การพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ชวยกนสรางคนดใหบานเมอง

ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ โดย การสนบสนนของสำนกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย

คมอวทยากร

เจาของ

ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ

โดยการสนบสนนของสำนกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย

ขอขอบคณภาพประกอบ

รองศาสตราจารยเกรก ยนพนธ

รปเลม

นายวฒนสนธ สวรตนานนท

พมพท

บรษท มาตาการพมพ จำกด

พมพครงแรก กมภาพนธ 2559 จำนวน 5,000 เลม

คมอวทยากร การพฒนาโรงเรยนคณธรรม

คำนำ ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ ดำเนนการขยายผลการพฒนาโรงเรยนคณธรรม โดยจดอบรม

พฒนาศกยภาพครแกนนำและนกเรยนแกนนำของโรงเรยนตางๆ มาตงแตป พ.ศ. 2557 และในป พ.ศ. 2558

ไดพฒนาหลกสตรอบรมเชงปฏบตการจำนวน 1 วนขน เพอใหโรงเรยนมเครองมอทงายและพรอมใช ในการจด

กจกรรมพฒนาโรงเรยนคณธรรม โรงเรยนสามารถจดอบรมพฒนาโรงเรยนคณธรรมไดเอง และสามารถพฒนาคร

แกนนำและนกเรยนแกนนำ สงตอรนสรนอยางตอเนอง รวมทงชวยขยายผลใหโรงเรยนเครอขายได

คมอวทยากรฉบบน มงสรางความรความเขาใจในหลกสตรอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

และนกเรยนแกนนำ เสนอแนะสอการเรยนรทใชประกอบการอบรม ซงสามารถนำไปปฏบตไดจรงพรอมดวยสาระ

ความรดานกระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม และการใชคมอวทยากรเลมนจะสมบรณและสรางความเขาใจ

มากขน เมอใชประกอบกบหนงสอ “คมอการจดกจกรรมพฒนาโรงเรยนคณธรรม” เพอใหไดความรเพมเตม

ครบถวน ศนยโรงเรยนคณธรรม มงสนบสนนใหครและบคลากรทางการศกษา มเครองมอทสะดวกพรอมใชงาน

เพ อใหการพฒนาโรงเรยนเขาส โรงเรยนคณธรรมเปนไปอยางมประสทธภาพ ศาสตราจารยเกยรตคณ

นายแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร ประธานกรรมการมลนธยวสถรคณ กลาวยำในทกเวทเสมอวา ปจจยท

ทำใหโรงเรยน / องคกร ประสบความสำเรจ คอ“ตองทำทงโรงเรยน/องคกรและทกคนตองทำโดยแปลง

คณธรรมใหเปนจรยธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงค และตองทำตอเนอง สมำเสมอ” ดงนน หากคร

และบคลากรทางการศกษา มเครองมอทสามารถดำเนนการไดเองในโรงเรยน สามารถเปนวทยากรในโรงเรยน

ของตนเองได และสามารถทำไดเองอยางตอเนอง ตลอดเวลาทตองการ จะสงผลใหการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

เกดความตอเนอง ยงยน และสามารถขยายผลสรางเครอขายโรงเรยนคณธรรมเพมขนอยางตอเนอง

ศนยโรงเรยนคณธรรมหวงวา คมอวทยากรฉบบน จะเปนทสนใจของครและบคลากรทางการศกษาทสมครใจ

จะเปนวทยากรอาสาของโรงเรยนคณธรรม และเปนประโยชนแกโรงเรยนทประสงคจะพฒนาเปนโรงเรยนคณธรรม

นอกจากน องคกรและหนวยงานตางๆ สามารถนำไปประยกตใชในการพฒนาเปนองคกรคณธรรม เพอรวมกน

สรางคนดใหประเทศชาตตอไปได อกดวย

นายปราโมทย โชตมงคล

ผอำนวยการศนยโรงเรยนคณธรรม

มลนธยวสถรคณ

17 มกราคม 2559

คำชแจง

คมอวทยากรจดทำขน เพอใหครและบคลากรทางการศกษา ซงสมครใจจะเปนครแกนนำ / วทยากรอาสา

โรงเรยนคณธรรม ใชเปนเครองมอในการระดมสมองครและนกเรยนในการพฒนาโรงเรยนคณธรรม และแนะนำ

ใหใชควบคกบหนงสอ “คมอการจดกจกรรมพฒนาโรงเรยนคณธรรม” ซงมรายละเอยดเกยวกบภาพรวม

ของการพฒนาโรงเรยนคณธรรมตงแตขนตอนแรก จนถงการประเมนผลสำเรจ

โรงเรยนคณธรรมจรยธรรม เรยกยอๆ วา “โรงเรยนคณธรรม” หมายถง สถานศกษาทผ บรหาร คร

นกเรยน ผปกครอง กรรมการสถานศกษา และชมชน มสวนรวมในการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมความด

ในรปแบบตางๆ ทงภายใน และนอกสถานศกษา นำไปสการพฒนาใหเกดพฤตกรรมทพงประสงคไดอยางยงยน

สาระของคมอวทยากร จะประกอบดวยหลกสตร โครงสรางหลกสตร แผนการอบรมเชงปฏบตการ เกม

กจกรรม และเพลงทใชในการอบรม รวมทงแนวคดทฤษฎตางๆ ทใชเปนฐานในการจดทำหลกสตร โดยม

วตถประสงคและกรอบแนวทาง ดงน

บทท 1 จะอธบายวตถประสงคของหลกสตรการพฒนาศกยภาพครแกนนำ และแนวคดทใชเปนฐาน

ในการจดทำแผนการอบรม ไดแก การเรยนรแบบ Problem-based Learning และ Activity-based Learning พอให

ทราบแนวคดอยางยอๆ เพอใหผสนใจไปคนควาเพมเตม จะมการอธบายโครงสรางของหลกสตร ระยะเวลา

การฝกอบรม คณสมบตและทกษะของวทยากร เพอใหผอานมองเหนภาพรวมของหลกสตรและแผนการอบรม

บทท 2 จะนำเสนอรายละเอยดของแผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ รวมท ง

สอการเรยนรตางๆ เชน ใบงานประกอบการอบรม เกม และเพลง เปนตน เพอใหครทเปนวทยากรสามารถนำไป

ใชในการอบรมพฒนาศกยภาพของนกเรยนไดอยางสะดวก มมาตรฐานของการอบรม เพอใหเกดผลสำเรจตาม

ความตองการอยเสมอ

บทท 3 จะอธบายแนวทางการขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรม ประกอบดวยกระบวนการพฒนาโรงเรยน

คณธรรม และการบรหารการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม ซงจะนำเสนอแผนการพฒนาคณธรรม

จรยธรรม และตวชวดในการประเมนผลโรงเรยน

บทท 4 จะนำเสนอเกมและเพลงตางๆ ท สามารถนำไปใชในการละลายพฤตกรรม และการสราง

กลมสมพนธ เพอใหการจดอบรมเชงปฏบตการมความสนกสนาน โดยคดสรรใหเหมาะสมกบวยและระดบ

การศกษาของผเขารบการอบรม

ครแกนนำททำหนาทวทยากรในโรงเรยน และผสนใจทจะนำคมอวทยากรฉบบนไปใช ควรปรบเนอหา

สาระของกจกรรมใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา และระดบการศกษาของผเขารบการอบรมดวย

สารบญ

คำนำ คำชแจง

บทท 1 หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ 9 วตถประสงคของหลกสตร 9

แนวคดหลกของหลกสตร 10

คณสมบตของวทยากรกระบวนการ 12

บทบาทหนาทของวทยากรกระบวนการ 13

ทกษะทจำเปนของวทยากร 13

โครงสรางของหลกสตร 15

บทท 2 แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ 17 โครงสรางของแผนอบรมเชงปฏบตการ 17

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ 19

สอประกอบการเรยนร ใบงาน วดทศน PowerPoint แบบทดสอบ และแบบประเมน 29

พธถวายสตยปฏญาณ 41

บทท 3 การขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม 47 กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม 47

ผงแสดง กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม 50

การบรหารการขบเคลอนงานพฒนาคณธรรมของโรงเรยน 51

บทท 4 เกมและเพลงทใชในการจดกจกรรม 57 เพลงทใชในการจดกจกรรม 57

เกมทใชในการจดกจกรรม 59

ภาคผนวก ภาคผนวกท1 สอ PowerPoint 67

ภาคผนวกท2 ตวอยาง กำหนดการ 72

ภาคผนวกท3 แบบประเมนผลการอบรม 73

แบบประเมนผลการอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ 73

แบบประเมนผลการอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพนกเรยนแกนนำ 75

ภาคผนวกท4 สาระความรเกยวกบคณธรรมจรยธรรม 77

ภาคผนวกท5 ตวอยางผงความคด การระดมสมองเรองคณธรรมอตลกษณ 80

ภาคผนวกท6 ตวอยางผงความคด การระดมสมองโครงงานคณธรรม 82

ภาคผนวกท7 การเฉลยใบงานและแบบทดสอบ 84

เอกสารอางอง 85 คณะทปรกษาและคณะผจดทำ 87 - คณะทปรกษา

- คณะผจดทำ (ดานวชาการ)

- คณะผจดทำ (ดานกจกรรม)

ชวยกนสรางคนดใหบานเมอง

ชวยกนสรางคนดใหบานเมอง

ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ โดย การสนบสนนของสำนกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย

การพฒนาโรงเรยนคณธรรม คมอวทยากร

8 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

“ครนนจะตองใหความรแกเดก ๆ ดวยความเมตตา ดวยความหวงด คอ ดวยความเมตตาตอผทเปน ลกศษย

และดวยความหวงด ตอสวนรวม เพราะถาสวนรวมประกอบดวยบคคล ทมความรด สวนรวมกไปรอด”

พระบรมราโชวาท พระราชทาน

แกคณะอาจารยและนกเรยนโรงเรยนวงไกลกงวล ณ พระราชวงไกลกงวล หวหน 27 พฤษภาคม 2513

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ

9

วตถประสงคของหลกสตร

ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ มงใหโรงเรยนทกแหงสามารถจดอบรมพฒนาโรงเรยน

คณธรรมจรยธรรมไดดวยตนเอง และสามารถสรางครแกนนำและนกเรยนแกนนำ สงตอรนสรนไดอยาง

ตอเนอง รวมทงสามารถชวยขยายผลใหโรงเรยนเครอขายได ศนยโรงเรยนคณธรรม จงพฒนาหลกสตร

พฒนาศกยภาพครแกนนำฉบบนขน เพอใหโรงเรยนมเครองมอในการประชมระดมสมองคณะครและนกเรยน

เพอรวมมอกนพฒนาโรงเรยนคณธรรม หลกสตรนจะชวยใหครเปนวทยากรของโรงเรยนตนเอง เพอพฒนา

โรงเรยนเขาสโรงเรยนคณธรรมไดอยางมประสทธภาพ ครสามารถทำไดเองอยางตอเนอง และนำไปขยายผล

ในโรงเรยนเครอขายได โดยมวตถประสงค ดงน

1. เพอใหความรความเขาใจแกครและบคลากรทางการศกษาเกยวกบกระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

เพอสามารถเปนครแกนนำพฒนาโรงเรยนคณธรรมได

2. เพ อใหครและบคลากรทางการศกษา ฝกทกษะการใชแผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพ

ครแกนนำ และการทำงานเปนทม ทงหนาทวทยากรหลกและวทยากรประจำกลม ซงสามารถใชแผนอบรม

เชงปฏบตการนอยางไดผลด เพอสรางทมงานทมคณภาพ

3. เพอใหโรงเรยนมเครองมอจดอบรมเชงปฏบตการพฒนาโรงเรยนคณธรรมทมมาตรฐาน ใชงานสะดวก

และโรงเรยนสามารถจดการเองได

4. เพอเพมวทยากรอาสาพฒนาโรงเรยนคณธรรมทมคณภาพ และมปรมาณมากเพยงพอตอการขยายผล

การพฒนาโรงเรยนคณธรรมทวทกภมภาค

หลกสตรพฒนา ศกยภาพครแกนนำ

บทท 1

10 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

แนวคดหลกของหลกสตร

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำใชปญหาเปนฐานการเรยนร (Problem-BasedLearning :PBL)

โดยใชลกษณะการตงปญหาเปนประเดนนำ กระตนใหมการคดวเคราะห ตงสมมตฐาน คนหาสาเหต และคนควา

ความรพนฐานทเกยวของ โดยการเรยนรจากปญหา ซงอาจเปนสถานการณจรง เพอนำไปสการแกปญหา

ดวยวธการทถกตอง การเรยนรแบบ PBL จะเนนผเรยนเปนศนยกลาง ใหรจกการทำงานรวมกนเปนทม ลกษณะ

สำคญของแนวคดน ไดแก

1. มการเรยนรความรพนฐานทเกยวของกบปญหานนๆ เนนกระบวนการคดอยางมเหตผลและเปนระบบ

2. เนอหาสาระจะเปนลกษณะบรณาการ โดยผสมผสานเนอหาของหลายๆ สาระวชาเขาดวยกน เพอทจะ

อธบายปญหา

3. เรยนรเปนกลมยอย โดยมวทยากรประจำกลม (Facilitator) เปนผสนบสนนและกระตนใหรวมกนสราง

บรรยากาศทสงเสรมการเรยนรใหเกดขนในกลม

4. การเรยนรและคนควาหาความร เปนไปตามวตถประสงคทตนเองหรอกลมตงไว (Self-directed learning)

การจดกจกรรมของหลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ ใชแนวคดใหการเรยนรผานกจกรรม (Activity-

Based Learning : ABL) ซงมงใหผเรยนซมซบความร ความเขาใจผานการเลนเกมและกจกรรมกลม ผเรยน

สามารถพฒนาแนวคดความรเฉพาะตนขนมาเองได และกจกรรมกลมยงสามารถพฒนาภาวะผนำ มนษยสมพนธ

การทำงานเปนทม และความสามารถในการเขาสงคมตางๆ ไดอกดวย การเรยนรผานกจกรรม เปนการเรยนรโดย

ลงมอปฏบตจรง (Learning by doing) ซงถอวา เปนการเรยนรแบบเชงรก โดยเนนใหผเรยนฝกทกษะการคด

วเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา ซงเปนการพฒนาศกยภาพทางสมอง โดยเปดโอกาสใหผเรยน

มสวนรวมในการสรางองคความร การสรางปฏสมพนธ และการรวมมอกน เพอใหเรยนรความรบผดชอบรวมกน

มวนยในการทำงาน และแบงหนาทความรบผดชอบ โดยวทยากรจะเปนผอำนวยความสะดวกในการจดการ

เรยนรเพอใหผเรยนเปนผปฏบตดวยตนเอง ลกษณะสำคญของแนวคดน ไดแก

1. เปนการเรยนรทพฒนาศกยภาพทางสมอง ไดแก การคด การแกปญหา และการนำความรไปประยกตใช

2. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนรสงสด ผเรยนสามารถสรางองคความรและจดระบบ

การเรยนรดวยตนเอง

3. มการเรยนรความรบผดชอบรวมกน การมวนยในการทำงาน และการแบงหนาทความรบผดชอบ

4. เปดโอกาสใหผเรยนบรณาการขอมล ขาวสาร สารสนเทศ และหลกการสการสรางความคดรวบยอด

ความรเกดจากประสบการณ การสรางองคความร และการสรปทบทวนของผเรยน

5. วทยากรจะเปนผอำนวยความสะดวกในการจดการเรยนร เพอใหผเรยนเปนผปฏบตดวยตนเอง

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ

11

รปแบบการเรยนรแบบลงมอปฏบตสามารถสรางใหเกดขนได ทงในและนอกหองเรยน รวมทง สามารถ

ใชไดกบผเรยนทกระดบ ทงการเรยนรเปนรายบคคล การเรยนรแบบกลมเลก และการเรยนรแบบกลมใหญ รปแบบ

การจดกจกรรมการเรยนร มดงน เชน

1. การเรยนรแบบแลกเปลยนความคด คอ กจกรรมทใหผเรยนคดเกยวกบประเดนทกำหนด โดยคด

คนเดยว 2 - 3 นาท จากนนใหแลกเปลยนความคดกบเพอนอกคน 3 - 5 นาท และนำเสนอความคดเหนตอผเรยน

ทงหมด

2. การเรยนรแบบรวมมอคอ กจกรรมทใหผเรยนไดทำงานรวมกบผอน โดยจดกลมๆ ละ 3 - 6 คน

3. การเรยนรแบบทบทวนโดยผเรยน คอ กจกรรมทเปดโอกาสใหผเรยนไดทบทวนความร และพจารณา

ขอสงสยตางๆ ในการปฏบตกจกรรม โดยวทยากรจะคอยชวยเหลอ กรณทมปญหา

4. การเรยนรแบบใชเกม คอ กจกรรมทวทยากรนำเกมเขาบรณาการในการเรยนร ซงใชไดทงในขน

การนำเขาสบทเรยน การสอน การมอบหมายงาน และขนประเมนผล

5. การเรยนรแบบวเคราะหวดทศน คอ กจกรรมทใหผเรยนไดดวดทศน 5-20 นาท แลวใหผเรยน

แสดงความคดเหน หรอสะทอนความคดเกยวกบสงทไดด โดยวธการพดโตตอบ การเขยนหรอการรวมกน

สรปเปนรายกลม

6. การเรยนรแบบโตวาท คอ กจกรรมทจดใหผ เรยนไดนำเสนอขอมลทไดจากประสบการณและ

การเรยนร เพอยนยนแนวคดของตนเองหรอกลม

7. การเรยนรแบบกรณศกษา คอ กจกรรมทใหผเรยนอานกรณตวอยาง จากนนใหวเคราะหแลกเปลยน

ความคดเหน หรอแนวทางแกปญหาภายในกลม แลวนำเสนอความคดเหนตอผเรยนทงหมด

8. การเรยนรแบบการเขยนบนทก คอ ผเรยนจดบนทกเรองราวตางๆ ทไดพบเหนหรอเหตการณท

เกดขนในแตละวน รวมทงเสนอความคดเพมเตมเกยวกบบนทกทเขยน

9. การเรยนรแบบแผนผงความคด (Mind Map) คอ กจกรรมทใหผเรยนออกแบบแผนผงความคด

เพอนำเสนอความคดรวบยอด และความเชอมโยงของกรอบความคด โดยการใชเสนเปนตวเชอมโยง อาจจดทำ

เปนรายบคคลหรองานกลม แลวนำเสนอผลงานตอผเรยนอนๆ จากนนเปดโอกาสใหผเรยนคนอนไดซกถามและ

แสดงความคดเหนเพมเตม

10. การเรยนรแบบกระบวนการวจย คอ กจกรรมทองกระบวนการวจย โดยใหผเรยนกำหนดหวขอ

ทตองการเรยนร วางแผนการเรยน เรยนรตามแผน สรปความรหรอสรางผลงาน และสะทอนความคดในสงทไดเรยนร

