ประชาชนทรวมโครงการมรายไดเพมจากการประกอบอาชพ -มสนคาการเกษตรทมคณภาพเปนทตองการของตลาดและมความปลอดภยในผผลตและผบรโภค

291,587

ปท 2 -วตถดบอาหารสตว -ยาวคซน และอปกรณการแพทย -วสดการเกษตร -วสดคอมพวเตอรและวสดสานกงาน

-ถายทอดความรเทคโนโลยการประกอบสตรอาหารไกพนเมอง -แลกเปลยนเรยนรการกกลกไกพนเมอง -ถายทอดความรการศกษาประสทธภาพการเจรญเตบโตของไก

-สตรอาหารไกพนเมองทใชวตถดบในทองถน-ไกพนเมองปลอดสารตกคางของหมบานไสขาม

-สตรอาหารไกพนเมองทใชวตถดบในทองถน เพมมลคาทางการเกษตรใหเกดขน -ใหความปลดภยดานสขภาพของผเลยงและผบรโภค


พนเมอง -แลกเปลยนเรยนรเทคนคการเลยงไกพนเมองในระยะอนบาล ระยะการเจรญเตบโต ระยะขนสงตลาด-ถายทอดความรการศกษาตนทน การตลาดของการรวมกลมเลยงไกพนเมอง -ถายทอดความรการจดการของเสยทในฟารม

-ตนทนและแนวทางการตลาดการเลยงไกพนเมองสาหรบผสนใจในการประกอบอาชพ

-มแนวทางในการลดตนทนการเลยง/การเพมผลผลต

244,921

ปท 3 -วสดการเกษตร -วสดคอมพวเตอรและวสดสานกงาน

-แลกเปลยนเรยนรการจดการของเสยทในฟารม -แลกเปลยนเรยนร ตนทนและการตลาดไกพนเมองบานไสขาม

-วธการจดการของเสยในฟารม-ตนทน วถการตลาดไกพนเมอง

-ใหความปลดภยดานสขภาพของผเลยงและผบรโภค -สรางความยงยนในการประกอบอาชพ

175,000

11. แผนการดาเนนงาน ระบแผนการพฒนาหมบานทเปนไปตามวตถประสงคและเปาหมาย หมบาน วท.(ใหม) ระบแผนการดาเนนงาน 3 ป ใหสอดคลองกบขอ 10)

กจกรรมหลก

ระยะเวลา (ป) ปท 1(2558) ปท 2(2559) ปท 3(2560)

Q1 Q2

Q3 Q4

Q1

Q2

Q3

Q4

Q1

Q2

Q3

Q4

1. รบสมครเกษตรกร/ผสนใจในหมบานเขารวมโครงการเพมเตมจากกลมผเลยงไกพนเมองทมอยแลวในหมบาน กาหนดแผนพฒนา ระบองคความรเดม องคความรและเทคโนโลยเพมเตม และจดทาแผนการดาเนนงานของกลม

2.ดาเนนการ ในวงจรการผลตไกพนเมอง พอแมพนธ ตฟกไข การฟกไข และการผลตลกไก.การเลยง และการจดการ

3. เทคโนโลยการผลตไกพนเมอง อาหาร วงจรการผลต

4. การศกษาตนทน การลดตนทน/เพมผลผลต ประสทธภาพในการเลยง

5. กลไกการตลาด 6. เทคโนโลยการจดการฟารมแบบไม


มของเสยในฟารม 7. การถอดบทเรยนวธการเลยงไกพนเมองสายพนธตาง ๆ ในบานไสขาม และผลตอบแทนทางการตลาด

8. การฝกอบรมและสรางเครอขายแกผทสนใจการเลยงไกพนเมองแบบครบวงจร

12. หนวยงานสนบสนน (ทรพยากร) หนวยงานทจะใหการสนบสนนการดาเนนงานทงในสวนของ วท. หนวยงานทองถน สถาบนการศกษาทเปน

เครอขาย และรปแบบของการสนบสนน เชน งบประมาณสมทบ(ระบจานวน) อาคาร สถานท โรงเรอน วทยากร(ไมม

คาใชจาย) ฯลฯ หากมหลกฐาน เชน หนงสอราชการ เอกสารอน ๆ ใหแนบมาดวย ชอหนวยงาน/สถาบนการศกษา รปแบบการสนบสนน

1. คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง

วทยากร อาคารฝกอบรม

2. สหกรณอาหารสตวพทลง วทยากรในการฝกอบรม

13. แผนการดาเนนงาน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2557

กจกรรม 2558 2559 รวมเงน

(บาท) ไตรมาสท 2 ไตรมาสท 3 ไตรมาสท 4 มค. กพ. มค. เมย. พค. มย. กค. สค. กย.

1.รบสมครเกษตรกร/ผสนใจในหมบานเขารวมโครงการเพมเตมจากกลมผเลยงไกพนเมองทมอยแลวในหมบาน กาหนดแผนพฒนา ระบองคความรเดมของเกษตรกรมรกลม องคความรและเทคโนโลยทตองการเพมเตม และจดทาแผนการดาเนนงานของกลม

2. การถายทอดและพฒนาตฟกไข การฟกไข และการผลตลกไก

3. การถายทอดเทคโนโลยการผลตไกพนเมอง อาหาร วงจรการผลต

4. ตดตาม ประเมนผลและรายงานผล


14. เปาหมายผลผลต/ผลลพธ และตวชวด ปงบประมาณ พ.ศ. 2558-2560

ผลผลต/ผลลพธ หนวย ขอมลพนฐาน**

คาเปาหมายแตละป* หมายเหต ปท 1 ปท

2 ปท 3

1. จานวนหมบาน/ชมชน ทนาเทคโนโลยทไดรบการถายทอดไปใชประโยชน

2 หมบาน/ชมชน

- 1 2 2 ไมสะสม

2. จานวนเทคโนโลยทมการถายทอด 8 เรอง - 4 8 8 จานวนครงทถายทอด

เทคโนโลยการสรางตฟกไข (หลก) ไมสะสม เทคโนโลยการฟกไข (หลก) ไมสะสม เทคโนโลยการประกอบสตรอาหารสตว (หลก) ไมสะสม การพฒนาและคดเลอกพนธไกพนเมอง (รอง) ไมสะสม

การเลยงไกพนเมองตามระยะการเจรญเตบโต (รอง) ไมสะสม การศกษาตนทนและแนวทางการตลาดไกพนเมอง (หลก) ไมสะสม การจดการของเสยในฟารม (หลก) ไมสะสม แนวทางการแปรรปไกพนเมอง (รอง) ไมสะสม 3. จานวนวทยากรชมชนทสรางความเชยวชาญในเทคโนโลย ทถายทอด

18 คน - 4 6 8 สะสม

4. จานวนผรบการถายทอดเทคโนโลย (ไมนบซา) ***

500 คน - 50 150 200 ไมสะสม

5. ความพงพอใจของผรบบรการในหมบาน/ชมชนทดาเนนการในระดบด-ดมาก

80 รอยละ - 70 80 90 ไมสะสม

* ระบในชองหมายเหตวาคาเปาหมายในแตละปเปนคาสะสมหรอไมสะสม(ผรบการถายทอดเทคโนโลยเปนคนเดม) ** ขอมลพนฐาน คอ ผลการดาเนนงานทผานมาตงแตปแรกทเรมโครงการ ของหมบาน วท.(ตอเนอง) *** จานวนชมชนทจะขยายผล เฉพาะหมบาน วท.(แมขายขยายลก) ใหขอมลในปทดาเนนการเทานนและใหระบชอชมชน

15. ผลกระทบ (ผลกระทบ หมายถง สงทไดจากการทผลลพธเกดขนแลว โดยผานผรบบรการโดยตรง หรอสงคม ชมชน ทไมไดรบบรการโดยตรง แตไดรบผลประโยชนทงทางเศรษฐกจและสงคม ทงระบตวเงนไดปละไมได)

□ เศรษฐกจ รอยละ 50 ของชมชนทไดรบการถายทอดเทคโนโลย นาเทคโนโลยไปใชประโยชน

1. เพมรายไดจากอาชพหลกของผเขารวมโครงการ 2. สรางมลคาไกพนเมองในตลาดการบรโภคเนอไกคณภาพสง 3. ลดตนทนการซอตฟกไขซงมการจาหนายและเกษตรกรไมสามารถใชฟกไขได 4. ปรบรปแบบการเลยงไกพนเมองเชงเศรษฐกจอยางครบวงจรคดเปนมลคาไมนอยกวา 250,000 บาท/ป


□ สงคม (เชน เกดการจางงาน ลดการยายถนฐาน ครอบครวเปนสข เปนตน) 1. จดตงเปนแหลงเรยนรและศนยถายทอดเทคโนโลยเกษตรกรผสนใจ หนวยงานราชการในจงหวด

พทลง 2. มอาชพเสรมลดปญหาการวางงานแฝงในชมชน 3. ปรบปรงการจดการฟารมและสามารถมแนวทางการเกษตรแบบอนทรยเกดขนในชมชน เพอ

สรางมลคาเพมของผลตภณฑไดตอไปในอนาคต 4. ใชวตถดบอาหารสตวในทองถนในเกดประโยชนดานทรพยากร 5. อนรกษทรพยากรธรรมชาตสตวพนเมองในทองถนใหเกดความยงยน

16. งบประมาณขอรบ

ใหแจกแจงรายละเอยดคาใชจายเปนงบตวคณ ใหสอดคลองกบกจกรรม ตามระเบยบและอตราของทางราชการ(ประหยด คมคา) คาใชจายในการดาเนนการ ปงบประมาณ พ.ศ.2558 ขอรบการสนบสนนงบประมาณ................................บาท ตวอยางรายการคาใชจาย ตามกจกรรมทระบไวในขอ 10 จานวนเงน 1) คาใชจายในการจดทาแผน ประสานแผนและการสารวจพนท


จดเวท เสวนา รวมกบชมชน เพอนาผลงานวจยฯ มาใชพฒนาหมบาน/ชมชน คานามนเชอเพลง 300 บาท*8 ครง =2,400 บาท คาวสดในการประชาสมพนธ 2,500 บาท คาอาหารวางและเครองดม -คาอาหารวางและเครองดม (35 บาท*2มอ*60 คน 4 ครง) =16,800 บาท คาโทรศพทในการตดตอประสานงาน 1,000 บาท

