209

พระราชบญญตจดตงศาลแรงงาน และวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ.25221

บทน า 1. แนวคดและเจตนารมณของกฎหมาย

พระราชบญญตจดตงศาลแรงงาน และวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 หรอ กฎหมายจดตงศาลแรงงาน และวธพจารณาคดแรงงาน เปนกฎหมายทมแนวคดในการจดตงศาลแรงงานทท าหนาทพจารณาระงบขอพพาทระหวางนายจางและลกจาง ในเรองทเกยวกบแรงงานตามทกฎหมายเกยวกบแรงงานฉบบตาง ๆ ก าหนดไว และรวมถงการก าหนดใหศาลแรงงานมอ านาจในการพจารณาระงบขอพพาททเกยวกบกฎหมายแรงงานฉบบตาง ๆ ระหวางนายจางหรอบคคลทเกยวของกบหนวยงานของรฐทมหนาทเปนผควบคมดแลใหมการปฏบตตามกฎหมายฯ นอกจากนกฎหมาย ฯ ยงมแนวคดในการทจะก าหนดวธพจารณาคดแรงงานใหมลกษณะไมซบซอนยงยาก มความสะดวก ประหยด และสามารถทจะอ านวยความยตธรรมใหกบคกรณไดอยางแทจรง และรวมถงการใหอ านาจศาล ฯ ในการทจะพจารณาวาการเลกจางลกจางของนายจางวา การเลกจางดงกลาวนนมความเปนธรรมหรอไมอยางใดโดยมเจตนารมณทจะใหการคมครองลกจางกรณทถกนายจางเลกจางอยางไมเปนธรรม

2. ขอบเขตการบงคบใชของกฎหมาย กฎหมายจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงานมขอบเขตของการบงคบใช โดยก าหนดให

ศาลแรงงานมอ านาจพจารณาพพากษา หรอมค าสงในเรองตอไปน 1. คดพพาทเกยวดวยสทธหรอหนาทตามสญญาจางแรงงาน หรอตามขอตกลงเกยวกบสภาพ

การจาง 2. คดพพาทเกยวดวยสทธหรอหนาทตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงานกฎหมายวาดวย

แรงงานสมพนธ กฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ กฎหมายวาดวยการจดหางานและคมครองคนหางาน กฎหมายวาดวยการประกนสงคม หรอกฎหมายวาดวยเงนทดแทน

1 กฎหมายฉบบนประกาศใชเมอวนท 30 เมษายน 2522 และไดมการแกไขเพมเตมดงน

พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ.2550

พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน (ฉบบท 3) พ.ศ.2558

210

3. กรณทจะตองใชสทธทางศาลตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน กฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ หรอกฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ

4. คดอทธรณค าว นจฉยของเจาพนกงานตามกฎหมายวาดวยการค มครองแรงงานของคณะกรรมการแรงงานสมพนธหรอรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ ของคณะกรรมการแรงงานรฐวสาหกจสมพนธหรอรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงาน ตามกฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ ของคณะกรรมการอทธรณตามกฎหมายวาดวยการประกนสงคม หรอของคณะกรรมการกองทนเงนทดแทนตามกฎหมายวาดวยเงนทดแทน

5. คดอนเกดแตมลละเมดระหวางนายจางและลกจางสบเนองจากขอพพาทแรงงานหรอเกยวกบการท างานตามสญญาจางแรงงาน ทงน ใหรวมถงมลละเมดระหวางลกจางกบลกจางทเกดจากการท างานในทางการทจางดวย

6. ขอพพาทแรงงานทรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานขอใหศาลแรงงานชขาดตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ กฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ หรอกฎหมายวาดวยการจดหางานและคมครองคนหางาน

7. คดทมกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลแรงงานโดยคดดงกลาวขางตนกรณทกฎหมาย ฯ ไดก าหนดใหกอนน าคดมาสศาลตองมการรองเรยนตอเจาหนาท หรอตองปฏบตตามขนตอนและวธการทกฎหมาย ฯ ก าหนดกอนการจงจะสามารถน าคดมาสศาล ฯ2