หรออาจเรยกวา การสอนแบบโครงงานหรอการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน

12 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

นอกจากน ยงมการเรยนรแบบอนๆ เชน การเรยนรแบบผเรยนสรางแบบทดสอบจากสงทไดเรยนรมาแลว

การเรยนรแบบการเขยนจดหมายขาว ซงรวมถง บทความ ขอมลสารสนเทศ ขาวสาร และเหตการณทเกดขน

แลวแจกจายไปยงบคคลอนๆ การเรยนรจากกรณปญหา (Problem-Based Learning) และการเรยนรจากการสบคน

(Inquiry-Based) เปนตน วธการเหลานมพ นฐานมาจากแนวคดเดยวกน คอ ใหผ เรยนเปนผมบทบาทหลก

ในการเรยนรของตนเอง

คณสมบตของวทยากรกระบวนการ

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ เปนการอบรมเชงปฏบตการซงมลกษณะเปนการเรยนรผานกจกรรม

(ABL) วทยากรกระบวนการจะทำหนาทอำนวยความสะดวกใหกจกรรมการเรยนรตางๆ เปนไปตามขนตอนท

แผนการอบรมไดกำหนดไว เพอใหผเขารบการอบรมสามารถปฏบตแตละขนตอนไดอยางถกตอง ครบถวน และ

เกดการเรยนรไดดวยตนเอง คณสมบตของวทยากรกระบวนการจงเปนสวนสำคญในการสรางสรรคกจกรรม

ใหนาสนใจ และเปนทยอมรบของผเขารบการอบรม โรงเรยนจงควรพจารณาคณสมบตของครแกนนำ ซงจะมาทำ

หนาทวทยากรกระบวนการ เชน

1.มความเขาใจในกระบวนการกลม เอาใจใสกบกระบวนการแลกเปลยนเรยนรของทม (Team Learning)

ใหความสำคญกบการมสวนรวม และยอมรบความแตกตางหลากหลาย ไมเปนเผดจการ เพอใหเกดการปรบ

วสยทศนรวมกน (Shared Vision)

2. ใหความสำคญกบกระบวนการสอสารแบบ 2 ทาง (Two-way communication) มความเชอมน

ในพลงทวคณ (Synergy) ระหวางบคคลภายในกลม สนบสนนใหบคคลในกลมเปดใจกวาง เปดเผย และไมมอคต

3. มวธคดแบบองครวม (System Thinking) ไมแยกสวน และสามารถจดใหมการใหขอมลยอนกลบ

มความคดสรางสรรค ไมตดกรอบ พรอมทจะขยาย ปรบ หรอเปลยนแบบแผนทางความคด กลาคด กลาทำ

กลาจนตนาการ กลาเปลยนแปลง กลาตดสนใจ และมความรบผดชอบสง

4.มอารมณดสมาธดใจเยน ไมตนตระหนกงาย ไมฉนเฉยว ไมเอาแตใจตวเอง มความฉลาดทางอารมณ

(EQ) มความสนก ตนเตนตลอดเวลากบการปฏสมพนธในกลม มความละเอยดออน สามารถรบรอารมณ

ความรสกของบคคลอนไดงาย

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ

13

บทบาทหนาทของวทยากรกระบวนการ

เพอใหการอบรมเชงปฏบตการเปนไปอยางมประสทธภาพ วทยากรกระบวนการจะตองมความรความเขาใจ

เกยวกบการจดกจกรรมของหลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ เพอนำไปปรบใชในการพฒนาศกยภาพนกเรยน

แกนนำได สามารถวางแผนการจดอบรมเพอใหบรรลวตถประสงค กระตนการปฏบตงานของกลมอบรมใหเปนไป

ตามแผน ตลอดจนประเมนความรความเขาใจของผเขารบการอบรม กลาวไดวา วทยากรกระบวนการจะเปน

ผรบผดชอบความสำเรจของกระบวนการอบรมทไดจดขน จงควรมบทบาทหนาท ดงตอไปน

1. ออกแบบการจดกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวม เพอใหเกดการเรยนรรวมกนระหวางผเขารบการอบรม

2. ตงคำถาม ตงประเดนใหผเขารบการอบรมไดคด วเคราะห และแลกเปลยนความคดเหนกน เปนกระจก

สะทอนใหผเขารบการอบรมไดเหนศกยภาพของตน และเขาใจสถานการณของกลม

3. เปนผนำ ทำหนาทรอยเรยงกระบวนการอบรมตงแตตนจนจบ โดยกำกบกฎ กตกา ใหเกดการแลกเปลยน

เรยนร และเรยนรรวมกนบนความแตกตาง หลากหลาย ไมมการทำลายความคดเหนใดๆ

4. กระตนใหกำลงใจสมาชกในการเรยนร ลงมอทำกจกรรมภายในกลม เพอนำไปสการเปลยนแปลง

โดยวเคราะหสรปประเดน ตดตาม สงเคราะหเชอมโยงเพอนำไปสการเรยนรความรใหม หรอวธปฏบตใหมๆ

ของสมาชกกลม

5. สนบสนนกระบวนการการมสวนรวมทางความคด คลคลาย ขอขดแยง จดการกบความคดทแตกตาง

หลากหลายอยางสรางสรรค และเปนกลยาณมตร

ทกษะทจำเปนของวทยากร

การกำกบกระบวนการอบรมเชงปฏบตการตงแตตนจนจบจำเปนตองรอบรในการใชทกษะหลากหลายวธการ

และใชอยางเหมาะสมกบเหตการณ เพอใหกระบวนการอบรมดงดดความสนใจของผเขารบการอบรมอยางตอเนอง

ตลอดเวลา เชน

1.การตงคำถามเพอเปดโอกาสใหสมาชกของกลมมสวนรวมในการแสดงออก และแลกเปลยนความคดเหน

ทำใหเกดความเขาใจรวมกน ลกษณะการตงคำถาม เชน คำถามปลายเปด คำถามเจาะลก คำถามสะทอนเพอ

ความเขาใจ หรอคำถามสรป คำถามสะทอนความรสก คำถามปดเพอตรวจสอบความเขาใจของประเดน เปนตน

2. การฟง เพอใหผฟงเขาใจในสงทผพดตองการสอใหทราบ การฟงทดจะชวยกระตนใหกลมรวมแสดง

ความคดเหน การฟงทดจะตองใชทงตาและห รบรภาษากายและคำพด ทำความเขาใจในความหมายของสงทสอ

ออกมาทงหมด ไมใชเขาใจอยางผวเผน

14 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

3. การสงเกต เปนการเฝาดพฤตกรรมบางอยางระหวางการอบรม เพอนำผลการสงเกตนนไปใชกระตน

หรอแทรกแซงเพอใหกลมมพฤตกรรมทเหมาะสม และละเวนพฤตกรรมทไมเหมาะสม

4.การใหขอมลปอนกลบ เพอตองการสะทอนใหผใดผหนงทราบถงผลการกระทำของเขา สงสำคญ คอ

ควรทำความตกลงกอนวา การใหและการรบขอมลปอนกลบเปนวธการททกคนยอมรบ เพอปรบปรงวธการทำงาน

รวมกน เปาหมายของการใหขอมลปอนกลบ คอ การแสดงความชนชมกบพฤตกรรมทด และการขอใหปรบ

เปลยนพฤตกรรมทไมเหมาะสม ซงควรพจารณาโอกาสทเหมาะสม โดยคำนงถงผใหและผรบ และควรใหขอมล

ปอนกลบโดยเรวทสดทมโอกาส สวนสถานทสำหรบการใหขอมลปอนกลบเกยวกบการชนชมพฤตกรรมทด

ควรทำในทเปดเผย แตถาเปนการปรบเปลยนพฤตกรรมควรเปนการคยกนตวตอตว

5. ภาษากายทใชในระหวางการอบรม จะมการสงผานภาษากายมากกวาคำพด วทยากรกระบวนการ

ทมไหวพรบจะไมสงภาษากายซงอาจจะไดรบการแปลความหมายในทางลบ เชน การดนาฬกา เพราะอาจทำให

เกดการเขาใจผดวาอยากใหหยดพด เปนตน

โครงสรางของหลกสตร

เพอใหการเรยนรเปนไปตามวตถประสงคของหลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ จงกำหนดโครงสราง

หลกสตรไว ดงน

1. การจดกลมผเขารบการอบรม แบงเปน 2 กลม

1.1กลมครประกอบดวย

1) กลมครแกนนำ ซงไดรบการคดเลอกจากผบรหารโรงเรยน จำนวนประมาณ 6-10 คนตอโรงเรยน

เขารบการอบรมกบศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ

2) กลมครของโรงเรยน นอกเหนอจากกลมครแกนนำทรวมดำเนนงานพฒนาโรงเรยนคณธรรม

1.2 กลมนกเรยนแกนนำ ใหพจารณาคดเลอกนกเรยนเปนตวแทนจากหองเรยนทกหอง ในจำนวน

ทเหมาะสม การจดกลมใหคำนงถงระดบการศกษาของผเรยนดวย

2.ระยะเวลาเรยนรตามหลกสตรแบงเปน 3 ชวงเวลา ไดแก ชวงเขาอบรมเชงปฏบตการ จำนวน 1 วน

ศกษาดงานโรงเรยนคณธรรม จำนวน 1 วน และชวงดำเนนงานโครงงานคณธรรม โดยมครเปนทปรกษา

ประมาณ 10-12 เดอน และมการแลกเปลยนเรยนร ปละ 2 ครง

3. สาระการเรยนรประกอบดวย 3 สวน ไดแก

3.1 แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ ใชเวลา 1 วน (6.30-7 ช วโมง

โดยประมาณ) มรปแบบการฝกอบรมเชงกจกรรม (Activity-Based Training) ทมงเนนใหผเขารบการอบรมเปน

ศนยกลางในการเรยนร มขอบเขตเนอหา ดงน

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ

15

1) ความรความเขาใจเกยวกบสาระของคณธรรมและจรยธรรม การคนหาคณธรรมอตลกษณ

และการจดทำโครงงานคณธรรม

2) กระบวนการและข นตอนการอบรมตามแผนอบรมเชงปฏบตการฯ ของมลนธยวสถรคณ

ทงภาคทฤษฎ และภาคปฏบต เพอใหสามารถนำไปปฏบตไดจรงในโรงเรยน

3) ทกษะการทำงานเปนทมในการเปนวทยากรอาสาโรงเรยนคณธรรม ทงการเปนวทยากรหลก

และวทยากรประจำกลม

4) กระบวนการพฒนา และแนวทางการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมของมลนธยวสถรคณ

5) การแลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรม เพอเพมพนความรและประสบการณ

3.2 การรายงานความกาวหนาและแลกเปลยนเรยนรปละ 2 ครง เพอประโยชนในการตอยอด

และขยายผลนวตกรรมการเรยนร และสรางเครอขายการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

3.3 สาระทควรรนอกจากการเขารบการอบรมตามแผนอบรมเชงปฏบตการฯ แลว ผเขารบการอบรม

ควรศกษาเพมเตมเกยวกบการพฒนาคณธรรมจรยธรรมในสถานศกษา ซงมเผยแพรทวไป และควรศกษา

กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมของศนยโรงเรยนคณธรรม ซงไดออกหนงสอเผยแพร เพอสรางความร

ความเขาใจไวหลายเลม ไดแก หนงสอโรงเรยนคณธรรม หนงสอคณครทรก หนงสอคมอปฏบตการพฒนา

โรงเรยนคณธรรม หนงสอคมอจดกจกรรมพฒนาโรงเรยนคณธรรม หนงสอคมอการนเทศอาสาตดตามโรงเรยน

คณธรรม เปนตน

4.การประเมนผล จะใหความสำคญกบการประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) เปนการวด

และประเมนผลการเรยนร ความสามารถ และคณลกษณะตางๆ ของผเรยน จากการทำกจกรรมและการสราง

ผลงาน ประกอบดวย

4.1 ในชวงการอบรมเชงปฏบตการฯ จะวดและประเมนผลการเรยนรจากการทำกจกรรมหรอ

การสรางผลงานของผเขารบการอบรม รวบรวมผลงานของผเขารบการอบรม ทงงานกลม และรายบคคล

การสงเกตพฤตกรรม ควบคไปกบการทดสอบความรความเขาใจ ซงจะเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนร

มากกวาเปนการทดสอบ ตวชวด ไดแก

1) การมสวนรวมในการฝกปฏบตแตละกจกรรม โดยการสงเกตพฤตกรรม การจดทำใบงาน

และการทดสอบความร

2) ผเขารบการอบรมมระยะเวลาฝกอบรมไมนอยกวารอยละ 90 และตองผานเกณฑการประเมน

ไมนอยกวารอยละ 80

4.2 ในชวงการดำเนนงานโครงงานคณธรรมทโรงเรยนโดยมครเปนทปรกษา จะวดและประเมนผล

จากการดำเนนงานโครงงานคณธรรม การปฏบตตามแผนทกำหนดไว และการประเมนผลแผนคณธรรม โรงเรยน

มการจดเกบบนทกขอมลเพอใชในการประเมนพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปในทศทางทดขน ตวชวดสำคญในการ

ประเมนผลภาพรวมของโรงเรยน ไดแก พฤตกรรมทพงประสงคของนกเรยน ครและผบรหารเพมขน และพฤตกรรม

ทไมพงประสงคของนกเรยน ครและผบรหารลดลง เปนตน

16 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

“ผทเปนครอาจารยนน ใชวาจะมแตความรในทางวชาการ และในทางการสอนเทานน

กหาไม จะตอง รจกอบรมเดก ทงในดาน ศลธรรมจรรยาและวฒนธรรม

รวมทงใหมความสำนกรบผดชอบในหนาทดวย”

พระบรมราโชวาท ในพธพระราชทานปรญญาบตร ของ วทยาลยวชาการศกษา

15 ธนวาคม 2503

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

17

โครงสรางของแผนอบรมเชงปฏบตการฯ

ในการจดอบรมแตละครง จะคำนงถงการจดกลมผเขารบการอบรม ระยะเวลาทใช และตารางการอบรม

ดงตอไปน

1. การจดกลมผเขารบการอบรมควรจดผเขารบการอบรม ครงละไมเกน 120 คน และตองมวทยากร

ประจำกลม : ผเขารบการอบรม ประมาณ 1 : 10 - 12 คน

วทยากรประจำกลม จะทำหนาท กระตนการมสวนรวมในการทำกจกรรมกลมในทกกจกรรมและ

ทกขนตอน สรางบรรยากาศของการเรยนร อำนวยความสะดวกในการทำกจกรรมกลม ใหคำปรกษาแนะนำ และ

ตอบขอซกถามในการทำกจกรรมตางๆ โดยจะรวมวางแผนในการจดอบรมกบวทยากรหลกมาตงแตตน และอาจ

สลบกนเปนวทยากรหลกในแตละหวขอของการอบรมกได

2.ระยะเวลาทใชในการอบรม แบงเปน 2 ชวง ชวงเชาประมาณ 3 ชวโมง ชวงบายประมาณ 3 - 4 ชวโมง

3.เคาโครงตารางการอบรม ดงน

แผนอบรมเชงปฏบตการ พฒนาศกยภาพครแกนนำ

บทท 2

18 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ระยะเวลา หวขออบรม ผลทคาดวาจะไดรบ

10 นาท พธเปด

20 นาท กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

และปจจยสความสำเรจ

ผเขารบการอบรมเขาใจเรองกระบวนการพฒนาโรงเรยน

คณธรรม

15 นาท กจกรรมกลมสมพนธ 1. ผเขารบการอบรมรบรบทบาทหนาททตองปฏบตในกลม

และมความรบผดชอบในบทบาทหนาททไดรบมอบหมาย

2. ผเขารบการอบรมมความตระหนกในกระบวนการทำงานกลม

1 ชวโมง ความเขาใจเรองคณธรรม

และจรยธรรม

ผเขารบการอบรมเขาใจความแตกตางของคำวาคณธรรม

และจรยธรรม

2 ชวโมง การคนหาคณธรรมอตลกษณ 1. ผเขารบการอบรมสามารถกำหนดคณธรรมเปาหมาย

ของโรงเรยนและระบพฤตกรรมบงชเชงบวกได

2. ผเขารบการอบรมสามารถจดทำตารางคณธรรมอตลกษณได

3 ชวโมง กจกรรมการสรางความดดวยโครงงาน

คณธรรม

1. ผเขารบการอบรมเขาใจถงแนวทางการจดทำโครงงาน

คณธรรม

2. ผเขารบการอบรมสามารถจดทำโครงงานคณธรรมได

30 นาท แนวทางขบเคลอนการพฒนาโรงเรยน

คณธรรม และการนเทศตดตาม

โรงเรยน

1. ผเขารบการอบรมเขาใจแนวทางการขบเคลอนการพฒนาไปส

โรงเรยนคณธรรม

2. ผเขารบการอบรมเขาใจระบบการนเทศตดตามของ

มลนธยวสถรคณ

15 นาท พธปด และพธถวายสตยปฏญาณ ผเขารบการอบรมมแรงจงใจในการรเรมงานพฒนา

โรงเรยนคณธรรม

แผนอบรม เชงปฏบตการ พฒนาศกยภาพ

ครแกนนำ

20 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณ

ธรรม

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

08.45 -

09.00

(15 นาท)

1. กลมสมพนธ 1. เพอสรางสมพนธภาพ

ระหวางผเขารบการ

อบรม

2. เพอสรางความพรอมให

ผเขารบการอบรม

1.1 เลนเกมเพอสรางสมพนธภาพระหวางผเขารบการอบรม

1.2 เลนเกมนำสการแบงกลมเพอทำกจกรรมในขนตอนตอไป กลมละ 10-12

คน (วทยากรเลอกเกมใหสอดคลองกบกลมผเขารบการอบรม)

1.3 ใหสมาชกแตละกลมทแบงไดใน ขอ 1.2 เลอกประธานกลม และ

เลขานการกลม

1. เกม เพลง และสอ

ประกอบเกม

2. ปายชอผเขารบการ

อบรมทกคน

09.00 -

10.00

(1.00 ชม.)

