บทท 4 การสรางเครองมอวดผลและประเมนผล

พฤตกรรมการศกษาทน ามาก าหนดเปนจดประสงคการเรยนรแบงออกเปน 3 ดาน คอ พฤตกรรมดานพทธพสย พฤตกรรมดานจตพสย และพฤตกรรมดานทกษะพสย ดงนน การจดการเรยนรใหกบผเรยนเกดการเปลยนแปลงทง 3 ดาน การทจะทราบวาผเรยนเกดพฤตกรรมดานตางๆ หรอไมนน จ าเปนตองอาศยเครองมอวดพฤตกรรมจากการเรยนรแตละดาน ผสอนจ าเปนตองเรยนรเกยวกบเครองมอวดพฤตกรรมในทกดาน เพอสามารถสรางและเลอกใชเครองมอทมคณภาพไดอยางถกตอง การสรางเครองมอวดพฤตกรรมดานพทธพสย

หลกทวไปในการเขยนขอสอบ ขอสอบแตละชนดไมวาจะเปนขอสอบอตนยหรอปรนยกตาม สงทผเขยนขอสอบจะตองค านงถงอยเสมอในการเขยนขอสอบมหลายประการ ซงพอสรปไดดงน (อนนต ศรโสภา, 2525 อางถงใน วาโร เพงสวสด, 2542 : 45-46)

1. ก าหนดจดมงหมายในการสอน กอนจะเรมลงมอเขยนขอสอบจะตองก าหนด จดมงหมายในการสอนใหอยในรปจดประสงคเชงพฤตกรรม ซงสามารถเขยนขอสอบไดจรงๆ

2. เตรยมตารางวเคราะหหลกสตร ซงจะชวยใหการเขยนขอสอบสอดคลองกบ เปาหมายของการทดสอบทก าหนดไว เพราะตารางวเคราะหหลกสตร เปนตารางทแสดงความสมพนธระหวางจดประสงคเชงพฤตกรรมกบเนอหาวชา อกทงบอกใหทราบวาจะเขยนขอสอบวดเนอหา และพฤตกรรมอะไร ซงจะท าใหไดขอสอบทมความเทยงตรงตามเนอหา

3. ภาษาทใชควรชดเจน เขาใจงายไมก ากวม 4. ควรเขยนขอสอบแตละขอลงในบตรแตละใบ เพอจะไดสะดวกตอการจดเรยงล าดบ

ตรวจทาน และน าไปวเคราะห 5. เตรยมเฉลยและก าหนดคะแนนในขณะเขยนขอสอบ เพราะจะท าใหขอบกพรอง

ตางๆ ของขอสอบลดนอยลง 6. ควรเขยนขอสอบใหมจ านวนมากกวาทตองการในตารางวเคราะหหลกสตร

เพราะวาหลงจากวเคราะหขอสอบแลว จะมบางขอทถกตดออก

66

7. จงเขยนขอสอบทนททสอนเนอหาวชานนจบ เพราะจะท าใหออกขอสอบไดตรงกบ จดประสงคเชงพฤตกรรมทครเนนในการสอนตอนนน

8. ควรเขยนขอสอบแตเนนๆ จะท าใหมเวลาแกไขและตรวจทานไดมาก ประเภทของแบบทดสอบ แบบทดสอบนนสามารถแบงไดหลายประเภท แลวแตวาจะยดอะไรเปนเกณฑในการ

แบงซงจะขอยกตวอยางการแบงประเภท พรอมทงอธบายสนๆ ดงน

1. แบงตามสงทวด แบงออกได 3 ประเภท คอ 1.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธ (Achievement) หมายถงขอสอบทวดสมรรถภาพ

สมองดานตางๆ ทนกเรยนไดรบการเรยนรผานมาแลววามอยเทาใด แบงออกเปน 2 ชนด คอ 1.1.1 แบบทดสอบทครสรางขน (Teacher Made Test) เปนขอสอบท

มงวดผลสมฤทธของผเรยนเฉพาะกลมทครสอนเทาน ไมน าไปใชกบกลมอน 1.1.2 แบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized Test) เปนขอสอบทมงวดผล

สมฤทธของผเรยน ไดมการพฒนาดวยการวเคราะหทางสถตมาแลวหลายครงจนมคณภาพสมบรณ อกทงยงมเกณฑปกต (Norm) ไวส าหรบเปรยบเทยบคณภาพตางๆ ของนกเรยนตางกลมกนไดอกดวย

1.2 แบบทดสอบวดความถนด (Aptitude) เปนขอสอบทมงวดสมรรถภาพสมอง ของผเรยนวาจะเรยนไดไกลหรอประสบผลส าเรจเพยงใด เพอใชในการท านายหรอพยากรณอนาคตของผเรยน แบงออกเปน 2 ชนด คอ

1.2.1 แบบทดสอบวดความถนดทางการเรยน (Scholastic Aptitude Test) เปนแบบทดสอบทมงวดความสามารถทางวชาการตางๆ เชน ภาษา คณตศาสตร

1.2.2 แบบทดสอบวดความถนดเฉพาะอยาง (Specific Aptitude Test) เปนแบบทดสอบทมงวดความถนดเฉพาะอยางทเกยวของกบอาชพตางๆ เชน ความสามารถทางศลปะ เครองยนต

1.3 แบบทดสอบวดบคลกภาพ (Personality) เปนแบบทดสอบทใชวดบคลกภาพ และการปรบตวใหเขากบสงคม เชน แบบทดสอบวดเจตคต ความสนใจ

2. แบงตามลกษณะการเขยนตอบ แบงเปน 2 ประเภท คอ (วเชยร เกตสงห, 2515 : 20-21)

2.1 แบบทดสอบอตนย (Subjective) หรอแบบทดสอบความเรยง หรอ แบบทดสอบเรยงความ (Essay) หมายถงแบบทดสอบทก าหนดปญหาแลวใหผตอบเขยนตอบยาวๆ

67

2.2 แบบทดสอบปรนย (Objective) แบงออกเปนสวนยอยๆ ได 4 แบบ คอ 2.2.1 แบบถก – ผด (True - False) 2.2.2 แบบเตมค า (Completion) 2.2.3 แบบจบค (Matching) 2.2.4 แบบเลอกตอบ (Multiple Choice)

3. แบงตามวธการตอบ แบงได 3 ประเภท คอ 3.1 แบบใหลงมอกระท า (Performance Test) หมายถงขอสอบภาคปฏบต

ทงหลาย เชน พลศกษา การฝมอ การปรงอาหาร เปนตน 3.2 แบบใหเขยนตอบ (Paper – pencil Test) หมายถงขอสอบทตองใชการเขยนตอบทงหมด 3.3 แบบสอบปากเปลา (Oral Test) หมายถงการถามตอบแบบปากเปลา โดยการโตตอบกนทางค าพด การสอนแบบนจะสอบทละคน (Individual Test) เชนการสอบ-สมภาษณ

4. แบงตามเวลาทก าหนดใหตอบ แบงเปน 2 ประเภท คอ 4.1 แบบใชความเรว (Speed Test) ขอสอบประเภทนจะมจ านวนขอมากๆ และ

งาย แตจะจ ากดเวลา เชน ขอสอบวชาเลขคณตคดในใจ ขอสอบวดทกษะทางตา 4.2 แบบใหเวลามากๆ (Power Test) ขอสอบประเภทน มกจะเปนขอสอบอตนย เพอทดสอบความรทมอยวามมากนอยเพยงใด โดยใหเวลานานๆ หรอบางครงกใหน ากลบไปท าทบาน เชน รายงาน ภาคนพนธ วทยานพนธ

5. แบงตามจดมงหมายในการใชประโยชน อาจแบงออกได ดงน (วเชยร เกตสงห, 2515 : 23-24)

5.1 แบบทดสอบเพอวนจฉย (Diagnostic Test) หมายถง แบบทดสอบทสรางขน เพอคนหาขอบกพรอง หรอจดออนในการเรยนแตละวชาเปนเรองๆ ไป 5.2 แบบทดสอบเพอท านาย (Prognostic Test) เปนแบบทดสอบทมคณภาพ ในดานความเทยงตรงเชงพยากรณ (Predictive Validity) สง เพอใชท านายวาจะเรยนส าเรจหรอไมในอนาคต ซงสวนมากจะเปนแบบทดสอบวดความถนดในการเรยน

6. แบงตามความถในการสอบ แบงออกได 2 ประเภทคอ (บญเชด ภญโญอนนตพงษ, 2526 : 107)

6.1 แบบทดสอบยอย (Formative Test) เปนแบบทดสอบทใชวดหลงจบหนวย การเรยนแตละหนวย แลวน าผลทไดมาปรบปรงการเรยนการสอน

68

6.2 แบบทดสอบรวม (Summative Test) เปนแบบทดสอบทใชวดหลงจากท ศกษาจบรายวชานนทงหมดแลว เพอจะประเมนผลวานกเรยนสอบไดหรอตก ผานหรอไมผาน

ลกษณะแบบทดสอบทด

แบบทดสอบทดควรมลกษณะดงน 1. ความเทยงตรง (Validity) หมายถง คณลกษณะของแบบทดสอบทสามารถวด

ในสงทตองการวดไดถกตอง แบงออกเปน 4 ประเภท คอ 1.1 ความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) หมายถง ขอสอบทม

ค าถามสอดคลองกบเนอหาในหลกสตร เชน สอนเรองน า กตองตงค าถามเกยวกบน า และครอบคลมเนอหาเรองน าทงหมด

1.2 ความเทยงตรงตามโครงสราง (Construct Validity) หมายถงคณลกษณะ ของแบบทดสอบทสามารถวดคณลกษณะ หรอพฤตกรรมทตองการวดไดอยางถกตอง เชน ตองการวดเจตคต ลกษณะของค าถามควรเปนพฤตกรรมทเกยวกบเจตคต

1.3 ความเทยงตรงตามสภาพ (Concurrent Validity) หมายถง คณลกษณะ แบบทดสอบทวดไดตรงกบสภาพความเปนจรงของเดกในขณะนน กลาวคอถาเดกท าขอสอบเรองใดไดดแลวเดกคนนนสามารถปฏบตไดจรงๆ ดวย เชน เดกสอบวชาพลานามยไดคะแนนด ดงนนในชวตประจ าวนเขาควรมพลานามยทสมบรณ – แขงแรง และออกก าลงอยเสมอ เปนตน

1.4 ความเทยงตรงเชงพยากรณ (Predictive Validity) หมายถง ลกษณะ ขอสอบทสามารถวดแลวท านายไดวาเดกคนใดจะเรยนวชาใดไดดเพยงใดในอนาคต

2. ความเชอมน (Reliability) หมายถง คณลกษณะของแบบทดสอบทสามารถวดได แนนอน คงเสนคงวา ไมเปลยนไปเปลยนมา การวดครงแรกเปนอยางไร เมอวดซ าอกหรอหลายๆ ครง โดยสงทวดคงทผลการวดกยงคงเดม เชนถาน าแบบทดสอบฉบบหนงไปทดสอบกบเดกกลมหนง แลวบนทกคะแนนไว เมอน าแบบทดสอบฉบบเดมไปทดสอบกบเดกกลมเดม (สมมตวาเดกจ าขอสอบไมได) คะแนนทท าไดกจะคงเดม คอครงแรกสอบไดคะแนนมาก ครงทสองกยงคงไดคะแนนมากอยเหมอนเดม เปนตน

3. อ านาจจ าแนก (Discrimination) คอความสามารถของขอสอบในการจ าแนก ผสอบออกเปน 2 กลม คอ กลมสง – กลมต า หรอ กลมเกง – กลมออนได

4. ความเปนปรนย (Objectivity) หมายถง ขอสอบทมคณสมบต 3 ประการ คอ (พตร ทองชน, 2524 : 7)

69

4.1 ค าถามชดเจน ผเขาสอบเขาใจไดตรงกน 4.2 การตรวจใหคะแนนไดตรงกนไมวาใครจะตรวจกตาม 4.3 มความแจมชดในการแปลความหมายของคะแนน กลาวคอ แปลคะแนนทได

เปนอยางเดยวกนเพอประโยชนในการเปรยบเทยบ ขอสอบขอใดกตามทมคณสมบตครบทง 3 ประการ เราเรยกขอสอบนนวาเปนปรนยทงสน

5. ความยาก (Difficulty) หมายถง สดสวนทผตอบขอสอบขอนนถกกบจ านวนคน ทเขาสอบทงหมด ความยากของขอสอบขนอยกบทฤษฎการวด ถาตามทฤษฎการวดผล แบบองกลม ขอสอบทดคอขอสอบทไมยากเกนไปหรอไมงายเกนไป เพราะขอสอบดงกลาวจะสามารถจ าแนกไดวาใครเกงใครออน สวนทฤษฎการวดผลแบบองเกณฑมจดประสงคเพอใหผเรยนไดบรรลจดประสงคตามทก าหนดไว ดงนน ถาผเขาสอบท าขอสอบไดหมด แสดงวาเขาบรรลจดประสงคตามตองการ และจะถอวาเปนขอสอบทไมดกไมได เพราะฉะนนตามแนวคดนเรองความยากงายของขอสอบจงไมใชเรองส าคญ สงทส าคญอยทขอสอบนนจะวดจดประสงค ทตองการวดไดจรงหรอไม

6. ความมประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ลกษณะขอสอบทมคณสมบตทแสดงถงการประหยดเศรษฐกจ (Economic) เชน ลงทนนอย มราคาถก งายตอการด าเนนการสอบ พมพชดเจน อานงาย มเนอหามากแตใชเวลาสอบนอยเปนตน

7. การวดอยางลกซง (Searching) หมายถง ลกษณะขอสอบทถามครอบคลม พฤตกรรมหลายๆ ดาน เชนมค าถามวดความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา เปนตน ไมใชวาวดแตพฤตกรรมตนๆ คอดานความรความจ า เพยงอยางเดยว