22,700

2) คาจางเหมาบรการบคคลธรรมดา/หรอคาตอบแทนหวหนาโครงการ คาตอบแทนหวหนาโครงการและผรวมงาน 2 คน (1800บาท/ 9 เดอน) 16,200 บาท คาจางเหมาในการประกอบตฟกไขตนแบบ และแผงกกลกไก 5,000 บาท

21,200

3) คาใชจายในการถายทอดเทคโนโลย (อบรม สาธต ดงาน) คาตอบแทนวทยากรในการถายทอดความร /ดงานกลมทประสบความสาเรจ

เจาหนาทของรฐ (3 คน 6 ชวโมง 600บาท/ชวโมง* 4 ครง) =10,800 บาท เกษตรกร (1200 บาท 2 ชวโมง*4 ครง) =9,600 บาท

คาวสดฝกอบรม (250 บาท*50 คน )=12,500 บาท คาวสดอาหารสตวในการอบรมการผสมอาหาร = 50,000 บาท คาวสดในการผสมอาหารสตว =30,000 บาท คาวสดการแพทย และวคซน ยา 13,000 คาไขมเชอสาหรบใชทดลองในตฟกไข จานวน 500 ฟอง 5,000 บาท คาวสดในการสรางตฟกไข ชดควบคมอณหภม แผงกลบไขอตโนมต 2 ชด 22,000 บาท คาวสดไฟฟาการตอตฟกไข และทาแผงกกลกไก เชน หลอดไฟ สายไฟ 1,500บาท คาอาหารวางและเครองดม -คาอาหารกลางวน (150 บาท*1 มอ*50 คน 3 ครง)=22,500 บาท -คาอาหารวางและเครองดม (35 บาท*2มอ*50 คน 4 ครง) =14,000 บาท คาโทรศพทในการตดตอประสานงาน 500 บาท 191,4004) คาใชจายในการตดตาม ประเมนผล คานามนเชอเพลง 300 บาท*8 ครง =2,400 บาท คาอาหารวางและเครองดม (35 บาท*1มอ*50 คน 4 ครง) =7,000 บาท 9,4005) คาใชจายในการจดทารายงานผล วสดอปกรณสานกงาน และวสดคอมพวเตอร 1000 บาท วสดในการเผยแพร ผลการศกษา ประชาสมพนธความสาเสรจโครงการ 2,300 3,3006) คาใชจายทหกเขาหนวยงาน/สถาบนการศกษา ไมเกน 10% ขอคาใชจายรวมของโครงการ

2,000

7) รวม (ขอถวเฉลยทกรายการ) 250,000**ชมชนมสวนรวมในการสนบสนนงบประมาณในการสรางโรงเรอนเลยงไก โรงเรอนในการเลยงไก-โรงเรอนพอแมพนธ -โรงเรอนกกลกไก -โรงเรอนขน อปกรณทใชในการเลยง ทใหนา ทใหอาหาร ระบบปรบอณหภม


อปกรณในการแปรรป อปกรณการชาแหละถอดขนไก อปกรณในการแปรรปและสรางมลคาเพม สนคาไกอนทรย 17. การรายงานผล ประเมนผลและตดตามผล :

ผรบผดชอบโครงการตองรายงานความกาวหนาผานระบบออนไลนทกไตรมาสหลงจากยนยนขอรบการสนบสนนงบประมาณ กบสานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรฯ (สป. วท.) โดยรายผลการดาเนนงานและการใชจายงบประมาณ ผานระบบออนไลนทเวบไซต http://www.clinictech.most.go.th/online/index.asp เมน Sci & Tech Village และตองจดสงผลงานและเอกสารดงน

1. รายงานผลการดาเนนงานและคาใชจายงบประมาณตามไตรมาสอยางนอย 2 ครงผานระบบออนไลน พรอมไฟลผรบบรการ (ใบสมคร แบบประเมน และแบบตดตามของ สป วท.)

2. รายงานฉบบสมบรณ จดสงเปนเอกสารจานวน 2 ชด และขอมลบนทกลงใน CD หลงสนสดโครงการหรอไมเกน 30 วนหลงสนสดปงบประมาณ หรอสนสดเวลาทขอขยายเวลา

3. ใหความรวมมอในการประเมนสถานะหมบาน (Post SAR) ตามท สป. วท. กาหนด

18. การเผยแพรประชาสมพนธการดาเนนโครงการ : ทกครงทมการจดกจกรรมการถายทอดเทคโนโลยและมการเผยแพรประชาสมพนธในรปแบบตาง ๆ เชน

แผนพบ ปายประชาสมพนธ จดหมายขาว วารสาร และสออนใด จะตองมขอความและสญลกษณของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงเปนผใหการสนบสนนงบประมาณปรากฏดวยทกครง และ ยนดใหความรวมมอเขารวมจดแสดงผลงานในกจกรรมตาง ๆ ทกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนผจดขน พรอมทงทาตามหลกเกณฑและเงอนไขทระบในคมอการดาเนนงานประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2558 ทกประการ

ลงชอ ............................................................. ( อจฉรตน สวรรณภกด) ผเสนอโครงการ

บทท 3 ผลการดาเนนงาน

เทคโนโลยทมการถายทอด มการดาเนนการตามเปาหมายในการถายทอดเทคโนโลย 4 เรองดงตอไปน 1. เทคโนโลยการสรางตฟกไข 2. เทคโนโลยการฟกไข 3. เทคโนโลยการประกอบสตรอาหารสตว 4. การพฒนาและคดเลอกพนธไกพนเมอง มกจกรรมเสรมเพอการดาเนนการใหครบวงจรในหมบาน 1. การปรบปรงโรงเรอน 2. การสรางเครอขายไกพนเมอง และการประกวดไกพนเมอง 3. การเผยแพรการทาอาหารเมนไกพนเมอง 4. การประสานงานเบองตนดานการตลาด


กจกรรมทไดดาเนนการเปนกจกรรมแรกสดคอการประชมชแจงในพนทและการปรบปรงสภาพโรงเรอนของสมาชกในกลม เนองจากสภาพของการเลกเลยง และไมมการปรบปรงโรงเรอนมมากในชวงทราคาไกตกตาเกษตรกรบางรายเหลอการเลยงไกพนเมองไวเพยงการเลยงไกแบบหลงบาน ไมสามรถสรางรายไดสครวเรอนได กจกรรมท ไดดาเนนการในลาดบตอมา คอการปรบปรงพนธไก เนองจากจานวนไขฟกในหมบานกบการพฒนาเทคโนโลยการฟกไข ยงสามารถฟกโดยระบบธรรมชาตได จงทาการคดสายพนธและสงเสรมสายพนธไกคอลอน เพมจานวน และแนะนาวธการเลยงวธการทาวคซน ซงเปนการปรบรปแบบการผลต กจกรรมการสรางความเขาใจ

การประชมและชแจงในระหวางสมาชก และแบงกลมสมาชกเพอรบผดชอบในกจกรรมตาง ๆ ดงตอไปน แกนนาสมาชกกลมยอยในจดการดานการตลาด การแปรรป แกนนาสมาชกกลมยอยในการฟกไข และการกกลกไกเลก แกนนาสมาชกกลมยอยในการพฒนาสตรอาหารไกขน ไกพอแมพนธ

ประวตความเปนมา หมท 2 บานไสขาม อยใน ตาบลแพรกหา ซงเมอกอนเรยกวา ตาบลแพรกหาย ในตาบลนเปนปาทบเปนเกาะจานวน 1 เกาะ คอเกาะแพรกหาย เปนทางสองแพรง มการเลาขานวามโจรชกชมมการลกขโมยววควายหรอทรพยสนเมอเดนทางมาถงทางสองแพรงน จะตองออกชอหรอเซนไหวเสยกอนหากไมทาจะทาใหเดนหลงทางไมสามารถออกมาได และจากการทเกดการขโมยทาใหชาวบานเดอดรอน ชาวบานจงเปลยนชอจากแพรกหาย มาเปนแพรกหา ซงเปนชอทเปนมงคลและประชาชนยอมรบจงไดชอนมาถงปจจบน

อาชพ อาชพหลก ทานา ทาสวนยางพารา อาชพเสรม ทอผา ทาสวน เปนหมบานทมความเขมเขมในการดาเนนงานของกลมสตรทอผา โดยนางบญเออ สภาพรเหมนทร เปนผกอตง และไดรบรางวลในบทบาทของคนไทยตวอยาง ในป พ.ศ. 2528 จากการจดเกบขอมล กชช2ค. ป 2558 (ขอมลระดบหมบานทแสดงสภาพทวไปของหมบาน สภาพพนฐานทางเศรษฐกจ ระดบการศกษา การมสวนรวมและความเขมแขงของชมชน สขภาพและอนามย สภาพแรงงาน และยาเสพตด) สรปสภาพปญหาของหม 2 บานไสขาม

ระดบคะแนนตวชวด ม 3 ระดบ ดงน 1. ถาได 1 คะแนน หมายถง ตวชวดนนมปญหามาก (ตากวาเกณฑ) 2. ถาได 2 คะแนน หมายถง ตวชวดนนมปญหาปานกลาง (อยในเกณฑ)

4. ถาได 3 คะแนน หมายถง ตวชวดนนมปญหานอย/ไมมปญหา (สงกวาเกณฑ)


ตวชวด คะแนน คะแนน 1. ดานโครงสราง 6. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (1) ถนน (2) นาดม (3) นาใช (4) นาเพอการเกษตร (5) การไฟฟา (6) การมทดนทากน (7) การตดตอสอสาร

3 3 3 3 3 3 2

(26) คณภาพดน (27) คณภาพนา (28) การปลกปา หรอไมยนตน (29) การใชประโยชนทดน (30) การจดการสภาพสงแวดลอม

2 3 - - 3

2. ดานสภาพพนฐานทางเศรษฐกจ 7. ดานความเสยงของชมชนและภยพบต (8) การมงานทา (9) การทางานในสถานประกอบการ (10) ผลผลตจากการทานา (11) ผลผลตจากการทาไร (12) ผลผลตจากการทาการเกษตรอนๆ (13)การประกอบอตสาหกรรมในครวเรอน (14)การไดรบประโยชนจากการมสถานททองเทยว

3 - - 3 - - -

(31) ความปลอดภยจากยาเสพตด (32) ความปลอดภยจากภยพบต (33) ความปลอดภยจากความเสยงในชมชน