นอกจากนคดทอยในอ านาจของศาลแรงงาน ยงหมายความรวมถงคดตอไปน 3 1) คดทนายจางฟองผค าประกนความเสยหายอนเกดจากการท างานของลกจาง 2) คดทคนหางานฟองบรษทประกอบกจการจดหางานในฐานะตวแทนของนายจางซงอย

ตางประเทศ 3) คดทบรษทประกอบกจการจดหางานฟองผค าประกนการไปท างานตางประเทศของคนหางาน 4) คดทลกจางซงเปนสมาชกกองทนส ารองเลยงชพซงจดทะเบยนแลวฟองกองทนส ารองเลยงชพ 5) คดทสถานพยาบาลฟองส านกงานประกนสงคมขอใหเพกถอนมตคณะกรรมการการแพทยและ

เพกถอนค าวนจฉยของส านกงานประกนสงคม 6) คดเลกจางไมเปนธรรม4

2 พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาแรงงาน พ.ศ. 2522 มาตรา 8

3 พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาแรงงาน พ.ศ. 2522 มาตรา 9 วรรค 2

4 พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาแรงงาน พ.ศ. 2522 มาตรา 59

211

3. สาระส าคญโดยสรปของกฎหมาย 1. ก าหนดใหมศาลแรงงานและผพพากษาศาลแรงงาน ซงมอ านาจหนาทพจารณาพพากษาคด

เกยวกบแรงงานตามทกฎหมายฯ ก าหนด และมการก าหนดวธพจารณาคดแรงงานไวโดยเฉพาะทเนนความสะดวกประหยดและรวดเรวใหกบคความ

2. ก าหนดหลกกฎหมายเรองการเลกจางไมเปนธรรม โดยใหอ านาจศาลสามารถพจารณาใหความเปนธรรมกบลกจางไดกรณทลกจางถกเลกจางไมเปนธรรม

4. โครงสรางของกฎหมาย พระราชบญญตจดตงศาลแรงงาน และวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 หรอ กฎหมายจดตงศาล

แรงงาน และวธพจารณาคดแรงงาน มบทบญญตทงสน 60 มาตรา แบงเปน 5 หมวด ดงน ชอกฎหมาย นยามศพท ผรกษาการตามกฎหมาย (มาตรา 1- มาตรา 4) หมวด 1 ศาลแรงงาน (มาตรา 5 - มาตรา 10) หมวด 2 ผพพากษาในศาลแรงงาน (มาตรา 11 - มาตรา 24) หมวด 3 วธพจารณาคดแรงงาน

สวนท 1 บททวไป สวนท 2 วธพจารณาคดในศาลแรงงาน

(มาตรา 25 - มาตรา 43) หมวด 4 อทธรณ (มาตรา 54 - มาตรา 57) หมวด 5 วธการชวคราวกอนพพากษาและการบงคบตามค าพพากษา (มาตรา 58)

212

หมวด 1 ศาลแรงงาน

1. การก าหนดใหมศาลแรงงาน

มาตรา 5 ใหจดตงศาลแรงงานกลางขนในกรงเทพมหานครและจะเปดท าการเมอใด ใหประกาศโดยพระราชกฤษฎกา

ใหศาลแรงงานกลางมเขตอ านาจตลอด กรงเทพมหานคร จงหวดสมทรปรากา รจงหวดสมทรสาคร จงหวดนครปฐม จงหวดนนทบร และจดหวดปทมธาน

มาตรา 6 ใหจดตงศาลแรงงานภาคขน และจะเปดท าการเมอใด ใหประกาศโดยพระราชกฤษฎกา ซงจะตองระบเขตอ านาจศาลและก าหนดทตงศาลในเขตศาลนนไวดวย

มาตรา 7 ถาจดตงศาลแรงงานจงหวดขนในจงหวดใดใหกระท าโดยพระราชบญญตซงจะตองระบเขตอ านาจศาลนนไวดวย

กฎหมายจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงานในมาตรา 5 – 7 ก าหนดใหมการจดตงศาล

แรงงานขน โดยแบงเปนศาลแรงงานกลาง ศาลแรงงานภาค แตในกรณทจะมการจดตงศาลแรงงานจงหวดขนในจงหวดใด กฎหมายฯ ก าหนดใหกระท าโดยการออกเปนพระราชบญญต

2. อ านาจของศาลแรงงาน

มาตรา 85 ศาลแรงงานมอ านาจพจารณาพพากษาคดหรอมค าสงในเรองดงตอไปน 1. คดพพาทเกยวดวยสทธหรอหนาทตามสญญาจางแรงงาน หรอตามขอตกลงเกยวกนสภาพการจาง 2. คดพพาทเกยวดวยสทธหรอหนาทตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน กฎหมายวาดวยแรงงาน

สมพนธ กฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ กฎหมายวาดวยการจดหางานและคมครองคนหางาน กฎหมายวาดวยการประกนสงคม หรอกฎหมายวาดวยเงนทดแทน

3. กรณทจะตองใชสทธทางศาลตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน กฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ หรอกฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ

4. คดอทธรณค าวนจฉยของเจาพนกงานตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงานของคณะกรรมการแรงงานสมพนธหรอรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธของคณะกรรมการแรงงานรฐวสาหกจสมพนธหรอรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานตามกฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธของคณะกรรมการอทธรณตามกฎหมายวาดวยการประกนสงคม หรอของคณะกรรมการกองทนเงนทดแทนตามกฎหมายวาดวยเงนทดแทน

5 มาตรา 8 แกไขโดยพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 มาตรา 5

213

5. คดอนเกดแตมลละเมดระหวางนายจางและลกจางสบเนองจากขอพพาทแรงงานหรอเกยวกบการท างานตามสญญาจางแรงงาน ทงน ใหรวมถงมลละเมดระหวางลกจางกบลกจางทเกดจากการท างานในทางการทจางดวย

6. ขอพพาทแรงงานทรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานขอใหศาลแรงงานชขาดตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ กฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ หรอกฎหมายวาดวยการจดหางานและคมครองคนหางาน

7. คดทมกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลแรงงาน คดตามวรรคหนง ในกรณทกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน กฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ

กฎหมายวาดวยแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ กฎหมายวาดวยการจดหางานและคมครองคนหางาน กฎหมายวาดวยการประกนสงคมหรอกฎหมายวาดวยเงนทดแทนบญญตใหรองเรยนตอพนกงานเจาหนาทหรอปฏบตตามขนตอนและวธการทก าหนดไว จะด าเนนการในศาลแรงงานไดตอเมอไดปฏบตตามขนตอนและวธการทกฎหมายดงกลาวบญญตไวแลว

จากกฎหมายจดตงศาลแรงงานมาตรา 8 สามารถสรปอ านาจของศาลแรงงานตามกฎหมาย ฯ ไดดงน

1. กรณพพาทระหวางนายจางและลกจางอนสบเนองมาจากสญญาจางแรงงานหรอขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

2. กรณพพาทเกยวกบกฎหมายแรงงานฉบบตาง ๆ ตามทกฎหมายจดตงศาลฯ ก าหนด ทงในกรณทเปนกรณพพาทการใชสทธตามกฎหมาย การโตแยงค าวนจฉย การชขาดขอพพาทแรงงานโดยศาลแรงงาน

3. คดอนเกดจากการละเมดระหวางนายจางและลกจาง 4. คดทกฎหมายก าหนดใหอยในอ านาจของศาลแรงงาน นอกจากนหลกส าคญอกประการหนงกคอในกรณทกฎหมายเกยวกบแรงงานฉบบตาง ๆ ไดก าหนด

เงอนไขในการด าเนนการบางอยางกอนการฟองคดตอศาลแรงงานเอาไว การน าคดมาฟองตอศาลไดนนตองปฏบตตามขนตอนทกฎหมายฯ ก าหนดเอาไวกอนตามมาตรา 8 วรรคทาย