8. ความยตธรรม (Fair) หมายถง การด าเนนการสอบจะตองไมเปดโอกาสใหเดก คนใดคนหนงไดเปรยบคนอนๆ นอกจากไดเปรยบเรองความรเทานนและขอสอบควรจะ ถามมากๆ เพอใหครบถวนตามหลกสตร

9. ความเฉพาะเจาะจง (Definite) หมายถง ขอสอบทมแนวทางหรอทศทางการถามการตอบอยางชดเจน ไมคลมเครอ ไมแฝงกลเมดใหเดกงง ในแตละขอควรถามประเดนเดยว ไมถามหลายแงหลายมม เพราะจะท าใหเดกไมเขาใจค าถาม

10. การกระตนยแหย (Exemplary) หมายถง แบบทดสอบทนกเรยนท าดวยความ สนกสนาน เพลดเพลน มการถามลอ โดยจดเอาขอสอบงายๆ ไวในตอนแรก แลวจงคอยถามใหยากขนตามล าดบ นอกจากนลกษณะค าถามควรมรปภาพประกอบจะชวยใหขอสอบมความนาสนใจมากยงขน

70

แบบทดสอบใดมลกษณะครบทง 10 ประการดงกลาว ถอวาเปนแบบทดสอบทดเยยม แตโดยทวๆ ไปแลว แบบทดสอบทมคณสมบตเพยง 5 ประการกถอวาเปนแบบทดสอบทมคณภาพแลว คณสมบตนนไดแก ความเทยงตรง ความเชอมน อ านาจจ าแนก ความยากและความมประสทธภาพของขอสอบ

แบบทดสอบผลสมฤทธ

แบบทดสอบผลสมฤทธสามารถจ าแนกได 2 ประเภท ไดแก แบบทดสอบประเภทเสนอค าตอบ และแบบทดสอบประเภทเลอกค าตอบ ซงแตละประเภทสามารถเลอกใชได ดงน

1. แบบทดสอบประเภทน าเสนอค าตอบ (Supply Type) แบบทดสอบประเภทน าเสนอค าตอบเปนแบบทดสอบทผสอบจะตองอานค าถาม ก าหนดแนวทางค าตอบ และเขยนค าตอบดวยตนเอง ซงอาจเปนการเรยบเรยงค าตอบแบบความเรยง ตอบสน หรอเตมค าตอบ ไดแก 1.1 ขอสอบแบบความเรยง (Essay Questions) เปนขอสอบทใหเสรภาพแกผตอบในการประมวล คดเลอกความร ความสามารถทตนมอยน ามาจดระบบ เรยบเรยงและเขยนเปนค าตอบ จงมความหลากหลายในระดบของคณภาพและความถกตอง เมอพจารณาถงความเปนอสระในการตอบสามารถแบงขอสอบแบบความเรยงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1) ขอสอบความเรยงไมจ ากดค าตอบ (Extended-Response Question) แบบขอสอบทเปดโอกาสอยางเตมทใหแกผสอบแสดงความสามารถในการคดเลอกความร ประเมนความร ความคดนน และเรยบเรยงผสมผสานออกมาเปนค าตอบตามความคดและเหตผลของตน ไมจ ากดขอบเขตของค าตอบ แตจ ากดเวลาในการตอบจงสามารถใชวดความสามารถระดบ การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนผลไดเปนอยางด

ตวอยาง 4.1 จงเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางระหวางกระบวนการ “วดผล” กบ “ประเมนผล” 2) ขอสอบความเรยงจ ากดค าตอบ (Restricted-Response Question) มลกษณะเปนขอสอบทมการจ ากดกรอบของเนอหาหรอรปแบบของแนวทางค าตอบ และความยากของค าตอบ ตามปกตจะก าหนดขอบเขตของประเดนใหผตอบท าการตอบในเนอหาทแคบและสนมากกวาขอสอบความเรยงทไมจ ากดค าตอบ

71

ตวอยาง 4.2 จงเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางทส าคญ ของผลการประเมนจาก

”การประเมนระหวางเรยน” กบ “การประเมนสรปรวม” ในประเดนของผลทไดจากการประเมนและการน าผลการประเมนไปใชส าหรบพฒนาการเรยนร (ก าหนดใหตอบไมเกน 1 หนา)

รปแบบค าถามส าหรบขอสอบแบบความเรยง รปแบบค าถามทนยมใชกบขอสอบแบบความเรยง ดงน ก) จงเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางระหวาง “...” กบ “...” ข) จงอธบายความสมพนธระหวาง “...” กบ “...” ค) จงเชอมโยงความสมพนธเชงสาเหตของ “...” ง) จงแสดงความคดเหนวาทานเหนดวยหรอไมเหนดวย พรอมทงเหตผลเกยวกบ “...” จ) จงสรปประเดนส าคญของ “...” ฉ) จงประยกตหลกการของ “...” เพอแกปญหาเกยวกบ “...” ช) จงวเคราะหผลกระทบของ “...” ตอ “...” ซ) จงวเคราะหจดเดนจดดอยของ “...” ฌ) จงสรางกฎเกณฑทวไปจาก “...” ญ) จงสรางระบบจ าแนกของ “...” ฎ) จงสรางหรอพฒนาแผน/โครงสรางเพอแกปญหา “...” ฏ) จงประเมนผลของ “...”

ขอสงเกตการใชแบบทดสอบถามความเรยง ในการน าแบบทดสอบความเรยงไปใชมขอสงเกต ดงน 1. ควรใชเมอตองการวดผลการเรยนรในระดบสงและซบซอน 2. ควรใชค าถามทชดเจน ตรงกบวตถประสงคทส าคญ 3. ควรใหผสอบท าขอสอบทกขอในชดเดยวกน ไมควรมขอสอบไวใหเลอก 4. ก าหนดเวลาในการตอบอยางเพยงพอ 5. มการเตรยมค าเฉลยทถกตองสมบรณ พรอมเกณฑการตรวจใหคะแนน 6. ควรตรวจขอสอบทละขอของทกคนโดยไมดรายชอ 7. ควรน าสถานการณใหมๆ มาใชในรปของค าถาม

72

8. ควรอานค าตอบและประเมนคณภาพของค าตอบโดยจ าแนกเปนกลมๆ เชน ด ปานกลาง และยงใชไมได เปนตน แลวตรวจหกคะแนน อยางละเอยดของแตละคนใน แตละกลม โดยควรเรมจากกลมทดทสดไปยงกลมทออนทสด

ขอสอบแบบความเรยงแบบประยกต เพอแกไขจดออนของขอสอบแบบความเรยงใหมความครอบคลมจดมงหมายของการเรยนรและสอดคลองกบธรรมชาตของการเรยนรในวชาตางๆ มากยงขน จงมการพฒนาขอสอบความเรยงแบบประยกต (Modified Essay Questions : MEQ) ขอสอบความเรยงแบบประยกต มรปแบบของการก าหนดกรอบปญหาทตองการทดสอบเปนเรองๆ โดยแตละเรองมการก าหนดค าถามเปนตอนๆ อยางตอเนองตามล าดบขนของปญหา เพอใหผตอบรวบรวมความร ความสามารถมาตอบพรอมเหตผล แตละล าดบขนของปญหามการสะสมความรสงขนเพอใชตอบค าถามทซบซอนขนตามล าดบ

ขอสอบความเรยงแบบประยกต ควรมองคประกอบดงน 1. ค าบรรยายสถานการณหรอสภาพปญหาทเกดขน 2. ค าถามเกยวกบการตงสมมตฐานเบองตนทเปนไปได 3. ค าถามเกยวกบแนวทางแสวงหาขอมลเพอมาสนบสนนหรอคดคานสมมตฐาน 4. ค าถามเกยวกบการทดสอบสมมตฐานเพอสรปผล 5. ค าถามเกยวกบแนวทางแกปญหา 6. ค าถามเชงประเมนความสามารถขนสง ขอสอบความเรยงแบบประยกตนจงมขอดคอ สามารถก าหนดแนวทางของค าตอบภายใตกรอบของปญหาทสนใจ และสามารถก าหนดเกณฑการใหคะแนนไดอยางเปนปรนย

ตวอยางการสรางขอสอบความเรยงแบบประยกต สถานการณ สมมตวาทานไดรบมอบหมายใหออกขอสอบวชาชพครส าหรบ

คดเลอกผสอบเขาศกษาตอคณะครศาสตร ทานจ าเปนตองออกขอสอบแบบความเรยง 10 ขอ ใชเวลาสอบ 3 ชวโมง ส าหรบผสอบ 300 คน และตองการทราบผลภายใน 10 วน

ค าถาม 1. ทานคดวามองคประกอบส าคญใดบางทนาจะมผลตอความเปนปรนยในการตรวจขอสอบของทาน (ตอบมา 3 ประการ)

73

ค าถาม 2. จงอธบายวาองคประกอบดงกลาวสงผลตอความเปนปรนยในการตรวจสอบขอสอบอยางไร และองคประกอบใดททานคดวานาจะสงผลตอความเปนปรนยในการตรวจไดมากทสด พรอมทงยกเหตผลประกอบ

ค าถาม 3. ทานมวธตรวจสอบความเปนปรนยในการตรวจขอสอบของทานไดอยางไร (บอกมา 2 วธ)

ค าถาม 4. ถาทานมอาจารยผชวยอก 2 คน สามารถตรวจขอสอบวชาชพครได ทานจะวางแผนการตรวจขอสอบใหมประสทธภาพไดอยางไร โดยใหมความถกตอง และความเปนปรนยในการตรวจสงสด

1.2 ขอสอบแบบตอบสน (Short Answer) และขอสอบแบบเตมค า (Completion) ขอสอบแบบตอบสนและขอสอบแบบเตมค ามลกษณะทคลายคลงกน คอ ตางเปนขอสอบทผสอบตองคดค าตอบขนมาเอง แตเปนค าตอบสนๆ หรอการเตมค าตอบจงเหมาะส าหรบวดความร ความจ าเกยวกบค าศพท ขอเทจจรง หลกการ และกฎเกณฑตางๆ ตวอยาง 4.3 ก) การวดผลทางการศกษาหมายถงอะไร ข) ประเทศทเปนสมาชกประชาคมอาเซยน ไดแก................................... ........................................................................................................

ขอสงเกตการใชขอสอบแบบตอบสนและเตมค า การใชขอสอบแบบตอบสนและเตมค ามขอสงเกต ดงน 1. ควรใชค าตอบทสามารถตอบไดอยางชดเจนดวยขอความ ค า วล สญลกษณ หรอจ านวน (ควรระบหนวย) 2. ควรเวนชองวางใหพอเหมาะ หลกเลยงการใหเตมขอความหรอค าทไมส าคญ 3. นยมใชขอสอบแบบตอบสน ในการทดสอบความรเกยวกบค าศพท เฉพาะศพทเทคนค หลกการเฉพาะตางๆ 2. แบบทดสอบประเภทเลอกค าตอบ (Selection Type) แบบทดสอบประเภทเลอกค าตอบเปนแบบทดสอบทก าหนดค าตอบไวใหผตอบเลอกค าตอบตามทก าหนดให การตรวจขอสอบจงท าไดงาย สะดวก มความเปนปรนย และ

74

สามารถใชเครองจกรชวยตรวจได แบบทดสอบประเภทนสามารถเขยนเปนขอสอบไดหลายรปแบบ ไดแก ขอสอบแบบถกผด ขอสอบแบบจบค และขอสอบแบบหลายตวเลอก

2.1 ขอสอบแบบถก - ผด (True - False) ขอสอบแบบถกผดเปนขอสอบทใหผสอบเลอกตอบค าตอบทเปนไปได 2 อยาง เชน ขอความทก าหนดใหนน ถกหรอผด ใชหรอไมใช จรงหรอเทจ เปนตน ขอสอบแบบ ถก – ผดน สามารถใชวดความร ความจ า ความเขาใจในหลกการ และการน าไปใชไดแตมขอเสยในแงผสอบมโอกาสเดาขอสอบไดถก คาความเชอมนมกต า และไมเหมาะส าหรบใชเปนแบบทดสอบวนจฉย เพราะบอกไมไดวา ผตอบผดดวยสาเหตอะไร ตวอยาง 4.4 ถ ผ 1. แบบทดสอบทมความเชอมนสงจะเปนแบบทดสอบทม ความเทยงตรง ถ ผ 2. การวดเปนกจกรรมขนตอนหนงของการประเมน

ขอสงเกตการใชขอสอบแบบถก - ผด ขอสอบแตละขอควรมประเดนค าถามทส าคญเพยงประเดนเดยว เพอใหค าถามเขาใจงาย ชดเจน ไมสบสน ควรถามในเชงปรมาณมากกวาคณภาพ หลกเลยงค าถามทเปนการตดสนใจหรอความคดเหนเฉพาะบคคล หลกเลยงค าถามทเปนขอโตแยงทยงหาขอสรปไมได ระมดระวงการใชขอความทเปนปฏเสธ เหมาะส าหรบการทดสอบความร ความเขาใจ ความเชอในเรองตางๆ สถานการณบางอยาง เชน การทดสอบกบเดกเลก เดกมปญหาการอาน เดกเรยนซ า เปนตน

การดดแปลงขอสอบแบบถก - ผด ผสอนสามารถดดแปลงขอสอบแบบถก – ผด ส าหรบวดความสามารถทสลบซบซอนไดโดยใชรปแบบตอไปน ก. รปแบบการจ าแนกความจรงออกจากความคดเหน ใชขอสอบแบบถก – ผด วดความสามารถในการจ าแนกความจรงออกจากความคดเหน ถาขอความเปนจรงใหวงกลมรอบ “ถ” ถาขอความไมเปนจรงใหวงกลมรอบ “ผ” แตถาขอความใดเปนความคดเหนไมสามารถตดสนไดวาเปนจรงหรอไมเปนจรงใหวงกลมรอบ “ค”