2. ความเขาใจ

เรองคณธรรม

และจรยธรรม

เพอใหผเขารบการอบรม

เขาใจความหมายและ

ความแตกตางของ

คณธรรมและจรยธรรม

2.1 วทยากรฉายสอ PowerPoint เพอกระตนใหผเขารบการอบรมคดพจารณา

คำตอบ

1) คณธรรมและจรยธรรม คออะไร

2) คณธรรมและจรยธรรม ตางกนอยางไร

2.2 วทยากรสรปความหมายของคณธรรมและจรยธรรม คณธรรม เปน

ความด ความถกตองทปลกฝงขนในจตใจ เชน ความมวนย ความ

ซอสตย ความกตญญ เปนตน จรยธรรมหมายถงความประพฤตทเปน

ธรรมชาตเกดจากคณธรรมในตวเอง ซงเปนพฤตกรรม ทดงาม และ

แสดงออกทางรางกาย เรยกวา พฤตกรรมบงชเชงบวก เชน นกเรยน

วางรองเทาเปนระเบยบ นกเรยนชวยกนทำความสะอาด เปนตน

2.3 ใหผเขารบการอบรมปฏบตกจกรรมตามใบงานท 1 ทดสอบความ

เขาใจคณธรรมและจรยธรรม พรอมทงเฉลยอธบายประกอบโดยการ

สมซกถามรายบคคลและภาพรวม เพอตรวจสอบความเขาใจ

2.4 ใหดวดทศน เรอง เดกชายพรชย แลวใหผเขารบการอบรมคดวเคราะห

หาสวนท เปนคณธรรม และสวนท เปนจรยธรรม เพ อใหเหนความ

เช อมโยงระหวางคณธรรมและจรยธรรม (ขอประพฤตปฏบตท ด/

1. PowerPoint ภาพ

ความเขาใจเรอง

คณธรรมและจรยธรรม

2. สอวดทศน เรอง

เดกชายพรชย

(วทยากรอาจเลอกสอ

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

21

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

พฤตกรรมทแสดงออกเชงบวก/พฤตกรรมบงชเชงบวก) และใหจดทำ

ใบงานท 2 วเคราะหคณธรรมและจรยธรรมจากสอวดทศน โดย

ใหระบคณธรรมและจรยธรรมทปรากฏในวดทศน ใหเหนความเชอมโยง

ระหวางคณธรรมและจรยธรรม

2.5 วทยากรอาจฉายวดทศนซำ 2-3 รอบ เพอความเขาใจ แลวรวมกน

อภปรายสรปคณธรรมและจรยธรรมทไดจากการวเคราะหจากวดทศน

เพอทบทวนความเขาใจรวมกน

วดทศนอนทมความ

เหมาะสมกบอายและ

ประสบการณของผเขา

รบการอบรม)

3. ใบงานท 2 วเคราะห

คณธรรมและจรยธรรม

จากสอวดทศน

10.00 -

12.00

(2.00 ชม.)

3. กจกรรมการ

คนหาคณธรรม

อตลกษณ

1. เพอใหผเขารบการ

อบรมสามารถระบ

ปญหาทสำคญของ

โรงเรยนตนเองได

2. เพอใหผเขารบการ

อบรมเลอกปญหาท

สำคญของโรงเรยนและ

ระบสาเหตของปญหา

ไดถกตองเหมาะสม

3. เพอใหผเขารบการ

อบรมกำหนดคณธรรม

เปาหมายของโรงเรยน

ได

4. เพอใหผเขารบการ

อบรมระบพฤตกรรมบงช

เชงบวกและคณธรรม

ทใชในการแกปญหาได

3.1 วทยากรเปดเพลง เพ อจงใจใหเกดสมาธกอนเขาส การระดมสมอง

ของกลม

3.2 วทยากรใหผเขารบการอบรมแตละคนคดปญหา ทคดวาเปนปญหาท

สำคญภายในโรงเรยน / ปญหาทจำเปนตองการแกไขเรงดวน / ปญหา

ทจะสงผลกระทบตอโรงเรยนมากทสด / กระทบตอความศรทธาและ

ภาพลกษณของโรงเรยน ซงจะเปนปญหาของนกเรยน ครและผบรหาร

เปนปญหาภายในโรงเรยนและชมชนรอบๆ โรงเรยน กไดทงสน แลวให

แตละคนบนทกปญหาตางๆทคดวาสำคญมากๆ ลงในใบงานท3การ

คนหาปญหาทสำคญ (ขอพงระวง) วทยากรไมควรพดสอดแทรก ใน

ชวงเวลาของกระบวนการคด

3.3 เมอทกคนในกลมจดทำใบงานท 3 เสรจแลว ใหทำ ใบงานท 4

ปญหาของกลม–สาเหต–พฤตกรรมบงชเชงบวก–คณธรรม

โดยวทยากรจะใหความรและแนวทางเกยวกบการจดลำดบความสำคญ

ของปญหา สาเหตของปญหา พฤตกรรมบงชเชงบวกของปญหา และ

คณธรรมทใชในการแกปญหา ตามขนตอน ดงน

1. เพลงทจงใจใหเกด

สมาธ

2. ใบงานท 3 การคนหา

ปญหาทสำคญ หวขอ

เรองประกอบดวย

ลำดบความสำคญของ

ปญหา และ รายการ

ปญหา

3. ใบงานท 4 ปญหาของ

กลม – สาเหต –

พฤตกรรมบงชเชงบวก

– คณธรรม

4. PowerPoint นำเสนอ

ตวอยางปญหาและ

สาเหตทถกตองและ

เหมาะสม และ

PowerPoint นำเสนอ

22 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณ

ธรรม

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

3.3.1 นำปญหาจากใบงานท 3 มาระดมสมองเพอคดเลอกปญหาของ

กลม และจดลำดบความสำคญของปญหาของกลม ประมาณ 3-5

ปญหา โดยมวธการ ดงน

1) จดกล มปญหาเร องเดยวกนหรอใกลเคยงกนใหอย กล ม

เดยวกน

2) จดลำดบความสำคญของปญหา โดยใชหลกเกณฑทตกลง

กนในกลม เชน ปญหาทจำเปนตองการแกไขเรงดวน ปญหา

ทมความรนแรง หรอปญหาทจะสงผลกระทบตอความศรทธา

และภาพพจนของโรงเรยน แลวเลอกปญหาททกคนเหนพอง

ตองกนวาสำคญทสด ประมาณ 3-5 เรอง ทงน หากยงม

ปญหาของบางคนทไมสามารถจดรวมเขากลมได และกลม

เหนวาสำคญ ใหเพ มเตมข นเปนเร องใหมได (บางกรณ

ประธานอาจใหใชวธการโหวตเลอกปญหาทสำคญทสด กได)

3) เมอระดมความเหนกลมเสรจแลว ใหบนทกลงในใบงานท 4

ชองแรก เรองปญหาของกลม เพอเปนขอสรปรวมกนวา เปน

ปญหาสำคญของกลม/โรงเรยน

4) กรณโรงเรยนหนงแบงหลายกลม ใหนำความคดเหนของ

สมาชกกลมยอยรวมเปนกลมใหญ (ระดบโรงเรยน) รวมกน

ระดมความคดเพอกำหนดปญหาทสำคญของโรงเรยน

3.3.2 นำปญหาสำคญทบนทกลงในชองแรกของใบงานท 4 มารวมกน

วเคราะหหาสาเหตทแทจรงของแตละปญหา

1) สมาชกแตละคนเสนอสาเหตของแตละปญหา

2) รวมกนวเคราะหหาสาเหตทแทจรงของแตละปญหา (วทยากร

ประจำกลมควรใหคำแนะนำ ชวยเหลอ ชแนะผเขารบอบรม

ตามกลมทรบผดชอบ)

ตวอยางปญหาและ

สาเหตทไมถกตอง

และไมเหมาะสม

5. ใบงานท 5 ตาราง

คณธรรมอตลกษณ

6. PowerPoint ตาราง

คณธรรมอตลกษณ

7. PowerPoint ตวอยาง

ผงความคดคณธรรม

อตลกษณ

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

23

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

3.3.3 กำหนดพฤตกรรมบงชเชงบวก

วทยากรใหความรเกยวกบความหมายของพฤตกรรมบงชเชงบวก

และวธการกำหนดพฤตกรรมบงชเชงบวก

“พฤตกรรมบงชเชงบวก” หมายถงพฤตกรรมทดทตองการใหเกดขน

ในโรงเรยน เชน นกเรยนทำเวรประจำวน นกเรยนแตงกายถกตองตาม

ระเบยบฯลฯ

วธการกำหนดพฤตกรรมบงชเชงบวก ใหสมาชกรวมกนพจารณาวา

พฤตกรรมทพงประสงคคออะไร โดยคำนงถงความสอดคลองกบปญหา

และสาเหตของปญหา เชน ปญหานกเรยนมาสาย สาเหตคอ ตนสาย

เพราะเลนเกม พฤตกรรมบงชเชงบวก อาจไดแก นกเรยนมาโรงเรยนทน

เวลา หรอ ปญหาขยะสงกลนเหมน สาเหตคอ นกเรยนทงขยะไมเปนท

พฤตกรรมบงชเชงบวก อาจไดแก นกเรยนทงขยะใหเปนท

3.3.4 ระบคณธรรมทใชในการแกปญหาใหสอดคลองกบพฤตกรรมบงช

เชงบวก

3.4 วทยากรอธบายความหมายของคำวา “คณธรรมเปาหมาย”

“คณธรรมเปาหมาย” หมายถง คณธรรมททกคนรวมกนกำหนดขน

จากการคดวเคราะห เพอใชแกปญหา และสรางสรรคสงดๆ ใหเกดขน

ในโรงเร ยน และทกคนเลอกเปนคณธรรมเปาหมาย เชน ความ

รบผดชอบ ความพอเพยง ความมวนย ฯลฯ

วธการกำหนดคณธรรมเปาหมาย ใหสมาชกรวมกนพจารณาเลอก

คณธรรมทใชในการแกปญหาจากใบงานท 4 ประมาณ 3 คณธรรม

มากำหนดเปนคณธรรมเปาหมายของโรงเรยน และนำไปบนทกลงใน

ใบงานท5ตารางคณธรรมอตลกษณ

3.5 วทยากรฉายสอ PowerPoint กระตนใหพจารณาคำศพทของโรงเรยน

คณธรรม คอ “คณธรรมอตลกษณ” ซงประกอบดวย 2 สวน ไดแก

1)คณธรรมเปาหมายและ2)พฤตกรรมบงชเชงบวก

24 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณ

ธรรม

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

3.6 วทยากรนำเสนอ ใบงานท 5 ตาราง “คณธรรมอตลกษณ” และ

อธบายเกยวกบกลมผมสวนไดเสยสำคญในโรงเรยน ซงประกอบดวย

ผบรหาร คร และนกเรยน ดงนน ในการกำหนดพฤตกรรมบงชเชงบวกท

ตองการใหเกดขนในโรงเรยน จงตองระบพฤตกรรมบงชเชงบวกของ

แตละกลมบคคล ซงจะสอดคลองเปนไปตามหนาทความรบผดชอบของ

แตละกลมบคคลในโรงเรยน

ประการสำคญ การพฒนาโรงเรยนคณธรรมตองลงมอปฏบต

ทงโรงเรยน จงตองระบพฤตกรรมบงช เชงบวกของทกคน

ทเกยวของ และคณธรรมอตลกษณยงเปนเปาหมายของการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมของทกคนในโรงเรยนอกดวย

3.7 วทยากรนำเสนอตวอยางตารางคณธรรมอตลกษณ

3.8 ใหสมาชกนำคณธรรมเปาหมาย และพฤตกรรมบงชเชงบวกทไดกำหนด

ไวแลวมาใสลงในตารางใบงานท 5 ใหเสรจสมบรณ

3.9 (ถาจดเวลาได) ใหแตละกลม / โรงเรยน นำเสนอคณธรรมอตลกษณ

ในรปของผงความคด (Mind Map) แลวรวมกนอภปรายเพ อสราง

ความเขาใจรวมกน โดยวทยากรใหคำแนะนำเพมเตม

12.00 -

12.45

พกเทยง (45นาท)

12.45 -

13.00

(15 นาท)

ดวดทศนเพอสรางแรงบนดาลใจในการเขาสโรงเรยนคณธรรม และ / หรอ

ตวอยางโครงงานคณธรรมทนาสนใจ

สอวดทศน

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

25

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

13.00 -

16.00

(3 ชม.)

4. กจกรรมการ

สรางความด

ดวยโครงงาน

คณธรรม

เพอใหผ เขารบการอบรม

เขาใจแนวทางการจดทำ

โครงงานค ณธรรมเพ อ

บรรลคณธรรมเปาหมาย

และพฤตกรรมบงชเชงบวก

ขององคกร

4.1 กจกรรมเตรยมความพรอมตามความเหมาะสม

4.2 วทยากรฉายวดทศน ตวอยางการสรางความดดวยโครงงานคณธรรม

พรอมทงอธบายและยกตวอยางประกอบการจดทำโครงงานคณธรรม

ดงน

4.2.1 จากใบงานท 4 วทยากรใหแตละกลมเลอกปญหาทตองการ

แกไขมากทสด มาจดทำโครงงานคณธรรม

4.2.2 ระบสาเหตของปญหาเรองนน โดยนำมาจากใบงานท4

4.2.3 ระบกลมเปาหมายของการแกปญหานน ทงเชงปรมาณ และ

เชงคณภาพ

1) เชงปรมาณ โดยระบกลมบคคล และจำนวนทตองการใหเกด

การเปลยนแปลง เชน นกเรยนชนม.2 จำนวน 50 คน ท

สบบหร

2) เชงคณภาพ โดยระบพฤตกรรมบงชเชงบวกทตองการใหเกด

โดยกำหนดใหเปนเปาหมายระยะสนและระยะยาว เชน

เปาหมายเชงคณภาพ เชน นกเรยน ม.2 จำนวน 50 คน

แตงกายถกตองตามระเบยบ

เปาหมายระยะสน เชน ในภาคเรยนแรก นกเรยนชน ม.2

จำนวน 30 คน แตงกายถกตองตามระเบยบ

เปาหมายระยะยาว เชน ในภาคเรยนท 2 นกเรยนชน ม.2

จำนวน 50 คน แตงกายถกตองตามระเบยบ

4.2.4 ระดมสมองหาวธแกไขปญหาแตละสาเหต การกำหนดวธแกไข

ปญหาตองสอดคลองกบสาเหตของปญหา และวตถประสงค

วธการแกไขควรเปนวธการเชงบวก

4.2.5 กำหนดหลกธรรม พระราชดำรส พระราชดำร หรอคำสอนท

นำมาใชในการดำเนนงานโครงงานคณธรรมใหประสบความสำเรจ

1. สอวดทศนตวอยางการ

สรางความดดวย

โครงงานคณธรรม

เลอกเรองทสอดคลอง

กบระดบชนเรยน และ

บรบทของโรงเรยน

ทจดอบรม

2. สอ PowerPoint

การสรางความดดวย

โครงงานคณธรรม

3. ใบงานท 6 เรอง

การสรางความดดวย

โครงงานคณธรรม

26 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณ

ธรรม

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

4.2.6 ระบความเชอมโยงของโครงงานคณธรรมไปสคณธรรมอตลกษณ

ของโรงเรยน โดยอธบายคณคา / ผลผลต / ผลลพธของโครงงาน

คณธรรมทจะนำไปสคณธรรมเปาหมาย และพฤตกรรมบงชเชงบวก

ซงระบไวในใบงานท 5

4.2.7 กำหนดวธวดผล / ประเมนผล โดยกำหนดตวชวด เพอวดหรอ

ประเมนผลวามการเปลยนแปลงในกลมเปาหมายเพยงใด

วธการ เลอกใชตามความเหมาะสม เชน เกบขอมลโดยการสอบถาม

การสงเกต ซงวธการเหลานนควรสอดคลองกบสงทตองการจะวด

เครองมอตองสอดคลองกบวธการวด เชน แบบสอบถาม แบบสงเกต

ชวงเวลา เหมาะสมกบลกษณะของโครงงาน

4.2.8 ตงชอโครงงานคณธรรม (ชดเจน เขาใจงายและสะทอนปญหาท

เกดขน)

4.3 ใหแตละกลมรวมกนจดทำโครงงานคณธรรม ตามหวขอใน ใบงานท6

การสรางความดดวยโครงงานคณธรรม และเขยนผงความคด (Mind

Map) ของโครงงานคณธรรม

4.4 ตวแทนกล มนำเสนอผงความคด (Mind Map) โครงงานคณธรรม

จากนนวทยากรและผเขารบการอบรมรวมกนวพากษ

15.00 -

15.15

(15 นาท)

พกรบประทานอาหารวาง

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

27

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

16.00 -

16.30

(30 นาท)

5. แนวทางขบ

เคลอนการ

พฒนาโรงเรยน

คณธรรม และ

การนเทศ

ตดตามโรงเรยน

1. เพอใหผเขารบการ

อบรมเขาใจแนวทาง

การขบเคลอนการ

พฒนาไปสโรงเรยน

คณธรรม

2. เพอใหผเขารบการ

อบรมเขาใจระบบ

การนเทศของมลนธ

ยวสถรคณ

หวขอการบรรยาย

5.1 แนวทางขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

5.2 การนเทศตดตามโรงเรยนคณธรรม

1. สอ PowerPoint

แนวทางขบเคลอนการ

พฒนาโรงเรยน

คณธรรม

2. สอ PowerPoint

การนเทศตดตาม

โรงเรยน

16.30 -

16.50

(20 นาท)

6. ประเมนตนเอง

และสรปความร

ความเขาใจ

1. เพอใหผเขารบการ

อบรมทราบระดบความ

เขาใจของตนเอง

2. เพอใหวทยากรทราบ

ผลการทดสอบเพอนำ

ไปปรบปรงการอบรม

ครงตอไป

3. เพอใหวทยากรและ

ผเขารบการอบรมได

แลกเปลยนเรยนร

อนจะนำไปสการ

เพมพนความเขาใจให

ชดเจนยงขน

6.1 ใหผเขารบการอบรมทำแบบทดสอบวดความรความเขาใจ และวทยากร

เฉลยคำตอบ พรอมตอบขอซกถาม

6.2 ใหผเขารบการอบรมทำแบบประเมนตนเอง หลงจากนนวทยากรเฉลย

ระดบคะแนนของแตละขอ และสอบถามผลการประเมนเปนรายขอ โดย

วธการใหผเขารบการอบรมยกมอ และสงแบบประเมนตนเองคนให

ผจดการอบรม

6.3 ครแกนนำ ทำแบบประเมนผลการอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพ

ครแกนนำ

6.4 นกเรยนแกนนำทำแบบประเมนผลการอบรมเชงปฏบตการพฒนา

ศกยภาพนกเรยนแกนนำ

1. แบบทดสอบวดความร

ความเขาใจ

2. แบบประเมนตนเอง

3. แบบประเมนผลการ

อบรมเชงปฏบตการ

พฒนาศกยภาพคร

แกนนำ

4. แบบประเมนผลการ

อบรมเชงปฏบตการ

พฒนาศกยภาพ

นกเรยนแกนนำ

28 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณ

ธรรม

เวลา หวขอกจกรรม วตถประสงค กจกรรม สอ

16.50 -

17.00

(10 นาท)

พธปด

และพธถวายสตย

ปฏญาณ

เพอใหผ เขารบการอบรม

ไดแสดงเจตนารมณรวม

กนในการม งม นพฒนา

โรง เร ยนไปส โ รง เร ยน

คณธรรม

1. ประธานฯ กลาวปด

2. ทประชมถวายสตยปฏญาณและรองเพลงภมแผนดน นวมนทรมหาราชา

โดยคดเลอกผแทนผเขารบการอบรม เปนผกลาวนำคำถวายสตย

ปฏญาณ

1. พระบรมฉายาลกษณ

หรอพระบรมสาทส-

ลกษณ พรอมโตะหม

บชา

2. วดทศนเพลงภมแผนดน

นวมนทรมหาราชา

และเพลงสรรเสรญ

พระบารม

3. คำถวายสตยปฏญาณ

4. เนอเพลงภมแผนดน

นวมนทรมหาราชา

สอประกอบการเรยนร

ใบงาน วดทศน

PowerPoint แบบทดสอบ

และแบบประเมน

30 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ใบงานท 1ทดสอบความเขาใจคณธรรมและจรยธรรม

คำชแจงพจารณาขอความตามรายการแลวใสเครองหมายüในชองทเปน“คณธรรม”หรอ“จรยธรรม”

ลำดบท รายการ คณธรรม จรยธรรม

1 ความสามคค

2 ปดนำทกครงหลงใช

3 ความขยน

4 นวดใหพอ

5 ความกตญญ

6 ความมนำใจ

7 พดจาไพเราะ

8 ความซอสตยสจรต

9 พดความจรง

10 ความมวนย

11 กลาวคำขอโทษ

12 ยมไหวทกทาย

13 ความพอเพยง

14 ความรบผดชอบ

15 ชวยเกบขยะททงไวนอกถงขยะ

16 เขาสอนตรงเวลาเปนประจำ

17 ความสภาพ

18 แตงกายถกระเบยบของโรงเรยน

19 นกเรยนอานหนงสอทกวน

20 ชวยสอนการบานใหเพอน

ชอ-นามสกล ...................................................................... โรงเรยน ............................................