2 3 3

3. ดานสขภาวะและอนามย (15) ความปลอดภยในการทางาน (16) การปองกนโรคตดตอ (17) การกฬา

3 3 1

4. ดานความรและการศกษา (18) การไดรบการศกษา (19) อตราการเรยนตอของประชาชน

3 -

5.ดานการมสวนรวมและความเขมแขงของชมชน

(21) การเรยนรโดยชมชน (22) การไดรบการคมครองทางสงคม

1 3


(23) การมสวนรวมของชมชน (24) การรวมกลมของประชาชน (25) การเขาถงแหลงเงนทนของประชาชน

3 3 1

จากขอมลตวชวดดานสภาพพนฐานทางเศรษฐกจพบวามสภาพปญหาอยในระดบนอย จากการสารวจและพดคยสภาพการเลยงไกโดยทวไปในพนท มการเลยงไกในลกษณะไกชน ไกพนเมองแบบครวเรอน ไกไขจานวนเลกนอย

รปแบบการเลยงไกพนเมองในหมบาน

ประชมขแจงโครงการ เพอสรางรปแบบการเลยงไก และเปลยนองคความรพนฐานการเลยงไกในหมบาน


กจกรรมการปรบปรงสภาพโรงเรอน รปแบบการเลยงไกพนเมอง พบวา รปแบบการเลยงไกพนเมอง

ระบบการเลยงไกแบบกงปลอย (free range chicken system) เปนระบบการเลยงทมโรงเรอนใหไกนอนในเวลากลางคน และปลอยใหออกมานอกโรงเรอนไดในเวลากลางวน โดยม พนทอยางเพยงพอใหไกอยไดอยางสบาย และไมขดตอหลกสวสดภาพสตว ในสหภาพยโรป โดยเฉพาะฝรงเศสเปนตนแบบของการเลยงไกในระบบกงปลอย มพนทปลอยออกสภายนอกเพอใหไกไดออกกาลงกาย ในสหภาพย โรปและฝรงเศส กาหนดใหพนทปลอยตองปกคลมดวยพชเหมอนอยในสภาพแวดลอมทางธรรมชาต

พนธไกทใชเลยง ระยะเวลาการเลยง อาหารทใช และความหนาแนนภายในโรงเรอน มความแตกตางกนไปในแตละประเทศ (ตารางท 8) ตารางท 8 ผลของการเลยงไกในระบบกงปลอยตอสมรรถนะการเจรญเตบโต

สายพนธ จานวนวน

ทรทเมนท นาหนกตว (กรม)

อตราการแลกเนอ

อตราการตาย

อางอง

Ross 56 ควบคม 3,219b 2.31a Castellini et al.(2002)

อนทรย 2,861a 2.75b Ross 81 ควบคม 4,368d 2.89c อนทรย 3,614c 3.29d Castellini

et al.(2002) Broiler 45 ควบคม 2,580b 1.97a 5.32a Lima and 80 ปลอยอสระ 2,100a 2.98b 1.34b Naas (2005) Broiler 105 ควบคม 3,748b 3.25 Santos et al. (Paraiso) ปลอยอสระ 4,021a 2.95 (2005) Broiler 105 ควบคม 2,874 3.39 Santos et al. (ISA Label) ปลอยอสระ 3,003 3.38 (2005) Slow-growth 112 ควบคม 1,256a 3.95b Wang et al. ปลอยอสระ 1,065b 4.41a (2009) 1. a,b,c,d Means with different superscripts in a column are significantly different (P<0.05)

ผลของการเลยงไกในระบบกงปลอยตอปรมาณโภชนะของเนอ Castellini et al. (2002) พบวาระบบกงปลอยทาใหมไขมนสะสมในเนอตาลงซงอาจเกดจากการทไก

ไดม การเคลอนไหวหรอการออกกาลงกาย ทาใหรางกายตองม การเผาผลาญแหลงคารโบไฮเดรตและไขมนท สะสมในรางกายใหไดพลงงานออกมาเพอนามาใชเปนแหลงพลงงานใหกบกลามเนอ ซงการเคลอนไหวหรอการออกกาลงกายทสงขน จะม ผลตอขนาดของกลามเนอทใหญขนและการเพมขนาดของกลามเนอจะทาใหมความตองการใชพลงงานสงขนดวยจงม ผลในการชวยลดการสะสมไขมนในเนอ แตในการทดลองอน ๆ นน พบวาระดบของไขมนทสะสมในเนอไมมความแตกตางกน แตมระดบของโปรตนในเนอทเพมสงขน (Fanatico


et al., 2008; Husak et al., 2008) ซงการเพมของโปรตนอาจเกดจากการเพมขนาดของเสนใยกลามเนอ หรอเกดการซอมแซมเสนใยกลามเนอทไดรบความเสยหายหรอบาดเจบในระหวางการเคลอนไหว โดยในการสรางกลามเนอจะนาโปรตนทสตวไดรบจากอาหารไปใชในการสงเคราะห เสนใยโปรตนซงเปนองคประกอบของกลามเนอทาใหเสนใยกลามเนอหนาขน และมผลในการเพมโปรตนซงเปนองคประกอบของเสนใยกลามเนอใหสงขน สภาพการเลยงในพนทพบวาวธการเลยงทไดผลดในพอแมพนธคอ ระบบการเลยงไกแบบกงปลอย (free range chicken system) ครวเรยนสวนใหญเลยงไกแบบปลอย ครวเรอนทมการเลยงพอแมพนธในโรงเรอน พบวาประสบปญหาคอแมไกไมใหผลผลตไกดเทากลบวธการเลยงแบบปลอย แตอยางไรกตาม การเลยงแบบปลอยพบวามศตรธรรมชาตคอสนข และไกพนเมองอาจทาใหเกดขอบาดหมางกบเพอนบาน.ในเรองการทาลายพชผก และความสะอาด

โรงเรอนทมสภาพปด เกษตรกรเลยงไกพนเมองแบบปด ผลการไขของวธการเลยงแบบนนอยกวา

แบบปลอย อาจเนองมาจากแสงสวางไมเพยงพอ สภาพโรงเรอนเลยงไก พอแมพนธ

1. โรงเรอนอเนกประสงค ใชรวมระหวางโรงเรอนเกบเครองมอ ตาง ๆ เกบไม เกบฟาง เลยงววพนเมองในการลามชวงกลางคน


2. โรงเรอนเลยงไกพนเมอง แบบปลอย เปนโรงเรอนเลยงไกพนเมองทเกษตรกรสรางไวเฉพาะไก มกจะปลอยใหไกหากนอยางอสระ

3. โรงเรอนเลยงไกพนเมอง แบบกงขงกงปลอย เปนโรงเรอนเชนเดยวกบแบบท 2 แตมการลอมรอบบรเวณลานใหไกสามารถหากนไดอสระในพนทจากด โรงเรอนแบบนพบวาใหผลดในการเลยงไกพอแมพนธ

สภาพโรงเรอนเลยงไก ลกไกอนบาล โดยปกตการแยกลกไกออกจากแมเกษตรกรทาไดเมอ เทคโนโลยทแนะนาใหเกษตรกรใชวธการจดการคอ

ขนตอนการแยกลกไกจากแม 1. ตรวจเชคอายไกทพรอมหยา แลวแยกลกไกออกจากแม 2. ใหครอบสมเลยงนาน 5 วน เพอใหลกไกลมแม 3. ใหอาหาร/ขาวเปลอกลกไก 4. เมอครบ 5 วน กปลอยออกจากสม เลยงในหองตามปกต ลกไกมอายครบ 2 เดอน หรอ 8 สปดาห ขนไป

เกษตรกรอาจใชแมไกขงรวมกบลกไก ไดตงแต 2-4 สปดาห กอนจบแมไกออกจากคอก หากไมตองการใชไฟกก หรอทาการกกลกไกตงแตระยะออกจากไขโดยการใชไฟกก


คอกอนบาลทใชแมไกกก คอกอนบาลทใชการกกไฟ

คอกอนบาล 2 ชน


การกกลกไก ใชระยะเวลาในการกก 4 สปดาห การปรบปรงคอกไกสมาชกในกลม ถายทอดและซอมแซมอปกรณตาง ๆ ทใชในการเลยง โดย

วทยากรผชวย นสตสาขาสตวศาสตร ชนปท 3 จานวน 40 คน ลงพนทพดคยแลกเปลยนเรยนรรวมกนกบสมาชกผเลยงไกในหมบาน

ตวอยาง สภาพการเลยงและโรงเรอนเลยงไก 1. นาย พรอม รตนพงษ 36 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง

สมาชกในบานจานวน 5 คน อาชพหลก ทาสวนยาง อาชพเสรม ปลกผกแบบผสมผสานและการเลยงสตว สายพนธไกทเลยง ไกไข ไกคอลอน ไกบาน จดเดน เกษตรกรมความพรอมและสามารถรบเทคโนโลยและนาไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ


สภาพโดยทวไปและการปรบปรงโรงเรอน 2. นางสาว วรศรา ภกดจตร 72 ม.2 ต. แพรกหา อ. ควนขนน จ.พทลง

สมาชกในบานจานวน 4 คน อาชพหลก ทาสวนยาง อาชพเสรม เลยงไก และ ขายเครองสาอาง สายพนธไกทเลยง ไกเถอน จดเดน เกษตรกรไมมภาวะหนสนพนทในการเลยงอยในสวนยาง

สภาพโดยทวไปการเลยงไกในสวนยาง


3.