75

ตวอยาง 4.5 ถ ผ ค 1. ความเทยงและความตรงของแบบทดสอบ

มความสมพนธกน ถ ผ ค 2. การวดเปนสวนหนงของการประเมน ข. รปแบบการแกสวนทผดใหถก ใชขอสอบแบบถก – ผด วดความรถกและรผด โดยใหตอบวาขอความนนถกหรอผด แตถาผดใหขดเสนใตสวนทผดแลวแกใหถก ตวอยาง ค าแกไข ถ ผ 1. การวดเปนสวนหนงของการประเมน …………… ถ ผ 2. แบบทดสอบถามทมความเทยงสงจะตอง …………… เปนแบบทดสอบทมความตรง ค. รปแบบการกลบขอความ ใชขอสอบแบบถก – ผด วดความเปนเหตและผลหรอความสมพนธระหวางสง 2 สง โดยใหตอบวาขอความนนถกหรอผด แลวใหกลบประธานหรอค าทขดเสนใตใหสลบกน ถากลบแลวเปนขอความทถกใหวงกลมรอบ “กถ” แตถากลบแลวเปนขอความทผดใหวงกลมรอบ ”กผ” ดงนน แตละขอความจะตองตอบ 2 ค าถาม ตวอยาง ถ ผ กถ กผ 1. แบบทดสอบทมความเชอมนสงจะเปน

แบบทดสอบทมความเทยงตรงสงดวย ถ ผ กถ กผ 2. การวดเปนสวนหนงของการประเมน ง. รปแบบการจดกลมถก - ผด ใชขอสอบแบบถก – ผด วดความรในการจ าแนกขอเทจจรงเกยวกบมโนทศน หรอคณลกษณะส าคญทตองการตรวจสอบวา ลกษณะใดเปนขอความจรง หรอขอความเทจเกยวกบสงนน ตวอยาง 4.6 ค าแกไข ถ ผ 1. ความคงเสนคงวาของคะแนนสอบ …………….. ถ ผ 2. ความถกตองแมนย าของคะแนนสอบ …………….. ถ ผ 3. ความเปนเอกพนธของเนอเรองท ……………..

ขอสอบมงวด ถ ผ 4. ความสมพนธระหวางคะแนนจาก ……………..

แบบทดสอบคขนาน

76

ถ ผ 5. ความสมพนธก าลงสองระหวาง ……………. คะแนนสอบกบคะแนนความคลาดเคลอน

2.2 ขอสอบแบบจบค (Matching) เปนขอสอบทใหผตอบจบคระหวางค าหรอขอความสองคอลมน มความสอดคลองหรอสมพนธกน โดยทวไปคอลมนทางซายมอจะเปนขอค าถาม สวนคอลมนทาง ขวามอจะเปนค าตอบ ขอสอบแบบจบคเหมาะส าหรบวดความร ความจ าเก ยวกบขอเทจจรง ค าศพท หลกการ ความสมพนธ และการตความหมาย ตวอยาง 4.7

.......... 1. การวด ก. การตดสนคณคาโดยเทยบกบเกณฑหรอมาตรฐาน

.......... 2. การประเมน ข. การตดสนคณคาโดยเทยบกบเกณฑหรอมาตรฐาน

.......... 3. การทดสอบ ค. การแปลความหมายคะแนนโดย เทยบกบความสามารถของกลม

.......... 4. การประเมน ง. การแปลความหมายคะแนนโดย เทยบกบเกณฑมาตรฐาน

.......... 5. การวด จ. สถานการณของการใชแบบทดสอบส าหรบวดผลการเรยน

ฉ. เครองมออยางหนงส าหรบวดผลการเรยนร ช. เครองมออยางหนงใชส าหรบวดคาของ

คณลกษณะ

เกณฑทใชส าหรบการจบค วธการจบคสามารถใชเกณฑการจบคไดหลายรปแบบ ดงน 1. ใชความสมพนธระหวางกน (Interrelation) เชน การจบคชอคนกบสงประดษฐ ผแตงกบชอหนงสอ วนเดอนปกบเหตการณในประวตศาสตร ค าศพทกบความหมาย กฎเกณฑกบตวอยางเหตการณ เครองมอกบการน าไปใชประโยชน เปนตน 2. ใชการจ าแนกประเภท (Classification) เชน การจบค ชอพชหรอสตวกบตระกล ค าในประโยคตวอยางกบชนดของค า เปนตน ขอสงเกตในการใชขอสอบแบบจบค ควรอธบายวธการจบคใหชดเจน กลมของค าถามและค าตอบจะตองมลกษณะเปนเอกพนธ ค าถามและค าตอบควรสนและรดกม จ านวนรายการใชระหวาง 5 – 12 รายการ

77

ค าตอบควรมตวลวงแทรกประมาณรอยละ 30 ควรสรางใหค าถามและค าตอบทงหมดอยในหนาเดยวกน

2.3 ขอสอบแบบหลายตวเลอก (Multiple - Choice) เปนขอสอบแบบเลอกตอบทนยมใชกนอยางกวางขวาง เพราะสามารถใชวดผลการเรยนร ทงความร ความเขาใจ การน าไปใช และผลการเรยนรขนสงได สามารถสรางใหวดไดครอบคลมเนอเรองตามโครงสรางอยางมประสทธภาพ และน าไปพฒนาเปนแบบสอบมาตรฐานได แตมขอจ ากดทสรางใหมคณภาพดไดยาก ตองใชผรในเนอหาและมทกษะในการเขยนขอสอบ คอนขางสนเปลองเวลาและแรงงาน ไมเหมาะสมส าหรบใชวดความคดรเรมสรางสรรค ขอสอบแบบหลายตวเลอกเปนขอสอบทใหผสอบเลอกค าตอบจากตวเลอกทก าหนดใหขอสอบแบบหลายตวเลอกประกอบดวย 2 สวน ไดแก ตวค าถาม (Item) และตวเลอก (Alternatives) ซงนยมใช 3 – 6 ตวเลอก ในสวนของตวเลอกประกอบดวยตวเลอกทเปนค าตอบถกเรยกวา ตวค าตอบ (Answer หรอ Key) 1 ตว สวนทเหลอเปนตวเลอกทผดเรยกวา ตวลวง (Distracters)

รปแบบค าถามของขอสอบแบบหลายตวเลอก ขอสอบแบบหลายตวเลอกสามารถสรางโดยมรปแบบค าถามแตกตางกน ดงน 1. ค าถามเดยว (Single Question) ค าถามเดยวเปนขอความเรองเดยวโดยเฉพาะ แตละขอค าถามมความสมบรณในตวเอง ค าถามเดยวมรปแบบการเขยนค าถามและค าตอบไดตางๆ กน ดงตอไปน 1.1 ค าถามแบบใหเลอกค าตอบถก (Correct Answer) มลกษณะเปนค าถามทตองการค าตอบถกเพยงค าตอบเดยวระหวางตวเลอกจะมค าตอบทถกตองเพยงค าตอบเดยว นอกนนเปนตวลวงทผด

ตวอยาง 4.8 ถาแบบทดสอบถามสามารถวดไดอยางคงเสนคงวาแสดงวา แบบทดสอบถามนนมคณลกษณะอยางใด

ก. ความเทยงตรง ข. ความเชอมน ค. ความเปนปรนย ง. ความซอสตย จ. ความยตธรรม

78

1.2 ค าถามแบบใหเลอกค าตอบผด (Incorrect Answer) มลกษณะเปนค าถามทตองการใหผตอบหาค าตอบทผดระหวางตวเลอกทถกตองหลายตว และมตวเลอกทผดอย 1 ตว

ตวอยาง 4.9 ขอใด ไมใช ลกษณะของแบบทดสอบทด

ก. ความเทยงตรง ข. ความเชอมน ค. ความเปนปรนย ง. ความซอสตย จ. ความยตธรรม 1.3 ค าถามแบบใหเลอกค าตอบทดทสด (Best answer) มลกษณะเปนค าถามทตองการใหผตอบเลอกค าตอบทดทสดระหวางตวเลอกจะมตวเลอกทถกหลายตว แตมระดบความถกตองเหมาะสมแตกตางกน ผตอบจะตองท าหนาทหาตวเลอกทเปนค าตอบทถกตองทสด ตวอยาง 4.10

ขอใดเปนคณลกษณะทส าคญทสดของแบบทดสอบ ก. ความเทยงตรง ข. ความเชอมน ค. ความเปนปรนย ง. ความซอสตย จ. ความยตธรรม 1.4 ค าถามแบบใหเรยงล าดบค าตอบ มลกษณะเปนค าถามทตองการใหผตอบเรยงล าดบตามขนตอนตางๆ ตวเลอกจะเปนรายการของกจกรรมหรอขนตอนการด าเนนงาน ผตอบจะตองเรยงล าดบตามขนตอนหรอความส าคญกอนหลงระหวางตวเลอกทก าหนดให

ตวอยาง 4.11 ในการตรวจขอสอบตอไปน

ก. ขอสอบแบบความเรยงจ ากดค าตอบ ข. ขอสอบแบบความเรยงไมจ ากดค าตอบ ค. ขอสอบแบบเตมค า ง. ขอสอบแบบตอบสน จ. ขอสอบแบบจบค

79

การจดเรยงล าดบความเปนปรนยของการตรวจขอสอบดงกลาวจากมากไปหานอย ก. 2 1 4 3 5 ข. 3 4 1 5 3 ค. 3 5 4 1 2 ง. 3 5 4 1 2 จ. 5 4 3 2 1 1.5 ค าถามแบบใหเลอกค าตอบเปรยบเทยบ (Analogy Answer) มลกษณะเปนค าถามทตองการใหผตอบเลอกตอบในเชงเปรยบเทยบ ผตอบจะตองหาความสมพนธระหวางสงทก าหนดใหในค าถาม แลวประยกตความสมพนธดงกลาวไปใชเลอกค าตอบตามทขอสอบตองการ ตวอยาง 4.12

การวด : การประเมน : การก าหนดคา : ___?___ . ก. การแปลคา ข. การตคา ค. การตดสนคณคา ง. การวเคราะหคา จ. การเทยบคา 1.6 ค าถามแบบใหเลอกค าตอบซอน เปนลกษณะเปนค าถามทตองการใหผตอบเลอกค าตอบในเชงเปรยบเทยบ ผสอนจะตองพจารณาความเปนไปไดของตวเลอกแตละตว และผสมค าตอบหลายขอเขาดวยกน ตวอยาง 4.13

แบบทดสอบฉบบหนงมคาความเชอมนเทากบ 0.60 ถาเพมจ านวน ขอสอบทมลกษณะคขนานเขาไปอกรอยละ 30 ทานคดวาขอใด เปนจรง

1. คาความเชอมนของแบบทดสอบเพมขน 2. คาความเทยงตรงของแบบทดสอบเพมขน 3. คาอ านาจจ าแนกของขอสอบเพมขน ก. ไมมขอถก ข. ขอ 1. เทานน ค. ขอ 2. เทานน

80

ง. ขอ 3. เทานน จ. ขอ 1, 2 และ 3

2. ค าถามเปนชดแบบตวเลอกคงท (Constant Choice Question) การเขยนขอสอบหลายตวเลอก อาจใชรปแบบการเขยนค าถามเปนชดโดยใชค าถามหลายขอรวมกนถามครอบคลมเนอเรองเดยวกน ซงค าถามแตละขอมชดของตวเลอกคงทหรอใชตวเลอกทเปนค าตอบชดเดยวกน ตวอยาง 4.14

ค าถามขอ 1 – 5 เปนค าถามเกยวกบคณลกษณะของแบบทดสอบ หรอขอสอบ จงพจารณาวาแตละขอเปนคณลกษณะของแบบทดสอบ หรอขอสอบในดานใด ดงตอไปน

ก. ความเทยงตรง ข. ความเชอมน ค. ความเปนปรนย ง. ความซอสตย จ. ความยตธรรม ฉ. ความยากงาย 1. ผสอบสวนใหญท าขอสอบได 2. ค าถามของขอสอบบางขอไมชดเชน 3. ขอสอบวดไดสอดคลองกบจดมงหมายของการสอน 4. ขอสอบวดไดคะแนนคงเสนคงวา 5. คนเกงสวนใหญท าได แตคนออนสวนใหญท าไมได

3. ค าถามแบบบทความหรอสถานการณ (Text or Situational Questions) การเขยนขอสอบแบบหลายตวเลอก อาจใชบทความหรอยกสถานการณขนมาเปนตวเลอก แลวตงค าถามในแงมมตาง ๆ ใหผสอบตอบภาย ใตเนอเรองหรอสถานการณนน ๆ หรออาจใชค าถามในรปของตาราง กราฟ แผนภม หรอภาพ แลวตงค าถาม วดความสามารถทกษะในการอานแผนภม ตาราง หรอกราฟ การตความหมาย การวเคราะห แนวโนม การสรปผล การวจารณ เปนตน ขอสงเกตการใชขอสอบแบบหลายตวเลอก การเขยนค าถามแตละขอ ควรประกอบดวยขอความทส าคญประเดนเดยว สน กระชบ ชดเจน และมความหมายสมบรณในตวเอง ค าถามแตละขอความเปนอสระจากกนเพอปองกนการใชความรจากค าถามขอหนงไปใชแนะน าค าตอบของค าถามขออน

81

ตวเลอกควรมความเปนเอกพนธ และมความเปนไป ควรจดเรยงตามหลกเหตผลใหอานงาย ควรหลกเลยงการใชตวเลอก “ถกหมดทกขอ” หรอ “ผดหมดทกขอ” แตควรใหตวเลอก “ไมมขอถก” เปนครงคราวเพอลดโอกาสการเดาใหนอยลง