214

หมวด 2 ผพพากษาในศาลแรงงาน

1. การก าหนดใหมผพพากษา และผมพพากษาสมทบ

มาตรา 116 ในศาลแรงงาน ใหมผพพากษาและผพพากษาสบทบตามจ านวนทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการศาลยตธรรมก าหนดตามความจ าเปนเพอประโยชนในทางราชการของแตละศาล โดยเฉพาะผพพากษาสมทบฝายนายจางและผพพากษาสมทบฝายลกจางใหมจ านวนฝายละเทา ๆ กน

มาตรา 127 พระมหากษตรยจะไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงผพพากษาศาลแรงงานจากขาราชการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม และเปนผมความรและความเขาใจในปญหาแรงงาน

มาตรา 17 ภายใตบงคบมาตรา 18 ศาลแรงงานตองมผพพากษา ผพพากษาสมทบฝายนายจางและผพพากษาสมทบฝายลกจางฝายละเทา ๆ กน จงจะเปนองคคณะพจารณาพพากษาคด

มาตรา 18 กระบวนพจารณานอกจากการนงพจารณาและพพากษาคด ผพพากษาของศาลแรงงานคนใดคนหนงมอ านาจกระท าหรอออกค าสงใด ๆ ได โดยจะใหมผพพากษาสมทบฝายนายจางและฝายลกจางรวมดวยหรอไมกได

ลกษณะพเศษประการหนงของศาลแรงงานกคอการก าหนดใหมผพพากษาสมทบฝายนายจาง และ

ผพพากษาสมทบฝายลกจางรวมเปนองคคณะในการพจารณาคด กบผพพากษาศาลแรงงานทเปนขาราชการตลาการ

6 มาตรา 11 แกไขโดยพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 มาตรา 7 7 มาตรา 12 แกไขโดยพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 มาตรา 7

215

หมวด 3 วธพจารณาคดแรงงาน

สวนท 1 บททวไป

1. อ านาจศาลแรงงานในการขยายระยะเวลา

มาตรา 26 ระยะเวลาตามทก าหนดไวในพระราชบญญตนหรอตามทศาลแรงงานไดก าหนด ศาลแรงงานมอ านาจยนหรอขยายไดตามความจ าเปน และเพอประโยชนแหงความยตธรรม

กฎหมายจดตงศาล ฯ มาตรานแสดงใหเหนถงกฎเกณฑในการด าเนนคดในศาลแรงงานทยดหยน กฎหมาย ฯ จงใหอ านาจศาลในการยนหรอขยายระยะเวลาในเรองตาง ๆ ทก าหนดเอาไวในกฎหมาย ฯ ทงนเพอประโยชนแหงความยตธรรม

2. การยกเวนคาฤชาธรรมเนยม มาตรา 27 การยนค าฟองตลอดจนการด าเนนกระบวนการพจารณาใด ๆ ในศาลแรงงานใหไดรบยกเวน

ไมตองช าระคาฤชาธรรมเนยม

ลกษณะพเศษประการหนงของการด าเนนคดในศาลแรงงานคอการยนค าฟองหรอการด าเนนกระบวนพจารณาใด ๆ ในศาลแรงงานจะไดรบการยกเวนไมตองช าระคาฤชาธรรมเนยม ทงน เพอเปนการแบงเบาภาระของลกจางทน าคดมาฟองศาลใหสามารถใชสทธทางศาลของตนไดอยางเตมท

3. อ านาจศาลแรงงานในการสงใหคความปฏบตตามกฎหมายฯ มาตรา 32 ในกรณทศาลแรงงานเหนวาการกระท าใดของคความฝายใดเปนการปฏบตผดขนตอนหรอ

เปนการฝาฝนบทบญญตของกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงานหรอกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ ใหศาลแรงงานมอ านาจสงใหคความฝายนนปฏบตหรอละเวนการกระท าใด ๆ เพอใหเปนไปตามกฎหมายดงกลาวได