กลมท .......................... ชอกลม......................................................................................

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

31

กลมท .......................... ชอกลม......................................................................................

คำชแจง 1. เขยนชอวดทศนทรบชมลงในชองสเหลยม

2. บนทกคณธรรมทพบในการชมวดทศน ลงในชองวงร

3. บนทกพฤตกรรมบงชเชงบวกทพบของแตละคณธรรม ลงในเสนกางปลา

ใบงานท 2วเคราะหคณธรรมและจรยธรรมจากสอวดทศน

ใบงานท 1ทดสอบความเขาใจคณธรรมและจรยธรรม

32 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

คำชแจง สมาชกแตละคนระบปญหาสำคญ ทตองการแกไขเรงดวนทสด 3 – 5 ปญหา

ลำดบความสำคญ ปญหา

ใบงานท 3การคนหาปญหาทสำคญ

ชอ-นามสกล ...................................................................... โรงเรยน ............................................

กลมท .......................... ชอกลม......................................................................................

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

33

กลมท

.......................... ช

อกลม

......................................................................................

คำชแ

จง

1. น

ำปญ

หาจา

กใบง

านท

3 มา

อภปร

าย เพ

อคดเ

ลอกป

ญหา

ของก

ลม แ

ละจด

ลำดบ

ความ

สำคญ

ของป

ญหา

ของก

ลม ป

ระมา

ณ 3

-5 ป

ญหา

2. ว

เครา

ะหสา

เหตท

แทจร

งของ

แตละ

ปญหา

3. ร

ะบพฤต

กรรม

บงชเ

ชงบว

กทตอ

งการ

ใหเก

ดขน

4. ร

ะบคณ

ธรรม

ทใชใ

นการ

แกปญ

หา

ลำดบ

ท

ปญหาของกล

ม

สาเหต

พฤต

กรรมบงชเชงบวก

คณธรรมทใชในการแกป

ญหา

ใบงา

นท 4

ปญหาของกลม – สาเหต - พฤตกรรมบงชเชงบวก – คณ

ธรรม

ใบงานท 3การคนหาปญหาทสำคญ

34 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

โรงเรย

น ....................................................................................................................................................................

คำชแ

จง

1. ก

ำหนด

คณธร

รมเป

าหมา

ย โด

ยเลอ

กจาก

คณธร

รมทใ

ชในก

ารแก

ปญหา

ในใบ

งานท

4

2. น

ำพฤต

กรรม

บงชเ

ชงบว

กในใ

บงาน

ท 4

มาใช

ในใบ

งานท

5 โดย

พจา

รณาต

ามหน

าทรบ

ผดชอ

บของ

แตละ

บคคล

คณธรรมเปาหมาย

พฤต

กรรมบงชเชงบวก

ผบรห

าร

คร

นกเรยน

ใบงา

นท 5

ตารางคณธรรมอตลกษณ

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ

35

กลมท .......................... ชอกลม......................................................................................

คำชแจง 1. อานขอความทางซายของตารางทละขอ

2. รวมกนหาคำตอบจากขอความทางซาย บนทกลงในชองดานขวาของตาราง

1. ระบปญหา โดยเลอกปญหาจากใบงาน

ท 4 ทกลมตองการแกไขมากทสด

ปญหา:.............................................................................................

.............................................................................................................

2. ระบสาเหตของปญหา โดยนำมา

จากสาเหตทวเคราะหไวแลวในใบงาน

ท 4 และพจารณาเพมเตมตามความ

จำเปน

สาเหตของปญหา(อาจมมากกวา1สาเหต)

1 ........................................................................................................

2 ........................................................................................................

3 ........................................................................................................

4 ........................................................................................................

3.กำหนดวตถประสงค โดยใหสอด-

คลองกบปญหาและสาเหตของปญหา

ระบวตถประสงคททำโครงงาน

1 ........................................................................................................

2 ........................................................................................................

3 ........................................................................................................ 4.กำหนดเปาหมายของการแกปญหา

นน โดยระบเปาหมายเชงปรมาณและ

เชงคณภาพ

- เชงปรมาณ โดยระบกลมบคคล และ

จำนวนท ตองการใหเกดการเปล ยน

แปลง

- เชงคณภาพ โดยระบพฤตกรรมบงช

เช งบวกท ต องการให เก ดข น โดย

กำหนดใหเปนเปาหมายระยะสนและ

ระยะยาว กได

เปาหมายเชงปรมาณ = นกเรยนชน.................. จำนวน........คน

เปาหมายเชงคณภาพ .....................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

- เปาหมายระยะสน (ระยะ 6 เดอนแรก) ...........................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

- เปาหมายระยะยาว (ระยะ 12 เดอน) ..............................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

ใบงานท 6การสรางความดดวยโครงงานคณธรรม

36 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

5. กำหนดวธแกไขปญหา (สอดคลองกบ

สาเหตของปญหา และวตถประสงค

วธการแกไขตองเปนวธการเชงบวก)

วธแกไขปญหา

1 ........................................................................................................

2 ........................................................................................................

3 ........................................................................................................

4 ........................................................................................................ 6. กำหนดหล กธรรม พระราชดำร ส

พระราชดำร หรอคำสอนทนำมาใชใน

การดำเนนงานโครงงานคณธรรมให

ประสบความสำเรจ

หลกธรรม/พระราชดำรส/พระราชดำร/คำสอน

.............................................................................................................

.............................................................................................................

............................................................................................................. 7. เชอมโยงไปสคณธรรมอตลกษณของ

โรงเรยน โดยระบความสอดคลองกบ

คณธรรมเปาหมาย และพฤตกรรมบงช

เชงบวก ซงนำมาจากใบงานท 5

คณธรรมเปาหมาย ..........................................................................

.............................................................................................................

พฤตกรรมบงชเชงบวก .......................................................................

............................................................................................................. 8. กำหนดวธวดและประเมนผล โดย

กำหนดตวชวด เพอวดหรอประเมนผล

วามการเปลยนแปลงในกลมเปาหมาย

เพยงใด

วธการ: สอดคลองกบสงทตองการจะ

วด เชน การเกบขอมลโดยการสอบถาม

การสงเกต

เครองมอ : สอดคลองกบวธการวด

เชน แบบสอบถาม แบบสงเกต

ชวงเวลา : เหมาะสมกบลกษณะของ

โครงงาน

ตวชวด...............................................................................................

.............................................................................................................

วธการประเมน.................................................................................

.............................................................................................................

เครองมอทใชประเมน....................................................................

.............................................................................................................

ชวงเวลาในการประเมน .................................................................

.............................................................................................................

9. ตงชอโครงงานคณธรรม (ชดเจน เขาใจ

งายและสะทอนถงปญหาท เก ดข น

และกจกรรม)

ชอโครงงานคณธรรม......................................................................

.............................................................................................................

10.คณะผรบผดชอบ ชอคณะผรบผดชอบ........................................................................

.............................................................................................................

11.ครทปรกษา ชอครทปรกษา................................................................................

.............................................................................................................

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

37

ชอ .........................................นามสกล..................................โรงเรยน...........................................

ตอนท1 ใสเครองหมาย ü หนาขอความทถกตอง และใสเครองหมาย X หนาขอความทไมถกตอง

.......... 1. คณธรรม คอ ความด ความถกตอง

.......... 2. คณธรรมมทงคณธรรมทดและคณธรรมทไมด

.......... 3. จรยธรรม คอ พฤตกรรมทแสดงออกในทางไมด

.......... 4. จรยธรรม คอ พฤตกรรมทแสดงออกเชงบวก

.......... 5. ความซอสตย ความมวนย เปนคณธรรม

.......... 6. ด.ช.แดงจงยายขามถนน แสดงวา ด.ช.แดงมจรยธรรม

.......... 7. คณธรรมอตลกษณ ประกอบดวย คณธรรมเปาหมายกบพฤตกรรมบงชเชงบวก

.......... 8. คณธรรมเปาหมาย คอ คณธรรมททกคนรวมกนกำหนดขน เพอตองการใหเกดขนในโรงเรยน

.......... 9. นกเรยนเขาแถวเปนระเบยบ เปนคณธรรมเปาหมาย

.......... 10. นกเรยนไมทำเวรหองเรยน แสดงวาสาเหตเกดจากนกเรยนขาดคณธรรมดานความพอเพยง

.......... 11. การแกปญหาตองแกใหตรงกบสาเหตของปญหานนๆ

.......... 12. การแกปญหาไมจำเปนตองศกษาสาเหตกได สามารถหาวธการแกไขไดทนท

.......... 13. แนวทางการแกปญหาตองสอดคลองกบสาเหต

.......... 14. ด.ช.แดงสอบตก วชาภาษาองกฤษ สาเหตตองเกดจาก ด.ช.แดงไมเคยเรยนภาษาองกฤษมากอน

.......... 15. การตงชอโครงงานตองมความชดเจน เขาใจงายและสะทอนกจกรรม

คะแนนทได.............คะแนน(เตม15คะแนน)

แบบทดสอบท 1วดความรความเขาใจ

38 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ตอนท2 ใสเครองหมาย ◌ รอบตวอกษรของขอทถกตอง

1. ขอใดเรยกวา คณธรรม

ก. ความอดทน ข. ไหวพระ ค. ชวยแมรดผา

2. ขอใดเรยกวา จรยธรรม

ก. ความพอเพยง ข. จตอาสา ค. ลบกระดานใหคร

3. ชวยครจดหนงสอในหองเรยน ความดนเรยกวาอะไร

ก. คณธรรม ข. จรยธรรม ค. คณธรรมอตลกษณ

4. คณธรรมเปาหมายและพฤตกรรมบงชเชงบวก รวมกนเรยกวา

ก. คณธรรม ข. จรยธรรม ค. คณธรรมอตลกษณ

5. ขอใดเรยกวา “คณธรรมอตลกษณ”

ก. ความมวนย + นกเรยนเดนแถวเปนระเบยบ

ข. การประหยด + ความพอเพยง

ค. ความเสยสละ + ความมนำใจ

6. พฤตกรรมทแสดงออกเชงบวก เรยกวา

ก. คณธรรม ข. จรยธรรม ค. คณธรรมอตลกษณ

7. การจดทำโครงงานคณธรรม สงใดตองคดเปนลำดบแรก

ก. ปญหา ข. สาเหต ค. วธการแกไข

8. ถานกเรยนพดจากาวราว พดคำหยาบ เราควรเสรมสรางคณธรรมในขอใด

ก. ความมวนย ข. ความอดทน ค. ความสภาพ

9. ถานกเรยนไมสงการบาน ไมสนใจเรยน เราควรเสรมสรางคณธรรมในขอใด

ก. ความพอเพยง ข. ความมงมน ค. ความรบผดชอบ

10. ถามนกเรยนตด 0 สาเหตเกดจากไมเขาใจเนอหาวชา นกเรยนควรทำกจกรรมใดจงเหมาะสมทสด

ก. บนทกรกการอาน ข. จตอาสาพสอนนอง ค. หองเรยน 5 ส.

คะแนนทได.............คะแนน(เตม10คะแนน)

คะแนนรวม..............(เตม25คะแนน)

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

39

คำชแจง ใหทำเครองหมาย ลอมรอบตวเลอกทตรงกบระดบความสามารถของทานมากทสด (เลอกตอบได

เพยงหวขอละ 1 คำตอบเทานน)

1. การเขารวมกจกรรมกลมสมพนธ ทานคดวาตนเองอยในระดบใด

ก. สามารถบอกประโยชนของการทำกจกรรมกลมสมพนธได

ข. สามารถนำไปใชในการปฏบตงานได

ค. สามารถถายทอดกระบวนการจดกลมสมพนธใหเพอนเขาใจได

ง. สามารถทำกจกรรมไดดวยตนเอง และชวนเพอนๆ รวมทำดวย

2. ทานเขาใจความหมายของคำวา “คณธรรม” กบ “จรยธรรม” ในระดบใด

ก. สามารถยกตวอยางสถานการณทเกยวกบ “คณธรรม” และ “จรยธรรม” ได

ข. สามารถอธบายใหเพอน หรอ ผรวมงาน เขาใจความหมายและความแตกตางของคำวา “คณธรรม”

และ “จรยธรรม” ได

ค. สามารถสรปความแตกตางของคำวา “คณธรรม” และ “จรยธรรม” ได

ง. สามารถบอกความหมายของคำวา “คณธรรม” และ “จรยธรรม” ได

3. ทานเขาใจความหมายของคำวา “คณธรรมอตลกษณ” ในระดบใด

ก. สามารถอธบายความหมายของคณธรรมอตลกษณ พรอมยกตวอยาง ประกอบได

ข. สามารถรวมมอกบเพอนรวมงานในการเลอก และกำหนดคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนได

ค. สามารถกำหนดพฤตกรรมบงชเชงบวก ใหสอดคลองกบคณธรรมเปาหมายได

ง. สามารถบอกความหมายของคณธรรมอตลกษณได

4. ทานมความรความสามารถในการจดทำโครงงานคณธรรม ในระดบใด

ก. สามารถระบสาเหตของปญหาในการทำโครงงานคณธรรมได

ข. สามารถกำหนดกจกรรมใหสอดคลองกบวตถประสงคของโครงงานได

ค. สามารถอธบายความหมายของ “โครงงานคณธรรม” ได

ง. สามารถบอกวตถประสงคในการจดทำโครงงานคณธรรมได

(ใชกบครแกนนำ และนกเรยนแกนนำระดบมธยมศกษา และอาชวศกษา)

แบบประเมนตนเอง

40 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

5. ทานสามารถนำความรทไดไปขยายผลไดในระดบใด

ก. สามารถชกชวนเพอนจดทำโครงงานคณธรรมได

ข. สามารถใหคำแนะนำ เพอปรบปรงแกไขโครงงานคณธรรมได

ค. สามารถนำกระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมไปบอกเพอนได

ง. สามารถรวมขบเคลอนโครงงานคณธรรมของโรงเรยนจนประสบความสำเรจ

ผลการประเมนตนเอง

ระดบคะแนน ผลการประเมนตนเอง

5 – 10 คะแนน

11 – 15 คะแนน

16 – 20 คะแนน

หมายเหต หลงจากทวทยากรสอบถามผลการประเมนแลว ใหสงแบบประเมนตนเองคนใหวทยากร

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

41

พธถวายสตยปฏญาณ ดำเนนการ ดงน

1. ใหทำพธถวายสตยปฏญาณตอหนาพระบรมฉายาลกษณหรอพระบรมสาทสลกษณ โดยจดใหเรยบงาย

และมความเหมาะสม

2. ใหคดเลอกผแทนผเขารบการอบรม จำนวนตามความเหมาะสม เพอเปนผแทนกลาวนำคำถวาย

สตยปฏญาณ โดยจดใหยนแถวหนาสด

3. เมอจบคำถวายสตยปฏญาณแลว ใหทกคนกมศรษะถวายความเคารพ

4. ผเขารบการอบรมทกคนรวมรองเพลง 2 เพลง ดงน

4.1 รองเพลงภมแผนดน นวมนทรมหาราชา ในชวงหลงจากถวายสตยปฏญาณ

4.2 รองเพลงสรรเสรญพระบารม ตอจากเพลงภมแผนดน นวมนทรมหาราชา

คำถวายสตยปฏญาณ

1.สำหรบคร

ผนำกลาวนำ : เพอรวมกนพฒนา / โรงเรยนคณธรรม / ขอใหทกทาน / กลาวคำถวายสตยปฏญาณตาม

ขาพเจา

ทกคนกลาวพรอมกน :

พธถวายสตยปฏญาณ

ขาพระพทธเจา / ………(ชอ-สกล)…………… / ขอถวายสตยปฏญาณวา / จะปฏบตหนาทครเพอการ

พฒนาโรงเรยนคณธรรม / ดวยความมงมน แนวแน / ยนดเสยสละเวลา / และจะอทศตนอยางเตมกำลง

ความสามารถ / เพอสนองพระราชประสงคทวา / ใหโรงเรยนสรางคนดใหแกบานเมอง / อนจะเปนคณปการ

แกแผนดนสบไป

ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ

ขาพระพทธเจา/ ………(ชอ-สกล)…………… / ขอถวายสตยปฏญาณวา / จะปฏบตหนาทนกเรยนทด /

มวนย / เคารพผใหญ / มนำใจตอเพอน / และจะอทศตนพฒนาโรงเรยนคณธรรม / ดวยความมงมน /

แนวแน / อยางเตมกำลงความสามารถ / เพอสนองพระราชประสงคทวา / ใหโรงเรยนสรางคนดใหแก

บานเมอง / อนจะเปนคณปการแกแผนดนสบไป

ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ

2.สำหรบนกเรยน

ผนำกลาวนำ : เพอรวมกนพฒนา / โรงเรยนคณธรรม / ขอใหทกทาน / กลาวคำถวายสตยปฏญาณตาม

ขาพเจา

ทกคนกลาวพรอมกน :

42 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

แนวทางการใชสอวดทศนประกอบแผนการอบรมเชงปฏบตการ

การพฒนาศกยภาพครและนกเรยนแกนนำเพอการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ชอสอวดทศน วธการใชสอวดทศน

เดกชายพรชย

(ลกชายคนกวาดขยะ :

Garbage Man)

ทมา : บรษท

ไทยประกนชวต จำกด

1. การชมวดทศน เรอง เดกชายพรชย มจดมงหมายเพอใหเชอมโยงความสมพนธ

ของคำวา “คณธรรมและจรยธรรม”

2. แบงกลมออกเทาๆ กน แจกใบงานท 2 วเคราะหคณธรรมและจรยธรรมจาก

สอวดทศน เรอง เดกชายพรชย พรอมทงอธบายการบนทกการชมวดทศนและ

ซกถามกรณทมขอสงสย

3. สมาชกชมวดทศนครงท 1 โดยใหสงเกตจรยธรรม (พฤตกรรมทแสดงออกทด /

พฤตกรรมบงชเชงบวก / ขอปฏบตทด) จากตวละครในวดทศน แลววเคราะห

วาตวละครมคณธรรมอะไรจงแสดงออกเปนจรยธรรมนนๆ พรอมทงบนทกลง

ในใบงานของแตละคน โดยใหเชอมโยงความสมพนธ “คณธรรมและจรยธรรม”

ของตวละคร

4. สมาชกชมวดทศนครงท 2 โดยใหปฏบตกจกรรมตาม ขอ 3.