การเขยนขอสอบแบบหลายตวเลอกตามจดประสงคของการเรยนร จดประสงคของการเรยนร เปนขอก าหนดเกยวกบคณลกษณะพฤตกรรม อนพงประสงคของผเรยน อนเปนผลจากระบวนการจดการศกษาตามเจตนารมณของ หลกสตรหรอโครงการฝกอบรม จดประสงคของการเรยนรมความส าคญ เพราะนอกจากเปนจดหมายปลายทางในการพฒนาผเรยนแลว ยงเปนเปาหมายส าหรบการวดและประเมนผเรยนวามสมฤทธผลตามจดมงหมายหรอไม เพยงใด

การจ าแนกประเภทของจดประสงคทางการศกษา (Taxonomy of Educational Objectives) การจ าแนกประเภทของจดประสงคทางการศกษา (Benjamin S. Bloom and Other, 1971) ไดแบงประเภทของจดประสงคออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานพทธพสย ดาน จตพสย และดานทกษะพสย ดงน 1. ดานพทธพสย หรอดานความรความคด (Cognitive Domain) เปนพฤตกรรมของผเรยนในดานความสามารถทางสมอง และสตปญญา ทจ าแนกเปนพฤตกรรมทางสมองจากระดบทงายไมสลบซบซอน ไปสพฤตกรรมระดบทยากขน และมความสลบซบซอนซงจ าแนกเปน 6 ระดบ ดงน 1.1 ความรความจ า (knowledge) 1.2 ความเขาใจ (comprehension) 1.3 การน าไปใช (application) 1.4 การวเคราะห (synthesis) 1.5 การสงเคราะห (synthesis) 1.6 การประเมนคา (evaluation) 2. ดานจตพสย หรอดานอารมณความรสก (Affective Domain) เปนพฤตกรรมของผเรยนในดานการพฒนาจตใจ คานยม เจตคต และการสรางคณลกษณะตางๆ ซงสามารถจ าแนกระดบขนของการพฒนาคณลกษณะตางๆ เปน 5 ระดบ ดงน 2.1 การรบร (Receiving or Attending) 2.2 การตอบสนอง (Responding)

82

2.3 การสรางคานยม (Valuing) 2.4 การจดระบบ (Organization) 2.5 การสรางคณลกษณะ (Characterization) 3. ดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) เปนพฤตกรรมในดานการใชสวน ตางๆ ของรางกายและการลงมอปฏบต ซงสามารถจ าแนกระดบขนของการพฒนาทกษะการปฏบตเปน 5 ระดบ ดงน 3.1 การเลยนแบบ (Imitation) 3.2 การท าตามแบบ (Manipulation) 3.3 การพฒนาความละเอยดถกตอง (Precision) 3.4 การฝกฝนอยางตอเนอง (Articulation) 3.5 การปฏบตอยางคลองแคลวเปนธรรมชาต (Naturalization) การเขยนขอสอบตามจดประสงคของการเรยนร ในทนขอน าเสนอรายละเอยดของจดประสงคทางการศกษาดานพทธพสย หรอดานความรความคด (Cognitive Domain) ตามระดบขนพฒนาการทางสมองและสตปญญา พรอมทงเสนอตวอยางการเขยนขอสอบตามจดประสงคดงน 1. ความรความจ า (Knowledge) ความรความจ า หมายถง ความสามารถทางสมองของผเรยนในการรบร หรอดานความรความคด (Cognitive Domain) ตามระดบขนพฒนาการทางสมองและสตปญญา พรอมทงเสนอตวอยางการเขยนขอสอบตามจดประสงค ดงน 1.1 ความรในเนอเรองเฉพาะ (Knowledge of Specifics) ไดแก 1.1.1 ค าศพท (Terminology) จ านยาม สญลกษณ เครองหมาย 1.1.2 ขอเทจจรง (Specific Facts) จ าขอความจรง สตร กฎ ทฤษฎ 1.2 ความรในวธด าเนนการ (Knowledge of Procedures) ไดแก 1.2.1 ระเบยบแบบแผน (Convention) จ าหลกประเพณ ระเบยบ ขอตกลง 1.2.2 แนวโนมและล าดบขน (Trends and Sequences) จ าขนตอนการปฏบตเปรยบเทยบความนาจะเปนของล าดบขนตอน 1.2.3 การจดประเภทและระบบการจ าแนก (Classification and Categories) จ าการจดหมวดหม ประเภท ชนดของสงตางๆ 1.2.4 เกณฑ (Criteria) จ าคณสมบตทใชในการจ าแนกหรอตดสน 1.2.5 วธการ (Methodology) จ าการด าเนนการใหบรรลตามเปาหมาย

83

1.3 ความรในหลกสากลและนามธรรม (Knowledge of Universal and Abstractions) 1.3.1 หลกการและนยทวไป (Principles and Generalization) จ าหลกการส าคญและการสรปอางอง 1.3.2 ทฤษฎและโครงสราง (Theories and Structure) จ าทฤษฎโครงสรางของคณลกษณะตามหลกการหรอทฤษฎ 2. ความเขาใจ (Comprehension) ความเขาใจ หมายถง ความสามารถทางสมองของผเรยนในการเรยนร จ า และสอสาร ความรนนออกมาไดอยางถกตอง สามารถจ าแนกเปนพฤตกรรมยอยไดดงน 2.1 การแปลความ (Translation) บอกความหมายตามนยของค า กจกรรม 2.2 การตความ (Interpretation) น าผลการแปลความมาเปรยบเทยบขอยต 2.3 การขยายความ (Extrapolation) เปรยบเทยบความหมายของค า / กจกรรมทกวางไกลออกไปจากเดม 3. การน าไปใช (Application) การน าไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความร ความเขาใจทมอยไปใชในการแกปญหาของสงนนในสถานการณใหม 4. การวเคราะห (Analysis) การวเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยกแยะองครวมของสงตาง ๆ ออกเปนสวนประกอบยอย ไดท าใหเหนโครงสรางของสงนน สามารถจ าแนกเปนพฤตกรรมยอยไดดงน 4.1 การวเคราะหแบบยอยสวนประกอบ (Analysis of Elements) แยกแยะคณลกษณะขององครวมเปนสวนประกอบยอย 4.2 การวเคราะหแบบเชอมโยงความสมพนธของสวนประกอบ (Analysis of Relationship) แยกแยะองครวมเปนสวนประกอบยอยทสมพนธกน 4.3 การวเคราะหแบบเชอมโยงโครงสรางของหลกการ (Analysis Organizational Principles) แยกแยะองครวมเปนโครงสรางของสวนประกอบทสมพนธกน 5. การสงเคราะห (Synthesis) การสงเคราะห หมายถง ความสามารถในการผสมผสานสวนประกอบยอยเขาดวยกน เปนองครวมใหมทกลมกลนอยางมความหมาย สามารถจ าแนกเปนพฤตกรรมยอยไดดงน 5.1 การสงเคราะหขอความ (Production of a Unique Communications) รวบยอดขอความเปนขอสรปความส าคญ

84

5.2 การสงเคราะหแผนงาน (Production of a Plan or Operations) รวมสวนประกอบยอยเขาดวยกนเปนแผนการด าเนนงานใหบรรลผลตามเปาหมาย 5.3 การสงเคราะหแนวคด (Derivation of Abstract Relations) ผสมผสานความรจากหลายแหลงเขาดวยกน และสรปเปนแนวคด/องคความรอยางเปนระบบแบบแผน 6. การประเมนคา (evaluation) การประเมนคา หมายถง ความสามารถในการตคา หรอตดสนคณคาของ สงตางๆ ตามเกณฑหรอมาตรฐานทก าหนดไว สามารถจ าแนกเปนพฤตกรรมยอยได ดงน 6.1 การประเมนคาโดยใชเกณฑภายใน (Judgments in Terms of Internal criteria) ตดสนคณคาตามเกณฑภายนอกทก าหนดไวในเรองนน 6.2 การประเมนคาโดยใชเกณฑภายนอก (Judgments in Terms of External Criteria) ตดสนคณคาตามเกณฑภายในทก าหนดไดอยางเปนมาตรฐาน ตวอยางขนการสรางขอสอบวดพฤตกรรมดานพทธพสยปรากฏ

ในการจดการเรยนรทจะท าใหหลกสตรบรรลวตถประสงค จ าเปนทผสอนจะตอง วเคราะหจดมงหมายของหลกสตร หรอรายวชาเพอก าหนดการวดและประเมนผลใหสอดคลองกบโครงสรางเนอหาวชา มาตรฐานการเรยนรและตวชวดในแตละรายวชา โดยการสรางตารางวเคราะห ดงน

การวเคราะหรายวชา การก าหนดสงทจะวดจากจดมงหมายของหลกสตรหรอรายวชา จ าเปนจะตองท าการ

วเคราะหลกษณะสงทวดออกมาใหได ซงตองใชวธการทเรยกวา การวเคราะหหลกสตรหรอวเคราะหรายวชา ซงจะชวยใหผสอนทราบวาจะตองสอนหรอออกขอสอบอยางไรใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรของแตละรายวชา ในการวเคราะหหลกสตรหรอรายวชานน จะตองท าการวเคราะหทง 2 คอ (สมบรณ ชตพงศ และศศธร ชตนนทกล, 2554 : 24-28)

1. การวเคราะหเนอหาทจะสอน 2. วเคราะหวตถประสงคหรอจดมงหมายของการศกษา จดมงหมายทางการศกษาทตองการใหเกดการเปลยนแปลงในตวผเรยนมดวยกน 3

ดาน คอ ดานพทธพสย ดานจตพสย และดานทกษะพสย ในทนจะขอกลาวเฉพาะการวเคราะหหลกสตรหรอรายวชาเฉพาะดานพทธพสย เพอใชการจดการเรยนการสอนและการออกขอสอบ ซงมขนตอนในการวเคราะหหลกสตรหรอรายวชาหลกๆ 4 ขนตอนดงน

85

1. ตงกลมหรอคณะท างาน ในการวเคราะหหลกสตรหรอรายวชา ประกอบดวย ผมความรดานการวดผล ผมความรเกยวกบการพฒนาหลกสตรหรอวเคราะหหลกสตร และผทมความรอบรในเนอหาวชานนๆ (ครผสอน) รวมกนวเคราะห

2. วเคราะหเนอหาวชานนๆ แยกเนอหาเปนหนวยหรอบทเรยนเรยงล าดบการสอนจากกอนไปหลงตามความเหมาะสมในการจดกาเรยนการสอน ถาเปนหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กระทรวงศกษาธการจะก าหนดสาระการเรยนรแกนกลางและตวชวดของแตละชนมาให ซงมสาระการเรยนรแกนกลางมาให ผสอนตองรวมกนก าหนดเนอหาสาระเองตามเหมาะสมส าหรบใชในการจดกจกรรมการเรยนการส อน เพอใหบรรลตามตวชวดทก าหนด

3. วเคราะหจกมงหมายเชงพฤตกรรม หรอวตถประสงคการเรยนรหรอผลการเรยนรทคาดหวงหรอมาตรฐานและตวชวดทสอดคลองกบจดมงหมายรายวชาและจดมงหมายทวไปของหลกสตรทคาดวาหลงจากการเรยนการสอนรายวชานแลว ตองการใหผเรยนเกดพฤตกรรมของเนอหาเหลานทจะวดพฤตกรรมดานพทธพสยล าดบขนของบลม จากนนจดท าตารางโครงสรางเนอหาและวตถประสงค

4. วเคราะหก าหนดน าหนกและจ านวนขอของแตละเนอหาและพฤตกรรมของงเนอหาแตละหนวย/บทเรยนจนครบทกหนวย/บทเรยน ขนตอนในการก าหนดน าหนกใหกรรมการ แตละคน ก าหนดจ านวนขอสอบของแตละหนวย/บทเรยนอยางอสระ จากนนน ามาหาคาเฉลยแลวรวมขอสอบในแตละหนวย/บทเรยน จดอนดบความส าคญ แลวจงปรบเปนตาราง 100 เพอใหงายตอการน าไปใช ดงตวอยางการวเคราะหหลกสตร ตาราง 4.1 และ ตาราง 4.2 ของชดวชาวทยาศาสตร

86

ตาราง 4.1 การวเคราะหเนอหาและพฤตกรรมการเรยนร ชดวชาวทยาศาสตร 2

พฤตกรรม ผลการวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม อนดบ ความส าคญ มาตรฐาน/ตวชวด K C A AN S E รวม

หนวยท 1 พฒนาการทางวทยาศาสตร 3 1 2 6 2

หนวยท 2 ระบบสรยะและดาวฤกษ 2 4 1 7 1

หนวยท 3 ดาราศาสตรสงเกตการณ 1 3 1 5 7

หนวยท 4 มนษยและอวกาศ 1 2 3 14

หนวยท 5 วทยาศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร 1 3 1 5 7

หนวยท 6 อตสาหกรรมการเกษตร 1 3 2 6 2

หนวยท 7 การขนสง 2 2 2 6 2

หนวยท 8 นวตกรรมทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 1 2 1 4 12

หนวยท 9 เสยงและเครองเสยง 1 2 2 1 6 2

หนวยท 10 แสงและทศนปกรณ 2 1 2 5 7

หนวยท 11 น า 1 2 2 5 7

หนวยท 12 สมทรศาสตรเบองตน 1 2 1 4 12

หนวยท 13 ทรพยากรธรรมชาตและการอนรกษ 2 2 1 1 6 2

หนวยท 14 ประชากรศาสตรและสมดลธรรมชาต 1 1 2 15

หนวยท 15 มลพษทางสงแวดลอม 1 1 2 1 5 7

รวม 7 21 23 18 4 2 75

อนดบความส าคญ 4 2 1 3 5 6

หมายเหต K หมายถง ความร- ความจ า C หมายถง ความเขาใจ A หมายถง การน าไปใช AN หมายถง การวเคราะห S หมายถง การสงเคราะห E หมายถง การประเมนคา

ทมา : สมบรณ ชตพงศ และศศธร ชตนนทกล. (2554). เอกสารการสอนชดวชา สถต

วจย และประเมนผลการศกษา. หนวยท 7. กรงเทพ : โรงพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. หนา 25.