สภาพโดยทวไปการเลยงไกในสวนยางและสวนสละ 3. นาย เคลอน จนทรขาว 26 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 4 คน อาชพหลก ทาสวนยางและเลยงสตว อาชพเสรม ทานา สายพนธไกทเลยง ไกบาน ไกคอลอน จดเดน ระบบการเลยงแบบกงปลอย

ทาการซอมแซมกนบรเวณคอกรอบนอก


ปรบเปลยนพอพนธไก ตรวจเยยมบานและแลกเปลยนเรยนร 4. นางสาว สาอาง สทธชย 16 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 5 คน อาชพหลก ทาสวนยาง อาชพเสรม เลยงสตว สายพนธไกทเลยง ไกบาน ไกคอลอน จดเดน สามารถรบเทคโนโลยและถายทอดได

ซอมแซมคอกและถายโทษเทคโนโลยการแยกคอกอนบาลลกไก


คอกอนบาลลกไกทใชวสดในทองถน และสามารถปองกนศตรได

5. นางบญเออ สภาพรเหมนทร 1 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 10 คน อาชพหลก ทาสวนยาง ทานา อาชพเสรม เลยงสตว สายพนธไกทเลยง ไกคอลอน จดเดน เปนคนไทยตวอยาง และมแนวคดในการจดการกลม

ยายบญเออ แกนนาผกอตงกลมสตรทอผาแพรกหา และแนวคดในการรวมกลม

6. นายอาภรณ สวรรณฤทธ 45 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 7 คน อาชพหลก ทาสวนยาง ทานา อาชพเสรม เลยงสตว สายพนธไกทเลยง ไกคอลอน จดเดน มกจกรรม ผสมผสานดานการเกษตร


เทคโนโลยการอนบาลและการเลยงไกขน 7. นายสมพศ สงคง 17 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 3 คน อาชพหลก ทาสวนยาง อาชพเสรม เลยงสตว สายพนธไกทเลยง ไกคอลอน ไกสามสาย จดเดน มพนทและมโรงเรอน สามารถเลยงโดยวธกงปลอยแปลงได


การเลยงไกระยะเจรญเตบโตตนทนตาในสวนมงคด

8. นางจฑามาส โสภณ 68 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 5 คน อาชพหลก ทาสวนยาง ทานา เกบคาเชาทดน อาชพเสรม เลยงสตว สายพนธไกทเลยง ไกคอลอน ไกประดหางดา ลกผสมสายเลอดไกชน จดเดน มพนทและมโรงเรอน สามารถเลยงโดยวธกงปลอยแปลงได เปนผประสานงานและถายทอด

เทคโนโลยได


ไกประดหางดา และลกษณะเนอไก 9. นางวาสนา คงเพง ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 3 คน อาชพหลก ทาสวนยาง อาชพเสรม สายพนธไกทเลยง ไกคอลอน ไกพนเมองลกผสม จดเดน มพนทและมโรงเรอน สามารถเลยงในสวนยางได 10. นางหนรม ชหน 77 ม.2 ต.แพรกหา อ.ควนขนน จ.พทลง สมาชกในบานจานวน 6 คน อาชพหลก ทาสวนยาง อาชพเสรม สายพนธไกทเลยง ไกคอลอน ไกพนเมองลกผสม จดเดน มพนทและมโรงเรอน สามารถเลยงในสวนยางได

กจกรรมการดแลสขภาพตรวจพยาธ โรคทสาคญและแนะนาโปรแกรมวคซน ตรวจพยาธ

โรคและพยาธของไกบาน ปญหาทสาคญทสดในการเลยงไกคอ เรองโรค เชน โรคฝดาษ โรคหลอดลมอกเสบ โรคอหวาต โรคข

ขาวนอกจากนยงมโรคพยาธตาง ๆ ทงพยาธภายนอก เชน เหา ไร หมด และพยาธภายใน เชน พยาธไสเดอน พยาธตวแบน พยาธนยนตาไก

วธปองกนโรค

อยางสมาเนองจาก

มกจะทาใ

ลกษณะ

การใหวคซนปาเสมอ เปนวธกไกบานมอาย

ลกษ

สถานทตดต

วคซนวคา

(สเตรนเอฟฝดาษ (ค

นวคา(สเตรนเอฟ

นวคา(สเตรน

อหวา

หลอดลมอกเหลอดลมอกเโรคฝดาษไก เปนโรคระบาใหไกตายเปน

อากดงน

เกดตมฝดเหนยง หนงตสะเกด สนาตาลปดอ

ตมฝดาษ จะทาใหไกตา สาเหตและก

ปองกนโรค ใชธการปองกนโยยน และมกาษณะไกทจะท1. สขภาพข2. วคซนมค

ไมควรให3. เครองมอ4. ฉดวคซน5. ฉดวคซน

ตอวคซน สาน

ซน สเซล

ฟ. ครงท 1) ครงท 1) สเซล

ฟ. ครงท 2) สเซล เอม.พ.)

าตห

เสบ(ครงท 1) เสบ(ครงท 2)

าดทพบไดมากนจานวนมาก ตาร หลงจากไก

าษลกษณะคลตา และขา ระ

อย ตอมาจะแหชนดทเปนแผายได การตดตอ เกด

ชวคซนปองกนโรคทเสยคาใชารใหผลผลตในทาวคซน ของไกตองแขงคณภาพด เกบหถกแสงแดดจอทใชกบวคซนนใหครบตามขนโดยสมาเสมอนกงานปศสต

ตารางกอาย

1 - 3 วน

7 วน

21 วน

2 - 3 เดอน 2 - 3 เดอน 14 วน 28 วน

กในลกไกและไตวทไมตายจะกไดรบเชอโรค

ลายหดเกดขนยะแรกเปนเม

หงและลอกหลลเกดขนในลา

ดจากเชอไวรส

นโรค ควรใหตชจายนอยและนครวเรอนได

งแรงไมเปนโรบรกษาดโดยตจะทาใหวคซนนสะอาดและผนาดทกาหนดอ และพยายาวอาเภอทกอา

การใหวคซนป

วธใหวคซ

หยอดจมกห

แทงปก

หยอดจมกห

แทงปก

ฉดเขากลา

หยอดจมกหหยอดจมกห

ไกรน นอกจาะแคระแกรนไคแลวประมาณ

นตามผวหนงบมดตมเลก ๆ ต

ลดออกไป าคอ ทาใหกน

ส ตดตอไดหลา


ตงแตอายนอยะไดผลคอนขายาว

รค องเกบในทเย

นเสอมใชไมไดผานการตมฆาด มฉดวคซนไกาเภอ

ปองกนโรคระซน ปรมา

หรอตา 1 -

ก 1 -

หรอตา 1 -

ก 1 -

มเนอ 1

หรอตา 1 -หรอตา 1 -

ากนนกพราบกมเจรญเตบโตณ 1 อาทตยจ

บรเวณทไมมขตอมาจะคอย

นอาหารลาบาก

ายทาง ดงน


ย ๆ และทาตางด การทาวค

น เชน ใสกระผล าเชอโรคแลว

ทมสขภาพดท

บาด าณวคซน ระ

2 หยด

2 ครง

2 หยด

2 ครง

ซ.ซ.

2 หยด 2 หยด

กเปนโรคนได ตเทาทควร ะแสดงอาการ

ขน เชน บรเวณๆ ใหญขน ทห

กนาลายไหลย


ามตารางทกาคซนใหไดผลด

ะตกนาแขงหร

ทกตวในฝงเดย

ะยะปองกนโร

3 เดอน

1 - 2 ป

3 เดอน

6 เดอน

3 เดอน

3 เดอน 3 เดอน

ตดตอไดรวด

ร ซงอาจพบได

ณหนา หงอน หวของฝเปนแ

ยด มกลนเหม


หนดดทสด

รอตเยน

ยว

รค

เรวมาก

ด 2

แผลม

น

2

ใ

ใ

เปนอยางอาการหงปกต ในร

โ

เขา

ทาซาทก

ทางบาดแ ยงเปนพาห

ในระยะทมเชกจะปลอยเชอการปองกนแ

ในการเลย ใชทงเจอร

ใหกนตดตอก การทาวคซ

ไกจะมภมคม โรคอหวาต เปนโรคตดตองรายแรงเปด-งอยซม เบออรายทเปนอยาสาเหตและกา

กนอาหาร เชอโรคตด

ตวนาโรคได เปด - ไกท

จะแพรกระจ การชาแหล

ตวอนๆ ในเล การปองกนแ

การสขาภบโรงเรอนตอง

การฉดวคซหรอใตผวหน

กลามเนอหรอ 3 เดอน

การรกษาโ

ผล เชน แผลทหนะทสาคญใชอโรคอยในกรอโรคเขาไปทาละรกษา ยงลกไกเลก ครไอโอดนทาตากน 3 - 4 วน ซนปองกนโรคกนโรคฝดาษไ

อรายแรงทพบ-ไกอาจตาย โดาหารกระหายางเรอรง เหนยารตดตอ เกดจหรอนาทมเชอดไปกบอปกรณ

ทเลยงใกลแหลายไปตามกระละเปด - ไก ท

ลาและเปด - ไและรกษา บาลสาคญมาโปรง เยนสบซนปองกนโรคง จานวน 1 ซ

อไดผวหนงเช

โดยใชยาปฏช

ทเกดจากถกขในการนาเชอโระแสเลอด เชาใหไกเปนโรค

วรระวงอยาใหามตมฝทเกดข

คฝดาษไก ใชเไดนาน 1 ป

บไดในไก เปด ดยไมแสดงอายนาจด ทองรยงจะบวม บางจากเชอแบคทอโรคเขาไปแลณการเลยง คน

ลงนา ซากเปดะแสนาได ทปวยและตายไกบรเวณใกลเ

ากในการปองกบาย ไมอบอาวคอหวาหเปด ซ.ซ. ไกจะมภม

นกน แตใชจา

ชวนะหรอยาซ

ของมคม แผลโรคไประบาดใชอโรคกจะเขาค

หยงกด ขนเพอลดการ

เขมแทงปก โด

หาน และนกาการใหเหน ถวง อจจาระมงตวจะบวมทขทเรยชนดหนงละตดตอกนตน และสตวเลย

ด - ไกทเปนโร

ยดวยโรคซงเชเคยงได

กนโรค ตองระว ไมสกปรก - ไก เมอไกอมคมโรคไดนา

านวน 2 ซ.ซ.