5. สมาชกอภปรายแลกเปลยนเรยนรคณธรรมและจรยธรรมของตวละครจาก

วดทศนแลวบนทกเพมเตมในใบงานของแตละคน (อาจใหสรปองคความรจาก

การชมวดทศน เปนของกลมโดยสรปเปนผงความคด (Mind Map))

6. ตวแทนสมาชกนำเสนอใบงานท 2 โดยใหสมาชกรวมกนอภปรายและเพมเตม

คณธรรมและจรยธรรมของตวละคร โดยตองใหเชอมโยงความความสมพนธ

“คณธรรมและจรยธรรม” (กรณแตละกลมสรปเปนผงความคด (Mind Map)

ใหนำเสนอผลงานกลม)

7. วทยากรตองตรวจสอบเชอมโยงความความสมพนธ “คณธรรมและจรยธรรม”

ของตวละคร อธบายเพมเตมใหเกดความกระจาง

ปากไมตรงกบใจ

(ความรกของพอโอม)

ทมา :

บรษท แลนด แอนด เฮาท

จำกด

1. วดทศน เรอง ปากไมตรงกบใจ มจดมงหมายเพอเราความสนใจและทบทวน

เรองคณธรรมและจรยธรรม

2. ชมวดทศน 2 ครง โดยใหสงเกตคณธรรมและจรยธรรม (พฤตกรรมทแสดงออก

ทด / พฤตกรรมบงชเชงบวก / ขอปฏบตทด) ของตวละคร

3. สมาชกอภปรายแลกเปลยนเรยนรเกยวกบคณธรรมและจรยธรรมของตวละคร

จากวดทศน หรอพฤตกรรมท แสดงออกท ด / พฤตกรรมบงช เชงบวก /

ขอปฏบตทดของตวละครทประทบใจ

4. กระตนใหสมาชกไดมสวนรวมในการอภปรายแลกเปลยนเรยนรจากการชม

วดทศน โดยการอภปรายตองใหเชอมโยงความความสมพนธ “คณธรรมและ

จรยธรรม” ของตวละคร

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

43

ชอสอวดทศน วธการใชสอวดทศน

5. กรณมการอภปรายเกยวกบพฤตกรรมทแสดงออกทด / พฤตกรรมบงชเชงบวก /

ขอปฏบตทดของตวละครทประทบใจ ตองกระตนใหเชอมโยงวาจรยธรรมนนๆ

เกดจากคณธรรมในเรองใด

เชอในความด

ทมา : บรษท

ไทยประกนชวต จำกด

1. วดทศน เรอง เชอในความด มจดมงหมายเพอเราความสนใจและทบทวนเรอง

คณธรรมและจรยธรรม

2. ชมวดทศน 2 ครง โดยใหสงเกตคณธรรมและจรยธรรม (พฤตกรรมทแสดงออก

ทด / พฤตกรรมบงชเชงบวก / ขอปฏบตทด) ของตวละคร

3. สมาชกอภปรายแลกเปลยนเรยนรเกยวกบพฤตกรรมทแสดงออกทด / พฤตกรรม

บงชเชงบวก/ขอปฏบตทดของตวละครทประทบใจ

4. กระตนใหสมาชกไดมสวนรวมในการอภปรายโดยตองใหเชอมโยงความสมพนธ

“คณธรรมและจรยธรรม” ของพฤตกรรมทแสดงออกทด / พฤตกรรมบงช

เชงบวก / ขอปฏบตทดของตวละคร

5. กรณมการอภปรายเกยวกบพฤตกรรมทแสดงออกทด / พฤตกรรมบงชเชงบวก /

ขอปฏบตทดของตวละครทประทบใจ ตองกระตนใหเชอมโยงวาจรยธรรมนนๆ

เกดจากคณธรรมในเรองใด

คอนเสรตขางถนน

Street Concert

ทมา : บรษท

ไทยประกนชวต จำกด

1. วดทศน เรอง คอนเสรตขางถนน (Street Concert) มจดมงหมายทบทวนและ

เชอมโยงความสมพนธของคณธรรมและจรยธรรม

2. ชมวดทศน 2 ครง โดยใหสงเกตพฤตกรรมของตวละคร ทงทางดานพฤตกรรม

บงชเชงบวกและพฤตกรรมไมพงประสงค

3. สมาชกรวมกนอภปรายแลกเปลยนเรยนรเกยวกบพฤตกรรมบงชเชงบวกและ

พฤตกรรมไมพงประสงคของตวละคร ดงน

3.1 นกเรยนประทบใจตวละครใดมากทสด โดยใหอภปรายตามประเดนดงน

3.1.1 เหตการณหรอพฤตกรรมของตวละครใดท แสดงพฤตกรรมบงช

เชงบวก (จรยธรรม) ทเปนแบบอยางทด

3.1.2 เหตการณทนกเรยนประทบใจ ตามขอ 3.1.1 ตวละครตองมคณธรรม

ใดจงจะแสดงออกเปนพฤตกรรมบงชเชงบวก (จรยธรรม)

3.2 นกเรยนคดวาพฤตกรรมใดของตวละครทแสดงพฤตกรรมไมพงประสงค

โดยใหอภปรายตามประเดนดงน

3.2.1 เหตการณหรอพฤตกรรมของตวละครใดท แสดงพฤตกรรมไม

พงประสงค

3.2.2 นกเรยนคดวาพฤตกรรมไมพงประสงคขางตน ตวละครขาดคณธรรม

ในเรองใด

3.3 จากเรอง คอนเสรตขางถนน (Street Concert) สะทอนแงคดดานคณธรรม

และจรยธรรมทสามารถนำไปประยกตใชในชวตประจำวน

44 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ชอสอวดทศน วธการใชสอวดทศน

4. กระตนใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนเปนบคคล หรอใหสมาชกกลม

รวมกนแลกเปลยนความคดเหน แลวตวแทนนำเสนอตามประเดน

5. การอภปรายหรอการแลกเปลยนเรยนร ตองใหเช อมโยงความสมพนธของ

คณธรรมและจรยธรรม แลววทยากรตองอธบายใหเกดความกระจางเพอใหเกด

ความเขาใจทถกตอง

จบปากแดง

ทมา : ศนยคณธรรม

(องคการมหาชน)

1. วดทศน เรอง จบปากแดง มจดมงหมายเพอเราความสนใจการสรางความด

ดวยโครงงานคณธรรม

2. ชมวดทศน 2 ครง โดยใหสงเกตเรองราวของการสรางความดดวยโครงงาน

คณธรรม ในประเดนดงน

2.1 ปญหา

2.2 สาเหตของปญหา

2.3 วธการแกปญหา

2.4 ปจจย / สงททำใหโครงงานเกดความสำเรจ

2.5 เหตการณ / พฤตกรรมบงชเชงบวก (จรยธรรม) ของตวละครทประทบใจ

และตวละครดงกลาวตองมคณธรรมใดจงจะแสดงออกพฤตกรรมบงช

เชงบวก (จรยธรรม)

3. รวมกนอภปรายแลกเปลยนความคดเหนรายบคคลหรอกลม ตามประเดนขอ 2

4. กระตนใหมสวนรวมในการอภปรายเพอเราความสนใจ เลงเหนความสำคญ

และเกดความตระหนกในการสรางความดดวยโครงงานคณธรรม เชน

4.1 การทำโครงงานคณธรรมเปนวธการแกปญหาทงายๆ ไมยงยากซบซอน

หรอไมมเงอนไขมาก

4.2 การทำโครงงานคณธรรมเปนการสรางความดเพอสวนรวมทตองเรมตน

ทตนเองและเพอนๆ ในโรงเรยน

4.3 ปญหาทเกดขนในโรงเรยนจำเปนตองแกไขเรงดวน ถาไมแกไขจะสงผล

กระทบตอนกเรยนและกระทบความศรทธาภาพพจนของโรงเรยน

4.4 การสรางความดดวยโครงงานคณธรรมเพอ “ชวยกนสรางคนดใหบาน

เมอง”

เพลงจงใจ

ใหเกดสมาธ

1. วทยากรเปดเพลง เพอจงใจใหเกดสมาธกอนเขาสการระดมสมองของกลม

2. วดทศนนจะกระตนใหเกดกระบวนการคด / เกดสมาธหรอเสยงดนตรทสบายใจ

เพอจงใจใหเกดสมาธ

แผนอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

45

ชอสอวดทศน วธการใชสอวดทศน

3. เพลงบรรเลง ทจงใจใหเกดสมาธ เชน

3.1 ชอเพลง “นพพาน ของคณจำรส เศวตาภรณ”

3.2 ชอเพลง “บทเพลงบรรเลงชโลมใจ” โดย ballbangpra

3.3 ชอเพลง “หมนคอยดแลและรกษาดวงใจ” ของ คณนตพงษ หอนาค

Music Box Collection

3.4 ชอเพลง “กองไว” ของ คณนตพงษ หอนาค Music Box Collection

ทงนสามารถหาเพลงบรรเลงตางๆ ไดจากอนเตอรเนต

“ครจะตองตงใจในความดอยตลอดเวลา แมจะเหนดเหนอยเทาไรกจะตองอดทน เพอพสจนวาครนเปนทเคารพสกการะได

แตถาครไมตงตวในศลธรรม ถาครไมทำตวเปนผใหญ เดกจะเคารพไดอยางไร”

พระบรมราโชวาท พระราชทาน

แกคณะครโรงเรยนราษฎรทวราชอาณาจกร ณ ศาลาผกาภรมย 8 พฤษภาคม 2513

การขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

47

สาระทวทยากรตองเขาใจใหถองแท เพอใชในการขบเคลอนโรงเรยนเขาสโรงเรยนคณธรรมม เรองสำคญ

3 เรอง ไดแก 1) ความรความเขาใจและทกษะในการอบรมเชงปฏบตการตามหลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำ

เพอนำความรความเขาใจและทกษะในการอบรมไปปรบใชจดอบรมใหแกเพอนครและนกเรยนแกนนำของโรงเรยน

2) ความรความเขาใจในกระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม เพอเปนหลกในการดำเนนงานโรงเรยนคณธรรม

อยางมประสทธภาพ และ 3) การบรหารการขบเคลอนโรงเรยนคณธรรม เพอทำหนาททปรกษา ใหคำแนะนำ

จนงานบรรลผลสำเรจ

กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม มระยะเวลาดำเนนงานประมาณ 1 ป เม อมการประเมนผล

การปฏบตครบรอบปแลว จะนำผลการประเมนมาปรบปรงแผนของรอบปตอไป โดยแบงเปน 6 กจกรรม ดงตอไปน

1. กจกรรมการพฒนาศกยภาพครแกนนำและนกเรยนแกนนำ เปนการอบรมเชงปฏบตการให

ครแกนนำมความร ความเขาใจในกระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม และเรยนรวธการอบรมตามแนวทางของ

ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ (มยส.) เพอสามารถจดอบรมใหแกเพอนคร และกลมนกเรยนแกนนำของ

โรงเรยน ซงจดใหเปนกลมปฏบตงานรเรมรวมกบผบรหาร ประกอบดวย

1.1 การประชมสรางความร ความเขาใจใหผบรหาร คร เขตพนท และผเกยวของ

1.2 การอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

1.3 การอบรมเชงปฏบตการสำหรบนกเรยนแกนนำ

1.4 การจดใหครและนกเรยนแกนนำไปศกษาดงานโรงเรยนคณธรรมตนแบบ

การขบเคลอนส โรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

บทท 3

48 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

2. กจกรรมการจดทำแผนและโครงงานคณธรรม เปนการดำเนนงานโดยโรงเรยนทกขนตอน ซงตอง

อาศยภาวะผนำของผบรหารโรงเรยนเปนตวผลกดน โดยมครแกนนำและนกเรยนแกนนำ เปนผชวยขบเคลอนหลก

ในโรงเรยน ประกอบดวย

2.1 ผบรหารและครแกนนำพฒนาแผนงานคณธรรมขนในโรงเรยน โดยมนกเรยนแกนนำเปนทมงาน

ปฏบตรวมกบนกเรยนทงโรงเรยน โดยผบรหารแตงตงคณะทำงาน กำหนดคณธรรมเปาหมาย และระบพฤตกรรม

บงชเชงบวกของโรงเรยน เพอเปนเปาหมายในการดำเนนงาน

2.2 ทกคนในโรงเรยนรวมกนคดโครงงานคณธรรมทสอดคลองกบคณธรรมอตลกษณทกำหนดไว และ

รวมกนลงมอปฏบตโครงงานคณธรรมทรวมกนคด รวมแกปญหา ปรบปรงแผน และประเมนผลอยางตอเนอง

สมำเสมอจนบรรลผลสำเรจ การประเมนผลการปฏบตโครงงานคณธรรมเปนชวงๆ จะชวยแกไขปญหาไดทน

ตอเหตการณ และชวยใหแผนสำเรจตามวตถประสงค

3. กจกรรมนเทศตดตาม เปนการจดใหมการนเทศตดตามการทำงาน เพอใหคำแนะนำ คำปรกษา

และเปนกำลงใจในการปฏบตงานคณธรรมใหมความตอเนอง อาจจดเปนการนเทศภายใน และ / หรอการนเทศ

จากบคคลภายนอกกได ดงน

3.1 โรงเรยนจดใหมคณะทำงาน / ผนเทศภายใน ไปตดตามเยยมชมการปฏบตโครงงานคณธรรมของ

แตละกลม เพอใหคำปรกษาหารอ วางแผนการปฏบตงาน กำหนดตวชวดของโรงเรยน และจดใหมการประชมหารอ

ผลการปฏบตงานอยางสมำเสมอตลอดป

3.2 กรณเปนโรงเรยนในโครงการของกระทรวงศกษาธการ จะมศกษานเทศกของตนสงกดตดตามนเทศ

สวนโรงเรยนในโครงการของ มยส. จะมผนเทศอาสาของ มยส.ไปนเทศตดตาม โรงเรยนจงตองประสานงานกบ

ผนเทศตดตามของตนสงกด

4. กจกรรมรายงานความกาวหนา เปนการจดประชมนำเสนอรายงานความกาวหนาในการปฏบตงาน

ครบ 6 เดอน และครบป มการแลกเปลยนเรยนรในกลมโรงเรยนพฒนาคณธรรมในภมภาคใกลเคยง และ

การแลกเปลยนขาวสารขอมล ทงดานสงพมพ และสออเลกทรอนกส เพอสรางเครอขายการทำงานคณธรรม

รวมกน ดงน

4.1 เตรยมรวบรวมขอมลผลการปฏบตงาน เพอนำเสนอรายงานความกาวหนารอบ 6 เดอน

4.2 เมอครบรอบป ใหนำเสนอรายงานผลสำเรจครบรอบป และผลการประเมนพฤตกรรมทมการ

เปลยนแปลง ในเวททตนสงกดจดขน

5. กจกรรมประเมนผลการเปลยนแปลงพฤตกรรมในโรงเรยน เปนการประเมนหาพฤตกรรม

ทพงประสงคในโรงเรยนทเพมขน และพฤตกรรมทไมพงประสงคลดนอยลง ตามทโรงเรยนกำหนดเปาหมายไว

ในแผน และวเคราะหหาปจจยของความสำเรจในการพฒนาโรงเรยนคณธรรม ประกอบดวย

การขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

49

5.1 จดเกบขอมลและประเมนผลการดำเนนงานโครงงานคณธรรมตามท กำหนดไวในโครงงาน

เพอสะทอนการปฏบตคณธรรมความดรวมกน

5.2 รวบรวมผลการปฏบตงานตางๆ ทกโครงการ / โครงงาน ประเมนผลการเปลยนแปลงพฤตกรรม

ทพงประสงคในภาพรวมของโรงเรยน

6. การบรหารจดการกจกรรม เปนงานอำนวยการเพอใหเกดการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ และมงผลสำเรจตามเปาหมายและระยะเวลาทกำหนดไว ประกอบดวย

6.1 ผบรหารวางแผนการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

6.2 ผบรหารสรางการมสวนรวมจากทกภาคสวนในโรงเรยน ในการวางแผนการปฏบตงาน กำหนดตวชวด

กำกบตดตามการปฏบตงาน แกไขปญหา และประเมนผล

6.3 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมและสนบสนนการดำเนนงานพฒนาโรงเรยนคณธรรมตดตามงาน แกไข

ปญหา และประสานงานกบผนเทศโรงเรยน

6.4 เผยแพรประชาสมพนธการดำเนนงานคณธรรมของโรงเรยนใหแกผปกครอง ชมชนทราบ เพอสราง

ความมสวนรวมของครอบครว และชมชน เปนการขยายภาคเครอขายคณธรรม อกดวย

50 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ผงแสดงกระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

จรยธรรม

การขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

51

การบรหารการขบเคลอนงานพฒนาคณธรรมของโรงเรยน การขบเคลอนงานพฒนาคณธรรมของโรงเรยน เปนงานทตองทำทงโรงเรยน ทกคนตองมสวนรวม ดงนน

การเตรยมความพรอม ตงแตการวางแผนงาน การกำกบตดตาม จนถงการประเมนผลสำเรจ จงตองทำให

สอดคลองกน ประกอบดวย

1) การวางแผนงานคณธรรม

2) สรางกลไกการลงมอปฏบตงาน

3) กำหนดการตดตามนเทศงาน

4) การประเมนผลการปฏบตงาน

โดยมรายละเอยด พอสรปได ดงน

1.การวางแผนงานคณธรรม

แผนงานคณธรรม หมายถง แนวทางการพฒนาโรงเรยนสโรงเรยนคณธรรมอยางมแบบแผนและเปนระบบ

เพอใหการดำเนนงานมประสทธภาพ และบรรลเปาหมายตามทคาดหวงไว ประกอบดวย การกำหนดวสยทศน

เปาประสงค วตถประสงค ยทธศาสตร แผนปฏบต และ ตวชวดเพอการประเมนผล ดงตวอยาง ดงน

วสยทศน ชวยกนสรางคนดใหบานเมอง

เปาประสงค 1. มกระบวนการพฒนาโรงเรยนสโรงเรยนคณธรรม

2. มกลไกและเครองมอททกคนมสวนรวมในการลงมอปฏบตเพอพฒนาโรงเรยนคณธรรม

3. พฤตกรรมทพงประสงคในโรงเรยนเพมขน

4. พฤตกรรมทไมพงประสงคในโรงเรยนลดนอยลง

วตถประสงค 1. เพอพฒนาความรวมมอจากทกภาคสวนในการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

2. เพอพฒนาเครองมอทชวยฝกกระบวนการคดและลงมอปฏบตดวยตนเอง

3. เพอพฒนาแนวปฏบตในการปรบเปลยนพฤตกรรมทพงประสงคในโรงเรยนเพมขน และ

ลดพฤตกรรมทไมพงประสงคในโรงเรยนนอยลง

ยทธศาสตร

ดำเนนงาน

1. ผนกกำลงของผบรหาร คร และนกเรยนลงมอปฏบตคณธรรมทวทงโรงเรยน

2. บรณาการแผนงาน / โครงการ ทงดานวชาการตามกลมสาระ งานวนยนกเรยน กจกรรม

พฒนานกเรยน และกจกรรมเสรมหลกสตร เขาไวในการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

แผนปฏบต แผนพฒนาโรงรยนคณธรรมจรยธรรม

52 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

วสยทศน ชวยกนสรางคนดใหบานเมอง

คณธรรม

เปาหมาย

พฤตกรรมบงชเชงบวก

1.ความซอสตย 2.ความ

รบผดชอบ

3.ความ

พอเพยง

โครงการ/

โครงงาน/

กจกรรม

โรงเรยนม โครงงาน / กจกรรมพฒนาคณธรรม รวมทงสน.…โครงงาน ไดแก

1. โครงการ....