จากตาราง 4.1 น ามาปรบเปนตาราง 100 (ตาราง 4.2)

87

ตาราง 4.2 การปรบตารางวเคราะหชดวทยาศาสตร 2 เปนตาราง 100

พฤตกรรม ผลการวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา K C A AN S E รวม หนวยท 1 พฒนาการทางวทยาศาสตร 4 1 3 8 หนวยท 2 ระบบสรยะและดาวฤกษ 3 5 1 9 หนวยท 3 ดาราศาสตรสงเกตการณ 2 4 1 7 หนวยท 4 มนษยและอวกาศ 1 3 4 หนวยท 5 วทยาศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร 2 4 1 7 หนวยท 6 อตสาหกรรมการเกษตร 1 4 3 8 หนวยท 7 การขนสง 2 3 3 8 หนวยท 8 นวตกรรมทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 1 3 1 5 หนวยท 9 เสยงและเครองเสยง 1 3 3 1 8 หนวยท 10 แสงและทศนปกรณ 3 1 3 7 หนวยท 11 น า 1 3 3 7 หนวยท 12 สมทรศาสตรเบองตน 1 3 1 5 หนวยท 13 ทรพยากรธรรมชาตและการอนรกษ 3 3 1 1 8 หนวยท 14 ประชากรศาสตรและสมดลธรรมชาต 1 1 2 หนวยท 15 มลพษทางสงแวดลอม 1 2 3 1 7 รวม 9 22 30 29 8 2 100 อนดบความส าคญ

หมายเหต K หมายถง ความร- ความจ า C หมายถง ความเขาใจ A หมายถง การน าไปใช AN หมายถง การวเคราะห S หมายถง การสงเคราะห E หมายถง การประเมนคา

ทมา : สมบรณ ชตพงศ และศศธร ชตนนทกล. (2554). เอกสารการสอนชดวชา สถต วจย และประเมนผลการศกษา. หนวยท 7. กรงเทพ : โรงพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. หนา 26.

กรณการท าตารางวเคราะหหลกสตรของกลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงกระทรวงก าหนดมาตรฐานและตวชวดมาให วธการท าตารางวเคราะหหลกสตร ควรจะใชวธการน ามาตรฐานและตวชวดมาเปนตวตงแทนเนอหา เนองจากในสวนของเนอหา ผสอนยดตามสาระการเรยนรแกนกลาง แลวก าหนดเนอหาเองตามความเหมาะสมจดเปนกจกรรมกาเรยนการสอน เพอใหบรรลตามมาตรฐานและตวชวด จากนนวเคราะหตวชวดวาจะวดพฤตกรรมดานพทธพสยล าดบขนใดของบลม ดงตาราง 4.3

88

ตาราง 4.3 ตารางการวเคราะหหลกสตร ตามมาตรฐานและตวชวด กลมสาระการเรยนร คณตศาสตร ชน ม. 1

พฤตกรรม ผลการวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม อนดบ ความส าคญ มาตรฐาน/ตวชวด K C A AN S E รวม

1.มาตรฐาน ค.1.1 เขาใจถงความหลากหลายของการแสดง จ านวนและการใชจ านวนในชวตจรง ตวชวด

1. ระบหรอยกตวอยางและเปรยบเทยบจ านวนเตมบวก จ านวนเตมลบ ศนย เศษสวนและทศนยม

2. เขาใจเกยวกบเลขยกก าลงทมเลขชก าลงเปนจ านวนเตมและเขยนแสดงจ านวนใหอยในรปสญกรณวทยาศาสตร

2 1

2 1

2. มาตรฐาน ค.1.2 เขาใจถงผลทเกดขนจากการด าเนนการของจ านวนและความสมพนธระหวางการด าเนนการตางๆ และสามารถใชการด าเนนการในการแกปญหา

ตวชวด 1. บวก ลบ คณ หารจ านวนเตม และน าไปใชแกปญหา ตระหนกถงความสมเหตสมผลของค าตอบ อธบายผลทเกดขนจากการบวก การลบ การคณ การหาร และบอกความสมพนธของการบวกกบการลบ การคณกบการหารของจ านวนเตม

2. บวก ลบ คณ หารเศษสวนและทศนยม และน าไปใชแกปญหา ตระหนกถงความสมเหตสมผลของค าตอบอธบายผลทเกดขนจากการบวก การลบ การคณ การหารและบอกความสมพนธของการบวกกบการลบ การคณกบการหารของเศษสวนและทศนยม

3. อธบายผลทเกดขนจากการยกก าลงของจ านวนเตม เศษสวนและทศนยม

4. คณและหารเลขยกก าลงทมฐานเดยวกนและเลขชก าลงเปนจ านวนเตม .... วเคราะหจนครบทกมาตรฐานและตวชวดของสาระการเรยนรคณตศาสตร ชน ม. 1

2 2

1 1 1 1

3 3 1 1

รวม อนดบความส าคญ

ทมา : สมบรณ ชตพงศ และศศธร ชตนนทกล. (2554). เอกสารการสอนชดวชา สถต

วจย และประเมนผลการศกษา. หนวยท 7. กรงเทพ : โรงพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. หนา 27.

89

จากนนปรบตาราง 100 เพอใหงายตอการน าไปใช หมายเหต การวเคราะหนเพยงเพอตองการใหเหนตวอยางของการวเคราะหเทานน

ไมไดผานการวเคราะหมาจากคณะกรรมการ ผลการวเคราะหนจงยงไมสามารถน าไปใชได ลกษณะทวดซงก าหนดไดจากหลกสตรหรอรายรายวชา จากตารางวเคราะหจะท าให

ทราบไดวาจะวดพฤตกรรมอะไรในเนอหาใดเปนสดสวนอยางไร ประโยชนของตารางว เคราะหดงกลาวมอยางนอย 3 ประการคอ

ประการท 1 ก าหนดชนดของเครองมอ เนองจากเครองมอในการวดมหลายชนด แตละชนดกมความเหมาะสม ในการวดตามลกษณะพฤตกรรมทตางกนออกไป ผลการวเคราะหท าใหทราบการแสดงออกของผเรยนทเปนเครองมอบงชวาจะตองใชเครองมอชนดใดจงจะสามารถวดพฤตกรรมนนๆ ได

ประการท 2 ก าหนดจ านวนขอค าถามในแบบทดสอบ คาน าหนกในแตละชองของตารางวเคราะห จะเปนตวทบอกถงสดสวนของจ านวนขอค าถามทวดพฤตกรรมนนๆ ในแตละเนอหาของขอสอบทงฉบบ

ประการท 3 ก าหนดสดสวนของคะแนนเพอประเมนผลการสอบจากคาน าหนกทใหในตารางวเคราะหและเมอเลอกใชเครองมอวดแตละพฤตกรรมแลว การตดสนผลจากการวดวาจะใหน าหนกในการเนนความส าคญของคะแนนทไดจากวดพฤตกรรมนนๆ ได ท าใหการประเมนผลเปนไปอยางยตธรรมยงขน

ขอดและขอจ ากดของขอสอบวดผลสมฤทธแบบตางๆ การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน รของผเรยนดวยขอสอบแบบตาง ๆ ยอมมขอด และขอจ ากด แตกตางกน ในดานความครอบคลมจดมงหมายของการเรยนร ระดบความสามารถทมงวด อทธพลตอการเร ยนร โอกาสก ารเดาค าตอบไดถก การสรางขอสอบ การน าไปใชและคณภาพของขอสอบ การสรางเครองมอวดพฤตกรรมดานจตพสย

เครองมอวดพฤตกรรมดานจตพสยมหลายประเภท ไดแก แบบตรวจสอบรายการ มาตรสวนประมาณคา แบบวดเชงสถานการณ การสงเกต และการสมภาษณ ซงแตละประเภทมลกษณะและความเหมาะสมกบพฤตกรรมทจะวดแตกตางกน ผท าหนาทวดผลทางดานจตพสยควรจะไดทราบถงลกษะของเครองมอแตละประเภท (พชต ฤทธจรญ, 2552 : 65-67) ซงมรายละเอยดดงน

90

1. แบบตรวจสอบรายการ แบบตรวจสอบรายการเปนการสรางรายงานของขอความทเกยวของกบพฤตกรรม

หรอการปฏบตหรอคณลกษณะทตองการประเมนวามหรอไมม แบบตรวจสอบรายการนยมใชในการประเมนความสนใจของผเรยน เจตคต คณลกษณะสวนตว ดงตวอยาง

ตวอยาง 4.15 แบบวดความสนใจทางคณตศาสตร รายการ ชอบ ไมชอบ

00. ท าการบานคณตศาสตร ………………. ………………. 00. เลนเกมคณตศาสตร ………………. ………………. 00. อานหนงสอคณตศาสตร ………………. ………………. .......................................................... ………………. ………………. .......................................................... ………………. ………………. ......................................................... . ………………. ……………….

แบบตรวจสอบรายการจะใหประเมนวา มหรอไมม ท าหรอไมท า ใชหรอไมใช ตาม

รายการทก าหนดมาใหจะไมใชในการประเมนทมระดบหรอความถของสงทเกดขนนอกจากนแบบตรวจสอบรายการยงสามารถใชประเมนผลรวมทกรายการได

1.1 การสรางแบบตรวจสอบรายการ มแนวปฏบตดงน 1) ก าหนดคณลกษณะของสงทตองการตรวจสอบหรอประเมน 2) ก าหนดพฤตกรรมทจะบงช หรอแสดงคณลกษณะของสงตองการตรวจสอบ 3) เขยนขอความทแสดงพฤตกรรม หรอคณลกษณะของสงทจะตรวจสอบ 4) ตรวจสอบขอความทเขยนวาชดเจนหรอไม ซ าซอนกบรายการอนหรอไมแลวจดเรยงรายการตามล าดบของการกระท า หรอพฤตกรรม 5) น าไปทดลองใช และปรบปรงแกไข 1.2 ขอดของแบบตรวจสอบรายการ 1) สรางงายและใชสะดวก 2) สามารถน าไปวดพฤตกรรม หรอใชประกอบการสงเกตพฤตกรรมไดอยางละเอยด 3) ผลการประเมนเปนรายการบคคลสามารถน าไปปรบปรงสงเสรมหรอพฒนาเปนรายบคคลได

91

1.3 ขอจ ากดของแบบตรวจสอบรายการ 1) พฤตกรรมทก าหนดในรายการตองชดเจน มฉะนนจะท าใหสอความหมายไมตรงกน 2) ผประเมนตองมโอกาสไดรบรไดเหนหรอเกยวของคลกคลกบผเรยนผลการประเมนจงจะเชอถอไดและถกตอง

2. มาตราสวนประมาณคา มาตราสวนประมาณคาแตกตางจากแบบตรวจสอบรายการ กลาวคอ แบบตรวจสอบรายการตองการทราบวามหรอไมมในเรองนน แตมาตราสวนประมาณคาตองการทราบละเอยดยงขนวามอยเพยงใด หรอมในระดบใด เพอจดอนดบคณภาพในการประมาณคากระบวนการ ผลผลต และวดคณลกษณะนสยหรอลกษณะทางจตวทยา เชน ความสนใจคานยมการปรบตว และความคดเหน เปนตน 2.1 รปแบบของมาตราสวนประมาณคา มหลายรปแบบดงน 1) มาตราสวนประมาณคาแบบบรรยาย (Descriptive Rating Scales) เปนการใชขอความบอกระดบทผตอบจะพจารณาเลอกตอบ เชน

(00) คณตศาสตรเปนวชาพนฐานในการด าเนนชวต เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง 2) มาตราสวนประมาณคาแบบตวเลข (Numerical Rating Scales) เปนการใชตวเลขบอกระดบทผตอบจะพจารณาเลอกตอบ เชน (00) คณตศาสตรเปนวชาพนฐานในการด าเนนชวต 5 4 3 2 1 5 หมายถง เหนดวยอยางยง 4 หมายถง เหนดวย 3 หมายถง ไมแนใจ 2 หมายถง ไมเหนดวย 1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง 3) มาตราสวนประมาณคาแบบเสนหรอกราฟ (Graphic Rating Scales) เปนการใชเสนตรงแบงเขตชองบอกระดบการเลอกตอบ เชน (00) คณตศาสตรเปนวชาพนฐานในการด าเนนชวต

เหนดวยอยางยง ไมเหนดวยอยางยง

92

4) มาตราสวนประมาณคาแบบใชสญลกษณ (Symbolic Rating Scales) เปนการใชสญลกษณบอกระดบทผตอบจะพจารณาเลอกตอบ สญลกษณทใชอาจเปนตวอกษร หรอเปนรปแบบ เชน (00) คณตศาสตรเปนวชาพนฐานในการด าเนนชวต

เหนดวยอยางยง ไมเหนดวยอยางยง 5) การจดอนดบ (Ranking) เปนการใชตวเลขแสดงการเรยงล าดบความส าคญ หรอใหจดเรยงใหม เชน (00) จงเรยงล าดบวชาทชอบเรยน โดยใสหมายเลข 1 – 6 หนาขอความทก าหนดให ถา 1 หมายถง ระดบความชอบเรยนมากทสด และหมายเลข 2 – 6 แสดงถงล าดบความชอบลดลงตามล าดบ ( ) วทยาศาสตร ( ) คณตศาสตร ( ) ภาษาไทย ( ) ภาษาองกฤษ ( ) ศลปศกษา ( ) สงคมศกษา รปแบบมาตราสวนประมาณคานหากก าหนดเปนความรสก ความคดเหน เจตคต หรอพฤตกรรมในเชงสนบสนน – ไมสนบสนนขอความนน ก าหนดค าตอบเปน 5 ระดบ เปนการประมาณคาของลเครท (Likert Rating Scale) หากก าหนดค าคณศพททมความหมายตรงกนขามโดยมค าหรอตวเลขแสดงระดบพฤตกรรมตงแตต าสดไปจนถงสงสด เปนการประมาณคาของออสกด (Osgood) หรอวธหาความแตกตางของความหมาย (Semantic Differential Scale) ดงตวอยาง

93

ตวอยาง 4.16 มาตราสวนประมาณคาแบบลเครท (00) เจตคตตอการเรยนวชาคณตศาสตร

รายการ เหนดวย อยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหน ดวย

ไมเหนดวย อยางยง

00. ขาพเจาเรยนคณตศาสตรไดอยางสบาย

00. คณตศาสตรใหประโยชนมากตอ ผเรยน

00. เรยนคณตศาสตรนาเบอหนาย

00. ………………………….