การฝาฝนค าสงศาลแรงงานตามวรรคหนง ใหศาลแรงงานมอ านาจสงกกขงจนกวาจะปฏบตตามค าสงศาลแตตองไมเกนหกเดอน

เนองจากกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงานหรอกฎหมายแรงงานสมพนธไดมการก าหนดหนาทใหฝายนายจาง หรอลกจางปฏบต ดวยเหตนเพอใหการบงคบใชกฎหมายดงกลาวเปนไปอยางมประสทธภาพ กฎหมายจดตงศาลฯ จงก าหนดอ านาจศาลในเรองดงกลาว

216

สวนท 2 วธพจารณาคดในศาลแรงงาน

1. การยนฟองคดแรงงาน

มาตรา 33 ค าฟองคดแรงงานใหเสนอตอศาลแรงงานทมลคดเกดขนในเขตศาลแรงงานนน ถาโจทกมความประสงคจะยนค าฟองตอศาลแรงงานทโจทกหรอจ าเลยมภมล าเนาอยในเขตศาลแรงงาน เมอโจทกแสดงใหศาลแรงงานเหนวาการพจารณคดในศาลแรงงานนน ๆ จะเปนการสะดวก ศาลแรงงานจะอนญาตใหโจทกยนฟองตามทขอนนกได

เพอประโยชนแหงมาตราน ใหถอวาสถานททลกจางท างานเปนทมมลคดเกดขน ไมวาการด าเนนกระบวนพจารณาจะไดด าเนนไปแลวเพยงใด กอนศาลแรงงานมค าพพากษาหรอค าสงช

ขาดตดสนคด คความอาจรองขอตอศาลแรงงานทโจทกไดยนค าฟองไวขอใหโอนคดไปยงศาลแรงงานอนทมเขตอ านาจได แตจะตองยกเหตผลและความจ าเปนขนอางอง เมอศาลแรงงานพจารณาเหนสมควรจะมค าสงอนญาตตามค าขอนนกได แตหามมใหศาลแรงงานออกค าสงเชนวานน เวนแตศาลแรงงานทจะรบโอนคดไปนนไดยนยอมเสยกอน ถาศาลแรงงานทจะรบโอนคดไมยนยอมกใหศาลแรงงานทจะโอนคดนนสงเรองใหประธานศาลอทธรณคดช านญพเศษชขาด ค าชขาดของประธานศาลอทธรณคดช านญพเศษใหเปนทสด8

มาตรา 34 ในทองทจงหวดใดทยงไมมศาลแรงงานจงหวดจดตงขน แตอยในเขตอ านาจของศาลแรงงานภาค โจทกจะยนค าฟองตอศาลจงหวดหรอศาลแรงงานภาคกได ถาโจทกยนค าฟองตอศาลจงหวด ใหศาลจงหวดแจงไปยงศาลแรงงานภาค เมอศาลแรงงานภาคสงรบคดนนไวพจารณาแลว ใหศาลแรงงานภาคออกไปนงพจารณาพพากษา ณ ศาลจงหวดแหงทองทนน

ตามหลกทวไปการยนฟองคดแรงงานจะยนฟองตอศาลแรงงานทมลคดเกดแตในบางกรณโจทก

อาจจะไดรบอนญาตใหฟองคดตอศาลแรงงานทโจทกหรอจ าเลยมภมล าเนาได ทงน เปนไปตามเงอนไขทกฎหมายจดตงศาลฯ ก าหนด นอกจากนกฎหมายฯ ยงอ านวยความสะดวกในการฟองคดแรงงานตามทก าหนดไวในมาตรา 34

8 มาตรา 33 วรรคสาม แกไขโดยพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน (ฉบบท 3) พ.ศ. 2558 มาตรา 5

217

2. รปแบบของค าฟองคดแรงงาน มาตรา 35 โจทกอาจยนฟองเปนหนงสอหรอมาแถลงขอหาดวยวาจาตอหนาศาลกได ถาโจทกมาแถลงขอหาดวยวาจา ใหศาลมอ านาจสอบถามตามทจ าเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม

แลวบนทกรายการแหงขอหาเหลานน อานใหโจทกฟงและใหโจทกลงลายมอชอไว ในกรณทมโจทกหลายคน ศาลจะจดใหโจทกเหลานนแตงตงโจทกคนใดคนหนงหรอหลายคนเปนผแทน

ในการด าเนนคดกได วธการแตงตงผแทนตามวรรคสามใหเปนไปตามขอก าหนดทออกตามความในมาตรา 29

3. การก าหนดใหศาลด าเนนคดโดยรวดเรว

มาตรา 37 เมอศาลแรงงานสงรบคดไวพจารณาแลว ใหศาลแรงงานก าหนดวนเวลาในการพจารณาคดโดยเรว และออกหมายเรยกจ าเลยใหมาศาลตามก าหนด ในหมายนนใหจดแจงรายการแหงขอหาและค าขอบงคบใหจ าเลยทราบ และใหศาลแรงงานสงใหโจทกมาศาลในวนเวลาเดยวกนนนดวย

จ าเลยจะยนค าใหการเปนหนงสอกอนวนเวลาทศาลแรงงานนดใหมาศาลกได

4. การไกลเกลยโดยศาลแรงงาน

มาตรา 38 เมอโจทกและจ าเลยมาพรอมกนแลว ใหศาลแรงงานไกลเกลยใหคความไดตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกน โดยใหถอวาคดแรงงานมลกษณะพเศษอนควรระงบลงไดดวยความเขาใจอนดตอกน เพอททงสองฝายจะไดมความสมพนธกนตอไป

ในการไกลเกลยของศาลแรงงาน ถาคความฝายใดฝายหนงรองขอ หรอเมอศาลแรงงานเหนสมควร ศาลแรงงานจะสงใหด าเนนการเปนการลบเฉพาะตอหนาคความเทานนกได

ในกรณทศาลแรงงานไดไกลเกลยแลว แตคความไมอาจตกลงกนหรอไมอาจประนประนอมยอมความกนได กใหศาลแรงงานด าเนนกระบวนพจารณาตอไป

หลกส าคญประการหนงของการด าเนนคดในศาลแรงงานกคอการทคความทงสองฝาย ซงสวนใหญ

กคอ นายจางกบลกจางสามารถทจะตกลงกนไดดวยด ดวยเหตน กฎหมายจดตงศาลฯ จงก าหนดอ านาจศาลในการไกลเกลยขอขดแยงระหวางคความทงสองฝายได 5. การก าหนดใหศาลแรงงานมอ านาจไตสวน

มาตรา 42 ในกรณทจ าเลยไมยอมใหการ ตามมาตรา 39 วรรคสอง หรอในกรณทศาลแรงงานจะพจารณาชขาดตดสนคดไปฝายเดยวตามมาตรา 40 วรรคสอง ใหศาลแรงงานมอ านาจเรยกพยานหลกฐานตามทจ าเปนมาพจารณากอนชขาดตดสนคดได

มาตรา 45 เพอประโยชนแหงความยตธรรมในอนทจะใหไดความแจงชดในขอเทจจรงแหงคด ใหศาลแรงงานมอ านาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควร

ในการสบพยานไมวาจะเปนพยานทคความฝายใดอางหรอทศาลแรงงานเรยกมาเอง ใหศาลแรงงานเปนผซกถามพยาน ตวความหรอทนายความจะซกถามพยานไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาลแรงงาน

218

เพอใหคดเสรจโดยรวดเรวใหศาลแรงงานนงพจารณาคดตดตอกนไปโดยไมตองเลอน เวนแตมเหตจ าเปนทส าคญและศาลแรงงานจะเลอนครงหนงไดไมเกนเจดวน