2. โครงงาน.... ฯลฯ.

ตวชวดในการ

พฒนาโรงเรยน

คณธรรม

จรยธรรม

1. มกระบวนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมทงโรงเรยน

2. มกลไกคณะทำงาน และใชโครงงานคณธรรมเปนเครองมอ

3. นกเรยนมพฤตกรรมทพงประสงคเพมขน

4. นกเรยนทมพฤตกรรมไมพงประสงคลดนอยลง

5. มกระบวนการมสวนรวมจากผปกครอง กรรมการสถานศกษา และชมชน

6. มองคความร/นวตกรรมการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรม และมการบรณาการกบการ

จดการเรยนรในชนเรยน

7. เปนแหลงเรยนรของโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

ผบรหาร

ตรวจสอบได

- ตรงตอเวลา

ใชทรพยากรใหคมคา

คร

ไมเบยดเบยนเวลาราชการ

- เอาใจใสการสอน

- สงงานตามกำหนดเวลา

ใชจายอยางประหยด

นกเรยน

ทำการบานดวยตนเอง

- ตงใจเรยน

- ทำความสะอาดบรเวณทไดรบ

มอบหมาย

ใชจายอยางประหยด

หลกคดในการวางแผนงานคณธรรมจรยธรรม ควรคำนงวา งานพฒนาคณธรรมนกเรยนเปนงาน

ในหนาทรบผดชอบของโรงเรยนอยแลว แผนงานคณธรรมจงควรเปนสวนหนงของแผนงานโรงเรยน

มการระบสอดแทรกไวในแผนงานของโรงเรยน โดยโรงเรยนบรณาการงาน โครงการ โครงงาน กจกรรมตางๆ

ทโรงเรยนไดจดทำขนภายใตแผนงานตางๆ ทงดานวชาการ ดานวนย ดานกจกรรมพฒนาผเรยน ดานกจกรรม

เสรมหลกสตร เปนตน มาดำเนนการภายใตเปาหมายเดยวกนของโรงเรยน เพอประโยชนในการประเมนผลพฒนา

การของนกเรยน ทงดานสาระวชาการ และ การเปลยนแปลงพฤตกรรมเพอสรางอปนสยทดขน ประการสำคญ

ผลงานตางๆ ทเกดขนจากการบรณาการงานตางๆ เขาไวดวยกน จะเปนการสรางการมสวนรวม สรางทมงานทด

ซงจะสงผลทดในการพฒนาโรงเรยนคณธรรมในระยะยาว

โครงงานคณธรรม (Moral Project) ใชเปนเครองมอสำคญในการปฏบตงานตามแผน เปนการสงเสรม

บมเพาะความดผานกจกรรมโครงงานรปแบบตางๆ จงตองคำนงถงความสนใจของนกเรยนเปนหลก ตองเปน

โครงงานท “เดกคด เดกเลอก เดกทำ” การแบงกลมจดทำโครงงานคณธรรมตามระดบชนเรยน หรอแบงตาม

ชมรมวชาการตางๆ ควรคำนงถงความสนใจของนกเรยนดวย

การขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

53

โครงงานคณธรรม ประกอบดวย 1) ชอโครงงาน 2) ความสำคญของปญหา 3) วตถประสงค 4) กลม

เปาหมาย 5) แผนการดำเนนโครงงาน 6) งบประมาณ 7) หลกธรรมทนำมาใช 8) ความเชอมโยงสคณธรรม

อตลกษณ 9) วธการวดและประเมนผล 10) ผรบผดชอบโครงงาน และ 11) ทปรกษาโครงงาน

หลกสำคญประการหนงทชวยในการรวมกลมของนกเรยนใหทำกจกรรมรวมกนไดอยางมความสข คอ

ความเปนกลยาณมตร ทกคนในกลมจะทำงานอยางสนกสนานรวมกบเพอนๆ ทมความเปนกลยาณมตร

ซงกนและกนคณสมบตของกลยาณมตร ไดแก 1) มความนารก ใหความรสกอยากรวมงานดวย อยากเขาไป

ขอคำปรกษาหารอ 2) มความนาเคารพ ทำใหรสกอบอนใจ เปนทพงได 3) อยากนำมาเปนตวอยางในการเปน

ผมความร ความสามารถ ปรบปรงตนเองอยเสมอ 4) สอนเปน คอ รจกพดใหเขาใจ คอยใหคำแนะนำ ตกเตอน

เปนทปรกษาทดได 5) พรอมรบฟงคำปรกษา ขอซกถาม ขอวพากษวจารณโดยไมใชอารมณ 6) สามารถอธบาย

เรองยงยากซบซอนใหเขาใจงาย และแนะนำใหเรยนรเรองทลกซงยงขน 7) ไมนำผดทาง ผดทำนองคลองธรรม

หรอชกจงไปในทางเสอมเสยไมเหมาะสม

อนง ในการรวมกลมทำกจกรรมแตละครง เมอจบแตละกจกรรม ใหทำ AAR (After Action Review)

เปนการพดคยกน เพอปรบปรงการทำงานใหดขน และควรใหนกเรยนบนทกสงทไดเรยนรจากการทำกจกรรมและ

การนำไปประยกตใช ไวในสมดเปนรายบคคลดวย

2.สรางกลไกการลงมอปฏบตงาน

การพฒนาโรงเรยนคณธรรมเปนกจกรรมทตองทำทงโรงเรยน กลไกสำคญในการปฏบตงานจงตองสงเสรม

สนบสนนการสรางความมสวนรวมทงโรงเรยน เชน แตงตงคณะทำงานรบผดชอบ มกระบวนการทำงานอยางเปน

ระบบ มการคดเลอกครทำหนาทครแกนนำ มการคดเลอกนกเรยนแกนนำ มการเกบรวบรวมขอมลในการปฏบตงาน

และมการประเมนผลพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปอยางนาเชอถอเปนทยอมรบ เปนตน

3.กำหนดการตดตามนเทศงาน

ในชวงของการปฏบตงาน ควรมการนเทศงานเปนระยะๆ มผรบมอบหมายใหเปนผนเทศตดตามงาน สอนงาน

ใหคำปรกษาหารออยางเปนกลยาณมตร เพอใหงานเปนไปตามแนวทางทกำหนดไว แกไขปญหาทเกดขนไดทนท

และปรบปรงงานใหดขนไดตลอดเวลา การนเทศตดตามงาน ใหคำแนะนำปรกษาอยางกลยาณมตร จะเปนการ

กระตนสงเสรม เสรมแรง ใหกำลงใจแกผปฏบตงานใหดำเนนการอยางราบรนจนบรรลเปาหมายทกำหนดไว

การนเทศตดตามงานอยางตอเนองจะเปนหลกประกนทดตอความสำเรจของการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

4.การประเมนผลการปฏบตงาน

การทำโครงงานตางๆ ควรมการเกบรวบรวมขอมลทงกอนและหลงการทำงาน เพอประโยชนในการวเคราะห

เปรยบเทยบการเปลยนแปลงทคาดวาจะเกดขน โดยพจารณาตามตวชวดทไดกำหนดไวในโครงงาน เชน รอยละ

ของจำนวนนกเรยนทมจตอาสาเพมขน เปนตน ควรสรางการมสวนรวมในการประเมนผล เชน คณะกรรมการ

54 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

สถานศกษา ผปกครอง ชมชน เพอใหมมมมองดานการประเมนผลสำเรจของงาน ทงจากภายในและภายนอก

โรงเรยน การประเมนผลจะชวยใหทราบถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทเกดขน การประเมนผลควรทำ 2 ระดบ ไดแก การประเมนผลในระดบโครงงานคณธรรม และ การประเมนผล

ภาพรวมของโรงเรยน ระดบความสำเรจของโครงงานคณธรรมตางๆ จะสงผลใหเกดผลสำเรจในภาพรวม

ของโรงเรยน ดงนน การเลอกใชตวชวดจงมความสำคญ และมผลตอการแสดงผลความสำเรจแตกตางกน ตวชวดใน

การประเมนพฤตกรรมทตองการวดหรอประเมน ควรใชคำทชดเจน เขาใจงาย ไมตองตความ และประเมน

ทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพ ตวชวดทใชในการประเมนผลระดบโครงงานคณธรรม อาจแบงออกตามชวงเวลา

ของแผน เชน

1.การเรมโครงงานคณธรรม อาจใชตวชวดเพอประเมนการเตรยมความพรอม และกจกรรมทปฏบต

งานขนตน เชน

• มการประชมสรางความเขาใจ

• มการแตงตงคณะทำงาน

• รอยละของผสนใจเขารวมประชมฟงคำชแจง ฯลฯ เปนตน

2. ชวงระยะกลางแผนของโครงงานคณธรรม อาจใชตวชวดเพอประเมนผลการทำกจกรรม

โครงงานในชวงครงแผนไดผลอยางไร เพอใชในการปรบปรงแผนปฏบตงาน เชน

• รอยละของโครงงานทปฏบตไดตามแผนทกำหนดไว

• รอยละของผสนใจเขารวมทำกจกรรม / โครงงาน

• จำนวนโครงงานทเปนไปตามแผน ฯลฯ เปนตน

3.เมอสนสดโครงงานคณธรรม ใชตวชวดเพอประเมนผลสำเรจของโครงงานคณธรรม เชน

• รอยละของกจกรรม / โครงงานทบรรลผลสำเรจตามเปาหมายทกำหนด

• รอยละของผสนใจเขารวมทำกจกรรม / โครงงานตงแตตนจนแลวเสรจ

• พฤตกรรมทพงประสงค (ทกำหนดไวในโครงงาน) เพมขน

• พฤตกรรมทไมพงประสงค (ทกำหนดไวในโครงงาน) ลดนอยลง ฯลฯ เปนตน

สวน ตวชวดในการประเมนผลระดบภาพรวมของโรงเรยน มงประเมนการเปลยนแปลงพฤตกรรม

ของนกเรยนครบคลากรและผบรหารโรงเรยนตวชวดโรงเรยนคณธรรมของศนยโรงเรยนคณธรรม เชน

การขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม

55

ตวชวด หลกฐาน/รองรอย/ลกษณะทพบ

1. มกระบวนการพฒนาคณธรรม

จรยธรรม ทงโรงเรยน

1. คร นกเรยนและบคลากรทราบแผนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของ

โรงเรยน

2. มภาพความสมพนธทดระหวางคร นกเรยนผบรหาร กรรมการสถาน

ศกษา และผปกครอง

3. ครและนกเรยนมความสข ยมแยม แจมใส ทกทาย โตตอบอยาง

มสมมาคารวะ

4. สภาพแวดลอมของโรงเรยนสะอาด รมรน นาเรยน

2. มกลไกคณะทำงานและใช

โครงงานคณธรรมเปนเครองมอ

ททกคนมสวนรวมในการลงมอ

ปฏบตเพอพฒนาโรงเรยน

คณธรรม

5. คร นกเรยน ผบรหาร แบงงานรบผดชอบพฒนาโรงเรยนคณธรรม

6. มโครงงานคณธรรม / กจกรรมคณธรรมทแตละคนมสวนรวมลงมอ

ปฏบต

3. พฤตกรรมทพงประสงคใน

โรงเรยนเพมขน

7. คร นกเรยน และผบรหาร มวนยในการปฏบตตามหนาทรบผดชอบ

8. คร นกเรยน และผบรหาร มพฤตกรรมทพงประสงคตามทกำหนดไวใน

คณธรรมเปาหมายของโรงเรยน

4. พฤตกรรมทไมพงประสงคใน

โรงเรยนลดลง

9. คร นกเรยน และผบรหาร ลดพฤตกรรมทไมพงประสงคลง

5. เกดกระบวนการมสวนรวมใน

การพฒนาคณธรรมจรยธรรม

ในโรงเรยนจากทกภาคสวนท

เกยวของ เชน ผบรหารโรงเรยน

คร บคลากร นกเรยน

ผปกครอง ชมชน เปนตน

10. บรรยากาศในโรงเรยนทกภาคสวนรวมมอกนปฏบตงาน คร นกเรยน

และผบรหาร รวมกนปฏบตงาน เพอบรรลพฤตกรรมทพงประสงค

ตามทกำหนดไวในคณธรรมเปาหมายของโรงเรยน

6. มองคความร / นวตกรรมการ

สรางเสรมคณธรรมจรยธรรม

และมการบรณาการกบ การ

จดการเรยนรในชนเรยน

11. มองคความร / นวตกรรมการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมทเผยแพร

ได และ / หรอ มแผนการเรยนรการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมใน

ชนเรยน

7. เปนแหลงเร ยนร ของโรงเรยน

คณธรรมจรยธรรม

12. โรงเรยนมความพรอมในการเปนแหลงศกษาดงานพฒนาคณธรรม

จรยธรรม

“ครทแทจรงนนตองเปนผทำแตความด คอตองหมนขยนและ อตสาหะพากเพยร

ตองเออเฟอเผอแผและเสยสละ ตองหนกแนนอดทน และอดกลน

สำรวม ระวงความประพฤตปฏบตของตน ใหอยในระเบยบแบบแผนทดงาม

รวมทงตองซอสตย รกษาความจรงใจ วางใจเปนกลาง ไมปลอยไปตามอำนาจอคต”

พระราชดำรส

พระราชทานแกครอาวโส 28 ตลาคม 2523

เกมและเพลงทใชในการจดกจกรรม

57

หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำเปนการจดอบรมทผเขารบการอบรมเรยนรผานกจกรรม (ABL) เนนการ

กระตนใหผเขารบการอบรมไดเขาใจในเนอหาสาระระหวางการทำกจกรรม และเลนเกม โดยเฉพาะอยางยง

กจกรรมท จดข นเปนกจกรรมกล ม ยงชวยใหผ เขารบการอบรมไดพฒนาภาวะผ นำ การทำงานเปนทม

มนษยสมพนธ ความสามารถในการเขาสงคมตางๆ เกมและเพลงเปนเทคนคการอบรมทกลมผเขารบการอบรม

เปนศนยกลางการเรยนร และเปนเทคนคทเนนการเสรมสรางประสบการณการเรยนรโดยตรง การอบรมทใชเกม

และเพลงเขามาบรณาการ จะชวยใหผเขารบการอบรมคนพบตวเองไดงาย เพอสรางความพรอมในการพฒนา

ตนเอง หลกสตรพฒนาศกยภาพครแกนนำมกจกรรม เกม และเพลงตางๆ ทใชในการจดอบรม ดงตอไปน

1. เพลงทใชในการจดกจกรรม

1.1เพลงภมแผนดนนวมนทรมหาราชา

บญของแผนดนไทย พอหลวงบนดาลให ทในยงฉางมขาว

นำรนดนดใครเลา ทกขใดเหนไปบรรเทา ดวยพระบาท

เกอบศตวรรษ ธ นำไทยทงชาต พนภย

แผนดนถนเมองทอง ผานพนโพยภยเนองนอง พระทรงคมครองไทยไว

ธ เปนพลงแผนดน สมานพลงชวนของชนชาวไทย

อนใจไพรฟา พระบญญาเกรกไกร ภมพลมหาราชา

** อาองคสรยศร มธรรมสอง ปกครองอยางทรงพระเมตตา

ดจบดรเหลาประชา ทกขรอนใดใดกรายมา โอฟาเปนดงฝนดบไฟ

ภมใจไทย รวมรอยหวใจรวมใฝรวมหวง ภมพลง แผนดนถนนยงใหญ

ภมประวต ประชาชาตภมผไท ภาคภมประชาชย ภมพลงแผนดน

เทดไท นบนอมเทดทน ธ เหนอเกลา สราญนานเนา หทยสขลำสมจนต

เพรศแพรว พพฒน เภทภยพายแพสน นวมนทรมหาราชา ภมพล

เกมและเพลง ทใชในการจดกจกรรม

บทท 4

58 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

1.2เพลงกจกรรมคณธรรม

คณธรรมนำชวต สความกาวหนา จรยธรรมมคณคาสรางความสขศานต

คณธรรม อยในใจตลอดกาล จรยธรรมคอการกระทำความด

1.3เพลงหวใจคณธรรม

หวใจของคนเราน ทำด คดด ทกวน

คณธรรมไมแบงชนชน (ซำ) มาพรอมใจกน ยดมนความด

คณธรรมเปาหมายเปนหลก พฤตกรรมบงชตองม

ทกคนตองมศกดศร(ซำ) พวกเราสามคคโรงเรยนคณธรรม

ใกลไกลเราเปนเครอขาย เหนอใตชวยกนหนนนำ

รวมพลงหนงคณธรรม (ซำ) เรามานอมนำคำพอสอนเอย

1.4เพลงโรงเรยนคณธรรม

คำวาคณธรรม คำนมความหมายยงใหญ เกดจากหวใจของคนทยดมนในความด

เกดจากความคด และการกระทำตลอดชว ทกคนมศกดศร ไมวาจะ ยาก ด ม จน

คำวาคณธรรม สรางสรรคผนำทยงใหญ ความซอสตยมวนย ปลกจตใจใหมความกลาหาญ

คดดทำด ควบคมตนใหพอประมาณ ในทสดใจนน รวมกนเรยกวาคณธรรม

โรงเรยนคณธรรม นำทางใหเยาวชน พวกเราทกคน มารวมพลงมงสจดหมาย

รวมกนสรางความด ใหอยในจตใจ รวมสรางสรรคประเทศไทย ใหยงใหญอยางมคณธรรม

รกกนเอาไว เอาหวใจของเรารวมเปนหนง เราจะไปใหถง หากมปญหาเราจะรวมฝาฟน

ไมไกลเกนฝน ไมไกลความจรง ทเราตองการ โรงเรยนคณธรรม สรางฝนใหเมองไทยงดงาม

1.5เพลงคณธรรมอตลกษณ

คณธรรมเปาหมายของคน คอความสขลนไดกระทำด

มนำใจซอสตย สามคค รบผดชอบด ใฝร ใฝเรยน

พฤตกรรมบงชนนหนา ปฏบตทกเวลาทงอานและเขยน

มาเถอะพวกเราวยเรยน (ซำ) ชวยกนคดเขยนคณธรรมอตลกษณ

เกมและเพลงทใชในการจดกจกรรม

59

1.6เพลงคณธรรมจรยธรรม

จรยธรรมกบคณธรรมนนเปนความนย (ซำ) คณธรรมนนทวๆ ไป (ซำ)