ตวอยาง 4.17 มาตราสวนประมาณคาแบบออสกด (00) ขาพเจารสกวาการเรยนวชาคณตศาสตร

00) ไมมคณคา มประโยชน 00) นาเบอ นาสนก 00) ยาก งาย

มาตราสวนประมาณคาแบบออสกดอาจจะใชขอความแสดงระดบพฤตกรรมแทนตวเลขกได 2.2 การสรางมาตราสวนประมาณคา มแนวปฏบตดงน 1) ก าหนดคณลกษณะของสงทตองการวด 2) ก าหนดพฤตกรรมทจะบงชหรอแสดงคณลกษณะของสงทตองการ 3) เลอกรปแบบของมาตราสวนประมาณคา 4) เขยนขอความทแสดงพฤตกรรมหรอคณลกษณะของสงทตองการวด 5) ตรวจสอบขอความทเขยนวาชดเจนหรอไม ซอนกบรายการอนหรอไมแลวจดเรยงขอความตามล าดบการกระท า หรอพฤตกรรม 6) น าไปทดลองใชและปรบปรงแกไข

-3 -2 -1 0 1 2 3

-3 -2 -1 0 1 2 3

-3 -2 -1 0 1 2 3

94

2.3 ขอดของมาตราสวนประมาณคา 1) ใชประมาณคณลกษณะหรอใชประกอบการสงเกตพฤตกรรมไดอยางละเอยด 2) ผลการประเมนสามารถน าไปปรบปรงพฤตกรรม หรอคณลกษณะทวดได 2.4 ขอจ ากดของมาตราสวนประมาณคา 1) ขอค าถามตองชดเจนมฉะนนจะท าใหสอความหมายไมตรงกน 2) การพจารณาตดสนใจบางครงท าไดยาก

3. แบบวดเชงสถานการณ แบบวดเชงสถานการณเปนการจ าลอง หรอสรางเหตการณเรองราวตางๆ ขนแลวใหบคคลแสดงความรสกวาตนเองจะกระท า หรอมความเหนอยางไรตอสถานการณทก าหนดขน โดยปกตแลวการตอบสนองตอสถานการณนนอาจใหตอบสนองวาตวเขาเองจะท าอยางไร หรอการใหเขาแสดงความคดเหนวาตวบคคลในสถานการณนนๆ จะท าอยางไร การตอบอาจจะใหผตอบเขยน หรอบอกขอความคดเหนของตนเองหรออาจจะใหเลอกตวเลอกทก าหนดใหตอบกได ดงตวอยาง ตวอยาง 4.18 ค าถาม ถามเดกเลกมาขายดอกกหลาบใหทานทรานอาหาร ทานจะท าอยางไร นงเฉยๆ เพราะ...................................................................... ............................ บอกใหไปขางหนากอนเพราะ............................................................................. ชวยซอเปนบางครง เพราะ....................................................................... ......... ซอทกครง เพราะ......................................................................... ..................... ขวาจะพาไปสงต ารวจ เพราะ.................................................... ......................... ตวอยาง 4.19 แมของนารบอกนารวาใหน าเงนทหาไดเองตอนปดภาคเรยนไปซออปกรณการเรยน เพราะจะเปดภาคเรยนใหมแลว แตนารกลบน าเงนทหาได ไปดหนงเกอบหมด สมศรซงเปนพสาวของนารรดวา นองหาเงนไดเทาไร ใชท าอะไร พนองคนรกกนมาก ถาทานเปนสมศรจะท าอยางไร ก. ไมบอกแม เพราะเกรงวาแมจะด ข. บอกแม เพราะรวาแมใหน าเงนไปซอเครองเรยน ค. ไมบอกแม แตมขอตกลงกบนองวา จะตองท างานใหบางอยาง

95

ง. บอกแม เพราะจะท าใหนารไมโกหกแมอก จ. ไมบอกแม เพราะนองเปนเพอนเลนกนอยทกวน ฉ. บอกแม เพราะถอวาการโกหกเปนสงไมด นองไมรกกยอม (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2543 : 199)

3.1 หลกและวธสรางแบบวดเชงสถานการณ มแนวปฏบต (พชต ฤทธจรญ, 2552 : 70-72) ดงน 1) ก าหนดเนอหาและพฤตกรรมหรอคณลกษณะทตองการจะวดใหชดเจน 2) เลอกขอความหรอสถานการณทมความยากพอเหมาะกบระดบชนของผเรยน และเนอเรองหรอสถานการณทใชถามจะตองไมล าเอยงตอเดกกลมใดกลมหนงโดยเฉพาะ 3) พยายามเขยนค าถามเพอถามตามใจความในเนอหา หรอสถานการณนนตามพฤตกรรม หรอคณลกษณะทตองการจะวดซงการเขยนสถานการณและการเขยนค าถามมขอควรค านงดงน การเขยนสถานการณ มหลกดงน (1) สถานการณทสรางขน ควรเลอกสถานการณทมความเปนไปไดทจะเกดขนไดจรง ๆ กบบคคล หรอกลมตวอยางในขณะนน (2) ปญหาในสถานการณทสรางขนหรอก าหนดขนควรมความเขมหรอความรนแรงในระดบกลาง ๆ ไมสรางความเครยดใหกบผตอบจนเกนไป เพราะหากสรางปญหาทมความเขมเกนไปจะท าใหผตอบไขวเขวได เชน เขยนสถานการณวาแมปวยหนก และตองการผาตดอก 2 วน หากหาเงนไมไดจะตองตาย ตนเองไมมเงนหากมคนมาเสนอใหไปขายบรการทางเพศ 1 คน จะไดเงนจ านวนมากพอรกษา จดวาเปนสถานการณทเขมรนแรงมากไป อาจท าใหผตอบไขวเขวได ความจรงไมอยากขายบรการทางเพศ แตตองการตอบแทนบญคณพอแม (เปนคนกตญญ) (3) สาระส าคญทก าหนดใหในสถานการณ จะตองเพยงพอทจะใหผสอบตดสนใจเลอกทางปฏบตในแนวทางทเหมาะสมได การเขยนค าถาม มหลกดงน (1) ไมควรถามตรงๆ แตควรถามใหเกยวพนอางองเรองราวสถานการณทก าหนดไว และไมควรถามเนอเรองทไมไดใชขอความในสถานการณนนมาตอบหรอควรถามในกรณถาไมมสถานการณนนแลวกสามารถตอบค าถามนนได (2) ในการเลอกสถานการณเพอน ามาตงค าถาม ควรจะเลอกเฉพาะเนอหาหรอความรทเปนตวแทนทมความส าคญ ๆ ตอวชานนมาถาม ไมควรน าเรองปลกยอย

96

หรอรายละเอยดปลกยอยของรายวชามาตงเปนสถานการณ และไมควรถามดวยการหลอกลอใหผตอบตกหลมดวยเรองทไรสาระ (3) ค าถามทใชอาจม 2 ลกษณะ คอ (ก) ถามใหประเมนสถานการณดงกลาวเพอตดสนวา ควร – ไมควร ด – ไมด ท า – ไมท า ถกตอง – ไมถกตอง ใชได – ใชไมได และรวมถงกรณทไมอาจตดสนใจไดดวย (ข) ถามใหระบแนวทางทตนจะปฏบต ถาหากตนเองเปนบคคลในสถานการณนน หรอเปนผเกยวของกบเหตการณในสถานการณนนจะปฏบตอยางไร 4) เมอเขยนสถานการณและขอค าถามเสรจแลวใหทบทวนวาสถานการณเปนปจจบนหรอไม สาระทก าหนดไวเพยงพอทจะตดสนใจไดหรอไม 5) น าแบบวดไปทดลองใชและปรบปรงแกไข

3.2 ขอดของแบบวดเชงสถานการณ 1) แบบวดเชงสถานการณเปนแบบวดทแสดงถงฝมอ หรอความสามารถของผเขยนขอสอบวาสามารถน าความรทเรยนมาผนวกกบเงอนไขในสถานการณทก าหนดไดดเพยงใด 2) สามารถวดความรขนสงทงดานสมรรถภาพทางสมอง และดานจตพสย 3) เราใจผตอบใหตดตามเพราะไดอยางเรองราวและไดคดมากกวาขอสอบประเภทอนๆ 4) สรางความยตธรรมใหแกผเขาสอบทกคน เพราะไดอานสถานการณเดยวกนทงหมดไมมใครไดเปรยบ หรอเสยเปรยบเพราะใชต าราตางกน หรอการสอนทตางกน เปนตน

3.3 ขอจ ากดของแบบวดเชงสถานการณ 1) การเขยนค าชแจงของแบบวดเชงสถานการณ ตองพงระวงเปนพเศษตองชแจงใหผสอนใชสถานการณทก าหนดใหเปนหลกถงจะผดแปลกจากความเปนจรงกตองตอบตามนน 2) สรางคอนขางยาก ผเขยนขอสอบจะตองเลอกสถานการณทเปนปจจบน และไมเขมจนเกนไป และจะตองลวงลกเฉพาะในสถานการณทก าหนดใหเทานน 3) ก าหนดเกณฑในการใหคะแนนคอนขางท าไดยาก

97

4. การสงเกต การสงเกตเปนการเกบรวบรวมขอมล หมายถงการเฝาดหรอศกษาเหตการณของเรองราวโดยละเอยด ดงนนเมอกลาวถงการสงเกตเพอรวบรวมขอมล ยอมขนอยกบวตถประสงควาใครเปนผสงเกต สงเกตอะไร ภายใตสภาพการณใด เพราะความหมายของการสงเกตจะแปรเปลยนไปตามบรบท (นศา ชโต, 2545 : 136)

4.1 ประเภทของการสงเกต เมอแบงตามเกณฑการมสวนรวม การสงเกตแบงเปน 2 ประเภท (พชต ฤทธจรญ, 2552 : 73-74) คอ 1) การสงเกตแบบมสวนรวม (Participation Observation) เปนการสงเกตทผสงเกตเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทตองการสงเกต หรอเขาไปเปนสมาชกคนหนงในกลมทศกษา จะท าใหไดขอมลทละเอยด ถกตอง ชดเจน เปนลกษณะของการสงเกตทางตรง (Direct Observation) เชน การศกษาเกยวกบความเปนอยของชาวเขาทมาอาศยวดถ ากระบอก จงหวดสระบร ผสงเกตจะตองเขาไปอยในวดถ ากระบอบนานๆ จนไมรสกวาเปนคนแปลกหนา 2) การสงเกตแบบไมมสวนรวม (Non – Participation Observation) เปนการสงเกตทผสงเกตไมไดเขาไปรวมกจกรรมในเหตการณทศกษา แตคอยเฝาดอยหางๆ อาจใหผถกสงเกตรตวหรอไมรตวกได การสงเกตแบบนเปนการสงเกตทางออม (Indirect Observation) ซงอาจมการใชอปกรณตางๆ เขาชวยในการเกบรวบรวมขอมล เชน กลองถายภาพ กลองถายวดทศน เปนตน เมอแบงตามการมโครงสราง การสงเกตแบงเปน 2 ประเภท คอ 1) การสงเกตแบบมโครงสราง (Structured Observation) เปนการสงเกตทไดก าหนดเรองราว หรอขอบเขตของเนอหาไวลางหนาแนนอนวาจะสงเกตพฤตกรรมหรอปรากฏการณอะไร มการเตรยมเครองมอทจะใชประกอบการสงเกตลวงหนา 2) การสงเกตแบบไมมโครงสราง (Unstructured Observation) เปนการสงเกตทไมมการก าหนดเรองราวหรอขอบเขตของเนอหาไวลางหนา เปนการสงเกตอยางอสระ ผสงเกตจะสงเกตอยางกวางๆ

4.2 หลกและวธการสงเกต มแนวปฏบตดงน 1) ก าหนดเปาหมายของการสงเกตใหแนนอน และชดเจนโดยก าหนดขอบเขตของเรองทจะสงเกต รายละเอยดของเรอง และลกษณะของการสงเกต 2) สงเกตอยางละเอยด มขนตอนเปนระบบ และตงใจตลอดระยะเวลาทสงเกต

98

3) ควรมการบนทกทนททสงเกตไมควรทงไวนานเพราะอาจลมไดและไมควรบนทกใหผถกสงเกตเหน 4) ผสงเกตควรมสขภาพปกต มการรบรทถกตองและรวดเรว 5) ผสงเกตตองขจดความอคตหรอความล าเอยงใหหมด วางตวเปนกลาง บนทกเหตการณตามการรบรอยางตรงไปตรงมาและไมรงเกยจผถกสงเกต 6) กอนการสงเกตจรงควรมการฝกการสงเกต และบนทกเหตการณ 7) ไมควรตความขณะสงเกตเพราะจะท าใหความสนใจในการสงเกตลดลง 8) ควรระมดระวงความคลาดเคลอนจากการสมเวลา ดงนนบางเรองอาจตองสงเกตตามชวงเวลาตางๆ กน หลายๆ ครง หรอใชผสงเกตหลายๆ คน เพอใหผลการสงเกตเชอถอได