ซลฟาบางตวล


ลจากการจกตในไกตวอน ๆาไปอยในตวย

รอกเสบของฝ

ดยแทง 1 ครง

กอกหลายชนดถาเปนอยางออสเหลองหรอเขอขา ทาใหเดง ตดตอไดหลาอไปในสตวปวยง เชน สนข

รคและสงขบถ

ชอโรคสามารถ

ะวงความสะอ

าย 1 - 3 เดอาน 3 เดอน ห

ไกกจะมภมค

ะลายนาใหไก


กนในฝง โดยยงกนเลอง เมอยงไปกด

และใหยาปฏช

งทากบไกอาย

ดระบาดไดทกอน ไกอาจจะเขยว หงอนแลดนไมสะดวก ายทาง ยกตววยทอยใกลชดแมว ตลอดจน

ถายทตกลงใน

ถแพรกระจาย

อาดภายในเลา

อน ฉดวคซนแรอไกอาย 3 เ

คมโรคไดนาน

กกนตดตอกน


อดสตวปวย ดดดเลอดไกอ

ชวนะละลายน

ย 1 อาทตยขน

กฤดกาล อากปวยเปนแรมเละเหนยงมสค

อยางเชน ดกน น นก หน กเป

นนานน เชอโร

ยไปสเปด - ไก

าไก การสราง

แทงเขากลามเเดอนขนไป ฉด

3 เดอน และ

2 - 3 วน แล


อกตวหนง

นา

นไป

การ ถาเดอน มคลากวา

ปน

รค

ก

นอ ดวคซน

ตอง

ละควร

3


ตรวจสขภาพทาวคซน เกบอจาระวเคราะหพยาธ ไกประดหางดา


การใชเพอการปองกนรกษาโรค ในการเลยงไกพนเมอง 1. ซลฟาเมท รกษาโรคตดเชอแบคทเรยในทางเดนอาหาร 2. ไปโอ B12 ปองกนรกษาโรคทางเดนหายใจ ความเครยดเนองจากอากาศเปลยนแปลง 3. สมนไพร ฟาทะลายโจร รกษาโรคหวดใหไกชน 4. นาสมควนไม ละลายใสนาใหไกกน ปองกนโรคในทางเดนอาหาร

การโรยปนขาวกาจดตวออนพยาธ และเชอบด

เทคโนโลยการสรางตฟกไข กจกรรมการสรางตฟกไข


เกษตรกรมความสนใจในการเลยงไกทสาหรบการขยายพนธเปนจานวนมาก เนองจากราคาการขายลกไกคอลอน แตสวนมากไมคอยมความชานาญทางดานน ในปจจบนมเทคโนโลยมากมายทจะชวยใหการฟกไขไกใหมประสทธภาพ และทาใหผลผลตเพมมากขน ซงมปจจยทจะตองนามาพจารณารวมกน อยหลายปจจย การประเมนผลของการฟกไข หรอประสทธภาพของการฟกไขจะตองพจารณาสงตาง ๆ ตอไปนประกอบคอ สภาพแวดลอม,อายของแมพนธไก, อาหารทใชเลยงไก และอณหภมในการฟกไขไก ทจะตองปรบใหอยในระดบทเหมาะสม

การฟกไขโดยใชเครองฟก หลงจากผสมพนธและทาการเกบไขได 7-14 วน (รวบรวมไข) ตรวจเชคเครองฟกไขใหอยในสภาพทใชงานไดดเชนอณหภมตฟก 99.5องศาฟาเรนไฮต ความชนสมพทธ 60% อณหภมตเกด 98-99.5 องศาฟาเรนไฮต ความชนสมพทธ 70% เมอเกบไขสะสมได 7 วน

การกลบไข (Turning) วนละ 6 ครง (6 ครง/24 ชวโมง) สองไข (candling) เมอนาไขเขาฟก 7 วนและ 18 วน เพอนาไขไมมเชอและไขเชอตายออกจากการฟก การสองไขเมอนาเขาฟก 18 วน เปนการสองไขกอนนาลงตเกด (Hatcher) หลงจากอยในตเกด 3 วน (วนท 21) ลกไกกเจาะเปลอกไขออกมาได เกบไวในตเกด 1 วน จากนนในวนท 22นาลกไกออกจากตเกด

อณหภมหรอความรอน อณหภมทเหมาะสมในตฟกไข ม 2 ระยะ คอ ระยะท 1 ชวงการฟกวนท 1-18

อณหภมเหมาะสมสาหรบตฟกไขทมระบบระบายอากาศ อยท 37.5 องศาเซลเซยส ระยะท 2 ชวงการฟกวนท 19-21

อณหภม อยในชวง 36-36.5 องศาเซลเซยส ความรอน มความสมพนธกบการฟกตวของลกไก ดงน อตราการฟกตวของลกไก ถาอณหภมการฟก

เหมาะสมและสมาเสมอ จะทาใหอตราการฟกเปนตวของลกไกสง แตถาอณหภมไมคงท แปรปรวน จะทาใหอตราการฟกตา

ระยะเวลาการฟกไข โดยทวไป ไขไกจะใชเวลาในการฟก 21 วน ถาใชอณหภมสงกวาคามาตรฐาน แตไมถงกบเปนอนตรายตอเชอในไข จะทาใหลกไกฟกออกมาเรวกวาปกต และถาอณหภมตากวาปกต ลกไกจะฟกตวชา

อตราการตายของเชอ ถาอณหภมสงหรอตาเกนไป จะสงผลทาใหอตราการตายของเชอสง โดยเฉพาะชวง 2-5 วนแรกของการฟก

ปรมาณความชน ทเหมาะสม จะชวยทาใหเชอในไขเจรญเตบโตไดตามปกต อกทงยงชวยทาใหขนของลกไกไมตดกบเยอหมเปลอก ในขณะทกาลงจะฟกตวออกจากไข

ความชนภายในตฟก แบงออกเปน 2 ระยะ ระยะท 1 ชวงการฟกวนท 1-18 ควรใชความชนประมาณ 45-65 เปอรเซนต ระยะท 2 ชวงการฟกวนท 19-21 ควรใชความชนประมาณ 70-85 เปอรเซนต


ความชนในตฟกเกดจากการระเหยของนาในถาดทอยภายในตฟก ผลของความชนทมตอตวออน ความชนสงเกนไป ลกไกฟกตวออกเรวกวาปกต จะทาใหลกไกจะตวโต ทองปอง และตวจะนม สะดอไมแหง และปดไมสนท ทาใหลกไกสขภาพไมแขงแรง ความชนตาเกนไป ลกไกจะตวเลก

นาหนกตว และแหง บางครง ลกไกจะแหงอยภายในไข และขนจะตดกบเปลอกไข ไมสามารถฟกออกมาได ลกไกทฟกออกจากเปลอกไขไดอาจจะไมแขงแรง หรออาจจะพการได

การระบายอากาศ ภายในไขไกนนจะมกระบวนการเผาผลาญ เพอผลตอาหารสาหรบตวออน ไขทนาเขาตฟกในชวงแรก จะตองการออกซเจนนอย แตเมอฟกไปสกพก ไขจะตองการปรมาณออกซเจนทมากขน ในขณะเดยวกน ไขจะปลอยกาซคารบอนไดออกไซดออกมาสงระดบหนง ดงนน หากมระบบการระบายอากาศทไมด จะมผลใหตวออนขาดออกซเจน และเสยชวต โดยเฉพาะชวงทเชอโตเตมทในระยะทายของการฟก ลกไกจะตองใชออกซเจนในการหายใจมากขน ถาอากาศระบายไมด จะทาใหลกไกตาย ตฟกทกรน ทกแบรนด จงตองมชองระบายอากาศ และตฟกทมพดลมจะชวยใหการระบายอากาศดขน

ดบท รายการวสด ขนาด จานวน

1 แผนกระดานอด 4 มลลเมตร 2 หวไฟ 40 วตต 2 หว

3 กระจก 3 มลลเมตร 1 แผน

4 พานพบ - 1 ชด

5 ตระแกรง - 1´3 เมตร

6 เหลกฉากร - 1 เสน

7 นอต เบอร 10 1 กลอง

ชดควบคมอณหภม


การถายทอดเทคโนโลยตฟกไข

แผงกลบไข อตโนมต

หลอดไฟใหความรอน และพดลมระบาย

ชดควบคมอณหภม

รระบายอากาศ


การถายทอดเทคโนโลยตฟกไข


เทคโนโลยการฟกไข กจกรรมการถายทอดเทคโนโลยการฟกไข ความรทวไปเกยวกบการฟกไข

ปจจยทมความสาคญตอการฟกไขประกอบดวย อณหภม ความชน การกลบไข และการระบายอากาศ ทเหมาะสม ถาสามารถควบคมปจจยดงกลาวได กสามารถฟกไขไดผลด (ไขตองมเชอ พอแมสมบรณ)


- อณหภม ความรอนทไกใชฟกไกตามธรรมชาต ไดจากตวแมไกนนเอง การสรางตฟกไขจงควรจะ จดการ อณหภมใหไดใกลเคยงธรรมชาตมากทสด และคงทตลอดเวลา อณหภมทเหมาะสมในการฟก วนท 1-18 จะอยในชวง 37-37.7 C และในวนท 19-21 อยในชวง 36.1-37.2 C ถาอณหภมสงหรอตากวานเพยง 1 องศา อาจมผลตอการฟกได

- ความชน เปนปจจยทสาคญมาก เนองจากจะมการสญเสยความชนจากไขตลอดเวลา สงเกตจากฟองอากาศ ในไขตงแตวนแรกถงวนสดทาย จะมการขยายใหญขน ความชนสาหรบการฟกไขแบงออกเปน 2 ชวงคอ ชวง 18 วนแรก ควรมความชนสมพทธประมาณ 60% และในชวงสามวนสดทายของการฟก ไขจะตองการ ความชนสงขนคอ 70-75%

- การระบายอากาศ การเจรญเตบโตของตวออนตองอาศยกาซออกซเจน เพอเผาผลาญ และคายกาซคารบอน ไดออกไซด ออกมา จงจาเปนตองมการระบายอากาศทด

- การวางไขและการกลบไข ปกตแลวหวลกไกจะอยทางดานปานของไข เมอไขใกลจะเปนตวลกไกจะหมนตว เพอใหปากหนไปทางชองอากาศ เตรยมเจาะเปลอกออกมา การวางไขในตจงควรวางดานปานขนขางบน การกลบไขควรจะกลบ 45 องศา เหตผลคอ เพอไมใหลกไกตดเปลอกไขตาย เพอไมใหลกไกเจรญในทาทผดปกต และเพอไมใหเนอเยอพเศษของตวออนตดกน สวนชวงวนท 19-21 การกลบไขไมมผลตอการฟก จงไมจาเปน ตองกลบไข จานวนครงในการกลบไขคอ 6-10 ครงตอวน มากกวานกไมมผลตอการฟก (ปกตแลว เราสามารถ กลบไดเพยง 3-4 ครงตอวนดวยมอ) หากเปนตทกลบแบบอตโนมตกสามารถตงเวลา กลบไขหลาย ครงได การถายทอดเทคโนโลยการ ฟกไข

การฟกไขทาไดโดย การฟกไขโดยใชเครองฟก หลงจากผสมพนธและทาการเกบไขได 7-14 วน (รวบรวมไข) ตรวจเชค

เครองฟกไขใหอยในสภาพทใชงานไดดเชนอณหภมตฟก 99.5องศาฟาเรนไฮต ความชนสมพทธ 60% อณหภมตเกด 98-99.5 องศาฟาเรนไฮต ความชนสมพทธ 70% เมอเกบไขสะสมได 7 วน