ทกลาวไวนนเปนคำนาม ลวนมในใจคงคาคณไวเพอความดงาม (ซำ)

หากแสดงชดเจนเมอไหร (ซำ) โปรดจำไวคอจรยธรรม

1.7เพลงคณธรรมสรางคนด

เราจะสรางคนดใหเตมแผนดน คณธรรมนำถนไทยใหสขศร

เหนอใต ออก ตก ลวนมคนด สองมอนคอพลงของเยาวชน

หนงคอพฤตกรรมบงช ควรทสรรสรางและตางฝกฝน

สองคอคณธรรมเปาหมายเตอนตน เราทกคนนำพาใหรงเรอง

2. เกมทใชในการจดกจกรรม

2.1กจกรรมสำรวจขอมลกลม

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรมไดมปฏสมพนธภายในกลมของตน

จำนวนผเขารบการอบรม กลมละประมาณ 60 คน

สถานท หองฝกอบรม จดเกาอแตละกลมเปนลกษณะวงกลม

ระยะเวลา 20 นาท

วธดำเนนการ 1. วทยากรใหผเขารบการอบรมแตละกลมสำรวจขอมลของกลมดงน

1.1 จำนวนสมาชกชายและหญง และจำนวนรวม

1.2 อายเฉลยของสมาชกในกลม

2. วทยากรใหผเขารบการอบรมแตละกลมตงชอกลม โดยใหสมาชกกลมรวมกน

เสนอความคดเหน และใหบอกถงทมาของชอกลมดวย

3. วทยากรใหตวแทนแตละกลมออกมานำเสนอขอมลของกลมตนเอง

2.2กจกรรมสรางพลงกลม

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรมเกดความมงมนทจะทำงานรวมกน

จำนวนผเขารบการอบรม กลมละประมาณ 60 คน

อปกรณ 1. ไมโครโฟน

2. คอมพวเตอร

3. LCD

60 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

สถานท หองฝกอบรม จดเกาอแตละกลมเปนลกษณะตวย (U-shape)

ระยะเวลา 20 นาท

วธดำเนนการ 1. วทยากรรองเพลง “กจกรรม” โดยใหผเขารบการอบรมรองตาม

2. วทยากรใหผเขารบการอบรมรองเพลง “กจกรรม” และปรบมอ 2 จงหวะ คอ

ปรบมอ และปรบขาตามวทยากร

3. วทยากรใหผเขารบการอบรมรองเพลง “กจกรรม” และปรบมอ 2 จงหวะ

ดวยตนเอง

4. วทยากรชแจงการแขงขนสรางพลงกลม โดยใหผ เขารบการอบรมทกกลม

ปรบมอ 2 จงหวะพรอมกนแตยงไมตองรองเพลง “กจกรรม”

5. เมอวทยากรชมอไปทกลมใดใหกลมนนรองเพลง “กจกรรม” ระหวางทกลม

แรกรองเพลง“กจกรรม” วทยากรจะชมอไปทอกกลม ใหอกกลมรองเพลง

“กจกรรม” โดยทกลมแรกไมตองหยดรอง ทำแบบนไปจนถงกลมสดทาย

2.3กจกรรมกลมสมพนธ เกมรองเพลงไลเสยง“เพลงกจกรรมคณธรรม”

วตถประสงค เพอนำเขาสบทเรยนกอน เปนการเตรยมความพรอม กอนการเรยนร หรอใชเปนการ

ทบทวนสรปหลงบทเรยน เนอหาสาระคณธรรม

จำนวนผเขารบการอบรม กลมละประมาณ 60 คน ขนไป

ระยะเวลา 5 นาท

วธการ 1. แบงกลมนกเรยนเปน 2 กลม

2. ครใหกลมแรกรองตามเนอเพลงวรรคท 1 คอ : คณธรรมนำชวตสความกาวหนา

จนรองเพลงได จากนนใหอกกลมหนงรองตามเนอเพลงวรรคท 2 : จรยธรรม

มคณคาสรางความสขศานต จนรองได

3. ใหทง 2 กลมรองเพลงตอกน ตามจงหวะ

4. สอนกลมท 1 รองตามเนอเพลงวรรคท 3 : คณธรรมอยในใจตลอดกาลและ

กลม 2 เนอเพลงวรรคท 4 : จรยธรรมคอการกระทำความด

5. ใหทง 2 กลมสลบกนรอง กลมละวรรค จนจบเพลง

6. ใหทำทาทางประกอบเพลงของแตละกลม

7. สลบกลมกนรองโดย กลมท 1 รองวรรคท 2 : จรยธรรมมคณคาสรางความ

สขศานต จนรองได กลมท 2 รองวรรคท 1 : คณธรรมนำชวตสความกาวหนา

จนรองเพลงได

8. ใหทง 2 กลม รองเพลงประกอบทาทางพรอมกน

เกมและเพลงทใชในการจดกจกรรม

61

9. นกเรยนรองเพลงไลเสยงโดยใหกลมท 1 เรมรองกอนจนจบเพลง 2 เทยว กลมท 2

เมอกลมท 1 รองกอน 1 วรรค เรมตนรองเพลงของตนเอง จนจบ 2 รอบ

(ซงการรองไลเสยง กลมท 1 จะรองจบกอน)

10. สลบกนใหกลมท 2 รองนำกอน กลมท 1 รองตาม

เพลงทใชประกอบ เพลงกจกรรมคณธรรม

คณธรรมนำชวต สความกาวหนา จรยธรรมมคณคาสรางความสขศานต

คณธรรม อยในใจตลอดกาล จรยธรรมคอการกระทำความด

ทาทางประกอบเพลง - คณธรรม : ใหแสดงใชแขนทง 2 ขางไขวทบกนไวบนอก : ซงสอความหมายวา

เปนสงดทอยในใจ

- จรยธรรม : ใหแสดงใชมอทง 2 ขาง ปรบมอ1ครงสลบกบปรบมอไขวไมถกกน :

ซงสอความหมายเปนสงทแสดงออกมาสามารถมองเหนได

ขอคด ความสามคค ภาวะเปนผนำ ผตาม กลาแสดงออก ความกระตอรอรน

2.4เกมปรบมอเตรยมความพรอม

วตถประสงค เพอเตรยมความพรอมในการเขารวมกจกรรมของผเขารวม

จำนวนผเขารบการอบรม กลมละประมาณ 60 คน ขนไป

สถานท จดเกาอเปนลกษณะตวย (U-Shape)

ระยะเวลา 5-10 นาท

วธดำเนนการ 1. วทยากร กลาวทกทายผเขารวมกจกรรม ตวอยางเชน คำถาม “ใครมาจากภาค

เหนอ” “ใครมาจากภาคอสาน” และขอความรวมมอในการเขารวมกจกรรม

2. ใหผเขารวมทกคนนงหลงตรงเตรยมพรอม

3. วทยากรออกคำสง

“ปรบมอ1ครง” ผเขารวม ปรบมอ 1 ครง

“ปรบมอ3ครง” ผเขารวม ปรบมอ 3 ครง

“มยส” ผเขารวม กำมอขวา แลวชกำปน สงเสยง เฮ

“การสลดมอจากลางขนบน”ผเขารวม ปรบมอ โดยมอของผนำสลด

อยดานลาง ปรบมอเบาๆ ถายงสงขน จะปรบมอเสยงดงขน

“ปรบมอชด” ผเขารวม ปรบมอ 12 123 12 12 1 อยางพรอมเพรยงกน

62 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

2.5เกมเคลอนไหวตามคำสง

วตถประสงค 1. ผเขารวมสามารถปฏบตตามคำสง

2. สรางเสรมปฏสมพนธทดระหวางผเขารวม

จำนวนผเขารบการอบรม กลมละประมาณ 60 คนขนไป

สถานท จดเกาอเปนลกษณะตวย (U-Shape)

ระยะเวลา 30 นาท

วธดำเนนการ เมอผเขารองเพลงประกอบการปรบตก แลวใหสญญาณเคลอนยายตำแหนงตาม

คำสงดงน

- สลบทนงจากเกาอตวเอง มากกวา 10 ทนง

- ใสเสอสเดยวกนหามนงตดกน

- เกดวนเดยวกนหามนงตดกน

- เกดเดอนเดยวกนหามนงตดกน

- อยจงหวดเดยวกนหามนงตดกน

หมายเหต: วทยากร นำการรองเพลงประกอบการปรบตกอยางตอเนองเพอสรางปฏสมพนธทดของผเขารวม

2.6เกมขบรถตกตก

วตถประสงค เพอเปนการเตรยมความพรอม กลาแสดงออก กอนการเรยนร

กตกา รถเลยวขวา : ใหเอยงขวา

รถเลยวซาย : ใหเอยงซาย

รถขนสะพาน : ใหเอนไปขางหลง

รถลงสะพาน : ใหกมตวมาขางหนา

รถชกกระตก : ใหขยมตว

ขวาหน : ใหเปลยนขบวนแถวไปทางขวามอ

ซายหน : ใหเปลยนขบวนแถวไปทางซายมอ

กลบหลงหน : ใหเปลยนขบวนแถวกลบดานหลง

จำนวนผเขารบการอบรม 60 คนขนไป

ระยะเวลา 5 นาท

วธการเลน ใหนกเรยนนงเปนแถวแลวจบไหลกน

เนอเพลง(พนฐาน) ขบต กๆ บรรทกถาน รถเล ยวซาย เล ยวขวา รถข นสะพาน รถลงสะพาน

รถชกกระตกกระตกๆๆๆๆๆ

ขอคด ความกระตอรอรน ความกระฉบกระเฉง การมภาวะผนำ ผตาม ความมระเบยบ

วนย

เกมและเพลงทใชในการจดกจกรรม

63

2.7เกมจบกลม

วตถประสงค เพอใชในการแบงกลมกอนทำกจกรรม เตรยมความพรอม

กตกา ใหจบมอจบกลม แกวงแขนตามจงหวะเพลง และจบกลมตามผนำเกมบอก

จำนวนผเขารบการอบรม 60 คนขนไป

ระยะเวลา 5 นาท

วธการ 1. ใหทกคนจบคกนและแกวงแขนตามจงหวะเพลง

2. ผนำเกมเมอจบเพลงใหบอกตวเลข การจบกลม

3. ทำสลบกนไปเรอยๆ เมอจะจบ แบงกลม ตามทตองการ

เพลงทใชประกอบ เพลงกจกรรมคณธรรม

คณธรรมนำชวต สความกาวหนา จรยธรรมมคณคาสรางความสขศานต

คณธรรม อยในใจตลอดกาล จรยธรรมคอการกระทำความด

ขอคด ความกระฉบกระเฉง ความวองไว ความซอสตย

2.8เกมปรบมอหลายระดบ

วตถประสงค เพอเตรยมความพรอม เปลยนอรยาบถ

จำนวนผเขารบการอบรม 60 คนขนไป

ระยะเวลา 5 นาท

วธการเลน 1. จงหวะท 1 ใหปรบมอดานหนาตวเอง

2. จงหวะท 2 มอทงสองขางแตะไหล

3. จงหวะท 3 มอทงสองขางแตะศรษะ

4. จงหวะท 4 ปรบมอขางบนศรษะ

5. จงหวะท 5 ปรบมอขางบนศรษะ

6. จงหวะท 6 มอทงสองขางแตะศรษะ

7. จงหวะท 7 มอทงสองขางแตะไหล

8. จงหวะท 8 ใหปรบมอดานหนาตวเอง

9. ทำสลบกนไป ประกอบเพลงไดทกเพลง

ขอคด ฝกประสาทสมผส

64 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

2.9เกมบตรคำคณธรรมจรยธรรม

วตถประสงค เพอเพมความรความเขาใจเกยวกบคณธรรมจรยธรรม

กตกา ใหนกเรยนจบกลมทมความหมาย อยในกลมเดยวกน ประกอบดวย คณธรรม

และความหมายของคณธรรม และจรยธรรม

จำนวนผเขารบการอบรม 60 คนขนไป

อปกรณ 1. บตรคำ คณธรรม

2. บตรคำ ความหมายของคณธรรม

3. บตรคำ จรยธรรม

ระยะเวลา 5 นาท

วธเลน 1. แจกบตรคำใหนกเรยนคนละ 1 ใบและนำปายหวขอตดไว

2. ใหนกเรยนถอบตรคำ ไปหากลมคณธรรม และความหมายคณธรรมและ

จรยธรรม ทอยกลมเดยวกน

3. ใหนกเรยนจบกลม 3 คน พากนไปอยในตำแหนงใหตรงกบหวขอทตดไว

4. ใหนกเรยนในกลมชวยกนตรวจสอบวาถกตองหรอไม ถาไมถกตอง ใหเปลยนไป

จบกลมใหม

หมายเหต หากมจำนวนคนมากกวาทกำหนด ใหเพมบตรคำจรยธรรม ของคณธรรมใดคณธรรมหนงทอยใน

บตรคำคณธรรม

2.10เกมมนยกรอง

วตถประสงค เพอเปนการเตรยมความพรอม กลาแสดงออก กอนการเรยนร

กตกา ใหจบคกน เมอจบเพลงใหเปลยนค ระหวางทำทาจบคใหถามชอกน

เนอเพลง ทาทาง

มนยกรอง ปรบมอขางขวากบค 3 ครง

ฟกทองแตงไทย ปรบมอขางซายกบค 3 ครง

สาวๆ หนามน ปรบมอตวเอง 3 ครง

ทำไมเปนคนหลายใจ ปรบมอทงสองขางกบค 3 ครง

ใครละ ใครละ จะไมนานอยใจ ชหนาเพอนตามจงหวะ 1-2 ,3-4-5

เออเออ เออเอย คลองแขนขวากบค หมนมาทเดม

นอยใจ นอยใจ มอขวาแตะแกมแลวขยบเทาไปทางซายมอจะเจอคใหม

เกมและเพลงทใชในการจดกจกรรม

65

จำนวนผเขารบการอบรม 60 คนขนไป

ระยะเวลา 5 นาท

วธเลน 1. จดแถวเปนวงกลม 3 วงซอนกน

2. ใหแถววงในหนหนาใหแถววงนอก พรอมจบคกน

3. ฝกทำทาทางตามทละขนตอน จนจบเพลง

4. บอกกตกา และเรมรองเพลง ประกอบการทำทาทางเปลยนคกนไปเร อยๆ

พอสมควร

ขอคด การมมตรสมพนธ ความคลองแคลว

2.11กจกรรมเกมเขากลม

วตถประสงค 1. เพอใหผเขารบการอบรมมความพรอมในการรบการอบรม

2. เพอใหผเขารบการอบรมรบรบทบาทหนาททไดรบมอบหมาย

3. เพอใหผเขารบการอบรมตระหนกในกระบวนการทำงานกลม

จำนวนผเขารบการอบรม 60 คนขนไป

อปกรณ 1. ภาพจกซอวคณธรรม 9 ภาพ (จกซอว 1 ภาพ ตดเปน 10 ชน) เพมเตมไดตาม

จำนวนสมาชก

2. ปายชอ

ระยะเวลา 5 นาท

วธเลนเกม 1. วทยากรแจกภาพจกซอว คนละ 1 ชน

2. วทยากรชแจง เมอเรมเพลงใหนำจกซอวของตน ตอกบเพอนใหสมบรณ

ตวอยาง ปายชอในกจกรรมกลมสมพนธ

ชอ ...................................................................................... สกล ..................................................................................... หนาท ..................................................................................