4.3 ขอดของการสงเกต 1) ไดขอมลจากแหลงโดยตรง และไดรายละเอยดตาง ๆ อยางลกซง 2) สามารถเกบขอมลกบผทพดไมได เขยนไมได ไมมเวลา และไมใหความรวมมอ 3) สามารถใชเครองมออนรวมดวยได 4) สามารถเกบขอมลทเปนความลบ ความละอาย หรอขอมลทเขาไมเตมใจจะตอบได 5) สะดวกในการปฏบต ซงจะเรมสงเกต หรอหยดสงเกตเวลาใดกได 6) ใชเปนหลกฐานสนบสนนหรอขดแยงความในเรองเดยวกนททราบจากการเกบขอมลโดยวธอน หรอเสรมใหชดเจนขน

4.4 ขอจ ากดของการสงเกต 1) บางครงอาจตองใชเวลาและคาใชจายมากจนกวาเหตการณทตองการจะเกดขน 2) กรณทผสงเกตรตวจะมการปฏบตผดจากเดมได ท าใหไดขอมลทไมเทยงตรง 3) บางครงไมสามารถเฝาเหตการณทเกดขนเหมอน ๆ กนได และบางครง เหตการณนนเกดขนขณะไมไดเฝาสงเกต หรอไมเกดขนขณะเฝาสงเกตกได 4) ไมสามารถเกบขอมลทเจาของเหตการณไมอนญาต เชน พธกรรมบางอยาง 5) เหตการณบางอยางอาจเกดขนเรวมากจนสงเกตไมทน

99

6) หากผสงเกตมประสาทสมผสไมด ผลการสงเกตอาจไมชดเจนและหาก ผสงเกตขาดทกษะจะท าใหการสงเกตมอคตได 7) หากผสงเกตไมคนเคยกบประเพณวฒนธรรม อาจท าใหแปลความหมายจากการสงเกตผดไปได

5. การสมภาษณ การสมภาษณเปนวธการรวบรวมขอมลโดยผรวบรวมมโอกาสพบปะสนทนากบ

ผใหขอมลโดยตรงและมจดมงหมายทแนนอนทงสองฝาย คอ ผสมภาษณและผใหสมภาษณ การสมภาษณจะท าใหไดความร ความจรง เกยวกบพฤตกรรม คณลกษณะ เจตคต บคลกภาพ ทวงท วาจา อปนสย ปฏภาณไหวพรบ นบวาเปนวธการทรวบรวมขอมลไดละเอยด (พชต ฤทธจรญ, 2552 : 75-76)

5.1 ประเภทของการสมภาษณ การสมภาษณแบงเปน 2 ประเภท คอ 1) การสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured or Standardized Interview) เปนการสมภาษณทใชแบบสมภาษณทสรางขนไวแลวเปนแบบในการถาม กลาวคอ ผสมภาษณจะใชถามตามแบบสมภาษณกบผใหสมภาษณเหมอนกนหมดทกคน การสมภาษณแบบนนมลกษณะไมคอยยดหยน แตมขอดคอจดหมวดหมขอมลไดงายและสะดวกในการวเคราะห การสมภาษณวธนอาจกระท าเปนรายบคคล หรอกลมยอยๆ กได เหมาะส าหรบผสมภาษณทยงไมมความช านาญในการสมภาษณ 2) การสมภาษณแบบไมมโครงสราง (Unstructured or Standardized Interview) เปนการสมภาษณทไมใชแบบสมภาษณ ก าหนดเพยงแนวหวขอการสมภาษณกวางๆ ผสมภาษณจะตงค าถามเองในแตละหวขอ ไมจ าเปนตองใชค าถามทเหมอนกนหมดกบผใหสมภาษณทกคน และมอสระในการดดแปลงค าถามใหเหมาะสมกบสถานการณ ผใหสมภาษณตอบไดโดยอสระ การสมภาษณลกษณะนจะตองมความช านาญในการสมภาษณมาก 5.2 หลกและวธการสมภาษณ มแนวปฏบตดงน 1) กอนการสมภาษณ ผสมภาษณตองสรางความสมพนธ สรางความไวเนอเชอใจกบผทจะถกสมภาษณโดยจะตองแนะน าตวเอง บอกจดมงหมายของการสมภาษณ ประโยชนทจะไดรบ และแจงวาจะไมเปดเผยขอมลในลกษณะสวนตว รวมทงหากมการบนทกเทปตองขออนญาตผใหสมภาษณกอน และเพอเปนการสรางบรรยากาศใหเกดความรวมมอ กอนเรมสมภาษณควรใชเวลาสนทนาเรองทผใหสมภาษณสนใจทวๆ ไป กอนด าเนนการสมภาษณในเรองทตองการ ผสมภาษณควรเปนผทพดจาชดถอยชดค า มความออนนอม สภาพ เปนนกฟงทด จบประเดนได และเขาถงอารมณของผถกสมภาษณได

100

2) ระหวางการสมภาษณ มสงทควรค านงถง ดงน 2.1) ถามทละค าถาม ดวยค าถามทเขาใจงาย ชดเจน ฟงแลวสามารถตอบไดทนท ไมตองแปลความหมายอกครง หากผใหสมภาษณไมเขาใจค าถามกอธบายค าถามหรอตงค าถามใหม 2.2) ไมควรชแนะค าตอบ ไมควรเรงรดค าตอบจากผใหสมภาษณ 2.3) ไมวจารณค าตอบ หรอพดในลกษณะสงสอนผใหสมภาษณ 2.4) ใชไหวพรบสงเกตทาทางของผใหสมภาษณดวยวา เตมใจหรอล าบากใจทจะตอบตามความจรงหรอไม เชน บางเรองรสกวาเปนเรองสวนตวทรสกละอายเปนปมดอย พดไปแลวจะเปนการเสยประโยชน หรอเปนเรองทรสกวาถกตรวจสอบหรอลองภมผสมภาษณจะตองระวงอยางใหเกดความรสกดงกลาวเพราะจะท าใหไดขอมลทบดเบอนไปจากความเปนจรงได 2.5) กรณทยงไมไดตอบทชดเจนเมอจบการสมภาษณแลวอาจยอนมาถามใหมในเชงทบทวนวาค าถามน ตอบแบบนใชหรอไม 2.6) กลาวขอบคณผใหสมภาษณเมอสมภาษณเสรจแลว 3) หลงการสมภาษณ มสงทควรค านงถง ดงน 3.1) ตองจดบนทกทนทหลงสมภาษณเสรจแลวเพอกนลม 3.2) ควรบนทกเฉพาะเนอหาสาระจากการสมภาษณเทานน ไมตองใสความคดเหนของผสมภาษณลงไปดวย 3.3) ค าถามใดถาไมไดค าตอบ ผสมภาษณควรจะบนทกเหตผลดวย 3.4) ตรวจสอบความสมบรณของการจดบนทกในแบบสมภาษณกอนการวเคราะห

5.3 ขอดของการสมภาษณ 1) ใชไดกบทกวย ทกเพศ และเหมาะส าหรบผทอานหนงสอไมออก หรอเขยนหนงสอไมได หรอมปญหาในการอานและเขยน 2) ชวยใหไดขอมลทละเอยด และสามารถสงเกตพฤตกรรมทาทของผใหสมภาษณในขณะสมภาษณไดดวย 3) สามารถปรบค าถามใหชดเจน ยดหยนได ท าใหสามารถซกถามขอสงสยตางๆ หรอค าตอบทยงไมชดเจนได 4) ผใหสมภาษณจะใหค าอธบายดกวาการรวบรวมขอมลโดยการใชแบบทดสอบถาม

101

5.4 ขอจ ากดของการสมภาษณ 1) เสยเวลามาก สนเปลองแรงงานและเสยคาใชจายสง 2) ถาไมมมนษยสมพนธดพอ ความรวมมออาจจะนอย 3) ตองอาศยประสบการณของผสมภาษณมากเพราะผใหสมภาษณมกจะระวงตวเพราะคดวาเปนเรองของราชการ 4) การสมภาษณแบบไมมโครงสรางจะท าใหรวบรวมค าตอบได คอนขางยาก การสรางเครองมอวดพฤตกรรมดานทกษะพสย

การวดพฤตกรรมดานทกษะ (Psychomotor Domain) เปนการวดพฤตกรรมทเปนการปฏบตหรอแสดงออกของบคคล ซงแสดงใหเหนถงพฤตกรรมเคลอนไหวของรางกายตามการสงงานของสมอง เชน การวายน า การองเพลง การวาดภาพ การท าครว ในการวดพฤตกรรมดานนใหครอบคลมครบถวน ควรค านงถงสวนประกอบทส าคญ 2 สวน (ดวงกมล ไตรวจตรคณ, ม.ป.ป. : 141-146) คอ

1. วธการปฏบตงาน (Procedure) หมายถง ขนตอนในระหวางปฏบตงาน เปนกระบวนการทเกดขนขณะก าลงปฏบตงาน

2. ผลงาน (Product) หมายถง ผลผลตสดทายทเกดขนจากการปฏบต ตวอยางเชน การท าขนมครก วธการปฏบตงาน จะเปนขนตอนตงแตเรมตนเตรยม

ของทจะท า เชน แปง น าตาล การลงมอปฏบต เชน การผสมแปง การหยอดแปง จนถงการไดขนมครก 1 จาน สวนผลงาน คอ คณภาพของขนมครกทท าเสรจแลว วาอรอยหรอไม

จะเหนวาการพจารณาโดยแยกเปน 2 สวน จะท าใหผลการวดพฤตกรรมดานนนาเชอถอมากขน ทงนเพราะถาเราพจารณาเพยงสวนใดสวนหนง เชน ดทวธการปฏบตงานเพยงอยางเดยวหรอดทผลงานเพยงอยางเดยว อาจไมเกดความยตธรรมแกผเรยนได เพราะในบางครงขณะปฏบตงานอาจมพฤตกรรมในระดบทนาพอใจ แตผลงานอาจไมด หรอขณะปฏบตงานมพฤตกรรมไมเปนทนาพอใจ แตผลงานออกมาดมาก เปนตน ดงนนจงควรพจารณาทงสองสวนประกอบกนจงจะท าใหผลจากการวดมความถกตองแมนย ามากขน

1. การทดสอบภาคปฏบต การทดสอบภาคปฏบตเปนการวดผลจากการลงมอปฏบตจรงของผเรยน เพอมง

ทจะตรวจสอบความสามารถของผเรยนในดานตางๆ เชน การเลอกใชเครองมอการท างานเปน

102

ขนตอน ความคลองแคลวในการท างาน ความประหยดคาวสด เวลา และแรงงานและความส าเรจของผลงาน เปนตน (พชต ฤทธจรญ, 2552 : 75-76)

1.1 ประเภทของการทดสอบภาคปฏบต การทดสอบภาคปฏบตแบงออกไดหลายประเภทขนอยกบเกณฑทใชแบงมดงน 1.1.1 แบงตามปจจยทจะประเมน แบงเปน 2 ประเภท คอ 1) การวดกระบวนการ (Process) เปนการวดทพจารณาเฉพาะวธท า วธปฏบตในการท างานหรอกจกรรม เชน การขบรถยนต การใชคอมพวเตอร การวายน าทาผเสอ เปนตน 2) การวดผลงานหรอผลผลต (Product) เปนการวดทพจารณาผลผลตทเกดขนจากการท างานของผเรยน เชน ภาพวาด เสอทตดส าเรจแลว เอกสารทพมพ เปนตน การประเมนแตละครงอาจจะประเมนเฉพาะกระบวนการหรอประเมนเฉพาะผลผลต หรอประเมนทงกระบวนการและผลผลตพรอมกนกได 1.1.2 แบงตามลกษณะสถานการณ แบงเปน 2 ประเภท คอ 1) สถานการณจ าลอง (Simulated Setting) ใหส าหรบวดผล การปฏบตงานทเสยงอนตรายตอบคคลทปฏบต ถาผปฏบตนนไมมความช านาญหรอทกษะเพยงพอ หรอในสภาพจรงไมสามารถปฏบตได เชน การใชเครองมอ การขบรถยนต การยงปน เปนตน 2) สถานการณจรง (Real Setting) ใชส าหรบวดผลการปฏบตงาน ทไมเสยงอนตรายตอผทปฏบตหรอใชในกรณทผปฏบตมความช านาญ เชน การขบรถยนตจรงบนถนน การยงปนจรงในปา เปนตน การประเมนผลบางกจกรรมอาจใชทงสถานการณจ าลองและสถานการณจรงกได เชน การทดสอบการขบรถยนตอาจใหทดลองขบในสถานการณจ าลองหรอไปฝกปฏบตการขบแลวจงออกไปทดสอบบนถนนจรง เปนตน 1.1.3 แบงตามการเกดสงเรา แบงเปน 2 ประเภท คอ 1) ใชสงเราทเปนธรรมชาต (Natural Stimulus) เปนการวดผลทเปนไปตามธรรมชาต ผวดไมตองไปจดกระท า หรอแทรกแซง หรอสรางสถานการณใด ๆ เชน นสยการท างานของผเรยน บคลกภาพของผเรยน เปนตน 2) ใชสงเราทจดขน (Structure Stimulus) เปนการวดผลทผวดตองจดสงเรา หรอสถานการณขนเพอประกนวาพฤตกรรมทก าลงประเมนจะตองปรากฏ เชน