การกลบไข (Turning) วนละ 6 ครง (6 ครง/24 ชวโมง) สองไข (candling) เมอนาไขเขาฟก 7 วนและ 18 วน เพอนาไขไมมเชอและไขเชอตายออกจากการฟก การสองไขเมอนาเขาฟก 18 วน เปนการสองไขกอนนาลงตเกด (Hatcher) หลงจากอยในตเกด 3 วน (วนท 21) ลกไกกเจาะเปลอกไขออกมาได เกบไวในตเกด 1 วน จากนนในวนท 22นาลกไกออกจากตเกด


การใชตฟก วนท 7 สองไขเพอศกษาอตราการผสมตด ลกษณะการเจรญพฒนาของตวออน พบวาการสงเกตความแตกตางระหวาง ไขลม ไขมเชอและไขเชอตายสงเกตไดยงไมชดเจน ทาการสองไขอกครงในวนท 9 และพบวาลกษณะการพฒนาของไขทงสามกลมมความแตกตางกน ดงแสดงในภาพ

ลกษณะการพฒนาของตวออนจากการสองไขในวนท 9 ของการฟก ภาพ A ไขไมมเชอ, ภาพ B ไขมเชอ และภาพ C ไขเชอตาย วน 18 ของการฟก ภาพ E ไขเชอเปน, ภาพ F ไขเชอตาย และภาพ G คอ ไขเนา

B C A

E F G


การเรยนรการเจรญพฒนาของไข และการแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวางนสตและแกนนาในหมบาน

การเจรญและพฒนาของตวออนไกจากการสองไขของเกษตรกร

ลกษณะการพฒนาของตวออนจากการสองไขในวนท 7 ของการฟก ภาพ A ไขเชอตาย ภาพ B ไขมเชอ และภาพ C และ D ไขทมการเจรญของตวออย มเสนเลอด และหวของตวออน

ทเหนไดชด การเจรญพฒนาของไขฟกใชเทคนคการถายทอดแบบแลกเปลยนเรยนรระหวาง วทยากร นสต

สาขาสตวศาสตร และแกนนา โดยการศกษาขอมล ปฏบต และถอดบนเรยนรวมกน โดยเขยนเปนขนตอนการเจรญพฒนา ของไกทเขาใจงายดงตอไปน เพอใชศกษาวาตวออนทหยดพฒนาเจรญถงวนทเทาไหร

อายไขฟก (วนท) การพฒนาของตวออนทสงเกตเหน

1 มเสนสขาวขนปรากฏทไขแดง

3 มเสนเลอดเกดขน เรมปรากฏรปรางของตวออน และมนยนตา

5

มถงนาคราเกดขน มนยนตาสดาและสขาว และมเสนเลอดเพมมากขน มสวนของหว ลาคอ และตว เรมมหวใจ สมอง จมก ปก และขาเกดขน มหางยาว

7 มเสนเลอดใหญขน มสมองแยกออกเปนสองสวน มปก ขายาวขน และมหางสนลง

A B C D


เรมมลน เรมมจงอยปาก

9

มจงอยปากแยกเปนสองชน มปก และขาแยกออกเปนสวน มนวเทา และเลบ สวนหว ลาคอ และลาตวแยกออกเปนสวน มรห เรมปรากฏตมขน

11 จงอยปาก นวเทา เลบ และเกลดทแขงเรมแขง มห และลนเหนไดชดเจน เรมมขนออน

15 ไขแดงนอยลง มขนยาวขนปกคลมทวผวหนง จงอยปาก นวเทา เลบ และเกลดทแขงแขง

21 ตวออนเจาะเปลอก และเรมออกมาเปนตวสมบรณแขงแรง สอรปภาพทไดจากการถายทอดขอมลการศกษาวจย ของนสตและคณาจารย มหาวทยาลยทกษณ

เพออธบายตอเกษตรกรในหมบาน


กจกรรมการสารวจวตถดบทมอยในทองถน ปรมาณ ราคา


ราผสมกากมะพราว ผสมสวนครมทไดจากนามนมะพราวสกดเยน

ขาวไก กากปาลม ไขไกผง

กลมของวตถดบอาหารสตวในทองถน กากมะพราว จากตลาดสด ปลายขาว จากเกษตรกรทมการปลกขาว กากปาลมราคา 5-6 บาท/กก ขไกผง ราคา 6 บาท /กก. หวปลาไสปลา จากการแปรรปปลาดกรา และกากถวเหลองจากการทานาเตาห ยงไมมการคดมลคา และวตถดบอาหารสตวทสามารถซอมา

ประกอบสตรอาหารสตว


กากเมลดถวเหลอง กากถวเหลองหลงทานาเตาห กากถวเหลองกก. 18 บาท ขาวโพดบดกก. ละ11.6 บาท


ใบกระถนปน กก.ละ 9.2 บาท ปลาปน กก. ละ 31 บาท

กากมะพราว ขาวสารกวาดทงจากโรงสขาว

เทคโนโลยการประกอบสตรอาหารไกพนเมอง แนะนาการเลยงไกพนเมองอาย 7-16 สปดาห การเลยงไกระยะเจรญเตบโตระหวาง 7-16 สปดาห

มกใช การเลยงบนพนดนปลอยฝงๆ การเลยงไกระยะนไมตองแยกไกตวผออกจากไกตวเมย เลยงปนกน สงทเกษตรกรจะตองคานงหามการเลยงในปรมาณมากคอ การใชพนท อตราสวนไก 1 ตว ตอพนท

1.4 ตารางฟต หรอไก 8 ตว ตอตารางเมตร แตสาหรบเกษตรกรทมพนทกวาง เชน ในไรนา หรอทสวนปลกไมผลหรอมแปลงหญา กสามารถเลยง

แบบปลอยใหหากนเองตามธรรมชาตแลวเสรมอาหารผสมในเวลาเยนใกลคา


การเลยงไกพนเมองแบบปลอยงดใหอาหารเชาเพอบงคบใหไกไปหากนเอง ถาเราใหอาหารเชาไกจะไมออกหากน ดงนนจงเปลยนใหอาหารเวลาเยนเวลาเดยวใหกนจนอมเตมกระเพาะ สวนนาจะตองมใหกนตลอดเวลา นาหนกและการใหอาหารลกไกพนเมอง อาย 7-16 สปดาห

ไกอาย นาหนกตว (กรม/ตว) อาหารทให (กรม/ตว) 7 สปดาห 443 38 8 สปดาห 363 55 9 สปดาห 676 50 10 สปดาห 872 55 11 สปดาห 901 57 12 สปดาห 1,146 64 13 สปดาห 1,248 66 14 สปดาห 1,386 69 15 สปดาห 1,490 73 16 สปดาห 1,689 80

ประกอบสตรอาหารผสม (กก) ทใชเลยงไกพนเมองอาย 7-16 สปดาห ซงมโปรตน 14.7 % พลงงานทใชประโยชนได 2900-3000 Kcal/กก

สตร 1 (กก) สตร 2 (กก) ขาวโพด 73 63.75

ราละเอยด 5 18 กากถวเหลอง 4 - ใบกระถนปน 12.5 11 ปลาปน 55% 3 5 เปลอกหอย 1 0.5 ไดแคลเชยม 1 1


สมนไพร (กรม) 180 180 รวม 100 100

การเลยงไกสาว อาย 17-26 สปดาห เลยงในคอกบนพนดนเลยงปลอยเปนฝงๆ พนท 1 ตารางเมตร เลยงไกสาวได 5-6 ตว คอกไกไมควรจะมดทบ อบลม อบแสง สาหรบเกษตรกรทมพนทเลยงกวาง เชน ในไรนา สวน สามารถปลอยไกได

การปลอยหากนเองตามธรรมชาตจะชวยลดคาใชจายดานอาหารลงมาก และจะใชวธการเพยงเสรมอาหารเฉพาะในเวลาเยนครงเดยวกพอ เสรมในปรมาณ 70-75% ของอาหารทเลยงแบบขงคอก แตจะตองมนาใสภาชนะใหไกไดกนตลอดเวลา การเลยงปลอยแปลงไกจะแขงแรง และไมจกขนกน ไกจะดสวยงามขนเปนมน เลยงปลอยแปลงไปจนกวาแมไกเรมไข จงเปลยนสตรอาหารเปนอาหารไกไขหรอไกพนธ


นาหนกและการใหอาหารไกพนเมอง อาย 17-26 สปดาห

ไกอาย นาหนกตว (กรม/ตว) อาหารทให (กรม/ตว) 17 สปดาห 1,662 68 18 สปดาห 1,737 70 19 สปดาห 1,784 70 20 สปดาห 1,861 70 21 สปดาห 1,870 70 22 สปดาห 1,880 70 23 สปดาห 1,889 80 24 สปดาห 1,898 80 25 สปดาห 1,980 80 26 สปดาห 1,981 80

ประกอบสตรอาหารผสม (กก)ทใชเลยงไกพนเมองใน 17-26 สปดาหโปรตน 12. % พลงงานทใชประโยชนได 2900-3000 Kcal/กก

สตร 1 (กก) สตร 2 (กก) สตร 3 (กก) ขาวเปลอก 62 ขาวโพด 76 67.5 -

ราละเอยด 10 20 18 กากถวเหลอง 7 5 - ถวเหลองเมด 16 ใบกระถนปน ปลาปน 55% 5 เปลอกหอย 1 0.5 1.2 ไดแคลเชยม 1 1 1.7


เกลอ 0.25 0.5 0.5 พรมกซลกไก 0.25 0.25 0.25

สมนไพร (กรม) 180 180 180 รวม 100 100 100

อาหารทมขายในทองตลาดไกบานสามสปดาหขนไป. อกถงระบวาไกไข สปดาหท 20 ขนไป ทงสองถงขายปลกในราคา กก. ละ 20 บาท ถงแรกมโปรตน 14 % ถงท 2 มโปรตน 13 % หากตองการใชเลยงลกไกโปรตน 19 % เกษตรกรจงตองมเทคโนโลยการผสมอาหารเพอใหเกดประสทธภาพในการเลยง


การใชอาหารหมนมเลยงลกไกระยะแรก

การประกอบสตรอาหารสตว


เทคโนโลยการพฒนาและคดเลอกพนธไกพนเมอง ปรบปรงการคดเลอกสายพนธไกพนเมองใหแกเกษตรกรในหมบาน ไกคอลอน พทลง