“ถาครไมหวงประโยชนทควรจะหวง หนไปหวงอำนาจ หวงตำแหนง หวงสทธ และ หวงรายไดกน

มากเขาๆ แลว จะเอาจตเอาใจทไหน มาหวงความร ความด ความเจรญของเดก

ความหวงในสงเหลานน กจะคอยๆ บนทอนทำลายความเปนครไปจนหมดสน

จะไมมอะไรเหลอไว พอทตวเองจะภาคภมใจ หรอผกใจใครไวได ความเปนครกจะไมมคาเหลออย

ใหเปนทเคารพบชาอกตอไป”

พระราชดำรสแกครอาวโส ในโอกาสเขาเฝาฯ วนเสารท 21 ตลาคม 2521

66 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

สอ PowerPoint การอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

ภาคผนวก 1

ภาคผนวก 67

68 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ภาคผนวก 69

70 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ภาคผนวก 71

ตวอยาง กำหนดการ การอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพคร

เพอการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ภาคผนวก 2

08.00 - 08.30 น. ลงทะเบยน / รบเอกสาร

08.30 - 09.00 น. พธเปดการอบรมและบรรยายพเศษ “กระบวนการพฒนาโรงเรยนคณธรรมและปจจย

ความสำเรจ”

โดย ผอำนวยการศนยโรงเรยนคณธรรม

09.00 - 10.30 น. ประชมปฏบตการ “สาระของคณธรรมและจรยธรรม”

โดย วทยากรศนยโรงเรยนคณธรรม

10.30 - 10.45 น. พกรบประทานอาหารวาง

10.45 - 12.00 น. ประชมปฏบตการ “การเรยนรวธการคนหาคณธรรมอตลกษณ”

โดย วทยากรศนยโรงเรยนคณธรรม

12.00 - 13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน

13.00 - 15.00 น แบงกลมปฏบตการ “การสรางความดดวยโครงงานคณธรรม”

โดย วทยากรศนยโรงเรยนคณธรรม

15.00 - 15.15 น. พกรบประทานอาหารวาง

15.15 - 16.00 น. ประชมปฏบตการ “การสรางความดดวยโครงงานคณธรรม” (ตอ)

16.00 - 16.30 น. ชแจง “แนวทางการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนสโรงเรยนคณธรรม

และแนวทางการนเทศตดตามโรงเรยนคณธรรม”

โดย ทปรกษาศนยโรงเรยนคณธรรม

16.30 – 16.50 น. ประเมนตนเอง และสรปความรความเขาใจ

โดย วทยากรศนยโรงเรยนคณธรรม

16.50 - 17.00 น. พธปดการอบรม และพธถวายสตยปฏญาณ

หมายเหต กำหนดการอาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม

วนท .................................. ณ ...................................................

72 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

แบบประเมนผล การอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพครแกนนำ

เพอการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ภาคผนวก 3

ตอนท1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

เพศ £ ชาย £ หญง

สถานภาพ £ ผบรหาร £ คร £ บคลากรทางการศกษา

ตอนท2ความคดเหนตอการอบรม

คำชแจง โปรดทำเครองหมาย ü ลงในชองวางทตรงกบระดบความคดเหนของทาน

วนท .................................. ณ .....................................................................

รายการระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

1. ความเขาใจเกยวกบกระบวนการพฒนา

โรงเรยนคณธรรมและปจจยสความสำเรจ

2. ความเขาใจในวตถประสงคของหลกสตร

พฒนาศกยภาพครแกนนำ

3. ความเขาใจดานเนอหา และกระบวนการทใช

ในการอบรม

- สาระของคณธรรมและจรยธรรม

- การคนหาคณธรรมเปาหมายและ

พฤตกรรมบงชเชงบวก

- การจดทำตารางคณธรรมอตลกษณ

- การทำโครงงานคณธรรม

ภาคผนวก 73

รายการระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

- แนวทางการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยน

สโรงเรยนคณธรรม

- แนวทางการนเทศตดตามโรงเรยน

- การนำเสนอผลงานกลม และรบฟง

ขอแนะนำจากวทยากร

4. ความเขาใจแนวทางสรางการมสวนรวม

ในการพฒนาโรงเรยนคณธรรมทงโรงเรยน

5. โอกาสในการซกถาม แสดงความคดเหน

แลกเปลยนเรยนร

6. ดานภาพรวมของการจดอบรม

- ความเหมาะสมของจำนวนวนในการจด

อบรม

- ความเหมาะสมของเอกสารประกอบการ

อบรม

- ความเหมาะสมของวทยากรอบรม

- การใหขอมล / ตอบขอซกถาม / อำนวย

ความสะดวกของเจาหนาท

- ความพงพอใจโดยภาพรวมตอการจด

อบรม

ขอเสนอแนะเพมเตม ................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

ขอบคณทกทานทกรณาตอบแบบสอบถามและสงคนใหเจาหนาท

74 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

แบบประเมนผล การอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพนกเรยนแกนนำ

เพอการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ตอนท1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

เพศ £ ชาย £ หญง

ระดบชน £ ประถมศกษาปท 4-6 £ มธยมศกษาปท 1-3

£ มธยมศกษาปท 4-6 £ ปวช. / ปวส.

ตอนท2 ความคดเหนตอการอบรม

คำชแจง โปรดเขยนเครองหมาย ü ในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทาน

วนท .................................. ณ .....................................................................

ขอรายการระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

ความเขาใจตอสาระของการอบรม

1. นกเรยนคดวาคณธรรมจรยธรรมเปนสง

จำเปน

2. นกเรยนทำงานในกลมครงนอยางสามคคกน

3. นกเรยนรวธคนหาปญหาทตนเองอยากแกไข

ได

4. นกเรยนรวาตนเองม “ความด”ทอยากทำ

อยางนอย 1-2 เรอง

5. นกเรยนมสวนคดคณธรรมเปาหมายของ

โรงเรยนในการอบรมครงน

6. นกเรยนมสวนคดพฤตกรรมบงชเชงบวกของ

คณธรรมเปาหมายของโรงเรยน

7. นกเรยนชวยเพอนคดโครงงานคณธรรมของ

กลม

ภาคผนวก 75

ขอรายการระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

8. นกเรยนเหนวาโครงงานคณธรรมของกลมใช

แกปญหาไดจรง

9. นกเรยนเขาใจตวชวดของโครงงานคณธรรม

ของกลม

10. นกเรยนคดวาโครงงานคณธรรมของกลม

นำไปปฏบตไดจรง

ความพงพอใจตอการจดกจกรรม

11. วทยากรชแจงขนตอน วธทำ และสรป

ประเดน ชดเจน เขาใจงาย

12. นกเรยนชอบหนงสอ เอกสาร และอปกรณ

ทใชในการอบรม

13. นกเรยนพงพอใจในภาพรวมของการเขารบ

การอบรม

14. นกเรยนคดวาการอบรมเปนประโยชนตอ

ตนเอง

15. นกเรยนเกดแรงบนดาลใจจะตงใจสราง

คณงามความด

ขอเสนอแนะเพมเตม ................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

ขอบคณทกทานทกรณาตอบแบบสอบถามและสงคนใหเจาหนาท

76 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

ความหมาย

1.ความซอสตยหมายถง ความประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดทรยศ ไมคดโกงและไมหลอกลวง ความ

สจรต หมายถง ความประพฤตด ความประพฤตตามครรลองคลองธรรม ซอตรงตอหนาท ความซอสตยสจรต

หมายถง การประพฤตปฏบตตรงความเปนจรงตอหนาท ตอวชาชพ ตรงตอเวลา และคำมนสญญา ทงกาย

วาจา ใจ ตอตนเองและผอน

2. ความขยน หมายถง ความตงใจเพยรพยายามทำหนาทการงานอยางตอเนอง สมำเสมอ อดทน

ไมทอถอยเมอพบอปสรรค ความขยนตองปฏบตควบคกบการใชสตปญญาแกปญหา จนเกดผลสำเรจตามความ

มงหมาย

3.ความรบผดชอบหมายถง การปฏบตหนาทดวยความมงมนตงใจ ทงทเปนภารกจสวนตว และภารกจ

ทางสงคม จะตองกระทำใหบรรลความสำเรจตามความมงหมาย ดวยความสจรต ความเตมใจ และความจรงใจ

เปนความเอาใจใส จดจอ ตงใจ มงมน ละเอยดรอบคอบ เพอใหงานสำเรจตามเปาหมาย และยอมรบผล

การกระทำของตนเอง ทงดานทเปนผลดและผลเสย ทงพยายามปรบปรงการปฏบตหนาทใหดยงขน

4.ความอตสาหะ หมายถง ความพยายามททำงานใหสำเรจลลวง ดวยความอดทนไมยอทอตออปสรรค

มานะ บากบน ขยน อดทน เพยรเอาใจใสอยเปนนจและเสมอตนเสมอปลาย

5.ความมงมน หมายถง ตงใจและรบผดชอบในหนาทการงาน ทำงานดวยความเพยรพยายามและอดทน

เพอใหสำเรจตามเปาหมาย

6.ใฝเรยนรหมายถง ตงใจเพยรพยายามในการเรยนและเขารวมกจกรรมการเรยนร แสวงหาความรจาก

แหลงเรยนรตางๆ ทงภายในและภายนอกโรงเรยนดวยการเลอกใชสออยางเหมาะสม สรปองคความร และสามารถ

นำไปใชในชวตประจำวนได

สาระความร เกยวกบคณธรรมจรยธรรม

ภาคผนวก 4

ภาคผนวก 77

7. ความอดทนอดกลน หมายถง ความมนคงหนกแนนไมหวนไหวทงทางกาย วาจา และใจ โดย

ไมยอทอตอปญหา ทนตรากตรำ ทนเจบใจ หนกเอาเบาส ยอมรบความลำบากและอปสรรค และรจกขมใจ

เมอเผชญกบสถานการณตางๆ เปนระยะเวลานาน

8. ความมระเบยบวนย หมายถง การรจกควบคมตนเองใหประพฤตปฏบตตาม และยดมนในระเบยบ

แบบแผน ขอบงคบ ขอปฏบต ขอตกลง กฎหมายและศลธรรมจารตประเพณ ทงวนยในตนเองและวนยตอสงคม

เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงการใหความสำคญ ความเคารพ และยอมรบทจะปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ

และขอบงคบของสงคม เปนพฤตกรรมทชวยใหสามารถควบคมตนเองและปฏบตตนตามระเบยบเพอประโยชนสข

ของสวนรวม

9.ความสามคคหมายถง ความพรอมเพรยงกน ความกลมเกลยวกน ความปรองดองกน เปนนำหนงใจ

เดยวกน รวมมอรวมใจกนปฏบตงานใหบรรลผลตามทตองการ โดยปราศจากการทะเลาะววาท ไมเอารด

เอาเปรยบกน เปนการยอมรบความมเหตผล ยอมรบความแตกตางทางความคด

10.ความเสยสละ หมายถง การรจกแบงปน เหนแกประโยชนสวนรวม รจกชวยเหลอผอน โดยอาจตอง

เสยสละทรพย แรงงาน เวลา และกำลงสตปญญา ในการชวยเหลอผอนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทน

11.ความมนำใจ หมายถง มความเออเฟอเผอแผ เอออาทร ทจะใหความชวยเหลอเกอกล แสดงนำใจด

ตอผอน โดยไมหวงผลตอบแทน ผทมนำใจ คอ ผใหและผอาสาชวยเหลอสงคม รจกแบงปน เสยสละความสข

สวนตน เพอทำประโยชนแกผอน

12. ความเมตตากรณา หมายถง ความรกใครและเอนด ปรารถนาจะใหผอนเปนสข มความสงสารคด

จะชวยใหผอนพนทกข รวมทงการไมคดรายตอผอน สามารถแสดงออกไดโดยการชวยเหลอทงทางการกระทำ

หรอวาจา

13. ความสภาพ หมายถง เรยบรอย ออนโยน ละมนละมอม มกรยามารยาททดงาม มสมมาคารวะ

ออนนอมถอมตนตามสถานการณและกาลเทศะ ไมกาวราว รนแรง วางอำนาจขมผอน ทงโดยวาจาและทาทาง

และวางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย

14.ความมสมมาคารวะ หมายถง ความเคารพนอบนอม โดยการทางกายและทางวาจา

15. ความกตญญ คอ ความรสกสำนกในการอปการคณ หรอบญคณทผอนหรอสงอนทมตอตนเอง

กตเวท คอ การแสดงออกเพอการตอบแทนบญคณ ความกตญญกตเวท จงหมายถง ความรบญคณแลวทำ

ตอบแทนบญคณใหปรากฏ

78 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

16.ความพอเพยงหมายถง ดำเนนชวตอยางพอประมาณ มเหตผล มภมคมกนในตวทด ปรบตวเพออย

ในสงคมไดอยางมความสข รวมทง เปนผทมความรอบรและมคณธรรม

17.การประหยด หมายถง การรจกเกบออม ถนอมใชทรพยสนสงของใหเกดประโยชนคมคา ไมฟมเฟอย

ฟงเฟอ รจกใชจายในสงทจำเปน พอสมควรแกฐานะ รจกฐานะการเงนของตน คดกอนใช คดกอนซอ เกบออม

รจกทำบญชรายรบ-รายจายของตนเองอยเสมอ

18. มจตสาธารณะ หมายถง ชวยเหลอผอนดวยความเตมใจโดยไมหวงผลตอบแทน เขารวมกจกรรม

ทเปนประโยชนตอโรงเรยน ชมชน และสงคม

ภาคผนวก 79

โรงเรยนกรงเทพการบญชวทยาลย อบรมเมอวนท 22 - 23 สงหาคม 2558

ตวอยางผงความคด การระดมสมองเรองคณธรรมอตลกษณ

ภาคผนวก 5

80 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

โรงเรยนบานแมแฮเหนอจงหวดเชยงใหม อบรมเมอวนท 11 – 12 กรกฎาคม 2558

ภาคผนวก 81

ภาพกจกรรม ตวอยางผงความคด การระดมสมองโครงงานคณธรรม

ภาคผนวก 6

โรงเรยนไชยฉมพลวทยาคม อบรมเมอวนท 5 กนยายน 2558

82 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

โรงเรยนวมตยารามพทยากร อบรมเมอวนท 5 กนยายน 2558

โรงเรยนสโขทย อบรมเมอวนท 19 กนยายน 2558

ภาคผนวก 83

การเฉลยใบงานและแบบทดสอบ

ภาคผนวก 7

ใบงานท 1 แบบทดสอบความเขาใจคณธรรมและจรยธรรม

แบบทดสอบท 1 วดความรความเขาใจ

1. คณธรรม 5. คณธรรม 9. จรยธรรม 13. คณธรรม 17. คณธรรม

2. จรยธรรม 6. คณธรรม 10. คณธรรม 14. คณธรรม 18. จรยธรรม

3. คณธรรม 7. จรยธรรม 11. จรยธรรม 15. จรยธรรม 19. จรยธรรม

4. จรยธรรม 8. คณธรรม 12. จรยธรรม 16. จรยธรรม 20. จรยธรรม

ตอนท1

1. ü 4. ü 7. ü 10. X 13. ü

2. X 5. ü 8. ü 11. ü 14. X

3. X 6. ü 9. X 12. X 15. ü

ตอนท21. ก 3. ข 5. ก 7. ก 9. ค

2. ค 4. ค 6. ข 8. ค 10. ข

ขอ ระดบความสามารถ

ก ข ค ง

ขอท 1 1 2 3 4

ขอท 2 4 3 2 1

ขอท 3 2 4 3 1

ขอท 4 3 4 1 2

ขอท 5 2 3 1 4

แบบประเมนตนเอง

84 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม

พระมหาพงศนรนทร ฐตวงโส. 2554. ค มอโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต “เยาวชนไทยทำดถวายในหลวง”.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กลมกลยาณมตรเพอการเสรมสราง เครอขายวถพทธ (กคพ.).

มณฑนา LAND & HOUSES (ผอำนวยการผลต). (21 กรกฎาคม 2557). ความรกของพอ : โอม. (วดทศน). สบคนเมอ

19 กรกฎาคม 2558, จาก https://www.youtube.com/watch?v=rofY1T6P114

ไทยประกนชวต (ผ อำนวยการผลต). (5 มกราคม 2558). ลกชายคนกวาดขยะ Garbage Man (Official HD):

ไทยประกนชวต Thai Life Insurance. (วดทศน). สบคนเมอ 19 กรกฎาคม 2558, จาก https://www.youtube.com/

watch?v=oujqv98ZsZM

ไพฑรย พลเสน. (2544). กจกรรม2. กรงเทพฯ: เจาพระยาระบบการพมพ. ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ. 2558.

คมอปฏบตโรงเรยนคณธรรม. กรงเทพฯ : บรษท สหมตรพรนตงแอนดพบลสซง.

ศนย พ ฒนาทร พยากรการศ กษา(CARD). (11 มกราคม 2559) . แนวค ดใหม ในการพ ฒนา. ส บค นจาก:

http://www.elearning.msu.ac.th/opencourse/0109501/unit01/unit01_007.htm

อนวฒน ศภชตกล, (2542). ทกษะทจำเปนของวทยากรกระบวนการ. กรงเทพฯ: บรษทดไซรจำกด.

อมรศร ตยระพงค. (2548). วทยากรกระบวนการ(Facilitator)คอใคร? [Online]. สบคนจาก: http://wdoae.doae.go.th/Learn/

Learn%204.htm

อางอง

ภาคผนวก 85

ทปรกษาศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร และประธานกรรมการมลนธยวสถรคณ นายปราโมทย โชตมงคล ผอำนวยการศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ คณะผจดทำ(ดานวชาการ)รองศาสตราจารยปภสวด วรกตต รองผอำนวยการศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ นายนพพร สวรรณรจ ทปรกษาศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ นางสาวจงกล ทรพยสมบรณ คณะทำงานขยายผลการพฒนาโรงเรยนคณธรรม นายอบล เลนวาร คณะทำงานขยายผลการพฒนาโรงเรยนคณธรรม นางวาสนา เลศศลป คณะทำงานขยายผลการพฒนาโรงเรยนคณธรรม นายศานตกรศ วงคเขยว วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายไพรตน อนทรโยธา วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางสาวชนกกานต หอวรรณภากร นกวชาการศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ นางสาวจตตมา เรองเดชสวรรณ นกวชาการศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ นางสาวณชา มนจนดา นกวชาการศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ นางสาวชลธชา หงษเวยงจนทร นกวชาการศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ คณะผจดทำ(ดานกจกรรม)นายณฐพงศ สโกมล คณะทำงานขยายผลการพฒนาโรงเรยนคณธรรม วาทรอยตรศกดภทร เฉลมพฒพงศ คณะทำงานขยายผลการพฒนาโรงเรยนคณธรรม นางจราย บญมาปลก วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางจรรยา วญญา วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางบวเพชร สญญาเขอน วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายประทป ประทปยวพฒน วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม ผชวยศาสตราจารยประหยด ชวยงาน วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางเพญศร อำพนธ วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางวราภรณ สวางการ วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายสมเจตน ไปเรว วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายสมฤทธ ขนโท วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายสามารถ สทะ วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางสชาวด ขนโท วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม คณะวพากษคมอวทยากรนายชำนาญ มวงศรศกด ผนเทศอาสาตดตามโรงเรยนคณธรรม นายทองสข รวยสงเนน ผนเทศอาสาตดตามโรงเรยนคณธรรม วาทรอยตรไพศาล ประทมชาต ผนเทศอาสาตดตามโรงเรยนคณธรรม นางเกศรนทร รตนรกษมงคล วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายทรงศกด พทกษมงคล วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางพนมพร ปยธรรมาภรณ วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายสกฤษฎ เขยดทอง วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นายสรตน กลศร วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม นางสาวสมพศ เผอกสอาด วทยากรอาสาศนยโรงเรยนคณธรรม

คณะทปรกษาและคณะผจดทำ

86 | คมอวทยากรการพฒนาโรงเรยนคณธรรม