103

การกลาวสนทรพจน การเลนดนตร การใชคอมพวเตอร เปนตน โดยวธนจะลดเวลาการสงเกตลงเพราะไมตองรอใหเกดขนตามธรรมชาต 1.2 หลกและวธการทดสอบภาคปฏบต มแนวปฏบต ดงน 1.2.1 การสรางเครองมอควรก าหนดทกษะทสอบวดจากจดประสงคการเรยนร ก าหนดขนตอนของการปฏบตงานทจะสอบวด ก าหนดกจกรรมในแตละขนตอนก าหนดรายการปฏบตในแตละขนตอน เขยนรายการ สาระของงาน และก าหนดเกณฑการตดสน 1.2.2 ผสอบควรใชการสงเกตควบคไปกบการประเมนการปฏบตงาน โดยบนทกผลการสงเกตหรอผลการประเมนลงในแบบประเมนทสรางขน 1.2.3 เนอหาสาระของงานทจะใหผเรยนสอบปฏบตควรสอดคลองกบสภาพความเปนจรง 1.2.4 จ านวนและพฤตกรรมทจะสอบวดตองมเพยงพอทจะเปนตวแทนทกษะตามทก าหนดในจดประสงคการเรยนร 1.2.5 สงทจะสอบวดตองสามารถสงเกตไดโดยตรง และก าหนดเงอนไขในการสอบวดใหชดเจน 1.2.6 การสอบวดโดยใชสงเราทจดขนควรมค าชแจงทชดเจน และสมบรณ 1.3 ขอดของการทดสอบภาคปฏบต 1.3.1 สามารถใชสอบวดความสามารถในการปฏบตไดจรง หรอวดไดสอดคลองกบสภาพจรงของผเรยน 1.3.2 สามารถสอบวดทกษะ และความสามารถในทางปฏบตบางอยางทไมอาจสอบวดไดดวยเครองมออยางอน เชน แบบทดสอบเขยนตอบ แบบทดสอบเลอกตอบ เปนตน 1.3.3 สามารถใชสอบวดความสามารถในการน าความรไปใชไดเปนอยางด 1.3.4 ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรจากการทดสบการปฏบต 1.4 ขอจ ากดของการสอบภาคปฏบต 1.4.1 ใชเวลาในการด าเนนการสอบมากเนองจากไมสามารถใหผเรยนสอบไดพรอมๆ กนทงชน โดยปกตการสอบภาคปฏบตจะทดสอบไดทละคน หรอเปนกลม เลกๆ 2 – 3 คน จงตองใชเวลามากกวาจะครบทกคน 1.4.2 สนเปลองคาใชจายมากเนองจากการปฏบตจรงตองใชวสดอปกรณในการทดสอบเปนรายคน

104

1.4.3 การตรวจใหคะแนนการทดสอบภาคปฏบต จะมลกษณะเชนเดยวกบแบบทดสอบอตนย ดงนนหากเกณฑไมชดเจน หรอผตรวจหรอผประเมนมความล าเอยงผลการประเมนจะขาดความเชอถอ

การสงเกต

การสงเกตเปนวธการเครองมอส าคญในการศกษาพฤตกรรมของคน โดยเฉพาะในชนเรยน การสงเกตของครจะท าใหไดขอมลเกยวกบพฤตกรรมของนกเรยนในชนเรยนแตละคน ซงจะเปนประโยชนตอการดแลเอาใจใสนกเรยนแตละคนอยางเหมาะสม (ดวงกมล ไตรวจตรคณ, ม.ป.ป. : 141-146)

หลกการสงเกต มดงน 1. ก าหนดพฤตกรรมทจะสงเกตใหชดเจน และครอบคลมกบสงทตองการ

ศกษา เชน ถาสนใจศกษาเรองความรวมมอของนกเรยนในขณะเขากลมท างานปนดน ควรระบพฤตกรรมทแสดงวานกเรยนใหความรวมมอมอะไรบาง เชน การจดเตรยมวสดอปกรณ การลงมอปน การชวยสงวสดอปกรณ เปนตน ทส าคญคอพฤตกรรมทก าหนดจะตองเปนพฤตกรรมทสงเกตไดอยางชดเจน

2. ควรสงเกตหลายๆ ครงในเวลาตางกน เพอปองกนการผดพลาดในการสงเกตได

3. ควรใชเครองมอประกอบในการสงเกต คอ แบบประเมนผลงาน ซงอาจมลกษณะเปนมาตรประมาณคา (Rating Scale) เพอใหการสงเกตเปนไปอยางมระบบและบนทกขอมลไดครบถวน

4. ถาเปนไปได ควรใชผสงเกตมากกวา 1 คน เพอชวยตรวจสอบความถกตองของขอมลทได

5. ควรมการฝกการสงเกตกอนการลงมอสงเกตจรง จะท าใหไมตนเตนและ มทกษะมากขน

2. แบบประเมนผลงาน

เปนเครองมอทจะชวยใหการสงเกตเปนไปอยางสมบรณ ในระหวางการสงเกตจ าเปนตองมแบบประเมนผลงานเพอใชตรวจสอบความสมบรณในแตละประเดนอยางเปนระบบ แบบประเมนผลงานอาจมรปแบบดงน

105

2.1 มาตรประมาณคา (Rating Scales) มาตรประมาณคาเปนเครองมอทสามารถใชไดในแบบสอบถามเพอถาม

ความรสกนกคด และน ามาใชประกอบการสงเกตไดดวย เพอดวาวธการปฏบตงาน (Procedure) ในแตละขนตอนมการปฏบตในระดบใด มากนอยเพยงใด และผลงาน (Product) มปรมาณและคณภาพในระดบใด มากนอยเพยงใด

ตวอยาง 4.20 แบบประเมนผลงาน เรอง การท ากระทง

ค าชแจง จงพจารณาการปฏบตงานและผลงาน แลวใสเครองหมาย ในชองตางๆ ตามททานสงเกตได

เรองทจะประเมน 5 4 3 2 1

วธการปฏบตงาน 1. ความครบถวนของวสดอปกรณ

2. ความพถพถนในการเยบกระทง

3. ความเปนระเบยบในการรอยมาลยรอบกระทง

4. การปฏบตงานตามขนตอน

ผลงาน 1. ความครบถวนของวสดอปกรณ

2. ความสวยงานของกระทง

3. ความสมบรณของผลงานโดยภาพรวม

เกณฑการใหคะแนน 5 หมายถง อยในระดบดทสด พรอมทสด เหมาะสมทสด 4 หมายถง อยในระดบด 3 หมายถง อยในระดบพอใช 2 หมายถง อยในระดบคอนขางพอใช

1 หมายถง อยในระดบตองมกาปรบปรง จากตวอยางดงกลาว ผประเมนจะประเมนผลงานของผเรยน โดยใหเปนระดบน าหนกคะแนนตงแต 1 ถง 5 รวมน าหนกคะแนนแลวประเมนเปนภาพรวมของผลงานของผเรยนแตละคนได

106

2.2 แบบส ารวจรายการ (Check list) แบบส ารวจรายการ เปนเครองมออกประเภทหนงทใชประกอบการสงเกตได

มลกษณะคลายกบมาตรวดประมาณคา (Rating Scales) ตางกนทแบบส ารวจรายการมจดมงหมายเพยงเพอตรวจสอบวาผเรยนแตละคนไดปฏบตในแตละรายการหรอไม ไมสนใจประเมนในคณภาพวาผลงานทปฏบตอยในระดบใด สวนมาตรวดประมาณคา มจดมงหมายเพอดระดบการปฏบตและระดบของผลงานดวย

ตวอยาง 4.21 แบบประเมนผลงาน เรอง การท าแกงเขยวหวาน

ค าชแจง จงพจารณาการปฏบตงานและผลงาน แลวใสเครองหมาย ในชองตางๆ ตามท สงเกตได

เรองทจะประเมน สงทสงเกตเหน ม ไมม

ขนเตรยมการ 1. มะเขอ 2. เนอไก 3. พรกแกง 4. กะท 5. ใบโหระพา 6. น าตาลทราย 7. ถวย,ชาม 8. แกวน า 9. ชอน

ขนปฏบต 1. ลางมะเขอใหสะอาด 2. หนมะเขอใหเปนชนเทา ๆ กน 3. ผดพรกแกงแลวน าเนอไกลงผดจนสก 4. น าน ากะทลงใสเคยวจนแตก 5. เตมน าใส และน าตาลทรายนดหนอย ตงไฟจนเดอด 6. ใสมะเขอลงไป ดจนมะเขอสกจงใสใบโหระพา 7. ยกลงจากเตาใสชาม

ผลงาน 1. รสชาตของแกงเขยวหวาน 2. สงเกตมะเขอทสก กรอบ สสวยงามไมด า 3. ความเหมาะสมของเวลา

107

เกณฑการใหคะแนน ในชอง ม/ท า/ใชได ให 1 คะแนน ในชอง ไมม / ไมท า / ใชไมได ให 0 คะแนน จากตวอยางแบบส ารวจรายการ เราสามารถรวมคะแนนเปนผลงานโดยรวมของผเรยนแตละคนไดตามเกณฑการใหคะแนนทก าหนดไว

สรป

การสรางเครองมอวดผลและประเมนผลนน จ าตองสรางใหครอบคลมพฤตกรรมทงสามดาน คอวดพทธพสย สวนใหญจะใชขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชนดเขยนตอบทกรปแบบ ประกอบดวยขอค าถามทใชเปนสงเราทางสมอง ซงค าถามนนอาจจะเปนประโยคค าถามโดยตรง หรอเปนประโยคค าสงหรอเปนขอความทท าหนาทเปนค าถามกได ค าถามทก าหนดขนตองค านงถงลกษณะทดหลายประการ เชน ถามตรงตามสาระถามตรงจดประสงคของการเรยนร มความชดเจนรดกม ตลอดจนถามไดลกกวาความจ า ซงจะมผลโดยตรงทท าใหขอสอบทงฉบบมคณลกษณะส าคญทตองการ เชน มความตรง มความเทยง และมความเปนปรนย เปนตน ส าหรบขอค าถามแบบอตนยนนจะใชค าถามทกวางหรอคอนขางกวาง และผสอบตองตอบค าถามโดยการเขยนเรยบเรยงค าตอบจากการบรณาการความร ความคด ตลอดจนประสบการณของตนเอง ท าใหขอค าถามชนดนสามารถวดพฤตกรรมทางสมอง (ดานพทธพสย) ของผเรยนในขนสง หรอในระดบลกไดอยางมประสทธภาพ ซงถอเปนขอสอบท วดความสามารถจรง (Authentic Test) สวนดานจตพสยและทกษะพสย สวนใหญจะใชเครองมอวดทเปนแบบตรวจสอบรายการ มาตรประมาณคา การสงเกต ซงครควรพจารณาเลอกใชใหเหมาะกบสถานการณการจดการเรยนรและการประเมนผลการเรยนรในปจจบน

108

ค าถามทายบท

1. หลกการโดยทวไปในการเขยนขอสอบ มอะไรบาง จงอธบาย

2. ประเภทของแบบทดสอบใชเกณฑในการแบง มหลกพจารณาแบงอยางไรบาง จงอธบาย

3. ลกษณะของแบบทดสอบทดควรมลกษณะอยางไร จงอธบาย

4. แบบทดสอบผลสมฤทธมกประเภท อะไรบาง จงอธบาย

5. แบบทดสอบประเภทเลอกค าตอบมกรปแบบ อะไรบาง อธบายแตละรปแบบมาสนๆ ใหพอไดใจความ

6. การเขยนขอสอบตามจดประสงคของการเรยนรเพอวดพฤตกรรมดานพทธพสย ตามขนพฒนาการทางสมองและสตปญญามกระดบ อะไรบาง จงอธบายมาพอสงเขป

7. เครองมอวดพฤตกรรมดานจตพสย มกประเภท อะไรบาง

8. การเขยนขอสอบตามจดประสงคของการเรยนรเพอวดพฤตกรรมดานจตพสย ตามขนพฒนาการทางสมองและสตปญญามกระดบ อะไรบาง จงอธบายมาพอสงเขป

9. เครองมอวดพฤตกรรมดานทกษะพสย มกประเภท อะไรบาง

10. การเขยนขอสอบตามจดประสงคของการเรยนรเพอวดพฤตกรรมดานทกษะพสย ตามขนพฒนาการทางสมองและสตปญญามกระดบ อะไรบาง จงอธบายมาพอสงเขป

109

เอกสารอางอง ดวงกมล ไตรวจตรคณ. (ม.ป.ป.). การวดและการประเมนผลการศกษา . กรงเทพฯ :

คณะครศาสตร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (เอกสารอดส าเนา). นศา ชโต. (2545). การวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : แมทสปอยท. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2526). การวดและประเมนผลการศกษา : ทฤษฎและการ

ประยกต. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. พชต ฤทธจรญ. (2552). หลกการวดและประเมนผลการศกษา . พมพครงท 5. กรงเทพฯ :

เฮาส ออฟ เคอรมสท. พตร ทองชน. (2524). การวดผลการศกษา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). การวดดานจตพสย. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. วาโร เพงสวสด. (2542). เอกสารประกอบการสอน รายวชาการประเมนผลการเรยน . สกลนคร : ครศาสตร สถาบนราชภฏสกลนคร. วเชยร เกตสงห. (2515). การวดผลการศกษาและสถตเบองตน. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : การพมพไชยวฒน. สวสด ประทมราช. (2531). แนวคดเชงทฤษฎ การวจย การวดและประเมนผล .

กรงเทพฯ : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สวรย ศรโภคาภรมย. (2540). การประเมนผลการเรยน. ลพบร : คณะครศาสตร สถาบน

ราชภฏเทพสตร. สมบรณ ชตพงศ และศศธร ชตนนทกล. (2554). เอกสารการสอนชดวชา สถต วจย

และประเมนผลการศกษา. หนวยท 7. กรงเทพ : โรงพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช.

Bloom, Benjamin S. and Other. (1971). Handbook on formative and Summative Evaluation of Student Learning. New York : McGraw-Hill.,.