ลกษณะมาตรฐานประจาสายพนธ เปนไกประเภทใหเนอ มลกษณะคลายไกพนเมอง (ไกชน) โดยบรเวณกระเพาะพกจนถงปากไมมขน หรอมขน แตหนาไมเกน 1.5 นว จงเรยกวา “คอลอน” สขนมสเขยวจนถง ดา หงอนถว แขงเหลอง ผวหนงสเหลองหรอสขาว

สปากและ ขา สดวงตาและขนจะมสเดยวกน สวนคอไมมขนและรขมขน แนวสนหลงเปลอย ลอน ขนนองในเพศผแทบจะไมม เพศเมยมบางเลกนอย ลกษณะหนาอกใหญ เนอหนาอกเยอะ ไหลกวาง มองดานบนเปนรปสามเหลยม สหนาจะมสชมพ ลาตวเมอกางปกจะไมมขน

ขนาดนาหนกตว วยเจรญพนธ ตวผอายประมาณ 7 เดอน ตวเมย อายประมาณ 5.5 เดอน โดยมนาหนกตว เพศผหนก 2.5 – 3.0 กก. เพศเมยหนก 1.5 – 2.0 กก. เมอโตเตมท เพศผหนก 3.0 – 4.5 กก. เพศเมยหนก 2.0 – 2.8 กก. การผสมพนธ ไกคอลอนแมพนธ สามารถผสมพนธไดเมออาย 5 – 5.5 เดอน สวนตวผจะใชทาพนธไดเมออาย 7 – 8 เดอน พอพนธ 1 ตว สามารถคมแมพนธได 7 – 10 ตว อตราการไขเฉลยปละ 4 – 5 ชด ชดละ 12 – 15 ฟอง ฟกเปน ตว 10 – 12 ตว เลยงรอด 8 – 10 ตว (แมไกฟกและเลยงลกเอง)


มาตรฐานสายพนธไกคอลอนเพศผ มาตรฐานสายพนธไกคอลอนเพศเมย

ไกคอลอนศรวชย ใหความรแนะนา และสงเสรมใหเกษตรกรในหมบานทาการเพาะพนธไกคอลอน ศรวชย ซงมการ

พฒนาโดย นาย สมหมาย คลายบานใหม หวหนาสถานวจยทดสอบพนธสตวนครศรธรรมราช อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช เปนหวหอกในการกาวสความสาเรจพฒนาไกเศรษฐกจสายพนธ "ไกศรวชย" ซงเปนการผสมพนธไกจากพอพนธแมพนธไกพนเมองในทองถนอยางนอย 4 สายพนธ เชน ไกคอลอน ไกแดง ไกชและไกสายพนธตางประเทศ

คดเลอกผสมและปรบปรงพนธไกได 3 สายพนธ ประกอบดวย 1. ไกพนธศรวชยดา คดเลอกผสมพนธและปรบปรงพนธจากไกคอลอนและไกพนเมองภาคใต โดย

นาหนกแรกเกด 34 กรม นาหนกท 1 สปดาห 69 กรม นาหนกท 20 สปดาห 2,610 กรม อายเมอไขฟองแรก 22 สปดาห จานวนไขเฉลยตอป 100-120 ฟอง และนาหนกไขฟองแรกเฉลย 42 กรม

2. ไกพนธศรวชยแดงคดเลอกผสมพนธและปรบปรงพนธจากไกคอลอนไกพนเมอง (ไกแดง)และไกโรดไอรแลนดเรด นาหนกแรกเกด 35 กรม นาหนกท 1 สปดาห 69 กรม นาหนกท 20 สปดาห 2,620 กรม อายเมอไขฟองแรก 21 สปดาห จานวนไขเฉลยตอป 130-180 ฟอง และนาหนกไขฟองแรกเฉลย 42 กรม และ 3.ไกศรวชยขาวคดเลอกผสมพนธและปรบปรงจากไกพนเมองคอลอน ไกพนเมอง (ไกช) และไกไขลกผสมทางการคานาหนกแรกเกด 32 กรม นาหนกท 1 สปดาห 55 กรม นาหนกท 20 สปดาห 2,200 กรม อายเมอไขฟองแรก 21 สปดาห จานวนไขเฉลยตอป 140-200 ฟอง และนาหนกไขฟองแรกเฉลย 35 กรม


คอลอนศรวชยขาว

ไกคอลอนศรวชยแดง

กจกรรมอน ๆ 1. การรวมการฝกอบรมกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2. จาหนายไกคอลอนแกผสนใจนาไปเลยง 3. สรางเครอขาย กบกลมเกษตรกรในทองถน และประชาสมพนธกจกรรมของหมบานผาน

อนเตอรเนต 4. เผยแพรการประกอบอาหาสตรเมนไก 5. การเรมพฒนาการขายไกพนเมองปลอดภยสผบรโภค


ตวแทนในหมบานเขารวมการฝกอบรมกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

จาหนายไกคอลอนแกผสนใจนาไปเลยง


และ

ประชาสมพนธกจกรรมของหมบานผานอนเตอรเนต

รวมงานประกวดและใหความร ในงานไกงาม เกษตรแฟร มหาวทยาลยทกษณ ป 2558


จดกจกรรมประกวดการปรงไกกอและ สตรเดดเมนไก


การประเมนผลการดาเนนกจกรรม ตามทโครงการไดไปถายทอดเทคโนโลยหลก และ กจกรรมตาง ๆ มการดาเนนการตามเปาหมายในการถายทอดเทคโนโลย 4 เรองดงตอไปน


1. เทคโนโลยการสรางตฟกไข 2. เทคโนโลยการฟกไข 3. เทคโนโลยการประกอบสตรอาหารสตว 4. การพฒนาและคดเลอกพนธไกพนเมอง มกจกรรมเสรมเพอการดาเนนการใหครบวงจรในหมบาน 5. การปรบปรงโรงเรอน 6. การสรางเครอขายไกพนเมอง และการประกวดไกพนเมอง 7. การเผยแพรการทาอาหารเมนไกพนเมอง 8. การประสานงานเบองตนดานการตลาด หลงจากการถายทอด เทคโนโลยและการศกษาดงานแลว ไดทาการประเมนผลการถายทอด

เทคโนโลยและการศกษาดงาน โดยใชแบบสอบถามเพอวดระดบความพงพอใจและการนาไปใชประโยชนในดานตาง ๆ โดยให คะแนนระดบความพงพอใจ แบงระดบความพงพอใจ 5 ระดบ คอ 1 = พอใจนอยมาก 2 = พอใจ นอย 3 = พอใจปานกลาง 4 = พอใจมาก 5 = พอใจมากทสด ในภาพรวมพบวา รายละเอยด (ขอมลความพงพอใจ) คาเฉลย

1. การใหบรการ มขนตอนการใหบรการ เชน การแจงใหทราบกอนอบรม การประสานงาน และใหขอมล ทาใหทานไดรบความสะดวกแคไหน

4.39

2. วทยากร เจาหนาทใหบรการดวยความยมแยมแจมใส เปนกนเอง 4.35 3. สถานทอบรม อาหาร เครองโสตฯ เอกสารอบรม มพรอมในการอบรม 4.33

คาเฉลยความพงพอใจดานการใหบรการ 4.35 รายละเอยดของกจกรรม (ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร)

1. ความรทไดรบสามารถนาไปใชประโยชน เชน ประกอบอาชพ หรอใชใน ชวตประจาวนไดมากนอยแคไหน

4.47

2. เนอหาทวทยากรสอนทานสามารถเขาใจไดนอยแคไหน 4.13 3. วทยากรถายทอดความร ทาใหทานเขาใจและไดรบความรเพมขน 4.29 4. เวลาการอบรมเหมาะสมหรอไม 4.27 5. ชวงเวลาของการจดอบรมเหมาะสมหรอไม 4.21 6. ความคมคาหรอประโยชนทไดรบเมอเทยบกบเวลาคาใชจาย 4.27 7. ความพงพอใจในทกเรองของกจกรรมน 4.64

คาเฉลยความพงพอใจของการปรบปรงหลกสตร 4.32 ผเขารวมรบการถายทอดมความพงพอใจดานการบรการอยในระดบพอใจมาก ซงแสดงใหเหนวา ผ

เขารบการถายทอดเทคโนโลยมความพงพอใจตอขนตอนการใหบรการ การประสานงานโครงการ ดานสถานทการอบรม อาหาร เอกสาร และความพรอมตาง ๆ ในการอบรมการถายทอดเทคโนโลย

จากการประเมนผลการปรบปรงหลกสตร พบวา ผเขา รบการถายทอดเทคโนโลยมความพงพอใจในระดบพอใจมาก แสดงใหเหนวาผเขารบการถายทอด เทคโนโลยสามารถนาเอาเทคโนโลยทไดรบการถายทอดไปปฏบตไดจรง สามารถสรางรายไดใหกบ เกษตรกรได จากการพดคยสมภาษณและการทา Focus group พบวา


อยางไรกตามการดาเนนโครงการในปท 1 มปญหาอปสรรค ตาง ๆ ดงน 1. สมาชก 1 ราย เลกเลยงเนองจากมปญหาดานสขภาพ และอายมาก 2. ปญหาดานสภาพอากาศ การเกดควนอนโด ทาใหเกดคสามเสยหายของการฟกไข และลกไก ม

อตราการรอดนอย 3. ปญหาดานฤดฝน ทาใหการนดหมาย การฝกอบรม และการลงพนทหลายอยางเปนอปสรรคใน

การทางาน

ขอด 1. สมาชกทมความตงใจสงไดรบผลดในการปฏบตนาไปใช และพรอมทจะถายทอดใหแกสมาชกคน

อน ๆ ได

เอกสารอางอง กรมปศสตว, 2546. พนธไกพนเมอง. (ระบบออนไลน). แหลงขอมล: http://www.dld.go.th/ biodiversity/

(25 สงหาคม 2555) กรมปศสตว สานกพฒนาพนธสตว กลมวจยและพฒนาสตวปก. (2547). เทคนคการเลยงไกไขให ประสบผลสาเรจ. สบคนเมอ 8 มนาคม (2558). จาก

http://www.dld.go.th/breeding/poultry/index.php?limitstart=32 กรมปศสตว. ม.ป.ป. ไกคอลอน. สบคนเมอวนท 11 พฤศจกายน 2556,