ลกษณะพเศษประการส าคญในกระบวนการพจารณาคดแรงงานกคอการก าหนดใหศาลมอ านาจใน

การไตสวนหาความจรง โดยอาจจะกลาวไดวาวธพจารณาความในศาลแรงงานนนเปนระบบไตสวน เนองจากสวนใหญแลวในคดแรงงานโจทกจะมฐานะเปนลกจาง ซงมความไมเทาเทยมกบนายจาง ดงนนการใชระบบไตสวนจะท าใหศาลคนหาความจรงไดมากขน และเปนการสรางความยตธรรมใหกบคความอยางแทจรง 6. อ านาจศาลแรงงานในเรองการเลกจางไมเปนธรรม

มาตรา 49 การพจารณาคดในกรณนายจางเลกจางลกจาง ถาศาลแรงงานเหนวาการเลกจางลกจางผนนไมเปนธรรมตอลกจางศาลแรงงานอาจสงใหนายจางรบลกจางผนนเขาท างานตอไปในอตราคาจางทไดรบในขณะทเลกจาง ถาศาลแรงงานเหนวาลกจางกบนายจางไมอาจท างานรวมกนตอไปได ใหศาลแรงงานก าหนดจ านวนคาเสยหายใหนายจางชดใชใหแทน โดยใหศาลค านงถงอายของลกจาง ระยะเวลาการท างานของลกจางความเดอดรอนของลกจางเมอถกเลกจางมลเหตแหงการเลกจาง และเงนคาชดเชยทลกจางมสทธไดรบ ประกอบการพจารณา

กฎหมายแรงงานสมพนธก าหนดเรองการเลกจางโดยไมเปนธรรมไวดงน การพจารณาคดในกรณนายจางเลกจางลกจาง ถาศาลแรงงานเหนวาการเลกจางผนนไมเปนธรรม

ตอลกจาง ศาลแรงงานอาจสงใหนายจางรบลกจางผนนเขาท างานตอไปในอตราคาจางทไดรบในขณะทเลกจาง ถาศาลแรงงานเหนวาลกจางกบนายจางไมอาจท างานรวมกนตอไปได ใหศาลแรงงานก าหนดจ านวนคาเสยหายใหนายจางชดใชใหแทนโดยใหศาลค านงถงอายของลกจาง ระยะเวลาการท างานของลกจาง ความเดอดรอนของลกจางเมอถกเลกจาง มลเหตแหงการเลกจางและเงนชดเชยทลกจางมสทธไดรบประกอบการพจารณา

จากบทบญญตดงกลาวแสดงใหเหนวาตามปกตแมวาอ านาจในการเลกจางจะเปนของนายจางกตาม แตกไมไดหมายความวานายจางสามารถเลกจางลกจางไดทกกรณโดยไมจ าเปนตองมเหตผล จากบทบญญตของกฎหมายดงกลาวไดแสดงใหเหนวาเหตผลทนายจางใชในการเลกจางนนตองเปนธรรมดวย มฉะนนนายจางอาจโดนลกจางฟองในขอหาวาเลกจางไมเปนธรรม

แนวค าพพากษาฎกาทวนจฉยวาเปนการเลกจางไมเปนธรรม มดงน 9 1. การเลกจางโดยไมมสาเหต

9 เกษมสนต วลาวรรณ. ค าอธบายกฎหมายแรงงาน 2544 , หนา 333-338

219

2. กรณลกจางกระท าความผดแตยงไมมเหตอนสมควรทจะเลกจาง 3. เลกจางโดยลกจางไมมความผด 4. เลกจางโดยเหตอนนอกจากทก าหนดในสญญาจาง 5. เลกจางอนเปนการลงโทษเกนระดบทก าหนดไว 6. เลกจางอนเปนการลงโทษขามล าดบหรอขนตอน 7. เลกจางอนเปนการลงโทษขดตอระเบยบของนายจาง 8. เลกจางโดยอางวาลกจางกระท าความผดแตไมพยานหลกฐาน 9. เลกจางดวยเหตเลอกปฏบตตอลกจาง

ในกรณทมการเลกจางไมเปนธรรมเกดขน ลกจางสามารถฟองรองตอศาลแรงงาน โดยลกจางสามารถมค าขอทายฟองได 2 ประการ คอ

1. ขอใหศาลสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานในอตราคาจางเดม หรอ 2. ขอใหศาลสงใหนายจางจายคาเสยหาย

220

หมวด 4 การอทธรณและฎกา

1. การก าหนดใหอทธรณไดเฉพาะขอกฎหมาย

มาตรา 54 การอทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลแรงงานงาน ใหอทธรณไดเฉพาะในขอกฎหมายไปยงศาลอทธรณคดช านญพเศษตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน แตในกรณทไมมบทบญญตแหงพระราชบญญตนใชบงคบ ใหน าบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใหบงคบโดยอนโลม

การอทธรณนนใหท าเปนหนงสอยนตอศาลแรงงานซงมค าพพากษาหรอค าสงภายในสบหาวนนบแตวนทไดอานค าพพากษาหรอค าสงนน และใหศาลแรงงานสงส าเนาอทธรณแกอกฝายหนงแกภายในเจดวนนบแตวนทฝายนนไดรบส าเนาอทธรณ

เมอไดมการแกอทธรณแลว หรอไมแกอทธรณภายในก าหนดเวลาตามวรรคสอง ใหศาลแรงงานรบสงส านวนไปยงศาลอทธรณคดช านญพเศษ

หลกส าคญในการอทธรณคดแรงงานกคอ การอทธรณไดเฉพาะขอกฎหมาย โดยก าหนดระยะเวลา

การอทธรณใน 15 วน 2. การยนอทธรณไมเปนการทเลาการบงคบฯ

มาตรา 55 การยนอทธรณไมเปนการทเลาการบงคบตามค าพพากษาหรอค าสงของศาลแรงงาน แตคความทยนอทธรณอาจท าค าขอยนตอศาลแรงงานซงมค าพพากษาหรอค าสงโดยชแจงเหตผลอนสมควรเพอใหศาลอทธรณคดช านญพเศษสงทเลาการบงคบไวได

ตามหลกทวไปการยนอทธรณไมเปนการทเลาการบงคบตามค าพพากษาหรอค าสงของศาลแรงงาน

เวนแตกรณทมการยนตอศาลฯ ใหทเลาการบงคบไวได 3. การก าหนดใหศาลอทธรณพจารณโดยเรว

มาตรา 56 ใหศาลอทธรณคดช านญพเศษพจารณาและมค าพพากษาหรอค าสงในคดแรงงานโดยเรว ในการพจารณาพพากษาของศาลอทธรณคดช านญพเศษใหถอตามขอเทจจรงทศาลแรงงานไดวนจฉย

มา แตถาขอเทจจรงทศาลแรงงานฟงมายงไมพอแกการวนจฉยขอกฎหมาย ใหศาลอทธรณคดช านญพเศษสงใหศาลแรงงานฟงขอเทจจรงเพมเตมตามทศาลอทธรณคดช านญพเศษแจงไป แลวสงส านวนคนศาลอทธรณคดช านญพเศษโดยเรว

ในกรณทศาลแรงงานเหนวาขอเทจจรงทฟงใหมจะเปนผลใหค าพพากษาเปลยนแปลง กใหศาลแรงงานพพากษาคดนนใหม และใหน ามาตรา 54 และมาตรา 55 มาใชบงคบโดยอนโลม

221

หมวด 5 วธการชวคราวกอนพพากษา

อ านาจศาลแรงงานในการออกค าสงฯ

มาตรา 58 กอนมค าพพากษาหรอค าสง ถามความจ าเปนเพอคมครองประโยชนของคความหรอบคคลทเกยวของหรอเพอบงคบตามค าพากษาหรอค าสง นอกจากอ านาจทบญญตไวเปนการทวไปในประมาณกฎหมายวธการพจารณาความแพงแลว ใหศาลแรงงานมอ านาจออกค าสงใด ๆ ตามทเหนสมควรไดดวย