จาก http://www.dld.go.th/region8/Web/Other/kroi.html. กรมปศสตว สานกพฒนาพนธสตว กลมวจยและพฒนาสตวปก. (2554). เทคนคการเลยงไกไขให ประสบผลสาเรจ. สบคนเมอ 8 มนาคม (2556). จาก

http://www.dld.go.th/breeding/poultry/index.php?limitstart=32 จนทรา กญชร ณ อยธยา และ อาคม สงขวรานนท (2536). พยาธภายในของทาทางเดนอาหารทพบ ในไก

พนเมองโตเตมวย ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย วทยาสารเกษตรศาสตร ปท 27 ฉบบท 3 หนา 324-329


จานง วสทธแพทย (2527). คมอปฏบตการสตวทวไป. ภาควชาชววทยาคณะวทยาศาสตรและ เทคโนโลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยาเขตมหาสารคาม กรงเทพมหานคร

เชดชย รตนเศรษฐกล, มาณวกา กรโกวท และ พรทพย ศรวรรณ (2524). โรคของไกพนเมองในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การประชมวชาการสตวแพทย ครงท 8 สตวแพทยสมาคมแหงประเทศไทย (1-2 ต.ค.2534)

ไชยา อยสงเนน (2544). การเลยงไกไข. พมพครงท 5. สานกพมพฐานเกษตรกรรม จงหวดนนทบร นพ สขปญญาธรรม, ธนวฒน นนทมงเจรญ, สภรณ โพธเงน และมานพ มวงใหญ (2525). การสารวจ

พยาธของไกพนเมองในชนบท เวชชสารสตวแพทย. 12 (4) : 227-237 นรนาม. 2538. ไกพนเมอง. สตวเศรษฐกจ. 13 (272) : 53-55. ปฐม เลาหะเกษตร (2540). การเลยงสตวปก. พมพครงท 3. ภาควชาเทคโนโลยการผลตสตว คณะ

เทคโนโลยการเกษตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. สานกพมพรวเขยว. พน นวลศรทอง ศรศกด บรรกษธนกล และวณ ชพงศ (1997). การสารวจหนอนพยาธในทางเดนอาหารของ

ไกพนเมองในจงหวดนครศรธรรมราช. รายงานการประชมสมมนาทางวชาการ สถาบนเทคโนโลยราชมงคล ครงท 14 ; สาขาสตวศาสตรและการประมง. น. 214-220

ภาควชาปรสตวทยา มหาวทยาลยมหดล. พยาธใบไม: พยาธใบไมเลอด (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.medtech.mahidol.ac.th/mtthai/eLearning/Parasite/pathogenesis4.html. มาโนช ชทบทม (2553). สมาคมผลยงไกไข. สบคนเมอ 25 พฤษภาคม 2556, จาก http://archive.voicetv.co.th/ content/16240 วจตร สขเพสน (2526). การศกษาการตดโรคพยาธตามธรรมชาตในไกพนเมอง สตวแพทยสาร 3 (3) :

227-235 จนทนา กญชร ณ อยธยา และ อาคม สงขวรานนท (2536). พยาธภายในของทาทางเดนอาหารทพบ ในไก มานตย เทวรกษพทกษ. 2538. การจดการฟารมสตวปก = Poultry farm management, เชยงใหม :

ภาควชาเทคโนโลยทางสตว คณะผลตกรรมการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ. บวรศกด หสดน ณ อยธยา. 2545. คมอการเลยงไกพนเมอง. หางหนสวนจากด เพชรกะรต สตวดโอ.

กรงเทพมหานคร. ประภากร ธาราฉาย. 2537. การเลยงและการจดการไกกระทง. เอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสตว

ปก คณะ สตวศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยแมโจ เชยงใหม. สจน ต สมา รกษ . 2532. ส รร วทยาการสบพน ธของสต ว ปก ภาควชาสต ว คณะเกษตรศาสต ร

มหาวทยาลยขอนแกน จ.ขอนแกน. ไสว นามคณ, ทว อบอน และ อานวย เลยวธารากล. 2544. การทานายผลผลตไขทงหมดจากการใหไขแตละ

เดอนของ ไก โรดไอแลนดแดง. วารสารวชาการปศสตวเขต 5. 3 (3):11–19. แสงธฌา แสงดาวเรอง; สชน ตงทววพฒน; บญลอม ชวะอสระกล; เบญจวรรณ ศรศรสวสด; สมควร ปญญา

วร; ผานฟา ณ เชยงใหม 2546. ใน เรองเตมการประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 43 : สาขาสตว สาขาอตสาหกรรมเกษตร. กรงเทพฯ, หนา 314-322 (684 หนา

อภชย รตนวราหะ. 2544 ตนเปนท พงแหงตนเทานน ทจะทาใหทานเลยงไกชนสาเรจ . เทคโนโลยชาวบาน. 15 พ.ค. 2544, 13(263) หนา 61


อนชา แสงโสภณ. 2544. การฟกไขและการจดการโรงฟก. ภาควชาเทคโนโลยการผลตสตว คณะ เทคโนโลยการเกษตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง,กรงเทพมหา- นคร. 177 น

อจฉรตน สวรรณภกด. 2544. การเลยงไกพนเมองพนธคอลอนพทลง. วารสารสตวบก. ปท 9 ฉ. 103 : 96-97. อาวธ ตนโช. 2539. การฟกไขและการจดการโรงฟก. ภาควชาเทคโนโลยการผลตสตว คณะ

เทคโนโลยการเกษตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, กรงเทพมหานคร. 204 น

Meijerhof, R. 2006a. Seeing through the hatch window. [Online] Available : http:www.poultry site.com/articles/730/seeing-though-the-hatch-window. 28/02/2011.

Meijerhof, R. 2006b. A Balance Act : managing heat loss to maximize incubation performance. [Online] Available : http:www.thepoultrysite.com/articles/579/abalancing-act-managing- Heat-loss-to-maximize-incubator-performance. 28/02/2011

North, M.O. 1984. Commercial chicken production manual. 3rd ed. AVI Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut. USA.

Smith, J.R., 2009. Hatching Quality Chicks. [Online] Available : http://www.thepoultrysite.com /articles/1515hatching-quality-chick. 28/02/2011 Tullet, S.G., 1991. Avian Incubator, Poultry Science Symposium 22nd ., Butterworth Heinemann. Ltd., London. 349 p.

Blesbois E and M. Reviers. 1992. Effect of different fraction of seminal plasma on the fertilizing ability on flow spermatozoa . Asian. J. Androl . 7(1): 86-92.

Christensen, V.L. 1995. Diluent, dilution and storage of poultry semen for six hours. Pages 90-106 in:Proceedings: First International Symposium on the Artificial Insemination of Poultry Science. M. R. Bakst and G. J. Wishart, (eds.) Poultry Science Association, Savoy, IL.

Donoghue, A.M., and Wishart, G.J., 2000. Storae of Poultry semen. Animal Reproduction. (62),: 213-232.

www.dld.go.th/service/layer/manage.html


ภาคผนวก 1. เครอขายการผลตไกคอลอน

นายสมจต ชเลอน ประธานกลมเลยงไกพนเมอง ม.14 ต.ควนมะพราว อ.เมองพทลง

2. เครอขายการตลาดไกพนเมอง นางอภสรา นวลเรอง บานเขาโพลกเพลง อ. ศรนครนทร จงหวดพทลง


รายชอวทยากรในการฝกอบรม

1. อ. ดร. อจฉรตน สวรณณภกด คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง

2. อ. ดร. อาภรณ สงแสง คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง

3. ผศ. ดร. อษา อนทอง คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง

4. ดร. นรมล จนทรชาต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง

5. ผศ. ดร. อมรรตน ถนนแกว คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง

6. น. สพ. จรวฒน พฒพงค สานกงานปศสตว อาเภอเมอง จ. พทลง

7. นางสคนธ คชรตน สถานพชอาหารสตว พทลง

8. นายสมจต ชเลอน ประธานกลมเลยงไกพนเมอง ม.14 ต.ควนมะพราว อ.เมองพทลง

9. อ. จราพร ปานเจรญ คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ จ. พทลง


รายชอผเขารบการถายทอดเทคโนโลย หมท 2 บานไสขาม อ. ควนขนน จ. พทลง

ลาดบท ชอ-สกล ลาดบท ชอ-สกล

1 นางรงทพย ปานพม 23 นางเบญจมาส หวานนย

2 นายอภชาต ตลนตย 24 นายวระชย ใหมละออง

3 นายสรยนต มาแดง 24 นางวาสนา รอดช

4 นายวรตน ปานทม 25 นางจรรยา ทองหนเอยด

5 นางเอยง กรดเตม 26 นางประกอบ จนทานวงค

6 นางนวล จนทรตน 27 นางปรดา ทองหนเอยด

7 นางจราภรณ ชวยสก 28 นางประโลม ทองหนเอยด

8 นางละออง อนทองแกว 29 นางวรรณณ ไหมทอง

9 นางซน ชวยสก 30 นางหนรม ชหน

10 นางจฑามาศ โสภณ 31 นายโชต คาสนท

11 นางหนพา ยศไพโรจน 32 นายอาพล สงนย

12 นายคานง ทองขาว 33 นายสวนจ นมนน

13 นายประวเวก หนแปนยอย 34 นายณรงคพล ดาดวง

14 นางอไรวรรณ ทองหนเอยด 35 นางวสานา คงเพง

15 นางพม มากแดง 36 น. ส. จตรา ทองเพม


16 นางประภา เผอก๙ย 37 นางอาภรณ ชปาน

17 นางขยาย คงแกว 38 น. ส. ปรดา ดาดวง

18 นางประคอง คงแกว 39 นายประภาส ชปาน

19 นางยลรด ทองหนเอยด 40 นายสมหมาย จนทรแดง

20 นายสมปอง ขาวเผอก 41 นายเทยง จนทนแดง

21 น. ส. พรรณ ชศกด 42 นางจด จนทรตน

22 นางบฟผา กรดเตม 43 นางจฑามาศ โสภณ

44 นางพรรณ ไชยดวง

45 นางยวด พฒดวง

46 นางกต ชหน

47 นายประภย ชหน

48 นางลบ หนคลาย

49 นายเขยว หนคลาย

50 นายสมพศ สงคง

Documents

รายงานฉบับสมบูรณ์ต ลาคม 2558 บทสร ปผ บร หาร (Executive Summary) ไก พ นเม องเป นสายพ